emek piyasasının Özellikleri ve türkiye İçin Öneriler
TRANSCRIPT
7Ocak 98
ÝÞLETME ve FÝNANSÝKTÝSAT
incele
me
-
a
raþt
ýrm
aEMEK PÝYASASININ
ÖZELLÝKLERÝ VE
TÜRKÝYE ÝÇÝN ÖNERÝLER
Dr. Melike BÝLDÝRÝCÝ*Dr. Tahsin BAKIRTAÞ**Dr. Sohbet KARBUZ***
*Yýldýz Teknik Üniversitesi Ýktisadi ve Ýdari Bilimler Fakülltesi **Sakarya Üniversitesi Sapanca Meslek Yüksekokulu***OECD Araþtýrma Bölümü
ABSTRACT
THE PECULIARITY OF LABOURMARKET AND OFFERS FOR TURKEY
This article deals with employment andunemployment in a macroeconomic framework.
Unemployment rates in almost all OECDeconomies have risen and persisted at higher levelssince the first OPEC shocks in the 1970s. Someeconomists have argued that the highunemployment is sourced in instutionalarrangements in the labour market .
Our aim is, rather , to argue in favour of aspecific aproach, with a nonequilibrating labourmarket in the center of analysis. We will investigatethe microfoundations of unemployment anddiscusses the microeconomic incentives andopportunities for unemployment workers.
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00
8 Ocak 98
ncelemeiaraþtýrma
Bu çalýþmanýn amacý emek piyasa-sýnýn özellikleri bilinmeden önerilenpolitikalarýn iþsizlik sorununu çözeme-yeceðini belirterek önce emek piyasasýözelliklerini daha sonra ise uygulanýlmasýgereken politikalarý tartýþmaktýr.
Emek piyasasýnýn son 40 yýl boyuncagösterdiði özellikler gözönüne alýndýðýn-da yavaþ bir evrime maruz kaldýðý söyle-nebilmektedlir.
Günümüzde çoðu ülkede, emekpiyasasýnýn yapýsal þekilleri ya stabl yadason derece duraðan özellikler göster-mektedir.
Ekonominin yapýsal özellikleri1960�lardan beri doðal oranýn artmasýnaneden olmuþtur. Bunlar 1
1-Emek gücünde gençlerin payý veasgari ücret uygulamalarý
2-Ýþsizlik yardým programlarý3-Ekonominin deregülasyonu, üretim
yapýsýndaki deðiþme4-Bölgesel ve sektörel mobilitenin
eksikliði5-Gelir vergisi ve ücret dýþý emek
maliyeti ve6-Emek gücünün kompozisyonun-
daki deðiþme doðal oraný yükseltmiþtir.Ekonomistlerin politika önerilerini
incelemeye 1950�lere dönerek özellikle debatý ülkelerinin geçirdiði aþamalarýgözönüne aarak baktýðýmýzda dört aþamakarþýmýza çýkmaktadýr. Bu aþamalar,
1-1950�ler düþük enflasyon ve düþükiþsizlikle nitelenebilecek dönem
2-1960�lar iþsizlik tehdidi vehükümete iþsizliði önlemek için
ekonomistlerce enflasyonun teklif edildiðidönem
3-1970�ler yýðýmlý iþsizlik vehükümetlere iþsizliði bastýrmak içinyüksek ve hýzlana enflasyonun telkinedildiði dönem
4-1980�lerden günümüze kadar isestabilite için fiyatlar gibi iþsizliðin yüksekseviyelerini kabul etme.
Batý ülkelerinde bu geliþmelerinilginç yaný, 1970�lerden beri yaþananenflasyon ve iþsizlik birlikteliðidir.Ekonomistler, bu duruma çeþitli çözümüretmiþlerdir ancak çözümlerin hiçbiri tamdeðildir. 1980�lerin sonuna kadar iseekonomistler ve politika yapýcýlar arasýndatrade-off�daki iþsizliðin genel iþsizlikolduðu görüþü vardýr.
