game of thrones: being in search for a suitable throne for the king of glory

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ

ΙΕΡΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΘΥΑΤΕΙΡΩΝ

ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ

ΣΠΟΥΔΑΓΜΑΤΑ

Περιοδική έκδοσηΙ.Ν. Αγ. Παντελεήμονος & Αγ. Παρασκευής

Ηarrow και ΠεριχώρωνΒΔ Λονδίνου

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ

(Αντί Προλόγου) ..............................................................................................................................5

ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ

Oι σημαντικώτερες Κοινοτικές εκδηλώσεις του 2013 ..............................................................6

Γάμοι, Βαπτίσεις, Χρίσμα και Κηδείες κατά το 2013 ..............................................................28

Η Κτητορική Εικόνα ......................................................................................................................34

Αλεξάνδρας Κωνσταντίνου, Βοηθ. Αδελφότητα Κυριών - Απολογισμός 2013................38

Χοροεσπερίδα Κυριών «Η Αγ. Αγάθη» ....................................................................................41

ΑΡΘΡΑ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

Νίκου Κωνσταντίνου, Άλωση της Κωνσταντινούπολης

και Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού............................................................................47

Δρος Νίκης Κατσαούνη, Ο Ήχος και ο Λόγος της Κύπρου ..................................................59

Δρος Περσεφόνης Γιαννέλου, Ο ποιητής Τάσος Βυζάντιος ................................................65

Πρωτοπρ. Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα, Ορθόδοξες στάσεις

του Τιμίου Σταυρού........................................................................................................................68

Πρωτοπρ. Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα, Η Τέχνη της Ανατολής

κατακτά την Εσπερία....................................................................................................................70

Πρωτοπρ. Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα, Rowan Williams:

Ο Φιλορθόδοξος Αρχιεπίσκοπος ................................................................................................71

Πρωτοπρ. Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα, Οι άγγελοι του Βογδάνου ......................................72

Πρωτοπρ. Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα, Ορθοδοξία και Τέχνη ..............................................73

ENGLISH SECTION

Πρωτοπρ. Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα, Οι άγγελοι του Βογδάνου ......................................80

Πρωτοπρ. Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα, Ορθοδοξία και Τέχνη ..............................................83

Εγκάρδιες ευχαριστίεςοφείλουμε ολόψυχα

στους ευγενικούς χορηγούς:

κ. Πανίκο Ηροδότου

Εκκλ. Επιτροπή Ι.Ν.Αγ. Παντελεήμονος & Αγ. Παρασκευής

Βοηθητική Αδελφότητα Κυριών«Η Αγία Αγάθη»

Καινούργιο ξεκίνημα(Αντί Προλόγου)

Τ ο τελευταίο τεύχος CΠΟΥΔΑΓΜΑΤΩΝ κυκλοφόρησε το Πάσχα του 2009.Μετά σιωπή... Ο λόγος βέβαια ήταν ότι το καλοκαίρι του 2009 ξεκίνησε τομεγαλύτερο Κοινοτικό μας έργο, που ήταν ταυτόχρονο και το μεγαλύτερο

σε αξία αλλά και σπουδαιότητα έργο που είχε επιτελέσει η Ελληνορθόδοξη Ομο-γένεια της Μεγάλης Βρετανίας για πάνω από έναν αιώνα! Και φυσικά ήταν η εκθεμελίων ανέγερση του νέου μας Ιερού Ναού, που αφιερώθηκε στον Μεγαλομάρ-τυρα Άγιο Παντελεήμονα τον Ιαματικό και στην Οσιομάρτυρα Αγία Παρασκευήτην Αθληφόρο.

Τα χρόνια που ακολούθη-σαν, μέχρι και φέτος, ήτανεποχή μεγάλης και πολυποί-κιλης προσπάθειας καιαγώνα, με στόχο την ολοκλή-ρωση του ιερού αυτού ονεί-ρου. Τον Απρίλιο του 2011μπήκαμε στο νεόδμητο Ναόμας. Την πρώτη Κυριακή τουΝοεμβρίου του 2012 τον εγ-καινιάσαμε. Την πρώτη Κυ-ριακή του Νοεμβρίου του 2013εορτάσαμε πανηγυρικά τηνπρώτη επέτειο των Εγκαι-νίων.

Οι κόποι μας, οι θυσίες μας, η οικονομική συνδρομή όλων μας είχε μια και μονα-δική κατεύθυνση: την ολοκλήρωση του ιερού και ιστορικού αυτού έργου. Για τούτοδεν επιθυμούσαμε να αποπροσανατολίσουμε τα μέλη και τους φίλους της Κοινό-τητάς μας, και να τους κατευθύνουμε σε άλλα ζητήματα, όπως στην έκδοσηCΠΟΥΔΑΓΜΑΤΩΝ, που θεωρήθηκε ότι μπορούσε να περιμένει...

Η αναμονή τελείωσε. Η ευλογημένη ώρα της επανέκδοσης έφτασε. Στα χέριαμας κρατούμε τώρα το πρώτο προϊόν της νέας εποχής CΠΟΥΔΑΓΜΑΤΩΝ.

Ας ευχηθούμε να είναι και τούτα, όπως και τα προηγούμενα, καλοτάξιδα και νααγγίξουν και πάλι τις ψυχές των συμποσιαζομένων!

{5}

ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΤΕΡΕΣ

ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ 2013

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

1η Ιανουαρίου. Κοπή της καθιερωμένης βασιλόπιτας, μετά το πέρας τηςΘείας Λειτουργίας.

6η Ιανουαρίου. Τσάϊ Βοηθητικής Αδελφότητας Κυριών «Η Αγία Αγάθη» καιανανέωση ετήσιας συνδρομής μελών.

8η Ιανουαρίου. Επίσκεψη στον Ιερό Ναό μας δύο ομάδων Άγγλων περιηγητών, πουέδειξαν ενδιαφέρον να μελετήσουν την αρχιτεκτονική του Ναού.

9η Ιανουαρίου. Επίσκεψη στον Ιερό Ναό μας μιας ομάδας Άγγλων περιηγη-τών, που έδειξαν ενδιαφέρον να μελετήσουν την αρχιτεκτο-νική του Ναού.

20η Ιανουαρίου. Γεύμα για τους ηλικιωμένους στην Κοινοτική μας Αί-θουσα, προσφορά του Εκκλησιαστικού Επιτρόπου κ. Αν-δρέα Γεωργιάδη και της οικογενείας του.

Ο Δήμαρχος του Harrow απευθύνει χαιρετισμό κατά το Γεύμα Συνταξιούχων και Ηλικιωμένων στην Κοινοτική μας Αίθουσα, την 20η Ιανουαρίου 2013

{6}


23η Ιανουαρίου. Τελέσθηκε στον Ιερό Ναό μας η αρχαία Θεία Λειτουργίατου Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου.

27η Ιανουαρίου. Το πρωΐ τελέσθηκε ειδική Ευχαριστήρια Δοξολογία, αφιε-ρωμένη στα Ελληνικά και Χριστιανικά Γράμματα και στουςΑγίους Τρεις Ιεράρχες. Το απόγευμα οργανώθηκε Πνευμα-τική Σύναξη με τέϊο της Βοηθητικής Αδελφότητας Κυριών«Η Αγία Αγάθη». Ομίλησε ο Ομότ. Επιθεωρητής Δημ. Εκ-παίδευσης και τ. Προϊστάμενος ΚΕΑ κ. Σάββας Παυλίδης,με θέμα: «Η Κυπριακή Διάλεκτος - Προέλευση και Αξία».

29η Ιανουαρίου. Ο π. Brian Tubbs, Αγγλικανός Ιερέας από τη Νότια Αγγλία,επισκέφθηκε τον Ιερό Ναό μας, ενδιαφερόμενος να μελε-τήσει τη Βυζαντινή Αρχιτεκτινική.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ10η Φεβρουαρίου. Ετήσια Χοροεσπερίδα Βοηθητικής Αδελφότητας Κυριών

«Η Αγία Αγάθη». 22α Φεβρουαρίου. Επίσκεψη στον Ιερό Ναό μας μιας ομάδας Άγγλων περιη-

γητών, που έδειξαν ενδιαφέρον να μελετήσουν την αρχι-τεκτονική του Ναού.

24η Φεβρουαρίου. Πνευματική Σύναξη με τέϊο της Βοηθητικής ΑδελφότηταςΚυριών «Η Αγία Αγάθη». Ομίλησε ο ζωγράφος κ. Αλέ-ξανδρος Καπράρας, με θέμα: «Μιχαήλ Κάσιαλος - Ο λαϊ-κός ζωγράφος της Κύπρου».

Από Πνευματική Σύναξη της Βοηθ. Αδελφότητας Κυριών «Αγ. Αγάθη»,την 24η Φεβρουαρίου 2013

{7}

ΤΕΥΧΟΣ 17Ο / ΠΑΣΧΑ 2014

ΜΑΡΤΙΟΣ

5η Μαρτίου. Επίσκεψη στον Ιερό Ναό μας μιας ομάδας μελών της Μουσικής ΛέσχηςΛονδίνου, που έδειξαν ενδιαφέρον να μελετήσουν την αρχιτεκτονικήτου Ναού και την Παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας.

6η Μαρτίου. Ο π. Αναστάσιος συμμετείχε σε συνεδρίαση, σταΓραφεία της Ι.Α. Θυα-τείρων, της Εκπαιδευτικής Επιτροπής της Συνέλευσης Ορθοδόξων Επι-σκόπων Μεγ. Βρετανίας.

11η Μαρτίου. Ο π. Αναστάσιος συμμετείχε σε Εκπαιδευτικό Επιμορφωτικό Σεμινά-ριο, στους χώρους του Καθεδρικού ΝαούΚοιμήσεως της Θεοτόκου στοΒόρειο Λονδίνο.

14η Μαρτίου. Η Ιεραπόστολος ΙατρόςΔρ.ΖωήΒλαμάκηομίλησε στο πλαίσιο της Ενο-ριακής Λέσχης, με θέμα την επικείμενη επίσκεψή της στη Νιγηρία.

15η Μαρτίου. Ο π. Αναστάσιος συμμετείχε σε συνεδρίαση της Επιτροπής ΤαμείουΚλήρου της Ι.Α. Θυατείρων & Μ.Β., στους χώρους του Ι.Ν. Αγ. Αικατε-ρίνης Βορείου Λονδίνου.

17η Μαρτίου. Πνευματική Σύναξη με τέϊο της Βοηθητικής Αδελφότητας Κυριών «ΗΑγία Αγάθη». Ομίλησε ο Ιατρός Αρχιμ. Χρυσόστομος Τύμπας, μεθέμα: «Η συγνώμη στη ζωή του χριστιανού».

18η Μαρτίου. Καθαρά Δευτέρα. Προσφέρθηκε Σαρακοστιανό Γεύμαστην ΚοινοτικήΑίθουσα.

Από το νηστήσιμο γεύμα της Καθαράς Δευτέρας 2013. Διακρίνονται από αριστερά:ο Κτήτορας του Ιερού Ναού μας κ. Πανίκος Ηροδότου, ο Πρόεδρος της Κοινότηταςκ. Παντελής Δημοσθένους ο οποίος απευθύνει χαιρετισμό και ο Αντιπρόεδρος της

Κοινότητας κ. Πέτρος Χριστοφή

{8}


Λιτάνευση των ιερών εικόνων, κατάτην Κυριακή της Ορθοδοξίας 2013.

Από την Επιχορηγημένη Πεζοπορία της 21ης Απριλίου 2013.

{9}


22α Μαρτίου. To Ελληνικό Κολέγιο Αγίου Παντελεήμονος (Τμήμα Παρα-σκευής) οργάνωσε Εορτασμό για να τιμήσει τις Εθνικές Επε-τείους, της 25ης Μαρτίου 1821 και της 1ης Απριλίου 1955.Ομίλησε η δασκάλα της ΚΕΑ κα. Μαρία Ομήρου.

23η Μαρτίου. To Ελληνικό Κολέγιο Αγίου Παντελεήμονος (Τμήματα Πρωϊνόκαι Απογευματινό Σαββάτου) οργάνωσε Εορτασμούς για νατιμήσει τις Εθνικές Επετείους, της 25ης Μαρτίου 1821 και της1ης Απριλίου 1955. Ομίλησε και στα δύο Τμήματα ο Καθηγη-τής κ. Μανώλης Δάφκος.

26η Μαρτίου - 6η Απριλίου. Ο π. Αναστάσιος απουσίασε σε ολιγοήμερεςδιακοπές.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ

12η Απριλίου. Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κυανέων κ. Χρυσόστομος τέλεσετους Δ΄ Χαιρετισμούς στον Ιερό Ναό μας.

O Θεοφιλ. Επίσκοπος Κυανέων κ. Χρυσόστομος έψαλλε τους Δ΄ Χαιρετισμούς στον Ιερό Ναό μας, την 12η Απριλίου 2013

{10}


19η Απριλίου. Ο Πρωτοπρ. ΣτέφανοςMaxfield, Ιερ. Προϊστά-μενος του Ι.Ν. των Αγ.Πατέρων της Νικαίας,από το Shrewsbury τηςΚε ντρι κής Αγγλίας, επι -σ κέφ θηκε την Κοι νό -τητά μας, επικεφα λήςομάδας Αρχόντων τηςΚοινότητάς του, μεσκοπό να ενημερωθούναπό παράγοντες τηςδικής μας Κοινότηταςγια τον τρόπο ανέγερ-σης νέου Ιερού Ναού.Φιλοξενήθηκαν απότον π. Αναστάσιο στοΠρεσβυτερείο.

21η Απριλίου. Το πρωΐ πραγματο-ποιήθηκε Επιχορηγη-μένη Πεζοπορία μεσκοπό την ενίσχυσητου Εράνου της Εκ-κλησίας μας. Επικε-φαλής ήταν ο Πρό εδ ρος της Κοινότητας κ. ΠαντελήςΔημοσθένους. Συμμετείχαν οι Εκκλ. Επίτροποι, Δρ. ΣεραφείμΚυριακίδης, κ. Παναγιώτης Αργυρού και κ. Γεώργιος Κωστό-πουλος, καθώς και άλλοι. Το απόγευμα πραγματοποιήθηκεΠνευματική Σύναξη με τέϊο της Βοηθητικής Αδελφότητας Κυ-ριών «Η Αγία Αγάθη». Ομίλησε ο Ορθοπεδικός - ΧειρουργόςΔρ. Γεώργιος Αδαμούδης, με θέμα: «Οστεοπόρωση και οστεο-πορωτικά κατάγματα».

23η Απριλίου. Επίσκεψη στον Ιερό Ναό μας μιας ομάδας μελών τοπικήςΡ/Καθολικής Ενορίας, που έδειξαν ενδιαφέρον να μελετήσουντη Θεολογία και Παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας.

28η Απριλίου. Κυριακή των Βαΐων. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίαςπροσφέρθηκε γεύμα με ψάρι και πατάτες στο εστιατόριοGolden Kitchen του Βόρειου Harrow. Το γεύμα ήταν προσφοράτων ιδιοκτητών του εστιατορίου, του Αντιπροέδρου της Κοινό-τητας κ. Πέτρου Χριστοφή και της συζύγου του Αναστασίας.

Ο Πρωτοπρ. Στέφανος Maxfield, από τοShrewsbury της Κεντρικής Αγγλίας,

επισκέφθηκε την Κοινότητά μας, την 19ηΑπριλίου 2013, επικεφαλής ομάδας

Αρχόντων της Κοινότητάς του

{11}


Ο π. Αναστάσιος και Εκκλ. Επίτροποι, την Μεγ. Πέμπτη 2013.

«Ιδού σκοτία...» (Μεγ. Σάββατο βράδυ 2013).

{12}


Ο κ. Πέτρος και η κα.Αναστασία Χριστοφή

προσέφεραν γεύμα στοεστιατόριό τους Golden

Kitchen, την Κυριακή τωνΒαΐων 2013

Από το γεύμα στο εστιατόριο GoldenKitchen, την Κυριακή των Βαΐων 2013.

Την Κυριακή των Βαΐων 2013τελέσαμε την καθιερωμένηλιτανεία πέριξ του Ιερού Ναού

{13}


ΜΑΪΟΣ

5η Μαΐου. Το Ελληνορθόδοξο Πάσχα. Ο π. Αναστάσιος εόρτασε την ονομα-στική του εορτή.

9η Μαΐου. Ο Ομογενής αστυνομικός κ. Νίκος Νικολάου ομίλησε μέσα στοπλαίσιο της Ενοριακής Λέσχης, μέ θέμα την προφύλαξη των πο-λιτών από τους κλέφτες.

12η Μαΐου. Κυριακή του Θωμά. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας πραγ-ματοποιήθηκε Σύναξη των Ιεροπαίδων και των γονέων τους. Οπ. Αναστάσιος, η Εκκλησιαστική Επιτροπή και οι Κυρίες της Βοη-θητικής Αδελφότητας, προσκάλεσαν τους Ιερόπαιδες και τουςπροσέφεραν συγχαρητήρια και συμβουλές για την ωραία διακο-νία τους στην Εκκλησία, μαζί με πασχαλινά δώρα.

14η - 16η Μαΐου. Ο π. Αναστάσιος συμμετείχε και ομίλησε στη Σύναξη τουΙερού Κλήρου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Θυατείρων και Μ.Β.

Ο π. Αναστάσιος και οι Ιερόπαιδες του Ναού μας (Μεγ. Παρασκευή βράδυ 2013)

{14}


Ο γνωστός Έλληνας τραγουδιστής Γιάννης Πετρόπουλος επισκέφθηκε τον Ιερό Ναόμας, την 5η Φεβρουαρίου 2013.

Εσπερινός της Αγάπης (Πάσχα 2013).

{15}


18η Μαΐου. Ετήσια Χοροεσπερίδα του Ελληνικού Κολεγίου Αγ. Παντελεήμο-νος.

19η Μαΐου. Εθνικό Μνημόσυνο, υπέρ των θυμάτων της Ποντιακής Γενοκτο-νίας και των ηρωϊκώς πεσόντων κατά την Άλωση της Κωνσταν-τινουπόλεως.

22α Μαΐου. Επίσκεψη στον ΙερόΝαό μας πολυπλη-θούς ομάδας μελώντοπικής Ρ/Καθολι-κής Ενορίας, πουέδειξαν ενδιαφέροννα μελετήσουν τηΘεολογία και Παρά-δοση της ΟρθόδοξηςΕκκλησίας μας.

26η Μαΐου. Πνευματική Σύναξημε τέϊο της Βοηθητι-κής ΑδελφότηταςΚυριών «Η ΑγίαΑγάθη». Ομίλησε οΠρωτοπρ. Αναστά-σιος Σαλαπάτας, μεθέμα: «Το Μυστήριοτου Γάμου και οισυμβολισμοί του».

27η Μαΐου. Κοινοτική εκδρομήστην πόλη Hastings.

28η Μαΐου. Πραγματοποιήθηκεστην Κοινοτική Αί-θουσα συνεδρίαση τηςΕπιτροπής του Διαχρι-στιανικού ΟργανισμούChurchesTogetherNorthThames.

ΙΟΥΝΙΟΣ

1η Ιουνίου. Επίσκεψη στον Ιερό Ναό μας ομάδας μελών της ΔιαχριστιανικήςΑδελφότητας Αγ. Αλβανού και Αγ. Σεργίου, που έδειξαν ενδια-φέρον να μελετήσουν τη Θεολογία και Παράδοση της Ορθόδοξης

Κοινοτική εκδρομή στο καστρομονάστηρο τουBattle, στον τόπο όπου πραγματοποιήθηκε η

μεγάλη και ιστορική μάχη του 1066 μ.Χ., όταν οιΝορμανδοί εισέβαλαν στην Αγγλία

(27η Μαΐου 2013)

{16}


Εκκλησίας μας. Κατόπιν, φιλοξενήθηκαν στην Κοινοτική Αί-θουσα.

7η Ιουνίου. Ο Ομογενής αστυνομικός κ. Νίκος Νικολάου ομίλησε προς τουςμαθητές του Ελληνικού Κολεγίου Αγ. Παντελήμονος - ΤμήμαΠαρασκευής, μέ θέμα το ρόλο του αστυνομικού στην κοινωνία.

9η Ιουνίου. Εορτασμός της Ημέρας Κύπρου στον Ιερό Ναό μας.16η Ιουνίου. Πνευματική Σύναξη με τέϊο της Βοηθητικής Αδελφότητας Κυ-

ριών «Η Αγία Αγάθη». Ομίλησε ο Ιατρός - ΓαστρεντερολόγοςΔρ. Ζαχαρίας Τσιαμούλος, με θέμα: «Πρόληψη του καρκίνου τουπαχέος εντέρου». Ακολούθησε στην Κοινοτική Αίθουσα η 1η συ-νάντηση γνωριμίας Ποντίων Αγγλίας.

20η Ιουνίου. Επίσκεψη στον Ιερό Ναό μας πολυπληθούς ομάδας μελών τουHarrow University of Third Age, που έδειξαν ενδιαφέρον να με-λετήσουν τη Θεολογία και Παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίαςμας.

22α Ιουνίου. Ο π. Αναστάσιος τέλεσε Τρισάγια στα Ελληνορθόδοξα μνήματατου Ελληνικού Κοιμητηρίου του Pinner.

ΙΟΥΛΙΟΣ

Από επίσκεψη στον Ιερό Ναό μας ομάδας μελών της Διαχριστιανικής ΑδελφότηταςΑγ. Αλβανού και Αγ. Σεργίου (1η Ιουνίου 2013)

{17}


2α Ιουλίου. Ο π. Αναστάσιος έδωσε συνέντευξη στον Ιερό Ναό μας σε ερευ-νήτρια του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, για θέματα Ορθο-δοξίας και Απόδημου Ελληνισμού.

5η - 6η Ιουλίου. Τελετές λήξεως των μαθημάτων στο Ελληνικό ΚολέγιοΑγίου Παντελεήμονος.

7η Ιουλίου. Το πρωΐ στον Ιερό Ναό μας ο αγιογράφος κ. Θεόδωρος Βογδάνοςπαρουσίασε στο εκκλησίασμα τη νέα κτητορική εικόνα, στηνοποία απεικονίζονται οι δύο Προστάτες Άγιοι της Εκκλησίας μας,ο Άγ. Παντελεήμονας και η Αγ. Παρασκευή. Το μεσημέρι πραγ-ματοποιήθηκε Επιχορηγημένη Πεζοπορία, με σκοπό την οικονο-μική ενίσχυση του Εράνου της Εκκλησίας μας. Την Πεζοπορίαοργάνωσε η κα. Μαίρη Νικολάου, μαζί και με άλλες Κυρίες.

14η Ιουλίου. Τελέσθηκε στον Ιερό Ναό μας Εθνικό Μνημόσυνο, υπέρ των ηρωϊκώςπεσόντων κατά τη βάρβαρη τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974.

18η Ιουλίου. Ο Πρωτοπρ. Παγκράτιος Sanders, Ιερ. Προϊστάμενος του Ι.Ν. Αγ. Βαρ-βάρας, από το Chester της Κεντρικής Αγγλίας, επισκέφθηκε με τηνΠρεσβυτέρα Άννα την Κοινότητά μας, με σκοπό να ενημερωθούν απότον π. Αναστάσιο για τις λεπτομέρειες της τελετής των Εγκαινίων

Από την Επιχορηγημένη Πεζοπορία (7η Ιουλίου 2013)

{18}


Από το Κοινοτικό Πανηγύρι (21η Ιουλίου 2013)

Παιδιά του Ελληνικού Κολεγίου Αγ. Παντελεήμονος συμμετέχουν στο ΚοινοτικόΠανηγύρι (21η Ιουλίου 2013).

{19}


Ιερού Ναού. Φιλοξενήθηκαν από τον π. Αναστάσιο και την Πρεσβυ-τέρα Βιργινία στο Πρεσβυτερείο.

21η Ιουλίου. Ματά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, ακολούθησε Κοινοτικό Πανη-γύρι στους Κοινοτικούς χώρους.

26η Ιουλίου. Την Παραμονή της Εορτής του Αγ. Παντελεήμονος τελέσθηκε ΜέγαςΠανηγυρικός Εσπερινός, στον οποίο χοροστάτησε ο ΘεοφιλέστατοςΕπίσκοπος Κυανέων κ. Χρυσόστομος.

