3. Het sociaal-economisch systeem
Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 1
Sociaal-Economisch Systeem = Stelsel waarin regeringen in de economie ingrijpen om sociale ongelijkheid te houden of te veranderen
Er zijn er twee:
De Verzorgingsstaat De Nachtwakersstaat
3. Het sociaal-economisch systeem
Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 2
In Nederland zijn we gegroeid van een Nachtwakerstaat naar een Verzorgingsstaat
Zie Civitas pagina 203 tot en met 206 voor het ontstaan van de Nederlandse verzorgingsstaat.
Opdracht: Noteer waarom en wanneer die in eerste instantie groeide en waarom en wanneer die inkromp(Goed te zien in de ontwikkeling van de collectieve sector, pagina 202)
3. Het sociaal-economisch systeem
Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 3
De grootte van de collectieve sector geeft aan of we in een NS of een VS leven:Als er veel quasi-collectieve goederen en diensten zijn en er zijn veel of hoge uitkeringen, is de collectieve sector groter
Het lichte gebied is de overgang tussen deze twee sociaal-economische systemen
AE VOP
VS NS
4. Typologie van Verzorgingsstaten
Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 4
AE VOP
Er zijn drie subsystemen
A Het Rijnlandse modelB Het Scandinavische modelC Het Angelsaksische model
A B C
4. Typologie van Verzorgingsstaten
Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 5
De sociaal-economische subsystemen
• Het Rijnlandse model is een sterke verzorgingsstaat. Het heeft deze naam gekregen omdat het te vinden is in de landen waar de Rijn door of langs stroomt. • Het Scandinavische model: korte maar hoge uitkeringen, om mensen te simuleren te werken. In Noord-Europa• Het Angelsaksische model staat wat meer naar rechts in de gemengde economie. Hier een minimale verzorgingsstaat. Bedrijven moeten zo min mogelijk worden belast. In Engelssprekende landen
4. Typologie van Verzorgingsstaten
Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 6
AE VOP
Stake-holders Share- holders Ondernemingsmodellen:
Het stakeholdersmodel houdt in dat bedrijven de belangen van hun werknemers meer nadruk moet geven dan die van hun aandeelhouders. Bedrijven zouden zich volgens het stakeholdersmodel bezig moeten houden met de lange termijn. Dit past meer in het Rijnlandse model.
Het shareholdersmodel houdt in dat bedrijven de belangen van hun aandeelhouders scherp in de gaten moeten houden. Managers zouden zich moeten richten op winsten op korte termijn. Dit past in het Angelsaksische model
4. Typologie van Verzorgingsstaten
Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 7
AE VOP
A B C
De stromingen en hun opvattingen over de verzorgingsstaat
5. De Nederlandse VOP en VS
Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 8
Zie pagina 210 en 211
- Organisaties FNV en CNV- Hun waarden- Waar houden ze zich mee bezig?- Hoe doen ze dat ( oa CAO- Arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden
De vakbonden
5. De Nederlandse VOP en VS
Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 9
Zie pagina 211 en 212
Het VNO-NCW
- Belangen- Ondernemingsraad en CWI- Waar houdt het zich mee bezig- Middelen - Stichting van de Arbeid en SER
Werkgeversorganisaties
5. De Nederlandse VOP en VS
Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10 10
De overheid
Zie pagina 212
- Doelen van het overheidsbeleid, oa welvaart- Sociale Zekerheid: sociale verzekeringen en sociale voorzieningen- Waarden- Verschillende rollen
11
Dit bedoelen we niet met het Poldermodel.
5. De Nederlandse VOP en VS
Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10
12
5. Het Nederlandse Model
Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10
Het Poldermodel
De systemen De subsystemen
Het economische systeem
VOP-systeem De Gemengde Economie
De politiek-economische cultuur
Een Overleg-cultuur
Het sociaal- economische systeem
Verzorgingsstaatsysteem
Het Rijnlandse model
13
5. De Nederlandse VOP en VSEnkele termen verklaard
We kunnen de SE ook gebruiken om belangrijke beleidstermen in één klap duidelijk te maken
privatisering
nationalisatie/socialiseringvermaatschappelijking
verstatelijking
liberalisering
vermarkting/commercialisering
Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10
14
5. De Nederlandse VOP en VSDe drie sociaal-economische
denkmodellen
We kunnen nu onze kennis van dit hoofdstuk gebruiken om op een rijtje te krijgen hoe de verschillende stromingen en partijen denken over economische en sociaal-economische problemen.
Deze kunnen samengevat worden in drie soorten visies:
Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10
Het linkse denkmodel Het rechtse denkmodel
Het confessionele denkmodel
15Het Sociaal-Economisch Systeem Civitas Hoofdstuk 10
Civitas bladzijde 215: