Некомерцијално издание

BESPLATEN ПРИМЕРОК

Година 1 Број 3

ПРЕТПРИЕМАЧ.МКГло бал на не де ла на

прет при е мниш тво 2009 [5]

Де сет со ве ти за биз нис - же ни -

ка ко да ги по стиг не те ва ши те це ли [6]

Јануари 2010Излегува еднаш месечно

Ме­ѓу­на­род­ни­те­фа­кто­ри­се­за­гри­же­ни­за­ста­ту­сот­и­по­лож­ба­та­на­же­ни­те­во­зем­ји­те­оп­фа­те­ни­со­тран­зи­ци­ја­та

ЖЕНИТЕ-ПРЕТПРИЕМАЧИ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈАсти,­ а­ бан­ки­те­ прем­но­гу­ нап­ла­ќа­ат­ за­овој­тип­ус­лу­га.

~ Ви­сок­ да­нок­ на­ при­ход.­ Да­но­ци­те­ се­пре­го­ле­ми­за­ма­ли­те­биз­ни­си­ко­га­се­во­фа­за­на­поч­ну­ва­ње,­ко­га­не­ма­ат­до­вол­но­фи­нан­сии­да­ин­ве­сти­ра­ат­во­раз­во­јот,­а­не­ма­ат­ос­ло­бо­ду­ва­ња.­

~ Не­до­стиг­ од­ под­др­шка­од­ биз­нис­асо­ци­ја­ци­ја.­Биз­нис­асо­ци­ја­ции­ по­сто­јат­ са­мо­ на­ хар­ти­ја­без­кон­крет­ни­под­др­шки­и­ по­мош­ за­ же­ни­те­прет­при­е­ма­чи.­

~ Бан­ки­те­ не­ се­ до­вол­но­ за­ин­те­ре­си­ра­ни­ за­ма­ли­те­ биз­ни­си.­ Да­зе­ме­те­ кре­дит­ во­ пр­ва­го­ди­на­од­сво­е­то­по­сто­е­ње­ко­га­про­даж­ба­та­е­се­уште­ма­ла,­ко­га­се­уште­не­ма­те­раз­ви­е­но­цвр­сти­де­лов­ни­од­но­си,­ко­га­фи­нан­си­и­те­ви­ се­ нај­по­треб­ни­ е­ чи­ста­на­уч­на­фан­та­сти­ка.

~ Се­ уште­ не­по­вол­но­прет­при­е­мнич­ко­оп­кру­жу­ва­ње­ во­ др­жа­ва­та.­Кол­ку­ и­ да­ се­ фа­ли­ме­де­ка­мно­гу­сме­по­стиг­на­ле,­ се­пак­ не­ сме­ ни­еден­че­кор­на­пред.­До­кол­ку­ има­ме­ ви­стин­ска­ прет­при­е­мнич­ка­кли­ма,­еко­ном­ски­от­по­раст­на­це­ла­та­др­жа­ва­би­бил­мно­гу­по­го­лем,­а­не­вра­бо­те­но­ста­мно­гу­по­ма­ла.­

~ Го­ле­ма­та­ не­вра­бо­те­ност­ и­ си­ро­ма­шти­ја­на­ло­кал­но­то­на­се­ле­ние.­Ова­ пов­ле­ку­ва­ те­шка­ еко­ном­ска­со­стој­ба­ за­ си­те­ биз­ни­си,­ а­ осо­бе­но­на­ма­ли­те­и­по­чет­ни­те­биз­ни­си.­

~ Не­до­вол­но­пот­тик­ну­ва­ње­на­све­ста.­Во­пос­лед­но­вре­ме­се­по­ве­ќе­се­по­све­ту­ва­ вни­ма­ние­ на­ пот­тик­ну­ва­ње­на­све­ста­за­же­ни­те­прет­при­е­ма­чи.­Но,­сте­пе­нот­ на­ обра­зо­ва­ние­ и­ се­вкуп­на­та­со­стој­ба­по­ка­жу­ва­ат­де­ка­оваа­е­се­уште­на­да­леч­но­ни­во­од­по­треб­но­то.­

~ Не­по­сто­е­ње­ на­ до­вол­но­ ре­ги­о­нал­но­по­вр­зу­ва­ње­по­ме­ѓу­др­жа­ви­те,­а­осо­бе­но­во­де­лот­за­ма­ли­те­биз­ни­си.­Не­по­сто­јат­ ви­стин­ски­ ре­ги­о­нал­ни­ раз­вој­ни­про­гра­ми­ од­ ло­кал­ни­те­ вла­сти­ со­ кои­ќе­се­зго­ле­ми­по­вр­за­но­ста­со­ло­кал­ни­те­ме­ста­ во­ со­сед­ни­те­др­жа­ви­ и­ ќе­ се­олес­нат­биз­нис­актив­но­сти­те­ме­ѓу­биз­нис­суб­је­кти­те­од­тие­ло­кал­ни­ме­ста.

Во­ на­ша­та­ др­жа­ва­ пра­ктич­но­ не­ма­ ста­ти­стич­ки­ по­да­то­ци­ за­же­ни­прет­при­е­ма­чи­ од­кои­би­се­до­би­ла­сли­ка­за­тоа:­кол­кав­број­же­ни­прет­при­е­ма­чи­има­во­Ре­пуб­ли­ка­Ма­ке­до­ни­ја?­Кои­се­проб­ле­ми­на­кои­на­и­ду­ва­ат­во­те­кот­на­сво­е­то­ра­бо­те­ње­и­на­кој­на­чин­тие­ мо­жат­ да­ се­ от­стра­нат?­ Има­ мис­ле­ње­де­ка­на­ши­те­же­ни­не­се­до­вол­но­охра­бре­ни­да­поч­нат­сопс­твен­биз­нис.­Чест­е­слу­ча­јот­ кај­ нас­ фир­ма­та­ офи­ци­јал­но­ да­ се­во­ди­на­же­на­та,­а­пра­ктич­но­со­неа­да­

ра­бо­ти­ма­жот­што­е­вра­бо­тен­во­др­жав­на­или­дру­га­фир­ма,­а­пре­ку­ „by­pass”­фир­ма­та­за­ра­бо­ту­ва­ од­ по­лож­ба­та­ што­ ма­жот­ ја­ има­во­ оп­штес­тве­на­та­фир­ма.­ Да­ли­ во­на­ши­ ус­ло­ви­ ма­жи­те­ се­ пла­шат­од­ ус­пеш­ни­ же­ни­прет­при­е­ма­чи­

и­на­сто­ју­ва­ат­да­го­на­ма­лат­нив­но­то­вли­

ја­ние?

Со­ју­зот­ на­ ор­га­ни­за­ци­и­те­ на­же­ни­те­ на­ Ма­ке­до­ни­ја,­ ка­ко­ и­дру­ги­ нев­ла­ди­ни­ ор­га­ни­за­ции­поч­ну­ва­ат­ актив­на­ по­ли­ти­ка­ за­акти­ви­ра­ње­ и­ вклу­чу­ва­ње­ на­же­ни­те­ во­ сто­пан­ски­от­ и­ по­ли­тич­ки­от­ жи­вот,­ ка­ко­ и­ актив­но­сти­ во­ до­бро­вол­ни­ ху­ма­ни­тар­ни­ор­га­ни­за­ции.

До­маш­на­та­ ра­бо­та­ на­ же­ни­те­ не­ се­ вред­ну­ва,­ но­ ка­ко­актив­ност,­ тра­ди­ци­ја­ и­оби­чај­

прет­ста­ву­ва­ го­ле­мо­ на­ци­о­нал­но­ бо­гат­ство.­Но,­ се­пак­ за­ же­ни­те­ да­ го­ по­ка­жат­сво­јот­ ма­кси­ма­лен­израз,­ тре­ба­ актив­но­ да­ се­ вклу­чат­ во­про­це­сот­ на­ сто­па­

ни­су­ва­ње­ ка­ко­ сопс­тве­ни­ци­ и­ ме­на­џе­ри,­со­ што­ ќе­ се­ по­твр­дат­ нив­ни­те­ ви­стин­ски­спо­соб­но­сти,­зна­е­ња­и­умеш­ност,­а­со­тоа­и­нив­ни­от­прет­при­е­мач­ки­дух,­кој­тре­ба­да­се­под­др­жу­ва­и­раз­ви­ва.

Се­пак,­и­по­крај­рас­по­лож­ли­ви­от­ка­дров­ски­по­тен­ци­јал­и­спо­соб­но­сти­на­же­ни­те,­за­ус­пе­шен­раз­вој­на­жен­ско­то­прет­при­е­мниш­тво­е­по­треб­на­сил­на­вла­ди­на­под­др­шка.

Не­кол­ку­при­ме­ри­ка­де­што­же­ни­те­мо­жат­да­раз­ви­јат­прет­при­е­мнич­ко­дејс­тво:

~ До­кол­ку­ се­ обра­зо­ва­ни,­ мо­жат­ пр­во­да­про­ба­ат­да­ги­по­ду­чу­ва­ат­де­ца­та­во­

со­седс­тво­то,­ а­ по­тоа,­ до­кол­ку­ се­ до­ка­жат,­мо­жат­да­ор­га­ни­зи­ра­ат­кур­се­ви­кои­би­се­нап­ла­ту­ва­ле­или­би­мо­же­ле­да­отво­рат­ кни­го­водс­тве­ни­фир­ми,­ ад­во­кат­ски­фир­ми,­учи­ли­шта­за­изу­чу­ва­ње­стран­ски­ ја­зи­ци,­ при­ват­ни­ гра­дин­ки,­шко­ло­за­комп­ју­те­ри,­шко­ло­за­ма­те­ма­ти­ка­и­дру­ги­пред­ме­ти.­

~ До­кол­ку­уме­ат­да­ши­јат,­да­пле­тат,­да­пра­ват­ сла­тки,­ поз­на­ва­ат­ фри­зер­ски­за­на­ет­и­слич­но,­тоа­мо­же­да­го­усо­вр­шу­ва­ат­до­ма­или­во­со­седс­тво,­а­по­тоа­мо­жат­да­отво­рат­кро­јач­ка­ра­бо­тил­ни­ца,­сла­ткар­ни­ца­,­фри­зер­ски­са­лон.­

~ До­кол­ку­се­од­сел­ски­по­драч­ја,­то­гаш,­до­кол­ку­ има­ат­ поз­на­ва­ње­ од­ ле­ко­ви­ти­бил­ки,­пе­чур­ки,­пол­жа­ви,­мо­жат­да­отво­рат­ про­дав­ни­ци­ ка­де­ што­ би­ ги­про­да­ва­ле­да­ро­ви­те­од­при­ро­да­та.­

~ До­кол­ку­ се­ за­ни­ма­ва­ат­ со­ сто­чарс­тво­или­со­жи­ви­нарс­тво,­то­гаш­се­во­мож­ност­ да­ ор­га­ни­зи­ра­ат­ про­из­водс­тво­ и­пре­ра­бо­тка­ на­ мле­ко­ и­ млеч­ни­ про­из­во­ди­или­да­отво­ра­ат­ми­ни­фар­ма­за­ко­ко­шки­и­слич­но.­

~ Обра­зо­ва­ни­ же­ни­ пре­ку­ Ин­тер­нет­ мо­жат­да­ги­по­ну­дат­свои­ус­лу­ги.

Ед­но­истра­жу­ва­ње­по­ка­жа­ло­по­зи­тив­на­ко­ре­ла­ци­ја­по­ме­ѓу­сте­пе­нот­на­обра­зо­ва­ни­е­то,­брач­на­та­со­стој­ба­и­об­ли­кот­на­ор­га­ни­за­ци­ја­та.­При­мер:­по­го­лем­сте­пен­на­обра­зо­ва­ние­по­го­ле­ма­со­ра­бо­тка­со­бан­ки­те.

Мо­же­би­со­од­ло­жу­ва­ње­на­брач­ни­от­ста­тус­и­на­ра­ѓа­ње­то­де­ца­ќе­се­по­до­бри­по­лож­ба­та­ на­ же­на­та­прет­при­е­мач,­ но­ то­гаш­ мо­же­да­ се­ на­ру­ши­ би­о­ло­шка­та­ рам­но­те­жа.­ Не­мо­ра­ ма­жот­ се­ко­гаш­ да­ е­ по­ус­пе­шен­ и­ тој­да­го­во­ди­биз­ни­сот.­Мож­на­е­и­про­ме­на­на­уло­ги­те,­та­ка­што­ма­жот­по­ве­ќе­вни­ма­ние­ќе­му­по­све­ту­ва­на­одг­ле­ду­ва­ње­то­на­де­ца­та,­а­ же­на­та­ ќе­ при­ба­ву­ва­ еко­ном­ска­ си­гур­ност.­ Сопс­тве­ни­от­ мал­ биз­нис­ ба­ра­ це­лос­на­ по­све­те­ност,­ за­ раз­ли­ка­ од­ др­жав­но­то­вра­бо­ту­ва­ње­ или­ вра­бо­ту­ва­ње­то­ кај­ не­кој­друг­ сопс­тве­ник.­ Ос­но­вај­ќи­ сопс­твен­ биз­нис,­же­на­та­тре­ба­це­лос­но­да­му­се­по­све­ти­не­му.­А­де­ца­та?­А­ма­жот?­А­ку­ќа­та?­Има­не­што­што­при­ро­да­та­им­го­да­ла­на­же­ни­те­и­кое­тре­ба­да­се­усог­ла­си­со­биз­ни­сот,­а­тоа­е­мај­чинс­тво­то.­Да­ли­мај­чинс­тво­то­е­ре­ал­на­преч­ка­кај­же­ни­те­за­поч­ну­ва­ње­и­во­де­ње­на­сопс­твен­биз­нис­или­мај­чинс­тво­то­и­да­ва­до­пол­ни­тел­на­енер­ги­ја­за­за­поч­ну­ва­ње­и­во­де­ње­на­сопс­твен­биз­нис?­Но,­има­сре­ди­ни­ка­де­што­обра­зо­ва­ни­е­то­на­жен­ски­те­де­ца­се­за­вр­шу­ва­со­ос­нов­но­то­обра­зо­ва­ние.­Има­и­сре­ди­ни­ка­де­што­уште­е­не­за­мис­ли­во­же­на­та­ да­ из­ле­гу­ва­ од­ об­ла­ста­ на­ куќ­ни­те­и­зем­јо­дел­ски­те­ра­бо­ти.­Да­ли­со­ос­но­ва­ње,­ра­ко­во­де­ње­и­це­лос­но­ан­га­жи­ра­ње­на­же­на­та­во­сопс­тве­ни­от­мал­биз­нис,­таа­ќе­из­

гу­би­од­женс­тве­но­ста?­На­мис­ле­ње­сме­де­ка­тоа­не­ма­да­се­слу­чи.­Но,­со­раз­во­јот­на­на­у­ка­та­и­тех­ни­ка­та­и­се­по­го­ле­ма­та­до­стап­ност­на­ин­тер­не­тот,­же­ни­те­во­раз­ви­е­ни­те­зем­ји­на­о­ѓа­ат­ го­лем­ про­стор­ во­ прет­при­е­мнич­ко­дејс­тву­ва­ње.­За­тоа­по­но­ви­ко­ва­ни­ци­на­збо­ро­ви­ во­ САД­ се­ mompreneurs­ (мај­ки­прет­при­е­ма­чи)­ или­ womenpreneurs­ (же­ни­прет­при­е­ма­чи).­ Ин­тер­не­тот­ и­ мож­но­ста­ за­во­де­ње­на­биз­ни­сот­од­до­ма­овоз­мо­жу­ва­ат­же­ни­те­да­би­дат­и­прет­при­е­ма­чи,­и­мај­ки,­и­же­ни­на­ма­жот.­

До­кол­ку­ба­ра­ме­ба­ланс­по­ме­ѓу­тра­ди­ци­ја­та­во­Ре­пуб­ли­ка­Ма­ке­до­ни­ја­и­мо­дер­но­то­­­же­ни­те­да­ за­ра­бо­ту­ва­ат,­ нај­до­бро­ре­ше­ние­е­до­ма­шен­ биз­нис,­ вир­ту­е­лен­ биз­нис­­ биз­ни­сот­ ќе­ ра­бо­ти­ пре­ку­ комп­ју­тер.­ На­ овој­на­чин­не­ма­по­тре­ба­од­по­себ­ни­про­сто­рии,­до­пол­ни­тел­ни­вло­жу­ва­ња­и­слич­но.­По­тре­бен­ е­ еден­ комп­ју­тер,­ ин­тер­нет­ко­нек­ци­ја,­спе­ци­ја­ли­зи­ра­но­зна­е­ње­на­же­на­та­за­биз­ни­сот­што­го­поч­ну­ва­и­жел­ба­за­ус­пех.

Да­ли­има­ме­ста­за­не­кои­раз­мис­лу­ва­ња­де­ка­де­ца­та­тре­ба­да­се­пот­тик­ну­ва­ат­кон­биз­нис­уште­од­ос­нов­но­то­обра­зо­ва­ние?­Ова­е­мно­гу­бит­но­за­ид­ни­на­та­на­де­ца­та,­би­деј­ќи­со­ра­но­то­во­ве­ду­ва­ње­во­биз­нис­тие­се­во­со­стој­ба­ по­на­та­му­ са­ми­ да­ за­ра­бо­ту­ва­ат.же­ни­те­да­би­дат­и­прет­при­е­ма­чи,­и­мај­ки,­и­же­ни­на­ма­жот.n

М­р­Или­ја­Чу­бро­виќ­и­пре­ра­бо­те­но­и­до­пол­не­то­ од­ м­р­ Дра­ган­ Шу­тев­ски­ (ко­ри­сте­на­ос­но­ва­од­кни­га­та­Ме­наџ­мент­на­прет­при­е­мач­ки­от­про­цес­од­д­р­То­дор­Кра­лев­и­м­р­Или­ја­Чу­бро­виќ).

Све­до­ци­сме­на­се­по­до­бра­по­лож­ба­на­же­ни­те­во­це­ли­от­свет.­Еман­ци­па­ци­ја­та­про­ди­ра­во­си­те­зем­ји.­Ме­ѓу­тоа­по­сто­

јат­и­си­ви­зо­ни­ка­де­што­пра­ва­та­на­же­ни­те­ни­ка­ко­не­се­во­за­до­во­ли­те­лен­обем.­Ме­ѓу­тие­не­по­вол­ни­си­ви­зо­ни­ка­де­што­се­за­гро­зе­ни­пра­ва­та­на­же­ни­те­ се­на­о­ѓа­ат­ зем­ји­те­во­тран­зи­ци­ја,­од­нос­но­зем­ји­те­од­би­вши­от­ко­му­ни­стич­ки­блок,­ме­ѓу­кои­е­и­Ре­пуб­ли­ка­Ма­ке­до­ни­ја.­

Ме­ѓу­ не­га­тив­но­сти­те­ што­ ја­ при­дру­жу­ва­ат­тран­зи­ци­ја­та­ спа­ѓа­ и­ го­ле­ми­от­ број­ на­ не­вра­бо­те­ни­ лу­ѓе.­ Без­ ог­лед­ да­ли­ се­ тие­ от­пу­ште­ни­по­ра­ди­не­ра­бо­те­ње­на­фа­бри­ки­те­или­по­ра­ди­тоа­што­се­прог­ла­се­ни­за­тех­но­ло­шки­ви­шок­или­во­оп­што­не­ус­пе­а­ле­да­се­вра­бо­тат,­се­фор­ми­ра­ар­ми­ја­на­не­вра­бо­те­ни­ и­ си­те­ тие­ не­га­тив­ни­ пос­ле­ди­ци­ ги­ чув­ству­ва­ат­и­же­ни­те.­

Ме­ѓу­на­род­ни­те­ фа­кто­ри­ се­ за­гри­же­ни­ за­ста­ту­сот­и­по­лож­ба­та­на­же­ни­те­во­зем­ји­те­оп­фа­те­ни­со­тран­зи­ци­ја­та­и­по­ка­жу­ва­ат­ин­те­рес­ за­што­ по­бр­зо­ ре­ша­ва­ње­ на­ таа­ со­стој­ба.­За­таа­цел­се­по­че­сто­се­одр­жу­ва­ат­кон­фе­рен­ции­на­ме­не­ти­за­жен­ско­прет­при­е­мниш­тво,­се­ор­га­ни­зи­ра­ат­де­ба­ти­на­те­ма­же­ни­прет­при­е­ма­чи,­а­биз­нис­ин­ку­ба­то­ри­те­пре­зе­ма­ат­актив­но­сти­во­на­со­ка­на­сти­му­ли­ра­ње­на­жен­ско­то­прет­при­е­мниш­тво.

На­ же­ни­те­прет­при­е­ма­чи­ им­ е­ по­треб­на­по­себ­на­ по­мош:­ обра­зо­ва­ние,­ стек­ну­ва­ње­спе­ци­фич­ни­спо­соб­но­сти­и­зна­е­ња,­фи­нан­си­ра­ње,­ тех­нич­ка­ по­мош,­ вле­ва­ње­ са­мо­до­вер­ба­ пре­ку­ раз­лич­ни­ обу­ки,­ пра­ктич­на­на­ста­ва­и­слич­но.

По­треб­но­е­да­се­соз­да­дат­ед­на­кви­ус­ло­ви­и­мож­но­сти­за­ра­бо­та­и­на­ма­жи­те­и­на­же­ни­те,­а­со­тоа­да­се­соз­да­дат­и­ус­ло­ви­те­за­от­стра­ну­ва­ње­на­ди­скри­ми­на­ци­ја­та­на­же­ни­те.

Во­овој­кон­текст,­зна­чај­на­е­и­за­шти­та­та­на­же­на­та­ ка­ко­ мај­ка,­ што­ зна­чи­ по­мош­ при­одг­ле­ду­ва­ње­то­де­ца.­На­овој­план­мо­же­да­по­мог­нат­мно­гу­жен­ски­ор­га­ни­за­ции­и­здру­же­ни­ја,­ осо­бе­но­ на­ пла­нот­ за­ бор­ба­та­ на­же­ни­те­за­еко­ном­ска­не­за­вис­ност,­а­со­тоа­и­за­неј­зи­на­та­еман­ци­па­ци­ја­и­це­лос­на­рам­но­прав­ност­со­ма­жи­те.

По­сто­јат­по­ве­ќе­преч­ки­во­раз­во­јот­на­же­ни­те­ка­ко­прет­при­е­ма­чи­во­Ре­пуб­ли­ка­Ма­ке­до­ни­ја,­а­ка­ко­нај­и­зра­зе­ни­преч­ки­се:

~ Не­до­вол­на­под­др­шка­од­др­жа­ва­та.­Во­пос­лед­ни­те­7­8­го­ди­ни­се­пра­ват­одре­де­ни­на­по­ри,­но­тоа­не­е­до­вол­но,­би­деј­ќи­ се­ са­мо­ дек­ла­ра­ции­ на­ хар­ти­ја­или­мар­ке­тинг­кам­па­њи.

~ Ви­со­ки­ да­но­ци­ и­ при­до­не­си­ на­ пла­та.­Во­2009­ го­ди­на­ се­на­ма­ли­ја­ за­нез­на­чи­те­лен­из­нос­и­Вла­да­та­до­не­се­од­лу­ка­за­на­ма­лу­ва­ње­во­на­ред­ни­те­три­го­ди­ни,­но­се­пак­тоа­се­нез­на­чи­тел­ни­су­ми­пре­тво­ре­ни­во­па­ри.­

~ Ви­со­ки­ тро­шо­ци­ за­ кре­ди­ти­ и­ за­е­ми.­Кре­ди­ти­те­и­за­е­ми­те­од­бан­ки­те­и­ште­дил­ни­ци­те­ се­ пре­ска­пи.­ Со­ ка­мат­ни­стап­ки­ над­ 10%­ и­ спе­ци­јал­ни­ прес­ме­тки­што­се­по­вол­ни­са­мо­на­бан­ки­те.­За­кре­дит­од­4.000­евра­ќе­тре­ба­на­име­на­ка­ма­та­да­вра­ти­те­до­1.500­евра­на­3­го­ди­ни.­Што­е­мно­гу,­мно­гу­е.­

~ Пре­го­ле­ми­бан­кар­ски­тро­шо­ци­и­про­ви­зии.­При­зе­ма­ње­кре­дит,­при­пла­ќа­ње­на­ло­зи,­при­отво­ра­ње­сме­тки,­при­упо­тре­ба­на­кре­дит­ни­кар­тич­ки,­бан­ки­те­ви­зе­ма­ат­ про­ви­зии,­ кои­ за­ ус­лу­га­та­ што­ја­из­вр­шу­ва­ат­на­ви­сти­на­се­пре­го­ле­ми.

