kristian tlangau - july, 2018 - mizoram synod

52
1 Kristian Tlangau www.mizoramsynod.org

Upload: khangminh22

Post on 21-Nov-2023

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

1Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

2Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Synod PuipateModerator : Rev. F. LalrinnungaSecretaries : Upa R. Dêngzîkpuia (Sr.)

Rev. R. Vânlalnghâka (Jr.)Finance Officers : Rev. P.C. Pachhûnga

Rev. H. RemthangaStatistician : Rev. R. LalnuntluangaSr. Executive Secretary : Rev. Lalramliana PachuauExecutive Secretary : Rev. B. Sângthanga

Kum 107-na July 2018 Bu 1,270-na

Editor : Rev. Dr. C. Chawnghmingliana Ph. 2316411(R)Joint Editors : Rev. P.C. Pachhûnga

Upa H. RonghâkaUpa Prof. R.L. ThanmawiaRev. P.B. Mankima

Business Manager : Upa C. LalbiaktluangaSynod Office, First FloorMission Vêng, Aizâwl – 796 001

Office Phone 2324590; e-mail: [email protected]

Kum khat lâk man : ` 50.00. Bu khat man ` 4.16A man pe leh a bu la duh chuan Business Manager, Synod Office First

Floor, Mission Vêng, Aizâwl hriattîr tûr.

Thu chhuahte hi Editor ngaih dân a ni vek kher lo.

The Organ of the Presbyterian Church, Mizoram

A CHHÛNGA THU AWMTE

1. Editorial 1

2 . Mizoram Synod 2

3. Lâwrkhâwm 12

4. Zawhna leh Chhânna 18

5. Sermon: (1) A tâwp thlenga Isua zuitu 25

(2) Chanchin |ha chu ka zahpui si lo va 30

6. Arunachal-ah Presbytery thar hawn a ni 34

7. Karbi Anglong Presbyterian Church Synod.... 37

8 . Sûnna 43

3Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

EditorialTHU DIK SAWI

Bible thianghlim chuan ‘thu dik tak sawi \heuhtûrin’ min chah a. Chutih rual chuan ‘dâwt sawi bânsan’ tûrinmin chah nghâl bawk. Thu dik tak sawi \hîn mite hi belhchian andâwl a, an bula awm pawh a hahdam. Dâwt sawi hmang leh thudik chanve hmanga thil sawi \hîn mite bula awm chu a hahthlâk maini lovin thla a muang lo.

Thu dik tâwk lo sawi hi chu tuia plastic no chiah ang deuh ani a, a pil bo rei thei lo, kâr lovah a lo lâng leh thuai \hîn. Dâwt sawileh hmeichhe naupai chu tehkhinin C.S. Lewis chuan, “Dâwt sawihi hmeichhe rai tîr ang deuh a ni a, miten an hriat nân hun rei a duhlo,” a ti a, a dik hle âwm e.

Thu dik chu a huai a, hnehna a chang nge nge \hîn. Thu dikchu a huai tlat avângin a sawitu pawh a huai lo thei lo. Dâwt erawhchu phuahchawp a nih avângin a tha tichak tûrin phungbawm amamawh \hîn. Phungbawmtu tel lo chuan amahin a ding ngam lo ani ber mai. Grik mi fing leh hrâtkhawkhêng Epictetus-a chuan, “Thudik hi chuan amah chauh pawhin a hneh \hîn a, dâwt erawh chuanphungbawm a mamawh \hîn,” tiin a sawi.

Thu dik tâwk lo hmanga mi chanchin mi dangte bula sawichîngte hi ‘mi rêl hmang’ tih an ni a. Bible chuan Pathianin a hawisanmi chi hrang hrang a sawite (mi sual, duhâm, îtsîk, tualthat, inhauhmang, nungchang \ha lo, intivei, chapo etc.) zîngah hetianga ‘mirêl hmang’ te hi a telh a; bâwm khatah khungin inang khat rengin angai (Rom 1:28-32). Chutiang thil ti tute chu thi zia rêng an ni a timiah mai.

Thu dik chauh sawi tûr a nih laiin thu dik zawng zawng sawichhuah vek erawh a \ha ber chuang lo.

4Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

– Executive Secretaryi/c Publicity, etc.

1. Chhawmdâwlna peTûn hnaia harsatna hrang

hrang tâwkte hnênah SynodRelief Fund a\angin hetiang hian\anpuina pêk chhuah a ni. April,2018 chhûngin ̀ 1,60,000. May,2018 chhûngin ̀ 3,17,000.2. Zinw May 3-6, 2018 chhûnga

PCI General Assembly,Fiangpui, Haflong-a neihah Rev.F. Lalrinnunga, Moderator,Rev. Lalramliana Pachuau, Sr.Exe. Secretary, Rev. PCPachhûnga, Exe. Secretary,Upa R. Dêngzîkpuia, (SynodSecretary (Sr.), Rev. R.Vânlalnghâka, Synod Secretary(Jr.) Rev. H. Remthanga, Fin.Officer, Rev. R. Lalnuntluanga,Statistician leh Synod Officea\angin Upa Lalrinmuana,Superintendent, Pu AlbertLalhmangaiha, Upa DavidLalnunfela, Pu C. Lalhminglianate an kal.

w May 13, 2018 khân N.Vanlaiphaiah Pastor Inductionhmangin Rev. PC Pachhûnga,Exe. Secretary a kal a, June 3,2018 khân Sihphîrah Rev. R.Lalnuntluanga, SynodStatistician a kal bawk.w May 17-20, 2018 khân

NEICC Meeting hmangin NewNongstoin-ah Rev. LalramlianaPachuau, Senior ExecutiveSecretary a kal.w May 25-27, 2018 khân

Lungsenah Khawthlang TuipuiPresbytery hawngin Rev.Lalramliana Pachuau, SeniorExecutive Secretary a kal.w May 25-27, 2018 khân

Chiahpui Biak In thar hawn lehBial huap seminar hmanpuiinRev. B. Sângthanga, ExecutiveSecretary a kal.w May 31 - June 2, 2018 khân

Prison Ministry Programme-inLunglei, Lawngtlai leh SaihaahRev. B. Sângthanga, Exe.Secretary, Rev. R. Lalvulluaia,Director, Prison Ministry lehPrison Ministry Committeemember te - Rev. R. Lalnun-tluanga, Rev. Lalsângmuana,Rev. C. Lalramchhana, UpaVânêngmawia leh Upa C.Lalthianghlima te an kal.

5Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

3. SL & PBw May 19, 2018 khân

Zonuam Bial KohhranHmeichhe bultumin ZonuamKohhran Hall-ah LiteratureSeminar buatsaih a ni a, hemihmanpui hian Rev. Dr. C.Chawnghmingliana, SL&PB,Editor leh Upa LalrammawiaNgente, BEC Member te an kal.w May 26-27, 2018 khân

Kei\um Bialah LiteratureSeminar hmanpuiin Upa H.Ronghâka, SL&PB AdditionalEditor leh Rev. P.B. Mankima,Board Member te an kal.4. Synod Hospitalw May 8, 2018 khân

Nursing School, SynodHospitalah Graduate tharte pualinGraduation Day vawi 16-na,Chapel Auditorium-ah hman a nia, Synod Moderator Rev. F.Lalrinnunga chu Khuallian a ni.

Graduate tharte hi an vaiinmi 32 an ni a, Khuallian Rev. F.Lalrinnunga, Synod Moderator-in zirlai chhuak tûrte certificatea hlân a, thu a sawi zawhahAward hrang hrang sem a ni.

GNM Course hi IndianNursing Council-in kum 2015a\ang khân kum thum chhûng zirtûrin thu a rawn chhuah a,

Internship Year a rawn tihtâwptâk avângin tûna Graduate thartehi Internship Year nei hnuhnungber an ni ta a ni.5. Worshipw May 2-3, 2018 khân

|awipui South-ah Solfa Traininghmanpuiin Pu Lalromawia,Senior Instructor leh Pu C.Zirlianthanga, Instructor te an kal.w May 16-17, 2018 khân

Rullam-ah Zai Hruai traininghmanpuiin Pu Lalromawia lehTv. H. Lal\hazuala, Instructor tean kal.w June 2, 2018 khân Synod

Music School hnuaia MusicElementary Course Exambuatsaih a ni a, zirlai 23 exam-inHonours-ah 9, First Division-ah5, Second Division-ah 5,Passed Division-ah 2 lehSupplement-ah 2 an awm a ni.w June 7-9, 2018 khân

Sêrchhîp Bial huap zai hruaituTraining hmanpuiin PuLalromawia leh Pu BenjaminSailo, Instructor te an kal.6. Synod Social Frontw May 5-6, 2018 khân

Khawbung Vêngpui KohhranahPolitical Education Campaignhmanpuiin Rev. Zoramsânga,Synod Office leh Upa Lalzui-

6Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

tluanga, Committee Member tean kal.w May 9, 2018 khân

MSACS leh Karnataka HealthPromotion Trust buatsaih StateConsultation meeting to explorebenefits and Schemes availablefor its Orphans and VulnerableChildren Project, Hotel Floria,Aizâwla buatsaihah Rev.Zoramsânga a kal.w May 12, 2018 khân

Phûlpui Kohhranah MediaAwareness Campaign hmanpuiinPu R. Lalnuntluanga, Coordinator,Rev. Zoramsânga leh UpaZothanmawia te an kal.w May 25, 2018 khân

Aibâwk Kohhran leh SynodSocial Front \ang kawpinMiddle School leh HigherSecondary School zirlainaupangte tân Aibâwk KohhranHall-ah HIV/AIDS AwarenessCampaign buatsaih a ni a,Resource person atân Upa H.Ngurthansânga, MissionVêngthlang leh Pi Lalchhuan-zuali, Vênghlui te hman an ni.7. Revivalw May 8-12, 2018 khân

Synod Revival Camping Centre,Neibâwihah Camping buatsaih leha ni a, speaker Pu Vânlalvuana,

Kraws Hnehna Puangtu Team ani. Camp-a lût zawng zawng mipa146 leh hmeichhia 13, an vaiin 159an ni a, eng emaw harsatnaavânga camp awm tluan thei lo anawm bawk.w May 12-13, 2018 khân

Champhaiah OperationNehemia buatsaih a ni a, Rev.K. Rolungmuana leh RevivalSpeaker pahnih Pu Biakhming-thanga leh Pu Lalthara te an kala, anni bâkah hian Revivalspeaker Champhai khuaa awmtenên Operation Nehemia hibuatsaih a ni. May 12-13 zânahgroup thumah insem darhinChamphai leh a chheh vêlah hunhman a ni. Tûn \um OperationNehemia chhûng hian mi 136hnênah rawng an bâwl a ni.w May 19-20, 2018 khân

Synod Revival Dept. bultuminOperation Nehemia buatsaih leha ni a, Aizâwl khaw chhûng lehdai vêlahte hun an hmang a, grouprukah insem darhin mi 273hnênah rawng an bâwl a ni.w June 5-9, 2018 khân

Synod Revival Camping Centre,Neibawihah a duh apiang tânCamping buatsaih leh a ni a.Speaker atân T. UpaZârzoliana, Lalpa KohchhuahTeam an hmang.

7Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

8. Kohhran Hmeichhiaw Women Centre,

Phunchawnga thawktute awmnatûr Quarters pahnih sak mêk ani a. Women Centre-ah hianRetreat Programme, a takakalpui theih tûra hma lak mêk ani bawk. Retreat programme hizan riak leh zan riak lova hmantheih tûra hma lâk a ni a, chumiatân chuan in hnuai lamah zirlaiteriahna siam a ngaih avângin leilaih hna thawh mêk a ni a, lei laihhna hi kohhran hrang hrang -Sihphîr Vênghlun KohhranHmeichhia leh Pavalai Pâwl,Hunthar Kohhran Hmeichhia lehPavalai Pâwl, PhunchawngKohhran Hmeichhia leh PavalaiPâwl, Bawngkawn Hmâr VêngKohhran Hmeichhia leh PavalaiPâwl, Lily Vêng KohhranPavalai Pâwl leh ChawnpuiVêngthlang Kohhran Hmeichhiaten hnatlângin an thawk a ni.w May 12-13, 2018 khân

Phullên Bialah LeadershipTraining leh Kristian ChhûngkawCampaign hmanpuiin CentralKohhran Hmeichhe hruaitute PiLalbiakhluni, Pi Lalramthangi lehPi Zonunsângi te an kal.w June 1-3, 2018 khân

Aibâwk Bialah LeadershipTraining leh Kristian Chhûngkaw

Campaign hmanpuiin CentralKohhran Hmeichhe hruaitute PiLiansângi, Pi Lalrinpuii leh Pi C.Lalrimawii te an kal.w June 1-3, 2018 khân

Saitual Bialah LeadershipTraining leh Kristian ChhûngkawCampaign hmanpuiin CentralKohhran Hmeichhe hruaitute PiLalduhthangi, Pi Lalbiaksângi, PiChuauhmingliani leh PiZasângliani te an kal.9. Campus Ministryw April 27, 2018 khân Govt.

Bâwngkâwn High School-ahDirector Rev. LalchungnunganPathian thu bâkah CareerGuidance leh Awarenesschungchâng a sawi a. May 7,2018 khân Bethlehem VêngthlangHigh School-ah hun an hmangbawk.w May 22, 2018 khân Apollo

School of Nursing, LuangmualahTv. Lalhmunzauva Tlau,Counsellor-in ‘Duhthlanna’chungchâng a sawi. June 1,2018 khân Health WorkerTraining Institute, KulikâwnHmuntharah hun an hmang a,June 5, 2018 khân AppoloSchool of Nursing, LuangmualahCounsellor hovin hun hman leha ni. June 13-14 khân Winsome

8Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

School, Chhînga VêngahRetreat an neihpui bawk.10. MSSU

Mizo Sunday School Unionchuan hetiang hian ZirtîrtuTraining an hmanpui.w May 26, 2018 khân

Armed Vêng Kohhranah PiLaldâwnkimi, MSSU Asst.Coordinator, Upa Lalhma-chhuana, Tuikual North leh UpaC. Lalbiaksânga, ZemabawkNorth te an kal.w May 26, 2018 khân Saiha

Bialah Upa Lal\hahluna Râlte,MSSU Asst. Coordinator, UpaK. Zoremsânga, Kulikâwn lehUpa S. Kâpzathanga, ArmedVêng South te an kal.w June 2, 2018 khân

Ramhlun Sports ComplexKohhranah Upa Lal\hahlunaRâlte leh Pu Lalthanchhûnga,Bûngkâwn te an kal.w June 2, 2018 khân

Zemabâwk Field Vêng KohhranahPu John Lalhruaitluanga, MSSUAsst. Coordinator, UpaLalhmachhuana leh Upa F.Lalênghluna, Ramhlun Vêngtharte an kal.w June 9, 2018 khân

Sesawng Bialah Pi Laldâwnkimi,

Upa Zohmangaiha, ZemabâwkNorth leh Upa S. Kapzathangate an kal.w June 8-10, 2018 khân

Farkawn Bialah Upa Lal\hahlunaRâlte, Upa K. Zoremsânga lehUpa C. Lalbiaksânga te an kal.(Note: MSSU Office-a mi lozawng hi MSSU Trainer an ni).11. K|Pw May 30, 2018 zîng kâr

khân Youth Recreation Centrehmun laih mêk chu Dr. C.Sâwmliana, Principal Scientist,Rock Excavator Engineer, Dr.Laldinpuia, Geologist,Pachhûnga University Collegeten en en fiah a. CK|P a\anginT. Upa Rochungnunga, GeneralSecretary leh YRC Sub-Committee te an kal bawk.

