Advies- en ingenieursbureau
dhv.nl/mobiliteit
December 2009 > Integrale planvorming verbetert leefomgeving | Maak projectmanagement transparant én slagvaardig | Systems Engineering verduurzaamt GWW-sector | Simulatiestudies: zien doet geloven
We zijn mobieler dan ooit en dat is onder andere op
de wegen dagelijks te merken. Vrachtverkeer, woon/
werkverkeer, vakantieverkeer, alles en iedereen strijdt
letterlijk en figuurlijk om de voorrang. Eenvoudige op-
lossingen zijn er niet meer. Of het nu gaat om een
wegverbreding, een nieuwe brug of een railverbin-
ding, elk nieuw project omvat inmiddels veel meer
dan dat. De visie van DHV kan worden samengevat
als 'meer met minder'. Wij zoeken naar innovatieve
concepten en technologieën die leiden tot meer capa-
citeit, veiligheid en comfort, maar ook minder ruim-
tebeslag, energieverbruik, doorlooptijd en kosten.
Mobiliteit van morgen
Altijd een oplossing verder
In China komt de voorlopig langste afgezonken tunnel ter wereld te liggen. Een tunnel van maar liefst 6,7 kilometer lang, gecombineerd met 25 kilometer aan bruggen, moet de belangrijke Chinese economische centra Hong Kong en Macau verbinden met het Chinese vasteland. DHV is als partner samen met Royal Haskoning en Witteveen+Bos binnen het Nederlandse TEC (Tunnel Engineering Consul-tants) nauw betrokken bij de aanleg ervan. Zo beoorde-len Nederlandse DHV’ers het ontwerp en adviseren ze de klant bij aanbesteding en uitvoering. Ook ondersteunt DHV Sjanghai TEC met vertalingen.
Het project bestaat uit de tunnel plus de aanleg van twee kunstmatige eilanden waar de tunnel weer boven water komt. Het streven is om de verbinding eind 2015 in gebruik te nemen.“Deze tunnel is voor ons echt een uitdaging”, zegt DHV-ad-viseur René Kuiper. “We moeten namelijk rekening houden
met ontsnappingsroutes en ventilatiekanalen in de tunnel-doorsnede tegen een zo laag mogelijke kostprijs. Daarnaast hebben we te maken met heel andere natuurlijke omstan-digheden, zoals tyfoons en aardbevingen, waar de tunnel tegen bestand moet zijn.”
Nederlands belangDaarnaast werkt DHV in TEC-verband ook aan het ontwerp van een tunnel in de Fehmern Belt, een zeestraat tussen De-nemarken en Noord-Duitsland. DHV is op dit moment met name betrokken bij het veiligheidsconcept en de mogelijke ventilatieoplossingen voor de tunnel. De expertise van DHV op zowel nationale als internationale tunnel- en bruggen-bouw wordt voor Nederland steeds belangrijker. Kuiper: “Vanwege bovengrondse ruimtewinst en om esthetische en milieutechnische redenen kiezen partijen steeds vaker voor het onder de grond brengen van wegen, spoorlijnen en stations.” info: [email protected]
DHV werkt mee aan langste afgezonken tunnel ter wereld
Informatiemanagement brengt mobiliteits- en verkeersmanagement bij elkaarEen digitale infrastructuur wordt het gezamenlijke funda-ment voor modern mobiliteits- en verkeersmanagement. Dat beseffen zowel publieke als private partijen steeds meer. Het opzetten en onderhouden van die infrastructuur is dan ook hun gedeelde belang. Er ontstaan namelijk steeds meer nieuwe commerciële mobiliteitsdiensten die afhanke-lijk zijn van data. Deze visie bracht DHV op 4 en 5 november voor het voetlicht op de Innovatie-estafette 2009, voorheen De Dag van Maarssen, op Vliegkamp Valkenburg.