~ Пре­го­ле­ми­бан­кар­ски­га­ран­ции.­Се­ба­ра­ат­пре­го­ле­ми­бан­кар­ски­га­ран­ции­за­из­вр­шу­ва­ње­одре­де­ни­биз­нис­актив­но­

3

2

5

6

7

ЖЕНАТА-МЕНАЏЕР Е

СРЕЌНА КОГА Е АКТИВНА И

РЕАЛИЗИРАНА

ЖЕНИТЕ ВО БИЗНИСОТ

СЕУШТЕ НА МАРГИНИТЕ

РЕ ГИ О НАЛ НА КОН ФЕ-

РЕНЦИ ЈА

СЕ Е ПРА ША ЊЕ НА ИЗ ДРЖ ЛИ-ВОСТ, ИСТРАЈ-

НОСТ И СНА ОД-ЛИ ВОСТ

СО ВЕ ТИ ЗА БИЗ НИС ЖЕ НИ:

КА КО ДА БИ-ДЕ ТЕ ЕФЕ КТИ-ВЕН МЕ НА ЏЕР

Nov 10

2 Број 3 | Јануари 2010

Претприемништвото­релативно­нова­појава­во­нашата­земја Балканската­културолошка­и­традиционална­слика­„на­жената­не­и­личи­да­биде­газда“

Претприемништвото во Македонија

Прет­при­ем­ниш­тво­то,­ка­ко­гло­ба­лен­тренд­и­ино­ва­ти­вен­на­чин­на­во­де­ње­биз­нис,­е­ре­ла­тив­но­но­ва­по­ја­ва­во­на­ша­та­зем­ја.­Во­ед­но,­има­и­не­до­ста­ток­од­ин­сти­ту­ции­кои­ра­бо­тат­во­на­со­ка­на­под­др­шка­на­прет­при­ем­ниш­тво­то­во­зем­ја­ва.­Но,­во­пос­лед­но­вре­ме­зна­чи­тел­но­се­пра­ват­на­по­ри­по­и­мот­да­им­се­доб­ли­жи­на­мла­ди­те­лу­ѓе­и­на­ма­ке­дон­ска­та­јав­ност.­Се­по­ве­ќе­се­го­во­ри­за­са­мо­вра­бо­ту­ва­ње­то,­за­поч­ну­ва­ње­сопс­твен­биз­нис,­ра­бо­те­ње­во­ми­кро­и­мал­биз­нис,­по­тре­ба­та­мла­ди­от­чо­век­да­ство­ри­за­се­бе,­без­да­че­ка­не­кој­да­му­да­де­ра­бо­та.­Во­де­неш­но­вре­ме,­се­соз­да­де­по­тре­ба­еден­чо­век­да­се­ос­по­со­би­за­по­ве­ќе­ра­бо­ти.­Она­што­се­вред­ну­ва­е­ра­бот­но­то­искус­тво,­ве­шти­ни­те­и­кол­ку­един­ка­та­мо­же­да­при­до­не­се­за­ед­на­ком­па­ни­ја,­без­раз­ли­ка­на­неј­зи­на­та­го­ле­ми­на.­Ка­ко­ре­зул­тат­на­тоа,­ам­би­ци­оз­ни­те­лу­ѓе,­со­тек­на­вре­ме­ре­ша­ва­ат­исти­от­труд­да­го­вло­жат­во­сопс­твен­биз­нис,­да­би­дат­са­ми­свои­газ­ди,­што­ќе­по­ка­же­по­зи­ти­вен­раст­на­прет­при­ем­ниш­тво­то,­а­во­ед­но­и­на­еко­но­ми­ја­та.­Оваа­гло­бал­на­ре­це­си­ја,­на­ме­сто­за­ка­на,­тре­ба­да­би­де­разг­ле­ду­ва­на­ка­ко­мож­ност.­Ко­га­си­те­го­ле­ми­ком­па­нии­беа­“фа­те­ни”­од­бра­нот­на­кри­за­и­тоа­им­бе­ше­глав­ни­от­фо­кус,­ма­ли­те­ком­па­нии­мо­жеа­да­“при­гра­бат”­дел­од­нив­на­та­ра­бо­та.­Исто­та­ка,­от­пу­ште­ни­те­ра­бот­ни­ци­при­кра­те­ње­то­на­тро­шо­ци,­во­де­ни­од­по­тре­ба­та­за­оп­ста­нок,­сопс­твен,­но­и­на­нив­ни­те­фа­ми­лии,­мо­ра­ат­да­се­ан­га­жи­ра­ат­во­не­кој­биз­нис­по­тфат.­На­тој­на­чин,­се­пак­се­бу­ди­прет­при­ем­нич­ки­от­дух.­

Во­оваа­на­со­ка,­ние,­Прет­при­е­мач­ки­Сер­вис­за­Мла­ди­(ПСМ)­Фон­да­ци­ја,­кон­стант­но­ра­бо­ти­ме­со­мла­ди­те­лу­ѓе­(но­на­и­ду­ва­ме­и­на­по­во­зрас­ни)­кои­се­за­ин­те­ре­си­ра­ни­за­на­ша­та­ра­бо­та­и­кои­уви­де­ле­де­ка­мо­же­ме­да­им­би­де­ме­од­ко­рист.­Ре­дов­но­ги­одр­жу­ва­ме­сер­ти­фи­ци­ра­ни­те­CISCO­обу­ки­за­за­поч­ну­ва­ње­биз­нис­и­пи­шу­ва­ње­на­биз­нис­план,­за­кои­има­огро­мен­ин­те­рес.­Од­са­ми­от­по­че­ток,­де­кем­ври­2008­го­ди­на,­до­се­га,­вкуп­но­9­гру­пи­од­по­12­учес­ни­ци­го­сле­деа­овој­курс,­а­во­тек­е­и­фор­ми­ра­ње­то­на­след­на­та­гру­па.­Во­рам­ки­те­на­овие­обу­ки,­се­до­де­лу­ва­ат­и­зна­чи­тел­ни­па­рич­ни­на­гра­ди­за­нај­до­бри­те­три­биз­нис­пла­но­ви,­на­се­кој­за­вр­шен­цик­лус­од­6­гру­пи.­Ова­го­оз­на­чу­ва­се­по­го­ле­ми­от­ин­те­рес­на­лу­ѓе­то­за­биз­нис­и­Фон­да­ци­ја­та,­ко­ја­ре­ал­но­ги­под­др­жу­ва­во­ре­а­ли­зи­ра­ње­на­нив­ни­те­биз­нис­идеи.­

Еден­од­про­е­кти­те­кој­ПСМ­го­спро­ве­ду­ва­(по­крај­бил­те­нот­прет­при­е­мач.мк)­е­веб­пор­та­лот­кој­е­по­све­тен­на­прет­при­ем­ниш­тво­то­­www.pretpriemac.mk­.­На­овој­пор­тал­мо­же­да­се­нај­де­се­што­е­по­треб­но­за­еден­млад­чо­век­кој­има­жел­ба­да­на­у­чи­не­што­по­ве­ќе­од­об­ла­ста­на­прет­при­ем­ниш­тво­то,­ка­ко­и­се­кој­кој­са­ка­да­за­поч­не­сопс­твен­биз­нис,­да­до­бие­ин­фор­ма­ци­ја­за­ка­ко­да­кре­и­ра­биз­нис­план,­ка­ко­да­ги­нај­де­по­треб­ни­те­фи­нан­сии,­ка­ко­да­ја­одре­ди­сво­ја­та­кон­ку­рен­ци­ја,­сво­јот­це­лен­па­зар,­мо­ти­ва­ци­ја,­ста­ти­сти­ки,­нај­но­ви­ве­сти­пи­шу­ва­ни­од­но­ви­на­ри,­а­на­ско­ро­ќе­ го­вклу­чи­ме­и­обра­зов­ни­от­се­ктор.­Она­што­е­ино­ва­тив­но­во­овој­пор­тал­е­мож­но­ста­за­ди­ре­ктен­кон­такт­со­ве­ќе­етаб­ли­ра­ни­прет­при­е­ма­чи,­пре­ку­по­ле­то­ “Пра­шај­прет­при­е­мач”,­ка­де­се­кој­ за­ин­те­ре­си­ран­мо­же­да­ис­пра­ти­еле­ктрон­ска­по­шта­(е­ма­ил)­со­пра­ша­ње­за­се­што­го­ин­те­ре­си­ра­од­оваа­об­ласт.­На­овие­е­ма­и­ло­ви­за­дол­жи­тел­но­од­го­ва­ра­ат­прет­при­е­ма­чи,­лу­ѓе­кои­без­ре­зерв­но­ќе­го­спо­де­лат­нив­но­то­искус­тво­со­за­ин­тер­си­ра­ни­те.­Ова­е­прв­пор­тал­од­ва­ков­вид,­кој­е­од­го­ле­ма­по­мош­за­си­те.­

До­пол­ни­тел­но,­ПСМ­е­и­ор­га­ни­за­ци­ја­до­ма­ќин­на­Гло­бал­на­та­Не­де­ла­на­Прет­при­ем­ниш­тво­(ГНП),­ко­ја­во­2009­го­ди­на­се­одр­жа­по­втор­пат,­во­со­ра­бо­тка­со­АП­ПРМ.­За­ин­те­ре­си­ра­но­ста­и­ин­вол­ви­ра­но­ста­на­по­се­ти­те­ли­те,­во­раз­лич­ни­актив­но­сти­во­2009,­бе­ше­зна­чи­тел­но­по­го­лем­од­прет­ход­на­та­го­ди­на,­а­во­2010,­со­овој­на­стан­оче­ку­ва­ме­да­прив­ле­че­ме­уште­по­го­ле­ма­пуб­ли­ка,­би­деј­ќи­кре­и­ра­мно­гу­број­ни­мож­но­сти­за­се­кој­кој­ќе­го­по­се­ти.­Во­оваа­при­ли­ка­ги­по­ка­ну­вамe­и­си­те­ком­па­нии­и­ор­га­ни­за­ции­во­Ма­ке­до­ни­ја,­кои­са­ка­ат­да­при­до­не­сат­за­што­по­го­ле­ма­ре­а­ли­за­ци­ја­на­овој­на­стан,­да­го­да­дат­сво­јот­при­до­нес­кон­раз­вој­на­ма­ке­дон­ски­от­биз­нис­со­тоа­што­ќе­ста­нат­на­ши­парт­не­ри­во­Гло­бал­на­та­Не­де­ла.­Се­кој­кој­е­за­ин­те­ре­си­ран,­мо­же­сло­бод­но­да­не­кон­та­кти­ра.­Во­ед­но­бла­го­дар­ност­до­си­те­парт­не­ри­во­ГНП­2009,­со­на­деж­за­уште­по­ус­пеш­на­со­ра­бо­тка­во­2010­го­ди­на.­

Она­што­им­не­до­сти­га­на­мла­ди­те­лу­ѓе­од­на­ша­та­зем­ја­е­под­др­шка­во­ос­тва­ру­ва­ње­на­нив­ни­те­идеи.­На­ша­та­мла­ди­на­е­пол­на­со­кре­а­тив­ни­идеи,­зна­ат­што­са­ка­ат,­но­не­ка­ко­им­не­до­сти­га­не­кој­што­ќе­им­по­мог­не­во­це­ла­та­таа­ре­а­ли­за­ци­ја,­не­кој­кој­ќе­ги­пот­тур­не­и­мо­ти­ви­ра.­Се­уште­кон­цеп­тот­на­прет­при­ем­ниш­тво­е­нов­тренд,­но­ра­бо­ти­те­по­ле­ка­се­ме­ну­ва­ат,­ се­раз­би­ра,­во­по­зи­тив­на­на­со­ка.­ПСМ­не­ма­да­пре­ста­не­на­пор­но­да­ра­бо­ти­на­из­на­о­ѓа­ње­на­чи­ни­кои­ќе­им­по­мог­нат­на­мла­ди­те­лу­ѓе,­не­са­мо­да­за­поч­нат­сопс­твен­биз­нис,­ту­ку­и­да­нај­дат­до­бра­ра­бо­та,­за­тоа­што­све­тот­оста­ну­ва­на­нив,­и­ако­ние­ус­пе­е­ме­да­кре­и­ра­ме­мла­ди­на­ко­ја­е­ус­пеш­на­во­она­што­го­ра­бо­ти,­тоа­мо­же­да­до­не­се­са­мо­по­зи­тив­ни­ефе­кти,­ка­ко­за­нив­са­ми­те,­­та­ка­и­за­оп­штес­тво­то.­Мла­ди­те­лу­ѓе­раз­мис­лу­ва­ат­прет­при­ем­нич­ки.­Мо­бил­но­ста­и­ко­ри­сте­ње­то­но­ви­тех­но­ло­гии­вли­ја­ат­врз­нив­ни­от­раз­во­јот­и­по­крај­сла­ба­та­ино­ва­тив­на­стру­кту­ра­во­Ма­ке­до­ни­ја.­Тоа­е­и­цел­та­на­на­ша­та­Фон­да­ци­ја­­соз­да­ва­ње­мла­ди­на­ко­ја­ќе­би­де­кон­ку­рент­на­на­гло­бал­ни­от­па­зар,­ќе­мо­же­ус­пеш­но­да­се­но­си­со­свет­ски­те­трен­до­ви­и­ќе­ја­во­ди­ма­ке­дон­ска­та­еко­но­ми­ја.­­Ин­те­рес­но­е­да­се­за­бе­ле­жи­се­по­го­ле­мо­то­учес­тво­на­же­ни­те­во­прет­при­ем­нич­ки­от­биз­нис.­Кај­нас­во­ин­ку­ба­то­рот­има­4­ком­па­нии­кои­се­ос­но­ва­ни­и­ус­пеш­но­во­де­ни­од­мла­ди­же­ни.­Со­цел­овој­број­да­се­зго­ле­ми,­ПСМ­Фон­да­ци­ја­ра­бо­ти­на­про­е­кти­за­еду­ка­ци­ја­на­мла­ди­же­ни­ка­ко­да­за­поч­нат­и­да­во­дат­биз­нис,­ка­ко­и­под­др­шка­во­це­ло­куп­ни­от­про­цес­на­ре­а­ли­за­ци­ја.­

Ра­бо­ти­те­се­ме­ну­ва­ат,­се­дви­жат­по­на­гор­на­ли­ни­ја,­се­ме­ну­ва­це­ло­куп­ни­от­на­чин­на­уче­ње­и­раз­мис­лу­ва­ње,­се­при­фа­ќа­ино­ва­ци­ја­та­ка­ко­ос­но­ва­при­ра­бо­те­ње­то­на­еден­биз­нис,­а­се­то­тоа­во­ди­кон­соз­да­ва­ње­на­по­кон­ку­рент­ни­ком­па­нии­кои­ра­бо­тат­не­са­мо­на­на­ши­от,­ ту­ку­и­на­стран­ски­те­па­за­ри.­Ме­ну­ва­ње­то­на­ед­на­це­ла­кул­ту­ра­на­жи­ве­е­ње­е­те­жок­про­цес,­нај­бит­но­во­се­то­тоа­е­да­се­има­жел­ба­да­се­сме­нат­ра­бо­ти­те­и­жел­ба­да­се­дви­жи­ме­на­пред.­До­кол­ку­по­стои­таа­жел­ба,­до­кол­ку­има­мо­ти­ва­ци­ја,­ни­што­не­е­не­воз­мож­но,­кол­ку­и­да­изг­ле­да­та­ка.­n

Ана­Ам­бар­ко­ваМа­ја­Мен­ко­ва

Про­ект­ни­ко­ор­ди­на­то­ри­во­ПСМ­Фон­да­ци­јаwww.yesincubator.org.mk­

www.pretpriemac.mkwww.gew.com.mk­

Жените во бизнисот сеуште на маргинитеВра­бо­те­но­ста­ во­ Ре­пуб­ли­ка­ Ма­ке­до­

ни­ја­се­ка­ра­кте­ри­зи­ра­со­мно­гу­не­по­вол­на­по­ло­ва­ стру­кту­ра­ осо­бе­но­ во­ об­ла­ста­ на­биз­ни­сот­ и­ прет­при­ем­ниш­тво­то­ и­ про­цен­тот­ на­же­ни­ прет­при­ем­нич­ки­ во­ од­нос­ на­ма­жи­те.

Ста­ти­стич­ки­те­ по­да­то­ци­ по­ка­жу­ва­ат­де­ка­ма­жи­те­­има­ат­три­па­ти­по­го­ле­ма­еко­ном­ска­моќ­и­не­се­рас­по­ло­же­ни­на­же­ни­те­да­им­ги­пре­пу­штат­ра­ко­вод­ни­те­функ­ции­во­ ком­па­ни­и­те­ и­ во­де­ње­то­ на­ биз­ни­сот.­Еко­ном­ска­та­моќ­ на­же­на­та­ во­ Ре­пуб­ли­ка­Ма­ке­до­ни­ја­ е­ на­ мно­гу­ ни­ско­ ни­во.­ При­чи­ни­те­за­ тоа­ ги­ гле­да­ме­во­сте­ре­о­ти­пи­те­и­пре­дра­су­ди­те­ со­кои­ се­ со­о­чу­ва­ат­пред­се­са­ми­те­же­ни­во­Ре­пуб­ли­ка­Ма­ке­до­ни­ја,­а­ исто­ та­ка­ вли­ја­ни­е­то­ од­ ­ ко­ле­ктив­на­та­пер­цеп­ци­ја­за­ме­сто­то­и­уло­га­та­на­же­на­та­во­семјс­тво­то­и­оп­штес­тво­то.­Же­ни­те­не­се­охра­бре­ни­а­и­не­ма­ат­ свој­имот­кој­би­ го­вло­жи­ле­ка­ко­га­ран­ци­ја­за­кре­ди­ти­и­отва­ра­ње­на­сопс­твен­биз­нис,­са­мо­вра­бо­ту­ва­ње­и­отво­ра­ње­на­мож­но­сти­за­раз­вој­на­се­меeн­биз­нис.

Спо­ред­ ед­но­ истра­жу­ва­ње,­ нај­го­лем­ви­нов­ник­за­тоа­е­Бал­кан­ска­та­кул­ту­ро­ло­шка­и­тра­ди­ци­о­нал­на­сли­ка­„на­же­на­та­не­и­ли­чи­да­би­де­газ­да“,­од­нос­но­де­ка­неј­зи­ни­от­труд­и­зна­е­ње­е­да­ле­ку­под­умеш­но­ста­на­ма­жи­те.­Од­дру­га­стра­на­­88,7%­од­вра­бо­те­ни­те­же­ни­се­ди­скри­ми­ни­ра­ни­и­не­о­прав­да­но­ги­не­ма­во­од­лу­чу­вач­ки­те­ор­га­ни­и­кре­и­ра­ње­на­ид­ни­на­та­и­раз­во­јот­на­прет­при­ја­ти­ја­та­и­ком­па­ни­и­те.

Де­ка­ еко­ном­ска­та­ моќ­ на­ же­на­та­ во­Ма­ке­до­ни­ја­ не­ е­ на­ за­вид­но­ ни­во­ по­ка­жу­ва­ат­ и­ ни­ски­те­ пла­ти.­ Нај­го­лем­ дел­ од­же­ни­те­ за­ра­бо­ту­ва­ат­ од­ 5.000­ до­ 8.000­де­на­ри.­ Са­мо­ 11%­ од­ вра­бо­те­ни­те­ же­ни­при­ма­ат­ пла­та­ над­ про­сеч­на­та,­ за­ раз­ли­ка­од­ма­жи­те­чиј­број­е­двој­но­по­го­лем.­Со­дру­ги­збо­ро­ви,­89%­од­же­ни­те­во­Ма­ке­до­ни­ја­при­ма­ат­пла­та­до­про­сеч­но­то­ни­во­на­др­жа­ва­та­од­12.000­де­на­ри.

Же­ни­те­ во­ Ма­ке­до­ни­ја­ нај­че­сто­ се­вра­бо­те­ни­ во­ по­мал­ку­ пла­те­ни­ деј­но­сти.­Tие­ се:­ ­ ра­бот­нич­ки,­ ме­ди­цин­ски­ се­стри,­на­став­нич­ки,­ вос­пи­ту­вач­ки,­ хи­ги­е­ни­чар­ки,­ сме­тко­во­ди­тел­ки,­ ар­хи­вар­ки.­ Нај­го­лем­ број­ на­ же­ни­ прет­прим­нич­ки­ има­ во­тр­го­ви­ја­та,­а­оста­на­ти­те­глав­но­се­на­о­ѓа­ат­

во­ ус­луж­ни­те­ деј­но­сти,­ ка­ко­ што­ се­ кни­го­водс­тво­то,­ обра­зо­ва­ни­е­то,­ шко­ли­те­ за­стран­ски­ја­зи­ци,­ке­те­рин­гот­и­слич­но.

Са­мо­4%­од­вра­бо­те­ни­те­же­ни­во­Ма­ке­до­ни­ја­се­но­си­тел­ки­на­биз­ни­сот­и­ра­ко­во­дат­ со­ком­па­ни­ја­та­или­прет­приjати­е­то.­Во­Ср­би­ја­пак,­сo­ед­на­пет­ти­на­од­вкуп­ни­от­број­на­биз­ни­си­ра­ко­во­дат­же­ни.­Во­со­сед­на­Бу­га­ри­ја­ таа­ број­ка­ е­мно­гу­ по­го­ле­ма,­или­ со­ број­ки­ ка­жа­но­ се­ко­ја­ че­твр­та­ же­на­е­ во­биз­ни­сот,­до­де­ка­во­ Гр­ци­ја­ тоа­е­се­ко­ја­тре­та­же­на.­За­раз­ли­ка­од­тоа­Ма­ке­дон­ска­та­же­на­се­ин­те­ре­си­ра­по­ве­ќе­за­по­ли­ти­ка­та,­откол­ку­за­биз­ни­сот,­ка­ко­што­е­на­при­мер­во­Швед­ска,­ка­де­што­по­крај­го­ле­ма­та­ за­ста­пе­ност­ на­ же­ни­те­ во­ по­ли­ти­ка­та,­во­биз­ни­сот­тие­се­за­ста­пе­ни­са­мо­со­ 22­ от­сто.­Же­ни­те­ во­ Р.­ Ма­ке­до­ни­ја­ се­

за­ста­пе­ни­во­пар­ла­мен­тот­со­32­про­цен­ти.­Иа­ко­ по­сто­јат­ суб­вен­ции­ во­ зем­јо­де­ли­е­то­но­се­пак­тие­не­мо­жат­да­отво­рат­свој­биз­нис.­Зо­што?!­Би­деј­ќи­98%­од­же­ни­те­не­се­сопс­тве­нич­ки­ на­ имот­што­ е­ ус­лов­ за­ ко­ри­сте­ње­на­суб­вен­ци­и­те,­а­пак­што­е­ка­ко­пос­ле­ди­ца­на­сте­ре­о­ти­пи­те­и­пре­дра­су­ди­те­за­ме­сто­то­и­уло­га­та­на­же­на­та­во­се­мејс­тво­то,­што­за­жал­по­сто­ја­но­се­пров­ле­ку­ва­и­е­при­сут­но­се­у­ште­иа­ко­ве­ќе­дла­бо­ко­зав­ле­гов­ме­во­21­век.n

Са­вка­То­до­ров­скаНа­ци­о­на­лен­Со­вет­на­Же­ни­на­Ре­пуб­ли­ка­

Ма­ке­до­ни­ја­­СОЖМ

Под­го­то­вка­за­прет­при­е­мниш­тво

Прет­при­е­ма­чи?­Кои­се­овие­лу­ѓе?­Што­са­ка­ат?­Зо­што­се­тол­ку­по­себ­ни?­Што­всуш­ност­е­прет­при­е­мниш­тво­то?

Да­би­деш­прет­при­е­мач­ зна­чи­де­ка­ си­ свој­ сопс­твен­шеф.­За­мис­ле­те­си­ка­ко­е­ко­га­сте­си­шеф­и­не­мо­ра­те­да­од­го­ва­ра­те­ни­ко­му­–­вие­сте­ли­де­рот­на­ком­па­ни­ја­та.­Ни­кој­од­ва­ши­те­вра­бо­те­ни­не­се­ос­ме­лу­ва­да­ви­по­рек­не­и­вие­за­ра­бо­ту­ва­те­по­ве­ќе­од­ко­га­би­ло­прет­ход­но.­Не­ли­е­тоа­иди­ла?­Не­ли­та­ков­тре­ба­да­би­де­жи­во­тот?

Ако­е­ова­она­што­го­оче­ку­ва­те­од­ва­ши­от­прет­при­е­мнич­ки­жи­вот­ќе­се­раз­о­ча­ра­те.­Ако­со­ну­ва­те­де­ка­ќе­се­ди­те­на­ко­же­н­стол­и­ќе­че­ка­те­про­фи­тот­сам­да­ви­дој­де­–­по­втор­но­ќе­се­раз­о­ча­ра­те.­Во­тој­слу­чај­ве­ро­јат­но­нај­до­бро­е­по­втор­но­да­раз­мис­ли­те­што­би­са­ка­ле­да­ра­бо­ти­те.

Ви­сти­на­та­ за­прет­при­е­мниш­тво­то­е­де­ка­е­ра­бо­та­без­ сла­ва­и­рас­кош.­Всуш­ност­и­нај­че­сто­прет­при­е­ма­чи­те­се­оние­што­тре­ба­да­ ги­ ра­бо­тат­ не­чи­сти­те­ ра­бо­ти­ осо­бе­но­ ко­га­ ни­кој­ и­ не­ знае­за­тоа.

Се­ко­гаш­имај­те­ги­пред­вид­след­ни­те­не­кол­ку­ра­бо­ти:

Ста­во­виДа­ли­ве­ру­ва­те­де­ка­ста­во­ви­те­мо­жат­да­го­уни­штат­ва­ши­от­биз­нис?­Не­га­тив­ни­те­ ста­во­ви­се­пр­ви­от­че­кор­кон­про­паст­на­ва­ши­от­биз­нис.­За­да­го­од­бег­не­те­ова­–­ќе­мо­ра­да­ги­про­ме­ни­те­ва­ши­те­ста­во­ви­и­се­ко­гаш­да­би­де­те­по­зи­тив­ни­и­да­раз­мис­лу­ва­те­ка­ко­прет­при­е­мач.­Обич­ни­от­ра­бот­ник­че­ка­ра­бо­ти­те­да­се­слу­чат,­а­до­де­ка­прет­при­е­ма­чот­пра­ви­ра­бо­ти­те­да­се­слу­чу­ва­ат.­Обич­ни­от­ра­бот­ник­че­ка­ин­струк­ции,­а­до­де­ка­прет­при­е­ма­чот­да­ва­јас­ни­ин­струк­ции.­Обич­ни­от­ра­бот­ник­че­ка­не­кој­да­ги­ре­ши­ проб­ле­ми­те,­ а­ прет­при­е­ма­чот­ ја­ пре­зе­ма­ си­ту­а­ци­ја­та­ во­свои­ра­це­за­да­ги­ре­ши­проб­ле­ми­те.