27η Ιουλίου. Εορτή Αγ. Παντελεήμονος. Στην Αρχιερατική Θεία Λειτουργία προ-εξήρχε ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μεγ. Βρετα-νίας κ.κ. Γρηγόριος. Ο Πρόεδρος της Κοινότητας κ. ΠαντελήςΔημοσθένους προσέφερε τιμητική πλακέτα στον Σεβασμιώτατο, μετην ευκαιρία της συμπλήρωσης 25 ετών στο Αρχιεπισκοπικό Θρόνοτων Θυατείρων. Ακολούθησε φιλοξενία στους Κοινοτικούς χώρους.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

1η - 13η Αυγούστου. Καθημερινά τελούνταν στον Ιερό Ναό μας Ιερές Παρα-κλήσεις της Παναγίας.

21η Αυγούστου. Ο π. Αναστάσιος συμμετείχε σε συνεδρίαση της ΕπιτροπήςΤαμείου Κλήρου της Ι.Α. Θυατείρων & Μ.Β., στα Γραφείατης Ιεράς Αρχιεπισκοπής στο Κεντρικό Λονδίνο.

Ευλογία Φανουρόπιτων (27η Αυγούστου 2013)

{20}


26η Αυγούστου. Κοινοτική εκδρομή στο Althorp, όπου έχει ενταφιασθεί ημακ. Πριγκίπισσα Νταϊάνα.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

11η Σεπτεμβρίου. Άρχισε τη λειτουργία του και πάλι το Ελληνικό ΚολέγιοΑγίου Παντελεήμονος.

14η Σεπτεμβρίου. Εορτασμός 4ης επετείου από τη θεμελίωση του νέου ΙερούΝαού μας. Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Πάφου κ.κ. Γε-ώργιος προεξήρχε της Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας. ΟΠανιερώτατος συνοδευόταν από μοναχές που έφεραν απότην Κύπρο λείψανο της Αγίας Αγάθης, για προσκύνηση.Έγινε, επίσης, και η αποκάλυψη και η χρίση της νεοϊστο-ρηθείσας εικόνας της Αγίας Αγάθης.

Ο Πανιερ. Μητροπολίτης Πάφου κ. Γεώργιος χρίει την νεοϊστορηθείσα εικόνα της Αγ. Αγάθης, συμπαραστατούμενος από τον Πρωτοπρ. Ιωσήφ Παλιούρα

(13η Σεπτεμβρίου 2013)

{21}


20η Σεπτεμβρίου. Ο π. Αναστάσιος παρευρέθηκε στην Ιερά Αρχιεπισκοπή,σε ειδική τελετή υποδοχής του Εξοχωτάτου Προέδρου τηςΚυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη, προεξάρ-χοντος του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Θυατείρων καιΜεγ. Βρετανίας κ.κ. Γρηγορίου.

21η Σεπτεμβρίου. Αγιασμός στο Ελληνικό Κολέγιο Αγίου Παντελεήμονος(Πρωϊνό και Απογευματινό Τμήμα).

22α Σεπτεμβρίου. Πνευματική Σύναξη με τέϊο της Βοηθητικής ΑδελφότηταςΚυριών «Η Αγία Αγάθη». Ομίλησε ο Ιατρός - Αγγειοχει-ρουργός Καθ. Γεώργιος Γερουλάκος, με θέμα: «Η αντιμε-τώπιση του εγκεφαλικού επεισοδίου».

27η Σεπτεμβρίου. Αγιασμός στο Ελληνικό Κολέγιο Αγίου Παντελεήμονος(Τμήμα Παρασκευής).

29η Σεπτεμβρίου. Άρχισε το Κατηχητικό μας, το οποίο πραγματοποιείταιστους Κοινοτικούς μας χώρους, αμέσως μετά τη Θεία Κοι-νωνία. Νέες υπεύθυνες του σπουδαίου αυτού έργου είναιη δις Μαρία Προκοπίου και η κα. Mihaela Grogorean.

Οι Ιεροψάλτες του Ιερού Ναού μας. Διακρίνονται από αριστερά: Δρ. ΠαναγιώτηςΠροκοπίου (Λαμπαδάριος), κ. Ανδρέας Καζαμίας (Πρωτοψάλτης) και κ. Χαράλαμπος

Σάββα (Ιεροψάλτης), κατά τη Θεία Λειτουργία της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14η Σεπτεμβρίου 2013).

{22}


ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

1η Οκτωβρίου. Επίσκεψη στον Ιερό Ναό μας ομάδας μαθητών και δασκάλωναπό τοπικό Αγγλικό Σχολείο, που ήθελαν να μελετήσουν τοεσωτερικό ενός Ορθόδοξου Ιερού Ναού.

3η Οκτωβρίου. Ιεροράπτες από την Αθήνα επισκέφθηκαν την Ενοριακή μαςΛέσχη για να μας δείξουν ιερατικά άμφια και λοιπά εκκλη-σιαστικά είδη.

13η Οκτωβρίου. Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Τροπαίου κ. Αθανάσιος προεξήρχετης Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας στον Ιερό Ναό μας.Κατόπιν τελέσθηκεΕθνικό Μνημόσυνο,προς τιμήν του πρώτουΠρο έ δ ρου της Κυπρια-κής Δημοκρατίας μακ.Αρχιεπισκόπου Κύπρουκυρού Μακαρίου Γ .́ Ομί-λησε επίκαιρα ο Εξοχώ-τατος Υπουργός Αμύνηςτης Κύπρου κ. ΦώτηςΦωτίου.

14η Οκτωβρίου. Ο π. Αναστάσιος συμ-μετείχε το πρωΐ σε Σύ-ναξη των ΚληρικώνΛο ν δίνου της Ι.Α. Θυα-τείρων, στον Ι.Ν. Αγ.Ιωάννου Βαπτιστούστο Βόρειο Λονδίνο. Τοβράδυ έλαβε μέρος σεΔεξίωση για Ορθοδό-ξους Κληρικούς πουοργάνωσε ο Οργανι-σμός Anglican and East-ern Churches Associa-tion.

25η Οκτωβρίου. To Ελληνικό ΚολέγιοΑγίου Παντελεήμονος(Τμήμα Πα ρασ κευής)οργάνωσε Εορτασμόγια να τιμήσει τηνΕθνική Επέτειο της

Διαγωνισμός Ταβλιού στην ΚοινοτικήΑίθουσα (27η Οκτωβρίου 2013)

{23}


28ης Οκτωβρίου 1940. Ομίλησε η Θεολόγος - μέλος της ΚΕΑδις Άννα Καλογριδάκη.

26η Οκτωβρίου. To Ελληνικό Κολέγιο Αγίου Παντελεήμονος (Τμήματα Πρωϊ-νό και Απογευματινό Σαββάτου) οργάνωσε Εορτασμούςγια να τιμήσει την Εθνική Επέτειο της 28ης Οκτωβρίου1940. Ομίλησε και στα δύο Τμήματα η Φιλόλογος δις Ελέ νηΣτασή. Το βρά δυ η Ε πι τρο πή Γονέων ορ γά νωσε δια σ κέ δα ση(Disco) για τους σπουδαστές του Ελληνικού Κολεγίου, στηνΚοι νο τι κή μας Αί θου σα.

27η Οκτωβρίου. Διαγωνισμός Ταβλιού στην Κοι νο τική μας Αί θου σα, μεσκοπό την οικονομική ενίσχυση του Ελληνικού ΚολεγίουΑγίου Παντελεήμονος.

28η Οκτωβρίου. Αναχώρηση ομάδας μελών και φίλων της Κοινότητας για Προ-σκυνηματική και Εκπαιδευτική Εκδρομή στη Νότια Ελλάδα (Αθήνα,Λουτράκι, Πάτρα, Ζάκυνθο, Αίγινα).

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

2α Νοεμβρίου. Επιστροφή εκδρομέωναπό τη Νότια Ελλά-δα.

3η Νοεμβρίου. Πνευματική Σύναξη μετέϊο της ΒοηθητικήςΑδελφότητας Κυριών «ΗΑγία Αγάθη». Ομίλησεο Αρχιμ. Αιμιλιανός Πα-παδάκης, με θέμα: «Οισυμβολισμοί της τελετήςτων Εγκαινίων ΙερούΝαού».

10η Νοεμβρίου. Το πρωΐ ο Πανιερώ-τατος ΜητροπολίτηςΠάφου κ.κ. Γεώργιοςπροεξήρχε της Αρ-χιερατικής Θείας Λει-τουργίας στον ΙερόΝαό μας. Κατόπιν τε-λέσθηκε ειδική Ευ-χαριστήρια Δέηση,με την ευκαιρία της

Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Πάφου κ.Γεώργιος, συνοδευόμενος από τον Πρόεδροτης Κοινότητας κ. Παντελή Δημοσθένους,

προσφέρει στον νοσηλευόμενο σε νοσοκομείοΚηδεμόνα της Κοινότητας κ. ΓεώργιοΣτυλιανού τιμητική πλακέτα, την 13η

Νοεμβρίου 2013

{24}


πρώτης επετείου των Εγκαινίων του Ιερού Ναού μας. Αμέσωςμετά προσφέρθηκαν τιμητικές πλακέτες, στον τ. Πρόεδροτης Κοινότητας κ. Γιαννάκη Γιάννη, στην τ. Πρόεδρο τηςΒοηθητικής Αδελφότητας κα. Εύα Χρήστου, και στον Κηδε-μόνα της Κοινότητας κ. Μιλτιάδη Παπαδάκη. Το βράδυπραγματοποιήθηκε η Ετήσια Κοινοτική Χορο εσπερίδα στηνΚοι νο τική Αί θου σα.

13η Νοεμβρίου. Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Πάφου κ.κ. Γεώργιος, συ-νοδευόμενος από τον π. Αναστάσιο και τον Πρόεδρο τηςΚοινότητας κ. Πα ντελή Δημοσθένους, επισκέφθηκε στο νο-σοκομείο όπου νοσηλευόταν τον Κηδεμόνα της Κοινότηταςκ. Γεώργιο Στυλιανού και του παρέδωσε τιμητική πλα κέτα.

24η Νοεμβρίου. Η Φιλανθρωπική Ορ γάνωση «Αλκυωνίδες» πραγματοποίησε-με την υποστήριξη και χορηγεία της Κοινότητάς μας-Ερανικό Γεύμα στην Κοινοτική μας Αίθουσα, με σκοπό τηνενίσχυση του ταμείου της.

27η Νοεμβρίου. Ο π. Αναστάσιος συμμετείχε σε συνεδρίαση της ΕπιτροπήςΤαμείου Κλήρου της Ι.Α. Θυατείρων & Μ.Β., στους χώρουςτου Ι.Ν. Αγ. Αικατερίνης Βορείου Λονδίνου.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

5η Δεκεμβρίου. Γνήσιο τμήμα του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού του Κυρίου μαςΙησού Χριστού, το οποίο φυλάσσεται στο παλαίφατο Πατριαρ-χείο των Ιεροσολύμων, μεταφέρθηκε στον Ιερό Ναό μας. Στηδιάρκεια της ημέρας τελέσθηκε Θεία Λειτουργία και άλλες ΙερέςΑκολουθίες στο νεόδμητο Ναό μας, με σκοπό την ευλογία τωνπιστών.

8η Δεκεμβρίου. Χριστουγεννιάτικo δείπνο με μουσική προσέφεραν στο εστιατό-ριό τους «Sea Pebbles» ο Εκκλησιαστικός Επίτροπος κ. ΣάββαςΑνδρέου και η σύζυγός του Μαρία, με σκοπό την οικονομική ενί-σχυση του Εράνου της Εκκλησίας μας.

14η Δεκεμβρίου. Χριστουγεννιάτικη Συναυλία στον Ιερό Ναό μας, από την αγ-γλική πολυμελή γυναικεία Χορωδία Jubilate. Την εκδήλωση ορ-γάνωσαν οι κυρίες Ελένη Γεωργιάδη, Λέλα Βαζάνια, ΔέσποιναΓεωργιάδη και Νινόσκα Leppard, με σκοπό την οικονομική ενί-σχυση του Εράνου της Εκκλησίας μας.

15η Δεκεμβρίου. Οι Κυρίες της Βοηθητικής Αδελφότητας «Η Αγία Αγάθη» οργά-νωσαν, μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, το Ετήσιο Χρι-στουγεννιάτικo Παζάρι τους.

{25}


Στην Χριστουγεννιάτικη Γιορτή του Ελληνικού Κολεγίου Αγ. Παντελεήμονος - ΤμήμαΠαρασκευής, την 20η Δεκεμβρίου 2013, παραδόθηκαν στους επιτυχόντες τα

Πιστοποιητικά από τις εξετάσεις G.C.S.E. και A΄ Level.

Η Χορωδία της Κοινότητας ψάλλει τα Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα στο Πρεσβυτερείο,τις Παραμονές Χριστουγέννων 2013.

{26}


20η - 21η Δεκεμβρίου. Χριστουγεννιάτικες Εορτές στο Ελληνικό Κολέγιο ΑγίουΠαντελεήμονος.

21η - 22α Δεκεμβρίου. Ομάδα παιδιών του Κατηχητικού και του Ελληνικού Κο-λεγίου Αγίου Παντελεήμονος, υπό τη διεύθυνση του Λαμ-παδαρίου της Εκκλησίας μας Δρος ΠαναγιώτουΠροκοπίου και με την συνοδεία του Προέδρου της Κοινό-τητας κ. Παντελή Δημοσθένους, του Εκκλ. ΕπιτρόπουΔρος Σεραφείμ Κυριακίδη και άλλων ενηλίκων, επισκέ-φθηκαν οικίες και καταστήματα, όπου έψαλλαν τα Χρι-στουγεννιάτικα Κάλαντα, με σκοπό την οικονομικήενίσχυση του Εράνου της Εκκλησίας μας.

23η Δεκεμβρίου. Τελέσθηκε η καθιερωμένη Ετήσια Χριστουγεννιάτικη Αγρυ-πνία.

31η Δεκεμβρίου. Πραγματοποιήθηκε Πρωτοχρονιάτικη δεξίωση στην ΚοινοτικήΑίθουσα, με την επιμέλεια του Εκκλ. Επιτρόπου κ. ΔημήτρηΠαρπόττα.

Στις ΧριστουγεννιάτικεςΓιορτές του ΕλληνικούΚολεγίου Αγ.Παντελεήμονος - ΤμήματαΣαββάτου, την 21ηΔεκεμβρίου 2013,επισκέφθηκε τους μαθητέςκαι τους προσέφερε δώρα οΆη - Βασίλης!

Από συνεδρίαση τηςΕπιτροπής του

ΔιαχριστιανικούΟργανισμού Churches

Together North Thamesστην Κοινοτική

Αίθουσα (28η Μαΐου2013)

{27}


ΓΑΜΟΙ, ΒΑΠΤΙΣΕΙΣ, ΧΡΙΣΜΑΚΑΙ ΚΗΔΕΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΟ 2013

Α. Γάμοι

To 2013 τελέσθηκαν έξι Γάμοι στον Ι.Ν. Αγ. Παντελεήμονος και Αγ. Παρα-σκευής.

Ο Κωνσταντίνος Τζαννετάκος ενυμφεύθη τη Brenda - Christine Pires, το Σάβ-βατο 25η Μαΐου. Παράνυμφος ήταν ο Αναστάσιος Ψυλλάκης.

Ο Χριστάκης Νεοφύτου ενυμφεύθη τη Rosemaria Amez Fraga, την Κυριακή26η Μαΐου. Παράνυμφος ήταν ο Στυλιανός Στυλιανού.

Ο Ανδρέας Νικολάου ενυμφεύθη την Αλεξία Αλεξάνδρου, την Κυριακή 2αΙουνίου. Παράνυμφοι ήταν ο Θεόδωρος Χαραλάμπους και η Ελένη Κυριά-κου.

Ο Γεώργιος Δημητρίου ενυμφεύθη τη Γεωργία Λυσαντρίδη, την Κυριακή 30ηΙουνίου. Παράνυμφοι ήταν ο Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου κι η ΕλένηΤουλή.

Ο Stephen - Albert Evans ενυμφεύθη την Αλεξία Ευαγγελίδου, το Σάββατο6η Ιουλίου. Παράνυμφος ήταν ο Ανδρέας Λοΐζου.

Ο Αλέξανδρος Προκοπίου ενυμφεύθη τη Daniela Chira, το Σάββατο 31η Αυ-γούστου. Παράνυμφοι ήταν ο Κωνσταντίνος Νεοφύτου και η Gabriela Cal-dararu. Ο Γάμος τελέσθηκε συνημμένως τη Αρχιερατική Θεία Λειτουργία,στην οποία προεξήρχε ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων & Μεγ. Βρετανίαςκ.κ. Γρηγόριος.

Στους νεόνυμφους εκφράζουμε ολόθερμες ευχές για βίο ανθόσπαρτο καικαλούς απογόνους.

Β. Βαπτίσεις

Οι 19 Βαπτίσεις που τελέσθηκαν στον Ι.Ν. Αγ. Παντελεήμονος και Αγ. Πα-ρασκευής το 2013 έχουν ως εξής:

{28}


Ο Kieran και η Ελένη O’Connor βάπτισαν την κόρη τους Eleithyia - Rose - Αν-τωνία την 3η Φεβρουαρίου, με αναδόχους την Adele Tremenheere - Fox καιτην Sophia Tremenheere.

Ο Amit και η Μαρία Chaudhary βάπτισαν τον γιο τους Αλέξιο την 17η Φε-βρουαρίου, με ανάδοχο την Παρασκευή Μπούμπα.

Ο TobiasAlanson και η JadeAntoinette βάπτισαν την κόρη τους Amelia - Roseτην 23η Φεβρουαρίου, με ανάδοχο τον Daniel Alanson.

Ο Ryan και η Δήμητρα Slade βάπτισαν τoν γιο τους Θεοχάρη την 3η Μαρτίου,με ανάδοχο τον Αντώνιο Croft.

Ο Ioan Manita και η Maria - Magdalena Ciucan βάπτισαν την κόρη τους Σοφίατην 12η Μαρτίου, με αναδόχους τον Fr. Daniel και τη Raluca Voicu.

Το Κατηχητικό μας, με δασκάλες τη Μαρία Προκοπίου και τη Mihaela Grigorean(6η Οκτωβρίου 2013)

{29}


Ο Sam Leborgne και η Liana Dickens βάπτισαν την κόρη τους Ευαγγελία -Nancy την 31η Μαρτίου, με ανάδοχο τον Νικόλαο Γεωργίου.

Ο Mihai Turcan και η Rowena Brisco βάπτισαν την κόρη τους Ισαβέλλα -Αθηνά την 20η Απριλίου, με αναδόχους τον Vasile Turcan και τη RodicaVoicu.

Ο Mihai - Claudiu και η Maria - Magdalena Hodorog βάπτισαν τον γιο τουςAndrei - Mihai την 11η Mαΐου, με αναδόχους τονAdrian και την Maria Marcu.

Ο Yiano και η Cleo - Anne Ιωάννου βάπτισαν τον γιο τους Άγγελο την 12ηΜαΐου, με αναδόχους τον Ανδρέα Νικολάου και την Ειρήνη Nicholas.

Ο Daniel και η Leanne Alanson βάπτισαν την κόρη τους Mary την 8η Ιουνίου,με ανάδοχο τη Φωτεινή Ohanessyan.

Ο Constantin και η Mihaela Scanteianu βάπτισαν τον γιο τους John την 13ηΙουνίου, με αναδόχους τον Petronel και την Adina Tulbure.

Ο James - Dean και η Victoria Wallace βάπτισαν τον γιο τους James - Christo-pher την 15η Iουνίου, με αναδόχους τον Αιμίλιο Γεωργίου και τη Γεωργία Xi-aris.

Ο Hallko Majid και η Lucy Kavrazoni βάπτισαν τον γιο τους Παύλο την 28ηΙουλίου, με αναδόχους τη Σταυρούλλα Keyes και την Άννα Χαραλάμπους.

Ο John Artimati και η Tracey Hackett βάπτισαν την κόρη τους Grace - Marieτην 17η Αυγούστου, με ανάδοχο τον Steven Artimati.

Ο Alexander Coulter και η Μαρία Κυριάκου βάπτισαν τον γιο τους Mατθίατην 8η Σεπτεμβρίου, με αναδόχους την Αναστασία Ευαγγελίδη και τον Αν-δρέα Κυριάκου.

Ο Sean και η Χρυστάλλα Hunt βάπτισαν την κόρη τους Αθηνά - Frances -Rose την 15η Σεπτεμβρίου, με ανάδοχο τη Γεωργία Seaman.

Ο Adriano - Gaetano και η Παρασκευή Alesi βάπτισαν την κόρη τουςFrancesca - Παναγιώτα την 20η Οκτωβρίου, με ανάδοχο τη Δήμητρα Κων-σταντίνου.

{30}


Ο Αντώνιος και η Helen Γαβριήλ βάπτισαν τον γιο τους Ζαχαρία την 27ηΟκτωβρίου, με ανάδοχο τον Ανδρέα Αβερκίου.

Ο Augustin και η Maria - Iuliana Tismanaru βάπτισαν την κόρη τους Kalissa- Nicole την 28η Δεκεμβρίου, με αναδόχους τη Nicoleta Bicher και τη MarianFilip.

Σε�όλους�τους�νεοφώτιστους,�στις�οικογένειές�τους�και�στους�αναδόχους�τους,�ευ-χόμαστε�να�ζήσουν�και�να�ευτυχήσουν.�Ο�Άγιος�Θεός μας�να�τους�ευλογεί�και�νακατευθύνει�πάντοτε�τα�διαβήματά�τους�εις�παν�έργον�αγαθόν�και�τω�Θεώ�ευά-ρεστον.

Γ. Χρίσμα

Κατά το 2013 τελέσθηκε από την Εκκλησία μας ένα Χρίσμα:

ΟAlexander Coulter, πρώην Μεθοδιστής, έγινε μέλος της Εκκλησίας μας διατου μυστηρίου του Χρίσματος, την 24η Δεκεμβρίου. Ως ανάδοχος παρέστη οΣτέλιος Ευαγγελίδης.

Ευχόμαστε�ολόψυχα�το�νέο�μέλος�της�Εκκλησίας�μας�να�απολαύσει�στη�ζωή�τουπλούσια�την�ευλογία�που�πηγάζει�από�την�Αγία�Ορθοδοξία και�να�γευθεί�απλό-χερα�τις�δωρεές�του�Αγίου�Πνεύματος.

Δ. Κηδείες

Κατά το 2013 τελέσθηκαν από την Εκκλησία μας 29 Κηδείες. Οι κοιμηθέντεςήταν οι παρακάτω:

Η Ανδριανή Γιάννη, που εκοιμήθη σε ηλικία 76 ετών, κηδεύθηκε την 4η Ια-νουαρίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Hendon.

Η Αλεξάνδρα Wears, που εκοιμήθη σε ηλικία 89 ετών, κηδεύθηκε την 10ηIανουαρίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Cherry Lane.

Ο Χαρίλαος Βαζάνιας, που εκοιμήθη σε ηλικία 87 ετών, κηδεύθηκε την 10ηΙανουαρίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Hendon.

H Χρυστάλλα Ζαμπά, που εκοιμήθη σε ηλικία 80 ετών, κηδεύθηκε την 15ηΙανουαρίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Alperton.

{31}


Η Αγλαΐα Stanley, που εκοιμήθη σε ηλικία 88 ετών, κηδεύθηκε την 23η Ια-νουαρίου. Ακολούθησε καύση.

Ο Αρθούρος - Παύλος Grech, που εκοιμήθη σε ηλικία 88 ετών, κηδεύθηκετην 8η Φεβρουαρίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Hendon.

Ο Αγαθόδωρος Πίκκος, που εκοιμήθη σε ηλικία 79 ετών, κηδεύθηκε την 7ηΜαρτίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Hendon.

Ο Ζαχαρίας Φιλίππου, που εκοιμήθη σε ηλικία 95 ετών, κηδεύθηκε την 27ηΜαρτίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Southgate.

O Alfredo Frangi, που εκοιμήθη σε ηλικία 75 ετών, κηδεύθηκε την 10η Απρι-λίου και ενταφιάσθηκε στο Ελληνικό Κοιμητήριο του Pinner.

