opracowanie wynikÓw ratowniczych badaŃ archeologicznych na stanowisku sokolniki 21 (azp...

PRACOWNIA ARCHEOLOGICZNA DARIUSZ MAJEWSKI

OPRACOWANIE WYNIKÓW RATOWNICZYCH BADAŃ

ARCHEOLOGICZNYCH NA STANOWISKU

SOKOLNIKI 21 (AZP 110 na 76-41), WOJ. ŁÓDZKIE

Aleksander Danecki (red.)

RYBNIK 2013

1

Spis treści

I. Wstęp .................................................................................................................................................... 3I.1 Położenie i ukształtowanie stanowiska..................................................................................... .......3I.2 Historia badań........................................................................................................................... .......4I.3 Zespół badawczy...................................................................................................................... .......5I.4 Termin badań ratowniczych .................................................................................................... .......5I.5 Zakres badań ratowniczych i charakterystyka materiału źródłowego.............................................5

II. Metodyka badań..................................................................................................................................... 7II.1 Ortofotografia.......................................................................................................................... .......7

III. Charakterystyka faz zasiedlenia stanowiska.......................................................................................11IV. Charakterystyka morfologicznych cech obiektów nieruchomych......................................................14

IV.1 Charakterystyka kształtów rzutów obiektów występujących na stanowisku Sokolniki 21. . ......14IV.1.1 Kształty rzutów poziomych........................................................................................... .....14IV.1.2. Kształty profilów.......................................................................................................... .....19

IV.2 Analiza cech morfologicznych obiektów odkrytych na stanowisku Sokolniki 21.....................21IV.2.1 Jamy............................................................................................................................... .....21IV.2.2 Dołki posłupowe............................................................................................................ .....23IV.2.3 Paleniska........................................................................................................................ .....23

V. Kultura łużycka................................................................................................................................... 26V.1 Zabytki nieruchome kultury łużyckiej (Aleksander Danecki)....................................................27

V.1.1 Jamy................................................................................................................................ .....31V.1.2 Dołki posłupowe............................................................................................................. .....33V.1.3 Paleniska......................................................................................................................... .....34V.1.4 Warstwa kulturowa......................................................................................................... .....51

V.2 Analiza ceramiki (Armand Zyzman)...................................................................................... .....52V.3 Analiza zabytków krzemiennych i kamiennych (Bogumił Pilarski)...........................................56

VI. Okres nowożytny............................................................................................................................... 61VI.1 Zabytki nieruchome z okresu nowożytnego (Aleksander Danecki)..........................................61VI.2 Analiza ceramiki (Mariusz Biel)........................................................................................... .....61

VII. Obiekty o nieustalonej chronologii (Aleksander Danecki)..............................................................72VII.1 Kompleks jam o nieustalonej chronologii............................................................................ .....72VII.2 Inne obiekty o nieustalonej chronologii............................................................................... .....73

VIII. Wnioski końcowe (Aleksander Danecki).......................................................................................74IX. Bibliografia ....................................................................................................................................... 76X. Analizy specjalistyczne....................................................................................................................... 79

X.1 Uwarunkowania geomorfologiczne osadnictwa stanowiska archeologicznego Sokolniki 21 (Krzysztof Trojan)......................................................................................................................... .....79X.2 Badania archeobotaniczne na stanowisku Sokolniki 21 (Maria Lityńska-Zając, Zofia Tomczyńska)................................................................................................................................ .....90

XI. Inwentarze.......................................................................................................................................... 92XI.1 Inwentarz obiektów............................................................................................................... .....92XI.2 Inwentarz zabytków masowych............. ....................................................................................104XI.3 Inwentarz próbek............. ...........................................................................................................113XI.4 Inwentarz rysunków............ .......................................................................................................114

XII. Tablice............................................................................................................................................ 121XIII. Załączniki...................................................................................................................................... 151 XIII.1 Karta KESA............................................................................................................................. 151 XIII. 2 Mapa lokalizacji stanowiska archeologicznego w skali 1: 10000...........................................153 XIII. 3 Plan warstwicowy stanowiska................................................................................................ 154 XIII. 4 Plan stanowiska z rozplanowaniem i chronologią obiektów w skali 1:100

2

I. Wstęp

I.1 Położenie i ukształtowanie stanowiska1

Stanowisko Sokolniki 21 (AZP 110 na 76-41) zlokalizowane jest w obrębie województwa

łódzkiego, na terenie gminy Sokolniki powiatu wieruszowskiego. Położone jest ono tuż przy drodze

krajowej nr 14, w odległości mniej więcej 4,5 km od jej skrzyżowania z drogą krajową nr 8 (E67) w

miejscowości Walichnowy. Współrzędne geograficzne stanowiska to w przybliżeniu 51º 19' N, 18º

19'E.

Położone jest na Wysoczyźnie Wieruszowskiej2, będącej częścią Niziny

Południowowielkopolskiej3, która z kolei wchodzi w skład Niziny Wielkopolsko-Śląskiej. Kraina ta

położona jest w południowo-zachodniej części centralnej Polski, w dorzeczu Prosny. Rzeka ta

płynie przez centralne miasto krainy, Wieruszów. Sokolniki znajdują się ok. 15 km na wschód od

Wieruszowa.

Stanowisko 21 w Sokolnikach znajduje się we wschodniej części Wysoczyzny

Wieruszowskiej, pomiędzy Prosną i Wartą. Obie rzeki stanowiły od wieków naturalne szlaki

komunikacyjne, a co za tym idzie w ich pobliżu nietrudno znaleźć ślady bytności i działalności

ludności prahistorycznej.

Wysoczyzna Wieruszowska leży pomiędzy Wzgórzami Ostrzeszowskimi na zachodzie i

Wyżyną Wieluńską na wschodzie. Stanowiła więc naturalne obniżenie pomiędzy dwoma

wyniesieniami terenu. Niewykluczone, że właśnie tędy przebiegał szlak komunikacyjny z południa

na północ (zapewne wzdłuż Prosny).

Szczegółowy opis sytuacji geograficznej i geomorfologicznej znajduje się w odpowiedniej

analizie specjalistycznej dołączonej do opracowania4.

1

Patrz - Plan sytuacyjny stanowiska.2 "Wysoczyzna Wieruszowska jest zdenudowaną równiną morenową ze zlodowacenia odrzańskiego o powierzchni

1170 km2 i jest rodzajem pomostu pomiędzy Wyżyną Wieluńską, a Wzgórzami Ostrzeszowskimi (osiągającymi wysokość od 170 do ponad 200 m n.p.m.)". (J.Kondracki 2011, s. 163).

3 J.Kondracki 2011, ryc. 24, s.156.4 Rozdział X.1 Uwarunkowania geomorfologiczne osadnictwa stanowiska archeologicznego Sokolniki 21.

3

Plan sytuacyjny stanowiska Sokolniki 21 (skala 1:10000).

I.2 Historia badań

Stanowisko 21 w Sokolnikach odkryte zostało podczas nadzoru archeologicznego

prowadzonego w ramach budowy drogi ekspresowej S8 w 2012 roku5. Obiekty archeologiczne

pojawiły się podczas pracy spychacza odhumusowującego teren. Po natychmiastowym

wstrzymaniu prac budowlanych, stanowisko zostało objęte ochroną konserwatora zabytków, który

nakazał przeprowadzenie badań ratowniczych. Obszar objęty działalnością spychacza6 obejmował

5 Sprawozdanie z ratowniczych badań archeologicznych na stanowisku Sokolniki 21 (A. Danecki 2012)6 Przed wstrzymaniem robót budowlanych i przed rozpoczęciem badań ratowniczych.

4

częściowo lub w całości ary (A2, A3, A12, A13, A22, A23, A32, A33, A42, A43, A44, A52, A53,

A54, A62, A63, A64, A72, A73, A74, A82, A83, A92, A93, oraz B3, B13). Niektóre obiekty

odkryte na obszarze działalności spychacza były wyraźnie płytsze od znajdujących się blisko nich

obiektów, odsłanianych w późniejszym czasie w trakcie realizacji badań ratowniczych, co sugeruje,

iż ich stropy mogły zostać częściowo zniszczone. Niewykluczone też, że jakiś obiekt mógł ulec

całkowitemu zniszczeniu przez spychacz.

Pozostała część stanowiska została odhumusowana już podczas badań ratowniczych, przy

obecności archeologa7, za pomocą koparki z łyżką skarpową do poziomu występowania stropów

obiektów.

I.3 Zespół badawczy

Wykonawcą prac była Pracownia Archeologiczna Dariusz Majewski. Badania

przeprowadzono na zlecenie GDDKiA Oddział w Opolu (umowa nr: GDDKiA-O/OP/D-9-

S8/2/2012) na podstawie decyzji nr 37-Arch./2012 z dnia 5 marca 2012 r. wydanej przez WUOZ w

Łodzi, Delegatura w Sieradzu. Kierownikiem badań był mgr Michał Maciaszek, kierownikiem

prac terenowych był mgr Aleksander Danecki. W skład zespołu badawczego wchodziła również

mgr Olga Wrzoszczyk. Analiza i datowanie ceramiki przeprowadzone zostały przez mgr Armanda

Zyzmana.

I.4 Termin badań ratowniczych

Badania archeologiczne na stanowisku Sokolniki 21 odbyły się w terminie 3.07.2012 -

5.08.2012.

I.5 Zakres badań ratowniczych i charakterystyka materiału źródłowego

Do badań preliminowano powierzchnię 72 arów, z czego pracami archeologicznymi objęto

ogółem 49,59 ara w pasie budowy drogi, gdzie wcześniej zaobserwowano obiekty archeologiczne

(km 96+600 do 96+870). Na tej powierzchni zadokumentowano 192 obiekty nieruchome, w tym 5

dołków posłupowych, 36 jam i 151 palenisk8. W wyniku przeprowadzonych badań zebrano również

materiał zabytkowy w liczbie 4319 fragmentów ceramiki, 5 fragmentów krzemiennych i jednej

7 Kierownika robót terenowych mgr Aleksandra Daneckiego.8 W tym dwa domniemane piece garncarskie (ob. 74 i 151).9 410 fragmentów pradziejowych i 21 fragmentów nowożytnych.

5

kamiennej osełki. Materiał pochodził z humusu10, obiektów11, warstwy kulturowej W.412 oraz ze

złoża wtórnego13 (hałda).

Na stanowisku wydzielono dwie odległe od siebie chronologicznie fazy. Wcześniejsza faza

związana jest z działalnością ludności kultury łużyckiej, natomiast późniejsza związana już z

okresem nowożytnym. Na podstawie analizy kontekstualnej oraz analizy materiału zabytkowego,

175 obiektów przypisano kulturze łużyckiej14. Tak samo datowana jest warstwa kulturowa W.4,

która znajdowała się w północno-zachodniej części stanowiska. Na podstawie analizy

kontekstualnej na okres nowożytny wydatowano jedną dużą jamę (ob. A2). Pozostałe szesnaście

obiektów nie zostało wydatowanych ze względu na brak zabytków.

W tym miejscu trzeba wspomnieć, że na stanowisku wydzielono kompleks składający się z

175 obiektów, który w dalszej części opracowania będzie nazywany "kompleksem produkcyjnym".

Dla tego kompleksu została przeprowadzona analiza kontekstualna, która pozwoliła na złączenie

wszystkich tych obiektów w jeden horyzont chronologiczny, związany z kulturą łużycką i

funkcyjny, związany z kwestią produkcji ceramicznej. Oba te aspekty kompleksu produkcyjnego

zostaną omówione w następnych rozdziałach.

Na stanowisku Sokolniki 21 wydzielono również niewielki kompleks, złożony z 6 jam o

bliżej nieokreślonej funkcji i nieokreślonej chronologii. Pozostałe 10 obiektów nie wchodziło w

skład większych jednostek organizacyjnych.

10 123 fragmenty ceramiki i 1 fragment krzemienia.11 104 fragmenty ceramiki i 2 fragmenty krzemieni oraz jedna osełka.12 128 fragmentów ceramiki i jeden krzemień.13 76 fragmentów ceramiki i 1 fragment krzemienia.14 Materiał ceramiczny pozwolił na określenie przedziału chronologicznego stanowiska na okres od HaB-HaD.

6

II. Metodyka badań

Badania archeologiczne na stanowisku prowadzone były w oparciu o siatkę arową,

wytyczoną przez geodetów w obrębie linii pasa autostrady. Humus został ściągnięty warstwami za

pomocą koparki pod ścisłym nadzorem archeologa, aż do poziomu pojawiania się potencjalnych

obiektów/zabytków archeologicznych lub też stropu calca, który na terenie badanego stanowiska

stanowi piasek, zgliniony piasek oraz glina. Na tym poziomie działania wstrzymywano, a dalsze

prace kontynuowane były ręcznie za pomocą łopat i gracek. Polegały one na odczyszczeniu

poziomu odkrycia w celu uzyskania jak najlepszej widoczności rysujących się na nim potencjalnych

obiektów archeologicznych, a następnie założeniu cięć profilowych i wyeksplorowaniu obiektów.

Wszystkie obiekty eksplorowane były do profilów (prostych lub krzyżowych) z pominięciem

poziomów pośrednich.

Dokumentacja badań archeologicznych prowadzona była zgodnie ze standardami

archeologicznych badań ratowniczych, przyjętych w Polsce dla badań autostradowych.

W miejscach zniszczonych przez wkop budowlany w północnej części stanowiska obiekty

zadokumentowano w takim stanie, w jakim zostały pozostawione przez sprzęt mechaniczny.

Następnie wytyczono linie profilowe, a później eksplorowano obiekty od strony uprzednio

zniszczonej. Dzięki takiej metodzie udało się uzyskać maksimum informacji pomimo częściowego

zniszczenia tych obiektów.

II.1 Ortofotografia

Na stanowisku Sokolniki 21 w przypadku większości obiektów zastosowano

ortofotograficzną dokumentację rzutów poziomych15, a w czterech przypadkach również profili

obiektów16. Tą samą metodę zastosowano również dla przygotowania zdjęcia powierzchni jednego

z arów (ar A64). Pozostałe profile obiektów oraz pozostałe ary zadokumentowano w standardowy

sposób, zgodny z wytycznymi konserwatorskimi.

Ze względu na ograniczenia czasowe związane z prowadzeniem wykopalisk ratowniczych

autor zastosował w tym przypadku metodę "niekalibrowaną", niewymagającą użycia

specjalistycznego sprzętu pomiarowego oraz oprogramowania komputerowego. W tym miejscu

autor zwraca uwagę, że zastosowana przez niego metoda dla przygotowania ortofotografii

15 W tablicach opracowania zamieszczone będą zdjęcia ortofotograficzne tylko wybranych obiektów.16 Ob. 179, 210, 224 i 226.

7

pojedynczych obiektów, czy nawet całego ara, daje zadowalające efekty.

Poniżej zamieszczone zostaną przykładowe ortofotografie wybranych obiektów17 oraz ara

A6418. Dla porównania dodane zostaną również standardowe fotografie19 lub odręczne rysunki20

tych obiektów.

17 Fig. 2,5.18 Fig. 1.19 Fig 4.20 Fig 3.

8

Fig 1: Ortofotografia niekalibrowana ara A64. Zdjęcie złożone z 16 części.

9

Fig 2: Przykładowa ortofotografia profilu ob. A210, z naniesioną siatką 10x10 cm.

Fig 3: Oryginał rysunku polowego profilu ob. A210.

Fig 4: Standardowa dokumentacja fotograficzna ob. A225, z dodanymi znacznikami do ortofotografii (narożniki prostokąta wyznaczonego

listewkami pomiarowymi).

10

Fig 5: Przykładowa ortofotografia rzutu poziomego ob. A225, z naniesioną siatką 10x10 cm.

III. Charakterystyka faz zasiedlenia stanowiska

Jak wspomniano we wstępie, na stanowisku Sokolniki 21 odkryto 192 obiekty. Spośród

niech na podstawie materiału zabytkowego21 wydatowano 53 obiekty, w tym 46 palenisk, 6 jam i 1

dołek posłupowy. Wydatowana została również niewielka warstwa kulturowa (W.4) znajdująca się

w NW części stanowiska. Część obiektów wydatowano na podstawie analizy kontekstualnej (122

obiekty kultury łużyckiej i 1 obiekt nowożytny).

Na stanowisku wydzielono dwie zasadnicze fazy chronologiczne. Pierwszą z nich jest okres

związany z działalnością ludnością kultury łużyckiej (175 obiektów), drugim jest okres nowożytny

(1 obiekt). Zestawienie ilościowe obiektów wg faz chronologicznych ilustruje wykres nr 1.

Wykres nr 1

Wykres 1: Zestawienie obiektów wg chronologii.

Z kulturą łużycką związano 175 obiektów, wydatowanych na podstawie materiału

zabytkowego, jak również na podstawie analizy kontekstualnej. Zróżnicowanie metod datowania

obiektów związanych z kulturą łużycką ilustruje tabela nr 1.

21 Ceramicznego w 50 przypadkach i krzemiennego w 3 przypadkach.

11

KULTURA ŁUŻYCKA OKRES NOWOŻYTNY OBIEKTY NIEDATOWANE

0

50

100

150

200 175

1 16

OBIEKTY DATOWANIE NR OBIEKTÓW ARCHEOLOGICZNYCH ŁĄCZNIE %

23 13,14

EB-EŻ 27 15,43

EB A62,A149,A162 3 1,71

122 69,71

ŁĄCZNIE 175 100

DATOWANE NA PODSTAWIE CERAMIKI

(KULTURA ŁUŻYCKA) HaB.-HaD

A9,A13,A27,A50,A51,A61,A67,A88,A112,A118,A122, A139,A143,A144,A147,A150,

A151,A152,A161,A163,A164,A213,A229

A20,A52,A54,A58,A60,A64,A65,A69,A76,A78,A83,A89, A115,A120,A137,A142,A145,A153,A154,A158,A159,A167,

A168, A209,A214,A225,A232

DATOWANE NA PODSTAWIE KRZEMIENI

DATOWANE KONTEKSTUALNE

PRAWDOPODOBNIE KULTURA ŁUŻYCKA

A8,A10-12,A14,A15,A17,A18,A22-26, A28-38, A42-44,A47-49, A53, A59, A63,A66,A68,A70-75,A77,A79-82,A84-

87,A92-96,A113,A114,A116,A117,A119,121,A123, A125-129, A138, A140, A146,A148,A156,A160,A165,A169-

195,A198-200,A206-208,A210-212,A214-217,A219,A220,A223,A224,A226-228,A230

Tabela 1: Spis obiektów przypisanych kulturze łużyckiej wg metody ich datowania. Wszystkie wydatowane obiekty należą do kompleksu produkcyjnego.

Materiał ceramiczny na podstawie, którego zaliczono obiekty do kultury łużyckiej, nie był

homogeniczny. Część obiektów posiadała ceramikę typową dla kultury łużyckiej22 (13,14%

obiektów wydatowano na HaB-HaD), pozostałe obiekty23, natomiast zawierały materiał ogólnie

datowany na epokę brązu i epokę żelaza (15,43 % obiektów wydatowano na EB-EŻ). Obiekty te

określono jednak jako "łużyckie", biorąc pod uwagę fakt, że na stanowisku nie odkryto materiałów

zabytkowych z innych okresów prahistorycznych. Drugim ważnym argumentem potwierdzającym

słuszność takiego datowania, była analiza kontekstualna, z której wywnioskowano, iż wszystkie

obiekty związane z kompleksem produkcyjnym, z dużym prawdopodobieństwem, można łączyć z

kultura łużycką.

Na podstawie analizy kontekstualnej na okres działalności kultury łużyckiej na stanowisku,

wydatowano również obiekty nie posiadające materiału zabytkowego24 (69,71% obiektów

datowanych kontekstualnie), a wchodzące w skład kompleksu produkcyjnego25. W trzech

przypadkach obiekty wydatowano na podstawie materiału krzemiennego (1,71% obiektów

datowanych na EB), który pozwolił na ogólne określenie ram chronologicznych na epokę brązu.

W jednym z obiektów26 kultury łużyckiej znaleziono pojedynczy fragment ceramiki o

cechach wskazujących na przynależność do fazy konstantynowskiej27. Pozostałe fragmenty nosiły

cechy ceramiki o późniejszej metryce. Mając na uwadze, że fragmentów datowanych na HaB-HaD

w tym obiekcie jest 6, a na fazę konstantynowską tylko jeden, możemy zakładać, że ów fragment

może zalegać na złożu wtórnym.

Z kulturą łużycką związana była również warstwa kulturowa W.4, znajdująca się na zachód

od wspomnianego kompleksu produkcyjnego. Prawdopodobnie mogła ona powstać w tym samym

czasie co paleniska i jamy leżące w pobliżu kompleksu. Warstwę tą wydatowano na podstawie

materiału ceramicznego na okres EB-EŻ28.

Okresowi nowożytnemu przypisano jedną bardzo dużą jamę (ob. A2), która nie posiadała

materiału. Autor wydatował ją na podstawie własnego doświadczenia z badań na innych

stanowiskach, gdzie często zdarzają się obiekty o podobnych jednolitych, wypełniskach, w których

występował materiał nowożytny29.

22 23 obiekty.23 27 obiektów i warstwa W.4.24 122 obiekty.25 Który jako całość związany jest z działalnością ludności kultury łużyckiej.26 Ob. A51.27 Tablica XVIII:1; Tablica XXIX:1.28 Chociaż w materiale ceramicznym znajdowały się również fragmenty kultury łużyckiej datowane na HaB-HaD.29 A. Danecki 2012.

12

W trzech obiektach, które przypisano kulturze łużyckiej30 znaleziono kilka fragmentów

ceramiki nowożytnej (po jednym na obiekt). Ich obecność na powierzchni obiektów

prehistorycznych nie miała wpływu na datowanie owych obiektów. Wszystko wskazuje na to, że

była to ceramika pochodząca z humusu, która prawdopodobnie na skutek procesów

postdepozycyjnych dostała się do obiektów o wcześniejszej metryce.

W przypadku 16 obiektów, nie udało się określić chronologii. Obiekty te nie posiadały

materiału zabytkowego, a analiza kontekstualna nie wykazała ich przynależności do związanego z

kulturą łużycką kompleksu produkcyjnego.

W ramach podsumowania, trzeba zaznaczyć, że dużą liczbę obiektów wydatowano na

podstawie analizy kontekstualnej. Były to głównie obiekty związane z kompleksem produkcyjnym,

który uznano za jedną całość.

30 Ob. A89, A167 i A209.

13

IV. Charakterystyka morfologicznych cech obiektów nieruchomych

W niniejszym rozdziale opisane zostaną fizyczne cechy obiektów zadokumentowanych na

stanowisku Sokolniki 21. Jak już wspomniano łącznie odkryto 192 obiekty archeologiczne, w tym

36 jam, 5 dołków posłupowych i 151 palenisk. Dla każdej z tych kategorii zostaną opisane wybrane

cechy morfologiczne. Pod uwagę wzięte będą: ilość warstw w obiektach, kształt rzutu i profilu, jak

również głębokości i rozmiar obiektów.

Badając stanowiska archeologiczne, napotykamy na wielką różnorodność obiektów. Zdarza

się, że trudno jest nam opisać kształt ich rzutu czy profilu w prosty i jednoznaczny sposób. Gdzie

jeden archeolog widzi obiekt nieregularny inny dopatruje się form nerkowatych, fasolowatych, a

niekiedy używa jeszcze bardziej egzotycznych określeń. Dlatego też, by uniknąć wątpliwości

związanych z nazewnictwem, autor niniejszej pracy zdecydował się na krótką charakterystykę

używanych przez siebie pojęć, określających kształty rzutów i profili obiektów archeologicznych.

Głównym celem pierwszej części tego rozdziału jest więc pewna próba uporządkowania

materiału źródłowego. Posegregowania go w kategorie, dzięki czemu dalsza analiza będzie

prostsza, a co najważniejsze bardziej przejrzysta dla czytelnika. Natomiast w drugiej części

rozdziału przeanalizowana zostanie morfologia obiektów odkrytych na stanowisku.

IV.1 Charakterystyka kształtów obiektów występujących na stanowisku Sokolniki 21.

IV.1.1 Kształty rzutów poziomych31

Obiekty o kształcie owalu, wydłużonego owalu i koliste.

Często występującą kategorią obiektów archeologicznych, są obiekty o kształtach

zbliżonych do owalu. Przy czym granica pomiędzy obiektami owalnymi i tymi określanymi jako

wydłużone owale nie jest ostra i bywa różnie interpretowana. Na potrzeby niniejszego opracowania

autor zakłada, że za obiekt owalny uznany będzie ten, którego dłuższa średnica nie będzie

przekraczać dwukrotnie długości średnicy krótszej32. Obiekt, którego średnica dłuższa (b) jest dwa

razy dłuższa od średnicy krótszej (a), będzie wydłużonym owalem33. Dla wartości średnicy dłuższej

w stosunku do krótszej, zamykającej się w przedziale nieostrym (1,2), mamy do czynienia z

31 Zestawienie ilościowe kształtów rzutów poszczególnych obiektów ilustruje tabela nr 2.32 Ryc. 1b.33 Ryc. 1c; Ryc. 2c-2d.

14

owalem34. Oczywiście z definicji wynika również, że obiekt o średnicach a=b musi być kolisty35.

Obiekty owalne36 cechuje także brak jakichkolwiek linii prostych i mocno zaokrąglone

kształty. Oczywiście należy mieć na względzie możliwe niewielkie odchylenia w kształcie,

związane ze stanem zachowania obiektów. Mowa tu o przemyciach, przeryciach, przeoraniach i

innych uszkodzeniach mechanicznych, które mogą w nieznaczny sposób zaburzać "krągłość" wyżej

wymienionych kształtów obiektów archeologicznych.

34 Ryc. 1c; Ryc. 2a-2b.35 Ryc. 1a.36 Wydłużone owale i koliste również.

15

Ryc. 1: Obiekty o kształcie owalu, wydłużonego owalu i koliste.

Ryc. 2: Przykłady obiektów o owalnym kształcie rzutu poziomego.

Obiekty prostokątne.

Do tej kategorii można zaliczyć wszelkie obiekty o prostopadłych bokach (kwadrat,

prostokąt37), jak również obiekty o tylko dwóch w miarę prostopadłych bokach, jednym do nich

prostopadłym i jednym bardziej nieregularnym38 (bardziej przypominający trapez prostokątny39).

Trzeba tu zaznaczyć, że niezwykle rzadko mamy do czynienia z idealnymi figurami

geometrycznymi. Zazwyczaj rogi tych prostokątów są lekko zaokrąglone40. Nie wyklucza się

również pewnych niewielkich zaburzeń w kształcie linii bocznych41, wynikających ze stanu

zachowania obiektu (zniszczenia mechaniczne, przemycia itp.).

Niektórzy archeolodzy używają określenia "prostokątnawy", ale wydaje się, że stosując

powyższą definicję, mamy na myśli wszelkie obiekty o zbliżonym do prostokąta kształcie. Kształtu

kwadratu nie wydzielono, jako osobnej kategorii42, gdyż zdarza się on bardzo rzadko i mógłby

niepotrzebnie zaburzać wyniki w ujęciach statystycznych.

Obiekty trapezowate.

Są to obiekty, w których wyraźnie występują dwa równoległe boki i dwa nierównoległe43.

Jak wspomniano wcześniej, obiekty o kształcie trapezu prostokątnego w większości przypadków

zaliczone będą do obiektów prostokątnych. Podobnie jak w przypadku obiektów prostokątnych,

końcówki boków obiektów trapezowatych również w większości przypadków będą lekko

zaokrąglone. Nie wyklucza się również pewnych niewielkich zaburzeń w kształcie linii bocznych,

37 Ryc. 3b.38 Ryc. 3a.39 Ryc. 3a.40 Ryc. 3a-3d.41 Ryc. 3c-3d.42 Z definicji każdy kwadrat jest prostokątem.43 Ryc. 3a-3c.

16

Ryc. 3: Przykłady obiektów o prostokątnym kształcie rzutu poziomego.

wynikających ze stanu zachowania obiektu (zniszczenia mechaniczne, przemycia itp.).

Obiekty nerkowate.

Są to obiekty o kształcie przypominającym proporcjami wydłużony owal, ale posiadające z

jednej ze stron wyraźne wcięcie, czy wgłębienie44. Przeważnie wcięcie to występuje na dłuższym

"boku" obiektu nerkowatego45. Rzadko mamy do czynienia z wcięciem na "boku" krótszym46.

Niekiedy obiekt nerkowaty sprawia wrażenie wygiętego półksiężycowato.

44 Ryc. 5a-5b.45 Ryc. 5b.46 Ryc. 5a.

17

Ryc. 4: Przykładowe obiekty o trapezowatym kształcie rzutu poziomego.

Ryc. 5: Przykładowe obiekty o nerkowatym kształcie rzutu poziomego.

Obiekty ósemkowate47.

Są to obiekty podobne do nerkowatych, ale posiadające wcięcie po obu stronach, co

powoduje, że nabierają swojego charakterystycznego kształtu48. Niekiedy mamy do czynienia z

dwoma połączonymi obiektami owalnymi, które tworzą w rzucie jeden obiekt ósemkowaty49.

Dopiero po analizie profili, można stwierdzić, czy jest to jeden, czy dwa obiekty.

Obiekty podłużne.

Taki kształt zazwyczaj przypisuje się rowom. Przeważnie mamy do czynienia z ciągnącym

się na dłuższej przestrzeni w miarę prostym obiektem50. Niekiedy jego szerokość pozostaje bez

zmian, częściej oscyluje w mniej lub bardziej stałych granicach. Zdarza się również, że obiekty

podłużne zwężają się do niewielkich rozmiarów i kończą się w sposób prosty lub zaokrąglony.

Często mamy również do czynienia z krzyżowaniem się dwóch lub więcej obiektów podłużnych.

47 Niekiedy określane, jako fasolowate.48 Ryc. 6a.49 Ryc. 6b.50 Ryc. 7a.

18

Ryc. 6: Przykładowe obiekty o ósemkowatym kształcie rzutu poziomego.

Ryc. 7: Przykładowy obiekt o podłużnym kształcie rzutu poziomego.

IV.1.2 Kształty profilów51.

Obiekty nieckowate.

Są to obiekty o charakterystycznym nieckowatym kształcie profilu52. Obiekty nieckowate

występują dość często i mogą mieć różną miąższość, od bardzo płytkich, po dość głębokie. Obiekty

o nieckowatym profilu mogły pełnić różne funkcje, od jam odpadowych, poprzez dołki posłupowe,

aż do rowów melioracyjnych.

Obiekty o profilu trapezowatym.

Obiekty te mają kształt trapezu, którego krótszy nierównoległy bok stanowi strop obiektu,

dłuższy zaś jest jego dnem. Ścianki boczne obiektu zwężają się w kierunku górnej części obiektu53.

Obiekty tego typu mogą mieć różne rozmiary, od całkiem niewielkich jamek, po wielkie i głębokie

jamy trapezowate.

Obiekty odwrotnie trapezowate54.

Profil odwrotnie trapezowaty w przeciwieństwie do trapezowatego ma dłuższy bok

51 Zestawienie ilościowe kształtów profilów poszczególnych obiektów ilustruje tabela nr 3.52 Ryc. 8a.53 Ryc. 8c.54 Czasami określane, jako obiekty trapezowate odwrócone. Obie formy wydają się być poprawne i mogą być

używane zamiennie.

19

Ryc. 8: Przykładowe profile obiektów archeologicznych.

równoległy na górze, a krótszy na dole. Ścianki boczne rozszerzają się ku górze55. Obiekty o takim

profilu przypominają niekiedy obiekty wannowate, z tą różnicą, że ich ścianki boczne tworzą

wyraźny kąt z dnem i stropem obiektu, podczas gdy w obiektach wannowatych mamy do czynienia

z płynnym zaokrąglonym przejściem dna w ściankę boczną obiektu.

Obiekty wannowate lub wanienkowate56.

Są to obiekty o płaskim dnie, przypominającym te z obiektów o odwrotnie trapezowatym

profilu, z tą różnicą, że w opisywanym przypadku boki obiektu w delikatny sposób rozchylają się w

kierunku powierzchni57. Ten kształt profilu również można wiązać z obiektami o intencjonalnie

wyrównanym dnie, np. jamami zasobowymi, czy paleniskami.

Obiekty o profilu czworokątnym.

Bardzo regularny profil czworokątny charakterystyczny jest głównie dla obiektów

nowożytnych lub współczesnych58, zarówno jam, jak i rowów, czy innych obiektów. Profil taki jest

bardzo regularny59, co przeważnie oznacza, że obiekt został wkopany w nieodległej przeszłości.

Ponadto, regularność profili niektórych obiektów czworobocznych wynika z użycia sprzętu

mechanicznego w celu ich wykopania.

Wszystkie obiekty na stanowisku Sokolniki 21, których kształt rzutu lub profilu60 nie należał

do którejś z powyższych kategorii opisano, jako nieregularne. Obiekty, które zostały częściowo

zniszczone, a z kształtu zachowanej części obiektu nie można zrekonstruować oryginalnego

kształtu, również opisane zostaną jako nieregularne.

55 Ryc. 8d.56 Obie formy wydają się być poprawne. Autor ze względów formalnych konsekwentnie używać będzie formy

"wannowate".57 Ryc. 8b.58 Obiekty prahistoryczne zazwyczaj mają mniej regularne kształty, jak również bardziej zaokrąglone kształty

narożników i ścianek profilowych.59 Ryc. 8e.60 Ryc. 8f.