Да­би­деш­прет­при­е­мач­зна­чи­де­ка­си­свој­сопс­твен­шеф

Од­го­вор­но­стиСе­ко­гаш­тре­ба­да­би­де­те­под­го­тве­ни­да­пре­зе­ма­те­од­го­вор­но­сти­за­ва­ши­от­биз­нис­и­те­ков­ни­те­слу­чу­ва­ња­кои­се­по­вр­за­ни.­Ус­пеш­но­ста­во­прет­при­е­мниш­тво­то­не­е­са­мо­ус­пе­шен­биз­нис­план­или,­пак,­ра­бо­те­ње­со­па­ри.­

Ко­га­биз­ни­сот­не­оди­ка­ко­што­тре­ба­не­тре­ба­да­се­об­ви­ну­ва­еко­ном­ски­от­ пад,­ мар­ке­тот,­ еко­ном­ска­та­ кли­ма,­ кон­ку­рен­ци­ја­та­ или,­пак,­ око­ли­на­та­ и­ да­ се­ че­ка­ по­мош­од­Вла­да­та,­ ту­ку­ тре­ба­ да­ се­пре­зе­ме­кон­тро­ла­та­во­свои­ра­це­и­да­се­нај­де­на­чин­да­се­по­до­бри.­Ако­се­на­пра­ви­гре­шка,­пре­зе­ме­те­ја­од­го­вор­но­ста­за­тоа­и­на­у­че­те­од­неа.

Ве­ру­ва­њаАко­не­ко­ја­лич­ност­А­ве­ру­ва­де­ка­мо­же­да­поч­не­биз­нис­за­$50,000­–­то­гаш­и­ќе­го­поч­не.­Ако­не­ко­ја­дру­га­лич­ност­Б­ве­ру­ва­де­ка­мо­же­исти­от­тој­биз­нис­да­го­поч­не­за­$1,000­се­ко­гаш­ќе­нај­де­на­чин­ка­ко­да­го­на­пра­ви­тоа.­Во­ре­ал­но­ста­на­лич­ност­А­–­таа­не­мо­же­да­ви­ди­ка­ко­мо­же­да­го­поч­не­биз­ни­сот­за­по­мал­ку­од­$50,000­и­чув­ству­ва­де­ка­е­во­пра­во.­Не­ма­ни­што­по­греш­но­во­тоа­да­ли­ќе­го­поч­не­те­биз­ни­сот­за­$50,000­или­$1,000.­Во­пра­ша­ње­е­са­мо­си­сте­мот­на­ве­ру­ва­ње­на­лич­но­сти­те­и­тој­си­стем­на­ве­ру­ва­ње­ви­ја­да­ва­сли­ка­та­за­ко­ја­ќе­мис­ли­те­де­ка­е­ре­ал­на­или­лаж­на.­Ва­ше­е­вие­са­ми­те­да­од­бе­ре­те­во­кој­си­стем­на­ве­ру­ва­ње­ќе­ве­ру­ва­те.

Ус­лу­гаБи­де­те­под­го­тве­ни­да­им­слу­жи­те­на­лу­ѓе­то­око­лу­вас.­Са­мо­до­кол­ку­им­слу­жи­те­на­дру­ги­те­и­им­по­ма­га­те­да­стиг­нат­до­сво­и­те­це­ли­са­мо­то­гаш­ќе­до­би­е­те­што­са­ка­те­од­нив.­Вле­зе­те­во­биз­ни­сот­со­цел­да­слу­жи­те­и­да­да­ва­те­и­то­гаш­ќе­поч­не­те­да­до­би­ва­те.

Ус­лу­га­та­не­зна­чи­ус­лу­жу­ва­ње­са­мо­на­ко­рис­ни­ци­те.­Ус­лу­жу­ва­ње­то­на­вра­бо­те­ни­те­и­на­парт­не­ри­те­ја­охра­бру­ва­ко­му­ни­ка­ци­ја­та­и­во­ди­до­за­си­лу­ва­ње­на­тим­ски­от­дух­и­кре­и­ра­ње­на­по­бед­нич­ки­тим.

Кон­ти­ну­и­ра­но­уче­њеСе­ко­гаш­би­де­те­под­го­тве­ни­да­се­над­гра­ду­ва­те­се­бе­си.­Над­гра­ду­ва­ње­то­ не­ е­ са­мо­ за­ вра­бо­те­ни­те­ во­ ва­ша­та­ ком­па­ни­ја­ ту­ку­ пред­се­за­прет­при­е­ма­чот.­Има­мно­гу­ве­шти­ни­и­тех­ни­ки­што­му­се­не­оп­ход­ни­на­прет­при­е­ма­чот­и­прет­при­е­ма­чот­мо­ра­да­ги­учи­по­сте­пе­но.­На­јед­но­став­ни­от­на­чин­за­тоа­е­по­сто­ја­но­да­се­по­се­ту­ва­ат­обу­ки,­ра­бо­тил­ни­ци­и­се­ми­на­ри.

Но,­зо­што­би­пла­ќа­ле­тол­ку­мно­гу?­Има­ед­на­изре­ка­ко­ја­ве­ли­„ако­мис­ли­те­де­ка­обра­зо­ва­ни­е­то­е­ска­по,­оби­де­те­се­да­го­иг­но­ри­ра­те­нез­на­е­ње­то”.­На­ме­сто­да­се­мис­ли­те­за­це­на­та­на­ва­ше­то­обра­зо­ва­ние,­мис­ле­те­на­тоа­ка­ко­на­ин­ве­сти­ци­ја.­Ве­шти­ни­те­и­искус­тво­то­од­кни­ги­те,­ се­ми­на­ри­те­и­обу­ки­те­мо­жат­да­ви­би­дат­ко­рис­ни­цел­жи­вот,­за­тоа­гле­дај­те­на­тоа­ка­ко­на­жи­вот­на­ин­ве­сти­ци­ја.

Пред­да­се­впу­шти­те­во­прет­при­е­мнич­ки­те­во­ди,­мо­ра­те­да­на­пра­ви­те­не­кол­ку­про­ме­ни­во­ва­ши­от­жи­вот­и­да­поч­не­те­да­го­пра­ви­те­она­што­дру­ги­те­не­го­пра­ват.n

3 Број 3 | Јануари 2010

ЖЕНАТА-МЕНАЏЕР Е СРЕЌНА КОГА Е АКТИВНА И РЕАЛИЗИРАНА НИЗ РАБОТА, А НЕ ПАСИВНА И СКРИЕНА ЗАД ИЗМАМИ

КАМЕЛИЈА ЛЕВЕНСКА-НИКОЛОВСКА:

По­го­ле­ми­от­ дел­ од­ јав­но­ста­ ве­ро­јат­но­ ја­ пре­поз­на­ва­ ка­ко­ ху­ма­но­то­ ли­це­ на­ то­га­шен­ „Мо­би­мак”,­ ако­ се­ зе­мат­ пред­вид­ мно­гу­број­ни­те­

до­бро­твор­ни­ак­ции­што­ги­во­де­ше­во­рам­ки­те­на­таа­ком­па­ни­ја.­Оние­мал­ку­по­у­па­те­ни­те­зна­ат­де­ка­ста­ну­ва­збор­за­же­на­та­што­го­соз­да­де­пр­ви­от­се­ктор­за­од­но­си­со­ јав­ност­во­Ма­ке­до­ни­ја.­Но­при­каз­на­та­на­Ка­ме­ли­ја­Ле­вен­ска-Ни­ко­лов­ска­ни­ту­поч­ну­ва­ни­ту­за­вр­шу­ва­ту­ка.­Сме­тај­ќи­ја­за­ед­на­од­по­и­скус­ни­те­же­ни­прет­при­е­ма­чи­и­ме­на­џе­ри­во­зем­ја­ва­во­де­лот­на­мар­ке­тин­гот­и­ПР,­раз­го­ва­рав­ме­за­тоа­ка­ко­е­да­се­би­де­де­лов­на­же­на­во­на­ша­та­„бал­кан­ска”­сре­ди­на.­

Што­ зна­че­ше­ да­ се­ би­де­ же­на-прет­при­е­мач­во­Ма­ке­до­ни­ја­на­по-че­то­кот­на­1990-ти­те?­

Ка­ко­25­го­диш­на­же­на,­пост­дип­ло­мец,­со­че­ти­ри­го­диш­но­син­че,­со­по­че­то­кот­на­при­ват­на­та­деј­ност­кај­нас­поч­нав­хра­бро­во­1991­го­ди­на,­со­сво­ја­фир­ма­за­ сцен­ско­му­зич­ки­ деј­но­сти­ и­ ор­га­ни­за­ци­ја­ на­ на­ста­ни.­Ми­ бе­ше­ за­бав­но,­ са­кав­ одед­наш­да­ вне­сам­све­жи­на,­нов­при­од,­но­во­ру­во,­свој­бе­лег.­Бев­пол­на­со­енер­ги­ја,­ен­ту­зи­ја­зам,­жел­ба,­пла­но­ви,­ви­зи­ја.­Ра­ѓа­ње­то­на­се­кој­кон­цепт­го­до­жи­ву­вав­низ­искрен­тре­пет,­ нес­пи­е­ње,­ ре­чи­си­ комп­лет­на­ по­све­те­ност.­По­го­лем­ број­ пре­зен­та­ции­ на­ де­тал­но­ раз­ра­бо­те­ни­идеи­ и­ кон­цеп­ти­ за­ на­ста­ни,­ че­сто­ пред­не­кре­а­тив­ни­гос­по­да,­ги­пре­жи­ву­вав­со­де­но­ви­но­сеј­ќи­гру­тка­на­не­до­ре­че­ност­и­чув­ство­на­те­жи­на.­Ме­на­џи­ра­ње­то­естрад­ни­актив­но­сти­од­стра­на­на­мла­да­же­на­прет­при­е­мач­то­гаш­бе­ше­на­из­во­нред­но­ ја­ло­во­тло.­Тоа­бе­ше­мал­ку­по­и­на­ков­свет­од­де­неш­ни­от,­иа­ко­освен­вле­зот­на­тех­но­ло­ги­ја­и­стран­ски­ка­пи­тал,­осо­вре­ме­ну­ва­ње­на­ин­фра­стру­кту­ра­и­по­вр­зу­ва­ње­то­со­све­тот­и­дру­ги­над­во­реш­ни­и­си­стем­ски­про­ме­ни,­су­штин­ски­во­од­не­су­ва­ње­на­на­ши­те­ма­жи–„биз­нис­ме­ни”­не­се­про­ме­ни­мно­гу,­со­чест­на­иск­лу­чо­ци.­

По­стои­ли­по­ло­ва­ди­скри­ми­на­ци­ја­во­биз­ни­сот?

До­кол­ку­ ми­ доз­во­ли­те,­ се­пак­ сме­там­ де­ка­ збо­рот­ди­скри­ми­на­ци­ја­ во­ биз­ни­сот­ тре­ба­ да­ се­ раз­го­ли­ и­раз­ло­жи­ на:­ не­до­вер­ба,­ потс­мев,­ ома­ло­ва­жу­ва­ње,­оби­ди­на­уце­ну­ва­ње,­со­ак­цент­на­из­ма­ми.­Ка­ко­и­во­по­че­то­кот­на­мо­ја­та­ка­ри­е­ра,­та­ка­и­де­нес,­се­којд­не­ви­е­то­ми­го­во­ри­де­ка­ди­скри­ми­на­ци­ја­та­во­биз­ни­сот­по­стои,­иа­ко­за­вол­ја­на­ви­сти­на­та,­слу­ча­и­те­се­про­рет­че­ни.­Во­мо­јот­при­мер,­таа­ре­зул­ти­ра­ше­со­не­ре­а­ли­зи­ра­ни­ кон­цеп­ти­ и­ актив­но­сти,­ или­ комп­лет­но­ и­од­го­вор­но­ре­а­ли­зи­ра­ни,­но­не­нап­ла­те­ни­од­стра­на­на­и­де­нес,­во­на­ша­та­сре­ди­на,­по­чи­ту­ва­ни­биз­нис­ме­ни.

Се­пак­ро­ма­низ­мот,­упор­но­ста­и­ен­ту­зи­ја­стич­ко­то­вле­гу­ва­ње­со­ра­дост­во­се­кој­нов­про­ект­не­ме­на­пу­шти­ја,­за­што­сум­им­из­во­нред­но­бла­го­дар­на­на­ро­ди­те­ли­те­и­ком­би­на­ци­ја­та­на­мо­и­те­ге­ни­од­нив­и­нив­ни­те­пред­ци,­ за­чи­не­та­ со­ мож­но­ста­ за­ до­не­су­ва­ње­ бр­зи­од­лу­ки,­лес­на­адап­та­ци­ја­на­окол­но­сти­те­и­фо­ку­си­ра­ње­на­пол­ни­от­дел­од­ча­ша­та.­Од­дру­га­стра­на,­раз­о­ча­ру­ва­ње­то­од­при­ват­ни­от­биз­нис­го­ба­лан­си­рав­со­за­до­волс­тва­та­од­се­меј­ни­те­ра­до­сти­и­дру­же­ња­та­со­ти­мот­на­Иван­Ка­ра­дак,­со­ко­го­соз­да­вав­сце­на­ри­ја­за­ра­ди­о­е­ми­си­и­те­што­ги­уре­ду­вав­и­во­дев­на­пр­ва­та­про­гра­ма­на­Ма­ке­дон­ско­то­ра­дио,­а­за­што­бе­ше­по­треб­но­истра­жу­ва­ње,­нур­ка­ње­во­со­др­жи­ни­во­Уни­вер­зи­тет­ска­та­биб­ли­о­те­ка­–­со­се­ма­по­и­на­ков­ра­курс,­над­вор­од­проб­ле­ма­ти­ка­та­на­прет­при­е­мниш­тво­то.

Ка­ко­ то­гаш­ го­ на­пу­шти­вте­ прет-пр­и­е­мниш­тво­то­ и­ ко­га­ пак­ му­ се­вра­ти­вте.­Се­про­ме­ни­ли­не­што­во­ме­ѓу­вре­ме?

По­ин­си­сти­ра­ње­на­мо­и­те­ро­ди­те­ли,­ кои­ со­ме­не­ ги­пре­жи­ву­ваа­ ус­пе­си­те,­ но­ и­ проб­ле­ми­те,­ при­ти­со­ци­те,­ нес­прем­но­ста­ на­ сре­ди­на­та,­ мо­и­те­ не­ми­ри­ и­че­сти­раз­о­ча­ру­ва­ња­и­се­на­де­ваа­на­ред,­мир­и­се­меј­ност­ во­ мо­јот­ жи­вот,­ ка­ко­ ме­ди­ци­на­ри­ и­ до­бри­лу­ѓе,­не­мо­жеј­ќи­да­раз­бе­рат­не­ху­ма­ност­и­из­ма­ми,­се­ сог­ла­сив­ да­ из­ле­зам­ од­ све­тот­ на­ са­мо­стој­но­ста­во­биз­ни­сот.­ Ја­за­тво­рив­то­гаш­кни­га­та­на­дол­го­ви,­од­ма­жи­„биз­нис­ме­ни”,­за­по­15­го­ди­ни­да­отво­рам­но­ва.­Во­ме­ѓу­вре­ме,­во­1993­ го­ди­на­во­АД­„Ту­тун”­го­фор­ми­рав­пр­ви­от­се­ктор­за­мар­ке­тинг,­во­1996­го­ди­на­бев­из­бра­на­за­мар­ке­тинг­ме­на­џер­за­„Нај­ки”­во­Ма­ке­до­ни­ја,­а­од­2001­та­во­„Мо­би­мак”­го­по­ста­вив­и­пр­ви­от­се­ктор­за­од­но­си­со­јав­ност,­ка­де­што­бев­до­октом­ври­2007­та.­По­тоа­со­син­ми­ре­ги­стри­рав­ме­аген­ци­ја­за­кор­по­ра­тив­ни­ко­му­ни­ка­ции,­по­вр­зу­вај­ќи­се­со­ед­на­од­нај­го­ле­ми­те­свет­ски­аген­ции­од­иста­та­об­ласт.­Во­тој­пер­и­од,­во­пос­лед­ни­те­3­ме­се­ци­од­мо­ја­та­бре­ме­ност,­се­по­све­тив­на­се­ри­оз­но­обем­на­и­од­го­вор­на­ра­бо­та­на­про­ект­за­„биз­нис­мен”­на­ко­го­ве­ќе­2­го­ди­ни­му­ја­не­ма­тра­га­та­отка­ко­из­ма­ми­мно­гу­ми­на­во­Ма­ке­до­ни­ја.­Со­отво­ра­ње­то­нов­при­ва­тен­биз­нис,­се­отво­ри­и­но­ва­кни­га­на­долж­ни­ци.­Во­тој­пог­лед­ ни­што­ не­ се­ про­ме­ни.­ Из­мам­ни­ци­те­ ше­та­ат­низ­зем­ја­ва­и­це­лат­пред­се­на­же­ни­(и­на­од­дел­ни­ма­жи)­што­се­фо­ку­си­ра­ни­на­ра­бо­та­и­ка­ри­е­ра.­Та­ка­му­се­по­све­тив­на­се­мејс­тво­то­за­це­лу­вај­ќи­си­ја­раз­ра­не­та­та­до­вер­ба­ во­ лу­ѓе­то.­ Во­ тој­ пер­и­од­ на­ но­во­мај­чинс­тво,­по­ве­ќе­од­ко­га­и­да­е­ми­бе­ше­не­оп­ход­но­спо­којс­тво,­се­меј­на­топ­ли­на­и­мно­гу,­мно­гу­про­стор­во­ вре­ме­то­ за­љу­бов,­ ра­до­сти,­ сре­ќа,­ во­ кру­гот­ на­нај­са­ка­ни­те.­Мо­ја­та­по­тре­ба­од­по­све­ту­ва­ње­на­бе­бен­це­то­и­се­мејс­тво­то­на­ла­га­ше­да­имам­фле­кси­бил­

ност­во­пла­ни­ра­ње­то­на­вре­ме­то,­што­со­под­др­шка­на­тех­но­ло­ги­ја­та,­го­ком­би­ни­рав­со­ра­бо­та­од­до­ма.­Не­кој­го­ре,­во­ко­го­ве­ру­вам­и­сум­му­бла­го­дар­на,­па­са­мо­не­му­поз­нат­ри­там­на­сле­де­ње­на­мо­јот­жи­вот­ми­ги­ком­пен­зи­ра­ло­ши­те­ми­го­ви­со­уба­ви­ни­и­ра­до­сти.­

По­си­те­овие­пре­мре­жи­ја,­ка­де­сто­и­те­де­нес­со­про­фе­си­о­нал­ни­от­ан­гаж­ман?

Де­нес­со­43­ го­ди­ни­ка­ко­мај­ка­на­22­го­ди­шен­син­и­уште­еден­ со­не­пол­ни­две­ го­ди­ни,­по­пред­лог­на­мо­јот­ со­пруг,­ре­шив­ да­ ги­ на­со­чам­ сво­ја­та­ енер­ги­ја,­ сво­е­то­ искус­тво­ и­по­тен­ци­ја­ли­ во­ топ­ла­ и­ оп­ти­ми­стич­ка­ сре­ди­на,­ ка­де­ што­вра­бо­те­ни­те,­ поч­ну­вај­ќи­ од­ ге­не­рал­ни­от­ ди­ре­ктор,­ ка­ко­да­се­из­бра­ни­по­кри­те­ри­ум­на­ви­со­ки­чо­веч­ки­вред­но­сти.­Во­мо­мен­тов­ ва­кво­то­ оп­кру­жу­ва­ње­ е­ не­што­што­би­ по­са­кал­се­кој.­Ете,­тоа­се­про­ме­ни,­при­фа­тив­де­ка­не­уме­ам­да­про­це­ну­вам­из­мам­ни­ци­и­не­сме­ам­да­го­из­ло­жу­вам­сво­е­то­се­мејс­тво,­на­ши­от­имот,­на­ши­от­мир,­на­ри­зи­ци.­

Од­Ва­ше­гле­ди­ште,­ка­ко­е­да­е­со­ра­бо-ту­ва­со­же­ни,­има­ли­раз­ли­ка?­

Поз­на­вам­ же­ни,­ Ма­ке­дон­ки­ и­ Ал­бан­ки,­ ди­ре­ктор­ки­ на­стран­ски­ком­па­нии­од­раз­лич­ни­стра­ни­на­све­тот,­еви­дент­на­е­раз­ли­ка­та­ме­ѓу­нив­ни­от­при­стап­во­ра­бо­та­та,­поч­ну­вај­ќи­од­кул­ту­ра­на­де­лов­но­од­не­су­ва­ње­со­вни­ма­ние­кон­де­та­ли­на­ко­му­ни­ка­ци­ја­и­етич­ко­од­не­су­ва­ње.­Же­ни­те­мно­гу­по­ве­ќе­ вни­ма­ва­ат­ на­ тоа­ од­ ма­жи­те.­До­ де­нес­ ни­ту­ ед­наш­ не­сум­би­ла­ма­те­ри­јал­но­оште­те­на­од­же­на­ме­на­џер,­ко­му­ни­ка­ци­ја­та,­со­ра­бо­тка­та­и­ис­пол­ну­ва­ње­то­на­об­вр­ски­те­би­ле­се­ко­гаш­во­сог­лас­ност­со­до­го­во­ре­но­то.­Же­ни­те­се­ис­пол­ни­тел­ни­и­дос­лед­ни,­пред­се­пред­се­бе,­др­жат­до­сво­јот­имиџ­и­да­де­ни­от­збор,­ре­тко­зад­не­го­стои­по­и­на­ква­на­ме­ра,­ре­а­ги­ра­ат­искре­но­и­во­ос­но­ва­са­ка­ат­да­ги­дви­жат­не­шта­та,­среќ­ни­се­ко­га­се­актив­ни­и­ре­а­ли­зи­ра­ни­низ­ра­бо­та,­а­не­па­сив­ни­и­скри­е­ни­зад­из­ма­ми.­Ма­жи­те­нај­че­сто­ба­ра­ле­на­чин­да­„над­му­драт­и­по­ка­жат­де­ка­се­ма­жи”­во­ос­но­ва­пре­зен­ти­рај­ќи­ го­ сво­јот­ при­ми­ти­ви­зам­и­под­па­зу­ва­ кри­е­но­то­

лич­но­чув­ство­на­по­ма­ла­вред­ност.­За­жал,­кај­нас­нај­го­ле­ми­от­дел­биз­нис­ме­ни­ма­жи­(на­ши­и­стран­ски)­има­ат­кра­тко­роч­на­ стра­те­ги­ја,­ пот­пи­рај­ќи­ се­ на­ кра­тки­от­ рок­на­па­ме­те­ње­на­сре­ди­на­та,­па­во­мо­мен­тот­на­сво­и­те­5/10­ми­ну­ти­ги­на­со­чу­ва­ат­си­те­свои­ре­сур­си­кон­изв­ле­ку­ва­ње­по­го­ле­ма­ко­рист­за­се­бе­(по­не­ко­гаш­и­за­сво­е­то­се­мејс­тво).­За­вр­те­те­се­око­лу­се­бе­кол­ку­ва­ши­поз­на­ти­при­ме­ри­нас­ли­кав?­

Де­нес,­ со­ Ин­тер­не­тот,­ све­тот­ е­ на­ви­сти­на­ ед­но­ гло­бал­но­се­ло,­па­мо­жеш­да­со­ра­бо­ту­ваш­и­склу­чу­ваш­до­го­во­ри­со­лу­ѓе­и­фир­ми­не­за­вис­но­од­фи­зич­ка­та­од­да­ле­че­ност.­Мо­е­то­ искус­тво­ од­ со­ра­бо­тка­ со­ме­на­џе­ри­ма­жи­што­жи­ве­ат­и­ра­бо­тат­во­странс­тво,­од­кои­дел­и­не­сум­за­поз­на­ла,­е­иск­лу­чи­тел­но­ ус­пеш­но.­ Тие­ го­ чи­та­ат­ тво­е­то­ пор­тфо­лио­ и­те­це­нат­по­на­чи­нот­на­кој­ра­бо­тиш­и­ре­зул­та­тот­што­ќе­го­до­би­јат­од­те­бе.­Чи­нам­де­ка­про­фе­си­о­на­лиз­мот­уште­дол­го­ќе­не­до­сти­га­на­овие­про­сто­ри.­

Ова­зна­чи­кол­ку­по­ве­ќе­же­ни­во­прет-при­е­мниш­тво­то­тол­ку­по­до­бро­за­си­те?­

Се­ка­ко­де­ка­же­ни­те­мо­жат­да­при­до­не­сат­во­раз­ви­ва­ње­то­на­ прет­при­е­мнич­ка­та­ кул­ту­ра­ во­ Ма­ке­до­ни­ја,­ про­це­сот­ е­поч­нат,­но­ќе­трае­дол­го­и­тре­ба­да­се­тар­ге­ти­ра­ат­се­гаш­ни­те­ге­не­ра­ции­ти­неј­џе­ри­и­мла­ди­ма­жи­што­во­не­кое­утре­ќе­ме­на­џи­ра­ат­во­раз­лич­ни­ин­ду­стрии­и­се­кто­ри.­Во­тоа­не­кое­утре,­ве­ру­вам­сли­ка­та­ќе­е­мно­гу­по­и­на­ква,­а­до­то­гаш­мно­гу­же­ни­прет­при­е­ма­чи­ ќе­ за­тво­ра­ат­ кни­ги­ на­ не­нап­ла­те­ни­дол­го­ви.­До­бро­е­сре­ди­на­та­да­е­свес­на­де­ка­до­кол­ку­же­на­та­прет­при­е­мач­до­бие­до­пол­ни­тел­на­ за­шти­та­ и­ си­гур­ност,­неј­зи­ни­те­при­род­ни­дар­би­ка­ко­му­дрост,­ гри­жа,­ вни­ма­ние­кон­де­та­ли,­лес­на­адап­ти­бил­ност­и­пред­се­ко­му­ни­ка­ци­ски­ве­шти­ни,­ќе­при­до­не­сат­за­уна­пре­ду­ва­ње­на­де­лов­на­та­ети­ка­и­биз­нис­кли­ма­та,­во­при­лог­на­соз­да­ва­ње­по­ху­ма­но­оп­штес­тво.­n

Ф.­М.

