Nº 1.029.Do 11 ao 17de abril de 2002. Ano XXV IV Xeira.

FUNDADO EN 1907

Pepe Carreiro

‘Perdín todasas miñas vacas

graciasá brucelose e

á Xunta’(Páx. 10)

A RESPECTO DO TRENDE ALTA VELOCIDADE,semella que a batalla está enconseguir mellorar o trazadodesde Ourense e Sanabria.Pero a batalla de Vigo, Lugoe Ferrol aínda non está gaña-da e menos aínda a de lograrun tren só “suficientementerápido”. Máis claro semellaestar que Galiza, como oco-rreu coas autovías, será a de-rradeira comunidade en terun ferrocarril adaptado ásnecesidades do seu tempo.Aznar e Cascos propóñen-nos unha estrutura de cami-ños de ferro que xa funcionadesde hai anos en Madrid,Catalunya, Levante e Anda-lucía. Non se trata en conse-cuencia dun gran avance, se-nón dun paso imprescindí-bel, pero é que ademais nonexisten datas que concretena posta en marcha destasmelloras. O PSdG-PSOE,pola súa banda, reclama unpacto semellante ao das au-tovías, sen lembrar que opacto das autovías declarabacomo data de remate o anolímite de 1993 e case dezanos despois ainda non estánconcluídas na súa totalidade.O tren non leva desgraciada-mente mellores trazas.¿Quen se lembra do “pactopara a mellora do ferroca-rril”, aprobado unánimemen-te polo Parlamento galegohai tres lexislaturas?♦

1,75 Euros

Ira é unha historia desenvolvidanunha paraxe selvática,entre furacáns e malaria,na que o amor,o desexo e a morte modelantraxicamente o devir vitaldos seus protagonistas.

Xavier ManteigaIra

En sete anos Galiza recibiu 6.000 millóns de euros da UE,pero distanciouse aínda máis das comunidades ricas

O PP non aproveitou os fondos europeos

As implicacións políticasda crise do BBVA

(Páx. 18)

J.M. Brohm: ‘Odeporte é unha

escola parao fascismo’

(Páx. 22)

No Pentágononon se atoparon

restos deningún avión

(Páx. 20)

Haro Tecglen:‘O PSOE non éautonomista’

(Páx. 9)

P. VILABARR O S

TI N O VIZ

Nº

1.02

9 ●

Do

11 a

o 17

de

abril

de

2002

●A

no X

XV

Edita: Promocións Culturais Galegas S.A.

Consello de Administración:

PRESIDENTE:Cesáreo Sánchez Iglesias. CONSELLEIRO DELEGADO:Xosé Fernández Puga.VOGAIS:Xosé Mª Dobarro, Antolín Fernández,Manuel Veiga, Xan Carballa, MiguelBarros e Bieito Alonso.SECRETARIO:Xan Piñeiro.

Director:Afonso Eiré López.

Redacción:Gustavo Luca de Tena, Xan Carballa,Manuel Veiga, Horácio Vixande,Arantxa Estévez, Carme Vidal, PaulaBergantiños, César Lorenzo Gil, PacoVilabarros (Fotografía).

Edicións Especiais:Xosé Enrique Acuña.

Deseño de Maqueta:Xoselo Taboada.

Coordenación Humor Gráfico:Picho Suárez.

Colaboradores:

GALIZA: Abelardo Vázquez, Xoán Vila,Santiago Jaureguizar, Manuel Monge,X.L. Muñoz Portabales, Martina F.Bañobre, Francisco Carballo, X.M.Sarille, Miguel Barros, Xesús Veiga,Mª Pilar Garcia Negro, Antonio GatoSoengas.SOCIEDADE: Perfecto Conde, X. VázquezPintor, Henrique Harguindey.ECONOMÍA: Manuel Cao, Ramón Maceiras,Xavier Queipo, Carme Vences, X.F.Pérez Oia.PENÍNSULA: Gonçalo Nuno de Faria,Manuel Lombao, Tino Cabanas, DanielÁlvarez.MUNDO: Xulio Ríos, Moncho F. Leal,César Varela.

DEPORTES: Moncho Viñas.CULTURA: Ramiro Fonte, Vítor Vaqueiro,Pilar Pallarés, Lois Diéguez, Celso LópezPazos, X.M. Eiré Val, Xesus Piñeiro,Manuel Vilar, Lupe Gómez, XavierSeoane, Adolfo Boado, Xosé Freire,Marcos Valcárcel, Rodolfo Dacuña, X.González Gómez.FIN DE SEMANA: Borobó, Bieito Iglesias,Marga Romero, Xurxo F. Ledo, LuisaVillalta, Francisco A. Vidal.LECER: Eva Montenegro Piñeiro.ÚLTIMA PÁXINA: X.R. Pousa, X.A.Gaciño, Fran Alonso, Manuel Cidrás.

Fotografía:Andrés Panaro, Xosé Marra,Voz Notícias.

Ilustración:Xosé Lois, Pepe Carreiro, Calros Silvar,Gonzalo Vilas, Suso Sanmartín, AnaPillado Vega, Hermo, Garrincha,Posonejro.

Xefe de Publicidade:Carlos Martínez Muñozpublicidade@anosaterra.com

Xefa de Administración:Blanca Costas

Subscricións:Lola Fernández Pugasubs.anosaterra@terra.es

Vendas:Xosé M. Fdez. Abraldes

Redacción e Administración:Príncipe 22, baixo. 36202 Vigo.Apartado 1371. 36200 VigoEdición Electrónica:www.anosaterra.com

Teléfonos:REDACCIÓN:986 433 886 - 222 405.Fax 986 223 101.CORREO ELECTRÓNICO:info@anosaterra.comADMINISTRACIÓN, SUBSCRICIÓNS E PUBLICIDADE:986 433 830*

Imprenta: E.C. C-3 1958.

Depósito Legal: C-963-1977 .

ISSN: 0213-3105.

A Xunta non ten previsións para cando acaben as subvenciónscoa ampliación da UE

A distancia entre Galicia e as autonomías ricasé cada día máis grande a pesar

dos Fondos Estruturais GUSTAVO LUCA - PAULA BERGANTIÑOS

Os Fondos Estruturais comunitarios non deron modificado o atraso de Galicia a respec-to das autonomías ricas e non permiten prever que o país abandone a cola da lista derexións da UE. O que si está previsto é que os o cartos para a converxencia rematenantes que a converxencia se faga realidade, como discutiu o Parlamento esta semana.

O Marco Comunitario de Apoio 2000-2006 propón potenciar a competitividade do sector industrial do granito e a lousa, considerado como parte do núcleo produtivo do país. M A N UEL SE N D Ó N (orixina l a cor)

O15 de Xaneiro oAnuario Social deLa Caixa para o2001 revelaba queGalicia ocupaba os

lugares derradeiros no indica-dor de benestar. Esta informa-ción garda plena coherenciacoas outras referencias coma ado Observatorio das Rexiónsda UE ou os informes do mi-nisterio de Economía e Facen-da. Dunha parte, a confirma-ción do atraso relativo; doutra,as campás a revoar da Xuntaque proclama que dende 1990ao 2000 Galicia despegou. Opresidente da Xunta reduciu decontado a cero tan rechamantedesemellanza e recusou comoganas de enredar os datoscoincidentes. Despois comple-tou o seu xuízo con esta frase:“Esta é outra Galicia, gracias adeus, pero é certo que se man-teñen certas diferencias porqueoutros tamén creceron”.

Como na fábula do coello e osapoconcho, hai vantaxes de saí-da que se resisten a desaparecer.Con todo, o mesmo día en que sepublicaba o Anuario, a Xuntamanifestou a súa preocupaciónpolo baixo inves-timento en inves-tigación, con cin-co anos de atrasosobre a mediaestatal, segundo ocomentario do se-cretario xeral deInves t igac ión .Precisamente, ava lo rac ión daeducación e dacultura era espe-cialmente baixano informe de LaCaixa.

Outro recenteinforme, España2002, elaboradopola FundaciónEncuentro a par-tir dos dados doministerio de Fo-mento e do INE( Ins t i tu to Na-cional de Esta-dística), acrecen-ta a conclusión do Anuario So-

cial no sentido de que Galicianon só non converxe con Espa-

ña senón que sedistancia a cadamáis das autono-mías ricas. O es-tudo de La Caixaaseguraba que adiferencia Gale-ga co PIB espa-ñol era de 15,5puntos en 1988 eaumentara a 18,6en 1998. A Fun-dación Encuen-tro indica que adistancia entreautonomías ricase pobres creceraa comezos dos80, reduciuse en-tre 1985 e 1988pero volveu me-drar a partir de1993 e repara enque Galicia dis-puña en 1990 do92% da mediaespañola de ren-

da familiar pero esta cifra bai-

xou ao 87% en 1998. O estudoconfirma que a formación é undos aspectos que máis lastran adiferencia relativa entre Gali-cia e España e salienta que oparo e o derrube demográficoson os dos factores que marcana diferencia.

Gracias á caída do censo

Menos afervoado que Fraga nasúa afirmación de que Galiciavive unha aproximación cre-cente aos máis ricos, o ex-se-cretario xeral de Facenda, Gui-llermo de la Dehesa observanun recente traballo publicadopor Edicións Xerais (Galicia,unha luz no Atlántico) que oproduto por habitante de Gali-cia mellora lixeiramente coamedia do Estado. “Con todo -en-gade- esta lixeira maior conver-xencia non se logra porque oPIB galego veña crecendo porenriba do español nestes últimosseis anos, senón porque Galiciaperdeu máis poboación residen-te que a media española”.

O propio Comité de Rexiónsda UE sinala no seu II informe,de 31 de Xaneiropasado, os pobresresultados da po-lítica de cohe-sión. A el se re-firen os deputa-d o s d o B N GX.M. Veiga Bu-xán e Xosé Díaznunha interpela-ción sobre a posi-ción da Xuntaverbo da políticade converxenciacomunitaria paradespois de 2006.O Comité obser-va un certo pro-ceso de conver-xencia a nivel deE s t a d o s p e r omoito máis limi-tado a nivel re-xional, o que pro-duce unha situa-ción que non po-de cualificarse decohesión rexional equilibrada

como resulta evidente no casoespañol que mantén amplas dis-paridades interiores en termosde creación de riqueza, no ám-bito do emprego, a formación, ainvestigación e as infraestruc-turas. No escenario da amplia-ción a 27 Estados, o Comité deRexións prevé un agravamentodas disparidades territoriais en-dexamais visto nos anterioresprocesos de adhesión de novosEstados. “Parece innecesario in-dicar que xa que Galicia non éen termos reais nin máis pobrenin máis rica polo ingreso dun-ha rexión polaca máis pobre co-mo Bydgoszcz, resulta un con-trasentido que as axudas que ne-cesariamente teñen que recibiros Estados candidatos se fagan acusta de minorar os necesariosfondos para as comunidades au-tónomas menos desenvolvidasdo Estados español, entre elasGalicia”, sinalan Veiga Buxán eDíaz na súa interpelación. “Defeito prodúcese unha transferen-cia de recursos dos territoriosatrasados da UE cara aos máispobres que teñen solicitada asúa adhesión”.

Fraga, afervoado defensor dapolítica de coo-peración, sorbetodo nas súasviaxes por Amé-rica, celebrou co-mo unha boa no-ticia en principioque a UE adiasesen data o ingre-so de Romanía eBulgaria. O de-bate no Parla-mento sobre apolítica futurapara os FondosEstruturais revelaque a Xunta anti-cipa a ampliaciónda UE cos dedoscruzados por todapolítica e co opti-mismo que consi-dera próximo odía en que nonsexan precisosfondos de con-verxencia porque

a converxencia xa foi.♦

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

Co temor de que coa ampliacióncomunitaria Galiza deixe de es-tar cualificada como rexión ob-xectivo 1 e perda os fondos es-truturais da UE, sen terse produ-cido un proceso de converxenciareal, o BNG tratou de romper osilencio da Xunta e preguntoulleno Parlamento sobre a súa actua-ción ao respecto. A intención daformación nacionalista, segundoexplicou o deputado Xosé Díaz,é a de tratar de chegar a unha po-sición de consenso para defenderdiante do Goberno central e aUE unha política de cohesión pa-ra despois do 2006 que teña enconta a situación do noso país.

Durante o debate, o consellei-ro de Economía, Xosé AntonioOrza, coincidía co BNG na preo-cupación de perder os fondos eu-ropeos como consecuencia dunsimple efecto estadístico, peroempregou boa parte da súa inter-vención en tratar de convencer áoposición de que Galiza está aconverxer co Estado español e

coa UE e que o crecemento eco-nómico na década dos noventa foisuperior á medida estatal. “Está é

unha realidade que non se podeobviar” dixo, e que non se produ-ce, ao seu ver, “por xeración es-

pontánea”, senón que é o resulta-do “dun enfoque de política eco-nómica adecuado”, que se con-cretaría nos diferentes planos deactuación elaborados pola Xunta,e pola existencia de “recursos im-portantes” e unha “boa xestióndas transferencias”. Así, fronte áaafirmación do BNG de que a con-tía dos Fondo de Cohesión que seadicou a Galiza nestes anos é es-casa, Orza subliñaba a existenciadun “incremento significativo”dos fondos europeos, é decir,5.200 millóns de euros desde oano 2000 até o 2006, frente aos3.500 que, segundo indicou, sepercibiron entre o 1994 e o 1999.Tamén anunciou que o seu obxec-tivo era o de situarse no 2015 no80% da renta per cápita europea eno 90% da española e deixou ca-er que, á espera do que aconteza,“non debemos ter medo a deixarde ser rexión obxectivo 1”.

No turno de réplica o deputa-do Xosé Diaz advertíalle queexisten dúas formas de conver-

xencia, unha “sana” que consisteen que o crecemento do PIB percápita é superior ao da poboa-ción” e outra que “insana”, quese produce porque diminúe a po-boación e non porque medra oPIB, un “sistema perverso”, queao seu ver é o que opera en Gali-za. Previamente a deputada doPSOE, Dores Villarino, subliña-ba que nunha década a Xuntanon conseguira a converxenciaco Estado e que para converxersete puntos con Europa tiveranque pasar doce anos. Villarino si-tuou o problema na utilizaciónque se fai dos recursos e afirmouque na situación actual “Galizanon pode converxer nunca”. Mi-nutos despois, Orza pechou o de-bate lembrando que a Xunta es-taba preocupada polo escenarioque vai crear a ampliación da UEe anunciando que o Executivotraballa nun documento queapresentará no Parlamento comobase para o debate entre os tresgrupos parlamentarios.♦

Orza mantén que o crecemento galego é superior ao español

A distancia entre os indicativoseconómicos de Galicia e os dasautonomías máis ricas aumentaa pesar da política de conver-xencia na que se investirondende 1994 a 1999, tres milcincocentos millóns de euros(582.365 millóns de pesetas).Dende 1994 a 2001 calcúlasenun billón de pesetas o total defondos FEDER e do FSE inves-tidos no país en dous progra-mas diferentes. De feito, osfondos estructurais aplícanseao máximo nivel que corres-ponde ás rexións Obxectivo 1,ás que pertence Galicia, dende1986 co fin de mellorar a com-petitividade, as comunicacións,o nivel de investigación, a sani-dade, o emprego, o transporte eo desenvolvemento rural.

A publicidade da Xunta sa-lientaba en 1999 que mercé a un-

ha aplicación acaída e con visiónde futuro dos fondos estructu-rais, dentro do programa operati-vo do FEDER para Galicia(1994-1999) se desenvolvera oPlano de Telefonía Rural (PTR).

O monográfico dedicado aGalicia na obra As Comunida-des Autónomas españolas naUE, que edita a Representaciónen España da UE sinala que oPTR, produto dun acordo entrea Xunta e Telefónica, resolveu“parte das carencias históricasque Galicia tiña no sector dascomunicacións e sentou as ba-ses para o seu desenvolvemen-to”. A pesar dos ditirambos queAlberto Meixide e Juan JoséAres, redactores do informe ci-tado, reservan para o primeiroplano telefónico do país, com-pletado nos derradeiros mesesdo século XX, o PTR quedou

como exemplo de administra-ción non previsora e de malaadministración dos Fondos Es-tructurais. Feita a instalacióndescubriuse que o sistema deacceso celular instalado por Te-lefónica non permitía a cone-xión a Internet. Despois de co-locar o teléfono rural coma aprimeira realización da Xunta,durante a campaña de 1999,Fraga deixou de citar o PTR e odelegado de Telefónica cesouno seu cargo. Pouco despois aXunta veuse na obriga de recla-mar un adaptador para que cadaterminal da PTR puidese adap-tarse á Rede. Entre a Xunta e aUE pagaron por este sistemaobsoleto 27.520 millóns de eu-ros. No Anuario Social de LaCaixa, unha das diferencias ne-gativas que se manteñen é a dossistemas de comunicación.♦

Obxetivo 1 e teléfono 2

Orza tratou de convencer á oposición de que Galicia está a converxer con España e coaUE, e que o crecimento económico dos 90 foi superior á media estatal.

O Comité de Rexión

da UE observa

un certo proceso

de converxencia

a nivel de Estados

pero moito máis

limitado a nivel

rexional,o que

produce unha

situación que non

pode cualificarse de

cohesión

equilibrada.

‘A lixeira maior

converxencia non

se logra porqueo PIB

galego veña

crecendo por enriba

do español nestes

últimos seis anos,

senón porque

Galicia perdeu máis

poboación residente

que a media

española”

(G. de la Dehesa)

Se se quixer coñecer o corporativismo máisrampante, a farsa máis hipocritamentedisfrazada de pedagoxía, asístase ao re-

parto das materias chamadas optativas nun ins-tituto e, maiormente, nun instituto onde os seusdepartamentos non teñan horas suficientes e ocorrespondente profesorado poda verse amea-zado pola eventualidade de ter que completarhorario noutro centro da cidade ou da zona. Osargumentos máis rancios e totémicos, as razónsmáis peregrinas, cando non o imperialismo datixola polo mango, camparán sobre a mesa ediante dos alumnos sen o menor pudor.

Nun país en que cada profesor pretende serconcebidor de planos de estudio antes do que exe-cutor respectuoso da legalidade dos mesmos, asmaterias optativas son o espacio onde a correla-ción de forzas do corpo, o voto do amiguiño, aperspectiva da non esixencia aos alumnos, e así otraballo fácil, o irrespeito máis tosco da legalidadeatopan leira abarbeitada. Tal situación conta conapoios fundamentais. O da maioría dos pais que,faltos de determinada información e talvez forma-ción, opta pola existencia das marías antes do quepola súa desaparición. O da maioría dos alumnosque canto máis faltos de criterio, canto máis desfa-vorecidos socialmente máis capacidade de deci-sión teñen eles sobre a escolla do propio currícu-lo, sendo moi diferente a elección de optativas dunalumno do centro cidade á dun alumno da perife-ria ou socialmente asimilado. Finalmente, o daopinión pública en xeral que non entra na análiseradical dos contidos nin da súa impartición e ali-menta o estereotipo sobre determinadas materias.

A Reforma educativa dos noventa estableceuen lei unha única materia optativa para todos oscursos do ensino secundario –ESO e Bacharela-to–, a Segunda lingua estranxeira, que é de ofertaobrigada para os centros, tamén a Cultura clási-ca aínda que esta só para un curso, 3º ou 4º ESO.Son pois as dúas únicas materias que non son vo-tadas polo propio centro. Todas as demais optati-vas están en catálogo pero é o instituto quen llesdá existencia, a través da votación do profesorado.Podendo mesmamente establecer como optativacalquera outra cousa fóra do catálogo que a cal-quer profesor lle pase pola cabeza. Abonda conque xunte votos suficientes, para a Administra-ción acabará sendo boa. E será materia moi inte-resante pero, ¡ouh alumno!, sempre será propostae impartida por algún profesor falto de horario nasúa propia materia obrigatoria. Digamos, xa quelogo, que a optatividade presta gran servicio aofuncionario e está en función do beneficio domesmo. Sería interesante saber cantos profesorestitulares de materia obrigatoria con suficiente ho-rario imparten materia optativa.

Velaquí, por outra banda, unha velada incon-gruencia: o centro está obrigado a ofertar unhamateria optativa durante todo o ensino secundariopero finalmente o alumno ten a última decisión. Oneno moderno “que non sae do universo dos seusdesexos” (L. Roussel, sociólogo) ten a última pa-labra aos doce anos neste asunto. Algúns profeso-res posmodernos que sempre viron na optativida-de o máis alto cumio da pedagoxía contemporá-

nea, din que así o rapaz aprende a exercitar a ca-pacidade de elexción, cáseque sempre son titula-res de materia obrigatoria faltos de horas.

As materias optativas son cursadas polosalumnos durante un só ano, agás a Segunda lin-gua estranxeira que é cursada dos 12 aos 18anos, aínda que o alumno pode abandonala aoseu capricho cando queira. Conleva en sí mes-ma unha progresión de contidos inevitábel, e amesma esixencia e esforzo da primeira linguaestranxeira, sendo os contidos totalmente seme-llantes. Ben é certo que hai profesores que cla-man ao ceo cando o seu colega da mesma mate-ria é esixente cos alumnos, sometidos como es-tán estes ensinantes ao ludismo máis desvergo-ñado, ao fare niente máis deshonroso para pode-ren competir no pratiño da desigual balanza deoptativas e así asegurarse grupo para o próximoano, nesta poxa da mellor estafa. Case semprelles sae mal, pois neste campo como noutros ahonestidade e garantía de colleita selecta e ren-díbel. Certes, nengún outro departamento estásometido a tal chantaxe xa que todos eles, salvoeste, imparten materias obrigatorias e polo tantomasivamente frecuentadas. E deste xeito chega-mos ao seguinte paradoxo: a única optativa quea lei xeral pretende auspiciar é curiosamenteaquela que a voracidade dos departamentos de

materias obrigatorias despraza a través da nor-mativa xerada no propio centro conforme aosmétodos e a organización enriba mencionada.

■ LEI DE MÍNIMO ESFORZO. Na escolladestas materias opcionais subxace ao cabo un-ha consideración importante: a lei do mínimoesforzo é razón maior tanto para ensinantes co-mo para aprendices. E o alumno comenzarácun obradoiro no primeiro ciclo da ESO, pa-sará por Informática en 4º –se a prepotencia,ou a tixola polo mango no reino dos súbditosnon a impón en 3º, cando só pode escoller un-ha única optativa, sabendo que diante destanengún resistirá o seu engado fetichista–, se-guirá con Ciencias medioambientais en 3º ou4º, ou calquera outra do amplo abano. Pero éno Bacharelato onde se atopa a maior ilusiónconsumista: todas as materias son susceptíbeisde converterse en optativas práticamente, agásas catro ou cinco comúns. Agora ben, na prác-tica todo vai depender do maior ou menor gra-do manipulativo –facilmente disfarzado de sa-grado propedéutico– de cada departamento edas súas necesidades horarias ou calquer ou-tro factor doadamente previsíbel. Pois é evi-dente que coa dotación actual semellantes aba-nos de opcións son imposíbeis de levar á prác-tica, como todo o mundo sabe. Vexamos tansó algunhas das máis frecuentadas na ESO.

En 1º de ESO o alumno (12 anos) pode es-coller entre a Segunda lingua estranxeira ou unobradoiro. Existen dous obradoiros: o Obradoirode comunicación oral –en galego ou castelán,outro afrontamento entre departamentos, chega-do o caso– e o Obradoiro de matemáticas. Am-bos os dous apareceron en catálogo impostos po-la presión dos dous respectivos colectivos profe-sorais de Lingua Española e Matemáticas facen-do pór corados aos persoeiros da Reforma quenon vían como xustificar que as dúas materiasobrigatorias e básicas que máis fracaso xeran pui-deran converterse en optativas. Así, o programaoficial é absolutamente desconcertante. Non estáplaneado para volver sobre contidos anteriores enucleares, é dicir, para recuperar, nen tampoucopara adiantar contidos. Pequenos danos colate-rais. Algo insólito e absolutamente discrimina-torio. É de supor que non se imparte baixo a le-galidade orientativa oficial. A deriva para a exis-tencia destes obradoiros no centro é taménrocambolesca. Segundo a lei, solicítanos os pais(!) tras emisión dun informe do titor de Primaria,un papeliño máis do departamento de orientaciónde secundaria e, finalmente, autorización do pro-

Nº

1.02

9 ●

Do

11 a

o 17

de

abril

de

2002

●A

no X

XV

No solemne acto denomeamento de doutorhonoris causa de XulioG a ioso, director xera lde C a ixanova , soabanos móbiles a todotrapo. En casa deferreiro coitelo de pau,porque dase acasua lidade de que aUniversidade de Vigo,que investía a G a ioso,ten pa tentado uninvento que anula ozunido dos teléfonos enloca is onde nonprocede que toquen,como era o caso dosa lón de actos docampus.

O PsdG-PSOEinterpelou o conselleirode Xustiza polapermanencia do escudofranquista nun edificioque se viña de restauraren Ourense. Oconselleiro AntonioPillado, que sepresentaba moidocumentado, respondeuque tamén quedabansímbolos da repúblicano edificio de Correosde Lugo e nunha sá doTribuna l Superior daCoruña e que se seaplicaba o principio deretirada de símboloshabía que aplicárllela atodos. ¡Bravo Pillado!Polo para lelismo entre ungoberno democrático,electo nas urnas, e unhaditadura froito dunhasublevación militar.¿Imaxinan o quesucedería en A lemaña sea lgún ousado se atrevesea poñer á mesma a lturaa imperfecta repúblicade Weimar e o naz ismohitleriano? Ou se cadra éque Pillado pensou que oPSOE pedía a retiradado escudo por vetusto enon por fascista .

A líder trostkistafrancesa ArletteLaguiller, para quen osinquéritos predín unhavotación do 11% naspróximas presidencia is

Vivimos no mellordos mundos posíbeis”

F elipe González

A optatividade no ensinosecundario, festín de voitres

DOLORES VALCÁRCEL GUITIÁN

A multiplicación das asignaturas optativas parece non ter final. De-trás estarían máis intereses funcionariais que necesidades pedagóxicas.

Cartas

Máis trens interioresA Federación Ecoloxista Galega(FEG) propón un tren modernode velocidade alta (200-220Km/h) do que se poidan benefi-ciar tamén as cidades e vilas dointerior de Galicia. A FEG, co-mo as principais organizaciónsecoloxistas europeas, rexeita aalta velocidade estrita (o AVEpropiamente dito). A sociedadegalega e española deberían re-flexionar porque España é oúnico lugar de Europa onde seestán construíndo vías ferrovia-rias para circular a 350 Km/h,vías que resultan custosísimas epresentan un elevado impactoambiental negativo.

A FEG lamenta que os pla-nos de modernización do trenconvencional en Galicia teñanun orzamento reducido, marxi-

nen o interior e non prevean aampliación da nosa insuficienterede ferroviaria. O que a Xuntae o Ministerio de Fomento pre-vén investir na mellora do trenno noso país (excluídos os posí-beis investimentos na alta velo-cidade estrita para a comunica-ción coa Meseta) representa al-go máis do 10 % do investi-mento destinado á construcióndo “AVE real” entre Madrid eBarcelona.

Os ecoloxistas galegos de-fendemos trens modernos, có-modos, asequíbeis e polivalen-tes, con grande capacidade efrecuencia, que dean bo servizoa todo o territorio e non só ásgrandes cidades, adaptados ásdiferentes demandas e necesi-dades e capaces de competirenco transporte por estrada, cuxoprezo debería reflectir os seus

altísimos custos sociais e am-bientais.

A FEG propón estudiar seria-mente a construción de novas li-ñas ferroviarias como Santiago-Lugo, Santiago-Labacolla, A Co-ruña-Cee, Santiago-Noia, Lugo-A Mariña ou Ferrol-As Pontes. Acreación de novas liñas ferrovia-rias debería considerarse comoalternativa economicamente me-nos custosa e ecoloxicamentesustentábel á construción de no-vas vías rápidas, autovías ou au-toestradas.♦

FEDERACIÓN ECOLOXISTAGALEGA

RectificaciónComo militante e dirixente deUG, en calidade de representan-te deste colectivo na Mariña lu-guesa, ante a nova reflectida no

número anterior de A Nosa Te-rra, na crónica A participaciónnas asambleas do BNG menosnumerosas do agardado, na quese afirma que EN e UG da Ma-riña luguesa teñen previsto fle-tar autobuses conxuntos paraacudir á Coruña, quero manifes-tar varias cousas.

En primeiro lugar que tal ase-veración é rotundamente falsa.En ningún momento UG con-templou esa posibilidade ninmoito menos chegou a un acordopara fletar autobuses desde aMariña luguesa.

Que eu coñeza, a posibilida-de de fletar autobuses para asistirá próxima asemblea nacional doBNG está a ser sopesada ou va-lorada polo actual responsábelcomarcal do BNG (pertencente áUPG), a petición non sei dequen, mais non de UG.

A N A PILLAD O

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

francesas, ven dea firmar que en Francia“ha i nove millóns depobres, persoas queviven con menos de800 euros ao mes[unhas 133 milpesetas]” . Viva Francia ,porque , cos criteriosda lí, aquí sería pobremá is ou menos ametade da poboación.

Editan as obrascomp letas de Va lle-Inclán. Joyce , coa súarab ia irlandesa ,intentou destruir oing lés na súaderrade ira e má isamb iciosa obra , oFinnegan´s W ake .A índa están adescifra lo na Bib liotecado British Museum.Va lle-Inclán burlouse daEspaña cañí en ElRuedo Ibérico. Fan benen reed ita lo . Q ue oreed iten e que oestud ien, porque a índanon o entenden.¡M a ld itos periféricos,ma ld itoh roedore!

Durante o cuartotrimestre de 2000 os EEUU medraron un 1 ,9%.N o primeiro trimestre de2001 medraron unpouco menos: o 1 ,3%.N o trimestre seguinte ocrecemento foi só do0 ,3%. Unha recesióncantada . ¿A conto deque veñen estesnúmeros? Pois porqueresulta que no terceirotrimestre de 2001 aeconomíanorteamericana tirousedesde o trampolíncontra unha piscinava leira e descendeuun 1 ,3 . A a larmavermella sa ltou en todaspartes. Pero, ¡quecasua lidade! O 11 desetembro caeron astorres xemelgas e oúltimo trimestre do anoa economía remontouinesperadamente a ta o1 ,7% en positivo.Sorpresas que nos dá avida . E nos telediariossiguen a repetir comoloros: “ ... a crise na quecaeron os EE UUdespois do a tentado...” .¡ Q ue cara!♦

pio director. Os que sen dúbida saben se a legali-dade se cumpre neste asunto, como noutros, sonos inspectores. O curso pasado houbo reparaciónda aldraxe aos dous colectivos aumentándolles ohorario, pero os obradoiros seguen existindo oque fai que moitos alumnos teñan até sete ou oi-to horas á semana desas materias, récord euro-peo. Iso sí, non para recuperar.

A optativa Iniciación á tecnoloxía informá-tica, cun extenso programa pouco preciso noque concerne á informática do usuario, gozadun atractivo entre o alumnado que raia no pu-ro e simples fetichismo. Dúas horas á semanatodo o curso para, nalgúns casos, copiar simple-mente textos, entrar en internet, ver algo de co-rreo electrónico, pouco máis. As veces, nin se-quer se elabora o proxecto didáctico obriga-torio para o departamento en cuestión. A pesa-res de o esencial do programa pasar nos novoscurrículos á materia obrigatoria Tecnoloxía, es-ta optativa segue a programarse para o próximocurso, polo que se un novo decreto non o reme-dia, os alumnos cursarían dúas veces os mes-mos contidos. Vaia todo a prol do funcionario.

As Ciencias medioambientais, materia op-tativa que se cursa en 3º ou 4,º é outra das soli-citadas. Os seus cinco temas coinciden cos cin-co dos sete Temas transversais de imparticiónobrigatoria para todos os departamentos peroque xeralmente nin se programan nin se impar-ten. Naturalmente os alumnos tampouco os de-mandan pero velaí o que fai un título tan atrac-tivo como light. A pesares dos novos calenda-rios e currículos, segue a programarse. Contaigualmente co favor da opinión pública que tenigual querencia polas celulosas nas rías, a repo-boación forestal do eucalipto e mesmo polosmodernos cultivos de Monsanto. Vaia todo po-la modernidade.♦

DOLORES VALCÁRCEL GUITIÁN é Profesorade Ensino Secundario

Acrenza nunha Deusa Nai orixina-ria, representada tal vez nas venuspaleolíticas, naceu da observación

da natureza por parte do home. Este, nostempos máis recuados da Prehistoria, ig-noraba a relación existente entre a sexua-lidade e a reproducción, e atribuíalle ás fe-mias a capacidade de procrear sen inter-vención dos machos. Nunha cosmovisiónsemellante, a natureza dun Ser Creador ti-ña que ser, por forza, feminina. Ademaistiña que ser dinámica, pois a propia vidaera cambio continuo (sucesión das esta-cións, fases da lúa, etc...) e, igual que es-tas, tiña que ser tamén cíclica. Por iso aDeusa presentaba tres rostros: nena, nai evella, que se correspondían coa lúa nova,chea e minguante, e tamén coa primavera,o verán e o inverno, do ciclo solar. A Deu-sa Nai era, xa que logo, unha divindadesolar e luar ao mesmo tempo. O sol comosímbolo masculino apareceu máis tarde,cando o patriarcado se impuxo ás socieda-des matriarcais primitivas.

Nestas primeiras sociedades, o poderera detentado por unha raíña tribal, respeta-da e temida polos homes, e só cando se des-cubre a relación entre coito e preñez o sta-tus do varón muda, chegando este a com-partir o poder coa raíña, e mesmo a lle arre-batar á Deusa a natureza solar.

Mentres isto non acontece, a raíña (aGallarda do folclore galego) escolle cada

ano un home do grupo con finalidade re-productora e, transcurrido o prazo, de acor-do co ciclo do Astro, o rei é sacrificado,usándose o seu sangue para fertilizar oscampos e os rabaños nas ceremonias de as-persión. A seguido un rei novo vén sustituiro rei vello, pechándose así o ciclo morte-renovación.

Abonda co dito para que se manifestecon voz propia un dos mecanismos esen-ciais da Cultura Occidental: o mito deEdipo.

Reparemos, de comezo, na pasaxe daEsfinxe: despois de matar o pai (Señor docarro solar que percorre o ceo), Edipochega ás portas de Tebas e topa coa Es-finxe, que ten apavurados os camiñantes,pois aqueles que non saiban resolver oenigma que o monstro lles propón son de-vorados sen piedade. O enigma é o se-guinte: ¿Cal é o animal que, pola mañá,ten catro pés, ao mediodía ten dous e, átarde, tres? Edipo respóndelle: É o home,porque de neno camiña a gatas, candomedra camiña a dous pés e, ao se facervello, precisa dun caxato, que é o terceiropé. Sendo atinada a resposta, a Esfinxe re-tírase e a cidade recupera a paz. En reco-ñecemento do mérito de Edipo, os tebánsfano rei, e Iocasta, a raíña, casa con el.

Contrastando o mito cos datos históri-cos aportados ao comezo, resulta clara aseguinte conclusión: o horror que a Esfin-xe causa nos cidadáns de Tebas é un cas-tigo por eles ter esquecido a Vella Sabi-duría, quer dicir, por ter abandonado o ve-llo culto minoico á Deusa Nai; e a victo-ria de Edipo sobre o monstro consiste ensaber cal é a esencia da Deusa: o triplerostro de nena, muller e vella, que se co-rresponde co neno, home e vello da res-posta do heroi. Así Edipo, en contra daopinión que o presenta como destrutor domatriarcado, vén sendo o restaurador daOrde Primixenia.

O propio núcleo do mito reflicte perfec-tamente o modelo político-relixioso do ma-triarcado primitivo: a morte do pai polo fi-llo é traducción directa da sustitución do reivello polo rei novo, e a cópula do fillo coanai significa voda do sucesor coa raíña. Eao cabo do ano, o horror: Edipo debe mo-rrer para que o seu sangue fertilice os cam-pos e os rabaños. E así, fiel ás pegadas doPai e aos designios da Nai, o Heroi inmóla-se para pechar o Ciclo Eterno, para garantir,en fin, a continuidade da vida.♦

Memoria da esfinxeXESÚS PISÓN

A revisión do mito que sustenta o modelo político-relixioso do ma-triarcado é a tradución directa da muda do rei vello polo rei novo.

Xosé Lois

Correo electrónico: info@anosaterra.com

Finalmente, outros semellanser os interesados en promoverdesprazamentos de “masa críti-ca” polo procedimento tradicio-nalmente empregado polo PPnas confrontacións electorais.UG non gosta nin do estilo nindo método.♦

XUSTO FERNÁNDEZ HARO

¿Nacionalismona encrucillada?A historia do BNG é unha his-toria familiar, solidaria, com-pañeira, de sofrimento, de loitacontra a miseria, contra a expo-liación das materias, das ideas,do pobo. A historia de homes emulleres que souberon traballarcon dignidade e no corazón dopobo. Pero non todo foron cou-sas positivas, sobranceando na

derradeira etapa a crenza duntrunfo infindo, o endiosamentona torre de babel galega. Costrunfos ostentoreos, o BNG,sometido ás presións dos guar-diáns da pureza, e facendo unexercicio esaxerado e ríxido docontrol e aplicación dos estatu-tos, non dubidaron en crear ascondicións para a expulsióndos críticos coa liña políticaderradeira que estaba a levar oBNG nises intres. A concordia,a irmandade, a solidariedade, osentimento colectivo de pobounxido polo sentmento na-cional de camiñar xuntos, per-deuse, deixando regatos de des-herdados, “daqueles que nonsabían entender o momentohistórico”

Eu sigo crendo no proxectonacional que o BNG temos pa-ra o noso país, máis aínda, coi-

do que si non houber BNG ha-bía que crealo, poisque é a po-sibilidade real de trunfar comopobo, de levar adiante o pro-xecto nacional, e de que outrosse vaian sumando a el. Maispara iso todos temos que facerun exame de conciencia e asu-mir cada un dende o seu polei-ro, a responsabilidade que noscorresponde. E dende logo avostede, Francisco Rodríguez,como secretario xeral da UPG,membro do Consello Nacionaldo BNG e como parlamentariodo BNG nas Corte, cábellemoita. Tamén creo que a sen-lleira imaxe de Beiras (do mes-tre Beiras, do profesor Beiras,do locuaz e docto, tamén se faifalla, do enérxico, tolémico emaxistral Beiras), á fronte doBNG, non debe ser discutida.Foi quen de liderar a travesía

do deserto, e quen sen dúbidadebe liderar ista nova e reflexi-va etapa no camiño do trunfodo nacionalismo galego,abandoando a encrucillada pa-ra, despois deste intre de refle-xión, poñernos a traballar.♦

CARLOS PIÑEIRO(MADRID)

O informe do CIS analisa taménpercepcións identitarias. Á per-gunta ¿Cal destas frases expresamellor os seus sentimentos?, osresultados son: síntome unica-mente español (4,9%); síntomemáis español que galego (4,8%);síntome tan español como gale-go (63,7%); síntome máis galegoque español (19%) e síntomeunicamente galego (5,9%).

Sobre a percepción do senti-mento nacionalista nunha escalade 1 a 10, o abano de resposta ésignificativo. En escala de 1-2(mínimo nacionalismo) sitúaseun 10,2% dos preguntados; no 3-4 (10,15); no 5-6 (52,4%); no 7-8(12%) e no 9-10 un 3,5%.

Unha pregunta de corte seme-llante era se usamos esa mesma es-cala, ¿Onde situaría aos partidos?.As respostas foron PP (3,8); BNG(7,56) e PSdeG-PSOE (4,64).

A influencia das campañaselectorais tamén foi valorada po-lo CIS. Un 83,5% dos votantes ti-ñan decidido a súa opción antesdo comezo da campaña, un 4,3%

decidiuse na primeira semana, un5,4% na derradeira semana e un5,6% o mesmo día das eleccións.

