1/3  

ผศ.ดร.ศลปพร ศรจนเพชร คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร

หลกการพนฐานของธรรมาภบาล ธรรมาภบาล หรอ Good Corporate Governance (เรยกสนๆ วา CG) เกยวของกบทกระดบ ตงเเตตวบคคล สงคม กจการ จนถงระดบประเทศชาต ในระดบของกจการ อาจเรยกวา“บรรษทบาล” ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยแปล CG อยางเปนทางการวา “การกากบดเเลกจการทด” ระดบภาครฐ อาจใชคาวา “ธรรมรฐ” หรอ “การบรหารกจการบานเมองทด” ไมวาจะนา CG ไปใชทใด หรอในระดบใด แนวทางและหลกการพนฐานของธรรมาภบาลดเหมอนจะคลายคลงกน คอ การตงอยในความถกตองเเละเปนธรรม สงคมชมชนกจะอยรวมกนไดอยางสงบสข หนวยงานหลายแหงทงในระดบสากลและภายในประเทศไดกาหนดหลกการพนฐานของธรรมาภบาลไว เชน ธนาคารโลก องคการสหประชาชาต องคกรเพอความรวมมอเเละพฒนาทางเศรษฐกจ (หรอ OECD : Organization for Economic Co-operation and Development Centre) ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย เปนตน สาหรบหลกการพนฐานของธรรมาภบาลทจะกลาวถงนเปนหลกการของระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมอง และสงคมทด พ.ศ.2542 ตามดวยหลกการทนาเสนอโดยคณะอนกรรมการ เพอพฒนาระบบการกากบดแลกจการทด ซงไดรบการแตงตงจากคณะกรรมการตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองเเละสงคมทด พ.ศ.2542 อธบายหลกการเบองตนของการสรางธรรมาภบาลไว ดงน

1. หลกนตธรรม (The Rule of Law) คอ การปฏบตตามกฎหมาย กฎระเบยบตางๆ

ซงรวมถงการไมเลอกปฏบต การไมทาตามอาเภอใจ การไมละเมดกฎหมาย และการไมละเมดสทธของผอน 

2. หลกคณธรรม (Morality) คอ การยดมน ถอมนในคณธรรมความดงาม ความถกตองตามทานองคลองธรรม

รวมถงมความซอสตยจรงใจ และยดมนในความสจรตคณธรรมเปนแนวทางทถกตองในการดาเนนชวตทงความประพฤตและจตใจซงแตละสงคมกาหนดและยอมรบปฏบตกน เชน ซอสตย อดทน เมตตากรณา เสยสละ เปนตนในระดบกจการ หลกคณธรรมคอ การทาธรกจดวยความมจรยธรรมทางธรกจ ซงหมายถง มาตรฐานทางศลธรรม คณธรรมทใชกบองคกรทางธรกจ ปญหาจรยธรรมธรกจทเกดขนกบกจการ เชน การปกปดขอเทจจรง หรอตกแตงตวเลขทางบญช เพอหวงประโยชนอยางใดอยางหนง การฟอกเงน การหลบเลยงหนภาษ การละเลยไมดแลดานความปลอดภยในสถานททางาน การเลอกปฏบตหรอมสองมาตรฐานในการบรหารงานบคคล

2/3  

3. หลกความโปรงใส (Accountability) คอ ความถกตอง ชดเจน ปฏบตตามหลกการทควรจะเปน รวมถงการ

สรางความไววางใจซงกนและกน มกระบวนการตรวจสอบความถกตองได รวมทงการใหและรบขอมลทเปนจรง ตรงไปตรงมา ทนเวลาในระดบกจการ อาจแปลความหมายของ “Accountability” วาเปน “ความรบผดชอบทอธบายได”ซงเปนภาระบทบาทของผบรหารในแงขอผกพนหรอความเตมใจทจะยอมรบความรบผดชอบ รวมทงความสามารถในการรายงานชแจงใหเหตผลเพออธบายการกระทาของตนเองและสามารถตอบคาถามของทกฝายทเกยวของไดในทกททกโอกาส เพอแจกแจงอธบายการกระทาทงหมดทตนรบผดชอบ