Η Θεοφανία Σταυρή, που εκοιμήθη σε ηλικία 88 ετών, κηδεύθηκε την 12ηΑπριλίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Hendon.

Η Μαρία Θεοδώρου, που εκοιμήθη σε ηλικία 87 ετών, κηδεύθηκε την 18ηΑπριλίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Greenford Park.

H Αρτεμισία Αγαθοκλέους, που εκοιμήθη σε ηλικία 44 ετών, κηδεύθηκε την24η Απριλίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Southgate.

Ο Γεώργιος Λοΐζου, που εκοιμήθη σε ηλικία 84 ετών, κηδεύθηκε την 21ηΜαΐου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Gunnersbury Park.

Η Μαρία Χαραλάμπους, που εκοιμήθη σε ηλικία 75 ετών, κηδεύθηκε την28η Ιουνίου και ενταφιάσθηκε στο Ελληνικό Κοιμητήριο του Pinner.

Ο Ελευθέριος Βάλαρης, που εκοιμήθη σε ηλικία 90 ετών, κηδεύθηκε την 5ηΙουλίου. Ακολούθησε καύση.

Ο Ηρακλής Νικόλα, που εκοιμήθη σε ηλικία 87 ετών, κηδεύθηκε την 12η Ιου-λίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Hendon.

O Xριστοφόρος Δημητρίου, που εκοιμήθη σε ηλικία 60 ετών, κηδεύθηκε την29η Ιουλίου και ενταφιάσθηκε στο Ελληνικό Κοιμητήριο του Pinner.

{32}


Ο Γεώργιος Παλαμηδάς, που εκοιμήθη σε ηλικία 62 ετών, κηδεύθηκε την31η Ιουλίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Hendon.

Η Θεογνωσία Χρήστου, που εκοιμήθη σε ηλικία 79 ετών, κηδεύθηκε την 9ηΑυγούστου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Hendon.

Ο Νικόλαος Παναγή, που εκοιμήθη σε ηλικία 73 ετών, κηδεύθηκε την 5η Σε-πτεμβρίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Alperton.

Ο Στυλιανός Πασχάλης, που εκοιμήθη σε ηλικία 75 ετών, κηδεύθηκε την 6ηΣεπτεμβρίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Hendon.

Ο Ανδρέας Λοΐζου, που εκοιμήθη σε ηλικία 82 ετών, κηδεύθηκε την 8η Οκτω-βρίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Hendon.

O Νικόλαος - Nigel Suckling, που εκοιμήθη σε ηλικία 63 ετών, κηδεύθηκετην 11η Οκτωβρίου και ενταφιάσθηκε στο Ελληνικό Κοιμητήριο του Pinner.

Η Ελένη Στυλιανού, που εκοιμήθη σε ηλικία 90 ετών, κηδεύθηκε την 15ηΟκτωβρίου και ενταφιάσθηκε στο Ελληνικό Κοιμητήριο του Pinner.

Η Ελένη Παύλου, που εκοιμήθη σε ηλικία 85 ετών, κηδεύθηκε την 11η Νο-εμβρίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Northwood.

Η Alina Rusenova, που εκοιμήθη σε ηλικία 62 ετών, κηδεύθηκε την 22α Νο-εμβρίου. Ακολούθησε καύση.

Η Ελένη Γεωργίου, που εκοιμήθη σε ηλικία 87 ετών, κηδεύθηκε την 4η Δε-κεμβρίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο του Hampstead.

Η Κυριακή Γεωργίου, που εκοιμήθη σε ηλικία 90 ετών, κηδεύθηκε την 18ηΔεκεμβρίου και ενταφιάσθηκε στο Ελληνικό Κοιμητήριο του Pinner.

Ο Παναγιώτης Χήρα, που εκοιμήθη σε ηλικία 82 ετών, κηδεύθηκε την 19ηΔεκεμβρίου και ενταφιάσθηκε στο Ελληνικό Κοιμητήριο του Pinner.

Ευχόμεθα�-από�μέσης�καρδίας-�ο�Άγιος�Θεός�μας�να�αναπαύσει�τις�ψυχές�τωνκοιμηθέντων�αδελφών�μας�και�να�προσφέρει�την�εξ�ύψους�παρηγορία�σε�όλουςτους�πενθούντες�συγγενείς�και�φίλους�τους.

{33}


Η Κτητορική Εικόνα

Μ ια πολύ όμορφη νέα εικόνα, η επονομαζόμενη στην Ορθόδοξη Παρά-δοση Κτητορική Εικόνα, ιστορήθηκε ειδικά για τον Ιερό Ναό Αγ. Παντε-λεήμονος και Αγ. Παρασκευής.

Είναι η βυζαντινή εικόνα που απεικονίζει τους δύο Προστάτες Αγίους τουΙερού Ναού, κι επίσης τον ίδιο τον Ναό, τον οποίο κρατούν δύο εξαιρετικήςωραιότητας άγγελοι. Η Εικόνα φέρει την εξής επιγραφή: «Άγιοι του ΘεούΠαντελεήμων και Παρασκευή, πρεσβεύσατε υπέρ πνευματικής προόδου καισωτηρίας του πληρώματος της θεοφιλούς Κοινότητος ημών»!

Την εικόνα ιστόρησε ο εξαίρετος Αγιογράφος κ. Θεόδωρος Βογδάνος εκ Θεσ-σαλονίκης. Ο κ. Βογδάνος ασχολήθηκε από το 1977 με την τεχνική της Χαλκογρα-φίας, ενώ από το 1981 παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής, σχεδίου καιγλυπτικής στο καλλιτεχνικό εργαστήριο του Κωνσταντίνου Παλιάν, στη Θεσ-σαλονίκη. Το 1982 άνοιξε με την σύζυγό του, Ελισάβετ, ένα ζεστό και πολυδημι-

Ο αγιογράφος κ. Θεόδωρος Βογδάνος παρουσίασε στους Άρχοντες της Κοινότηταςκαι στο εκκλησίασμα τη νέα Κτητορική Εικόνα, στην οποία απεικονίζονται οι δύο

Προστάτες Άγιοι του Ναού μας, ο Άγ. Παντελεήμονας και η Αγ. Παρασκευή. (7η Ιουλίου 2013)

{34}


ουργικό χώρο, το «Λιθάρι». Το 1992 γνωρίζει την αγιογραφία, μέσα από το εργα-στήριο του Κωνσταντίνου Γεωργιάδη, στη Θεσσαλονίκη. Από το 1995 μέχρι το1999 εργάσθηκε κοντά σε έμπειρους αγιογράφους, κοσμικούς και μοναχούς (ΆγιονΌρος), χρονική περίοδο κατά την οποία μελέτησε τα μυστικά και εμβάθυνε στιςτεχνικές της εικονογράφησης, στον τοίχο αλλά και σε φορητή εικόνα. Από το 1998μέχρι και σήμερα διατηρεί Αγιογραφικό Οίκο στη Θεσσαλονίκη, εικονογραφώνταςστην Ελλάδα και το Εξωτερικό.

Ο ίδιος ο Αγιογράφος έφερε και παρουσίασε την εικόνα του στο εκκλησία-σμα την Κυριακή 7η Ιουλίου 2013. Η ομιλία του, αυτούσια, έχει ως εξής:

«Αιδεσιμολογιώτατε Πρωτοπρεσβύτερε πατέρα Αναστάσιε,Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε και μέλη του Εκκλησιαστικού και Κοινοτικού Συμ-

βουλίου του περικαλλούς τούτου ναού,Ερίτιμη κα. Πρόεδρε της Βοηθητικής Αδελφότητας Κυριών,Κυρίες, Κύριοι,

Σας απευθύνω τον προσωπικό μου χαιρετισμό, αλλά μεταφέρω και χαιρε-τισμούς από την μητέρα Πατρίδα Ελλάδα προς όλους σας.

Aρχικά, θα μου επιτρέψετε να συστηθώ στο αξιότιμο εκκλησίασμα αυτής τηςενορίας, που έχω την χαρά και την τιμή να επισκέπτομαι για πρώτη φορά. Ονο-

Λιτανεία της Κτητορικής Εικόνος, την Παραμονή της Εορτής του Αγ. Παντελεήμονος, προεξάρχοντος του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Κυανέων

κ. Χρυσοστόμου (26η Ιουλίου 2013)

{35}


μάζομαι ΒΟΓΔΑΝΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ, εκ Θεσσαλονίκης ορμώμενος, και κατ’ επάγ-γελμα αγιογράφος. Ένα «επάγγελμα» (εντός ή εκτός εισαγωγικών), αν έτσι μπο-ρεί να αποκαλεστεί η μορφή της Τέχνης που υπηρετώ, που σίγουρα απαιτείβασικά θεολογική κατάρτιση, επισταμένη μελέτη, σταθερή αφοσίωση, αστείρευτηαγάπη και ατέλειωτες ώρες δουλειάς.

Ο δρόμος -στην συγκεκριμένη τέχνη- είναι μακρύς, και οι δυσκολίες πολλές,αλλά το ταξίδι στον ιερό και υπερβατικό τούτο χώρο είναι γεμάτο πνευματικέςκαι δημιουργικές ανατάσεις. Φωτεινό παράδειγμα στη ζωή του αγιογράφου επι-βάλλεται να είναι ο βίος και οι μορφές των αγίων, που πάντα θα τον καθοδηγούνστο να διαμορφώσει θεολογική γραφή και τον κατάλληλο χρωστήρα, ώστε ναδημιουργεί στον πιστό το θρησκευτικό συναίσθημα, την κατάνυξη και την πνευ-ματική εξύψωση.

Θα τον καθιστούν ταυτόχρονα και κοινωνό και ιερουργό του θείου και θα τονχρίζουν με την χάρη να ιστορεί με πίστη και ταπεινότητα την αγιοσύνη τους. Έτσικαι η ταπεινότητα μου έχοντας αναπτύξει, με την πάροδο του χρόνου, τα απαι-τούμενα τεχνικά εφόδια, την εξειδικευμένη κατάρτιση, και τα απαραίτητα εκείνακριτήρια που ενισχύουν και διαμορφώνουν την υπόσταση μου στην τέχνη τηςαγιογραφίας, θέλω να πιστεύω ότι έχω καταφέρει τον αρχικό μου στόχο πουπάντα υπήρξε ο γνώμονας μου σε κάθε μου έργο και κάθε ανάθεση εργασίας:Να ανταποκριθώ με ευθύνη και αξιοπρέπεια στον ιερό αυτόν χώρο... και θέλωνα πιστεύω ότι το έχω καταφέρει. Ιστορώντας με πλήθος εικόνων, ιερούς ναούςκαι ναΐσκους, επί 23 έτη, κατέχοντας πλέον την απαραίτητη γνώση, και έχονταςκατά νου το χρέος να παραμείνω θεματοφύλακας αλλά και δημιουργικός συνε-χιστής, της μακραίωνης παράδοσης, που ονομάζεται ορθόδοξη αγιογραφία.

Αισθάνομαι ευγνωμοσύνη προς τον Θεό για το γεγονός ότι μου επέτρεψε διατης αγιογραφικής χάριτος να μπορώ να υπάρχω, να κινούμαι και να ζω, μέσαστον οίκο Του ΔΟΞΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ.

Κλείνοντας, θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου, προς όλους συνολικά,τους απανταχού συνδρομητές του έργου της ΑΓΙΟΓΡΑΦΗΣΗΣ των ιερών ναών,αφανείς ή εμφανείς, μικρούς ή μεγάλους, δηλώνοντας ότι με την οικονομική τουςενίσχυση καθιστούν εαυτούς υποστηρικτές και συμπαραστάτες στην ολοκλή-ρωση του έργου μας και με αυτόν τον τρόπο ως άλλοι Μαικήνες της Τέχνης, δι-αιωνίζουν την μια και μοναδική, ΕΛΛΗΝΙΚΗ, αγιογραφική παράδοση, πουαποτελεί συνέχεια της βυζαντινής αγιογραφίας. Αν δεν υπήρχαν αυτοί, δεν ξέρωπως διαφορετικά θα πραγματοποιούνταν όλα αυτά τα ΜΕΓΑΛΑ έργα με ταοποία οι αγιογράφοι κοσμούν τους ναούς.

{36}


Για να φτάσουμε, όμως, στην ολοκλήρωση ενός έργου χρειάζονται πολλά πράγ-ματα. Παραθέτω τα σημαντικότερα: να παρουσιαστεί ένα αξιοπρεπές αποτέλεσμα,να υπάρχει συνέπεια λόγων και έργων και βέβαια να έχεις εκείνους που θα σε πι-στέψουν και θα σε στηρίξουν έτσι ώστε να παρουσιαστεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Τα δυο πρώτα είναι πράγματι δύσκολα. Το τρίτο όμως είναι ακόμη δυσκολό-τερο!

Και για να σε πιστέψουν κάποιοι, πρέπει πρώτα να τους γνωστοποιηθεί το έργοσου. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, το διαδίκτυο δηλαδή, μέσα από ένα χώρο, όπουτα πράγματα είναι πιο γρήγορα και άμεσα, ήρθαμε σε επικοινωνία με τον πατέραΑναστάσιο, ο οποίος μου εξέφρασε την επιθυμία του για την δημιουργία μιας πρω-τότυπης εικόνας, όπου με την δική του καθοδήγηση δημιουργήθηκε ένα προσχέδιοπροσωπικής μου έμπνευσης: Η εικόνα των Αγίων Παντελεήμονος και Παρασκευής.

Έτσι λοιπόν, αφού αποφασίσαμε για την δημιουργία της εικόνας, σε πολύ μικρόδιάστημα, εμφανίστηκε ενδιαφέρον από κάποιον ανώνυμο δωρητή, για την εξολόκληρου κάλυψη του κόστους της.

Η εικόνα ιστορήθηκε στο εργαστήριο μας στη Θεσσαλονίκη της Ελλάδας μας,και μεταφέρθηκε από εκεί, εδώ στο Λονδίνο. Στο σπίτι της.

Και να που σήμερα, εδώ μπροστά σας, έχετε πλέον το αποτέλεσμα αυτής τηςδουλειάς. Την ιδιαίτερη αυτή εικόνα των Αγίων Παντελεήμονος και Παρασκευής.Είναι δική σας. Είναι οι Άγιοι Προστάτες σας.

Είθε οι Άγιοι να σας προστατεύουν και να σας παραδειγματίζουν με τον ενά-ρετο και μαρτυρικό τους βίο και να ευλογούν όλους με υπομονή, αλληλεγγύη καιαγάπη!

Ευχαριστώ όλους σας και κάθε έναν ξεχωριστά, και ιδιαίτερα εσάς πατέραΑναστάσιε για την μεγάλη τιμή που μου κάνατε αναθέτοντας μου την αγιογρά-φηση αυτής της Κτητορικής Εικόνας.

Ελπίζω δε και εύχομαι με την Χάρη και την συναίνεση των αγίων μας, σε μιαπεραιτέρω συνεργασία»!

Στη συνέχεια ο Πρόεδρος της Κοινότητας κ. Παντελής Δημοσθένους καιοι συνεπίτροποί του αποκάλυψαν την εικόνα και την έδειξαν στο εκκλησία-σμα, το οποίο έσπευσε να την προσκυνήσει με συγκίνηση και βαθιά ευλά-βεια.

{37}


Βοηθ. Αδελφότητα Κυριών - Απολογισμός 2013της�Αλεξάνδρας�Κωνσταντίνου,�Προέδρου�Δ.Σ.

Κ ατ’ αρχάς επιθυμούμε να απευθύνουμε εγκάρδιο χαιρετισμό σταμέλη και τις ερίτιμες φίλες της Αδελφότητάς μας. Στη συνέχεια ερ-χόμαστε να παρουσιάσουμε ένα σύντομο Απολογισμό των έργων της

Επιτροπής μας για το 2013.Η Επιτροπή μας είναι ιδιαίτερα δραστήρια, έχοντας καθιερώσει πολλά και

ποικίλα έργα, προς όφελος της εκκλησίας και της Κοινότητάς μας, αλλάεπίσης και προς βοήθεια και ανακούφιση πολλών συνανθρώπων μας.

Τα τελευταία χρόνια, όπως είναι γνωστό, εργαστήκαμε όλες μας δυναμικάκαι με μεγάλη αφοσίωση με σκοπό να συμβάλλουμε κι εμείς με τις δικέςμας δυνάμεις στο μεγάλο και ιστορικό έργο της εκ θεμελίων ανέγερσης τουνέου Βυζαντινού Ιερού Ναού μας. Στις τακτικές μας εκδηλώσεις συμπεριλαβάνονται:• Οι -σχεδόν μηνιαίες- Πνευματικές Συνάξεις, με ομιλία και κεράσματα• Η κοπή της Βασιλόπιτας• Η ετήσια Χοροεσπερίδα, με σκοπό την καλώς νοούμενη ψυχαγωγία των

μελών και φίλων της Αδελφότητας• Η ετοιμασία και πώληση γλυκών, προς τους εκκλησιαζόμενους, αρκετές

Κυριακές το χρόνο• Το Χριστουγεννιάτικο Παζάρι

Τον Απρίλιο 2013 συλλέξαμε τρόφιμα στο Ναό μας και τα στείλαμε σε εμπερίστατους αδελφούς μας στην Κύπρο

{38}


• Ημερήσιες και πολυήμερες εκδρομές και προσκυνήματα• Η φροντίδα για τον καθαρισμό και τον καλλωπισμό του Ιερού Ναού μας• Επισκέψεις σε νοσοκομεία, γηροκομεία και όπου αλλού βρίσκονται εμπε-

ρίστατοι αδελφοί μας• Επίσης, στις τακτικές μας, αλλά και έκτακτες, προσφορές, συμπεριλαμ-

βάνονται και οι παρακάτω:• Τα έξοδα εκτύπωσης των ετήσιων Ημερολογίων τοίχου που πωλούνται

στην εκκλησία μας• Οι φιλοξενίες που αναλαμβάνουμε όταν η Κοινότητά μας έχει επίσημους

καλεσμένους • Η προσφορά μικρών σταυρών κατά την Μεγ. Παρασκευή

Στολισμός Επιταφίου, κατά τη Μεγ. Παρασκευή 2013

Ο Επιτάφιος του Ιερού Ναού μας (Μεγ. Παρασκευή 2013)

{39}


Τα έσοδα της Αδελφότητάς μας προέρχονται από την ετήσια συνδρομή τωνμελών μας, η οποία -ως γνωστόν- ανέρχεται στις £10 το χρόνο. Επίσης, απόπροσφορές μελών και φίλων κατά τις Πνευματικές Συνάξεις, καθώς και απόάλλες δωρεές. Η Αδελφότητα αριθμεί σήμερα 96 μέλη.

Αναλυτικά τα έσοδα για το 2013 ήταν:• Κοπή Βασιλόπιτας, £275• Σταυροί Μεγ. Παρασκευής, £700• Πώληση γλυκών μετά τη Θεία Λειτουργία, £910• Επτά Πνευματικές Συνάξεις, £829• Χριστουγεννιάτικο Παζάρι, £1000Κάθε Πέμπτη, 12.00 - 3.00 μ.μ., πραγματοποιείται στην Κοινοτική Αίθουσα

η Ενοριακή Λέσχη, την οποία φροντίζει κι επιμελείται το μέλος της Επιτροπήςμας κα. Μαίρη Παπαπαύλου. Σ’ αυτήν συμμετέχουν πολλά μέλη της Αδελ-φότητας και γενικώτερα της Κοινότητας. Από τα έσοδα της Λέσχης, προσφέρ-θηκε ένα ποσό για την αγορά ποδιάς, που τοποθετήθηκε σε προσκυνητάριτου Ιερού Ναού μας.

Η Αδελφότητά μας υποστηρίζει, επίσης, σταθερά το πολυποίκιλο έργο τηςΙεράς Αρχιεπισκοπής μας, καθώς και της Ιεραποστολής στην Αφρική. Έτσι,προσέφερε £500 για την Ι.Α. και £100 για την Ιεραποστολή στην Κένυα. Επί-σης, προσέφερε σε Ελληνίδα Ιεραπόστολο Ιατρό £200, για να κάνει χειρουρ-γικές επεμβάσεις στη Νιγηρία. Σε νεαρό μέλος της Κοινότητάς μας πουβρίσκεται σε αποστολή στη Νότια Αφρική προσέφερε £50.

Οι ασθενείς αδελφοί μας βρίσκονται πάντα στις προσευχές μας, αλλά καιστη διακριτική φροντίδα μας. Έτσι προσφέραμε στη μικρή Παναγιώτα £200,στον π. Ελευθέριο £200, στην Ιωάννα £100 και σε άλλον εμπερίστατο αδελφόμας £50.

Τα ιδρύματα που περιθάλπουν πονεμένους και πληγωμένους από ασθέ-νειες και γηρατειά αδελφούς μας είναι κι αυτά στη σκέψη μας. Για τούτο προ-σφέραμε £100 στο Northwick Park Hospital, £100 στο St. Luke’s Hospice, £100στο Keech Hospice Care και £100 στο Cystic Fibrosis Charity.

Το πιο σημαντικό έργο μας όμως, κατά το 2013, ήταν ο σχεδιασμός και ηαγιογράφηση από τον έμπειρο και ταλαντούχο αγιογράφο Θεόδωρο Βο-γδάνο, μιας νέας, μεγάλης σε μέγεθος και εξαιρετικού κάλλους εικόνας τηςΠροστάτιδός μας Αγίας Αγάθης, της Παρθενομάρτυρος. Η εικόνα αυτή κό-στισε £7000. Τοποθετήθηκε δε σε ειδικό ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι στη νοτιο-ανατολική πλευρά του Ιερού Ναού μας.

Θερμότατες ευχαριστίες οφείλονται σε όλες και όλους που συνέβαλαν στηνεπιτυχία του έργου της Αδελφότητάς μας μέχρι σήμερα. Ευελπιστούμε ότικαι κατά τη νέα αυτή χρονιά η Επιτροπή μας θα οδηγήσει την Αδελφότητάμας σε νέες και μεγαλύτερες επιτυχίες και σε ευόδωση των ευγενών στόχωντης.

{40}


Χοροεσπερίδα Κυριών «Η Αγ. Αγάθη»

Π ραγματοποιήθηκε την Κυριακή 16η Φεβρουαρίου 2014 η Ετήσια Χορο-εσπερίδα της Βοηθητικής Αδελφότητας Κυριών και Δεσποινίδων «ΗΑγ. Αγάθη», της Κοινότητας Αγ. Παντελήμονος Harrow στο ΒΔ Λον-

δίνο. H ωραία αυτή κοινωνική εκδήλωση πραματοποιήθηκε στην ΚοινοτικήΑίθουσα και προσέλκυσε πλήθος μελών, φίλων και υποστηρικτών της Αδελ-φότητας.

Η Πρόεδρος της Βοηθητικής Αδελφότητας κα. Αλεξάνδρα Κωνσταντίνου,καλωσόρισε και χαιρέτισε τους ομοδείπνους με τα εξής ωραία λόγια:

«Σεβαστέ�μας�πατέρα�Αναστάσιε,Αξιότιμε�κ.�Πρόεδρε�της�Κοινότητάς�μας,Ερίτιμες�Κυρίες�-�μέλη�της�Αδελφότητάς�μας,Αγαπητοί�φίλοι�και�υποστηρικτές�της�Αδελφότητας�και�της�Κοινότητάς�μας,

Εκ�μέρους�της�Επιτροπής�της�Βοηθητικής�Αδελφότητάς�μας,�σας�καλωσορί-ζουμε�όλες�και�όλους�στην�αποψινή�εορταστική�και�πανηγυρική�Ετήσια�Χοροε-σπερίδα� μας,� η� οποία� πραγματοποιείται� με� αφορμή� την� Εορτή� της� ΑγίαςΑγάθης,�Προστάτιδος�της�Αδελφότητάς�μας.