Ülkelerin yüzyüze olduðu bir diðersorun düþük verimlilik problemidir.Teknoloji, globalizasyon, esneksizlik,refah devleti uygulamalarý bu sorunagetirilen açýklamalardan bir kýsmýdýr.Teknoloji servetin kaynaðýdýr ve düþükverimli iþlerde verimliliði arttýracaktýr.Globalizasyon ticaretin tuzak kelimesidir.Ticaret servetin diðer kaynaðýdýr. Ülkelerarasýnda yükselen servet onlar arasýndaücreti arttýracaktýr. Ticaret kendisi yabancýrekabete sýnýrlar koyar. Esneklik yadarefah devleti argümanlarý iþsizliðiaçýklayabilir.2 Ancak düþük verimliliðiaçýklayamaz.
Günümüzdeki evrimsel deðiþiklik isetrade-off�daki iþsizliði emek verimliliðinindaðýlýmý ile iliþkilendirmektedir. Genel-likle kabul edildiði gibi, verimlilik/çýktýkorelasyonu için alternatif bir açýklama
1-Prado-R.B.,� The Persistence of Unemployment and Natural Rate in Spain�, InternationalAdvances in Economic Research, 1995(1-4), s.424
2- Batýnýn bazý ülkeleri iþsizliði düþürüyor gibi gözükmekte ise de ücret eþitsizliði yüksekliðinikorumaktadýr. Yaratýlan istihdam, fertlerinden birinin zaten çalýþtýðý ailelerden birine gitmektedir.
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00
9Ocak 98
ÝÞLETME ve FÝNANSÝKTÝSAT
emek gömülemesidir. Emek gömülemesive konjonktürde personel politikasýfirmalarda deðiþmektedir. Tecrübeli emeküretim faktörünün sabit yada sabit benzerifaktörüdür. Summer�da emek gömüleme-sini açýklamada emeðin verimliliðinikullanmýþtýr. Yüksek verimli iþçilerin iþ-sizlik riskini daha az düþük verimli iþçile-rin iþsizlik riskini daha çok taþýdýðý kabuledilmektedir. Yüksek verimli iþçiler çokyönlüdür daha düþük gelir gruplarýnaiþsizlik riskini kaydýrabilmektedir. Yanikriz dönemlerinde, yüksek verimli iþçileremek piyasasýndan diðerlerini kov-maktadýr.
Emek piyasasýnýn gösterdiði özellik-leri açýklamada yapýþkanlýklar ve rijitlik-lerden hareket edilmekteve yapýsal özel-likleri doðal oranýn tanýmýnýda deðiþtir-mektedir.NAIRU (enflasyonu arttýrmayaniþsizlik demektir.Ýþçilerin reel ücret hedefi,emek prodüktivitesi ve firmanýn mark-upgeniþliðiyle belirlenmiþ, olasý reel ücretdengesidir. Ýþçiler ve firmalar arasýndakigüç dengesiyle belirlenmektedir. Mikrotemeller emek ve mal piyasalarýndaki ek-sik rekabet teorileriyle iliþkilendiril-mektedir.) oraný zaman içinde sabit yadaderecelidir3.Ýþsizliðin gerçek oraný veNAIRU farklýdýr. Çünkü NAIRU�da anah-tar enflasyondur. Naýru�yu þekillendirenemek piyasasý özellikleri ise þunlardýr.
1-güven ve iyi ahlak sorunu,2-iþsizlik sigortalarýnýn etkisi,3-uzun dönem ücret sözleþmeleri,4-menü maliyetleri5-içerdekiler-dýþardakiler yaklaþýmý6-etkin ücret7-zýmni sözleþme8-histeresiz dir.1-Uzun Dönemli SözleþmelerÜcretlerin, sözleþme ile belirlenmesi
hemen her ülkede geçerli bir sistem ol-makla beraber sürelerinde farklýlýklargözlenmektedir.4
Sözleþme süreleri, reel deðiþkenlerietkilemektedir, çünkü ücretlerin deðiþimi,ancak sözleþmenin izin verdiði ölçülerde-dir. Bu durum COLA kavramýný günde-me getirmektedir.COLA, ülkenin enflas-yona uygun olarak ücret artýþý saðlamasýdurumudur.5 Tam COLA firmalar tarafýn-dan arzulanmamaktadýr, çünkü risklidir.Ücretlerin endekslenmesi bütün ekono-miyi, iþçilerin çoðunluðu sendikalý olmasadahi, sendikasýz kesim, sendikalý kesiminücretini takip ettiði için, etkilemektedir6 .
Gray�e göre, endeksleme, fiyat düze-yinin deðiþimini, yani, adaptasyon hýzýnýarttýrmaktadýr; çýktý üzerindeki etkisi ise,þoklarýn doðasýna baðlýdýr. Verimlilik þok-larýnda, çýktýnýn tepkisi artarken, nomi-nal þoklarda, reel etkiler azalmaktadýr7 .
3-NAIRU ile yapýlmýþ çalýþma için bkz. Cromb, R. A Survey of Recent Econometric Work onthe NAIRU, HM Treasury, London, 1993
4-Uzun Dönem sözleþmelerle ilgili olarak bkz. Holmstram B.,� Equilibrium Long-Term LaborContracts�, The Quarterly Journal of Economics, 1983(98), s.392
5- Sendeleyen sistemde, örneðin her yýl için enflasyonun üzerinde % 30 artýþ saðlanmasýöngörülüyorsa, buna, �tam COLA� enflasyon oranýnýn yarýsýný kapsayan bir artýþ saðlanýrsa,�yarým COLA� denilmektedir.
6-Gordon, Macroeconomics, 1994,s.2247-Gray, J.�Wage Indexation: A Macroeconomic Approach�, Journal of Monetary Economics, 1976(3), s.221-35-Gray, J.,� On Indexation and Contract Lenght�, Journal of Political Economy, 1978(86), s.1-18
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00
10 Ocak 98
ncelemeiaraþtýrma
Emek piyasalarýnda, sýk yapýlan ücretgörüþmelerinin maliyetli olduðu noktasýn-dan hareket edildiðinde, Menü Maliyet-leri�ne ulaþýlmaktadýr.8 Menü maliyetlerinedeniyle ücret görüþmeleri aralýklý yapýl-maktadýr. Ayrýca, detaylý ücret sözleþme-leri de maliyetli olmasý nedeniyle olanaklýolmamaktadýr. Yani, bir bakýma, menümaliyetleri ücret esnekliðini engellemek-tedir. Bu duraðanlýk nedeniyle de, tamoptimizasyondan sapýlmaktadýr, çünküfiyat deðiþtirmek maliyetlidir.
2-Ýçerdekiler-Dýþardakiler Yakla-þýmý ile emek piyasasýndaki rant paylaþý-mýna açýklama getirilmeye çalýþýlmakta-dýr.9 Bu açýklamada iþsizlik, içerdeki vedýþardaki iþçiler arasýndaki çýkar çatýþ-masýndan doðmaktadýr.
Ýçerdekiler-dýþardakiler modelini, A.Lindbeck ve D.J.Snower þekillendirmiþ-lerdir. A.Shaked ve J.Sutton, içerdekile-rin pazarlýk gücünün rasyonel açýklamasý-ný saðlamýþ; yaklaþým , Solow tarafýndangeniþletilmiþtir. Ýþsizliðin zaman baðýmlýsonuçlarý, O.J.Blanchard ve L.H.Summertarafýndan geliþtirilmiþ; etkin ücret ile
iliþki, yine Lindbeck ve Snower tarafýndankurulmuþtur10 .
Ekonomide, üç tür iþçinin varlýðýkabul edilmektedir:
1-içerdekiler, tecrübeli iþçilerdir;çeþitli emek güçlerince korunmaktadýrlar,ve deðiþtirilmeleri firma için maliyettaþýmaktadýr.
2-Dýþardakiler, iþsiz yada ikincilsektörde çalýþmaktadýrlar; korumasýzd-ýrlar, ve içerdekilerin yerinde olmayýarzulamaktadýrlar.
3-Yeni girenler tecrübesizdirler;içerdekilere dahil olmayý arzulamak-tadýrlar.
Bir firmanýn toplam iþgücü=içerdekiler+ yeni girenler dir.
Ücret politikasý ise içerdekilercebelirlenirken dýþardakiler için hiçbir teþviksöz konusu deðildir.
Bu model üç yaklaþým kullanýlarakincelenmektedir,
1-Ýþe alma ve Ýþten çýkarma mali-yeti: iþe almanýn ve iþten çýkarmanýn kla-sik maliyetleridirler: iþe alma maliyetin-
8-Menü maliyetleri ile ilgili açýklama için bkz. Caplin S.A. ve Spulber D.,� Menu Costs and The Neutrality ofMoney�, Quarterly Journal of Economics, 1987(102-4), s.704-24-Sheshinski E. ve Weiss Y.,�Inflation and Cost of Price Adjustment�, Review of Economic Studies, 1977, s.287-303-Mankiw, N.G.,�Small Menü Cost and Large Business Cycle a Macroeconomic Model of Monopoly�, Ouarterly
Journal of Economics, 1985(100), s.529-379-Bildirici, M., �Yeni Keynesçi Ýktisatta Emek Piyasasý�, Sosyal Bilimler Dergisi, 1997(3-1), s.28-2910-Bkz. Ball L.� Insider and Outsider: A Review Essay�, Journal of Monetary Economics, 1990-Lindbeck,A., ve Snower,D.J. �Explanations of Unemployment�, Oxford Review of Economic Policy, 1985- Lindbeck,A, ve Snower ,D.J.,� Wage Setting , Unemployment, and Insider-Outsider Relations�, American Eco-
nomic Review, 1986(76-2), s.235-Lindbeck,A., Snower,D.J.,,�Efficiency Wages Versus Insider and Outsider; European Economic Review, 1987(31),-Lindbeck,A., ve Snower,D.J., �Cooperation, Harasment, and Involuntary Unemployment: An Insider-Outsider
Approach�, American Economic Review, 1988, s.1-30-Lindbeck,A., ve Snower,D.J.,�Long-Term Unemployment and Macroeconomic Policy�, American Economic Re-
view, 1988(78), s.38-43-Lindbeck,A. ve Snower,D.J,The Insider-Outsider Theory of Employment and Unemployment, MIT Press, 1988-Lindbeck,A., ve Snower,D.J.,�Interactions between the Efficiency wage and Insider-Outsider Theories, Economic
Letters, 1991(37), s.193-6-Johansen K.,� Insider Forces, Asymetries and Outsider Ineffectiveness: Emprical Evidence for Norwegian Indus-
tries (1966-87)�, Oxford Economic Papers, 1996(48)
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00
11Ocak 98
ÝÞLETME ve FÝNANSÝKTÝSAT
den kasdedilen yeni kiralanan iþçininaraþtýrma, eleme ve eðitim maliyetidir.Çýkarma maliyetine ise, iþten çýkarmaiþlemleri kýdem tazminatý vb.dahildir.
Yamane iþe alma ve iþten çýkarmamaliyetletrinin büyüklüðü nedeniyleistihdamýn ayarlanmasýnýn zor olacaðýnýbelirtmiþtir. Sendikalaþma katsayýsý bek-lenen yönde fakat istatistiki olarak önem-siz bulunmuþtur.Bu ise ayarlama maliyet-lerine daha iyi bir açýklama getirmekte-dir.11
Üç tür iþçiden, Ýçerdekiler bütün iþealma ve çýkarma maliyetinin sahibidirler.Ýstihdam ve ücretin belirlenmesindeetkilidirler: pazarlýk yoluyla, ücret veistihdamý belirlemektedirler. Ýçerdekilerve firmalar rantýn büyük kýsmýný almakiçin çabalamaktadýr. Bu ise iki kavramýdoðurmuþtur: vazgeçilebilir ve vazgeçile-mez emek 12 .
Yeni girenler, sadece iþe almamaliyeti sahibidirler.
Dýþardakilerin ise, hiçbir maliyetiyoktur.
Ayný zamanda, bu gruplarýn her biri,kendi içinde homojendir.
2- Taciz ve Ýþbirliði: Firma açýsýndantaciz13, ve iþbirliði önemlidir, çünkü, içer-dekiler, kendi aralarýnda iþbirliðinde iken,yeni girenlerle iþbirliði içinde deðildirler;ve, hem iþbirliði hem de taciz yoluyla yenigirenlerin faydasýný etkileyebilmektedir.Ayrýca, iþbirliði ve taciz antlaþmalý
sözleþmeler yapmak ve dolayýsýylaiþbirliði ve tacizi muhafaza etmek müm-kün deðilidir. Bu da, sömürülen ekonomikrantlar yaratmaktadýr14 .
Ýçerdekiler ve yeni girenler arasýndakidoðal kabiliyet farký içerdekilerin yararý-nadýr, çünkü,
Ýçerdekiler, tecrübeli iþçilerdir veiþbirliði ve taciz aktivitelerini taþýrlar.
Yeni Girenler ise, ancak tecrübeliolurlarsa, iþbirliði ve taciz aktivitelerinesahip olacaklardýr.
Her firmanýn içerdekileri ve yenigirenleri, kendi içlerinde homojen iken,ekonomi açýsýndan bakýldýðýnda hetero-jendirler.
Ýçerdekiler, ekonomik rantlarý taciz veiþbirliði aktivitelerini kullanarak eldeetmeye çalýþýlmaktadýrlar.
3-Emek Dönüþtürme: Firma,asimetrik bilgi nedeniyle dýþardakileriistihdam etmek istememektedir veböylelikle, ücretler iþgücüne baðlý olarakbelirlenmemektedir. Ýçerdekiler ise, bunukendi yararlarýna kullanmakta ve ücretleridýþardakilerin çalýþmaya razý olacaðýhaddin üzerine çýkarmaktadýrlar. Unutul-mamalýdýr ki, verimlilik cari emekgayretiyle iliþkilendirilmektedir.
Emek dönüþüm maliyetinde sendika-nýn etkisi de çok önemlidir. Çünkü sendi-kalar kendi üyelerinin haklarýný korumak-tadýrlar. Nitekim sendikalar istihdamfýrsatýný azaltmaksýzýn içerdekilerinücretinin artmasýna yardýmcý olmaktadýr.
11-Yamane L.,� The Insider-outsider Model and Japanese Labor Unions�, Working Paper,Wellesley Colle, 1996(96-02), s.14
12-Lindbeck,A.ve Snower,D.J.,a.g.e 1986, s.23713-Taciz, içerdekilerin arkadaþça olmayan tavýrlarla yeni girenlerin verimliliðini düþürmesi
durumudur.14-Taciz ve iþbirliðinin ekonomi üzerindeki etkileri için bkz Bentolia, S., ve Dolado, J.J.,� Labor
Flexibility and Wages: Lesson from Spain�, Economic Policy, 1994, s.167-170
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00
12 Ocak 98
ncelemeiaraþtýrma
Sendikalar,1-Ýþe alma ve iþten çýkarma maliyeti
üzerinde etkili olabilmektedir.2-Taciz ve iþbirliði aktivitelerinin
çeþitlerini ve etkinsizliðini arttýrabil-mektedir.
3-içerdekilerin pazarlýk gücünüarttýrmaktadýr. Rant paylaþma araçlarýnýiçerdekilere saðlayabilmektedirler15 .
Dönüþtürme maliyeti ile birleþtirilenrant ücret görüþmelerinde içerdekilerceelde edilmeye uðraþýlmaktadýr. Ancak fir-manýn piyasa gücünün ve asimetrik bilgi-ninde önemli olduðu unutulmamalýdýr.Her endüstrideki ücret, endüstrininperformansýnca belirlenmektedir. Ýçerde-kilerin etkileri geniþleyen endüstrilerdeönemli, ancak ücretlerin merkezi olaraksaptandýðý ülkelerde önemli deðildir.Ýçerdekilerin güçlerinin önemi hemendüstrilerde hem de zaman içindedeðiþmektedir16 .
3-Etkin ÜcretGönülsüz iþsizlik varken ücretlerdeki
yükselmenin nedenini açýklamaktadýr.17
Firmanýn etkin ücret ödemesinin nedenleridüþünce, iyiniyet, sendika tehdidini azalt-ma, eðitim maliyetleri, ahlaki davranýþ,tersi seçim, asimetrik bilgi vb.dir.
Etkin ücret teorisinin en önemli var-sayýmý verimliliði mutlak ücrete ve firma-nýn içindeki ve dýþýndaki fýrsatlarýn nispiçekiciliðine baðlamasýdýr.Firmanýn dýþ çý-karlarý hem iþsizlik oranlarý hem de diðerfirmalarca ödenmiþ ücrete baðlan-maktadýr18 .
Verimlilik reel cüretlere baðlanýrken,ayný zamanda fiyatlarýn Walrasyen dengedeðerlerinden sapma nedenleri açýklan-mýþtýr19. Verimlilik ve ücret arasýndaki iliþ-ki eksik ve asimetrik bilgiye dayandýrýl-maktadýr. Ücretleri düþürmek hem verim-liliði düþürmekte hemde emeðin maliye-tini arttýrmakatdýr. Düþen ücretler iþçiningayretini yeni iþçi alma, eðitim maliyet-lerini yükseltmektedir20 .
Etkin ücretin yerel ve merkezi pazar-lýk arasýndaki ilþkisi Rdseth ve Hooletarafýndan yapýlmýþtýr. Merkezi pazarlýkücretleri düþürecek iþverende düþükücrette iþçi çalýþtýrmak isteyecektir. Ancakdüþük ücret verimi düþüreceðinden iþve-ren buna yanaþmamaktadýr. Yerel pazarlýkücretleri yükseltmektedir.21
Yüksek Ücret Ödemenin firmayayararlarý ise þunlardýr:
1- Ýþi kötüye kullanmanýn azaltýlmasý,2- iþi býrakmayý azaltma,
15-Lindbeck A.ve Snower,D.J. 1986, a.g..e,s.23816-Johansen, K.,�Insider Forces, Asymetries, and Outsider Ineffectiveness: Emprical Evidence
for Norwegian Indutries (1966-1987), Oxford Economic Papers, 1996(48), s.8917-Davidson, C., Recent Developments in the Theory of Involuntary Unemployment, Michi-
gan,1990, s.12718-Summers, l. Relative Wages: Efficiency Wages and Keynesian Unemployment�, American
Economic Review, 1988, s.38419-Davidson C., a.g.e., s.152 ve-Bkz. Akerlof G.A.,� Labor Contracts as a Partial Gift Exchange�, Quarterly Journal of Economics, 1982-Akerlof G.A.,� Partial Gift Exchange and Efficiency Wage Theory: Four View�, The American Eco-
nomic Review, 1984(74), s.543-69-Akerlof, G.A. ve Yellen J., Efficiency Wage Models of Labor Market, Cambridge Universtiy Press, 198420-Picard,P. Wages and unemployment: A Study nonWalrasian Macroeconomic, 1993, s.17821-Rdseth A.,�Efficiency Wages and Local versus Central Bargaining�, Discussion Paper no.29, 1991, s.16
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00
13Ocak 98
ÝÞLETME ve FÝNANSÝKTÝSAT
3-iþ uygulamalarýnýn kalitesindeiyileþme,
4-moralmen iyileþmedir22 .Etkin ücret teorisi bunlardan
hareketle dört varsayým geliþtirmiþtir.1-Firmalar, çalýþanlarýnýn karakterleri
ve kapasiteleri hakkýnda eksik bilgisahibidirler.