Pero a campaña só foi se-guinda con moito interés por un5,8% dos votantes, con bastanteinterés por un 23,6% e con indi-ferencia en maior ou menor me-dida por un 51%. Os nulamenteinteresados son un 18,7%.

Dentro dos que seguen acampaña a un 23% a campañasérvelle bastante para coñeceraos líderes, informarse dos pro-gramas e ver as diferencias entreas opcións; do orde dun 40%apenas lle inflúe en ningunhadestas consideracións e case un30% non lle serve para nada naformación da súa opinión.

A valoración dos líderes nocomportamento durante campañade Outubro foi boa ou moi boapara un 35,9% no caso de Fraga,un 13,8% no caso de Beiras e un18,8% no caso de Touriño. Regu-lar ou mala para un 33,95 no ca-so de Fraga, 62,6% para Beiras e67,8% para Touriño.♦

Terrorismo,corrupción eron BacardiFinanzas.com ofrece un artí-culo que de forma suxerentetitula “Aviso para terroristas,corruptos, narcotraficantes erivais de Bacardí”. Nel afír-mase o que sigue: “O Gober-no dos EE UU comenzou un-ha nova cruzada en AméricaLatina, dirixida por un perso-naxe con ampla experiencianestes menesteres, OttoReich. Segundo asegurou oadxunto ao secretario de Esta-do responsábel para AméricaLatina de EEUU, Otto Reich,no cumio de Monterrey sobreo desenvolvemento, EstadosUnidos pretende utilizar o seuprograma de axuda para ´ase-gurar que o diñeiro se utilicecorrectamente`”.

A Administración Bush,engadiu Reich, non axudaráaos “dirixentes que abusarondo seu poder, que roubaron odiñeiro ao pobo e á xente que,en moitos casos, literalmente(sic) arrebataron a comidadas bocas dos nenos”, dixo.

Reich quere incluir entreos “indesexábeis” aos con-selleiros de empresas inves-tidoras en Cuba, como a ho-teleira española Sol Meliá

ou o grupo francés de bebi-das Pernod.

En relación con este tema,Finanzas.com lembra queBacardí é o principal impul-sor da lei Helms Burton –le-xislación que pretende casti-gar as empresas de terceirospaíses que invisten en Cuba–en parte polos seus vínculoshistóricos coa extrema dereitade Florida, pero, principal-mente, pola súa preocupaciónante a hemorraxia da súa cuo-ta de mercado de ron desde acreación do joint venture en-tre a empresa estatal cubanaHabana Club e Pernod.

En recompensa polos ser-vizos prestados á causa ba-cardiana, o grupo consultorBrock, do cal Reich é conse-lleiro, recebiu 110.000 dóla-res do fabricante de ron en1995, e máis recentemente amultinacional de bebidas pa-gou 600 mil dólares a outraempresa do lobby de Reich,sinala Finanzas.com.♦

Os misteriosdo 11 desetembroO veterano intelectual. JoséVidal-Beneyto escribe en El

País (6 de abril) un artigo ti-tulado “Incógnitas do 11 desetembro”. No mesmo citaunha información do SanFrancisco Chronicle do 29de setembro pasado no quese informaba “dos delitos deiniciados relacionados co 11de setembro, cuxo volumefoi de varios centos de mi-llóns de dólares e que proba-rían que o ataque era coñeci-do por algúns antes de que ti-vese lugar. Segundo Meys-san [autor da obra A tremen-da impostura] a razón de quea Organización Internacionaldas Comisións de Valores in-terrumpise as investigaciónssobre este asunto é que a so-ciedade Alex Brown, moipróxima ao grupo Carlyle,en cuxo marco se realizarana maioría das operacións, es-tivo nesa época baixo a res-ponsabilidade do capitán ebanqueiro Krongard, actualnúmero 3 da CIA”.

Vidal-Beneyto tamén sepregunta se “¿non podería odiario israelita Aaretz, quedeu a noticia segundo a calos empregados da firmaOdigo domiciliada nas To-rres Xemelgas recibiron di-versas chamadas anónimasinformándoos dos ataquesantes de que tivesen lugar,facilitar máis datos sobre tanimportante tema?”.♦

Otto Reich.

Nº

1.02

9 ●

Do

11 a

o 17

de

abril

de

2002

●A

no X

XV

Pelotazo. Foi a palabra máis repe-tida das últimas datas no ambientepolítico ourensán. Dúas iniciativasdo Partido Popular, nunha perfectacoordinación entre o presidenteprovincial, Xosé Luís Baltar, emailo alcalde da capital, ManuelCabezas, moven cifras astronómi-cas e levantaron as sospeitas daoposición. BNG e PSdeG-PSOEdecidiron presentar un recursocontra un acordo da Deputaciónque permitiu a venda dunha super-ficie de 117.000 metros cadrados aunha inmobiliaria catalana en ple-no centro urbano. A Deputaciónrenunciou aos dereitos de rever-sión e cedeu a polémica FincaSantamariña segundo a taxacióndun asesor persoal de Baltar en2.500 millóns de pesetas, candopara o Colexio de Arquitectos tenun valor de 5.700. Aínda que seten previsto facer un parque e de-dicar parte do solo a servicio pú-blico, a previsión é construír 1.200

vivendas (no máximo de edificabi-lidade permitido). O Tribunal Su-perior de Xustiza de Galicia teráque resolver o conflito.

Pelotazos tamén polos benefi-cios que reciben peculiares funda-cións dedicadas á construción deresidencias xeriátricas que recibentrato de favor da Xunta e das queforman parte destacados militantesdo PP. O BNG de Cea denuncia acesión de inmobles e o pagamentode gastos millonarios para a Fun-dación San Rosendo. En Valdeo-

rras, a Fundación Valdegodos, quedirixe o alcalde popular de Vila-martín e na que traballa un bo nú-mero de familiares seus, constrúeunha residencia con informes ne-gativos da Xunta e recibe subven-cións millonarias da Deputación.

A avaliación dos danos causa-dos polos incendios forestais nasúltimas semanas e desde o pasadoverán alarmaron a todos menos áConsellería de Medio Ambiente.A CIG pediu que a provincia deOurense se declare zona de urxen-

te actuación en materia de protec-ción da natureza. Só en SemanaSanta arderon máis de mil hectá-reas, e desde o verán resultaronafectadas perto de seis mil. O sin-dicato acusa, ademais, ao conse-lleiro del Álamo de “enchufar” aofillo do delegado en Ourense nodistrito forestal do Barbanza co-mo técnico de procesado de datos.

A brucelose castigou seria-mente ao gando das bisbarras deTerra de Trives e Castro Caldelasnunha provincia sen sanear logo

do despedimento de veterinarioscontratados seguindo a liña dapolítica privatizadora de servi-cios públicos do PP. Os sindica-tos reclamaron axudas aos gan-deiros e rexeitaron o plano espe-cial de erradicación da enfermi-dade elaborado por Diz Guedes.

As eleccións á Cámara de Co-mercio tamén trouxeron polémica.Acusouse de “carrexar” votos aopresidente da Confederación deEmpresarios, Francisco Rodríguez,e ao ex xerente da institución de di-lapidar dietas e gastos de represen-tación. Entre deles aparecen regalosao fillo de Baltar Pumar, Xosé Ma-nuel, (100.000 ptas) cando dimitiucomo delegado de Agricultura.

E coroando tanta desfeita, oescudo franquista. A Xunta deci-diu non retiralo da fachada doPazo de Xustiza de Ourense,aproveitando que está en obras,por razóns técnicas. Franco(“atado e ben atado”) vixía.♦

Pelotazos, incendios e bruceloseABELARDO VÁZQUEZ PITA

Fincas pública vendida a baixo prezo, subvencións a fundaciónspróximas ao PP con arume sospeitoso, seis mil hectáreas incen-diadas... e o escudo franquista presidindo o palacio de Xustiza.

Ou r ense

O CIS publica as opiniónssobre as eleccións de Outubro

Os líderes influíron menosno voto que en anterioresautonómicas

A.N.T.O Centro de Investigacións Sociolóxicas ven de dar a coñecer oseu estudo postelectoral, que analiza as motivacións e as opi-nións cidadáns sobre os comicios autonómicos que deron acuarta maioría absoluta consecutiva ao PP. Desta volta influíronmenos as figuras dos líderes que en anteriores confrontacións.

1º lugar 2º lugar

¿Cal foi a razón que o levou a votar ao PP nas últimas eleccións?

Polo seu líder Manuel Fraga ......................................................................... 33,2 .... 12,1Porque o PP é o partido que mellor representa as miñas ideas .................... 21,1 .... 18,6Porque, en xeral, o PP fixo unha boa xestión na Xunta ............................... 25,7 .... 21,2Porque, en xeral, o PP fai unha boa xestión en Madrid ................................. 4,5 .... 16,7Porque é o partido que mellor defende os intereses de Galiza ...................... 4,5 .... 13,2

¿Cal foi a razón que o levou a votar ao BNG nas últimas eleccións?Polo seu líder Xosé Manuel Beiras ................................................................ 8,7 ...... 6,1Para evitar que o PP conseguise maioría absoluta ....................................... 22,4 .... 10,3Para conseguir unha oposición forte ao PP .................................................... 8,8 .... 16,3Porque é o partido que mellor defende os intereses de Galiza .................... 28,5 .... 21,3Porque o BNG é o partido que mellor representa as miñas ideas ............... 19,5 .... 22,4

¿Cal foi a razón que o levou a votar ao PSdeG-PSOE nas últimas eleccións?Polo seu líder Emílio Pérez Touriño .............................................................. 8 .......... 10Para evitar que o PP conseguise maioría absoluta ....................................... 20,1 .... 11,1Para conseguir unha oposición forte ao PP .................................................... 8,8 .... 16,4Porque é o partido que mellor defende os intereses de Galiza .................... 15,1 .... 10,7Porque o PSdeG PSOE é o partido que mellor representa as miñas ideas .. 30,6 .... 25,6

A.EManuel Fraga pretende que Jo-sé Mª Aznar lle ofreza garantíassobre o tren rápido, pero o Go-berno central non é capaz deconcretar nen prazos, nen traza-dos, nen tempos. O PP galegoabala así entre ver con bos ollosa actitude reivindicativa dos em-presarios que respaldan a postu-ra esixente de Fraga ante Ma-drid ou pensar que un exceso demobilización empresarial podecrear un clima demasiado ines-tábel e crítico co PP ás portasdunhas eleccións municipais.

Agarrarse aos compromisos deFraga ou seguir presionando. Es-te é o dilema no que se debate oempresariado galego e boa partedos alcaldes a respecto de trenrápido. Fontes do Goberno gale-go afirman que Fraga xa conse-guiu o compromiso de que Cas-cos asumise que a liña Vigo-Ou-rense fose electrificada e doble.Até de agora o estudo informati-vo estaba totalmente parado. Po-ñelo en marcha de novo sería xaunha victoria do presidente.

Sectores económicos diver-sos, desde a Asociación de Em-presarios ás Cámaras de Comer-cio, apoian a Fraga nas súas rei-vindicacións ante Aznar. Cascosafirma que non dá cadrado os nú-meros do seu departamente e cul-pa a Aznar e a Rato de non darlleo suficiente diñeiro para “cum-plir con Galiza e con Fraga”, enpalabras dun dirixente do PP.

Pero estas “axudas” empresa-riais, son vistas noutros círculos doPP como “presións” que deterio-ran a imaxe pública do partido,mostrándose en consecuencia bas-tante molestos cos empresarios.

Primeiramente foi recrimina-do Xosé García Costas, despoisde encabezar a delegación que seentrevistou con Fraga para de-fender as posicións de Vigo. Ta-mén o Clube Financieiro viguésrecibiu rifas dos empresariosmáis próximos ao PP polo seu po-sicionamento demandando o trenrápido. Tampouco gustou que opresidente do empresariado gale-go, Antonio Fontenla, demandase

publicamente millores condiciónspara o ferrocarril, cuns tempos dechegada a Madrid que pudesencompetir cos avións. Sobre todoporque realizou a súas declara-cións despois da visita de Cascos,xusto cando o PP pretendía afas-tar o tema dos focos mediaticos.

A espada das municipais

Ao PP, unhas lle doen e outras lleproen. O partido pretende, porun lado, que o tren rápido sexa otema estrela nas próximas muni-cipais. Fraga afirma que todas ascapitais, incluida Lugo, estaránunidas por tren rápido e que po-derán chegar en menos de catrohoras a Madrid. Pero, ao mesmotempo só pode ofrecer promesase a súa propia “palabra”.

A Xunta non dá conseguidoun compromiso de Madrid quealonxe polémicas e incertezas. O

Goberno central resístese ás pre-tensións de Fraga alegando que asdemandas galegas son inaceptá-beis porque hai liñas que non sonrendíbeis. Tanto é así que as pro-mesas de Fraga siguen diferindodas declaracións de Alvarez Cas-cos. As demandas e presións em-presariais e tamén dos distintos al-caldes apoian as teses da Xunta edo que consideran como o “últimogrande servicio de Fraga ao país”.

Pero, ao tempo, sectores doPP e do empresariado máis pró-ximo consideran que a exteriori-zación das discrepancias non fanmáis que debilitar á dereita nasúa reconquista das capitais.

O presidente, cos seus xestos,calmou momentaneamente, ámaioría das reivindicacións, pe-ro estas poderían rexurdir se aspromesas non se concretan. Otempo electoral xoga contra oPP. E tamén contra Galiza.♦

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXVDe Paio aXoan CarlosFRANCISCO CARBALLO

En Madrid, Corte,reparten propaganda apropios e turistas. Así

Juan José Menezo ve distri-buído o seu poster¿”histórico”? dos “Reinos yjefes de Estado desde donPelayo ata don Juan CarlosI”. Galiza, Euskadi e Cata-luny invisíbeis. Tamén invi-síbel Al Andalus.

Afonso III, segundo es-te autor, rei de Asturiaspara recobrar o “Imperiovisigodo” (sic), divide o te-rritorio entre García I(León), Ordoño II (Galiza)e Fruela II (Asturias); estereunifica os tres reinos es-tablecendo para sempre oreino de Asturias e León.Nin siquera con García IIreaparece Galiza no mapa.A arbitrariedade sobe degrao na orixe do Reino deCastela de F. González.Articula, igualmente, ofinal de Catalunya unida aAragón e de Navarra a Es-paña (sic).

Póñome a ollar esteenxendro propagandísticoporque obedece á mesmapolítica e ideoloxíadominante no Goberno e,concretamente, nos intentosprogramáticos da ministraCastillo. Son, en síntese,probas da miseriaintelectual: empeñarse enfacernos crer nunhaEspaña eterna, nación poresencia astral, á marxe detoda actuación dos habitan-tes da Península, deconquistas e de pactosimpostos. Unha tanasombrosa mistificación daciencia e da historia sópode provir de mentes cap-tas nas sombras doimobilismo.

Estes mapas de figurasson tan arbitrarios eemburullados que non haipropaganda que oslexitime. Resultanridículos. Por iso pon máisinsistencia o Goberno e osseus súbditos devotos nou-tras formas máis vistosas emáis neurotizantes, porexemplo na utilización deequipas deportivas comosímbolos da hipotéticanación; da Monarquíapara a exaltaciónpatriótica; de academiasfieis desde a súa orixe aoDespotismo Ilustado, etc.

Desde Feixóo eSarmiento, desde Piaget ePaulo Freire, advírtesenosda necesidade de liberar asnosas mentes de falacias eideoloxismos; de asentar naciencia e na análisedocumental a historia e osobxecivos que traen paz,felicidade e madureza áspersoas e aos pobos; maisen contra seguen estessementadores de malasherbas repartindo ídolospara manter na ignoranciae na infelicidade. ¡Vaiaman de “colonizadores deindios” que temos queaguantar!♦♦

A proximidade das municipais tensiona o partido conservador

O PP recrimínalle aos empresariosa súa postura reivindicativa sobre o tren

A.N.T.O ministro de Fomento, Fran-cisco Álvarez Cascos, recoñe-ceu que non está garantido que aliña de alta velocidade sexa do-bre no tramo Pobra de Seabra-Ourense, única vía de entrada enGalicia. Para o ministro, a deci-sión de incluír ou non vías sin-xelas ou dobres corresponderá a“necesidades de tránsito”.

Cascos compareceu noCongreso dos Deputados inter-pelado polo portavoz do BNGna cámara, Francisco Rodrí-guez. O parlamentario naciona-lista lembroulle ao ministro queé fundamental facer viábel o

sistema ferroviario entre Gali-cia e o resto do Estado español.“O normal sería que existisendous accesos, un polo sur e ou-tro por Monforte, pero o que xaé claramente discriminatorio éque só haxa unha vía, co riscoque supón de colapso”, expli-cou Rodríguez.

O responsábel de Fomentoaclarou que as únicas obras queestán orzamentadas son as querenovarán as liñas entre Vigo eA Coruña, por un valor de case1.000 millóns de euros, dos quea quinta parte estarán pagadospola Xunta. “Non me gusta xo-gar aos agravios. Pero esta cifra

é claramente discriminatoriarespecto ao gasto que se fixo noAVE Córdoba-Málaga, que su-pera os 1.700 millóns de euros”,subliñou Rodríguez.

O BNG considera que, ho-xendía, o único tramo que se po-de considerar de alta velocidadeé o que une Ourense con Santia-go. “Non está garantida a dobrevía nin no tramo Ourense-Lugonin no de Ourense-Vigo”, expli-cou o parlamentario galego.

Cascos defendeuse dicindoque a normativa europea queobriga a considerar de alta velo-cidade só tramos nos que circu-len trens a 250 km por hora en

tramos de nova creación, apli-carase con excepcións en Gali-cia. “Esta directiva da UE ímo-la aplicar coas necesarias reser-vas, cando o camiño de ferroatravese núcleos urbanos ou te-ña que salvar determinados aci-dentes xeográficos”, confir-mou. Segundo Francisco Rodrí-guez, esta é escusa que manexao goberno para manobrar conescurantismo no futuro do trengalego. “Aínda non sabemospor que o Xestor de Infraestru-turas Ferroviarias, que manexatodas as obras deste tipo no es-tado, non se vai ocupar das re-formas galegas”, destacou.♦♦

Cascos admite que a entrada do AVE non ten garantida a dobre vía

A taxa verdenos aviónsprexudicaá GalizaA pretensión da Comisión Euro-pea de impor unha taxa verde a to-dos os billetes de avión prexudicaá Galiza dado que a alta velocida-de aquí non será competitiva.

O proxecto que manexa a Co-misión Europea implicaría imporunha taxa medioambiental a cadabillete de avión que parta ou che-gue a Europa ou se produza dentrodo continente, aínda que distingui-ría os voos interiores dos intercon-tinentais. Os billetes para viaxes en-tre cidades europeas tería un incre-mento de 16 euros e os que se ven-desen para voos con destino fóra deEuropa deberían abonar 81 euros.

En dous anos podería come-zar a aplicarse a nova taxa me-dioambiental e xa se sabe queafectará especialmente ás com-pañías de billetes baratos, comoSpanair ou Air Europa, xa queson máis sensíbeis ás subas queempresas como Iberia.

Para Galiza a taxa é negativaporque nos próximos anos non estáprevisto a entrada en servicio dotren de alta velocidade, medio decomunicación competitivo co aviónque noutras comunidades autóno-mas, como Andalucía, quitou clien-tes á navegación aérea. Ademais,ante o anuncio de Álvarez Cascosde que o AVE galego empregarámáis de tres horas para chegar aMadrid (cidade coa que máis voosse rexistran), agárdase que a maio-ría dos pasaxeiros teñan que conti-nuar a empregar o avión cando seconclúan as obras do AVE, xa queeste medio non será competitivo.

Por outra banda, descoñécesese se aplicará a nova taxa a cadabillete dos voos con escalas, algoque tamén afectaría á Galiza por-que a estructura centralizada dotransporte aéreo en España pro-voca a inexistencia de conexiónsdirectas entre Galiza e Europa eobriga a paradas en Madrid.♦

Francisco Álvarez Cascos, ministro de Fomento. A . N .T.

A posibilidade de que se pre-senten dúas listas para a Execu-tiva do BNG non deixa de pla-near sobre a Asemblea Na-cional a celebrar na Coruña afins deste mes. Ningún partido,grupo ou colectivo, manifestaestar a prol desta opción, queconsideran sería “mala para to-dos”. Pero as negociacións parachegar a unha Executiva deconsenso non avanzan, pormoito que desde a fronte na-cionalista se intente dar a imaxede que xa se aunaron as distin-tas posicións enfrontadas aolongo destes meses.

Neste momento aínda existi-ría unha batalla interna paraapresentarse finalmente comovencederos da crise ante a opi-nión pública.

Dirixentes de Unidade Ga-lega e Esquerda Nacionalistaculpan á UPG desa falta deacordo, afirmando que “as dife-rencias existentes entre os doussectores da UPG son as que es-tán a imposibilitalo”. A UPGdesminte a existencia de dife-rencias internas e resalta que“as votacións do Consello mos-tran a unidade interna do nosopartido”.

Oferta á UPG

Voces do sector que apoia a XoséM. Beiras afirman que estaríandispostos a que a UPG nomeaseo 40% da Executiva, que Beirasescollese a outras catro persoas eque as demáis fosen de consenso,pero que o problema está “en quea UPG non se pon de acordo nosmembros a designar”.

A UPG, da súa parte, nega aexistencia desta oferta, pero so-bre todo que ese sexa “un méto-do válido para conformar a exe-cutiva”. Para a UPG “trátase deporse de acordo nas persoas paraocupar unha determinada fun-ción. Non importa de que gruposexan”. Fontes deste partido afir-man, asi mesmo, que non van fa-cer cuestión dos nomes, pero queo que si non están dispostos é “aque a executiva sexa a mesmaque antes, pero reducida de 19 a13. Os que formen parte dela de-

berán ser capaces de liderar a súaárea e para iso teñen que ter pri-meiramente disponibilidade per-soal”.

Desde EN e UG afírmase que“tanto as súas teses de renova-ción coma o seu liderazgo estáplenamente consolidado dentrodo BNG e que, polo tanto, istodebería ter unha traslación tantoao Consello Nacional como áExecutiva.

A UPG non pretendería póren cuestión o liderazgo internode Beiras. Un dos seus dirixentesafirmou que se fan todo o posí-bel para que se apresente unhaúnica lista “non é por medo aperder postos na dirección, se-nón por todo o contrario, porquequeremos renovación”. A mesmafonte sostén con todo que “denon darse as mínimas condiciónsde renovación e idoneidade nadirección, veriamonos obrigadosa presentar dúas listas”.♦

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

Deben de repetirse os habitantesdo casco vello de Lugo. Transmu-tados en Eduardos Noriega naquelexercicio filmográfico de terceirode ESO que nos colocou Amená-bar a algúns inadvertidos. Abre osollos porque o teu barrio está ba-leiro, non é que veñas de acordarnun escenario post-botónverme-llo. Abre os ollos, nos últimos cin-co anos, o Lugo máis antigo que-dou sen douscentos habitantes,nunha ratio de corenta baixas deteléfono/ano. Ás veces, esa perdavén por algo positivo, ata moder-no; como pode ser no CampoCastelo, onde malia que marchenos veciños, aumentan os negocios,sobre todo, locais noitébregos.

Que tan mal se levan cos as-pirantes a durmintes.

Doutro lado, o burgo medie-val; onde as aspirantes a camarei-ras teñen o rímmel mal aplicadoe fican algúns vellos desdentadosque tentan manter a súa dignida-de peiteándose para atrás e ves-tindo camisas brancas que recen-

den a Dixan. Aló abondan as rú-as con menos de dez residentes.

“Déanlle tempo ao tempo”,pídenos o concelleiro de Urba-nismo. Están postas as bases e aparte histórica é un valor seguro.Eu, polo de agora, o que vexo é

que as casas derrubándose comonais que perderon a un meniño.Malia todo, non podo deixar devalorar a teima do anterior alcal-de, o popular García Díez, queameazou á Xunta con botar parasempre a chave do seu despachode non financiarlle a primeira fa-se da rehabilitación, nin a doequipo de goberno socionaciona-lista. Pero todo se limita ao pulolocal, porque faltou ata o de ago-ra, a implicación das instanciassuperiores, daquelas que debenaportar as cantidades que se pre-cisan para que esta zona mude envalor seguro. O IGVS pretendeagora mercar 55 edificios dosque sairían 110 vivendas paraalugar a xente nova.

Canto gozarei mirándoo.♦

Abre os ollosJAUREGUIZAR

Despoboación do casco vello, unha realida-de que non varía, a pesar dos puñetazos namesa das autoridades locais, falta a implica-ción de máis arriba, os que teñen os cartos.

Lugo

CannabisXOSÉ MANUEL SARILLE

Os xovens socialistasqueren abrir un de-bate sobre a

legalización do haxixe e damarihuana. Aclararon queía ser unha polémica serenae responsábel. A aclaracióné innecesaria porque todoscoñecemos o grande temora abordar o tabú dasdrogas na sociedadeoccidental, que as consumepor toneladas: para durmir,para erguerse, parabrindar e para divertirse,para evitar a paranoia, pa-ra estirala, para escoitarmúsica ou celebrar un casa-mento. Cambiar o estadode percepción é inerente aoser humano e todas asculturas que existiron utili-zaron as drogas. Occidente,ou como se chame este ma-nicomio, devóraas compul-sivamente, pero ten aexpendeduríacaprichosamente segmenta-da. Os médicos receitangraxeas de todo tipo, verda-deiramente criminais paraa saúde; e a xente colleborracheiras de morte senque a persigan. Ou sexa,que son as empresas e osmédicos os principaissubministradores dedrogas.

As empresas estándispostas a romperlle ospulmóns ou o fígado acalquera por un euro, men-tres que os médicos son unsmecánicos que no mellordos casos chegan a enxeñei-ros do corpo, pero que nonsaben nada das cousas daalma. ¿Onde van os douto-res humanistas como Gran-de Covián ou o noso LuísPimentel que non sabía sese fixera médico por ser po-eta ou poeta por sermédico?

Os médicos administranunhas drogas que non coñe-cen porque non asprobaron, as empresas capi-talistas outras drogas,quizás as máis duras, quematan sen contemplacións, epor último quedan en mansdos gángsters as ilegais, coasque se condena a moitos ámarxinación social.

Subministrar metadonaa adictos que necesitan con-sumir heroína é unha hipo-cresía, igual que abandonará súa sorte aos descerebra-dos pola cocaína, que come-zan a aparecer. Unha orga-nización valente debe falardiso e de moitas cousasmáis. Debater só do canna-bis, querer adornalo coasnovas virtudes curativasque se lle descobren é irsepolos cerros de Úbeda;leva o selo da candidezbambi que predomina nosocialismo de Zapatero. Haique falar da heroína, de co-mo se pode convivir mellorcoas drogas e de como cam-biar á maioría ben pensan-te que renuncia a todo tipode utopías menos á da segu-ridade e á do mundo sendrogas, ¿non consideraránque é a mesma cousa?♦♦

A composición da dirección aínda está no ar

O consenso non avanza no BNG maliaao ‘clima de concordia’

A.N.T.O último Consello Nacional do BNG “foi o máis distentido dos últimostempos” segundo varios dos presentes. Pero ese clima de consenso, re-flectido no apoio ás ponencias oficiais, non posibilitou polo de ago-ra acordos para a dirección. “Todo está aínda no ar”, afirmaba un-ha fonte da UPG despois da reunión da Permanente. Segundo pudodeducir este periódico das versións consultadas, semella existir unhapuxa sobre quen apareza como gañador ante a opinión pública.

Francisco Rodríguez, Anxo Quintana e Xosé Manuel Beiras nunha anterior asemblea do BNG. A . N .T.

Había un xornalismo diferentena transición que esvaeceu¿por que?

Deixou de existir nun momen-to histórico que se chama o primei-ro desencanto. Hai dous desencan-tos na Democracia: o primeiro foio de ver que certas palabras quepodiamos só rosmar en tempos deFranco; palabras clásicas, de sécu-los atrás, como liberdade, demo-cracia, povo... funcionaban só nonivel político pero non na realida-de. Ese foi o primeiro susto. Ata alegalización do Partido Comunistano 77, notabamos que o fascismodesaparecía. Chamabámoslle fas-cismo non só ao de Franco senón atoda a marmelada que tiña darre-dor. No primeiro desencanto veuseque non: que a lei electoral penei-raba os partidos. ¿Que había parti-dos de máis? Nunca hai partidos demais. Había arredor de 800 parti-dos e grupos que ficaron en dous emedio. O Partido Comunista caera.¿Por que? Por carecer de sentido:non continuou como partido ideo-lóxico, senón conformista. Os deSantiago Carrillo decatáronse deque non había tantos comunistascomo coidaran, non os votaban...Non sei. O caso é que aceptaron aMonarquía, negaron a República,pasaron polos Pactos da Moncloaque implicaban encollas sociais.Perdeuse o partido de esquerda e osocialismo foise convertendo nun-ha dereita... Loxicamente a xentecomprendeu que aquilo era un en-gano. Pasara igual na Franza candoelixiran a Mitterrand presidente daRepública e coidaron que gañara aesquerda. Logo veuse que non eraverdade. Seguimos todos a verxentes de imperio: nós e os france-ses e xa non digamos os ingleses.Un imperio pode permitirse certascousas prohibidas polas ditaduras.¿Que máis lle da agora a Aznar, vi-sitante do Papa e amigo de Opus, oasunto do divorcio, do aborto ou asparellas de feito? Franco negabaporque tiña unha doutrina. Estesnon teñen máis doutrina ca do im-perio e do diñeiro ¿Este goberno,fíxose a si propio ou fixérano asempresas? O primeiro desencantoé cando vemos as palabras demo-cracia e liberdade valeiras de sen-so. O segundo foi o do socialismoque non o era e que eliminou dassúas hostes todo o que cheirara aPablo Iglesias ou a Guerra do 36.Se cadra non tiñan máis remedio.

¿Non son as novas publica-cións as vangardas dos cambios?

Eu estaba en Triunfo, sobre oque Fraga mantivera a prohibicióndespois de Franco morrer. Apare-ceu El País que de contado colleua Manolo Vázquez, El Roto, amin... Aparecera outravolta Triun-fo e seguimos os mesmos pero opúblico preferira El País. Nos pri-meiros momentos de El País haiunha división entre non comunis-tas e comunistas e, entres estes úl-timos, está César Alonso de los Rí-os que hoxe reaparece no ABCdespois de pasar polo PSOE. ¿Istoé unha lección de César? ¿Ou éque neste vendaval pode dicirseque mais ten? A de César é un vi-da contemporánea exemplar nestesentido. Non o cito máis que poriso. Comezara como xesuíta, des-pois entra no Norte de Castilla conDelibes; a seguir está no FLP, des-pois con Tierno Galván e continuaen Triunfo que lle pareceu por de-mais de dereitas e foi fundar unharevista co PCE La Calle. Despoisentra no PSOE onde enriqueceporque o mandan a expo de Sevi-

lla e sae cunha casa fermosa. Aca-bado o PSOE entra no ABC ondeescrebe os artigos máis de derei-tas. Campmany é un xogo ao seulado. Non digo que sexa un tipomedio, que sería un exceso, perotodo o que tivera unha crenza fir-me, desapareceu. Neste senso pro-curo dicer que era mellor antes daTransición cando criamos que ha-bía outro mundo. Agora sabemosque non hai máis vida que esta.

Non me diga que estas cou-sas pasan polo pecado orixinal.

Non, non. O que pasaba é quecriamos naquilo. Eu un deles. Pe-ro o caso é que o país enriquece eaparece unha clase media nova.Esa clase media é a que mantén osvotos. Hai unha burguesía que entempos da República non había. ARepública foi unha revoluciónburguesa, moderada, apagada poroutra revolución burguesa que fo-ra a do Franquismo. A Nova bur-guesía é moi abundante e non lleimportan máis que os resultados.¿Porque hai unha crise de ideolo-xías? Non o sei. Xa o profetizaraGonzalo Fernández de la Mora,que morreu hai uns días.

Franco acabara cos verme-llos pero non cos nacionalistas.

Non, é certo. Non acabou cosnacionalismos pero Aznar é o quese encarga agora de cumprir a súaobra. Cos vermellos acabou nestesentido da resignación e do desen-canto, de crer que o cambio non éposíbel. Moita xente acostumada alerme e que ten a mesma ideolo-

xía, adoita preguntarme ¿e que po-demos facer? Non o sei. Matinadevós. De a pouco dicíalle a uns es-tudantes de xornalismo: cando re-matedes a carreira, se vos ofrecenun posto en La Razón, aceptadesen vacilar. ¿É isto cinismo? Podeque o sexa. Eu coido que non. Coi-do que é moral: entrade alí e xa ve-redes por onde podedes seguir. Oprimeiro é gañardes a vosa vida eentrar nunha profesión. Non meparece que isto sexa resignación.Máis ben é necesidade. A man deobra industrial e agraria desapare-ceu. Proletariado é un substantivoque xa non se pode usar: o homeque non ten máis que a prole paratraballaren a terra. A palabra obrei-ro xa non a verás escrita máis quenas siglas do PSOE porque ficoualí pero xa non ten significado nin-gún. Mellor sería que a tirasen.Non hai obreiros. Franco xa apar-tara a palabra e puxera producto-res. Obreiros, Traballadores... nonsó foi desaparecendo ese vocabu-lario senón o que viña detrás: a pa-labra pobo.

Agora dise sociedade civil. Claro. Non hai clases sociais.

E non é que non existan: hai cen-sados oito millóns de pobres nopaís, a quinta parte da poboación.Pobres son os que teñen ingresosinferiores ao salario mínimo ¿Sonunha clase? No primeiro é unhaclase enganada; segundo, subiu decategoría porque chegou o inmi-grante que é aínda máis pobre¿Que significa isto? Que hai un

imperio que gañou: antes habíadous. Sen ser partidario de ningúndos dous, o equilibrio sostiña un-has posibilidades e facía que fosenmenos horríbeis uns e outros¿Non? Agora gañaron uns e xanon precisan deixar de seren horrí-beis. Maniféstanse como horríbeise dino. Ariel Sharon é un home ho-rríbel. Non se disfraza. Bush é unhome horríbel. Kennedy non noloparecía pero era igual. O que pasaé que se deitaba con Marylin Mon-roe. Era simpático. O que pasa éque agora a liberdade de expresióné deles. Non a temos nin eu nin ti,que nos dedicamos a ela. Onte fa-lou Bush e les hoxe nos xornaisque Sharon ten que retirarse dosterritorios ocupados e que a infor-mación está nas mans de Arafat...Eu sei o que quer: o mesmo ca enAfganistán. Tirar a Arafat. Instalarun goberno fantoche coma en Af-ganistán e impor un Estado pales-tino seu, que non guste a ninguén.Xa sei que é iso o que quer. Pero asensación que che dá pola lecturada prensa é que está a defender aArafat ¿Acaso é porque nos xor-nais seguimos unha consigna?Non. É algo moito máis tráxico: osque fan os xornais créeno.

A maioría non.Os de abaixo. Eu vou martes a

un consello de redacción e candodiscuto con eles, xa sabemos queson un ser extravagante. Non sonunha persoa normal senón un queescrebe na páxina de TV, pero noncren que teña razón senón que son

raro. Na redacción se baixas os trespisos que te separan do redactor, xaé outra cousa. Se entro na redac-ción sempre hai algún que me faiun xesto. Pero cala, claro. Iso nunxornal que digamos que é o máisplural, o máis amplo. Non por minsenón por Maruja Torres, Manolo,El Roto... Cando vexo que o cren:a Bush non se lle acaba de enten-der a política, escribía un de a pou-co ¿Non se lle acaba de entender?Botar a Arafat, montar un gobernoprovisional e reconstruír o país queé outro negocio da grande empresa¿Que defensa temos contra iso? Aprimeira non crer. Hai quen cre,quen non quer meterse en barullosou prefire ir ao circo. Ou prefirecomer: agora están os restaurantescheos. Hai unha verdadeira paixónpor comer. En Madrid porque aquisempre a houbera. Non se pode an-dar polas rúas de tanto coche. Nonse pode entrar nun restaurante por-que non hai mesa: eis a Burguesía¿Por que vai crer esta burguesía enArafat? ¿Que máis lle ten Arafat ea basílica da Natividade?

Esa burguesía votara no 82polo PSOE.

E o PSOE comezara por subiros alugueres e por aumentar as lis-tas de espera que é un xeito de re-ducir o orzamento da seguridadesocial. Como se as listas de esperacaesen do ceo. Hai que construírmáis hospitais e pór máis médicos.E agora votan a outra dereita: xade ser dereitas que sexan os profe-sionais da dereita. ¿Que outro par-tido poderían votar, e non falo dasnacionalidades? A un Anguita quenon sabe onde está? ¿Interesan ospartidos? En Portugal, e non só, aabstención foi do cincuenta e tan-tos por cento. Consideran que ospartidos son iguais. Non é certo.Eu preferiría a Felipe González,cousa que é imposíbel e tampoucorecomendábel, antes que seguiraeste miñaxoia. Nas tribos de Fa-cenda dos dous partidos, a de Az-nar é máis favorábel aos ricos: bai-xa os impostos máis altos pero noPSOE o imposto é único, baixa osimpostos por igual. ¿Por que nosiguala? Daquela teño que elixirentre dúas dereitas.

Antes falou de que Aznarquería seguir a cartilla deFranco coas nacionalidades.

O sistema mental de Aznar, enon creo que sexa home de grandeintelixencia, foi o de cubrir as au-tonomías co seu partido. No PaísVasco creu que podía montar aMaior Oreja. E se, por riba, conse-gue en Catalunya un dirixente doPP, as autonomías existirían baixoun partido central. Ese é o obxec-tivo de Aznar: coartar as autono-mías pola vía de ser o partido do-minante. O que eu mirei con ho-rror foi a famosa foto de Savatercollendo das mans de NicolásRedondo e de Maior Oreja, aprei-xando as mans todos xuntos. ¿Dá-se conta o PSOE de que Aznar es-tá a facer esa política de convertera Aznar no rei das autonomías? Is-to non funcionou e baixou aíndamáis o PSOE. O Partido Socialistanon é autonomista. Nos seus esta-tutos asume o federalismo peronon ten ese sentido. Tamén mesorprendeu ver a Beiras e Fragadándose a man. Non por Fraga quefoi toda a súa vida un aventureiro,un caralavada: de camisa azul can-do tiñan o poder os da Falange,dos bancos despois e, de contado,demócrata de toda a vida. Por Bei-ras si. Beiras é un político serio emoi intelixente.♦

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

Eduardo Haro Tecglen‘Mirei con horror a famosa foto de Savaterapreixando as mans de Redondo e Oreja’

GUSTAVO LUCA

Con 77 anos é o columnista de El País co estilo máis novo e capacidade deconcentrar nunha pinga aceda e irónica a clave do que acontece. Os amigospregúntanlle que fai un vermello republicano coma el naquelas páxinas a ca-da máis conservadoras. “Dinque Polanco utilízame, pero eu tamén utilizo aPolanco”. Na XIX Semana de Filosofía de Pontevedra dixo que os intelec-tuais famentos de Luces de Bohemia volvéranse ricos e subvencionados.“Pensan que ingresaron na gloria pero onde entraron foi nos ministerios”.

PA C O VILABARR O S

HORÁCIO VIXANDEHai catro anos detectáronseuns casos de brucelose na ex-plotación de Senén Morgade.Hoxe non lle quedan vacas een todo este tempo a Xunta eo concello evitaron o controldo gando ceibe no monte,que está na orixe deste caso.

“En catro anos, quedei sen todasas vacas pola brucelose e porquea Xunta non atallou a enfermida-de”, explica Senén Morgade, ungandeiro de Avión que padeceua deixadez da Administraciónata quedar sen explotación.

Senén Morgade comezoucoa actividade gandeira hai dezanos. “Merquei un lote de vacasde carne e hoxe tería cen de nonser pola brucelose”, explica.“Hai catro anos detectáronme abrucelose en catro ou cinco va-cas”, engade; despois veu unpingar de deteccións que con-cluíu a principios de mes, candoderon positivo sete animais.“Entón dixéronme que tiña quefacer o baleiro e tiven que en-tregar os últimos dezaseis ani-mais que me quedaban. Agorateño a granxa en corentena, te-ño que lle botar cal e esteriliza-la, logo a ver cómo fago pararetomar a actividade”.

Senén sinala culpábeis. No-mea á Administración, tanto lo-cal como autonómica, xa quenon só non atallou a enfermida-de, senón que non puxo fin á pre-sencia de ganderías sen sanearceibes nos montes da comarca.

Xa en outubro de 2000 seformulara no concello a necesi-dade de impedir que gandeirossen escrúpulos soltasen gandosen marcar no monte. O BNGchegou mesmo a propor organi-zar unha batida para localizar esegando e realizar unha poxa entreos animais sans sen propietarioidentificado. Finalmente, nunpleno da corporación de Avión, oPP impuxo a súa maioría e deci-diu botar man da lexislación pa-ra rematar co gando ceibe senmarcar nin sanear. A normativapromulgada despois da encefalíaesponxiforme aguda (o mal dasvacas tolas) incrementou as faci-lidades que ten a Administraciónpara rematar co problema, pero oacordo plenario non se executou.

“Hai moitos gandeiros dou-tras zonas que deixan o seu gan-do libre nos nosos montes e lo-go recólleo ilegalmente. Estegando non está saneado, por isoos seus propietarios tampouco omarcan e probablemente aí estáa orixe da brucelose”, denun-ciou o concelleiro do BNG enAvión, Fernando Rosendo.

As prácticas de manexo degando sen control sempre foronhabituais nesta comarca, aíndaque atrás quedaron os temposnos que eran frecuentes os tirosnos montes e a recollida de ani-

mais durante as noites, o quepon de manifesto que moitosveciños cazaban ilegalmente oabundante gando ceibe e senmarcar. Hoxe, estes sucesos sonmenos frecuentes; no últimoano só se produciu un caso deemprego de armas de fogo nun-ha cacería nocturna.

Ademais, a falta de probas,sinálase a existencia dalgúnmatadoiro próximo no que en-tran camións con gando a horasnocturnas e de carnicerías quedan saída a ese producto ilegal.

Extensión da enfermidade

A orixe da brucelose na serra doSuído probabelmente estea nogando ceibe sen sanear nin mar-car. Os propietarios do gandonon o marcan porque ao non es-tar saneado incorrerían unhairregularidade sancionábel conmáis de 3.000 euros e o feito denon estar saneado implica a ex-tensión de calquera enfermida-de contaxiosa como a brucelo-se, xa que o gando ceibe entra

en contacto co das explotaciónsque empregan o monte manco-munado para o pasto.

“Seguro que o mal [a brucelo-se] vén de aí. Nonquero ser mal pen-sado, pero taménpode ser que al-guén queira facer-me unha putada”,di Senén Morgade.

En Avión sa-bido é que Senénmantivo un en-frontamento copresidente da co-munidade demontes, militantedo PP e irmán dotenente de alcal-de, e que este llenegou o que llecorrespondía porlei: a cesión deterreo para poder cercalo e dei-xar o seu gando pastar libre-mente sen contacto con outro. Abo seguro, esta posibilidade ho-xe tería facilitado o control dabrucelose da explotación de Se-nén.

Incompetenciaou intencionalidade

“Incompetencia da Administra-ción ou intencionalidade”, resu-me o concelleiro nacionalistaFernando Rosendo a posíbelorixe da brucelose na explota-ción de Senén. “Ou ben nin oconcello nin a Consellería sonquen de rematar coa ganderíaceibe sen sanear ou ben hai al-guén ao que lle interesa que nonhaxa explotacións de carne nes-ta comarca, posibelmente por-que haxa outros intereses, fo-restais, por exemplo, que entrenen contradicción coa gandería,xa que Senén solta as súas va-

cas polos montes da zona”, es-peculou Fernando Rosendo.

En todo caso, para SenénMorgade a solución é a supre-

sión do gandoceibe no monte.“Neste caso sonanimais salvaxesque non se po-den levar a uncurro porqueembisten, de mo-do que hai queeliminalos”, diSenén. Proba daperigosidade dogando é que re-centemente tive-ron que matar untouro que se me-teu nun cortello.

As perdas ásque se enfrontaSenén Morgade

son moi elevadas. Nos últimostempos ata perdeu as axudasque lle prestaba a Administra-ción porque tivo que desfacersedo touro que lle daba a posibili-dade de ter novos becerros.Agora, pretende retomar a acti-vidade, aínda que na Delegaciónde Política Agroalimentaria xarecibiu algunha indicación paraque desista. Con todo, Senén te-no difícil porque as axudas nes-tes casos non chegan a cubrir to-das as perdas. A razón disto éque se trata de evitar que ter abrucelose na explotación seconverta nun negocio máis ren-díbel que ter o gando saneado.O que lle preocupa a Senén éque a Consellería de PolíticaAgroalimentaria chegue á con-clusión que é máis rendíbel dei-xar que se contaxien coa bruce-lose as explotacións para quedesaparezan e que así non haxaque investir máis cartos nasganderías de montaña.♦

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV Nacionalidadegalega

Mª PILAR GARCIA NEGRO

Inteira-nos do caso unvello e bon amigo que seencontra agora, por

razóns laborais, lonxe daGaliza. O xornal ABC, omesmo que, no seu librode estilo, ditamina que osnomes “españois” doCarballiño, San Xenxo,Rianxo ou Laxe son asbarbaridades que vostésimaxinan (e que me nego aescreber), publicarecentemente a notícia dacaptura en alta mar deduas toneladas de cocaína.Os GEO abordaron obarco e detiveron os seustripulantes, “sietepersonas de nacionalidadvenezolana”. E segue:“(...) en tierra y en elmarco de la mismaoperación, se procedía a ladetención de 12 personas,todas ellas denacionalidad gallega”.Bravo! Ollen por onde,para delinquir, temos“nacionalidad gallega”,cando, para este xornal, oPP, a Xunta de Galiza e oGoverno de España aindafican, ancorados novocabulário do anteriorrexime, na denominaciónde “región” para Galiza.“Gallego” é tamén calquerpersonaxe ou contertúlioambíguo, raposo ou,simplesmente, amigo dematizar. “Gallega” é,naturalmente, Ludivina, acriada do sr. Aznar, enprograma humorístico deimitación de voces.“Estará Vd. de acuerdoconmigo en que en Galiciahay gallegos”, proferiu omesmo Aznar, con alardede humor insuperábel, enresposta a FranciscoRodríguez, no Congresodos Deputados. A torsiónsemántica é tan violentaque esta carga conotativanegativizadora édirectamente proporcionalá brutal lousa dediscriminación que padecea Galiza: “gallegos” paradelinquir, para termos unscamiños de ferro doséculo XIX, para aturar aruína da nosa agricultura,para asistirmoscompracentemente a comoo “Plano Hidrológico” noncontempla unha só obrade saneamento en riosgalegos, “gallegos” paraemigrar (120.000 nadécada 1990-2000), paraque rian a cachón de comofalamos (e, portanto, doque somos...). Non noscompensa nada sermos“gallegos”. Máis valesermos galegas e galegosde nación histórica, denación actuantepoliticamente e, portanto,aspirante a outorgar noseu dia a nacionalidadegalega.♦♦

Unha explotación de Aviónpecha tras catro anos de loita contra esta doenza

‘Perdín todas as miñas vacas graciasá brucelose e á Xunta’

“Tiñan que eliminar o gando sen sanear”, reclama Senén Morgade. PA C O VILABARR O S

O concelleiro do BNG Fernando Rosendopropuxo realizar unha batida para reco-ller os animais ceibos e facer unha poxacos que estean sans. PA C O VILABARR O S

‘Agora teño

a granxa

en corentena,

teño que lle botar

cal e esterilizala,

logo a ver

cómo fago

para retomar

a actividade”

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

“Aprobarase o anteproxecto, nonrecollerá as nosas demandas e lo-go tirarémonos dos pelos. Peroque quede claro que aquí houbo ungrupo maioritario que impediu fi-xar unha posición de país”, quei-xabase ao remate do debate o de-putado do BNG Alfredo SuárezCanal. A formación nacionalistaapresentaba esta iniciativa o mar-tes 9 de abril co ánimo de “de-fender o sector cando ainda esta-mos tempo” pero non contou coapoio do PP. Malia manter que es-taba en contra do borrador da lei, ogrupo parlamentar popular negou-se a apoiar a moción do BNG epor boca do seu deputado RobertoCastro indicou que a Xunta xa es-taba traballando para que o Gober-no central revise un anteproxectoco que tampouco están dacordo osConsellos Reguladores das Deno-minacións de Orixe.

Pero Suárez Canal acusou aXunta de estar “a velas vir “ e denon utilizar as súas competenciaspara defenderse dunha lexislación

“invasiva”. No turno de réplicalembrou que o Ministro de Agri-cultura, Arias Cañete, afirmou re-centemente no Senado que xa en-viou ás comunidades autonóno-mas un segundo borrador no quesi foron recollidas maioritaria-

mente as aspiracións da Generali-tat, despois de negocialas de ma-neira bilateral. “Hai outros queexercen. Nós facemos deixacióndas nosas funcións”, dixoen re-ferencia a actuación do Executi-vo. Antes de que o PP indicara osentido do seu voto, o deputadodo PSOE Francisco Sineiro, ta-mén subliñaba a importancia damoción apresentada polos na-cionalistas e opinaba que teríanque existir razóns de peso paraque o texto fora rexeitado polo PP.

Algo semellante aconteceudias antes no Senado. O 20 demarzo, o PP tamén se negou aapoiar unha moción coa que o se-nador do BNG, Anxo Quintana,solicitaba o establecemento dundiálogo entre o Ministério deAgricultura e as CC.AA, os Con-sellos Reguladores e os represen-tantes do sector vitivinícola paraelaborar de común acordo a futu-ra Lei. Ao igual que fixo no Par-lamento galego, o PP rexeitou amoción a pesar de salientar a im-portancia de chegar a unha leiconsensuada e recoñer que o pri-meiro borrador formulado poloMAPA debia ser retirado. “É la-mentábel o voto en contra do PPporque evidencia o seu empeñoen lexislar só para unha parte dosector vitivinícola, a parte adica-da á produción industrial. Óbvia-se por completo o modelo de pro-ducción galego”, subliñou duran-te o debate Anxo Quintana. O se-nador do BNG denunciaba ade-mais que “se está optando polacantidade en vez de pola calida-de, o que se demostra perfecta-mente no feito de minimizar aimportancia dos Consellos Regu-ladores, e no feito de trasladar osmecanismos de control no sectora mans privadas”.♦

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

As fibras de amianto poden cau-sar enfermidades como a fibrosepulmonar, mesoteliomas ou in-cluso derivar en cancros. Duran-te décadas, estes materiais foronempregados nos estaleiros ferro-láns, fundamentalmente naconstrucción de buques de gue-rra. Moitos dos traballadoresque participaron naquelas tare-fas están a sufrir agora unha do-enza que descoñecían candoeran novos. E tanto eles como ossindicatos non son alleos á faltade medidas ao respecto.

Os empregados dos estalei-ros, que non eran sometidos acontrois sanitarios específicos,

manifestan a enfermidade candoen moitos casos xa están xubila-dos. Por estes e outros motivos,durante as últimas semanas ossindicatos están a reclamar que

se cree unha unidade de asbesto-se na cidade. Ata o de agora, ocentro ao que deben acudir estestraballadores atópase en Oviedo,e está centrado no tratamento da

silicose, outra enfermidade pul-monar que neste caso afecta aosmineiros.

Deste xeito, a CIG, CCOO eUGT anunciaron xa mobiliza-

cións para reclamar a adopciónde medidas políticas que garan-ticen a asistencia dos enfermosdetectados en Ferrol. Polo deagora, o Parlamento Galego xarefugou unha proposición nonde lei –da man do BNG ePSOE– para crear a devanditaunidade médica. A Conselleríade Sanidade fai oídos xordos, eos enfermos non teñen máis re-medio que acodir a centros con-vencionais. Unha vez que non serespectou a Lei de Prevención, ecando sigue aumentando o nú-mero de afectados, que digan osseñores políticos onde querenque se trate a asbestose..♦

¿Onde se trata a asbestose?MARTINA F. BAÑOBRE

Ferrol é unha das cidades nas que se rexistan máis casos de asbestose. A enfer-midade, producida pola exposición continuada ás fibras de amianto, afectaprincipalmente aos traballadores do antigo estaleiro de Bazán –hoxe Izar. Ago-ra, enfermos e sindicatos solicitan medidas que axuden a paliar o mal causado.

Fe r ro l

Non, se é ben certo iso de que ca-daquén termina por contar a feirasegundo lle foi nela, ou o de queo mundo acaba sendo da mesmacor do cristal co que se mire.

Ven isto a conto da polémicaque montaron, da rebecha, da pe-rrencha que pillaron os empresa-rios dos ximnasios de Santiagopolo que eles consideran compe-tencia desleal por parte dos rexi-dores municipais.

A cuestión é esta. O Concellodispón de dúas boas, e recente-mente remodeladas, instalaciónsdeportivas –Santa Isabel e Sar–,abertas ao público mediante osistema de abonos, e a un prezorazoábel. O éxito desta iniciativafoi tal que o cupo de abonos deSanta Isabel axiña se esgotou, eao do Sar fáltalle pouco. En to-tal, 6.089 abonos que por serende caracter familiar, benefician a

9.702 usuarios. E no caso deSanta Isabel xa hai unha lista deespera de 170 persoas, agardan-do a que alguén se dea de baixa.

Tal é a demanda para o usodestas instalacións que os rexi-dores municipais xa falan deabrir outro complexo deportivopola zona de Conxo, para llesprestar servicio próximo aos ve-ciños do Ensanche, do propioConxo ou do Paxonal.

Pero tamén ocorre que enSantiago hai empresarios que

montaron ximnasios, pequenosou non tan pequenos, algúns coninstalacións dentro do casco ur-bano, que consideran que o queestá a facer a Corporación muni-cipal non é máis ca “competen-cia desleal”, polo que, primeiroargallaron a polémica, e logo ini-ciaron accións legais polo quecualifican coma “uso irregularde instalacións pagadas con car-tos públicos”.

Total, que non se privaronnin de mercar custosas páxinas

publicitarias nos xornais demáis distribución en Santiago,nin outros espacios noutrosmedios.

E todo ¿para qué? Pois paraque os deixen a eles seguir mar-cando a fronteira entre os quepoden presumir de “corpore sa-no” e os que non. Ao mellor, seno lugar de se emperrecharen co-mo se emperrecharon, saneasenun pouco a súa mente e puxesenprezos ao alcance daqueles aosque non lles queda máis remedio

que iren ao Sar ou a Santa Isabel,non terían agora necesidade des-tas gaitas, nin de gastar tantoscartos en publicidade. E amáisnunha publicidade contraditoriae mentireira. ¿Ou non é así can-do preguntan o por qué o Conce-llo non ofrece de forma gratuítao uso das súas instalacións?. Oque pasa é que, ou non saben oque preguntan, ou é que son uns“kamikaces”. Porque se real-mente o Concello acordase au-mentar as súas instalacións e asofertase de balde, xa podían es-tes empresarios ir pensando ense marcharen a facer aerobic aAfganistán, onde seica andanfaltos destas cousas.

Mentres, que aos santiague-ses nos deixen cultivar o noso“corpore sano”, sen termos quehipotecar nin a nosa “mens”,nin o noso peto.♦

‘Corpore sano’ a prezo razoábelXOSÉ LUÍS MUÑOZ

A apertura de ximnasios públicos a bo prezo pon de cuñas a empresas privadas que,en troques de adecuar a oferta, adícanse a falar de competencia desleal do concello.

Santiago

O PP galego critícao pero non apoia unha moción contra invasión de competencias

O Goberno central traballa nunha Lei do Viñoque prexudica as denominacións de orixe galegas

PAULA BERGANTIÑOSInvade competencias autonómicas e perxudicará as denominacións deorixe galegas. Estas son as dúas grandes críticas que tanto BNG, co-mo PSOE e PP galego fan ao borrador da Lei de Viticultura elabora-da polo Ministerio de Agricultura. Para tratar de evitalo o BNG im-pulsou unha moción no Parlamento que non contou co apoio do PP.

O sector do viño representa entreun quinto e un cuarto da produc-ción final agraria no noso país.Estructúrase en base a cinco de-nominacións de orixe –que con-seguiron unha proxección impor-tante– e non sobre grandes pro-ducción industriais. A Xunta tencompetencias exclusivas en agri-cultura e o Estatuto de Autonomiísó permite que o Estado desen-volva lexislación de carácter bá-sico. Pero o borrador do Gober-no, segundo recoñece a propia

Xunta, invade estas competen-cias e afecta ás denominacións deorixe malia que existe xurispru-dencia do Tribunal Constitucio-nal que di que o estado non tenfaculdade para dictar normas bá-sicas sobre o seu funcionamentocando non son intercomunitarias.

Do borrador denúnciaseque vai encamiñado a liberali-zar o mercado. Aposta por se-parar dentro dos consellos re-guladores os mecanismos dexestión e control de certifica-

ción, e deriva estes últimos áxestión privada. Tamén esta-blece un novo sistema de cata-logación con seis novas catego-rías para os viños de mesa, un-ha regulación que despertamoitas críticas porque poderíacrear confusión nos consumi-dores e competencia deslealdentro dun mercado selectivono que até agora conseguirontraballarse unha boa perspecti-va de futuro denominacións deorixe como as galegas.♦

As grandes industrias saen beneficiadas

Nº 1.010 ● Do

H.V.Aínda que hai tempo que na-ceu como alternativa, é hoxecando está consolidada a tele-fonía por internet con calidadepor prezos moi inferiores áconvencional cando se trata dechamadas non metropolitanas.

Realizar unha chamada telefó-nica por 0,02 euros por minutoa calquera zona do Estado espa-ñol é posíbel gracias á internet.Hai, ademais, varias posibilida-des e mesmo se pode empregarunha cabina telefónica.

A comunicación de voz através da rede é unha vella co-ñecida dos internautas, pero ataépocas recentes a calidade dei-xaba moito que desexar porquehabía moitos tempos de espera.Hoxe non é así e a penas hai di-ferencia coa que se establecepor vía telefónica convencional.Gracias aos avances técnicos,hoxe máis dun feixe de compa-ñías ofrecen chamadas telefóni-cas pola internet.

A tarxeta Casino, porexemplo, é unha tarxeta de pre-pagamento que permite cha-madas moi económicas desdeun teléfono normal ou desdeunha cabina con outros países.O seu emprego é moi simples,xa que só hai que marcar un te-léfono predeterminado, intro-ducir o código da tarxeta emarcar o teléfono de destino.Os prezos en xeral non superanos cinco céntimos por minuto.Outras tarxetas como Platy-

card, Latina ou Tele2 están de-señadas para chamar a zonasconcretas porque están conci-bidas para o emprego por partede inmigrantes; así Platycard eLatina son útiles para AméricaLatina e Tele2 para Europa eEspaña. O acceso é a través denúmeros 800 ou 900 co mesmoprocedemento que a Casino econ prezos moi baixos.

Este tipo de tarxetas aprovei-tan a infraestructura da internetaínda que o usuario non ten

conciencia de estar en contactocoa rede. O que acontece é queas compañías emisoras recibenas chamadas locais e comunícasepola rede cos países de destino,onde se realiza unha chamada lo-cal para completar a conexión.

Sistema dobre

Tamén a tarxeta Peoplecall per-mite as chamadas telefónicas aprezos en torno ao 80% inferio-res aos que aplican as telefónicas

convencionais pero superioresás tarxetas anteriores. O seu usoé igual ao que se emprega coatarxeta Casino e a súa adquisi-ción, como todas elas, é posíbelen quioscos e establecementosdese tipo. A peculiaridade nestecaso é que este servicio taménofrece a posibilidade de realizara chamada directamente desdeun ordenador situado na casa e aun prezo moi competitivo.

A chamada a través de inter-net realízase mediante un servi-dor, neste caso www.people-call.com, que permite a cone-xión empregando a tarxeta Peo-plecall ou cun sistema de paga-mento bancario cunha conta deusuario, á que se lle vai restandoo custo das chamadas realiza-das. Para empregar este sistemacómpre ter un ordenador Pen-tium, un Windows 95 ou supe-rior, un módem de velocidadesuperior aos 28.800 baudios einstalar un programa, así comoconectar un aparello con auricu-lar e micrófono. Neste caso, aconexión coa internet corre acargo do usuario e no destinonon necesitan ter conexión á re-de, xa que reciben a chamada através do teléfono convencional.

Menos completo é o sistemaque ofrece Net2phone Direct(www.net2phone.com), xa quenon ofrece chamadas desde telé-fonos convencionais e unica-mente permite a comunicaciónempregando o ordenador na ori-xe, aínda que no destino a recep-ción é cun teléfono normal.♦

Cara e cruzXOSÉ VÁZQUEZ PINTOR

N amentras ardeBelén e as cidadese os campos de

refuxiados deCisxordania coñecen oodio e o terror dossúbditos do sanguinarioSharon, un tal ColinPowell prepara hoxe,cando escribo estacrónica, unha viaxemediática a OrienteMedio: cinismo a esgalladesta Casa Blanca noperiplo do seu Secretariode Estado. Viaxe sebáticade varios días, conparada e paparotas enMarrocos, Exipto,España e Xordania, antesde chegar ao cerne doconflito, onde Israelalimenta a súa soberbia eo noso desprezo; e xapaseamos polos bairrosxudeos das vilashistóricas de Galiza, depé lixeiro, escoitando osecos de arestora: o asubíoda metralla, as masacresde Jenin, Nablús,Hebrón, Gaza...Anoxando o perfil e obandullo de Sharon, osorriso malvado de Bush,as complicidades damixirica Europa.

E nisto estou candoquero escribir doEncontro dos Amigos dasSobreiras en Carmoega,Agolada, ao pé doArnego, río máxico quebaixa das curotas doFaro para se entregar aoUlla en Portodemouros;triste finitude, marcoutado ao lonxe. Poisaquí foi a fin de semanaúltima de marzo,baixando co río,navegando, vindo noesplendor da terra queabrocha, co cantoacendido do pimpín e ocuco recén chegados dealó, na sombra alta dassobreiras, que teñen aquí,no Pozo Negro de Quián,o valemento da selva, osantuario que só recibe avisita das avespredadoras nos picadosde comer. O resto énamais ver.

Queremos salvar oVal de Carmoega danegrura dos encoros.Queremos que vivan asribeiras das árboresvestidas da cortiza,tantas hai. Queremos quenunca cheguen por aquíos bustos e a memoriaasasina de Sharon eoutros. Queremos que sio fagan as nenas/ospalestinos cando queiranencher de fermosura eben o seu territorio daherdanza, hoxe roubado.Queremos que se pare otren AVE da guerra, eafoguen sen aire aqueleshomes que runfan tesosde ira e lume de metrallacontra alguén. ¡Xa!♦♦

Nº

1.02

9 ●

Do

11 a

o 17

de

abril

de

2002

●A

no X

XV

POSONEJRO

Unha tarxeta ou unha conexión á rede dividen o prezo por dez

Telefonar por internet,unha alternativa económica

Peoplecall, Metaphone ou Tele2son tres das ofertaspara chamar máis barato.

A Universidade de Vigo é realida-de “gracias ao impulso creador”de Xulio Fernández Gaioso, se-gundo glosou o catedrático e ex-ministro de transportes Abel Ca-ballero, “padriño” do novo doutorhonoris causa. O impulso deGaioso ao campus de Marcosendeteríalle sido suficiente ao directorxeral de Caixanova para merecero alto honor co que o distingue auniversidade trifólica. Pero o ac-tual rector, Domingos Docampo,foi máis alá afirmando que o seu“apoio xeneroso” é o que está apermitir hoxe a criación da cida-de universitaria. Non se trataríaentón unicamente daquel pri-meiro impulso ao Colexio Uni-versitario, senón tamén da apos-

ta actual pola universidade sur.A personalidade de Fernán-

dez Gaioso non só quedou paten-te no lírico discurso de Abel Ca-ballero, que camiña agora conacerto polo carreiro da literaturahistórica (aínda que de costas aogalego, como evidenciou de no-vo no seu discurso), senón quese manifestou con apabullamentona concurrencia. O novo salónde actos da Facultade de Econó-micas en Marcosende só podíaacoller a seiscentos convidados.Pero alí estiveron presentes osmáis senlleiros representantes domundo político, empresarial, aca-démico e social de Galiza. Áfronte de todos, o presidente Fra-ga e sete dos seus conselleiros.

Por constatar algunha ausenciaunicamente habería que citar a dosecretario xeral do PSdG-PSOE,Emílio Pérez Touriño e a dos se-cretarios xerais dos sindicatos.

O papel das caixas

Fernández Gaioso elexiu para asúa lección maxistral o tema queseguramente mellor coñece: un-

ha ampla reflexión sobre o pasa-do presente e futuro da caixas deaforros. O novo doutor, na súa li-ña habitual, defendeu o papel es-pecífico destas entidades contraaqueles que propugnan a súaconversión en bancos (citando ocaso italiano como exemplo).

“As caixas asumiron o riscomoral que implica o constituirse engarantes da saude e a estabilidade

financieira do sistema”, afirmouGaioso. Tamén destacou a directaimplicación das caixas no tecidoeconómico, empresarial e social doseu contorno. Coma se fose (foinoen boa medida) parte do ideario deCaixanova, Fernández Gaioso sa-lientou o importante papel das cai-xas na cimentación da cultura doaforro popular, a súa laboura depioneiras na concesión de créditosa longo prazo ou na preocupaciónpolas economías familiares.

Gaioso afirmou que as caixas“evitaron aquí o alarmante proce-so de exclusión financieira das cla-ses con rendas máis modestas, talcomo se está a producir en paisescomo o Reino Unido”. Sobre o fu-turo das caixas, o novo doutor ho-noris causa apostou pola interna-cionalización sen renunciar aossignos de identidade que as defi-nen. Como outro dos seus sinaisprincipais resaltou o seu “caráctersocial”, afirmando que é a “misiónúltima” das caixas, característicaque “nunca deben abandonar”.♦

Poucas familias (léxicas) tan numerosas eprolíficas como a do verbo pender. Numero-sos os descendentes e numerosos os parentes.

O latín pendere “pender, colgar”, ade-máis do propio verbo pender, deixounosen galego outros equivalentes –ou conmatices– construídos mediante sufixos,como pendear, pendurar (coa variante de-pendurar) e penduricar. Deles derivanpendente ‘adorno na orella’, pendello ‘lu-gar adxacente á casa, cuberto por un tella-do que pende saíndo dunha parede do edi-ficio’, pendallo’ gancho para pendurar oporco despois da mata”, pendurico ‘cousapequena que colga’, penduricallo, igual-mente ‘colgante’ pero con matiz despecti-vo, etc. Aínda é máis forte a carga des-pectiva en pendanga ‘prostituta’.

É doado adiviñar o mesmo fío na pala-bra péndulo e derivados, que ten a mesma

orixe que pénsil ‘xardín colgante’ como oscase míticos de Babilonia, unha das anti-gas e desaparecidas maravillas do mundo.

E xa que falamos de xardíns suspendi-dos, comezaremos a parentela de penderpor suspender e derivados (suspensión,suspenso, suspensorio...), seguindo pordepender con dependente (coa dobre fun-ción de adxectivo –que forma, por exem-plo, drogodependente– e substantivo,‘vendedor dun comercio’), dependencia(substantivo de dobre significación: ‘su-

bordinación, situación de estar domina-do/a’ e máis ‘estancia dun edificio’ coaidea orixinal de subordinación a algunhaestancia central), independencia, etc.Continuando co verbo propender temospropensión, propenso/a... E, para noncansar, remataremos con apéndice (tantono sentido fisiolóxico –e del apendicite–como no figurado), perpendicular e –re-cén saído do forno como o deporte quedenomina– parapente, tomado do francés.

Pero o proprio latín creou outro verbo

derivado de pendere, que foi pendicare, doque procede o galego pingar (e os derivadosdel: pingolexar, pinguinexar, pingallar, etc).Pingar ten o significado orixinal de ‘pender,colgar’ (e así dicimos, por exemplo, que un-ha saia pinga cando cae de máis por un la-do) e o de ‘gotear’ do que derivan pinga,pingota, pingueira e os significados literaisou figurados de estar ou poñer pingando.

Humorística e expresivamente, o osopingón é o pene, o pinguel a úvula, unpingalaceira un avarento e pingar o mo-co chorar. Despectivos son un pingo ouun pingallo (utilícese para un farrapo oupara unha persoa) e pingalleira (cando seemprega para ‘vergallo de porco’).

É precisamente a graxa de porco, opingo, recibe ese nome por cruzarse esederivado de pingar co sentido da palabralatina pingue ‘graxa’.♦

De... pendeHENRIQUE HARGUINDEY

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

Fascículos 22, 23 e 24 xa en quiosques e libreríasOUTRA ENTREGA DE

Unha Historia da Arte Galega feita desde Galiciacomo centro desde o que interrogar, ollar cómorealizamos na arte o que somos e cómo os períodoshistóricos dependen das dinámicas internas do

propio país. Existe unha arte galega na que estádepositada a nosa memoria histórica e social, anosa identidade, a nosa interpretación do devir, anosa concepción do sagrado, etc.

A NOSA TERRA

O director xeral de Caixanova foi nomeado doutor honoris causa pola Universidade de Vigo

Xulio Fernández Gaioso concentra o toda GalizaA.N.T.

A investidura de Xulio Fernández Gaioso como doutor honoriscausa pola Universidade de Vigo convertiuse nun dos eventos so-ciais máis concurridos dos últimos tempos. Partidos, colectivos cul-turais e sociais enviaron os seus primeiros espadas ao acto, o quedeixou sen dúbida constancia da personalidade do novo doutore do predicamento de Caixanova, a entidade que Gaioso dirixe.

Xulio Fernández Gaioso.

Nº 1.010 ●

A.E.As Cámaras de Comercio ga-legas están es crise, pero nadasemella mudar no seu inte-rior. Sete dos novos presiden-tes, todos eles próximos ao PP,manterán o seu cargo tras aseleccións celebradas a pasadasemana. Só haberá relevo enTui e Vilagarcía. Mentres tan-to, a Xunta tenta pór en marchaun proceso de unificación: un-ha Cámara en cada provincia.

Menos dun 10% de participacióndá idea do pouco interese que osafiliados teñen polas Cámaras deComercio. Unhas institucións quemoitos consideran obsoletas e quemanteñen un alto número de afi-liados simplemente porque a leiobriga os comerciantes a asociar-se ás cámaras. O descenso de trespuntos nos votantes a respecto dehai catro anos, pode dar idea desedeterioro permanente que veñensufrindo e da súa incapacidade pa-ra adecuar os obxetivos ás novasrealidades sociais e políticas.

Malia esta situación conti-nuarán sete dos nove presidentesno cargo. En Compostela é, tradi-cionalmente, onde máis enfronta-mento existe. Xesús Asorei con-tinuará logo de derrotar de novoa Manuel Caeiro. Conseguiu 15das vinte vocalías do pleno dainstitución. Caeiro ten asegura-das tres e un cuarto dirimirao axunta electoral. A participaciónfoi a máis alta de Galiza cun19,25% dos votos emitidos.

Asorei, que foi apoiado porpersoas do BNG e PSdG-PSOEestá considerado como un homedialogante, mentres que de Caei-ro afírmase que está a ser utiliza-do polos directivos de Ecotexque racharon a Federación deComercio. Asorei é das persoasque se negan a que a filiación daCámara sexa obrigatoria.

En Lugo tamén resultará ele-xido Alfredo Mosteirin. NestaCámara os enfrontamentos taménestán á orde do día. As elecciónscelebráronse en dous grupos. Porunha banda o de transportes, ondeSerafín Ferreiro, presidente daAsociación de Taxistas, derrotoupor 21 votos de diferencia ao to-dopoderoso Raul López, adminis-trador único do grupo Mombús eun dos homes máis famosos dacidade polas súas actividades nasdirectivas deportivas do Breogáne do Lugo. Mosteirín gañaría notramo do comercio. Outra candi-datura, auspiciada por Unión Fe-nosa foi retirada antes dos comi-cios. Así a Confederación de Em-presarios de Lugo fíxose cos 21vocais da Cámara. Dase a cir-cunstancia de que Mosteirín esti-vo antes enfrontado a Cacharro,pero agora foi apoiado polo Presi-dente da Deputación contra RaulLópez, ao que tamén desbancouda presidencia do Breogán.

En Pontevedra tamén se man-tén á fronte da Cámara un home

do PP, Manuel Durán, que acedeuá presidencia despois da dimisiónde Eladio Portela en 1999, froitoda crise da súa empresa que facíainsostíbel a súa situación no car-go. Durán arrasou a candidaturade Xosé Bangueses. O empresa-rio cangués, o máis progresistadas cabeceiras de lista que seapresentaban na Galiza, á frontedos comerciantes do Morrazo, sóacadou un representante dos 22en desputa en Pontevedra.

En Ourense ten garantida ta-mén a súa reelección FernandoFontán, pois conta co respaldode 16 vocais do pleno da Cáma-ra. O presidente en funcións con-tará, ademáis co respaldo de 4vocais próximos, con outros 12da Confederación de Empresa-rios, organización que aportaráoutros catro vocais por designa-ción. Malia o control da Confe-deración de empresarios, nestaseleccións votaron 1.616 comer-ciantes, dun censo de 13.729.

En Vigo tamén repetirá o pre-sidente en funcións, Xosé GarcíaCostas, aínda que a participaciónquedou unicamente nun 3%.García Costas é tamén un homepróximo ao PP. No Ferrol repeti-rá Francisco Cruz Senra, queacadou o apoio do 80% dos vo-cais elexidos. A participación sóacadou o 8% do electorado.

Na Coruña seguirá outros ca-tro anos Xosé Antonio Quiroga,que xa preside a entidade desde1976, malia os múltiples enfron-tamentos e denuncías de irregu-laridades contra a súa xestión.Na xornada electoral do xovespasado só participaron o 5% dosasociados e tan só dous dos 17grupos que agrupan aos electorestiveron que realizar eleccións.Nos outros 15 apresentáronseigual número de candidatos quede prazas deberían ocupar.

Os únicos cambios, salvograndes sopresas nos plenos queelexirán presidentes, serán os deVilagarcía e Tui. Na Cámara de

Arousa, cunha traxectoria nadaexemplar pola relación dalgunsdos seus membros máis destaca-dos co narcotráfico, posiblementeocupará a presidencia Carlos Ou-biña, pois o anterior presidente,Manuel Coello, decidiu nonpresentarse nen sequera a vocal,despois de terlle dado un cambioá institución. Tamén se fala deAmado Cascallar antigo presi-dente de Zona Aberta (centro co-mercial), pero este preferiríaapoiar a Oubiña. O outro posíbelcandidato é Xoan Antonio Barrei-ro. Nestes momentos en Vilagar-cía, aínda que todos os candidatosestá máis ou menos vinculados aoPP (o que menos Cascallar) ta-mén se levan moi ben co grupodo actual alcalde Xoaquín Gago.

En Tui aínda queda por des-pexar a incógnita. O até de agorapresidente, Antonio SánchezFranco, non se apresentará á ree-lección. Soan varios candidatosposíbeis, pero todo depende dacorrelación de forzas. Taménaquí, como en Vilargarcía, osconflictos internos do PP xoganun papel importante.

Redución das Cámaras

Ante a actual situación das Cáma-ras, a Xunta está a preparar un pro-xecto de lei para reducir as noveentidades existentes a tan só catro:unha por provincia, pero atópasecos sempiternos enfrontamentoslocalistas e intereses particulares.A Xunta afirma que o proxecto delei, que aínda non foi presentadoao Parlamento e que mantén en se-gredo en canto negocia cos comer-ciantes e empresarios, trata deconseguir unha maior eficacia des-tas entidades. A unificación seráunha das medidas a aplicar, proba-belmente a máis visíbel.

En todo caso o goberno gale-go é consciente de que as Cáma-ras deben tomar un novo dina-mismo e cumprir outras funciónspara sair do letargo actual.♦

Europa pode moderaros EE UU

MANUEL CAO

A conxuntura internacional fornece abundantes motivos depreocupación para os axentes políticos, económicos e sociaisdas sociedades do noso tempo e, máis aínda, para os indivi-duos desorganizados e indefensos que ven como os seus de-reitos humanos máis elementais son vulnerados impune e sis-temáticamente sen custo aparente para os axentes agresores.

A caída do muro de Berlín e o esfarelamento do entramadosoviético significou a perda dun polo de poder mundial que aomenos situaba os EE UU nunha posición de cautela e certo temordiante da disuasión nuclear. A desaparición do socialismo comoalternativa político-económica viábel ao sistema capitalista supu-xo a eliminación da incerteza para os poderes dominantes do ca-pitalismo mundial. Os EE UU é –e exerce sen complexos– o po-der absoluto dende o punto de vista político-militar sendo os gru-pos de intereses que controlan o aparato de poder norteamericanoos que dirixen e guían a acción de goberno da AdministraciónBush. O equilibrio do terror da guerra fría incorporaba doses deincerteza que desincentivaban as estratexias unilaterais e inducí-an a busca de acordos polo propio interese dos axentes. Certa-mente, os efectos perversos deste sistema de distribución de po-der eran importantes e tamén eran sufridos polos cidadáns co-rrentes pero a mera existencia de alternativas actuaba como res-tricción á hora de que determinados axentes económicos, políti-cos ou militares fixeran abstracción dos efectos que as súas pre-ferencias podían ocasionar nos colectivos e grupos perxudicados.

As certezas da sociedade globalizada xiran arredor dunsistema capitalista vitorioso, dun poder militar absoluto dosUSA, dun poder tecnolóxico liderado tamén polos EE UU edun poder mediático de influencia crecente que tende a sermanexado con relativa facilidade polos grupos que conducena burocracia estatal. Neste contexto, as dificultades para oexercicio dos dereitos individuais e colectivos aumentan namesma proporción en que se alonxan ou desaparecen as limi-tacións e correctores que impoñían aos poderosos cautelas emesura á hora de facer valer as súas preferencias. Non é es-traño, entón, que a acción dos grupos contrarios a esta novaorde política e económica internacional se incardine nas iden-tidades nacionais e culturais preexistentes pois é o principalelemento cohesionador das comunidades ao que poder afe-rrarse por parte dos grupos perdedores neste proceso de glo-balización asimétrico e discontinuo.

Globalmente, a creación do euro no ámbito económico de-bería acompañarse de novas accións institucionais na constru-ción europea no ámbito tecnolóxico, mediático e militar. Isto sóserá posíbel dotando de funcións, competencias e medios ás ins-titucións da UE en detrimento do poder dos Estados burocráti-cos preexistentes pero, sobre todo, creando as bases para a exis-tencia e exercicio dunha cidadanía europea capaz de decidir so-bre a axenda política e institucional do goberno comunitario edas demais entidades territoriais. A introdución de Europa comoaxente institucional global con poder efectivo induciría com-portamentos menos agresivos por parte dos EE UU e contribui-ría a reformular as estruturas institucionais políticas e económi-cas planetarias arredor de principios e obxectivos inclusivos quepermitirían a incorporación institucional de novas áreas cultu-rais e sociais en vías de desenvolvemento económico.