20

IV.2 Analiza cech morfologicznych obiektów zadokumentowanych na stanowisku Sokolniki 21

Jak wspomniano na początku rozdziału na stanowisku Sokolniki 21 odkryto 192 obiekty

archeologiczne. Zestawienie ilości obiektów wg funkcji ilustruje wykres nr 2.

IV.2.1 Jamy

W trakcie badań wydzielono 36 obiektów, które określono jako jamy. Wszystkie jamy były

obiektami jednowarstwowymi. Ich wypełniska w przeważającej części stanowił szary lub szaro-

żółty piasek.

Najgłębsza z jam (ob. A8661) miała 43 cm głębokości. Najpłytsza jama (ob. A2062) miała

zaledwie 3 cm głębokości. Największa z jam (ob. A263) miała rozmiary 700 na 375 cm, z kolei

najmniejszy obiekt uznany za jamę (ob. A4664) miał zaledwie 46 na 30 cm.

Jamy zadokumentowane na stanowisku Sokolniki 21 miały różne kształty rzutów poziomych

i profilów. Występowały wśród nich jamy o kształtach bardziej regularnych, zbliżonych do owalu

(np. ob. 4665) lub prostokąta (ob. A2066), czy trapezu (ob. A267). Występowały również jamy o

kształcie wydłużonego owalu (np. ob. 8668), nerkowate (np. ob. A8069) jak również zupełnie

nieregularne (np. ob. A6770)

61 Tablica IV:7,8.62 Tablica I:9,10.63 Tablica XIV:1-5.64 Tablica XVII:3,4.65 Tablica XVII:3,4.66 Tablica I:9,10.67 Tablica XIV:1-5.68 Tablica IV:7,8.69 Tablica IV:3,4.70 Tablica III:6,7.

21

DOŁKI POSŁUPOWE JAMY PALENISKA0

50

100

150

536

151

Wykres nr 2

Wykres 2: Zestawienie ilości obiektów wg funkcji.

Profile obiektów jamowych miały kształt nieckowaty (np. A4671), wannowaty (np. ob.

A2072) lub odwrotnie trapezowaty (np. ob. A10573), czy zupełnie nieregularny (np. ob. A16774).

Zróżnicowanie wewnętrzne obiektów jamowych ze względu na kształt rzutu ilustruje wykres

nr 3.

Zróżnicowanie wewnętrzne obiektów jamowych ze względu na kształt profilu ilustruje wykres nr 4.

71 Tablica XVII:3,4.72 Tablica I:9,10.73 Tablica XVII:7,8.74 Tablica X:1-3.

22

nerkowate nieregularne prostokątne trapezowate wydłużony owal owalne0

5

10

15

36

3 2

8

14

Wykres nr 3

Wykres 3: Zróżnicowanie wewnętrzne jam ze względu na kształt rzutu.

nieckowate nieregularne odwrotnie trapezowate trapezowate wannowate05

101520 16

10

1 0

9

Wykres nr 4

Wykres 4: Zróżnicowanie wewnętrzne jam ze względu na kształt profilu.

IV.2.2 Dołki posłupowe75

W trakcie badań wydzielono 5 obiektów, które określono, jako dołki posłupowe. Najgłębszy

z dołków (ob. A21276) miał 14 cm głębokości. Najpłytszy dołek (ob. A4177) miał zaledwie 5 cm

głębokości. Największy z dołków (ob. A21278) miał rozmiary 60 na 44 cm, z kolei najmniejszy

obiekt uznany za dołek (ob. B179) miał zaledwie 12 na 12 cm.

Wszystkie dołki posłupowe zadokumentowane na stanowisku Sokolniki 21 miały kształt

owalu oraz nieckowaty kształt profilu.

IV.2.3 Paleniska

Na stanowisku Sokolniki 21 wydzielono 151 obiektów, które określono, jako paleniska.

Obiekty te wykazywały różnorodność kształtów zarówno rzutów poziomych, jak i profilów80. Mają

również dużą rozpiętość rozmiarów i miąższości wypełnisk. Paleniska przeważnie posiadały dwie

warstwy, ale zdarzały się również obiekty posiadające od 1 do 4 warstw. Zróżnicowanie

wewnętrzne palenisk ze względu na ilość warstw ilustruje wykres nr 5.

Najgłębsze z palenisk (ob. A12181) miało 84 cm głębokości. Najpłytsze z palenisk (ob.

A19082) miało zaledwie 5 cm głębokości. Największe z palenisk (ob. A15183) miało rozmiary 355 75 Tablica XVII:1,2,5,6,11-13.76 Tablica XVII; 14,15.77 Tablica XVII;1,2.78 Tablica XVII; 14,15.79 Tablica XVII;5,6.80 Zestawienie ilościowe kształtów rzutów poziomych poszczególnych obiektów ilustruje tabela nr 2. Zestawienie

ilościowe kształtów profilów poszczególnych obiektów ilustruje tabela nr 3.81 Tablica VI:1,2.82 Tablica XIII:4,5.83 Tablica VIII:1-3.

23

1-warstwa 2-warstwy 3-warstwy 4-warstwy0

50

100

24

93

268

Wykres nr 5

Wykres 5: Zróżnicowanie wewnętrzne palenisk ze względu na ilość warstw.

na 165 cm, z kolei najmniejszy obiekt uznany za palenisko (ob. A16384) miał zaledwie 104 na 59

cm.

Jak wspomniano powyżej, paleniska zadokumentowane na stanowisku Sokolniki 21 miały

różne kształty rzutów poziomych i profilów. Występowały wśród nich paleniska o kształtach

bardziej regularnych, zbliżonych do owalu (np. ob. A17585) lub prostokąta (ob. A17386), czy trapezu

(ob. A21087). Występowały również paleniska o kształcie wydłużonego owalu (np. ob. A12188),

nerkowate (np. ob. A19189) jak również zupełnie nieregularne (np. ob. A7490). Zróżnicowanie

wewnętrzne palenisk ze względu na kształt rzutu ilustruje wykres nr 6.

Profile palenisk miały kształt nieckowaty (np. A16891), wannowaty (np. ob. A11292),

trapezowaty (np. ob. A5893) lub odwrotnie trapezowaty (np. ob. A6894), czy zupełnie nieregularne

(np. ob. A3295). Zróżnicowanie wewnętrzne palenisk ze względu na kształt profilu ilustruje wykres

nr 7.

84 Tablica IX:8,9.85 Tablica XI:1-3.86 Tablica X:12-14.87 Tablica XIV:1-3.88 Tablica VI:1,2.89 Tablica XIII:90 Tablica IV:1,2.91 Tablica X:8,9.92 Tablica V:1-3.93 Tablica II:6-8.94 Tablica III:8-10.95 Tablica II:4-5.

24

nerkowate nieregularne prostokątne trapezowate wydłużony owal owalne0

50

100

6 1535

516

74

Wykres nr 6

Wykres 6: Zróżnicowanie wewnętrzne jam ze względu na kształt rzutu.

Poniżej zamieszczono tabele zbiorcze ilustrujące zróżnicowanie kształtów rzutów i profili

poszczególnych kategorii obiektów.

25

nieckowate nieregularneodwrotnie trapezowate trapezowate wannowate0

20

40

60

3225

41

3

50

Wykres nr 7

Wykres 7: Zróżnicowanie wewnętrzne jam ze względu na kształt profilu.

PROFILEDOŁKI JAMY PALENISKA RAZEM

NIECKOWATY 5 16 32 53NIEREGULARNY 0 10 25 35

0 1 41 42

TRAPEZOWATY 0 0 3 3WANNOWATY 0 9 50 59

RAZEM 5 36 151 192

TRAPEZOWATY ODWRÓCONY

Tabela 3: Zróżnicowanie obiektów pod względem kształtów profili.

RZUTYDOŁKI JAMY PALENISKA RAZEM

NERKOWATY 0 3 6 9NIEREGULARNY 0 6 15 21PROSTOKĄTNY 0 3 35 38TRAPEZOWATY 0 2 5 7

0 8 16 24

OWALNY 5 14 74 93RAZEM 5 36 151 192

WYDŁUŻONY OWAL

Tabela 2: Zróżnicowanie obiektów pod względem kształtów rzutów poziomych.

V. Kultura łużycka

Do obiektów związanych z kulturą łużycką zaliczono 53 obiekty, w tym 50 obiektów

datowanych na podstawie materiału ceramicznego, 2 na podstawie krzemieni oraz 1 na podstawie

narzędzia kamiennego (osełka)96. Ponadto, 122 obiekty zaliczono do kultury łużyckiej, opierając się

na analizie kontekstualnej. Łącznie za "łużyckie" uznano 175 obiektów. Wszystkie wchodziły w

skład kompleksu produkcyjnego, zajmującego większą część stanowiska. Wśród nich wydzielono

151 palenisk, 22 jamy i 2 dołki posłupowe.

Zestawienie ilościowe obiektów kultury łużyckiej wg funkcji obiektów ilustruje Wykres nr

8.

Materiał ceramiczny na podstawie którego przypisano obiekty do kultury łużyckiej nie był

jednolity. Spośród wspomnianych 50 obiektów97 zawierających ceramikę "łużycką" tylko w 2398

stwierdzono fragmenty typowe dla kultury łużyckiej. Wydatowano je na okres HaB-HaD. Pozostałe

2799 obiektów przypisanych kulturze łużyckiej, posiadało ceramikę o cechach diagnostycznych

pozwalających jedynie na określenie ich jako pochodzących z epoki brązu lub wczesnej epoki

żelaza (EB-EŻ).

W warstwie kulturowej W.4 znaleziono zarówno materiał ceramiczny o cechach łużyckich,

jak i materiał o cechach pozwalających na wydatowanie go ogólnie na EB-EŻ.

Autor zdecydował się na włączenie wszystkich tych obiektów i warstwy W.4 w jeden

horyzont chronologiczny, argumentując to, po pierwsze, brakiem materiałów prahistorycznych o

96 Fig 7:1.97 Tabela 1.98 Co stanowiło 46% obiektów datowanych na podstawie materiału ceramicznego.99 Co stanowiło 54% obiektów datowanych na podstawie materiału ceramicznego.

26

DOŁKI POSŁUPOWE JAMY PALENISKA0

50

100

150

222

151

Wykres nr 8

Wykres 8: Zestawienie ilościowe obiektów kultury łużyckiej wg funkcji obiektów.

innej metryce100, po drugie, analizą kontekstualną obiektów, które w jej wyniku połączono w jeden

funkcjonalny kompleks produkcyjny.

Na tej samej zasadzie wydatowano obiekty101 posiadające jedynie materiał krzemienny lub

kamienny.

V.1 Zabytki nieruchome kultury łużyckiej - kompleks produkcyjny (Aleksander Danecki)

Jak wspomniano wcześniej, część obszaru objętego badaniami uległa zniszczeniu przez

wykopy budowlane. Równocześnie fragment przebadanego terenu został powierzchniowo

zniszczony przez spychacz. Działalność spychacza objęła częściowo lub w całości ary (A2, A3,

A12, A13, A22, A23, A32, A33, A42, A43, A44, A52, A53, A54, A62, A63, A64, A72, A73, A74,

A82, A83, A92, A93, oraz B3, B13). Niektóre obiekty odnajdywane na obszarze działalności

spychacza były wyraźnie płytsze od znajdujących się blisko nich obiektów, które nie zostały przez

niego naruszone. Niewykluczone, że jakiś obiekt mógł ulec całkowitemu zniszczeniu. Dlatego też

analizując materiał źródłowy trzeba mieć na względzie, że możemy nie dysponować całością

danych.

Pisząc o "strefie produkcyjnej" autor bierze pod uwagę funkcję obiektów, a zwłaszcza

palenisk. Nie jest do końca pewne, czy służyły one do produkcji ceramiki, wypalania węgla

drzewnego, czy też do obróbki pożywienia lub innej czynności. Nie ulega jednak wątpliwości, że

cały kompleks obiektów, został umieszczony poza strefą mieszkalną. Wskazuje to na jego odrębną

funkcję względem innych części osady, która mogła znajdować się w pobliżu102. Podsumowując,

autor będzie używał terminu "strefa produkcyjna" i "kompleks produkcyjny", aby podkreślić

odrębną funkcję zadokumentowanych na stanowisku Sokolniki 21 obiektów.

Kompleks produkcyjny to wydzielony przez autora zbiór 175 obiektów103, które

prawdopodobnie funkcjonalnie związane były z produkcją ceramiczną104. Obecność bardzo dużej

ilości palenisk o dość zbliżonej budowie i prawdopodobnie podobnej funkcji, wydaje się

sugerować, iż były one sobie współczesne lub powstały w niewielkich odstępach czasu.

Współwystępujące z nimi jamy oraz 2 dołki posłupowe, prawdopodobnie również funkcjonalnie

związane były z produkcją ceramiczną.

100 Nie wystąpił ani materiał wcześniejszy, ani późniejszy niż okres istnienia kultury łużyckiej na tych terenach.101 Tabela 1.102 Z kompleksami produkcyjnymi usytuowanymi na peryferiach osad łużyckich, na których wystąpiły paleniska,

mamy do czynienia m.in. w Czarnowie 11 i Żydowcach 13.103 W tym 151 palenisk, 22 jam i 2 dołków posłupowych.104 Chociaż poniżej podane będą również inne hipotezy dotyczące interpretacji funkcji tych obiektów.

27

Paleniska i piece zazwyczaj usytuowane były w części mieszkalnej osad, pomiędzy

domami105 lub na rodzaju placu106, bądź na skraju osad w partii produkcyjnej107. W przypadku

Sokolników 21 wydaje się, że mamy do czynienia z ostatnią z tych możliwości.

Odkryte paleniska wraz z towarzyszącymi im jamami i dołkami tworzą duży kompleks

obiektów108. Zajmował on środkową część stanowiska i ciągnął się na całej jego długości w osi N-S.

Miał nieregularny kształt. Poczynając od południowej granicy badanego obszaru, gdzie miał

szerokość kilkunastu metrów, rozszerzając się na północ, gdzie jego szerokość przekraczała 20 m.

Następnie, w swojej centralnej części gwałtownie rozszerzał się w kierunku wschodnim,

kontynuując jednocześnie kierunek północny. Osiąga wtedy największą szerokość, dochodzącą do

ok. 60 m. Potem ponownie zwęża się w kierunku NW. W swojej północnej partii zwęża się do

około 25 m. Niestety, obszar dalej na północ uległ zniszczeniu przed rozpoczęciem prac

archeologicznych. Granica południowa jest nieuchwytna, gdyż wychodzi poza obszar badań, jednak

daje się zauważyć wyraźne zmniejszenie się ilości obiektów w kierunku południowym.

Prawdopodobnie paleniska zanikają w niewielkiej odległości od granicy przebadanego terenu.

Można założyć, że podczas prac ratowniczych udało się zbadać większą część kompleksu

produkcyjnego.

Niewykluczone, że kompleks palenisk jest strefą produkcyjną jakiejś nieodkrytej dotychczas

osady. Wskazywać może na to najbardziej wysunięty na północ, mocno zniszczony, obiekt 135.

Podobnie jak część kompleksu palenisk on również uległ zniszczeniu podczas prac budowlanych.

Jama 135 mogła należeć do leżącej na północ osady, której kompleks palenisk byłby strefą

produkcyjną w jej części południowej. Oczywiście tak daleko wyciągnięte wnioski na podstawie

jednego mocno zniszczonego obiektu są tylko hipotetyczne, niemniej jednak prawdopodobne109.

Na uwagę zasługuje palenisko A137, które wystąpiło w nieco większym oddaleniu od innych

obiektów kompleksu, ale jego datowanie wskazuje, że można je łączyć z resztą palenisk i

towarzyszących im jam. Obiekt ten można uznać za najbardziej na zachód wysunięte palenisko

kompleksu.

Bardzo ciekawe jest też istnienie pustych stref pomiędzy paleniskami, występującymi w

105 Np. Wolin, Sibin, Sobiejuchy,Viesecke, Ołtarze-Gołacze - za Mogielnicką-Urban 1984.106 Np. Tomice, Perleberg - za Mogielnicką-Urban 1984.107 Np. Obrany, Horni Mostenice, Kotlin, Dresden-Coschütz - za Mogielnicką-Urban 1984. Czarnowo 11 - Majewski

D., Chwałek S. 2009; Żydowce 13 - Mikuła R. 2008.108 Wszystkie paleniska i towarzyszące im jamy, nawet te bez materiału zabytkowego, przypisano kulturze łużyckiej.

Cały kompleks datowany jest na okres od HaB do HaD, przy czym niektóre obiekty datowane są ogólnie na EB-EŻ lub tylko na EB.

109 Stworzenie tak wielu palenisk i towarzyszących im jam wymagało współpracy wielu ludzi (ewentualnie mniejszej ilości ludzi w dłuższym odcinku czasu), którzy musieli zamieszkiwać najbliższe sąsiedztwo stanowiska.

28

każdej partii kompleksu produkcyjnego. Mogły one być pozostałością po obiektach nieuchwytnych

archeologicznie. Hipotetycznie mogły to być miejsca gromadzenia paliwa na potrzeby palenisk i

domniemanych pieców, które następnie sukcesywnie budowano w ich pobliżu. Analiza

przestrzenna kompleksu produkcyjnego wskazuje na istnienie przynajmniej dziesięciu, jeżeli nie

więcej takich pustych stref110. Autor zwrócił uwagę tylko na większe przestrzenie pozbawione

obiektów, choć nie jest wykluczone, że mogły istnieć mniejsze strefy, które prawdopodobnie

służyły jako składy paliwa111. Można więc zaryzykować hipotezę, że ludność użytkująca opisywany

tu kompleks produkcyjny, mogła sezonowo gromadzić pewną ilość paliwa w jakimś konkretnym

miejscu, a następnie w jego pobliżu budować od kilku do kilkunastu palenisk lub pieców. Po

wykorzystaniu ich, obiekty były porzucane, a w następnym sezonie cykl zaczynał się od nowa.

Hipoteza ta, aczkolwiek śmiała, wydaje się mieć potwierdzenie w materiale źródłowym.

Nie można całkowicie wykluczyć, że puste strefy mogły być pozostałością po budynkach

gospodarczych lub mieszkalnych, niepozostawiających śladów uchwytnych podczas wykopalisk112,

jednak brak w ich pobliżu większej ilości głębokich jam odpadowych, zdaje się nie potwierdzać tej

hipotezy.

Próba wydzielenia w kompleksie produkcyjnym mniejszych jednostek organizacyjnych,

które według powyższych hipotez mogła odpowiadać konkretnym sezonom, jest zadaniem trudnym

i wydaje się bezcelowa ze względu na brak możliwości sprawdzenia wyników w oparciu o

stratygrafię stanowiska czy datowanie bezwzględne obiektów. Sytuację dodatkowo komplikuje

częściowe zniszczenie północnej partii opisywanej strefy.

W tym miejscu należy wspomnieć, że podobne kompleksy produkcyjne występowały na

innych stanowiskach kultury łużyckiej. Między innymi na stanowisku Żydowce 13113 114 mamy do

czynienia z kompleksem produkcyjnym kultury łużyckiej, będącym zapleczem dla położonej obok

osady łużyckiej. Kompleks ten składał się z 347 obiektów, w tym aż 246 palenisk115, 81 jam116 i 8

dołków posłupowych. Jako oddzielną kategorię wydzielono tam jamy zasobowe w liczbie 12.

Paleniska wraz z towarzyszącymi im innymi obiektami tworzyły dość zwarty kompleks obiektów

zajmujący powierzchnię kilkunastu arów. Obiekty różnych typów występowały koncentrycznie

wokół kilku pustych stref, podobnie jak miało to miejsce w Sokolnikach 21117, jednak na

110 Plan stanowiska1:200.111 Na stanowisku Żydowo 13 w jednej ze stref wystąpiły obiekty jamowe, interpretowane jako warsztat produkcyjny.

Na stanowisku Czarnowo 11 w centralnej "pustej" strefie znajdowały się dołki posłupowe, prawdopodobnie będące pozostałością po budynku produkcyjnym.

112 Np. budynków zrębowych.113 Gmina Żydowce, woj. zachodniopomorskie.114 Mikuła R. 2008.115 Określanych przez autora jako "paleniska produkcyjne".116 Określanych przez autora jako "jamy produkcyjne".117 Porównaj Ryc.7 (Mikuła R. 2008) z Planem stanowiska Sokolniki 21.

29

stanowisku Żydowce 13, mamy również do czynienia z występowaniem palenisk dokoła centralnie

położonych obiektów jamowych, które interpretowane są jako produkcyjne118.

Natomiast na stanowisku Czarnowo 11119 wydzielono 77 palenisk, w trzech skupiskach.

Największe z nich120 grupowało 62 paleniska, które dodatkowo występowały w pobliżu obiektów

jamowych. Paleniska te ułożone były dość chaotycznie w nieregularnych rzędach121. W centralnej

części wydaje się, że paleniska tworzą okrąg wokół swego rodzaju placu zajmowanego przez

niewielkie jamki, bądź dołki posłupowe122. Paleniska te interpretowane są jako obiekty do

wypalania ceramiki. Cały kompleks produkcyjny leżał na wschodnich peryferiach osady kultury

łużyckiej, datowanej na późną epokę brązu. Pozostałe skupiska paleniska były o wiele mniejsze i

grupowały kolejno 9 i 6 obiektów. Mniejsze z nich związane było z osadą z przełomu V OEB i HaC

i prawdopodobnie miało funkcję produkcyjną. Większe natomiast, autor opracowania łączy z

obróbką termiczną ryb.

Biorąc pod uwagę charakterystykę rozplanowania przestrzennego stanowiska Sokolniki 21

oraz wymienionych powyżej stanowisk analogicznych, można zauważyć wyraźne podobieństwa.

Najwyraźniejszym jest występowanie pustych stref, które otoczone są paleniskami. Zauważalne są

również podobieństwa samych obiektów składających się na kompleksy, zarówno jeżeli chodzi o

rozmiary, kształty, jak i rodzaj wypełniska. Analogiczna jest też interpretacja palenisk jako

obiektów produkcyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem wypału ceramiki. W przypadku

Czarnowa 11 i Żydowców 13, niektóre strefy zawierały jednakże pozostałości jam produkcyjnych

lub budynków słupowych, czego nie zaobserwowano na stanowisku Sokolniki 21.

Podsumowując trzeba podkreślić, iż strefa produkcyjna na stanowisku Sokolniki 21 mogła

powstawać stopniowo w różnych sezonach. Biorąc jednak pod uwagę brak możliwości wydzielenia

precyzyjnych faz użytkowania potraktowano ją jako pewną całość i jako taką opisano podczas

analizy materiałów źródłowych.

Poniżej opisane zostaną najciekawsze obiekty, będące wzorcowymi przykładami

poszczególnych typów obiektów oraz przedstawiające wszystkie wymienione w poprzednim

rozdziale123 cechy morfologiczne.

118 Autor wspomina o możliwości interpretowania ich jako warsztatów produkcyjnych. Prawdopodobnie związanymi z wypalaniem ceramiki.

119 Majewski D., Chwałek S. 2009.120 Określone jako drugie skupisko palenisk na stanowisku.121 Porównaj Ryc. 33 (Majewski D., Chwałek S. 2009) z Planem stanowiska Sokolniki 21.122 Być może pozostałość "warsztatu".123 Rozdział IV.

30

V.1.1 Jamy

Na stanowisku Sokolniki 21 wydzielono 22 jamy, które przypisano kulturze łużyckiej124.

Tylko 6 z tych obiektów posiadało materiał ceramiczny, pozwalający na ich datowanie. Obiekt

A122 i A67 wydatowano na HaB-HaD, obiekty A20, A115, A145 i A167 wydatowano na EB-EŻ,

pozostałe jamy zostały przypisane kulturze łużyckiej w wyniku analizy kontekstualnej.

Zaliczone do kompleksu produkcyjnego 22 jamy koncentrują się w jego północnej i

zachodniej części, z kilkoma pojedynczymi obiektami jamowymi w części centralnej, wschodniej i

południowej. Wydaje się, że obiekty te nie tworzą większych skupisk wewnątrz kompleksu

produkcyjnego. Występują zarówno samodzielnie125, jak również w parach. Z obiektami jamowymi

złączonymi w pary do czynienia mamy głównie z północno-zachodniej126 części kompleksu, w

części północno-wschodniej127 wystąpiła tylko jedna para takich obiektów. Jamy "łużyckie"

występują w bezpośrednim sąsiedztwie palenisk i nie jest wykluczone, że ich funkcja mogła mieć

coś z nimi wspólnego. Według Mogielnickiej-Urban128 jamy przypiecowe mogły być pozostałością

po zewnętrznej komorze spalania, jednak w tym przypadku obiekty te posiadały wypełnisko o

intensywnie czarnej barwie, a jamy ze stanowiska Sokolniki 21 miały zupełnie inne wypełniska.

Prawdopodobna jest ich funkcja magazynowa129, produkcyjna130 lub odpadowa. Niewykluczone, że

obiekty jamowe o intencjonalnie wyrównanych dnach131 mogły służyć do celów magazynowych lub

produkcyjnych132, z kolei jamy o nieckowatych i nieregularnych profilach mogły mieć funkcję

odpadową133. Istnieje również możliwość, że obiekty określone jako jamy, były w istocie

niedokończonymi lub porzuconymi paleniskami.

Podsumowując, obiekty jamowe przypisane kulturze łużyckiej mają trudną do ustalenia

funkcję, chociaż istnieje duże prawdopodobieństwo, iż ich funkcja mogła mieć związek z

towarzyszącymi im paleniskami, służącymi najprawdopodobniej do wypału ceramiki.

Obiekt A20134 to prostokątna jama o wannowatym profilu, zlokalizowana w południowej 124 Wszystkie jamy należące do kompleksu produkcyjnego przypisano kulturze łużyckiej.125 Np. obiekty A20, A42, A53, A67, A86, A92, A94, A167, A228.126 Np. pary obiektów A72 i A75, A80 i A82, A114 i A115, A122 i A123.127 Para obiektów A95 i A96.128 Mogielnicka-Urban 1984, s. 34.129 Prawdopodobnie magazynowano w nich półprodukty do wyrobu ceramiki, być może gotowe do wypalenia naczynia

lub już wypalone naczynia tuż po wypale. 130 Być może niektóre jamy mogły być swego rodzaju warsztatami, w których wylepiano naczynia tuż przed wypałem.

Niestety, brak śladów jakichkolwiek odpadów poprodukcyjnych czy półproduktów w postaci resztek masy ceramicznej, nie wskazuje na słuszność tej hipotezy.

131 Profil wannowaty.132 W prawie wszystkich jamach o profilu wannowatym (za wyjątkiem ob. A92) znaleziono fragmenty ceramiki.133 Niewielka głębokość jam (do 34 cm) raczej nie potwierdza tej hipotezy.134 Tablica I:9,10.

31

części kompleksu produkcyjnego (ar A53). Obiekt ten miał rozmiary 84 x 60 cm i tylko 3 cm

głębokości. Na całej swojej powierzchni nosi ślady zniszczeń dokonanych przez sprzęt

mechaniczny. Obiekt zachował się właściwie tylko w partii spągowej, co utrudnia jego właściwą

interpretację. Wypełnisko jamy stanowiła jedna warstwa. Warstwę A stanowił piasek o szarej

barwie z czarnymi wtrętami. W obiekcie znaleziono jeden fragment ceramiki, datowany na EB-EŻ.

Obiekt ten leży w sąsiedztwie palenisk (A21, A29-A31), jednak nie wchodzi z nimi w relacje

stratygraficzne. Na południe od jamy A20 występuje mniejsza pusta strefa. Niewykluczone, że

obiekt ten był funkcjonalnie związany z towarzyszącymi mu paleniskami, mógł więc być

wykorzystywany podczas prac związanych z wypałem ceramiki. Jakie były to prace, pozostaje

kwestią otwartą135.

Obiekt A67136 to nieregularna jama o nieckowatym profilu, zlokalizowana w północnej

części kompleksu produkcyjnego (ar A35). Obiekt ten miał rozmiar 90 x 45 cm i głębokość 18 cm.

Wypełnisko jamy stanowiła jedna warstwa. Warstwę A stanowił piasek o szarej barwie. Wewnątrz

znaleziono również kamienie. W obiekcie zadokumentowano 5 fragmentów ceramiki, datowanych

na HaB-HaD. Obiekt leży pomiędzy paleniskami (A54, A64-A66 i A68-A69). Niewykluczone, że

obiekt ten był funkcjonalnie związany z towarzyszącymi mu paleniskami, mógł więc być

wykorzystywany podczas prac związanych z wypałem ceramiki.

Obiekt A80137 to nerkowata w kształcie jama o nieckowatym profilu, zlokalizowana w

północnej części kompleksu produkcyjnego (ar A45). Obiekt ten miał rozmiar 104 x 80 cm i

głębokość 30 cm. Wypełnisko jamy stanowiła jedna warstwa. Warstwę A stanowił piasek o

jasnobrunatno-beżowej barwie. Wewnątrz znaleziono również kamienie. W obiekcie nie znaleziono

materiału datującego, ale w wyniku analizy kontekstualnej przypisano go kulturze łużyckiej. Obiekt

leżał w pobliżu palenisk (A78, A79, A81, A83) oraz jamy A82, nie wchodził jednak z nimi w

relacje stratygraficzne. Na północ od obu jam wydzielona została większa pusta strefa.

Niewykluczone, że obiekt ten, wraz z jamą A82, był funkcjonalnie związany z towarzyszącymi mu

paleniskami, mógł więc być wykorzystywany podczas prac związanych z wypałem ceramiki.

Obiekt A86138 to jama o kształcie wydłużonego owalu i nieckowatym profilu, zlokalizowana

w północnej części kompleksu produkcyjnego. Obiekt ten miał rozmiary 163 x 98 cm i głębokość 135 Być może jama ta (oraz być może także jamy A67, A80, A86, A167) miała charakter magazynowy i służyła do

krótkotrwałego przechowywania naczyń wypalonych lub dopiero do wypalania przygotowanych. 136 Tablica I:9,10.137 Tablica IV:3,4.138 Tablica IV:7,8.

32

43 cm. Wypełnisko jamy stanowiła jedna warstwa. Warstwę A stanowił piasek o jasnoszaro-

beżowej barwie. W obiekcie nie znaleziono materiału datującego, ale w wyniku analizy

kontekstualnej przypisano go kulturze łużyckiej. Obiekt leżał w otoczeniu palenisk (A84, A85,

A87, A156 i A198), na południowy-zachód od niego znajdowała się większa pusta strefa. Obiekt

A86 nie wchodził w relacje stratygraficzne z sąsiadującymi obiektami. Niewykluczone, że obiekt

ten był funkcjonalnie związany z towarzyszącymi mu paleniskami, mógł więc być wykorzystywany

podczas prac związanych z wypałem ceramiki.

Obiekt A167139 to owalna jama o nieregularnym profilu, zlokalizowana w centralnej partii

kompleksu produkcyjnego (ar A54). Obiekt miał rozmiary 130 x 120 cm i 20 cm głębokości.

Wypełnisko jamy stanowiła jedna warstwa. Warstwę A stanowił piasek o czarno-brunatnej barwie.

W obiekcie znaleziono 2 fragmenty ceramiki datowanej na EB-EŻ oraz jeden fragment nowożytny.

Obiekt przypisano kulturze łużyckiej, uznając, że materiał nowożytny, znaleziony na powierzchni

obiektu, prawdopodobnie pochodził z humusu. Obiekt leżał w sąsiedztwie palenisk (A44, A164,

A168 i A169), od północy graniczył z większą pustą strefą. Niewykluczone, że obiekt ten był

funkcjonalnie związany z towarzyszącymi mu paleniskami, mógł więc być wykorzystywany

podczas prac związanych z wypałem ceramiki.

V.1.2 Dołki posłupowe

Z kulturą łużycką związane są dwa dołki posłupowe. Obiekt A142 wydatowano na

podstawie jednego fragmentu ceramiki na EB-EŻ. Dołek A212 uznano za "łużycki" w wyniku

analizy kontekstualnej. Obiekty te występowały w dużej odległości ponad 20 m od siebie, nie

mogły więc tworzyć jednego obiektu słupowego. Niewykluczone, że jak w przypadku jam tak i w

przypadku dołków posłupowych ich funkcja może być związana z paleniskami.

Obiekt A142 zlokalizowany na arze A34 leżał w bezpośredniej bliskości paleniska A147.

Istnieje możliwość zależności pomiędzy tymi obiektami, niestety z analizy przestrzennej tej partii

stanowiska nie wynika na czym mogła ona polegać. Możliwe jest również, że dołek A142 nie

wchodzi w relacje z paleniskiem A147. Możliwość jego relacji z innymi obiektami jest raczej mało

prawdopodobna.

139 Tablica X:1-3.

33

Obiekt A212140 zlokalizowany jest na arze A42 pomiędzy paleniskami A211, A217 i A232.

Podobnie jak w przypadku wcześniej opisanego dołka słupowego, możliwa jest jego relacja z

jednym z tych palenisk. Jest jednak możliwe, że obiekty te nie miały ze sobą nic wspólnego.

Analiza relacji przestrzennych pomiędzy pojedynczymi dołkami a innymi obiektami jest

utrudniona i rzadko prowadzi do zadowalających wniosków.