Консалтинг Македонија (КМ) е менаџмент консултантска компанија која обезбедува:

� експертска помош при аплицирање за европски и други развојни фондови

� воспоставување односи со донатори

� пишување проектни апликации

� евалуации, анализи, истражувања, корпоративна филантропија,

� односи со јавноста

� обуки за раководење со европски и други фондови, меѓународна соработка, и добро управување

� посредување при идентификување на консултанти

� истражување на пазар во Македонија и странство

ПРОФЕСИОНАЛНА ПОМОШ

СО ГРАНТОВИ И ТЕНДЕРИ!

www.consulting-macedonia.com, office@consulting-macedonia.com

4 Број 3 | Јануари 2010

Од го вор но прет при е мниш тво: Кре и ра ње кул ту ра на ан ти ко руп ци ја во при ват ни от се ктор

Ко­руп­ци­ја­та­е­еден­од­нај­го­ле­ми­те­проб­ле­ми­

Ко­руп­ци­ја­та­е­еден­од­нај­го­ле­ми­те­проб­ле­ми­со­кои­се­со­о­чу­ва­ат­зем­ји­те­на­За­пад­ни­от­Бал­кан­на­па­тот­кон­Европ­ска­та­Уни­ја­и­во­оби­дот­до­бро­да­се­упра­ву­ва,­да­ се­ има­ ста­бил­ни­ ин­сти­ту­ции,­де­мо­кра­ти­ја­ и­ си­лен­еко­ном­ски­ раз­вој.­ Ка­ко­ нај­ко­рум­пи­ра­ни­ за­ 2009­ го­ди­на­се­сме­та­ат­судс­тво­то,­по­тоа­по­ли­тич­ки­те­пар­тии,­со­бра­ни­е­то­ и­ци­вил­на­та­ служ­ба.­ Спо­ред­из­ве­шта­и­те,­се­по­ко­рум­пи­ран­во­пос­лед­ни­те­го­ди­ни­ста­ну­ва­и­биз­нис­се­кто­рот.­Биз­ни­сот­во­го­ле­ма­ме­ра­е­ко­рум­пи­ран­во­со­ра­бо­тка­та­со­јав­ни­те­вла­сти,­ка­ко­на­при­мер­да­нок,­ца­ри­на­и­дру­ги­ад­ми­ни­стра­тив­ни­офи­ци­јал­но­сти.­Глав­на­та­цел­на­овој­про­ект­е­да­се­адре­си­ра­ко­рум­пи­ра­но­то­од­не­су­ва­ње­во­но­ви­те­биз­ни­си­во­зем­ји­те­од­За­па­ден­Бал­кан,­би­деј­ќи­тие­би­тре­ба­ло­да­би­дат­но­си­те­ли­на­оби­дот­за­до­бри­и­етич­ки­биз­нис­пра­кти­ки­и­бор­ба­та­про­тив­ко­руп­ци­ја.

Зем­ји­што­се­вклу­че­ни­во­овој­про­ект­се­Ма­ке­до­ни­ја,­Ал­ба­ни­ја,­Ко­со­во,­Ср­би­ја,­Цр­на­Го­ра,­Хр­ват­ска,­Бос­на­

и­Хер­це­го­ви­на,­а­ко­ор­ди­на­тор­на­про­е­ктот­е­ПСМ­Фон­да­ци­ја.­Про­е­ктот­е­со­вре­ме­тра­е­ње­од­12­ме­се­ци,­во­парт­нерс­тво­со­Ин­цеп­тум,­Сло­ве­ни­ја,­Не­за­вис­но­би­ро­за­ раз­вој­ (IBD),­ Бос­на­ и­ Хер­це­го­ви­на­ и­ Ини­ти­ти­вес,­Ср­би­ја.­

Цел­на­гру­па­на­овој­про­ект­се­мла­ди­прет­при­е­ма­чи­во­си­те­зем­ји­од­За­па­ден­Бал­кан­(Ма­ке­до­ни­ја,­Ал­ба­ни­ја,­Ко­со­во,­Ср­би­ја,­Цр­на­Го­ра,­Хр­ват­ска,­Бос­на­и­Хер­це­го­ви­на).­Про­е­ктот­исто­та­ка­ги­вклу­чу­ва­и­нев­ла­ди­ни­те­ор­га­ни­за­ции­ за­ про­мо­ци­ја­ на­ прет­при­е­мниш­тво­то­ и­раз­вој­на­биз­ни­си.­

Цел­та­на­про­е­ктот­е­да­се­да­де­ефе­кти­вен­при­до­нес­во­бор­ба­та­про­тив­ко­руп­ци­ја­та­во­биз­нис­се­кто­рот­и­про­мо­ци­ја­на­кул­ту­ра­на­етич­ки­од­го­вор­но­прет­при­е­мниш­тво­за­мла­ди.­n

ПСМ­Фон­да­ци­ја­­­Ло­ка­лен­Ин­сти­тут­за­CISCO­Прет­при­е­мач­ки­Ин­сти­тут,­за­кур­сот­“За­поч­ну­ва­ње­биз­нис”­ор­га­ни­зи­ра­обу­ки­за­мла­ди,­обра­зо­ва­ни­лу­ѓе,­со­цел­да­ги­за­поз­на­ат­ос­нов­ни­те­еле­мен­ти­кои­го­со­чи­ну­ва­ат­еден­биз­нис,­пре­диз­ви­ци­те­со­кои­се­со­о­чу­ва­ат­мла­ди­те­прет­при­е­ма­чи­и­ка­ко­по­до­бро­да­ја­прет­ста­ват­сво­ја­та­иде­ја­во­биз­нис­план.­

“За­поч­ну­ва­ње­биз­нис”­е­пра­кти­чен­и­се­оп­фа­тен­курс,­кој­ прет­ста­ву­ва­ ком­би­на­ци­ја­ од­он­лајн­ма­те­ри­ја­ли­ и­се­сии­ кои­ се­ од­ви­ва­ат­ во­ учил­ни­ца.­ Со­др­жи­на­та­ на­кур­сот­е­спе­ци­јал­но­ди­зај­ни­ра­на­и­им­ну­ди­на­не­го­ви­те­учес­ни­ци­по­треб­ни­зна­е­ња­и­ве­шти­ни­за­ус­пеш­но­за­поч­ну­ва­ње­и­во­де­ње­на­биз­нис.­По­за­вр­шу­ва­ње­то­на­кур­сот,­ учес­ни­ци­те­ќе­се­стек­нат­со­ме­ѓу­на­род­но­приз­нат­сер­ти­фи­кат­и­ве­шти­ни­за­под­го­то­вка­и­спро­ве­ду­ва­ње­ на­ де­та­лен­ биз­нис­ план.­ Нај­до­бри­те­ три­биз­нис­пла­но­ви­до­би­ва­ат­фи­нан­си­ска­на­гра­да­од­ПСМ­фон­да­ци­ја,­ко­ја­ќе­им­по­мог­не­да­ос­но­ва­ат­сопс­твен­биз­нис.

Нат­пре­ва­рот­ во­ биз­нис­ пла­но­ви­ во­ рам­ки­те­ на­ овие­обу­ки­се­од­ви­ва­на­се­кои­из­ми­на­ти­6­гру­пи­од­по­12­учес­ни­ци.­Вто­ри­от­цик­лус­е­во­тек,­а­во­пр­ви­от­до­бит­ни­ци­на­на­гра­ди­те­беа:

1.­ Бо­јан­Ми­цо­ски2.­ Гор­да­на­Трај­ков­ска3.­ Игор­Кр­стев

­ Си­те­ за­ин­те­ре­си­ра­ни­ ,­ ис­пра­те­те­ ни­ CV­ (ус­лов­ е­комп­ју­тер­ско­ обра­зо­ва­ние­ и­ поз­на­ва­ње­ на­ анг­ли­ски­ ја­зик)­ на­ на­ши­от­ е­ма­ил:­ cisco@yesincubator.org.mk­ и­ освој­те­ си­ на­гра­да­ за­ нај­до­бар­ биз­нис­план,­ при­тоа­ стек­ну­вај­ќи­ се­ со­ ве­шти­ни­ за­ во­де­ње­ биз­нис­ и­ ме­ѓу­на­род­но­ приз­нат­ сер­ти­фи­кат.­ За­по­де­тал­ни­ ин­фор­ма­ции­ по­се­те­те­ ја­ веб­ стра­на­та­­www.yesincubator.org.mk­n

Суб вен ции при но во вра бо ту ва ње и обу ки за поч ну ва ње биз нис во ор га ни за ци ја на ПСМ фон да ци ја и СПАРК

Раз­ви­ва­ње­на­ино­ва­тив­ни­от­си­стем­во­Ма­ке­до­ни­ја

За поч не те го ва ши от биз нис уште де нес!

Биз­нис­Ин­ку­ба­то­рот­кој­е­во­склоп­на­Прет­при­е­мач­ки­Сер­вис­за­Мла­ди­(ПСМ)­Фон­да­ци­ја,­по­стои­и­ус­пеш­но­ра­бо­ти­ве­ќе­две­го­ди­ни.­Со­тоа,­дел­од­ком­па­ни­и­те­­­ста­на­ри­ве­ќе­го­за­вр­ши­ја­ин­ку­ба­ци­о­ни­от­про­цес­и­ са­мо­стој­но­ функ­ци­о­ни­ра­ат­ на­ па­за­рот.­ Пре­сто­јот­во­ биз­нис­ ин­ку­ба­то­рот­ е­ ли­ми­ти­ран­ до­ две­ го­ди­ни,­со­цел­да­се­ос­ло­бо­ду­ва­кан­це­ла­ри­ски­ка­па­ци­тет­за­дру­ги­ по­чет­ни­ ком­па­нии.­ Ин­ку­ба­то­рот­ е­ отво­рен­ за­при­ма­ње­на­но­ви­ап­ли­ка­ции­од­мла­ди­лу­ѓе­кои­се­ре­ше­ни­сво­ја­та­иде­ја­да­ја­пре­тво­рат­во­биз­нис­и­се­ка­ко­е­спре­мен­да­ги­под­др­жи­си­те­биз­нис­идеи­кои­се­во­сог­лас­ност­со­ми­си­ја­та­и­ви­зи­ја­та­на­Фон­да­ци­ја­та.­По­треб­но­е­иде­ја­та­да­е­ИКТ­ори­ен­ти­ра­на­или­ИКТ­по­вр­за­на,­да­е­ре­ал­но­ос­твар­ли­ва­и­одрж­ли­ва­и­да­овоз­мо­жу­ва­но­ви­вра­бо­ту­ва­ња.­

По­се­те­те­ја­веб­стра­на­та­www.yesincubator.org.mk­уште­де­нес­и­ап­ли­ци­рај­те­за­це­лос­на­ин­ку­ба­ци­ска­под­др­шка­на­Ва­ша­та­биз­нис­иде­ја,­ко­ја­вклу­чу­ва­кан­це­ла­ри­ски­про­стор,­кон­сул­тант­ски­ус­лу­ги,­про­мо­ци­ја,­24/7­при­стап­на­об­је­ктот,­обу­ки­за­пи­шу­ва­ње­на­биз­нис­план,­сер­ти­фи­ци­ра­ни­обу­ки­за­за­поч­ну­ва­ње­биз­нис­и­слич­ни­по­вол­но­сти,­кои­се­не­оп­ход­ни­при­за­поч­ну­ва­ње­биз­нис.

Ка­ко­ фор­ма­ на­ под­др­шка­ на­ прет­при­ем­ниш­тво­то­изра­бо­тив­ме­и­веб­пор­тал­www.pretpriemac.mk,­ка­де­мо­же­те­да­ги­нај­де­те­си­те­по­треб­ни­ин­фор­ма­ции,­со­ве­ти­и­ве­сти.

Ва­ши­те­ап­ли­ка­ции­ги­оче­ку­ва­ме­на­след­на­та­е­ма­ил­адре­са:­info@yesincubator.org.mk­n

Ин­ку­ба­то­рот­е­отво­рен­за­при­ма­ње­на­но­ви­ап­ли­ка­ции­од­млади­луѓе

Комп ју тер ска ла бо ра то ри ја во рам ки те на ПСМ Фон да ци јаПрет­при­е­мач­ки­Сер­вис­за­Мла­ди­(ПСМ)­Фон­да­ци­ја,­ рас­по­ла­га­ со­ 45­ ме­три­ ква­драт­ни­мо­дер­но­ опре­ме­на­ комп­ју­тер­ска­ ла­бо­ра­то­ри­ја­и­прет­ста­ву­ва­ви­стин­ско­ме­сто­за­одр­жу­ва­ње­ на­ ва­ши­те­ обу­ки,­ тре­нин­зи­ и­ пре­зен­та­ции.­По­крај­прет­при­е­мач­ки­те­тре­нин­зи­кои­се­одр­жа­ни­од­стра­на­на­ПСМ,­ла­бо­ра­то­ри­ја­та­се­из­да­ва­и­на­над­во­реш­ни­ли­ца­и­ор­га­ни­за­ции­кои­има­ат­по­тре­ба­од­мо­де­рен­про­стор­ за­ одр­жу­ва­ње­ на­ нив­ни­те­ обу­ки­ и­пре­да­ва­ња,­кои­мо­же­да­се­из­нај­ми­со­или­без­опре­ма,­за­12­или­25­ли­ца.

Ла­бо­ра­то­ри­ја­та­ рас­по­ла­га­ со­ 12­ дес­ктоп­ DELL­ комп­ју­те­ри,­комп­ју­тер­ски­ка­ме­ри­и­слу­шал­ки,­Ин­тер­нет,­LCD­про­е­ктор­и­плат­но,­Samsung­LCD­те­ле­ви­зор­и­два­кли­ма­уре­ди.­n

Ре­зер­ви­рај­те­ја­учил­ни­ца­та­на­info@yesincubator.org.mk­или­на­02­3103­660

Ви­стин­ско­ме­сто­за­одр­жу­ва­ње­на­ва­ши­те­обу­ки,­тре­нин­зи­и­пре­зен­та­ции

Сертифицирани CISCO обуки „Започнување бизнис““За­поч­ну­ва­ње­биз­нис”­е­пра­кти­чен­и­се­оп­фа­тен­курс

Прет­при­е­мач­ки­сер­вис­за­мла­ди­(ПСМ)­фон­да­ци­ја,­пре­ку­ сво­и­те­актив­но­сти­во­на­со­ка­на­под­др­шка­и­ сти­му­ли­ра­ње­ на­ прет­при­е­мниш­тво­то­ по­ме­ѓу­ мла­ди­те­ лу­ѓе,­при­до­не­су­ва­кон­раз­ви­ва­ње­на­ино­ва­тив­ни­от­си­стем­во­Ма­ке­до­ни­ја.­Се­кто­рот­за­ма­ли­и­за­сред­ни­прет­при­ја­ти­ја­е­ос­нов­ни­от­дви­га­тел­на­еко­но­ми­ја­та­и­еко­ном­ски­те­про­це­си,­ а­ ПСМ­ Фон­да­ци­ја­ прет­ста­ву­ва­ еден­ вид­ по­сред­ник­по­ме­ѓу­биз­нис­иде­ја­та­и­ре­а­ли­за­ци­ја­та­на­ таа­иде­ја,­ пре­ку­ да­ва­ње­ под­др­шка­ за­ кре­и­ра­ње­ на­ но­ви­ма­ли­биз­ни­си­од­стра­на­на­мла­ди­те­лу­ѓе.­

Но­ви­от­ про­ект,­ под­др­жан­ од­ хо­ланд­ска­та­ фон­да­ци­ја­СПАРК,­кој­ПСМ­поч­на­да­го­имп­ле­мен­ти­ра­овој­ме­сец,­а­ќе­трае­во­те­кот­на­2010­го­ди­на,­има­за­цел­на­ма­лу­ва­ње­на­не­вра­бо­те­но­ста­и­си­ро­ма­шти­ја­та­во­Ма­ке­до­ни­ја,­пре­ку­про­мо­ци­ја­на­прет­при­е­мниш­тво­то­кај­мла­ди­те­лу­ѓе.

Про­е­ктот­се­со­стои­од­два­де­ла.­Во­пр­ви­от­дел­е­пред­ви­де­на­обу­ка­„За­поч­ну­ва­ње­биз­нис”,­на­ме­не­та­за­мла­ди,­обра­зо­ва­ни,­не­вра­бо­те­ни­лу­ѓе­во­че­ти­ри­ре­ги­о­ни­во­зем­ја­ва­­Штип­(исто­чен­ре­ги­он),­Стру­ми­ца­(ју­го­и­сто­чен­ре­ги­он),­Те­то­во­(по­ло­шки­ре­ги­он)­и­Ку­ма­но­во­(се­ве­ро­и­сто­чен­ ре­ги­он).­ Цел­та­ на­ овој­ дел­ од­ про­е­ктот­ е­ за­поз­на­ва­ње­на­мла­ди­те­лу­ѓе,­кои­има­ат­биз­нис­иде­ја,­со­ос­нов­ни­те­мо­ду­ли­на­биз­ни­сот,­ка­ко­ре­ал­но­функ­ци­о­ни­ра­еден­биз­нис­и­се­ка­ко­нив­на­под­го­то­вка­за­за­поч­ну­ва­

ње­на­сопс­твен­биз­нис.­По­за­вр­шу­ва­ње­на­обу­ка­та,­де­сет­учес­ни­ци­што­има­ат­нај­до­бра­биз­нис­иде­ја­ќе­до­би­јат­па­рич­на­на­гра­да,­ка­ко­под­др­шка­во­ре­а­ли­за­ци­ја­та­на­нив­на­та­биз­нис­иде­ја.­

Вто­ри­от­ дел­ од­ про­е­ктот­ се­ од­не­су­ва­ на­ мла­ди­прет­при­ја­ти­ја­кои­по­сто­јат­на­па­за­рот­до­ма­кси­мум­три­ го­ди­ни.­ Со­овој­ дел­ е­ пред­ви­де­на­фи­нан­си­ска­суб­вен­ци­ја­ при­ но­во­ вра­бо­ту­ва­ње.­Пра­во­ за­ учес­тво­ во­ оваа­ про­гра­ма­ има­ат­ ком­па­ни­и­те­ ­­ ста­на­ри­во­ ПСМ­ ин­ку­ба­то­рот,­ не­го­ви­те­ вир­ту­ел­ни­ чле­но­ви,­ка­ко­ и­ си­те­ ком­па­нии­што­ има­ат­ ра­бот­но­ искус­тво­на­па­за­рот­до­ма­кси­мум­три­ го­ди­ни,­а­не­се­член­ки­на­ПСМ­ин­ку­ба­то­рот.­Со­про­гра­ма­та­е­пред­ви­де­но­до­де­лу­ва­ње­суб­вен­ции­со­ма­кси­ма­лен­из­нос­од­100­ЕУР,­со­ма­кси­мал­но­вре­ме­тра­е­ње­од­6­ме­се­ци,­за­ се­ле­кти­ра­ни­те­ кан­ди­да­ти.­Цел­та­ е­да­ се­ соз­да­дат­но­ви­ра­бот­ни­ме­ста,­ка­ко­и­да­им­се­по­мог­не­на­ма­ли­те­ком­па­нии­при­вра­бо­ту­ва­ње­на­до­пол­ни­те­лен­ка­дар.­n­

По­ве­ќе­ ин­фор­ма­ции­ за­ин­те­ре­си­ра­ни­те­ мо­жат­ да­нај­дат­ на­ веб­стра­ни­ца­та­ на­ПСМ­фон­да­ци­ја­www.yesincubator.org.mk­ и­ на­ пор­та­лот­ за­ прет­при­е­мниш­тво­www.pretpriemac.mk.­

5 Број 3 | Јануари 2010

Ре ги о нал на кон фе рен ци ја во рам ки те на Гло бал на та Не де ла на Прет при ем ниш тво

Ор­га­ни­зи­ра­на­ре­ги­о­нал­на­кон­фе­рен­ци­ја­во­Скоп­је

Исток­ Исток:­ ­ Пре­ку­гра­нич­ни­ парт­н-ерс­тва­ Биз­нис­ ин­ку­ба­то­ри­ –­ Ус­пе­шен­мо­дел­за­кре­и­ра­ње­на­по­вол­но­окру-жу­ва­ње­за­ло­ка­лен­и­ре­ги­о­на­лен­раз-вој

ПСМ­ Фон­да­ци­ја­ (www.yesincubator.org.mk­ )­ и­ Биз­нис­ Ино­ва­тив­ни­от­ и­ Тех­но­ло­шки­Цен­тар­–­Туз­ла,­Бос­на­и­Хер­це­го­ви­на­(www.bit.ba­ ),­ ра­бо­тат­ на­ про­ект­ (www.inkubator.ba­)­кој­има­цел­да­ги­прет­ста­ви­биз­нис­ ин­ку­ба­то­ри­те­ ка­ко­ ус­пе­шен­мо­дел­за­ кре­и­ра­ње­ на­ по­вол­но­ окру­жу­ва­ње­ за­ло­ка­лен­и­ре­ги­о­на­лен­раз­вој.­За­ таа­цел,­бе­ше­ор­га­ни­зи­ра­на­ре­ги­о­нал­на­кон­фе­рен­ци­ја­во­Скоп­је,­ка­ко­дел­од­про­гра­ма­та­на­Гло­бал­на­та­ Не­де­ла­ на­ Прет­при­ем­ниш­тво­2009­­­Ма­ке­до­ни­ја­(www.gew.com.mk­),­на­ко­ја­при­сус­тву­ваа­прет­став­ни­ци­на­биз­нис­ин­ку­ба­то­ри,­ фир­ми­ста­на­ри­ на­ ин­ку­ба­то­ри­те,­ка­ко­и­прет­став­ни­ци­на­ло­кал­ни­те­и­цен­трал­ни­те­вла­сти­од­се­дум­зем­ји­во­ре­ги­о­нот:­Ма­ке­до­ни­ја,­Ср­би­ја,­Бос­на­и­Хер­це­го­ви­на,­ Хр­ват­ска,­ Ко­со­во,­ Сло­ве­ни­ја­ и­Цр­на­Го­ра.

Кон­фе­рен­ци­ја­та­ ја­ отво­ри­ја­ Љуп­чо­ Дес­по­тов­ски,­ ин­ку­ба­тор­ ме­на­џер­ во­ ПСМ­Фон­да­ци­ја,­ Не­го­ва­та­ Ексе­лен­ци­ја­ Ге­рард­Ме­кГурк,­ за­ме­ник­ ам­ба­са­дор­ на­ Ве­ли­ка­Бри­та­ни­ја,­ То­ни­ Трај­ков­ски,­ Гра­до­на­чал­ник­ на­ Оп­шти­на­ Га­зи­ Ба­ба­ и­ Зо­ран­ Ца­ли,­ад­ми­ни­стра­ти­вен­ ди­ре­ктор­ на­ Фон­да­ци­ја­Ин­сти­тут­Отво­ре­но­Оп­штес­тво­Ма­ке­до­ни­ја.

По­крај­ ова,­ на­ кон­фе­рен­ци­ја­та­ свои­ пре­зен­та­ции­ имаа­ мла­ди­ прет­при­е­ма­чи­ од­ре­ги­о­нот,­кои­го­прет­ста­ви­ја­сво­јот­ус­пех,­зна­чи­тел­но­ по­мог­нат­ од­ биз­нис­ ин­ку­ба­

то­ри­те­ во­ со­од­вет­ни­те­ зем­ји.­ Исто­ та­ка,­имав­ме­ мож­ност­ да­ ги­ слуш­не­ме­ и­ нај­до­бри­те­ пра­кти­ки­ од­ САД­ –Џо­ан­ Гил­ман,­про­фе­сор­на­Уни­вер­зи­те­тот­Ви­скон­син­Ма­ди­сон,­отсек­биз­нис­и­Ро­џер­Ка­у­дри,­кон­сул­тант­од­Ве­ли­ка­Бри­та­ни­ја.

