ตวัอย่าง ถา้ผสมถัว่เมล็ดเรียบสีเหลืองท่ีเป็น homozygous dominance กบัถัว่
เมล็ดขรขุระสีเขียวท่ีเป็น homozygous recessive จะไดล้กู F1 ถา้นํา F1 ผสมกนัเองจง
หา F2 genotype และ F2 phenotype
วิธีทํา 1. สรา้งตาราง Punnet square
2. สรา้งเสน้แบบแตกแขนง (Branching หรือ Forked-Line method)
3. ใชห้ลกัความน่าจะเป็น (Probability) โดยผสมทีละลกัษณะ (monohybrid cross) 1. ตารางพนัเนต (Punnet Square) ของ F2
รุ่นพ่อแม่ (P) : SSYY X ssyy (เมล็ดเรียบสีเหลือง) (เมล็ดขรุขระสีเขียว)
SsYy F1
เซลลสื์บพนัธุ ์F1 SY Sy sY sy
(เมล็ดเรียบสีเหลือง)
F2 Genotype :- เซลลสื์บพนัธุเ์พศผู ้
เซลลสื์บพนัธุเ์พศเมีย SY Sy sY Sy
SY SSYY SSYs SsYY Ssyy
Sy SSYy SSyy SsYy Ssyy
sY SsYY SsYy ssYY ssYy
Sy SsYy Ssyy ssYy ssyy
จากตารางจีโนไทป์มี 9 ชนิด (16 Combinations) คือ 1/16 SSYY 2/16 SsYY 1/16 ssYY 2/16 SSyy 4/16 SyYy 2/16 ssYy 1/16 SSyy 2/16 Ssyy 1/16 ssyy
สตูร หาชนิดจีโนไทป์ = 3n (n = จาํนวนคู่ของ heterozygous gene) เช่น จากกรณีตวัอย่างผสม YySs เขา้ดว้ยกนั จะเห็นว่า n = 2 คือจาํนวนคู่ของ heterozygous gene มี 2 คู่ ดงันัน้จีโนไทป์จึงมี 9 ชนิด (33 = 9) F2 Phenotype
Allele หน่ึงสามารถข่มอีก allele หน่ึงไดท้ัง้หมด 100% ทาํให้
ระดบัการแสดงออกของ heterozygous (Rr) (แดง) เท่ากบั
homozygous (RR)(แดง)
1. Complete dominance
Rr = RR
Allele หน่ึงสามารถข่มอีก allele หน่ึงไดบ้างส่วน ทาํให้
ระดบัการแสดงออกของ homozygous dominance > heterozygous (RR > Rr)
2. Incomplete (partial) dominance
(แดง) (ชมพ)ู
F2
F1
P1 (RED) P2 (WHITE) X
ในกวา้ง ดอกสีแดง กบัใบแคบ ดอกสีขาว ท่ีต่างเป็นพนัธุ ์
แท ้F1 ใบกวา้ง ดอกสีชมพ ูให ้F1 ผสมกนัเอง จงหาลูกท่ีไดเ้ป็นใบกวา้ง ดอกสีชมพ ู
BB RR × bb WW
BB RW (กวา้ง - ชมพ)ู
Bb RW × Bb RW
B – RW
3 4 × 2
4 =
6 16
Allele 2 allele ข่มกนัไม่ลง จึงแสดงออกร่วมกนั เท่า ๆ
กนั เช่น IA เป็น CO – dominance IB
3. CO – dominance
เลือดหมู่ AB
Antigen A IAIB Antigen B
Heterozygous
(tT)
⇓ สงู 190 cm.
4. Overdominance
> Homozygous
(TT)
⇓ สงู 180 cm.
การผสมระหว่างลูกผสม (hybrid) กบัรุ่นพ่อหรือ
แม่ท่ีเป็น homozygous recessive
TT × tt
Tt Back cross
1. ทาํ Test cross ⇒ ใช ้Tester ที่เป็น homozygous recessive (tt)
2. ผสมตวัเอง (Self pollination) ⇒ ในพืช
TT × TT ⇓
TT 100%
Tt × TT
1TT 2Tt 1tt
4 4 4
สูง 75% เตี้ ย 25%
TT × tt Tt (100%) Tt × tt Tt (50%) tt (50%)
การผสมเพ่ือตรวจสอบ Unknown genotype ว่าเป็น
homozygous dominance หรือ heterozygous, เป็น
linked gene หรือ independent gene, โดยนําไปผสม
กบัตวัทดสอบ (tester) ท่ีเป็น homozygous recessive
รุน่พอ่แม่ เมล็ดกลม
RR
เมล็ดขรุขระ
rr
×
รุน่พอ่แม่ เมล็ดกลม
RR
เมล็ดขรุขระ
rr
×
Test cross progenies Rr (เมล็ดกลมทัง้หมด)
Test cross progenies Rr , rr = 1 : 1 (กลม) (ขรขุระ)
RR × rr
Rr (กลม)
พ่อแม่ ตน้สงูไม่มีขน
(TtSs)
เซลลสื์บพนัธุ ์2 แบบ
ลูก
T S O
t s o
ตน้เต้ียมีขน
(ttss)
t s o
t s o
(TS)
(ts)
(ts)
(ts)
ตน้สงูไม่มีขน
(TtSs) 54 ตน้
ตน้เต้ียมีขน
(ttss) 58 ตน้
1 : 1 แผนภาพการผสมลกัษณะพนัธกุรรมท่ีเป็นลิงคยี์น
พ่อแม่
เซลลสื์บพนัธุ ์4 แบบ
(TS)
(Ts)
1 : 1 : 1 : 1
T o
So
T o
so
(tS)
(ts)
t o
So
t o
so
แผนภาพแสดงลกัษณะพนัธกุรรม independent gene (ยีนเป็นอิสระต่อกนั)
ตน้สงูไม่มีขน
(TtSs)
T o
to
S o
so
ตน้เต้ียมีขน
(ttss)
t o
to
s o
so
ตน้สงูไม่มีขน
(TtSs)
T o
to
S o
so
ตน้สงูมีขน
(Ttss)
T o
to
s o
so
ตน้เต้ียไม่มีขน
(ttSs)
t o
to
S o
so
ตน้เต้ียมีขน
(ttss)
t o
to
s o
so
(ts)
t o
so