V.1.3 Paleniska

W przypadku stanowiska Sokolniki 21 mamy do czynienia z bardzo dużą ilością palenisk

(łącznie 151), zgrupowanych na stosunkowo niewielkim obszarze141, dość blisko siebie142, z

kilkoma tylko pustymi strefami pomiędzy nimi143. Paleniskom tym towarzyszą jamy o trudnej do

ustalenia funkcji144. Wydaje się, że paleniska nie powstały jednocześnie, a raczej systematycznie

tworzono nowe, tym samy powiększając zasięg strefy produkcyjnej.

W niniejszym opracowaniu autor często używa terminu "palenisko". Jest to pojęcie dość

obszerne i mogące określać różne obiekty, od krótko używanych ognisk145, poprzez dość stałe

paleniska z konstrukcjami kamiennymi146, po piece o różnym przeznaczeniu147.

Funkcja palenisk mogła być różna. Obiekty takie mogły służyć do zapewnienia ciepła,

przygotowywania potraw, produkcji ceramiki, wyprażania rudy, czy wypalaniu węgla drzewnego.

Niewykluczone, że niektóre paleniska mogły spełniać kilka funkcji równocześnie.

W przypadku analizowanego stanowiska w grę wchodzą oczywiście wszystkie powyższe

funkcje, jednak najmniej prawdopodobna wydaje się funkcja związana z zapewnieniem ciepła.

Obiekty o takiej funkcji powinny być obecne w pobliżu budynków mieszkalnych lub ewentualnie w

ich wnętrzu. W przypadku stanowiska Sokolniki 21 nie mamy jednak śladów obiektów

mieszkalnych. Między innymi z tego samego powodu przygotowywanie potraw w opisywanych tu

140 Tablica XVII; 14,15.141 Paleniska stwierdzono na 24 przebadanych arach. 142 Na arach A35, A44 i A64 zadokumentowano po 14 palenisk.143 Plan stanowiska1:200.144 Być może magazynowano w nich paliwo do palenisk, ewentualnie masę ceramiczną lub wyroby gotowe do

wypalenia.145 W przypadku grup ludzkich, których sposób bytowania opierał się na częstej zmianie miejsca zamieszkania, tj.

pasterze, łowcy, czy zbieracze.146 Wszystkie paleniska zadokumentowane na stanowisku Sokolniki 21 posiadały resztki konstrukcji kamiennych.

Niektóre zachowane były w bardzo szczątkowej formie, zwłaszcza te zniszczone częściowo przez spychacz przed rozpoczęciem badań ratowniczych.

147 W dwóch przypadkach opisanych w dalszej części rozdziału, mamy prawdopodobnie do czynienia z jakąś formą pieca garncarskiego.

34

paleniskach również wydaje się być mało prawdopodobne. Dodatkowo na stanowisku nie

znaleziono śladów kości zwierzęcych, jak również innych odpadów związanych z

przygotowywaniem pożywienia.

Jeżeli chodzi o funkcje produkcyjne palenisk w kontekście opisywanego stanowiska to mało

prawdopodobne wydaje się również używanie ich w celach wyprażania rudy, czy wypalania węgla

drzewnego. Należy tu zwrócić uwagę, że w takim przypadku w obiektach lub w ich pobliżu

pozostałyby ślady w postaci odpadów poprodukcyjnych tj. kawałki żużla148, czy większe fragmenty

węgla drzewnego149.

Biorąc pod uwagę kwestię produkcji ceramicznej, to omawiane tu paleniska mogły służyć

do jej wypalania. Warto podkreślić, że wg Mogielnickiej-Urban150 tego typu palenisko można uznać

za dość prosty piec jamowy bez otworu bocznego, wyłożony kamieniami (typ Ib wg Mogielnickiej-

Urban 1984). W tym miejscu trzeba jednak zaznaczyć, że w niewielu obiektach znaleziona została

polepa151, która wystąpiłaby prawdopodobnie w przypadku użycia kopuły przykrywającej piec.

Możliwe było oczywiście użycie, znanych z obserwacji etnograficznych152, przenośnych kopuł

wielokrotnego użytku, ale nawet w takim przypadku wydaje się, że znaleziska polepy byłyby

częstsze153.

W dwóch przypadkach154 mamy do czynienia z obiektami, które można by zaliczyć do pieca

garncarskiego typu II (wg Mogielnickiej-Urban 1984). Autor nie jest jednak pewny takiej

interpretacji, dlatego też obiekty te zostały określone i przeanalizowane jako paleniska.

Niewykluczone jest również, że paleniska służące do wypalania ceramiki nie były przykryte

kopułą, a jedynie stopniowo dokładanym paliwem, w postaci drewna, słomy, czy innych

materiałów palnych155. W takim przypadku paleniska służyłyby do wypalania naczyń na wolnym

ogniu z bezpośrednim dostępem powietrza.

148 Podgórski J.T. 1971, s. 35 i n.; Pietzsch A. 1971, s. 35 i n.149 Węgiel drzewny występował w paleniskach zadokumentowanych na stanowisku Sokolniki 21, jednak były to

niewielkie fragmenty, będące raczej resztkami paliwa zużytego do opalania paleniska, niż odpadem poprodukcyjnym.

150 Mogielnicka-Urban 1984, s. 27-35.151 Ob. A10, A11, A25, A28 i A33. 152 Za Mogielnicką-Urban 1984, s. 28153 W tym miejscu należy dodać, że podczas eksploracji nie udało się zebrać polepy, z przyczyny jej złego stanu

zachowania. Większość jej fragmentów miała niewielkie rozmiary oraz na dodatek przy próbie ich zebrania rozpadały się na jeszcze mniejsze. Być może zaleganie w silnie przepuszczalnej glebie piaskowej, spowodowało naruszenie struktury wewnętrznej wypalonej gliny. Na zadokumentowanych rysunkowo i fotograficznie fragmentach polepy nie zaobserwowano również żadnych odcisków, mogących pochodzić z drewnianych partii konstrukcji pieca, tj. kopuła oblepiona gliną.

154 Ob. A74 i A151.155 W takim przypadku naczynia stopniowo zaczynał pokrywać gorący popiół, który mógł blokować dostęp powietrza.

Niestety, tego typu zabieg nie pozostawia śladów uchwytnych archeologicznie. Można go natomiast spróbować odtworzyć w formie eksperymentalnej. Wyniki oraz przebieg prób wypału w ogniskach przeprowadzone zostały między innymi przez D. Łaciak (2003, s.45-46).

35

Wypał ceramiki w ogniskach wg Mogielnickiej-Urban156 był najbardziej rozpowszechnioną

metodą produkcji naczyń ceramicznych. Autorka jednak zwraca uwagę na fakt przykrywania

naczyń w trakcie wypalania przez warstwę rozgrzanego popiołu, który mógł utrudniać dostęp

powietrza. Wskazuje jednocześnie, że wypalając naczynie wsadzone w drugie, większe, naczynie

można było uzyskać wypał redukcyjny, zarówno całego mniejszego naczynia, jak i wewnętrznej

ścianki większego.

Analiza materiału ceramicznego ze stanowiska Sokolniki 21 wskazuje, że większa część

znalezionych na stanowisku fragmentów była wypalona w atmosferze utleniającej157, posiadała

również przebarwienia spowodowane nierównomiernym rozkładem temperatur podczas wypału.

Mogło by to wskazywać na słuszność powyższej hipotezy158.

Podsumowując, funkcja palenisk zadokumentowanych na stanowisku Sokolniki 21 nie jest

do końca wyjaśniona. Obiekty te mogły być wielofunkcyjne, jednak najbardziej prawdopodobna

wydaje się hipoteza zakładająca użycie ich w celach produkcyjnych. W paleniskach tych, ludność

użytkująca stanowisko, najprawdopodobniej wypalała naczynia ceramiczne. Niewykluczone, że

paleniska przykrywano podczas wypału darnią, co nie pozostawiło po sobie śladów uchwytnych

archeologicznie.

Nie ulega wątpliwości, że cały obszar występowania palenisk był swego rodzaju

kompleksem produkcyjnym, stworzonym na potrzeby ludności, która prawdopodobnie

zamieszkiwała okolice stanowiska Sokolniki 21159.

Obiekt A18160 to palenisko o owalnym kształcie rzutu i wannowatym profilu, zlokalizowane

w południowej części centralnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A53). Obiekt miał rozmiar 154

x 150 cm i 45 cm głębokości. Obiekt od strony SE został częściowo zniszczony. Na obiekt składały

się dwie warstwy. Warstwę A stanowił szary piasek, w którym znajdowały się kamienie. Warstwę

B stanowił piasek o intensywnie czarnej barwie, w którym również zadokumentowano kamienie.

Obiekt służył najprawdopodobniej do wypalania ceramiki. Czarny piasek w warstwie B to

spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do podtrzymania ognia. Kamienie

156 Mogielnicka-Urban 1984, s. 116-122.157 Rozdział V.2.158 Trzeba wziąć jednak pod uwagę, że według w paleniskach przykrytych darnią można było uzyskać zarówno

ceramikę o barwie czarnej sugerującą wypał w atmosferze redukcyjnej, jak i plamistą i ceglastą, co wskazywałoby na atmosferę utleniającą (Mogielnicka-Urban (1984, s. 116-122). Autorka ta zwraca też uwagę, że dla uzyskania dobrze wypalonej ceramiki naczyniowej konieczne było wypalanie w specjalnych piecach. Wskazuje na przeprowadzone przez siebie eksperymenty oraz na obserwacje etnograficzne.

159 Niestety w pobliżu stanowiska Sokolniki 21 nie odkryto osady mieszkalnej.160 Tablica I:1-4.

36

znalezione w wypełnisku pochodziły prawdopodobnie z wewnętrznej konstrukcji paleniska. W

obiekcie nie stwierdzono materiału zabytkowego, ale w wyniku analizy kontekstualnej przypisano

go kulturze łużyckiej.

Obiekt A28161 to palenisko o owalnym kształcie rzutu i nieckowatym profilu, zlokalizowane

w centralnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A53/A54). Obiekt miał rozmiar 150 x 100 cm i 16

cm głębokości. Obiekt na powierzchni nosił ślady działalności sprzętu mechanicznego, który

częściowo zniszczył jego warstwę stropową. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A

stanowił beżowy piasek, w którym znajdowały się kamienie. Warstwę B stanowił piasek o

intensywnie czarnej barwie, w którym również zarejestrowano kamienie. Obiekt służył

najprawdopodobniej do wypalania ceramiki. Czarny piasek w warstwie B to spopielone resztki

biomasy, która posłużyła jako paliwo do podtrzymania ognia. Kamienie znalezione w wypełnisku

pochodziły prawdopodobnie z wewnętrznej konstrukcji paleniska. W obiekcie nie stwierdzono

materiału zabytkowego, ale w wyniku analizy kontekstualnej przypisano go kulturze łużyckiej.

Obiekt A29162 to palenisko o prostokątnym kształcie rzutu i nieckowatym profilu,

zlokalizowane w centralnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A53/A54). Obiekt miał rozmiar

160 x 140 cm i 16 cm głębokości. Obiekt na powierzchni nosił ślady działalności sprzętu

mechanicznego, który częściowo zniszczył jego warstwę stropową. Na obiekt składały się dwie

warstwy. Warstwę A stanowił beżowy piasek, w którym znajdowały się kamienie. Warstwę B

stanowił piasek o intensywnie czarnej barwie, w którym również zauważono kamienie. Obiekt

służył najprawdopodobniej do wypalania ceramiki. Czarny piasek w warstwie B to spopielone

resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do podtrzymania ognia. Kamienie znalezione w

wypełnisku pochodziły prawdopodobnie z wewnętrznej konstrukcji paleniska. W obiekcie nie

stwierdzono materiału zabytkowego, ale w wyniku analizy kontekstualnej przypisano go kulturze

łużyckiej.

Obiekt A31163 to palenisko o owalnym kształcie rzutu i nieregularnym profilu,

zlokalizowane we wschodniej części centralnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A53). Obiekt

miał rozmiar 146 x 54 cm i 8 cm głębokości. Obiekt na powierzchni nosił ślady działalności sprzętu

mechanicznego, który częściowo zniszczył jego warstwę stropową. Na obiekt składała się jedna

warstwa. Warstwę A stanowił beżowo-czarny piasek. Obiekt służył najprawdopodobniej do

161 Tablica I:5,6.162 Tablica I:7,8,11.163 Tablica II:9,10.

37

wypalania ceramiki. Beżowo-czarny piasek w warstwie B to spopielone resztki biomasy, która

posłużyła jako paliwo do podtrzymania ognia, przemieszane z materiałem zasypiskowym, który

dostał się do obiektu po zakończeniu jego użytkowania. W obiekcie nie stwierdzono materiału

zabytkowego, ale w wyniku analizy kontekstualnej przypisano go kulturze łużyckiej.

Obiekt A32164 to palenisko o prostokątnym kształcie rzutu i nieregularnym profilu,

zlokalizowane we wschodniej partii kompleksu produkcyjnego (ar A73). Obiekt miał rozmiar 170 x

158 cm i 16 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił beżowo-

czarny piasek, w którym znajdowały się kamienie. Warstwę B stanowił piasek o intensywnie

czarno-brunatnej barwie, w którym również zauważono kamienie. Obiekt służył

najprawdopodobniej do wypalania ceramiki. Kamienie znalezione w wypełnisku pochodziły

prawdopodobnie z wewnętrznej konstrukcji paleniska. W obiekcie nie stwierdzono materiału


Obiekt A44165 to palenisko o owalnym kształcie rzutu i wannowatym profilu, zlokalizowane

w centralnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A54). Obiekt miał rozmiar 175 x 150 cm i 46 cm

głębokości. Na obiekt składały się trzy warstwy. Warstwę A stanowił jasnobrunatno-beżowy

piasek, w którym znajdowały się kamienie. Warstwę B stanowił piasek o intensywnie czarnej

barwie, w którym również zauważono kamienie. Warstwę C stanowił szary piasek. Obiekt służył





Obiekt A58166 to palenisko o owalnym kształcie rzutu i trapezowatym profilu, zlokalizowane

w północny-wschodniej partii kompleksu produkcyjnego (ar A25/A35). Obiekt miał rozmiar 150 x

100 cm i 60 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił szaro-żółty

piasek, w którym znajdowały się fragmenty węgli drzewnych. Warstwę B stanowił piasek o

ciemnoszaro-czarnej barwie, w którym zauważono kamienie. Obiekt służył najprawdopodobniej do

wypalania ceramiki. Ciemnoszaro-czarny piasek w warstwie B to spopielone resztki biomasy, która

posłużyła jako paliwo do podtrzymania ognia. Kamienie znalezione w wypełnisku pochodziły

prawdopodobnie z wewnętrznej konstrukcji paleniska. W obiekcie odkryto jeden fragment

ceramiki, który wydatowano na EB-EŻ.

164 Tablica II:4,5.165 Tablica II:1-3166 Tablica II:6-8.

38

Obiekt A60167 to palenisko o owalnym kształcie rzutu i trapezowatym profilu, zlokalizowane

w północny-wschodniej partii kompleksu produkcyjnego (ar A25). Obiekt miał rozmiar 110 x 70

cm i 46 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił szaro-żółty

piasek. Warstwę B stanowił piasek o intensywnie czarnej barwie, w którym zauważono kamienie.

Obiekt służył najprawdopodobniej do wypalania ceramiki. Czarny piasek w warstwie B to



obiekcie odkryto jeden fragment ceramiki, który wydatowano na EB-EŻ.

Obiekt A62168 to palenisko o owalnym kształcie rzutu i odwrotnie trapezowatym profilu,

zlokalizowane w północnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A35/A36). Obiekt miał rozmiar

220 x 216 cm i 60 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił szaro-

żółty piasek. Warstwę B stanowił piasek o czarno-szarej barwie, w którym zauważono kamienie.

Obiekt służył najprawdopodobniej do wypalania ceramiki. Czarno-szary piasek w warstwie B to



obiekcie odkryto jeden fragment krzemienia, który wydatowano na EB.


zlokalizowane w centralnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A35). Obiekt miał rozmiar 190 x

175 cm i 64 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił szary piasek.

Warstwę B stanowił piasek o czarno-beżowo-żółtej barwie, w którym również zauważono

kamienie. Obiekt służył najprawdopodobniej do wypalania ceramiki. Czarno-beżowo-żółty piasek

w warstwie B to spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do podtrzymania ognia,

przemieszane z materiałem zasypiskowym, który dostał się do obiektu po zakończeniu jego

użytkowania. Kamienie znalezione w wypełnisku pochodziły prawdopodobnie z wewnętrznej

konstrukcji paleniska. W obiekcie nie stwierdzono materiału zabytkowego, ale w wyniku analizy

kontekstualnej przypisano go kulturze łużyckiej.

Obiekt A74170 to domniemany piec garncarski o nieregularnym kształcie rzutu i profilu.

167 Tablica III:4,5.168 Tablica III:1-3.169 Tablica III:8-10.170 Tablica IV:1,2.

39

Obiekt ten miał rozmiary 292 x 185 cm i 56 cm głębokości. Jego kształt wynikał z istnienia, poza

jamą paleniskową, drugiej, płytszej części obiektu, mogącej być pozostałością po otworze bocznym

pieca. Jak widać na rysunku główna komora domniemanego pieca byłaby w części SW obiektu,

natomiast owalna wypustka z części NE obiektu byłaby otworem bocznym. Wypełnisko stanowił

piasek o beżowo-brunatnej barwie (warstwa A), wewnątrz którego wyraźnie widoczne były

pomarańczowe przebarwienia, być może spowodowane wysoką temperaturą. Wypełnisko głównej

komory (warstwa B) było intensywnie czarne i zawierało również przepalone kamienie, zapewne

pozostałość wewnętrznej konstrukcji kamiennej. Obiekt ten zlokalizowany był w północnej partii

kompleksu produkcyjnego (ar A45/A46). W obiekcie nie stwierdzono materiału zabytkowego, ale

w wyniku analizy kontekstualnej przypisano go kulturze łużyckiej.

Obiekt A83171 to palenisko o prostokątnym kształcie rzutu i odwrotnie trapezowatym

profilu, zlokalizowane w północnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A45). Obiekt miał rozmiar

170 x 90 cm i 58 cm głębokości. Na obiekt składały się trzy warstwy. Warstwę A stanowił

ciemobrunatny piasek. Warstwę B stanowił piasek o brunatnej barwie. Warstwę C stanowił

intensywnie czarny piasek, zawierający kamienie. Obiekt służył najprawdopodobniej do wypalania

ceramiki. Czarny piasek w warstwie C to spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo

do podtrzymania ognia. Kamienie znalezione w wypełnisku pochodziły prawdopodobnie z

wewnętrznej konstrukcji paleniska. W obiekcie odkryto jeden fragment ceramiki, który

wydatowano na EB-EŻ.


zlokalizowane we wschodniej części północnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A55). Obiekt

miał rozmiary 192 x 73 cm i 54 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A

stanowił brunatno-beżowy piasek z kamieniami. Warstwę B stanowił czarno-beżowy piasek,

również zawierający kamienie. Obiekt służył najprawdopodobniej do wypalania ceramiki. Czarno-

beżowy piasek w warstwie B to spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do

podtrzymania ognia. Kamienie znalezione w wypełnisku pochodziły prawdopodobnie z


wydatowano na HaB-HaD.

Obiekt A112173 to palenisko o owalnym kształcie rzutu i wannowatym profilu,

171 Tablica IV:5,6.172 Tablica IV:9-11.173 Tablica V:1-3.

40

zlokalizowane w zachodniej części północnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A26). Obiekt


stanowił jasnobrunatno-beżowy piasek z kamieniami. Warstwę B stanowił czarno-beżowy piasek,

również zawierający kamienie. Obiekt służył najprawdopodobniej do wypalania ceramiki. Czarno-

beżowy piasek w warstwie B to spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do





zlokalizowane w północnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A36). Obiekt miał rozmiary 140 x

136 cm i 48 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił brunatno-

czarny piasek. Warstwę B stanowił czarno-brunatny piasek, zawierający kamienie. Obiekt służył

najprawdopodobniej do wypalania ceramiki. Czarno-brunatny piasek w warstwie B to spopielone

resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do podtrzymania ognia. Kamienie znalezione w

wypełnisku pochodziły prawdopodobnie z wewnętrznej konstrukcji paleniska. W obiekcie odkryto

jeden fragment ceramiki, który wydatowano na HaB-HaD.

Obiekt A119175 to palenisko o prostokątnym kształcie rzutu i odwrotnie trapezowatym

profilu, zlokalizowane w północnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A36). Obiekt miał

rozmiary 164 x 150 cm i 47 cm głębokości. Na obiekt składały się trzy warstwy. Warstwę A

stanowił brunatny piasek. Warstwę B stanowił ciemnobrunatny piasek. Warstwę C stanowił

intensywnie czarny piasek z kamieniami. Obiekt służył najprawdopodobniej do wypalania ceramiki.

Czarny piasek w warstwie C to spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do


wewnętrznej konstrukcji paleniska. W obiekcie nie stwierdzono materiału zabytkowego, ale w

wyniku analizy kontekstualnej przypisano go kulturze łużyckiej.

Obiekt A120176 to palenisko o owalnym kształcie rzutu i nieckowatym profilu,

zlokalizowane w północnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A36). Obiekt miał rozmiary 173 x

162 cm i 46 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił szaro-

beżowy piasek. Warstwę B stanowił intensywnie czarny piasek, z pomarańczowo-beżowymi

174 Tablica V:4-7.175 Tablica V:8-10.176 Tablica VI:7,8.

41

wtrętami. W warstwie B znaleziono kamienie. Obiekt służył najprawdopodobniej do wypalania

ceramiki. Czarny piasek w warstwie B to spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo

do podtrzymania ognia. Kamienie znalezione w wypełnisku pochodziły prawdopodobnie z



Obiekt A121177 to palenisko o kształcie wydłużonego owalu i odwrotnie trapezowatym

profilu, zlokalizowane w północnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A36). Obiekt miał

rozmiary 198 x 122 cm i 84 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A

stanowił brunatny piasek, z domieszką piasku o beżowej barwie. W warstwie wystąpiły kamienie.

Warstwę B stanowił brunatny piasek, z czarnymi wtrętami. W warstwie B również znaleziono

kamienie. Obiekt służył najprawdopodobniej do wypalania ceramiki. Brunatno-czarny piasek w

warstwie B to spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do podtrzymania ognia,

przemieszane z materiałem zasypiskowym, który dostał się do obiektu po zakończeniu jego

użytkowania. Kamienie znalezione w wypełnisku pochodziły prawdopodobnie z wewnętrznej

konstrukcji paleniska. W obiekcie nie stwierdzono materiału zabytkowego, ale w wyniku analizy



zlokalizowane w zachodniej części północnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A34/A35).

Obiekt miał rozmiary 155 x 150 cm i 56 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy.

Warstwę A stanowił brunatny piasek. Warstwę B stanowił brunatno-czarny piasek z kamieniami.

Obiekt służył najprawdopodobniej do wypalania ceramiki. Brunatno-czarny piasek w warstwie B to

spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do podtrzymania ognia, przemieszane z

materiałem zasypiskowym, który dostał się do obiektu po zakończeniu jego użytkowania. Kamienie


obiekcie odkryto jeden fragment ceramiki, który wydatowano na HaB-HaD.


zlokalizowane w zachodniej części północnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A34/A35).

Obiekt miał rozmiary 180 x 160 cm i 63 cm głębokości. Na obiekt składały się trzy warstwy.

Warstwę A stanowił brunatno-beżowy piasek. Warstwę B stanowił beżowo-czarny piasek z

177 Tablica VI:1,2.178 Tablica VI:3-6.179 Tablica VII:1,2.

42

kamieniami. Warstwę C stanowił czarny piasek z pomarańczowymi wtrętami. W warstwie C

wystąpiły kamienie. Obiekt służył najprawdopodobniej do wypalania ceramiki. Czarny piasek w

warstwie B to spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do podtrzymania ognia.

Kamienie znalezione w wypełnisku pochodziły prawdopodobnie z wewnętrznej konstrukcji

paleniska. W obiekcie odkryto jeden fragment ceramiki, który wydatowano na HaB-HaD.


zlokalizowane w zachodniej partii kompleksu produkcyjnego (ar A34). Obiekt miał rozmiary 185 x

153 cm i 38 cm głębokości. Na obiekt składały się trzy warstwy. Warstwę A stanowił brunatno-

beżowy piasek. Warstwę B stanowił beżowo-czarny piasek z kamieniami. Warstwę C stanowił

czarny piasek z pomarańczowymi wtrętami. W warstwie C wystąpiły kamienie. Obiekt służył






zlokalizowane w zachodniej partii kompleksu produkcyjnego (ar A34). Obiekt miał rozmiary 233 x

205 cm i 63 cm głębokości. Na obiekt składały się trzy warstwy. Warstwę A stanowił brunatny

piasek z czarnymi wtrętami. Warstwę B stanowił beżowo-pomarańczowy piasek. Warstwę C

stanowił czarny piasek z kamieniami. Obiekt służył najprawdopodobniej do wypalania ceramiki.

Czarny piasek w warstwie C to spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do


wewnętrznej konstrukcji paleniska. W obiekcie odkryto dwa fragmenty ceramiki, które



zlokalizowane w centralnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A34/A44). Obiekt miał rozmiary

150 x 104 cm i 45 cm głębokości. Na obiekt składały się cztery warstwy. Warstwę A stanowił

brunatny piasek. Warstwę B stanowił jasnobrunatno-beżowy piasek. Warstwę C stanowił

pomarańczowy piasek. Warstwę D stanowił intensywnie czarny piasek z kamieniami. Czarny

piasek w warstwie D to spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do podtrzymania

180 Tablica VII:5,6.181 Tablica VII:7-11.182 Tablica VIII:4,5.

43

ognia. Kamienie znalezione w wypełnisku pochodziły prawdopodobnie z wewnętrznej konstrukcji

paleniska. W obiekcie odkryto trzy fragmenty ceramiki, które wydatowano na HaB-HaD.

Obiekt A151183 to domniemany piec garncarski zlokalizowany na arze A 35, w niewielkiej

odległości od opisywanego wcześniej obiektu A74. Obiekt ten ma nieregularny rzut poziomy i

profil. Kształt rzutu przypomina duży owal z mniejszą zaokrągloną wypustką od S strony i większą,

ale węższą wypustką od strony północnej. Na profilu widać wyraźnie główną komorę

domniemanego pieca, znajdującą się w części centralnej, do której dochodzą dwa "wloty".

Południowy jest szerszy i płytszy, północny zaś jest węższy i głębszy. Oba "wloty" mają lekko

nieckowate profile. W wypełnisku piaskowym dominuje barwa szara i beżowa (warstwy A i B), są

również wtręty pomarańczowego piasku (warstwa C), prawdopodobne pozostałość po działalności

wysokiej temperatury oraz intensywnie czarna warstwa na dnie komory głównej (warstwa D). W

wypełnisku zaobserwowano również kamienie będące prawdopodobnie pozostałością po

wewnętrznej konstrukcji kamiennej. Istnienie dwóch "wlotów" jest zagadkowe, niewykluczone, że

mogło wynikać z błędu konstrukcyjnego lub innej nieznanej nam przyczyny. W obiekcie odkryto

dwa fragmenty ceramiki, które wydatowano na HaB-HaD.


zlokalizowane w centralnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A44). Obiekt miał rozmiary 160 x

140 cm i 36 cm głębokości. Na obiekt składały się trzy warstwy. Warstwę A stanowił brunatno-

beżowy piasek. Warstwę B stanowił intensywnie czarny piasek z beżowymi wtrętami, w których

znaleziono również kamienie. Warstwę C stanowił pomarańczowy piasek. Czarny piasek w



paleniska. W obiekcie odkryto dwa fragmenty ceramiki, które wydatowano na HaB-HaD.

Obiekt A158185 to palenisko o owalnym kształcie rzutu i profilu o kształcie odwróconego

trapezu, zlokalizowane w centralnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A44). Obiekt miał

rozmiary 142 x 129 cm i 70 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A

stanowił brunatny piasek z kamieniami. Warstwę B stanowił intensywnie czarny piasek z

beżowymi przebarwieniami oraz kamieniami. Czarny piasek w warstwie B to spopielone resztki


183 Tablica VIII:1-3.184 Tablica VIII:6,7.185 Tablica IX:1-4.

44

pochodziły prawdopodobnie z wewnętrznej konstrukcji paleniska. W obiekcie odkryto trzy

fragmenty ceramiki, które wydatowano na EB-EŻ.



114 cm i 40 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił brunatno-

beżowy piasek z węglami drzewnymi. Warstwę B stanowił intensywnie czarny piasek z beżowymi

przebarwieniami i kamieniami. Czarny piasek w warstwie B to spopielone resztki biomasy, która

posłużyła jako paliwo do podtrzymania ognia. Kamienie znalezione w wypełnisku pochodziły

prawdopodobnie z wewnętrznej konstrukcji paleniska. W obiekcie odkryto jeden fragment

krzemienia, który wydatowano na EB.

Obiekt A163187 to palenisko o owalnym kształcie rzutu i nieregularnym profilu,


120 cm i 54 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił

jasnobrązowo-beżowy piasek. Warstwę B stanowił intensywnie czarny piasek z kamieniami.

Czarny piasek w warstwie B to spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do


wewnętrznej konstrukcji paleniska. W obiekcie odkryto siedem fragmentów ceramiki, które


Obiekt A168188 to palenisko o prostokątnym kształcie rzutu i nieckowatym profilu,


120 cm i 22 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił brunatny

piasek. Warstwę B stanowił czarny piasek z ciemnobrunatnymi wtrętami i kamieniami. Czarny

piasek w warstwie B to spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do podtrzymania

ognia. Kamienie znalezione w wypełnisku pochodziły prawdopodobnie z wewnętrznej konstrukcji

paleniska. W obiekcie odkryto jeden fragment ceramiki, który wydatowano na EB-EŻ.



186 Tablica IX:5-7.187 Tablica IX:8,9.188 Tablica X:8,9.189 Tablica X:12-14.

45

82 cm i 38 cm głębokości. Na obiekt składała się jedna warstwa. Warstwę A stanowił czarno-

beżowy piasek z kamieniami. Czarno-beżowy piasek w warstwie A to spopielone resztki biomasy,

która posłużyła jako paliwo do podtrzymania ognia, przemieszane z materiałem zasypiskowym,

który dostał się do obiektu po zakończeniu jego użytkowania. Kamienie znalezione w wypełnisku




zlokalizowane we wschodniej części centralnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A54/A64).

Obiekt miał rozmiary 140 x 137 cm i 24 cm głębokości. Na obiekt składała się jedna warstwa.

Warstwę A stanowił czarno-brązowy piasek z kamieniami. Czarno-brązowy piasek w warstwie A to






zlokalizowane we wschodniej części centralnej partii kompleksu produkcyjnego (ar A54/A64).

Obiekt miał rozmiary 166 x 162 cm i 28 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy.

Warstwę A stanowił jasnobrązowo-beżowy piasek. Warstwę B stanowił czarny piasek z

pomarańczowymi wtrętami i kamieniami. Czarny piasek w warstwie B to spopielone resztki




Obiekt A176192 to palenisko o prostokątnym kształcie rzutu i wannowatym profilu,



stanowił jasnobrązowy piasek. Warstwę B stanowił intensywnie czarny piasek z kamieniami.




190 Tablica X:4,5.191 Tablica XI:1-4.192 Tablica X:6,7.

46





stanowił brązowy piasek z kamieniami. Warstwę B stanowił intensywnie czarny piasek z

kamieniami. Czarny piasek w warstwie B to spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako

paliwo do podtrzymania ognia. Kamienie znalezione w wypełnisku pochodziły prawdopodobnie z






stanowił jasnobrązowy piasek z kamieniami. Warstwę B stanowił intensywnie czarny piasek z





Obiekt A184195 to palenisko o nieregularnym kształcie rzutu i wannowatym profilu,


miał rozmiary 126 x 125 cm i 18 cm głębokości. Na obiekt składała się jedna warstwa. Warstwę A

stanowił czarny piasek z ciemnobrązowymi wtrętami oraz kamieniami. Czarny piasek w warstwie

A to spopielone resztki biomasy, która posłużyła jako paliwo do podtrzymania ognia. Kamienie






193 Tablica X:10,11.194 Tablica XI:5-8.195 Tablica XII: 1,2.196 Tablica XII:3,4.

47


stanowił brązowy piasek z kamieniami. Warstwę B stanowił intensywnie czarny piasek z






zlokalizowane we wschodniej partii kompleksu produkcyjnego (ar A64/A74). Obiekt miał rozmiary

149 x 104 cm i 14 cm głębokości. Na obiekt składała się jedna warstwa. Warstwę A stanowił

czarny piasek z ciemnobrązowymi wtrętami i kamieniami. Czarny piasek w warstwie A to






zlokalizowane we wschodniej partii kompleksu produkcyjnego (ar A74). Obiekt miał rozmiary 140

x 110 cm i 26 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił brązowy

piasek z kamieniami. Warstwę B stanowił intensywnie czarny piasek z szarymi wtrętami i







96 x 92 cm i 5 cm głębokości. Na obiekt składała się jedna warstwa. Warstwę A stanowił czarny

piasek z jasnobrunatnymi wtrętami. Czarny piasek w warstwie A to spopielone resztki biomasy,

która posłużyła jako paliwo do podtrzymania ognia. W obiekcie nie stwierdzono materiału


197 Tablica XII:5-8.198 Tablica XIII:1-3.199 Tablica XIII:4,5.

48

Obiekt A191200 to palenisko o nerkowatym kształcie rzutu i wannowatym profilu,

zlokalizowane we wschodniej partii kompleksu produkcyjnego (ar A74). Obiekt miał rozmiary 165

x 100 cm i 24 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił

jasnobrązowo-beżowy piasek z kamieniami. Warstwę B stanowił czarny piasek z jasnobrązowymi

wtrętami i kamieniami. Czarny piasek w warstwie B to spopielone resztki biomasy, która posłużyła

jako paliwo do podtrzymania ognia. Kamienie znalezione w wypełnisku pochodziły



Obiekt A200201 to palenisko o nerkowatym kształcie rzutu i wannowatym profilu,


165 x 100 cm i 24 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił

jasnobrązowo-beżowy piasek z kamieniami. Warstwę B stanowił czarny piasek z jasnobrązowymi

wtrętami i kamieniami. Czarny piasek w warstwie B to spopielone resztki biomasy, która posłużyła

jako paliwo do podtrzymania ognia. Kamienie znalezione w wypełnisku pochodziły




zlokalizowane w południowej partii kompleksu produkcyjnego (ar A31). Obiekt miał rozmiary 122

x 110 cm i 14 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił czarno-

ciemnobrunatny piasek. Warstwę B stanowił beżowo-brązowy piasek. W obiekcie nie stwierdzono


Obiekt A210203 to palenisko o trapezowatym kształcie rzutu i nieckowatym profilu,



jasnobrązowo-beżowy piasek z kamieniami. Warstwę B stanowił czarny piasek z kamieniami.