Дел­ од­ зак­лу­чо­ци­те­ кои­ беа­ из­ве­де­ни­ на­ре­ги­о­нал­на­та­кон­фе­рен­ци­ја,­се­след­ни­ве:­

~ Еко­ном­ска­та­ кри­за­ тре­ба­ да­ би­де­сфа­те­на­ ка­ко­ мож­ност,­ би­деј­ќи­ во­отсус­тво­на­ го­ле­ми­ком­па­нии,­ма­ли­те­

по­чет­ни­ ком­па­нии­ се­ од­лич­на­ оп­ци­ја,­а­тие­има­ат­и­ди­ре­ктен­ефект­врз­не­вра­бо­те­но­ста­и­“brain­drain”­во­ло­кал­на­та­за­ед­ни­ца;

~ Не­са­мо­не­про­фит­ни­от­се­ктор,­ту­ку­и­вла­ди­ни­от­се­ктор,­тре­ба­да­ја­пре­поз­нае­ по­тре­ба­та­ за­ раз­вој­ на­ ве­ќе­ по­сто­еч­ки­те­и­ос­но­ва­ње­на­но­ви­биз­нис­ин­ку­ба­то­ри;

~ Биз­нис­ин­ку­ба­то­ри­те­се­ед­ни­од­клуч­ни­те­ еле­мен­ти­ кои­ го­ сти­му­ли­ра­ат­прет­при­ем­ниш­тво­то­ во­ ед­на­ др­жа­ва.­За­таа­цел,­вла­ди­ни­те­ин­сти­ту­ции­тре­ба­да­ја­вклу­чат­под­др­шка­та­за­биз­нис­ин­ку­ба­то­ри­те­ во­ нив­ни­те­ на­ци­о­нал­ни­стра­те­гии­за­еко­ном­ски­раз­вој;

~ Биз­нис­ ин­ку­ба­то­ри­те­ зна­чи­тел­но­ им­по­ма­га­ат­ на­ мла­ди­те­ лу­ѓе­ кои­ има­ат­до­бри­биз­нис­идеи,­да­ги­ре­а­ли­зи­ра­ат­и­да­за­поч­нат­ни­вен­сопс­твен­биз­нис;­

~ Вла­ди­на­та­ под­др­шка,­ ка­ко­ и­ под­др­шка­та­ од­ ло­кал­ни­те­ оп­шти­ни,­ игра­мно­гу­важ­на­уло­га­во­соз­да­ва­ње­то­и­одр­жу­ва­ње­то­на­биз­нис­ин­ку­ба­то­ри­те;

Гло бал на не де ла на прет при е мниш тво 2009

Кон сул тант ство еден на еденМож­но­ст­да­се­за­поз­на­ат­нај­ус­пеш­ни­те­лу­ѓе­од­сфе­ра­та­на­биз­ни­сот­во­Ма­ке­до­ни­ја

Овој­на­стан­се­одр­жа­на­17.11.2009­го­ди­на,­во­ор­га­ни­за­ци­ја­на­ПСМ­фон­да­ци­ја,­ка­ко­дел­од­Гло­бал­на­та­не­де­ла­на­прет­при­е­маш­тво­2009­го­ди­на.

Го­сти­на­на­ста­нот­беа:

� Или­јан­чо­Га­гов­ски­­­ди­ре­ктор­на­ло­кал­на­кан­це­ла­ри­ја­на­„Мај­кро­софт”

� Љуп­чо­ Зи­ков­ ­­ гла­вен­ уред­ник­ на­ еко­ном­ски­от­не­де­лен­ма­га­зин­„Ка­пи­тал”

� Јор­дан­Трај­ков­–­ге­не­ра­лен­ме­на­џер­на­ви­нар­ни­ца­та­„По­по­ва­Ку­ла”

� Урош­Та­шев­­­фи­нан­сов­ме­на­џер­на­„Жи­то­Вар­дар”

� Ми­јал­че­Сан­та­­­аси­стент­на­де­парт­ма­нот­е­биз­нис­ на­ Еко­ном­ски­от­ фа­кул­тет­ на­ уни­вер­зи­те­тот­„Св.­Ки­рил­и­Ме­то­диј”­

� Фи­лип­Пе­тре­ски­­­из­вр­шен­ди­ре­ктор­на­IDEA­Plus­Communications

� Але­ксан­дар­ Мар­ја­но­виќ­ ­­ ос­но­вач­ и­ ге­не­ра­лен­из­вр­шен­ ди­ре­ктор­ на­ ИТ­ака­де­ми­ја­ „Але­ксан­дри­ја”

� Кри­сти­јан­Да­ни­лов­ски­­­ос­но­вач­на­Fx3x

Учес­ни­ци­на­на­ста­нот­беа:

� Си­те­мла­ди­биз­нис­ме­ни­и­сту­ден­ти­што­има­ат­ин­те­рес­да­поч­нат­сопс­твен­биз­нис­и­на­пре­ду­ва­ат­во­сво­ја­та­ка­ри­е­ра.

Ино­ва­тив­но­ста­на­овој­на­стан­бе­ше­при­ли­ка­та­што­ја­има­ше­се­кој­од­за­ин­те­ре­си­ра­ни­те­учес­ни­ци­да­до­бие­по­15­ми­ну­ти­кон­сул­та­ци­ја­со­се­кој­од­го­сти­те,­а­ма­ке­дон­ски­биз­нис­ме­ни­да­го­спо­де­лат­сво­е­то­искус­тво­со­нив­и­да­ги­откри­јат­тај­ни­те­за­нив­ни­от­ус­пех.­Мож­но­ста­да­се­за­поз­на­ат­нај­ус­пеш­ни­те­лу­ѓе­од­сфе­ра­та­на­биз­ни­сот­во­Ма­ке­до­ни­ја,­ка­ко­и­кра­тка­та­тре­нинг­се­си­ја­ со­се­кој­од­нив,­бе­ше­од­лич­на­шан­са­за­си­те­мла­ди­лу­ѓе­кои­са­ка­ат­да­поч­нат­сопс­твен­биз­нис­и­да­на­пре­ду­ва­ат­во­сво­ја­та­ка­ри­е­ра.­Та­ка­што­овој­на­стан­на­и­де­на­мно­гу­по­зи­тив­ни­ко­мен­та­ри,­ка­ко­од­стра­на­на­го­сти­те,­та­ка­и­од­стра­на­на­си­те­учес­ни­ци­во­оваа­тре­нинг­се­си­ја.­n

Ре ги о нал на кон фе рен ци ја во рам ки те на Гло бал на та Не де ла на Прет при ем ниш тво 2009 - Ма ке до ни јаПод­го­тве­ност­за­ин­ве­сти­ции­на­ми­кро,­ма­ли­и­сред­ни­прет­при­ја­ти­ја­во­се­дум­зем­ји­од­Ју­го­и-сточ­на­Евро­па

Во­рам­ки­те­на­Гло­бал­на­та­Не­де­ла­на­Прет­при­ем­ниш­тво­ 2009­ –­ Ма­ке­до­ни­ја,­ бе­ше­ одр­жа­на­ уште­ ед­на­ре­ги­о­нал­на­ кон­фе­рен­ци­ја­ на­ ко­ја­ бе­ше­ прет­ста­ве­но­истра­жу­ва­ње­то­ за­ “Под­го­тве­но­ста­ за­ ин­ве­сти­ции­ на­ми­кро,­ма­ли­те­и­сред­ни­прет­при­ја­ти­ја­во­се­дум­зем­ји­од­ Ју­го­и­сточ­на­ Евро­па”.­ Во­ истра­жу­ва­ње­то­ учес­тву­ваа­Ма­ке­до­ни­ја,­Бу­га­ри­ја,­Ср­би­ја,­Ко­со­во,­Цр­на­Го­ра,­Ро­ма­ни­ја­и­Бос­на­и­Хер­це­го­ви­на.­Си­те­зем­ји­учес­нич­ки­во­ истра­жу­ва­ње­то­ при­сус­тву­ваа­ на­ кон­фе­рен­ци­ја­та­со­свои­прет­став­ни­ци.­

Кон­фе­рен­ци­ја­та­ ја­ отво­ри­ја­ за­ме­ни­кот­ ми­ни­стер­ за­еко­но­ми­ја­на­Ре­пуб­ли­ка­Ма­ке­до­ни­ја,­Ме­то­ди­ја­Ха­џи­Ва­сков,­и­прет­став­ник­на­хо­ланд­ска­та­ам­ба­са­да.­ Го­вор­ни­ци­беа­прет­став­ни­ци­на­си­те­зем­ји­учес­нич­ки­во­про­е­ктот.

На­кон­фе­рен­ци­ја­та­беа­разг­ле­да­ни­пра­ша­ња­та­по­вр­за­ни­со­биз­нис­ан­ге­ли­и­ри­зич­ни­фон­до­ви,­ка­ко­и­нив­на­та­рас­по­лож­ли­вост­во­ре­ги­о­нот,­и­ко­ја­е­при­чи­на­та­по­ра­ди­сла­ба­та­за­ста­пе­ност­на­овој­вид­на­ка­пи­тал­во­

ре­ги­о­нот.­Исто­та­ка,­прет­став­ни­ци­на­ком­па­нии­од­ре­ги­о­нот,­ка­ко­и­од­на­ша­та­зем­ја­ја­пре­зен­ти­раа­нив­на­та­ра­бо­та,­ко­ја­е­фи­нан­си­ра­на­со­по­мош­на­биз­нис­ан­ге­ли­или­ка­пи­тал­од­ри­зи­чен­фонд.­

Кон­фе­рен­ци­ја­та­бе­ше­од­лич­на­мож­ност­за­си­те­учес­ни­ци­да­слуш­нат­ка­ква­е­си­ту­а­ци­ја­та­со­ри­зи­чен­ка­пи­тал­во­овој­ре­ги­он,­ка­ко­и­да­на­пра­ват­про­ме­на­во­од­нос­на­тоа­пра­ша­ње,­со­по­мош­на­пре­по­ра­ки­те­кои­беа­да­де­ни­во­истра­жу­ва­ње­то.­Ка­ко­фи­на­лен­про­из­вод,­изра­бо­тен­е­из­ве­штај,­кој­из­ве­сту­ва­за­ре­зул­та­ти­те­од­истра­жу­ва­ње­то­спро­ве­де­но­во­ре­ги­о­нот.­Исти­от­е­ ис­пе­ча­тен­ и­ ди­стри­бу­и­ран­ во­ си­те­ зем­ји­ од­ Ју­го­Источ­на­Евро­па­кои­учес­тву­ваа­во­про­е­ктот,­а­мо­же­и­да­се­прег­ле­да­на­www.yesincubator.org.mk­и­www.pretpriemac.mk­n

Одлична­мож­ност­да­се­слуш­не­ка­ква­е­си­ту­а­ци­ја­та­со­ри­зи­чен­ка­пи­тал­во­овој­ре­ги­он

Не­кол­ку­на­ста­ни­што­ја­од­бе­ле­жаа­Гло­бал­на­та­не­де­ла­на­прет­при­е­мниш­тво­2009­­­Ма­ке­до­ни­ја

6 Број 3 | Јануари 2010

Âèäåòå êàäå êóïóâààò äðóãèòå!

.mk.mk

ww w: .p eo xh .ms- ke

Ðàáîòíî âðåìå 24/7 Áðçà èñïîðàêà Îíëà¼í ïëà�àœå

Øèðîêà ïàëåòà íà ïðîèçâîäè

02/3103 663 info@ex.mk

www.ex.mkwww.ex.mk

Êóïóâàœåòî íèêîãàø íå áèëî ïîëåñíî...

Äîñòàâà äî äîìà íèç öåëà Ìàêåäîíè¼à

Ïëà�àœå ñî

Се е пра ша ње на из држ ли вост, истрај ност и сна од ли востНа­та­ша­Му­ра­тов­ска,­ос­но­вач­и­косопс­тве­ник­на­он­лајн­про­дав­ни­ца­та­Exquisite

1. ­Што­зна­чи­да­се­би­де­же­на-прет-при­е­мач­во­Ма­ке­до­ни­ја?Да­ се­ би­де­ прет­при­е­мач­ пред­ се­ зна­чи­да­се­има­до­бра­иде­ја,­хра­брост,­упор­ност,­таа­иде­ја­да­се­ре­а­ли­зи­ра­и­да­се­на­пра­ви­про­фи­та­би­лен­биз­нис­од­кој­мо­же­да­се­жи­вее.­Да­се­би­де­прет­при­е­мач­и­же­на­зна­чи­де­ка­не­се­до­би­ва­ат­по­себ­ни­при­ви­ле­гии­и­олес­ну­ва­ње­во­оби­дот­да­се­ус­пее,­ту­ку­тоа­што­мал­ку­ми­на­го­уви­де­ле­е­де­ка­же­на­та­прет­при­е­мач­до­би­ва­ист­ста­тус­и­вни­ма­ние­ка­ко­и­ма­жот­прет­при­е­мач.

2. ­Ка­кви­беа­Ва­ши­те­по­че­то­ци?­Да­ли­се­со­о­чи­вте­со­не­кои­те­шко­тии­при­поч-ну­ва­ње,­во­од­нос­на­тоа­де­ка­сте­же­на?Ние­ ка­ко­ тим­од­две­мла­ди­же­ни­прет­при­е­ма­чи­ имав­ме­ иде­ја­ да­ поч­не­ме­ со­ свој­биз­нис­ и­ таа­ иде­ја­ во­ це­лост­ ус­пе­ав­ме­ да­ја­ре­а­ли­зи­ра­ме.­Мно­гу­не­из­не­на­ди­фа­ктот­де­ка­во­РМ­не­на­и­дов­ме­на­ве­ќе­раз­ра­бо­тен­на­чин­на­ра­бо­та­во­об­ла­ста­на­е­тр­го­ви­ја­та,­ту­ку­бу­квал­но­поч­нав­ме­од­ну­ла,­уг­ле­ду­вај­ќи­ се­иск­лу­чи­во­на­на­чи­нот­на­ кој­ ра­бо­тат­стран­ски­те­е­про­дав­ни­ци.­Со­те­кот­на­вре­ме­то­уви­дов­ме­де­ка­проб­ле­мот­не­е­во­не­поз­на­ва­ње­и­страв­од­не­без­бед­но­пла­ќа­ње,­ту­ку­од­не­ма­ње­еден­биз­нис­круг­на­е­про­дав­ни­ци,­кои­со­са­мо­то­нив­но­ра­бо­те­ње­ќе­да­ва­ат­точ­ни­ин­фор­ма­ции­око­лу­пла­ќа­ње­то­и­на­чи­нот­на­он­лајн­ку­пу­ва­ње.­Ова­не­на­те­ра,­по­мно­гу­оп­сеж­ни­ана­ли­зи­на­со­стој­ба­та­на­ биз­ни­сот­ со­ еле­ктрон­ска­та­ тр­го­ви­ја­ во­РМ,­да­пре­зе­ме­ме­одре­де­ни­че­ко­ри­и­стра­те­гии.­

3. ­Да­ли­мо­же­те­да­на­пра­ви­те­спо­ред-ба­на­од­но­сот­ма­жи/­же­ни-прет­при­е­ма-чи­пред­пет­го­ди­ни­и­де­нес?­Да­ли­ра­бо-ти­те­се­зна­чи­тел­но­про­ме­не­ти?Пред­ пет­ го­ди­ни­ и­ јас­ и­ мо­ја­та­ парт­нер­ка­ра­бо­тев­ме­за­дру­ги­фир­ми,­во­со­се­ма­по­и­на­кви­ус­ло­ви­и­со­се­ма­раз­лич­ни­ра­бо­ти­од­оваа­што­ја­има­ме­се­га.­Лес­но­се­про­нај­дов­ме­ во­ уло­га­ на­ сопс­тве­ни­ци­ и­ на­ вра­бо­те­

ни­што­ ра­бо­тат­ за­ се­бе.­ Сре­ди­на­та­ и­ про­фе­си­ја­та­што­сте­ги­од­бра­ле­мно­гу­вли­ја­ат­на­ пер­цеп­ци­ја­та­ ка­ко­ се­ гле­да­ на­ од­но­сот­ма­жи­же­ни­прет­при­е­ма­чи.­ Мо­же­би­ бро­јот­ на­ ма­жи­сопс­тве­ни­ци­ на­ свој­ при­ва­тен­биз­нис­ е­ по­го­лем­ и­ по­дол­го­ вре­ме­ ма­жи­те­зна­ат­да­ги­одр­жат­сво­и­те­при­ват­ни­фир­ми­на­па­за­рот,­за­раз­ли­ка­од­же­ни­те­кои­лес­но­се­пре­на­со­чу­ва­ат­кон­нов­и­по­ле­сен­биз­нис.­Се­е­пра­ша­ње­на­из­држ­ли­вост,­истрај­ност­и­сна­од­ли­вост.­Во­де­неш­но­вре­ме­ус­ло­ви­те­за­ра­бо­та­се­по­до­бри,­тем­по­то­е­по­бр­зо­и­бро­јот­ на­ лу­ѓе­ што­ отво­ра­ат­ и­ раз­ви­ва­ат­ свој­при­ва­тен­биз­нис­е­по­го­лем.

4. ­Има­ли­до­вол­но­под­др­шка­за­прет-при­е­мниш­тво­то­во­Ма­ке­до­ни­ја?Од­ тоа­ што­ гле­дам,­ ус­ло­ви­ за­ поч­ну­ва­ње­свој­биз­нис­во­РМ­има,­но­кол­ку­тие­мла­ди­лу­ѓе­ ус­пе­ва­ат­ да­ се­ одр­жат­ кон­ти­ну­и­ра­но­во­те­кот­на­пр­ва­та­го­ди­на­од­сво­е­то­ра­бо­те­ње,­мис­лам­де­ка­е­ре­пер­за­ тоа­кол­ка­ва­е­ под­др­шка­та­ за­ прет­при­е­мниш­тво­ во­ РМ.­Гле­да­но­ од­ сво­ја­ перс­пе­кти­ва,­ ние­ ка­ко­фир­ма­ста­нар­ во­ ПСМ­ Фон­да­ци­ја­та­ на­и­дов­ме­ на­ го­ле­ма­ под­др­шка,­ се­којд­нев­но­сме­оп­кру­же­ни­со­мла­ди­лу­ѓе,­кои­се­пол­ни­со­ ен­ту­зи­ја­зам,­ кре­а­тив­ност­ и­ ам­би­ци­ја­да­ус­пе­ат­ во­ сво­ја­та­ ра­бо­та.­ Во­ та­кво­ оп­кру­жу­ва­ње­ ка­де­ се­кој­ бу­квал­но­ за­поч­ну­ва­ од­ну­ла,­ка­де­ра­бот­но­то­вре­ме­не­е­фи­кси­ра­но­ту­ку­бу­квал­но­се­ра­бо­ти­по­12­ча­са,­па­и­ по­ве­ќе,­ нор­мал­но­ ту­ка­ ста­ну­ва­ збор­ за­

лич­на­са­ти­сфак­ци­ја­де­ка­мла­ди­от­чо­век­ра­бо­ти­пред­се­за­се­бе­и­ра­бо­ти­на­соз­да­ва­ње­не­што­свое;­на­ви­сти­на­од­свое­лич­но­искус­тво­мо­рам­да­ ка­жам­де­ка­ ус­ло­ви­те­ на­ кои­ние­на­и­дов­ме­ се­од­лич­ни.­До­вол­но­е­ са­мо­мал­ку­по­чет­нич­ка­сре­ќа,­до­бра­иде­ја,­мно­гу­вер­ба­во­се­бе­и­са­мо­мал­ку­под­бут­ну­ва­ње/со­ве­ту­ва­ње­од­стра­на­на­иску­сен­про­фе­си­о­на­лец,­кој­се­за­ни­ма­ва­со­раз­вој­на­прет­при­е­мниш­тво­то­во­РМ­и,­ве­ру­вај­те,­ра­бо­ти­те­ќе­се­прид­ви­жат­на­го­ре.­А­си­те­ние­са­ка­ме­да­го­осво­и­ме­вр­вот,­не­ли?­

5. ­Спо­де­ле­те­ја­со­нас­тај­на­та­на­Ва-ши­от­ус­пех?Ра­бо­та,­ра­бо­та­и­са­мо­ра­бо­та.­Мно­гу­стрп­ли­вост,­сми­ре­ност­и­пред­се­трез­ве­но­гле­да­ње­на­ра­бо­ти­те.­И­мно­гу­ана­ли­зи­на­со­стој­ба­та­во­се­кто­рот­на­е­тр­го­ви­ја­во­РМ.­Отво­ре­ни­сме­за­но­ви­искус­тва­и­мно­гу­по­зи­тив­но­гле­да­ме­на­ра­бо­ти­те.­Це­ло­куп­ни­от­изг­лед­на­е­­про­дав­ни­ца­та­е­на­ше­ма­ло­умет­нич­ко­де­ло.­Е­про­дав­ни­ца­та­на­Ек­скви­зит­е­при­јат­на­за­разг­ле­ду­ва­ње,­ лес­на­ за­ на­ви­га­ци­ја­ и­ пре­ба­ру­ва­ње­и­ед­но­став­на­за­пла­ќа­ње.­Се­пак­ние­ сме­ма­ла­ зем­ја­ и­ нај­го­лем­ ус­пех­ е­ тоа­што­ус­пе­ав­ме­он­лајн­ку­пу­ва­ње­то­да­го­све­де­ме­на­се­којд­нев­но­па­за­ру­ва­ње­во­на­ша­та­е­про­дав­ни­ца.­

6. Што­би­им­пре­по­ра­ча­ле­на­же­ни­те­од­на­ша­та­зем­ја­што­са­ка­ат­да­поч­нат­

сопс­твен­биз­нис?Да­би­дат­по­сил­ни­во­сво­ја­та­на­ме­ра­да­ус­пе­ат,­ да­ се­ оп­кру­жат­ со­ мно­гу­ по­зи­тив­ни­лич­но­сти­што­ќе­им­би­дат­под­др­шка­во­се­кое­вре­ме,­да­се­во­о­ру­жат­со­стрп­ли­вост­и­пред­се­да­не­се­об­ѕир­ну­ва­ат­на­не­га­тив­ни­те­ас­пе­кти­и­вли­ја­ни­ја­од­ра­бот­на­та­сре­ди­на/­и­ кол­ку­ таа­ им­ по­ма­га­ во­ тоа­ да­ раз­ви­јат­и­ ус­пеш­но­ во­дат­ свој­ при­ва­тен­ биз­нис.­Да­пре­зе­мат­ кон­тро­ла­ врз­ ра­бо­ти­те­ и­ да­ се­тру­дат­да­одр­жат­по­зи­тив­на­биз­нис­кли­ма,­без­раз­ли­ка­на­биз­ни­сот­во­кој­се­про­наш­ле­ се­бе­си.­ Со­ одр­жу­ва­ње­ по­зи­тив­на­ биз­нис­кли­ма,­си­ги­зго­ле­му­ва­ат­мож­но­сти­те­за­ра­бо­та,­си­ги­по­до­бру­ва­ат­ус­ло­ви­те­за­раз­вој­ и­ прос­пе­ри­тет,­ а­ со­ тоа­ при­до­не­су­ва­ат­кон­по­до­бру­ва­ње­на­со­ци­о­ло­шки­от­раз­вој­и­стан­дард­на­зем­ја­та­во­ко­ја­жи­ве­ат.­По­лес­но­е­да­се­соз­да­ва­и­ра­бо­ти­во­сре­ди­на­во­ко­ја­вла­де­ат­ин­те­ле­ктот­и­здра­ви­от­раз­ум­т.е.­ко­га­ра­бо­ти­те­се­ре­ша­ва­ат­со­раз­го­вор­и­со­ме­ѓу­себ­на­ко­му­ни­ка­ци­ја.­n

На­та­ша­Ми­но­ска,­3Д­ар­тист­и­сопс­тве­ник­на­Etcetera

3Д-ани ма тор, тоа е про фе си ја што во оп што не е ка ра кте ри стич на за же на, осо бе но ако збо ру ва ме за овие про сто ри

1.­ Што­ зна­чи­ да­ се­ би­де­ же­на-прет-при­е­мач­во­Ма­ке­до­ни­ја?

Да­ се­ би­де­ же­на­ прет­при­е­мач,­ зна­чи­ пред­се­да­се­ба­лан­си­ра­по­ме­ѓу­ви­зи­ја­та­за­раз­вој­ на­ сопс­твен­ биз­нис­ и­ се­мејс­тво­то,­ зна­чи­да­се­пре­зе­ме­ри­зик­со­цел­да­се­кре­и­ра­сопс­тве­на­ид­ни­на,­во­зем­ја­во­ко­ја­се­уште­не­мо­же­да­се­збо­ру­ва­за­рам­но­мер­на­рас­пре­дел­ба­на­об­вр­ски­те­ме­ѓу­ма­жот­и­же­на­та,­зем­ја­ со­ сил­ни­ тра­ди­ци­о­нал­ни­ вред­но­сти­ и­сте­ре­о­ти­пи.

2.­ Ка­кви­беа­Ва­ши­те­по­че­то­ци?­Да­ли­се­со­о­чи­вте­со­не­кои­те­шко­тии­при­поч­ну­ва­ње­во­од­нос­на­тоа­де­ка­сте­же­на?

Се­ра­бо­ти­за­ма­ко­трп­на­ра­бо­та,­ко­ја­се­ко­гаш­е­вр­за­на­за­нај­кра­тки­мож­ни­крај­ни­ро­ко­ви­и­ба­ра­ре­чи­си­се­ко­гаш­пре­ку­вре­ме­на­ра­бо­та,­ко­ја­е­до­доц­ни­те­ве­чер­ни­ча­со­ви.­Ме­ѓу­тоа­зна­ев­де­ка­е­пра­во­вре­ме­за­тоа­ду­ри­ко­га­слуш­нав­за­YES­ин­ку­ба­то­рот,­кој­во­тој­мо­мент­ ми­ изг­ле­да­ше­ ка­ко­ од­лич­на­ мож­ност­за­ поч­ну­ва­ње­ сопс­твен­биз­нис­ со­ ус­ло­ви­те­што­ги­ну­де­ше.­Имав­пре­крас­на­кан­це­ла­ри­ја­и­ пре­крас­но­ оп­кру­жу­ва­ње­ од­ мла­ди­ лу­ѓе­прет­при­е­ма­чи­што­се­којд­нев­но­се­со­о­чу­ва­ат­со­исти­те­проб­ле­ми­ка­ко­и­јас,­што­ми­бе­ше­се­ка­ко­од­огром­но­зна­че­ње­во­ тој­мо­мент.­По­че­то­ци­те­ се­ се­ко­гаш­ те­шки,­ во­ це­ли­от­овој­про­цес­нај­бит­но­е­што­ ја­имав­под­др­шка­та­ од­ се­мејс­тво­то­ и­ цвр­ста­та­ ре­ше­ност­да­истра­ам­на­па­тот­на­прет­при­е­мниш­тво­то.