Ο π. Αναστάσιος με το Δ.Σ. της Βοηθητικής Αδελφότητας Κυριών «Αγ. Αγάθη», την 10η Φεβρουαρίου 2013

{41}


Πριν�από�λίγες�ημέρες,�και�συγκεκριμένα�στις�5�Φεβρουαρίου,�τιμήσαμε�-εκ-κλησιαστικά�και�λειτουργικά-�την�Αγία�Παρθενομάρτυρα�του Χριστού�μαςΑγάθη.�Η�Αγία�μας�έζησε�στη�διάρκεια�του�τρίτου�αιώνα�μ.Χ.�στη�Σικελία�καιμαρτύρησε�για�τη�χριστιανική�της�πίστη.�Ήταν�ξακουστή�για�την�ευλάβεια,�τηναρετή,�καθώς�και�για�την�εσωτερική�δύναμη�και�την�ψυχική�ομορφιά�της.�Εμείς,τα�μέλη�της�Βοηθητικής�Αδελφότητας,�προσπαθούμε�να�μιμηθούμε�την�ΑγίαΑγάθη�στις�αρετές�της,�κι�επιθυμούμε�να�είμαστε�παρούσες�όπου�υπάρχειυλική�και�ηθική�ανάγκη�στον�περίγυρό�μας.

Η�Επιτροπή�μας,�ακολουθώντας�το�ιερό�παράδειγμα�της�Αγίας�Αγάθης,�είναιιδιαίτερα�δραστήρια,�έχοντας�καθιερώσει�πολλά�και�ποικίλα�έργα,�προς�όφε-λος�της�Εκκλησίας�και�της�Κοινότητάς�μας,�αλλά�επίσης�και�προς�βοήθεια�καιανακούφιση�πολλών�συνανθρώπων�μας.�Όλες�οι�Κυρίες�εργάζονται�με�χριστια-νική�αγωνιστικότητα�για�το�αγαθό,�για�το�καλό�και�την�πρόοδο�σε�όλους�τουςεπί�μέρους�τομείς�του�Κοινοτικού�πεδίου.

Τα�τακτικά�μέλη�και�οι�φίλοι�μας�γνωρίζουν�για�την�ιδιαίτερη�μέριμνά�μαςστην�υπόθεση�της�οικονομικής�ενίσχυσης�του�Εράνου�της�Εκκλησίας�μας.�Επί-σης,�για�την�επιμέλεια�της�εβδομαδιαίας�Ενοριακής�Λέσχης,�για�τη�διοργάνωσητων�μηνιαίων�Πνευματικών�Συνάξεων,�για�την�ετοιμασία�και�πώληση�γλυκώνπρος�τους�εκκλησιαζόμενους,�για�το�Χριστουγεννιάτικο�Παζάρι,�για�τις�ημερή-

Από την ημερήσια εκδρομή στο Althorp, όπου έχει ενταφιασθεί η μακ. ΠριγκίπισσαΝταϊάνα, την οποία οργάνωσε την 26η Αυγούστου 2013 η Βοηθ. Αδελφότητα

Κυριών «Αγ. Αγάθη».

{42}


σιες�και�πολυήμερες�εκ-δρομές� και� προσκυνή-ματα,� για� την� συνεχήφροντίδα� με� σκοπό� τονκαλλωπισμό� του� ΙερούΝαού�μας,�για�τις�απλό-χερες�φιλοξενίες�που�τα-κτικά� αναλαμβάνουμεστην� Κοινότητά� μας� καιτόσα�άλλα.

Για�όλες�τις�παραπάνωδραστηριότητες�αισθάνο-μαι�την�υποχρέωση�να�ευ-χαριστήσω� από� βάθουςκαρδίας�και�να�συγχαρώόλα�τα�μέλη�του�Συμβου-λίου,� καθώς� και� όλα� ταμέλη� της� Αδελφότητας,για�την�αφοσίωση�και�τη�γενναιοδωρία�τους.�Η�συνεργασία�των�μελών�τηςΑδελφότητας�μεταξύ�τους�είναι�πάντοτε�άψογη,�η�διακονία�τους�δε,�προς�τηνΕκκλησία,�το�Ελληνικό�Κολέγιό�μας�και�γενικώτερα�προς�τον�συνάνθρωπο,

είναι� παροιμιώδης.� Αποτελείμάλιστα� παράδειγμα� προς� μί-μηση�από�τα�νεώτερα�μέλη�μαςκαι�από�όλες�και�όλους.

Παράλληλα,� ατενίζουμε� τομέλλον�με�αισιοδοξία,�με�αποφα-σιστικότητα�και�με�στρατηγικόσχεδιασμό.�Στην�ανοδική�πορείαπου�έχουμε�όλες�και�όλοι�μαζίχαράξει� υπάρχει� χώρος� γιαόλους.� Ας� προχωρήσουμε� μεόραμα� και� αποφασιστικότηταπρος�την�ευόδωση�των�ευγενώνστόχων�μας.�Το�μέλλον�της�φι-λοπρόοδης� Κοινότητάς� μας� θαείναι�σίγουρα�λαμπρό.�

Από Πνευματική Σύναξη της Βοηθ. Αδελφότητας Κυριών «Αγ. Αγάθη», την 21η Απριλίου 2013

Από Πνευματική Σύναξη της Βοηθ. Αδελφότητας Κυριών «Αγ. Αγάθη»,

την 16η Ιουνίου 2013

{43}


Ολοκληρώνοντας�τη�σύντομη�αυτή�ομιλία�θα�ήθελα�να�ευχαριστήσω�τα�μέληκαι�τους�υποστηρικτές�μας,�που�συμμετείχαν�με�διάφορους�τρόπους�στην�επι-τυχία�της�αποψινής�εκδήλωσης�και�να�ευχηθώ�καλή�διασκέδαση.�Χρόνια�Πολλάκαι�η�Αγία�Αγάθη�να�είναι�πάντα�θερμή�μεσίτρια�και�βοηθός�όλων�μας».

Στη συνέχεια έλαβε το λόγο ο Ιερ. Προϊστάμενος της Κοινότητας Πρωτοπρ.Αναστάσιος Δ. Σαλαπάτας, ο οποίος καλωσόρισε τους συνδαιτυμόνες, και ευ-χαρίστησε θερμά και συνεχάρη τις Κυρίες για την επιτυχημένη διοργάνωσητης Χοροεσπερίδας και για τις γενικώτερες προσφορές και το πολύτιμο έργοτους. Ολοκλήρωσε δε τον χαιρετισμό του με τις παρακάτω ωραίες μαντινά-δες, τις οποίες έστειλε από την Κρήτη ο φίλος της Κοινότητας Πρωτοπρ. Δη-μήτριος Αμπανάβας, ειδικά για την εκδήλωση αυτή:

Τούτη�τη�νέα�τη�χρονιάευχές�σας�στέλνω�μόνοπάμπλουτοι�νάστε�σε�χαρέςκαι�πάμπτωχοι�σε�πόνο.

Τρεις�παραδείσοι�υπάρχουνε,στον�ουρανό�είν’�ο�έναςη�Ελλάδα�και�η�Κύπρος�μαςαλλού�ποθές�κανένας.

Από Πνευματική Σύναξη της Βοηθ. Αδελφότητας Κυριών «Αγ. Αγάθη»,την 3η Νοεμβρίου 2013

{44}


Ψηλά�πετούνε�οι�Κύπριοικαι�πάντα�προσπαθούνετη�λεβεντιά�και�αρχοντιάπάντα�να�την�τιμούνε.

Ακολούθησε διασκέδαση και χορός, υπό τους ήχους ζωντανής ελληνικήςμουσικής, με την ορχήστρα του Γιώργου Γρηγορίου και του Νίκου Σαββίδη.Το οικονομικό προϊόν της εκδήλωσης ανήλθε στις £3300. Οι τυχεροί αριθμοίτης λαχειοφόρου αγοράς ήταν οι εξής:

24, 54, 139, 182, 231, 269, 275, 299, 339, 344, 387, 391, 394, 403, 461, 466, 629, 635,711, 779, 780, 812, 824, 833, 853.

Αξίζει να σημειωθεί ότι όλες οι Κυρίες - μέλη του Διοικητικού Συμβουλίουτης Αδελφότητας είχαν γενναιόδωρα προσφέρει τα δώρα για την λαχειοφόροαγορά και με την προσωπική τους συμμετοχή και βοήθεια κατά την Χοροε-σπερίδα έκαναν έτσι ώστε η εορταστική αυτή βραδιά να χαρακτηρισθεί ωςμια μεγάλη επιτυχία! Σε όλες τους αξίζουν θερμότατα συγχαρητήρια!

Η κα. Εύα Χρήστου, τ. Πρόεδρος της Βοηθ. Αδελφότητας Κυριών «Αγ. Αγάθη»,παραλαμβάνει τιμητική πλακέτα από τον Πρόεδρο της Κοινότητας κ. Παντελή

Δημοσθένους, την 10η Νοεμβρίου 2013

{45}


Στιγμιότυπα από την εκδρομή της ενορίας μας στην Πελοπόννησο

Προσκυνητές από την Κοινότηταεπισκέπτονται την Ι. Μ. Οσίου Παταπίου

στο Λουτράκι, τον Οκτώβριο 2013

Προσκυνητές από την Κοινότηταμπροστά στον Ι. Ν. Απ. Ανδρέου στην

Πάτρα, τον Οκτώβριο 2013

Εκδρομείς από την Κοινότητα επισκέφθη-καν και ξεναγήθηκαν στο εργοστάσιο οι-νοποιΐας Αχάϊα Κλάους στην Πάτρα, τονΟκτώβριο 2013

Προσκυνητές από την Κοινότητα μπροστάαπό τον σταυρό σε σχήμα Χ, πάνω στον

οποίο μαρτύρησε ο Απ. Ανδρέας (Ι. Ν. Απ.Ανδρέου στην Πάτρα, Οκτώβριος 2013)

Προσκυνητές από την Κοινότηταεπισκέπτονται την Ι.Μ. Παναγίας

Γηροκομίτισσας, στην Πάτρα, τον Οκτώβριο 2013

{46}


ΑΡΘΡΑ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

Άλωση της Κωνσταντινούποληςκαι Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού

του κ. Νίκου ΚωνσταντίνουΟμότιμου Επιθεωρητή Δημοτικής Εκπαίδευσης & Προϊσταμένου ΚΕΑ

(Ομιλία κατά την Εκδήλωση Μνήμηςστην Κοινότητα του Αγ. Παντελεήμονος Harrow, Κυριακή 31 Μαΐου 2009)

Ηλαμπρή ιστορία την οποία έγραψε η Κωνσταντινούπολη στο σύγχρονό τηςπολιτικό, πολιτιστικό και θρησκευτικό στερέωμα από τη στιγμή της θεμε-λίωσής της είναι ανεπανάληπτη. Μπορεί να πει κανείς ακόμη και σήμερα,

παρά την αλλοίωση που επέφερε σ’ αυτήν η Τουρκοκρατία, ότι η Κωνσταντινούποληδιατηρεί σε μια κάπως λανθάνουσα, αλλά ευδιάκριτη κατάσταση την αίγλη και τηδόξα που της είχαν προσδώσει τα 1100 τόσα χρόνια, που ήταν γνωστή σ’ όλο τονκόσμο ως η πόλη η Βασιλεύουσα.

Το ιστορικό της ίδρυσης της Κωνσταντινούπολης αρχίζει από την απόφασητου Μεγάλου Κωνσταντίνου να μεταφέρει την πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρα-τορίας από την ειδωλολατρική και παρακμασμένη Ρώμη σε άλλο σημείο της Αυτο-κρατορίας, από το οποίο θα μπορούσε να αναχαιτίζει ευκολότερα τα στίφη τωνεχθρικών λαών της Ανατολής, που συχνά επιτίθεντο εναντίον των εδαφών της. ΟΚωνσταντίνος ως ικανότατος στρατιωτικός και πολιτικός, είχε αντιληφθεί ότι ηάμυνα της Αυτοκρατορίας του θα μπορούσε να επιτευχθεί καλύτερα σε μια πόληφυσικά οχυρωμένη, όπως ήταν το Βυζάντιο. Είχε ακόμα διακρίνει ότι το Βυζάντιολόγω της γεωστρατηγικής του θέσης θα μπορούσε να εξελιχθεί σε σημαντικότατοοικονομικό και πολιτικό κέντρο και η ιστορική πορεία της Πόλης δεν διέψευσε καθό-λου τις προβλέψεις του. Η παλιά Ρώμη και γενικά το δυτικό μέρος της Αυτοκρατορίαςσύντομα εκφυλίστηκε και κατέρρευσε μπροστά στο βάρος των συνεχών επιδρομών,τις οποίες δεν μπόρεσε να αντέξει ενώ η Κωνσταντινούπολη μετατράπηκε σε στρα-τιωτικό οχυρό της Αυτοκρατορίας και σε κέντρο έντονης πνευματικής και οικονομι-κής άνθισης για μια περίοδο έντεκα αιώνων.

Σύμφωνα με τους ιστορικούς της εποχής και κυρίως τον Πολύβιο το κτίσιμοτης νέας πόλης στο χώρο της παλιάς μεγαρικής αποικίας του Βυζαντίου άρχισε από

{47}


το 324 μ.χ. και διάρκεσε μέχρι το 336 μ.χ. Τα εγκαίνια της Πόλης έγιναν με λαμπρήεπισημότητα το 330 μ.χ. Ο χώρος που καταλάμβανε η νέα Πόλη ήταν τετραπλάσιοςαπ’ αυτόν που κρατούσε το παλιό Βυζάντιο και οριοθετήθηκε από τον ίδιο τον Αυτο-κράτορα, Κωνσταντίνο ο οποίος είχε εκπονήσει και το πολεοδομικό σχέδιο σύμφωναμε τις δικές του επιθυμίες και το δικό του όραμα για το μέλλον της νέας πολιτείας.

Αρχικά το όνομα που δόθηκε στην καινούρια αυτή πόλη ήταν Νέα Ρώμη καιήταν διακοσμημένη με θαυμάσια αρχιτεκτονικά δημιουργήματα και αριστουργή-ματα που είχαν μεταφερθεί εκεί από όλα τα μέρη της αχανούς Αυτοκρατορίας. Αρ-γότερα η πόλη μετωνομάσθηκε σε Κωνσταντινούπολη προς τιμή του κτήτορα καιιδρυτή της.

Από το 330 λοιπόν που έγιναν τα εγκαίνια της νέας Πόλης σηματοδοτείται ηέναρξη των Βυζαντινών χρόνων και η Αυτοκρατορία μετονομάζεται από Ρωμαϊκήσε Βυζαντινή. Η νέα αυτή κρατική οντότητα έμελλε να κυριαρχήσει σε όλους τουςτομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας μέχρι το 1453 με όλες εκείνες τις εκφάνσειςκαι τα σκαμπανεβάσματα μέχρι που και η ίδια οδηγήθηκε στην παρακμή, για λόγουςπου δεν είναι του παρόντος να αναλύσουμε.

Ο π. Αναστάσιος τέλεσε Τρισάγια στα Ελληνορθόδοξα μνήματα του ΕλληνικούΚοιμητηρίου του Pinner (22α Ιουνίου 2013).

{48}


Το νέο κράτος ευτύχισε να έχει ικανούς αυτοκράτορες, οι οποίοι της έδωσαναίγλη και δύναμη και πνευματική λάμψη απαράμιλλου κάλλους. Δυστυχώς, όμως,υπήρξαν και περιπτώσεις ανίκανων αυτοκρατόρων, οι οποίοι είναι ένας από τουςβασικούς παράγοντες της παρακμής, γιατί δεν είχαν την οξυδέρκεια και τη διορατι-κότητα, που χρειαζόταν στις δύσκολες περιόδους της ζωής της Βυζαντινής Αυτοκρα-τορίας.

Μεταξύ των πολλών επιτυχημένων Αυτοκρατόρων συγκαταλέγονται ασφα-λώς ο Μ. Θεοδόσιος, ο οποίος προσέδωσε στην Πόλη καθαρά θρησκευτικό χριστια-νικό χαρακτήρα και αντιμετώπισε νικηφόρα πολλούς εχθρούς της και ο Ιουστινιανός,ο οποίος θεωρείται από τις λαμπρότερες μορφές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας όχιμόνο για τις στρατιωτικές επιτυχίες του, αλλά και για την κωδικοποίηση και εκσυγ-χρονισμό της υπάρχουσας νομοθεσίας με την αξιοποίηση του νομομαθή Τριβωνια-νού. Η νομική επιστήμη απέκτησε επί των ημερών του Ιουστινιανού ένα τεράστιονομικό έργο, το Corpus Juris Civilis, το οποίο ήταν σε ισχύ στην Ελλάδα μέχρι και το1938 ως αστικό δίκαιο.

Ένα άλλο σημαντικό έργο οικοδομήθηκε στην εποχή του Ιουστινιανού. Αυτό

Η Διευθύντρια Άντρη Κυριακίδου και άλλες νηπιαγωγοί, παρακολουθούν εκδήλωση του Νηπιαγωγείου Αγ. Παντελεήμονος (21η Μαΐου 2013).

{49}


ήταν ο περιφανής και ανεπανάληπτος ναός της Αγίας Σοφίας, που άρχισε να οικο-δομείται το 532 και τέλειωσε το 537 μ.χ. και έμελλε να γίνει το σύμβολο της χριστια-νικής πια Κωνσταντινούπολης και ολόκληρου του Ορθόδοξου χριστιανικού κόσμου.

Μετά τον Ιουστινιανό ακολουθεί η δυναστεία του Ηρακλείου, ο οποίος νίκησεόλους τους εχθρούς του Βυζαντίου και έδωσε στην Αυτοκρατορία καθαρά Ελληνικόχαρακτήρα καθιερώνοντας ως επίσημη γλώσσα του κράτους την Ελληνική, και ωςεπίσημη θρησκεία την Χριστιανική. Ακολούθησε μετά η Δυναστεία των Ισαύρων,που σημαδεύτηκε από την εμφύλια διαμάχη της εικονομαχίας, η Δυναστεία τωνΜακεδόνων, η οποία είχε νικηφόρες επιτυχίες εναντίον των Βουλγάρων και των Αρά-βων, η Δυναστεία των Κομνηνών, που ήταν εποχή εσωτερικής κάμψης και εξωτερι-κών καταστροφών και φθάνουμε στην Δυναστεία των Αγγέλων, όπου συντελείταιη πρώτη άλωση της Πόλης από τους σταυροφόρους το 1204 και η παντελής αποδυ-νάμωση των αντοχών της με τη λεηλασία που υπέστη από τους Φράγκους, που τηνκατείχαν για 57 χρόνια, στα οποία η Κωνσταντινούπολη γνώρισε τις χειρότερες μέρεςπαρακμής και έντονων κοινωνικών αναστατώσεων, λόγω της προσπάθειας των Λα-τίνων αυτοκρατόρων να εκλατινίσουν τους κατοίκους. Τελευταία Δυναστεία που


{50}


βασίλεψε στην Κωνσταντινούπολη, ως ελληνική δυναστεία, ήταν οι Παλαιολόγοι μετελευταίο το γνωστό Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, ο οποίος έπεσεηρωικά μαχόμενος για την Πίστη και την Πατρίδα του την αποφράδα εκείνη μέρατης άλωσης.

Η πολιορκία και η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκουςεξιστορείται από πολλές πηγές, ελληνικές, λατινικές, σλαβικές και τουρκικές. Πιοκοντά στην αλήθεια θεωρείται το χρονικό του Γεωργίου Φραντζή, γιατί ο ίδιος ο χρο-νικογράφος πήρε μέρος στην πολιορκία και ήταν στενός φίλος του αυτοκράτοραΚωνσταντίνου ΙΑ΄ Παλαιολόγου.

Άλλες πηγές που αναφέρονται στην άλωση της Πόλης είναι η Βυζαντινήιστορία του Μιχαήλ Δούκα, η ιστορία του Κριτόβουλου, οι Αποδείξεις Ιστοριών Δέκατου Λαόνικου Χαλκοκονδύλη και άλλες πολλές πηγές, που είτε είναι επιστολές επι-σήμων ή Ιερωμένων προς διάφορες κατευθύνσεις είτε είναι χειρόγραφα στη σλαβικήκαι τουρκική γλώσσα. Η ύπαρξη βέβαια τόσων πηγών πληροφόρησης συνέτεινε,ώστε πολλές φορές οι πληροφορίες να είναι αντιφατικές. Αυτό, βέβαια, οφείλεταικαι στην παρεμβολή θρύλων και παραδόσεων, αλλά και στις προσωπικές εκτιμήσεις


{51}


των συγγραφέων.Όλες όμως οι πηγές συμφωνούν ως προς την έντονη επιθυμία του νεαρού

σουλτάνου Μωάμεθ Β΄, για να κατακτήσει την Κωνσταντινούπολη. Ως άλλος Δα-ρείος κοιμόταν και ξυπνούσε με αυτό το όνειρο. Η πρώτη του κίνηση, μόλις ανέβηκεστο θρόνο, ήταν να κτίσει ένα ισχυρό φρούριο στην ευρωπαϊκή ακτή του Βοσπόρου,το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα και είναι το γνωστό «Ρούμελη Χισάρ». Το κτίσιμο τουκάστρου αυτού σε συνδυασμό με το υπάρχον φρούριο στην απέναντι ασιατική ακτήαπό τον καιρό του Βαγιαζίτ (Ανατολή Χισάρ) είχε ως αποτέλεσμα τον πλήρη έλεγχοτων στενών του Βοσπόρου και είχε φανερώσει προδήλως τις προθέσεις του ΜωάμεθΒ΄ και τις μελλοντικές του επιδιώξεις ως προς την Κωνσταντινούπολη.

Βέβαια θα πρέπει να τονιστεί, ότι σημαντική βοήθεια προς τον Μωάμεθ έδω-σαν και οι θρησκευτικές έριδες, που διαίρεσαν τότε το λαό της Πόλης σε ενωτικούςκαι ανθενωτικούς. Οι μεν ενωτικοί υποστήριζαν ότι «κείθε εδόθη η πόλις εν χερσίΛατίνων των ονομαζόντων τον Χριστόν και την Θεοτόκον και μη απορριφθώμεν ενταις των ασεβών παλάμαις» ενώ οι ανθενωτικοί απαντούσαν: «κρειττότερον βασι-λεύσαι εν μέση Πόλει φακιόλιον Τούρκων παρά καλύπτρα λατινική»

Μέσα, λοιπόν, σ’ αυτή την κατάσταση άρχισε η πολιορκία της Κωνσταντι-νούπολης στις αρχές Απριλίου του 1453. Παρά το γεγονός ότι οι Τούρκοι διέθετανανθρώπινη και υλική υπεροπλία εντούτοις η άμυνα της Πόλης στα αρχικά στάδιαήταν σθεναρή και αντιμετώπιζε επιτυχώς όλες τις επιθέσεις. Ψυχή της αντίστασηςο ίδιος ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και ο Ιωάννης Ιουστινιάνης, που είχε οργανώσειτην αμυντική διάταξη των πολιορκημένων. Ενώ όλα έδειχναν ότι ο Μωάμεθ θα δυ-σκολευόταν πολύ και ότι η πολιορκία θα τραβούσε σε μάκρος συνέβησαν δυο ση-μαντικά γεγονότα, που αποδυνάμωσαν την άμυνα και απέλπισαν τους κατοίκουςκαι τους υπερασπιστές της Πόλης. Το πρώτο ήταν η μεταφορά τουρκικών πλοίωνμέσα στον Κεράτιο κόλπο από τη στεριά, που έκανε πλέον την πολιορκία πιο ασφυ-κτική και το δεύτερο ο σοβαρός τραυματισμός και η αποχώρηση από τη μάχη τουΙωάννη Ιουστινιάνη.

Στις 21 Μαίου 1453 ο Μωάμεθ, βλέποντας τις σοβαρές απώλειες που είχε σεκάθε επίθεση που έκανε, πρότεινε στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο να φύγει από τηνΠόλη με τη συνοδεία του και να του δώσει την Πελοπόννησο για να την κυβερνά.

Η απάντηση βέβαια του Κωνσταντίνου είναι σε όλους μας γνωστή: «Το δετην πόλιν σοι δούναι, ουτ’ εμόν εστίν ουτ’ άλλου των κατοικούντων εν ταύτη κοινήγαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φησόμεθα της ζωής ημών».