200 Tablica XIII:6,7.201 Tablica XIII:8,9.202 Tablica XIII:10,11.203 Tablica XIV:1-4.

49


Obiekt A214204 to palenisko o nieregularnym kształcie rzutu i nieregularnym profilu,



jasnobrązowo-beżowy piasek z kamieniami. Warstwę B stanowił czarny piasek z kamieniami.





Obiekt A224205 to palenisko o kształcie wydłużonego owalu i nieckowatym profilu,


x 108 cm i 64 cm głębokości. Na obiekt składały się dwie warstwy. Warstwę A stanowił brunatno-

beżowy piasek z kamieniami. Warstwę B stanowił czarny piasek z kamieniami. Czarny piasek w



paleniska. W obiekcie nie stwierdzono materiału zabytkowego, ale w wyniku analizy





ciemnobrunatny piasek. Warstwę B stanowił czarny piasek z kamieniami. Czarny piasek w



paleniska. W obiekcie nie stwierdzono materiału zabytkowego, ale w wyniku analizy


204 Tablica XIV:7-9.205 Tablica XV:1,2.206 Tablica XV:3,4.

50

V.1.4 Warstwa kulturowa

Warstwa kulturowa W.4 zlokalizowana była na arach A15, A16 i A25. Jej północna część

została zniszczona podczas prac budowlanych poprzedzających badania ratownicze. Warstwa miała

ciemnożółtą barwę, niewiele różniącą się od piasku calcowego. Barwa i konsystencja wypełniska

warstwy sugeruje, że mogła się ona zakumulować w wyniku nawiewania piasku, aczkolwiek

niewykluczona jest również obecność wody, jako czynnika sedymentacyjnego. Warstwa miała

rozmiary 1389 x 888 cm oraz głębokość 20 cm. Znaleziony w niej materiał zabytkowy składał się

ze 128 fragmentów ceramiki oraz jednego krzemienia207. Ze znalezionych fragmentów ceramiki, w

kilku przypadkach udało się zrekonstruować naczynia208, które wydatowano na HaB-HaD.

Pozostałe fragmenty, które nie udały się wykleić miały metrykę EB-EŻ.

207 Fig 7.208 Tablica XX:1-4; Tablica XXVII:1; Tablica XVIII:2.

51

Fig 6: Planigrafia warstwy kulturowej W.4.

V.2. Analiza ceramiki (Armand Zyzman)

Na stanowisku 21 w Sokolnikach zadokumentowano 410 fragmentów ceramiki

pradziejowej. Spośród nich 79 zabytków na podstawie cech technologicznych i stylistycznych

zaklasyfikowano do kultury łużyckiej. Pozostałe 331 fragmentów należy łączyć z wytwórczością

ceramiczną epok metali (epoka brązu i epoka żelaza). Ani cechy technologiczne (w większości

gładkie powierzchnie o zróżnicowanej barwie, średni wypał oraz domieszka tłucznia kamiennego)

ani stylistyczne nie dają podstaw do ściślejszego datowania tych zabytków. Biorąc jednak pod

uwagę fakt, że na stanowisku nie znaleziono wytworów ludności innych kultur pradziejowych niż

kultura łużycka, można z dużym stopniem prawdopodobieństwa założyć przynależność

opisywanych fragmentów ceramiki do kultury łużyckiej.

Wykres nr 9

Wykres 9: Rozkład barw powierzchni zewnętrznych ceramiki kultury łużyckiej: 1 – czarna i szaroczarna, 2 – szara, 3 –

szarobrunatna, 4 – powierzchnia plamista wielokolorowa, 5 – ceglasta, 6 – brunatna.

W badanej grupie zabytków, zdecydowanie przeważały fragmenty tzw. ceramiki kuchennej

(88 %) nad ceramiką stołową (12 %). O warunkach wypału świadczy barwa ceramiki (wykres 9).

Powierzchnie zabytków miały zwykle barwy jasnobrunatne, jasnoceglaste – świadczące o wypale w

atmosferze utleniającej, rzadziej czarne i szare – świadczące o wypale redukcyjnym bądź

szarobrunatne – świadczące o ograniczonym dostępie tlenu pod koniec wypału (M. Mogielnicka-

Urban 1984, s. 115-122). Zróżnicowana barwa zaobserwowana na niektórych zabytkach (np.

jasnobrunatno-czarna) może sugerować wypał w ognisku, bądź nieszczelnym piecu.

Ceramika ze stanowiska 21 w Sokolnikach była dość jednorodna pod względem

zastosowanej domieszki (wykres 10). Zdecydowanie przeważała domieszka średnio- i

drobnoziarnistego tłucznia kamiennego. O wiele rzadziej obserwowano domieszkę gruboziarnistego

tłucznia kamiennego. W jednym przypadku zastosowano drobnoziarnistą domieszkę ceramiczną

(szamot). Także w pojedynczym przypadku wśród tłucznia kamiennego wystąpiła mika. Warto

zaznaczyć, że badaniom poddano przełomy ścianek naczyń, natomiast glina użyta do ich

52

1 2 3 4 5 6

0

50

100

150

3314

4320

111 118

chropowacenia miała przeważnie gruboziarnistą domieszkę mineralną (M. Mogielnicka-Urban

1984, s. 63). Stopień wypału omawianej grupy ceramiki określono jako średni. Zwraca uwagę duży

odsetek (28,78%) fragmentów naczyń o chropowaconej powierzchni. Zwykle stosowano w tym

celu roztwór rozrzedzonej glinki, którym obmazywano powierzchnię naczynia rękami. Po tym

zabiegu pozostawały pionowe, bądź ukośne ślady palców. Chropowaceniu poddawano całe

naczynie, bądź jego dolną partię.

Wykres nr 10

Wykres 10: Rozkład procentowy rodzajów domieszki schudzającej w ceramice kultury łużyckiej: 1 – drobnoziarnista

domieszka mineralna, 2 -średnioziarnista domieszka mineralna, 3 – gruboziarnista domieszka mineralna, 4 –

domieszka szamotu, 5 -średnioziarnista domieszka mineralna z dodatkiem miki.

Spośród opisywanych 410 fragmentów ceramiki, jedynie 42 fragmenty uznano za

charakterystyczne (fragmenty wylewów, uch, den, załomów dających podstawy rekonstrukcji

formy naczynia oraz fragmenty ornamentowane). Ze względu na duże rozdrobnienie materiału,

jedynie w pojedynczych przypadkach udało się określić formę naczynia. Najczęściej obserwowano

naczynia garnkowate (co najmniej 5 naczyń) i tzw. talerze-placki (5 naczyń). Znaleziono także

pojedyncze fragmenty mis (3 naczynia), drobnych naczyń cienkościennych (miski, czarki, czerpaki

– 2 naczynia) oraz być może waz (domniemane 2 sztuki).

W ob. 51 zalegał fragment górnej części garnka tulipanowatego o wylewie lekko

wychylonym i skośnie ściętym (tabl. XVIII: 1; XXIX: 1). Są to cechy obecne w wytwórczości

ludności kultury trzcinieckiej (M. Gąsior 1975, s. 111) oraz grupy konstantynowskiej (Z. Kaszewski

1975, s. 126). Podobnie ukształtowane naczynia znaleziono w Dylągówce (W. Blajer, S. Czopek

1996, tabl. III: 4, IV: 10), gdzie łączone są z fazą BrD.

Kolejne fragmenty naczyń garnkowatych pochodzą z ob. 88 (tabl. XVIII: 4) oraz z warstwy

4 w obrębie ara A15 (tabl. XX: 1, 3; XXVII: 1). Są to garnki jajowate o powierzchniach

zewnętrznych chropowaconych. Prawdopodobnie duża część spośród wspomnianych fragmentów

53

1 2 3 4 5

0

20

40

60

80

100

30

66,1

3,41 0,24 0,24

naczyń o powierzchniach chropowaconych pochodzi właśnie z takich naczyń. Opisywane garnki są

powszechne w kulturze łużyckiej od okresu halsztackiego B aż po koniec jej trwania w halsztacie

D, bądź jeszcze w okresie lateńskim. Znane są np. z Wieruszowa-Podzamcza (I. Jadczykowa 1983,

tabl. I: 18, III: 6, 9), Manasterza (P. Godlewski 2001, tabl. XVII: 2), czy Częstochowy-Wyczerpów

Dolnych (I. Młodkowska-Przepiórkowska 2001, tabl. II: 1, 2, 4, 5, 7). Warto jednak zaznaczyć, że

podobne formy występują we wczesnym okresie żelaza także w kulturze pomorskiej (np. E.

Pudełko 1995, tabl. 8: g; 10: f).

Na opisywanym stanowisku znaleziono fragmenty pięciu tzw. talerzy-placków (tabl. XX: 2;

XXI: 1, 5; XXII: 3; XXXVII: 2). Jeden z nich zdobiony był ornamentem dołków palcowych (tabl.

XXIII: 3). Talerze-placki w kulturze łużyckiej są formą długotrwałą, datowaną od okresu

halsztackiego B aż po koniec jej trwania w halsztacie D (Z. Kaszewski 1975, s. 137). Są to naczynia

dość powszechnie występujące na osadach opisywanej kultury. Znane są np. z pobliskiego

grodziska w Wieruszowie-Podzamczu (I. Jadczykowa 1983, tabl. VII: 1-12), czy osady w Książku

(J. Romanow 1971, s. 130, ryc. 18: f, j). Na obu wspomnianych stanowiskach wystąpiły talerze-

placki zarówno niezdobione, jak i zdobione – przeważnie ornamentem dołków palcowych.

W obrębie warstwy kulturowej (nr 4) na arze A15, znaleziono fragmenty misy półkulistej

(tabl. XX: 4). Niestety ta forma naczyniowa używana była przez cały okres rozwoju kultury

łużyckiej. Takie naczynia znane są zarówno z grobów z Kietrza datowanych na środkową epokę

brązu (M. Gedl 1992, s. 19), jak i z grodziska w Wieruszowie-Podzamczu (I. Jadczykowa 1983, s.

274, tabl. VI: 14) datowanego na przełom okresu halsztackiego C i D. Na dwóch fragmentach

pochodzących prawdopodobnie z kolejnych mis półkulistych, poniżej wylewu, znajdowały się dołki

palcowe (tabl. XXII: 2; XXIV: 1; XXVII: 2). Podobnie zdobione misy znaleziono także na

wielokrotnie już wspomnianym grodzisku w Wieruszowie-Podzamczu (I. Jadczykowa 1983, tabl.

VI: 15).

Na omawianym stanowisku znaleziono także pojedyncze fragmenty niewielkich naczyń

cienkościennych: niewielkich mis, bądź czarek lub czerpaków (tabl. XXI: 4). Niestety stan

zachowania tych zabytków nie uprawnia do wysuwania jakichkolwiek wniosków na temat

datowania.

W przypadku niektórych wylewów nachylonych do wewnątrz (tabl. XIX: 1,2; XXIV: 6)

można wysnuć przypuszczenie, że pochodziły z naczyń wazowatych. Naczynia takie znane są w

omawianym regionie z materiałów kultury łużyckiej (Z. Kaszewski 1975, tabl. VII: 10, 11, 19; IX:

12-14). Niestety na podstawie samego wylewu nie sposób przyporządkować fragmentu do

konkretnego typu naczynia, a co za tym idzie niemożliwe jest określenie dokładnej chronologii

opisywanych zabytków.

54

Na omawianym stanowisku znaleziono jedynie 9 fragmentów ornamentowanych. Oprócz

wspomnianych już fragmentów mis i talerza-placka, dołki palcowe zaobserwowano na fragmencie

brzuśca nieokreślonego naczynia (tabl. XXIV: 3). Jak wcześniej wspomniano, dołki palcowe dość

powszechnie występują w późnej kulturze łużyckiej zwłaszcza na talerzach-plackach, garnkach i

naczyniach półkulistych (np. Z Kaszewski 1975, tabl. VII: 17, 18). Na jednym fragmencie brzuśca

znajdował się niewielki guzek (tabl. XXVI: 5). Takie aplikacje plastyczne występują czasem w

górnej części naczyń garnkowatych. Analogie dla opisywanego zabytku można wskazać np. w

Książku (J. Romanow 1971, ryc. 18: a), gdzie datowane są na okres halsztacki. Znaleziono także

niewielki fragment brzuśca z krzyżującymi liniami rytymi (tabl. XXVI: 4). Ich układ przywodzi na

myśl obmazywanie wiechciem trawy, ale przeczy temu duża głębokość linii rytych. Podobnie

zdobiony fragment znaleziono w pobliskiej osadzie obronnej w Wieruszowie-Podzamczu (I.

Jadczykowa 1983, tabl. III: 3). W obrębie warstwy kulturowej (nr 4), na arze A15 znaleziono

fragment brzuśca zdobionego pionowymi żłobkami. Podobny ornament zaobserwowano także na

dwóch uchach taśmowatych (tabl. XXI: 2). Ornament pionowych żłobków występuje w kulturze

łużyckiej na różnych partiach naczyń, przeważnie na brzuścu, bądź uchach, jak na kubku w Kietrzu

(M. Gedl 1989, tabl. LVI: 8). Opisywany ornament na uchach jest cechą długotrwałą w opisywanej

kulturze.

Zabytki ceramiczne znalezione na stanowisku 21 w Sokolnikach były silnie rozdrobnione.

Trzeba też podkreślić, że w obrębie obiektów fragmenty naczyń występowały bardzo nielicznie.

Większość lepiej zachowanych fragmentów naczyń pochodzi z warstwy kulturowej (W.4), głównie

z ara A15. Zwraca uwagę ubóstwo form ceramicznych i ornamentyki. Może być ono związane z

produkcyjnym charakterem opisywanej osady, na co wskazuje także duża liczba palenisk. Niestety,

wszystkie dobrze zachowane formy naczyń cechuje niewielka zmienność chronologiczna. Można je

ramowo datować na okres pomiędzy fazą halsztat B, a D. Na tym tle wyróżnia się pojedynczy

fragment garnka tulipanowatego, który można, ze względu na cechy stylistyczne,

najprawdopodobniej łączyć z fazą konstantynowską.

55

V.3 Analiza zabytków krzemiennych i kamiennych (Bogumił Pilarski)

Na stanowisku Sokolniki 21 odkryto 5 fragmentów zabytków krzemiennych i jeden

kamienny (osełkę). Po jednym krzemieniu znaleziono w obiektach A62 i A162 oraz w warstwie

kulturowej W.4, jak również w humusie na arze A33. Jeden fragment znaleziono na hałdzie. Z

obiektu A149 pochodziła osełka kamienna. Poniżej zamieszczony będzie opis poszczególnych

kategorii zabytków krzemiennych i kamiennych

Łuszcznie

Najliczniejszą grupę zabytków krzemiennych na stanowisku Sokolniki 21 stanowią

łuszcznie/łuszczki. W obydwu przypadkach są to regularne, płytkowate formy. Jeden z nich został

odkryty na powierzchni stanowiska w obszarze hektara A na arze 33 (ćw. A), na głębokości B

(SOK21/12/38/B – fig. 8: 3). Kolejny – SOK21/12/39/B – fig. 8: 2 – wydobyto ze stropu

wypełniska ob. A62.

Łuszcznie dwubiegunowe są charakterystyczne dla stanowisk kultury trzcinieckiej,

aczkolwiek nie mniej licznie występują z materiałami kultury łużyckiej. Należy tutaj zaznaczyć, że

odróżnienie łuszczni od niektórych łuszczek bywa niekiedy trudne. Po pierwsze przez wzgląd na

charakter samej techniki, której produkty mają słabiej wyrażone cechy morfologiczno-techniczne

niż np. produkty innych technik obróbki krzemienia – zdecydowanie trudniej rozróżnić cechy

negatywowe i pozytywowe na powierzchniach powstających w trakcie łuszczenia (brak jest często

punktów, stożków uderzenia i sęczków tak charakterystycznych dla „klasycznych” technik

krzemieniarskich) (Tomaszewski 1997, s. 230).

Najciekawszym okazem łuszcznia znalezionym na stan. Soloniki 21 jest zabytek o nr inw.:

SOK21/12/38/B. Reprezentuje on dwubiegunowy, jednostronny, płaski łuszczeń o krawędziowych

piętach, z których jedna (ostro przygotowana) mogła pracować jako przecinak (Balcer 1971, s. 42).

Tego rodzaju praca odbywała się zapewne przez pobijanie, co mogło doprowadzić do dalszego

łuszczenia okazu oraz efektu „zbicia” przeciwległej osiowo do przecinaka pięty (fig. 8: 3; fig. 7: 2).

Opisywany okaz posiada wymiary 25 x 17 x 9 mm, wykonany został na krzemienu narzutowym

barwy szarej. Surowiec pozyskano zapewne metodą powierzchniową z najbliższego otoczenia

stanowiska. Łuszczeń wykonano na niewielkiej bryle i zapewne porzucono niedługo po użyciu.

Kolejny łuszczeń to forma szczątkowa, dwubiegunowa i płaska. W zasadzie może to być

również odpadek z procesu łuszczenia, zaniechany po nieudanych próbach dalszej eksploatacji (fig.

8: 2; fig. 7: 3). Zabytek posiada wymiary 27 x 14 x 7 mm, wykonany został na krzemieniu

56

narzutowym barwy szarej (pod światło miodowo-szarej) pochodzącym zapewne z najbliższego

otoczenia stanowiska.

Odłupki

W analizowanym zbiorze wyróżniono zaledwie jeden egzemplarz odłupka, znaleziony na

hałdzie w obrębie hektara B (SOK21/12/113/B). Zabytek nie zachował się w stanie kompletnym

(fig. 8: 4; fig. 7: 4). Jego zachowany fragment jest pozbawiony części proksymalnej. Odłupek nie

posiada powierzchni korowych. Widoczne na jego krawędziach niewielkie wyłuszczenia powstały

zapewne w trakcie użytkowania i należy przyjąć, że raczej nie były one świadomym zabiegiem

wytwórcy. Egzemplarz wykonano na krzemieniu narzutowym barwy szaro-popielatej. Zachowane

wymiary: 22x17x4 mm.

Chronologia: prahistoria (epoka brązu?)

Okruchy i odpadki

Do kategorii okruchów zaliczone zostały dwa fragmenty krzemienia o nieregularnych

cechach metrycznych (przykład: fig. 8: 5). Obydwa egzemplarze cechuje nieokreślony kształt,

obecność pojedynczych odbić, brak dalszych śladów obróbki, jak również obecność cienkiej patyny

wiatrowej i powierzchni zeolizowanych. W obydwu przypadkach mamy do czynienia z

krzemieniem narzutowym bałtyckim barwy szarej (SOK21/12/2/A – fig. 8: 5) i szaro-niebieskiej

(SOK21/12/86/B). Surowiec jest bardzo zróżnicowany pod względem barwy oraz struktury

makroskopowej. Obecność podobnych okruchów/odpadków poza pracowniami, w obrębie osiedli

pradziejowych, nie jest niczym niezwykłym. Krzemień pochodzenia polodowcowego, pozyskiwany

lokalnie, był często spękany i po pierwszym uderzeniu rozpadał się. Powstałe w ten sposób odpadki

mogły być obiektem kolejnych prób obróbki lub nie. Do tej właśnie grupy zaliczono dwa w/w

fragmenty zarejestrowane pod nr inw.: SOK21/12/86/B i SOK21/12/2/A. Pierwszy z nich pochodzi

z wypełniska ob. A162, drugi zalegał powierzchniowo na obszarze hektara A (ar 15, ćw. A), w

kontekście w-wy nr 4.

Osełka kamienna

Innym zabytkiem kamiennym pochodzącym ze stanowiska Sokolniki 21 jest osełka

pochodząca z zasypiska ob. A149, zarejestrowana pod nr inw.: SOK21/12/55/F. Osełka ma kształt

57

podłużnej bryły o przekroju prostokątnym, środkiem zwężonej i wklęśniętej, zapewne w wyniku

dopasowania do szlifowanej powierzchni (fig. 8: 1; fig. 7: 1). Zabytek wykonano z piaskowca

kwarcowego pochodzenia jurajskiego barwy kremowej o spoiwie krzemionkowym. Najbliższe

miejsca znaleziska wychodnie tego surowca znajdują się w okolicach Kielc - Szydłowca

(Przedgórze Iłżeckie). Piaskowiec ten charakteryzuje się łatwością obróbki w stanie świeżym, z

czasem natomiast twardnieje. Wymiary: 143 x 34 x 35 mm. Brak dobrze datującego materiału

zabytkowego uzupełniającego kontekst odkrycia zabytku uniemożliwia jego względne datowanie.

Przypuszczalnie należy go wiązać z osadnictwem pradziejowym.

Tabela 4: Sokolniki 21, woj. łódzkiej.

Podsumowanie

Kontynuacja tradycji krzemieniarskich w głąb epoki metali nie budzi dziś wątpliwości. Nie

trzeba przekonywać, że pełniejsze rozpoznanie, możliwe między innymi dzięki badaniom

autostradowym, pozwoli ustalić jego rolę w społeczeństwach tego okresu. W mniejszym stopniu

będą to jednak zabytki pomocne w ustalaniu form charakterystycznych dla jednostek podziałów

archeologicznych (kultur, horyzontów), wydzielonych na podstawie ceramiki i przedmiotów z

metalu. Zabytki krzemienne wchodząc dalej w epokę brązu nie podlegają już tak dużym

przemianom stylistycznym i metrycznym, jak chociażby w neolicie oraz we wczesnym okresie

epoki brązu (np. k. mierzanowicka i charakterystyczne dla niej noże sierpowate). W okresach, o

których mowa, konieczne staje się wiązanie wytworów krzemiennych z innymi, towarzyszącymi

im, pozostałościami osadnictwa. Chociaż należy przyznać, że nie zawsze bliskie położenie

znalezisk artefaktów krzemiennych i ceramiki, bądź ich asocjacja w wypełniskach obiektów,

wskazują na współpochodzenie. Składa się na to szereg różnych przyczyn, np. złożone/zgubione w

ziemi zabytki mogły być dla późniejszych użytkowników danego miejsca jedynie zwykłym

elementem gleby, wówczas szansa na ich nieumyślne podepozycyjne przemieszczenie byłaby dość

znaczna. Jednakże pomimo tych drobnych problemów należy pamiętać, iż zabytki krzemienne

pozostają nie mniej ważnym niż zabytki ceramiczne i metalowe źródłem poznania przeszłości.

58

Tabela zbiorcza zabytków krzemiennych i kamiennychChronologia Liczba zabytkówEpoka brązu 2

Pradzieje 4

Fig. 7. Sokolniki stan. 21, woj. łódzkie, gmina. loco. 1 – osełka kamienna, 2 – 3 łuszcznie, 4 odłupek

59

VI. Okres nowożytny

VI.1 Zabytki nieruchome z okresu nowożytnego (Aleksander Danecki)

Okres nowożytny na stanowisku 21 w Sokolnikach reprezentuje jedna duża jama (ob.

A2209).

Obiekt A2210. Jest to jama o trapezowatym kształcie rzutu i wannowatym profilu,

zlokalizowana na arze A13, w zachodniej części stanowiska. Obiekt miał rozmiary 700 x 375 cm i

26 cm głębokości. Na wypełnisko składała się jedna warstwa szarego piasku. Obiekt nie posiadał

materiału zabytkowego, autor opiera jego datowanie na analogiach do innych obiektów211 o

podobnym wypełnisku i kształcie, z którymi miał do czynienia w trakcie opracowywania

materiałów źródłowych z innych stanowisk212.

Chociaż z podanej w kolejnym podrozdziale analizy materiału ceramicznego wynika, że w

trzech obiektach213 znaleziono po jednym fragmencie ceramiki nowożytnej, to autor nie zdecydował

się na przypisanie ich do tego okresu214. Argumentuje to głównie wystąpieniem w owych obiektach

ceramiki pradziejowej, jak również podobieństwem tych obiektów do innych niemal identycznych,

posiadających wyłącznie ceramiczny materiał "łużycki". Zarówno w przypadku palenisk A89 i

A209, jak i jamy A167 materiał łużycki wystąpił na powierzchni (poz. B) obiektu.

Najprawdopodobniej pochodził więc z warstwy ornej, a jego obecność w tym miejscu mogła być

wynikiem różnych procesów postdepozycyjnych

VI.2 Analiza ceramiki (Mariusz Biel)

Na stanowisku Sokolniki 21 mamy do czynienia z tylko jedną kategorią zabytków związaną

z okresem nowożytnym, mianowicie ceramiką. Łącznie odkryto 21 fragmentów ceramicznych

określonych jako nowożytne. Fragmenty te pochodziły głównie z hałdy (11) oraz humusu (7). Jak

wcześniej wspomniano, pozostałe 3 fragmenty znaleziono na powierzchni obiektów łużyckich,

gdzie dostały się w wyniku różnych procesów postdepozycyjnych.

209 Tablica XVI:1-5.210 Tablica XVI:1-5.211 Obiekt 68 i 79 ze stanowiska Teklinów 3/4.212 Danecki A. 2012, Tablica IV:3-4; Tablica V:1-6.213 Ob. A89, A167 i A209.214 Zazwyczaj przyjmuje się, że najmłodszy materiał datuje obiekt. W tym przypadku mamy jednak sytuację, w której

fragmenty nowożytne zametrykowane z powierzchni obiektów, prawdopodobnie pochodziły z warstwy ornej.

61

Analiza surowca i technologii

Odkryte fragmenty nowożytnej ceramiki naczyniowej pochodzą z naczyń wykonywanych

na kole. Były to naczynia prawie wyłącznie toczone na szybkoobrotowym kole, co jest

charakterystyczne dla naczyń głównie o jednobarwnym pomarańczowym lub beżowym przekroju.

Niewielki odsetek stanowiły naczynia obtaczane charakterystyczne dla naczyń o przekroju

kremowym (nieszkliwionym). Pozostałe fragmenty stanowią zbiór naczyń z glazurą.

Materiał ceramiczny posegregowano na grupy, oznaczone wielkimi literami alfabetu (A, B,

C, D, E, F).

Grupę A stanowi materiał ceramiczny wypalany w atmosferze redukcyjnej. Materiał ten

charakteryzuje się obecnością trudno dostrzegalnej drobnoziarnistej domieszki, powodującej ledwo

wyczuwalną chropowatość ścianek naczyń. Z grupą tą wiąże się zaledwie 2 fragmenty naczynia o

jasnoszarym przełomie. Prawdopodobnie ceramika ta była jedynie obtaczana.

Do grupy B zaliczono ceramikę wypalaną w zaawansowanej technice utleniającej.

Charakteryzuje się ona najczęściej jednobarwnymi przełomami, których barwa jest pomarańczową

lub jej pochodną. Przełomy mają ostre. Naczynia, z których pochodzą te fragmenty, wykonywano z

żelazistej gliny z nieliczną drobną domieszką mineralną ziaren kwarcu. Tylko w 1 fragmencie

zaobserwowano makroskopowo dodatkowo też inną śladowo zastosowaną domieszkę z tłucznia

ceramicznego. Mają one głównie gładkie powierzchnie. Poziome smugi na licach i cienkość ścianek

(0,3-0,5 cm), na których brak śladów wałków, sugerują, że jest to materiał toczony na

szybkoobrotowym kole.

Jako grupę C oznaczono ułamki naczyń z polewą, których obie powierzchnie (wewnętrzna i

zewnętrzna) pokryte są szkliwem. Jest to wyłącznie ceramika wypalana w atmosferze utleniającej.

Wykonywano je z białych i jasnych glin kaolinowych.

62

Ostatnia grupa D zawiera materiał charakteryzujący się czerepem i przełomem kremowym

lub beżowym. Należą do niego fragmenty kremowej ceramiki z jasnej gliny, z trudno dostrzegalną

domieszką drobnoziarnistego kwarcu (pylastego piasku). Taką domieszką w masie ceramicznej

charakteryzują się też ułamki naczyń o beżowym czerepie (w 1 fr. słabo dostrzegalna domieszka

tłucznia ceramicznego). Obie te grupy mają przez to gładkie powierzchnie lic. W przypadku

ułamków o zabarwieniu jasnokremowym do zastosowanego surowca z jasnej gliny w 3 fr. cer.

naczyniowej zaobserwowano domieszkę bardzo drobnego tłucznia ceramicznego i w niewielkiej

ilości drobnych ziaren kwarcu, co czyni ich powierzchnie ledwo wyczuwalnie chropowatymi.

Na stanowisku 21 w Sokolnikach przeważała ceramika grupy B (tabela 5), bardzo dobrze

wypalonej, przeważnie o masie ceramicznej barwy pomarańczowej, z drobnoziarnistą domieszką

mineralną. Sporym zbiorem są także fragmenty grupy D, beżowe i kremowe lub temu pochodne.

Mniejszy odsetek stanowią ułamki pozostałych kategorii (tabela 5).

Największy udział procentowy w obiektach archeologicznych jak i na całym stanowisku

mają ułamki naczyń wypalonych w atmosferze utleniającej, przypisane do grupy B. Drugą

przeważającą kategorię stanowią ułamki naczyń grupy D. Opisane zależności widać także w

zestawieniu procentowym (tabela 6).

63

LOKALIZACJA GRUPA TECHNOLOGICZNARAZEM

NR OB. NR ARA A B C DA89 A55 - 1 - - 1A167 A54 - 1 - - 1A209 A42 - 1 - - 1

- A5 - - 2 - 2- A26 - - - 1 1- A33 - 1 - - 1- A33 - - - 1 1- A33 - - 1 - 1- A43 1 - - - 1

HAŁDA - 1 4 1 5 11RAZEM 2 8 4 7 21

Tabela 2: Zestawienie liczbowe ułamków nowożytnych naczyń ze stan. 21 w Sokolnikach.

Grupa A. Dwa fragmenty naczynia zakwalifikowane do grupy A, stanowią zaledwie 10,91 %

całości zbioru, odkrytego na stan. 21 w Sokolnikach. Są to ułamki ceramiki wypalanej w

atmosferze redukcyjnej. Jeden z zachowanych fragmentów jest częścią brzuśca ze szczątkowo

zachowaną szyjką prawdopodobnie dzbana, zebrany z hałdy. Drugi z ułamków, to fr. brzuśca z

niewielkim wąskim karbowaniem. Grubość obu 0,5 cm. Naczynie, z którego pochodzi ten ułamek

spełniało prawdopodobnie funkcje stołowe.

Grupa B. Największy zbiór, bo aż 43,66% ceramiki naczyniowej odkrytej na stan. 21 w

Sokolnikach stanowi ceramika wypalona w atmosferze utleniającej. Do niej należy 1 fragment dna

(zebrany z hałdy) i 1 fragment wylewu (z Ara A33, w. 1). Największą grupę stanowią jednak

ułamki brzuśców – 6 fragmentów (3 z hałdy, 1 z ob. A89, Ara 55, w. A, 1 z ob. A167, Ara A54, w.

A i 1 z ob. A209, Ar A42, w. A). Omawiane ułamki naczyń są przede wszystkim cienkościenne –

0,3-0,5 cm (0,7 cm – brzeg wylewu), i mają gładką powierzchnię. Spełniały zarówno funkcje

ceramiki stołowej jak i kuchennej.

Grupa C. Ceramika, charakteryzująca się występowaniem na jej czerepie polewy, była

reprezentowana przez 20,92% całego zbioru. Zarejestrowano 2 fragmenty dna (1 z hałdy, 1 z Ara

A5, w. 1), 1 fr. wylewu (z Ara A5, w. 1) i 1 fr. brzuśca (z Ara A33, w. 1). Grubość ceramiki tej

grupy waha się między 0,3 a 0,5 cm (0,7 cm – brzeg wylewu). Reprezentują naczynia stołowe i

kuchenne.