“Om ook in de toekomst Nederland voldoende mobiel te houden, kunnen we niet volstaan met investeren in de fysieke infrastructuur”, zegt DHV-consultant John Pom-mer (foto links). “Voor nieuwe, moderne vormen van mo-biliteitsmanagement zal zich een digitale infrastructuur ontwikkelen. Serviceproviders zullen deze gebruiken om actuele informatie aan te bieden, zodat mobiliteitsstro-men slimmer kunnen worden geregeld. Die infrastructuur
stimuleert de samenhang van diverse vormen van mobili-teit. Zeker in stedelijke gebieden zal dat steeds belangrij-ker worden.” Het vullen van de datawarehouses die voor deze ontwikkelingen nodig zijn, is een zaak van overheden én private partijen. Beide hebben tenslotte belang bij be-trouwbare en actuele data. Die moet goed toegankelijk zijn en bovendien op uniforme wijze worden opgeslagen.
NDWRijkswaterstaat werkt al aan een onderdeel van deze di-gitale infrastructuur door het opzetten van de Nationale Databank Wegverkeersgegevens (NDW; voorheen Natio-naal Datawarehouse). Die bevat nu nog slechts verkeers-managementdata van en voor overheden. Een belangrijke vraag, die DHV onder meer bestudeert, is wanneer en hoe ook private partijen kunnen bijdragen aan de NDW. Pommer: “De cruciale vraag is hoe het publiek-private samenspel zal gaan lopen.”
Bron
: TEC
lees door op pagina 2
Pieter Prins, adviseur verkeersmanagement vult aan: “De NDW is ook voor regionaal verkeers-management een belangrijke ontwikkeling. Er wordt nu veel energie gestoken in het uitbreiden van het aantal meetpunten op gemeentelijke en provinciale wegen. Met deze extra meetpunten én het delen van de informatie kan binnenkort een goed beeld van de actuele verkeerssituatie worden gemaakt. Dit is voor de regionale ver-keersmanager het vertrekpunt voor proactief verkeersmanagement.”Een ander toekomstgericht project heeft be-trekking op het beïnvloeden van rijgedrag van automobilisten. Het gaat om het door DHV ge-coördineerde project Spitsmijden A15 dat eind oktober van start ging. Door automobilisten financieel te belonen voor het wegblijven uit de ochtendspits, hoopt Rotterdam de congestie te-rug te dringen. Zie ook www.spitsscoren.nl.
SleutelBij zowel het NDW als het project Spitsmijden blijkt informatiemanagement de sleutel te zijn voor nieuwe oplossingen. Een belangrijke vraag is uiteraard ook hoe met al die nieuwe investe-ringen uiteindelijk iets verdiend kan worden. “Dat zal pas echt lukken wanneer het totaal-plaatje van ‘Anders betalen voor Mobiliteit’ vorm krijgt”, meent Pommer. “Deze projecten vormen daarvoor een aanloop, bijvoorbeeld om te achterhalen hoe we het gedrag van mensen kunnen beïnvloeden. ”Want één ding is wel duidelijk: naast een fysieke en een digitale in-frastructuur is ook een mentaliteitsverandering in Nederland vereist. Pas bij voldoende prikkels kiezen mensen voor alternatief vervoer. info: [email protected] (mobiliteitsma-nagement) en [email protected] (verkeers-management)
vervolg van pagina 1
De recent verschenen CROW-publicatie Inspiratie van Integrale planvorming laat zien dat een succesvolle integrale projectaan-pak meer is dan louter theorie. Uit het rapport blijkt dat voor een optimale kwaliteit van de leefomgeving een integrale project-aanpak in inhoud, proces en organisatie de beste basis is.
Met een beschrijving van zestien voorbeelden van geslaagde integrale projecten, draagt CROW ideeën aan voor iedereen die bereikbaarheids- en leefbaarheidsvraagstukken integraal wil be-naderen. Per project worden ook de belangrijkste lessen en tips op een rij gezet. Juist de integrale aanpak van deze plannen en projecten vormen een belangrijke verklaring voor hun successen. Tegelijk toont de publicatie aan dat er geen blauwdruk bestaat voor een integrale projectaanpak.
