BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE
BAKLAGİL SEKTÖRÜ VE BAKANLIK
POLİTİKALARI
Dr. Mehmet HASDEMİR
Şube Müdürü
Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü
28.06.2016 2 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
SUNU İÇERİĞİ
Baklagillerin Önemi
Küresel Baklagil Sektörü
Türkiye Baklagil Sektörü
Bakanlık Politikaları
Öngörüler
Genel Değerlendirme
28.06.2016 3 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
Toprak ve su kaynaklarını korumakta
2 milyardan fazla insanın protein
kaynağı
Önemli bir diyet ürünü
Azot fiksasyonu
İnsan beslenmesinde; Enerji ihtiyacının %5’i Günlük protein ihtiyacının %10’ baklagillerden
sağlanmaktadır.
BAKLAGİLLERİN ÖNEMİ
28.06.2016 4 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
-4-
Kaynak: Global Pulse Confederation (GPC)
Baklagil
üretimine kıyasla
SU...
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİKTE
BAKLAGİLLER….
BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
KÜRESEL
BAKLAGİL SEKTÖRÜ
28.06.2016 6 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
KÜRESEL BAKLAGİL ÜRETİMİ
Milyon ton
85,7 milyon ha alanda 77,6 milyon ton toplam üretim
ÇİN 1,0 milyon ton
K. Fasulye
MYANMAR * 3.7 milyon ton K. Fasulye
* 492 bin ton Nohut
BREZİLYA 3,3 milyon ton
K. Fasulye
KANADA 1,9 milyon ton Mercimek
HİNDİSTAN * 4,1 milyon ton K. Fasulye
* 1,1 milyon ton Mercimek
* 9,9 milyon ton Nohut
TÜRKİYE
* 450 bin ton Nohut (5. sırada)
* 345 bin ton Mercimek (4. sırada) Kaynak: FAO, 2014
28.06.2016 7 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
KITALAR İTİBARİYLE
BAKLAGİL ÜRETİMİ
Asya %45,2
Afrika %22,0
Amerika %19,8
Avrupa %9,0
Okyanusya %4,0
Kaynak: FAO, 2014
28.06.2016 9 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
YILLAR
KURU FASULYE NOHUT MERCİMEK
Alan
(bin Ha)
Üretim
(bin ton)
Verim
(Kg/da)
Alan
(bin Ha)
Üretim
(binton)
Verim
(Kg/da)
Alan
(bin Ha)
Üretim
(binton)
Verim
(Kg/da)
2004 27.156 18.231 67 10.471 8.383 80 3.849 3.589 93
2005 26.693 18.898 71 10.203 8.436 83 4.076 4.036 99
2006 27.867 20.812 75 10.513 8.459 80 3.828 3.338 87
2007 29.142 21.353 73 11.270 9.749 87 3.703 3.298 89
2008 26.770 20.971 78 11.069 8.606 78 3.313 2.825 85
2009 25.721 21.149 82 11.512 10.439 91 3.699 3.933 106
2010 30.851 23.772 77 11.987 11.064 92 4.335 4.724 109
2011 30.432 23.178 76 13.273 11.750 89 4.144 4.426 107
2012 29.291 23.598 81 12.345 11.626 94 4.206 4.558 108
2013 29.234 23.139 79 13.540 13.102 97 4.345 4.952 114
2014 30.139 25.094 83 14.802 14.239 96 4.523 4.885 108
Kaynak: FAO
ÖNEMLİ TÜRLER İTİBARİYLE
BAKLAGİL ÜRETİMİ
28.06.2016 10 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
Kaynak: FAO
KÜRESEL BAKLAGİL
DIŞ TİCARETİ
Yıllar
İthalat İhracat Ortalama İhraç Fiyatı ($/ton) Miktar (ton)
Değer (Bin $)
Miktar (ton)
Değer (Bin $)
2003 8.921.883 3.324.254 8.488.452 2.881.138 339
2004 8.790.730 3.387.522 8.958.512 3.095.021 345
2005 10.151.153 3.975.222 9.808.707 3.527.360 360
2006 10.701.074 4.604.615 11.103.750 4.343.718 391
2007 10.628.931 5.675.907 10.636.109 5.263.120 495
2008 10.101.369 7.398.088 10.813.520 7.303.431 675
2009 11.887.052 7.866.120 12.608.701 7.384.602 586
2010 11.302.025 7.656.124 12.864.295 7.781.183 605
2011 12.200.844 9.005.170 12.407.044 8.122.740 655
2012 11.485.074 8.708.995 13.147.000 9.352.465 711
2013 12.483.115 9.383.710 13.683.462 9.355.634 684
Değişim 2003-2013
%40 %182 %61 %225 %101
28.06.2016 11 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
2016 ULUSLARARASI BAKLİYAT YILI
Türkiye’nin öncülüğünde yapılan öneriler doğrultusunda;
FAO, Roma’da
gerçekleştirilen 146. Konsey toplantısında, 2016 yılını “Uluslararası Bakliyat Yılı” olarak ilan etmiştir.
BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
TÜRKİYE
BAKLAGİL SEKTÖRÜ
28.06.2016 13 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
Türkiye Kuru Baklagil Üretimi
Üretim Miktarı (ton)
Payı (%)
Tarla Bitkileri Üretimi (Tahıllar ve diğer) Toplamı 65. 523. 553 100,00 Kuru Baklagiller (toplam) 1 .071.452 1,63 Bakla (yemeklik) 6.260 0,00 Bakla (hayvan yemi) 7.596 0,01 Bezelye 3 .125 0,00 Nohut 460. 000 0,70 Kuru fasulye 235 .000 0,35 Mercimek (kırmızı) 340 .000 0,51 Mercimek (yeşil) 20 .000 0,03 Börülce 1.609 0,00 Burçak (dane) 3.765 0,00 Buy 491 0,00
Mürdümük 1.202 0,00 Kaynak: TUİK , 2015
28.06.2016 14 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
TÜRKİYE’DE BAKLAGİL ÜRETİMİ
Kaynak: TUİK, 2015
28.06.2016 15 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
Yıllar
Kayıtlı Üretici
Sayısı
(ÇKS)
Ekim Alanı
(ha)
Üretim
(ton)
Üretim Değeri
(Bin TL)
Verim
(kg/da)
2011 84.219 446.412 487.477 995.932 122
2012 75.978 416.241 518.000 1.359.270 127
2013 69.743 423.557 506.000 1.245.500 121
2014 69.836 388.517 450.000 1.097.291 116
2015 51.124 359.304 460.000 1.228.501 129
TÜRKİYE NOHUT ÜRETİMİ
Kaynak: TUİK, 2015
28.06.2016 16 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
NOHUT ÜRETİM BÖLGELERİ
28.06.2016 17 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
TÜRKİYE KURU FASULYE ÜRETİMİ
Yıllar Ekim Alanı
(ha)
Üretim
(ton)
Üretim Değeri
(Bin TL)
Verim
(kg/da)
2011 94.625 200.673 518.760 212
2012 93.174 200.000 588.713 215
2013 84.763 195.000 652.829 230
2014 91.110 215.000 941.222 238
2015 93.584 235.000 998.501 251
Kaynak: TUİK, 2015
28.06.2016 18 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
K. FASULYE ÜRETİM BÖLGELERİ
28.06.2016 19 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
Yıllar
Kayıtlı Üretici
Sayısı
(ÇKS)
Ekim Alanı
(ha)
Üretim
(ton)
Üretim Değeri
(Bin TL)
Verim
(kg/da)
2011 23.749 214.847 405.952 544.477 198
2012 21.764 237.478 438.000 544.887 193
2013 22.425 281.178 417.000 525.644 152
2014 23.309 249.494 350.000 566.332 144
2015 22.542 223.857 360.000 739.408 164
TÜRKİYE MERCİMEK ÜRETİMİ
Kaynak: : TÜİK, 2015 Verim : Kırmızı mercimek verimidir.
28.06.2016 20 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
MERCİMEK ÜRETİM BÖLGELERİ
28.06.2016 21 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
BAKLAGİL VERİMLERİ
83
238
108
144
96
116
0
50
100
150
200
250
Dünya Türkiye Dünya Türkiye Dünya Türkiye
K.Fasulye Verimi Mercimek Verimi Nohut Verimi
kg/da
Kaynak: : FAO
28.06.2016 22 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
KİŞİ BAŞI TÜKETİM
YETERLİLİK DERECESİ
Nohut 5,2 kg/yıl %96,5
K. Mercimek 5,1 kg/yıl %74,7
Kuru Fasulye 3,0 kg/yıl %86,2
Kuru Baklagil (Toplam)
14,2 kg/yıl %84,3
Kaynak: TÜİK, 2014/2015
TÜRKİYE’DE BAKLAGİL TÜKETİMİ
BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
BAKLAGİL SEKTÖRÜNE YÖNELİK
BAKANLIK POLİTİKALARI
28.06.2016 24 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
5488 sayılı Tarım Kanununda
belirlenen ulusal tarım
politikaları çerçevesinde
çalışmalar yapmak üzere;
üreticiden tüccar ve
sanayiciye kadar sektörün ve
ilgili Bakanlıkların katılımıyla
2010 yılında Ulusal Baklagil
Konseyi kurulmuştur.
ULUSAL BAKLAGİL KONSEYİ
28.06.2016 25 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
DESTEKLEME POLİTİKASI (2016)
25
Ayrıca su kısıtı olan alanlarda, mercimek ve nohut üreten çitçilere fark ödemesi desteği %50 fazla ödenecektir.
Fark Ödemesi Desteği
Mazot ve Gübre Desteği
Sertifikalı Tohum Kullanım Desteği
Sertifikalı Tohum Üretim Desteği
Organik Tarım Desteği
30 krş/kg
11 TL/da
20 TL/da
50 krş/kg
HAVZA BAZLI DESTEKLEME
MODELİ
28.06.2016 26 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
BAKLAGİL DESTEKLERİNDE ARTIŞ
2015 Yılı 2016 Yılı Artış
Fark Ödemesi 20 krş /kg 30 krş/kg %50
Sertifikalı Tohum Kullanımı 12 TL/da 20 TL/da %67
BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
SAHA ÇALIŞMALARI VE
ARAŞTIRMA SONUÇLARI
28.06.2016 28 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
Ülke yaş
ortalamasının
çok üzerinde bir
çiftçi kitlesi
Kaynak: Hasdemir ve ark., 2015.
ÇİFTÇİLERİN BİREYSEL
ÖZELLİKLERİ
28.06.2016 29 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
Kaynak: Hasdemir ve ark., 2015.
ÜRETİCİLERİN BAKLAGİL ÜRETİMLERİNİ
SÜRDÜREBİLMEK İÇİN GEREKLİ GÖRDÜKLERİ KOŞULLAR
-0,06
-0,03
0,00
0,03
0,06
0,09
0,12
0,15
0,18
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Kuru Fasulye Kırmızı Mercimek Nohut
BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
ÖNGÖRÜLER
28.06.2016 31 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
TÜKETİM PROJEKSİYONU
Kaynak:
28.06.2016 32 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
KİŞİ BAŞINA BAKLAGİL
KÜRESEL ÜRETİMİ VE TÜKETİMİ
Üretim Tüketim (kg/kişi/yıl) Kaynak: Akibode, S. and Maredial, M., 2011
28.06.2016 33 BAKLİYAT İLE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI HAYAT SEMPOZYUMU
SONUÇ
Türkiye için bakliyat sektörü, stratejik bir sektördür.
Bu nedenle bu sektörün sevk ve idaresi, bölge ve ülke sınırlarının ötesinde küresel bir vizyonla ele alınmak durumundadır.
Kendine yeterliliği geliştirilerek, üretimi ve tüketimi artıracak politikalar ile sektörün uluslararası alanda tedarikçi konuma getirilmesi gerekmektedir.