64

LOKALIZACJA GRUPA TECHNOLOGICZNANR OB. NR ARA A B C D

A89 A55 - 100,00% - -A167 A54 - 100,00% - -A209 A42 - 100,00% - -

- A5 - - 100,00% -- A26 - - - 100,00%- A33 - 100,00% -- A33 - - - 100,00%- A33 - - 100,00% -- A43 100,00% - - -

HAŁDA - 9,09% 36,36% 9,09% 45,45%

10,91% 43,66% 20,92% 24,57%ŚREDNIA Z WSZYSTKICH

OBIEKTÓW I ARÓW

Tabela 3: Zestawienie procentowe ułamków nowożytnych naczyń ze stan. 21 w Sokolnikach.

Grupa D. To grupa, w której znalazły się głównie materiały kaolinowe. Do niej należy 1 fr. dna i 1

fr. wylewu (oba z hałdy) oraz 5 fragmentów brzuśców (3 z hałdy, 1 z Ara A33, w. 1, 1 z Ara 26, w.

1). W sumie zespół ten stanowi 24,57% całego zespołu ceramiki z badań. Ceramika tej grupy ma

zróżnicowaną grubość, wahającą się w przedziale 0,3-0,8 cm. Wyróżniają się pod tym względem

fragmenty o jasnokremowym, kremowym lub beżowym przełomie i domieszką drobnoziarnistą,

gwarantującą gładkość ich powierzchni.

Analiza formalna ceramiki

Na stan. 21 w Sokolnikach najliczniejszym asortymentem były fragmenty brzuśców.

Spośród charakterystycznych fragmentów naczyń odnaleziono 4 fr. den i 3 fr. wylewów.

Niewielkie rozmiary fragmentów ceramiki naczyniowej znalezionych na stan. 21 w

Sokolnikach utrudniają w znacznym stopniu rekonstrukcję form naczyń, a tym samym określenie

ich funkcji. Ta fragmentaryczność zbioru uniemożliwia wręcz odtworzenie przypuszczalnych

średnic naczyń na wysokości ich wylewów, w miejscu największej wydętości brzuśców, i u

podstawy – czyli średnicy den. Dostępny materiał pozwala tylko w kilku przypadkach na pewne

stwierdzenie przeznaczenia naczyń, z których pochodzą badane fragmenty. W pozostałych

przypadkach są to sugestywne określenia. W badanym zbiorze przeważają fragmenty, które można

łączyć z tzw. ceramiką stołową. Były to głównie dzbany – 9 fr. (2 z gr. A, 1 z gr. C, 3 z gr. B, 3 z

gr. D). Nieliczną grupę stanowiły fragmenty półmisków – 2 fr. (1 z gr. C, 1 z gr. D), misy - 1 fr. (z

gr. C) i 1 fr. plackowatego talerza-półmiska (tacy) (z gr. B). Niewiele mniej jednak było

fragmentów, które łączy się z tzw. ceramiką kuchenną. Są to ułamki naczyń wiązanych z garnkami

- 7 fr. (1 z gr. C, 2 z gr. D, 4 z gr. B), wśród których 2 fr. (1 z gr. B, 1 z gr. D) posiada wręby na

pokrywkę. Ułamków pokrywek, patelni, mis, a także zapewne i kubków, oraz innych naczyń

charakterystycznych dla nowożytnych czasów nie zarejestrowano. Jednakże widoczne na dwóch

ww. fragmentach wylewów niewielkie wręby na pokrywkę sugerują, że na badanym obszarze

używano też pokrywek.

65

Szczegóły technologiczne nowożytnego materiału ceramicznego

Warstwa A cz. A ob. A89 (Ar A55) zawierała 1 fr. brzuśca prawd. dzbana (gr. B), z

zewnątrz osmolonego lub pokrytego sadzą intencjonalnie. Lica wew. i zew. pomarańczowe.

Przekrój brunatny. Ceramika bardzo cienka – grub. 0,3 cm.

Z warstwy A, w cz. B ob. A167 (Ar A54) wydobyto 1 fr. brzuśca prawd. dzbana (gr. B). Na

zew. licu posiada ślady obtaczania. Przekrój trójwarstwowy trójbarwny: zew. i wew. brunatno-

pomarańczowy, środkowa warstwa - pomarańczowa. Wewnętrzne lico niemal w całości zniszczone

utrudnia analizę. Grub. 0,5 cm.

W warstwie A, w ob. A209, (Ar A42) znaleziono 1 fr. brzuśca prawd. garnka (gr. B) z

licami c. szarymi, pokrytymi być może jakąś szlachetniejszą i delikatniejszą glinką, o czym może

świadczyć gładkość powierzchni zew. i wew. Przekrój jednobarwny j. pomarańczowy. Na wew.

stronie widać ślady toczenia. Grub. 0,5 cm.

Z planigrafii wykonanej na Arze A5 pochodzą 2 fr. cer. nacz., z czego 1 ułamek jest

fragmentem wylewu garnka, a 2 ułamek fragmentem dna z fr. brzuśca prawd. tego samego garnka

(gr. C). Fragment wylewu ma szczątkowo zachowany też fr. brzuśca. Pod brzegiem wylewu widać

wcięcie. Przekrój kremowy. Grub. 0,3 (brzusiec) – 0,5-0,7 cm (wylew). Drugi z ułamków, będący

fr. dna na wew. licu ma widoczne zgrubienia wałkowate. Przekrój pomarańczowo-kremowy. Grub.

0,4 (brzusiec) – 0,5 cm (dno). Lica zew. i wew. obu ww. fragmentów pokryte są szkliwem c.

brązowym (połyskiem), przy czym w przypadku fr. wylewu krawędź jego brzegu nie jest

szkliwiona, a jedynie pokryta rodzajem angoby o barwie j. brązowo-pomarańczowej, a w

przypadku fr. dna jego spód jest bez polewy.

Z warstwy 1, na obszarze Ara A26, odnaleziono 1 fr. brzuśca prawd. półmiska (gr. D). Lica

zew. i wew. oraz przekrój są barwy kremowej (zbliżonej do j. pomarańczowej). Zew. lico niemal w

całości jest zniszczone. Grub. 0,3 cm.

Warstwa 1 na Arze A33 zawierała 1 fr. wylewu z fr. szyjki garnka (gr. B), z niemal płaskim

wrębem na pokrywkę. Krawędź brzegu wylewu jest zaokrąglona. Na czerepie widoczne ślady

66

toczenia. Do wyrobu tej ceramiki zastosowano zaledwie śladową ilość domieszki drobnoziarnistej

kwarcu. Przekrój ma trójwarstwowy dwubarwny: zew. warstwy są j. pomarańczowe, środkowa -

pomarańczowa. Lica zew. i wew. j. pomarańczowe. Grub. 0,4 cm (brzusiec) – 0,5 (wręb na

pokrywkę) – 0,7 cm (zaokrąglona krawędź brzegu wylewu).

W warstwie 1, na obszarze Ara A33, zarejestrowano 1 fr. brzuśca, prawd. dzbana (gr. D).

Jego lica zew. i wew. oraz przekrój są barwy kremowej. Grub. 0,4 cm.

Z w. 1 obszaru Ara A33 zebrano 1 fr. brzuśca prawd. dzbana (gr. C), z c. brązowym

szkliwem (połysk) na licu zew. i wewnętrznym. Przekrój kremowo-szary. Grub. 0,3 cm.

Jeden Fragment cer. z gr. A odnaleziono jeszcze w humusie na obszarze Ara A43. Jest to fr.

brzuśca z wąsko rozstawionymi niewielkimi karbami. Lica szare, a przekrój j. szary. Grub. 0,5 cm.

Najwięcej fragmentów ceramiki nowożytnej odnaleziono w wyniku oględzin hałd - 11 fr.

cer. naczyniowej. Z tego zbioru 1 ułamek (gr. A), to fr. brzuśca ze szczątkowo zachowaną szyjką,

prawd. dzbana. Charakteryzuje się przekrojem dwuwarstwowym dwubarwnym: zew. warstwa

kremowo-j. szara, wew. j. szara. Lico zew. jak i wew. ma j. szare, przy czym to pierwsze zbliżone

jest barwą nieznacznie do kremowego. Lekko chropowaty czerep. Grub. 0,5 cm.

Z hałdy zebrano też 3 fr. o czerepie pomarańczowym (gr. B), z czego 2 fr. brzuśców wiąże

się z naczyniami garnkowatymi, a 1 ułamek jest fr. dna talerza-półmiska (w formie plackowatej

tacy). Pierwszy z dwóch wymienionych fr. brzuścowych garnka ma osmolone lico zewnętrzne,

które z zewnątrz jest szarawo-pomarańczowe. Lico wew. jest pomarańczowe. Przekrój

dwuwarstwowy dwubarwny: zew. szary, wew. pomarańczowy. Na wew. stronie widać też ślady

toczenia. Zastosowano tu śladową ilość tłucznia kwarcowego. Grub. 0,5 cm. Drugi z wymienionych

fr. garnka ma lica zew. i wew., a także przekrój jednobarwne – pomarańczowe. Na licu

wewnętrznym widać ślady obtaczania oraz zgrubienia wałkowate. Grub. 0,5 cm. Fragment dna

plackowatego talerza-półmiska (tacy) ze szczątkowym fr. brzuśca, charakteryzuje lekko

wyodrębnione dno, będące dowodem doklejania brzuśca do dna naczynia. Lica zew., wew. i

przekrój są jednobarwne pomarańczowe. Grub. 0,3 cm.

67

Odnaleziono ponadto 1 fr. brzuśca o czerepie zew. szarawo-j. pomarańczowym (gr. B), od

strony wew. j. pomarańczowy. Przekrój ma trójwarstwowy trójbarwny: zew. warstwa szaro-j.

pomarańczowa, wew. j. pomarańczowa, środek pomarańczowy. Grub. 0,35 cm.

Zebrano też 2 fr. o czerepie beżowym (1 fr. brzuśca prawd. dzbana i 1 fr. wylewu z fr.

brzuśca garnka) i 3 fr. o czerepie j. kremowym (1 fr. brzuśca garnkowatego oraz 1 fr. brzuśca i 1 fr.

dna prawd. dzbana) wykonane w podobnej technologii (gr. D). Fragment brzuśca prawd. dzbana o

beżowych licach zew. i wew., i takim że przekroju, od strony wew. ma ślady obtaczania. Nieliczna

domieszka drobnoziarnistego kwarcu i tłucznia ceramicznego. Grub. 0,4 cm. Fragment wylewu

garnka z wrębem na pokrywkę i z fr. zachowanego brzuśca ma również beżowe lica zew. i wew.

oraz przekrój. Posiada też jeszcze niewielki wręb na zew. brzegu krawędzi wylewu. Ślady toczenia

widoczne są tu zarówno na zew. jak i na wew. licu. Grub. 0,5 (brzusiec) – 0,8 cm (brzeg wylewu).

Fragment dna dzbana, wymieniony wśród 3 w/w. fr. cer. nacz. o j. kremowym czerepie, ma lica

zew., wew. i przekrój w barwie j. kremowej, przy czym przekrój zbliża się kolorem do j.

pomarańczu. Fragment ten zawiera śladowo zastosowaną domieszkę drobnych ziaren kwarcu i

domieszkę z tłucznia ceramicznego. Grub. 0,3 cm. Fragment brzuśca prawd. dzbana z 3 w/w. fr. o j.

krem. Czerepie, jest od zew. i wew. strony oraz w przekroju jednolity – j. kremowy, choć w

przekroju również zbliżony jest zabarwieniem do j. pomarańczowego. Na zew. stronie widać ślady

prawd. obtaczania. Do wyrobu tego fragmentu użyto w niewielkich proporcjach domieszki

drobnoziarnistej i tłucznia ceramicznego. Grubości tego fragmentu nie da się obmierzyć z powodu

zniszczenia jednej z powierzchni.

W zespole z hałdy jest jeszcze 1 fr. dna półmiska z fr. stopki (gr. C). Charakteryzuje się

szkliwem porcelanowym na zew. i wew. stronie powierzchni naczynia. Przekrój ma

ciemnokremowy. Grub. 0,5 cm.

Badania analityczne i ich wyniki.

Porównując materiał ceramiczny ze stan. Sokolniki 21 należy stwierdzić, że znaczny

odsetek zbioru stanowiły ułamki naczyń grupy B i D, określanych jako ceramika wypalona w

atmosferze utleniającej.

68

Ze względu na dużą fragmentację zabytków odtworzenie form jest przeważnie niemożliwe.

Niemniej jednak analiza charakterystycznych elementów naczyń i grubości fragmentów brzuśców

umożliwiła sugestywne ustalenie przynajmniej w przybliżeniu pochodzenia odnalezionych

fragmentów.

Spośród zabytków nowożytnej ceramiki naczyniowej ze stan. Sokolniki 21 do badań

analitycznych nadają się tylko 3 fr. wylewów (1 fr. (gr. C) z Ara A5, 1 fr. (gr. B) z Ara A33, 1 fr.

(gr. B) z hałdy) i 1 fr. dna (gr. C - z hałdy).

Fragment wylewu z Ara A33 (gr. B) z niemal płaskim wrębem na pokrywkę jest zbliżony do

fr. cer. nacz. z glin żelazistych odkrytej na zamku w Korzkwi, a wydatowanej na okres k. XV -

pocz. XVII w. (głównie na wiek XVI) (R. Lelek 2004, s. 50-51, 54, ryc. 8, A:3). Podobny typ

wylewu odkryto też w Rzeszowie (ul. Kopernika), gdzie jako fr. garnka wydatowano go na okres

XVI-XVII wieku (S. Czopek, A. Lubelczyk 1993, s. 33, 60, tabl. XXVIII:5). Być może analogią o

zbliżonym przekroju wylewu, jest też fragment ceramiki z wieży zamku w Raciążku, gdzie

umieszczono ją w przedziale czasowym między XVII a pocz. XVIII w. (L. Kajzer 1986, s. 216,

224, tabl. VI:3).

Fragment wylewu znaleziony na obszarze Ara A5 w Sokolnikach (stan. 21) ma swój bardzo

podobny odpowiednik w ceramice z zamku w Korzkwi, która została określona jako misa i

datowana tamże na wiek XVI (R. Lelek 2004, s. 70, 72, tabl. II:999). Wydaje się jednak, że szkliwo

c. brązowe zastosowane we fragmencie z Sokolnik, bardzo dobrze wytopione, o bardzo dobrym

połysku, każe fragment ten umieszczać w późniejszym zakresie chronologicznym niż w ceramice z

zamku w Korzkwi, gdzie misy posiadały szkliwo zielone lub j. zielone (R. Lelek 2004, s. 69-70).

Potwierdza to do pewnego stopnia fr. wylewu misy z Rzeszowa (ul. Króla Kazimierza) datowany

na okres XVI-XVIII wieku (S. Czopek, A. Lubelczyk 1993, s. 39, 59, tabl. XXI:5).

Trzeci z odkrytych w Sokolnikach 21 wylewów ceramiki nowożytnej (z hałdy) ma swój

odpowiednik w materiale z Rzeszowa, z ul. Króla Kazimierza, gdzie jako fragment misy datowany

jest na wiek XVII (S. Czopek, A. Lubelczyk 1993, s. 40, 62, tabl. XLI:3), a także z ul. Kopernika –

jako fr. patelni z 1.poł. XVII w. (S. Czopek, A. Lubelczyk 1993, s. 44, 63, tabl. XLIV:4).

69

Zbliżoną analogią do fragmentu dna zebranego z hałdy na stan. Sokolniki 21 może być w

pewnym sensie fr. dna talerza ze Starego Miasta w Warszawie, datowany na wiek XVIII, którego

powierzchnia wew. również pokryta była białą nieprzeźroczystą glazurą (K. Meyza 1996, s. 106, Nr

kat. 57). W tym wypadku jednak mamy do czynienia z glazurą porcelanową, bardzo dobrze

wypaloną i o silnym połysku.

Podsumowanie

Dość rozdrobniony materiał ceramiczny odnaleziony na stan. 21 w Sokolnikach, w

znacznym stopniu utrudnia analizę całego zbioru nowożytnej ceramiki naczyniowej z tego obszaru.

Niemniej jednak szczegółowe opracowanie cech technologicznych i formalnych pozyskanych

zabytków umożliwiło wykreślenie przybliżonych ram chronologicznych badanego stanowiska

okresu nowożytnego.

Z analizy tej wynika, że obszar ten mógł być użytkowany od początkowych faz

nowożytności aż po wiek prawdopodobnie XVIII, a na pewno XVII. Osadnictwo czasów

późniejszych nie zostało udokumentowane.

Analiza usytuowania odkrytych obiektów, w których zarejestrowano materiał nowożytny,

nie przyniósł żadnych ciekawych informacji na temat rozlokowania punktów osadniczych w

Sokolnikach 21.

Dzięki szczegółowej analizie zebranego nowożytnego materiału ceramicznego możliwe było

ustalenie kilku ważnych spostrzeżeń. Nie istnieje wyraźna różnica między ceramiką grupy B a

grupy D - bywa ona bowiem czasem bardzo płynna (pomarańczowy przypominający kremowy i na

odwrót). We wszystkich fragmentach niemal niewidoczna jest domieszka drobnoziarnistego kwarcu

lub w ogóle. A także tylko w 1 fr. (gr. B, z hałdy) widoczna jest domieszka tłucznia kwarcowego, i

tylko 2 fr. z tłuczniem ceramicznym (gr. D, z hałdy). Zebrany materiał, to prawie wyłącznie

fragmenty cienkościennych naczyń, głównie o grub. 0,5 cm – ceramika grup B i C miały podobne

wymiary przekroju (0,3-0,5 cm).

Grupę D tworzą niemal wyłącznie fragmenty brzuśców i niepełne w przekroju fragmenty

70

den. Brak charakterystycznych cech w tej grupie ułamków nie pozwala na podjęcie dyskusji na

temat chronologizacji materiału.

Badania analityczne fragmentów ceramiki wyróżniających się charakterystycznymi

cechami, pomogły ustalić, że materiał z Sokolnik 21 datować można dość szeroko między k. XV a

XVIII wiekiem, z większym jednak naciskiem na okres XVI-XVII wieku. I to na ten przedział

czasowy należy przyjmować ewentualne osadnictwo nowożytne w tym rejonie.

Skromny zespół zabytków nowożytnych pozyskany z badanego obszaru stan. 21 w

Sokolnikach (mimo iż materiał ceramiczny pochodzi przede wszystkim z planigrafii i hałdy, bo

tylko 3 fr. z 3 obiektów [po 1 w każdym]), w pewnym stopniu jest jednak potwierdzeniem

prawdopodobieństwa użytkowania tych terenów w okresie co najmniej XVI-XVII wieku.

71

VII. Obiekty o nieustalonej chronologii (Aleksander Danecki)

Na stanowisku Sokolniki 21 zadokumentowano 16 obiektów, których nie udało się

wydatować. Nie posiadały one materiału zabytkowego, który pozwoliłby na ich datowanie.

Również analiza kontekstualna nie rzuciła światła na ich chronologię. Obiekty te podzielone zostały

na dwa zbiory opisane poniżej.

VII.1 Kompleks jam o nieustalonej chronologii

Do tego kompleksu jam zaliczono obiekty zlokalizowane na arach A55, A56 i A66. Były to

jamy A46, A90, A131, A132, A133 i A134. Istnieje prawdopodobieństwo, że jamy te mogły mieć

związek ze znajdującym się w ich pobliżu kompleksem produkcyjnym, jednak brak palenisk w ich

bezpośrednim sąsiedztwie sugeruje, że powinno się je traktować, jako osobny kompleks obiektów.

Obiekty te rozciągają się na osi N-S. Ich południowy zasięg wyznacza linia obiektów A46,

A132 i A90, północny zasięg jest trudny do ustalenia, gdyż obszar na N od jamy A134 został

zniszczony podczas robót budowlanych, mających miejsce przed rozpoczęciem wykopalisk

ratowniczych.

Funkcja wyżej wymienionych jam jest trudna do ustalenia, z powodu braku materiału

źródłowego. Analiza przestrzenna kompleksu również nie wniosła nic w kwestii ich funkcji. Należy

jednak przypuszczać, że obiekty jamowe, zwłaszcza te większe, mogły pełnić role zasobowe,

odpadowe lub produkcyjne. Dokładne ustalenie ich funkcji jest jednak niemożliwe.

Poniżej zamieszczone będą opisy wybranych obiektów należących do kompleksu jam.

Obiekt A46215 to niewielka jamka o owalnym kształcie rzutu i nieregularnym profilu,

zlokalizowana na arze A66. Obiekt ten miał jedną warstwę, składającą się z czarno-brunatnego

piasku. Obiekt miał rozmiary 46 x 30 cm i 13 cm głębokości. Nie jest wykluczone, że obiekt ten

jest pozostałością po większym obiekcie jamowym, którego warstwa stropowa uległa częściowemu

zniszczeniu.

Obiekt A134216 to jama o nerkowatym kształcie rzutu i nieregularnym profilu,

zlokalizowana na arze A56. Obiekt ten miał jedną warstwę, składającą się z brązowego piasku.

215 Tablica XVII:3,4.216 Tablica XVII:9,10.

72

Obiekt miał rozmiary 130 x 80 cm i 16 cm głębokości.

VII.2 Inne obiekty o nieustalonej chronologii

Opisanych poniżej obiektów nie można wydatować ani na podstawie materiału

zabytkowego, ani na podstawie analizy kontekstualnej, gdyż nie wchodziły one w skład żadnego z

wymienionych wcześniej kompleksów. Dlatego też analiza tych obiektów ograniczona została to

opisu cech morfologicznych.

Obiekt A41217 to dołek posłupowy o owalnym kształcie rzutu i nieckowatym profilu,

zlokalizowany na arze A93. Obiekt miał rozmiary 28 x 23 cm i 5 głębokości. Obiekt ten wystąpił

samodzielnie i nie wchodził w relacje stratygraficzne z innymi obiektami.

Obiekt A105218 to jama o owalnym kształcie rzutu i odwrotnie trapezowatym profilu. Obiekt

ten był w swojej centralnej części przecięty przez płytki wkop. Obiekt zlokalizowany jest na arze

A85. Obok niego wystąpiła druga jama (ob. A104) o podobnym charakterze i trudnej do ustalenia

funkcji. Jama A105 miała rozmiary 120 x 80 cm i 30 cm głębokości.

Obiekt A201219 to dołek posłupowy o owalnym kształcie rzutu i nieckowatym profilu,

zlokalizowany na arze A71. Obiekt miał rozmiary 48 x 34 cm i 10 cm głębokość. Obiekt ten

wystąpił samodzielnie i nie wchodził w relacje stratygraficzne z innymi obiektami.

Obiekt B1220 to dołek posłupowy o owalnym kształcie rzutu i nieckowatym profilu,

zlokalizowany na arze B3. Obiekt miał rozmiary 12 x 12 cm i 6 cm głębokość. Wystąpił w pobliży

płytkiej jamy B2. Nie jest do końca pewne czy można łączyć oba te obiekty w jedną całość.

217 Tablica XVII:1,2.218 Tablica XVII:7,8.219 Tablica XVII:11-13.220 Tablica XVII:5,6.

73

VIII. Wnioski końcowe (Aleksander Danecki)

Stanowisko Sokolniki 21 ze swoim dużym kompleksem produkcyjnym, zawierającym 151

palenisk221, przeznaczonych najprawdopodobniej do wypału ceramiki, wydaje się być dość

wyjątkowe na tle innych stanowisk kultury łużyckiej. Brak jest bezpośrednich publikowanych

analogii do łużyckich stanowisk z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, na których

zadokumentowano by podobną ilość tego typu obiektów. Co prawda z terenów Polski i krajów

ościennych, mamy wiele stanowisk z paleniskami i piecami z tego okresu (Obrany, Porzecze,

Horni Mostenice, Tomice, Perleberg, Kotlin, Dresden-Coschutz, Wolin, Sibin, Sobiejuhy, Viesecke,

Ołtarze-Gołacze222), zarówno osad otwartych, jak i grodzisk, ale na żadnym nie wystąpił ten rodzaj

obiektu w takiej ilości223. Sytuacja wygląda inaczej, gdy weźmiemy pod uwagę nieopublikowane

jak dotąd, materiały z badań "autostradowych". Paleniska zadokumentowane na stanowiskach

Żydowce 13 i Czarnowo 11 miały podobny charakter, jak te odkryte w Sokolnikach224, zarówno pod

względem wielkości, głębokości i kształtów profili i rzutów. Można więc wyciągnąć wniosek, że

obecność skupisk obiektów produkcyjnych, w tym palenisk, na peryferiach osad225 datowanych na

epokę brązu i wczesną epokę żelaza, nie była rzeczą wyjątkową. Być może dalsze badania lub

publikacja już zbadanych osad potwierdzi tą hipotezę.

Obszar objęty badaniami ratowniczymi na stanowisku Sokolniki 21 objął powierzchnię

49,59 ara, na których zadokumentowano 192 obiekty antropogeniczne oraz warstwę kulturową o

niewielkiej powierzchni. Warstwę kulturową W.4 oraz 175 obiektów uznano za „łużyckie”. Jeden z

obiektów przypisano do okresu nowożytnego, w przypadku 16 pozostałych obiektów nie można

było ustalić chronologii, z powodu braku materiału datującego. Z warstwy, obiektów, jak również z

humusu i złoża wtórnego (hałda) pozyskano materiał źródłowy w ilości 431 fragmentów

ceramicznych, 5 fragmentów krzemiennych oraz jednego przedmiotu kamiennego (osełka).

Z kulturą łużycką związanych było 175 obiektów, spośród których za najważniejsze uznać

należy paleniska. Wszystkie spośród 151 wydzielonych palenisk (wraz z towarzyszącymi im 22

jamami i 2 dołkami posłupowymi) należały do kompleksu produkcyjnego. Kompleks ten, związany

z produkcją ceramiczną, należałoby uznać za najciekawszy aspekt opisywanego stanowiska. Na

szczególną uwagę zasługują zwłaszcza dwa obiekty, które uznano za piece garncarskie (obiekt 74 i

221 Paleniskom towarzyszyły 22 jamy i 2 obiekty określone jako dołki posłupowe.222 Za Mogielnicką-Urban 1984, s. 34.223 Na wszystkich wyżej wymienionych stanowiskach zadokumentowano zaledwie po kilka, kilkanaście pieców lub

palenisk w odrębnej strefie produkcyjnej. W strefach mieszkalnych paleniska wielofunkcyjne są częstsze, ale nie tworzą większych skupisk, może za wyjątkiem Tomic i Perlebergu, gdzie zajmowały coś w rodzaju wydzielonego placu.

224 Porównaj rozplanowanie przestrzenne (Mikuła R. 2008, Ryc.7) i (Majewski D., Chwałek S. 2009, Ryc. 33).225 W przypadku Sokolników 21 samej osady nie udało się odkryć.

74

151).

Okres nowożytny reprezentowany jest na stanowisku Sokolniki 21 przez jeden obiekt (jama

A2). W humusie znaleziono 7, a na hałdzie 11 fragmentów ceramiki o metryce nowożytnej.

Ponadto trzy fragmenty ceramiczne uznane za nowożytne znaleziono na powierzchni obiektów

łużyckich. Uznano jednak, że fragmenty te pochodziły z humusu, a na powierzchni obiektów

łużyckich wystąpiły w wyniku procesów postdepozycyjnych.

Podsumowując, stanowisko Sokolniki 21 to ciekawe stanowisko kultury łużyckiej226, którego

analiza wnosi sporo nowych informacji dotyczących charakteru i skali stref produkcyjnych

wspomnianej kultury. Pod względem materiału ceramicznego, mamy tu jednak do czynienia z

niezbyt licznym i raczej ubogim inwentarzem naczyń typowych dla epoki brązu i wczesnej epoki

żelaza.

226 Faza nowożytna jest tu reprezentowana jedynie przez jedną jamę i 21 fragmentów ceramicznych, w większości zebranych z hałdy i humusu.

75

IX. Bibliografia

Balcer B.

1971 Badania krzemieniarstwa kultury pucharów lejkowatych w Małopolsce, [w:] J. K. Kozłowski (red.), Z badań

nad krzemieniarstwem neolitycznym i eneolitycznym, Kraków, s. 25–61.

Blajer W., Czopek S.

1996 Osada z początku środkowego okresu epoki brązu w Dylągówce woj. Rzeszowskie (stanowisko 1), Materiały i

Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego t. XVII, s. 19-43.

Czopek S., Lubelczyk A.

1993 Ceramika rzeszowska XIV-XVIII wiek, [w:] Zeszyty Naukowe Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, nr 3,

Rzeszów

Danecki A.

2012 Opracowanie materiału źródłowego z ratowniczych badań archeologicznych na stanowisku Teklinów 3/4, m-

pis w archiwum GDDKiA.

Gąsior M.

1975 Kultura trzciniecka na obszarze Polski Środkowej, Prace i Materiały Muzeum Archeologiczne i

Etnologicznego w Łodzi, Seria Archeologiczna, t. 22, s. 101-121.

Gedl M.

1992 Wczesnołużyckie cmentarzysko w Kietrzu, część II, Kraków.

Godlewski P.

2001 Cmentarzysko grupy tarnobrzeskiej w Manasterzu, stan. 6, Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka

Archeologicznego, t. XXII s. 21-58.

Jadczykowa I.

1983 Grodzisko kultury łużyckiej w Wieruszowie-Podzamczu, województwo kaliskie, Prace i Materiały Muzeum

Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Archeologiczna, t. 30, s. 267-281.

Kajzer L.

1986 Opracowanie zbioru ceramiki naczyniowej w "wieży Karnkowskiego" zamku w Raciążu [w:] Kwartalnik

Historii Kultury Materialnej, r. 24, nr 2, s. 199-225

76

Kaszewski Z.

1975 Kultura łużycka w Polsce Środkowej, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w

Łodzi, Seria Archeologiczna, t. 22, s. 123-166.

Kubalska-Sulkiewicz K. (praca zbiorowa pod red.)

2002 Słownik terminologiczny Sztuk Pięknych, Warszawa

Lelek R.

2004 Ceramika z zamku w Korzkwi (XVI-XVII w.), Kraków

Łaciak D.

2003 Rekonstrukcja techniki i technologii obróbki powierzchni naczyń epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w

zachodniej strefie ziem polskich, m-pis pracy magisterskiej w archiwum IA UW, Wrocław

Majewksi D, Chwałek S.

2009 Opracowanie wyników badań archeologicznych na stanowisku wielokulturowym Czarnowo, nr 11 (AZP 36-

07/11), pow. Pyrzyce, woj. zachodniopomorskie, związanych z budową drogi ekspresowej S3 (odcinek

Szczecin „Klucz” – Węzeł Pyrzycki), m-pis w archiwum GDDKiA.

Mejza K.

1996 Ceramika zdobiona XVI-XVII w., [w:] Źródła archeologiczne do dziejów zamku królewskiego oraz Starej i

Nowej Warszawy, z. 2: Materiały do wystawy "Rzeczy codzienne z wykopalisk zamkowych i staromiejskich",

Warszawa

Młodkowska-Przepiórkowska I.

2001 Cmentarzysko grupy górnośląsko-małopolskiej w Częstochowie-Wyczerpach Dolnych, Materiały i

Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, t. XXII s. 257-278.

Mogielnicka-Urban M.

1984 Warsztat ceramiczny w kulturze łużyckiej, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź.

Mikuła R.

2008 Sprawozdanie z ratowniczych badań wykopaliskowych na stanowisku archeologicznym Szczecin – Żydowce,

nr 13 (AZP 32-06/18), pow. Szczecin, woj. zachodniopomorskie, związanych z budową drogi ekspresowej S3

(odcinek Szczecin „Klucz” – Węzeł Pyrzycki) w ramach aneksu 2008, na obszarze zachodniej części

stanowiska, m-pis w archiwum GDDKiA.

77

Pudełko E.

1995 Materiały kultury pomorskiej z badań ratowniczych lewobrzeża dolnej Prosny, [w:] Kultura pomorska i kultura

grobów kloszowych, Razem, czy osobno?, Warszawa s. 281-298.

Podgórski J.T.

1971 Z badań wykopaliskowych w Juszkowie (Będzieszynie), w pow. gdańskim (1967-1969) [w:] Sprawozdania

archeologiczne, t. 23, s. 79 i n.

Romanow J.

1971 Osada kultury łużyckiej oraz ślady osadnictwa z okresu wpływów rzymskich w Książku, pow. Kłodzko,

Silesia Antiqua, t. XIII, s. 93-134.

Tomaszewski A. J.

1997 Późne materiały krzemienne i późne konteksty – kilka uwag i obserwacji [w:] J. Lech, D. Piotrowska (red.), Z

badań nad krzemieniarstwem epoki brązu i wczesnej epoki żelaza. Materiały z sympozjum zorganizowanego w

Warszawie 20–22 października 1994 r., Warszawa, s. 225–238.

78

X. Analizy specjalistyczne

X.1 Uwarunkowania geomorfologiczne osadnictwa stanowiska archeologicznego Sokolniki 21

(Krzysztof Trojan)

Położenie obszaru badań

Stanowisko archeologiczne znajduje się na terenie wsi Gumnisko, 2km na północ od wsi

Sokolniki. Należy ona do gminy Sokolniki w powiecie wieruszowskim województwa łódzkiego.