4. หลกการมสวนรวม (Participation) คอ การใหโอกาสบคคลทเกยวของเขามามสวนรวมในการตดสนใจในเรอง  ตางๆ ทสาคญรวมทงการเปดรบฟงความคดเหน เพอรบคาแนะนามารวมวางแผน และปฏบตใหบรรลวตถประสงคในระดบสงคม ซงประกอบดวยบคคลหลากหลายและมความคดเหนทแตกตางหลกการมสวนรวมจะชวยประสานความคดเหนหรอความตองการทแตกตาง เพออยบนพนฐานโดยคานงถงประโยชนสวนรวมในระดบกจการ บรษทจะกาหนดใหมคณะกรรมการ ซงประกอบดวยบคคลทมประสบการณ

หลากหลายชวยบรหารงานขององคกรใหบรรลวตถประสงค

5. หลกความรบผดชอบ (Responsibility) คอ ความรบผดชอบในงานของตน ความรบผดชอบตอการกระทาของตนเอง รวมถงการตระหนก และสานกในสทธ และหนาท 

6. หลกความคมคา (Cost –Effectiveness or Economy) คอ การบรหารจดการ  ใหเกดประโยชนสงสดในระดบบคคล ความคมคาเทยบเคยงไดกบ ความประหยดไมฟมเฟอย และใชทรพยากรทมอยอยางจากดใหเกดประโยชนอยางคมคาในระดบกจการ คอ การบรหารจดการเพอใหเกดประโยชนสงสดหรอเกดมลคามากทสด เชนการใชพลงงานอยางคมคา และรกษาทรพยากรธรรมชาตใหยงยน สาหรบระดบของกจการคณะอนกรรมการเพอพฒนาระบบการกากบดแลกจการทด ซงไดรบการแตงตงจากคณะกรรมการตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยไดกาหนดหลกสาคญของการกากบดแลกจการทดเมอเดอนมกราคม พ.ศ.2543 โดยยดถอภาวะผนาพนฐาน 4 ประการดงน

(1) ความโปรงใส (Transparency หรอ Openness) ความโปรงใส คอ ฐานทสรางความไววางใจระหวางบรษทกบผมสวนไดสวนเสยของบรษท (เชน นกลงทนเจาหน คคา เปนตน) ภายในกรอบขอจากดของภาวะการแขงขนของบรษทความโปรงใสมสวนชวยเสรมประสทธผลของบรษท และชวยใหคณะกรรมการของบรษทสามารถแกไขปญหาอยางมประสทธผลและเปดโอกาสใหผถอหนและผเกยวของพนจพเคราะหบรษทไดอยางถถวนขน

3/3  

(2) ความซอสตย (Integrity) ความซอสตย หมายถง การทาธรกจอยางตรงไปตรงมาภายในกรอบ จรยธรรมทด รายงานทางการเงนและสารสนเทศอนๆ ทเผยแพรโดยบรษทตองแสดงภาพทถกตอง และครบถวนเกยวกบฐานะการเงน เเละผลการดาเนนงานของบรษท ความนาเชอถอไดของรายงานขนอยกบความซอสตยสจรตของผทจดทาและนาเสนอ

(3) ความรบผดชอบตอผลการปฏบตงานตามหนาท (Accountability) ความรบผดชอบตอ ผลการปฏบตงานตามหนาท มสวนสาคญกบคณะกรรมการและผถอหน คณะกรรมการแสดงความรบผดชอบดงกลาวโดยมบทบาทสาคญในการเสนอรายงานตอผถอหนเกยวกบผลการปฏบตงานของบรษท

(4) ความสามารถในการแขงขน (Competitiveness) ความสามารถในการแขงขนมเปาหมายเพอชวยสรางความเจรญและเพมมลคาแกผถอหน บรรษทบาลจะชวยเสรมสรางใหเกดความสามารถในการแขงขน อนจะนาไปสความไดเปรยบเชงการแขงขนทยนยนใหกบบรษทโดยสรป หลกธรรมาภบาลไมวาจะเปนระดบรฐหรอระดบกจการลวนเปนกลไกควบคมตดตามตรวจสอบ และสนบสนนใหมการปฏบตตามสานกทดอยางมประสทธภาพประสทธผล โดยคานงถงผลกระทบทมตอผมสวนเกยวของดวย

วารสารปท 33 ฉบบท 125 มกราคม - มนาคม 2553

เรยบเรยง 14 กนยายน 2555 โดย งานสารสนเทศ วทยาลยนวตกรรม มธ.

ธรรมาภบาลหลกนตธรรม

หลกคณธรรม

หลกความโปรงใส

หลกการมสวนรวม

หลกความรบผดชอบ

หลกความคมคา