MultidisciplinairOm de studie voor CROW te kunnen schrijven, stelde DHV een multidisciplinair team samen vanuit de verkeerskunde en ruim-telijke ontwikkeling. Tijdens de interviews vonden de DHV’ers steeds een gelijkwaardig gekwalificeerd team tegenover zich. DHV-projectleider Mirjam van de Wege: “Door deze gesprekken tussen minimaal vier deskundigen te voeren, voorkwamen we dat de projecten eenzijdig werden belicht.”In de publicatie staan plannen en projecten beschreven uit de provinciale, regionale en gemeentelijke praktijk die gericht zijn op het verbeteren van bereikbaarheid en leefbaarheid. Het betreft bijvoorbeeld Provinciale omgevingsplannen, het Regionaal Mo-biliteitsplan Twente, de Ontwikkelingsvisie Noordvleugel Utrecht en het Westerpark in Breda. info: [email protected]
Integrale planvorming verbetert leefomgeving
Een adviesrapport van DHV over de voorbereiding van complexe infrastructurele projecten is een van de onderdelen van het actieplan ‘Sneller en Beter’ van het ministerie van Verkeer & Waterstaat. In het rapport zoeken de auteurs een balans tussen het handhaven van belangrijke richtlijnen en de noodzaak om snel en slagvaardig te kunnen reageren op onverwachte projectontwikkelingen.
DHV-adviseur Philip van Beeck Calkoen weet maar al te goed dat projectmanagement plaatsvindt in een dynamische omgeving. Standaardiseren en strak beheersen van projecten kan goed zijn, maar kan ook doorschieten. Alleen door snel te reageren, kan een projectmanager zijn project voor vertraging behoeden. “Richtlijnen moeten flexibel en projectmatig werken ondersteunen, maar in de praktijk leiden ze soms juist tot minder slagvaardig handelen”, meent Van Beeck Calkoen. “Neem dat project waarin onverwacht bleek dat er snel een extra gebouw gesloopt moest worden. Een interne richtlijn van het ministerie eiste dat die sloop openbaar zou worden aanbesteed in plaats van als meerwerk aan de aannemer
op te dragen. Dat leverde een vertraging op van vier maanden en daarmee ook een extra kostenpost. Goed voor de zorgvuldigheid, maar wel ten koste van tijd en geld.”
Goed geoutilleerdEen belangrijk advies uit het DHV-rapport is om vanaf het allereerste begin als team te opereren. Dat is géén open deur, benadrukt Van Beeck Calkoen. “Een project slaagt alleen als er een hecht team aan werkt. Ook het voorbereidende werk is werk! Daarom gaven we het rapport ook de titel mee: Samenwerken, Mensenwerk!”Het rapport is gebaseerd op een analyse van twintig projecten en interviews met 25 sleutelfiguren bij het ministerie. Daarnaast put DHV – dat zelf uitstekend geoutilleerd is voor het afwikkelen van complexe infrastructurele projecten – ruimschoots uit de eigen projectexpertise. Voorbeelden te over, zoals momenteel de verkenning naar de aanpak van de N207 bij Gouda, de Ruit van Rotterdam en de A2 en A28 rondom Utrecht. info: [email protected]
‘Elverding’ en de voor-bereiding van infra-structurele projecten:
DHV verzorgde tijdens de Innovatie-estafette de workshop Nieuwe Sturingsfilosofie. Gemist? Interesse? Mail naar [email protected].
Bron: A2 Hooggelegen
Maak projectmanagement transparant én slagvaardig
Altijd een oplossing verder
De Provincie Noord-Holland maakt een omslag van een traditionele aanpak van projecten naar het werken met Systems Engineering (SE). Om zich het SE-gedachtegoed eigen te maken, is aan DHV gevraagd enkele cursussen hierover te verzorgen voor provinciemedewerkers. Het cursusmateriaal bestond naast theorie over SE uit een concreet project, zoals het opstellen van contracten voor de aanleg van de Rietvinkbrug. Inmiddels is DHV begonnen met het opstellen van een E&C-contract voor de renovatie van vier vaste bruggen.