YRC hmun laih mêk hi a lunga chan deuh tawh avânginexcavator pângngaiin a laih theihtawh loh a, a bul vêlah chênnain a awm tawh avângin lung hâlnahman ngam a nih dâwn leh dâwnloh an en fiah a ni. Dr. Laldinpuia,Geologist chuan a lung chan dânleh lung hâlna hman ni ta se leilunga nghawng dân te a zir chiangnghâl a. Dr. C. Lalsâwmlianandata te la khâwmin a thawhna,Dhanbad, Jharkhand-ah a keng

9Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

thla ang a, chuta \ang chuanruahmanna a siam leh dâwn a ni.w June 1-3, 2018 khân

Sakawrdai Pastor Bial K|PMeet hmanpui leh LeadershipTraining hmanpuiin CK|Pcommittee member, T.UpaLalsiammawia Pachuau leh PuPC Lalrinsânga te an kal.w June 5, 2018 khân People

Living with HIV Conference(PLHIV) hmasa ber hawnnainkhâwm, Lal ThanhawlaAuditorium-ah CK|P aiawhinTv. C. Malsâwmtluanga, Comt.Member a kal.12. FG&CCw May 12-13, 2018 khân

Haulawng Bialah KristianChhûngkaw Seminar lehCampaign hmanpuiin Upa H.Zoliana, Upa H. Lalhlimthangaleh Pi B. Bualchhûmi te an kal.w May 16-29, 2018 chhûng

khân Family Guidance &Counselling Centre (FG&CC)buatsaih Kohhran hruaitutepuala Church Leaders’ IntensiveResidential Pastoral Care &Counselling Training vawi 28-nachu tluang taka hman a ni a, May29, 2018 zân khân SynodConference Centre-ah ‘FinalEvaluation & GraduationService’ hmanga khâr a ni.

Training khârna hi Rev. PCPachhûnga, Executive Secretaryi/c FG&CC-in a kaihhruai a,Rev. F. Lalrinnunga, SynodModerator-in a hmanpui a,training chhuakte hnênahcertificate hlânin thuchah a sawi.He Counselling Training-ah hianKohhran aiawh 18 an tel a ni.w June 9-10 khân Lunglei

khaw chhûnga kohhran hranghrangah, Counselling CentreAwareness Campaign, KristianChhûngkaw Seminar lehCampaign hun an hmang a,Resource Person te chu Rev.PC Pachhunga, Exe. Secy. i/cFG&CC leh Rev. Lalsangbera,Director, FG&CC an ni. Inrinnizân a\anga Pathianni zân thlenginLunglei khawpui chhûngakohhran 19-ah campaign-in hunan hmang zui a, Aizawl a\anginFG&CC committee memberleh campaigner dang hêng mitehi an kal bawk - Rev. Dr. H.Vanlalruata, ATC; Rev.Vânlalmuanpuia Khiangte,Bâwngkâwn Bethel; Rev.Vânroluaha, Hunthar; Rev. K.Lalrammawia, Falkâwn; Upa H.Zoliana, Durtlâng North; Upa H.Lalhlimthanga, Dinthar; Pi B.Bualchhûmi, Bethlehem; Rev.Malsâwmzoliana, ATC; Rev. R.

10Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Lalêngzauva, Kulikâwn; Rev. H.Lalmuanchhana, Zuangtui lehUpa H.Lalchhandama.13. Prison Ministryw May 13, 2018 khân

District Jail, Armed Vêngah hunan hmang a, May 18 - 20, 2018khân Prison Ministry buatsaihinCentral Jail-ah Crusade buatsaiha ni a, speaker atân Tv. T.Lalchhanhima, Kraws HnehnaPuangtu Team hman a ni.w May 31 - June 2, 2018

khân Prison Ministry Committeemember-ten Lunglei, Lawngtlaileh Saihaa District Jail-te antlawh a, an committee nghâlbawk. June 3, 2018 khânCentral Jail-ah hun an hmang leha, Prison Ministry incharge Rev.R. Lalvulluaia leh Khatla NorthBranch K|P te an kal.14. Missionary Retreat

May 10-13, 2018 khânNorth East Region-a SynodMission Board Missionary-tepuala retreat vawi 4-na chuRamthar Veng Kohhran BiakInah hman a ni. Field hranghrang a\angin thawktu mi 575 lokalin, inziak lût zawng zawng(thawktu chhûngte telin) mi1063 an ni. He retreat thupui‘Hlau suh la, zâm hek suh,’ (Jos1:9) tih chu mi parukin an sawi

a; paper pahnih zir ho a ni bawk.Tûn tum retreat-ah hian thawktuthi mi pathum sûn an ni.15. NEICC Meeting

North East India ChristianCouncil (NEICC) inkhâwmpuivawi 78-na chu May 17 - 20,2018 khân New NongstoinPresbyterian Church-ah KJPSepngi-in an thleng. Thupui atân“Christ - The Living Hope” (1Pet 1:3) hman a ni.

Mizoram Synod aiawhaPalai tûra ruat mi 22-te bâkahMizoram Synod Choir, BCMChoir, Territorial Staff Songstersleh The Leprosy Mission Choirte an kal. NEICC Inkhâwmpuihi tûn hma lam chuan kum tinaneih \hin a ni a, kum 2014 a\angkhân kum khat danah neih a nita a. Session vawi 78-na niinBiennial Session vawi 3-na a ni.16. Bookroomw May 14-16, 2018 khân

Hmârchhak tlângdunga schoolhrang hrangte mamawh an peknaman ti felin thawktute an kal a,May 14-18, 2018 khânLawngtlai Bookroom Physicalchecking neih a ni bawk.w May 18, 2018 khân kum

tina an lo tih \hin angin Synod

11Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Bookroom Distributors Meet2018 chu Synod OfficeDevotion Room-ah an hmang.w May 22, 2018 khân Mamit

Branch tlawhin GeneralManager, Pu LalhruaitluangaRalte, Pu Vanlaltirha i/c stock lehUpa B. Lalhmunliana, SectionHolder te an kal.17. HSLC result \ha lawmna

May 23, 2018 khân SynodConference Centre-ahPresbyterian English Schoolhnuaia HSLC result \ha lawmnahun hman a ni a, Distinction-apass-te hnênah `10,000 lehCitation hlan an ni a, PES zirlaizînga HSLC result-a Top 3 tetân Special Award pêk an ni.Mizoram pumpuia HSLCResult-a Top 10-a tel KhawzawlVêngthar PES zirlai JKMalsâwmzêli chu ̀ 5,000 pêk ani bawk. Hêng bâkah hian Schoolti \ha 3-te hnênah lâwmman pêkan ni a. School pasarih hnênahConsolation Prize ̀ 7,000 \heuhpêk an ni bawk.18. SHSS-in zirlai ti \hachawimawi

May 22, 2018 khân SynodHigher Secondary School lehSynod Higher SecondarySchool Alumni Association-te

buatsaihin kumin a HSLC lehHSSLC-a ti \hate chawimawinahun an hmang.

Tûn \umah hian SynodHigher Secondary School a\angaHSLC exam 96.88% in an passa, HSSLC (Arts) exam 94.37%in pass-in, HSSLC (Science)exam 92.45% in an pass a ni.Zirlai ti \ha te hi pawisa fai lehthuziak hlan an ni.19. Bru Convention

May 18-20, 2018 khânSynod Home Mission Southhuam chhûnga Bru khuaKawrthindêng, Bûngtlâng SouthPastor Bial chhûngah BruConvention hman a ni a.Chhimtâwp Presbytery huamchhûng hmun hrang hranga\angin mi 205 an kal a, eirawng bâwl tûrin AizâwlRepublic Kohhran Pavalai PâwlMember 19 an kal bawk.Chhim Working Committeemember 6, A/S Rev. RCLalnghâkliana, Synod OfficeLunglei staff mi 7 bâkah hmunhrang hranga thawktute engemaw zâtin he convention hi antelpui a ni. Speaker atân PuLalrema, Bru Gospel Team,West Phailêng hman a ni a,Convention denchhena Masihi

12Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Sangati Gospel Team, Lungleiterawngbâwlna zârah hnam dangring lo mi 7 laiin baptisma anchang a, eng emaw zât chantîrtûr an la awm nghe nghe a ni.20. Muallungthu PESBuilding a kâng

May 25, 2018 zîng khânMuallungthu PresbyterianEnglish School Building chu akâng a, school office lehclassroom pathum kânginbuilding hi luah zui tlâk lohvin akâng chhe hneh hle a ni. Schoolbuilding kânga bungraw kângchhia hlut zâwng chu`13,70,000 a ni. A kan chhantak erawh hriat chian a la ni lova, chhui chian mêk a ni.21. Finance

June 1, 2018 zân khanBâwngkâwn Pastor Bial huapinAccount Training buatsaih a nia, Tv. Zaihmingthanga Fanai,Accountant leh Upa PCVânlalrova, OA te an kal.22.SEC vawi 273-na

Mizoram PresbyterianKohhran hnuaia Committeesâng ber, Synod ExecutiveCommittee Vawi 273-na chuJune 5-7, 2018 chhûng khanJ.M. Lloyd Hall, Synod Office-ah an \hu a. Meeting-ah hian

member 159 a\angin 132 an kalthei a ni.

SEC Meeting hi Rev. F.Lalrinnunga, Synod Moderator-in a kaihhruai a, SynodSecretary report te, FinanceOfficer report te leh AuditReport te ngaihthlâk a ni a.Annual Statement of Accountthlîr ho a ni bawk. Hemi zawhhian Committee member ruatthar leh inthlâkna hun hman a ni.23. Synod Choir membertharte hlanna

June 8 zân khân SynodConference Centre-ah SynodChoir 2018-2020 membertharte Synod Moderator, Rev.F. Lalrinnungan Pathian hnênaha hlân. General Secretary T.Upa Rochungnungan inhmêlhriattîrna hun a hmang a, Dr.David C. Vanlalfakawma, SynodChoir Director-in thu a sawi a.CK|P Leader Rev. Dr. K.Lallawmzualan thuchah a sawibawk.

Synod Choir-ah hian,Conductor telin member 25 anawm a, part tinah member parukzêl an awm a, Conductor thar hiPu T. Laldintluanga, RamhlunNorth Bial a ni. Kum 2016-2018-a Synod Choir-a lo awm

13Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

tawh zîngah mi 10 chu tun term-ah hian an awm zui leh dâwn ani. Member tharte chu–Soprano: R. Zomuanpuii(Khatla), Deborah Lalmuanpuii(Bâwngkâwn), Jenny VLDinpuii (Chanmari West), MariaLalnunpuii (Electric Vêng),Lalrinmawii (Vaivakâwn), PCVânlalchhandami (Vênghnuai)Contralto: Lalbiakdiki (ChhîngaVêng), Rebecca Lalenkawli (ITIVêng), Rebecca C. Lalrinsângi(Armed Vêng), RuthiLalrinawmi (Tlângnuam),Lalramchhuani (Maubâwk),Lalruatfeli (Kulikâwn)Tenor: Jerome Lalhuapzauva(Châltlâng), Lalchhuanawma(Leitan), PC Lalahruaizêla(Zonuam), Zairemmawia(Durtlâng), Jeremy Remlalfaka(Vênghlui), Zodinsânga Râlte(Tanhril)Bass: K. Mawizuala (Ramhlun),Zothanmawia (MissionVêngthlang), Lalbiak\huama(Tuikual), R. Lalhmingsânga(Luangmual), John Lalhming-mawia (Republic Vêng),Lalhmingmawia (BethlehemVênglai)Note: (Bracket chhûnga mi nian Bial hming zêl a ni).

24.Moderator ProgrammeSynod Moderator Rev. F.

Lalrinnunga chuan hetiang hianhun a hmang:May 3 - 6, 2018PCI General Assembly, HaflongMay 13, 2018

Pastor Induction, SialhâwkBialMay 20, 2018

NEICC Meeting, NewNongstoinMay 25 - 27, 2018

Patkai Presbytery tharhawn, Khasan, Arunachal EastJune 2, 2018 (Inrinni)Zân : Govt. Complex KohhranJune 3, 2018 (Pathianni)Chawhnu : LuangmualVêngthlang KohhranZân : Zonuam KohhranJune 9, 2018 (Inrinni)Zân : Champhai VêngthlangNorth KohhranJune 10, 2018 (Pathianni)Chawhma : Champhai ElectricVeng KohhranChawhnu : Champhai VênglaiKohhranZân : Champhai VêngthlangKohhran

14Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Bible zirtîrna anganung tûra phût vângin

thawktute bângAmerican Bible Society

(ABS), Chanchin |ha theh darhhna kum 200 chuang lo thawktawh chuan thawktute zawm tûrinkaihhruaina thar a siam avânginthawktute zîngah hna bânsanphah an awm nual.

He an inkaihruaina thar hianthawktute hi Bible chu Pathianthâwk khum a ni tih ring satliahmai lova, Bible-in Lal Isua nundân a târ lante zawm kawnga \anla tûrin a phût a. Bible chhiar te,tualchhûng kohhrana inhman te,\awngkam mawi lo chhâkchhuak lo tûr te, ruihhlo lakainsûm tûr te leh mipathmeichhiatna lama invawngthianghlim tûrtein a phût.

Religion News Service-in asawi dân chuan thawktu mi 200zîngah mi 9 aia tlêm lovin heinkaihhruaina thara ‘mipathmeichhiatna nupui pasalte bâk

hmanpui loh tûr’ tih avâng hianan hna an bânsan a ni.

Thawktu bâng ta zîngapakhat chu Jeremy Gimbel-a ani a. Mahni mipatpui kawp \hînniin kum 10 lai ABS-ah hian alo thawk tawh a. Gimbel chuan,“Inkaihhruaina thar hian minhnâwl a ni,” a ti niin RNS chuana sawi.

ABS President leh CEO nibawk Roy Peterson-a’nChristian Post a hrilh dân chuanhe inkaihruaina thar hi Decemberni 5, 2017 khân hman \an a ni a.He inkaihhruaina thar hithawktute rinna leh Kristian nunahhma an sawn zêlna atâna siam anih thu a sawi bawk. Peterson-achuan, “Kan thil tih hian Kristianterinna laipui leh Kristiante nun dântûra Bible-in min kawhhmuhte ahuam a. Kan rawngbâwlnainkum za bi pathumna a chuan kaimêk lai hian thawktute hi Kristiannun dân \ha zâwmtute an nihchuan rah \ha zâwk chhuah kanbeisei avânga hetianga hma la kanni e. Thawktu zîngah kaninkaihhruaina thar pawm thei loan awm chuan hmun dangah hnaan zawng thei a. An thutlûkna kanzahsakin hna thar thawk tûra aninsiam rem chhûng pawhin kan

15Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

theihna zâwnah chuan kan \anpuizêl ang,” a ti bawk.