Por agora, os EE UU debátense entre o unilateralismo e aimposición dunha nova orde global inclusiva e de non ser po-las interrelacións inducidas e derivadas da existencia e asen-tamento de novos polos de poder económico que obrigan aunha certa cooperación a efectos de estabilización do sistema,as tendencias ao unilateralismo poden prevalecer.♦

‘A introdución de Europa como axenteinstitucional global con poder efectivo

induciría comportamentos menosagresivos por parte dos EE UU”

Nº

1.02

9 ●

Do

11 a

o 17

de

abril

de

2002

●A

no X

XV

Os presidentes dos EE UU e de España, George Bush e J.Mª Aznar.

A participación nas eleccións non chegou ao 10%

A crise das Cámaras de Comercionon impide a continuidadede sete dos nove presidentes

A participación foi baixa nas eleccións ás Cámaras de Comercio

Os traballadores da empresa Ces-pa levan vinte días en folga. Entreoutras protestas orixinais, como ade pendurarse das árbores da Ala-meda, cada mañá protagonizanunha concentración diante doConcello para solicitar a media-ción do Goberno municipal noconflicto laboral dun servizo quese privatizou no ano 1994. A ma-ñá da carga decidiron encadearsesimbólicamente ás portas de Ra-xoi e sen darlles tempo para soltarcadea que unía a doce deles, va-rios axentes da policia local sai-ron do interior do Concello e em-pezaron a golpealos. “A un com-

pañeiro saltoulle o candado coaforza dos tiróns. A outros dousabríronlles a cabeza e eu ainda te-ño os pulsos inchados”, conta undos representantes sindicais. Entotal cinco persoas e un policia re-sultaron feridas. O alcalde xustifi-cou a actuación argüíndo que osmanifestantes impedían o paso aointerior do Concello, mentres osconcelleiros do BNG EncarnaOtero e Nestor Rego, calificabana carga de innecesaria e excesivaao tempo que sinalaban que a vio-lencia non é o mellor xeito de re-solver un conflito destas caracte-rísticas. Através dunha nota de

prensa, o BNG tamén pediu unharectificación pública do conce-lleiro de Seguridade Cidadá, Car-los Nieves, e a mediación do Go-berno municipal nun conflito queafecta a toda a cidadanía compos-telá, unha posibilidade á que ogrupo municipal do PSOE afirmanon estar disposto.

A CIG, CCOO e UGT, con re-presentación no Comité de Em-presa de Cespa, xa anunciaronque promoverán unha iniciativano concello para que os diferentesgrupos municipais se posicionensobre o conflito e tamén adianta-ron que os feridos apresentaránunha denuncia xudicial. As decla-

racións de Sánchez Bugallo, nasque afirma que o Goberno muni-cipal non vai “permitir nin a elesnin a ninguén que ocupen ou im-pidan o acceso ao concello” pro-dúcense cando aínda non se cum-priu un mes desde que varioscompañeiros alcaldes do seu par-tido protagonizaron un peche naDeputación de Lugo contra a po-lítica de subvencións aos conce-llos do PP. Os presentes lembranque a xente entraba no edificiosen problemas, pasando por ribadas cadeas. Algo que tamén teríaque facer Sánchez Bugallo de nonterse producido a carga, xa que oalcalde chegou ao Concello tan sóuns minutos despois da malleiraaos manifestantes. O Movimentopolos direitos civis “contra unhaCompostela policial” que inte-gran a CIG, os CAE e os CAF ta-mén denunciaron que “unha vezmáis se escolleu a peor saída, aviolencia e o abuso en troques dodiálogo e a razón”.♦

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

As Cámaras Agrarias son corpo-racións de dereito público dota-das de personalidade xurídicapropia e existirá unha única Cá-mara Agraria en cada provincia.O pleno da Cámara Agraria esta-rá constituído por vintecincomembros elixidos ou elixidaspor sufraxio libre, igual, directoe secreto, atendendo a criteriosde representación proporcional.

A función das Cámaras Agra-rias definidas na lei 1/2000, polaque se refunde a normativa en ma-teria de Cámaras Agrarias, é porun lado, ser órganos de partici-pación, colaboración e diálogo coaadministración na elaboración dapolítica para o sector e, por outrolado, instrumentos para avaliar acapacidade e a representatividadedas distintas organizacións.

Estas eleccións significanque os labregos e labregas deGaliza, van poder elixir por pri-meira vez desde o ano 78 (re-cordamos que en Galiza as úni-cas eleccións que houbo foronno ano 78 e por aquel entón aín-da existían as cámaras agrarias

locais) quen queren que os re-presente ante as Administra-cións; porque ademais de elixiras persoas que forma parte daCámara Provincial correspon-dente decídese quen son as or-ganizacións representativas, asípor exemplo segundo a Lei Ga-lega de Cámaras o que non aca-de o 10% dos votos válidosemitidos en toda Galicia aíndaque teña representación non po-derá sentarse a negociar ao non

acadar a condición de Sindicatorepresentativo.

De momento aínda non se fi-xeron públicas as candidaturasque vai haber, pero todo apuntaque só se presenten tres organiza-cións: Xóvenes Agricultores,Unións Agrarias e Sindicato La-brego Galego. Dende que se con-vocaron fixéronse patentes tresestratexias diferentes, unha a doSindicato Labrego Galego apos-tando pola súa realización e que

foran autenticamente sindicaisagrarias, sen intromisión de parti-dos políticos ou institucións. A deUnións Agrarias que apostabapor retardar o mais posíbel o pro-ceso, co fin de gañar tempo e in-tentar situarse en mellor posiciónde saída e a de Xóvenes Agricul-tores (ASAJA Galicia) que se-gundo todos os dados busca me-llorar a súa imaxe a través deidentificarse claramente co Parti-do Popular, intentando que os vo-

tos que este ten no rural pasen di-rectamente á súa organización.

Sexa cal sexa o resultado des-ta vez si podemos dicir por anti-cipado que van gañar os sindica-tos agrarios, e polo tanto todos oslabregos e labregas deste Pais,pois non era de recibo que en 28anos non se soubese que eran asorganizacións agrarias. Creo queestas eleccións van supoñer catrograndes avances na representati-vidade sindical no agro:

● A clarificación do panora-ma sindical e o reforzamento dopapel dos sindicatos agrariosque, con ser importante, aínda noparece suficientemente coñecidoe valorado.

● A existencia de datos máisobxectivos para o reparto do pa-trimonio de das subvencións pú-blicas.

● A clarificación do papel dasdistintas organizacións que actú-an no agro (sindicatos, cooperati-vas, asociacións localistas, ..)

● O establecemento dunmarco máis estábel onde o traba-llo sindical poida realizarse.♦

O 26 de maio haberá eleccións a Cámaras Agrarias

Democracia no campo24 anos despois

CARME VENCES

Desde 1978 estábase a espera da convocatoria de eleccións ás cámaras agrarias,unha asignatura pendente da democrática que impedía constatar a representativi-dade dos sndicatos agrarios e o reparto do patrimonio sindical entre outras eivas

Agro

Condena a carga policial diante do Concello e aposta por mediar entre traballadores e empresa

O BNG critica a actuación do PSOEno conflito laboral dos xardiñeiros de Santiago

A.N.T.A policía municipal de Santiago cargou o martes 9 de marzocontra medio cento de persoas que protagonizaban un encade-amento simbólico diante do Concello para reclamar melloraslaborais na empresa Cespa, encargada do servizo de parques exardíns. En contra da opinión do alcalde, Sánchez Bugallo, edo grupo municipal do PSOE a tenente de alcalde, EncarnaOtero e o tamén concelleiro do BNG Néstor Rego, condenaronpublicamente a carga e calificárona de innecesaria e excesiva.

Os xardiñeiros concentráronse en varias ocasións diante do Concello.

Esta vez será o Fondo SocialEuropeo, centrado na forma-ción, o que subvencione as de-mandas dos empresarios. Cons-trucción, explotacións agrícolase turismo son os sectores predo-minantes na zona. O proxecto,presentado ao amparo do Artigo6 do Fondo Social, partiu deAsociación para o Desenvolve-mento Integral de Vilar de San-tos e Allariz (Adiva), organiza-ción da que forman parte non sóos concellos, senón tamén osempresarios e os comerciantes.Dentro do estado só foi aproba-do, ademais do de Adiva, outroplano avalado pola Universida-de de Murcia. Os galegos no sepresentaron sos xa que teñensocio franceses e fineses, de zo-nas rurais con característicassemellantes.

Segundo nos explica a téc-nica de emprego de Adiva,Chao Quintana, trátase de ana-lizar as necesidades dos empre-sarios da zona, para o cal con-tarán co apoio de especialistasen recursos humanos do Cole-xio de Psicólogos de Galicia.“A maior parte da formaciónvai dirixida a desempregados,sen embargo non se acostumana atender as demandas de em-presarios e traballadores en ac-tivo. Nesta zona o problemaxurde cando unha empresa dei-xa de ser familiar. Aínda quesexan consideradas microem-presas, cun numero de empre-gados de sete a dez, o empresa-rio atópase cunha nova organi-zación de traballo e non ten ca-pacidade de abondo para contarcun departamento de recursoshumanos”, explica Quintana.“Ademais, se un empresarionecesita un curso de inglés nonhai que acadar un número de-terminado de persoas para im-partir o curso xa que o proxec-to tamén contempla a forma-ción individual”, engade.

O nome técnico do proxectoé Programa de Apoio Cruzado eTransferencia Económica (PAC-TE) e foi presentado o 2 de abrilna Confederación de Empresa-rios de Ourense polo presidentee vicepresidente de Adiva, XoséAntonio Jardón, alcalde de Vilarde Santos, e Francisco García,de Allariz, respectivamente. De-senvolverase ata o 2003 e cele-braranse tres seminarios para in-tercambiar experiencias en Gali-cia, en Lourdes (Francia), e enKokkola (Finlandia). O planoestá dotado con 603 mil eurosdos que o territorio ourensánxestiona 180 mil.♦

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

A UE apoia o proxecto de formación

Empresarios de Allarize Vilar de Santosrecorren a Lourdes

A.N.T.Un empresario de Vilar de Santos acadou un contrato pararestaurar a basílica de Lourdes en Francia. O acordo reali-zouse no marco dun programa que, con fondos europeos, po-tenciaba o sector artesanal nesta zona ourensá. Facilitar opaso dos negocios familiares a empresas con traballadores aoseu cargo, é un dos obxectivos que se marca o novo proxectoposto en marcha nos concellos de Allariz e Vilar de Santos.

Basílica de Lourdes.

No mundo da banca producírasealgo sorprendente, contrario ánatureza das finanzas: que un pe-queno engula a un grande. Ar-gentaria era capaz de engulir oBanco Bilbao Vizcaya.

Despois da fusión, o lóxicoera que Emilio Ybarra agradeceseos servizos presta-dos a FranciscoGonzález, comofixo Emilio Botíncon José MariaAmusátegui noCentral Hispano.Pero ocorreu ocontrario. Ybarra ea cúpula do BilbaoVizcaya claudica-ban ante un recénchegado á banca;sen tradición, senestudos, sen unhaestrutura detrásq u e o p u d e s eapoiar. O bairro daPonte de Chantadadesbancaba a Ne-guri. ¡Inaudito!Sería un misteriodigno dunha nove-la se detrás non es-tivese o poder doGoberno central.

Semella que José María Aznardecidiu tronchar todo o poder dascomunidades históricas socavan-do o seu poder económico. Se du-rante a transición, o escándalo deBanca Catalana privou o naciona-lismo de Pujol e á burguesía cata-lana dunha sólida base financeiraque a fixese menos dependente deMadrid, agora parece que lle vaisuceder o mesmo ao País Basco.Esta é a lectura que habería quefacer dunha frase pronunciada porArzallus hai unhas semanas, can-do como agora sabemos estaba axestarse o escándalo: “Non deixa-remos que nos fagan o que lle fi-

xeron aos cataláns”.Hai quen afirma que o Gober-

no central pretende castigar aEmilio Ybarra por ter axudado áfinanciación de HB, para non serobxecto directo dos ataques deETA. Recordan incluso candoETA asasinou o seu irmán Javier

Ybarra por negar-se a pagar 1.000millóns de pese-tas da época. E ocerto é que nosúltimos anos amaioria dos em-presarios bascosde importanciapaga o chamado“imposto revolu-cionario”. As fór-mulas para faceloson diversas. Un-ha delas é “inves-tir” nun país noque supostamen-te queren asentaros seus negocios:unhas veces condonativos, outrasveces con axudasou sobornos. Éunha práctica ex-tendida no mun-do dos negocios,

só que aquí, en certos casos, ad-quiría outro cariz.

O certo, en todo caso, é que aliñaxe de Neguri e os seus lazosco PNV acaban de ser despraza-dos do posto de mando do se-gundo banco do Estado. Ao mes-mo tempo, precisamente, queEmilio Botín se desfacía da outrarama da burguesía basca, presen-te no Central Hispano. Poucoimporta que Xavier Arzallus, odirixente peneuvista tan odiadopor Madrid, non mantivese asmellores relacións con moitosdestes empresarios, negándose air ao seu feudo, o Club Náutico

de Neguri, segundo el mesmo llecomentaba a este periódico co-mo exemplo das súas distancias.

Algún tertuliano da CadenaSer tamén comentou estes díasque Aznar lle está pasando factu-ra a Emilio Ybarra por terse man-tido fiel a Polanco e ao que deno-minan “felipismo” nas súas apos-tas mediáticas. O que si é certo,en todo caso, é que agora o bancode Francisco González non sócontrola o Grupo Correo, todopo-deroso en Euskadi, senón taménTele 5 e ABC, amén de varios pa-quetes importantes en cadeas deradio, así como os créditos damaioría dos medios estatais, in-cluido Prisa, entalada agora entreBotín e Francisco González.

O incomprensíbel, que Yba-rra abandonase a presidencia dobanco ante González un ano an-tes do acordado, xa ten explica-ción. Moitas accións e actitudesmáis poden ir gañando sentidoco paso das semanas. Tamén po-dería suceder que o escándalo sepechase sen que a opinión públi-ca chegue a saber moito máis,como se pechou o das PrimasÚnicas do Banco Santander quedebería ter levado a Botín aobanco dos acusados.

Os escándalos de Botín

A liña dura do PP afirma que Yba-rra e os seus 22 conselleiros apre-séntanse como vítimas dun acosopara desprazalos do BBVA des-pois da fusión. O seu voceiro noCongreso, Luis de Grandes, con-sidera que a quen hai que investi-gar “é ao PNV e ao ex ministrosocialista Carlos Solchaga polassúas relacións co BBV”. Taménsostén este sector do PP que o “fe-lipismo se incautou deste escán-dalo pola vía xudicial para tapalo,ao tomar man del o xuiz Garzón”.

Hai quen xulga, por outraparte, que o cerne do escándaloencóntrase na política latinoame-ricana do BBV, con financiamen-to, soborno ou axudas incluídas adiversos dirixentes e grupos, des-de Chávez en Venezuela a Fuji-mori no Perú. Pero Arxentina se-ría o principal pozo negro desapolítica de “corrupción”. Aíndaasí, semella, segundo fontes ban-carias, que o BBV non “fixo na-da que non fixeran outros moitosbancos ou empresas como Rep-sol, Telefónica, Iberia...”.

Pero o que máis manca, sendúbida, ante a opinión pública es-pañola é que os dirixentes do

BBV tivesen unha conta no para-diso fiscal de Jersey para asegu-rarse pensións e sobresoldos.Pouco importa que eses sobresol-dos fosen mínimos comparado coque gañan e servisen para igualaros de ambos bancos (os de Ar-gentaria cobraban máis). Poucoimporta que esa conta segredanon tributase no Estado español,sobre todo se a realidade mostraque os accionistas do banco, porexemplo os que contaban en1987 (cando se creou a conta)con 25 millóns de pesetas en ac-cións, agora viron aumentado oseu valor a 125 millóns.

Alguén tivo acceso, en cal-quera caso, a estas irregularida-des e decidiu usar a súa informa-ción. O goberno nega que tiveseconstancia delas e menos que asusase para propiciar unha fusióndesigual e sacar á oligarquía bas-ca dos principais reductos do po-der estatal, co que agora só resta-ría desprazalos de Repsol, Iber-drola, Telefónica...

El País perguntabase hai un-has semanas nun grande espe-cial: “¿É posibel a independen-cía de Euskadi?” As perguntasían dirixidas unicamente a eco-nomistas e empresarios.♦

Nº

1.02

9 ●

Do

11 a

o 17

de

abril

de

2002

●A

no X

XV

ETA deixa ben claro que a súa es-tratexia militar é a única que llevale. Segundo un dos seus últimoscomunicados, empregará as armas“contra todo aquel que perpetúe oconflito”. Pero a palabra “confli-to” xa está desvirtuada en Euska-di, como a palabra “democracia”ou a palabra “liberdade”. Cada-quén as emprega segundo lle con-vén, e cada dia é máis difícil dis-cernir o seu verdadeiro significa-do. ETA fai anos que vive fóra darealidade. Di que empregará aviolencia contra os que perpetúeno conflito, pero non asume que elaé o único conflito, que os seus cri-mes son o único que non deixanvía libre para acceder as ansiasmaioritarias de máis autogobernoda sociedade basca.

Agora, os seus “ideólogospolíticos”, eses encarregados deredactar estes delireantes comu-nicados, amiazan tamén ás xen-tes da esquerda abertzale quequeren facer política: a Aralar,aos independentistas de Iparral-

de (Abertzaleen Batasuna), a Zu-tik, a Batzarre. A todos aquelesque se atreven a dicerlle que pa-re, que desapareza, que sobra.ETA cre que son traidores, quebuscan que Batasuna fique ailla-da. Unha Batasuna sen rumbo,

submetida ao mandato das ar-mas, sen iniciativa. Esta é a mes-ma Batasuna da que hai catroanos se dixo que debería seguiros pasos do Sinn Féin.

Aos de Otegi cada dia llequedan menos días dentro da le-

galidade española. O PP e oPSOE pican o anzol. A esquerdaabetzale sempre se xustificou enque non habia canles suficientespara defender o seu proxecto se-nón era a través das armas. Seagora se sinten perseguidos, xateñen a desculpa perfecta paracontinuar. A ilegalización de Ba-tasuna é un profundo erro. É unerro de tal magnitude que podesupoñer moitos máis anos de vi-da para ETA. En Batasuna cadadía que pasa son menos, e menoscoesionados. Por iso dá igual quevaríen os nomes dos seus gruposparlamentares en Navarra e enGasteiz. É igual que a Fiscalíapersiga a Otegi por berrar “¡Go-ra Euskadi eta Askatasuna!”. Es-tas son as artimañas de sempre.♦

Batasuna será ilegal,ETA seguirá existindo

DANI ÁLVAREZ

A ilegalización da Batasuna acelérase e nas mesmas semanas ETA faipúblico unha conde de calquera disidencia dentro da esqueda abertzale.

Bi lbao

O escándalo do BBVA despraza a oligarquía basca do centro do poder

Chantada contra NeguriA. EIRÉ

José Mª Aznar foi claro na súa última visita a Bilbao. Dixo que xaera hora de tomar a iniciativa e decidirse por “un camiño ou por ou-tro”. Aínda que dito en voz baixa os seus contertulios daquel día sou-beron entender: “ou co nacionalismo ou conmigo”. Entre os presen-tes atopábanse Enrique Moya, Ramón Knörr, Vizcaíno, Goitia, Pas-cual Sixto, Lapaztza, Garrido... A frol e a nata do empresariado vas-co. Na cita vasca do presidente Aznar encontrábase tamén, e en pri-meiro plano, Francisco González, Paquito el Argentino, ou El Buca-nero de Chantada como o denominan agora no mundo financieiro.

Podería suceder

que o escándalo se

pechase sen que se

chegue a saber

moito máis, como

se pechou o das

Primas Únicas do

Santander que

debería ter levado a

Botín ao banco dos

acusados

Pedro Luis Uriarte, Francisco González e Emilio Ybarra.

C.L.O goberno de Luanda e os di-rixentes da guerrilla ultrade-reitista da UNITA asinaron unalto ao fogo que permita dis-cutir o proceso de paz paraAngola. As dúas partes nego-cian o futuro de 50.000 guerri-lleiros e o retorno dos catromillóns de desprazados polaguerra, que comezara en 1975.

O abrazo entre o presidente an-golano, José Eduardo dos San-tos, e o líder da União para a In-dependência Total de Angola(UNITA), Paulo Lukamba, cul-minaba o proceso de distensiónque establecera o alto ao fogoentre o exército gobernamentale a facción do Galo Negro. Oi-to anos despois do Protocolo deLusaka, primeiro intento de pa-cificar o país, xurdía outraoportunidade para a paz.

O primeiro compromiso to-mado polas partes é a confianzamutua. A UNITA subliñou o seuinterese de pousar definitiva-mente as armas e integrarse ra-pidamente na vida civil. Lukam-ba pediu que as Nacións Unidaspatrocinen un programa de ree-ducación para os seus 50.000 ac-tivistas armados. “Non quere-mos que os guerrilleiros acabenna delincuencia para poderensubsistir. Se hai un programaeficaz, podemos aproveitar a súavalía para reconstruír o exércitoe a policía”.

A cambio deste ánimo pacífi-co, o goberno ratificou a lei queesquece todos os crimes de gue-rra cometidos polas dúas partesen 27 anos de contenda. Con es-ta norma, o goberno lava os seuspropios panos sucios e garanteque non haxa revanchas nin in-

trigas sobre este tema no futuroentre gobernamentais e ex gue-rrilleiros.

Volver á casa

Outro dos grandes problemas donovo proceso de paz é o futuro dosdesprazados. A cruel guerra, naque participaron tropas cubanas enapoio do goberno e sulafricanas(con patrocinio estadounidense) aprol da UNITA, deixou sen fogar amáis de catro millóns de persoas.Agora, co país na miseria xeral esen recursos suficientes para ga-

rantir o seu retorno en condicións,son os propios desprazados os quealtean a voz para non quedaren ex-cluídos da negociación.

Baixo o tapete, goberno eguerrilla saben que ese é o temacrucial para asegurar a paz futu-ra. A día de hoxe aínda permane-cen actuando pequenos gruposdescontrolados que se aseguran asúa subsistencia tomando minasde diamantes que venden a cam-bio de armas ás grandes compa-ñías que xa estableceran contac-tos antes coa UNITA. Este climade subversión pode incrementar-

se se se mantén a marxinacióndunha gran parte da poboación,nun país que ten recursos natu-rais para competir co primeiromundo en nivel de vida.

Incluso para algúns observa-dores, a pacificación de Angola,consecuencia directa da morte dovello líder da UNITA, Jonas Sa-vimbi, pode estar dirixida porWashington, que desexa manterunha porta aberta a unha fontefluída de petróleo, nuns tempos deameazas de boicot dos países ára-bes e malas relacións co gobernovenezuelano de Hugo Chávez.♦

Nº

1.02

9 ●

Do

11 a

o 17

de

abril

de

2002

●A

no X

XV

Os países árabes simbolizan a maior dasimpotencias ante a traxedia do pobo pa-lestino. Palestina ten necesidade do apoiodos seus irmáns árabes. Na declaraciónde Beirut de hai unhas semanas, adoptadapor unanimidade dos 22 membros da Li-ga árabe, avógase pola creación dun Es-tado palestino con Xerusalén Este comocapital, a restitución dos territorios árabesocupados por Israel despois de 1967 e oregreso dos refuxiados. Nada novo. Pala-bras, palabras, palabras... as palabras desempre que unicamente o abrazo entreIraq e Kuwait puideron enriquecer qui-zais para o capítulo de anécdotas da reu-nión, mentres os asistentes compartían assúas preocupacións entre o asedio a Ara-fat en Ramala (con serias protestas da de-legación palestina polo retraso da súa in-tervención por video-conferencia) e aembolia cerebral sofrida polo emir Naw-waf, número dous da delegación saudí e aquen se considera como un dos artesánsda iniciativa de paz do principe Abdalá. Apetición de Bachar el-Assad de ruptura derelacións de todos os gobernos árabes coEstado sionista, ou a proposta libia (sen opropio Gadaffi presente na reunión doHotel Phoenicia) dun cumio extraordina-rio para crear en Palestina un único Esta-do multiconfesional, caían en saco roto.

Obviamente existe a carencia dunha

determinada vontade política, pero ¿cal é arealidade do poder árabe? Os países da Li-ga Árabe ocupan o 10por cento da superficiedo planeta (14 millónsde quilómetros cadra-dos), representan o 4por cento da poboa-ción mundial (280 mi-llóns de habitantes) eachegan unicamente o2 por cento do PIBplanetario. En con-xunto, o seu peso eco-nómico é igual ao deCanadá (nove vecesmenos poboado que omundo árabe, lembraSamir Gharbi) ou queo propio Estado espa-ñol (sete veces menospoboado). Sen o pe-tróleo e o gas, o “mun-do árabe” é unha realidade económica to-talmente irrelevante. As súas exportacións

no ano 2000 apenas suman 80 mil millónsde dólares, o equivalente de Malasia ou de

Suiza. Incluso tendoen conta os hidrocar-buros, as súas vendasnon representan máisdo 5 por cento do co-mercio mundial. Amaiores, os seus dese-quilibros internos sonfantásticos: cunha me-dia de 1.710 dólaresde renda por habitante,a enorme fendaexistente entre os25.000 de Qatar ou18.060 dos EmiratosÁrabes e os 370 deMauritania ou os 320de Sudán evidenciaoutras carencias demaior calado, unha ta-xa de desemprego que

oscila entre o 15 e o 30 por cento segundoos países, a exclusión do mundo do traba-

llo de ata dous tercios da poboación femi-nina –85 por cento nos países do Golfo- ,ou un analfabetismo que atinxe á metadedas mulleres e a un cuarto dos homes.

¿O poder do petróleo? Vai ser cadavez menos. Certo que as importacións pe-trolíferas de Estados Unidos en 2001 pro-viñan nun 30 por cento de Arabia Saudí,pero a Administración Bush está buscan-do outras alternativas menos incómodas,tanto en Asia central, naturalmente, comoen África. Moitas miradas conducen ago-ra a Angola (que hoxe representa o 5 porcento das importacións de petróleo deWashington) a camiño dun novo calar dasarmas despois da morte de Savimbi e oacordo entre as Forzas Armadas angola-nas e as do Galo negro.

En suma, os países árabes, ricos e po-bres, celebran cumios e aproban declara-cións comúns, pero as redes de interesesque defenden son tan complexas e osabismos internos que os separan tan pro-nunciados que dificilmente cabe agardardeles algo máis que palabras, por moitoque Tel-Aviv as califique de inmediatocomo “inaceptábeis”. Israel nada ten quetemer deses gobernos. ¡Pobre Palestina!♦

XULIO RÍOS é director do Instituto Galego deAnálise e Documentación Internacional

(IGADI), www.igadi.org

O poder árabeXULIO RÍOS

Aquí fór a

XananaGusmão,favorito paraas elecciónsdo Timor

A.N.T.O actual presidente en fun-cións da República de TimorLeste, Xanana Gusmão, é ogran favorito para as elec-cións presidenciais que serealizan no pequeno paísasiático o domingo, 14 deabril. A día de hoxe sondous os candidatos, o propioGusmão e Francisco Xavierdo Amaral.

Segundo todas as enqui-sas e a propia percepcióndos xornalistas estranxeirosenviados a Díli, capital deTimor, a vitoria de Xananaestá clara. En Timor Leste apenas se nota a campañaelectoral e para moitos vo-tantes, hai temor certo deque o seu líder recúe no últi-mo momento e abandone asúa candidatura.

En realidade, XananaGusmão si pretende continuará frente do país ata que se esta-bilice o proceso constituíntelogo da independencia de In-donesia. “Hai que explicarlleao pobo que rematou a etapana que votar non servía paranada. Agora son os cidadáns osque deciden co seu sufraxio ofuturo da nación”.

Gusmão enfoca o seu la-bor dun xeito didáctico.“Neste país temos que apren-der a traballar democratica-mente, a loitar todos poloprogreso día a día. Os políti-cos non somos pais dos cida-dáns, somos os seus represen-tantes, os seus delegados paraarranxar os nosos proble-mas”, explicou para o Diáriode Notícias.♦♦

Catro millóns de desprazados esperan volveren ás súas casas

Goberno e UNITA

deseñan os acordos de paz para Angola

O presidente angolano, José dos Santos, dereita, saúda a Paulo Lukamba, representante da UNITA.

‘Os países da LigaÁrabe ocupan o 10 porcento da superficie do

planeta, representan o 4por cento da poboación

mundial e acheganunicamente o 2 por cento

do PIB planetario”

A.N.T.Apolítica segredista da Adminis-tración Bush é o mellor caldo decultivo para que florezan as teo-rías da conspiración sobre o queocorreu realmente o 11 de setem-bro. As enormes lagoas na expli-cación oficial sobre a caída dunavión sobre o Pentágono serví-ronlle ao francés Thierry Meys-san para escribir un libro no queindaga nos misterios daquel día.

En L’effroyable imposture (A te-rríbel impostura), editada por Car-not, Meyssan percorre os borrónsda investigación oficial sobre oatentado ao Pentágono e, por con-seguinte, os demais fíos da tramado 11 de setembro. A principal ba-se do seu libro é a patente imposi-bilidade de que fose un avión ocausante da fenda na sede admi-nistrativa de Washington.

Segundo Meyssan, as foto-grafías oficiais, difundidas polopropio goberno dos EE UU, dei-xan ver claramente que nin hairestos de ningún avión nin se co-rresponden os danos co impactodunha aeronave Boeing 747, áque se lle atribuíu o atentado. Ofrancés considera que este fíosolto é o que permite desvelarunha enorme trama na que parti-ciparon parte dos servicios se-cretos e funcionarios do gobernoco obxectivo de conseguir unharecuperación económica mercé amaiores investimentos militares.

No libro explícase que o grupoCarlyle, suposto xestor do holdingda familia Ben Laden, posúe par-ticipacións na United Defence In-dustries, undécimo vendedormundial de armas, moi vencelladoco clan Bush. Tamén se explicaque Mohamed Atta, considerado oadaíl dos suicidas do 11 de setem-bro, traballaba para os servicios

secretos pakistanís (ISI) e cobroupoucos meses antes do atentado100.000 dólares dese organismo.

Todos os datos reproducidospor Meyssan están tirados daprensa convencional, como o Ti-mes of India, o San FranciscoChronicle, The Washington Post

ou Le Figaro. Neste xornal galorecolleuse unha información naque se indicaba que Osama BenLaden estaba no verán de 2001internado nun hospital nortea-mericano de Dubai (EmiratosÁrabes), onde o visitaban a cotíorepresentantes do goberno sau-

dita e da CIA. A CBS publicouunha información en xaneirodeste ano na que se indicaba queo líder de Al-Qaeda permanecíanun hospital pakistaní tratándo-se mediante diálise.

O libro de Meyssan é o pri-meiro doutros moitos que xa seanunciaron na internet, verdadei-ro foro de ideas, onde convivenas teorías máis simpáticas sobreos feitos dese día coa recompila-ción dos detalles non aclarados

do día máis tráxico nas últimasdécadas. De momento, este es-critor francés, que dirixe a rededixital Voltaire de liberdade depensamento, subliña o feito deque, polo momento, o único be-neficiario daqueles feitos foi aindustria militar que, gracias aoinvestimento público, é, hoxen-día, o motor da recuperacióneconómica dos EE UU, que re-puntou xustamente no último tri-mestre do ano pasado.♦♦

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

CÉSAR LORENZO GILAltos representantes da UE, osEE UU, Nacións Unidas e Ru-sia acordaron por consensoesixir a retirada israelita dosterritorios ocupados e levaradiante o programa de paz sau-dita. Mais en realidade, a ofen-siva hebrea continúa co obvioapoio de Washington.

Para o presidente de quendada UE, José María Aznar, foi ungran punto a favor converter aMadrid na capital da diplomaciamundial unha vez máis. Na esca-linata da Moncloa axuntou asmans de Colin Powell, secretariode Estado norteamericano; deKofi Annan, secretario xeral dasNacións Unidas e de Igor Iva-nov, ministro de Exteriores ruso,alén da súa propia. Por unanimi-dade, esta perfecta delegaciónacordou unha declaración na que

se ratifica a colaboración entretodos para conseguir o alto aofogo en Oriente Medio e a retira-da israelita de Palestina.

As conclusións máis impor-tantes desta xuntanza son a de-manda de que cese a ofensivamilitar proposta polo primeiroministro de Israel, Ariel Sharon,se libre o presidente palestino,Iasir Arafat, do cerco de Ramalae se fixen normas claras que per-mitan o acceso das organiza-cións humanitarias á zona parapaliar a grave situación na queestán os árabes. Por iniciativados EE UU, culpabilízase a Ara-fat dos atentados suicidas e píde-selle que lles poña couto e cazaaos grupos armados palestinos.

¿Tenet ou Abdulá?

A contradición máis evidente

deste acordo é a continuacióndos ataques israelitas en Palesti-na. No campo de refuxiados deIenin parece case demostradoque o exército hebreo ten no seuhaber máis de douscentos mor-tos, unha cifra que pode medrardía a día en resposta ás embos-cadas dos árabes, nas que xamorreron 14 militares. Algun-has crónicas procedentes da zo-na xa falan dun masacre equipa-rábel ao de Sabra e Chatila, ou-tros dous campos que foronarrasados por orde de Sharonhai 20 anos.

O goberno de Tel Aviv fixooídos xordos aos chamamentosnorteamericanos e parece indi-car, co seu comportamento,que a ira de Bush ten máis delavado de cara ante a opiniónpública ca un compromiso realcoa paz. Ao seu favor ten as

enquisas de popularidade noseu país, que loan a súa actua-ción neste asunto.

Na propia xuntanza, o docu-mento final fala de apoio aoPlano Saudita para a creacióndun estado palestino e o recoñe-cemento de Israel, pero mestú-rao irresponsabelmente co pro-grama Tenet, que propón máisben medidas de seguranza paraos hebreos a cambio de admi-nistración autonómica dun feixede pequenos emprazamentos eignora totalmente a situacióndos refuxiados de Xordania, Si-ria e o Líbano.

Presións comerciais

Ao tempo que a comunidade in-ternacional publicou a súa reso-lución, o Parlamento europeoaprobou unha resolución na que

se lle esixe ao Consello a sus-pensión do acordo de aso-ciación entre Israel e a UE, untratado que supón, entre outrascousas, vantaxes comerciais. Oparlamento tamén lles pediu ásNacións Unidas, aos EE UU e aRusia o envío dunha forza inter-nacional de paz que protexa ospalestinos. Por último, desta-couse a necesidade de que sedeclare un embargo de armascara á zona.

Algúns deputados do PartidoPopular Europeo votaron en con-tra alegando desacordo co papelde Arafat no conflito. Esixían queo líder palestino condenase pu-blicamente e en árabe calqueraatentado terrorista dos grupos is-lámicos. Nada dixeron de permi-tir que o rais recibise medios pa-ra facer tales declaracións no seuencerro de Ramala.♦♦

Os palestinos resisten en Ienin, pese a forte represión hebrea

Consenso na comunidade internacionalcontra a ocupación israelita

Un libro francés indaga nos puntos escuros dos atentados do 11 de setembro

No Pentágono non se atoparon restos de ningún avión

Segundo Thierry Meyssan, é imposíbel que os danos no Pentágono os producise un avión.

A.N.T.A alianza entre a patronal dos em-presarios de Venezuela (Fedeca-maras) e algúns sindicatos, pro-rrogou durante 24 horas a folgaconvocada para o mércores, 10 deabril. Ao peche da edición desteperiódico, os folguistas anuncia-ron que se poderían tomar medi-das excepcionais nas próximashoras para forzar a demisión dopresidente do país, Hugo Chávez.

Polo momento, a folga xeralnon está a ter a aceptación previs-ta e algúns sectores chave, como otransporte ou a industria petrolífe-

ra, só a secundaron parcialmente.Para os medios venezuelanos (queacusan a Chávez de censura), o pa-ro está a ser boicoteado por gruposde fieis ao réxime que actúan de“piquetes contrafolguistas”.

Coincidindo con esta folga,algúns líderes empresariais e vo-ceiros xornalísticos avogaron porpresionar o goberno de Caracasata que deixe o poder. “Si quere-mos que marche Chávez. Ese é onoso desexo para non caer na súaditadura”, afirmaba o editorial doxornal El Universal. “Pero confolgas simbólicas non consegui-

remos nada. Cómpre bloquear aprodución de petróleo e abafar a

administración ata que depoña oseu xeito de gobernar”.♦♦

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV55, St. Mark’s Road

Enjoy it!CÉSAR VARELA

En Inglaterra a hora da co-mida (the lunch) estámoi pouco considerada.

No noso traballo temos esca-sa media hora para resolveresta “anecdótica” cuestión.Desde logo o xantar non ocu-pa o lugar central que se lleoutorga no noso país. Aquínon se fecha ningún traballoe a xente resolve o expedien-te unhas veces comendo unlixeiro sandwich e outras un-has leves comidiñas de “takeaway” que che serven nunhascaixiñas de aluminio e que seconsumen de pé. Nada da ce-rimonia latina de parar o tra-ballo, xuntarse a familia easistir ao “parte” na TV. Osnoso colegas inglesesquentan o pratiño precociña-do no microondas que temosna sala de profesores e alíproceden a consumilo.

Hai uns días pasando poralí e ao ver ao Mr. Brian (oprofesor de inglés) chapando oseu pratiño dixémoslle en espa-ñol ¡que aproveche!..., nin con-testou! Outro día volvimos pa-sar por alí e desta voltaberreille en francés ¡bonapetit!..., ergueu a cabeza e so-rriu, pero nada dixo. Xa me en-teirei despois que os inglesesnon expresan ningúncomplimento polo feito de vera outras persoas comendo.Ocórresenos pensar que paraeles debe ser un acto biolóxicoindividual que non é merecedorde ningún agarimo social.

Desde esta perspectiva xapensástedes no absurdo que se-ría que na comisión doutros ac-tos biolóxicos necesarios para avida recebéramos mensaxes dotipo: ¿cómo che foi? ¿prestou-che? ou o usual ¡queaproveite!, que máis ben mere-cerían a resposta dun desplante.¿E a ti que che importa?

Non obstante o dito desdeNorteamérica está chegandoo costume de dicer “Enjoyit!”, cando che serven acomida. Os que o din nuncason ingleses enxebres,sempre son xóvenesextranxeiros empregados cir-cunstancialmente na hostele-ría e maormente asiáticos.

Velaquí a consideraciónque ao respeito lle merece aunha xoven e “controversial”xornalista (Julie Burchill). “ese alguén quere que lleestampe a cabeza na paredesó precisa dicerme Enjoy it!antes de me servir o prato dacomida”.

Nós diríamos que oescoitado “¡que aproveite!”non nos parece orixinal gale-go senón mais ben unhapedestre tradución do “¡queaproveche!”español, omesmo que o “ Bon apetite!”portugués canta como un di-recto e moderno galicismo.

O tema como vedes debeter o seu miolo psicolóxico esociolóxico. O tan escoitado¡que aproveche!, tanto naversión castelá como naacastrapada non deixa de so-nar aos nosos ouvidos comoun pouco “cotrosiño”.♦

Os empresarios de Venezuela amplían a folgacontra Chávez

Unha das manifestacións contra o presidente Hugo Chávez.

Vostede é crítico co movimentoantiglobalización que ilusionouá esquerda.

Todos os movimentos contraa globalización, o de Porto Alegrepor exemplo, no que participa un-ha parte da esquerda e unha parteda mocidade son unha posta enescena que ten cabida no sistemacando o que se precisa é que a es-querda volva ser esquerda.

¿Que significa volver a seresquerda?