3.­ Има­ли­до­вол­но­под­др­шка­за­прет-при­е­мниш­тво­то­во­Ма­ке­до­ни­ја?

Ге­не­рал­но­не­по­стои­аде­кват­на­под­др­шка­на­прет­при­е­мниш­тво­то­во­Ма­ке­до­ни­ја.­Ту­ка­не­

би­ги­изд­во­ју­ва­ла­по­себ­но­же­ни­те­прет­при­е­ма­чи­од­ма­жи­те,­за­тоа­што­не­се­ра­бо­ти­за­пра­ша­ње­кон­кое­што­тре­ба­да­се­има­ро­дов­(по­лов)­при­стап.­И­по­крај­тоа­што­ге­не­рал­но­се­збо­ру­ва­за­одре­де­ни­актив­но­сти­што­се­пре­зе­ма­ат­од­стра­на­на­раз­лич­ни­др­жав­ни­аген­ции,­се­чи­ни­не­по­стои­си­сте­ма­ти­зи­ран­при­стап­ка­ко­да­се­по­мог­не­кре­а­тив­ни­те­и­одрж­ли­ви­те­биз­нис­идеи­да­исп­ли­ва­ат­на­по­вр­ши­на,­ко­га­ста­ну­ва­збор­за­ми­кро­и­ма­ли­те­прет­при­ја­ти­ја,­пред­се­оние­идеи­што­обез­бе­ду­ва­ат­про­из­во­ди­и­ус­лу­ги­за­из­воз,­пре­ку­ кои­ ди­рект­но­ ќе­ се­ сти­му­ли­ра­ из­во­зот,­ќе­се­кре­и­ра­ат­но­ви­ра­бот­ни­ме­ста­и­ќе­се­обез­бе­ди­еко­ном­ски­прос­пе­ри­тет.

4.­ Што­ зна­чи­ раз­во­јот­ на­ жен­ско­то­прет­при­е­мниш­тво­за­на­ша­та­зем­ја?

Жен­ско­то­ прет­при­е­мниш­тво­ е­ од­ по­себ­но­зна­че­ње­ за­тоа­што,­ ка­ко­што­ ве­ќе­ спо­ме­нав,­кол­ку­е­по­го­ле­мо­учес­тво­то­на­же­ни­те­во­еко­но­ми­ја­та,­тол­ку­е­по­го­лем­еко­ном­ски­от­прос­пе­ри­тет­на­зем­ја­та.­По­сто­јат­зем­ји­во­раз­вој­ во­ кои­ им­ се­ да­ва­ат­ ми­кро­гран­то­ви­иск­лу­чи­во­на­же­ни­те.­Тоа­зна­чи­де­ка­же­ни­те­се­вни­ма­тел­ни­во­пре­зе­ма­ње­то­на­ри­зи­кот,­на­ста­пу­ва­ат­со­ед­на­кон­зер­ва­тив­на­фи­ло­зо­фи­ја­во­ме­на­џи­ра­ње­то­на­тро­шо­ци­те,­што­е­од­пре­суд­но­зна­че­ње­во­по­чет­ни­от­пер­и­од­од­раз­во­јот­на­ком­па­ни­и­те.

5.­ Кол­ку­е­лес­но­за­ед­на­же­на­да­би-де­ус­пеш­на­на­по­ве­ќе­по­ли­ња­-­на­ра­бо­та­и­до­ма?

На­ви­сти­на­ е­ по­не­ко­гаш­ те­шко­ да­ се­ из­ба­лан­си­ра­ат­ об­вр­ски­те­ до­ма­ и­ на­ ра­бот­но­то­

ме­сто,­ не­оп­ход­но­ е­ са­мо­жр­тва,­ вер­ба­ во­тоа­што­се­пра­ви­и­то­ле­рант­ност.­Мо­јот­ус­пех,­ако­мо­жам­та­ка­да­се­изра­зам,­е­во­тоа­што­се­уште­ус­пе­вам­да­ги­ба­лан­си­рам­ра­бо­ти­те,­ се­ко­гаш­ се­ тру­дам­да­ има­ не­ка­ква­рам­но­те­жа.­ Иа­ко­ мис­лам­ де­ка­ за­ ова­ пра­ша­ње­тре­ба­да­по­ба­ра­те­од­го­вор­од­мо­ја­та­фа­ми­ли­ја.­Ед­на­од­при­чи­ни­те­по­ра­ди­кои­се­ре­шив­да­поч­нам­сопс­твен­биз­нис­бе­ше­ток­му­овој­проб­лем,­не­до­стиг­од­вре­ме­и­енер­ги­ја­за­ис­пол­ну­ва­ње­на­до­маш­ни­те­об­вр­ски,­а­осо­бе­но­мај­чин­ски­те.­Не­ма­па­ри­на­све­тот­што­мо­жат­да­ти­ги­за­ме­нат­мо­мен­ти­те­по­ми­на­ти­со­најб­ли­ски­те,­се­на­де­вам­де­ка­со­ова­би­се­сог­ла­си­ле­99­про­цен­ти­од­же­ни­те­во­Ма­ке­до­ни­ја.

6.­ Спо­де­ле­те­ ја­со­нас­тај­на­та­на­Ва-ши­от­ус­пех?

Тај­на­та­е­да­се­ве­ру­ва­во­се­бе,­во­она­што­го­ра­бо­ти­те,­да­се­одра­бо­ти­ква­ли­тет­но,­да­се­би­де­фо­ку­си­ран­и­истра­ен.­Тоа­се­ос­нов­ни­те­на­че­ла­за­ус­пе­хот.­

7.­ Што­би­им­пре­по­ра­ча­ле­на­же­ни­те­од­на­ша­та­зем­ја­што­са­ка­ат­да­поч-нат­сопс­твен­биз­нис?

Би­ им­ пре­по­ра­ча­ла­ да­ ве­ру­ва­ат­ во­ се­бе,­да­ве­ру­ва­ат­во­сво­ја­та­иде­ја,­за­тоа­што­со­истрај­ност,­по­све­те­ност­и­ма­ко­трп­на­ра­бо­та­ќе­ја­по­стиг­нат­цел­та.­n

ЛИДИЈА­ТРИПУНОСКА:

Ме на џе ри и на ра бо та и до ма

Ка­ко­е­да­се­би­де­же­на­ме­на­џер­во­Ма­ке­до­ни­ја­по­раз­го­ва­рав­ме­со­Ли­ди­ја­Три­пу­но­ска,­прв­чо­век­на­про­дук­ци­ска­та­аген­ци­ја­„Ма­ри­ли”,­ во­ јав­но­ста­ поз­на­та­ по­ ор­га­ни­за­ци­ја­та­на­тра­ди­ци­о­нал­ни­от­го­ди­шен­из­бор­на­нај­ус­пеш­ни­те­де­лов­ни­же­ни­во­Ма­ке­до­ни­ја.­

Што­ зна­чи­ да­ се­ би­де­же­на-прет­при­е-мач­во­Ма­ке­до­ни­ја?­­ Же­на­прет­при­е­мач­ во­ Ма­ке­до­ни­ја­ зна­чи­да­ се­ има­пред­ се­ди­на­ми­чен­дух,­ спо­соб­но­сти­за­по­сто­ја­но­уче­ње­но­ви­зна­е­ња,­огром­на­ вол­ја,­ из­држ­ли­вост­ и­ истрај­ност.­Ако­се­знае­де­ка­же­ни­те­на­овие­про­сто­ри­што­ се­ за­ни­ма­ва­ат­ со­ прет­при­е­мниш­тво­ се­во­нај­го­лем­број­и­се­меј­ни­же­ни,­то­гаш­ста­ну­ва­јас­но­де­ка­тре­ба­да­има­ат­и­до­бри­ор­га­ни­за­ци­ски­осо­бе­но­сти­за­да­стиг­нат­да­ги­за­вр­шат­и­до­маш­ни­те­и­биз­нис­об­вр­ски­те.­

По­стои­ ли­ по­ло­ва­ ди­скри­ми­на­ци­ја­ во­биз­ни­сот?

­­ Сме­там­ де­ка­ ве­ќе­ е­ над­ми­на­та­ по­ло­ва­та­ди­скри­ми­на­ци­ја­и­де­ка­же­ни­те­тре­ба­по­ве­ќе­ да­ се­ из­бо­рат­ за­ ра­ко­во­де­ње­ на­ не­кои­та­ка­на­ре­че­ни­ ма­шки­ про­фе­сии.­ Ма­ке­дон­ски­те­же­ни­се­по­ве­ќе­се­за­ста­пе­ни­во­прет­при­е­мниш­тво­то­и,­за­сре­ќа,­исто­та­ка­се­се­по­ус­пеш­ни.­

Има­ли­до­вол­но­под­др­шка­за­прет­при­е-мниш­тво­во­Ма­ке­до­ни­ја?­­­ Сме­там­ де­ка­ не­ма­ до­вол­но­ под­др­шка­ за­прет­при­е­ма­чи­те­во­Ма­ке­до­ни­ја,­по­треб­ни­се­кон­крет­ни­мер­ки­и­про­гра­ми­за­по­мош­пред­се­фи­нан­си­ска,­но­и­во­еду­ка­тив­на­смис­ла.­По­сто­јат­не­кои­стран­ски­фон­да­ции,­но­и­за­тоа­тре­ба­да­ва­ње­на­со­ки­ка­ко­се­ап­ли­ци­ра­

кон­ тие­ при­стап­ни­ фон­до­ви.­ Сме­там­ де­ка­др­жа­ва­та­тре­ба­по­ма­сов­но­и­по­ор­га­ни­зи­ра­но­да­ го­ тре­ти­ра­ прет­при­е­мниш­тво­то,­ а­ со­ог­лед­на­го­ле­ма­та­не­вра­бо­те­ност,­тре­ба­на­оние­што­ве­ќе­ра­бо­тат­на­ви­сти­на­и­да­им­се­да­де­фи­нан­си­ска­под­др­шка.

Што­ мо­жат­ же­ни­те­ да­ при­до­не­сат­ во­раз­ви­ва­ње­то­на­прет­при­е­мнич­ка­та­кул-ту­ра­во­Ма­ке­до­ни­ја?­­ Мо­жат­ да­ при­до­не­сат­ со­ пра­ве­ње­ раз­ни­тр­ка­лез­ни­ ма­си­ и­ ди­ску­сии,­ раз­ни­ пре­зен­та­ции­во­јав­но­ста,­ор­га­ни­зи­ра­ње­на­биз­нис­сред­би,­спро­ве­ду­ва­ње­биз­нис­еду­ка­ци­ја.­

За­поз­нај­те­не­мал­ку­со­Ва­ша­та­ком­па-ни­ја,­кои­се­неј­зи­ни­те­деј­но­сти­и­кои­се­Ва­ши­те­се­којд­нев­ни­пре­диз­ви­ци?­­Аген­ци­ја­и­про­дук­ци­ја­„Ма­ри­ли”­по­стои­од­1993­го­ди­на,­а­актив­но­со­по­сто­ја­ни­мар­ке­тин­шки­про­е­кти­ра­бо­ти­од­1997­год.­Ра­бо­ти­на­из­да­ва­ње­на­Биз­нис­ка­та­лог­на­Р.­Ма­ке­до­ни­ја­ве­ќе­14­го­ди­ни,­ка­ко­и­на­изра­бо­тка­на­пе­ча­те­ни­и­рек­лам­ни­ма­те­ри­ја­ли­за­ком­па­нии.­ Ор­га­ни­зи­ра­ раз­ни­ биз­нис­пре­зен­та­ции,­а­по­сто­јан­про­ект­кој­исто­та­ка­се­ор­га­ни­зи­ра­ве­ќе­14­го­ди­ни­е­ма­ни­фе­ста­ци­ја­та­„Из­бор­на­10­нај­ус­пеш­ни­же­ни­ме­на­џе­ри­од­Р.­ Ма­ке­до­ни­ја”.­ „Ма­ри­ли”­ ра­бо­ти­ и­ во­ об­ла­ста­ на­ про­дук­ци­ја­та,­ ве­ќе­ вто­ра­ го­ди­на­изра­бо­ту­ва­ТВ­еми­сии­за­сво­јот­ТВ­ма­га­зин­со­ нас­лов­ „МК­ про­ект”,­ кој­ ги­ пре­зен­ти­ра­ пред­ се­ ус­пеш­ни­те­ биз­ни­си,­ до­маш­ни­ и­стран­ски­во­Р.­Ма­ке­до­ни­ја,­но­и­ус­пеш­ни­те­лу­ѓе­од­кул­ту­ра­та,­спор­тот­и­сл.­Се­којд­нев­но­сме­ан­га­жи­ра­ни­со­пра­ве­ње­то­на­не­дел­ни­те­ТВ­еми­сии.­n­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­Ф.­М.

7 Број 3 | Јануари 2010

Финансии­за­развој­преку­иновации

Де сет со ве ти за биз нис - же ни - ка ко да ги по стиг не те ва ши те це ли

Раз ли ка по ме ѓу ма жи те и же ни те-прет при е ма чи

Што­значи­иновацијата­за­вашиот­бизнис

По­ста­ву­ва­ње­то­ це­ли­ ви­ по­ма­га­ да­ одре­ди­те­што­са­ка­те­да­по­стиг­не­те­во­ва­ши­от­жи­вот­и­ва­ши­от­биз­нис.­Тие,­исто­та­ка,­мо­жат­да­ви­да­дат­фо­кус­што­ќе­ги­зго­ле­ми­шан­си­те­ за­ ус­пех.­Ко­га­ ќе­по­стиг­не­те­ не­ко­ја­цел,­тоа­ве­охра­бру­ва,­ви­да­ва­мо­тив­за­ по­на­та­мош­ни­ ус­пе­си.­Мо­ти­вот­ е­мно­гу­би­тен­за­же­ни­те­ко­га­ста­ну­ва­збор­за­по­стиг­ну­ва­ње­це­ли.­

По­стиг­ну­ва­ње­то­ на­ ва­ши­те­ биз­нис­це­ли­ вклу­чу­ва­ пре­зе­ма­ње­ ак­ци­ја­што­ ќе­ ви­обез­бе­ди­ ус­пеш­но­ да­ ги­ по­стиг­не­те­ це­ли­те.­ Про­це­сот­ ба­ра­ по­ста­ву­ва­ње­ це­ли­ и­пла­ни­ра­ње­стра­те­гии­за­нив­но­ос­тва­ру­ва­ње.­След­ни­те­10­со­ве­ти­ќе­ви­по­мог­нат­да­го­по­стиг­не­те­тоа:

1. По­ста­ве­те­ги­ва­ши­те­це­лиЗа­да­го­поч­не­те­про­це­сот­на­по­стиг­ну­ва­ње­на­ва­ши­те­це­ли,­мо­ра­пр­во­да­ си­по­ста­ви­те­ ка­де­ са­ка­те­ да­ оди­те.­ Ова­ ќе­ го­по­стиг­не­те­ со­ по­ста­ву­ва­ње­ це­ли.­ Ва­ши­те­биз­нис­це­ли­ мо­ра­ да­ би­дат­ спе­ци­фич­ни,­да­има­ат­вре­мен­ска­рам­ка­и­да­би­дат­ре­ал­ни­за­вас.

2. Актив­но­ во­де­те­ се­ кон­ ос-тва­ру­ва­ње­на­це­ли­теРаз­мис­ле­те­вни­ма­тел­но­за­се­кој­че­кор­што­е­ по­треб­но­ да­ го­ пре­зе­ме­те­ за­ по­стиг­ну­ва­ње­ на­ ва­ши­те­ биз­нис­це­ли.­ Упо­тре­бе­те­ги­ва­ши­те­спо­соб­но­сти­и­ре­сур­си­до­ма­кси­мум.­Би­де­те­про­а­ктив­ни­на­ме­сто­па­сив­ни.­

3. Кре­и­рај­те­ пла­но­ви­ за­ по-стиг­ну­ва­ње­на­це­ли­те­

Мо­ра­ да­ кре­и­ра­те­ план­ што­ ќе­ ве­ во­ди­че­кор­по­че­кор­до­ос­тва­ру­ва­ње­на­ва­ши­те­ биз­нис­це­ли.­ Кол­ку­ сте­ пос­пе­ци­фич­ни­и­ по­де­тал­ни­ во­ ва­ше­то­ пла­ни­ра­ње,­ тол­ку­се­по­го­ле­ми­ва­ши­те­шан­си­за­ус­пех.­Еден­ме­тод­што­ се­ по­ка­жал­ ка­ко­ ефи­ка­сен­ кај­же­ни­те­е­кре­и­ра­ње­ли­ста­со­пет­пра­ктич­ни­че­ко­ри­ за­ ос­тва­ру­ва­ње­ на­ се­ко­ја­ по­е­ди­неч­на­цел.­

4. На­пра­ве­те­днев­на­ли­ста­на­ра­бо­ти­што­ тре­ба­ да­ ги­ за­вр-ши­те­Ва­ква­днев­на­ли­ста­на­ра­бо­ти­што­тре­ба­да­ги­за­вр­ши­те­ви­по­ма­га­при­ор­га­ни­зи­ра­ње­на­ва­ши­от­ра­бо­тен­ден.­Ли­ста­та­тре­ба­да­ги­со­др­жи­оние­ра­бо­ти­што­тре­ба­да­ги­за­вр­ши­те­во­те­кот­на­де­нот.­Во­по­че­то­кот­на­де­нот­пог­лед­не­те­што­тре­ба­да­за­вр­ши­те­и­фо­ку­си­рај­те­ја­ва­ша­та­енер­ги­ја­кон­ос­тва­ру­ва­ње­на­ва­ши­те­об­вр­ски,­кои­не­ми­нов­но­ќе­до­ве­дат­до­ос­тва­ру­ва­ње­на­за­цр­та­ни­те­це­ли.­

5. Ре­дов­но­ева­лу­и­рај­те­го­ва-ши­от­на­пре­док­Ако­ва­ши­те­биз­нис­це­ли­се­ва­ша­та­крај­на­де­сти­на­ци­ја,­ тре­ба­ ре­дов­но­ да­ оце­ну­ва­те­ да­ли­ се­ дви­жи­те­ во­ таа­ на­со­ка.­ Да­ли­го­по­стиг­на­вте­оче­ку­ва­но­то?­Што­ра­бо­ти­те­ во­ мо­мен­тов?­ Што­ пра­ви­те­ по­греш­но?­Упо­тре­бе­те­ го­ 80/­ 20­ пра­ви­ло­то,­ спо­ред­кое­80­про­цен­ти­од­ефе­кти­те­се­слу­чу­ва­ат­по­ра­ди­20­про­цен­ти­од­при­чи­ни­те­и­му­дро­на­со­че­те­ го­ ва­ше­то­ вре­ме­ кон­ ефе­ктив­но­ос­тва­ру­ва­ње­на­ва­ши­те­це­ли.­

6. Вмре­жу­ва­њеГра­де­ње­биз­нис­мре­жа­е­ва­жен­дел­за­ос­тва­ру­ва­ње­на­ва­ши­те­це­ли.­Се­кој­пат­ко­га­ќе­ ос­тва­ри­те­ не­ка­ков­ кон­такт,­ отво­ра­те­но­ва­ вра­та­ на­ мож­но­сти.­ Ва­ши­от­ кон­такт­мо­же­ да­ ста­не­ по­тен­ци­ја­лен­ кли­ент,­ вра­бо­тен,­ра­бо­то­да­вец­и­сл.­Кол­ку­е­по­го­ле­ма­и­по­до­бро­одр­жу­ва­на­ва­ша­та­биз­нис­мре­жа,­шан­си­те­за­ус­пех­се­по­до­бри.­

7. Афир­ма­ци­ја­ и­ ви­зу­е­ли­за-ци­јаКре­и­ра­ње­то­ афир­ма­ции­ ве­ во­ди­ кон­ ос­тва­ру­ва­ње­ на­ ва­ши­те­ биз­нис­це­ли.­ Ако­ва­ша­та­ цел­ е­ ге­не­ри­ра­ње­ по­го­ле­ми­ про­даж­би,­ на­пи­ше­те­ си­ ед­на­ афир­ма­тив­на­по­ра­ка­„Де­нес­ и­ се­кој­ на­ре­ден­ден­ ќе­ ги­зго­ле­му­вам­про­даж­би­те­во­мо­јот­биз­нис”.­Ви­зу­е­ли­зи­рај­те­ го­ ус­пе­хот­ во­ ва­ша­та­ гла­ва.­ По­ми­не­те­ ба­рем­ 10­ ми­ну­ти­ се­кој­ ден­ви­зу­ели­зи­рај­ќи­ го­ва­ши­от­ус­пех.­За­оп­ти­мал­ни­ ре­зул­та­ти,­ за­ка­че­те­ ја­ по­ра­ка­та­ на­вид­ли­во­ме­сто­и­чи­тај­те­ја­на­глас­ми­ни­мум­8­па­ти­на­ден­во­те­кот­на­21­ден.­

8. Фо­ку­си­рај­те­се­на­она­што­го­ра­бо­ти­те­нај­до­броФо­ку­си­рај­те­ се­ на­ она­ што­ зна­е­те­ да­ го­ра­бо­ти­те­ нај­до­бро­ и­ по­ра­бо­те­те­ на­ оние­ва­ши­ осо­би­ни­ што­ се­ ре­ле­вант­ни­ за­ ва­ши­от­биз­нис,­а­ гле­дај­те­да­де­ле­ги­ра­те­на­дру­ги­те­она­што­не­зна­е­те­да­го­сра­бо­ти­те­нај­до­бро.­

9. Би­де­те­ под­го­тве­ни­ за­ не­о-че­ку­ва­но­то­Ус­пеш­ни­те­биз­нис­же­ни­се­под­го­тву­ва­ат­за­се­кое­„не­дај­бо­же”­што­мо­же­да­се­слу­чи.­Се­ко­гаш­мо­ра­да­има­те­план­за­се­ко­ја­си­ту­а­ци­ја.­ Прис­по­со­бу­вај­ќи­ се­ на­ се­ко­ја­си­ту­а­ци­ја,­се­кој­проб­лем­го­пре­тво­ра­те­во­мож­ност.­

10. Раз­ви­вај­те­ги­ва­ши­те­це­лиВие­ сте­ ди­на­мич­на­ лич­ност,­ ко­ја­ по­сто­ја­но­ се­ ме­ну­ва­ во­ за­вис­ност­ од­ про­ме­ни­те­во­ око­ли­на­та.­ Ка­ко­ та­ква­ лич­ност,­ мо­ра­да­ги­раз­ви­ва­те­ва­ши­те­це­ли­да­од­го­ва­ра­ат­на­про­ме­ни­те­кои­се­слу­чу­ва­ат­кај­вас­и­во­ва­ша­та­око­ли­на.­Ка­ко­биз­нис­же­на,­да­би­де­те­во­че­кор­со­трен­до­ви­те­мо­же­мно­гу­да­при­до­не­се­за­ва­ши­от­ус­пех.­Ко­га­ќе­ги­ос­тва­ри­те­ва­ши­те­це­ли,­мо­ра­да­го­прос­ла­ви­те­ва­ши­от­ус­пех.­Ова­ќе­ви­да­де­мо­тив­да­пре­зе­ме­те­ак­ци­ја­ко­ја­е­по­треб­на­за­по­стиг­ну­ва­ње­на­ва­ша­та­на­ред­на­цел.n

10Со­ве­ти­за­биз­нис­же­ни:­Ка­ко­да­би­де­те­ефе­кти­вен­ме­на­џер

Ка­ко­да­би­де­те­до­бар­ме­на­џер,­до­бар­шеф­ко­га­сте­же­на­и­ко­га­мо­ра­те­да­има­те­по­зи­тив­ни­мис­ли­за­ва­ша­та­по­зи­ци­ја

На­со­ста­нок­со­бор­дот­на­ди­ре­кто­ри,­сфа­ќа­те­де­ка­сте­единс­тве­на­та­же­на­на­ма­са­та.­ Да­ли­ ја­ до­би­ва­те­ зас­лу­же­на­та­ по­чит­или­сте­са­мо­уште­ед­но­уба­во­ли­це?­Да­ли­се­чув­ству­ва­те­удоб­но­во­оваа­по­зи­ци­ја­и­да­ли­се­чув­ству­ва­те­ква­ли­фи­ку­ва­ни­за­таа­по­зи­ци­ја­ка­ко­и­ва­ши­те­ко­ле­ги?­Ова­се­са­мо­дел­од­пра­ша­ња­та­кои­мо­же­да­ви­по­ми­нат­низ­гла­ва­ако­сте­единс­тве­на­та­же­на­во­ ме­наџ­мен­тот.­ Да­ се­ би­де­ ме­на­џер,­ да­се­би­де­шеф­и­да­се­би­де­же­на­е­не­ко­гаш­те­шко.­Ка­ко­да­ја­за­др­жи­те­таа­по­зи­ци­ја­и­да­не­би­де­те­пер­це­пи­ра­ни­са­мо­ка­ко­же­на,­ту­ку­ка­ко­ме­на­џер?

h­Пр­ва­ра­бо­та­ко­ја­мо­ра­да­ја­за­пом­ни­те­е­де­ка­ва­ши­от­пол­не­ма­ни­ка­ква­вр­ска­со­ва­ша­

та­ра­бот­на­по­зи­ци­ја.­

g

Вие­сте­на­таа­ме­на­џер­ска­по­зи­ци­ја­за­тоа­што­сте­ква­ли­фи­ку­ва­на­за­таа­ра­бо­та­и­ја­из­вр­шу­ва­те­на­нај­до­бар­мо­жен­на­чин.­Ако­мис­ли­те­де­ка­не­сте­ква­ли­фи­ку­ва­на­за­таа­ра­бо­та,­во­тој­слу­чај­и­оста­на­ти­те­лу­ѓе­ќе­ве­до­жи­ву­ва­ат­на­тој­на­чин.­Ако­го­има­те­

тоа­чув­ство­са­мо­за­тоа­што­сте­же­на,­ва­ши­те­вра­бо­те­ни­ќе­мис­лат­на­ист­на­чин­и­не­ма­да­ве­по­чи­ту­ва­ат.­На­чи­нот­на­кој­се­но­си­те­ со­ се­бе­ и­ она­ што­ го­ чув­ству­ва­те­за­се­бе,­ќе­се­одра­зи­и­на­на­чи­нот­на­кој­ва­ши­те­вра­бо­те­ни,­ко­ле­ги­ќе­ве­пер­це­пи­ра­ат.­Дај­те­им­до­зна­е­ње­де­ка­ва­ши­от­пол­не­ма­ни­ка­ква­вр­ска­со­на­чи­нот­на­кој­вие­си­ ја­ вр­ши­те­ ра­бо­та­та.­ Вие­ сте­ ква­ли­фи­ку­ва­ни­да­ја­вр­ши­те­таа­ра­бо­та­за­тоа­што­има­те­зна­е­ње­за­ва­ши­те­про­из­во­ди­и­про­це­ду­ри.­Вие­ќе­би­де­те­фер­и­рам­но­прав­ни­спре­ма­два­та­по­ла,­и­ќе­ба­ра­те­од­нив­да­би­де­те­тре­ти­ра­ни­на­исти­от­на­чин.­Бит­но­е­се­ко­гаш­да­има­те­по­зи­тив­но­од­не­су­ва­ње.­Она­што­тре­ба­да­го­за­пом­ни­те­е­де­ка­вие­сте­та­му­да­ра­бо­ти­те­со­ва­ши­те­вра­бо­те­ни­и­да­ја­надг­ле­ду­ва­те­нив­на­та­ра­бо­та.­Тоа­е­она­што­ќе­ве­на­пра­ви­до­бар­шеф­и­до­бар­ме­на­џер,­а­не­тоа­да­ли­сте­маж­или­же­на.