ABS hian a hnathawktute hihe inkaihhruaina thar zâwm tûrhian kum khat hun a pe a.Philadelphia-ah hmunpui neiinkum 1816 a\anga tûn thleng hianmi tinin anmahni \awnga Bible anneih \heuh theih nân hna a thawk\hîn a ni.

- CHRISTIAN POST

China-ah Pathian awmring lo an tam ber

Gallup International-in ram68-a mite rin dân chungchâng azir chiannaah China-ah Pathianawm ring lo an tam ber laiin ram68-a zawhna chhângtu zawngzawng a\anga 70% zet aia taminPathian awm hi an ring thung.

He zir chianna hi nikum(2017)-ah khân neih a ni a, ram68-a mi 66,000 te ngaih dân lâka ni a. China-ah hian zawhnachhângtu zînga 67% laiin sakhuanahrim hrim an rin loh thu an sawi a,a ram mi 9% chauhin sakhaw miahan inchhâl a ni. China hi Japan-indawtin Japan mipui 29% chuanPathian awm an ring lo va;Slovenia-in dawt lehin 28% an nia; Czech Republic-ah 25% an

awm a; South Korea-ah 23% anawm bawk.

Mi tam takin Europe-ahPathian rinna a tlahniam viaua anngaih laiin Europekhawmualpuiah hian Pathianringtu an la \hahnem ve hle a.Belgium leh France-ah Pathianawm ring lo 21% an awm a.Sweden-ah 18% awmin,Iceland-ah 17% an awm bawk.

Gallup-in a zir chianna a\angaa lan dânah chuan Thailandmipuite an sakhaw mi ber a,98% lai sakhaw miah an inchhâla. Ram 68 mipuite zînga 62%-in sakhaw miah an inchhâl a;74%-in mihringin thlarau an neihan ring a; 71%-in Pathian awman ring a; 56%-in vânram aawm an ring a; 54%-in thih hnupiah lam ram an ring a; 49%-inhremhmun a awm an ring bawk.

Gallup interim presidentVilma Scarpino-a chuan, “Ramkalphung leh zirnaten nghawnga nei lian hle chungin khawvêlpumah hian sakhuana hian mimal nunah hmun a la chang thûktak zet a ni,” a ti.

China sawrkâr hian Kristiantemanin a rîkrâp reng nain ChinaKristian an pung zêl a. ChinaAid

16Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

President Bob Fu-a pawhinChristian Post hnênah “Tûnahchuan thuneitu sâng ber bertehian China-a Kristian an pungchak êm êm mai leh vântlângnuna nghawng an nei lian zêl hian lungkham tak zet tawh a.Communist Party member aihian Kristiante hi China-ah an latam mai ang tih hi an hlauthâwngtawh a ni,” tiin a lo hrilh tawhnghe nghe.

China-ah hian a rûka Kristianinkhâwmte hi an rîkrâp fo va;Pastor-te manin in chunga krawstârte an lâk thlâksak a; mihringdikna chanvo humhalhtute pawhvauin, sawisak \hîn an ni bawk.President Xi Jinping-akaihruaina hnuaiah hin Kristiantepung zêl tûr hi khap daih an tumruh hle a ni.

-CHRISTIAN POST

WCRC ExecutiveCommittee-in thuchah a

siamWorld Communion of

Reformed Churches (WCRC)Executive Committee, Seolkhawpuia \hu chuan a memberkohhranhote hnênah thuchahthawn chhuakin; remna, inunauthar lehna leh dikna ngainatna, a

bîk takin Korea-ah a awm theihnâna \an la zêl tûrin a sâwm.

“Korea chanchina hunpawimawh lai tak mai; remna,inunau lehna leh insuih khâwmlehna atâna kâwl a ên mêk laiinKorea-ah kan inhmu khâwm a.Pathianin he khawvêlachhandamna hna a thawh dâna\anga thlîrin Korea ram pahnihain\hen darhna hi Korean mipuitechanvo ni kumkhua tûra ruatniin a lang lo chiang a. Koreamite tawn hriat hian indo te,tharum thawhna te leh sipaichaknaa intlânsiakna te hi chinfel theih a nihzia a târ lang chianga ni,” an ti.

An thuchahah hian Korearam bâkah khawvêl ram dang-Indonesia, Palestine, Israel,Cameroon, Kenya, Syria,Brazil, Venezuela leh Colombia-a buaina te pawh huam teltîrin“Indona leh hlei lênna tuar mêktetân inhuatna te a lo reha,inchemhârna leh tharumthawhnate a zual zêl loh nâninlungrual takin kan \awng\ai a.Hleilenna tihbo a harsatzia lehinremna kawng zawh a khirhziakan hre thiam nachungin WCRCExecutive Committee chuan kanmember kohhrante chu Pathian

17Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

thu zawm tûr leh mi tinten anchanvo dik tak an chan theih nânakhawvêl thlâk danglamna kawnga\an la tûrin kan beisei a ni. Nunnaa\angin nunna atân: thlâkdanglama, inrem leha, intuaithartûrin kan inpe a ni,” an ti.

May ni 10-16 chhûngaExecutive Committee an neih laihian thuchhuah siaminIndonesia-a an Biak In beihtâwkte tâna \awng\ai tûr te;Gaza-a Israel sawrkâr tharumthawh demna te; Korea ramaremna, hmuingîlna leh insuihkhâwm lehna a awm theih nânaPanmunjon thuchhuah chu anthlâwp thu te an târ lang bawk.

- WCRC NEWS

Hong Kong Kristiantean \awng\ai

Hong Kong-a Kristiante chuChina-a sakhaw thil avângainman te, insawisak te lehinrîkrâp te a lo reh theih nân an\awng\ai ho.

May ni 3, 2018 khân mi 40zet Hong Kong-a China sawrkârlaipui aiawh pisa kawtah pungkhâwmin hla an sa ho va,thuchhuah in\âwm chhiarchhuakin China map chungah

kraws dahin pisa kal hualinkawng an zawh a ni. Hemi ni hian\awng\ai thupuiah “Tûna China(mainland)-a chêngte sakhawzalênna humhimsak la, hun lo kalzêl tûra Hong Kong Kristiantezalênna atân pawh,” tih chu anhmang a ni.

He kawng zawh leh \awng\aihona hi pâwl pali- Justice andPeace Commission (HongKong), Christians for HongKong Society, Hong KongChristian Fellowship of CityConcern leh Hong KongChristian Institute-tena anhuaihawt a ni a.

Justice and PeaceCommission hruaitu Or Yan-yan-a chuan China (mainland)-a ringtute tawrhna chi hranghrang an hriatin Catholic-tenhrehawm an tih tak zet thu a sawia. “China hnaih bertu HongKong-a awmte hian China-aringtu rah behna leh tihduhdahnatuar mêkte tân hian kan auchhuah a ngai a ni. Thil tidanglamtûrin kan chakna leh kan theihnahi beitham hle mah se, Chinasawrkâr thuneitute hi mihringdikna chanvo bawhchhe lo tûrinkan phût tlat a ni,” a ti bawk.

18Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Christian City Mission Churchhruaitu Rev. Lau Chi Hung-apawhin, “Harsatna a awmchhûng chuan keini hi kan ngawithei lo ang,” a ti bawk.

|awng\ai hona huaihawttupâwl palite leh pâwl dangpahnih- Christians To TheWorld leh Yellow UmbrellaChristian Base Community techuan thuchhuah in\awm an siama. China sawrkar chu sakhawthil avânga inrîkrâpna, a bîktakin a hluar zualna Henan bialahtitâwp tûrin an phût a. Sawrkârmiten ringtute chu inhmu khâwmlo tûrin an ti a, Pastor sawrkârainziak lût lote an ûm darh a,sakhaw bungraw thianghlimteleh lehkhabute an hrêng a;ringtute chu an rinna an phatsanloh chuan tar châwmnatihtâwpsak te, naupangte sikulakaitîr phal lohah te an vau niinan sawi.

Hêng thilte hi China dânpuikalh a ni a, InternationalCovenant on Civil and PoliticalRights leh Convention onChildren’s Rights pal zûtna a nitih sawiin, China sawrkar chu inainkhâwm \hînte leh a rûkainkhâwm \hînte tihbuai lehsawrkâra inziak lo Pastor tihbuai

\hinte bânsan tûrin a phût a. BiakIn a\anga kraws lâk bo te, videocamera hmanga sakhaw hmunenthlâkte bânsan tûrin a phûtbawk.

Sakhaw pâwl tlêm zâwktezalênna pe tûr leh dik lo takaHebei biala Bishop Su Zhimin -a leh Father Liu Hong-geng-a anman te, Protestant Pastor leh inainkhâwm \hîn hruaitute an mante leh ringtu dang an manhotechhuah tûrin an phût bawk.

An thuchhuah hi HongKong-a ram hrang hrang palaitehnênah te, khawvêl pum huapamihring dikna chanvo humhalhtupâwlte hnênah te hma an lâktheih nân an thawn darh bawk.- ECUMENICAL NEWS REPORTER

WWC chuan Kristian\henkhatin US embassyJerusalem-a sawn luh

an lâwm chu a helhWorld Council of Churches

(WCC) General Secretary Rev.Olav Fykse Tveit-a chuanJerusalem-a US embassy sawnavânga buaina tam tak a awmchunga Kristian \henkhatin he thilhi Pathian thil thlâwnpêk angmaia ngaia an lo lâwm viau maichu a enghelh thu a sawi.

19Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Tveit-a chuan thuchhuahsiamin, “Israel sipaiten nasa takaGaza hmuna civil mi lungawilohna lantîrtute bei vaka, nunnachân tam tak an awm phah chua demawm hle a ni,” a ti.

“Gaza hmuna lungawi lohnalantîrtute sipai chakna hmanga anchhân lêt avângin mi tam tak anthi a. Hêng zîngah hian naupangtam tak an tel bawk a. Sâng tamtak hliamin, an la pun belh zêlbawk a. He tharum thawhna lehthisen chhuahna hi khawvêlmipuiten kan dem a, kan chhuichian a ngai a ni. He harsatnaleh buaina rawn tichhuaktu hingun taka kan ngaihtuaha, kanhriat thiam a ngai a ni.”

“Lungawi lohna lantîrtute hiantûn dinhmuna an beidawnna lehIsrael hma lâkna an pawm theilo a ni tih an lantîr ve hi a thianga. Kum 70 liam taa Israel-tenPalestina râlthuam keng lote hunrei tak an lo chên tawhna a\angaan ûm chhuaka, naupang pawhsawi lova kâp hluma, mi tam takan hliam bawk kha Palestinianmipui, a bîk takin Gaza-a mitetân hian a râpthlâk tak zet a.Mahni leh mahni sawrkârainpuang tân hian engtin maha

insawi mâm ngaihna a awm lo.Kha thil thleng kha civil mitechunga tharum thawhna pawmzam theih loh a ni a. Israelsawrkâr hian Palestina mipuitehi a zah a, a vên him zâwk a ngaia ni,” a ti.

“WCC chuan Jerusalem hisakhaw pathum Kristian,Judaism leh Islam te in\âwmkhawpui thianghlim a ni tih apawm a. Ram Thianghlimah hianremna leh muanna tluantling aawm theih nân ram pahnih, aramri khawvêlin a pawm tlântheih a awm a ngai a ni. WCCchuan Palestina mipuite dodâlnahi US-in khawpui in\âwmJerusalema embassy a sawn luhluih avânga thlengah a ngai a.US thiltih hi UN thutlûkna chihrang hrang kalh a ni a, hei hian\ûl lo takah buaina a chawkchhuak a ni.”

“Jerusalem chungchâng hiinbiakna dawhkân a\angin lâkkian ni rih lo mah se, inremnatûra inbiakna thu inchuh harsaber pâwl a ni reng a. Chu thilharsa tawh sa chu US embassysawn luh hian a tikhirhkhânlehzual ta a ni,” a ti bawk.- ECUMENICAL NEWS REPORTER

20Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

B. Zirliana, RamhlunVêngchung zawhna

Z. Chanchin |ha Luka 2:7-ahhian “Tin, a fa tîrah mipa ahring a; puanin a tuam a.Khualbûka an len ve tâk lohavângin ran chaw pêknathlengah a muttîr a,” tih kanhmu a. Mizo Kristiante hianKrismas pawh vawi zachuang lai kan lo hmang tawha. Pastor te leh Upa te lehthusawitute hian Krismas laiaIsua pian dân an sawi hianBethlehem bâwng inah anpiantîr zêl a. Bible hi kan vachîk lo hlawm âwm ve? Apianna hmun hi a sawi si lova, khualbûk an thlen hmahian a piang hman a ni lomaw?

Juda dânah hmeichhia athianghlim loh lai, a thi chhuahlai chuan mi zîngah awm phala ni lo va, hei vâng hian a ni lomaw khualbûka an thlen loh?Khualbûk vêngtute kan dem

deuh mai a. Juda dân vânghian an leng lo zâwk niin kahria a, a dik em?

Ch. Ran chaw pêkna thlengaIsua an muttîrna chhan hi sawidân tlânglâwn berah chuankhualbûka an len ve tâk loh vângtih hi a ni a. Chu chu kan Biblepawh hian a sawi dân chiah a nia, âwih mai ila a him ber ang.Khualbûkah khan hmun an chanve tâk loh vâng a ni a, khualbûkvêngtu thiam loh pawh a ni hranlo, khualbûk vêngtu dem viauzâwnga sawi vak pawh a dikchuang lo ang.

Lalthlamuana Sailo,Chawnpui zawhna

Z. Pathianin khawvêlamihring a siam hmasak berchu Adama niin ka hria a.Adama hnênah pawh chi tamtak thlaha leilung luah khattûrin a ti a, mal a sâwm a. Tin,chu bâkah Malakia chuan kanzavaiin pa hmun khat chhuakkan ni a, kan zavaiin Pathianpakhat siam kan ni a ti leh a.He thu hi Tirhkoh Paulan a\âwmpui tih pawh ka hria a;mahse, ka buaina ber chuAdama awm hmain

21Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

khawvêlah mihring an awmtawh a, keini pawh Adamathlah kan ni lo, Kaina nupuipawh mi hran fa a ni an ti \hîna. Chu tak chu Adama thlahkan nih si loh chuan tu thlahnge kan nih tâk ang?

Ch. Adama thlah kan nih leh nihloh hi kohhranho hian kanbuaipui ngai lo va. Bible sawiangin mihring hmasa ber chuAdama a ni tih erawh chu kansawi châmchi zawng a nih hi!

R.L. Malsâwma, BethlehemVêng zawhna

Z. Kohhran chanchinbu, abîkin Synod Newsletter hichhûng tin daiha chhut niinka hria a, Upaten an bial fanpaha a thlâwna kohhran intina an sem tûr niin ka hria a.Synod Office-a rawn lên vechâng hian a bâng tam tak kahmu \hîn a. Kohhrante hiankan hlut dân a inchen lo nge,agent fel lohna kohhranten anla lo mai zâwk? Ngaihpawimawh tlân a va \ha ve.

Ch. Synod News Letter hicopies 1,50,000 thla tinin kanchhuttîr a. Kohhran pâwldanghote pawhin an duh ve \hîn

in rawn tih avângin in ngennabawhzuiin kohhran tinah hiankohhran chhûngkaw zât aia tamkan rawn thawn chhuak \hîn a.Kohhranhoten kan hlut viau nihmiang kan lo ti mai asin! Office-a i rawn lên ve chânga a bângtam tak ka hmu \hîn i tih pawhhi a dikna chen a awm. Kanchhut (print) zawng zawng hi \umkhatah kan thawn fai vek lo. Achhan chu dâk kal tluan lohavâng pawh a ni thei ang, ‘kankhaw \henawm emaw, kankhaw chhûng kohhran\henkhatin an hmu tawh si a, kanla hmu ve si lo’ tia rawn sawi kanawm deuh reng bawk si a.Chutianga hmu har lutukhotekha kan thawn nawn leh \hîn a.Thla a lo tâwp meuh hi chuan ‘abâng tam tak ka hmu \hîn’ i tihpawh hi a zo duak \hîn tih pawhin lo hriat atân a \ha âwm e.

Tin, Synod News Letter hiKohhran Upaten Kohhranchhûngkaw tlawh pahin sem theingei ila chu a \ha ber mai maw le.

R.L. Zalianthanga, TuikualSouth zawhna

Z. Pathian LehkhabuThianghlimah hian sâp

22Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

\awnga mi ang lo deuhin hêng- Egypt (Aigupta), Babylon(Babulon), Syria (Suria),Assyria (Assuria) tih te kanhmu a. Bible letlingtute hian‘y’ hi ‘u’ angin an hmang vekmai a, hei hi eng nge a chhanni ang?

Ch. Hêng ram hming i rawn sawiBabulon, Suria, Assuria tih te hiMizo Bible-ah hian Grik \awngaan ziah lam rîk dân ang chiahaMizo \awnga dah a ni a. EnglishBible pawh hian Grik ziah dânzûlzuiin anmahni \awng(English)-in an dah ve thung a.Aigupta tih erawh hi chu Grik\awnga a inziah dn ang chiahchiah lo deuhvin dah a ni thunga. Grik \awnga Aiguptos chuEnglish-in Egypt tiin an dah a.Mizo Bible letlingtute hi chuanEnglish zui lovin Grik zûl zuiinAigupta tiin an dah ta a nih âwmhi maw!

Vânrambeiseia, ChamphaiKanan zawhnate

Z.1. Kohhran Upa ordain,uirena leh zu vâng te, engvâng pawhin an ordinationhlih a lo ngai thei a, chûngtechu kohhranin Upa leh

Pastor-a an \an hun chhûngziahna a neih \hin angah hiannawh reh tûr a ni em?

Ch. Hêng Kohhran Upa anordination Presbytery-in ahlihsakte hi Upa leh Pastor te an\an hun chhûng ziahna kohhranina neih \hin angah hian nawh rehtûr a nih chuan kohhran recordzawng zawngah pawh nawh rehvek a ngai ang a, thil awl-ai lotak a ni ang. Chu vâng chuanKohhran Upaa an \an hunchhûng na nâ na hi chu thîkthutichhe lutuk lo mai ila, nâwt rehlovin a awm pângngaiin lo awmve mai se a pawina êm êm aawm dâwn em ni? Eng pawh nise, hetiang thilah hian Synod-inkaihhruaina a la siam lo niin alang a, Kohhran Committee rêldân dân a ni mai ang chu.

Z.2. Upa, a awmna kohhranina thlan, khaw danga pêm ta,a pêmna kohhranin Upaatâna an lo thlan nawn lehtehi an awmna kohhran khân(incumbency angah khân) anordain kum kha a khawi zâwknge ziah tûr, kohhran tih dâna inang lo hle mai a. A \heninan ordain hmasak zâwk kum

23Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

an ziah laiin a \henin thlannawn an nih lehna an ziak a,Synod hian dân mumal a neiem? Inang tlâng deuhva kala va \ha ve.

Ch. Hetiang thilah hian kanSynod hian dân mumal a la neilo a ni ang.

Rorêlliana, N. Khawbungzawhnate

Z.1. Matthaia 1:7-11-ahthlahtu 14 a lang a, châng 12-16-ah Salathiela a\anga IsuaKrista thleng hi 14 tûr a ni a,13 angin ka chhiar a. Châng17-naah he lai chhuan hi 14 ati bawk si a, a va inmil thei love. Châng 12 a\anga 16 nge,châng 17 hi dik zâwk?

Ch. Matthaia 1:7-11 chhûngami i chhiar chuan mi 13 i hmuang. Davida a\anga Babulon saltân hun laia lal Josia thleng khânchhiar la, tichuan 14 chiah an niang. Tin, châng 12-16 chhûngahpawh khân Isua Krista i chhiartel lo a ni ang, Jekonia a\ang khânchhiar la, Isua Krista kha chhiartel la 14 chiah a ni leh ang. Kasawi ang hian han chhiar \ha lehchhin teh, i harh huaiin ka ring.

Z.2. Genesis 3:16-ah ‘I duhzâwng chu i pasal lam a niang” tiin Evi hnênah a sawisi a. 1 Korinth 11:9-ah “Mipahi hmeichhe tâna siam a nihek lo” a ti a. A thu hi a inkalhdeuh lo maw? Lo inkalh ni se,nupa kan pumkhatnaah hianmipa hmangaihna chauh hi atâwk tihna em ni ang?

Ch. I thu lâk chhuah ngau ngauhan en hi chuan a inkalh deuhang pawhin a ngaih theih a ni maithei e. Genesis 3:16 thu i rawnlâk chhuah zawm chiah hi hanchhiar zui leh la, ani chuan ichungah thu a nei fo ang tih aawm a. Hemi thu i chhiar tel lohavâng hian inkalhin i ngai a ni mailo maw? Genesis 3:16 thu hichhiar tluan chhuak ta la chuanGenesis 3:16 leh 1 Korinth 11:9te hi inkalh lovin an \ang dûn thahle zâwk a lo nih hi i ti ngei chuana rinawm.

Upa Lalawikûnga, ArmedVêng ‘S’ zawhnate

Z.1. ‘Hun leh kumte an ral zêl,kan hlim lai nite zawng nên’tih hla phuahtu Puna tia ziah\hin kha Rev. Bâwka tiin Mizohla thar buah ziah a lo ni ta a.

24Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Hei hi khawi lam Pastor ngeka va han hre ngai lo ve.

Ch. Rev. Bâwka hi kan SynodPastor a ni lo va, a chanchin hikan hre lo khawp mai. Rev.Bâwka hi Satawm (Myanmar)khuaa Tihkoh hna thawk \hîn(Hetih lai hian anni chhûngkuabâk Satawm khuaah Kristian anla awm lo), Kristian a nih avângaSatawm lalin a hnawh chhuah,ramhnuaia an chhûngkuachauhva an khawsak laiakhawsikpui avânga thi ta an faneih chhun sûn nâna ‘Hawi vêlila, zan thim hnuaiah’ tih hlaphuahtu niin Pu R. Lalrâwna,Electric Vêng chuan a sawi(Lalrâwna, R. Mizo Rohlu.Aizawl Electric Veng: GilzomOffset, 1999).

Z.2. Baptistu Johana a lopianin chhûngkhat lainatenani hi chu a pa hming reh lohnân Zakaria phuah an rawt a.A nu Elizabet-in ani chuJohana a ni e, a ti a. Isuaangin vân lam sak sa a lo nia. Hei hi an chhungkhatlainaho khân an hre lo em ni?

Ch. Johana pian tûr thu leh ahmingah pawh Johana sak tûr a

nih thu hi Johana pa puithiamZakaria hnêna vântirhkohvin asawi a ni a. Johanu nu Elizabetipawhin vântirhkoh thusawi hi ahre ve lo niin a lang. Zakaria khaa \awng thei lo zui ta mai bawksi a, kut zaizir bâkin thu a sawithei ta si lo va. Zakaria hianharsa tak chung chuan an fapahming tûr chu a nupui Elizabetichu a hrilh hrâm ni tûr a ni. Midang chu an chhûngkhat lainatak ngial pawh an hrilh lo a nihhmêl viau mai. An chhûngkhatlaina te hian hêng thil hi lo hre vechu ni ta se chuan nausênhmingah khân Zakaria sak \âlhchu an tum bîkin a rin awm loh.

Upa T. Sena, DintharKohhran zawhna

Z.1. Lal Saula thih dân 1Samuela 31:4-ah chuanhmêlmaten Gilbo tlângah anhliam a, ama khandaih chu abawha, a thia sawi a ni. LalSaula thih dân tho 2 Samuela1:10-ah chuan Amalek miin achhun hlum thu kan hmu a, hethu inang lo tak hi engtia sawirem tûr nge?

Ch. I zawhna hi zawh âwm takpawh a ni a. Saula thih dân

25Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

chungchâng sawi dân inang lo himi tam tak zawhna pawh a nireng mai. Kristian Tlângau 2017November thla chhuakah khâni zawhna tho hi mi pakhatin arawn zâwt a, kan chhâng tawha. Kan han chhang nawn leh ange. Kawng hnihin chhâng ta ila:Pakhatnaah chuan thu pakhatsawi dân hrang mai a nih ring anawm. Hetianga thu pakhat sawidân hrang awm hi kan Bible-ahhian hmuh tûr a awm nual. Aziaktu emaw a phuahkhâwmtuten emaw an thu lâknahnâr (Source)-ah sawi dân chihnih an hmu ang a, a pahnihin anziak lang ta a ni mai thei.Pahnihnaah chuan 2 Samuela1:10 thua, Amalek miin Saula athat duh tlat mai hi Israel hnamkalphung a ang chiah lo. 1Samuela 31:4-6 thu ang deuhchiah hi 1 Chronicles 1:10-12-ah kan hmu bawk a. 1Sammuela 31:4-6 thu hi rin tlâkzâwka ngaih a ni. A râlthuamkengtu hian Saula hi a that duhmiah lo, a chhan chu an lalberhan thah mai kha thil kalphungniin a hre ngang lo a ni ang. Tin,2 Samuela 1:10 thu hi EnglishBible lama a chian ang ai hian

Hebrai Bible lamah chuan achiang tâwk lo hlein mi thiamtechuan an ngai bawk.

Z.2. Levia-ho chhiarpuiNumbers 3:21-ah hianGersona thlah mipa thla khatchung lam zawng chu 7500 anni a. Numbers 3:28-ah chuanKohatha thlah mipa thla khatchunglam zawng an chhiarchu 8600 an ni a. Numbers3:34-ah chuan Meraria thlahmipa thla khat chung lamzawng an chhiar chu 6200 anni a. Hêng mi pathum thlahtean chhiar hi Numbers 3:39-ina ziah dân chuan Lalpathupêka Levia-ho an chhiarzawng zawng chu 22000 a nia. Hêng pathum hnam thumbelh khâwmte hi 22300 nizâwkin a lang a. Bible chhutthar berah pawh 22000 thovina la lang a. He number belhkhâwm dik lo hi a siam \hattheih loh em ni?

Ch. Bible i lo en chîk hle a, alâwmawm hle mai. I zawhnapawh hi zawhna âwm tak a ni e.English Bible hrang hrang (KingJames Version, RevisedStandard Version, Todays

26Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

English Version, Young LiteralTranslation, Bible in BasicEnglish, English RevisedVersion,New InternationalVersion)-ah te chuan Kohathathlahte hi 8600 ti vekin an daha. Mizo Bible Lehlin thar ber(Common Language)-ah pawh8600 tiin dah a ni bawk a. KanBible hman lâr ber Mizo (Lushai)O.V. (Re-edited)’13-ah hichuan Kohatha thlahte hi 8300tiin a dah thung a. Hemi anga hanchhût hi chuan Levia thlahtechhiarna hi chu a dik thlap mai,hetiang hian: Gersona thlahte7500 + Kohatha thlah te 8300+ Meraria thlahte 6200, anzavaiin 22000. Tûna kan Biblehman lâr ber hian eng vânga8300 ti nge a nih kan hre lo va.Bible Society of IndiaTranslation Department lambiak tûr kan hre thei mai si lo.English Bible kan hmuh theihchinah chuan 8600 tih a nih veklaiin Grik Bible (LXX)kutziakbu \henkhatah chuan 1Chronicle 3:28-a Kohathathlahte hi 8300 tiin dah a ni a

(Ref. The New InterpretersBible, A Commentary in TwelveVolumes, Vollume II , byThomas B. Dozeman, AbingdonPress 1998, page 42 footNotes; New InternationalVersion, Num 3:28 foot notes).Grik Bible kutziakbu \henkhata8300 tih a nih bawk avângin chuchu \anchhanah hmanginMizo(Lushai) O.V.(Re-edited)’13 letlingtute hian 8300tiin an dah ve ta mai em ni angtih chu rinthu mai lo chuan sawia harsa ta hle. Hetianga Kohathathlahte zât sawi dân inan lohna(8600 tih leh 8300 tih hi) chhanhi mi thiam \henkhat chuanKohatha thlahte hi a ziakchhâwng (copy)-tute hian anziah chhâwnna lamah an tisualpalh ang a, selos (300) tih tûrahses (600) tiin an ziak palh a niang an ti. Hebrai-ho chuannumber hran an nei lo va,number an ziak pawhin numbertlukpui tûr kha hawrawpin andah mai \hîn. Hetiang a nih hichuan a belhkhâwm pawh a dikthlap mai.

Lehkhabu chhiar \hîn Kristian chu a \hang reng a, lehkha chhiara tâwp rual rualin a \han pawh a tâwp ve mai \hîn a ni.

- John Wesley

27Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

A TÂWP THLENGA ISUA ZUI(Mt 27:61; Mk 15:40-41; Lk 23:55-56)

- Upa LalrinmuanaMission Vêng

Thuhmahruai: Kan châng innghahnaah hian mipahming pakhat mah a lang lo va, hmeichhia hlîr an

lo lang a, pa deuhva sawi a rem lo mai thei a. Hmeichhe lam chana vâwng larh dâwn a nih hmêl e. A lehlamah chuan mipa kan tlâwmhle ti pawhin a ngaih theih bawk ang. Chutih rual chuan kan thupuiinnghahna Bible chângah hmeichhia vek lang mah se, a duh leh tumerawh chu a pa hle a, mi huaisen, mi tumruh leh mi hrât khawkhêng, mi rinawm te leh harsatnain a tihzâm ve mai mai lohte chanvodik tak a ni. Hetiang hian han sawi zui ila.1. Isua zui duh tân kawnglaka pênsan a rem lo: Thufingkan hriat lâr êm êm leh an sawitam ber a ni hial ang em tia kalo suangtuah ve \hin chu ‘A bul\an \hat chu a chanve zo tluk ani’ tih hi a ni. Hei hi a pawimawhhle mai. Eng pawh ti ila a bul\an \hat leh uluk a \ûlin apawimawh êm êm a. Hei hingaihtuah zui a ngai hle thung. Abul \an \ha hle mah ila, a hnu zêlatih \hat loh emaw, a tâwp thlenglova bânsan emaw, nih tûr angni pha lova tlâwmsan emawchuan awmzia a nei chuang lo.Eng kawng pawh ni se, mahniduh dân leh tum anga \hain bulkan \an thei lo a ni mai thei;mahse, a hnu lam zêla kan tih\hata, a tâwp thlenga \ha taka

kan tih tlat chuan chu chu apawimawhin awmzia a nei hlezâwk ti pawhin a sawi theihâwm e. A \ha ber chu a bul \anthata, a hnu zêla tih \hat tial tiala,a tâwp hlen chhuah \hak hi a nitih hria ila.2. A tâwp thlenga zuitute chutute nge? Kan innghahna Biblechâng a\ang hian a tâwp thlengaIsua zuitu a sawite chu an hminglo târ lang ila:

(1) Mari Magdalini (Mt27:61): Ani hian rinawm takinIsua a zui a, Galili a\anginJerusalem thlengin a zui a, Isuaan khenbehna hmun bâkah anzalhna hmun pawh a hmu a, Isuaruang hriak hnawih tûrin thlânaha kal a, thlân ruak leh Isua thawh

28Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

leh thu hre hmasatu a ni. Ahnêna Isua inlâr thu hi Chanchin|ha bu lite hian an ziak \heuh ani.