Την παραμονή της μεγάλης επίθεσης έγινε η τελευταία Χριστιανική ακολου-θία στην Αγία Σοφία μετά από τη οποία ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, αφού κοι-νώνησε, απεύθυνε ένα εμπνευσμένο λόγο προς το λαό της Πόλης, τον οποίο διασώζειαυτούσιο ο Φραντζής. Προσπάθησε να εμψυχώσει και να δώσει θάρρος στο λαό λέ-γοντας και τα εξής: « ..... οι Τούρκοι υποστηρίζονται από όπλα, ιππικό και πυροβολικόκαι την αριθμητική τους υπεροχή, εμείς όμως στηριζόμεθα πρώτα στο Θεό και Σω-τήρα μας και κατόπιν στα χέρια μας και στη δύναμή μας, που μας έχει χαρίσει ο ίδιος

{52}


ο Θεός. Εάν υπακούσετε σε ότι σας διέταξα ελπίζω ότι με την βοήθεια του Θεού θααποφύγουμε τη δίκαιη τιμωρία Του, που κρέμεται επάνω μας».

Την Τρίτη 29 Μαίου 1453 ακριβώς μετά τα μεσάνυκτα εκδηλώθηκε η μεγάληεπίθεση των Τούρκων. Οι Βυζαντινοί απέκρουσαν αποτελεσματικά τις δυο πρώτεςεπιθέσεις και προκάλεσαν βαρειές απώλειες στους Τούρκους.

Δυστυχώς όμως στην Τρίτη επίθεση, που εκδηλώθηκε στην πύλη του ΑγίουΡωμανού ενώ τα πράγματα πήγαιναν καλά, για τους πολιορκημένους, οι Τούρκοικατάφεραν να παραβιάσουν την Κερκόπορτα ύστερα από προδοσία. Όρμησαν μέσαστην Πόλη τα στίφη των εχθρών και περικύκλωσαν το γενναίο αυτοκράτορα. Αυτόςκοιτάζοντας περίλυπος γύρω του αναφώνησε ‘Δεν υπάρχει κανένας Χριστιανός ναμου πάρει το κεφάλι’. Την επόμενη στιγμή ένα τουρκικό βόλι τον βρήκε στο κεφάλικαι έπεσε ο τελευταίος υπερασπιστής της χριστιανοσύνης στη Βασιλεύουσα. Με τηνάλωση της Κωνσταντινούπολης συντελέστηκε και η ολοκληρωτική υποδούλωσηολόκληρου του ελληνικού έθνους το οποίο υπέφερε τα πάνδεινα κατά τους τέσσεριςεπόμενους αιώνες μέχρι την επανάσταση του 1821 και την Ανάσταση του Γένους τωνΕλλήνων.

Την Κυριακή των Βαΐων 2013 τελέσαμε την καθιερωμένη λιτανεία πέριξ του Ιερού Ναού.

{53}


Η πτώση της Βασιλεύουσας, για μας τους Έλληνες επεσώρευσε βάσανα καιπίκρες, αλλά για τους Ευρωπαίους έφερε ένα νέο αέρα προόδου και επιτυχιών, γιατίμε τη φυγή των Ελλήνων λογίων και επιστημόνων προς τη Δύση επετεύχθη αυτόπου στην ιστορία είναι γνωστό ως ‘Αναγέννηση’. Δυστυχώς οι ευεργετηθέντες δενεκτιμούν σήμερα την ευεργεσίαν αυτή όσο θα έπρεπε, με αποτέλεσμα να χαϊδεύουνκαι να θωπεύουν τους Τούρκους ακριβώς όπως έκαναν και τότε. Αυτή τη φορά, όμως,θα είναι η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης, γιατί αυτό που δεν κατάφερε ο Σουλεϊ-μάν ο Μεγαλοπρεπής με τα όπλα θα το καταφέρει η Τουρκική διπλωματία. Εννοώδηλαδή την άλωση ολόκληρης της Ευρώπης. Εμείς μια και είμαστε πια μέρος τουπαιχνιδιού θα πρέπει να επαγρυπνούμε και να είμαστε έτοιμοι να αντιδράσουμεπληρώνοντας αν χρειαστεί και το τίμημα αυτής της αντίδρασης. Πρέπει να μάθομεεπί τέλους να λέμε και ΟΧΙ.

Είχα αναφέρει πιο πάνω, ότι μετά από τέσσερις αιώνες σκλαβιάς ο Ελληνι-σμός ξαναβρήκε τον εαυτό του, σήκωσε το ανάστημα του και απέκτησε την Ελευθε-ρία του. Μας έμεινε όμως αμανάτι ο Τούρκος, ως ο χειρότερος γείτονας, πουμπορούσε να έχει κανείς. Οι συνέπειες της βουλιμίας του εξακολούθησαν να επι-δρούν καταπιεστικά στους ελληνικούς και άλλους πληθυσμούς, που έτυχε να κατοι-κούν στα εδάφη της τουρκικής επικράτειας, αλλά και έξω από αυτή, όπως συνέβηκεμε τους Αρμένιους το 1915, με τους Έλληνες του Πόντου το 1914 μέχρι το 1923, μετους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης το 1955 και στην Κύπρο το 1974. Τώρα άρχι-σαν να προαλείφονται για τη Θράκη και τα νησιά του Αιγαίου.

Αδέλφια μου Έλληνες, όπου κι αν ζείτε, όπου κι αν βρίσκεστε, μείνετε στα-θερά προσηλωμένοι στις ιστορικές μας ρίζες και επαγρυπνείτε, για να αποφύγουμετα χειρότερα. Μείνετε κοντά στην Ορθόδοξη εκκλησία, που είναι ο βασικότερος στυ-λοβάτης της θρησκευτικής και εθνικής μας ταυτότητας. Οπλιστείτε με θάρρος καιαντοχές, για να αποκρούσουμε κάθε προσπάθεια για περαιτέρω συρρίκνωση τουΓένους των Ελλήνων.

Αυτό απαιτούν οι σημερινές συνθήκες και αυτό επιτάσσει το χρέος των ση-μερινών γενεών απέναντι στις γενεές των Ελλήνων που βασανίστηκαν, που υπέφε-ραν, που σφαγιάστηκαν και διώχτηκαν βάναυσα από τους Τούρκους από τα σπίτιακαι τις περιουσίες τους. Δεν υπάρχουν περιθώρια για άλλες χαμένες πατρίδες. Κρα-τήστε ψηλά το φρόνημα, για να μη ξαναζήσουμε τις τραγικές στιγμές που πέρασανοι Έλληνες του Πόντου από το 1919 μέχρι το 1923 και οι Έλληνες της Κύπρου το 1974.

Η γενοκτονία των Ποντίων ακόμα και σήμερα δεν έχει αναγνωριστεί, γιατίοι σημερινοί ισχυροί της γης λόγω των γεωστρατηγικών τους συμφερόντων ενεργούνως Πόντιοι Πιλάτοι. Ενώ η ιστορία έχει καταγράψει πλέον το ειδεχθές αυτό έγκληματης τουρκικής θηριωδίας, με αδιάψευστα στοιχεία, ακόμα και η ίδια η ελληνική κυ-βέρνηση εθελοτυφλούσε μέχρι το 1994, που το ελληνικό κοινοβούλιο αναγνώρισεεπίσημα τη γενοκτονία των Ποντίων και όρισε ως μέρα μνήμης της τη 19η Μαίου.

Οι Έλληνες του Πόντου που κατοικούσαν στα μέρη εκείνα 1000 χρόνια πριντη γέννηση Χριστού, ένας ελληνικός πληθυσμός, που για τρεις χιλιάδες χρόνια ρί-

{54}


ζωσε στα μέρη του Πόντου, σύμφωνα με το σχέδιο που εμπνεύστηκε ο περιβόητοςΜεχμέτ Ταλαάτ έπρεπε να σβήσει από το χάρτη ή να εκτουρκιστεί, για να μην υπάρ-χουν στην Τουρκία εθνικές μειονότητες.

Το σχέδιο τέθηκε σε εφαρμογή με την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου πολέμουτο 1914. Όχι βέβαια ότι προηγουμένως οι Έλληνες του Πόντου δεν υπέφεραν και δενπιέζονταν συνεχώς, για να αναγκαστούν να φύγουν από τον τόπο τους. Όμως το1914 ξεκίνησε η οργανωμένη συνειδητή προσπάθεια του αφανισμού κάθε ελληνικούστοιχείου από την Τουρκική επικράτεια και τα πρώτα θύματα ήταν οι Έλληνες τουΠόντου, γιατί ήταν άνθρωποι ελεύθεροι και ατιθάσευτοι που δεν έμπαιναν εύκολασε ζυγό.

Στις 20 Ιουλίου 1914 ξεκίνησε το μαρτύριο της γνήσιας ελληνικής γενιάς τουΠόντου. Οι Τούρκοι κήρυξαν γενική επιστράτευση όλων των εθνικοτήτων και γιαπρώτη φορά στρατεύτηκαν και οι χριστιανοί. Αλίμονο, όμως, η επιστράτευση γι’ αυ-τούς δεν σήμαινε στρατιωτική εκπαίδευση, αλλά καταναγκαστική εργασία στα λε-γόμενα τάγματα εργασίας τα γνωστά ως ‘Αμελέ Ταμπουρού’. Οι συνθήκες εργασίαςκαι ζωής σ’ αυτά ήταν τόσο άθλιες, που πολύ λίγοι επέζησαν. Ο διωγμός, όμως, ιδι-αίτερα στα χώματα του Πόντου πήρε τραγικές διαστάσεις. Σκότωναν κάθε Έλληναπου έβρισκαν στο δρόμο. Όποιος γλίτωνε από το τουρκικό μαχαίρι πέθαινε από τηνπείνα και τις αρρώστιες. Και όλα αυτά, για να αλλάξει ο δημογραφικός και εθνικόςχαρακτήρας των περιοχών αυτών και να εκτουρκιστούν όσοι απέμειναν. Το χειρό-τερο στην περίπτωση αυτή είναι το γεγονός, ότι ελάχιστοι Τούρκοι βρέθηκαν, πουαποδοκίμασαν και κάκισαν τις πράξεις αυτές, πράγμα που σημαίνει ότι δεν ήταναπόφαση της ηγεσίας μονάχα, αλλά και των ίδιων των απλών ανθρώπων, που φα-νατίζονταν με άγριο μίσος εναντίον των Ελλήνων.

Οι Έλληνες του Πόντου παρά τα δεινά δεν ήταν διατεθειμένοι να ξεριζω-θούν. Γι’ αυτό σχημάτισαν αντάρτικο για την προστασία των αμάχων και άρχισαννα επιφέρουν απώλειες στους Τσέτες και τους στρατιώτες των Τούρκων. Φθάνουμεέτσι στις 19 Μαίου 1919 όταν ο Κεμάλ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα και ξεκίνησε ηδεύτερη και τελειωτική φάση του εθνικού ξεκαθαρίσματος με μια γενοκτονία, θύ-ματα της οποίας υπήρξαν 353.000 Έλληνες, ενώ οι υπόλοιποι ξεριζώθηκαν βίαια απότις εστίες τους με την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης, η οποία προέβλεπε καιτην ανταλλαγή πληθυσμών. Έτσι οι φιλόξενοι κάτοικοι της φιλόξενης θάλασσας,όπως σημαίνει ο όρος ‘Εύξεινος Πόντος’ πήραν το δρόμο της εξορίας και της προσφυ-γιάς και εγκαταστάθηκαν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, ξαναρχίζοντας μια νέαζωή σημαδεμένη πάντοτε από τη νοσταλγία και τις αναμνήσεις στραμμένες προςτη Σαμψούντα, την Τραπεζούντα, την Αμισό και στο τραγικό χωριό του Μπεϊαλάν,που υπήρξε ο πρόδρομος του εγκλήματος των Γερμανών στα Καλάβρυτα, στο Δί-στομο και στους Λυγκιάδες.

Έλληνες και Ελληνίδες, για να είμαι πιο σαφής και για να καταλάβετε πιοκαθαρά τι σημαίνει η λέξη γενοκτονία θα σας διηγηθώ σύντομα ένα απόσπασμααπό το βιβλίο του Σάββα Κανταρτζή, που αναφέρεται στην ολοκληρωτική κατα-

{55}


στροφή του χωριού Μπεϊαλάν, της περιοχής των Κοτυώρων, από τις συμμορίες τουΤοπάλ Οσμάν που υπήρξε ο δήμιος της ρωμιοσύνης του Πόντου.

«Τα χαράματα, στις 16 Φεβρουαρίου 1922, ημέρα Τετάρτη, μια εφιαλτική εί-δηση, ότι οι τσέτες του Τοπάλ Οσμάν έρχονται στο χωριό, έκανε τους κατοίκους νατρομάξουν και ν’ αναστατωθούν. Οι άντρες, όσοι βρίσκονταν τη νύχτα στο χωριό,βιάστηκαν να φύγουν στο δάσος ή στο βουνό.... Άλλοι άντρες, που είχαν κρυψώνεςσε σπίτια και σε στάβλους, τρύπωσαν σ’ αυτές και καμουφλαρίστηκαν, έτσι που ναμην τους υποπτευθεί κανείς. Τα γυναικόπαιδα και οι γέροι κλείστηκαν στα σπίτιακαι περίμεναν με καρδιοχτύπι να δουν τι θα γίνει... Δεν πέρασαν παρά λίγα λεπτάκι’ οι τσέτες, περισσότεροι από 150 έμπαιναν στο χωριό κραυγάζοντας και πυροβο-λώντας. Τους ακολουθούσαν τούρκοι χωρικοί από τα γειτονικά χωριά. Αυτούς τουςείχαν μυήσει στο εγκληματικό σχέδιο τους και τους κάλεσαν για πλιάτσικο.

Μόλις μπήκαν οι συμμορίτες στο χωριό, η ατμόσφαιρα ηλεκτρίστηκε και οορίζοντας πήρε τη μορφή θύελλας που ξέσπασε άγρια. Με κραυγές και βρισιές βρον-τώντας με τους υποκόπανους τις πόρτες και τα παράθυρα, καλούσαν όλους να βγουνέξω από τα σπίτια και να μαζευτούν στην πλατεία... αλλιώς απειλούσαν θα δώσουνφωτιά στα σπίτια και θα τους κάψουν.

Σκληροί σαν ύαινες, που διψούν για αίμα, και διεστραμμένοι σαδιστές, πουγλεντούν με τον πόνο και τα βασανιστήρια των θυμάτων τους, χίμηξαν μανιασμένοιστα γυναικόπαιδα και τους γέρους, κραυγάζοντας, βρίζοντας, χτυπώντας, κλωτσών-τας και σπρώχνοντάς τους να μαζευτούν στην πλατεία.

Οι μητέρες αναμαλλιασμένες, κατάχλωμες από το τσουχτερό κρύο και τοφόβο, με τα βρέφη στην αγκαλιά και τα νήπια μπερδεμένα στα πόδια τους. Οι κο-πέλες άλλες με τους γέρους γονείς κι’ άλλες με γριές ή άρρωστους αγκαλιασμένες,περιμαζεύτηκαν με τον κτηνώδη αυτόν τρόπο, στην πλατεία σαν πρόβατα για τησφαγή, μέσα σε ένα πανδαιμόνιο από σπαραχτικές κραυγές και θρήνους και κοπε-τούς. Η πρώτη φάση της απερίγραπτης τραγωδίας του Μπεϊαλάν έκλεισε, έτσι,θριαμβευτικά για τους θλιβερούς ήρωες του νεοτουρκικού εγκλήματος γενοκτονίας.

Όταν πια όλα τα γυναικόπαιδα κ’ οι γέροι μαζεύτηκαν στην πλατεία, οι τσέ-τες έβαλαν μπρος τη δεύτερη φάση της σατανικής τους επιχείρησης. Διάταξαν ναπεράσουν όλοι στα δίπατα σπίτια, που βρίσκονταν στην πλατεία και τα είχαν δια-λέξει για να ολοκληρώσουν τον εγκληματικό τους σκοπό. Η απροθυμία, που έδειξετο τραγικό αυτό κοπάδι των μελλοθανάτων να υπακούσει στην διαταγή, γιατί ήτανπια ολοφάνερο ότι όλους τους περίμενε ο θάνατος, εξαγρίωσε τους συμμορίτες πουβιάζονταν να τελειώσουν γρήγορα τη μακάβρια επιχείρηση. Και τότε, σαν λυσσα-σμένα θεριά, ρίχτηκαν στις γυναίκες, τα μωρά και τους γέρους, και με γροθιές, μεκοντακιές και κλωτσιές έχωσαν και στρίμωξαν στα δυο σπίτια τα αθώα και άκακαπλάσματα, που ο αριθμός τους πλησίαζε τις τρεις εκατοντάδες.

Κι’ όταν, έτσι, ήταν σίγουροι πως δεν έμεινε έξω κανένας, σφάλισαν τις πόρ-τες, ενώ ο άγριος αλαλαγμός από τα παράθυρα, οι σπαραξικάρδιες κραυγές, το

{56}


απελπισμένο κλάμα κι’ οι βοερές ικεσίες για έλεος και βοήθεια, σχημάτιζαν μιαάγριας τραγικότητας μουσική συναυλία, που ξέσκιζε τον ουρανό κι αντιβούιζε σταγύρω βουνά και δάση....

Και τώρα δεν έμενε παρά η Τρίτη και τελική φάση της πατριωτικής ... επιχεί-ρησης των θλιβερών ηρώων-συμμοριτών του Τοπάλ Οσμάν. Δεν χρειάστηκαν παράμια αγκαλιά ξερά χόρτα και μερικά σπασμένα πέταυρα (χαρτόματα) ν’ ανάψει ηφωτιά. Και σε λίγο τα δυο σπίτια, έγιναν πυροτέχνημα και ζώστηκαν από μέσα κι’απ’ έξω, από πύρινες γλώσσες και μαυροκόκκινο καπνό. Το τι ακολούθησε την ώραεκείνη δεν περιγράφεται.

Οι μητέρες ξετρελαμένες, έσφιγγαν, αλαλάζοντας και τσιρίζοντας με όλη τηδύναμη της ψυχής τους, στην αγκαλιά τα μωρά τους, που έκλαιγαν και κραύγαζαν‘μάνα, μανίτσα!’. Οι κοπέλες και οι άλλες γυναίκες με τους γέρους γονείς, τα παιδιάκαι τους αρρώστους, κραύγαζαν και αρπάζονταν μεταξύ τους σαν να ήθελαν να πά-ρουν και να δώσουν κουράγιο και βοήθεια, καθώς έπαιρναν φωτιά τα μαλλιά και ταρούχα τους κι’ άρχισαν να γλύφουν το κορμί οι φλόγες. Κραυγές, άγρια ουρλιαχτάανθρώπων, που έχασαν από τρόμο και πόνο τα μυαλά τους, χτυπήματα στα στήθη,στον πυρακτωμένο αέρα και στους τοίχους- χαλασμός κόσμου, ένα ζωντανό κομμάτιαπό την κόλαση στη γη! Αυτή την εφιαλτική εικόνα παρίσταναν, τα πρώτα λεπτά,τα δυο σπίτια που τα είχαν αγκαλιάσει οι φλόγες. Μερικές γυναίκες και κοπέλεςστον πόνο, την φρίκη και την απελπισία τους, δοκίμασαν να ριχτούν από τα παρά-θυρα, προτιμώντας να σκοτωθούν πέφτοντας κάτω ή με σφαίρες από όπλο, παράνα υποστούν τον φριχτό θάνατο στην φωτιά. Οι τσέτες που απολάμβαναν με κέφικαι χαχανητά το μακάβριο θέαμα, έκαναν το χατίρι τους- πυροβόλησαν και τις σκό-τωσαν.

Δεν κράτησε πολλά λεπτά, αυτή η σπαραξικάρδια οχλοβοή, από τους αλα-λαγμούς, τις άγριες κραυγές, τα τσουχτερά ξεφωνητά και το ξέφρενο κλάμα. Στηναρχή ο τόνος της οχλοβοής ανέβηκε ψηλά, ως που μπορούν να φτάνουν κραυγές,ξεφωνητά και ξελαρυγγίσματα από τρεις περίπου εκατοντάδες ανθρώπινα στόματα.Γρήγορα όμως ο τόνος άρχισε να πέφτει, ως που μονομιάς κόπηκαν κι’ έσβησαν οιφωνές και το κλάμα! Κι ακούγονταν μόνο τα ξύλα, που έτριζαν από τη φωτιά και οικαμένοι τοίχοι και τα δοκάρια, που έπεφταν με πάταγο πάνω στα κορμιά, που κεί-τονταν τώρα σωροί κάρβουνα και στάχτη κάτω στο δάπεδο, στα δυο στοιχειωμένασπίτια του Μπεϊαλάν».

Αυτό κυρίες και κύριοι, είναι ένα φρικτό μεν, αλλά ζωντανό παράδειγμα, πουαποδεικνύει τη γενοκτονία ενός ολόκληρου λαού και το ξεριζωμό του από τις πατρο-γονικές του εστίες. Δεν χρειάζονται νομίζω θεωρίες και φιλολογικές τοποθετήσεις,για κάτι που είναι αυταπόδεικτο. Οι Πόντιοι αδελφοί μας υπέστησαν όλους τουςεξευτελισμούς που συνεπάγεται μια γενοκτονία και τις συνέπειες μιας κτηνωδίαςκαι εγκληματικής συμπεριφοράς. Το σίγουρο είναι ότι 353.000 αδέλφια μας σφαγιά-στηκαν και το μεγαλύτερο μέρος τους ήταν παιδιά, γυναίκες και γέροι.

{57}


Στους σωστούς Έλληνες δεν ταιριάζει η ετεροχρονισμένη εκδίκηση, όπως δεντους ταιριάζει και η παθητική αμνησία. Η συγχώρεση είναι αρετή για το χριστιανό,όμως προϋποθέτει τη μετάνοια του εγκληματία και των απογόνων του, την αναγνώ-ριση του εγκλήματος και τη λήψη διορθωτικών μέτρων, που τουλάχιστο, θα μετριά-σουν το μέγεθος των εγκληματικών τους πράξεων.

Το να επιχειρούν, όμως, κάποιοι να πλαστογραφούν την ιστορική αλήθειαείναι χειρότερο από τη συγκάλυψη των εγκλημάτων. Ποιο ήταν το έγκλημα των Ελ-λήνων του Πόντου; Απλώς η ύπαρξή τους στον τόπο των προγόνων τους. Ποιο ήταντο ελατήριο του εγκληματία; Η ομογενοποίηση μιας δανεικής πατρίδας με εξαναγ-κασμό αφομοίωσης και με αφανισμό κάθε στοιχείου που δεν αφομοιώνεται.

Μονόπλευρη φιλία ισοδυναμεί με δουλεία. Φιλία με λαούς, ναι. Φιλία με ηγε-σίες κατακτητών και γενοκτόνων, όχι. Γι’ αυτό δεν ζητούμε τιμωρία των ήδη νεκρώνενόχων. Ζητούμε ιστορική δικαίωση και αναγνώριση του εγκλήματος, για να προ-στατευτεί ότι απέμεινε από το Ποντιακό στοιχείο, που είναι σήμερα κρυπτοχριστια-νοί και περιμένουν τη λύτρωση και ενώ μιλούν τούρκικα, στα κρυφά σιγοψιθυρίζουν:

Εμείς Έλληνες έμαστενΈναν αίμαν έμαστεν με τ’ εσάςΤερέστεν πως ομοιάζουνε τα κατσία μας.

Αιώνια ας είναι η μνήμη όλων των σφαγιασθέντων αδελφών μας, που μαρ-τύρησαν, απλώς γιατί ήταν Έλληνες.

Η Χορωδία του Ελληνικού Κολεγίου Αγ. Παντελεήμονος - Τμήμα Παρασκευής,συμμετέχει στον Εορτασμό της Εθνικής Επετείου 28ης Οκτωβρίου 1940,

την 25η Οκτωβρίου 2013.