Bij Systems Engineering vertaalt een klant zijn wensen in specifieke functies met bijbehorende eisen waaraan een compleet GWW-proces en product van ontwerp tot beheer moet voldoen. De meerwaarde hiervan uit zich onder andere in het stelselmatig verifiëren van elk proces- en productonderdeel en het vastleggen van alle afwegingscriteria. Belangrijk is bovendien de sti-mulans die het geeft tot een duurzame levenscyclus van bouwwerken.
Toetsende taakMet de aandacht voor Systems Engineering speelt de provincie Noord-Holland in op de steeds meer toetsende taak die ze krijgt ten opzichte van opdrachtnemers in de grond-, weg- en wa-terbouw. “Die toetsen moet de provincie dan wel goed kunnen uitvoeren en daarvoor willen we zelf over inhoudelijke kennis beschikken”, zegt Rob Bloemsma, senior projectleider bij de provincie Noord-Holland en projectmanager van het project Herinrichting A208. “Daarom rich-ten we ook weer een eigen expertisecentrum op met eigen ingenieurs.”De veranderende rollen van opdrachtgevers en opdrachtnemers, inclusief taken en verant-woordelijkheden, en de verwachtingen die daarmee gepaard gaan, veroorzaken soms wel de nodige spanningen, is ook Bloemsma’s ervaring. Het is daarom van belang dat aan beide kan-ten van het speelveld partijen op de hoogte zijn van nieuwe ontwikkelingen. Vandaar ook die cursussen van DHV. Bloemsma: “De afgelopen jaren is DHV voor ons belangrijk geweest voor het leren werken met Functioneel Specificeren en SE. Het voordeel van DHV, is dat zij door het hele land heen ervaring hebben opgedaan met deze werkwijze.”
Top 10-eisenOndertussen vergt het invoeren van SE heel wat van de organisatie. “Medewerkers van alle afdelingen moeten anders leren denken”, schetst Bloemsma de uitdaging. “De afdeling Reali-satie, maar ook het management moeten tenslotte wel begrijpen waar de afdeling Ontwerp – die al enkele jaren met SE werkt – het over heeft. Iedereen moet afleren te denken in bestek-ken met detaileisen en aanleren hoe ze de zogenoemde Top 10-eisen van de provincie op het gebied van onder andere veiligheid, duurzaamheid en bereikbaarheid waaraan alle projecten moeten voldoen, kunnen toepassen.”
Risico’s afwegenSystems Engineering richt zich vooral op de manier waarop de provincie processen kan regis-seren. De keuze op welke wijze een project wordt aanbesteed – traditioneel (UAV-1989) of geïntegreerd (UAV-GC) – is een andere zaak. De provincie Noord-Holland bepaalt per pro-ject wat de verstandigste vorm is. “We kiezen niet standaard voor nieuwe contractvorm als Design&Construct-contracten”, zegt Bloemsma. “Dat is afhankelijk van de risico’s die aan een project zijn verbonden.
Rob Bloemsma, Provincie Noord-Holland:
“Systems Engineering verduurzaamt GWW-sector”
Succesvolle start HSL-Zuid in MadurodamOp 8 oktober lanceerde OV-ambassadeur Jeltje van Nieuwenhoven onder grote belangstelling de mini-HSL-Zuid in Madurodam. De mini-HSL is een initiatief van DHV en Movares die nauw betrokken waren bij het HSL-Zuidproject.