Не­е­бит­но­да­ли­сте­единс­тве­на­же­на­ко­ја­е­на­таа­по­зи­ци­ја:­вие­сте­единс­тве­на­та­ква­ли­фи­ку­ва­на­за­таа­ра­бо­та.­Ко­га­сте­ме­на­џер,­мо­ра­да­раз­мис­лу­ва­те­за­се­бе­ка­ко­за­лич­ност.­Ко­га­вие­ќе­поч­не­те­да­се­гле­да­те­се­бе­ка­ко­лич­ност,­а­не­ка­ко­маж­или­же­на,­то­гаш­и­ва­ши­те­вра­бо­те­ни­и­ко­ле­ги­ќе­ве­гле­да­ат­на­исти­от­на­чин.­ Глав­на­та­ра­бо­та­е­де­ка­сте­до­бри­во­она­што­го­ра­бо­ти­те­и­са­ка­те,­за­ед­но­со­ва­ши­те­вра­бо­те­ни,­да­ја­за­вр­ши­те­ра­бо­та­та­на­нај­про­ду­кти­вен­на­чин.­Тоа­е­клу­чот,­да­се­за­вр­ши­ра­бо­та­та­и­да­се­за­вр­ши­на­нај­до­бар­мо­жен­на­чин.­Вие­са­ми­те­ја­по­ста­ву­ва­те­ва­ша­та­уло­га­на­же­на­во­ме­наџ­мен­тот­и­на­чи­нот­на­кој­ќе­се­од­не­су­ва­ат­спре­ма­вас.­

По­не­ко­гаш­ќе­тре­ба­да­до­не­су­ва­те­од­лу­ки­кои­ во­ дру­ги­ окол­но­сти­ не­ би­ ги­ до­не­ле.­То­гаш,­тре­ба­да­ги­трг­не­те­на­стра­на­си­те­чув­ства­и­да­го­на­пра­ви­те­она­што­е­нај­до­бро­за­да­де­на­та­си­ту­а­ци­ја.­Вие­до­не­су­ва­те­од­лу­ки,­а­ тие­од­лу­ки­мо­ра­да­се­до­не­сат­без­ ог­лед­ на­ ва­ши­те­ лич­ни­ чув­ства.­ Ко­га­ќе­на­у­чи­те­да­ги­оста­ва­те­ва­ши­те­чув­ства­на­стра­на,­тоа­ќе­ве­на­пра­ви­по­сил­ни­на­ва­ша­та­по­зи­ци­ја­ка­ко­ме­на­џер.­Не­ма­раз­ли­ка­по­ме­ѓу­же­на­и­маж­ме­на­џер.­Си­те­сме­та­му­за­да­ја­за­вр­ши­ме­ра­бо­та­та­на­нај­до­бар­мо­жен­на­чин.n­

Ва­ши­от­пол­не­ма­ни­ка­ква­вр­ска­со­на­чи­нот­на­кој­вие­си­ја­вр­ши­те­ра­бо­та­та

Го­лем­број­истра­жу­ва­ња­ги­обра­бо­ту­ва­ат­проб­ле­ми­те­што­про­из­ле­гу­ва­ат­од­по­ло­ви­от­сте­ре­о­тип.­Ка­ра­кте­ри­сти­ки­те­на­ус­пеш­ни­прет­при­е­ма­чи­по­ве­ќе­им­се­пре­пи­шу­ва­ат­на­ма­жи­те­откол­ку­на­же­ни­те.

Тие­про­из­ле­гу­ва­ат­од­тра­ди­ци­о­нал­но­то­сфа­ќа­ње­де­ка­прет­при­е­мниш­тво­то­е­ма­шка­ра­бо­та,­де­ка­ма­шки­те­има­ат­по­го­ле­мо­ра­бот­но­искус­тво­по­ра­ди­би­о­ло­шки­те­функ­ции­на­же­ни­те­(ра­ѓа­ње­и­одг­ле­ду­ва­ње­на­де­ца),­кое­вли­јае­на­по­ма­ло­то­обра­зо­ва­ние­и­ра­бот­но­искус­тво.

Се­кое­ ком­па­ра­тив­но­ истра­жу­ва­ње­ кај­ ма­жи­те­ и­ же­ни­те­прет­при­е­ма­чи­ по­ве­ќе­ ги­ наг­ла­су­ва­ слич­но­сти­откол­ку­ раз­ли­ки­те.­ Ис­пи­ту­ва­ње­то­ на­ вред­нос­ни­те­си­сте­ми­ по­ка­жа­ло­де­ка­ вред­нос­ни­те­ си­сте­ми­ кај­ ма­жи­те­и­же­ни­те­прет­при­е­ма­чи­има­ат­по­ве­ќе­слич­но­сти­откол­ку­раз­ли­ки.

Ед­но­истра­жу­ва­ње­спро­ве­де­но­ме­ѓу­же­ни­те­прет­при­е­ма­чи­и­ма­жи­прет­при­е­ма­чи­по­ка­жа­ло­де­ка­во­го­ле­ми­от­ број­ ас­пе­кти­ не­ по­сто­е­ле­ зна­чи­тел­ни­ раз­ли­ки.­Же­ни­те­до­би­ле­по­ве­ќе­по­е­ни­во­пог­лед­на­авто­но­ми­ја­та­и­про­ме­ни­те,­а­по­мал­ку­во­пог­лед­на­енер­ги­ја­та­и­при­фа­ќа­ње­на­ри­зи­кот.­Зна­чи­же­ни­те­прет­по­чи­та­ат­по­ле­на­дејс­тву­ва­ње­ка­де­што­е­мож­но­но­во­и­раз­лич­но­искус­тво­со­ма­ли­огра­ни­чу­ва­ња,­со­из­ве­сен­сте­пен­на­си­гур­ност­за­ис­хо­дот­и­со­по­ма­ло­ан­га­жи­ра­ње­на­фи­зич­ки­и­мен­тал­ни­ка­па­ци­те­ти.

Со­ истра­жу­ва­ње­то­ е­ утвр­де­но­де­ка­ по­ме­ѓу­ по­ло­ви­те­не­ по­сто­јат­ раз­ли­ки­ во­ пог­лед­ на­ жел­ба­та­ за­ ус­пех,­авто­но­ми­ја­та,­истра­жу­ва­ња­та,­агре­си­ја­та,­не­за­вис­но­ста,­кон­фор­миз­мот,­сфа­ќа­ње­то­на­цел­та,­са­мо­до­вер­ба­та,­ра­ко­во­де­ње­то­и­кон­тро­ла­та.

Со­ истра­жу­ва­ње­то­ е­ утвр­де­но­де­ка­ по­ме­ѓу­ по­ло­ви­те­не­ по­сто­јат­ раз­ли­ки­ во­ пог­лед­ на­ жел­ба­та­ за­ ус­пех,­авто­но­ми­ја­та,­истра­жу­ва­ња­та,­агре­си­ја­та,­не­за­вис­но­ста,­кон­фор­миз­мот,­сфа­ќа­ње­то­на­цел­та,­са­мо­до­вер­ба­та,­ра­ко­во­де­ње­то­и­кон­тро­ла­та.

Же­ни­те­по­сво­ја­та­ин­те­ли­ген­ци­ја,­спо­соб­ност,­сна­од­ли­вост...­во­ни­кој­слу­чај­не­за­о­ста­ну­ва­ат­зад­ма­жи­те.­Зна­чи­ тие­ре­ал­но­ ги­зас­лу­жу­ва­ат­ тие­по­зи­ции­(тоа­е­пра­ктич­но­ве­ќе­до­ка­жа­но).

Има­мис­ле­ња­де­ка­же­ни­те­не­се­до­вол­но­во­инс­тве­ни,­ме­ѓу­тоа­и­да­се­по­ка­же­ка­ко­точ­на­оваа­кон­ста­та­ци­ја­же­ни­те­со­упор­но­ста­и­истрај­но­ста­мо­жат­да­на­до­ме­стат­на­бор­бе­ни­от­дух.

Не­кои­ ти­пич­но­жен­ски­осо­бе­но­сти,­ ка­ко­што­ се­ спо­соб­но­ста­за­со­жи­ву­ва­ње­со­ту­ѓи­проб­ле­ми,­емо­ци­и­те,­сил­но­ изра­зе­на­та­ жел­ба­ за­ ин­те­гра­ци­ја,­ изра­зе­ни­от­

та­лент­ за­ ко­му­ни­ци­ра­ње,­ сна­од­ли­во­ста­ и­ слич­но­ се­плус­или­ми­нус­во­жен­ско­то­прет­при­е­мниш­тво,­осо­бе­но­во­де­лот­ко­га­фир­ма­та­тре­ба­да­се­упра­ву­ва.­На­ви­сти­на,­биз­ни­сот­не­поз­на­ва­емо­ции­и­ту­ѓи­проб­ле­ми­и­по­тре­би,­освен­емо­ци­и­те­и­проб­ле­ми­те­за­сопс­тве­ни­от­биз­нис,­кои­да­ва­ат­енер­ги­ја­за­на­пре­ду­ва­ње.

Има­мис­ле­ња­де­ка­же­ни­те­по­те­шко­мо­жат­да­се­про­чи­та­ат­од­ма­жи­те,­па­тоа­во­де­лов­ни­те­раз­го­во­ри­мо­же­да­би­де­зна­чај­на­пред­ност­во­т.н.­не­вер­бал­но­ко­му­ни­ци­ра­ње.­Тај­ни,­мис­ле­ња,­ид­ни­на­со­ки­за­дејс­тву­ва­ње,­стра­те­гии­и­пла­но­ви­ќе­си­оста­нат­не­о­ткри­е­ни­од­прет­при­е­ма­чот­од­дру­га­та­стра­на,­што­прет­ста­ву­ва­сил­на­пред­ност­во­фа­за­на­пре­го­ва­ра­ње­и­до­го­ва­ра­ње.

По­стои­мис­ле­ње­де­ка­же­ни­те­се­пов­ни­ма­тел­ни­од­ма­жи­те­ко­га­е­во­пра­ша­ње­поч­ну­ва­ње­на­биз­нис.­Ед­но­истра­жу­ва­ње­спро­ве­де­но­од­мре­жа­на­жен­ски­биз­ни­си­Еверѕ­њо­ман­по­ка­жу­ва­де­ка­же­ни­те­по­ве­ќе­вни­ма­ние­по­све­ту­ва­ат­на­пла­ни­ра­ње­на­нив­ни­от­биз­нис­(55­про­цен­ти­од­же­ни­те­ра­бо­тат­на­биз­нис­пла­нот­во­од­нос­на­34­про­цен­ти­од­ма­жи­те).­Ова­истра­жу­ва­ње­исто­та­ка­по­ка­жа­ло­ де­ка­ же­ни­те­прет­при­е­ма­чи­ по­ве­ќе­ вни­ма­ние­по­све­ту­ва­ат­ на­ по­ста­ву­ва­ње­на­ про­фит­ни­цел­ни­па­за­ри­за­раз­ли­ка­од­ма­жи­те.

Ед­но­истра­жу­ва­ње­по­ка­жа­ло­де­ка­же­ни­те­го­де­фи­ни­ра­ат­ус­пе­хот­раз­лич­но­од­ма­жи­те.­За­же­ни­те­ус­пе­хот­оз­на­чу­ва­по­се­ду­ва­ње­кон­тро­ла­над­нив­ни­те­сопс­тве­ни­суд­би­ни,­гра­де­ње­те­ков­ни­од­но­си­со­кли­ен­ти­(по­тро­шу­ва­чи)­и­ра­бо­те­ње­не­што­ис­пол­ни­тел­но.

Уо­че­на­за­ко­ни­тост­е­де­ка­го­лем­дел­од­фир­ми­те­што­ги­по­се­ду­ва­ле­же­ни­те­оста­ну­ва­ат­ма­ли.­За­што­биз­ни­сот­оста­ну­ва­мал?­Да­ли­е­тоа­из­бор­на­же­ни­те­или­има­дру­ги­ при­чи­ни?­ За­ ова­ има­ по­ве­ќе­ при­чи­ни.­ Ед­на­та­при­чи­на­се­фи­нан­си­и­те.­Биз­ни­си­те­што­ги­по­се­ду­ва­ат­же­ни­те­би­рас­те­ле­по­бр­гу­до­кол­ку­се­овоз­мо­жи­ед­на­ков­при­стап­до­ка­пи­та­лот­ка­ков­што­го­има­ат­ма­жи­те.­Же­ни­те­поч­ну­ва­ат­биз­нис­со­по­мал­ку­па­ри.­Тоа­е­зо­што­поч­ну­ва­ат­биз­нис­во­ус­луж­ни­те­деј­но­сти,­по­при­ро­да­се­пре­поз­нат­ли­ви,­а­има­ат­и­по­го­ле­ми­те­шко­тии­око­лу­на­ба­вка­на­фи­нан­сии.­Вто­ра­ра­бо­та­е­жел­ба­та­на­же­ни­те­да­ја­има­ат­кон­тро­ла­та­во­свои­ра­це­на­биз­ни­сот­што­го­по­се­ду­ва­ат­и­го­одр­жу­ва­ат­на­ни­во­то­кое­им­овоз­мо­жу­ва­за­до­волс­тво­при­ра­бо­те­ње.­За­же­ни­те­фле­кси­бил­но­ста­е­по­важ­на­од­па­ри­те.n

М­р­Или­ја­Чу­бро­виќ­и­м­р­Дра­ган­Шу­тев­ски­(пре­ра­бо­те­но­од­кни­га­та­Ме­наџ­мент­на­прет­при­е­мач­ки­от­про­цес­ и­ до­да­ден­ ко­мен­тар­ од­ по­но­ви­ истра­жу­ва­ња­ во­свет­ски­рам­ки).

8 Број 3 | Јануари 2010

Фондација­ПСМ­Ул.Архимедова­бб­(реон­60)Тел­3103­660Е­пошта:­info@yesincubator.org.mk

www.pretpriemac.mkwww.yesincubator.org.mkwww.gew.com.mkДизајн­на­изданието:­кома­лаб.

Же ни-прет при е ма чи

Организирајте­бура­на­идеи­со­вработените

Топ 10 со ве ти за под др шка на же ни те-прет при е ма чи

Же­ни­те­ прет­ста­ву­ва­ат­ еден­ го­лем­ и­ зна­ча­ен­дел­од­ свет­ска­та­ по­пу­ла­ци­ја,­ со­ не­сом­не­но­ го­ле­мо­ вли­ја­ние­ во­ се­оп­фат­но­то­оп­штес­тво.­Ако­ма­жи­те­прет­ста­ву­ва­ат­по­крив­на­ед­на­ку­ќа,­то­гаш­не­сом­не­но­же­ни­те­прет­ста­ву­ва­ат­те­мел­на­таа­ку­ќа.

Нив­но­то­вли­ја­ние­ни­е­на­пол­но­јас­но­на­си­те­нас,­но­ние­ту­ка­ќе­се­по­за­ни­ма­ва­ме­со­од­не­су­ва­ње­то­на­же­ни­те­во­про­фе­си­о­нал­на­смис­ла.

До­кол­ку­ же­ни­те­ се­ наб­љу­ду­ва­ат­ во­ про­фе­си­о­нал­на­смис­ла,­мо­же­да­се­за­бе­ле­жат­го­ле­ми­ по­стиг­ну­ва­ња­ во­ се­кое­ по­драч­је.­Па,­мо­ра­да­се­кон­ста­ти­ра­де­ка­во­свет­ски­рам­ки­вли­ја­ни­е­то­на­же­ни­те­кон­ти­ну­и­ра­но­рас­те.­Одре­де­ни­се­кто­ри,­кои­до­вче­ра­ка­ко­да­беа­ре­зер­ви­ра­ни­са­мо­за­ма­шки­те,­се­по­ве­ќе­ги­за­зе­мат­же­ни­те.­Да­ана­ли­зи­ра­ме­не­кол­ку­ поз­на­чај­ни­ сег­мен­ти­ во­ оп­штес­тво­то:

� На­у­ка­та.­ Има­ се­ по­ве­ќе­же­ни­што­ се­ја­ву­ва­ат­ ка­ко­ до­бит­ни­ци­ на­ Но­бе­ло­ва­та­на­гра­да­од­си­те­об­ла­сти­на­на­у­ка­та­ка­ко:­фи­зи­ка,­ли­те­ра­ту­ра...,­што­прет­ста­ву­ва­го­ле­мо­приз­на­ние­во­све­тот­на­на­у­ка­та.

� Спор­тот.­ Же­ни­те­ по­стиг­ну­ва­ат­ се­поз­на­чај­ни­ ре­зул­та­ти­ во­ раз­лич­ни­те­ спорт­ски­ дис­цип­ли­ни.­ Осво­ју­ва­ат­и­ спор­то­ви­ што­ до­ вче­ра­ беа­ ре­зер­ви­ра­ни­ за­ ма­шки­те­ (фуд­бал,­ ко­шар­ка...).­ Нив­ни­те­ нат­пре­ва­ри­ ста­ну­ва­ат­се­ по­ин­те­рес­ни.­ Се­ ја­ву­ва­ат­ по­ве­ќе­гле­да­чи,­ка­ко­на­нат­пре­ва­ри­те­та­ка­и­пред­екра­ни­те,­што­прив­ле­ку­ва­по­ве­ќе­спон­зо­ри.­Со­по­го­ле­ми­спон­зорс­тва­се­ оче­ку­ваат­ по­го­ле­ми­ фи­нан­си­ски­ре­зул­та­ти,­а­со­тоа­се­отво­ра­перс­пе­кти­ва­за­уште­по­го­лем­раз­вој­на­жен­ски­от­спорт.

� По­ли­ти­ка.­ Во­ овој­ сег­мент­ же­ни­те­вле­гу­ва­ле­ вни­ма­тел­но.­ Ка­ко­ пр­во­ им­би­ло­ по­треб­но­ да­ до­би­јат­ пра­во­ на­гла­са­ње.­По­тоа­истак­ну­ва­ле­по­не­ко­ја­кан­ди­да­тка­за­по­ли­тич­ка­функ­ци­ја,­што­во­не­кои­слу­чаи­се­ра­бо­те­ло­по­ве­ќе­за­мар­ке­тин­шки­трик­откол­ку­за­ре­ал­на­ жел­ба­ да­ се­ вклу­чат­ же­ни­те­

во­по­ли­ти­ка.­По­на­та­му­же­ни­те­се­по­ве­ќе­ ја­ сог­ле­ду­ва­ат­ сво­ја­та­ моќ­ што­ја­ има­ат­ ка­ко­ гла­сач­ко­ те­ло­ (би­деј­ќи­по­пу­ла­ци­ја­та­на­же­ни­те­во­го­лем­број­на­зем­ји­те­е­по­го­лем­од­ма­жи­те,­што­мо­же­да­се­дол­жи­на­за­гу­би­на­ма­шка­та­ по­пу­ла­ци­ја­ во­одре­де­ни­ вој­ни­ или­од­не­ко­ја­дру­га­при­чи­на,­а­исто­ та­ка­же­ни­те­се­по­дис­цип­ли­ни­ра­ни­и­има­ат­по­го­ле­ма­из­ле­зе­ност­на­из­бо­ри­те)­па­се­ кан­ди­ди­ра­ат­ се­ по­го­лем­ број­ же­ни­ ду­ри­ и­ за­ нај­од­го­вор­ни­ по­зи­ции­во­др­жа­ва­та.­Па,­се­га­ве­ќе­има­же­ни­кои­ста­на­ле­пре­тсе­да­те­ли­на­др­жа­ви,­пре­ми­е­ри,­ ми­ни­стри...­ Поч­ну­вај­ќи­ од­кан­це­лар­ка­та­на­Гер­ма­ни­ја,­се­кре­тар­ки­те­ во­ Стејт­ де­парт­мен­тот,­ пот­пре­тсе­да­тел­ка­та­на­ки­не­ска­та­вла­да.­Ова­се­ед­ни­од­по­уг­лед­ни­по­зи­ции­што­же­ни­те­ги­за­зе­ма­ат­во­нај­моќ­ни­те­др­жа­ви­на­све­тот.­Се­ка­ко­де­ка­има­и­дру­ги­вли­ја­тел­ни­же­ни­на­функ­ци­и­те­но­ние­ка­ко­при­мер­на­ве­дов­ме­не­кол­ку.

� Биз­нис.­Се­по­го­лем­е­бро­јот­на­же­ни­те­прет­при­е­ма­чи­ што­ ус­пеш­но­ ра­бо­тат­и­ос­тва­ру­ва­ат­при­ход­во­до­вче­ра­ма­шки­от­се­ктор­­биз­нис.

Со­ова­зак­лу­чу­ва­ме­де­ка­же­ни­те­не­се­са­мо­пре­до­дре­де­ни­ да­ би­дат­ мај­ки,­ со­пру­ги...­ту­ку­кон­ти­ну­и­ра­но­вле­гу­ва­ат­во­си­те­по­ри­на­ оп­штес­тво­то.­ Се­ка­ко­ де­ка­ овие­ свет­ли­при­ме­ри­не­се­од­не­су­ва­ат­на­се­ко­ја­зем­ја­во­све­тот.­Има­др­жа­ви­што­ги­ста­ваат­же­ни­те­во­мно­гу­не­по­вол­на­по­лож­ба,­ду­ри­од­наш­агол­гле­да­но­во­по­лож­ба­та­на­ро­бо­ви,­ка­де­што­им­се­скра­те­ни­си­те­пра­ва­од­еду­ка­ци­ја,­по­ли­ти­ка,­спорт,­му­зи­ка...

Што­до­ве­ду­ва­до­тол­кав­по­дем­на­же­ни­те?

Ка­ко­пр­во,­же­ни­те­по­ сво­ја­та­ин­те­ле­гент­ност,­ спо­соб­ност,­ сна­од­ли­вост...­во­ни­кој­слу­чај­не­за­о­ста­ну­ва­ат­зад­ма­жи­те.­Зна­чи­тие­ре­ал­но­ги­зас­лу­жу­ва­ат­тие­по­зи­ции­(а­пра­ктич­но­ ве­ќе­ се­ до­ка­жа­ни).­ Ве­ро­јат­но­раз­ни­те­прет­ход­ни­сте­ре­о­ти­пи­се­ви­нов­ни­зо­што­по­ра­но­не­дош­ло­до­по­го­лем­про­бив­на­же­ни­те­во­си­те­по­ри­од­оп­штес­тво­то.

Же­ни­те­и­нив­на­та­уло­га­во­прет­при­е­мниш­тво­то­ до­би­ва­ат­ се­ по­го­ле­ма­ акту­ел­ност­

ка­ко­ во­ раз­ви­е­ни­те­ зем­ји,­ та­ка­ и­ во­ зем­ји­те­ во­ тран­зи­ци­ја.­ Во­ раз­ви­е­ни­те­ еко­но­мии­се­сле­дат­си­те­фа­кто­ри­кои­мо­жат­да­при­до­не­сат­ за­ раз­во­јот­ и­ тие­фа­кто­ри­ се­ко­ри­стат­ма­кси­мал­но.­ А­ во­ овој­ слу­чај­ го­ана­ли­зи­ра­ме­зна­че­ње­то­на­же­ни­те­во­биз­ни­сот,­а­и­во­оп­што.­Во­све­тот­кон­ти­ну­и­ра­но­се­по­ја­ву­ва­ат­по­вол­ни­ус­ло­ви­за­раз­вој­на­ жен­ско­то­ прет­при­е­мниш­тво,­ по­ли­ти­ка,­на­у­ка...­ За­ тоа­мно­гу­ при­до­не­су­ва­ат­ раз­ни­те­ло­би­гру­пи.­Сме­та­ме­де­ка­и­па­дот­на­на­та­ли­те­тот­ игра­ го­ле­мо­ вли­ја­ние­ на­ се­по­го­ле­мо­то­зна­че­ње­на­же­ни­те­во­све­тот.­До­кол­ку­не­кој­бан­кар­има­ед­на­ќер­ка­се­ка­ко­де­ка­ќе­ин­ве­сти­ра­го­ле­ми­средс­тва­во­неј­зи­на­та­еду­ка­ци­ја­па­со­те­кот­на­вре­ме­то­тие­ ќе­ ста­нат­ моќ­ни­ фи­гу­ри­ за­ биз­ни­си­те.­ Тие­ ќе­ уви­дат­ де­ка­ не­ма­ ни­што­ ло­шо­во­тоа­же­ни­те­да­се­за­ни­ма­ва­ат­со­биз­нис­па­по­на­та­му­ќе­ ги­фор­си­ра­ат­ сво­и­те­ќер­ки­и­дру­ги­же­ни,­а­ќе­да­дат­и­при­мер­ка­ко­тре­ба­да­се­од­не­су­ва­и­на­дру­ги­лу­ѓе­што­се­ на­ се­ ре­зул­ти­ра­ со­ жен­ски­от­ про­грес­во­се­ко­ја­смис­ла­(на­у­ка,­по­ли­ти­ка,­спорт,­биз­нис...).

