Download - DCD 'lekker onhandig' - Marleen Rijnsent.ppt
DCD‘Lekker onhandig’
Marleen Rijnsent, orthopedagoog/GZ-psycholoog
Netwerkbijeenkomst voor IB’ers HaarlemNovember 2011
Acht uur, de wekker gaat. Jan struikelt zijn bed uit en kleedt zich aan. Dat gaat niet makkelijk. Zijn trui zit achterstevoren en hij worstelt met zijn veters. Tijdens het ontbijt stoot hij per ongeluk zijn glas melk om en vliegt de hagelslag in de rondte. Hij loopt naar school, want fietsen lukt nog niet, terwijl zijn twee jaar jongere zusje het allang kan. Hij heeft gym vandaag, daar baalt hij van. Hij wordt meestal als laatste gekozen en met tikkertje is hij vaak als eerste af…….
Jan heeft DCD.
Opzet van de workshop
1. Wat is DCD?2. DVD ‘Motorisch onhandig’3. Overlap met andere stoornissen4. Oefening5. GevolgenPauze 6. Revalidatiecentrum7. Ambulante Begeleiding8. Informatie
Motorische Coördinatieproblemen
- Minimal Brain Dysfunction- Minimal Neurological Dysfunction- Clumsy children- Sensorische Informatieverwerkingsproblemen - Dyspraxie- DCD
DCD: Developmental Coordination Disorder
coördinatie ontwikkelingsstoornis
Criteria voor DCDA. De motorische uitvoering van de dagelijkse activiteiten is
slechter dan die van leeftijdsgenootjes
B. Er is een zichtbaar negatief effect op de schoolse vaardigheden of activiteiten van het dagelijks leven.
C. Het wordt niet veroorzaakt door een medische aandoening.
D. De oorzaak kan niet verklaard worden vanuit een lagere intelligentie.
Kenmerken DCD (1)
- Coördinatieproblemen kracht, tuning, hypotonie (lage spierspanning), slecht statisch en dynamisch evenwicht, slecht houdings- en bewegingsgevoel, tremor.
- Meer moeite en tijd nodig om motorische vaardigheden (passend bij leeftijd) te leren
- Halen niet een vergelijkbaar kwaliteitsniveau
- Volharden in zelfde, niet-adequate uitvoering (zien niet dat/hoe het fout gaat en/of kunnen geen alternatief genereren)
Kenmerken DCD (2)
- Moeite met generaliseren (het geleerde toepassen in verschillende situaties)
- Meer moeite met automatiseren
- Plannen en organiseren kost veel moeite
- Laag gevoel van (motorische) competentie
Dyspraxie ≠ DCD
Dyspraxie = grootste probleem zit in het bedenken van een idee en de planning. Hierdoor verloopt deUitvoering problematisch.
DCD = grootste probleem zit in de motorische uitvoering en het leren/bijstellen van motorischeactiviteiten. Een idee bedenken en plannen is in de regel niet het grootste probleem.
DVD ‘Motorisch onhandig’
www.recmiddenbrabant.nl
Statistieken- DCD lijkt voor te komen bij 5 tot 10 % van schoolgaande kinderen
- Komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. De verhouding is ongeveer 4 meisjes tegenover 10 jongens.
- Bijkomende problemen: zindelijkheid, eet- en drinkproblemen, laag zelfbeeld
- Naast motorische problemen bestaat er overlap met: * Gedragsproblemen * Leerproblemen
PDD-NOS
DCD
ADHD
Agressief gedrag
Affectieve problemen
Overlap gedragsproblemen (comorbiditeit)
Prof. Dr. Buitelaar
Overlap met leerproblemen- Dyslexie- Rekenproblemen- NLD- Aandachtsproblemen- Prikkelverwerkingsproblemen (SI)- Spraak/taalproblemen
Oorzaak / verklaringGeen duidelijke oorzaak, maar wel vermoedens:
1. Aanleg2. Risicofactoren
peri- / postnataal3. Neurologische rijping4. Bewegingservaring
Oefening om te ervaren hoe het is om een motorisch probleem te hebben.
Dictee- met je niet-schrijfhand- op een zachte ondergrond- a=b, b=c enz.
DCD
BEWEGEN
PSYCHO-SOCIAAL
OPVOEDINGS-SCHOOLSITUATIE
COGNITIE
Gevolgen
gevoel van competentie
Gaat het (vanzelf) over?
• Marja Cantell (1996) 51517jaar• Amanda Kirby(2008) 1725 jaar
-Motorische problemen persisteren-Significant lagere scores zelfwaardering-Significante achterstand schoolniveau,sociale acceptatie
Samengevat -DCD is een coördinatiestoornis in de motoriek, die tijdens de ontwikkeling zichtbaar wordt
-DCD gaat niet vanzelf over;
-DCD werkt door in andere ontwikkelingsfacetten;
-DCD werkt door op lange termijn.o.a. door- opstapeling van negatieve ervaringen, ’deukjes’- missen grip op / gevoel van controle- missen effect van ’goed zijn in’ en ’meedoen’- beperking in schoolkeuze
eveneens sterk afhankelijk van o.a.- comorbiditeit- gezins- en schoolfactoren
PAUZE
Waar welke hulp?
- Bij coördinatieproblemen kind:1e lijns therapeut, kinderrevalidatie, MRT, speciaal gym, FitKids, speciaal zwemmen
- Bij comorbide problemen:1e lijn, Jeugd GGZ, (kinderrevalidatie)
- Voor ouders:1e lijn, Jeugd GGZ, kinderrevalidatie
- Voor school:zorgstructuur onderwijs-ambulante begeleiding
Werkwijze Revalidatiecentrum - Aanmelding door de huisarts, schoolarts, ouders
- Opsturen vragenlijsten voor ouders en school
- Afspraak revalidatie-arts (poli)
- DCD screenteam
- Vaststellen DCD of aanvullend onderzoek
- Behandeling
- Afronden behandeling en (eind)poli
Behandeling in de kinderrevalidatie- Fysiotherapie - Ergotherapie- Logopedie - Orthopedagoog- Neuropsycholoog - Maatschappelijk werk- groepen: socio, schrijf, hydro, gym/sport- Ouderinformatieavonden- Informatiemiddagen voor scholen
Ambulante Begeleiding
• Voor DCD vanuit REC Cluster 3• Leerlinggebonden financiering (LGF) bestaat
uit rugzak of plaatsing SO/VSO• Preventieve Ambulante Begeleiding (PAB)
Aanbod Ambulante Begeleiding
• Informatie ziekte/beperking• Gevolgen voor het onderwijs• Wat is nodig?• Begeleidingsplan en handelingsplan• Observaties • Overlegmomenten met team• Advies en aanvraag aangepaste leermiddelen
Wat is er nodig bij de aanvraag van een LGF?
• Een diagnose• Een onderwijskundig rapport• Motorisch functioneren• Handelingsplan• Psychologisch rapport
DCD informatie
Hoofdstuk 20
Overige informatie • Websites:
– www.kinderrevalidatie.info– www.balansdigitaal.nl– www.depedagoog.nl– www.recmiddenbrabant.nl/
externe_dienstverlening/dcd/ – www.sovsodepiramide.nl
• DVD ‘Motorisch onhandig’• DVD ‘Kinderen en jongeren met Coördinatie
Ontwikkelingsstoornis’