{58}


Ο Ήχος και ο Λόγος της Κύπρου της Δρος Νίκης Κατσαούνη

(Ομιλία κατά την Ημέρα της Κύπρουστην Κοινότητα του Αγ. Παντελεήμονος Harrow, Κυριακή 6 Ιουνίου 2010)

ΗΗμέρα της Κύπρου που γιορτάζουμε σήμερα εδώ, στον Άγ. Παντελεή-μονα στο Λονδίνο ως ετήσια γιορτή, αρχές Ιουνίου (εορτή του Απ. Βαρ-νάβα, 11 Ιουνίου), είναι ένα σκληρά κερδισμένο δικαίωμα στη χαρά – εν

τέλει – και την περηφάνια τού να είσαι Κύπριος, μέσα στις αναρίθμητες υποχρε-ώσεις που επωμιζόμαστε επί χρόνια, στην Κύπρο, ή εδώ στη Βρετανία ή καιαλλού, μέσα στις μεγάλες και μικρές παροικίες του κόσμου όπου υπάρχουν διε-σπαρμένοι οι Κύπριοι: Υποχρεώσεις που εκπορεύονται πάλιν, από το (καθόλουαπλό) γεγονός ότι γεννηθήκαμε στην Κύπρο, αντί κάπου αλλού.

Το να είσαι Έλληνας Κύπριος, λοιπόν, δεν είναι ούτε αυτόδηλο, ούτε αυτονόητο,ούτε ιδιαίτερα εύκολο. Είμαι της γνώμης ότι ένας δεν γεννιέται Κύπριος Έλληνας,ή Γάλλος, ή Άγγλος επειδή γεννιέται στην Κύπρο, από γονείς Έλληνες ή Γάλλοςεπειδή γεννιέται στη Γαλλία από γονείς Γάλλους και Άγγλος επειδή γεννιέταιστην Αγγλία, από γονείς Άγγλους.

Γίνεσαι Έλληνας της Κύπρου -ή Γάλλος, ή Άγγλος- εφόσον ανατρέφεσαι μέσαστο αντίστοιχο πολιτισμικό περιβάλλον και μια πρώτη, μητρική δηλαδή, γλώσσα.

Ακόμη και σήμερα υπάρχουν εκείνοι που διερωτώνται εάν είμαστε Κύπριοι ήΈλληνες, ως εάν (να) υπάρχει αντίφαση μεταξύ των δύο, και αποδύονται σε απο-λογητικές εξηγήσεις στις οποίες υπερισχύει, συνήθως, είτε η μια, είτε η άλλη ιδιό-τητα.

Ισχυρίζομαι ότι το δίλημμα είναι ψευδές, τόσο πολιτισμικά όσο και πολιτικά καιθα επιχειρήσω να υποστηρίξω συνοπτικά αυτή τη θέση: Οι Έλληνες της Κύπρουανατραφήκαμε σε ένα πολιτισμικό περιβάλλον με έρεισμα την ελληνική γλώσσαπου χρονολογείται από τους ειδικούς γύρω στο 1400 προ Χριστού. Είναι σημαντικόνα τονισθεί ότι η Αρχαία Ελληνική Γλώσσα δε συνιστά μία και μόνη κοινή, καθ’όλη τη γεωγραφική και ιστορική επικράτεια των Αρχαίων Ελλήνων, αλλά δια-σπάται σε Αρχαίες Ελληνικές Διαλέκτους που χαρακτηρίζουν χωριστούς γεω-γραφικούς χώρους και χρονικές περιόδους. (Η Αρχαία Κυπριακή Διάλεκτοςπροσομοιάζει τη Μυκηναϊκή).

{59}


Αυτό λέει πως από τότε που οι παππούδες μας μίλησαν ελληνικά της έδωσαν τη δικήτους προφορά. Αυτό λέει πως μια διάλεκτος, όπως η Κυπριακή, δε σε καθιστά ούτε πε-ρισσότερο, ούτε λιγότερο Έλληνα από τους λοιπούς αφού ξέρουμε πως η γλώσσα είναιπαράγωγο του γεωγραφικού και πολιτισμικού χώρου μέσα στον οποίο ένα άτομο με-γαλώνει. Δηλαδή άλλωσπως ελληνικά μιλούσαν οι Αρκάδες και άλλη ήταν η Τσακω-νική, ή η Ιωνική διάλεκτος. Άλλη η Αττική, η οποία έγινε κοινή, λόγω της υπερίσχυσηςτων Αθηνών. Όμως αυτό δε σημαίνει ότι μια Διάλεκτος ή και μια Γλώσσα δε μπορεί ναχαθεί ολότελα ή να απορροφηθεί από μίαν άλλη. Φαίνεται εξάλλου, πως υπάρχουνγειτονικές «συγγένειες» διαλέκτων. Κύπριοι και Κρητικοί και Κύπριοι και Χιώτες έχουμεηχητικές ομοιότητες στην προφορά των τοπικών μας ιδιωμάτων.

Η Χριστιανική Θρησκεία θα αποτελέσει αργότερα και ισχυρό γλωσσικό ενοποιητικόστοιχείο που συνέχει τον ελληνικό πολιτισμό αφού πολλά έθιμα, τελετουργίες και με-λωδίες, ποίηση και υμνολογία θα έρθουν να εμπλουτίσουν ηχητικά με τον Λόγο τηνΠοίηση και τη Μουσική τη Βυζαντινή, καθώς και οπτικά με την ζωγραφική, την αγιο-γραφία και την αρχιτεκτονική, τη λαϊκή και έντεχνη ζωντανή παράδοση που ονομά-ζουμε -με μια λέξη- ελληνική. Σ’ αυτόν το βαθύ γλωσσικό πλούτο μετέχουμε καιδημιουργούμε από τον Όμηρο και το «δικό» μας Στασίνο, τους φιλοσόφους, από τον

Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Τροπαίου κ. Αθανάσιος τέλεσε στον Ιερό Ναό μαςΕθνικό Μνημόσυνο, προς τιμήν του πρώτου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας

μακ. Αρχιεπισκόπου Κύπρου κυρού Μακαρίου Γ΄. Παραβρέθηκε και ομίλησε επίκαιρα ο Εξοχώτατος Υπουργός Αμύνης της Κύπρου κ. Φώτης Φωτίου

(13η Οκτωβρίου 2013)

{60}


Εφέσιο Ηράκλειτο ώς τον Αριστοτέλη και το «δικό» μας Ζήνωνα, από τον Ερωτόκριτοτης Κρήτης ως τον «δικό» μας Διενήν & Σαρατζιηνόν και τα μοναδικά Κυπριακά Σονέτα,της Ρίμες Αγάπης, τον Ύμνον της Αγάπης του Αγ. Παύλου, τον Ακάθιστον Ύμνον.

Πού χαράσσουμε τα «σύνορα», αυτού του πλούτου, σε ελληνικό και μη, σε κυπριακόκαι όχι ελληνικό; Σολωμός και Κάλβος, Καβάφης και Νίκος Νικολαΐδης ο Κύπριος, Σε-φέρης, Ελύτης, Ρίτσος, Βασίλης Μιχαηλίδης και Μόντης, Μιχάλης Γκανάς και ΜιχάληςΠασιαρδής πόσο λιγότερο, πόσο περισσότερο Έλληνες είναι, και πόσο «ανάδελφοι»;

Η ελληνική γλώσσα, λοιπόν, δεν είναι ένα «ελέω θεού» προνόμιο. Κτάται, καλλιερ-γείται και αναπτύσσεται ένσκοπα και με κόπο (π.χ. ο Σολωμός). Η ελληνική δεν είναιμόνο ένα εργαλείο λειτουργικής συνεννόησης μεταξύ όσων τη μιλούν, μα όπως όλεςοι γλώσσες και αυτή, με τις πολλές της παραλλαγές, διαλέκτους και ιδιώματα, είναι φο-ρέας ψυχισμών και συμπεριφορών, και αγωγός ενός συγκεκριμένου ήθους με δικούςτης κωδικούς, εξελίξιμους μεν, αλλ’ αναγνωρίσιμους και διαρκούντες. Η δε προφοράτου κάθε Έλληνα τον προσδιορίζει περισσότερο, τον κάνει διακριτό, πιο ορατό και πιοσυγκεκριμένο. Σημαντικότερο, του δίνει την ταυτότητα ενός ιδιαίτερου «ανήκειν».

Ο Πανιερ. Μητροπολίτης Πάφου κ. Γεώργιος τελεί την Ύψωση του Τιμίου Σταυρούστον Ιερό Ναό μας (14η Σεπτεμβρίου 2013)

{61}


Ο (καλός) διανοούμενος Νίκος Δήμου έγραψε μετά τη δικτατορία το γνωστό βιβλίο,«Η δυστυχία του να είσαι Έλληνας». Κάποτε θα πρέπει να γραφεί ένα βιβλίο με τοντίτλο «Η δυσκολία του να είσαι Κύπριος». Γιατί σαφώς, ένας Κύπριος ασκεί καθημερινάκαι ενσυνείδητα το πολιτικό του δικαίωμα να είναι Έλληνας, ενάντια στην εσκεμμένηκαταπάτησή του από τους Τούρκους εισβολείς που προσπαθούν να απαλείψουν οποι-οδήποτε ελληνικό και θρησκευτικό στοιχείο από το κατεχόμενο κομμάτι της Κύπρου.Από το κομματιασμένο σώμα των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και το φυλετικόδιαμελισμό, που επιβλήθηκε με την εισβολή.

Η συστηματική και συνεχής καταστροφή της πολιτισμικής κληρονομιάς και ιστορίαςενός λαού, που συμβαίνει όταν αυτός εκριζώνεται από τον τόπο του με τα όπλα δεν είναιούτε τυχαία, ούτε περιστασιακή, ούτε ξέσπασμα στιγμιαίας παράκρουσης. Είναι η συ-νέχιση της βίας των όπλων επάνω στο λαό, με άλλο τρόπο. Η καταστροφή και ερήμωσητης Αμμοχώστου, της ιδιαίτερης πατρίδας μου, η σταδιακή εκρίζωση των Ριζοκαρπασι-τών και όλων των Καρπασιτών εγκλωβισμένων και η σύληση αρχαιολογικών χώρωνκαι βεβήλωση κοιμητηρίων και ιερών, συνιστά πράξη βίας επάνω σε όλους τους Κύπρι-ους, συνιστά πράξη βίας ενάντια στην παγκόσμια ιστορία και κοινότητα, εφόσον έναςπολιτισμός, όπως ο Κυπριακός, αλλοιώνεται με τη βία πάντα, όχι μόνον όταν καταστρέ-φεται με βόμβες, αλλά με τη βία πάντα, όταν παραχαράσσεται. Η Κερύνεια λέγεταιΚερύνεια και δεν επιδέχεται ψευδώνυμα. Η γλώσσα μας η Κυπριακή πέρασε η ίδια απόστενωπούς και κινδύνους εξόντωσης – πάντοτε όχι τυχαίας, ούτε περιστασιακής.

Κατά τον 15ο αι. ο χρονικογράφος Λεόντιος Μαχαιράς γράφει -και ο δικός του τρόποςγραφής είναι ο ίδιος αδιάψευστη μαρτυρία- πως κατά την περίοδο των Λουζινιανώνστην Κύπρο (12ος - 15ος αι.) «(τότε) αρκέψα να μαθαίνου φράνκικα, και βαρβάρισαν ταρωμαίκα, ως γοιον και σήμερον, και γράφομεν φράνκικα και ρωμαίκα ότι εις τον κόσμονδεν ηξεύρουν ίντα συντυχάννομεν».

Η φράγκικη κυριαρχία διήρκησε τρεις αιώνες και η (γενικώς) δυτική κυριαρχία στηνΚύπρο, μαζί με την Ενετοκρατία και την Αγγλοκρατία, ακόμη τρεις! Η γλώσσα μας πέ-ρασε ακριβώς τις ίδιες δύνες και τις δοκιμασίες που πέρασε ο δουλοπάροικος Κύπριοςτης Φραγκοκρατίας. Κύπριοι πέρασαν και από την Ιερά Εξέταση της Βενετίας, όπωςμας αποκάλυψε σε πρόσφατη διάλεξή του ο διακεκριμένος Κύπριος πολιτικός ιστορικόςΠασχάλης Κιτρομηλίδης.

Τόσο το σώμα της Κύπρου, όσο και το σώμα της Γλώσσας μας έδειξαν απαν-τοχή, αντίσταση και ικανότητα αυτο-επούλωσης στα βαθειά τραύματα μιας μα-κράς ιστορίας δυνάστευσης, από την οποία, σώμα και γλώσσα έπαθαν, αλλά καιέμαθαν πολλά.

{62}


Η παροικία μας στο εξωτερικό είναι μια εστία ιδιαίτερης πατρίδας, που εγκλείει, δεναποκλείει τις άλλες εθνότητες και τη μεγάλη βρετανική κοινωνία, μα προσπαθεί νασυμβάλει, με τη δική της ιδιοσυστασία και ικμάδα στο κοινωνικό, πολιτισμικό και πολι-τικό γίγνεσθαι της χώρας αυτής.

Ο δικός μας σεβασμός για την πολιτισμική ταυτότητα του «άλλου» δεν εγκλωβίζεταιστην έννοια «ανοχής» του «άλλου», μια έννοια χαριστική και συγκαταβατική. Ο ελλη-νικός πολιτισμός δεν υπήρξε ποτέ «ανάδελφος». Από τα Ομηρικά χρόνια έδειξε ιδιαί-τερη έφεση στην εξερεύνηση του κόσμου, όχι μόνο για λόγους οικονομικούς καιεμπορικούς αλλά και έφεση στην εκμάθηση της γλώσσας, του πολιτισμού και των τε-χνών και επιστημών του «γείτονά» του, του «άλλου» και του «ξένου». Ο Πυθαγόρας λέ-γεται ότι έμαθε μαθηματικά από τους Αιγύπτιους, ενώ το πάρε-δώσε των Κυπρίων μετους γύρω λαούς και τους πολιτισμούς τους δεν ήταν μόνο υλικό και εμπορικό. Οι Κύ-πριοι έχουμε καταφανή βυζαντινή και ανατολική, αλλά και δυτικότροπη παράδοση στηλαϊκή μουσική μας και εμείς επηρεάσαμε τη μουσική των λαών που μας κυριάρχησαν.

Στην Κύπρο, έξωθεν ιστορικές συμφορές και πολιτικά λάθη στα οποία μετείχαν ορι-σμένοι ντόπιοι των δύο κύριων κοινοτήτων δυσχεραίνουν, ακόμη και σήμερα, τις ομαλές

Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Πάφου κ. Γεώργιος προσφέρει εκ μέρους της Κοινότητας τιμητική πλακέτα στον τ. Πρόεδρο της Κοινότητας κ. Γιαννάκη Γιάννη,

την 10η Νοεμβρίου 2013

{63}


σχέσεις του κόσμου αφού η εισβολή και η κατοχή διαρεί φυλετικά Ελληνοκύπριους καιΤουρκοκύπριους. ΟΜΩΣ: Οι δύο κοινότητες στην Κύπρο έχουν να επιδείξουν αιώνωνσυνεργασία και ανάπτυξη κοινών πολιτισμικών στοιχείων, χωρίς την απορρόφηση ήισοπέδωση των μεν από τους δε. Κατά την περίοδο της τυραννικής Οθωμανικής Αυτο-κρατορίας στην Κύπρο, υπήρξαν τρεις κοινές εξεγέρσεις από Έλληνες Χριστιανούς καιΤούρκους Οθωμανούς ενάντια στην Οθωμανική καταπίεση.

Κοινοί εργατικοί αγώνες και απεργίες Ε/Κ και Τ/Κ σημαδεύουν την ιστορία μας κατάτη διάρκεια της Βρετανικής Αποικιοκρατίας στην Κύπρο.

Οι πολιτισμοί, αντίθετα με ό,τι διατείνεται ο Huntington, δεν συγκρούονται μεταξύτους: Η βία και τα όπλα εξοντώνουν λαούς και πολιτισμούς και η εξόντωση δεν στα-ματά στη φυσική καταστροφή του «εχθρού», αλλά στοχεύει ίσα στην ψυχή του: Τον πο-λιτισμό του και την καταστροφή του.

Η ίδια η ΕΕ αναγνωρίζοντας τον κίνδυνο ισοπέδωσης της γλώσσας και συνακόλουθατου πολιτισμού των λαών στη σύσταση μιας ενοποιημένης Ευρώπης, δίνει ειδική έμ-φαση και προνομιακή βοήθεια στις «μικρές» γλώσσες πολλών κρατών-μελών της. Τοανοσοποιητικό σύστημα του Κυπριακού οργανισμού είναι, ακόμη (αλλ’ ώς πότε;), υγιέςκαι αντιδρά αποτελεσματικά -κάποτε λιγότερο κάποτε περισσότερο- στα βίαια ταρα-κουνήματα στα οποία υπόκειται.

Η Ελληνική γλώσσα είναι μια τέτοια «μικρή» γλώσσα ενός μεγάλου πολιτισμού και ηΚυπριακή Ελληνική μια μοναδική εμπειρία, όχι μόνον επικοινωνίας αλλά και ιστορίας. ΟΚωνσταντίνος Ψυχάρης είχε πει πως Γλώσσα σημαίνει Ελευθερία. Τότε η δική μαςγλώσσα, μέσα από αιώνες δυνάστευσης και αποικιοκρατίας και συνεχιζόμενης κατοχής,εξακολουθεί να είναι το διαυγές ορόσημο προς την αείποτε διεκδικούμενη ελευθερία μας.

Η Ημέρα της Κύπρου σήμερα στον Άγ. Πεντελεήμονα στο Λονδίνο, είναι Μέρα Γιορ-τής της μικρής 50-χρονης Κυπριακής Δημοκρατίας μας. Ορίστε ο Ήχος και ο Λόγοςτης Κύπρου, που προφέρεται με διπλά, σκληρά σύμφωνα και πραγματώνεται με τοΉθος του σεβασμού του «άλλου», τη διαφύλαξη της ζωής και την ειρήνης «αγάπα τονπλησίον σου», και «ου φονεύσεις» είναι θεμελιακές αρχές του Χριστιανισμού.

Το Έλεος, μια έννοια αρχαία ελληνική και αργότερα Χριστιανική που ανεγείρεταιακόμη, με τα θεμέλια του Αγ. Παντελεήμονα, εδώ δίπλα μας. Το Έλεος πρώτον, γιαόλους τους άλλους βασανισμένους λαούς, εγκλωβισμένους, πεινασμένους και δυνα-στευμένους, και ύστερον για μας, όπως έλεγεν η Γιαγιά μου η Ολυμπιάς.

Έλεος και Ελευθερία για όλον το δοκιμαζόμενο, αγωνιζόμενο κόσμο, όπου γης.

Ζήτω η Κύπρος!

{64}


Ο ποιητής Τάσος Βυζάντιοςτης Δρος Περσεφόνης Γιαννέλου

ΟΤάσος Βυζάντιος είναι ένας πνευματικός άνθρωπος, που έχει ενδυθεί το ιερα-τικό σχήμα. Ένας άνθρωπος που διακονεί με την ίδια θέρμη την ποίηση, όπωςκαι τα πνευματικά θέματα της εκκλησίας. Τα δύο βιβλία ποίησης που εξέδωσε

πρόσφατα πραγματικά αποτελούν κόσμημα ευαισθησίας και μεθοδικότητας.

Ο πατήρ Αναστάσιος, ο συγγραφέας που βρίσκεται πίσω από το ψευδώνυμο ΤάσοςΒυζάντιος, οικοδομεί το έργο του με γνήσια, πανάρχαια / αρχετυπικά ελληνικά υλικά,όπως ο νόστος, η λιτότητα και η οικουμενικότητα. Νόστος που σιγοκαίει στις φλέβεςκάθε απόδημου Έλληνα, που υγραίνει τους οφθαλμούς και ριγεί τη συνείδηση. Λιτότηταπου συνδυάζεται με την επίγνωση της βαθιάς μας ιστορίας,- που εκπηγάζει από τοφτωχό χώμα και την άμμο της ελληνικής ακρογιαλιάς. Υλικά γήϊνα, που σκεπάζουν με-γάλα μυστήρια. Κατ ́αναλογία με τον «πτωχό στίχο», τον λιτό και απέριττο που κρύβειυψηλά νοήματα, που σαρκώνει ιδέες και αισθήσεις, που ως αρώματα πλανώνται στοναέρα. Οικουμενικότητα που αγκαλιάζει με το βλέμμα σύμπασα την ανθρωπότητα...

Η ιστορικότητα, όπως παρουσιάζεται στα ποιήματα της συλλογής, εκτός από την αύραπου διαπνέει τον κήπο της ιστορίας και δροσίζει τα φλογισμένα μας πρόσωπα, είναι καιφυλαχτό μνήμης: να μη λησμονήσουμε τα βήματα που προηγήθηκαν, να κρατήσουμεβαθιά μέσα μας την εικόνα του ονείρου, το πάτριο νήμα που μας μεταφέρει σε «ιστορικέςεποχές, όπου η ψυχή και το συναίσθημα κυβερνούσαν το μυαλό και, ίσως, καλά να έκα-ναν», όπως αναφέρεται στο ποίημα «Κίνηση».

Ο λόγος του Τάσου Βυζάντιου, όπως αρθρώνεται στην πρώτη του ποιητική παρουσία,στο βιβλίο «Φαεσφόρος Αίνος», είναι στέρεος. Φαίνεται να γνωρίζει τον μόχθο και τηναγωνία που απαιτείται για να υψωθεί ως το φως.

«Το ποίημα δεν τελειώνει ούτε εύκολα ούτε γρήγορα» αναφέρεται σε ένα του ποίημαο Τ.Β. Φαίνεται να κατανοεί ότι ο λόγος δεν είναι απλά μόνον η αστραπή που έρχεται ναφωτίσει ή να κατακαύσει. Δεν είναι μόνον η αυλαία που ανοίγει για να δούμε τον αθέατοχώρο. Δεν είναι τόπος του χρόνου ή τόπος του χώρου εγκιβωτισμένος σε λεκτική ακο-λουθία. Ο Τ.Β. φαίνεται να γνωρίζει ότι το ποίημα είναι όλα αυτά μαζί και ότι για να τε-χνουργήσεις την ποίηση, απαιτούνται ικανότητες αρχιτέκτονα που οικοδομεί ένα μικρόσύμπαν.

Ο λόγος του είναι συγκροτημένος, έχει αρχή, μέση και τέλος, ενώ διαπνέεται ολοκλη-ρωτικά από την πνευματική ευωχία του ορθόδοξου θησαυροφυλακίου. Αποφεύγει

{65}


ωστόσο τον κηρυγματικό λόγο, φανερώνοντας πηγαία έμπνευση και δωρεά. Η βαθιάτου ευαισθησία και ευλάβεια δονούνται από την παλλόμενη πίστη, που χαρακτηρίζειτον άνθρωπο ο οποίος αγωνίζεται να υψωθεί μέσα από την άσκηση την πνευματική,για να βρει τον μυστικό δρόμο, που οδηγεί στην αλήθεια.

Σε μια εποχή ελάσσονος γλωσσικής αυτοπεποίθησης και συνείδησης, που είναι προϊόντης ολοκληρωτικής κατάρρευσης των αξιών και των πατροπαράδοτων ερεισμάτων τουΕλληνισμού, φωνές σαν αυτή του Τάσου Βυζάντιου έρχονται σαν το λάδι να γλυκάνουντις πληγές και να απαλύνουν τον πόνο για τη σύγχρονη έκπτωση. Ταυτόχρονα, βάζουντο θεμέλιο λίθο για να ορθωθεί η νέα οικουμενική διάσταση - ο νέος μύθος, μέσα απότα πιο πλούσια ομηρικά δώρα. Αυτά δεν είναι άλλα από τις λέξεις της γλώσσας μας πουβαδίζουν αιώνες τώρα στα χώματά μας, αφήνοντας τα χνάρια τους έως τα πέρατα τουκόσμου.

Το δεύτερο βιβλίο του Τάσου Βυζάντιου έχει τον τίτλο «Όπου γης». Το εξώφυλλο, όπωςκαι εκείνο του πρώτου βιβλίου κοσμεί ένας εξαιρετικός πίνακας της ζωγράφου ΑθηνάςΜπετίνη - Καπράρα, ζωντανού μέλους της Ελληνικής Παροικίας στο Λονδίνο.

Στο βιβλίο αυτό ο ποιητής δείχνει εξαρχής τις προθέσεις του. Από τον τίτλο ακόμη κα-τανοεί ο αναγνώστης ότι ο ποιητής έχει ως κύριο σημείο αναφοράς το ταξίδι.