Мно­гу­ бан­ка­ри­ беа­ скеп­тич­ни­ ко­га­ се­ ра­бо­те­ше­за­же­ни­те­прет­при­е­ма­чи­и­по­те­шко­им­одо­бру­ваа­кре­ди­ти,­не­ги­сфа­ќаа­се­ри­оз­но,­ но­ по­ра­ди­ до­ка­жа­ни­те­ ре­зул­та­ти­ и­вро­де­но­то­ вни­ма­ние­ на­ же­ни­те­ тој­ од­нос­се­којд­нев­но­ се­ ме­ну­ва.­ Ту­ка­ се­ и­ фон­до­ви­те­ на­ вла­ди­те­ за­ раз­вој­ на­жен­ско­то­прет­при­е­мниш­тво,­ка­ко­и­фи­нан­си­ра­ње­од­раз­ни­про­фит­ни­или­не­про­фит­ни­ор­га­ни­за­ции.­ Ка­ко­ гла­вен­ проб­лем­ во­ ра­бо­те­ње­то­се­ ја­ву­ва­ фи­нан­си­ра­ње­то­ и­ фа­ктот­ де­ка­не­ би­ле­ се­ри­оз­но­ при­фа­ќа­ни­ ка­ко­ сопс­тве­ни­ци­на­прет­при­ја­ти­ја.­Во­САД­по­сто­јат­спе­ци­ја­ли­зи­ра­ни­ од­де­ли­ во­ бан­ки­те­ што­се­за­дол­же­ни­за­фи­нан­си­ра­ње­на­же­ни­те­прет­при­е­ма­чи.­По­ве­ќе­фи­нан­си­е­ри­се­ма­жи­и­тие­има­ат­сте­ре­о­тип­ни­раз­мис­лу­ва­ња­за­тоа­што­же­ни­те­мо­жат­да­на­пра­ват.

Во­САД­за­да­се­ели­ми­ни­ра­ат­преч­ки­те­на­же­ни­те­во­при­стап­до­ка­пи­тал,­се­раз­ви­е­ни­по­ве­ќе­про­гра­ми­за­за­е­ми­и­кре­ди­ти.­Има­и­не­про­фит­ни­ор­га­ни­за­ции­што­ги­фи­нан­си­ра­ат­по­тре­би­те­на­же­ни­те­за­поч­ну­ва­ње­и­раз­вој­на­биз­ни­сот,­при­што­се­ну­дат­кра­тко­роч­ни­за­е­ми.

Што­ги­мо­ти­ви­ра­же­ни­те­се­по­ве­ќе­да­вле­гу­ва­ат­во­биз­нис?­Еве­не­кол­ку­фа­кто­ри:

� Обез­бе­ду­ва­ње­на­ег­зи­стен­ци­ја­та

� Жел­ба­та­за­не­за­вис­ност

� Жел­ба­за­са­мо­до­ка­жу­ва­ње

� Жел­ба­ за­ са­мо­стој­ност­ во­ од­нос­ на­ма­жот

� Жел­ба­де­ца­та­да­го­нас­ле­дат­биз­ни­сот

� Обез­бе­ду­ва­ње­си­гур­ност­за­ста­ро­ста

� Жел­ба­за­ус­пех­и­не­за­вис­ност

� По­тре­ба­од­са­ти­сфак­ци­ја­во­ра­бо­та­та

� Еко­ном­ски­по­тре­би

На­ же­ни­те­прет­при­е­ма­чи­ по­треб­на­ им­ е­по­себ­на­ по­мош­ во­ од­нос­ на­ еду­ка­ци­ја­та,­стек­ну­ва­ње­на­спе­ци­фич­ни­спо­соб­но­сти­и­зна­е­ња,­ фи­нан­си­ра­ње,­ тех­нич­ка­ по­мош,­вле­ва­ње­ на­ са­мо­до­вер­ба­ пре­ку­ раз­лич­ни­обу­ки,­пра­ктич­на­на­ста­ва­и­слич­но.

Ед­но­ истра­жу­ва­ње­ од­ Goldman­ Sachs­Group,­ об­ја­ве­но­ во­ еден­ текст,­ по­ка­жу­ва­де­ка­при­хо­дот­по­жи­тел­во­Бра­зил,­Ки­на,­Ин­ди­ја,­Ру­си­ја­и­дру­ги­те­но­во­по­ја­ве­ни­па­за­ри­ мо­же­ да­ се­ зго­ле­ми­ за­ 14­ про­цен­ти­до­кол­ку­ же­ни­те­ има­ат­ по­до­бри­ ме­на­џер­ски­ и­ прет­при­е­мач­ки­ ве­шти­ни.­ Па­ за­тоа­ком­па­ни­ја­та­ од­вои­ 100­ ми­ли­о­ни­ до­ла­ри­за­ на­ред­ни­те­ 5­ го­ди­ни­ за­ еду­ка­ци­ја­ на­же­ни­прет­при­е­ма­чи­ од­ зем­ји­те­ во­ раз­вој­што­се­сопс­тве­ни­ци­на­биз­ни­си­што­ќе­се­ква­ли­фи­ку­ва­ат­ за­ про­гра­ма­та.­ Уште­ еден­по­ка­за­тел­ за­ тоа­ ка­ко­ се­ гле­да­ат­ же­ни­те­прет­при­е­ма­чи­е­и­тоа­што­Свет­ска­та­бан­ка­обез­бе­ди­100­ми­ли­о­ни­до­ла­ри­до­2012­го­ди­на­ка­ко­ко­мер­ци­јал­ни­кре­ди­ти­за­же­ни­те­прет­при­е­ма­чи.

Биз­ни­си­те­ што­ ги­ по­се­ду­ва­ат­ же­ни­те­ би­рас­те­ле­мно­гу­по­бр­гу­до­кол­ку­се­овоз­мо­жи­ед­на­ков­ при­стап­ до­ ка­пи­та­лот­ ка­ков­ што­има­ат­ ма­жи­те.­ Же­ни­те­ поч­ну­ва­ат­ биз­нис­со­ мно­гу­ по­мал­ку­ па­ри.­ Тоа­ е­ за­тоа­ што­нај­че­сто­ поч­ну­ва­ат­ биз­ни­си­ во­ ус­луж­ни­те­деј­но­сти.

­

Же­ни­те­нај­че­сто­са­ка­ат­да­ра­бо­тат­во­ма­ло­про­даж­ба,­ до­маш­ни­те­ ра­ко­твор­би,­ши­е­ње­то­ и­ дру­ги­ ус­лу­ги,­ ка­ко­ и­ ра­бо­ти­ кои­мо­жат­да­се­из­вр­шу­ва­ат­од­до­ма­при­што­ќе­обез­бе­дат­со­од­вет­на­не­за­вис­ност­и­си­гур­ност,­но­и­не­ма­да­ги­за­бо­ра­ват­сво­и­те­об­вр­ски­ до­ма­ ка­ко­ же­ни­ и­ мај­ки.­ По­се­ду­ва­ње­ на­ сопс­тве­на­ фир­ма­ овоз­мо­жу­ва­по­сто­е­ње­на­фле­кси­бил­но­ ра­бот­но­ вре­ме­би­деј­ќи­е­важ­но­„кол­ку­ќе­се­сра­бо­ти”,­а­не­„кол­ку­се­ра­бо­ти”.­На­овој­на­чин­же­ни­те­го­до­би­ва­ат­она­што­го­по­са­ку­ва­ат,­а­тоа­е­од­ед­на­стра­на­обез­бе­ду­ва­ње­на­при­хо­ди,­а­ од­ дру­га­ стра­на­ до­би­ва­ат­фле­кси­бил­но­ра­бот­но­вре­ме­за­да­мо­жат­да­се­по­све­тат­на­се­бе­си­и­на­се­мејс­тво­то.­Кор­по­ра­тив­ни­от­жи­вот­прет­ста­ву­ва­проб­лем­за­же­ни­те,­би­деј­ќи­ не­ обез­бе­ду­ва­фле­кси­бил­ност­ на­ра­бот­но­ вре­ме,­ што­ на­ же­ни­те­ им­ е­ не­оп­ход­но,­ би­деј­ќи­ има­ат­ изра­зе­ни­ се­меј­ни­по­тре­би.

Но­ка­ква­е­ста­ти­сти­ка­та­во­од­нос­на­же­ни­те­прет­при­е­ма­чи.­Во­Ма­ке­до­ни­ја­не­се­во­ди­не­ко­ја­по­себ­на­ста­ти­сти­ка­во­од­нос­на­биз­ни­си­те­по­се­ду­ва­ни­од­же­ни.­Ду­ри­и­во­за­пад­ни­те­зем­ји­доц­на­се­за­поч­на­ло­со­во­де­ње­ста­ти­стич­ки­по­да­то­ци­око­лу­ра­бо­те­ње­то­на­же­ни­те­прет­при­е­ма­чи.­Ста­ти­стич­ки­те­по­да­то­ци­од­САД­збо­ру­ва­ат­де­ка­пред­1970­ го­ди­на­же­ни­те­ би­ле­ сопс­тве­ни­ци­ на­по­мал­ку­ од­ 5­ про­цен­ти­ прет­при­ја­ти­ја.­ Во­1985­ по­се­ду­ва­ле­ 28­ про­цен­ти,­ до­де­ка­2006­го­ди­на­има­ло­40,2­про­цен­ти­што­ни­ка­жу­ва­де­ка­2­од­5­биз­ни­си­се­по­се­ду­ва­ни­и­во­де­ни­од­же­ни­те.

Има­ слу­чаи­ ко­га­ же­ни­те­ зе­ма­ат­ по­ма­ла­пла­та­од­ма­жот­за­иста­ра­бо­та,­до­де­ка­во­ни­ед­на­ ли­те­ра­ту­ра­ и­ истра­жу­ва­ње­ не­ се­на­ве­ду­ва­ат­ обрат­ни­ при­ме­ри­ ко­га­же­на­та­е­ газ­да­да­пла­ќа­по­мал­ку­ за­вра­бо­те­ни­те­ма­жи.­ Што­ мо­же­ да­ би­де­ комп­ли­мент­ за­жен­ско­то­од­не­су­ва­ње.­n

М­р­Или­ја­Чу­бро­виќ­и­м­р­Дра­ган­Шу­тев­ски

1.­ Про­све­ту­ва­ње­-­имај­те­вер­баВо­ед­но­истра­жу­ва­ње­спро­ве­де­но­на­те­ма­„Ус­пех­ на­ же­ни­прет­при­е­ма­чи”,­ ка­те­го­ри­ја­та­ број­ 1­ из­бра­на­ од­ 44­ по­ну­де­ни­ за­де­фи­ни­ра­ње­на­ус­пе­хот­би­ла­„Вер­ба”.­Ова­ви­по­ма­га­да­ра­бо­ти­те­со­вред­но­сти,­етич­ност­и­мо­рал,­ба­зи­ра­ни­на­ху­ма­ни­тар­ност,­љу­без­ност­ и­ страст­ да­ им­ се­ по­ма­га­ на­дру­ги­те.­Исто­ та­ка,­ да­ има­те­ вер­ба­мо­же­да­ви­по­мог­не­да­учи­те­од­ва­ши­те­гре­шки­мно­гу­по­бр­зо,­да­има­те­по­мал­ку­страв,­да­пре­зе­ма­те­по­ве­ќе­ри­зи­ци,­за­тоа­што­се­кое­искус­тво­ (до­бро­ или­ ло­шо)­ е­ еден­ че­кор­поб­ли­ску­до­по­стиг­ну­ва­ње­на­са­ка­ни­те­це­ли.

2.­ Еман­ци­пи­рај­те­ се­ се­бе­си­ -­ мож-ност­за­из­бор

Еман­ци­пи­ра­ње­то­ е­ на­чин­ на­ уче­ње­ де­ка­по­сто­јат­из­бо­ри,­во­кои­вие­има­те­пра­во­да­од­лу­чи­те­да­би­де­те­што­е­мож­но­по­среќ­на­ка­ко­лич­ност.­ Еден­кри­ти­чен­из­бор­во­про­це­сот­ на­ сопс­тве­на­та­ еман­ци­па­ци­ја­ е­да­се­нав­ле­зе­во­про­цес­на­се­бе­о­ткри­ва­ње­што­ќе­до­ве­де­до­се­бе­при­фа­ќа­ње­и­ќе­ре­зул­ти­ра­со­са­ка­ње­на­са­ми­от/­та­се­бе.­Во­мо­мен­тот­ко­га­ќе­ ја­сов­ла­да­те­фор­му­ла­та­„Са­ка­ње­ на­ са­ми­от/та­ се­бе­ =­ се­бе­о­ткри­ва­ње+се­бе­при­фа­ќа­ње”,­ќе­по­стиг­не­те­нај­го­лем­ли­чен­и­про­фе­си­о­на­лен­по­тен­ци­јал.­

3.­ Веж­бај­те­рам­но­те­жа­со­ва­ше­то­се-мејс­тво

Се­мејс­тво­то­е­тоа­што­ве­ис­пол­ну­ва­најм­но­гу­на­ли­чен­план,­па­е­мно­гу­бит­но­да­се­на­пра­ви­при­о­ри­тет­во­од­нос­на­се­мејс­тво­и­биз­нис.­Из­бе­ре­те­да­жи­ве­е­те­со­ва­ше­то­се­мејс­тво­ и­ не­мој­те­ да­ пра­ви­те­ из­го­во­ри­пред­са­ми­те­се­бе­од­ти­пот­на­„Ра­бо­та­та­ми­е­на­пр­во­ме­сто”.­И,­ злат­но­пра­ви­ло,­не­мој­те­да­ги­ме­ша­те­ра­бо­та­та­и­се­мејс­тво­то.­Мо­же­би­изг­ле­да­ка­ко­те­шка­за­да­ча,­ме­ѓу­тоа­тоа­е­единс­твен­со­вет­кој­ќе­ви­до­не­се­спо­кој,­ка­ко­до­ма,­та­ка­и­на­ра­бо­та.­

4.­ Ва­ша­та­ком­па­ни­ја­мо­ра­да­ја­упо-тре­бу­ва­мо­ќта­на­мре­жи­те

Ка­ко­ ос­но­вач­ на­ ед­на­ ком­па­ни­ја,­ Вие­ не­сме­е­те­да­се­гле­да­те­се­бе­си­ка­ко­„шоу­на­ед­на­же­на”.­Мо­ра­да­ го­ иско­ри­сти­те­ си­те­оние­ моќ­ни­ лу­ѓе­ во­ ва­ши­от­ жи­вот,­ пре­ку­ба­ра­ње­ по­мош­ ко­га­ ви­ е­ по­треб­на,­ ефе­ктив­но­да­де­ле­ги­ра­те­со­цел­да­ги­ка­пи­та­ли­зи­ра­те­ва­ши­те­пред­но­сти­и­пред­но­сти­те­на­ва­ша­та­мре­жа.­

5.­ Иску­се­те­го­ус­пе­хот­пре­ку­прин-ци­пи­што­функ­ци­о­ни­ра­ат­

На­ме­сто­да­го­из­мис­лу­ва­те­„кру­гот­на­ус­пе­хот”,­чи­тај­те,­про­у­чу­вај­те­и­ис­про­бу­вај­те­прин­ци­пи­што­е­до­ка­жа­но­де­ка­функ­ци­о­ни­ра­ат,­ но­ исто­ та­ка,­ уче­те­ не­што­ но­во­се­кој­ден.­

Ис­про­бај­те­ го­ ова:­ Фор­му­ла­ за­ ус­пеш­на­еман­ци­па­ци­ја

Вол­ја+Ак­ци­ја=­Ус­пех

Ак­ци­ја=­ При­до­би­вка+По­тврд­но­ од­не­су­ва­ње+Од­го­вор­ност+По­ста­ву­ва­ње­ пра­ша­ња+Из­вр­шу­ва­ње.

6.­ Екск­лу­зив­ни­биз­нис-брен­до­ви­Брен­ди­рај­те­ се­ се­бе­си­ ка­ко­ екск­лу­зи­вен­биз­нис­ за­ва­ши­от­це­лен­па­зар.­Кол­ку­по­ве­ќе­ ин­ве­сти­ра­те­ вре­ме,­ па­ри,­ на­пор­ и­чо­веч­ки­ре­сур­си­во­раз­ви­ва­ње­на­ва­ша­та­единс­тве­на­про­даж­на­по­ну­да,­во­мо­мен­тот­ко­га­ ва­ши­от­ биз­нис­ ќе­ поч­не­ да­ ге­не­ри­ра­кли­ен­ти,­нив­на­та­ло­јал­ност­ќе­ трае­до­кра­јот­на­нив­ни­от­жи­вот.­Мо­ќта­да­се­би­де­прв­и­единс­твен­зна­чи­де­ка­не­ма­те­кон­ку­рен­ци­ја.­ Тоа­ зна­чи­ де­ка­ ва­ши­те­ кли­ен­ти­не­ма­ат­на­кој­друг­да­се­обра­тат.­Се­ко­гаш­из­бе­ре­те­да­би­де­те­спе­ци­ја­ли­сти­во­не­што,­а­ не­ ге­не­ра­ли­сти­ во­ се!­Но,­ вни­ма­вај­те...­во­мо­мен­тот­ ко­га­ ќе­ поч­не­те­ да­ ус­пе­ва­те­во­тоа­што­го­ра­бо­ти­те,­тоа­зна­чи­де­ка­ќе­има­те­кон­ку­рен­ци­ја.­Во­тој­мо­мент­кри­тич­

но­е­да­соз­да­ва­те­парт­нерс­тва,­а­не­не­при­ја­телс­тва.­

7.­ Вос­по­ста­ве­те­си­сте­ми­за­ма­кси­ми-зи­ра­ње­на­вре­ме­то­

Мо­ра­да­вос­по­ста­ви­те­што­е­мож­но­по­ве­ќе­си­сте­ми­(пла­ни­ра­ње­на­при­о­ри­те­ти,­ли­сти­со­ра­бот­ни­за­да­чи,­со­ста­но­ци...)­за­да­би­де­те­ефе­ктив­ни­во­од­нос­на­вре­ме.­Ра­ци­о­на­ли­зи­рај­те­ ги­ си­те­ ва­ши­ биз­нис­про­то­ко­ли­за­ма­кси­мал­на­про­ду­ктив­ност,­кои­ги­вклу­чу­ва­ат,­но­не­се­ли­ми­ти­ра­ни­на­ва­ши­те­днев­ни,­не­дел­ни,­ме­сеч­ни­и­го­диш­ни­об­вр­ски­и­од­го­вор­но­сти.

8.­ Про­ши­ре­те­го­до­ме­нот­на­ва­ши­от­мар­кет­

На­пра­ве­те­ раз­ли­ка­ во­ ва­ши­те­ он­лајн­ и­оф­лајн­мар­ке­тинг­пор­тфо­ли­ја.­Би­де­те­ се­ко­гаш­отво­ре­ни­да­про­бу­ва­те­не­што­но­во,­раз­лич­но­и­кре­а­тив­но,­ни­ко­гаш­не­за­ста­ну­вај­те­на­ед­на­мож­ност.­По­сто­ја­ни­те­на­по­ри­се­нај­че­сто­на­гра­ду­ва­ни.­

9.­ Екс­пе­ри­мен­ти­рај­те­за­по­зи­тив­ни­крај­ни­ре­зул­та­ти

За­ се­ко­ја­ но­ва­ фор­му­ла­ ко­ја­ ќе­ ја­ упо­тре­би­те,­ се­кој­ нов­ си­стем­ или­ мар­ке­тинг­кам­па­ња,­се­ко­гаш­мо­ра­да­ги­те­сти­ра­те­и­сле­ди­те­ и­ ва­ши­те­ре­зул­та­ти.­Оста­не­те­ тр­пе­ли­ви­ за­ крај­ни­те­ ре­зул­та­ти­ и­ до­вол­но­упор­ни­ за­ да­ го­ изв­ле­че­те­ нај­до­бро­то­ од­ва­ши­те­на­по­ри.­Ни­ко­гаш­не­се­пре­да­вај­те­без­бор­ба!

10.­­Ви­зи­о­ни­ра­ње­то­оди­по­да­ле­ку­од­по­ста­ву­ва­ње­то­це­ли

Ви­зи­о­ни­ра­ње­то­на­ва­ши­те­це­ли­зна­чи­де­ка­сте­спо­соб­ни­да­ги­вне­се­те­си­те­ва­ши­се­ти­ла­во­мо­мен­тот­ко­га­ва­ши­те­це­ли­ќе­би­дат­ос­тва­ре­ни.­Во­су­шти­на,­тре­ба­да­ги­до­пре­те,­ вку­си­те,­ по­ми­ри­са­те,­ по­чув­ству­ва­те­ и­слуш­не­те­по­стиг­на­ти­те­це­ли,­за­тој­мо­мент­да­ ста­не­ тол­ку­ ре­а­лен­ во­ ва­ша­та­ гла­ва­ и­ве­на­пра­ви­среќ­ни.­Ва­кви­от­по­зи­ти­вен­фо­кус­ќе­ги­ис­пол­ни­ва­ши­те­ра­бот­ни­де­но­ви­со­ за­ба­ва­и­ вие­ се­ко­гаш­ќе­би­де­те­ гор­ди­на­ ва­ши­те­ ус­пе­си­ и­ на­по­ри,­ на­ме­сто­ раз­о­ча­ра­ни­ од­ ва­ши­те­ не­ус­пеш­но­ за­вр­ше­ни­ра­бот­ни­за­да­чи.­n

Како­до­поголем­профит?

Сакате­ да­ ја­ зголемите­ продажба-та?­ Сакате­ Вашиот­ бизнис­ да­ работи­24/7?­ Сакате­ да­ ги­ намалите­ трошо-ците?­ Сакате­ голем­ пазар­ на­ кој­ ќе­продавате?­ Сакате­ задоволни­ кли-енти­ кои­ го­ шират­ зборот­ за­ Вас?­

Како­да­го­постигнете­сето­ова­?

И­одговорот­­е:­­е-commerce!­

Е­commerce­ или­ електронска­ трговија­ е­продавање­на­производи­или­услуги­преку­Интернет.­Се­изведува­со­поставување­на­интернет­сајт­преку­кој­се­врши­продажба­та­на­производите­или­услугите.

Размислувајќи­токму­во­таа­насока,­како­да­го­искористите­потенцијалот­на­интернетот­и­да­ја­зголемите­Вашата­продажба­и­про­фит,­ние­во­Икс­Софт­развивме­комплетна­методологија­и­софтверско­решение­за­ор­ганизација­на­онлајн­продавница.­Нашето­решение­овозможува­поставување­на­сите­Ваши­ производи­ на­ Интернет­ со­ можност­за­ нивна­ директна­ продажба­ и­ плаќање­со­кредитни­картички,­ сето­ тоа­преку­ин­тернет.­ Вие­ на­ едноставен­ и­ лесен­ начин­можете­да­водите­своја­сопствена­интернет­продавница­и­да­ги­продавате­Вашите­про­изводи­онлајн.

И­ова­ке­функционира­овде­кај­нас?

Да,­ова­веќе­постои­и­функционира­и­кај­нас.­ И­ не­ само­ што­ постои­ дури­ носи­ и­профит!­

Замислете­ продавница­ во­ која­ веднаш,­кога­и­да­посака,­може­да­влезе­секој­од­Вашиот­град­и­Вашата­држава,­без­разли­ка­каде­се­наоѓа.­И­замислете­продавница­која­денеска­ја­посетуваат­неколку­илјади­посетители.­

Зарем­не­мислите­дека­овде­има­сериозен­потенцијал­за­профит­на­Вашиот­бизнис?

Како­да­дојдеме­до­e-commerce?

Тоа­ е­ барем­лесно,­ ние­ ќе­ ви­ напра-виме.

Ние­ќе­се­погрижиме­за­сé:­ќе­ ја­израбо­тиме­продавницата,­ќе­ја­поставиме­на­ин­тернет­и­ќе­ја­одржуваме.­Вие­треба­само­да­ го­ изберете­ изгледот­ на­ Вашата­ нова­продавница.­И­толку.­Едноставно­е­кога­се­работи­со­нас.­

И­не­заборавајте,­вашите­клиенти­ веќе­ве­бараат­на­интернет.

Вие­сте­на­потег!

Повелете­побарајте­нé.­Тука­сме­да­одго­вориме­на­секое­Ваше­прашање.­

Икс­Софт­

тел­ ­­­­:­+­389­02­31­08­890

e­mail­­­­­:­xsoft@xsoft.mk

web­ ­­­:­www.xsoft.mk­­