Á esquerda europea, que é aque coñezo, ten que facer en pri-meiro lugar unha crítica dos so-cialismos que se chamaron reais eque non gustan a maior parte daxente. A alternativa ten que virdunha crítica radical na loita con-tra o capitalismo. O mercado tenunha tendencia clarísima, en es-pecial en Europa, a ser único. nonse pode atacar o capitalismo sim-

plemente con manifestaciónsmundiais, hai que ir onde se xo-gan as relacións de forza, en cam-pos como a saúde, o ensino ou osdereitos de traballo. Critico a par-te espectacular do movimento an-tiglobalización. Todos os intelec-tuais franceses e españois foronver o subcomandante Marcos eesas visitas son case un carnaval.

En cambio, repítense ele-mentos do Maio do 68 que vos-tede viviu.

Marx dicía que a primeira vezé unha traxedia e a segunda unhafarsa. Non se poden repetir osmovementos. Como dicía Lenin,hai que facer unha análise con-creta de cada situación. A extre-ma esquerda francesa di que ocomunismo non está morto e eupregunto: ¿que comunismo? Nonse trata de dicir que se está do la-do dos traballadores senón facer

propostas. A esquerda ten que terun programa político de transfor-mación radical e efectiva, non sópalabras, e que esas reformasarrastren o demais e muden o sis-tema. Compre cambiar as rela-cións sociais do capitalismo. Oerro da esquerda europea é quetomou como modelo a Unión So-viética primeiro, despois Cuba edespois ao subcomandante Mar-cos sen facer un traballo na situa-ción concreta na que estaba.

Síntese herdeiro de Sartrecomo modelo de intelectualcomprometido.

O intelectual de esquerdasten que comprometerse e nuncaabdicar da súa capacidade críti-ca. Non debe comportarse comoun militante que repita fórmulaspero tampouco dar leccións. Tenque gardar sempre a súa capaci-dade autocrítica e participar nas

loitas da sociedade na que está.Non debe facer obreirismo, quefoi a tendencia en Italia despoisdo 68, nin tampouco terceiro-mundismo, senón loitar por cam-biar o capitalismo en cada sitio.

¿Deuse un acomodamentodos intelectuais ou escóitansemenos?

A xente non os escoita porqueos medios de comunicación tomansó os aspectos espectaculares enon as opinións dos intelectuais. Énecesario atopar medios de expre-sión libres. Internet non é soluciónporque, como se ve, o que introdu-ce son publirreportaxes, publicida-de. A segunda cuestión necesaria érepensar os partidos, os sindicatos,as manifestacións que son clave naesquerda tradicional pero que haique cambiar para preparar unhasociedade nova e combater o capi-talismo. O socialismo non é unha

idea abstracta senón que se trata decambiar completamente a vida daxente. Habitualmente a esquerdano poder actúa como a burguesía eese é o grande erro. En toda mer-cancía se atopan os modos de pro-ducción capitalista, no móbil, nocoche, no cine, e tamén no fútbol.Quizais se loite mellor contra o ca-pitalismo combatendo a FIFA por-que exemplifica unha alienaciónpopular masiva.

Non aforra vostede adxecti-vos para calificar os deportesespectaculares: fascistas, rea-cionarios, machistas...

Son empresas capitalistasque manexan millóns. O deporteé a dominación política do corpocontrolado polo capitalismo. Es-tase a dar unha capitalización dodeporte pero tamén unha depor-tivización do capital, é dicir, asempresas funcionan como equi-pos deportivos nos que os em-presarios actúan como adestra-dores. A terceira tendencia é asaturación da opinión públicacon palabrería deportiva queconstrúe mundos artificiais co-mo o de Zidane ou Ronaldo.

¿Ten entón funcións ideo-lóxicas?

Entraría no que Gramsci e Alt-husser chamaron aparato ideolóxi-co do estado. Ten funcións ideoló-xicas como o efecto propagandistado prestixio ou o efecto narcóticoque oculta a realidade sociopolíti-ca como aconteceu co mundial naArxentina de Videla que era un te-lón que impedía ver o drama.Adorno e Horkheimer falaban delcomo unha fachada que ocultaba oque hai detrás. Dáse tamén no de-porte a ideolatría, a identificacióncolectiva coa estrela ou co equipoe un disfrute case sexual a travésda proxección cos trunfadores, es-quecendo a frustración diaria. ¿Porque digo que é racista? Porqueexecuta unha clasificación xerár-quica entre homes e mulleres, ve-llos e novos, válidos ou non... un-ha discriminación que leva ao ra-cismo. O deporte é unha ideoloxíareaccionaria na que non hai lugarpara as mulleres, é un mundo tre-mendamente machista. Estamosno mundo da guerra, dos homescontra os homes. Os que falan deeliminar a violencia do deportenon se dan conta de que a propiacompetición é violenta.

Polo tanto, antidemocrático.É, procura a supremacía físi-

ca. En Francia, a xente procla-maba a Zidane como presidenteda República. O deporte preparapara o populismo.

¿Non son produtos culturais?O deporte non é cultura se-

nón anti-cultura, non quedanprodutos senón sucesos eféme-ros, pesadelos. Impide a realiza-ción cultural. Unha Europa de-portiva sería alingüística.

Vostede chama mercenariosa deportistas como Zidane.

¿Que é un mercenario? Sig-nifica venderse ao mellor postor.Os clubes mercan como nunmercado, por iso nos principaisequipos da liga española casenon hai españois. Xogan por car-tos. Zidane é un mercenario peromoi respetado polos franceses eque gaña mil veces máis que osalario dun obreiro. Hai catromillóns de parados e de traballa-dores precarios e a comparaciónresulta tremenda. A función realdo fútbol é ocupar a cabeza daxente. Nos bares non se fala depolítica, fálase de fútbol.♦

Nº

1.02

9 ●

Do

11 a

o 17

de

abril

de

2002

●A

no X

XV

Jean-MarieBrohm

CARME VIDAL

O sociólogo Jean-Marie Brohm diri-xe a revista Prétentaine que ten noseu comité científico entre outros aIgnacio Ramonet, Edgar Morin,Jacques Derrida ou Paul Ricoeur.Autor de numerosas obras sobre opensamento marxista, o corpo e odeporte, Jean-Marie Brohm pre-

sentou en Pontevedra na XIX Sema-na Galega de Filosofía as súas tesescríticas sobre o deporte. Un dos prin-

cipais intelectuais franceses do momen-to, califica ao deporte de antidemocráti-

co, reacionario, machista e fascista.

‘O deporteé antidemocrático

PA C O VILABARR O S

Villalaín, á frontede GalaxiaO Consello de Administración deGalaxia ten previsto confirmar estasemana a Damián Villalaín como di-rector da editorial. Villalaín exerciacomo subdirector e home de con-fianza do escritor e anterior directorCarlos Casares polo que se prevéque sexa tamén continuador da liñaestablecida por Casares. O consellode administración de Galaxia estácomposto, entre outros, por ManuelMeixide, Xosé Mª Fonseca e Alfon-so Zulueta, o candidato máis firme aocupar o lugar de Casares na presi-dencia do Consello da Cultura.♦

Xoán Anleono CGACO artista Xoán Anleo (Marín, 1960)abrirá o día 18 de abril no CentroGalego de Arte Contemporánea aexposición “Fricción” que, entre ou-tras obras recentes, recollerá foto-grafías de obxectos industriais, plan-tas con texto e dúas videoproxec-cións. A mostra coincidirá no centrode Compostela coa proposta do pin-tor e arquitecto Juan Navarro Bal-deweg e as pezas con obxectos mo-dernos, históricos, cadros e espellosde Josiah Mc Elheny. Anúnciase co-mo a primeira grande mostra da súaobra artellada nun museu europeo.♦

Os L´Orealna LaxeiroA Fundación Laxeiro de Vigo acollea partir do día 12 de abril unha expo-sición da colección do premio de pin-tura L´Oreal. Entre os galardoadosnas dezasete edicións que se levancelebrado atópanse nomes galegoscomo os de Luís Caruncho, que con-seguiu o premio en 1985, SalvadorCidrás, Vicente Blanco, AlmudenaFernández Fariña, José Manuel Cal-zada e Antonio Murado. A inaugura-ción da mostra que recolle unha par-te da colección L´Oreal servirá asi-mesmo para facer públicas as basesda nova convocatoria do certame.♦

Lembranzade Carballeira“Cartafol de Ronseis” é o título dahomenaxe que o día 12 de Abril selle tributará en Bueu ao xornalista,poeta e político Johán Carballeira.O acto poético e teatral dará come-zo ás actividades que este ano co-memorarán o centenario do seu na-cimento nun 2002 declarado poloConcello de Bueu como “Ano Car-balleira”. O primeiro premio dexornalismo co seu nome e o a séti-ma edición do de poesía formaránparte da programación. O dataachégase a aquel 17 de abril de 1937no que fusilaron ao xornalista.♦

Nº 1.029Do 11 ao 17 de abrilde 2002Ano XXV

AASS PPRRIIMMEEIIRRAASS EESSCCRRIITTOORRAASS

teatro é o protagonista da semanana feira que se celebra en Com-postela. Non faltan críticas dos

protagonistas da escena á grande mostradas novas produccións, piden máis apoio aoteatro galego e que as datas do programa es-tean en consonancia co calendario das com-pañías. Coincide coa saída dun novo núme-

ro da revista Casahamlet, un espacio para aescrita teatral. En canto á arte, inaugúraseno Centro Cultural Caixanova de Vigo amostra da obra de Alberto Datas. AlfonsoPexegueiro, Luísa Villalta e e SalvadorGarcía Bodaño falan, por outra parte, dosseus libros este fin de semana nas XII Xorna-das de Lingua e Literatura en Compostela.♦

OO canto das espigas, de Maruxa Mallo.

CARME VIDALNa década na que Rosalía deCastro publica Cantares Ga-llegos, arredor de vinte no-mes de muller asinan poemase artigos na prensa galega. Aestudiosa Celia María Armasinvestigou a incorporacióndas mulleres ao sistema lite-rario galego e ademais de re-cuperar un feixe de escrito-ras descoñecidas no seu estu-dio crécese aínda máis a figu-ra singular de Rosalía.

As mulleres escritoras (1860-1870). O xenio de Rosalía(Laiovento) é o resultado dapescuda e a análise da escritade mulleres na prensa galegaque elaborou Celia María Ar-mas García. O obxectivo da in-vestigación foi achegarse aeses anos de incorporación denomes de mulleres á escritanun momento no que tamén ogalego agromaba no sistema li-terario e, á vez, ver se ambasnovidades se cruzan. O puntode conexión dá no nome funda-cional e poderoso de Rosalíade Castro.

Á vista dos textos recupera-dos das máis de vinte escritorasque Celia María Armas atopouna prensa desa década a obra

de Rosalía móstrase, segundo aautora, aínda máis “transgreso-ra, galeguista e rompedora, sese compara co que escrebenoutras mulleres, que respondenao que delas se agarda con te-mas costumistas, da educacióndos fillos ou relixiosos. No me-dio xorde Rosalía que fala cundiscurso feminista, de temascomo a emigración e participacon éxito no campo de traballomasculino”. Bota man en espe-cial de Las literatas, o revolu-cionario texto no que a autoramostra a dificultade para unhamuller ser escritora e, en espe-cial, dunha literatura non nor-malizada. Para a investigadorao reivindicativo texto de Rosa-lía non tivo a sorte que merece,entre outras cousas, por perten-cer á escrita en español da au-tora que quedou fora da litera-tura galega e non atopou o inte-rese nos estudios españois.Contra iso, Celia María Armasdefende o concepto de sistemaliterario porque “se ben hoxetemos claro que literatura gale-ga é a escrita na nosa lingua esaidea non se pode aplicar retros-pectivamente, a historia léva-nos a entender que no tempo deRosalía é normal a existenciadunha producción en español

que, sen embargo, forma partedo noso sistema literario”.

Felicia e Emilia Cale

Na outra punta do carácter re-volucionario da obra de Rosalíasitúa como exemplo a investi-gadora os poemas costumistasde Emilia Calé que, ao seu ver,encarnan o que daquela se es-peraba, o aceitábel para unhamuller que se atrevía a coller apluma. No medio, a figura deVirginia Felicia Auber Noya,“Felicia”, sinatura habitual enGalicia, revista universal de es-te reino, unha cabeceira queacolle colaboracións de boaparte destas escritoras. Feliciaescribía desde La Habana ondeemigrara seu pai e ao tempoque goza da consideración deescritora e erudita ten como te-ma central dos seus textos aeducación da muller cun afánmoralista e de defensa dos va-lores católicos. Francisca To-rres, Elvira Luna, ManuelaCambronero, Constancia Verea,Micaela López de Riestra, JuliaSuárez, Jovita Goyanes, Caroli-na Coronado ou Narcisa PérezReoyo, son outros dos nomesrecatados por Celia Armas daspáxinas dos xornais. Destaca a

investigadora a incorporaciónde Emilia Portal co seu poema“A Galicia” por denunciar asubmisión do país nuns versosde alento galeguista. Entre ostextos asinados por mulleres, apescuda da investigadora deutamén con colaboracións dunhaprestixiosa Concepción Arenale mesmo cos primeiros escritosde Emilia Pardo Bazán. Reco-lle, entre outros, a existencia doartigo “Un matrimonio del si-glo XIX” que a autora de LosPazos de Ulloa publicou en ElProgreso de Pontevedra candosó contaba con trece anos.

“Compre situar a aparicióndestas mulleres no seu momen-to histórico. Pensemos que da-quela se estaba a debater xanon só se as mulleres debían ounon estudar senón tamén se ti-ñan capacidade para facelo.Vendo o que as súas compañei-ras de tempo escribían e o mo-mento no que vivían aínda pa-rece máis sorprendente a figurade Rosalía”, sinala Celia Ar-mas que escolleu a prensa co-mo o soporte acaído para a súainvestigación xa que “paraaquelas mulleres ofrecía inme-diatez e caducidade, e elas fací-an textos sen afán de trascen-dencia”. Nos textos analizados

sobrancea de xeito singular aadicación á poesía. “Non é ca-sual, é o xénero relacionado cofeminino, cos sentimentos ecae dentro do que se espera dasmulleres, por iso tamén sonsingulares as figuras de Rosalíaou mesmo de Felicia que nave-ga entre dúas augas, con expe-riencia como escritora pero ta-mén mostrando o lado que cha-maban feminil” anota.

“As que se decidían a facerfrente a toda a intelligentsiamasculina que se manifestabaen contra da súa incorporaciónao campo literario como cria-doras sabían que tiñan queafrontar todo un ambiente hos-til e impedidor do seu labor”conclúe Celia Armas. O amor,o coidado dos fillos, os conse-llos morais, os temas paisaxís-ticos e costumistas ou os reli-xiosos son os que se salvabanda queima dos asuntos que es-taban mal vistos para as mulle-res e desta tese dan conta textosdas máis de vinte que se atre-veron a escribir na década estu-diada en As mulleres escrito-ras. Máis de vinte nomes queCelia Armas considera uha“eclosión” para un tempo noque o analfabetismo das mulle-res era do 93,86%.♦

Nº 1.029Do 11 ao 17 de abril de 2002Ano XXV

As vinte escritoras de cando RosalíaCelia María Armas publica As mulleres escritoras (1860-1870)

A.N.T.O título é D. Nieves e o direc-tor Miguel Mendes. O 9 deAbril a Filmoteca Portuguesade Lisboa estreaba unha curta-metraxe con director portuguéssobre a aldea galega de Deva.A curtametraxe é a primeiradunha triloxía do director todaela centrada en Galiza.

O documental está rodado

na aldea de Deva, no concelloraiano de Pontedeva. MiguelMendes trasladouse a Galizapara recriar a vida dunha pa-rella de veciños que ten o ci-clo vital pegado ás estaciónsdo ano e aos ritmos dos labo-res do campo. Quixo o direc-tor portugués retratar a vidacotiá dunha aldea galega noprimeiro dos tres filmes que

vai adicar a Galiza. Os se-guintes recollerán a vida dosemigrantes en Lisboa e a rela-ción fronteiriza de portugue-ses e galegos.

D. Nieves comeza coa vozde José Saramago lendo unfragmento da súa obra Memo-rial do convento no que unpersonaxe afirma que non dis-tingue Galiza do Norte de

Portugal. Eles a mesma ideaque defende Mendes, que tivoa idea do documental candopasou hai dous anos unhasfestas en Deva e coñeceu aNieves, a que sería a protago-nista do seu primeiro filme,unha muller que canta e falada vida e da morte. O xornalPúblico anotou a respecto daestrea do documental que “a

voz de D. Nieves soa a portu-gués –parece que estamos nu-ma região de Portugal. Masnão é. É a Galiza, mas sobre-tudo uma realidade que, parao realizador, é de ordem polí-tica”, referíndose ás manifes-tacións de Mendes dicindoque non debía existir esa“fronteira invisíbel” que divi-de Galiza de Portugal.♦

Unha aldea galega na Cinemateca Portuguesa

Rosalía de Castro, Carolina Coronado e a autora de As mulleres escritoras (1860-1870), Celia María Armas.

Nº 1.029Do 11 ao 17 de abril de 2002

Ano XXV

C.V.As monografías de Sarmiento,Emmanuel Mounier, José Or-tega y Gasset e Eloy Luís An-dré son os primeiros libros dacolección Baia Pensamento,coordenada polos filósofosManuel Rivas García, XoséLuís Barreiro e Moisés Loza-no. O proxecto ampliarase conestudos sobre nomes galegos euniversais, fuxindo da xiria fi-losófica para achegarse a to-dos aqueles que teñan intereseen coñecer as liñas e as figurasda historia do pensamento.

A idea da colección Baía Pen-samento xurde segundo Ma-nuel Rivas García, un dos seuscoordenadores, “co fin deachegarnos a historia do pensa-mento desde nós mesmos ecumprir ese obxectivo tantoachegándonos aos autores ga-legos dos que case non hai es-tudos divulgativos como aosgrandes filósofos mundiais”.Os catro títulos iniciais dan xamedida da liña que defende oproxecto. Iníciase cos títulosMartín Sarmiento na Ilustra-ción, de Xosé Luís Barreiro,Enmanuel Mounier de Xosé M.Domínguez, José Ortega yGasset de Manuel Rivas Gar-cía e Eloi Luís André de Ra-món López Vázquez. A carteiraestá aberta cunha previsión demáis de trinta títulos entre osque se atopan, para unha próxi-ma aparición, Prisciliano deXosé Chao Rego, Feixoo de

Moisés Lozano, Deleuze deMiguel A. Martínez, Hobbesde Jesús Blanco, Castelao deÁngel González, Aristóteles deGarcía Soto, Husserl de NelRodríguez Rial ou Ricardo Me-lla de Antón Álvarez.

Bos tempos para a filosofía

Especial relevancia terán as fi-guras galegas que aos poucosirán aparecendo na colección.Como pensadores apareceránPrisciliano, Feixoo, Castelao,

Ricardo Mella, Otero Pedraio,Ramón Piñeiro, Amor Ruibal,Viqueira, Concepción Arenalou Rosalía de Castro. “Entén-dese a filosofía como sistemapero nós preferimos falar nesteproxecto de pensamento pararecoller así tamén as ideas queestán espalladas na literatura,na arte ou en múltiples campos.Quixemos facer un proxectoaberto que integrase as ideasxeradas en e sobre Galicia”,explica Manuel Rivas. Os co-ordinadores destacan asimes-

mo que “compre pensar desdeo país e por iso é importanteque os grandes filósofos sexanvistos por nós mesmos para en-tendelos desde a nosa circuns-tancia”, ao respeito de seren ungrupo de autores galegos osque asinarán os títulos de BaíaPensamento.

En canto ás característicasda serie, a colección de pensa-dores apreséntase nun formatode libros de peto e persegue un-ha linguaxe asequíbel para to-dos aqueles interesados na cul-tura. “Tratamos de fuxir dasxergas que son habituais noámbito da filosofía para logrartextos aos que podan accederleitores habituais doutros xéne-ros. Queremos que a xente quelle gusta ler que se atreva ta-mén coa filosofía con tranquili-dade, despoxada de tecnicis-mos pero sen desvirtuar o seusentido reflexivo”, aponta Ma-nuel Rivas que busca desfacero “mito” da dificultade da filo-sofía e indica que a leitura des-tas monografías pode ser apro-veitada tanto para estudantesda facultade como para alum-nos do ensino medio ou paraleitores xerais. Aínda máis,Manuel Rivas afirma que o im-perio da cultura da evasión po-de levar a un maior interese nafilosofía como discurso alter-nativo. Defende así o pensa-mento crítico contra a frivoli-dade e agoira, con esperanza,que poden ser estes bos tempospara a filosofía.♦

Herdanzas,senrazónsPILAR PALLARÉS

Fala un amigo desde Parísda re-ocupazón deterritórios palestinos po-

los israelis e conta sobre asmanifestazóns naquelacidade: unha pro-palestina; ados 50.000 a favor dosxudeus, que aquí tantosalientou a prensa; outra polapaz. E el pergunta, que paz?Que é defender a paz candocontemplamos –estarrecidospero pasivos– como un povoque só loita por sobreviver éexpulsado das súas terras,torturado, masacrado? Que édefender a paz candoestamos diante dunxenocídio? A abolizón de to-dos os exércitos, claro. Esautopía de que os xovens sol-dados de Israel e os seusreservistas, nun Estado ondeo servizo militar éobrigatório e mui longo, senegasen a disparar as armas,a continuaren sendo soldadospor orde de Iavé, ainda queeste teña en realidade asfeizóns do asasino de Sabra eShatila. Disparato: se foseasí, a terra dos palestinos se-ria ainda deles, nada disto es-taria pasando, todo seria unmau soño do que ao finalsempre logramos acordar.

Tamén conta o meu amigoque nunha Franza en plenacampaña eleitoral meios decomunicazón e partidos insis-ten surprendentemente moitomáis no fantasma do ánti-semitismo que está apercorrer, disque, de novoEuropa, que na aniquilazónprogramada de Palestina. Benpensado, o desurprendentemente sobra. Osxudeus levan moito tempoexercendo unha dobre chanta-xe: a do poderio económico ea do holocausto. Sonduplamente intocáveis,porque teñen cartos einfluéncia –e polo tanto unhaimensa capacidade detomaren represálias–, eporque a mínima crítica oureticéncia converte ao críticoou reticente en feroz ánti-semita. Os xudeus parecen es-tar no mundo para noslembrar que os demais somosen realidade verdugos enpoténcia, que dentro de todosnós aniña un monstro ánti-se-mita que calquercircunstáncia pode fazer acor-dar. Eles son por exceléncia ooutro, dizia-me non hai tantoapós unha abrupta discusónun poeta español, magnífico exudeu. Mellor que nonapliquemos o conto as mulle-res, porque a nosa outredadexustificaria entón todas asvinganzas, a considerazón pa-ranoica de calquer homecomo inimigo e verdugo a ex-terminar.

Estarrece-me pensar que,se algun dia se confirma quecertos problemas meus de saú-de obedecen a unha orixexudía, eu teño direito a sercidadá de Israel, a ocupar a pá-tria dos palestinos, a sentir-meainda por cima protexida polacoiraza do eterno vitimismo.♦

O pensamento dos grandes mestresen libros de petoSarmiento, Mounier, Ortega e Eloi Luís André na colección de Baía

José Ortega y Gasset.

Título: Cincuenta asasinatos breves e un pró-logo.Autor: Antonio Sánchez Lorenzo (versión galega de Ramón Gutiérrez Izquierdo.Edita:Xerais.

Un dos máis interesantes títu-los publicados o ano pasadoleva o suxerente nome de 50asasinatos breves e un prólo-go e a súa autoría está atribui-da a Antonio Sánchez Loren-zo. A obra insírese na trradi-ción dos libros comentados ourefeitos (tan querida de Borgesou Kafka) na cal Marco Dene-vi remata Falsificaciones(1984) tamén declarándosetraductor do seu propio libro.

O único certo aquí é a ver-sión galega de Ramón Gutié-rrez Izquierdo, o único autorreal dun volume novidoso nopanorama da narrativa galegaque se decanta pola microfic-ción, modalidade textual trans-xenérica que se pode remontara Rubén Darío ou Amado Ner-vo, en textos de 1892 e 1895respectivamente (La resurrec-ción de la rosae Elo b s t á c u l o ) ,aínda que vensendo tido co-mo o seu fun-dador o mexi-cano Julio To-rri (Ensayos yp o e m a s ,1917), perten-cente á xera-ción do Ate-neo que se ins-pirou enLamb, Steven-son, Wilde,E m e r s o n ,Shaw, Ches-terton, Baude-laire, A. Bertrand, Renard,Schwod, Laforge ou A. France.Como o carácter proteico damicroficción permite botarman de calquera xénero (litera-rio ou non), aquí atoparemosdesde microcontos derivadosda literatura popular, á cienciaficción ou ao realismo, pasan-do pola indispensábel novelanegra que no título se suxire.

Pero non todo son micro-contos. Considerando unha ex-tensión máxima de unha páxi-na, aquí atopamos 35 micro-contos: pero tamén hai seteque están entre máis de dúaspáxinas e menos de tres, e 3andan sobre as tres páxinas, fi-cando o resto entre unha páxi-na e dúas, ademais do que pe-cha o volume, que ten a lonxi-tude típica do conto. Resulta,entón, Cincuenta asasinatosbreves e un prólogo como un-ha viaxe cara á microficción naque se ensaian distintas lonxi-tudes. Esta indecisión non de-be ser vista como un defectoporque, segundo hai teoríasmáis restrictivas, tamén as hai(sobre todo entre os estadouni-denses) menos esixente e a ca-

lidade neste volume non des-merece duns a outros.

Mais, para un microtextoser microconto, debe contar ta-mén cun esquema narrativosubxacente (o mesmo do contotradicional, segundo a maioríada crítica) e, fundamentalmen-te, con intensidade narrativa.Todos os textos que GutiérrezIzquierdo reúne neste volumecumpren estes requisitos. Son,tamén, como lostregazos (lós-tregos é un dos máis de 40 no-mes que recibe esta practica es-crituraria) abaneando concien-cias a forza de estrañarnos me-diante a solidez e contundenciade cada un dos enxeños que semultiplican nun xogo de apa-rencias fragmentario que retor-ce a realidade con espírito fes-tivo e experimental.

Conteñen moito ludismo,moito amor pola literatura,moita ironía e irreverencia, in-clusive absurdo, pero en abso-luto poden ser calificados deevasivos. Ás veces, por exem-plo Os visitantes, son durísi-mas críticas a unha sociedadesen valores.

Tendencia á parodia

O emprego dos títulos comoparte da narración, típico domicroconto, aquí está presentenaViaxe ao futuro. Tamén haicasos de hipotexto, por exem-plo A falsa besta, que se escri-be desde A bela e a besta, ofre-cendo unha versión moi distin-ta e desconcertante –a reelabo-ración de material literario éunha constante nesta practica

textual– que serve para ilustrara tendencia á parodia que, des-de o mesmo inicio da minific-ción moderna esta presentenestes textos. A despersonali-zación das personaxes (que ta-mén ven reducido o seu núme-ro) é patente nos textos máisbreves (os máis numerosos).Pero por riba de calquera outracaracterística salientan dúas: ogolpe final sorpresivo (moiefectista pero tamén moi efec-tivo porque é froito dun grantraballo estructural) e a capaci-dade de suxerencia (é moi difí-cil lelos e pasar folla, obrigan apensar). Polo que atinxe á te-mática acódese a temas como amorte (social tamén), baleiroda vida ou a loita co destino.

Estes Cincuenta asasinatosbreves e un prólogo, repletosde xenialidade administrada enpequenas doses representanunha decidida aposta pola li-teratura como xogo, como pra-cer, como fonte e como desti-no, e tamén pola microficción,que entre nós conta con moipoucos precedentes aínda–non esquecemos con todo atentativa de Fran Alonso, a darevista Alem-parte ou os con-tos ínfimos da interrede) peroque ten un considerábel desen-volvemento en Hispanoaméri-ca e conta con cultivadores re-coñecidos como Huidobro,Borges, Cortázar, Arreola, Ra-mos Sucre, Torri, Andeson Im-bert, Ocatavio Paz, Rulfo,Bioy Casares, Monterroso,Marco Denevi ou ana MaríaShúa e Luísa Valenzuela (entreos máis novos) e que no Brasiltamén vai erguendo a cabezada man de nomes como o deDalton Trevisian, sendo en Eu-ropa imposíbel non mentar aRaymond Queneau.♦

XOSÉ M. EYRÉ

Nº 1.029Do 11 ao 17 de abril de 2002Ano XXV

A ironía deGonzalo NavazaUn galego que deixara en Ga-licia a súa familia haicincuenta anos recorre a unprograma de televisión paraatopar aosparentes per-didos.GonzaloNavaza teceao redor destefeito unha his-toria chea deironía tituladaSantos edefuntos,publicada porXerais e conilustracións deRamón Trigo. Navazaescribiu esta historia deemigrantes a partir dunhaproposta de que fixera un re-lato que incluíse a frase “omar o lonxe seguía a batercon forza”.♦

Poesía duninvestigadormariñoO mar está presente en Sedi-mentos. Non en van o autordeste libro de poemas, publi-cado en Espiral Maior, é Xa-vier Paz, investigador doCentro Oceanográfico deVigo,viaxeirono Océa-no Atlán-tico ecoñecedordo queagachan asaugas. Perotamén sedi-mentos sonos que vaideixando amemoria, o tempo, aexperiencia, as paixóns. Afir-ma Xosé María Álvarez Các-camo no prólogo que o libroé unha “feliz sorpresa” e quesae a luz tras “trinta anos deconcentrada augación interiore secreta”.♦

Dúas pezasde Xan da CovaO teatro de Xan da Cova. LaGaliciana e María Pita é unestudio de Goretti Sanmartínque salienta a importancia doautor ourensán e de dúaspezas que foron das primeirasmanifestacións teatraisdo séculoXIX. Aíndaque o valorliterario dasmesmas se-xa dubidoso,o certo é queson dous oa-sis na escasatradición gra-mática mono-lingüe do pa-ís. LaGaliciana permanecíainédita. A Xan da Cova,personaxe singular, atribuén-selle inventos como a lingua-xe do trampitán. Na Bibliote-ca Francisco Pillado.♦

FFIICCCCIIÓÓNN1. HARRY POTTER E A PEDRA

FILOSOFAL.J.K. Rowling.Galaxia.

2. O LADRÓN DE ESPERMA.Xavier Queipo.Xerais.

3. MEMORIA PARA XOANA.Marica Campo.Espiral Maior.

4. GANGA.Antón Lopo.Xerais.

5. ENDEREZO DESCOÑECIDO.Kressmann Taylor.Xerais.

NNOONN FFIICCCCIIÓÓNN1. A VIDA DO PADRE SARMIENTOCarlos Casares.Galaxia.

2. MARTÍN SARMIENTOFrancisco Carballo.A Nosa Terra.

3. CAROLINA OTERO.Marga do Val.A Nosa Terra.

4. A CARREIRA DO SALMÓN.Suso de Toro.Xerais.

5. MARTÍN SARMIENTO NAILUSTRACIÓN

Xosé Luís Barreiro.Bahía Edicións.

Tabela das letras

Librarias consultadas:Cartabón (Vigo). Couceiro (A Coruña). Michelena (Pontevedra).

Pedreira (Santiago). Souto (Lugo). Torga (Ourense).

Estes micro-contos,repletos dexenialidadeadministra-da enpequenasdoses,representanunhadecididaaposta polaliteraturacomo xogo

Espírito festivo e experimentalCincuenta asasinatos breves e un prólogo, un bo exemplo de microficción

Antonio Sánchez Lorenzo. PILAR R O DRÍG UEZ

Nº 1.029Do 11 ao 17 de abril de 2002

Ano XXV

Título: La infancia recuperada.Autor: Fernado Savater.Edita: Taurus, 2002.

Cando Fernando Savater eraalguén, é dicir, á altura de1976, o seu nome convocaba asmusas da provocación. Xa pu-blicara ensaios que, todo haique dicilo, petaban contra a li-ña de flotación do firmamentoorteguiano tan en boga, preci-samente, entre os mentores daseditoriais madrileñas que aco-llían o xoven filósofo de SanSebastián. Títulos como Nihi-lismo y acción, La filosofía ta-chada, Apología del sofista yotros sofismas concedéronlleunha dobre aura que lle permi-tiu ser ponderado como un pe-queno sabio entre os círculosmáis ilustrados do antifran-quismo editorial, á vez que, pa-ra boa parte da oposición de es-querdas, foi un referente de ra-dicalidade non marxista.

O seu Ensayo sobre Ciorané unha boa mostra do primeirodos perfís sinalados, mentresque, as continuadas entregasxornalísticas nos medios naci-dos logo da morte do ditadorserían clave para conformar asúa imaxe de pensador radical.

A prensa anarquista –porexemplo a revista Bicicleta– oucabeceiras ligadas o mesmísimoindependentismo vasco recolle-ron moitas da mensaxes liberta-ristas dun Savater que se con-verteu a finais dos anos setentaen referencia para sortear o “de-sencanto” ou desculpa para es-quecer a tempo corsés dogmáti-cos do marxismo leninismo.

Captado por El País, aíndaneste xornal realizou denunciasdas ausencias democráticas datransición. Un dos seus artigosmáis demoledores –e posibel-mente o que máis hoxe en díagostaría olvidar– foi aquel noque, a toda plana do rotativo deCebrián, debullou unha por un-ha todas as técnicas de tortura etormento que a Guarda Civil ea policía lle aplicaban aos deti-dos nas comisarías e cuarteli-ños do País Vasco.

Savater era aínda alguénnaqueles momentos en que aesquerda española batía en reti-rada, desordenada e acovarda-da, entre o entreguismo doPCE de Carrillo, a emerxenciagubernativa do PSOE e un con-fuso sentimento de vergoña an-te o nacionalismo vasco.

Os derradeiros folgos deSavater como activista deunoscando –hai máis de vinte anos–tentou transmutarse nunha es-pecie de Marco Panella espa-ñol e animar un novo, maisnunca creado, Partido Radical.

Antes, en 1976, FernandoSavater sorprendeu os seus lec-tores de obras de pensamentocun ensaio excepcional froitoda súa enciclopédica forma-ción e da súa prodixiosa capa-cidade memorística. Lector

compulsivo desde neno, quense enfrentou daquela, como ho-xe, ante La infancia recupera-da, sente ante todo unha enve-xa sa ante a ximnástica memo-ria de Savater. O escritor, re-memorando a súa mocidade enenez, factura os hábitos ideo-lóxicos desprendidos das súaslecturas de títulos clásicos daliteratura de evasión xuvenil.Os ensaios que compoñen Lainfancia recuperada teñen dúasvoces. Protagonizada unha po-la memoria do neno lector eoutra polas reflexións dun filó-sofo que logra atopar vieiros desubversión e posturas de rebel-día nos herois de novelas econtos.

Unha cita de Bataille –”Aliteratura é a infancia ao fin re-cuperada”– sérvelle de pórticopara airear osseus mitos electuras. Ste-venson, Verne,Conan Doyle,Karl May,Emilio Salga-ri, Jack Lon-don, ZaneGrey e coneles MiguelStrogoff, A illado tesouro,Winnetou...

T a m é nBorges, Agat-ha Christie, H.G. Wells, E. A.Poe e Love-craft e sobretodos eles oGuillerme deR i c h m a lCrompton, lectura favorita deSavater –e de tantos de nós–con once anos.

Unha pequena nota do Sa-vater de 1976 –ano da primeiraedición de La infancia recupe-rada– convértese en clarivi-dente cando ao referirse a JohnRonald Reuel Tolkien sorprén-dese que, naquela altura, nin-gún libro seu fora aínda publi-cado en España. O que, segun-do Savater falaba “moi claro daperspicacia editorial dos nososmagnates da imprenta”.

Cando Savater era alguén,por aqueles mesmos anos, refe-xionaba igualmente sobre a no-vela Félix de Azúa (El géneroneutro, La Gaya Ciencia). Osdous evoluíron polo sesgo co-lonial que agacha toda a litera-tura xuvenil de tradición anglo-saxona. Actuaron en conse-cuencia e, hoxe, aparellados in-telectualmente, perpetran omesmo pensamento e gozandos privilexios do columnadocapitalino. Enterros, como o deUnamuno en Salamanca, po-den repetirse. As lecturas dosprotagonistas literarios de Lainfancia recuperada, mesmoobrigatoriamente, tamén.♦

X. ENRIQUE ACUÑA

A cordura recuperadaO drama de Fernando Savater

Osderradeirosfolgos deSavatercomoactivistadeunoscando –haimáis devinte anos–tentoutransmutar-se nunhaespecie deMarcoPanellaespañol

Salamanca, 1936. Os falanxistas homenaxean brazo en alto o féretro de Unamuno.

A asistencia é numerosa a un en-contro no que participan maiori-tariamente ensinantes. Xa eranmáis de douscentos os matricu-lados unha semana antes do seucomezo e, segundo a comisiónorganizadoras, as xornadas ten-tan respostas ás demandas destecolectivo. O historiador Francis-co Carballo encárgase de inau-guralas cunha conferencia queentronca a alfabetización en lin-gua propia co Padre Sarmiento,a figura homenaxeada o vindei-ro dezasete de maio, a través daspropostas do frei.

O groso do programa dasxornadas compóñeno os semi-narios e obradoiros, xeralmentevariados para ofrecer ferramen-tas de traballo nas aulas aosprofesores. Por exemplo, nestaedición ofértase un obradoirosobre internet co programaCLIC e no que se inclúen acti-vidades de diferentes materiasen galego, e outro ao redor daexperiencia Ponte nas ondas.Os promotores desta iniciativaradiofónica, ensinantes do Con-dado e Baixo Miño, explicaráneste achegamento a outras cul-tura a través dos micrófonosabertos aos alumnos. Ponte nasondas atravesa fronteiras e pon

en contacto a escolares galegos,portugueses, africanos e ameri-canos que, ademais, contan coaparticipación de persoeiros domundo da cultura.

Habitual é xa nas xornadascompostelás que autores litera-rios acheguen a súa obra aosensinantes facendo unha análi-se propia da mesma. Nesta edi-ción serán Alfonso Pexegueiro,Luísa Villalta e Salvador Gar-cía Bodaño. Tamén os asis-tentes terán a oportunidade deasistir a obradoiros de poesía,narrativa e teatro así como a se-minarios centrados na poesíade mulleres e nas literaturasgalega, portuguesa e mundial.Este encontro é tamén marcode presentación da BibliotecaVirtual Galega, cuios obxecti-vos explican a profesoras Lau-ra Tato e Neves Rodríguez.

Como non todo van ser de-beres, os asistentes ás xornadasteñen a oportunidade de disfru-tar de Carlos Blanco cun espec-táculo que promete: “Contos dalingua bífida ou como acabardunha vez por todas co machis-mo inherente á 1ª persoa do sin-gular do verbo falar”. O sábadotamén será proxectado o filmedocumental de Xan Leira Cas-

telao e os irmáns da liberdade,centrada no exilio narrado po-los seus protagonistas.

Para pechar, o domingo de-bátese se o proceso normaliza-dor da lingua está nun momen-to de avance ou retroceso.Sentaranse na mesma mesaXesús Paulo González Morei-ras, director xeral de Política

Lingüística, Camilo Brandín,profesor e psicolingüista, Mar-ta Dacosta, responsábel de nor-malización da CIG-Ensino eXosé Ramón Freixeiro Mato,profesor e representante da AS-PG. Aínda hai máis: Suso deToro na conferencia de clausu-ra disertará ao redor da rela-ción entre literatura e poder.♦

Nº 1.029Do 11 ao 17 de abril de 2002Ano XXV

Terra e TempoNº 18. Setembro-decembro 2001. Prezo 3 euros.Dirixe: Mª do Carmo García Negro.Edita: UPG.