(2) Mari Jakoba leh Joseanu: Mari dang tih te, Jakoba têleh Josea nu tih te, Josea nu Maritih te, Jakoba nu Mari tih teasawi a ni bawk (Mt 27:61; 28:1;Mk 15:40,47; 16:1; Lk 24:10).Galili biala awm, Isua zuituhmeichhiate zînga mi a ni a,Jerusalem thlengin Isua a zui a,thlân hmutu zîngah a tel a,vântirhkoh thusawi hretu zîngaa tel bâkah Isua zirtîrte hnêna athil hmuh leh hriat report-tu a nia, tho leh Isua pawh a hnênah ainlâr bawk.

(3) Salomi (Mk 15:40-41):A hming awmzia hi ‘muanna,remna’ tihna a ni a, Zebedaianupui, Johana leh Jakoba nu ani. Isua zuitu rinawm tak a ni a,an khenbeh lai khân kraws bulthlenga zuitu zîngah a tel a. Isuaruang rimtui chulh a la tum cheua ni.

(4) Hmeichhe tam tak:Matthaia 27:55-ah chuan, “Tin,chutah chuan hmeichhe tam tak,a rawngbâwlsak chung zêlaGalili ram a\anga Isua rawnzuitute an awm a, hla takah an

thlîr a,” tiin a sawi a. Marka15:41-ah chuan, “Chûng chuGalili rama a awm laia amah zuiaa rawngbâwlsak \hînte chu an ni.Hmeichhe dang tam tak,Jerusalem khuaa ama ruala chhovete chu an tel bawk a,” tih kanhmu bawk. Tin, Luka 23:55-56-ah chuan, “Tin, hmeichhia, Galiliram a\anga a hnêna lo kalte khânan zui zêl a, thlân leh a ruangzalhzia chu an hmu a. Tin, an hawleh a, englo rimtuite leh hriakrimtuite an siam a,” tih kan hmubawk a ni.

Heta \anga zir tûr pawimawhtak lo lang ta chu – Lal Isuanrawngbâwl a \an a, dam lo te atidam a, bengngawngte beng avâr a, mitdelte mit a lo vâr a,phârte an lo thianghlim a, mitthitea kai tho va, chhang pêr pangaleh sangha pahnih lek hmanginmipui ril\âm a hrai puar a, uainan tlâkchhamin a tihpunsak a,thlipui a hau reh mai lai chuan azuitu nih leh a kianga awm ve nihpawh a nuamin a hlimawm hleang tih a hriat a, a zirtîr nih leh azuitu nih pawh a nuam hle ang.

Khati taka a thâwm a lena aropui hle lai khân amah ngeiin azirtîrte hnêna vawi eng emaw zâtchiang taka a hrilh chu, huat a la

29Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

hlawh dâwn a, an man ang a, ansawisa ang a, kraws-ah ankhêng bet ang a, an phûm anga, ni thum niah a tho leh dâwntih a sawi chu a zirtîrte khân anâwih thei meuh lo. Mahse, a taktakin a lo thleng ta mai si a.Khatih hunah khân a zirtîr nih leha hnung zuitu nih chu azâmawmin a zahthlâk hle a ni ang.A zirtîr huaisen ber, thâwm nâleh rothap ber mai Petera meuhpawhin \an ngam lovin a phatsana, zirtîrte chu chin hriat lohin anbibo zo ta a ni.

Chutianga a zirtîrten an zuingam lohva \i dêka an thâwk dêpdêp lai chuan hmeichhia kansawi tâkte kha chuan hmangaihleh lainat takin, kraws thlenginan zui a, amah an phûmna thlânngeite pawh chu chiang takin anhmu a. A ruang an zalhna ngeichu an zui thleng ngat mai a ni.Chu mai a ni lo, a ruang churimtuite chulha duat leh lainat takasawngbâwl leh enkawl an la tumta fan mai. Mipa zâwk tlâwmtaka an bo zawh vek lai pawhinhmeichhe âwm nêm zâwk lehdâwihzep âwm zâwkte chuan anhmangaih, a rawng an bâwlsak\hin chu a tâwp thlengin an zuingam a nih chu. Kha tih laia Isuazuitu mipate ang mai khân Mizo

mipate hi kan tlâwm ve ta mai emni? Kan pawm lo a ni mai thei,hêng hi ngaihtuah teh ang.3. Mizo mipa leh hmeichhiakhaikhinna: Mizo mipate hi engdinhmunah chiah nge kan awmle? Lal Isua hi a tâwp thlenginkan zui peih meuh lo a ni mai emle? Hêng a\angte hian kandinhmun inen fiah teh ang.

(1) Zirna lamah: Kum engemaw a\ang tawhin HSLC,HSSLC, BA, Post Graduateresult te leh competitive exam tihangte pawh mipa aiin hmeichhiaan ti \ha ta zâwk zêl emaw tihtûrin a awm. Kan hriat leh kanngaihven hlawm avângin sawichipchiar lo mai ang.

(2) Kohhran Inkhâwm:Kohhran tin inkhâwm enin mipaaiin hmeichhia an tam zâwk zêlmai. Kum 30 chhûnga ka kalnakohhran leh tlawh tawh ho rêngrêngah hian hmeichhia inkhâwman \ha zâwk zêl a. Pathian fakleh chawimawia lâm pawh antam zâwk vek a, \awng\aiaPathian pâwl \hîn leh thlaraulama \hahnemngai zâwk pawhhmeichhiate an ni zêl mai em awtih tûr a ni.

(3) Missionary dîltu: SynodMission Board hnuaia kum

30Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

2013–2017 (kum nga chhûng)missionary dîltu zîngah kum tinmipa aiin hmeichhia an tamzâwk vek a. Za zêla chhûtinmipa 40% tling mang lo,hmeichhia 60% aia sâng mah ani ziah a. Thawk tûra lâk zîngahpawh heti vêl zêl tho hi a ni. Tûnhma lam deuhah kha chuan mipaan tam zâwk reng a, thawknghet zîngah pawh mipa an lasâng mai thei. Tûn hnai kum 10vêl a\ang chuan mipa an tlêmzâwk ta vek mai pawh hianngaihtuah a tithui khawp mai.

(4) K|P Member thi zât:K|P report-a a lan dânin kum2012–2018 (kum sarihchhûng)-a member thi - 3,076(mipa 2,738/89%, hmeichhia338/10.98%) an ni a, mipa thitam zâwkna hi 2,400 a ni a,chawhrualin kum tina thi zât439.42 a ni a. Chutah chuanmipa 391, hmeichhia 48.28 a ni.

(5) Synod Statistic (1st

Sept. 2016 – 31st Aug.,2017): Kohhran Member thizât -3,660 (mipa 2,344/64%,hmeichhia 1,316/36%) an nia, mipa thi tam zâwkna1,028 a ni a, mipa kan hekhle mai.

(6) Vote nei zât: StateElection Commission ofMizoram chuan January 15,2018 (Thawh\anni)-ahMizoram Electoral rollSpecial Summary Revision antihchhuahah vote nei zawngzawng - 7,59,519 (mipa3,71,473/48.90%, hmeichhia3,88,046/51.09%) an ni a,hmeichhia vote nei tamzâwkna 16,753/2.20% a ni.Vote nei thei punna hi 1.96%a ni a. Mamit District-ah apunna rate a sâng ber a, 2.37percent a ni. Tichuan, Districtpariat-ah Mamit District-ahchauh mipa vote nei an tamzâwk bawk a, an tam zâwknachu 1,065 a ni (mipa 31,550,hmeichhia 32,615).

Mipa aia hmeichhia votenei thei an tam zâwknaringawt ngaihtuah pawh hiankan ram dinhmun hi chhûtngun a ngai ta hle a ni.4. Eng vâng nge heti takamipa kan thih tam mai le?: 1Lalte 13:30 “A va pawi tehlulem, Ka unau pa!” tiin an \ah a.He \ah hla lo chhuahna chhanchu– Israel lal Jeroboama thil tihdik loh au chhuahpui tûrin Judairama Pathian mi (zâwlnei)

31Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Bethelah a kal a. A tîrah chuanPathianin a hnêna a sawi angtakin a ti a; mahse, a hlen chhuakkim ta lo va. Bethela zâwlneiputarin dâwta tihderin a inah ahruai a, chhangte eiin tuite a ina, chu chu Pathianin a tih loh tûraa hrilh a ni. A haw lehna kawngahsakeibaknei a tâwk a, a lo sehhlum a ni. Chumi \uma a ruangva hlâwma an phûma an \ahnahla a ni a. He Pathian mi, thi taruang an \ah hla ang mai hi kanram chhûngkaw tam takte \ahhla a ni ve ta mai em ni aw. LalIsua zui peih lova kan tlâwmsana,kan pênsan avânga kan chungathihna lo thleng avâng hian “A vapawi tehlul êm, Bawiha, Mâma,Mâma pa,” tih chu kan rama \ahhla a ni ta ber hian a lang, a pawihle a ni.5. A tâwp thlenga Isua zui apawimawh: Paula lehkhathawnah hian Dema hming vawithum a lang a. Epaphra, Kristaaka tânpui pa hian chibai a bûk ache. Ka hnathawhpui Marka te,Aristarka te, Dema te, Lukapawhin chutiang bawkin an bûka che (Philm 23&24). Hetahhian Paula hna thawhpui, Kristaaa rawngbâwlpui mi panga hminga sawi zîngah Dema hi hming \hatakin a la tel a ni.

Luka, daktawr duh tak lehDema hian chibai an bûk a cheu (Kol 4:14); Dema chuan tûnlaikhawvêl a ngainat avângin mikalsan a, Thessalonika khuaaha kal ta si a, tiin rawngbâwlna atlâwmsan tâk thu a lo lang a (2Tim 4:10). Hemi awmzia chuDema hian Lal Isua a zui peih talo tihna a ni. A hma lama achanchin ngaihnawm taka a loziah tawh chu thu thin\hâwng, thulungchhiatthlâk taka tihtâwp a longai ta mai hi a rûn thlâk a ni.

Luka 14:28-ah, Lal Isuan,“Nangni zîngah tu pawh in sângsak tum ula... Chuti lo chuan lungphûm tawh zeta, a sak zawhtheih loh chuan a en apiangin ‘Hemi hian in a rel ting a, a sa zo lehthei si lo,’ tiin an nuihsan dah ange,” tih a sawi kha.

Lal Isua zui tûr pawh hian aman chhût lâwk a ngai rêng a ni.Chumi hre chiang sa veka zuitechuan an kîrsan lo, an tlâwmsanve mai mai ngai lo va, chutiangni lova, thawh phut luhai nei tihanga phûr thut leh tih thuta zuitechuan a tâwp thlengin an zui peihtak tak ngai lo. Lal Isua hi a tâwpthlenga zui tûr hian kan inhuamtak zet zet em le?

32Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

CHANCHIN |HA CHU KA ZAHPUI SI LO VA(Rom 1:16)

- R. Vânlalauva, ITI Vêngchhak

Tirhkoh Paulan “Chanchin |ha chu ka zahpui si lo va” a han tihngawtna chhan hi, a hun laiin Rom ramah hian Chanchin |ha himite ngaihsân leh ngaihhlut ber a ni lo va. Rom mite hian Juda mitechu an hmusit êm êm a, an indah sâng hle a. Finna an ngaisângbawk a. Tin, Rom mite chuan thuneihna leh an thiltihtheihna chu anchhuan ber a ni a. Khawvêl hausakna te, nawmchenna te, mahniinhaivûrna te, Pathian ngaihsak lohna tein an khat a nih a rinawm.Chuvângin, Paula, Juda mi lehnghâlin an ngaihsân loh ber maiChanchin |ha nunpuia, a han puang tlat mai hi Chanchin |ha chuzahpui âwm hliah hliaha mawi a ni. Mahse, Paula thung chuan zahpuiahnêkin ‘Chanchin |ha chu ka zahpui si lo va’ a han ti ngat mai hia chhuanawmin a entawn tlâk tak zet a ni.

Kan ram, Kristian ram kantih ngeiah pawh hian Chanchin|ha, Pathian thu ngaihsak lohnate, khawvêl hausakna te, dik lotaka mahni inhaivûrna te,dâwngdahna te, duhâmna te,ruihhlo chi hrang hrang te, mipathmeichhiat hman khawlohna te,lalna leh thuneihna hman dik lohavâng te, Chanchin |ha tel lopolitics avâng te hian Chanchin|ha hi kan zahpuiin kan dah \hafo \hîn lo maw? Mizote hiChanchin |ha avânga Kristianlo ni ta kan ni a, Chanchin |hadah \haa Kristianna kâwrahmangtu hi kan tam ta mai lomaw?

Kan Pathian thu chuan‘Pathian hre siin Pathian angin anchawimawi lo va, lâwm thupawh an sawi hek lo, thil lawiloan ngaihtuah ta zâwk a’ (Rom1:21) a tih ang mai hian ZoramKristiante hian kan thinlunginPathian kan hlat ta hle a ni lomaw? Zoram Kristianten kantualzâwl ngeiah hian ‘Chanchin|ha chu ka zahpui si lo va’ tichunga Chanchin |ha nunpui lehau chhuahpui thar a va ngai taêm!

Rom khuaa ringtute hi ankhawsak a sâng lo hle niin a lang,mi hausa leh zahawm lam aiin mi

33Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

chhumchhia leh hnuaihnungdeuhte leh mi sal chhawr laite niinan lang a, chûng zîngah chuanPaula a tel ve a ni. Rom mite chuChanchin |ha mamawh inti miahlo, thuneihna leh ropuinangaisâng zâwk an ni a. Chûnghohmaa Paulan ‘Chanchin |ha kazapui si lo va’ a ti thei hi a vaentawn tlâk êm! Kan ramahpawh hian Chanchin |ha aia thildang ngaisâng zawk kan tam hletawh lo maw? Setana betu te,Pathian awm ring lo hial te pawhkan awm ve ta.