Αυτό φανερώνει τόσο η αφιέρωση στα παιδιά του, που τα χαρακτηρίζει ως πρόθυμουςσυνταξιδιώτες, όσο και το μότο από το Ημερολόγιο Καταστρώματος Β ́του Γιώργου Σε-φέρη: «το πρώτο πράγμα που έκανε ο θεός είναι το μακρινό ταξίδι».

Και πραγματικά από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του κόσμου, από το «εγένετοφως» ως τις μέρες μας ο κόσμος γνώρισε, γνωρίζει και θα γνωρίζει το αθάνατο ταξίδι.Το ταξίδι που δημιούργησε τον κόσμο και το στερέωμα, που δημιούργησε τον άνθρωπο,που και αυτός με τη σειρά του, σαν πιστή αντιγραφή της κίνησης του κόσμου βάδισεμέσα του, στο διηνεκές, για να βρει το προσωπικό του φως. Αυτό που οδήγησε στη δημι-ουργία του πολιτισμού και των ηθικών αξιών με τις οποίες πορεύεται ως τις μέρες μαςπροσπαθώντας να προσεγγίσει το σημείο της αγωνίας του, να ξεπεράσει τη φθορά καιτον θάνατο, να βρει προσπέλαση πέρα από το σκότος της ύπαρξης, στη μεταφυσική θε-ώρηση του φωτός που εξαγνίζει και εξανθρωπίζει, που καυτηριάζει, όπως θα έλεγε καιο Euros Bowen «τη ρίζα της ενοχής της γης».

Ο μυστικιστικός τόνος και η αναζήτηση της καθαρής όρασης διαπερνά ως μελωδικόςοιακισμός τους στίχους για να τους οδηγήσει σε παράταξη μάχης με τον αγνωστικισμόκαι την αγωνία που καθυποβάλλουν τον σύγχρονο άνθρωπο. Το πέρασμά του από τοΆγιο Όρος, το περιβόλι της Παναγίας, όπως το αποκαλούμε, τον μεταφέρει στην εμπει-ρία της βαθύτερης άσκησης, την «εμπειρία της ερήμου», που πρέπει να υποστεί ο ασκού-

{66}


μενος για να γευθεί τη δρόσο των ουρανίων, την πλήρη αποκοπή του από τον θόρυβοτων λέξεων, για να μπορέσει να φθάσει στην έννοια, μέσα από τα άπειρα εμπόδια. «Οκόσμος κοιμάται ήσυχος, η προσευχή ξαγρυπνάει», αναφέρει στο ποίημα «Στρατοκό-ποι», για να καταλήξει:

Οι�γλάροι�τραγουδούν�ασταμάτηταΈνα�δικό�τους�σκοπό

Αφυπνίζοντας�μια�κατοικημένη�πολιτείαΌπου�εδώ�και�χίλια�χρόνιαΔεν�εγεννήθηκε�κανείςΚαι�η�ματιά�ανοίγει.

Πιστεύουμε ότι σας παρουσιάσαμε έναν Έλληνα ποιητή που με την παρουσία του κο-σμεί και τον λόγο του ποιητή και το έργο της εκκλησίας. Οι δύο αυτές ιδιότητές του, τουιερέα και του ποιητή, αλληλοσυμπληρώνονται και εξασφαλίζουν στον Τ.Β. την ισορρο-πία και την αρμονία. Όπως αναφέρει ένας σπουδαίος κριτικός η διαφορά του μυστικούαπό τον ποιητή -στην προκείμενη περίπτωση του ιερέα από τον ποιητή- είναι ότι ο μυ-στικός παλεύει στη ζωή του να ενωθεί με τον Θεό, ενώ ο ποιητής επιζητεί να μεταφέρειτη γνώση που έχει αποκτήσει στον άνθρωπο. Ο ποιητής είναι κάτι σαν τον Προμηθέαπου μαρτύρησε για να προσφέρει το δώρο της φωτιάς στους ανθρώπους που έλιωνανστο σκοτάδι.

«Ανάστα, ο Θεός...» (Μεγ. Σάββατο πρωΐ 2013)

{67}


Ορθόδοξες στάσεις του Τιμίου Σταυρούτου Πρωτοπρ. Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα

Το 2013 ολοκληρώθηκε με μια μεγάλη ευλογία, η οποία προ-σφέρθηκε απλόχερα και γενναιόδωρα από τον ίδιο τον ΤίμιοΣταυρό του Κυρίου μας, αφού ένα αυθεντικό τμήμα του επι-

σκέφθηκε την Ομογένειά μας στην Αγγλία και φιλοξενήθηκε στουςΝαούς της.

Άρχοντες και πλήθη λαού της Κοινότητας υποδέχθηκαν στον Ιερό Ναό μας την 5η Δεκεμβρίου 2013 τμήμα του Τιμίου Σταυρού του Κ.η.Ι.Χ

{68}


Το Τίμιο και Ζωοποιό Ξύλο αναχώρησε, όταν ολοκληρώθηκε η ιερήαποστολή του, για να επιστρέψει τελικά στον χώρο φύλαξής του, πουείναι ο Πάνσεπτος Ναός της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα. Από εκείθα «βλέπει», θα «αγκαλιάζει» και θα αγιάζει εσαεί ολάκερη την Οι-κουμένη.

Στις ημέρες που έμεινε στην θεοφιλή Ομογένειά μας το ανεκτίμη-της αξίας και σημασίας για την πνευματική ζωή των Ορθοδόξων Ιερόαυτό Λείψανο, προσέφερε μεγάλες δωρεές σε όλους μας. Ανανεώ-θηκε κυριολεκτικά η πίστη μας. Πλήθη πιστών συνέρρευσαν στις εκ-κλησίες για να το προσκυνήσουν, να κάνουν ταπεινά την προσευχήτους και να παρακαλέσουν θερμά για μια απάντηση στα αγωνιώδηαιτήματά τους.

Μεγάλη εντύπωση μου έκανε ένας Άγγλος Ορθόδοξος, ο οποίοςμου ανέφερε ότι ακολουθεί τον Τίμιο Σταυρό όπου πηγαίνει. Κάθεημέρα, δηλαδή, πήγαινε να τον προσκυνήσει όπου ο Σταυρός βρισκό-ταν, ακόμα και σε μακρινές αποστάσεις.

Αυτό μου θύμισε το ευλαβικό έθιμο που έχουν οι Ρ/Καθολικοί καιοι Αγγλικανοί, που τοποθετούν στους τοίχους των ναών τους 14 ει-κόνες της πορείας του Ιησού προς το Μαρτύριο, για να θυμίζουν ταΠάθη του Χριστού. Το ονομάζουν «14 στάσεις του Σταυρού»! Τις ημέ-ρες της Μεγάλης Εβδομάδας δε, κάνουν λιτανεία και πορεύονται απότη μία εικόνα στην άλλη, από τη μία στάση στην άλλη, διαβάζονταςαποσπάσματα από το Ιερό Ευαγγέλιο.

Στη δική μας περίπτωση έγιναν πολλές στάσεις, όλες σε Ορθόδο-ξους Ναούς, της Ελληνορθόδοξης Ιεράς Αρχιεπισκοπής Θυατείρωνκαι Μεγ. Βρετανίας, αλλά και της Ρωσικής Μητρόπολης Σουρόζ. Κιόπου κι αν βρέθηκε το Τίμιο Ξύλο πλημύρισε τις ψυχές των ανθρώ-πων με πίστη, ελπίδα και αισιοδοξία, για ένα καλύτερο μέλλον, γιαμια ζωή γεμάτη από Χριστό!

{69}


Η Τέχνη της Ανατολής κατακτά την Εσπερίατου Πρωτοπρ. Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα

Aπό τα χρόνια της δια-κονίας μας στο Κάρδιφτης Νότιας Ουαλίας

συνδέθηκα με στενούς δεσμούςφιλίας με έναν ευγενέστατο φι-λορθόδοξο Αγγλικανό Ιερέα,τον π. Irving Hamer. Ο εν λόγωκληρικός με προσέγγισε πριναπό λίγο καιρό και μου ζήτησετη γνώμη μου και προτάσεις,αναφορικά με κάποιο ψηφι-δωτό που ήθελε να βάλει στηνείσοδο του Ναού του στο Κάρ-διφ.

Τελικά το ψηφιδωτό έγινε.Είναι ένα θαυμάσιο έργο πουπαριστάνει τον Χριστό Παντο-κράτορα σε καθαρά βυζαντινήμορφή και με ελληνικά γράμ-ματα. Το κατασκεύασε δε ο Ορ-θόδοξος Άγγλος καλλιτέχνης Aidan Hart, ο οποίος είναι επαγγελματίας αγιογράφος καιγλύπτης, και προωθεί την Ανατολική Ορθόδοξη Τέχνη στη Δύση.

Την Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου 2013, ανταποκρινόμενοι στην πρόσκληση του π. Irving, εί-χαμε την ευκαιρία να παρευρεθούμε στην επίσημη τελετή, που πραγματοποιήθηκε στονΕνοριακό Ναό του, που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Μαρτίνο, κατά την οποία ο τ. Αγ-γλικανός Αρχιεπίσκοπος του Κάντερμπουρυ Δρ Rowan Williams εγκαινίασε το υπέροχοψηφιδωτό του Παντοκράτορα.

Η χορωδία της Ενορίας έψαλε πολύ ωραία, και ο Αρχιεπίσκοπος Δρ. Williams έκανε μιαεξαιρετική ομιλία, στην οποία ερμήνευσε -με καθαρά Ορθόδοξα κριτήρια- τη βυζαντινήαναπαράσταση του προσώπου του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Στον καταληκτικό ύμνοακούστηκε κι ο δυναμικός αυτός στίχος: «O Mary’s Son, in you the far is near»!

Τελικά, αποδεικνύεται περίτρανα ότι η Τέχνη μπορεί να λειτουργήσει πολύ ευεργετικάστις διαχριστιανικές σχέσεις και με καταλυτικό τρόπο να δημιουργήσει γέφυρες επικοι-νωνίας μεταξύ Ανατολής και Δύσης!

{70}


Rowan Williams: Ο Φιλορθόδοξος Αρχιεπίσκοπος

του Πρωτοπρ. Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα

Πρόσφατα (κατά το 2013) κυκλοφόρησε στην Οξφόρδη ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο, τουΑγγλικανού Ιερέα και Καθηγητή Δρα Ανδρέα Goddard. Είναι ένα βιβλίο αφιερωμένο στοντ. Αρχιεπίσκοπο του Κάντερμπουρι Rowan Williams, και παρουσιάζει με ιδιαίτερα γλαφυρό

τρόπο την πνευματική κληρονομιά πουάφησε στους ομοδόξους του και γενικώ-τερα.

Ο Αρχιεπίσκοπος Williams υπηρέτησετην Αγγλικανική Κοινωνία, την Ακαδη-μαϊκή Θεολογία και το Οικουμενικό Κί-νημα για μακρά σειρά ετών, μέχρι τονΔεκέμβριο του 2012 που αποφάσισε ναπαραιτηθεί από τον θρόνο του Κάντερμ-πουρι. Διακρίνεται για τα Φιλορθόδοξακαι Φιλελληνικά του αισθήματα. Έχει με-λετήσει σε βάθος την Ορθόδοξη Θεολο-γία και Παράδοση (η διδακτορική τουδιατριβή ήταν αφιερωμένη στην ΡώσικηΟρθόδοξη Θεολογία και στον Βλαδί-μηρο Λόσκυ) και κρατά πάντα μια με-τρημένη στάση στις δια-χριστιανικέςσχέσεις.

Στο νεοεκδοθέν βιβλίο και στο κεφά-λαιο με τον τίτλο «Αγγλικανισμός καιΆλλες Εκκλησίες», και συγκεκριμένα στησελίδα 197, ο συγγραφέας αναφέρει ταεξής ενδιαφέροντα, για τη σχέση του Αρ-χιεπισκόπου με την Ορθοδοξία:

«...of�particular�significance�for�Rowan,�has�been�the�deepening�during�his�primacy�of�Anglican�relationships�withthe�Orthodox�churches.�Their�tradition�so�decisively�shaped�his�own�theology�and�spirituality�that�he�has�even�said�that“pretty�well�every�useful�thought�I�have�ever�had�on�Christian�unity�has�derived�from�my�studies�of�Orthodox�theology–�Orthodox�theology�rooted�in�the�Fathers.�Orthodox�theology�breaks�the�terms�of�western�debate�and�brings�it�to�a�dif-ferent�theological�level”.�The�personal�relationships,�nurtured�by�visits�to�the�Ecumenical�Patriarch�of�Constantinople(in�2003�and�2009)�and�hosting�him�at�Lambeth�in 2007,�were�clearly�strong,�but�the�most�significant�lasting�legacy�ofthis�particular�ecumenical�relationship�is�the�Cyprus�Agreed�Statement,�“The�Church�of�the�Triune�God”.�This�was�is-sued�in�2007�by�the�International�Commission�for�the�Anglican-Orthodox Theological�Dialogue�(ICAOTD),�a�Com-mission�on�which�Rowan�himself�served�from�1989�until�2003�as�it�worked�on�the�subject�of�the�report.�It�is�the�mostsignificant�agreed�ecumenical�statement�during�Rowan’s�primacy�and�one�in�which�he�personally�had�a�major�role».

Ο τ. Αγγλικανός Αρχιεπίσκοπος του Canterbury Δρ. RowanWilliams, μεταξύ του π. Αναστασίου και του Δημήτρη

Σαλαπάτα, την 22α Σεπτεμβρίου 2013, στο Κάρδιφ της Ουαλίας

{71}


Οι άγγελοι του Βογδάνουτου Πρωτοπρ. Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα

Ηβυζαντινή αγιογραφία είναι τέχνη ιερή. Είναι κατά βάσιν βέβαια ζωγραφική, αλλά μέσω αυτής τα πρόσωπα και ταπράγματα δεν αποδίδονται με νατουραλιστικό τρόπο. Παντού και πάντα υπάρχει στις εικόνες το πνευματικό στοιχείο.

Και ο κύριος σκοπός του δημιουργού είναι όχι να «φωτογραφίσει», αλλά να διηγηθεί μια ιστορία. Για το λόγο αυτό και τορήμα που συνήθως χρησιμοποιείται στην περίπτωση της αγιογράφησης είναι το «ιστορώ» κι όχι το ζωγραφίζω.

Το υπερβατικό στοιχείο είναι πάντα κυρίαρχο στις εικόνες. Η δόξα του ουρανού, η πνευματική διάσταση των μορ-φών και βέβαια η απεικόνιση προσώπων που δεν τα βλέπουμε γύρω μας στην ανθρώπινη καθημερινότητα, και βέ-βαια αναφέρομαι στους αγγέλους, είναι από τα κυριώτερα χαρακτηριστικά της εικονογραφίας.

Ένας αγιογράφος που γνωρίζει πολύ καλά αυτή τη θεωρία της βυζαντινής τέχνης και την χρησιμοποιεί και αξιο-ποιεί στο έργο του είναι ο εξαίρετος καλλιτέχνης των ιερών και των οσίων της πίστης μας, ο Θεσσαλονικιός ΘεόδωροςΒογδάνος. Ο εν λόγω αγιογράφος, όπως αναφέρει και το ίδιο το χριστιανικό του όνομα, έχει λάβει ως δώρο Θεού τηνέμπνευση και έχει καλλιεργήσει τα μέγιστα -κατά το ανθρώπινο- το χάρισμά του.

Ένα από τα βασικά και τακτικά επαναλαμβανόμενα στοιχεία της τέχνης του είναι και οι άγγελοι. Οι ιερές μορφέςτων αγγέλων, των αοράτων αυτών κι θείων επουρανίων δυνάμεων ασωμάτων, λαμβάνουν σάρκα και οστά στηντέχνη του Βογδάνου. Ο καλλιτέχνης δεν τους χρησιμοποιεί ως διακοσμητικά στοιχεία. Γνωρίζω πολύ καλά την αγ-γελολογία και ξέρει που, πότε και γιατί να τους τοποθετήσει στις εικόνες του.

Εντύπωση κάνει η καταπληκτική, σχεδόν θαυματουργική, αξιοποίηση των αγγέλων στις εικόνες του Βογδάνου,έτσι ώστε να απεικονίζουν κάτι συγκεκριμένο, απτό και άξιο, απόλυτα σχετικό με την όλη εικόνα και οπωσδήποτεθαυμαστό, από καλλιτεχνικής σκοπιάς.

Τα πρόσωπα των αγγέλων του Βογδάνου απεικονίζουν συναισθήματα. Ανάλογα με το εικονογραφικό περιβάλλονκαι το αγιογραφικό θέμα, μπορεί να χαρούμενοι, σοβαροί, λυπημένοι, μειδιώντες, αλλά πάντα είναι ευγενικοί καιμε μια υπερκόσμια λαμπρότητα και γαλήνη.

Τα χρώματά τους είναι φωτεινά και ποικιλόμορφα κι έχουν σύνδεση και αναλογία με το όλο έργο. Η χάρη τουςείναι ουράνια. Τα πτερά τους απλωμένα κι έτοιμα να τους μεταφέρουν γοργά εκεί που πρέπει για να επιτελέσουντο ιερό αγγελικό τους έργο. Οι άγγελοι του Βογδάνου είναι αληθινοί, είναι ζωντανοί, κι είναι πάντα παρόντες, κοντάμας, ως φίλοι και συμπαραστάτες μας στην ανοδική πορεία της χριστιανικής ζωής.

Άγγελοι του αγιογράφου Θεόδωρου Βογδάνου

{72}


Ορθοδοξία και Τέχνητου Πρωτοπρ. Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα

Μια μοναδική καλλιτεχνική έκθεση, με θέμα την Ορθοδοξία και τίτλο:«Ορθοδοξία: τρεις καλλιτέχνες, τρεις τεχνικές, ένα θέμα», παρουσιά-σθηκε στο Ελληνικό Κέντρο Λονδίνου, από τη Δευτέρα 15 Απριλίου

μέχρι την Τετάρτη 17 Απριλίου 2013.

Η έκθεση αυτή, που πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία του επικείμενουεορτασμού του Ελληνορθόδοξου Πάσχα, συνδιοργανώθηκε από τον ΣύνδεσμοΕλληνορθοδόξων Κοινοτήτων Μεγ. Βρετανίας και το Ελληνικό Κέντρο. Τε-λούσε δε υπό την αιγίδα του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Θυατείρων καιΜεγ. Βρετανίας κ.κ. Γρηγορίου, ο οποίος και την εγκαινίασε και την ευλόγησεμε την υψηλή παρουσία του. Υπεύθυνη διοργάνωσης ήταν η Βίκυ Σπανοβαγ-γέλη.

Στην έκθεση αυτή παρουσιάσθηκαν ιδιαίτερα και πρωτότυπα έργα του εξαί-ρετου αγιογράφου Ελευθέριου Φουλίδη, του βραβευμένου φωτογράφου ΔώρουΠαρτασίδη και του πρωτοπόρου καλλιτέχνη γυαλιού Γεωργίου Παπαδόπου-λου.

Την «τριπρόσωπη» αυτή έκθεση επισκέφθηκαν κατά το τριήμερο που ήτανανοικτή πολλοί επίσημοι, κληρικοί, διπλωμάτες, δημοσιογράφοι, εκπαιδευτι-κοί και μεγάλο πλήθος κόσμου, ελληνικής καταγωγής και Ορθόδοξης ταυτό-τητας, αλλά και άλλοι αλλοεθνείς και ετερόδοξοι, με σκοπό να θαυμάσουν ταμοναδικά έργα που παρουσιάσθηκαν σ’ αυτήν.

Είναι πολύ ενθαρρυντικό να γεύεται η Ελληνορθόδοξη Ομογένεια του Λον-δίνου τέτοιες ιδιαίτερες εκδηλώσεις, οι οποίες αποτελούν εορτή Ορθοδοξίαςκαι τολμηρό βηματισμό Ορθοπραξίας, και μάλιστα σε καιρούς δίσεκτους καιεν πολλοίς προβληματικούς, όχι μόνο οικονομικά και κοινωνικά, αλλά κυρίωςπνευματικά και ηθικά.

Η Ορθοδοξία είχε από πάντα μια μόνιμη και σταθερή διαλεκτική σχέση μετην Τέχνη. Αυτό αποδεικνύεται από τα πολλά, ποικίλα και πλουσιώτατα έργατέχνης που στολίζουν και κοσμούν τους Ορθόδοξους Ναούς και τις ΙερέςΜονές. Εικόνες, ξυλόγλυπτα, μεταλλικά έργα, σκαλισμένες πέτρες και μάρ-

{73}


μαρα, ψηφιδωτά, πολύχρωμα άμφια, αγιογραφημένα χειρόγραφα και τόσαάλλα καλλιτεχνήματα, βρίσκονται από τα αρχαία χριστιανικά χρόνια στο επί-κεντρο της λατρείας και της θεολογίας.

Η Τέχνη είναι προφητική, με την έννοια διδακτική. Οι Πατέρες υποστήριζανπαλαιότερα πως οι εικόνες είναι τα βιβλία των αγραμμάτων. Σήμερα, που δενυπάρχουν αγράμματοι, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι οι εικόνες είναιτα βιβλία των πολύ απασχολημένων με τόσα άλλα πράγματα ανθρώπων. Ηκάθε εικόνα, όπως επίσης και κάθε άλλο έργο χριστιανικής Τέχνης, έχει ναμας διδάξει μια ιστορία και μια αλήθεια. Η εικόνα κυρίως, δεν αποτυπώνει κα-θόλου ένα στιγμιαίο γεγονός, δεν μας δείχνει μια χρονική στιγμή, αλλά μαςμεταφέρει μια θεολογική έννοια και μας εισαγάγει σε μια διαπροσωπική

σχέση, ανοίγοντάς μας κυριο-λεκτικά ένα παράθυρο στονουρανό.

Η χριστιανική Τέχνη σημαί-νει επικοινωνία. Ευρισκόμενοςενώπιον των χριστια νικώνκαλλιτεχνημάτων ανάγεται οάνθρωπος σε επίπεδο υψηλό-τερο, όπου έχει τη δυνατότητανα επικοινωνήσει καλύτεραμε το θείο. Ευρισκόμενος όμωςεν τω μέσω τέτοιων στοιχείωνΤέχνης ανοίγει η ψυχή του καιμπορεί να επικοινωνήσει καιμε τους συνανθρώπους του μεκαθαρότερο και αγνότερο τρό-πο. Έτσι επιτυγχάνει και τηναπαραίτητη καρδιακή κοινω-νία με τον πλησίον.

Ένας βασικός χαρακτηρι-σμός που δίνεται στην χρι-στιανική Τέχνη είναι «ωραι-ότητα»! Οι Ρώσοι που παρα-κολούθησαν το 988 μ.Χ. τη ΘείαΛειτουργία στον ΚαθεδρικόΝαό της Αγίας Σοφίας στην

Ο Πρόεδρος της Κοινότητας κ. ΠαντελήςΔημοσθένους και ο Αντιπρόεδρος κ. ΧρήστοςΟρθοδόξου, λιτανεύουν τη νεοϊστορηθείσα

εικόνα της Αγ. Αγάθης(13η Σεπτεμβρίου 2013)

{74}


Βασιλεύουσα, μίλησαν στον Πρίγκηπα Βλαδίμηρο -μεταξύ άλλων και- με ταπαρακάτω λόγια: «Δεν�υπάρχει�πουθενά�αλλού�πάνω�στη�γη�τέτοια�λαμπρότητα,τέτοιο� μεγαλείο� και� τέτοια� ομορφιά...� Δεν� μπορούμε� να� ξεχάσουμε� αυτή� τηνωραιότητα»!

Αυτή η «ωραιότητα» είναι βασικό στοιχείο της Ορθόδοξης Πνευματικότητας.Έχει βέβαια αναφορά και στην Τέχνη, αλλά σχετίζεται οπωσδήποτε άμεσακαι οντολογικά με τη θεολογία και με την ίδια τη ζωή της Εκκλησίας. Ο σπου-δαίος Ρώσος θεολόγος Παύλος Ευδοκίμωφ έχει γράψει πως: «Η�περίφημη�ει-κόνα�της�Αγίας�Τριάδος�του�Ρούμπλιεφ�μας�προσφέρει�το�συναρπαστικό�θέαμααυτής�της�θείας�Ωραιότητος». Με τον όρο «ωραιότητα» εννοείται εδώ η Τρια-δική Θεότητα.