Voorafgaand aan de feestelijke start organiseerden DHV en Movares het symposium ‘Groot denken in een kleine wereld’. Piet Besselink, vice-voorzitter Raad van Bestuur DHV sloot het symposium af: “Onze opgave voor de komende jaren wordt een effectiever planproces te bedenken. Waarbij de overheid niet meer als monopolist acteert maar meer als partner in samenwerkende coalities. En waarbij de ontwerpende en uitvoerende partijen de gebiedsgerichte opgave integraal waarmaken.” info: [email protected]
SE omarmt C2CSystems Engineering is goed te com-bineren met Cradle to Cradle (C2C). Een van de uitgangspunten van deze nieuwe filosofie is dat afval van het ene product de grondstof vormt voor het andere. Met Systems Engineering kan C2C geïntegreerd worden in een beproefde methode voor complexe ontwerpvraagstukken. Daarmee kun-nen we met C2C de slag maken naar de praktijk en kunnen we ook wegen en kunstwerken C2C certificeren.
“De beste manier om te toetsen of iets werkt, is de praktijk”, zei laatst een opdrachtgever. Dat is volkomen waar. Helaas kunnen we ons niet veroorloven voor tientallen of honderden miljoenen euro’s rijstroken of sporen te verdubbelen en vliegvelden of treinstations uit te breiden, dat vervolgens in de praktijk te toetsen, om vervolgens te concluderen dat het allemaal net niet werkt zoals we hadden gehoopt.
Inmiddels zijn infrastructurele problemen en oplossingen dermate complex geworden dat het steeds moeilijker is om vooraf, op basis van een Programma van Eisen, een perfect ontwerp te maken. Daarvoor worden door diverse toekomstige gebruikers te veel - deels tegenstrijdige - eisen gesteld. Een goede afweging daartussen is met eenvoudige analyses of op ons gevoel niet meer te maken.Simulatiestudies bieden in dat geval uitkomst. Die worden in de infrastructuurwereld dan ook steeds vaker toegepast. De voortschrijdende techniek van hardware (snelle computers) en software (slimme programma’s) biedt hiervoor voldoende ruimte.
In een simulatie bouwen we zowel de huidige als de gewenste infrastructuur na, laten daar digitaal een vervoerstroom op los en toetsen dat alles aan een aantal criteria.Een groot voordeel van deze aanpak is dat we met grote rekenkracht diverse scenario’s snel kunnen doorrekenen en analyses kunnen maken. Misschien wel het belangrijkste voordeel is dat we het probleem en de oplossing kunnen visualiseren. Daardoor zíen planners en besluitvormers waarvoor ze kiezen. Daarna kunnen ze deze beelden ook gebruiken voor inspraakprocessen met bewoners en gebruikers.In de DHV-advieswereld passen we dergelijke simulatiestudies al jaren toe voor projecten met weginfrastructuur, spoorcapaciteit, voetgangersstromen op vliegvelden en sinds kort ook op stations. Vaak leidt die aanpak tot adviezen waar we met traditionele analyses niet op waren gekomen. De praktijk van projecten die ondertussen tot uitvoering zijn gekomen, bevestigt het beeld uit de simulatieanalyses. [email protected]
Simulatiestudies: zien doet geloven
De inzending ‘Hub Holland Hub’ won tij-dens de Innovatie-estafette 2009 de in-novatiewedstrijd Roadmap2028. Diverse
teams werd gevraagd hun visie te geven over de Nederlandse infrastructuur en mo-biliteit in 2028. Het team ‘Hub Holland Hub’ gaat uit van optimaal gebruik van het bestaande wegennet en het samenbren-gen van fysieke en virtuele mobiliteit in zo-genaamde hub’s. In de visie, ontwikkeld door young professionals van DHV, Micro-soft en TNO is veel aandacht voor de rol van ICT in infrastructuur. Roadmap2028 is een initiatief van de stichting De NieuwBouw, een netwerk van young professionals in de bouw- en vastgoedsector. info: [email protected]