Według podziału fizycznogeograficznego Polski wg. Kondrackiego obszar ten leży we wschodniej

części Kotliny Grabowskiej (318.21). Region ten sąsiaduje od południa, przez wschód ku

północnemu-wschodowi z pasem wysoczyznowym: Wysoczyzną Wieruszowską (318.24) ,

Złoczewską (318.22) i Turecką (318.17). Po drugiej, zachodniej stronie Kotliny Grabowskiej,

wznoszą się Wzgórza Ostrzeszowskie (318.46). Badany obszar znajduje się w międzyrzeczu Warty

i Prosny, wykorzystujących ciągnące się południkowo linie kotlin. Jest to jednocześnie południowa

część Niziny Południowowielkopolskiej, oddalona 15km od obrzeżenia Wyżyny Wieluńskiej

(Kondracki 2005).

Ryc.9. Położenie obszaru badań na tle podziału fizycznogeograficznego Polski (wg. Kondracki

2005)

79

Geneza rzeźby badanego obszaru

Zasadnicze początki współczesnej rzeźby terenu stanowiska Sokolnik związane są z

morfogenezą glacjalną plejstocenu. Zlodowacenia południowopolskie (Sanu I, Sanu II), oraz Odry,

pozostawiły warstwę osadów glacjalnych miąższości kilkudziesięciu metrów. Kierunki transgresji

lodu i związany z nim przebieg deglacjacji uwarunkowany był starszą rzeźbą trzeciorzędową (np.

dolina pra-Prosny), które pod pokrywą osadów czwartorzędowych ulegały przemodelowaniu. Po

raz ostatni omawiany obszar został przykryty przez lądolód w czasie zlodowacenia warty (198000 –

128000 BP). Obszar międzyrzecza Prosny i Warty znajdował się wówczas w obrębie środkowej

części lobu południowowielkopolskiego, którego czoło sięgało brzeżnej części Wyżyny

Wieluńskiej. Recesja lądolodu przebiegała w sposób arealny, pozostawiając za sobą bryły

martwego lodu, między którymi zachodził przepływ wód roztopowych. Sprzyjało to powstawaniu

licznym form akumulacji szczelinowej, ukierunkowanych równolegle do czoła lądolodu, oraz

osadzaniu się serii wodnolodowcowych piasków i żwirów, pochodzącej z wód ablacyjnych. Wraz z

dalszym wycofywaniem się pokrywy lodowej, badany obszar znalazł się w rozwidleniu między

dwoma strumieniami lodowymi, zajmującymi obniżenia Warty i Prosny. W ich kierunku formował

się odpływ wód z uwolnionych spod lodu powierzchni. Czoło lądolodu wycofywało się

kilkuetapowo w kierunku północnym, wymuszając w okresach postoju kształtowanie się

równoleżnikowych, pradolinnych odcinków rzek (np. górnej Warty i Prosny). W okresie kata

glacjalnym miały też miejsce lokalne transgresje lądolodu. I tak w czasie subfazy Neru, 20 km na

północ od badanego obszaru, powstały moreny spiętrzone Pagórków Warciańskich i liczne formy

akumulacji szczelinowej (Rdzany 2008, Mojski 2005, Włodarski, Jaskulski 2009). Po ustąpieniu

lądolodu Warty nastąpiło ocieplenie interstadiału eemskiego. Okres ten, z początku zaznaczający

się wzmożoną erozją fluwialną, sprzyjał intensywnemu ługowaniu pokryw i wietrzeniu frakcji

drobnopiaszczystych. Okres ten sprzyjał przekształceniu niecek denudacyjnych, tworzących się w

końcowej fazie zlodowacenia Warty, w szersze i głębsze doliny. W ujęciu ogólnym, interstadiał

eemski doprowadził do częściowej niwelacji powierzchni zastanej po poprzednim zlodowaceniu.

W trakcie najmłodszego glacjału vistuliańskiego (110 – 10 300 BP), badany obszar

znajdował się w strefie peryglacjalnej. Na północ od strefy marginalnej lądolodu Warty zachodziła

całkowita denudacja starszych pokryw ablacyjnych, a nawet stropowych części moren

wytopiskowych i bazalnych. Na stokach, głównie w ociepleniach interstadialnych, tworzyły się

niecki denudacyjne. Stoki wysoczyzn stanowiły miejsca szczególnie intensywnej denudacji, której

produkty dostawały się do den dolin w postaci osadów wypełniskowych, lub były transportowane

eolicznie. Miała miejsce intensywna akumulacja, której etapy zapisały się czytelnie w większych

80

dolinach w postaci poziomów terasowych, odpowiadających poszczególnym fazom zlodowacenia.

Dodatkowo szeroka doliny Prosny wypełniona osadami fluwialnymi, a także rozległe powierzchnie

wodnolodowcowe wysoczyzn, stanowiły zasobne źródło drobnofrakcyjnego materiału, który mógł

być przemieszczany przez wiatr. Umożliwiło to tworzenie się serii piasków pokrywowych, a także,

począwszy od późnego glacjału (15 000 BP), form wydmowych, zwłaszcza na poziomach

terasowych większych rzek (Warty, Prosny, Oleśnicy, Strugi Węglewskiej). Pierwsza faza

wydmotwórcza w badanym obszarze miała miejsce w najstarszym i starszym dryasie (12 500 –

11 900 BP). Po ociepleniu allerodzkim nastąpiła główna faza tworzenia się wydm okresu

młodszego dryasu (10 800 -10 300 BP), która trwała do wczesnego preboreału. Okres kata glacjalny

vistulianu związany był również ze stopniowym wytapianiem wieloletniej zmarzliny, która

warunkowała rozwój sieci płytkich dolin aż po okres borealny holocenu (9 400 BP) (Kozarski,

Rotnicki 1978; Ralska – Jasiewiczowa, Starkel 1999; Mojski 2005).

Okres holocenu przyniósł ze sobą zmiany systemu koryt większych rzek z roztokowego na

meandrowy, z czym związana była wzmożona erozja (do początku okresu borealnego). Proces ten

przebiegał zapewne w mniejszej skali również i w przypadku mniejszych dolin, prowadząc

rozcięcia terasy vistuliańskiej i pogłębienia den dolin. W obniżeniach terenu zachodziła akumulacja

biogeniczna. Ocieplenie holoceńskie i rozwój szaty roślinnej sprzyjał konserwacji rzeźby

postvistuliańskiej. W większych dolinach fazy wzmożonej działalności procesów fluwialnych,

wskazujących na wzrost wilgotności klimatu, przypadają na okres atlantycki (8 300 – 5000 BP),

przełom atlantyku i subboreału (ok. 5 000 BP) i subboreał (ok. 3100 BP). W holocenie postępowało

również przemodelowywanie form wydmowych, zapoczątkowane w mezoholocenie (okres

atlantycki) i przedłużające się na neoholocen, prowadząc do częściowego zasypywania tworzących

się wówczas pokryw torfowych (Ralska – Jasiewiczowa, Starkel 1999; Kozarski, Rotnicki 1978;

Rotnicki 1980).

Opis rzeźby obszaru badań

Badany obszar pod względem rzeźby terenu reprezentuje zdenudowaną peryglacjalnie

równinę moreny dennej. Jest ona wykształcona w postaci rozległej, płaskiej wysoczyzny o

niewielkim zróżnicowaniu powierzchni terenu, obniżającej się w kierunku północno-zachodnim w

stronę dna Kotliny Grabowskiej i doliny Prosny. Rzędne wysokości w skali regionalnej mieszczą

się w przedziale 160 – 191 m n.p.m.. W obrębie wysoczyzny nachylenie terenu zwykle nie

przekracza 3o, a deniwelacje najczęściej nie są większe niż 5m. W sąsiedztwie stanowiska płaska

wysoczyzna jest miejscami urozmaicona formami eolicznymi lub kemowymi. Formy eoliczne

81

wykształcone są w postaci niewysokich (do kilku metrów), miejscami przerwanych ciągów

pagórków wydmowych, bądź też jako zniekształcone wydmy paraboliczne, rozciągnięte i wygięte

w kierunku wschodnim lub południowo-wschodnim. Z kolei formy kemowe występują na

wysoczyźnie w postaci ciągów o przebiegu równoleżnikowym. Na południe, zachód i północny-

zachód od stanowiska Sokolniki są to trzy serie form, rozciągające się na długości 3-4km. Mają one

postać spłaszczonych wzniesień o łagodnie nachylonych stokach (do 5o), wznoszących się 7-18m

ponad dna najbliższych dolin. Powierzchnia wysoczyzny rozcięta jest siecią dolin, rozdzielających

wyżej wyniesione obszary oraz ciągi form akumulacji szczelinowej. Wchodzą one w skład

początkowych dopływów Strugi Węglewskiej, uchodzącej w Kotlinie Grabowskiej do doliny

Prosny. Są to płytkie doliny o płaskich, szerokich dnach, do których uchodzą wąskie i krótkie niecki

denudacyjne. W badanym obszarze dominuje bieg dolin w kierunku północnym.

Ryc.10. Warunki hipsometryczne i nachylenia stoków w otoczeniu stanowiska Sokolniki 21

W ujęciu lokalnym stanowisko Sokolnik usytuowane jest w obrębie częściowo izolowanego,

spłaszczonego płatu wysoczyzny, obniżającego się łagodnymi, wyrównanymi skłonami w kierunku

sąsiednich nieckowatych dolin. W najwyższym punkcie rzędne terenu wynoszą 176 m n.p.m.,

znajdując się 11m powyżej najniższego punktu u zbiegu dwóch dolin (165m n.p.m.). Jest to

zarazem wierzchołek spłaszczonego pagórka kemowego, wchodzącego w skład ciągu form

szczelinowych o przebiegu równoleżnikowym. Nachylenia jego stoków przeważnie nie

przekraczają 2o, osiągając maksymalne wartości 3o na odcinku doliny podcinającej wzniesienie

kemowe. Omawiany fragment wysoczyzny znajduje się w widłach dwóch płytkich (3-5m),

płaskodennych dolin o nieckowatym profilu poprzecznym i łagodnie nachylonych zboczach. Ich

szerokość jest zmienna i osiąga wartości 120 – 270m, a spadek w profilu podłużnym mieści się w

przedziale 0,19 – 0,4%. Do wspomnianych dolin uchodzą nieliczne, krótkie (0,6 – 1km) doliny

82

denudacyjne o nieckowatym profilu poprzecznym. Na północ od badanego obszaru powierzchnia

wysoczyzny urozmaicona jest przez nagromadzenie form akumulacji eolicznej. Występują one w

postaci wydłużonych, pojedynczych pagórków (do 900m długości) lub jako ciągi rozmieszczonych

liniowo, bardziej odosobnionych form. Ich wysokość wynosi 3-4,5m, a w ich ukierunkowaniu

dominuje składowa wschodnia. Między piaszczystymi wzniesieniami występują liczne, płytkie

zagłębienia deflacyjne o głębokości do 1,5m.

Powierzchniowe utwory geologiczne w sąsiedztwie badanego stanowiska

W badanym obszarze powierzchniową pokrywę geologiczną tworzą następujące typy osadów:

a) Zlodowacenie Warty:

- gliny zwałowe – występują głównie jako glina bazalna barwy szarożółtej lub żółto-brązowej. Seria

gliny zwałowej górnej (prawdopodobnie wytopiskowej) odznacza się barwą jasnoszarą lub

jasnożółtą. Miąższość glin warciańskich wynosi najczęściej 5 – 10 m, a na wyniesieniach 2,5 – 5m.

Utwory te występują często pod pokrywą piasków wodnolodowcowych, natomiast w obrębie

wyniesionych obszarów ich strop sięga niemal powierzchni terenu. Gliny zwałowe charakteryzują

się słabym wysortowaniem.

- piaski i żwiry wodnolodowcowe – występują w postaci piasków średnio- i drobnoziarnistych z

domieszką żwirów średnio- i drobnoziarnistych. Zajmują znaczną powierzchnię, tworząc na glinie

zwałowej nieciągłą pokrywę o miąższości do kilku metrów. Mogą w nich występować

przewarstwienia mułków wytopiskowych barwy jasnoszarej.

- piaski akumulacji szczelinowej – w ich frakcji dominuje piasek średnioziarnisty z

przewarstwieniami żwirów (drobnych lub średniookruchowych). Z utworów tych zbudowane są

spłaszczone wzniesienia pagórków kemowych, m. in. wzniesienia w okolicach Sokolnik.

b) Czwartorzęd nierozdzielony:

- piaski eoliczne i piaski eoliczne w wydmach – w sposób najbardziej widoczny występują w

terenie w postaci wydm parabolicznych i pagórków wydmowych o wysokości do kilku metrów i

długości do kilkuset metrów. Pokrywa eoliczna przybiera także formę nieciągłej, stosunkowo

cienkiej pokrywy piasków pokrywowych.

c) Holocen:

- namuły piaszczyste den dolinnych i zagłębień bezodpływowych - zbudowane są z drobno-

83

i średnioziarnistych piasków i/lub piasków humusowych genezy fluwialnej, zawierających materię

organiczną i domieszkę mułków. Występują w obniżeniach terenu i w dnach dolin. Często są

podścielone piaszczysto-mułkowymi lub mułkowo-ilastymi osadami wypełniskowymi wieku

plejstoceńskiego nawet kilkumetrowej miąższości.

W otoczeniu stanowiska archeologicznego Sokolniki w geologicznych utworach

powierzchniowych dominują osady glacjalne zlodowacenia Warty, stanowiące trzon dla rzeźby

współczesnej. Zajmują one obszary wyniesień terenu i powierzchni międzydolinnych, gdzie ich

strop sięga poziomu gruntu. Pozostały udział przypada osadom peryglacjalnym zlodowacenia

Wisły, nadbudowującym powierzchnie warciańskie, oraz utworom fluwialnym i zastoiskowym

wieku holoceńskiego, które zajmują obniżenia terenu i dna dolin. W mniejszych dolinach osady

holocenu stanowią jedynie cienką pokrywę, maskującą piaszczysto-mułkowe osady akumulacji

peryglacjalnej.

84

Ryc.11. Lokalizacja stanowiska Sokolniki 21 na tle powierzchniowych utworów geologicznych i

rzeźby terenu wg. Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1 : 50000 (arkusz Skomlin) i

NMT.

Warunki geomorfologiczne a predyspozycje osadnicze

85

Usytuowanie stanowiska archeologicznego Sokolniki 21 wykazuje kilka wyraźnych

zależności od warunków środowiska przyrodniczego, stanowiących tendencje o charakterze

ponadlokalnym. Biorąc pod uwagę warunki morfologiczne i geologiczne sąsiednich, najwyżej

położonych partii wysoczyzny dennomorenowej (wysoki strop glin morenowych, mała zasobność

w wody powierzchniowe, mniejsze urozmaicenie terenu w źródłowych odcinkach dolin), można

określić je jako mniej sprzyjające osadnictwu. W odniesieniu do tych obszarów, teren stanowiska

Sokolniki wykazuje większy poziom georóżnorodności, która uznawana jest za znaczący motyw

działalności osadniczej, również w ujęciu mikroregionalnym (Kittel 2009, 2012). Ponadto tendencja

do lokalizacji osadnictwa w obszarach płaskich, na piaszczystym podłożu, w bezpośrednim

sąsiedztwie form dolinnych, często na położonych w pobliżu ich den ostańcach i listwach

terasowych, w przypadku omawianego stanowiska jest bardzo czytelna (Kittel 2009, 2012). Jego

położenie w widłach płaskodennych dolin było korzystne ze względu na bliskość źródła wody. Z

uwagi na cechy morfologiczno-geologiczne obszaru (niewielkie nachylenia i deniwelacje terenu,

przepuszczalne podłoże, krótkość początkowych odcinków dolin, niewielka powierzchnia zlewni)

nie występowało zagrożenie nagłego podtopienia, a w okresach bardziej wilgotnych korzystne

mogło być sąsiedztwo wyżej położonego pagórka kemowego. Z uwagi na cechy morfometryczne

form dolinnych (płaskie dno, znikomy spadek) i wypełniające je osady (obecność serii mułkowo-

ilastych pod warstwą piaszczystą), w ich dnach mogły panować warunki okresowej stagnacji wody,

przez co stanowiły one element limitujący obszar gospodarowania i izolujący teren zajęty przez

stanowisko. Takim warunkom sprzyjały wilgotne okresy holocenu. Należały do nich cały okres

atlantycki (zwłaszcza 8300 – 8000 BP, ok. 6600 - 6100 BP), przełom okresu atlantyckiego i

subborealnego (5300 – 4500 BP), czas od przełomu subboreału i subatlantyku (ok. 3000 – 1900 BP)

oraz epizody najmłodszego holocenu (średniowieczne optimum klimatyczne, Mała Epoka Lodowa)

(Mojski 2005; Ralska – Jasiewiczowa, Starkel 1999). W powyższe tendencje wpisuje się wiek

osadów biogenicznych, przykrytych aluwiami powodziowymi w dolinie Prosny (7760 BP, 4920 BP

i 3120 BP) (Kozarski, Rotnicki 1978). Okresy te pozwalają wnioskować o większym ograniczeniu

możliwości gospodarowania w rejonie stanowiska Sokolniki.

Innym elementem rzeźby, podnoszącym lokalny stopień georóżnorodności, jest obszar

wydmowy, położony ok. 650m na północ od stanowiska, na drugim brzegu płaskodennej doliny.

Istnieją przykłady lokalizacji osadnictwa pradziejowego w bezpośrednim sąsiedztwie wydm, a

równocześnie w pobliżu dolin (np. Żarski, Przeźniecki, Przasnyska 2006; Pelisiak 2004a, 2004b).

Gospodarowanie terenu zajętego przez utwory eoliczne, często związane z degradacją szaty

roślinnej, prowadzi do uaktywnienia form i ich przemodelowania. Przeobrażenie form wydmowych

86

na skutek gospodarki człowieka jest procesem znanym na terenie Polski. Początki tego procesu

sięgają wilgotnego okresu atlantyckiego (w dolinie Warty 6100 – 5700 BP), lecz jego główne fazy

nasilenia przypadają na neoholocen, począwszy od subboreału (4800 – 4500 BP, 4000 – 3400 BP,

3000 – 2900 BP) po okres subatlantycki (2600 – 1880 BP, 1700 – 1500 BP, 1300 – 700 BP)

(Jankowski 2009, Rotnicki 1970, Twardy 2011). Ponadto samo wygląd form, zniekształcony w

stosunku do pierwotnej struktury wydm parabolicznych, wskazuje na udział późniejszego czynnika

przemodelowującego (Fedorowicz, Zieliński 2009). Pozwala to na sformułowanie wniosku o

częściowym przekształceniu lokalnej rzeźby terenu na skutek zagospodarowania otoczenia

obszarów wydmowych.

87

Literatura:

Bystroń K., Mizerski J., 2010, Projekt prac geologicznych na wykonanie otworu obserwacyjnego

sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych Państwowej Służby Hydrogeologicznej w

miejscowości Fajum, gmina Brzeziny, powiat Kaliski, województwo Wielkopolskie, PIG, Warszawa.

Fedorowicz S., Zieliński P., 2009, Chronology of Aeolian events recorded in the Karczmiska dune

(Lublin Upland) in the light of lithofacial analysis, C14 and TL dating, Geochronometria, 33, s. 9 –

17.

Heisig J., Wilanowski S.: Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1:50 000 arkusz Skomlin

Warszawa PIG 2000

Jankowski M., 2009, Antropogeniczne uwarunkowania holoceńskich procesów eolicznych w

Kotlinie Toruńskiej w świetle badań gleb kopalnych,[w:] Hildebrandt-Radke I., Jasiewicz J.,

Lutyńska M. (red.), Zapis działalności człowieka w środowisku przyrodniczym t.6. VII Warsztaty

terenowe, IV Sympozjum SAS Kórnik 20-22 maja 2009.

Kittel P., 2009, Geomorfologiczne cechy lokalizacji osadnictwa pradziejowego w regionie łódzkim

(na wybranych przykładach), ,[w:] Hildebrandt-Radke I., Jasiewicz J., Lutyńska M. (red.), Zapis

działalności człowieka w środowisku przyrodniczym t.6. VII Warsztaty terenowe, IV Sympozjum

SAS Kórnik 20-22 maja 2009.

Kittel P., 2012, Wpływ georóżnorodności zlewni Neru (Polska środkowa) na lokalizację osadnictwa

pradziejowego, Landform Analysis 19, s.49 – 66.

Kondracki J., 2002, Geografia regionalna Polski, PWN Warszawa.

Kozarski S., Rotnicki K., 1978, Problemy późnowurmskiego i holoceńskiego rozwoju den dolinnych

na Niżu Polskim, Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej, 19, s. 22 – 50.

Mojski E., 2005, Ziemie polskie w czwartorzędzie. Zarys Morfogenezy, Wyd. PIG, Warszawa

Pelisiak A., 2004a, Osadnictwo kultury pucharów lejkowatych w dorzeczu Grabi (Polska

środkowa). Uwarunkowania środowiskowe. [w:] Forysiak J., Kulesza M., Twardy J., Zapis

działalności człowieka w środowisku przyrodniczym.

88

Pelisiak A., 2004b, Geneza i wiek osadów w dolinie Grabi na stanowisku Ldzań w świetle

osadnictwa pradziejowego. [w:] Forysiak J., Kulesza M., Twardy J., Zapis działalności człowieka w

środowisku przyrodniczym.

Ralska – Jasiewiczowa M., Starkel L., 1999, Zmiany klimatu i stosunków wodnych w holocenie,

[w:] Starkel L., Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze, PWN, Warszawa.

Rdzany Z., 2011, Wpływ energii geotermalnej na dynamikę strumieni lodowych lądolodu Warty w

Polsce Środkowej, [w:] A. Zieliński (red.), Znane fakty – nowe interpretacje w geologii i

geomorfologii, s. 49 – 63.

Rotnicki K., 1970, Główne problemy wydm śródlądowych w Polsce w świetle badań wydmy w

Węglewicach, Prace Komisji Geograifczno-Geologicznej, 11.

Twardy J., 2011, Influence of man and climate changes on relief and geological structure

transformation in central Poland since the Neolithic, Geographica Polonica 84, s. 163 – 178.

Włodarski W., Jaskulski M., 2009, Złożone układy spękań w kemach z wyciśniętym jądrem na

wybranych przykładach. Implikacje środowiskowe, Prace PIG, 194, s. 101 – 118.

Żarski M., Przeździecki M., Przasnyska J., 2006, Wyniki badań geologicznych i archeologicznych

na stanowisku Huta Radoryska 1 (Polska południowo-wschodnia), Przegląd Geologiczny, 54 (3), s.

238 – 244.

89

X.2 Badania archeobotaniczne na stanowisku 21 w Sokolnikach (Maria Lityńska-Zając, Zofia

Tomczyńska)

Na stanowisku 21 w Sokolnikach, gm. loco odsłonięty został kompleks produkcyjny

złożony ze 192 obiektów, w tym 151 palenisk . Tylko z tych ostatnich obiektów pobierane były

nieliczne próby przeznaczone do badań archeobotanicznych. Łącznie analizie poddano sześć

(obiekty A13, A121, A137, A151, A192 i A229). Zebrane one zostały w terenie przez archeologów,

w trakcie ratowniczych prac terenowych, przygotowujących omawiany obszar pod przyszłe

inwestycje liniowe.

Pobrane próby ziemi szlamowano w laboratorium na sitach o średnicy oczek 0,2 cm.

Następnie uzyskany materiał segregowano i wydobyto tylko węgle drzewne. Oznaczano je na

podstawie cech budowy anatomicznej widocznych w trzech przekrojach jednym poprzecznym i

dwóch podłużnych: promieniowym i stycznym (F. H. Schweingruber 1978, 1990).

W materiale stwierdzono przede wszystkim obecność sosny zwyczajnej Pinus sylvestris, ale

aż 153 fragmenty spalonego drewna, o źle zachowanej strukturze, pozostały nieoznaczone (Tab. 7).

Szczątki te zalegały w paleniskach kultury łużyckiej datowanych na halsztat B-D oraz w obiekcie,

którego chronologia określona została tylko ogólnie na przełom epok brązu i żelaza. Cześć

materiałów pozostała niedatowana.

W źródłach botanicznych z terenu dzisiejszej Polski, wśród węgli drzewnych resztki sosny

zwyczajnej Pinus sylvestris należą do jednych z najczęściej spotykanych. Szczątki makroskopowe

tego gatunku znaleziono dotychczas na ponad 300 stanowiskach różnorodnego wieku. Sosna

zwyczajna ma drewno i korę nadającą się na materiał opałowy (Z. Podbielkowski 1985). Są to

surowce o niższej wartości energetycznej niż na przykład dąb czy buk. Jednorodny skład prób

botanicznych, wskazuje że wybór sosny zwyczajnej uzależniony był od jej dostępności w

okolicznych lasach.

Nazwa taksonu Kultura łużycka EB-HA Obiekty niedatowane SumaOB. A13 OB. A151 OB. A229 OB. A137 OB. A121 OB. A192

Pinus sylvestris 320 430 650 65 130 635 2230

nieoznaczony 0 8 0 25 40 80 153

suma 320 438 650 90 170 715 2383

Tabela 7. Węgle drzewne zachowane na stanowisku 21 w Sokolnikach, gm. loco, woj. łódzkie

90

Literatura:

Podbielkowski Z.

1985. Słownik roślin użytkowych. Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne. Warszawa.

Schweingruber F.H.

1978. Makroskopische Holzanatomie. Eidgenössische Anstalt für das forstliche Versuchswesen,

Kommissionsverlag Zürcher AG, Zug.

Schweingruber F.H.

1990. Anatomie Europäischer Hölzer. Paul Haupt Berne und Stuttgart Publishers, Bern-Stuttgart.

91

SOKOLNIKI 21

Obiekt nie datowany

Obiekt kultury ³u¿yckieji datowane na EB-E¯

Warstwa kulturowadatowana na EB-E¯

Obiekt nowo¿ytny

A82

A119 Numery obiektów

Numery arów

teren zniszczony przed rozpoczêciem badañ ratowniczych

rekonstruowany zasiêg kompleksu produkcyjnego K£

rekonstruowany zasiêg kompleksu jam

obszar nie objêty badaniami

domniemane wiêksze „puste strefy” pomiêdzy paleniskami

domniemane mniejsze „puste strefy” pomiêdzy paleniskami

?

?

? ? ?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

? ??

??

??

A227

A226

A228

A206

A208

A230

A229

A209

A212

A232

B1

B2

A41

A200

A199

A38

A36

A37

A224 A210

A211

A213

A214 A225A215

A220A219A216

A217

A221

A201

A207A223

A2

W.4

A131

A50

A64

A65

A151 A70

A71

A66A67

A54

A52A53

A51

A58

A60

A59

A116

A112 A117

A120

A119

A63

A68

A125

A121

A129

A118A114

A115A113

A122

A123

A126

A127

A128

A69A61

A135

A137

A143

A142 A147

A140

A139

A138 A144

A146A150

A149

A145

A153

A152

A154

A148

A198

A87

A163

A165

A43

A162

A13

A15A12

A10

A9

A8

A17

A22

A19

A18

A24

A25

A27

A14

A11A14

A161

A23A20

A29A28

A26

A105

A104

A31A30

A32

A33

A42A34

A35

A45

A195

A194

A193

A192A190

A189

A191A186

A187

A188

A184

A182

A181

A179

A183

A178

A185A180

A177

A176

A174

A173

A169

A170

A164

A44

A167

A168

A172

A171

A175

A159

A160A158

A156

A72 A75

A73

A86

A84 A85

A48

A77

A79

A76A78

A80

A81

A82

A83

A74

A49

A47

A90

A88

A89

A92

A93A96

A95

A94

A98

A132

A46

A133

A134

A62

A3 A13 A23 A33 A63

A73 A83

A93 B3 B13

A32

A42

A52 A62 A72 A82

A31 A41 A51 A61 A71 A81

A4 A14

A24 A34

A54 A64A74

A84

A5 A15 A25A35

A45 A55 A65

A75 A85 A95 B5

A6 A16

A17 A27

A26

A46

A56 A66

A36

Sokolniki, stan. 21, gmina Sokolniki, województwo ³ódzkie

Tablica I. Obiekty A18, A28, A29 - obiekty kontekstualnie przypisane K£. Obiekt A20 - obiekt datowany na okres EB-E¯ (K£).

1

2

3

4

7

8

9

10

11 1 m50 cm

1-3,5-104

N

A

C

D

B

OB. A18

zniszczenie

A B

BA

A

B

OB. A28

A B

B

A

OB. A29

C D

6

5

A B

A

B

OB. A20


Tablica II. Obiekty A31, A32, A44 - obiekty kontekstualnie przypisane K£. Obiekt A58 - obiekt datowany na okres EB-E¯ (K£).

1

2

3

47

8

9

10

56

1 m50 cm

1-2,4-7,9-103

N

A

B

BA

OB. A32

A

B

BA

OB. A44

A

B

A B

OB. A58

A B

B

A

OB. A31


Tablica III. Obiekt A67 - obiekt datowany na okres HaB-HaD (K£). Obiekt A60 - obiekt datowany na okres EB-E¯ (K£). Obiekt A62 - obiekt datowany na podstawie materia³u krzemiennego na okres EB (K£). Obiekt A68 - obiekt kontekstualnie przypisany K£.

1

2

3

47

8

9

10

5

6

1 m

1-9

N

A

B

C

D

A B

CD

OB. A62

A

B

B

A

OB. A67

B

AA

B

OB. A68


Tablica IV. Obiekt A88 - obiekt datowany na okres HaB-HaD (K£). Obiekt A83 - obiekt datowany na okres EB-E¯ (K£). Obiekty A74, A80, A86 - obiekty kontekstualnie przypisane K£.

1

2

3

4

7

8

9

10

5

6

11

1 m

1-10

N

BA

A

B

OB. A74A B

A

B

OB. A80

A B

A

B

OB. A83

A

B

A B

OB. A86

A

BA

B

OB. A88

wkop

wkop


Tablica V. Obiekty A112, A118 - obiekty datowane na okres HaB-HaD (K£). Obiekt A119 - obiekt kontekstualnie przypisany K£.

1

2

3

4

7

8

9

10

5

6

1 m

1-2,4-5,8-9N

A B

A

B

OB. A112

A

B

BA

OB. A118

zniszczenie

A

B

A B

OB. A119


Tablica VI. Obiekt A139 - obiekt datowany na okres HaB-HaD (K£). Obiekt A120 - obiekt datowany na okres EB-E¯ (K£). Obiekt A121 - obiekt kontekstualnie przypisany K£.

1

2

3

4

7

8

5

6

1 m

50 cm

1-2,5-8

4

N

A B

B

A

OB. A120

B

A

AB

OB. A121

B

A

A B

OB. A139


Tablica VII. Obiekty A144, A147 - obiekty datowane na okres HaB-HaD (K£). Obiekt A142 - obiekt datowany na okres EB-E¯ (K£). Obiekt A146 - obiekt kontekstualnie przypisany K£.

1

2

3

4

7

8 9

10

5

6

11

1 m

1-9

N

A B

A

B

OB. A142

A B

A

B

OB. A144A B

B

AOB. A146

A

B

C

D

BAC

D

OB. A147


Tablica VIII. Obiekty A150, A151, A152 - obiekty datowane na okres HaB-HaD (K£).

1

2

3

4

7

5

6

1 m

1-2,4-7

N

A

B

A B

OB. A150

A B

A

B

OB. A151

A

B

A B

OB. A152


Tablica IX. E¯ (K£). Obiekt A162 - obiekt datowany na podstawie materia³u krzemiennego na okres EB (K£).

Obiekt A163 - obiekt datowany na okres HaB-HaD (K£). Obiekt A158 - obiekt datowany na okres EB-

1

2

3

4

7

8

9

5

6

1 m50 cm

1-2,5-6,8-93

N

AB

B

A

OB. A158

B

A

AB

OB. A162

A B

B A

OB. A163


Tablica X. Obiekt A167 - obiekt datowany na okres HaB-HaD (K£). Obiekt A168 - obiekt datowany na okres EB-E¯ (K£). Obiekty A173, A174, A176, A178 - obiekty kontekstualnie przypisane K£.

1

2

3

4

7

8

910

5

6

11

12

13 14

1 m

1-2,4-13

N

B

A

A B

OB. A167

A

B

AB

OB. A168

B

A

A B

OB. A173

B

A

A B

OB. A174

A

B

A B

OB. A176

A B

A

B

OB. A178


Tablica XI. Obiekt A175, A179 - obiekty kontekstualnie przypisane K£.

1

2

3

4

7 8

5

6

1 m

1-2,5-6

1 m50 cm

3,87

N A

B

A B

OB. A175

A B

B

A

OB. A179


Tablica XII. Obiekt A184, A186, A187 - obiekty kontekstualnie przypisane K£.

1

2

3

4

7

8

5

6

1 m1 m

1-67-8

N

A

B

A B

OB. A184

B

A

A B

OB. A186

A B

B

A

OB. A187


Tablica XIII. Obiekt A188, A190, A191, A200, A206 - obiekty kontekstualnie przypisane K£.

1

2

3

4

7

8

9

10

5

6

11

1 m

1 m

1-2,4-11

3

N

A

B

BA

OB. A190

B

A

A B

OB. A191

B

A

A B

OB. A200

A B

B

A

OB. A206

A B

B

A

OB. A188


Tablica XIV. Obiekt A214 - obiekt datowany na okres EB-E¯ (K£). Obiekty A210, A212 - obiekty kontekstualnie przypisane K£.