O tema principal deste núme-ro é a mundialización e oimperialismo. José ManuelNaredo, Carlos Mella e XoséRamón García dan as chavesde ambos os procesos naactualidade. Xulio Ríos desta-ca a discrepancia chinesa. Oministro de Informaciónpalestino,IasserAbedRabbo,explica asliñas mes-tras daocupaciónisraelita.GuillermeVázquez re-para navixencia dos movementos deliberación nacional. Xoán Car-los Garrido explica en queconsiste o antinacionalismo.Contén ilustracións de XaquínMarín.♦

Letras chairegasNº 3. Ano 2002.Edita: Asociación Cultural Xermolos.

Este número está adicado inte-gramente á figura de XoséChao Rego. Faise un pequenopercorrido pola súa biografía edáse conta da súa bibliografía.Inclúese unha antoloxía dassúas obras, con retallosdos seusmáisimportan-tes libros.Xabier Va-rela inclúeo seucómic Afraga donoroeste.ColaboranBernardoGarcía, Xoaquín Campo,Daniel López, Marica Campoe Xosé Antón Miguélez.♦

A TaboadaNº 4. Decembro 2001. Prezo 4,8 euros.Coordenan: Reis Camiña e Marcos Seixo.Edita: AA CC A Cabana, de Moraña e O Meigallo, de Cuntis.

Son moitos os temas tratadosneste número. Alfredo Garcíaescribe ao redor do meigallo,pedra angular da medicinamáxico-relixiosa. XoánCarlos Folgar fai unhaaproximación histórica ádevoción a Santa Margaridaen Saiáns (Moraña). XoséCasal re-corda aorixe edesenvol-vementodo lugarde SantaLucía.MarcosSeixo lem-bra a figurado xornalis-ta ManuelMesejo Campos, coñecidocomo o poeta de Guldrís.Fernando González continúaa explicación da lingua doscanteiros.♦

De Asturiasás VegasTítulo: Viva las Vegas.Grupo: Viva Las Vegas.Edita: Ediciones Acuarela.

Aínda que xa hai tres mesesque o disco Viva las Vegas es-tá dispoñíbel nas tendas, traé-molo de novo á actualidadepola visita que os músicos deManta Ray fan a Galicia. Vivalas Vegas é o nome do proxec-to e do primeiro compacto deJosé Luís García e FranRudow, cantante epercusionista respectivamente,da banda asturiana. Os doussó, armados dainstrumentación xa utilizada

en Manta Ray, constrúen undisco intimista, que transmitenon poucas veces frío e quecaptura momento inacabados.Non é causal a busqueda dosdous asturianos dunha atmos-fera hipnótica que, traza, oque sería para eles a banda so-nora ideal. Experimentan coque xa se iniciaran en MantaRay, como se pode comprobarnos concertos depresentación.♦

Todo Carlos NúñezTítulo: Todos os mundos.Autor: Carlos Núñez.Edita: BMG.

Para poñer fin a unha etapa -posibelmente este sexa o seuúltimo disco con BMG-,Carlos Núñez realizou unhaselección dos seus temas dosdiscos Os amores libres, A ir-mandade das estrelas e Maiolongo. Aproveitou o gaiteiropara incluír algunhas das cola-boracións menos coñecidaspara o público galego: coarpista suízo Andreas Wollen-weider, co irlandés Liam

O´Flynn ou co guitarrista bre-tón Dan Ar Braz. Núñez xaestá preparando o seu vindeirotraballo no que a protagonistaé a música bretona.♦

Pola Galicia dos 50Título: The spanish recordings. Galicia.Autor: Música popular recollida por Alan Lomax.Edita: Rounder Records.

Curioso o personaxe, e,tamén, curioso o disco. Oestadounidense Alan Lomax,que traballaba na Bibliotecado Congreso, realizou unhaviaxe a Galicia nos anoscincuenta na que recolleu amúsica popular, especialmente

o canto. Pasaba por Ribadavia,Faramontaos, Avión, Hío, ouCorcubión, e pedía ásmulleres que cantaran, aoscanteiros que interpretaran assúas propias melodías, aospaisanos que tocaran o chifro,etc. O seu legado permanecena fundación que leva o seunome, pero as gravacións dapenínsula están sendo editadasaquí. Tócalle o turno ásgalegas, en estado puro, senartificios; o disco é tan intensocomo primitivo. Lomaxlembra aínda os seusencontros coa garda civil fran-quista e as sospeitas quelevantaba a súa equipa de gra-vación. Paga a pena visitar apáxina www.alan-lomax.com.♦

Os ensinantes de lingua e literaturaatópanse en CompostelaArrancan o 12 de abril as Xornadas da CIG e AS-PG

A.N.T.De novo Compostela volta a ser o punto de encontro e inter-cambio de experiencias para os profesores de lingua e litera-tura galegas. Do 12 ao 14 de abril as xornadas que organizanCIG e AS-PG teñen lugar na Facultade de Ciencias da Edu-cación. Vintecinco seminarios, un debate, unha actuación tea-tral e a proxección dunha película documental conforman oprograma destas duodécimas xornadas de lingua e literatura.

Francisco Carballo inaugura as xornadas. A . N .T.

Nocturne é, segundo a crítica,“un disco de boleros cociñadosa lume lento no idioma dojazz”. Con este traballo, Hadenacadou o recoñecemento doGrammy 2002 na categoría dejazz latino. Será estes os temasque ofreza no concerto do fes-tival coruñés. Para gravar Noc-turne acompañouse de presti-xiosos músicos latinos como opianista Gonzalo Rubalcaba eo tamén cubano Ignacio Berroana batería. A linguaxe do discofala de amor, bares e noite enun dos seus temas participa oguitarrista Pat Metheny.

Pero posibelmente a pro-posta máis novedosa do cicloleva o nome de Aziza MustafáZadeh, cantante e pianista deAzerbayán. O campo do jazzamplíase da man desta mullerque tende pontes entre Orien-te e Occidente, entre a músicaclásica e o jazz. A súa vozlembra harmonías étnicas ediante do piano fai gala devirtuosismo. Este concerto,que na fundación recoñecencomo a aposta do festival, tenlugar o 22 de abril. Swing e

be-pop chegan o día 24 cocuarteto do clarinetista e sa-xofonista Ken Peplowski,considerado un dos melloresdo jazz actual con incursiónsna bossa nova e na músicaclásica. Na Coruña actúaxunto a Howard Alden queaportara o seu saber na guita-rra no espectáculo Música deAntonio Carlos Jobím.

Para pechar o ciclo de con-certos o venres 26 fórmase ungrupo de excepción: o saxoBennie Wallace, Mulgrew Mi-ller, pianista, N.H. Orsted Pe-dersen, contrabaixo habitual deÓscar Peterson, e Alven Que-en, batería en cuio currículumconsta ter tocado co mesmoJohn Coltrane. Os catro impar-ten unha clase mestra o xoves25 durante catro horas na fun-dación. Quen estea interesadopode incribirse en www.fba-rrie.org. O jazz salta á pantallagrande cun ciclo de cine quearranca o día once con O trom-petista e sigue con Quero vivir,A historia de Glenn Miller, Na-ce unha canción e Ascensorpara o cadalso.♦

Nº 1.029Do 11 ao 17 de abril de 2002

Ano XXV

ler é ser

OBRA POÉTICA COMPLETAManuel María

PREMIOMELLOR LIBRO DO ANO 2001

FEDERACIÓN DE LIBREIROS DE GALICIAXI Edición Premios Irmandade do Libro

Á venda en todas as librerías

O jazz latino de Charlie Haden abre o ciclo da CoruñaConcertos, clases e cinema no festival da Barrié do 21 ao 26 de abril

A.N.T.Programadores e xentes daprofesión acuden á Feira doTeatro para atoparse coasmontaxes recentes en Galiciaasí como para coñecer espec-táculos chegados de Madrid,Asturias e Castela-A Mancha.A décima edición da feira co-mezou o día 9 e péchase o sá-bado 13 con Footing, a pezade Gustavo Pernas que Ánco-

ra Producción representa po-los escenarios desde hai me-ses. O mércores 10 na noite osespectadores tiveron a oportu-nidade de asistir á estrea enGalicia da montaxe MiguelHernández, unha homenaxeao poeta artellada pola compa-ñía madrileña Teatro Meridio-nal. Estréanse ademais na fei-ra Los poderes de Lila, dosmanchegos Teatro de Malta e

as porduccións galegas Rat-man & Robin de Bacana, oxoves 11, Con flores a María,de Teatro da Lúa, e Porca vitade Teatro Maltés, estas últi-mas venres 12 na Nasa.

A Feira non cumpre efi-cazmente o seu papel de trin-que das produccións teatraisgalegas, tal como manifesta-ron os directores Roberto Vi-dal Bolaño e Eduardo Alonso.

Ambos queixáronse do axus-tado calendario desta cita. Pa-ra Alonso, que exhibe na feiraa montaxe Alta comedia, aoredor da soedade e do fracasoamoroso, a situación idealconsistiría en estrear as pro-duccións neste evento. Segun-do manifestou o director écontradictorio que os progra-madores sexan asistentes des-tacados á feira cando a maio-

ría das pezas xa levan un anoxirando por vilas e cidades dopaís. Supermáis!!!, de TalíaTeatro, Xan Trapalla, de Mo-nicreques de Kukas, Fausto,de Teatro de Ningures, Jiñolde Títeres Trompicallo e Amorte e a doncela, de Produc-cións Librescena, son algun-has das pezas que aínda se po-den ver neste últimos días defeira.♦

Títeres, danza, poesía e drama na Feira do TeatroEduardo Alonso considera que non está funcionando como trinque dos espectáculos

A.N.TO Pazo da Ópera da Coruña é o escenario no que se inaugura oséptimo ciclo de Jazz da Fundación Barrié. O recente gañadordun Grammy Charlie Haden abre o 21 de abril esta cita na que,ademais, a asistencia é gratuíta previa retirada de convites nafundación, en cuio auditorio celebraranse o resto dos concer-tos. Unha moi boa oportunidade para os afeccionados ao jazz.

Charlie Haden e Bennie Wallace.

Nº 1.010 ● Do 26 de

O ÚNICO PERIÓDICO INFANTIL CUN SUPLEMENTO PARA ADULTOS QUE SE CHAMA A NOSA TERRA

Os habitantes de Tenochtitlán mós-transe nas últimas semanas fonda-mente preocupados polas noticiasque falan da aproximación á súacidade de tropas estraxeiras, enconcreto españolas, baixo mandodun militar chamado Hernán Cortés.

A capital azteca ten máis de250 mil habitantes, é unha dasmáis importantes de México e asúa historia exténdese desde oséculo XII ao XVI no que nos

encontramos.

Unha mostrada mellor cultura azteca

En Tenochtitlán están presentes osgrandes hachádegos científicos eartísticos da gran cultura azteca. Acidade encóntrase ás beiras do laTexcoco. As edificacións erguenseen medio da auga e rodeadas desoleados volcáns. As comunica-

cións con terrra firme están feitas através de longas pontes. Taménposúe canais, ruas, templosdestacados e torres escalonadas.Entre os aztecas de Tenochtitláncircula o rumor de que HernánCortés é ben pouco cortés, pois teno costume de cortarlle os dedos ea lingua aos que o desobedecene de perseguir os seus prisioneiroscon cans esfameados e salvaxesque os acaban devorando.♦

PEPE C ARREIR O

a cidade conta con 250 milhabitantes e unha gran beleza

preocupaci N EN TENOCHTITL NPOLA CHEGADA DOS ESPA OIS

ENTRE OS MAMÍFEROS HAITRES MANEIRAS DE ANDAR.OS PLANTÍGRADOS PO U S A NA PLANTA ENTEIRA DASPATAS. É O CASO DO OSOOU DO PORCO TEIXO.OUTROS VAN Á CARREIRA,TEÑEN UN ESPIÑAZO

FLEXÍBEL E SÓ APOIAN OSDEDOS. É O CASO, PO REXEMPLO, DO GATO.CHÁMANSE DIXITÍGRADOS.POR FIN, HAI UNHA TERCEIRACLASE QUE VAI Á CARREIRARÁPIDA E DURANTE MOITOT E M PO, POR ISO APOIA SÓ

AS PEZUÑAS. É O CASO PO REXEMPLO DOS CABALOS.OS HUMANOS SOMOSPLANTÍGRADOS PO R Q U EAPOIAMOS TODA A PLANTA,PERO CANDO CORREMOSFIXÁDEVOS QUE APOIAMOSSÓ A PUNTA DO PÉ.♦

Os Bolechasvan acamparao camping.Levan astendasenriba do coche.

LIBROS NOVOS

Cancións deaquí e acolá eMelodíaspaisanasA editorial Baía ven depresentar dous libros nosque a música acompañaás letras. Trátase deCancións de aquí e acolá(cancións tradicionaisgalegas harmonizadas atres voces) e de Melodíaspaisanas (para dúo defrautas de bico en dó oufrautas traveseiras,óboes, clarinetes, trom-petas ou violíns). A res-ponsabilidade da primei-ra obra corresponde aPaulino Pereiro, quentamén se encargou daharmonización da segun-da. Os libros veñenacompañados dun CD.♦

o Fogueteo Foguete

O foguete sobe ó ceocomo un raio.Perde forza e cae ó channun desmaio.

¡O foguete chega ás nubes!¡Que bravura!¡Que de estalos! ¡Que ruído!¡Pouco dura!

Mais a cana do foguetecae de plano.¡Que aguillada de xoguete!¡Que galano!

Manuel María(do libro

Os soños na gaiola)

PEPE

CA

RREI

RO

VAN DE ACAMPADA 1

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

DIME COMO ANDAS E DIREICHE QUEN ES

CA

LRO

S SI

LVA

R

Nº 1.010 ● Do 26 de Novembro ao 2 de Decembro de 2001 ● Ano XXIV

“Carme, patroa dos mariñeiros ede grande arraigo na nosa cultura,é un nome en claro retroceso. Coi-do que fartou un pouco. Moitasmulleres tiñan problemas de ho-monimia: nun mesmo grupo habíaunha Carme, unha Mari Carme,unha Carmela, etc.”, explica AnaIsabel Boullón, profesora de lin-gua galega na universidade com-postelá e adicada aos estudios deonomástica. Traballa nunha inves-tigación, que iniciou co tamén pro-fesor Fernando Tato, sobre o cam-bio de nomes nas últimas décadasen Galicia. Ana Isabel Boullónelaborou un ranking dos vintecin-co primeiros nomes de nenos e ne-nas durante as décadas dos coren-ta, sesenta e noventa. “A onomás-tica depende de factores políticos,culturais, económicos. Está moirelacionada coas modas”, di.

A década do sesenta é na quese poden apreciar as tendenciasonomásticas do franquismo. Tan-to a Igrexa como o rexistro civilimpedían certos nomes “malsoan-tes” e, por exemplo, impuñan pa-ra as mulleres un “María” ante-rior. Nos anos corenta 153 nenasde cada mil chamábanse Maríadel Carmen; nos anos sesenta 106de cada milleiro. Para os rapaces,Manuel tiña unha porcentaxe se-mellante. “Pese o descenso, Ma-nuel é un nome que está repuntan-do”, afirma a filóloga compostelá.

¿Cales son os preferidos nosnoventa, cando xa acadan a pleni-tude os cambios lexislativos pro-movidos tras a morte de Franco?Segundo o estudio de Ana IsabelBoullón, cuios datos base proce-den do Instituto Galego de Estatís-tica para as rapazas predominan osnome bisílabos: Laura, Sara, Alba,Marta, Paula ou Sandra. Para eles,Adrián, Daniel, David, Diego, Ale-jandro, Pablo e Iván. Baixaronmoitos postos os nomes compostoscomo María José, Ana María, Ma-ría Dolores, José Antonio, JoséLuís e Juan Carlos. Sobrevive noposto 23 do ranking dos noventaJosé Manuel. Os nomes tradicio-nais durante as primeras oito déca-das do século XX xa non aparecenentre os primeiros 25 dos noventa.Son Jesús, Antonio, José, Josefa,Manuela ou Concepción. Só sesalvan Manuel e María.

De Brais a Kevin

¿E que hai dos nomes galegos? “Ésignificativo que algúns xa se co-

locaran nos vintecinco primeirosdos noventa”, apunta a autora doestudio. Estes son Brais, Iago, An-tía e Iria. Fóra do ranking, perogañando terreo Sabela, Uxía, Roi eAndré. Como noutros países euro-peos a influencia anglosaxona dei-

xase notar e entre os vintecinconomes máis utilizados nos anosnoventa atópanse Cristián e Lore-na. Entre os cen máis solicitados,Jessica, Jennifer, Sheila e Kevin.

Do traballo, cuio adianto publi-ca a Rivista Italiana di Onomástica

tíranse conclusións. Primeira, aelección dos nomes rexistrou unenorme cambio en Galicia. Segun-da, o abano onde escoller hoxendíaé moitísimo máis amplo –Laura é onome máis usado nos noventa perosó supón un 41 por mil do total–.Terceira, as modas onomásticasson fugaces. “Vanesa era un nomemoi frecuente nos anos oitenta quepracticamente foi esmorecendo”,explica Boullón. Por unha parte, ainfluencia dos medios de comuni-cación posibilita un maior acceso anomes diferentes, aínda que provo-que situacións esperpénticas comoa dos pais aos que lle ven de ser ne-

gado no xulgado poñerlle ao seu fi-llo David Bustamante. Por outra, aigrexa católica e o santoral xa nonson fonte onomástica.

Se antes, os nomes preferidosduraban décadas, agora a súa vi-da é máis curta. A Ana IsabelBoullón apaixónalle o estudioonomástico por toda a informa-ción complementaria que ofrece.Por esa razón convida a todos osinteresados a participar no con-greso que se celebrara en Com-postela no mes de setembro. “Vi-rán estudiosos dos apelidos, to-pónimos e tamén dos nomes dosbarcos, das vacas ou dos cans”.♦

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

As Vanesaspasan de moda

A. ESTÉVEZ

Os nenos de hoxendía xa non se chaman como os de hai cua-renta anos, nen sequera como os de hai vinte. As Lauras eos Diegos foron substituíndo ás Carmes e aos José Antonios.

1. Adrián2. Daniel3. David4. Alejandro5. Diego6. Pablo7. Iván8. Javier9. Rubén10. Sergio11. Manuel12. Miguel13. Carlos14. Cristián

15. Alberto16. Jorge17. Martín18. Iago19. Brais20. Marcos21. Ángel22. Óscar23. Álvaro24. José Manuel25. Borja

1. Laura2. Andrea3. María4. Cristina5. Alba6. Sara7. Lucía8. Marta9. Paula10. Ana11. Noelia12. Raquel13. Tania14. Patricia

15. Sandra16. Nerea17. Lorena18. Tamara19. Beatriz20. Silvia21. Iria22. Carla23. Natalia24. Antía25. Rocío

Os 25 nomes máis frecuentes da década dos 90MASCULINOS FEMININOS

O argumento resultaba simple:unha familia galega arruinadapola entrada en vigor das cotaslácteas decide reorientar a pro-ducción gandeira cara a produc-ción de carne humana. “Servi-mos a mellor carne porque nosgusta a xente”, é o lema desta

familia afectada polo LSD queprovoca accidentes na estradapara contar con material deabondo para os chourizos e chi-charróns. A matanza dos garru-los lisérxicos foi o titulo escollidopor Toñito Blanco –ninguén ochamaba Antonio- para a pelícu-

la estreada en 1993 e protagoni-zada entre outros por ManuelManquiña, e Silvia Superstar,daquela aínda sen Killer Barbies.

Blanco rodou a película co-mo facía todas as cousas: con-tando cos amigos e vendendobonos a mil cincocentas pese-

tas que daban dereito a partici-par no “primeiro proxecto au-diovisual independente do pa-ís”. Aquel exceso de motoserrae salsa de tomate era promo-cionada polo seu director como“un retrato certeiro e axustadoda Galicia real que se escondetras os fastos do Xacobeo 93”.A secuela teatral seria posta enpé polo grupo Artello e chama-ríase A matanza dos Seixas.

Da figura de Toñito Blanco,que morreu en 1994 aos trintaanos, trata o libro Textos de va-rios tipos (Editorial Tris Tram)que recolle algunhas das súasmáis sonadas ocorrencias, engalego e castelán, como con-verter a John Balan, o home or-questra do Morrazo, e o vampi-ro Vladimir, personaxe inclasifi-cábel de Pontevedra, en prota-gonistas dos anuncios da TVG.Na canle pública traballabaBlanco, aínda que non tiña nin-gún reparo en criticar a cutrezdos premios de 2.000 pesetassorteados entre as amas de ca-sa, en parodiar a omnipresen-cia de Fraga na grella da TVGideando o programa Todoma-nolo ou en defender A ver quevai ser esto, aventura efémerado humorista Xesús “Chichi”Campos na canle.

Home-slogan

Tres amigos escriben sobre To-ñito Blanco neste libro e os tresvencellados tamén á TVG:Eduardo Galán, Suso Iglesias ePepe Coira. “Antonio era uncóctel explosivo, feito de culturapopular e clásica, cabeza quen-te en perpetua actividade, axita-dor cultural capaz de movermesmo aos máis reticentes, ho-me-slogan incansábel, un coñe-cedor dos medios que sabía daimportancia de insistir neles,machaconamente, coas mesmateimas, ata a saciedade”.

Televisión, cómic e cine eranas súas fontes; actuou e foi guio-nista no espacio televisivo Com-posteláns, colaborou en A tumbaaberta e escribiu no Diario deGalicia. Tamén a droga o acom-pañaba con frecuencia, tal comose lembra no libro: “era moi débilpara aguantar o choque directocoa parte do mundo real que nonlle gustaba”. Morreu de sobredo-se e deixou tras de si unha mo-rea de amigos, un tratado sobrea televisión de culto, unha pelí-cula gore que, tras a súa morte,circulou en vídeo de man enman e un bosquexo dunha seriepara John Balan. Admiraba o ci-ne de Alfred Hitchcock e non en-tendía como aínda ninguén re-saltara o extraordinario parecidoentre o director e Otero .♦

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

A Bela Oteroe MaríaBonitaMARGA ROMERO

Abril afoga o alentodas estrelas paraubicalas entre os

mitos. Falece no soñoMaría Félix, o día do seu88 aniversario e hai agora37 anos o mito sobrevivíaa morte de CarolinaOtero. A mexicana quixoser a Bela Otero. Ousadía.Xuntas asisten no MoulinRouge o 5 de novembro de1954 á estrea da películadirixida por RichardPottier protagonizada polaFélix. A Otero tiña 86anos, chorou e debeumorreu un pouco. Non llegustou. O certo é que nofilme a mexicana nonconvence como BelaOtero. Sobre as dúas sementiu, era a súa unhafermosura fatal, queescollía aos homes. Maríacasaba, Carolinaretorcíaos por alí, ondeanda o pulso, para queabrisen a man e caese asúa xenerosidade.Nacéronlles homes que asamaron polas fotografías.Foron imaxes. CarlosFuentes fala das dúas, naZona Sagrada de María,en Cambio de Piel do díada morte de CarolinaOtero, o sagrado trócasenun útero rancio.Nacíanlles imitadoras eSalvador Novo publicou a“receita de beleza deMaría Felíx”, GómezCarrillo a “arte de serfermosa” da Otero.Amaron as xoias, amexicana coleccionábaas,mañá mataranse por elas.A galega, damaendiamantada, gozou detodas as perlas e o seupracer perdíase no tapeteverde onde xiraba a roda.As dúas gozaron defortunas inmensas, a daprimeira para o pobo deMéxico, a da segunda, xainexistente, para os pobresde Valga. No libro Unaraya en el agua, OctavioPaz, di que María naceudúas veces: os seus paisenxendrárona e eladespois inventouse a simesma. Á nena de ValgaAgustina, violárona e logoela transformouse e foiCarolina, a Bela Otero, foio seu parto. María dicíaque o futuro da muller sóera posíbel aliándose coshomes, Carolina non vivíano futuro. María Félixdixo que ela só foi unhamuller con corazón dehome. Outros abriles viránpara poñer as cousas noseu lugar. Tamén oscorazóns.♦♦

GARRINCHAHAI QUE TER

EN CONTA, MEODORO,Q U E D E U S É

OMNIPRESENTE...

Q U E E S T À E NTODAS PARTES,S E Ñ O R M E O D O R O

¡ÍIIIIIIIH...!POIS NON GA S TA R Á

N A D AEN PUBLICIDADE...¿OMNI...

Q U É ?

O CÓCTEL EXPLOSIVO DE

TOÑITO BLANCOA.N.T.

A solución de Toñito Blanco para combater as cotas lácteas era dedicar-se á produción cárnica humana. Textos de varios tipos é un libro quelembra ao cineasta, creativo da TVG e articulista falecido hai oito anos.

Jacobo (Juan Diego Botto) entrano museo de arte contemporáneae Claudia (Laura Mañá) obsér-vao desde unha das fiestras. Éunha das esceas que a equipa deTrece Badaladas, formada pormáis de oitenta profesionais, gra-va o o luns 8 de marzo noCGAC. A secuencia vaise obten-do amodiño e aínda que todo es-tá previsto ao milímetro, hai de-talles que xurden sobre a mar-cha. Nun dos planos, por exem-plo, o director da película, Xa-vier Villaverde e o director de fo-tografía, Javier Salmones, de-ciden cara que lado, esquerdo oudereito, debe dirixir a súa mira-da, Claudia. Para o director a re-ferencia fundamental é un pe-queno monitor no que ve o querecolle a cámara. Como a actrizestá no interior do edificio, as in-dicacións fánselle a unha axu-dante de dirección através doswalki-talkies.

A equipa de produción taménestá intercomunicada e trata deter todo baixo control. Neste casocortar o tráfico cando é preciso

ou transmitir a orde de “silen-cio”. Iso só acontece cando todoestá preparado. Daquela comezaa gravación e o axudante de di-rección indica o momento no quese pon en marcha o proceso coaorde de “motor”. A continuacióno director de son, Mark, ten quedar a súa aprobación coa palabra“roda”. A fita comeza a correr,escoitase “oitenta e catro, tres,primeira” e daquela o axudantede dirección berra “acción” . Aoremate escoitamos “cortamos”.

Ao carón da cadeira do direc-tor hai outras dúas co nome es-crito nas costas. Unha a do direc-tor de fotografía, Javier Salmo-nes e outra a da script, EncarnaAlonso. Leva pendurado un cro-nómetro e ten que estar especial-mente atenta a todo o que sucedeno monitor porque é a encargadade levar o control de continuida-de, para que por exemplo, dunplano a outro non desapareza al-gún obxecto.

Durante o día tamén se gra-varon escenas no interior doCCAC que acolle, para a ficción,

unha exposición de esculturas deMateo Batista, o pai de Jacobo eque elaborou como parte da es-cenografía o catalán Roger Subi-rachs. Nas rodaxes, ademais deimaxes, grávanse “ambientes”.Por exemplo, os pasos dos ta-cóns de Claudia cando entra nasala da exposición que presideun enorme retrato en branco enegro de Luís Tosar, caracteriza-do cuns anos máis. Nese mo-mento non se pode escoitar “nen

o roce da roupa” advirte aos pre-sentes un técnico.

Ademais dos trinta actores,en toda a película van interviruns 500 figurantes. Para este díaprecisábanse seis visitantes,dous estudantes, un home conpinta de intelectual e unha guía.Mentres agardan o momento noque teñen que entrar en escena, aalgúns non é doado distinguilosdos espectadores que asisten arodaxe. Entre o público tamén se

distingue ao actor Luís Tosar,que hoxe non traballa pero quevisita a rodaxe acompañado dedous actores galegos. A grava-ción, que comezou o 25 de fe-breiro, chegou ao seu ecuador, edurante este tempo a xente da ci-dade e os turistas, tiveron aoportunidade de asistir á rodaxeen diferentes zonas do casco ve-llo como a Praza do Toral, deCervantes ou a Rúa Nova, ondeestá ubicada a casa de Jacobo.Ademais do CGAC, buscáronseoutras localizacións como aigrexa de Santo Agustíño ou oHospital Xeral, que é o Psiquiá-trico no que está internada a naido protagonista.

A rodaxe precédelle un nonmenos intenso traballo. Hai quepreparar todo o cableado, as cá-maras, os focos... pero tamén assalas de vestiario e maquillaxe,o catering... e por suposto o es-cenario. A orde de traballo re-colle por escrito minuto a minu-to cada tarefa, entre elas, a horaá que teñen que recollerse osactores no hotel.♦

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

Unha tarde na rodaxe de Trece BadaladasPAULA BERGANTIÑOS

Aproveitamos a gravación da película Trece Badaladas en Santiago para coñecer de primeira manque é o que sucede nun día de rodaxe. O director: Xavier Villaverde. Os protagonistas: Juan Die-go Botto, Luis Tosar e Marta Etura. O guión: adaptación dun relato do escritor Suso de Toro.

Trece Badaladas conta a his-toria de Jacobo (Juan DiegoBotto) un mozo escultor quevolve a Santiago, a súa cidadenatal, despois de 15 anos por-que descubre que a súa nai,que tiña por morta, está in-ternada nun psiquiátrico. O

encontro co pasado, di a súasipnose, levaráo ao centrodun pesadelo sen saída. Estaé a terceira longametraxe deXavier Villaverde, despois deContinental (1989) e Fisterra(1998), un thriller de xénerofantástico e de terror.♦♦

Un relato fantásticoe terrorífico

A . PA N AR O

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

Hai tempo un dos fabricantes devideoconsolas anunciou o fin doseu propio negocio co espalla-mento do pc. “¿Quen vai querermercar unha consola se só pode-mos ofrecer xogos de platafor-mas?”. Trabucouse totalmente.Hoxendía, o mercado das con-solas convive plenamente cosxogos para ordenador e, obvia-mente non se adica unicamenteaos xogos de plataformas.

É certo que este tipo de xo-go, baseado nun personaxe ca-rismático que ten que andar pu-lando e eliminando inimigos du-rante varias fases que pasan co-ma un travelling cinematográfi-co, foi o referente do seu sopor-te, pero na última década sufriuunha enorme transformación,gracias ás novas capacidadestécnicas dos aparellos. Introdu-

ciuse a terceira dimensión, fu-xiuse do sistema de cambio defases a través dun poderoso ini-migo final e engadíronse moitostipos de monstros e adversariosque rachasen a monotonía de es-tar sempre repartindo espadazosentre vellos coñecidos.

Tanto evolucionou o xéneroque incluso perdeu parte da súaidentidade. É por iso que seagradece o retorno ao arcadepuro do xogo Maximo. A com-pañía Capcom rescatou da súagaveta as ideas dos seus ante-riores xogos, como o clásicoGhosts & Goblins e construíuunha aventura tan divertida co-ma as dos anos 80 pero tan difí-cil tamén coma aquelas.

Creada orixinalmente paraNintendo 64, arestora comercia-lízase para a Playstation 2. Isto

supuxo que os gráficos non se-xan os óptimos para ese sistemae se note ás veces a súa estrañaprocedencia. Mais é un detallemenor porque a dinámica e axogabilidade están plenamentegarantidas.

O fedor do Hades

A historia que nos contan enMaximo témola un pouco vista.Un bo rei sae do seu país paraloitar nunha guerra estranxeira ecando volve, canso coma Ulises,non atopa a fiel Penélope senónun reino de terror do seu lugarte-nente, que lle roubou a muller eimpuxo unha ditadura a base decriaturas chegadas do inferno.

A partir dese punto, Maxi-mo ten que loitar por recuperara súa coroa. Axudado pola ga-

daña da Morte, terá que pasarfases a base de áxiles pinchos ecerteiros golpes de gladiumcontra toda caste de espíritos,esqueletes e guerreiros. A gave-la de inimigos non ten unha es-pecial intelixencia pero si ungran número de efectivos. É poriso que o xogador ten que prac-ticar durante moito tempo paraconseguir o xeito necesario nouso das súas armas.

Coma en todos estes xogos,contamos cunha serie de puntosde vida que se van perdendo amedida que nos desgastan a ar-madura. Este sistema, copiadodos xogos de rol, vainos parecerben frustrante, dada a capacidadedos rivais do Hades, que sairánpor todas as partes sen que sexa-mos quen de atravesar cada unhadas fases coa barriga sen abrir.♦♦

Ancorados nas plataformas do pasado

Soños E l éct r icos Césa r Lor enzo

Meu Santo, Miña Santiña f r ancisco a. Vida l

Cando con quince anos, Liduvi-na (nome que nada ten que vercon Luz Divina), quedou tetra-pléxica, maldicía de todo e de to-dos, e todos a comprendían.

A rapaza saíra cuns amigos apatinar, nos arredores da súa vilanatal en Shiedam (Holanda), e can-do baixaba un outeiro tropezou cunmozo e, na caída, partiu a columna.

A pesar de ser xente humilde,os pais trataron de lle procurarconsolo médico e de amizade, pe-ro se os primeiros desenganaban afamilia, que aquilo era gastar car-tos inutilmente os outros rexeita-ban ver tanta dor na flor da vida.

Liduvina maldicía en soida-de a súa sorte e preguntá-balle ao ceo, con rabia e

amargor, que mal fixera ela paramerecer aquel castigo. E o ceo ea xente do mundo calaban.

No tempo de Liduvina non sese falaba de eutanasia, pero polamente da rapaza andaba a ideade deixar este mundo de tantosufrimento, de adiantarse a ese“ata que Deus queira”, con queos pais se laiaban e soportabanaquela carga, de poñer fin a tan-to tormento escoitando polas fís-

goas das fiestras os sons da vidamentres ela se resignaba a verconstantemente tan só o teito es-curo da súa choupana.

Pero un día chegou un novopárroco á vila e foi visitala.

O cura, cunha enorme faltade delicadeza, sentou a carón doleito da enferma e púxose a com-parar o seu padecemento co deCristo na Paixón; e a rapaza, tannecesitada de compañía, nuncalle sentara tan mal unha visita.

Se non hai cousa máisodiosa que a compara-ción, tampouco a hai

máis insultante que opor dúasdores; cada un ten a súa e a dun-ha rapaza alegre e activa conver-tida de súpeto nun carretón nonten semellanza posíbel. El foicrucificado e morreu ás poucashoras, pero ela levaba toda unhavida, desde os días máis felicesda súa existencia, condenada anon poder moverse, a oír as risasdas amigas sen poder comparti-las, a torturarse con ese non sernada, agardando e desexando un-ha liberadora morte.

Pero o labor machacón docrego, insistindo día tras día, foi-

na convencendo de que debíaservir de exemplo de paciencia,resignación e amor a Cristo, ofre-cendo a súa dor ao Fillo de Deus.

Era unha maneira moi subli-minar de lle ofrecer o negocio dasúa vida: senón podes ir polasrúas pedindo esmolas de com-paixón, que veñan os devotos átúa casa. E así, pouco a pouco, olabor catequista foi atraendo áenferma, que comezou a convo-car ao pé da súa cama aos fre-gueses ansiosos por se recrear nador allea, naquela fría, dura e do-lorosa Holanda medieval.

Pero a morte non deixaba deestar presente na mente deLiduvina, a morte era máis

ca un desexo unha necesidade, un-ha meta para tanto padecemento; eun día, a desconsolada enfermaviu, soñou ou imaxinouse que Xe-sús viña visitala para entrar directano ceo, ou morrer xa e pasar trintae oito horas no purgatorio antes desentar á destra do Pai.

— Lévame xa –a rapaza nono dubidou

Pero cando xa perdera a no-ción do tempo padecendo no pur-gatorio, sen que ninguén se acor-

dara dela, chamou por un anxo emandoulle recado a Xesús, que seesquecera dela e un trato é un tra-to. Entón, o propio Xesús baixoupara lle aclarar que non levaba alía décima parte do acordado; e en-tón quixo volver á vida, a seguircoa súa dor de sempre mellor quepadecer ese xuízo por faltas levescon que a castigaba o ceo, e con-tarlle aos fregueses como son aspenas que se padecen no Máis Alá.

Seguiu pois no seu leito,sufrindo a parálise quelle ía matando o pouco

que aínda lle quedaba con vida.Cegou dun ollo e perdeu visióndo outro, o corpo postrado con-verteuse nunha chaga purulenta ea comida non lle podía pasar po-la gorxa, mentres ela seguía pre-dicando sobre a Paixón de Cristoe os castigos da eternidade, re-confortando coa súa dor a dorallea, recibindo a gratitude dospaisanos que lle outorgaban do-tes de milagreira, e malvivindoco seu calvario ata que un cator-ce de abril de 1433, aos cincuen-ta e tres anos de idade e trinta eoito de postración, deixou de pa-decer para sempre.♦

Santa Liduvina: eutanasia ou vivir de esmolas

Os meios eas súas partesLUÍSA VILLALTA

OForo da Cultura Ga-lega vai pór o ramo,o próximo día 20, ao

ciclo de análise e debates en-col das funcións e comporta-mento dos meios de comuni-cación na sociedade actual e,en particular, na sociedadegalega. Nunha primeiraxornada deste ciclo, en xuñopasado, os e as participantes,de maneira sorprendentemen-te unánime no contexto dundebate, advertiron do riscoque supón tanto para os indi-viduos como para odesenvolvimento social oproceso segundo o cal osmeios de comunicación estánultrapasando a súa función detransmisores da realidade econverténdose en xeradoressubstitutivos da mesma. Mer-cede ás cada vez maiores ca-pacidades técnicas, unidas aopartidismo adoptado cara aopoder económico e os seusinstrumentos políticos, estána converter a indispensábelmisión inicial de informar doque pasa na degradante servi-dume de silenciar, retocar, in-terpretar, formar endefinitiva, a realidade que in-teresa deixar ver.

Como mostra do compor-tamento dos meios na Galiza,o Foro da Cultura Galegaconvocou en decembro a va-rias ducias de representantesde colectivos sociais, auténti-cos xeradores da meirandeparte da realidade social quesomos, para que explicasen amaneira en que as súasactividades se viron represen-tadas nese espello quedeberían ser os meios de co-municación. Alí acudiron,con unha disposición eánimo de desagravio que so-bardou as expectativas da or-ganización, representantes dePlataformas, Sindicatos, Aso-ciacións, Comisións, Coorde-nadoras adxectivadas enlistado longo e variado, entreos que, taménsorprendentemente, se entre-viu o relato unánime dunhamesma experiencia: tras unprimeiro tratamentosensacionalista dos aspectosmáis rechamantes dosproblemas ou actividades,como son manifestacións emovilizacións, podendo aca-dar inclusive certa adhesióncos aspectos emotivos e cul-turais dos mesmos, todos elesse viron, paulatina ou repen-tinamente, silenciados no to-cante a dar conta das vías le-gais e democráticas desolución ou a denuncia deresponsabilidades eimplicacións por parte desaoutra realidade, o intocábel einexpugnábel entramado debeneficiarios dos desarranxossociais. O proprio Foro daCultura Galega podetestificar que os meios secomportan así.♦

Os xogadores de Maximo terán que ensaiar moito cos mandos para pasaren cada unha das fases.

Cando falei, o pasado verán, naFundación do Marqués de IriaFlavia, adrede de Camilo JoséCela en su jardín padronés, difi-cilmente podía pensar que desa-parecerían axiña os dous nove-listas, tan semellantes fisicamen-te no tempo en que os coñecin.Tanto se parecían, a meu ver, queao maxinar nun Callejón del Ga-to, a Cela descendendo dunha ro-salián árbore do xardín onde fa-cía o mono, escribín: “e puidenver –por primeira vez– o rostrofamoso hoxe en todo o ámbitodas letras castellanas, ese rostro,cúbico e alongado, que veríaanos despois tan ben reproduci-do na cara do toureiro Solanito”.

Confirmei tal apreciación disasemellanza nun anaco novo, es-crito vintetrés anos despois, ondeempezaba dicindo. “Mariano Tu-dela, o escritor coruñés, que demozo tiña un inconfundíbel airede banderilleiro, o que non lle im-pedía parecerse fisicamente a Ca-milo José Cela, posúe, na súa fe-cunda madurez, unha magra figu-ra de ermitaño nas Batuecas, oude trapense en Dueñas. Só unhapersoa tan dotada para o ascetis-mo sería capaz de permanecer ostres meses do tórrido verán de1987, en Madrid, la Osárea, cer-cada de fuego, co fin de escreberun libro sobre o máis orixinal ma-drileño de todos os tempos: Ra-món Gómez de la Serna”.

