DOĞAL DOĞUMU DESTEKLEYEN POZİSYONLAR VE IKINMA

Hem. Eda ARIN Acıbadem Eskişehir hastanesi

Doğumhane Ekip Lideri Ocak 2015

Doğal Doğumu Destekleyen Pozisyonlar,

Ikınma,

Doğum Eyleminde Uygulanan Ikınma Teknikleriyle İlgili Hemşirelik Girişimleri,

Sunu Planı;

2

Doğumda yer çekiminin de kullanıldığı pozisyonlar, bebeklerin doğum kanalında ilerlemesine yardımcı olur.

Bebeğin doğumuna yardımcı olmak amacıyla bu pozisyonlar kitap veya kurslar aracılığıyla doğumdan önce anne adaylarına öğretilmelidir.

Doğal Doğumu Destekleyen Pozisyonların Önemi

3http://www.mitrasaglik.com.tr/tr/tibbibilgi.php?bilgi=53 Erişim Tarihi : 10 Ocak 2015

Doğal Doğumu Destekleyen Pozisyonlar

4

(Çoker,2013)

Yarıyatar Pozisyon

Bu pozisyonda yatağın başı 45 derecelik bir açı ile kaldırılmıştır. Pelvik bölgeyi genişletir ve esnetir.

(Mongan,2012)

Değiştirilmiş Yarı Uzanma Pozisyonu

Bu pozisyonda Yarıyatar Pozisyon ile aynı avantajları sağlamaktadır.

6(Mongan,2012)

Yan Pozisyon

Bu pozisyon bebeği doğum kanalından aşağı indirmeye ve geçmesine kolaylık sağlar.

7(Mongan,2012)

Zıplayan Kurbağa

Bu pozisyon vajinal açıklığı genişletir, yerçekiminin etkisinden faydalanır, doğum kanalını kısaltır, alt bedeni yukarıda ve herhangi bir baskıdan uzakta tutar.

8(Mongan,2012)

Destekli Çömelme Pozisyonu

Bu pozisyon bebeğin Zıplayan Kurbağa pozisyonun sağladığı aynı avantajlar ile doğmasına olanak sağlar.

9(Mongan,2012)

Tuvalete Oturma

Bu pozisyon pelvik bölgeye yardımcı olarak genişlemeyi sağlar vajinayı açar, yerçekiminden yararlanılır.

10(Mongan,2012)

Doğum Taburesi

Bu pozisyon Tuvalete Oturma’nın sağladığı avantajların pek çoğuna sahiptir. Pelvik bölgeyi genişletir ve doğum kanalını kısaltır. Bunlara ek olarak, anneye dalgalar arasında eşine yaslanma olanağının getirdiği emniyeti ve güveni yaşatır.

11(Mongan,2012)

Destekli Ayakta Durma

Bu pozisyonda bebeğin doğum kanalından aşağıya ilerlemesine yardımcı olmada yerçekiminin avantajlarından yararlanılmasını sağlar.

12http://www.lamaze.org/LaborPositions) Erişim Tarihi: 10 Ocak 2015

Eller – Dizler Pozisyonu

Bu pozisyon sıklıkla doğum görevlisi olarak ebeyi tercih etmiş olan kadınlar tarafından kullanılır. Özellikle hızlı doğumlar ve aşırı bel ağrısı yaratan doğumlarda etkili bir pozisyondur. Bebeğin başı arkadaki bel omurlarına fazla baskı yaptığında bel ağrısı çok hissedilir. Bu pozisyon, bebeğin başını bel bölgesinden uzaklaştırarak hissedilen ağrıyı azaltır.

13(Mongan,2012)

Kutup Ayısı Pozisyonu

Bebeğin doğum için daha uygun bir pozisyona geçmesi için kullanılır. Kutup Ayı’sı pozisyonunda Rebozo tekniği kullanılır. Bu teknik, pelvik bölge alanından annenin karnının altına uzun bir eşarp yerleştirilip onun yukarı kaldırılması şeklinde uygulanır. Bu manevra bebeği mevcut pozisyonundan geri çekip kolay bir doğum için doğum doğum kanalına daha elverişli bir pozisyonla dönmesini sağlar.

14(Mongan,2012)

Ikınma

15

http://www.ilkanne.com/Photo/Articles/Dogum-Aninda-Dogru-ikinma-Teknikleri_21bae.jpg Erişim Tarihi: 10 Ocak 2015

Doğum mekanizması birçok kadın için bilinçli yapılan girişimlerle fetüsün doğurtulmasıdır. Doğum aşamasında uygun ıkınma tekniklerini kullanarak bebeğin aşağı inişine yardımcı olunur.

Spontan(Açık Glotis) Ikınma,

Valsalva Tipi (Kapalı Glotis) Ikınma.

Ikınma Teknikleri

http://www.ilkanne.com/Photo/Articles/Dogum-Aninda-Dogru-ikinma-Teknikleri_21bae.jpgErişim Tarihi: 10 Ocak 2015

Literatürde, nefes vererek ya da açık glotis tipi ıkınmanın en iyi ıkınma tekniği olduğu belirtilmektedir.