1

2

3

4

7

8

9

5

6

1 m50 cm

50 cm

1-2,5-84

3

N

A B

B

A

OB. A210

zniszczenia

A

B

A B

OB. A212

B

A

A B

OB. A214

50 cm

1-4


Tablica XV. Obiekty A224, A226 - obiekty kontekstualnie przypisane K£.

1

2

3

4


Tablica XVI. Obiekt A2 - obiekt kontekstualnie datowany na okres nowo¿ytny.

1

2

3

4 51 m

1-3

N

BA

C D

A

B

C

D

O


Tablica XVII. Obiekty A41, A46, A105, A134, A201, B1 - wybrane obiekty nie datowane.

1

2

3

4

7

8

9

10

5

6

1 m50 cm

1-12,14,1513

N

A

B

A B

OB. A41

A

B

BA

OB. A46

A

B

orka

A B

OB. A105A B

B

A

OB. A134

A B

A

B

OB. A201

AB

A B

OB. B1

11

12

13

A

B

BA

OB. A212

14

15


Tablica XVIII. Fragmenty ceramiczne znalezione w obiektach. 1 - fr. górnej partii naczynia datowany na fazê konstantynowsk¹; 2 - fr. dna naczynia datowany na HaB-HaD (K£); 3 - fr. datowany na EB-E¯ (K£); 4 - fr. górnej partii naczynia datowany na HaB-HaD (K£).

1

2

OB. A51

OB. A78

3

OB. A88

2,5 cm

1-4

4


Tablica XIX. Fragmenty ceramiczne znalezione w obiektach. 1 - fr. wylewu datowany na HaB-HaD (K£); 2 - fr. wylewu datowany na HaB-HaD (K£); 3 - fr. dna datowany na EB-E¯; 4 - fr. wylewu datowany na HaB-HaD (K£).

2,5 cm

1-4

OB. A139 OB. A163

OB. A166

OB. A213

1 2

3

4


Tablica XX. Fragmenty ceramiczne znalezione w warstwie kulturowej W.4. 1 - zrekonstruowane naczynie datowane na HaB-HaD (K£); 2 - fragment kr¹¿ka glinianego datowany na HaB-HaD (K£); 3 - zrekonstruowany fragment górnej partii naczynia datowanego na HaB-HaD (K£); 4 - zrekonstruowany fragment naczynia datowanego na HaB-HaD (K£).

5 cm

1-4

1

2

3

4


Tablica XXI. Fragmenty ceramiczne znalezione w warstwie kulturowej W.4. 1 - fr. kr¹¿ka glinianego datowanego na HaB-HaD (K£); 2 - fr. datowany na HaB-HaD (K£); 3 - fr. wylewu datowany na HaB-HaD (K£); 4- fr. brzuœca datowanego na HaB-HaD (K£); 5 - fr. naczynia datowanego na HaB-HaD (K£); 6 - fr. wylewu datowanego na HaB-HaD (K£).

12

3 4

5

6

2,5 cm

1-6


Tablica XXII. Fragmenty ceramiczne znalezione w warstwie kulturowej W.4. 1 - fr. dna naczynia datowany na EB-E¯ (K£); 2 - fr. wylewu z ornamentem paznokciowym datowany na EB-E¯ (K£); 3 - fr. wylewu datowany na EB-E¯ (K£); 4 - fr. wylewu datowanego na EB-E¯ (K£); 5 - fr. wylewu datowanego na EB-E¯ (K£); 6 - fr. wylewu datowanego na EB-E¯ (K£); 7 - fr. wylewu datowanego na EB-E¯ (K£).

2,5 cm

1-7

1

2

3

4

5

6

7


Tablica XXIII. Fragmenty ceramiczne znalezione w humusie. 1 - fr. ucha datowanego na HaB-HaD (K£); 2 - fr. wylewy datowanego na HaB-HaD ; 3 - fr. z ornamentem paznokciowym datowany na HaB-HaD ; 4 -

(K£) (K£) fr. wylewy datowanego na HaB-HaD (K£); 5- fr. wylewy datowanego na HaB-HaD (K£); 6 - fr. wylewy datowanego na HaB-HaD (K£).

2,5 cm

1-6

1

2

3

6

5

4


Tablica XXIV. Fragmenty ceramiczne znalezione w humusie. 1 - fr. wylewu z ornamentem paznokciowym datowany na EB-E¯; 2 - fr. wylewu datowany na EB-E¯; 3 - fr. brzuœca z ornamentem paznokciowym datowany na EB-E¯; 4 - fr. wylewu datowany na EB-E¯; 5 - fr. wylewu datowany na EB-E¯; 6 - fr. wylewu datowany na EB-E¯.

2,5 cm

1-6

1

2

3

4

5 6


Tablica XXV. Fragmenty ceramiczne znalezione w humusie. 1-4 fr. naczyñ nowo¿ytnych.

2,5 cm

1-4

12

3

4


Tablica XXVI. Fragmenty ceramiczne znalezione na ha³dzie. 1 - fr. datowany na HaB-HaD; 2-5 fr. datowane na EB-E¯; 6-9 fr. datowane na okres nowo¿ytny.

2,5 cm

1-9

1

2 3

45

6

7

89

5 cm

1-3


Tablica XXVII. Zdjêcia wybranych fragmentów ceramicznych z warstwy kulturowej W.4. 1 - czêœciowo zrekonstruowane naczynie HaB-HaD (K£); 2 - fragment naczynia z ornamentem paznokciowym HaB-HaD (K£); 3 - fragment dna naczynia EB-E¯ (K£).

1

2

3

5 cm

1-2


Tablica XXVIII. Zdjêcia wybranych fragmentów ceramicznych z warstwy kulturowej W.4. 1 - fragment obmazywany HaB-HaD (K£); 2 - fragment kr¹¿ka glinianego HaB-HaD (K£).

1

2

5 6

5 cm

1-6


Tablica XXIX. Zdjêcia wybranych fragmentów ceramicznych z obiektów, warstwy ornej i ha³dy.1 - fragment ceramiki z ob. A51 (faza konstantynowska ?); 2 - fragment ceramiki z ob. A88 HaB-HaD (K£); 3 - fragment ucha znaleziony w humusie EB-E¯ (K£); 4 - fragment ceramiki z ornamentem paznokciowym EB-E¯ (K£); 5 i 6 - fragmenty ceramiki nowo¿ytnej znalezione w humusie

1

2

3

4

SOKOLNIKI 21 XI.1 INWENTARZ OBIEKTÓW SOKOLNIKI 21

92

Nr

ob. Lokalizacja

Funkcja Wypełnisko

Wymiary obiektu Przekrój Materiały źródłowe

Datowanie

Ha Ar Ćw Nr rys. Dł Szer Głb poziomy pionowy A B C D E F G H I J K L Ł

2 A 13 A-D 129,159 JAMA 1-warstwowe W.A-P22 7,00 3,75 0,26 trapezowaty wannowaty nowożytność

8 A 42,43 A,C 134,175,188 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32; W.B-P00 1,40 1,20 0,36 owalny nieckowaty

9 A 43 D 135,161 PALENISKO 3-warstwowe 1,38 1,30 0,56 owalny nieckowaty 3

10 A 43 D 135,161 PALENISKO 3-warstwowe 1,60 1,50 0,52 owalny nieckowaty

11 A 43 132,133,161 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P31; W,B-P00//02 1,72 1,68 0,36 owalny wannowaty

12 A 43 A,C 133,134,161 PALENISKO 3-warstwowe 2,12 1,22 0,60 owalny

13 A 43 B 132,161 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P31; W,B-P00//71 1,50 1,08 0,46 owalny 1

14 A 43 B 132,162 PALENISKO 4-warstwowe 1,86 1,40 0,40 prostokątny wannowaty

15 A 43 A,C 133,134,161 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P81; W.B-P00/32//71 1,80 1,10 0,38 owalny wannowaty

17 A 43,53 D,C 135,136,162 PALENISKO 4-warstwowe 1,50 0,76 0,56 owalny wannowaty

18 A 53 D 140,163 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32; W.B-P00 1,54 1,50 0,45 owalny wannowaty

19 A 53 D 140,162 PALENISKO 1-warstwowe W.A-P00/23//61 1,50 0,94 0,20 prostokątny wannowaty

20 A 53 B 137,163 JAMA 1-warstwowe W.A-P00/81 0,84 0,60 0,03 prostokątny wannowaty 1 EB-EŻ

22 A 53 C 136,162 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P33; W.B-P00//71 2,36 1,50 0,30 nieregularny nieckowaty

23 A 53 B,C 137,163 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32; W.B-P00 1,50 1,10 0,20 owalny wannowaty

W.A – P32;W.B – P31;W.C – P00//61

Kultura Łużycka HaB-HaD

W.A-P32; W.B-P31; W.C-P00//61

A,B, A,C

W.A-P22; W.B-31//61; W.C-P00//61

trapezowaty odwrócony


Kultura łużycka HaB-HaD

W.A-P81; W.B-P033//00; W.C-P00//31; W.D-P00

W.A-P00/32; W.B-P21; W.C-P22/00//71; W.D-P00


93

24 A 53,63 D,C 140,142,163 PALENISKO 1-warstwowe W.A-P33/00//81 1,50 1,26 0,15 nieregularny wannowaty

25 A 53 A,C 136,139,163 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P81; W.B-P00 2,10 0,78 0,20 owalny nieckowaty

26 A 53 A 137,139,163 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32; W.B-P00 1,80 1,20 0,19 nerkowaty wannowaty

27 A 53 A 139,162 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P33/00; W.B-P00//61 1,44 1,38 0,22 owalny nieckowaty 1

28 A 53,54 A,C 139,141,163 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P81; W.B-P00 1,50 1,00 0,16 owalny nieckowaty

29 A 53,54 B,D 137,138,163 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P81; W.B-P00 1,60 1,40 0,22 prostokątny nieckowaty

30 A 53 B 137,163 PALENISKO 1-warstwowe W.A-P00/32 1,80 1,06 0,19 nieregularny nieckowaty

31 A 53 B 137,163 PALENISKO 1-warstwowe W.A-P00/81 1,46 0,54 0,08 prostokątny nieregularny

32 A 73 A 149,165 PALENISKO 1-warstwowe W.A-P00/22 1,70 1,58 0,16 owalny nieregularny

33 A 63 B 144,164 PALENISKO 1-warstwowe W.A-P00/81 2,06 1,40 0,26 nieregularny nieregularny

34 A 73 C 148,165 PALENISKO 1-warstwowe W.A-P00/81 1,20 0,80 0,06 nerkowaty wannowaty

35 A 73 B 147,165 PALENISKO 1-warstwowe W.A-P00/61 1,55 1,40 0,22 nieregularny wannowaty

36 A 83 A,B,C,D 150-153,165 PALENISKO 1-warstwowe W.A-P00/22 1,00 0,82 0,12 owalny nieckowaty

37 A 83 B 153,166 PALENISKO 1-warstwowe W.A-P00/22 1,15 1,10 0,12 prostokątny nieckowaty

38 A 83 A 150,166 PALENISKO 1-warstwowe W.A-P81/00 1,40 1,08 0,32 nieregularny

41 A 93 D 154,167 DOŁEK 1-warstwowe W.A-P32 0,28 0,23 0,05 owalny nieckowaty

42 A 63 D 145,164 JAMA 1-warstwowe W.A-P22 1,22 0,95 0,18 nieregularny wannowaty




94

43 A 33,43,35,45 A-D 132,139,162 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P00;W.B – P00/81/02 1,48 1,27 0,60 owalny

44 A 54 C 141,212 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P21/81;W.B – P00 1,75 1,50 0,48 owalny wannowaty

45 A 73 D 146,165 JAMA 1-warstwowe W.A-P22 1,00 0,34 0,12 wydłóżony owal nieckowaty

46 A 66 C 53,68 JAMA 1-warstwowe W.A-P22/00 0,46 0,30 0,13 owalny nieckowaty

47 A 55 B 49,69 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P22; W.B-P00 1,30 1,04 0,42 prostokątny

48 A 55 C 45,69 PALENISKO 3-warstwowe 1,66 0,70 0,46 wydłóżony owal

49 A 55 A 47,69 PALENISKO 3-warstwowe W.A-P22; W.B-P21; W.C-P00 2,38 1,50 0,55 owalny

50 A 35 C 39,73 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P32;W.B – P23/00 2,20 1,48 0,60 trapezowaty 3

51 A 35 A,B 38,39,74 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P81/31; W.B-P00 1,38 0,64 0,28 nerkowaty 7

52 A 35 A 38,74 PALENISKO 1-warstwowe W.A-P32//00 1,35 0,60 0,33 nerkowaty nieregularny 4 EB-EŻ

53 A 35 A 38,74 JAMA 1-warstwowe W.A-P31 0,90 0,64 0,18 owalny nieckowaty

54 A 35 A,B 37,38,74 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P31/81; W.B-P00 1,97 1,90 0,60 nerkowaty nieckowaty 2 EB-EŻ

58 A 25,35 B,D,A,B 32,33,39,76 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32/02; W.B-P33/00 1,50 1,00 0,60 owalny trapezowaty 1 EB-EŻ

59 A 25 B 32,76 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32/02; W.B-P00 1,20 1,60 0,52 owalny nieregularny

60 A 25 B,D 32,33,76 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32/02; W.B-P00 1,10 0,70 0,46 owalny trapezowaty 1 EB-EŻ

61 A 35 A 38,74 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P81/31; W.B-P00//71 2,02 1,20 0,40 2

62 A 35,36 A,C 34,38,74 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32//02; W.B-P00/32 2,20 2,16 0,60 owalny 1 EB



W.A-P32//00; W.B-P21; W.C-P00






Kultura Łużycka HaB-HaD + 1 fr.

faza konstantynowska

wydłóżony owaltrapezowaty odwrócony




95

63 A 35,36 B,D 35,37,74 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32, W.B-P00//81 1,53 1,20 0,48 owalny

64 A 35 B,C,D 36-39,73 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P81; W.B-P32/00 2,60 1,70 0,70 owalny 1 EB-EŻ

65 A 35 B,D 36,37,76 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P31/81; W.B-P00/33 1,50 0,92 0,40 owalny 2 EB-EŻ

66 A 35 B 37,75 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32; W.B-P31//21 2,20 0,83 0,60 nieregularny

67 A 35 B 37,74 JAMA 1-warstwowe W.A-P31 0,90 0,45 0,18 nieregularny nieckowaty 5

68 A 35 B 37,74 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32; W.B-P00//81/02 1,90 1,75 0,64 owalny

69 A 35 B 37,75 PALENISKO 3-warstwowe 1,30 0,80 0,60 owalny nieckowaty 1 EB-EŻ

70 A 45 C 41,72 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32//81; W.B-P00//33 1,40 0,77 0,48

71 A 45 C 41,70 PALENISKO 3-warstwowe 1,82 0,95 0,50

72 A 45 C 41,72 JAMA 1-warstwowe W.A-P32//81 1,03 0,72 0,16 trapezowaty nieckowaty

73 A 45 C 41,72 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32/81; W.B-P00//71 1,30 1,05 0,45 owalny

74 A 45,46 A,C 40,72 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32/81//71; W.B-P00 2,92 1,85 0,56 nieregularny nieregularny

75 A 45 C 41,72 JAMA 1-warstwowe W.A-P31 0,60 0,40 0,08 owalny wannowaty

76 A 45 A 40,72 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P31/81; W.B-P32 2,04 1,50 0,73 trapezowaty 1 EB-EŻ

77 A 45 A,C 40,41,72 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P31/81; W.B-P00//81//71 1,60 1,20 0,58 owalny wannowaty

78 A 45 A,B 40,43,72 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P31/81; W.B-P00/31//71 1,86 1,05 0,47 prostokątny 1 EB-EŻ

79 A 45 A,B,C,D 40,41,43,44,70 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P32/81; W.B-P00//52 1,70 1,22 0,44 wydłóżony owal nieckowaty




wydłóżony owal



W.A – P81/32;W.B – P00/32, W.C – P32

wydłóżony owal wannowaty

W.A-P32; W.B-P32//00; W.C-P00//71 wydłóżony owal






96

80 A 45 B 43,71 JAMA 1-warstwowe W.A-P81/21 1,04 0,80 0,30 nerkowaty nieckowaty

81 A 45 B 43,71 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P81; W.B-P00 1,03 1,03 0,35 owalny

82 A 45 B 43,70 JAMA 1-warstwowe W.A-P32 0,40 0,30 0,03 owalny wannowaty

83 A 45 B 43,70 PALENISKO 3-warstwowe W.A-P23; W.B-P21; W.-P00 1,70 0,90 0,58 prostokątny 1 EB-EŻ

84 A 45 D 44,71 PALENISKO 3-warstwowe W.A-P81; W.B-P21; W.C-P00 1,90 1,30 0,55 wydłóżony owal

85 A 45,55 D,C 44,45,70 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P81/21; W.B-P00 1,30 0,60 0,58 prostokątny

86 A 45 D 44,71 JAMA 1-warstwowe W.A-P31/81; W.B-P00 1,63 0,98 0,43 wydłóżony owal nieckowaty

87 A 45,44,55,54 D,B,A,C 42,44-46,70 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P81/61; W.B-P00//61 1,68 1,22 0,67 owalny

88 A 55 D 48,69 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P22//81; W.B-P00/81 1,92 0,73 0,54 owalny 1

89 A 55 D 48,69 PALENISKO 3-warstwowe 1,04 0,89 0,51 trapezowaty trapezowaty 2

90 A 55 B 49,69 JAMA 1-warstwowe W.A-P23 1,43 0,71 0,23 nieckowaty

92 A 65 C 52,68 JAMA 1-warstwowe W.A-P22 1,92 0,90 0,34

93 A 65 C,D 52,54,68 PALENISKO 2-warstwowe W.A-P23; W.B-P00 1,67 1,56 0,39 owalny

94 A 65 A,B,C,D 50-52,54,68 JAMA 1-warstwowe W.A-P23 2,00 1,18 0,22

95 A 65 D 54,68 JAMA 1-warstwowe W.A-P23 1,67 1,60 0,18 owalny nieregularny

96 A 65 D 54,68 JAMA 1-warstwowe W.A-P23 1,80 0,92 0,16 nieregularny

98 A 74,75 D,B 58,59,65 JAMA 1-warstwowe W.A-P23 0,83 0,49 0,10 owalny nieckowaty








W.A-P22; W.B-P52/81; W.C-P00//71

Nowożytność + EB-EŻ

wydłóżony owal




wydłóżony owal


97

104 A 85 D 61,66 JAMA 1-warstwowe W.A-P32/81//00 1,01 0,50 0,23 owalny nieckowaty

105 A 85 D 61,66 JAMA 1-warstwowe W.A-P32 1,20 0,80 0,30 owalny

112 A 26 D 8,26 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P21/81;W.B – P00//21 1,62 1,40 0,42 owalny 1

113 A 26 B,D 5,8,26 PALENISKO 1-warstwowe W.A – P21/81//00 1,49 1,40 0,43 owalny nieckowaty

114 A 26 C 5,9,25 JAMA 1-warstwowe W.A – P22 1,00 0,85 0,08 owalny nieckowaty

115 A 26/36 D,C 8,11,26 JAMA 1-warstwowe W.A – P21 0,86 0,70 0,16 nieregularny nieregularny 1 EB-EŻ

116 A 26 D 6,8,26 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P21/81;W.B – P00//21 1,50 0,98 0,59

117 A 36 B 11,25 PALENISKO 3-warstwowe 1,78 1,50 0,52 owalny

118 A 36 A 9,25 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22//00;W.B – P00/21 1,40 1,36 0,48 owalny 1

119 A 36 D 12,25 PALENISKO 3-warstwowe 1,64 1,50 0,47 prostokątny

120 A 36 C 11,25 PALENISKO 2-warstwowe 1,73 1,62 0,46 owalny nieckowaty 1 EB-EŻ

121 A 36 B,D 10,12,25 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P21/81;W.B – P22//00 1,98 1,22 0,84 wydłóżony owal

122 A 36 B 10,13,24 JAMA 1-warstwowe W.A – P81 2,30 1,44 0,24 owalny nieckowaty 1

123 A 46 A,C 13,14,24 JAMA 1-warstwowe W.A – P22 2,14 0,76 0,18 nieregularny nieregularny

125 A 46 C 12,14,24 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P23;W.B – P00//22 1,85 1,20 0,41 wydłóżony owal wannowaty

126 A 46 C 14,24 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22;W.B – P00//81 1,16 1,12 0,38 prostokątny

127 A 46 D 14,15,24 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P31//22;W.B – P00/81 1,68 1,37 0,38 owalny nieckowaty


wannowatyKultura łużycka

HaB-HaD


W.A – P22/81;W.B – P23/00;W.C – P00 wannowaty



W.A – P22/81;W.B – P23;W.C – P00


W.A – P22//81;W.B – P00//81//71





98

128 A 46 D 15,24 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P32/22;W.B – P00//22 1,40 0,75 0,47 wydłóżony owal


131 A 56 D 19,22 JAMA 1-warstwowe W.A – P53 1,20 0,86 0,22 owalny nieckowaty

132 A 56/66 D,B 19,21,22 JAMA 1-warstwowe W.A – P53 1,60 1,10 0,21 wydłóżony owal nieregularny

133 A 56 B,D 18,19,22 JAMA 1-warstwowe W.A – P53 2,63 1,18 0,15 nerkowaty nieregularny

134 A 56 B 18,22 JAMA 1-warstwowe W.A – P53 1,30 0,80 0,16 nerkowaty nieregularny

135 A 17/27 B,A 4,23 JAMA 1-warstwowe W.A – P21 1,35 1,25 0,10 nieregularny nieregularny

137 A 24 A-D 80-83,113 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P21/81;W.B – P00 1,60 1,20 0,40 owalny 1 EB-EŻ

138 A 34 A 86,116 JAMA 1-warstwowe W.A – P22 1,06 0,78 0,06 prostokątny wannowaty

139 A 34/35 A,C 85,86,116 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22;W.B – P00/23//81 1,55 1,50 0,56 owalny 4

140 A 34 A 86,116 JAMA 1-warstwowe W.A – P22/81 1,47 0,62 0,20 prostokątny nieregularny

142 A 34 C 89,116 DOŁEK 1-warstwowe W.A – P00/71 0,24 0,30 0,05 owalny nieckowaty 1 EB-EŻ

143 A 34 A,C 86,89,116 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22//81;W.B – P00/71//81 1,00 0,78 0,52 owalny 3

144 A 34/35 B,D 84,88,114 PALENISKO 3-warstwowe 1,80 1,60 0,63 owalny nieckowaty 1

145 A 34 B 88,116 JAMA 1-warstwowe W.A – P22/00/81 1,55 1,00 0,25 owalny nieckowaty 1 EB-EŻ

146 A 34 B 88,114 PALENISKO 4-warstwowe 1,85 1,53 0,38 owalny nieckowaty

147 A 34 B,D 87,88,116 PALENISKO 3-warstwowe 2,33 2,05 0,63 owalny 2


W.A – P32;W.B – P81;W.C – P00







W.A – P22//81;W.B – P81/00;W.C – P00//71


W.A – P22/21;W.B- P23;W.C – P71;W.D – P00

W.A – P22/00;W.B – P71/81;W.C – P00




99

148 A 44 A 96,119 PALENISKO 1-warstwowe W.A – P00/23//81 1,20 0,83 0,18 owalny wannowaty

149 A 44 A 96,119 PALENISKO 3-warstwowe 1,52 1,33 0,48 owalny 1 EB

150 A 34/44 B,A 88,96,114 PALENISKO 4-warstwowe 1,50 1,04 0,45 owalny nieckowaty 3

151 A 35 D 84,88,115 PALENISKO 4-warstwowe 3,55 1,65 0,66 nieregularny nieregularny 2

152 A 44 A 94,96,119 PALENISKO 3-warstwowe 1,60 1,40 0,36 owalny wannowaty 2

153 A 44 C 94,119 PALENISKO 3-warstwowe 1,54 1,40 0,46 owalny nieckowaty 3 EB-EŻ

154 A 44 A,B 96,98,119 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P81/22;W.B – P00//81 1,58 1,24 0,54 owalny nieckowaty 2 EB-EŻ

156 A 44,45 B,D 91,98,117 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22/81;W.B – P00//71 1,46 0,90 0,39 owalny wannowaty

158 A 44 D 97,119 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22//21;W.B – P00//81 1,42 1,29 0,70 owalny 3 EB-EŻ

159 A 44 C,D 94,97,119 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22//81;W.B – P23/00 2,00 1,00 0,44 trapezowaty nieregularny 2 EB-EŻ

160 A 44 D 97,118 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22/81;W.B – P00/22 1,78 1,28 0,38 owalny nieckowaty

161 A 43,44 A,C 92,94,119 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22//81;W.B – P00//21 1,70 1,04 0,48 wydłóżony owal wannowaty 4

162 A 44 D 97,119 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22//81;W.B – P00//81 1,26 1,14 0,40 owalny wannowaty 1 EB

163 A 44 B 90,120 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P81/51;W.B – P00 1,04 0,59 0,48 owalny nieregularny 7

164 A 54 C 93,122 PALENISKO 3-warstwowe 1,52 1,20 0,54 owalny nieregularny 4

165 A 44/54 D,C 97,122 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22/51;W.B – P00 1,72 1,52 0,45 owalny

167 A 54 A,C 93,95,123 JAMA 1-warstwowe W.A – P00/22 1,30 1,20 0,20 owalny nieregularny 3

W.A – P22/00/81;W.B – P81;W.C – P00//21


W.A – P22;W.B- P81//21;W.C – P71;W.D – P00


W.A – P23//81;W.B- P22/00;W.C – P71;W.D – P00


W.A – P22//81;W.B – P00//81;W.C – P71


W.A – P22//81;W.B – P00//81;W.C – P71




W.A – P22//00;W.B – P81/21;W.C – P00//81





100

168 A 54 D 93,99,123 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P21;W.B – P00/23 1,60 1,20 0,22 prostokątny nieckowaty 1 EB-EŻ


170 A 54 B 100,123 PALENISKO 4-warstwowe 1,92 1,68 0,30 owalny nieregularny

171 A 54 D 99,123 PALENISKO 1-warstwowe W.A – P00/81 1,30 0,87 0,06 prostokątny nieregularny

172 A 54 D 99,123 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P51/00/81;W.B – P00 1,24 1,16 0,30 prostokątny wannowaty

173 A 54 B,D 99,100,123 PALENISKO 1-warstwowe W.A – P00//81 1,06 0,82 0,38 prostokątny nieregularny

174 A 54/65 B,A 100,102,123 PALENISKO 1-warstwowe W.A – P00/51 1,40 1,37 0,24 owalny wannowaty

175 A 54/65 B,A 99,101,121 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P52//81;W.B – P00//71 1,66 1,62 0,28 owalny wannowaty

176 A 64 A 102,121 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P51;W.B – P00 1,20 1,18 0,18 prostokątny wannowaty

177 A 64 A 102,121 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P51;W.B – P00 1,28 1,18 0,33 prostokątny wannowaty

178 A 64 C 101,121 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P52;W.B – P00 1,54 1,20 0,21 prostokątny nieregularny

179 A 64 C 101,102,121 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P51;W.B – P00 1,42 1,22 0,48 prostokątny wannowaty

180 A 64 A 102,121 PALENISKO 1-warstwowe W.A – P00/53 1,20 1,08 0,30 prostokątny wannowaty

181 A 64 C 101,121 PALENISKO 1-warstwowe W.A – P00/02 0,96 0,90 0,08 nieregularny nieregularny

182 A 64 D 104,121 PALENISKO 1-warstwowe W.A – P00//52 1,50 1,28 0,17 prostokątny nieregularny

183 A 64 B 103,121 PALENISKO 1-warstwowe W.A – P00//71 1,39 1,18 0,20 prostokątny wannowaty

184 A 64 B 103,104,125 PALENISKO 1-warstwowe W.A – P00//53 1,26 1,25 0,18 nieregularny wannowaty

W.A – P31/21;W.B – P81/21;W.C – P00


W.A – P00//23;W.B – P51//8;W.C – P71;W.D – P00


101

185 A 64 B 102,103,121 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P52;W.B – P00 1,66 1,25 0,30 wydłóżony owal wannowaty

186 A 64 D 104,125 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P52;W.B – P00 1,10 1,06 0,36 prostokątny wannowaty

187 A 64/74 A-D PALENISKO 1-warstwowe W.A – P00//52 1,49 1,04 0,14 prostokątny wannowaty

188 A 74 A 109,125 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P52;W.B – P00/31 1,40 1,10 0,26 prostokątny wannowaty

189 A 74 A,C 108,109,125 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P51/52;W.B – P00/22 1,30 1,18 0,30 prostokątny wannowaty

190 A 74 C 108,125 PALENISKO 1-warstwowe W.A – P00/21 0,96 0,92 0,05 prostokątny nieregularny

191 A 74 C 108,125 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P51//81;W.B – P00//51 1,65 1,00 0,24 nerkowaty wannowaty

192 A 74 D 106,124 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P53;W.B – P00/23//52 2,08 1,20 0,35 prostokątny nieregularny

193 A 74 D 106,125 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P52//81;W.B – P00/22 1,20 1,12 0,23 prostokątny wannowaty

194 A 74 D 106,125 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P53;W.B – P00 1,34 1,10 0,20 nieregularny wannowaty

195 A 74 D 105,106,125 PALENISKO 1-warstwowe W.A – P00/52 1,72 1,26 0,14 prostokątny nieregularny

198 A 44 B 90,120 PALENISKO 2-warstwowe W.A – 51/22;W.B – P00 1,35 1,10 0,52 prostokątny wannowaty

199 A 84 C 111,127 PALENISKO 2-warstwowe W.A – 52//51;W.B – P00 1,12 1,00 0,20 nieregularny nieregularny

200 A 73/83 B,A 110,126 PALENISKO 2-warstwowe W.A – 81//51;W.B – P00//23 1,10 0,85 0,28 prostokątny wannowaty

201 A 71 A 203,211 DOŁEK 1-warstwowe W.A – P00//21 0,48 0,34 0,10 owalny nieckowaty

206 A 31 B,D 194,196,208 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P00/23;W.B – P81//51 1,22 1,10 0,14 prostokątny wannowaty

207 A 41 B 197,210 PALENISKO 3-warstwowe 1,40 1,20 0,38 owalny wannowaty

103,104,108, 109,125

W.A – P22/81;W.B – P00;W.C – P71


102

208 A 41 C 198,210 PALENISKO 4-warstwowe 1,86 0,90 0,45 wydłóżony owal wannowaty

209 A 42 C 177,189 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22/81;W.B – P00 1,14 1,00 0,50 owalny nieckowaty 3

210 A 42 C 177,178,189 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P51/81;W.B – P00 1,38 1,32 0,50 trapezowaty nieckowaty

211 A 42 A,C 177,180,189 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22;W.B – P00 1,50 1,35 0,36 nieregularny wannowaty

212 A 42 A 180,189 DOŁEK 1-warstwowe W.A – P22 0,60 0,44 0,14 owalny nieckowaty

213 A 42 A 180,189 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P81/22;W.B – P00 1,30 0,90 0,42 nieregularny nieckowaty 1

214 A 42 B,D 178,179,192 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P52//81;W.B – P00 1,95 1,30 0,28 nieregularny nieregularny 1 EB-EŻ

215 A 42/52 178,179,181,192 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P81/22//00;W.B – P00/23 1,40 1,18 0,48 owalny nieregularny

216 A 42 A 180,189 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22/51;W.B – P00//71 1,28 1,10 0,34 owalny nieckowaty

217 A 42/52 A 180,189 PALENISKO 3-warstwowe 1,24 0,92 0,58 owalny nieckowaty

219 A 42 B 179,189 PALENISKO 3-warstwowe 1,50 1,30 0,36 owalny nieckowaty

220 A 42/52 B,A 179,181,192 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P81/23;W.B – P00 1,85 1,30 0,50 owalny nieregularny

221 A 72 B 185,190 JAMA 1-warstwowe W.A – P22 1,50 0,70 0,12 wydłóżony owal nieckowaty

223 A 41 B 200,209 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P81/21;W.B – P00/53 1,40 1,30 0,28 prostokątny wannowaty

224 A 42 C 177,192 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22/81;W.B – P00 1,78 1,08 0,64 wydłóżony owal nieckowaty

225 A 42 B,D 176,192 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P00//52;W.B – P81//31 1,60 1,27 0,24 owalny wannowaty 1 EB-EŻ

226 A 31 D 194,208 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P23;W.B – P00 1,78 1,58 0,60 owalny nieckowaty

W.A – P51;W.B – P02;W.C – P00;W.D – 71//02



B,D/ A,C

W.A – P81/21;W.B – P23/00;W.C – P21

W.A – P22/81;W.B – P00/53//71, W.C – P33


103

227 A 31 C 193,208 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P23;W.B – P00/21 1,56 1,30 0,50 owalny wannowaty

228 A 31 C 193,208 JAMA 1-warstwowe W.A – P23/22 1,00 0,70 0,18 owalny nieckowaty

229 A 31 B 196,208 PALENISKO 3-warstwowe 2,10 1,50 0,52 wydłóżony owal 2

230 A 32 D 173,191 PALENISKO 3-warstwowe 1,38 1,10 0,32 prostokątny wannowaty

232 A 32 B,D 173,191 PALENISKO 2-warstwowe W.A – P22;W.B – P00 1,63 1,53 0,48 owalny nieregularny 1 EB-EŻ

W.4 A 15,16,25 A-D 2,28,29 WARSTWA KULTUROWA 1-warstwowe W.A – P03 13,89 8,88 0,20 nieregularny nieregularny 128 1 EB-EŻ