Rom mite hian finna anngaisâng a, Rom khua hi mifingho fuan khâwmna ber a ni a,chutiangho zînga Isua Kristakhen beh thu han sawi chu Paulatân hian thil harsa tak a nih arinawm a. A Chanchin |hazawrh chu hralh pawh a tla vakina rinawm lo. Kan ram ngeiahpawh hian finna tinrêngin minhual ta a ni ber a, mi thiam lehmi fing kan tam ta hle a, alâwmawmin a ropui hle mai.Hêngte hi Chanchin |ha lo thlenzâr kan zawhna a ni tih hriain kanthiamna leh finna te hi Pathiantâna hman a va pawimawh êm!

Khawvêlah USA khu mis-sionary tîr chhuak tam ber an tia; mahse, a ram chhûngahKristian Biak Ina inkhâwm tûran awm loh avânga Biak In khârtam ber an ti thung lawi a. Keiniram pawh hi a ram têt ngaihtuahchuan missionary tîr chhuak tampâwl tak chu kan ni ngei ang a.Mahse, missionary tîr chhuakturam ngei mai, Kristian ramah hianthil thleng duhawm lo tak takhriat tûr a va tam si êm! Biak Ina \ha tulh tulh a, a lian tulh tulh a,inkhâwm erawh an tlêm tulh tulhan tih te hi thil thleng mai thei ani ang em? Chawlhni chauh hiem ni Chanchin |ha kan nunpuiakan au chhuahpui hun tûr?Zoram Kristiante hian kanhnathawhna hmunah te, kan chêtvêlna hmun hrang hrangah te lehkan chhûngkua \heuhah hianChanchin |ha hi zahpui lova kanau chhuahpui tam a va \ûl êm!Malsâwmna min thlentuChanchin |ha zahpuia dah \hainmalsâwmna min pêk zâwkahhian kan rilru kan pe lutuk angtih a hlauhawm hle mai. Kan inenfiah a ngai hle âwm e.

Thuthlung Hlui hunah chuanan lal tûr te hi Pathianin zâwlneite

34Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

kal tlangin hriak a thih \hîn a nihkha. Saula leh Davida pawh khaPathianin zâwlnei Samuela kaltlangin hriak a thih a nih kha (1Sam 10:1; 16:13). ThuthlungThar hunah chuan ram rorêl tûrtechu mipuiten hriak an thih a ngaiangin Zoram mipuiten kan ramrorêltu tûr kan thlanna tûrahpawh hian tih tak zeta \awng\aileh dîlin kan ram rorêl tûr,Chanchin |ha zahpui lo mi lehPathian duh zâwnga nung mi kanthlan chhuah theih nân Zoramringtuten hriak thihmawhphurhna kan nei a ni tih ihre thar ang u.

Paula hian Chanchin |ha hrilhi a batah a ruat a, hril tûra ainpeih rengzia leh a zahpui lohziate kan hmu (Rom 1:14-16).Pathian Chanchin |haah hian ainpumpêk nasa hle a ni tih kanhmu bawk a. Paula ang hianChanchin |ha hril hi kan batahruat ila, hril tûrin inpeih reng ila,kan ram hi ram nuam leh zalên,Lalpa ramah kan siam ngei ang.Kan ram khawpui daifêm vêlasualin a bâwih mêk chhanchhuaktûra Synod Revival hma lâkna,Operation Nehemia te hi a vahlu êm! Hêng rawngbâwlna te

hi Pathianin mal a sâwm ngeiang. Kohhran Hmeichhia, K|Pleh Pavalai pâwlin kan member-pui mi hla te hnuh hnaihnakawnga hma kan lâkna hi a hluina va pawimawh êm! Lalpan mala sâwm ngei ang tih ring chungintheihtâwp chhuah zêl ila. Mi dangtih tûra ruat mai lovin, keimahni\heuh hi kan pawimawh a ni tih ihre thar ang u.

India ram state zawngzawnga HIV/AIDS vei tamnaber state kan han ni mai te hiKristian rama thleng atân chuanthil inhmeh lo tak niin a lang.Hêng avâng te hian ringtute hiantih tûr kan ngahzia a lang chianghle âwm e. Chanchin |ha hril tûrleh zahpui lova au chhuahpui tûrinkan zavai hian mawhphurhnakan nei a, hma i la thar zêl ang u.

Tirhkoh Paula hian engvângin nge Chanchin |ha azahpui loh va, keini ZoramKristiante hian eng ang chiahinnge kan dawnsawn ve ang?Hetiang hian sawi ila–

1. Chanchin |ha neituPathian kan hriat a ngai:Rom 1:1-ah chuan ‘PathianChanchin |ha’ Pathian ta a nihzia

35Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

a hre chiang a, Rom khuaahchuan lal Kaisara thusawi miin abengkhawn ang khân, PathianChanchin |ha pawh hi lei leh vânlalber thuchah a ni a, mihringtetâna a hlutzia leh pawimawhziakan hriata, Zoram Kristiantenkan zahpui loh a va \ûl tak êm!

2. Chanchin |hathiltihtheihzia kan hriat angai: Paula chuan, “Pathianthiltihtheihna a ni si,” tiinChanchin |ha hi a zahpui thei loa ni. Rom mite thiltihtheihna aichuan Chanchin |ha, krawsthiltihtheihna chu a chak zâwk tiha hria a, a zahpui lo mai ni lovina chhuang zâwk a ni. Chanchin|ha chuan Korinth leh Ephesikhawpuite a pawh a lo tidanglamtawh a, Rom khawpui bâl silfaina tûra Pathian thiltihtheihnaa ni tih a hria ang hian ZoramKristiante hian Chanchin |haavânga kan changkânzia lehhmasâwnna te hi hria ila, Zoramtlu chhe mêk siam \ha tûr hianChanchin |ha thiltihtheihna hi atâwk tih kan hriata, kan nunpuia,kan zahpui loh a \ûl a ni.

3. Chanchin |hain a rahchhuah tûr kan hriat a ngai:Paulan, “Tu pawh a ring apiangte

tân chhandamna” a ti a. Paula tehun lai chuan ‘chhandamna’ tihhian chhanchhuahna a kâwk beran ti a. Chanchin |ha chuan sualthuneihna lak ata minchhanchhuak thei a, pathianhmaah thiam channa min pe a.Chutiang chhandamna thuchah, aring apiangte tâna chhandamnathu chu Zoram Kristiante hian izahpui lo vang u. Tute pawhinkan mamawh leh vânram kailâwnchu Chanchin |ha a ni si a.

4. Chanchin |ha hi Zoram mitin ta a ni tih kan hriat a ngai:Paula hian, “Pathian Chanchin|ha” a tih hi hnam tin huap anihzia a hria a, a zahpui lo a ni. Atîrin Juda mi tân ni mah se,Jentailte tân pawh a ni a, tu pawha ring apiangte chu he Chanchin|ha hian sual leh thihna lak ataa chhanchhuak dâwn tih i hriaang u.

“Chanchin |ha chu ka zahpuisi lo va” ti chungin Zoram nuamtak leh Lalpa chênna tlâkaThlarau Thianghlim zalênna ramni tûrin a chhûnga chêng ZofaKristiante hian Chanchin |hazahpui lova nunpui tûrinmawhphurhna kan nei tih i hrethar \heuh ang u.

36Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

ARUNACHAL-AH PRESBYTERY THAR HAWN A NI- Rev. Lalrinthara, Field Secretary

Arunachal & Assam Mission Field ‘East’Field chanchin tlângpui

March 4, 1988 khân Mullong khuaah Arunachal khawchhaklam leh Assam ram chhûng Tinsukia district hmârchhak lama khawsarih intêl khâwmin Tangsa Presbyterian Mission (TPM) an din a.Zoram Pâwn Mizo Kohhran (ZPMK) puihna azârah hma an sâwnve zêl a. Kum thum zet anmahnia an kal hnuah kum 1990 SynodInkhâwmpui chuan kan Synod Mission Board (SMB) hnuaiaMission Field pakhat angin a pawm ve ta a. Tichuan, January 25,1991 khân Synod Moderator, Rev. K. Lalzuala leh SMB SecretaryUpa Lalliansâwta te chu Lakla khua (thingtlâng khaw tê reuh tê) anlût a. Field Secretary dah nghetin a tûk January 26, 1991-ah TPMtih \hin chu Arunachal & Assam Mission Field tiin a hming thlâk a nia. Arunachal Pradesh ram chhûng leh Assam ram chhûnga SMBhnuaia field piang hmasa ber a ni.

SMB hnuaia Field \hangduang berte zînga mi a ni a, heField a\ang hian field pahnih apiang tawh a, kum 2001 Synodchuan Arunachal & AssamMission Field ‘West’ a siam a;a hnu kum 2008 Synod-ahAssam Mission Field siam a nileh a, 2015 Synod Inkhâwmpuichuan Arunachal & AssamMission ‘West’ Field chu hmunhnihah \hen lehin March 11,2016 khân Arunchal North Fielda piang ve leh ta bawk a.Arunachal & Assam MissionField ‘North’ chhiar tel chuan heField a\ang hian field pathum

ngawt a piang tawh tihna a ni.Kum 2016 a\ang khân he fieldhuam chin hi district pahniha\angin district parukah invalhzau a ni a. Hemi avâng hian fieldramri chin pawh a danglam chhova, Upper leh East Siang tel lovinSiang râl lehlama ArunachalPradesh khawchhak ram chinzawng a huam ta a ni.Inchhiarna lam

Kohhran dinhmun tlângpui(JPM Inchhiarna hnuhnung berSeptember 2017 angin) – (a)Pastor Bial zât 5, Kohhran zât50 (Kohhran puitling 20, BranchChurch/Preaching Station/

37Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Mission Station 29), KohhranMember zawng zawng 3,851,Dân zawh kim zât 2,593,Kohhran Upa zât 30.

Thawktu zât – Missionary94 (Minister & Pastor 4, Pro.Pastor 1, Evangelist 36,Evangelist Teacher 45, Nurse 4leh a dangte 4). Field Worker57 (Minister & Pastor 3, Pro.Pastor 1, Evangelist 13,Evangelist Teacher 20 leh adangte 20). A vaiin thawktuzawng zawng 151.

Ringthar neih zât (Kum2013-2018 May thla thleng) –Khasan Bialah 131, ChanglangBialah 19, Lakla Bialah 174,Miao Bialah 80, JairampurBialah 106.Presbytery pianna kawng

Pathian zârah kohhranhotenhma an sâwn chak a, kum 2013-ah Siver Jubilee an lawm kumahmeuh chuan Presbytery-ahlânkai tlâk khawpin an puitlingtawh a. Presbytery hi sawi hmuh\an a ni a, JPM (Joint PastorateMeeting)-ah te pawh agenda-ahtelh a ni chho va. Nimahsela, engeng emaw avângin an la cho rihlo mai chauh a ni a. Ni 19-21Feb. 2015 khân Field chhûngaKohhran Committee memberchin zawng zawng ko khâwmin

Lay Leaders’ Training neihpui ani a, hetah hian a hranpa ngatinRamthara Presbytery Dinhmunzir ho a ni a. Kum 2015 JPMinkhâwmpuiah chuan awlsamtakin Presbytery-a hlânkai tûrarêl fel a ni ta a (vide. JPM 18: BGen. 7 of 12.09.2015). JPMthurêl hi Field WorkingCommittee-in phûr takinheadquarters lamah a thlen chhoa (vide. FWC 210:III,2 of29.03.2016), BEC pawhinlâwm takin Ramthar Board-aha thlen a; nimahsela, rin lohdeuhin Ramthar Board chuaneng emaw avângin a pawmsakthei rih lo va. Kum 2016 a ral a,kum 2017 a lo inher chhuahmeuh chuan Ramthar Boardpawhin a pawm ve ta a. Kum2017 Synod inkhâwmpui chuanPresbytery-a hlânkai tûrin a rêlta a, a hmingah pawh Field lamrawtna angin PATKAIPRESBYTERY tiin pawm a ni{vide. BEC 590:8(8); RTB159:5; 160:25(3); 2017 SynodInkhâwmpui}.Patkai Presbytery hawn

Synod Officers’ Meetingthurêl leh Field lam ruahmannaangin Patkai Presbytery chuMay 26, 2018 (Inrinni)chawhma dâr 10:00 khânKhasan Biak Inah Rev. F.

38Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Lalrinnunga, Moderator,Mizoram Synod-in a hawng a,SMB aiawhin Rev. K.Lalthangmawia leh TCLaltlanzova, BEC member-te anlo kal bawk.

Chawhnu lam dâr 1:00a\angin Special Presbytery neihzui a ni a. Moderator chu Rev.Ranjung Jugli, Litr. Worker a ni.Inrinni zân leh Pathianni nilênginVântlâng Pathian Biak Inkhâwmbuatsaih a ni a, Pathiannichawhnuah Rev. Ranjung Jugli,Moderator-in Lalpa ZanriahSakramen a \heh bawk. Inrinnizânah hian Elder RemwinNgaimong, Outgoing JPMChairman-in Pathian thuchah asawi a, Pathianni chawhmaahRev. K. Lalthangmawia leh Rev.TC Laltlanzova, BEC member-ten an sawi a, zanah Rev. F.Lalrinnunga, Synod Moderator-in a sawi thung.Thubelh1. Field chhûng kohhranhote rinai takin an phûr a, hemi avânghian JPM Standing Committeechuan a hautak lutuk loh nân akal tûr chin a bituk a,inkhâwmpui rorêl palai chinchauh kal tûrin a rêl a. A thlengtuBial chhûng a\ang chauhin

Zaipâwl zai tûr pawh ruat a ni taa, heti chung hian Khasan BiakIn lian ve tak bâkah a kawtaPandal zâr belh chhûnga leng lomipui inkhâwm tûr kan awmdeuh reng a ni.2. Presbytery hawn ni hianPresbytery thar lawmnavântlâng ruai kil ho a ni.3. Presbytery hawnna leh alawmna programme-ah SynodKhaipa ber, kan SynodModerator leh BEC member-ten min uap thei a. Arunchal &Assam Mission Field ‘West’Field Secretary, Rev. RLalrinsânga leh Arunchal &Assam Mission Field ‘North’Field Secretary, Rev.Lalhmuchhuaka te chhûngkawhnihin min rawn telpui thei a, mintiphuisui zual hle a, an chungahkan lâwm hle a ni. Arunachal ramchhûnga kan kohhranhote hiSynod pakhata siam tum hi kanMaster Plan thu ken lian tak a nia, hetia Field Secretary-tepahnihin he hun min rawn hriatpuithei hian rilru a tikim lehzual a ni.4. Patkai Presbytery hming putchhan chu Arunachal chhak lama\anga Burma ramri thlengaPatkai tlâng inkhawh phei duaihi an duh chhan ber niin a lang.

39Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

KARBI ANGLONG PRESBYTERIAN CHURCHSYNOD PASTORS’ RETREAT

- Rev. Zosângliana ColneyMission Vêng

1. Thu hma: Karbi Anglong Presbyterian Church Synod-in a vawikhatna atân Pastors’ Retreat buatsaih an tum thu leh chuta ResourcePerson atân ka rem leh rem loh thu Rev. F. Pachhûnga, FieldSecretary-in March 23, 2018 khân min rawn zâwt thut mai a. Ahun atân April 11 an ruat tawh thu min hrilh bawk a. Hun a bichilhin,buai ve viau mah ila he sâwmna hi hlu ka tih êm avângin a theih anganga programme awm tawh sa te siam remin ka aw ve ta râwih a.He huna min rawn sâwm hi kawng hrang hrangin ka phûr a.