Iste recoñecimento do asce-tismo de Tudela ponderábaobaixo o título ramoniano, de

Cabriolas y greguerias, pero nundos longos anacos que escribín noDiario de Pontevedra, ao volver aMadrid, tras deixar La Noche, no1965, xa apuntaba o proceso dasúa diferenciación física co acadé-mico iriense da Española:

“Tudela –sinalaba– é un escri-tor coruñés que veranea en San-xenxo. Vostedes veríano máisdunha vez por aí durante o veráne teralles parecido unha cara co-ñecida. Non faltaría quen o con-fundira con Camilo José Cela. Enefecto, semellábanse moito. Ago-ra cada ano que pasa, van diferen-ciándose máis. Cela cada ano to-ma máis aire de escritor interna-cional, sito en Mallorca, resaltan-do cada día máis no seu físico asua proxenie británica e italiana.

“Mariano Tudela, afiado eoliváceo, diríase que acentúa amedida que pasan os anos o seuaire de novilleiro. E como osanos non pasan en van, ao non to-mar Tudela a alternativa debidoao seu tempo, atópase fisicamen-te convertido nun peón de brega,nun banderilleiro. Pois é condi-ción do toureo, de que conformepasan os anos, os vellos destrosque non chegaron a facer fortuna,pasan a ser subalternos. A anti-güidade é un grado de menos”

Aquil proceso de diferen-ciación entre os dous novelistasgalegos foi acentuándose a medi-da que ían transcurrindo os lus-tros. Mentras persistía a lanzal erehalitera, estampa de Tudela, ofísico de Camilo José Cela ía su-perando as proporcións dun pica-dor de reserva; ata alcanzar coPremio Nobel e a dieta de Mari-

na, un tamaño elefantiásico moipropio da súa categoría global.

O perfil taurino do excelenteescritor coruñés observeino can-do, recén chegado a Madrid, funvelo na redacción da revista CARque dirixía. Dende que se reestru-turaran as emisoras de radio doMovimento constituindo unhaunidade de explotación e progra-mación, as antigas cadeas REM eCAR, a revista que levaba o no-me da segunda, pasara a ser órga-no da prensa da nova entidade.Mariano Tudela, que xa a dirixíadende un par de anos antes, con-tinuaba ao seu frente. Aínda quedistaba moito de ser un home domovimento; somentes era un es-critor profesional e liberal que segañaba o pan no periodismo.

Mostroume Tudela o ar-senal tauromáquicoque enriquecía aquela

redacción: as prendas taurinas re-galadas polos mellores matadoresde aquela época, singularmenteas do entonces famosísimo Cor-dobés. Ánxelo Novo, que comosempre me acompañaba, animoua Mariano a colocarse, cando me-nos, a chaquetilla de Manuel Be-nítez, que o mesmo que a talegui-lla (ou sexan, os pantalóns) foradonada polo toureiro pra sortearnun programa da cadea. Naquilanaco pontevedrés apuntei istescuriosos detalles que non veñen aconto pra ideoloxía de A Nosa Te-rra; pero nárroos coma contrastecon tantos outros moi distintosque aquí levo dado:

■ OS TRAXES DO CORDOBÉS.“O Cordobés utilizou traxes deluces durante as cento once co-rridas que toureou esta tempada,batendo todas as marcas da festabrava. Por tanto cada traxe ape-nas lle aguantaba catro corridas.O vestido de tourear que regalouá CAR só o puxera nunha oca-sión nunha corrida da feira deMálaga, na cal cortara catro ore-llas. Sen embargo, no forro dachaquetiña aprezábanse as pega-das do suor, como se con ela ti-vesa corrido... a Volta a Francia.

“O ex-conde de Grovas axu-

dou a Tudela a colocarse a cha-quetiña do Cordobés. Sentáballecomo unha luva, tal é a esbeltezdo novelista e biógrafo da BellaOtero. Pero pesáballe moito: unscinco kilos”.

■ OS BIOGRAFOS DA BELLAOTERO. Mariano Tudela, efecti-vamente, escribira unha sinxelabiografía de Carolina Otero. Un-ha máis das que compuxera depersoaxes famosos, coa súa ca-racterística pulcritude, nunha se-rie editorial. Adiantábase así áchea de escritores do seu paísque nistes fúnebres meses nosque desapareceron il, Cela, Car-los Casares e Piñeiro Ares –o bóbiógrafo municipal da Bella Ote-ro– recuncaron no tratamento davida daquela “muller de gusto epostín” como a calificou Valle-Inclán en Divinas Palabras.

Xa que a actual reiteración dotema carolinesco na Galiza cons-titúe un fenómeno bibliográficoque congratula particularmente aquen entregou os seus trastos–coma un diestro que dera a súaalternativa na praza a unha novi-lleira punteira– a conspicua Car-men Posada, trocando así a ado-ración á nacida Agustina e céle-bre Carolina, pola da lida viuvade Mariano Rubio, que o seu es-tupendo libro puxo novamente demoda a divina valguesa, de quenbiografei a súa tremenda infanciae fantaseei aínda máis.

M ais, entre as corentabiografías que com-puxo Mariano Tude-

la, ningunha me fixo suar tantocomo o Cordobés sudou en Ma-laga, cal a citada de Ramón Gó-mez de la Serna. Se ben tampou-co ningunha lle motivou tantogozo ao escribila. E logo ao pre-sentar a súa cálida recreación daexistencia de enxeñoso creadordas greguerías, Ramón, vida egloria, no patio de cristais da Ca-sa da Vila de Madrid.

Conforme foi alí o profesor ecrítico Amoros afondando, previa-mente, nas esencias literarias daobra ramoniana e do que a gregue-ría significaba no planeta dos is-

mos, venme ao miolo o recordo deMoisés González Besada, o malo-grado irmán de D. Augusto; quendirixiu Café con gotas, o primeiroperiódico no que escribiu Don Ra-món. Non Ramón, que escribira ásúa vez a máis orixinal biografíade Valle Inclán. Pois ben, pensabaque Moisés Besada inventara agreguería, sen denominala así haimáis dun século, moitos anos an-tes que o Ramón por excelencia.Descubrino folleando a colecciónde Galicia Cómica, a revista deEnrique Labarta.

■ PRESENTACIÓN DE OLIVATUDELA. Así llo indiquéi a Ma-riano, despois de ouvilo falar tanben de Ramón, na presentaciónda súa vida e gloria, e de que so-nara o carillón da Casa da Vila,que dise xeito se adería –comafixo notar Barranco, o alcaldesocialista daquela– á homenaxeao seu fillo máis orixinal. E aMariano Tudela, que dende iseintre, ben podería incluilo PedroLaín entre “os conmilitones naempresa de ramonizar España”.Igual que fixera comigo pola sin-xela razón de facerme eco, nunanaco, do seu gracioso retruéca-no sobre tal ramonización, paro-diando ca romanización.

Tal coma aludín nas xornadasadicadas a D. Ramón Cabanillas,en Cambados, na primavera do pa-sado ano, nas que tratei a manten-ta da xeneración dos Ramóns. Foio primeiro da media ducia doscongresos literarios e históricos,celebrados na Galiza, aos que con-currín no 2001. No penúltimo, quefoi o de Curros Enriquez, en Cela-nova, falaría precisamente, da co-roación padronesa de Cabanillas.E alí presentoume Oliva Tudela,coa súa palabra casi tan belida co-mo é ela. A brillantísima profesorada Universidade de Marineda quese ben me alegrou tanto ao vela es-coitala entristeceume logo ao de-cirme que o seu pai, Mariano, omeu esclarecido colega e amigo,sufría unha gravísima doenza.

Despois, na culminación doCongreso, ante o grandioso monu-mento a Curros Enríquez do mes-tre Asorey, na Coruña, volvín a ou-vir á impar profesora. A única vozfeminina entre non sei cantos ex-celentes oradores que reprodu-ciron o mitin das arengas en honorde Curros, celebrado alí medio sé-culo antes. Un diles, Fernándezdel Riego, falou nun e outro. OlivaTudela, gardou no cofre do seu co-razón a anguria polo seu pai, men-tras exaltaba ledamente ao vate deCelanova. No seguinte e últimocongreso do ano, que foi o do exi-lio galego, celebrado en Santiago,continuei coincidindo con Oliva,pendente sempre da inelutábel sor-te do seu ilustre proxenitor. Candoocorreu axiña o seu pasamento enMadrid, aínda eu non retornara ávila e corte, e non puiden expre-sarlle de viva voz o meu sentimen-to á súa filla, ata que a atopei naIlla de Arousa a noite en que nosentregaron a cinco os Premios daComunciación, da Xunta. Foi on-de Oliva Tudela me comprometeua falar, na Casa de Galicia, de Ma-drid, do seu inesquencíbel pai.♦

Nº 1.029 ● Do 11 ao 17 de abril de 2002 ● Ano XXV

Anacos de Borobó

Miguel AnxoFernández‘Prefiro a BellaOtero de ÁngelaMolina quea de María Félix’

A.N.T.Que descubrimentos fai notraballo Bella Otero, pio-neira do cine, premiadopolos cineclubes galegos.

Sabíanse algúns datos,pero a miña investigaciónrevela que no 1898 partici-pou nunha cinta dos irmánLumiere co operador FelixMesguich. Foi en San Pe-tersburgo no club Aquariume ela misma solicitou a fil-mación a Mesguich e indi-cou os planos que debía fil-mar. En 1895 xa participaranunha filmación nun cine-toscopio de Edison, aquelasmaquiniñas nas que pagandopodía verse unha cinta. Ta-mén no ano 1900 aparecenunha rodaxe da ExposiciónUniversal de París e xa en1918, con máis de 50 anos, éa protagonista en Italia deOutono do amor, unha cintade Gennaro Righelli. Estapelícula púidose ver en Vigoao ano seguinte.

O seu traballo taménanaliza como foi recollidaa Bella Otero no cine.

Esa é a segunda parte.Xa no ano 1920 o director decine Erich von Stroheim ba-sea a película A ganzúa dodiablo na súa figura. Nosanos cincuenta sería encar-nada no cine por María Félixe máis tarde tamén porÁngela Molina.

¿Cal prefire?A de María Félix cae no

tópico, é bastante mala. A in-terpretación de Ángela Mo-lina resultaba máis críbel,aínda que a historia cae nasfalsidades que a Bella Oterocontara.

Para o cine, debe serunha figura atractiva.

É unha pioneira, ela de-catouse das posibilidades docine xa na súa prehistoria epara os primeiros operado-res era un luxo contar cunhamuller moi atractiva e popu-lar. O star-system comezounos anos vinte, pero ela xase comporta como unha es-trela vinte anos antes.♦

O exemplo de Mariano Tudela

AllarizAllariz■ EXPOSICIÓNS

AS IMAXES DE CASTELAOAta o 28 deste mes podemoscontemplala na Fábrica.

ArArteixoteixo■ EXPOSICIÓNS

CARTELISMO COMERCIALEsta mostra abarca a produ-ción que se fixo no Estado en-tre 1870 e 1960, e poderemoscoñecela ata o 27 de abril noCentro Cívico Cultural.

BaionaBaiona■ EXPOSICIÓNS

MINGOS TEIXEIRAA Casa Consistorial acolleestes días a súa mostra depintura.

SANTIAGO JORGE &MARGARITA LACARTEMostra de pintura no centrocultural Torrente Ballester.

O BarO Barcoco■ EXPOSICIÓNS

LEIRA CHAA sala de exposicións deCaixanova ofrecerá estamostra ata o 12 de abril.

■ TEATRO

ELLAS,LA EXTRAÑA PAREJAObra de Neil Simon que vaiser posta en escena o venres12 na Casa da Cultura.

FAUSTOTeatro de Ningures fará asúa interpretación destaobra o venres 19 na Casada Cultura.

BetanzosBetanzos■ EXPOSICIÓNS

AMADEO GABINOA Fundación CIEC (Rúa doCastro 2) acolle durante abril

a mostra da súa obra gráfica“Augatintas-Collage”.

BueuBueu■ CINEMA

ABRILA fita de Nanni Moretti vaiser proxectada polo cineclu-be da vila o venres 12 ás 23h. na Casa da Cultura.

■ EXPOSICIÓNS

PACHO LORUVACHAMostra fotográfica que pre-senta un percorrido pola ci-dade de New York na salaAmalia Domínguez Búa atao xoves 18.

Cambados Cambados ■ EXPOSICIÓNS

X.M. TOMÉMostra de pintura na galeríaBorrón 4, ata o 23 deste mes.

■ MÚSICA

KARBON 14 +EMBRACE ME OCEANA sala A Pera vai ser o lu-gar onde estas dúas bandastocarán os seus respectivosrepertorios o venres 12.

CambrCambree■ EXPOSICIÓNS

APRENDEA MIRAR A PINTURAMostra didáctica que vaipermanecer ata o domingo14 no IES Alfonso X.

DEBÚXAME UN CONTOA Biblioteca Municipal é olugar onde vai estar estamostra ata o 16 de abril.

CangasCangas■ EXPOSICIÓNS

EDUARDO BAAMONDENado en Vilalba, o laborcreativo deste profesor dedebuxo abranxe o deseñográfico, o muralismo, ailustración e a publicidade,e agora mostra as súas pin-turas na Casa da Culturaata o 28 de abril.

■ TEATRO

LÁZARO DE TORMESO Auditorio Municipal seráo escenario no que o Tea-tro del Norte poña en es-cena, o sábado 13, as aven-turas e desventuras do pí-caro español.

CedeiraCedeira■ EXPOSICIÓNS

AXUDASNOSA SALVAR O PLANETA?A sala Áncora acolle, ata o14 de abril, esta mostra di-dáctica que pretende inculcaraos máis pequenos a preocu-pación polo medio ambiente.

CervoCervo■ EXPOSICIÓNS

PALABRAS PARA UN PAÍSA Casa da Administraciónde Sargadelos acolle estamostra, ata o 15 de maio, so-bre a historia da editorialGalaxia, desde a súa cria-ción en 1950 ata o ano 2000.

AA CoruñaCoruña■ CINEMA

CICLO DE JAZZPrevio ao VII festival de jazzque organiza a FundaciónBarrié, tamén se celebra esteciclo adicado a grandes clási-cos do cinema con esta músi-ca como protagonista. O xo-ves 11 temos O trompetis-ta/Young man with a horn,de Michael Curtiz (1950); ovenres 12 ¡Quero vivir!/Iwant to live, de Robert Wise(1958); o sábado 13, A histo-ria de Glenn Miller/TheGlenn Miller Story, de Ant-hony Mann (1954); o venres19, Nace unha canción/Asong is born, de HowardHawks (1948); e o sábado20, Ascensor para o cada-falso/Ascenseur por l´echa-faud, de Louis Malle (1957).Todas as proxeccións naFundación Barrié ás 20:30h. con entrada libre. Nonsendo a adicada a Glenn Mi-ller, doblada ao castelán, asfitas son en versión orixinal.

CGACDentro do ciclo adicado aGodard poderemos ollar Lachinoise (1967) o xoves 11xunto co corto Mentalismo;e o mércores 17, Nombre:Carmen (1982) xunto co

corto Estafa, ambas ás 20:15h. No ciclo adicado a OrsonWelles, o venres 12 proxec-tarase Hearts of age (1934)e Estambul, esta última deNorman Foster (1943); e omartes 16 Fraude (O. We-lles, 1973), tamén ás 20:15h. Por útimo e para esta se-mana dentro do apartadoProdución Galega podere-mos contemplar, o sábado13 ás 18:30 con entrada gra-tuíta, Galactea, a conquistada Vía Láctea (Cora Peña,2001) e The last patrol (Co-ra Peña, 2000).

FORUM METROPOLITANONa sala “Marilyn Monroe”poderemos contemplar Laguerrilla de la memoria, do-cumental de Javier Corcue-ra o xoves 11, venres 12 ás20:15 e 20:30 e o sábado 13ás 22:45 e 23 h; e na sala“Fernando Rey” Wild manblues/Xira Woddy Allen, deBarbara Kopple o xoves 11,venres 12 ás 17:15 e 17:30 eo sábado 13 ás 20:15 e 20:30h. En versión orixinal.

■ CONFERENCIAS

GLOBALIZACIÓNOs aspectos económicos,sociais e políticos destefenomeno van ser tratadosno seminario coordinadopor Guillermo de la De-hesa o luns 15, e no queparticiparán entre outrosFernando Savater e JoséM. Mendiluce, na Funda-ción Barrié.

X.L. MÉNDEZ FERRÍNO Instituto de Estudios Po-líticos e Sociais, co gallo doditame do III certame litera-rio Suárez Ferrín, organiza,o venres 12, unha ofrendafloral ante o seu busto nonsxardíns de Méndez Núñez ás19:30 h; ás 20 h. realizaraseo ditame do premio no sa-lón de actos da Aula de Cul-tura Fonseca (r/ Fonseca8); para, de seguido, ter lu-gar a conferencia de X.L.Méndez Ferrín Arredor doPacto Internacional do De-cembro do 66 sobre Derei-tos Civís e Políticos.

■ EXPOSICIÓNS

FLACO JIMÉNEZMostra que poderemos co-ñecer ata o xoves 18 no Pa-zo da Ópera.

MANUEL VIOLAAs súas pinturas poden serolladas, ata o 30 de abril, nagalería Atlántica.

MARÍA JOSÉA que é coñecida como LaChica, expón as súas pintu-ras, ata o 14 deste mes, noPazo Municipal.

XÉNEROS ETENDENCIAS NOSALBORES DO S. XXIMostra fotográfica que aco-lle a sala de exposicións daFundación Caixa Galiciaata o 25 de maio.

PEPA SESTAYOAta o 18 de abril ten abertaunha mostra na sala Bomob.

ASIANas coleccións do Museo deArtes Decorativas de Ma-drid, mostra que poderemoscoñecer, ata o 5 de maio, noMuseo de Belas Artes.

SARMIENTO E AGALIZA DO SEU TEMPOA Fundación WenceslaoFernández Flórez acolle es-ta exposición na súa sede.

FELIPE IGÚÑIZMostra de pintura na galeríaArte Imagen ata o 17 de abril.

■ MÚSICA

SON DELASConcerto no que participa-rán Uxía Senlle, MercedesPeón, Rosa Cedrón, Susa-na Seivane, Guadi Gale-go, Sonia Lebedynski,María Manuela e UxíaPedreira, este xoves 11 noteatro Rosalía de Castro.

XESÚS VAAMONDE EXOSÉ L. ROMEROTras a súa apresurada fuxi-da dos escenarios e algúnsanos na cladestinidade, re-torna este dúo folc galego ovenres 12 ao Círculo de Ar-tesáns (S. André 36) ás 22h. con entrada de balde pre-via retirada da invitación.

SUPERTRAMPTocarán o martes 23 no Co-liseum. Entradas á vendapor 24 euros.

■ TEATRO

LUÍS BOYANODentro dos circuítos cultu-rais organizados polo con-cello, este mago estará ovenres 12 ás 21 h. no Clu-be do Mar. Christyan Ma-gic estará ese mesmo diano Centro Cívico de Pala-vea ás 20 h; ao igual queos Monicreques de Ku-kas, que farán o propio noCentro Cívico de San Die-go ás 19 h.

AA EstradaEstrada■ EXPOSICIÓNS

DE PICCASO ABARCELÓMostra de pintura colectiva naque podemos ollar obras deartistas de grande recoñeci-mento, ata o 5 de maio na sa-la de exposicións Caixanova.

Coordinación: Eva Montenegro Piñeiro

G U I E I R O D E C U L T U R A E E S P E C T Á C U L O S

Este ano cúmprense nove déca-das do nacemento do dramatur-go romanés Eugène Ionesco. Asúa obra é unha das máis im-portantes do teatro do absurdofrancés. Agora Laiovento tra-

duce para o galego A cantantecalva e A lección. HenriqueHarguindei e Francisco Pilladoson os encargados de levar anosa lingua á riqueza poéticadestas dúas obras.♦

RelerReler a Ionescoa IonescoO O TTrinquerinque

Nº

1.02

9 ●

Ano

XX

V ●

Do

11 a

o 17

de

abril

de

2002

☞ FALSA IDENTIDA-DE. Un neno mentireiro

compulsivo descubre por azarao home da súa nai matando aoutro, pero ninguén fai caso ásúa denuncia, agás o seu pai.Para entusiastas de Travolta.+

☞ MONSTERS BALL.A viúva dun negro con-

denado a morte, namórase docarceleiro. Diagnose dunhasociedade racista en clave deredención posíbel. MerecidoOscar para Halle Berry.

☞ FALE CON ELA. Pe-dro Almodóvar presenta

esta vez unha historia de doushomes namorados de mulleresen coma. Drama, aínda quecon escasa emoción.

☞ A MÁQUINA DOTEMPO. Tras a morte da

súa noiva, un científico inventaunha máquina do tempo paracambiar o acontecido, pero candoo fai, a moza morre por outra cau-sa, por iso emprende unha viaxecara o futuro á procura de res-

postas, pero só atopa destrución.

☞ MOTHMAN. A últimaprofecía. Despois da morte

da súa esposa, sen saber cómo unxornalista aparece unha vila naque unhas misteriosas apariciónsanuncian futuras catástrofes.

☞ MULHOLLANDDRIVE. Unha inxenua

aspirante a actriz chega aHollywood e atopa a unha mu-ller amnésica que, temerosa,trata de lembrar quen é. Pelícu-la na que nada é o que parece.

☞ LANTANA.Aprecarie-dade na relación interna

de varias parellas atopa comonexo de unión a desaparición,en estrañas circunstancias, dun-ha muller. Todo indica que oseu home a matou. Película aus-traliana sobre as relacións entreas persoas e os seus prexuízos.

☞ SEXY BEAST. Un sá-dico paranoico é envia-

do desde Londres a Almería naprocura dun ladrón retirado pa-

ra que faga un último traballoen Gran Bretaña. O ladrón nonquere, pero teme ao matón.

☞ GOSFORD PARK.Con motivo dunha cacería

de faisán, Sir e Lady McCordle(Michael Gambon e KristinScott Thomas) reúnen na súamansión os seus parentes cosseus respectivos criados. Retratocoral costumista da Inglaterraprofunda dos anos 30, con tras-fondo de homenaxe a AgathaChristie. Dirixe Robert Altman

☞ ATANDO CABOS.Na compaña da súa filla

e a súa tía, un home recén viú-vo vai a Terranova, fogar dosseus devanceiros, e descobreque a súa familia non era moicivilizada, aínda que na vilatodos teñen algo que ocultar.

☞ DESDE O INFER-NO. Un inspector da

policía investiga os brutaisasasinatos que realiza Jack oDestripador e sospeita que haiunha trama para ocultar un

asunto amoroso do príncipeherdeiro. Intriga anti británica.

☞ UNHA MENTE MA-RABILLOSA. A histo-

ria dun matemático xenial pe-ro esquizofrénico que pensaque é un espía e que recibe opremio Nobel. Película paralucimento de Russell Crowe.

☞ LUCKY BREAK.Aproveitando a repre-

sentación dun musical no queparticipan, dous atracadoresde telderete, un estafador e unpirómano organizan unha fugada prisión na que están inter-nados. Comedia de evasión.

☞ ANTIGUA VIDAMIÑA. Historia de dú-

as amigas, unha delas obsesio-nada con ter fillos e atopar ásúa nai e a outra artista en ho-ras baixas. Drama.

☞ VIDOCQ. Nos díasprevios á Revolución de

1830, un detective trata de acla-rar a morte de tres personalida-

des, aparentemente asasinadaspor un complot político. Intriga.

☞ BANDIDOS. Dous pre-sos fugados queren mer-

car un hotel, pero para finan-ciarse rouban bancos medianteo secuestro do director da enti-dade. Comédia de acción.

☞O SEÑOR DOS ANEIS.A IRMANDADE DO

ANEL. Un hobbit con ganas deaventura (Frodo Bulseiro) ten amisión de destruír un anel máxi-co que dá poder pero corrompe.Acompañado dunha irmandadede razas, deberá esquivar os ser-vos do Señor Escuro que querenmatalo e ficaren co anel. Case 3horas de acción e aventura.

☞O FILLO DA NOIVA.Historia dunha saga fami-

liar na Arxentina da crise: criseeconómica dos pequenos nego-cios; crise de parella ao chegaraos cuarenta; crise da vellez gol-peada polo Alzheimer. Sober-bias interpretacións para unhacomedia de fondo serio.♦

CarCarteleirateleira

MercedesPeón é

unha dasparticipantes

noespectáculo

musical SonDelas quese celebra

este xoves11 no

Rosalia deCastro daCORUÑA.

Nº 1.010 ● Do 26 de

■ TEATRO

ELLAS,LA EXTRAÑA PAREJAObra de Neil Simon que vaiser posta en escena o sába-do 13 no teatro Principal.

FeneFene■ EXPOSICIÓNS

AXUDASNOSA SALVAR O PLANETA?A Casa da Cultura acolle, atao 14 de abril, esta mostra di-dáctica, que pretende inculcaraos máis pequenos a preocu-pación polo medio ambiente.

FerrFerrolol■ CONFERENCIAS

O PARKINSONVaise celebrar este xoves11 no salón de actos da ON-CE, a partir das 18 h.

■ CINEMA

EL TERCER HOMBREO Ateneo, dentro do ciclode cine negro, programapara o luns 15 esta fita. Osluns seguintes, 22 e 29, es-tán previstas Los soborna-dos e El halcón maltés.

■ EXPOSICIÓNS

ANTONIO FRANCOAta o 30 de abril o Ateneuvai ser o lugar onde ser ex-poña a súa mostra de pintura.

SUSO FANDIÑODentro do ciclo MiradasVirxes atopamos esta mos-tra de fotografías, infografí-as e instalacións, que vanestar no C.C. Torrente Ba-llester ata o 28 de abril.

ARTE CONTEMPORÁNEAGALEGAA colección Caixanova vaiser exposta no C.C. Torren-te Ballester.

FisterraFisterra■ EXPOSICIÓNS

FISTERRA ONTEMostra fotográfica que po-deremos coñecer no Faro.

GondomarGondomar■ TEATRO

PARELLA ABERTADa man de Balea Branca osábado 13 no AuditorioMunicipal.

LalínLalín■ EXPOSICIÓNS

AS CORES DO MARAta o 28 de abril o AuditorioMunicipal vai acoller esta

mostra fotográfica submariña,que forma parte dunha unida-de didáctica sobre o ecosiste-ma mariño do noso país, que através de 50 fotografías pre-tende amosar a beleza e a di-versidade zoolóxica que ence-rra o noso mar.

LugoLugo■ CINEMA

MÚSICA E BAILEEste ciclo vaise desenvolverentre o martes 15 e o venres19, ás 20 h. na aula socio-cultural de Caixa Galicia.As fitas que se van proxec-tar son: West side story, Undía en Nueva York, Sonri-sas y lágrimas, Cantandobajo la lluvia e Hair.

■ EXPOSICIÓNS

TODOS POLOSDIREITOS HUMANOSAta o 26 de abril a sala de ex-posicións de Caixa Galiciaacollerá esta mostra realizadapor Amnistía Internacional.

ROBERTO GLEZ. FDEZ.Baixo o título de Encontrospresenta unha mostra de pin-tura na galería Clérigos queestará aberta ata o 23 de abril.

J. TORRESBaixo o título Debuxos douniversalismo construtivoa Deputación Provincialpresenta esta mostra ata o30 de abril.

TERESA YÁÑEZMostra de infografías na sa-la Augatinta.

CON/FIGURASMostra colectiva que pode-mos ollar na Capela de San-ta María.

OLLADAS E CONVERSASPinturas de Tay Rodrí-guez ata o 12 de abril nopub Goleta.

CONFRARÍA DAVIRXE DA ESPERANZAMostra fotográfica dos seus50 anos que podemos ollarno Centro Social Uxío No-voneyra.

■ LEITURAS

PREMIO Á. FOLE 01Este xoves 11 ás 20 h. na sa-la de conferencias da Funda-ción Caixa Galicia, vai terlugar o acto de presentaciónda obra premiada neste con-curso, Ángel Johan, retratodun artista (1901-1965), deNuria López Presedo.

■ MÚSICA

ABE RÁBADE TRÍOO grupo galego de jazz pre-senta o seu primeiro traballoBabel de sons ¡xa era hora!o venres 12 no Clavicémba-lo. Este local tamén acolle aactuación de Los fabulososcubatas de Fockinck Brot-hes, música e humor, o vin-deiro xoves 18.

L’HAM DE FOCDentro da III edición do ci-clo Tribos Ibéricas enmar-case o concerto desta for-mación levantina o xoves18 no Auditorio MunicipalGustavo Freire ás 21 h.

ORQUESTRA

SINFÓNICA DE GALIZABaixo a dirección de JosepCaballé vai dar un concer-to no Círculo das Artes ovenres 12 ás 20:30.

MalpicaMalpica■ EXPOSICIÓNS

XUSTO MOREDA &LOLA FAIANa taberna de Tano temos aoportunidade de ollar os catromodelos de pratos desta ex-periencia de elaboración ma-nual na que se funde a oleiríade Buño, de Lola, criadora deforte personalidade e orixina-lidade, e a pintura de Xusto,do que cabe salientar o uso dacor e a presenza feminina.

MarínMarín■ EXPOSICIÓNS

CERÁMICAOs rapaces da asociación Al-ba teñen unha mostra das sú-as creacións no Ateneo San-ta Cecilia ata o 22 de abril.

MonforMonfortete■ EXPOSICIÓNS

IMAXES MAIORESAta o 26 deste mes, o cen-tro de maiores de CaixaGalicia acollerá esta mos-tra fotográfica.

■ TEATRO

TRES NO BAMBÁNA compañía Espello Cón-cavo poráa en escena o xo-ves 18 na Casa da Cultura.

NarónNarón■ TEATRO

O DEMO RAPATÚTanxarina títeres vai po-ñela en escena o venres 12e sábado 13 no AuditorioMunicipal.

OrOrtigueiratigueira■ TEATRO

SABOR A TANGOEsta compañía vai cenificaro sábado 13 Así es el tangono Teatro da Beneficencia.

OurOurenseense■ ACTOS

FESTA DA REPÚBLICAActo en homenaxe dos sindi-calistas republicanos o 13 deabril ás 19:30 h. no Ateneo:Homenaxe a Xosé BóvedaFormigo coa participación derepresentantes de CC OO,CIG, CGT e UGT. Conferen-cia de Dionisio Pereira titula-da O movemento obreiro naGaliza (1929-36). Ás dez danoite, no Bamio, cea-festa naque falará Xesús Alonso

Montero, para a que se podenretirar os convites (20 euros)no Ateneo, Auriense, e nas li-brarías Eixo, Tanco e Torga.

■ CINEMA

EDUCATIVO-DIDÁCTICOCiclo que se desenvolve naaula sociocultural XoanXXIII, ás 19 h. Este xoves 11vai ser proxectada a fita Opequeno salvaxe, o luns 15O milagro de Ana Sullivane o martes 16 Trainspotting.

PADRE FEIJÓOEste cine clube vai ofrecera proxección da fita M, ovampiro de Düsseldorf, es-te xoves 11 ás 20:30 e ás 23h., Fritz Lang, no salón deactos da Casa da Cultura.

■ CONFERENCIAS

ESCRAVITUDE E AEXPLOTACIÓN INFANTILDa man de Vicente Rome-ro o venres 12 na aula so-ciocultural de Caixa Gali-cia, ás 20 h.

ESCOLA DE PACIENTESDentro deste ciclo o vindei-ro xoves 18 vai ter lugar aconferencia Alimentaciónna prevención das enfer-midades cardiovascularesno centro de maiores deCaixa Galicia ás 17 h.

■ EXPOSICIÓNS

TRINCADOA galería Visol acolle estamostra titulada 30 anos desurrealismo (1972-2002)ata o 26 de abril.

O MAR DE ULISESMostra en torno ao Medite-rraneo que vai estar no par-que Barbaña ata o 1 de maio.

EUGENIO GRANELLA aula de cultura Caixanovaacolle unha mostra das obrasdo, non hai moito, finado ar-tista surrealista galego.

SUD YUNGASExposición fotográfica soli-daria sobre o Proxecto deDesenvolvemento Integraldesta rexión de Bolivia, queserá acollida polos locais daCasa da Xuventude. Cin-cuenta intres que amosan avida de dúas comunidadesen transformación: Chulu-mani e Irupana, dous conce-

llos deprimidos da provin-cia de Sud Yungas, departa-mento occidental de La Paz.

ROBERTO RUIZ ORTEGAO pintor de Sestao mostraos seus últimos traballos, ti-tulados Pinturas, na galeriaMarisa Marimón. A súa lin-guaxe, expresionista quexoga a construir unha reali-dade con vixencia e enconstante mutación, ten afi-nidades claras coa pinturaalemana da posguerra. Atao 30 de abril.

■ TEATRO

VII MOSTRAUNIVERSITARIAO MITEU celebrarase, do12 ao 19 de abril, no teatroPrincipal ás 20:30 h.

PoioPoio■ EXPOSICIÓNS

XABIER COSTAO Casal de Ferreirós aco-lle, ata o 18 deste mes, asúa mostra de escultura.

PontecesurPontecesureses■ MÚSICA

DR. THINKO sábado 13 actuará na salaOctopus (zona house), a parti-res das 2 da madrugada. Cal-quer estilo dentro do abano damúsica electrónica pode tercabida nas súas sesións.

PontedeumePontedeume■ CINEMA

EL MAQUINISTADE LA GENERALDentro do ciclo de Clásicosdo cinema mudo proxecta-rase esta fita, dirixida porBuster Keaton, o venres12 ás 20 h. na aula socio-cultural de Caixa Galicia.

As PontesAs Pontes■ LEITURAS

GURMENDEZEN UN CAFÉ DE DELFTLeitura dramatizada destaobra de Eduarzo Frá Mo-linero o mércores 17 ás12:30 na Casa Dopeso.

■ MÚSICA

CONCERTO DIDÁCTICOAs bandas sonoras de Dis-ney van ser interpretadaspola banda de música da vi-la o venres 12, dirixido acrianzas de 3 e 4 anos.

■ TEATRO

O COELLIÑOBRANCO-REBRANCODanthea Teatro levará es-ta actuación ao AuditorioMunicipal Cine Alovi, o do-mingo 14.

PontevedraPontevedra■ ACTOS

ANTIGÜIDADES ECURIOSIDADESFeira onde poderemos ato-par obxectos moi variados,o domingo 14 na Praza daVerdura de 10 h. a 14 h.

VII XORNADAS DECOMUNICACIÓN SOCIALBaixo a denominación de No-vos horizontes da comunica-ción audiovisual no s. XXI,están dirixidas especialmenteaos alumnos de Publicidade eRelacións Públicas, aínda queabertas a todas aquelas persoasinteresas polo panorama au-diovisual galego. As sesiónsmáis prácticas desenvolveran-

se nas mesas redondas, o xo-ves 11 ás 17:30: Novas ten-dencias en produción e crea-ción audiovisual: con RamónVarela e Ramón Costafreda,directores de produtoras ga-legas, Andrés Mahía, funda-dor e guionista de Zopilote, eUxío Fernández director deImagen & Comunicación; e Ofuturo da xestión e a tecnolo-xía audiovisual, o venres 12ás 17, con Francisco Cam-pos, director xeral de CRTVG,Pancho Casal, de ContinentalProducións, Xosé Arias, di-rrector da produtora CTV, eManuel Doval, director da di-visión Residencial do grupo R.As xornadas celébranse do sa-lón de actos da F. de CienciasSociais e da Comunicación eas persoas interesadas debendirixirse á profesora Ana Be-lén Fernández nos telf. 986801 967 / 609 893 065.

■ CINEMA

M, O VAMPIRODE DUSSELDORFFita de Fritz Lang que vaiser proxectada polo cineclu-be o mércores 17 na sala deproxeccións de Caja Ma-drid, ás 20:15 e ás 22:15.

■ CONFERENCIAS

CASCOS HISTÓRICOSNo Auditorio de Caixanovao venres 12 tratarase estetema a partir das 20 h.

SOCIEDADE E VIDASOCIAL EN PONTEVEDRAXosé Fortes Bouzán seráquen expoña este tema omércores 17 no Café Mo-derno ás 20 h.

■ EXPOSICIÓNS

GRAVADOSMostra sobre o Premio Espa-ñol de Gravado e Arte Gráfi-co 2001, realizada en colabo-ración coa Real Academia deBelas Artes de San Fernan-do, Calcografía Nacional,que podemos ollar ata o 5 demaio no edificio Sarmiento.

HABANEROSMostra fotográfica deNomberto Olmedo Porte-la que acolle a galería Sar-gadelos ata o 2 de maio.

RAMÓN CAAMAÑOA sala de exposicións de Cai-xanova da pza. San Xoséacollerá esta mostra fotográ-fica dos anos 20 e 30, com-pleta descripción da vida dopobo mariñeiro nesa época,todo tipo de actividades labo-rais: desde o traballo manual,ata o comercio, a banca ou anotaría; desde os nenos na es-cola ata as mulleres apren-dendo a coser nas máquinasSinger; dos gaiteiros, festas,bandas, comparsas, teatro,equipos de fútbol... ata os ve-lorios e rituais que acompa-ñan á morte.

ANTONIO CRESPO FOIXBrumario, titula a mostradas súas esculturas que po-demos ollar no Espacio pa-ra a Arte e a Cultura deCajamadri ata o 28 deabril. As súas obras móven-se no campo do etéreo, dafumaraxe, do inmaterial ouda levedade do ingrávido.

Nº

1.02

9 ●

Ano

XX

V ●

Do

11 a

o 17

de

abril

de

2002

Para ainclusión

deinformació

n nestaspáxinasdo Lecer

pregámos-vos nolas

fagadeschegar

antes dosLuns.

Pódesefacer

a travésdo correo,

Aptdo.1.371,36200

Vigo; porTelf., 986222 405,

por Fax986 223

101ou co-rreo

electrónicoinfo@ano-

saterra.com

ROTEIRO SARMIENTODentro das actividades que o Concellode PONTEVEDRA organiza para a celebra-ción do Ano Sarmiento, atopamos estavisita guiada, que se realizará os sábados13 e 20, e na que se percorrerán os edifi-cios do Centro Histórico máis vinculadosá súa vida e obra. Saída ás 12:30 desde apraza de Mendez Núñez.♦

En rEn rotaota

Sainete lírico en dous actos dePablo Sorozábal baixo a direc-ción musical de Antonio Rodrí-guez Marín e producida porÓpera 2001, vai ser levada ao es-

cenario o domingo 14 no A.M.Gustavo Freire de LUGO; o luns15 no Pazo da Cultura de PONTE-VEDRA; e o martes 16 no C.C.Caixanova de VIGO.♦

La del manojo de rLa del manojo de rosasosas

A banda levará a súa persoal mestura dehard rock, garaxe e psicodelia, recollidaunha vez máis no seu último traballoSpeed Kings, por distintas salas do nosopaís: o domingo 14 no Auturuxo deBUEU; o xoves 18 na Nasa en COMPOS-TELA; e o venres 19 no Camawey enPONTEVEDRA; e o sábado 20 no Clavi-cémbalo de LUGO. Máis información enwww.sexmuseumrock.com.♦

Sex MuseumSex Museum

Abe RábadeTrío estaráo venres12 noClavicémbalode LUGO.

A mostrafotográficade RamónCaamañoencontraseagora enPONTEVEDRA

Nº 1.010 ● Do 26 de

VÍCTOR REYAs súas pinturas ao óleo podenser olladas en La Petite Gale-rie de Teo ata o 20 de abril.