Αυτό στην ουσία σημαίνει πως το αισθητικά ωραίο στο χώρο της χριστιανι-κής Τέχνης προέρχεται και εκπηγάζει από τον ίδιο τον Θεό, ο οποίος αποδέ-χεται, ευλογεί και καταξιώνει το έργο του χριστιανού καλλιτέχνη. Με τηνάποψη αυτή προφανέστατα θα συμφωνούσε και ο Πλάτωνας, ο οποίος υπο-στήριζε πως «το�ωραίο�είναι�η�λαμπρότητα�του�αληθινού»!

Η χριστιανική καλλιτεχνία δεν είναι μόνο έμπνευση και γνώση, αλλά είναικυρίως βίωμα και εμπειρία. Με την σκέψη αυτή κατά νου ο σπουδαίος αγιο-γράφος και λογοτέχνης Φώτης Κόντογλου αναφέρει πως: «Οι�άγιες�εκκλησια-στικές�Τέχνες�δεν�θέλουν�να�στολίσουν�μόνο�το�Ναό�με�ζωγραφική,�για�να�είναιευχάριστος�και�τερπνός�στους�εκκλησιαζόμενους,�ή�να�τέρψουν�την�ακοή�τουςμε�τη�μουσική,�αλλά�να�τους�ανεβάσουν�στο�μυστικό�χώρο�της�πίστεως�με�τηνπνευματική�κλίμακα,�η�οποία�έχει�για�βαθμίδες�τις�ιερές�Τέχνες,�την�υμνολογία,την�ψαλμωδία,�την�οικοδομική,�την�αγιογραφία.�Αυτές�συνεργούν,�όλες�μαζί,�στονα�μορφωθεί�μέσα�στις�ψυχές�των�πιστών�ο�μυστικός�παράδεισος,�που�ευωδιάζειμε�ευωδία�πνευματική»!

Είναι οπωσδήποτε αλήθεια πως για τους χριστιανούς η Τέχνη είναι αναπό-σπαστο κομμάτι της προσωπικής μας πνευματικότητας και της προσευχήςμας. Για εμάς η Τέχνη δεν προσφέρει μόνο αισθητική συγκίνηση, αλλά κυρίωςπνευματική εμπειρία.

Για όλους τους παραπάνω λόγους η έκθεση αυτή για την «Ορθοδοξία» όντωςδημιούργησε δονήσεις, προσέφερε προβληματισμούς και ενέπνευσε Έλληνεςκαι ξένους, Ορθόδοξους και ετερόδοξους, δίνοντας αφορμή για μελέτη καιβίωση των διαχρονικών και αιώνιων αληθειών της Ορθοδοξίας!

{75}


Οι επίσημοι προσκεκλημένοι στην Ετήσια Κοινοτική Χοροεσπερίδα, την 10ηΝοεμβρίου 2013.

Κοινοτικό προσκύνημα στον Ι.Ν. Αγ. Μαρίας Μαγδαληνής στο St. Leonards-on-Sea(27η Μαΐου 2013).

{76}


ENGLISH

SECTION

{77}


Will Only the Orthodox Christiansbe Saved?

By Dimitris Salapatas

Ihave continuously heard within ecclesiastical circles that only peoplewithin the Orthodox Church, who are baptised in the OrthodoxChurch, will be saved after the Second Coming of Jesus Christ. The

Orthodox Church has the truth; it is the only Church which could claim tobe the One, Holy, Catholic and Apostolic Church, without changing itsdogmas, or introducing new ones, as Western Christianity has done. How-ever, Orthodoxy also believes and acknowledges that elements of the truthare to be found in the other Christian denominations and religions; that iswhy the Orthodox Church is in Official Dialogue and Relations with otherChristian Traditions as well as other faiths, on both a local and internationallevel.

However, who will be saved?This is an important question, es-pecially within the current ecu-menical circles, where dialogue iscrucial for all Christian Traditions.Will the Anglicans or the RomanCatholics be saved? In St.Matthew’s Bible we read, in re-gards to the Second Comingwhere the Son of man will judgethe nations (Matthew 25:31-46):

“When�the�Son�of�Man�comes�in�Hisglory,� and� all� the� holy� angels� withHim,�then�He�will�sit�on�the�throne�of�His�glory.�All�the�nations�will�be�gatheredbefore�Him,�and�He�will�separate�them�one�from�another,�as�a�shepherd�divides�hissheep�from�the�goats. And�he�will�set�the�sheep�on�His�right�hand,�but�the�goats�onthe�left.�Then�the�King�will�say�to�those�on�His�right�hand,�‘Come�you�blessed�of

Ο π. Αναστάσιος με μέλη της ΚοινοτικήςΝεολαίας ταξιδεύοντας με το καράβι προς

Ζάκυνθο, τον Οκτώβριο 2013.

{78}


My� Father,� inherit� the� kingdomprepared�for�you�from�the�founda-tion�of�the�world:�for�I�was�hungryand� you� gave Me� food;� I� wasthirsty�and�you�gave�Me�drink;�Iwas�a�stranger�and�you�took�Me�in;I�was�naked�and�you�clothed�Me;�Iwas�sick�and�you�visited�Me;�I�wasin� prison� and� you� came� to�Me’.Then� the� righteous� will� answerHim,� saying,� ‘Lord�when�did�wesee�You�hungry�and� feed�You,�orthirsty�and�give�You�drink?�Whendid�we�see�You�a�stranger�and�takeYou�in,�or�naked�and�clothed�you?Or�when�did�we�see�You�sick,�or�inprison,�and�come�to�You?’�And�theKing�will�answer�and�say�to�them,‘Assuredly,�I�say�to�you,�inasmuchas�you�did�it�to�one�of�the�least�ofthese�My� brethren,� you� did� it� toMe’.�Then�He�will�also�say�to�thoseon�the�left�hand,�‘Depart�from�me,you�cursed,�into�the�everlasting�fireprepared�for�the�devil�and�his�an-

gels:�‘for�I�was�hungry�and�you�gave�Me�no�food;�I�was�thirsty�and�you�gave�Meno�drink;�I�was�a�stranger�and�you�did�not�take�Me�in,�naked�and�you�did�notclothe�Me,�sick�and�in�prison�and�you�did�not�visit�Me’.�Then�they�also�will�answerHim,�saying,�‘Lord,�when�did�we�see�You�hungry�or�thirsty�or�a�stranger�or�nakedor�sick�or�in�prison,�and�did�not�minister�to�You?’�Then�He�will�answer�them,�say-ing,�‘Assuredly,�I�say�to�you,�inasmuch�as�you�did�not�do�it�to�one�of�the�least�ofthese,�you�did�not�do�it�to�Me’.�And�these�will�go�away�into�everlasting�punish-ment,�but�the�righteous�into�eternal�life”.�

This is an important Gospel reading, showing to us Christians what willhappen during Judgement Day. Therefore, we will not be judged accordingto how often we went to Church, how often we prayed, if we brought any-

Νέοι της Κοινότητας επισκέπτονται στη Ζάκυνθοτον Οκτώβριο 2013 το σημείο όπου έγραψε ο

Εθνικός μας Ποιητής Διονύσιος Σολωμός τονΕθνικό Ύμνο.

{79}


one to the Orthodox Church or whether we performed only good deedswithout faith. By acting in a good manner, helping others etc. does notmean that we will necessarily be saved. Living a life in Christ will allowus to be saved. But what the above passage emphasises is the fact of shar-ing; did we help ourneighbour, ourfriend and even ourenemy. If we loveour neighbour thenwe truly love God.As St. John explains:“If� someone� says,� ‘Ilove� God,’� and� hateshis�brother,�he�is�a�liar;for� he� who� does� notlove�his�brother�whomhe�has�seen,�how�can�helove�God�whom�he�hasnot� seen?” (1 John4:20).

The salvation ofevery human istaken care person-ally by God; that is why in this Gospel reading He says ‘I’, referring to any-one who is in need. God sees us through the people in need. God relatesto these people, to the suffering, as He suffered on the Cross for our salva-tion. Through the wounds of pain, of misery, of darkness, of death, we areeventually judged by God, who is not an unloving Judge, but a loving Fa-ther of us all. Through these examples of pain we are all given the chanceto be saved. Pain, illness, misfortune and any difficulty should be seen asa blessing, allowing us to reach theosis, to reach the true communion withGod. That is why it is crucial we respond to these instances, in order toreach our ultimate objective in life, the reason why Jesus Christ becameman, i.e. humanity’s salvation.

Προσκυνητές από την Κοινότητα επισκέπτονται την Ι.Μ. τηςΑναφωνήτριας στη Ζάκυνθο, τον Οκτώβριο 2013. Εκεί το 1580 ο

Άγιος Διονύσιος, ως ηγούμενος, έκρυψε και έσωσε από τουςδιώκτες του τον φονιά του αδελφού του.

{80}


A GAME OF THRONES:BEING ΙΝ SEARCH FOR A

SUITABLE THRONEFOR THE KING OF GLORY

By Lampros Anast. PsomasTheologian & PhD Candidate (Winchester University)

Athrone for the king of glory… We can close our eyes and imagine it: a goldenthrone no doubt, decorated with precious stones, destined for a glorious mightyking, victorious over his enemies, dressed in luxurious clothes; a magnificent

image, a manifestation of power. In a similar vein, to use an image more familiar, we canthink of a wedding: the bride and the bridegroom, dressed in their best clothes, constitutethe centre of everybody’s interest, honoured and loved by everybody.

A strange throne

In our Church we do have a King of Glory, who is also a Bridegroom. He appears inthe icons of the Holy Week: dressed in rags, with bleeding wounds, his face expressing

his immense pain. Exactly this iconbears the centuries-old inscription:the Bridegroom of the Church. Thecenturies-old inscription on theCross is far more revealing: the Kingof Glory. No gold, no preciousstones, no magnificence; only anaked suffering body. It is evidentthat our Christian perception of whata bridegroom or a king really lookslike is diametrically opposite to thesecular one. Where the secular placesgold and crowns, the ecclesial placesrags and thorns; where the secularplaces a magnificent impressivelydressed person, showing power, theecclesial places a naked body with

Προσκυνητές από την Κοινότητα επισκέπτονταιτην Ι.Μ. Πετράκη στην Αθήνα τον Νοέμβριο 2013

και προσκυνούν την τιμία κάρα της Αγίας Παρασκευής.

{81}


apparently no power at all; but why?

Leaving aside the theologically polysemous notion of the ‘Bridegroom’, whichcan potentially constitute the theme of another, future article, this article will focus onthe ‘King of Glory’. ‘Glory’ is a difficult and rather misunderstood notion. In our modernculture glory is almost identified with vanity. This point of view has developednowadays, as we tend to see things ‘realistically’. People try to pursue more tangibleaims, i.e. money and prosperity. There is no reason whatsoever to ask for anything else.Even glory and power comes with money; if we have the latter the former comes to usinevitably. It is said, about the famous personalities of the Greek Revolution of 1821, thatthey used to live just to be praised for their deeds and die just for their name to becomea song in the mouths of people. Such motives, nowadays, can be included simply in theword ‘stupidity’! Such vanity is pointless and leads nowhere. Death comes and theindividual becomes dust, having lost the opportunity to live in prosperity and happiness.

From a theological point of view, however, the notion of ‘glory’ possesses adifferent and very interesting meaning. To understand it, we have to turn our attentionto the Gospels, where Christ our Lord refers to His glory indicating His Passion and HisCross, in particular:

‘And there were certain Greeksamong them that came up to worshipat the feast. They came therefore toPhilip, which was of Bethsaida ofGalilee, and desired him, saying, Sir, wewould see Jesus. Philip cometh andtelleth Andrew; and again Andrew andPhilip tell Jesus. And Jesus answeredthem, saying, the hour is come, that theSon of man should be glorified. Verily,verily, I say unto you, except a corn ofwheat fall into the ground and die, itabideth alone; but if it die, it bringethforth much fruit’ (John 12: 20-24).

This extract is approached nationalistically bymany Greeks, as a proof for the importance ofthe Greek nation for Christianity. The patristictradition of our Church approaches the extractdifferently. Indeed, Christ’s answer issomewhat odd. His disciples informed Him

Προσκυνητές από την Κοινότητα μπροστά στον Ι.Ν. Αγ. Νεκταρίου στην Αίγινα, τον Νοέμβριο 2013.

{82}


that there were some Greeks asking to see Him [it is worth noting here that since the‘Greeks’ were there to ‘worship at the feast’, i.e. the Pascha of the Jews, they were Jewsobviously not in race but in religion: Jews coming from the ‘gentiles’ – converts]. Insteadof giving an answer like ‘good, let me see them’ or ‘tell them I’m busy and ask them toleave’, which are answers that we would have given in Jesus’ place, He said that it wastime for Him to be ‘glorified’. With this response Christ referred to something new,something that did not concern only Jews – as it was the case until then – but somethingthat concerned the gentiles too. In order to explain what he meant, Jesus used the little

parable of the ‘corn of wheat’: it has to diein order to bring fruit. In other words, it isdeath alone that brings life for many. If weassume that Christ was not to die, then Hislife in the world, His miracles and Histeachings would stay meaningless,offering just one more – among those ofmany others, such as the ancient Greekphilosophers or Buddha and Confucius –ethical teaching, one more set of norms –catalogue of commandments. But, by Hisdeath, He trampled over death, as wetriumphantly chant at Easter. It is,therefore, of vital importance for Christ todie in order to give us back life. Not onlydid Christ our King not feel ashamed ofthe Cross – a humiliating way for a personto die – but also He took the Crosswillingly, as He saved all the created worldand especially all human nature: the

generations before Him, His contemporaries and all those who followed and will followuntil the schema of this world departs. Such a great accomplishment constitutes Christ’sglory, in spite of Christ already being glorious as God.

This great deed was achieved by His sacrifice on the Cross, because we know now verywell that after the Cross, comes the Resurrection. So that we know now very well thatthere is no Resurrection without the Cross. It is precisely the Cross and the subsequentdeath of Christ that brings Resurrection and life everlasting. It is, therefore, proper toclaim that we have located a throne suitable for our King of Glory, in pain, naked andhumiliated as he appears before us: the Cross. And this throne is not suitable for Himbecause He deserved it. On the contrary, what makes Him dearer to us is His innocenceand, what is more, the fact that he could have avoided everything. He only needed toact as a powerful mighty God in order to send His enemies away, trembling in horror

Χορευτές του Ελληνικού Κολεγίου Αγ. Παντελεήμονος, με τη δασκάλα τους

Άντρια Παρασκευά, τον Ιούνιο 2013.

{83}


and fear. This throne is suitable for Him only because He voluntarily chose it and becauseby the Cross – and by the Cross alone – He achieved the complete and absolute salvationHe came to bring on earth in the first place.

Quitting power?

This sacrificial understanding of glory seems sentimentally moving. It is not only that,nonetheless. It is a reality of spectacular effect! Our modern culture understands onlythe individual’s interest as sufficient motive for human actions. In our everyday life wetry to locate the interest that one had in order to comprehend one’s motives and actions.Everything seems to be a ‘game of thrones’, a game for power and control. Although Iam not a linguist, I shall attempt a distinction, which I consider necessary. There are twosynonyms: power and strength. Despite their similar meaning they seem to bear adifference. Power refers, among other meanings, to something that somebody earns. Forinstance, a man living in poverty possesses no power at all. The Prime Minister, on thecontrary, possesses immense political power. Power in this sense is connected with theoffice and not the personality of the individual. Strength, however, can be a differentthing. It is something that somebody possesses inherently. It may be that the PrimeMinister has less strength than somebody living in poverty. God is understood aspossessing inherently both, power and strength. He appears in the Old Testamentpunishing His enemies, destroying mercilessly those who turn against Him. This image,however, is incompatible with His New Testament image of love and compassion. HasGod changed? I don’t believe so. Our understanding of Him changed. In order not tounderstand Him as a mighty king, a leader to lead His people to victories, a slaughtererof His enemies, He was born in a cave, warmed by the animals surrounding Him, livedin poverty having no place to lay His head (Mat. 8:20) and died as a criminal amongcriminals. Saint Paul enclosed all these in the notion of ‘kenosis’ (Philip. 2:7). He came asa servant, quitting His might, in order to show us that He is not a powerful king but aloving father. It follows then that we are not His servants, obeying Him out of fear, butHis children and heirs, following Him out of love and adoration (Gal. 4:4-7).

This is clearly mirrored in the case of the Cross. Christ appears vulnerable with nopower. He possesses no office, He is of no importance. He matters less than PontiusPilate, who ordered His crucifixion. Christ, as God, is mighty, powerful and strong nodoubt; He voluntarily and willingly quits, however, His power in order to sacrificeHimself on the Cross, for the salvation of people. It is exactly this voluntary resignationthat shows His power, for, in spite of His weakness on the Cross and His death, He risestrampling down death.

This reality explains why Saint Paul, despite his ill health and the enormous difficultieshe faced, managed to evangelise the gentiles; why vulnerable people, with no power and

{84}


authority – but with profound personal strength, stemming from their faith – were ableto die for Christ and become the holiest among the Saints: the martyrs. It should notescape our attention that ancient anonymous authors of the Church described themartyrdoms suffered by young, beautiful and fragile girls or by old weak women withadmiration and enthusiasm. It is exactly the lack of power among human beings thattransparently manifests the strength of God: ‘for my strength is made perfect inweakness’ (2 Cor. 12:9). The Cross is the manifestation of Christ’s strength. Martyrdomis the manifestation of His strength, through the martyrs’ Cross-like experience. Preciselythis experience is the glory of the Saints, as it is the strait and narrow gate, through whichthey passed to reach Christ (Mat. 7:14). This is why we celebrate the day of their finalmartyrdom and death as their true birthday; the day they lost all their power andstrength is the day they gained everything being reborn in Christ, the day when theywere glorified. In a similar vein, the saints who die in peace have reached the same levelby quitting everything – following Christ’s kenotic example – in order to live an asceticlife. They achieve the life in Christ through three levels, according to ascetic literature,i.e. purification, illumination and deification. The analysis of this process is a practicalrather than theoretical issue. Let us then restrict ourselves to the point that interests ushere. The last stage, that of the deification, constitutes the end of the process, the life inChrist in all its fullness. The fact, therefore, that this stage is also called ‘glorification’ isnot a coincidence. As it was mentioned in the case of the martyrs, to live in Christ or, tobe more precise, Christ to live in the individual (Gal. 2:20) constitutes the glory of ahuman being.

The true power

We now can move to our last point. After showing how the Cross constitutes the gloryof Christ, being the suitable throne of our King, our loving Father, we also showed howthe martyrs and the rest of the Saints were able to experience the same glory in theirmartyrdom. There is a reasonable question left: what all these have to do with us? Weare neither martyrs nor Saints; how then are we going to reach our glory?

It has to be made clear, right from the beginning, that the Saints are not aliens withextraterrestrial power. They are human beings as all of us. They were not without sin,for only God is sinless. They have had the same problems as all of us. They often sufferedmore than any one of us. What was their difference? Why did they achieve their glory, aglory that seems so distant to us? It is because the experienced every problem, everysuffering as a blessed and not as a hateful burden – as a Cross. This can be clearly seenin the life of Job. The Church has wisely arranged the reading of the book of Job duringthe Holy Week in order to show, not only how the passion of Christ was foreshadowedin the Old Testament, but also how we, sinful humans, can experience the Cross. Job losteverything, property and children, suddenly and unexpectedly. Although he refused to

{85}


say anything against God, he wonderedwhy all these misfortunes had foundhim. His friends told him that his sinswere responsible for the fair punishmentof God. Job knew that he was not perfect– Christ on the Cross was totally innocent– but he also knew that God’spunishment was more severe than hissins could excuse – in Christ’s case it wastotally unjustifiable. Job was blessed byseeing God and God reminded Job ofeverything He had done for humans andall creation. Job replied:

‘I�have�heard�the�report�of�thee�by�the�earbefore;�but�now�mine�eye�has�seen�thee’�(Job

42:5).�

Through suffering, through his personal cross, Job managed to be glorified, i.e. his eyessaw God.

There is no human being alien to the experience of sadness, sorrow and pain. It is notuncommon then to hold God responsible for such experiences and blame Him. A HighSchool teacher recently asked his students to reply to the question of wars and killingsand their relationship with God. One student replied that we often hold God responsiblefor our misfortunes. Where are You? Why me? Why don’t You intervene to stop it? But,according to the same High School student, we never consider our achievements as Hisgifts. We blame God more easily than we thank God. Another image as an example:When we want to give a gift to a child (daughter, son, niece, nephew etc.) we try to pickthe best. We often do not want to spend money for more serious reasons, but for a gift toa kid we are willing to give more. When we bring the gift to the child, the child does notlook at us, but, rather at our hands. The child grabs the gift without gratitude. Theparents’ intervention - ‘say thank you’ - can possibly achieve something. The childbelieves that they possess the gift, forgetting the person who brought the gift. They areunaware of the thoughts and sentiments of the person who brought the gift. Ourrelationship with God is quite similar. We do not tend to think of God, as we tend tothink of what we achieve or have, in terms of possession and not in terms of a gift offered.When the time comes for the gift to be lifted from us, then we tend to remember Godand consider His action as punishment. However, it is only through the cross-likeexperience in our lives that we can approach Him, as Job realised and as Christ Himselfshowed us by suffering on His own Cross. It is only through suffering that we achieve

Από το Χριστουγεννιάτικο Δείπνο στο εστιατόριο Sea Pebbles του Εκκλ. Επιτρόπου

κ. Σάββα και της συζύγου του Μαρίας Ανδρέου,την 8η Δεκεμβρίου 2013.

{86}


the humble, in secular terms, yetprofound and existential glory. It is onlythrough our glorification that weexperience – as much as our weaknessallows us – His glory in Resurrection.

The above constitutes by no means atheological analysis of the meaning of theCross. It only attempts to share somethoughts on the Glory of Christ and onthe Cross as His throne. If a king’s throneis the manifestation of his power, theCross, the throne of our King, our lovingHeavenly Father, constitutes themanifestation of his resignation from

power. This is His true power. Thus, the above article endeavours, finally, to suggest away to understand the meaning of glory and power in our lives: not in financial profitand prosperity, but in suffering and pain. The latter is even easier. Not all people prosper,but all people experience pain. Let’s make the best of it.

Bibliographical note:

I avoided references and footnotes in order not to bother the reader with academicobsession with details and the ghost of plagiarism. My thoughts, for which I am entirelyresponsible, did not appear out of nowhere. I was inspired and impressed by somepatristic writings such as St. Gregory of Nyssa’s oration�to�Pulcheria�for�consolation and bythe 13th Catechesis of St. Cyril of Jerusalem. I was also inspired by some modern works.First, by the profound and beautiful address made in 1971 by the great Romaniantheologian Fr. Dumitru Staniloae, of blessed memory, to the convent of the Incarnationat Oxford: The�Victory�of� the�Cross (Oxford: SLG Press, 2001); by the fundamentallyimportant book that the late Fr. John S. Romanides wrote Ρωμηοσύνη,�Ρωμανία,�Ρούμελη[Romeosyne,�Romania,�Roumeli]�(Thessaloniki: Pournaras, 20023); by the pioneering andoriginal work by Vasilis Karapostolis, Διχασμός�και�Εξιλέωση:�Περί�Πολιτικής�Ηθικήςτων�Ελλήνων�[Division�and�Atonement:�On�the�Political�Morality�of�the�Greeks]�(Athens:Patakis, 2010); by the insightful and path-breaking book by Theodoros Ziakas,Πατριδεγωφάγος:�Η�Νόσος�της�Πόλεως� [Homeland-ego-eater:�The� Illness� of� the�City](Athens: Armos, 2012); and last, but not least, by the address made by Fr. John Behr inAthens on 21 February 2014 titled: ‘Dying to Live: The Role of Death in Life andBecoming Human’, which remains unpublished.

Αγιασμός στο Ελληνικό Κολέγιο Αγ.Παντελεήμονος - Τμήμα Παρασκευής,

την 27η Σεπτεμβρίου 2013.

{87}


game of thrones: being in search for a suitable throne for the king of glory

Documents