Pakhatnaah chuan KarbiAnglong General AssemblyAdministrative Area(KAGAAA) Synod-a hlân kaitûra buatsaih a nih lai khân PCIGeneral Assembly-ah Secretaryka nih ve lai a ni a. An hmasâwndân te thlîrin, harsatna awm theite leh a tih theih dân tûr te bûkvêla kan lo buaipui ve \hin kha ani a. Synod an nih hnua tlawh veleh hi ka duh êm êm a ni.Pahnihnaah chuan PCIAssembly-in ‘he Synod a lo dindâwn tâkah chuan MizoramSynod-in Karbi Anglong-aRamthar rawngbâwlna neia,ringthar a lo siam leh kohhran alo din te chu he Synod-ah hiantel ve se’ tih a duhna tihlawhtling

tûra theih tâwp ka lo chhuah ve\hin avângin harsatna tam takkâra an han awm ho ta hilâwmawm ka ti a. Engtin nge anawm tâk zêl tih hmuh leh hriat hika châk êm êm a ni.Pathumnaah chuan KarbiAnglong ram hi rawngbâwlnaavângin kum 10 dâwn chu kumtin khêl lova lo tlawh ve \hîn khaka ni chungin tûna retreat neihnatûr hmun lam hi ka la kal ngailohna lam leh Synod dangenkawl kohhran te an nihavângin a hmun hma leh kohhrante hmuh ka châk hle bawk a ni.

Hêng ka phûrna chhan hiPastor Retreat atân chuan a\angkai tlêm dâwn hle tih pawhngaihtuah phal lovin phûr takin

40Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

sâwmna chu ka han ‘aw’ ve taringawt a. Rev. PremingsonMillik, Sr. Executive Secretarynên kan inbe zawm a,programme kimchang kan inhrilhtheih nân email ID te pawh kaninpe a. Mahse, eng mah inthawna awm zui lêm lo va, \awngkamakan inbiakna hrûlah ngaihtuahnachuan ka inbuatsaih ru ve deuha. Kal dâwn hnaiah kan inbe leha, “I paper te chu a copy te rawnsiam nghâl la, a lâwmawm ngawtang,” a tih tâkah chuan, paperpresent an beisei tih te ka hanhre hnuhnawh a. Ni hnih lekawm tawhah paper pahnih chuphuai luai takin ka han chilhkhâwm ve râwih a. Lêngpuiairport-a ka awm tawh hnuahemail ka han en a, RetreatProgramme kimchang chu kadawng leh hnuhnawh a, ka paperthupui te pawh chu a lo dik meuhlo tih te ka han hmu a. Kachâkna leh phûrna lam a lo nasatnên ka zuai ru ta ang reng hlemai a. Eng pawh ni se, Pathianinremchâng min siamsak a ni a, a\ul angin min thuam chawp theialawm tiin ka inthlamuan mawlhmawlh a.

2. Hna pênhleh: April 9, 2018-ah Guwahati ka thleng a. Zân kariak a. A tûkah Synod hruaituteDiphu atanga lo kal tûr an ni a,kawng laka inhmu tûrinchawhnu lama chhuah a tâwkchauh avângin chawhma lamahAssam Public ServiceCommission tlawh zai ka rêl a.An Chairman thar Pu DhrubaHazarika IAS (Rtd.) hiChairman a nih hnuah kan lainhmuh loh avângin leh hecommission senior tak (Estd1935) a\ang hian zir tur a taminzawh tûr pawh ka ngah hle a ni.Ani lah chuan chaw chhûn minfâkpui ngei a duh thu a lo sawive bawk a. Dârkâr khat vêlinkawm hnua chaw chhûn fâkdûn tûrin hun kan siam ta a. Helam chu sawi zui vak lovin ka thiltawn pakhat erawh chu han sawihrâm ka duh thung. Chhûn chawhi APSC member te leh officerte nêna kil ho kan ni a. Chaw eihmain Chairman chuan mininhmêlhriattîr pahin heti hian asawi a, “Vawiinah hian kanvânnei hle mai, Mizoram State-a kan thawhpui zahawm taktlawhtu kan nei a. Chu mai nilovin sakhaw puithiamin min

41Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

tlawhin chawhlui min kîlpuidâwn a ni. A ropui ka ti a, hecommission tân hian malsâwmnaa ni. Chuvângin, chaw kan eihmain kan chaw malsâwmnabâkah he commission tânaPathian malsâwmna dîla\awng\ai tûrin ka sâwm hmasaduh a ni,” a ti ta mai a. Ka lâwmlutuk chu ka hnuk a ulh hial mai.Hun remchâng hman \angkaingei ngei ngai a nih hre rengin\hahnemngai takin ka han\awng\ai ta a, a va nuam tak êm!Thlarauin ka \awng\ai chham tûrmin pe zut zut a, ka ngaihtuah sahman loh leh thiam loh zawngzawng min sawi chhuahtîr a, kalâwm tak zet a ni (A hnuahChairman hian message-in,“Reverend, your prayers meana lot to us” a rawn ti a, kalawmna a tizual bawk).

3. Kalkawng: Karbi Synodhruaitute nên innang tûrin Niliepêng\huam chu chawhnu dârthum vêlah thlengin Synod motorthar nalh tak maiah Synod ESpahnihte nên Umswai lam kanpan ta a, kawng a chhe deuh naa, kan titi tuia hlim takin tlai darnga vêlah Umswai ModelVillage chu kan thleng ta a.

Meghalaya leh Assam inrina luihrûl zêlah kalin a ram awm dânleh mihring chêt zia pawhinAssam lam aiin Meghalaya lama pâwl zâwk mahin ka hria.Phaizâwl ni si lo chhengchhe silo a ni a, hmun nuam tak a ni.

4. Umswai Model Village:Umswai khuaah hian chhûngkua108 an awm a, chhûngkaw 106chu Presbyterian an ni a,chhûngkaw pahnih chu RomanCatholic an ni. Karbi Anglong-ho zîngah hian Ramtharrawngbâwlna lam chauhbuaipuia phe phe ve \hîn ngangkha ka ni a, a ram chhûngah hianhetiang Kristian khua, chutahpawh kan kohhran awm hlangnaa awm tih hi hei leh chen hi ka lohre lo rêng rêng pek a! Ka hanzawh chian lah chuanKAGAAA huam chhûnga khawtam tak chu hetiang hi an lo nihlawm a. Umswai Kohhran hikum 1926-a din, kohhran hluntak a ni. Biak In thar tûr tha takleh lian tâwk tak an lo rel uaih a,a chung khuh tawhin a bangerawh an la zo lo deuh a.Khâwmpui lian thleng tûr angmaiin an Biak In thar behchhaninpandal an lo sa a, puan mawi chi

42Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

tin rêngin bang leh ceiling zawngzawng an lo khuh zur mai a. KASynod hnuaiah hian Pastor 16vêl chauh an la awm a, chûngmite retreat-na tûra aninbuatsaihna chu mak ka ti hial.Zânah kan han inkhâwm ta aModerator kalchhuak thusawingaithla tûrin tualchhung kohhranan rawn inkhâwm \ha hle a, anuam \an viau mai. Khua a nawmloh deuh avângin current a awmlo char char a, telephonenetwork phei chu a awm ngaihauh lo a ni âwm e. Ahahdamthlâk phian mai. Boruaka nuam hle a, April thla mah nise inchei a nuam tâwk hle.

5. Pastors’ Retreat: April 11,2018 chu nilênga PastorRetreat-a hman tûr a ni a. Sawitawh ang khân KA Synodhnuaiah hian Pastor 16 an awma. Pastor 4 chu rokhawlhnahrang hrang avângin an lo tel theilo va, Pastor 12-in retreat hi kanhmang a ni. Zîng dâr riat a\anginhun min pe a, tlai dar li-ah kanzo thei a. Thupui pahnih:‘Christian Leadership’ tih leh‘Pastoralia’ tih kan zir ho a.Session zawhah Interaction hunhlimawm tak kan hmang zêl

bawk a, a nuam khawp mai. KASynod hnuaia Pastor te hitheological graduates puitling takvek an ni a. Thusawi leh sawihona zawng zawng pawhEnglish-in tlângnêl takin kanhmang thei vek a. A lâwmawmhle a ni. Sawi hona thu\henkhatte–

(1) Kohhran hlun tak takahPastor naupang tak tak kan hanawm a. Kohhran Upa seniorzâwk leh zahawm tak tak kârarawngbâwlnaah hian hruaituchan chan thiam a harin,anmahni pawhin hruaitu anginmin en thiam tâwk lo fo mai a,engtia tih tûr nge ni ang. (Pastor\henkhat Kohhran Committee-a chairman hna thawk lo anawm).

(2) Kohhran hrûla kal pâwl(para-church organizations)\henkhatten tihdam rawngbâwlnalam an rawn vawrh lâr hle a.Healing Crusade te neiin mipuiinan bâwr viau mai a. KeiniPastor-te hian tihdamrawngbâwlna thilpêk hi kandawng lêm lo hlawm niin a langa. Kohhranhote min beiseinakan phuhru zo lo hi engtia sawirem tûr nge ni ang le?

43Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

(3) Lal Isuan, “Ka berâmnotechawm rawh” a tih leh “Kaberâm te châwm rawh” a tih hieng nge a danglamna?Kohhranah hian tute hi ngeBeramnote chu ni ang?Ringtharte tihna a ni em?

(4) Kan mipuite nên inlaichînna\ha siamna kawngah hian engchena intihtlângnêla, an ze milanun tûr nge ni ang le?

(5) Kohhran mi \henkhatten kanSacramental Wine hi khuh leh thildang damdawiah min dîl \hîn a,pêk zêl tûr nge pêk loh tûr?(Pastor zîngah a dîltute lo pe mai\hîn leh pe duh lo an lo awmbawk a).

Zân inkhâwmah Rev.Zothankima, Koilamati BialtuPastor-in thuchah ropui tak a sawia, retreat chu kan \iak ta a ni.

Karbi Anglong Synodchanchina ka rilru khawih zualtehan sawi lan hram ka duh chu–

(1)Synod puitlinga an awmdâwna kan Synod enkawl lamkohhranten inzawm khâwm anhreh chhan an sawi pakhat chu:‘Anni lam hi an tam zâwk a,mihring khawsak thuah an

khawsak theih zâwk bâkahlehkha an thiam zâwk bawk a.Amaherawhchu, keini Synodinkaihhruaina fel tak ang nei velo an nih avângin kohhrankalphung leh inrêlbâwlna ahniam êm êm a. A tam zâwk,hausa zâwk leh lehkha thiamzâwkte hian an tih dânah minhruaiin tûna kan hmasâwnnatam tak hi an hnûk hniam ang a,rilru hrehawm takin kan awmang’ tih kha a ni a.Amaherawhchu, tûnah hian atlêm zawk tih dân mah ni se, a\ha zâwk tih hriain kawng tamtakah Mizoram Synod kalphungan lo kalpui nasa tawh hle maia. Entawn zêl tûr pawhin aninhawng tih a hriat. Kei pheichuan, “Mizoram Synod tih dânapiang hi a \ha ber a ni kher lothei tih hriain nangmahni hnam zemila siam rem \ûlna a awm chuansiam rem zêl rawh u’ te ka ti hialzâwk a ni. Pathian ram thilpêklâk khâwm leh enkawl dânahpawh kan tih daâa tiin a \hatzâwkzia hahipin an sawi a, mintilâwm hle.

(2) Hunbi vawnah pawh hma ansâwn hle. Inkhâwm lehcommittee \an hun nei mumal

44Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

thei lo leh, hun an ruat pawhangai pawimawh thiam lo an nihkha an chanchin kan hriat dân ani \hîn a. Kohhran zawngzawngah la ti thei lo mah se, ahun taka inkhâwm leh kohhranprogram \an an ngai pawimawhtih ka hmu a, ka lâwm hle mai.

(3) Heti taka kohhran upa tawhsi hi Pastor Quarters an neimumal ngai lo va. Tûn thleng hiankan enkawl \hin lam Bial tih lohchuan Diphu a\angin Bial anenkawl deuh vek a ni. Tûnahhian Bial tinah Pastor Quarterssak project an nei a, pakhat chuan puitlin ve ta. Sak zêla, Pastorte anmahni biala awm nghet tûrahma an la hi a \ha hle mai.

Hetianga Mizoram Synodentawna kal duhna rilru lian takan nei hi lâwmawm hlein ka hriaa. Mizoram Synod hruaitutepawh hian hriatsakin kawnghawnsak zêl se a duhawm hleinka hria. Entîr nân, an Pastor te,mi sâwm rual lek an ni bawk a,ni hnih thum châma Mizoram

Synod kalphung zir tûraruahmanna siamsak te, Upa(Lay Leaders) training lambuatsaihsaka, SMTC-a riahchilh training pêk te thlengpawhin inhuam ta se duhawmhlein ka hria a ni. Hetianga an lokal thei a nih chuan kan ministerzîngah an \awnga zirtîra kaihruaithei Karbi \awng thiam tak takkan neih te hi hmang \angkai tabawk ila a \ha ngawt ang.

Tunah KAPC Synod hnuaiahhian Presbytery 6 awmin PastorBial (Districts) 20 a awm mêka. Kohhran 117 leh BranchChurch 33 awmin dân zawh kim14,227 an awm a. Kohhranmember zawng zawng 24,056an ni. Pawisa kum liam taa sumhmuh hi `101,13,444 a ni a,nikum khûmna chu ̀ 20,44,765a ni. Kawng hrang hranginhmasâwnna hmuh tûr a awm a,a lâwmawm hle. Kan fate,mahnia din leh kal zir mêkte hikohhranhoten ngaihvenin hrereng \hîn ang u.

Pathian hi ka lamah a \ang em tih ka ngai pawimawh lo.Pathian awmna lamah hmuh tûrin ka awm em tih hi ka beiseinaleh \awng\aina ber chu a ni. – Abraham Lincoln

45Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA LALTHLENGAKHUANGTHING

Upa Lalthlenga (75),Khawkûnga leh Khuangkûngi tefapa hi kum 1943 khânKhuangthing khuaah a piang a.Nupui nei lovin chhûngkawenkawl leh a tlangvâl lai a\anginkohhranah a tih theih tâwkainhmangin a hun a hmang zo a ni.

Kum 1971 a\angin Tual Upaa ni a, kum 1974-ah KohhranUpa atân thlan a ni a, hemi kumvêk hian Tuichângrâl PresbyteryInkhâwmpuiin KhuangthingKohhran Upa atân a nemngheta. Tualchhûng KohhranahChairman, Treasurer, SS Suptd.,Ramthar, Finance, BuildingCommittee Chairman lehInneihna kawltu te a ni tawh a,

MSSU chawimawina JubileeAward a dawng tawh bawk.

Kum 2014 a\ang khân ainsawisêl a, kum 2015September thlaah a kal (kidney)a cancer a ni tih hmuh chhuah ani a, zai a ni a. |hat lam a pantheih loh avângin September 6,2017 khân Lalpa hnênah minkalsan ta a ni.