Fergüson refleksinin uyarılması, kadının kendiliğinden doğal olarak ıkınmasına neden olur.

http://www.anneoluncaanladim.com/yazarlar/25/neslihan-iskit/653/omurganiz-ne-kadar-esnekse-o-kadar-gencsiniz Erişim Tarihi : 10 Ocak 2015

Spontan ıkınmada, ıkınma hissiyle birlikte kadının aşağıda belirtilen şekilde ıkınması desteklenir ;

Kontraksiyonlar başladığında ıkınma hissi oluşuncaya kadar normal solunum yapma, Nefes alma ve uterus çevresindeki karın kaslarını içeri çekme, Dereceli olarak ıkınmaya başlama, Ikınma sırasında dudakları büzerek nefesi yumuşak bir şekilde verme, Nefes verme sırasında yaklaşık 5-6 sn ıkınma, Tekrar nefes alma, 5-6 sn yumuşak ve düzgün bir şekilde nefes vererek aşağıya

doğru ıkınma, Kontraksiyonlar yavaşlamaya başlayınca normal solunum yapma.

Spontan (Açık Glotis) Ikınma

18

Bazı araştırmacılar, ıkınma işleminde anne üzerinde olumsuz hemodinamik etkileri olan valsalva manevrasının kullanılmasına karşıdır. Özellikle uzun süreli nefesin tutulması; intratorasik ve abdominal basıncı yükselterek vazokonstrüksiyona ve maternal kardiakout - putun azalmasına neden olmaktadır.

Dolayısıyla, maternal kan akımı azalmakta ve utero - plasental perfüzyon olumsuz etkilenmektedir. Ayrıca bu durum, fetüs’ün solunum ve dolaşım sisteminde ve asit baz dengesinde de değişikliklere neden olabilmektedir. (Yıldırım.2006)

19http://www.mitrasaglik.com.tr/tr/tibbibilgi.php?bilgi=53 Erişim Tarihi : 10 Ocak 2015

Araştırmacılar tarafından önerilmeyen ve komplikasyonları olan valsalvatipi ıkınmanın akış şeması aşağıdaki gibidir ;

Kontraksiyonlar başladığında iki tane normal solunum yapma, Derin bir nefes alma ve nefesi tutma, Diyafram ve abdominal kaslarla birlikte havayı sıkıştırma, Olabildiğince kuvvetli ve uzun ( yaklaşık 10-15sn ) ıkınma, Nefes verme, tekrar derin bir nefes alma, nefesi tutma ve tekrar 10-15sn

kadar kuvvetlice ıkınma, Kontraksiyonlar hafiflediğinde ıkınmayı bırakma, İki ya da üç kez normal solunum yapma, Bir sonraki kontraksiyona kadar gevşeme ve dinlenme.

Valsalva Tipi (Kapalı Glotis) Ikınma

20

Her iki ıkınma tekniğinde de kilit nokta karın nefesinin kullanılmasıdır. Göğüs nefesinin baskın olduğu hamilelerde ıkınmalar etkisiz olacak ve doğum uzayacaktır. Bu durum bazı müdahalelerin kaçınılmaz olarak yapılmasına yol açabilecektir. Hamilelik döneminde hamilelere düşen sorumluluk, nefes tekniklerini iyi öğrenmeleri ve yeterince egzersiz yapmaları olacaktır.

Ikınma Teknikleri

21

http://www.ilkanne.com/Photo/Articles/Dogum-Aninda-Dogru-ikinma-Teknikleri_21bae.jpgErişim Tarihi: 10 Ocak 2015

Kadının spontan ıkınma girişimlerinin cesaretlendirilmesi, teşvik edilmesi, Kadının cesaretini kıracak şekilde uzun süreli nefesini tutarak ıkınmasının

engellenmesi, Kadının gönüllü olarak ıkınması tanımlanırken (zamanı belirlenirken),

fetüsün durumu ve pozisyonunun göz önünde tutulması, Kadının istemsiz ıkınma çabalarını yönetmek ya da engellenmekten ziyade

desteklenmesi gerektiği belirtilmektedir.

Doğum Eyleminde Uygulanan Ikınma Teknikleriyle İlgili Hemşirelik Girişimleri

22

Kaynakça;

1. Petersen L, Besuner P. Pushing techniques during labor: Issues and controve rsies. JOGNN 1997; 26 (6): 719-725.

2. Mongan MF. HypnoBirthing Mongan Yöntemi. Gün Yayıncılık, İstanbul, 2012, ss. 266-278.

3. http://www.dogaldogum.com/yazlar/169-doumda-neden-aktif-knma.html, Erişim Tarihi: 15.01.2015.

4. Yıldırım,G. Doğum eyleminde uygulanan ıkınma teknikleri ve hemşirelik yaklaşımları. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 10 (2): 49-56.

5. Çoker H. Keşkesiz Doğumlar, İstanbul Doğum Akademisi 2013. http://www.dogumakademisi.com/makale/dogal-dogumlarimiza-ne-oldu---cokerh&37, Erişim Tarihi: 15.01.2015.

6. Sherry Gilbert - Doğal Doğumu Destekleyen Pozisyonlar ve Ikınma. http://uzaktanegitim.istanbul.edu.tr/dogaldogum2013, Erişim Tarihi: 15.01.2015.

7. http://www.lamaze.org/LaborPositions. Erişim Tarihi: 15.01.2015.

8. http://www.ilkanne.com/Photo/Articles/Dogum-Aninda-Dogru-ikinma-Teknikleri_21bae.jpg,2013, Erişim Tarihi: 15.01.2015.

9. http://www.mitrasaglik.com.tr/tr/tibbibilgi.php?bilgi=53, Erişim Tarihi: 15.01.2015.

10. http://www.anneoluncaanladim.com/yazarlar/25/neslihan-iskit/653/omurganiz-ne-kadar-esnekse-o-kadar-gencsiniz, Erişim Tarihi: 15.01.2015.

23

TEŞEKKÜR EDERİM

24