Contact: DHV B.V. | Postbus 1132 | 3800 BC Amersfoort | 033 468 20 17 | [email protected] | www.dhv.nl/mobiliteitPortretfotografie: Frank Boots | Tekst: van Renssen Journalistiek | Ontwerp: Maurits Malherbe | Opmaak en productie: DHV Communications | Drukwerk: Van Amerongen
kort
Pieter Onderwater
GES-methodiek toont vroegtijdig gezondheidseffect van infrastructurele werken
‘Hub Holland Hub’ wint innovatiewedstrijd Roadmap2028
GGD Nederland heeft de GES-methode ont-wikkeld. Doordat DHV deze toepast bij in-frastructurele werken, krijgen beslissers
op het goede moment de juiste informa-tie over gezondheidseffecten van plannen. Daardoor kunnen ze beter rekening hou-den met gezondheidsbelangen bij hun be-sluitvorming. Met een Gezondheids Effect Screening (GES) brengt DHV in een vroeg stadium gezondheidseffecten van ruimte-lijke plannen in kaart. Beleidsmakers en be-slissers in Europa, de ministeries van VROM en VWS en de commissie MER vestigen steeds meer aandacht op de gevolgen van ruimtelijke plannen voor de gezondheid. info: [email protected] en [email protected]
Bron
: ww
w.B
eeld
bank
VenW
.nl,
Rijk
swat
erst
aat
Integraal omgevingsmanagement voorkomt vertraging bij complexe projecten
De wegen in de regio Utrecht zijn al jaren overbelast en de verwachting is, dat dit de komende jaren zal toenemen. Verkeersminister Eurlings heeft 30 verkeersknelpunten aangewezen die versneld moeten worden aangepakt en stukken van de A27 en de A28 rond Utrecht horen daarbij. DHV helpt Rijkswater-staat met deze opgave.
Het omgevingsmanagement begon met het schrijven van Startnotities en vervolgens het opstellen van milieu-effect-rapportages. Op dit moment wordt gewerkt aan het samenstellen van een aanbestedings-dossier, waarin ook omgevingseisen meegenomen worden. Een adviseur omgevingsmanagement van DHV houdt oog op het vergunningenproces en assisteert de omgevingsmanager bij RWS in het onder-houden van contacten met burgers, belangengroeperingen en de Bevoegde Gezagen.Omgevingsmanagement is een jong vakgebied. Gerda Haisma, hoofd van de afdeling Omgevingsma-nagement van DHV: “Wij beschikken over adviseurs die de complete doorlooptijd van een project kunnen begeleiden en overzien. Onze adviseurs weten wat je in een latere projectfase te wachten staat en antici-peren daar vroegtijdig op zodat de efficiëntste werkwijze gevolgd kan worden.”
HelderheidEen andere adviseur in het A27/A28-project is actief als communicatiemedewerker. Haisma “Goed luis-teren naar de belangen van belanghebbenden is noodzakelijk om tot de meest optimale oplossing te komen. Je kunt het als project nooit helemaal iedereen naar de zin maken, maar helderheid scheppen neemt vaak al weerstand weg. Soms krijg je een inzicht waar het project wat aan heeft, soms is aanhoren voldoende.“Bij RWS is Omgevingsmanagement sinds enkele jaren vast onderdeel van het managementmodel. Naast het afstemmen op ambtelijk en bestuurlijk niveau en contacten met bewoners hoort ook het regelen van conditionerende activiteiten tot het werk van de omgevingsmanager, zoals het coördineren van het verleggen van kabels en leidingen en aspecten als archeologie en lucht- en geluidproblematiek. In dicht-bevolkt Nederland is het niet makkelijk om de omgeving goed in een project te verweven. Integraal om-gevingsmanagement probeert er rond Utrecht wèl het beste van te maken. info: [email protected]
Bron
: ww
w.B
eeld
bank
VenW
.nl,
Rijk
swat
erst
aat
Bron
: ww
w.B
eeld
bank
VenW
.nl,
RWS
Bron
: ww
w.B
eeld
bank
VenW
.nl,
RWS
Bron
: Wil
Gro
enhu
ijsen