Hemi ni vêk hian amahthlahna hun in lamah BialtuPastor, Rev. Lalhunliana Royte-in a hmang a, Biak Inah Upa T.Khumtîra, Tuipuirâl PresbyteryModerator-in a vui a. KohhranZaipâwl leh Bial Zaipâwlinthlahna hla an sa a, Bial chhûngUpate leh kohhran mipuiten uitakin kan thlah liam ta a ni.

- Upa ZothanpuiaKhuangthing Koh. Ziaktu

UPA KÂPTHANGARAWPUICHHÎP

Upa Kâpthanga (92), Tuakaleh Zathangpuii te fapa hi kum1926 June ni 15 khân Zotlâng(Dampui khaw hming hmasa)-ah a lo piang a. Ni 10.3.1947-ah Thanbuaii nên an innei a, fapakua an nei.

46Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Kum 1954-ah Tual Upaahthlan a ni a, khaihlak awm lovakum 30 chhûng Tual Upa a nihhnuah Chhimthlang PresbyteryInkhâwmpuiin kum 1984 khânRawpuichhîp Kohhran Upa atâna nemnghet a ni.

Mi zaidam leh mi dangtengaichâng thiam mi,rawngbâwlnaa \hahnemngai taka ni. MSSU chawimawinaDiploma a dawng tawh bawk.A natna hranpa sawi tûr awmlovin tar chak lo avângin ni12.9.2017 khân Lalpa hnênahmin kalsan ta a ni. A tûkahTlawng Presbytery Moderator,Rev. Lalzawmlianan a vui a, BialZaipâwl leh Kohhran Zaipâwlinthlahna hla an sa a, ui takin kanthlah liam ta a ni.

- Upa MalsâwmdanwgaRawpuichhîp Koh. Ziaktu

UPA CHALLIANTHANGAVAIRÊNGTE HMÂRVÊNG

Upa Challianthanga (90), PuLallianthlunga leh PiSânglian\huami te fapa hi

February 4, 1926 khânKhawlêk khuaah a lo piang a.Kum 1954-ah Thangchhûnginên an innei a, fapa pakua an nei.Kum 1996 khân Govt. PrimarySchool III, Vairêngte a\anginHead Teacher-in a pension a ni.

Kum 1951-ah VaitinPresbyterian Kohhran Upaatâna thlan a ni a, hemi kum vêkhian Hmârthlang PresbyteryInkhâwmpuiin a nemnghet a.Kum 1968-ah Vairêngte-ah a lopêm a, Khasi Vênga KhasiKohhran enkawla hûi khâwmtûra ruat a ni a. Kum 1987-ah‘Khasi Kohhran’ tih \hin chuVairêngte Hmârvêng Kohhrantih a lo ni ta a. Kum 1989-ahVairêngte Hmârvêng KohhranUpa atân thlan nawn a ni.

Vaitin-a an awm laiinkohhranah chanvo pawimawhtak tak a chelh hman a. VairêngteHmârvêng Kohhran Chairmanhmasa ber a ni a. A din tirha\angin hun hrang hrangah kum13 zet Kohhran Chairman a nitawh a, Vice Chairman,Secretary, Asst. Secrtary, Fin.Secretary, Treasurer, SS Suptd.leh chanvo pawimawh tak tak achelh vek tawh bawk.Presbytery Standing Committee

47Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Member a ni tawh a, BialChairman a ni tawh bawk. Termli lai Inneihna kawltu a nihchhûngin nupa tûak 25 a inneihtîr.MSSU chawimawina DiplomaAward vawi hnih, VaitinKohhranah leh VairêngteHmârvêng Kohhranah a dawng.

Kum 2015 vêl a\ang khâna insawisêl \an a. Doctor te arâwn \hîn a, natna hranpa êm êmsawi tûr nei lovin a chak lo tialtial a, ni 17.9. 2017 khân Lalpahnênah min kalsan ta a ni.

- Upa LG MangaVairêngte Hmârvêng

Kohhran Ziaktu

UPA VÂNSÂNGASAITUAL NOTH

Upa Vânsânga (80),Khuang\huamluaia lehThangkimzovi te fapa hi kum1937 khân Phuaibuang khuaaha piang a. Kum 1959-ahZairemkûngi nên an innei a, fapapasarih an nei.

Kum 1990-ah Saitualah a lopêm a, Baptist Kohhranah a lawi

a, Upaah thlan a ni. Kum 1998-ah mi \hahnem tak nên SaitualNorth Presbyterian Kohhranahan lo luh avângin thlan nawn lehngai lovin Tuivawl PresbyteryInkhâwmpuiin Upa a nihna chua pawm a. Tualchhûngrawngbâwlnaah KohhranChairman te, Asst. Suptd., te lehSub-Committee hrang hrangChairman hna te a chelh tawh a.Bial Standing Comittee leh BialSunday School Committee-ah atel tawh bawk.

Kum 2015 September thlaa\ang khân stroke avângin engmah ti thei lovin hun eng emawchen a awm a, \hat lam a lo panleh a, Biak In te pawh a thlengve leh thei a. |ha hlen tawh tûrakan beisei laiin 17.9.2017 khâna natna pângngaiin a rawn tibuaileh a, ni 27.9.2017-ah Lalpahnênah min kalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hun inlamah Bialtu Pastor, Rev. JohnRâldosângan a hmang a, BiakInah Tuivawl PresbyteryModerator, Upa Laltinvêlan avui a, Bial Zaipâwl leh KohhranZaipâwlin thlahna hla an sa a, uitakin kan thlah liam ta a ni.

- Upa PC MuankimaSaitual North Koh. Ziaktu

48Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA LALHMUAKTHARAPÛKZÎNG

Upa Lalhmuakthara (65), PuKâpliana leh Pi Challianhrângi tefapa hi kum 1952-ah a lo pianga. Kum 1972-ah Lalchanglianinên an innei a, fa pariat an nei.

Kum 2005-ah DampaPresbytery InkhâwmpuiinPûkzîng Kohhran Upa atân anemnghet a. Sunday Schoolzirtîrtu leh Superintendent a nitawh a, Bial StandingCommittee member lehPresbytery Standing Committeemember a ni tawh bawk. A thihlai hian Kohhran Asst. Secretarya ni.

Kum 2010 vêl a\ang khântaksa lam hrisêl lohnain a tlâkbuak \an a. A natna hi eng angchiah nge a nih hriat ni lo mah sea chak lo ta êm êm mai a. Pâwnchhuah leh inkhâwm thlenginharsatna a tâwk chho va. Theihang anga enkawl a nih laiinSeptember 28, 2017 khân Lalpahnênah min kalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hun inlamah Bialtu Pastor, Rev. K.Zalâwman a hmang a, Biak InahRev. Lalhminghlua, ChhawrpialPresbytery Moderator-in a vuia. Kohhran Zaipâwlin thlahnahla an sa a, Bial chhûng Upa lehPresbytery huam chhûng Upate, kohhran mipui \hahnem takinui takin kan thlah liam ta a ni.

- Upa SâpchhâwnaPûkzîng Kohhran Ziaktu

UPA LALZAWMLIANATUIRIAL KOHHRAN

Upa Lalzawmliana (44), PuNeihkûnga leh Pi Thangliani tefapa hi ni 25.5.1973 khânMindat District (Myanmar)-ah apiang a. Ni 11.2.1999-ahLalhmunmawii nên an innei a, fapathum an nei.

Kum 2002 khân Tual Upaatân thlan a ni a, kum 2006-ahUpa atân thlan a ni leh a. Hemikum vêk hian |awi PresbyteryInkhâwmpuiin Tuirial KohhranUpa atân a nemnghet a.Committee pêng hrang hrangahChairman leh Secretary a nitawh a, Kohhran Secretary hikum 12-na a chelh mêk a ni.Khawtlâng rawngbâwlna lamahpawh a inhmang nasa hle.

49Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Kum 2015 a\angin a insawisêl\an a, February 10, 2016 khânthin cancer leh Hepatitis B a veitih hmuh a ni a. Theihtâwpaenkawl a nih laiin October 6,2017 khân Lalpa hnênah minkalsan ta a ni.

Amah thlahna hun in lamahBialtu Pastor, Rev. K.Lalrammawian a hmang a, BiakInah Aizâwl HmarchhakPresbytery Moderator kalchhuakin a vui a, Bial Zaipâwlleh Kohhran Zaipâwlin thlahnahla an sa a, ui takin kan thlah liamta a ni.

- T. Upa D. VânlalpêkaTuirial Kohhran Ziaktu

UPA A. THANGLIANATUICHAWNGTLÂNG

Upa A. Thangliana (66), PuSerkoria leh Khakchangring tefapa hi kum 1951 khânLungrâng khuaah a piang a.Kum 1965-ah Damdep II-ah apêm a. Kum 1972-ah Imantinên an innei a, fa paruk an nei.

Kum 1976-ah ChamdurProject-ah an rawn pêm a, kum1989-ah Tuichawngtlângah anpêm a, kum 1998-ah LIKBK-in Kohhran Upa atân anemnghet a. Dt. 8.10.2006-ahChhimtuipui Presbytery-inTuichawngtlâng Kohhran Upaatân an pawm a, kohhranahnihna hrang hrang a chelh. A thihlai hian Kohhran Vice Chairmana ni.

Ni 28.10.2017-ah Lalpahnênah min kalsan a, a tûkahamah thlahna hun in lamah Pro.Pastor F. Lalremruatan a hmanga, Biak Inah Pastor K.Lalthlamuanan a vui a,kohhranhoten ui takin kan thlahliam ta a ni.

- T. Upa A. LalpêkaTuichawngtlâng Koh. Ziaktu

UPA ZALIANARAMHLUN VÊNGCHUNG

Upa Zaliana (60), PuHrângdûna leh Pi Hrângmawii tefapa hi May 20, 1957 khân N.

50Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Khawbung khuaah a piang a.Kum 1983-ah R. Lalramlâwminên an innei a, fa pathum an nei.

Ramhlun VêngchungKohhran indan dâwn BranchChurch a nih laiin AdhocCommittee-ah telin JointSecretary a ni a. Kohhranpuitlinga hlân kai a nih kum2011-ah pawh Joint Secretarya ni zui zêl a. Kum 2011-ah vêkhian Tual Upa atâna thlan a ni a,a term hmang zovin kum 2014-ah Tual Upa atân thlan leh a nia, hemi kum vêk hian KohhranUpa atân thlan a ni. Kum 2015Aizâwl Bethel PresbyteryInkhâwmpuiin RamhlunVêngchung Kohhran Upa atâna nemnghet a. A thih ni thleng hianKohhran Fin. Secretary,Finance Committee Secretaryleh Asst. Superintendent i/cNPSS chanvo te a chelh.

Kum 2017 March thla khânpum nâ avângin a inentîr a, rîlpui

cancer a ni tih hmuh chhuah a nia. Phai lamah inenkawl tûrin akal a, April 2017-ah zai a ni a.Aizâwl lamah chemotherapy alâk chhunzawm a, October ni 19a\angin khawsikin a tlâk buak\an a, damdawi inah dah luh a nia, Septicaemia leh Pneumonianatnain a lo belh chhah leh a.|ha leh mai tûra kan beisei laiinNovember 7, 2017 khân Lalpahnênah min kalsan ta a ni.

Hemi ni vêk hian amahthlahna hun in lamah Rev. Dr. C.Vânlalhruaia, KohhranChairman-in a hmang a, BiakInah Aizâwl Bethel PresbyteryModerator, Rev. F. Lalchhuan-mawian a vui a, KohhranZaipâwl leh Bial Zaipâwlinthlahna hla an sa a, ui takin kanthlah liam ta a ni.

- Upa C. LalnghâklianaRamhlun Vêngchung

Kohhran Ziaktu

D.L. Moody-a chu khawthlang lama a rawngbâwlna hmunah thihhlauhawm khawpa natna a tawrh thut avângin Massachusetts-aan inah a haw a ngai a. A fapa hnênah heti hian a sawi, ‘Lei a ralriai riai a, ka hmaah vân kawngka a inhawng ta! Hei hi maw thihnaan tih chu, a va nuam ngai ve le! Lui kawr ruam a awm lo va,Pathianin min kohnaah khian ka kal ngei dâwn e. Chawimawinaka dawn ni tûr hi a va han ropui tak êm!” - Leslie B. Flynn

51Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

SYNOD BOOKROOM LEHKHABU THAR8 Siam thar lehna (Retreat): Nursery Vêng Branch K|P chuanan Silver Jubilee lawm nân Rev. Vânlalzuata Sermon thar 19 awmna;piangtharte kal zêl dân tûr kawng inkawhhmuhna lam hawi an rawntichhuak hlauh mai. A man `150 a ni e.8 Nun tak: Pathian bâwih ropui Sadhu Sundar Singh khân lehkhabutê pasarih a tichhuak a. Chûng a lehkhabute chu Upa K. Saibêlanletlingin kum 1984 khân SL&PB-in a lo chhuah tawh a. Kum 2016-ah chhut nawn niin a zo rang hle a, mipui mamawhna avângin tûnahchhut nawn leh a ni ta. A man `50.8 Hrisêlna leh Hringnun zirlai: Hrisêl kan duh a, lan mawi kanduh. Kan nat chângin doctor pan \hin mah ila doctor han râwn dâwnema tê tham si, rilru leh ngaihtuahna kap tlat, a tuartu tâna theihnghilhtheih miah loh thil hi awm theih a ni a. Nat hmaa fîmkhur ngaihnathil tam tak a awm bawk. Chûng zawng zawng chin felna tûr fûnkhâwmna chu Dr. Lalkhawngaihsanga chuan mi tin ban phâkah arawn chhawp chhuak e. A man `250.8 Krista chu i nunna a ni: He lehkhabu tê tak tê hi HomerDuncan-a ziah a ni a. A thu ken te tha a tih êm avâng leh mi tininchhiar ve ila tia min duhsak avângin RC Thanga chuan 1978 khân alo letling tawh a. Hmuh tûr a awm tawh loh avâng leh mamawh anla awm zêl avangin a chhu nawn leh ta. A man `50.8 A tâwp thleng rinawmin aw: Kristian nun hi a bul \anna leh alai vêl chu \ha hle mah se, \ha lo taka a tâwp khâr palh hi awl tak ani. Kum 36 chhûng Pathian thu hril leh zirtîra hun a lo hman a\angaa thil hmuh leh tawn hriatte chu Timothy Sui Lian Mang chuan arawn pho chhuak a. Thih thlenga rinawm dân hre duh tân chhiarngei chi a ni e. A man `1508 1 Chronicle Hrilhfiahna: Kuminah Puitling Sunday Schoollamah Chronicles Hrilhfiahna kan zir avâng hian SL&PB chuanThuthlung Hlui Hrilhfiahna series a lo tihchhuah tawh a\angin a Vol-ume 12-na, kum 1993 kuma a lo tihchhuah tawh 1 ChroniclesHrilhfiahna chu a rawn tichhuak nawn leh ta a. Zirlai \anpuitumamawh tân a tangkai hlein a rinawm. A man `60.

52Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org