MARTÍN SARMIENTOO Pazo Mugartegui acolle-rá, ata o 12 de maio, unhamostra en torno á figura áque este ano se lle adica odía das Letras Galegas.

■ LEITURAS

FALADOIRO LITERARIOO luns 15 no Café Moder-no, organizada pola Aso-ciación de Escritores e Ar-tistas Españois, ás 20 h.,coa participación de Mi-guel Suárez Abel e Yolan-da Navarro Gómez.

A HORA DO CONTOOs sábados pola mañá no te-atro Principal desenvolveseesta actividade, coordinadapolo grupo Pavís Pavós, quevai durar ata maio. O progra-ma denominado O Arco daVella procura desenvolver acreatividade de crianzas deentre 4 e 11 anos.

■ MÚSICA

M.R.PO trio vai dar un concertono pub La Cabaña (Flórez22) este xoves 11.

TROMPOS AOS PÉSGrupo de pandereteiras ma-rinense que vai dar un con-certo, na Casa do Coto (su-bida San Cibrán - Tomeza),o venres 12 ás 23 h.

TRIOSClarinete, violín e piano sonos instrumentos que tocanModesto Escribano, LuisÁlvarez e Georgui Fedoren-ko, respectivamente, e quevan dar un concerto o martes16 ás 20:30 no Principal.

■ TEATRO

LÁZARO DE TORMESTeatro del Norte subirá ástaboas do Principal o xoves11 e venres 12 con esta obra.

LA DANZA DEL SAPOA compañía La Machinavaina poñer en escena aovenres 12 ás 10 h. e 12 h.no Pazo da Cultura.

CONTOS NO PAZOO grupo Pavís Pavós vaiofrecer o seu espectáculo osábado 13 ás 18 h. no PazoMugartegui.

O COELLIÑOBRANCO-REBRANCOO domingo 14 o teatro Prin-cipal vai ser o escenario queacolla esta escenificación deDanthea Teatro, ás 18:30.

PP. de . de TTrivesrives■ EXPOSICIÓNS

TABEIRÓS-TERRADE MONTESMostra de fotografías destazona, no centro comarcalExpotrives.

RedondelaRedondela■ EXPOSICIÓNS

AGRUPADAS VISIÓNSObras do colectivo Tamt,na Casa da Torre.

RianxoRianxo■ CONFERENCIAS

CULTURA CUBANA HOYO sábado 13, na Casa daCultura Cuartel Vello ás 20h. o intelectual cubano LuisSuardíaz, que será presenta-do por Xesús Alonso Mon-tero, falará sobre este tema.

RibadeoRibadeo■ CINEMA

MÚSICA E BAILEEste ciclo vaise desenvol-ver, entre o martes 15 e ovenres 19 ás 20 h., no Audi-torio Municipal. As fitasque se van proxectar son:West side story, Un día enNueva York, Sonrisas y lá-grimas, Cantando bajo lalluvia e Hair.

■ TEATRO

TRES NO BAMBÁNO domingo 14 no AuditorioMunicipal da man de Espe-llo Cóncavo.

S. SadurniñoS. Sadurniño■ TEATRO

PERVERTIMENTOTeatro do Atlántico poràen escena o domingo 14 noCentro Sociocultural.

SantiagoSantiago■ CINEMA

CASTELAO E OSIRMÁNS DA LIBERDADEO auditorio da aula socio-cultural de Caixa Galiciavai acoller a súa proxeccióno domingo 14 ás 20 h.

■ CONFERENCIAS

A ANOREXIAPaquita Sauquillo falará oluns 15 sobre este tema naaula sociocultural CaixaGalicia ás 20 h.

■ EXPOSICIÓNS

AS ALGAS NA NOSA VIDAO Museo Luís Iglesias dauniversidade composteláabre unha mostra o luns 15,na Igrexa da Universidade,sobre esta temática.

J. NAVARRO BALDEWEGO CGAC organiza esta mos-tra retrospectiva que poderávisitarse ata o 16 de xuño.Conta cunha selección de 21pinturas e pretende trazar unpercorrido pola traxectóriaplástica do artista desde 1963ata 1999. Ademais dos men-cionados lenzos, a exposiciónincluirá un conxunto de 60pezas, concebidas polo mes-mo autor desde os anos se-tenta ata a actualidade, e nasque experimenta cos concep-tos de equilibrio, tensión, gra-vidade ou luz. Tamén incluiráunha nova peza, producidapara a ocasión, que será insta-lada no Doble Espacio.

ANA PILLADOA nosa compañeira ten un-ha exposición de pintura na

galería Citania onde a po-deremos contemplar ata o15 de maio.

MIGUEL PEREIRAMostra a súa obra pictóricana galería José Lorenzo ata o25 de abril. Segundo A. Cas-tro “sitúase nun expresionis-mo remozado, ligado á he-rencia dos modelos europeosmáis xestuais e, tamén, aomuralismo expansivo e na-rrativo de imaxes escuetas einfraleves e secuencias meta-fóricas, en medio dun espa-cio abstracto e simbólico”.

GESTUALFotografías de J.M. Cue-llar Bermejo, ata o 15 deabril no pub Modus Vivendi.

SAHARA LIBREMostra composta por 20 fo-tografías de Manuel Val-cárcel, un vídeo e sete pa-neis explicativos, que pode-remos ollar na aula socio-cultural de Caixa Galiciaata o 30 de abril.

EUGENIO GRANELL:AUTORRETRATOS ERETRATOSMostra na Fundación Gra-nell, ata o 27 de maio, naque se poden observarobras onde o artista se re-tratou a si mesmo e a outrospersonaxes, moitos delesamigos, entre eles SerranoPoncela, Vela Zanetti, Fe-derico García Lorca, Du-champ, Juan Ramón Jimé-nez ou a mesma muller doautor, Amparo.

CATALUNYA,TERRA DE ACOLLIDAPercorrido temporal e físicopola Catalunya actual a tra-vés da súa historia, socieda-de, características física ehumanas e de todo aqueloque a conforma tan singular-mente. Divida en catro par-tes, nela esta representada osaspectos que fomaron e for-man o carácter da sociedadeactual, a integración dos ele-mentos externos, a vida ho-

xe, oferta cultural e turística,etc. Tamén existe unha páxi-na electronica www.cat-hoy.com. No Museo do Po-bo Galego ata o 14 de abril.

YOLANDA TABANERABaixo o título Náufragos,peregrinos e outros humil-des arquitectos a creadorasurrealista presenta unhamostra da súa obra na sededa Fundación Granell, Pa-zo de Bendaña (pza. doToural). Ata o 27 de maio.

XAQUÍN CARPINTEROPresenta unha mostra, baixoo título Explorador solitario,na sala NASA durante abril.Nela bota man dunha seriede elementos da cultura demasas alienada e fundamen-talmente televisiva, tratandode facer unha pintura con re-ferencias evidentes a mestresclásicos como Picasso, Sou-tine, De Kooming ou Philip-pe Guston.

MARIANO DE SOUZAA galería José Lorenzo or-ganiza no hotel Puerta delCamino (M. Ferro Caaveiros/n) esta mostra inspirada nocamiño de Santiago. Ata o14 de abril.

■ MÚSICA

LIÑACEIRAA formación folc, compostapor cinco mozas lucensesque conxuga vellas melodí-as coas súas voces novas áperfección. O xoves 11 noModus Vivendi ás 22:30.

REAL FILHARMONÍADE GALIZAO xoves 11 ofrecerá unconcerto, baixo a direcciónde Helmuth Rilling eacompañada do violonche-lo solista Plamen Velev, noAuditorio de Galiza.

CENTROS DE MAIORESDA CORUÑAO mércores 16 darán un con-certo ás 18 h. na aula socio-cultural de Caixa Galicia.

■ TEATRO

FEIRA DO TEATRODE GALIZAAta o sábado 13 vaise de-senvolver esta actividade,organizada polo IGAEM,con actuacións en distintoslocais da cidade.

VARIETESA sala Sant-Yago ofrece se-sión de títeres. O luns 15 Tí-teres Cachirulo levará a es-cena a obra A bela e a besta.

SoberSober■ MÚSICA

PRIMAVERA MUSICALEste concerto vaise celebraro sábado 13 na Casa daCultura a partir das 20:30.

SoutomaiorSoutomaior■ EXPOSICIÓNS

MANUEL CABALEIROUnha mostra das súas pintu-ras pode ser ollada, ata 28 deabril, nas salas do Castelo.

TTuiui■ EXPOSICIÓNS

INDIAExposición fotográfica so-bre este país, que podere-mos coñecer ata o 27 deabril na Casa da Xuventude.

VVerínerín■ EXPOSICIÓNS

LAXEIROMostra retrospectiva da súaobra do periodo comprendi-do entre 1930 e 1980, na Ca-sa do Escudo ata o 5 de maio.

VVigoigo■ ACTOS

XORNADA NEUROLÓXICANa súa I edición este acto,

Nº

1.02

9 ●

Ano

XX

V ●

Do

11 a

o 17

de

abril

de

2002

MASTER CLASESVIII CICLO DE JAZZA Fundación Barrié da Coruña organí-zaas, ao tempo que o ciclo de jazz, e ce-lebraranse o xoves 25 de abril de 10 a 14horas na sede da fundación estando im-partidas por Bennie Wallace, saxo; Mul-grew Miller, piano; N.H. Orsten Peder-sen, contrabaixo; e Alvin Quenn, bate-ría. Pódese participar como ouvinte ouactivo (neste caso é imprescindíbel acre-ditar experiencia interpretativa) nasmodalidades de saxo, piano, contrabai-xo, batería e combo e están dirixidastanto a profisionais como a amadores. Ainscrición, gratuíta pero limitada, haique realizala, antes do xoves 18, a travésda páxina electrónica www.fbarrie.org

XII CERTAME LITERARIO-LINGÜÍSTICO C. CALEROContará cun premio de InvestigaciónLieteraria ou Lingüística e outro de Cre-aciión Literaria (Narración Curta). Osorixinais (cinco copias) deberán estar es-critos en galego con liberdade de norma-tiva lingüística, ser inéditos, no de narra-ción curta o conto ou conxunto deles nondebe superar os cen folios, o de investi-gación terá unha extensión mínima de 50folios, en ambos casos os orixinais debenestar perfectamente grampados ou enca-dernados e conter aproximadamente2.000 caracteres debendo enviarse aoConcelo de Ferrol - Rexistro Xeral cocorrespondente título e lema (que será oremite) indicando XII Certame CarvalhoCalero, o prazo de admisión remata o 26de abril de 2002, en plica constarán osdados persoais, a dotación para cada un-ha das modalidades será de 600.000 pta.incluídos impostos ademais da publica-ción das obras. Máis información no Ne-gociaciado de Cultura do concello de Fe-rrol, telf. 981 336 730.

FORMACIÓN DE EDUCADORESDE MASAXE INFANTILCurso organizado pola Asociación In-ternacional de Masaxe Infantil na A.C.Latexo (Avda. Xosé Costa Alonso 30,1º B de Moaña) telf. 986 313 644 - 986233 445, do xoves 16 ao domingo 19de maio en horario de 9 a 13:30 e de 16a 18 h. Está dirixido a matronas, enfer-meiras e público en xeral. Costa 335euros e inclúe docencia, material e de-reitos de exame.

MILHA DO ALVARINHOA V edición vaise celebrar o 21 de abrilás 16 h. en Melgaço. As partidas e aschegadas serán na praza da República.Poderán participar atletas federados, po-pulares, INATEL e Escolas, tanto homescoma mulleres. Deberán ser portadoresde identificación persoal, sendo motivode descalificación a non apresentación.Serán tamén desclasificados os que nodecorrer da proba non cumpran todo opercorrido ou cometan faltas que perxu-diquen aos outros atletas. Existen distin-tas categorías e premios dependentes dasmesmas. As inscripcións aceitaranse atao 19 de abril, e deberán remitirse á Asso-ciação de Atletismo de V. do Castelo(Pavilhão de Sta. Maria Maior, Av. Ca-pitão Gaspar de Castro, 4900 - 462 Via-na do Castelo. Telf. 258 823 557, Fax.258 823 555) ou á Câmara Municipal deMelgaço (Largo Hermenegildo Solheiro,4960-551 Melgaço, telf. 251 410 100 /251 410 119 e Fax. 251 402 429).

CURSO DE GALEGOCIENTÍFICO-TÉCNICOA II edición deste curso para membros daUniversidade de Vigo vaise desenvolveros días 10, 11, 17, 18, 24, 25 de abril e 8,9, 15, 16 de maio (mercores e xoves) cunhorario de 19 h. a 21 h. na Sala de Graos

da ETS de Enxeñería Industrial do cam-pus das Lagoas (Marcosende, Vigo). Éútil para todas as normativas, para accederao portugués científico-técnico, con di-ploma da AGAL, e está coordinado poloprofesor Carlos Garrido. O programa docurso tratará, en síntese, do conceito e ca-racterización das linguas especializadasdas matemáticas, ciencias naturais e datécnica, habilitación en galego das linguasespecializadas científico-técnicas, estudodo léxico do galego científico-técnico eestudo da sintaxe do galego científico-téc-nico. Para inscribirse enviar a cgarri-do@uvigo.es ou a Prof. Carlos Garrido.Faculdade de Filoloxía e Tradución).

XVI ENCONTRO GALEGO EIX GALEGO-PORTUGUÉS DEEDUCADORES POLA PAZDo 19 ao 21 de abril terá lugar no CentroINATEL da Costa da Caparica, preto deLisboa. Como en edicións anteriores estáorganizado polo colectivo Educadores po-la Paz-Nova Escola Galega, o Dto. de Pe-dagoxía e Didáctica da Universidade daCoruña e o Movimento dos Educadorespara a Paz de Portugal (MEP). O encontrocomeza coa mesa redonda DivulgaçãoMassivo da Sociedade de Consumo: Se-dução ou maleficios?, intervindo JoãoGoulão (medico e presidente do Serviçode Prevenção da Toxicodependência) eGloria Soneira (profesora de secundariada Galiza). A mañá do sábado está adica-da ao tema de debate, que versará sobre AEscola e o Desenvolvimento Sóciomoral,presentado pola profesora Ana Carita (doInstituto Superior de Psicoloxía Aplicadade Lisboa). A tarde do sábado esta adicadaaos talleres, os asistentes terán que elexerun entre os seguintes: Género e Publicida-de, por Gloria Soneira; A construción doconto, por Bernardo Carpente; Viagem noTejo, por Manuel Lima; O som do gesto

por André Canhão; O jogo cooperativo naEducação para o Desenvolvimento, porArmindo Gregorio e Maria do Céu Ferro,e O outro, por Manuel João. O encontropéchase o domingo pola mañá coa presen-tación de experiencias, a celebración daasamblea anual e o ceibamento da pombada paz feita polos asistentes. A matrículamáis pensión completa toda a fin de sema-na en cuartos dobres é de 100 euros parasocios, estudantes e parados, e de 110 pa-ra o resto. As persoas interesadas en asistirpoden porse en contacto con Nova EscolaGalega: telf./fax. 981 562 577, Dto. de Pe-dagoxía e Didáctica: telf. 981 167 000, ex-tensión 1743 ou 1867. Correo electrónico:jares@udc.es.

C.V.C. VALADARESEste centro veciñal e cultural de Vigooferta varios cursos: Facturación e con-tabilidade: creación, eliminación e utili-dade dos asentos, libro maior, asentos au-tomáticos, creación de subcontas ou a cre-ación de empresas, clientes, proveedores,artigos, pedidos, albaráns e orzamentos;vai ter lugar en maio, e dura 40 horas, 3 ásemana en sesións de 1,5 h. cada día; osprezos, por mes, son para socios/as 16’80euros, e para o resto 22’80. Descubrir oordenador: accesórios, unidades de disco,o rato, crear carpetas, fiestras de Win-dows, gardar un documento, etc. Internete Comunicacións: o correo electrónico eos seus diferentes tipos, configurar unhaconta de correo, navegar por internet, bus-cadores... E Confección de páxinas web:formatos gráficos, traballar con táboas, in-serir texto, imaxes, por enlaces, etc. A du-ración de cada un deles é de 12 horas (2por semana) e o prezo é de 14’05 eurospara socios e 21’05 para o resto. Máis in-formación na secretaría do C.V.C. de Va-ladares, en horario de oficina, ou chaman-do ao telf. 986 467 053.♦

ConvocatoriasConvocatorias

Todos os personaxes desta obra deChejov levan unha vida que os faifondamente infelices, moi alonxadadaqueloutra para a que, acaso, creronestar destinados cando eran mozos.Nesta ocasión, baixo a dirección de

Miguel Narros vai ser cenificada oxoves 11 no auditorio municipalGustavo Freire de LUGO; o venres12 e sábado 13 no teatro Rosalía deCastro da CORUÑA; e o luns 15 noteatro Principal de SANTIAGO.♦

Tío Tío VVaniaania

XaquínCarpintero

mostra asúa pintura

na salaNASA de

SANTIAGOdurante este

mes.

Nº 1.010 ● Do 26 de

de divulgación escolar or-ganizado polo Xeral-Cíes,vai ter lugar o sábado 13 ás10 h. na sala de conferen-cias do C.C. Caixanova.

■ CONFERENCIAS

ATERRAMENTOS NA RÍAEn preparación da manifesta-ción contra os recheos da ría,que se celebrará o sábado 20, aPlataforma Cies realiza unhaserie de charlas coloquio que deseguida reseñamos: este xoves11 no local da A.V. Torrece-deira ás 18 h. falarán M. Pé-rez (capitán de pesca) e Xu-lio Alonso (IU); ás 19 h. naFederación de V. de Arcadeserá o turno de David Pérez(Luita Verde) e Manuel H.Garci (biologo). O venres 12na A.V. Cabral e na A.V. La-vadores as 20 h. onde os po-ñentes serán Xulio Alonso(IU), Alfredo de CEMMA eCándido de Luita Verde; naA.V. de Teis, á mesma horaManuel H. Garci (biologo)e Mª Xosé Vázquez de ADE-GA; e na A.V. de Moaña ás18 h. M. Pérez e CarlosSouto (oceanógrafo). O luns15 na A.V. Dr. Fleming ás 21h. M. Pérez e Eloy Piñeiro,presidente da PDR Cíes. Omartes 16 ás 20 h. na A.V. Va-lladares falarán Carlos Sou-to e Eloy Piñeiro. O mérco-res 17 ás 20 h. na A.V. Alca-bre de Bouzas falarán EloyPiñeiro e Alfredo de CEM-MA. O xoves 18 ás 10 h. naCIG os ponentes serán EloyPiñeiro e Manuel H. Garci.

ESCRAVITUDEEste xoves 11 o reporteirode televisión Vicente Ro-mero falará sobre este temana aula sociocultural de Cai-xa Galicia a partir das 20 h.

EIXO ATLÁNTICOPeculiaridades urbanísti-cas de Ferrol a Porto é o tí-tulo da charla que se vai de-senvolver o venres 12 ás 20h. na aula sociocultural deCaixa Galicia.

FERNANDO SAVATERGlobalización de valoresou globalización de intere-ses é o título da charla quevai ofrecer o martes 16 noClube Financieiro.

■ EXPOSICIÓNS

RUT MARTÍNEZDurante todo este mes pode-mos coñecer unha mostra dasúa obra no café Gretel (pza.da Constitución). Presentaunha serie de 9 gravados,monotipos, feitos desde un-ha orientación expresionistaco único sentido de agradaros sentidos, a través de suxe-rentes recreacións estéticas.

SOFIA AREALEsta artista portuguesa mos-

tra, baixo o título de Todos osdias menos hoje, parte da súaobra: teas ao acrílico e esmal-te e unha serie de deseños entinta chinesa e acuarela sobrepapel, na galería Ad Hoc.Continúa na liña que veu de-senvolvendo nos últimosanos, explorando formas sim-ples pero evocadoras aplica-das ao soporte con xestosenérxicos, cores intensas e vi-brantes, creando efectos espa-ciais e ópticos desconcertan-tes e de grande eficacia.

NELSON VILLALOBOAs súas pinturas e deseñospodemos ollalos na Casa dasArtes a partir deste xoves 11.

BELÉN PADRÓNA artista nada en Oviedo,licenciada na Faculdade deBelas Artes de Pontevedraten unha mostra da súa pin-tura na galería Visual Labo-ra, que vai estar aberta atao 30 de abril.

XULIO PÉREZ CONDEAta o 19 de abril a sala de ex-posicións da Casa da Xuven-tude acolle a súa cerámicabaixo o título de Chamotalia.

ALBERTO DATASMostra antolóxica deste artis-ta galego, que pertence aoequipo dos que saben que to-do se pode situar entre os lí-mites da tea, do lenzo; conti-nuador das leccións dos gran-des romanticos, dos que mi-raron a pintura desde dentro,daqueles que vocexaron unhalinguaxe expresionista e dosque manifestaron a súa dita-dura ao longo do século XX.Desde o xoves 11 e ata o 12de maio na sala de exposi-cións do C.C. Caixanova.

■ LEITURAS

A CULTURATRADICIONAL DO PANLibro de Xosé Lois Ripalda(Ir Indo) que apresentará o au-tor, acompañado do profesorXosé R. Ramos Baión e oeditor Bieito Ledo, este xoves11 ás 20 h. na Casa do Libro.

■ MÚSICA

VIVA LAS VEGASO novo proxecto de José Luise Frank Rudow (ex-MantaRay), o venres 12 ás 23:30no Vademecwm. Son sinxeloe complexo á vez, basado naconstrución de capas sónicassobre unha estrutura centralque non sufre grandes varia-cións, e que vai máis ao cora-zón que á cabeza, con intresde arrebato hipnótico.

TUMBITASEstarán na Iguana Club es-te sábado 13 para presentaro seu flamante disco sinxe-lo de debut

LORDS OFTHE NEW CHURCHEstes ingleses afterpunk xaestiveron en Castrelos enagosto de 1986 no que foiconsiderado o concerto máiskamikaze dos vistos ataaquela na cidadade. Dezaseisanos despois, o domingo 14,van dar un concerto na Igua-na Club ás 22 h.; máis infor-mación en www.lordsofthe-newchurch.com.

REAL FILHARMONÍADE GALIZAO venres 12 ás 20:30 baixo adirección de Helmut Rilling,e co violonchelo solista daman de Plamen Velev, inter-pretará obras de Mandels-sohn e Saint Saëns, no audi-torio do C.C. Caixanova.

ORQUESTRA CLÁSICADE VIGOO sábado 13 ás 19 h. o teatro-sala de concertos do C.C.

Caixanova vai dar un concer-to no que interpretará Foguei-ra de Inverno de Prokofiev.

ORQUESTRA DECÁMARA DE BULGARIAA Sociedade Filharmónicaorganiza este concerto omércores 17 ás 20:30 no te-atro-sala de concertos doC.C. Caixanova.

SIMPLE MINDSXa están á venda as entra-das do concerto que o grupoescocés dará o 28 de maiono Pavillón das Travesas

para presentar o seu últimotraballo, Cry, con doce no-vas cancións e co que cele-bran os 25 anos enrriba dosescenarios. Entradas en LP,Discos Gong e La Columnaa 18 euros, o día do concer-to costarán 21.

VVilaboailaboa■ MÚSICA

MCFECKo venres 12, ás 23 horas, noRaiña Lupa en San Adriánde Cbres, este grupo esco-

cés presenta o seu discoCat&Dogs (antoloxía demúsica popular europea)

VVilagarilagarcíacía■ CONFERENCIAS

INCENDIOS FORESTAISA súa prevención e extin-ción, así coma a rexenera-ción das zonas afectadasserán os temas que se tra-ten o xoves 11 e venres 12ás 10 h. e ás 16 h. na Casada Cultura.

■ EXPOSICIÓNS

J.L. ABALOA cidade reflexionada é otítulo da mostra de foto-grafías que vai estar na sa-la Antón Rivas Briones atao venres 19.■ TEATRO

ELLAS,LA EXTRAÑA PAREJAObra de Neil Simon quevai ser posta en escena odomingo 14 na Casa daCultura.

VViveiriveiroo■ EXPOSICIÓNS

GREMIOS E CONFRARÍASA sala municipal do Claus-tro de San Francisco acolleesta mostra.

BarBarcelonacelona■ EXPOSICIÓNS

AS MIRADAS CELTASMostra fotográfica do Fes-tival do Mundo Celta deOrtigueira, realizada polofotógrafo galego XurxoLobato, e que vai poder serollada, ata o 22 de abril, nagalería Sargadelos (Pro-venza 274).

MadridMadrid■ EXPOSICIÓNS

CÁNDIDO F. MAZASA fundación Caixa Galiciarecupera a figura do pintor,ilustrador, teórico do debu-xo, autor de teatro galego,pertencente á xeración deintelectuais en plena efer-vescencia creativa dos anosanteriores ao levantamentodo 36, no centenario do seunacimento. No Círculo deBelas Artes ata o 28 de abril.

BragaBraga■ EXPOSICIÓNS

ALEX KATZA galería Mario Sequeira éo escenario no que vai estarpresente esta mostra das sú-as pinturas máis recentesata o 2 de maio.

VValençaalença■ EXPOSICIÓNS

LENDASDO VALE DO MINHOAs máis representativas: Omorto vivo; A mudança dosmarcos; Os portões dos cas-tros; São Rosendo e os partosdifíceis; A mulher marinha; Arainha Aragunta... no Edificioda ex-Alfándega.♦

■ Véndese finca no lugar de Bexo,en Dodro (A Coruña), na estrada dePadrón a Riveira. Telf. 605 368 339.

■ A Mesa pola Normalización Lingüís-tica da comarca de Vigo busca colecti-vos ou asociacións que queran com-partir local. Telf. 986 437 234 / 412 834.

■ Gañe diñeiro facendo ensobradoprofisional. Telf. 654 132 427.

■ Vende-se piso en Ribeira con vis-tas ao mar, 98 m2, 3 cuartos, salón,cociña, 2 aseos, terraza, praza de ga-raxe e trasteiro, novo por un prezo de15.600.000 pta. Telefonos: 981 873683 e 607 711 016.

■ Busco interesados en dar clases detecido manual, en Santiago de Com-postela ou arredores. Telefono 654698 307 e-mailcarlarefoxo@yahoo.es.

■ Busco traballo relacionado coaagricultura para adquirir coñecemen-tos. Xabier, telf. 605 142 326

■ Vendo gaita marca Seivane nova.Teléfono 600 717 628.

■ Vendo Vespa 125 cc, por un prezode 60.000 pta. Teléfono 654 831 114.

■ Vendo finca de aproximadamente3.000 m2 con casa para restaurar enMoalde (Silleda), aproximadamentea 30 km. de Santiago. Os interesadospoden contactar con Xosé Manoel no657 667 498.

■ Alúgase casa de campo en Meira(Lugo). Recentemente restaurada,tres cuartos dobres con baño e cale-facción, 10.000 m2 de terreo. Fines desemana ou temporada. Telf. 982 331700 / 686 753 105 ás noites.

■ Véndes finca de 15.000 m2 planta-da con piñeiros en Lugo. Telf. 630 390283 / 686 753 105.

■ Vendo piso novo en Sigüeiro (a 15min. de Santiago), 3 cuartos, baño,aseo, salón, cociña con mobles, garaxe

e trasteiro. Boa calidade. Telf. 639 575296.■ Constituiu-se em Compostela, aAssembleia da Língua, um proces-so nascido do manifesto 15D; um lu-gar de encontro para rentabilizar osesforços em favor da língua da Gali-za. Se queres participar ou saber deque vai, adire manifesto15d@yahoo-grupos.com.br. Na página webwww.mdl-gz.org podes encontrar in-formaçom.

■ O governo ten multado a ArmandoRivadulha, militante de Nós-UP, con6.551 euros ou prisóm de um ano emeio pola participaçom na luita contra aempacotadora de lixo em Vila Boa em1998. Fazemos un apelo á solidarie-dade económica de todas as pessoase organizaçons compromeidas com osdireitos e liberdades fundamentais, àvez que denunciamos este novo pro-cesso repressivo contra o independen-tismo. Conta de solidariedade em Cai-xagalicia 2091-0395-21-3040001337.

■ Véndense dúas camas xemel-gas co agasallo dos colchóns emáis os cobertores. Telf. 630 400925.

■ Oferécese persoa para coidarpersoas maiores en Santiago. Ta-mén con experienciea na atención aenfermos de Alzheimer. Telf. 646 736595.

■ Coñeza a nosa literatura a travésda Biblioteca Virtual Galega enwww.bvg.udc.es.

■ Véndese Ford Mondeo 1.8, 16 vál-vulas CLX, gasolina. LU-4802-O (ano93). Con ar acondicionado, 4 portas e165.000 Km, coa ITV pasada. Prezo:2.200 euros (366.000 pta.). Chamarao telf. 982 176 589 ou 609 175 816.

■ Búscase urxentemente piso oucasa amoblada en aluguer en Vigo.Máximo 210,35 euros (35.000 pta.).Telf. 651 146 537.

■ Libroteca 21, catálogo de librosde ocasión, especialidade en lingua e

literatura galegas, filoxoxía e historia.Inclúe tamén revistas e discos. Con-súltanos en http://es.geocities.com/li-broteca21/index.html■ Vendo artesanía por peche de ne-gocio. Telf. 605 142 326.

■ Alugase apartamento en Carnota,temporada verán e Semana Santa. Acarón da praia, completamente equi-pado para 4 persoas. Prezo SemanaSanta (8 días) 330 euros. Telf. 981761 144, mediodía e noite.

■ Vendese Honda Civic 125 CV Fullequip. como novo. E Porsche 928GTS ano 86 54000 CC, 8 CL, fullequip. Telf. 605 301 378.

■ Ofrécese deseñador gráficocon ganas de traballar para aquelaxente interesada nunha imaxe novi-dosa en distintos soportes e todo ti-po de publicacións (libros, trípticos,imaxe corparativa, logos, cds...).Barato, barato. As persoas interesa-das poden escribir a alf mem@hot-mail.com

■ Se queredes colaborar ou adquirirMorituri, revista da facultade de Hu-manidades da U. da Coruña, escribidea Morituri-Po.Box9 15500 Fene (A Co-ruña) ou a araold2000@mixmail.com

■ Vendo solar de 2.200 m2 en Meirás(Sada), con licencia municipal e proxec-to básico para vivenda de 195 m2, por10.000.000 de pta. Telf. 981 614 348.

■ Véndese zanfona case nova. Per-guntar por Marcos no telf. 986 548 746

■ Traballador con estudos universi-tarios busca emprego. Manuel, telf.616 354 911.

■ Alúgase taberna pub (Taberna dePancho) no Morrazo. Con casa amo-blada, calefacción e terreo. Prezo aconvir. Tlf. 600 717 628.

■ Olá vizinh@ de Compostela, sevas desfacerte de unha lavadoraou de un frigorífico que aínda este-xan en bon uso… non o deites ao li-

Anuncios de baldeAnuncios de balde

BIBLIOTECA DE CEDEIRAwww27.brinkster.com./lopezcorton/ini-cio.asp

A Biblioteca Municipal López Cortón deCedeira conta cunha páxina electrónicana que ofrece unha visita virtual á entida-de, a posibilidade de subscribirse á infor-mación sobre as novidades que adquira,un foro, a programación do auditorio e unenlace co concello. Inclúe, ademais, unbuscador de títulos de todo o seu fondo.♦

AA RedeRede

Nº

1.02

9 ●

Ano

XX

V ●

Do

11 a

o 17

de

abril

de

2002

O grupoafterpunkLords of theNew Churchtoca odomingo 14na Iguanade VIGO.

XurxoLobatomostra assúasfotografíassobre oFestivalCelta deOrtigueiraenBARCELONA.

Tumbitaspresentan o seudisco na Iguanade Vigoo sábado 13

Nº

Francisco Buarque de Hollanda é o“sobriño” máis avantaxado de Vi-nícius de Moraes e toda a escola deBossa Nova que revolucionou amúsica popular brasileira nas déca-das de 1950 e 1960. Na súa infan-cia, o pai, Sérgio, recibía ata altashoras da madrugada o propio Viní-cius, a Tom Jobim e outros grandesnomes da música carioca.

Dese pouso e da efervescenciade movementos como o tropicalis-mo e as demais ponlas da novaMúsica Popular Brasileira (MPB),tomou Chico Buarque os folgospara empezar a compoñer. “Nuncatomei clases de música. Primeirocreo a música de oído e logo pro-curo letras que se acomoden har-monicamente”, afirma Buarque nabiografía que lle escribe a xorna-lista Regina Zappa, agora traduci-da ao español (nun traballo bastan-te infame de José Luis Sánchez)pola editorial Gedisa.

Para Chico, o momento cru-cial da súa carreira foi o éxito dacanción A banda, en 1965. A súavida cambiou con esta tonada.“Os brasileiros volveron asubiargracias ao Chico”, proclamou unprestixioso crítico musical. Con-verteuse nun nome fundamentalda MPB e cada disco seu contiñaseis ou sete obras mestras.

Exilio e arte

O seu éxito maior coincidiu coachegada da ditadura militar queasoballou os brasileiros entre1964 e 1989. El mesmo confesaque se salvou de torturas graciasá súa sona e a certas atitudes quelles caeron simpáticas aos milita-res. “O feito de ser siareiro doFluminense axudoume bastantenos interrogatorios”.

Contodo, tivo que exiliarsedurante pouco máis de un ano enItalia. Alá, desempregado e des-coñecido, tivo grandes dificulta-

des para manter a súa muller (aactriz Marieta Severo) e a súaprimeira filla, Sílvia.

Gracias ao relaxamento da re-presión ditatorial, volveu a Rio epuido traballar novamente, aíndaque baixo o manto da censura.Chama a atención, por exemplo,o cambio de letras en obras comoa Ópera do Malandro, estreada

en 1979 ou os problemas con can-cións como Apesar de você (him-no dos opositores á ditadura) queChico debía deixar que cantasenos asistentes aos seus concertospara non acabar en comisaría.

Curiosamente, Buarque sóapoiou as formacións de esquerdapor un compromiso social e porvínculos familiares. O seu pai foi

fundador do Partido dos Trabalha-dores, en 1980, pero el conformou-se con prestar a súa imaxe para acampaña de Inácio da Silva, Lulanas presidenciais de 1989. “Odioas imposicións: nin “cala” primei-ro nin “fala agora” despois”.

Bohemia e fútbol

En realidade, Chico Buarque digozar máis co fútbol e a agua decoco que coas grandes discusiónsfilosóficas. Poeta total, adicadoultimamente tanto á música comoá literatura, sempre busca tempopara o fútbol. Presume do seu pro-pio equipo, o Politheama (moitosespectáculos, en grego), co quexoga nun campo da súa propieda-de. Coa camisa desa formación, ocantante conseguiu vestir o seuídolo Pagão, dianteiro do Santoscando alí despuntaba Pelé, a Ro-mário e incluso a Bob Marley.

Cando estivo en Italia, saíatomar copas con Garrincha. Ta-mén alá inventou o Ludopédio,un xogo de mesa humorístico dexestión e táctica futbolística.

Outra das paixóns de Chicofoi o alcol, pero recoñece estarretirado totalmente. Agora só be-be viños tintos italianos na soi-dade do seu apartamento.

Enlazando coa crónica rosa,Chico separouse de Marieta Seve-ro en 1996, logo de 30 anos de ma-trimonio. Ámbolos recoñecen queseguen sendo grandes amigos peroque agora teñen máis espacio e dei-xan de vivir un para o outro. A fa-milia segue case unida. As súas tresfillas (Sílvia, Lelé e Luísa) estánsempre en contacto con el e falacon cariño dos seus dous netiños,Francisco e Clara, fillos de Lelé e ocantante Carlinhos Brown. Os seusúltimos discos foron Para todos(1993) e As cidades (1998), mais elrecorda que cando cala é realmen-te cando está traballando.♦♦

Nº 1.029Do 11 ao 17de abrilde 2002 Otemor a ofender esa

parte conservadorada sociedade pode

impedir que nunha serie detelevisión saia unha mullersolteira embarazada (non sediga xa un aborto). Pero nin-

gunha cadea é sensíbel á par-te progresista que non com-parte as ideas relixiosas,consumistas ou de violenciapola man de tantas series. EnSemana Santa programanLa túnica sagrada ou Las

campanas de Santa María eno Nadal Marcelino, pan yvino ou Fray Escoba, peroos primeiros de maio nonemiten Novecento ou O salda terra, nen en outubro Oacoirazado Potenkim.♦

DIRECTOR: Afonso Eiré López. EMPRESA XORNALÍSTICA EDITORA: Promocións Culturais Galegas S.A. PRESIDENTE: Cesáreo Sánchez Iglesias.Príncipe, 22, planta baixa (36202) Vigo. Telf.: Administración, Subscricións e Publicidade 986 433 830*. Redacción 986 433 886 - 22 24 05. Fax 986 223 101.

info@anosaterra.comImpreso en papel reciclado Greenrecy 100 de 60 gr./m2

84000

21303

104

01029

Vitoria datelebasuraXOSÉ RAMÓN POUSA

Non sabemos se foi acausa desa ruinosatendencia de que o

fútbol sexa pagado polasgrandes plataformas de TVdixital, ou consecuencia deque o produto mediático decerta calidade deixou deinteresar ao público. O cer-to é que como unha espe-cie de Titanic, o grupoKirch, xigante alemán dacomunicación, que é pro-pietario do 25% de Tele-cinco, acaba de facer augadeixando a máis de 5.500traballadores na rúa, unhadébeda de 6.500 millóns deeuros e a incógnita sobre ofuturo dos Mundiais de fút-bol do 2002 e 2006 e da li-ga alemana. En Alemanianon recordan unha crebatan importante dende a Se-gunda Guerra Mundial e aindustria mediática tomanota dunha crise que ponen cuestión o actual mode-lo da televisión de pago enEuropa e a súa dependen-cia dos grandes produtosestrela: o fútbol e cine.

O desplome do impe-rio Kirch é unha conse-cuencia máis da guerra quelibran outros grandes seño-res mediáticos como Mur-doch, Berlusconi ou multi-nacionais como Time-Warner, polo dominio domercado da produción edistribución de contidosaudiovisuais.

Din de Leo Kirch tro-cou o mundo do viño polosmedios audiovisuais des-pois de ver nun cine de Ita-lia “La strada”. Engaioladopor esta película de Fellini,fíxose a bon prezo cos de-reitos de exhibición enAlemania e iso reportoullegrandes beneficios. A par-tires de ahí desenrolou un-ha rede de empresas queabranguen todo o procesode produción, distribucióne emisión, gracias ao pres-tixioso catálogo de progra-mas de Beta Film e os súascanles privadas Sat 1 e Pro7, entre outras.

Kirch simbolizaba unxeito de entender a televi-sión baseado ne equilibrioentre calidade e comercia-lidade. Un criterio absolu-tamente desbordado hoxeen día pola telebasura e ossubprodutos de baixo costee mínimo risco que, dendeas mesmas televisións pú-blicas e privadas, se estáfacendo en Europa. Kirchfoi a mellor referencia eu-ropea da televisión de cali-dade frente a Murdoch, uncidadán do mundo senmáis patria que o seu pla-neta televisivo, ou a Ber-lusconi, señor da política eda industria do ocio. Elesforon os seus socios enmoitos proxectos e elesmesmos deixárono caer ecertificaron a súa defun-ción para maior goce da te-levisión basura.♦

Ano XXVIV Xeira1,75 Euros

Martín

SarmientoN O V I D A D E

A NOSA TERRA

Francisco Carballo

Edítase unha biografía actualizada do cantautor brasileiro

Chico Buarque, para todosCÉSAR LORENZO GIL

Cando Mario Benedetti ideou, nun relato, un mundo futuro apo-calíptico, fixo que nel ninguén escoitase a Chico Buarque. O uru-guaio sabía que o cantautor garda os valores da cultura do Brasilpero tamén é referente do compromiso coa xustiza e a democracia.

CRISTI N A ZAPPA