1 B 3 C 156,168 DOŁEK 1-warstwowe W.A-P32 0,12 0,12 0,06 kolisty nieckowaty

2 B 3 C 156,168 JAMA 1-warstwowe W.A-P32 1,94 1,32 0,22 nieregularny wannowaty

W.A – P23;W.B – P00;W.C - P81



W.A – P22//51;W.B – P00;W.C – P81

SOKOLNIKI 21 XI.2 INWENTARZ ZABYTKÓW MASOWYCH SOKOLNIKI 21

104

PLANIGRAFIA ZABYTEK [ILOŚĆ]

AR ĆW. OB. CZĘŚĆ POZIOM WARSTWA DATA PODPIS UWAGIRODZAJ ZABYTKU A B C D E F G H I J K L Ł

1

/1 3

A 15 A-D B W.4 9.07.2012 O.WRZOSZCZYK

/2 2

/3 1

/4 1

/5 4

/6 1

/7 2

/8 4

/9 1

/10 1

/11 2

/12 1

/13 3

/14 2

/15 1

/16 2

2

/1 3

A 15 A-D C W.4 13.07.2012 O.WRZOSZCZYK

/2 1

/3 1

/4 2

/5 2

/6 3

/7 1

/8 13

/9 2

/10 1

/11 1

/12 1

/13 5

/14 4

/15 1

[SOK21/12]

HE

KT

AR


105

2

/16 2

A 15 A-D C W.4 13.07.2012 O.WRZOSZCZYK

/17 1

/18 1

/19 5

/20 1

/21 2

/22 1

/23 1

/24 1

/25 9

/26 9

/27 1

/28 5

/29 1

/30 1

/31 6

/32 1

/33 1

/34 0

/35 1

3 A 1 A 25 D A58 A B W.A 11.07.2012 A.DANECKI

4 A 4 A 35 A-D A51 A B-DNA W.B 10.07.2012 O.WRZOSZCZYK

5 A 4 A 5 A-D B W.1 13.07.2012 O.WRZOSZCZYK

6 A 1 A 53 B A20 B W.A 10.07.2012 O.WRZOSZCZYK

7 A 3 A 43 C A9 A B-DNA W.A 9.07.2012 O.WRZOSZCZYK

8 A 2 A 43 A-D B W.1 4.07.2012 A.DANECKI

9 A 1 A 13 A-D B W.1 3.07.2012 O.WRZOSZCZYK


106

10 A 2 A 35 C A54 A B-DNA W.B 10.07.2012 O.WRZOSZCZYK

11 A 1 A 32 D A232 A B-DNA W.A 4.08.2012 A.DANECKI

12 A 2 A 31 B A229 A B W.A 4.08.2012 A.DANECKI

13 A 1 A 42 B,D A225 A B-DNA W.A 4.08.2012 A.DANECKI

14 A 1 A 35 C A52 A B-DNA W.B 10.07.2012 O.WRZOSZCZYK

15 A 1 A 35 C B W.1 10.07.2012 O.WRZOSZCZYK

16 A 1 A 45 A-D A76 A B-DNA W.A 10.07.2012 O.WRZOSZCZYK

17 A 1 A 55 D A88 B B-DNA W.B 18.07.2012 O.WRZOSZCZYK

18 A 1 A 43 B A13 B B-DNA W.A 10.07.2012 A.DANECKI

19 A 1 A 35 C A50 B B-DNA W.A 17.07.2012 A.DANECKI

20 A 4 A 35 D B W.1 12.07.2012 O.WRZOSZCZYK

21 A 3 A 25 D A51 B B-DNA W.A 18.07.2012 O.WRZOSZCZYK


23

/1 2

A 43 A,C W.1 3.07.2012 O.WRZOSZCZYK

/2 0

/3 1

/4 2

/5 1

/6 0

/7 1

24 A 1 A 55 B B W.1 16.07.2012 O.WRZOSZCZYK


107

25 A 1 A 53 B A27 A B-DNA W.A 10.07.2012 O.WRZOSZCZYK

26

/1 2

A 5 A-D B W.1 3.07.2012 O.WRZOSZCZYK/2 1

/3 3

/4 1

27

/1 1

A 25 A-D B W.1 9.07.2012 O.WRZOSZCZYK

/2 1

/3 1

/4 1

/5 1

/6 2

28 A 5 A 35 B A67 A B-DNA W.A 13.07.2012 O.WRZOSZCZYK


30 A 1 A 33 B B W.1 3.07.2012 O.WRZOSZCZYK


32 A 6 A 32 A,B B W.1 9.07.2012 O.WRZOSZCZYK


34 A 1 A 22 A,B B W.1 3.07.2012 O.WRZOSZCZYK


36 A 1 A 25 D A60 B B-DNA W.A 13.07.2012 O.WRZOSZCZYK


38 B 1 A 33 A B W.1 3.07.2012 O.WRZOSZCZYK


108

39 B 1 A 25 A A62 A B W.A 11.07.2012 A.DANECKI

40 A 1 A 3 A B W.1 3.07.2012 O.WRZOSZCZYK




44 A 1 A 55 D A89 B B-DNA W.B 17.07.2012 A.DANECKI

45 A 1 A 55 D A89 A B W.A 16.07.2012 A.DANECKI

46 A 1 A 65 A-D B W.1 16.07.2012 A.DANECKI


48 A 3 A 25 A-D C W.4 A.DANECKI

49 A 1 A 33 A B W.1 3.07.2012 O.WRZOSZCZYK


51 A 1 A 35 B,D A64 B-DNA W.A 17.07.2012 A.DANECKI

52 A 2 A 35 B,D A65 B-DNA W.A 17.07.2012 A.DANECKI

53 A 3 A 35 A A52 A B-DNA W.A 14.07.2012 O.WRZOSZCZYK


55 F 1 A 44 A A149 B B-DNA W.A 27.07.2012 A.DANECKI OSEŁKA


109

56 A 3 A 34 A B W.1 25.07.2012 A.DANECKI

57 A 3 A 52 A B W.1 1.08.2012 A.DANECKI

58 A 1 A 51 B B W.1 1.08.2012 A.DANECKI

59 A 1 A 42 B B W.1 1.08.2012 A.DANECKI

60 A 1 A 34 D B W.1 26.07.2012 A.DANECKI



63 A 2 A 24 B B W.1 25.07.2012 A.DANECKI

64 A 5 A 52 D B W.1 1.08.2012 A.DANECKI

65 A 2 A 24 C B W.1 24.07.2012 A.DANECKI


67 A 2 A 44 C B W.1 26.07.2012 A.DANECKI

68 A 6 A 24 B B W.1 24.07.2012 A.DANECKI

69 A 3 A 14 B B W.1 24.07.2012 A.DANECKI

70

/1 1

A 16 C,D B W.4 23.07.2012 O.WRZOSZCZYK/2 1

/3 2


110

71 A 3 A 4 A B W.1 24.07.2012 A.DANECKI

72 A 2 A 54 A B W.1 26.07.2012 A.DANECKI


74 A 1 A 24 B B W.1 24.07.2012 A.DANECKI


76 A 1 A 42 B,D A214 B B W.A 1.08.2012 A.DANECKI


78 A 1 A 26 D W.1 23.07.2012 O.WRZOSZCZYK

79 A 1 A 26 D A115 B B-DNA W.B 24.07.2012 O.WRZOSZCZYK

80 A 1 A 46 A A122 B B-DNA W.A 24.07.2012 A.DANECKI

81 A 2 A 34 A B W.1 25.07.2012 A.DANECKI

82 A 1 A 26 D A112 B B-DNA W.A 25.07.2012 A.DANECKI




86 B 1 A 44 D A162 B B-DNA W.A 26.07.2012 A.DANECKI

87 A 1 A 24 A,B,C A137 B B-DNA W.B 25.07.2012 O.WRZOSZCZYK


111


89 A 2 A 44 A,B A154 B B-DNA W.A 26.07.2012 A.DANECKI

90 A 1 A 34 B A144 B W.A 25.07.2012 A.DANECKI

91 A 2 A 34 B,D A147 B B-DNA W.A 26.07.2012 A.DANECKI

92 A 7 A 44 B A163 C W.A 30.07.2012 O.WRZOSZCZYK


94 A 1 A 36 A A118 B B-DNA W.B 23.07.2012 O.WRZOSZCZYK



97 A 5 A 54 C B W.1 26.07.2012 A.DANECKI



100 A 2 A 54 C A164 B W.A 26.07.2012 A.DANECKI






112

105 A 2 A 55 C A164 B B-DNA W.B 30.07.2012 O.WRZOSZCZYK

106 A 1 A 44 C A153 A B-DNA W.A 26.07.2012 A.DANECKI


108 A 4 A 34 B A139 A B-DNA W.A 26.07.2012 A.DANECKI




112 A 76 A HAŁDA

113 B 1 A HAŁDA

RAZEM 431 5 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0

OZNACZENIA

CE

RA

MIK

A

KR

ZE

MIE

NIE

KO

ŚC

I

ME

TA

LE

ŻU

ŻE

L

KA

MIE

NIE

PO

LEP

A

WĘ

GLE

MO

NE

TY

DR

EW

NO

OB

SY

DIA

N

CE

GŁA

ŻA

RN

A

SOKOLNIKI 21 XI.3 INWENTARZ PRÓBEK SOKOLNIKI 21

113

PRÓBKA HEKTAR AR ĆW. OB. CZĘŚĆ POZIOM WARSTWA DATA PODPIS DATOWANIE

1 Z-PAL A 43 B A13 B B-DNA W.B 11.07.2012 KŁ

2 Z-PAL A 36 B,D A121 B B-DNA W.B 24.07.2012 NIEDATOWANY

3 Z-PAL A 24 A-D A137 B B-DNA W.B 26.07.2012 KŁ

4 Z-PAL A 35 D A151 B B-DNA W.B 26.07.2012 KŁ

5 Z-PAL A 74 D A192 B B-DNA W.B 30.07.2012 NIEDATOWANY

6 Z-PAL A 31 B A229 B B-DNA W.B 4.08.2012 KŁ

[SOK21/12]

A.DANECKI

SOKOLNIKI 21 XI.4 INWENTARZ RYSUNKÓW SOKOLNIKI 21

114

Nr inwentarzaLokalizacja

Temat (tytuł) planu Skala Autor planu Dataha ar ćw. wm (poziom)

1 /2012 A 6 C,D B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 23.07.20122 /2012 A 16 B,C,D B Rzut poziomy, planigrafia 1-3 1:50 Wrzoszczyk 23.07.20123 /2012 A 16/17, 26/27 B/D, A/C B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 24.07.20124 /2012 A 17/27 B/A B Rzutpoziomy, OB. A135 1:50 Wrzoszczyk 24.07.20125 /2012 A 26 B B Rzut poziomy, OB.A113, A114 1:20 Wrzoszczyk 23.07.20126 /2012 A 25 B B Rzut poziomy, OB. A116 1:20 Wrzoszczyk 23.07.20127 /2012 A 26 C B Rzut poziomy, OB. A111 1:20 Wrzoszczyk 23.07.20128 /2012 A 26 D B Rzut poziomy, OB. A112, A116, A115 1:20 Wrzoszczyk 23.07.20129 /2012 A 36 A B Rzut poziomy, OB. A114, A118 1:20 Wrzoszczyk 23.07.201210 /2012 A 36 B B Rzut poziomy, OB. A129, A121, A122 1:20 Wrzoszczyk 23.07.201211 /2012 A 36 C B Rzut poziomy, OB. A115, A117, A120 1:20 Wrzoszczyk 23.07.201212 /2012 A 36 D B Rzut poziomy, OB. A121, A125, A119 1:20 Wrzoszczyk 23.07.201213 /2012 A 46 A B Rzut poziomy, OB. A122, A123 1:20 Wrzoszczyk 23.07.201214 /2012 A 46 C B Rzut poziomy, OB. A123, A126, A125 1:20 Wrzoszczyk 23.07.201215 /2012 A 46 D B Rzut poziomy, OB. A127, A128 1:20 Wrzoszczyk 23.07.201216 /2012 A 46 B B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 25.07.201217 /2012 A 56 A,C B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 25.07.201218 /2012 A 56 B B Rzut poziomy, OB. A134, A133 1:20 Wrzoszczyk 24.07.201219 /2012 A 56 D B Rzut poziomy, OB. A130, A133, A131, A132 1:20 Wrzoszczyk 24.07.201220 /2012 A 66 A,B,D B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 25.07.201221 /2012 A 66 C B Rzut poziomy, OB. A132 1:20 Wrzoszczyk 24.07.201222 /2012 A 56 B,D B Profil A-B OB. A134, A131, A132, A133 1:20 Wrzoszczyk 25.07.201223 /2012 A 17/27 B/A B Profil A-B OB. A135 1:20 Wrzoszczyk 25.07.201224 /2012 A 46 A-D B Profil A-B OB. A125, A123, A126, A122, A128 1:20 Wrzoszczyk 24.07.201225 /2012 A 36 A-D B Profil A-B OB. A117, A114, A129, A118, A120, A121, A119 1:20 Wrzoszczyk 24.07.201226 /2012 A 26 B,D B Profil A-B OB. A112, A116, A113, A115 1:20 Wrzoszczyk 24.07.201227 /2012 A 5 A-D B Rzut poziomy, Planigrafia 1-4 1:50 Wrzoszczyk 09.07.201228 /2012 A 15 A-D B Rzut poziomy, Planigrafia 1-16 1:50 Wrzoszczyk 09.07.201229 /2012 A 15 A-D C Rzut poziomy, Planigrafia 1-32 1:50 Wrzoszczyk 09.07.201230 /2012 A 25 A B Rzut poziomy, OB. A57 1:20 Wrzoszczyk 11.07.201231 /2012 A 25 C B Rzut poziomy, OB. A55, A56, Planigrafia 1-6 1:20 Wrzoszczyk 11.07.201232 /2012 A 25 B B Rzut poziomy, OB. A58, A59, A60, Planigrafia 1-6 1:20 Wrzoszczyk 11.07.201233 /2012 A 25 D B Rzut poziomy, OB. A60, A58, A56, Planigrafia 1-6 1:20 Wrzoszczyk 11.07.2012


115

34 /2012 A 36 C B Rzut poziomy, OB. A62 1:20 Wrzoszczyk 12.07.201235 /2012 A 36 D B Rzut pozimy, OB. A63 1:20 Wrzoszczyk 12.07.201236 /2012 A 35 D B Rzut poziomy, OB. A64, A65 1:20 Wrzoszczyk 12.07.201237 /2012 A 35 B B Rzut poziomy, OB. A63, A68, A69, A66, A57, A65, A64 1:20 Wrzoszczyk 10.07.201238 /2012 A 35 A B Rzut poziomy, OB. A62, A61, A52, A54, A53, A51 1:20 Wrzoszczyk 10.07.201239 /2012 A 35 C B Rzut poziomy, OB. A51, A64, A50 1:20 Wrzoszczyk 10.07.201240 /2012 A 45 A B Rzut poziomy, OB. A74, A76, A77, A79 1:20 Wrzoszczyk 13.07.201241 /2012 A 45 C B Rzut poziomy, OB. A71, A77, A79, A73, A75, A72, A70 1:20 Wrzoszczyk 13.07.201242 /2012 A 44 B B Rzut poziomy, OB. A87 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201243 /2012 A 45 B B Rzut poziomy, OB. A79, A80, A81, A82, A83 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201244 /2012 A 45 D B Rzut poziomy, OB. A79, A84, A85, A86, A87 1:20 Wrzoszczyk 14.07.201245 /2012 A 55 C B Rzut poziomy, OB. A87, A48, A85, A191 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201246 /2012 A 54 A B Rzut poziomy, OB. A87 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201247 /2012 A 55 A B Rzut poziomy, OB. A49 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201248 /2012 A 55 D B Rzut poziomy, OB. A88, A89 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201249 /2012 A 55 B B Rzut poziomy, OB. A9, A47 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201250 /2012 A 65 A B Rzut poziomy, OB. A109, A94 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201251 /2012 A 65 B B Rzut poziomy, OB. A109, A102, A94 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201252 /2012 A 65 C B Rzut poziomy, OB. A92, A93, A94 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201253 /2012 A 64 C B Rzut poziomy, OB. A46 1:20 Wrzoszczyk 17.07.201254 /2012 A 65 D B Rzut poziomy, OB. A94, A97, A95, A96, A93, A102 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201255 /2012 A 75 C B Rzut poziomy, OB. A101 1:20 Wrzoszczyk 17.07.201256 /2012 A 75 A B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 17.07.201257 /2012 A 75 D B Rzut poziomy, OB. A100, A99 1:20 Wrzoszczyk 17.07.201258 /2012 A 75 B B Rzut poziomy, OB. A98 1:20 Wrzoszczyk 17.07.201259 /2012 A 76 D B Rzut poziomy, OB. A98 1:20 Wrzoszczyk 17.07.201260 /2012 A 85 A-C B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 17.07.201261 /2012 A 85 D B Rzut poziomy, OB. A105, A104 1:20 Wrzoszczyk 17.07.201262 /2012 A 95 A B Rzut poziomy, OB. 106 1:20 Wrzoszczyk 17.07.201263 /2012 A 95 B-D B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 17.07.201264 /2012 B 5 A-D B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 17.07.201265 /2012 A 75/74 C,B/D B Profil A-B OB. A98, A101 1:20 Wrzoszczyk 17.07.201266 /2012 A 85 D D Profil A-B OB. A105, A104 1:20 Wrzoszczyk 17.07.201267 /2012 A 96 A B Profil A-B i C-D OB. A106 1:20 Wrzoszczyk 17.07.201268 /2012 A 65/64 A-D B Profil A-B OB. A102, A96, A46, A95, A94, A93, 92 1:20 Wrzoszczyk 17.07.2012


116

69 /2012 A 55 A-D B Profil A-B OB. A88, A89, A90, A47, A48, A49 1:20 Wrzoszczyk 17.07.201270 /2012 A 45 A-D B Profil A-B OB. A71, A79, A83, A87, A85, A82 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201271 /2012 A 45 C,D B Profil A-B OB. A80, A81, A84, A86 1:20 Wrzoszczyk 17.07.201272 /2012 A 45 A-D B Profil A-B OB. A75, A72, A70, A77, A73, A78, A74, A76 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201273 /2012 A 35 A-D B Profil A-B OB. A50, A64 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201274 /2012 A 35 A-D B Profil A-B OB. A52, A53, A54, A62, A63, A67, A68, A61, A51 1:20 Wrzoszczyk 14.07.201275 /2012 A 35 A-D B Profil A-B OB. A65, A66 1:20 Wrzoszczyk 16.07.201276 /2012 A 25 B,D B Profil A-B OB. A59, A58, A60 1:20 Wrzoszczyk 14.07.201277 /2012 A 4 A-D B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 25.07.201278 /2012 A 14 A,C,D B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 25.07.201279 /2012 A 14 B B Rzut poziomy, OB. 136 1:20 Wrzoszczyk 25.07.201280 /2012 A 24 B B Rzut poziomy, OB. A137 1:20 Wrzoszczyk 25.07.201281 /2012 A 24 C B Rzut poziomy, OB. A137 1:20 Wrzoszczyk 25.07.201282 /2012 A 24 A B Rzut poziomy, OB. A137 1:20 Wrzoszczyk 25.07.201283 /2012 A 24 D B Rzut poziomy, OB. A137 1:20 Wrzoszczyk 25.07.201284 /2012 A 35 D B Rzut poziomy, OB. A144, A151 1:20 Wrzoszczyk 26.07.201285 /2012 A 35 C B Rzut poziomy, OB. A139 1:20 Wrzoszczyk 25.07.201286 /2012 A 34 A B Rzut poziomy, OB. A138, A139, A140, A141 1:20 Wrzoszczyk 25.07.201287 /2012 A 34 D B Rzut poziomy, OB. A147 1:20 26.07.201288 /2012 A 34 B B Rzut poziomy, OB. A144, A145, A146, A147, A154 1:20 25.07.201289 /2012 A 34 C B Rzut poziomy, OB. A143, A141, A142 1:20 25.07.201290 /2012 A 44 B C Rzut poziomy, OB. A198, A167, S196, A197 1:20 30.07.201291 /2012 A 45 D B Rzut poziomy, OB. A156 1:20 26.07.201292 /2012 A 43 A B Rzut poziomy, OB. A161 1:20 26.07.201293 /2012 A 54 C B Rzut poziomy, OB. A164, A167, A166, A168 1:20 27.07.201294 /2012 A 44 C B Rzut poziomy, OB. A152, A153, A159, A161 1:20 26.07.201295 /2012 A 54 A B Rzut poziomy, OB. A167 1:20 27.07.201296 /2012 A 44 A B Rzut poziomy, OB. A149, A148, A154, A152, A150 1:20 26.07.201297 /2012 A 44 D B Rzut poziomy, OB. A157, A160, A159, A158, A162, A165 1:20 26.07.201298 /2012 A 44 B B Rzut poziomy, OB. A156, A155, A154, A157 1:20 26.07.201299 /2012 A 54 D B Rzut poziomy, OB. A168, A173, A172, A171, A175 1:20 27.07.2012

100 /2012 A 54 B B Rzut poziomy, OB. A170, A169, A174, A173 1:20 27.07.2012101 /2012 A 64 C B Rzut poziomy, OB. A175, A178, A179, A181 1:20 28/30.07.2012102 /2012 A 64 A B Rzut poziomy, OB. A176, A180, A185, A177, A179 1:20 27.07.2012103 /2012 A 64 B B Rzut poziomy, OB. A185, A148, A187, A183 1:20 27.07.2012

WrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczyk


117

104 /2012 A 64 D B Rzut poziomy, OB. A182, A184, A187, A186 1:20 28.07.2012105 /2012 A 73 B B Rzut poziomy, OB. A195 1:20 27.07.2012106 /2012 A 74 D B Rzut poziomy, OB. A192, A193, A194, A195 1:20 28.07.2012107 /2012 A 74 B B Rzut poziomy 1:50 27.07.2012108 /2012 A 74 C B Rzut poziomy, OB. A187, A189, A190, A191 1:20 28.07.2012109 /2012 A 74 A B Rzut poziomy, OB. A189, 187, A188 1:20 27.07.2012110 /2012 A 73/83 B/A B Rzut poziomy, OB. A200 1:20 31.07.2012111 /2012 A 84 C B Rzut poziomy, OB. A199 1:20 31.07.2012112 /2012 A 84 A,B,D B Rzut poziomy 1:50 31.07.2012113 /2012 A 24 A-D B Profil A-B OB. A137 1:20 26.07.2012114 /2012 A 34/35 C/D B Profil A-B OB. A144, A146, A150 1:20 26.07.2012115 /2012 A 35 D B Profil A-B OB. A151 1:20 26.07.2012116 /2012 A 34 A-D B Profil A-B OB. A138, A143, A142, A139, A147 1:20 26.07.2012117 /2012 A 44/45 B/D B Profil A-B OB. A156 1:20 27.07.2012118 /2012 A 44 C B Profil A-B OB. A160 1:20 27.07.2012119 /2012 A 44 A-D B Profil A-B OB. A149, A152, A154, A148, A161, A153, A159, A158, A162 1:20 27.07.2012120 /2012 A 44 B B Profil A-B OB. A198, A163 1:20 30.07.2012121 /2012 A 54 A-D B Profil A-B OB. A175, A181, A178, A176, A182, A180, A185, A183, A179, A177 1:20 30.07.2012122 /2012 A 54 A,C B Profil A-B OB. A164, A165 1:20 28.07.2012123 /2012 A 54/64 A-D B Profil A-B OB. A169, A173, A170, A174, A171, A172, A168, A167 1:20 28.07.2012124 /2012 A 64 D B Profil A-B OB. A192 1:20 30.07.2012125 /2012 A 54/64/74 A-D B Profil A-B OB. A186, A184, A188, A187, A919, A189, A190, A193, A194, A195 1:20 Wrzoszczyk 30.07.2012126 /2012 A 73/83 B/A B Profil A-B OB. A200 1:20 Wrzoszczyk 31.07.2012127 /2012 A 84 C B Profil A-B OB. A199 1:20 Wrzoszczyk 31.07.2012128 /2012 A 3 A-D B Rzut poziomy, OB. A1 1:50 Wrzoszczyk 03.07.2012129 /2012 A 13 A-D B Rzut poziomy, OB. A1, A2, A3 1:50 Wrzoszczyk 03.07.2012130 /2012 A 23 A-D B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 03.07.2012131 /2012 A 33 A-D B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 03.07.2012132 /2012 A 43 B B Rzut poziomy, OB. A13, A14, A11 1:20 Wrzoszczyk 04.07.2012133 /2012 A 43 A B Rzut poziomy, OB. A11, A12, A15, Planigrafia 1-2 1:20 Wrzoszczyk 03.07.2012134 /2012 A 43 C B Rzut poziomy, OB. A15, A16, A12, A8, Planigrafia 3-7 1:20 Wrzoszczyk 03.07.2012135 /2012 A 43 D B Rzut poziomy, OB. A9, A17 1:20 Wrzoszczyk 04.07.2012136 /2012 A 53 C B Rzut poziomy, OB. A17, A25, A22 1:20 Wrzoszczyk 05.07.2012137 /2012 A 53 B B Rzut poziomy, OB. A29, A30, A31, A26, A23, A20 1:20 Wrzoszczyk 05.07.2012138 /2012 A 54 D B Rzut poziomy, OB. A29 1:20 Wrzoszczyk 06.07.2012

WrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczykWrzoszczyk


118

139 /2012 A 53 A B Rzut poziomy, OB. A25, A27, A28, A26 1:20 Wrzoszczyk 05.07.2012140 /2012 A 53 D B Rzut poziomy, OB. A19, A18, A24 1:20 Wrzoszczyk 05.07.2012141 /2012 A 54 C B Rzut poziomy, OB. A28, A44 1:20 Wrzoszczyk 06.07.2012142 /2012 A 63 C B Rzut poziomy, OB. A24 1:20 Wrzoszczyk 06.07.2012143 /2012 A 63 A,D B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 06.07.2012144 /2012 A 63 B B Rzut poziomy, OB. A33 1:20 Wrzoszczyk 06.07.2012145 /2012 A 63 D B Rzut poziomy, OB. A42 1:20 Wrzoszczyk 11.07.2012146 /2012 A 73 D B Rzut poziomy, OB. A45 1:20 Wrzoszczyk 06.07.2012147 /2012 A 73 B B Rzut poziomy, OB. A35, A40 1:20 Wrzoszczyk 06.07.2012148 /2012 A 73 C B Rzut poziomy, OB. A34 1:20 Wrzoszczyk 06.07.2012149 /2012 A 73 A B Rzut poziomy, OB. A32 1:20 Wrzoszczyk 06.07.2012150 /2012 A 83 A B Rzut poziomy, OB. A38, A36, A40 1:20 Wrzoszczyk 06.07.2012151 /2012 A 83 C B Rzut poziomy, OB. A36 1:20 Wrzoszczyk 06.07.2012152 /2012 A 83 D B Rzut poziomy, OB. A36, A39 1:20 Wrzoszczyk 06.07.2012153 /2012 A 83 B B Rzut poziomy, OB. A36, A37, A39 1:20 Wrzoszczyk 06.07.2012154 /2012 A 93 D B Rzut poziomy, OB. A41 1:20 Wrzoszczyk 11.07.2012155 /2012 A 93 A-C B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 11.07.2012

156 /2012 B 3 C B Rzut poziomy, OB. B1, B2, B3 1:20 Wrzoszczyk 11.07.2012

157 /2012 B 3 A,B,D B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 11.07.2012

158 /2012 A 3 A-D B Profil A-B OB. A1 1:20 Wrzoszczyk 09.07.2012

159 /2012 A 13 B,D B Profil A-B i C-D OB. A2/3 1:20 Wrzoszczyk 09.07.2012

160 /2012 A 33 A,C B Profil A-B OB. A4 1:20 Wrzoszczyk 09.07.2012

161 /2012 A 43 A-D B Profil A-B OB. A10, A11, A13, A15 1:20 Wrzoszczyk 11.07.2012

162 /2012 A 53/43 A-D B Profil A-B OB. A43, A27, A14, A17, A19, A22 1:20 Wrzoszczyk 10.07.2012

163 /2012 A 53/54 A-D B Profil A-B OB. A24, A20, A25, A30, A29, A31, A23, A26, A28,A18 1:20 Wrzoszczyk 10.07.2012

164 /2012 A 63 B,C B Profil A-B OB. A42, A33 1:20 Wrzoszczyk 11.07.2012

165 /2012 A 73 A-D B Profil A-B OB. A45, A35, A34, A32, A40 1:20 Wrzoszczyk 11.07.2012

166 /2012 A 83 B B Profil A-B OB. A36, A37, A38 1:20 Wrzoszczyk 11.07.2012

167 /2012 A 93 D B Profil A-B OB. A41 1:20 Wrzoszczyk 11.07.2012

168 /2012 B 3 C B Profil A-B OB. B1, B2, B3 1:20 Wrzoszczyk 11.07.2012

169 /2012 A 12 B B Rzut poziomy 1:20 Wrzoszczyk 04.07.2012

170 /2012 A 12 A B Rzut poziomy, OB. A1, A5 1:20 Wrzoszczyk 04.07.2012

171 /2012 A 22 B B Rzut poziomy, OB. A6, A7 1:20 Wrzoszczyk 04.07.2012

172 /2012 A 22 A B Rzut poziomy 1:20 Wrzoszczyk 04.07.2012

173 /2012 A 32 D B Rzut poziomy, OB. A232, 230 1:20 Wrzoszczyk 04.08.2012


119

174 /2012 A 32 A-C B Rzut poziomy, OB. A4 1:50 Wrzoszczyk175 /2012 A 42 A B Rzut poziomy, OB. A8 1:20 Wrzoszczyk 04.07.2012

176 /2012 A 42 B/D F Rzut poziomy, OB. A225 1:20 Wrzoszczyk 03.08.2012

177 /2012 A 42 C B Rzut poziomy, OB. A209, A210, A211, A224 1:20 Wrzoszczyk 01.08.2012

178 /2012 A 42 D B Rzut poziomy, OB. A210, A214, A215 1:20 Wrzoszczyk 01.08.2012

179 /2012 A 42 B B Rzut poziomy, OB. A219, A220, A214, A215 1:20 Wrzoszczyk 01.08.2012

180 /2012 A 42 A B Rzut poziomy, OB. A216, A217, A218, A213, A211 1:20 Wrzoszczyk 01.08.2012


182 /2012 A 52 B-D B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 02.08.2012

183 /2012 A 62 A-D B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 02.08.2012

184 /2012 A 72 A,C,D B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 02.08.2012

185 /2012 A 72 B B Rzut poziomy, OB. A221, A222 1:20 Wrzoszczyk 02.08.2012


187 /2012 A 22 B B Profil A-B OB. A6 1:20 Wrzoszczyk 11.08.2012


189 /2012 A 42 A-D B Profil A-B OB. A210, A212, A216, A209, A217, A219, A211, A213 1:20 Wrzoszczyk 02.08.2012


191 /2012 A 32 D B Profil A-B OB. A230, A232 1:20 Wrzoszczyk 04.08.2012

192 /2012 A 42 A,B,D B Profil A-B OB. A220, A214, A215, A224 1:20 Wrzoszczyk 03.08.2012

193 /2012 A 31 C B Rzut poziomy, OB. A228, A227 1:20 Wrzoszczyk 04.08.2012

194 /2012 A 31 D B Rzut poziomy, OB. A226, A206 1:20 Wrzoszczyk 01/04.08.2012

195 /2012 A 31 A B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 04.08.2012

196 /2012 A 31 B B Rzut poziomy, OB. A206, A229 1:20 Wrzoszczyk 01/03.08.2012

197 /2012 A 41 B B Rzut poziomy, OB. A207 1:20 Wrzoszczyk 01.08.2012

198 /2012 A 41 C B Rzut poziomy, OB. A208 1:20 Wrzoszczyk 01.08.2012

199 /2012 A 41 A,D B Rzut poziomy 1:50 Wrzoszczyk 01.08.2012

200 /2012 A 41 B C Rzut poziomy, OB. A223 1:20 Wrzoszczyk 02.08.2012




204 /2012 A 71 B B Rzut poziomy, OB. A203 1:20 Wrzoszczyk 01.08.2012

205 /2012 A 71 D B Rzut poziomy, OB. A204 1:20 Wrzoszczyk 01.08.2012

206 /2012 A 71 C B Rzut poziomy, OB. A205 1:20 Wrzoszczyk 01.08.2012


208 /2012 A 31 B,C,D B Profil A-B OB. A206, A228, A226, A227, A229 1:20 Wrzoszczyk 04.08.2012

11.07/04.08.2012


120


210 /2012 A 41 B,C B Profil A-B OB. A208, A207 1:20 Wrzoszczyk 02.08.2012

211 /2012 A 71 A B Profil A-B OB. A201 1:20 Wrzoszczyk 02.08.2012

212 /2012 A 54 C B Profil A-B OB. A44 1:20 Wrzoszczyk 10.07.2012

opracowanie wynikÓw ratowniczych badaŃ archeologicznych na stanowisku sokolniki 21 (azp...

Documents