2-Ýþçinin gayretini ve hareketinigözlemenin mümkün olmamasýnýnyanýsýra iþçinin bütün hareketlerini içerensözleþme yapmakta olanaklý deðildir.
3-Verimlilik, ücret oranýyla pozitifiliþkilidir.
4-Ýþsizler, olmasýna raðmen ücretlerdüþmemektedir.
Etkin Ücret Modelleri emekpiyasasýný dikkatte almada önemlidir.Belirgin olanalar ikili emek piyasasýnýnvarlýðý, ücret ayýrýmlarý ve iþçinin emekpiyasasýdýýr. Etkin ücret , iþsizliðin reelücretlerde aþaðý doðru baskýyapmamasýnýn nedenini açýklamaktadýr.Ayrýca ücret farklýlýklarý ve farklý gruplariçin farklý iþten çýkarma olasýlýðýnýaçýklamaktadýr23.
Etkin ücret her sektörde ayný deðildir.Sektörler arasýnda farklýlaþmaktadýr.Nedeni ise sendikalý monopol gücü vekurumsal sýnýrlardýr24
Etkin ücret modeli 4 baðlamda ince-lenmektedir.
1-Tersi Seçim,2-görevden kaçma,3-dönüþtürme maliyeti ve4-mutluluk modelidir.1-Tersi Seçim Modeli: Emek piyasa-
sýnýn heterojen bireyler tarafýndn oluþtu-rulduðu kabul edilmektedir. Firmalar iþuygulamalarýnýn prodüktif karekterist-likleri hakkýnda eksik bilgi sahidirler.Emek piyasasýný, eksik bilgi yanýnda,asimetrik bilgide karekterize etmektedir.Firmalar yeni iþçi almada hem asimetrikbilgi hem de maliyetler nedeniyle istek-sizdirler. Firmanýn ücret teklifi iþçinin ka-litesini ve verimliliðini etkilemektedir25 .
2-Emek Dönüþüm Modeli: Emekdönüþümün maliyetli olmasý nedeniylefirmalar piyasa temizleme oranýnýnüzerinde ücret teklif etmektedirler.Dönüþüm maliyetleri doðrultusunda reelücret ve verimlilik iliþkilendirilmektedir.
22-Ferri P. ve Greenberg E., Wages, Regime, Switching an Cycles, Springer- Verlag, 1992, s.100-Ayrýca bkz. Malcomson, J.,� Unemployment and the Efficiency Wage Hypothesis�, Economic Journal, 1981(91)23-Akerlof G.A. ve Yellen, J. 1984, a.g.e., s.7-Ayrýca bkz.Akerlof G.A. ve Yellen J.,� � Fairness and Unemployment�, American Economic Review, 1988(78),-Akerlof G.A. ve Yellen J.,The Fair Wage- Effort Hypothesis and Unemployment�, Quarterly Journal of
Economic , 1990(105(3)), s.260-3-Kruger A.B. ve Summers L.H.,� Efficiency Wages and the Inter-Industry Wage Structure�, Econometrica, 1988(56)24-.Katz,L.F.,� Some Recent Developments in Labor Economics and Their Implications for Macroeco-
nomics�, Money, Credit and Banking, 1988(20-3),s.515-Ayrýca bkz.Katz,L.F.,�Efficiency Wage Theories:A Partial Evaluation�,NBER Macroeconomics Annual,1986,s.235-75-Katz, L.F., ve Summers, L.H.,� Industry Rents: Evidence and Implications�, Brookings Papers Eco-
nomic Activity Microeconomics, 1985(5), s.209-90-Blackburn Mc.K. ve Neumark�, Unobserved Ability, Efficiency Wages, and Interindustry Wage
Differantials�, Quarterly Journal of Economy, 1992-Weiss, Efficiency Wages: Models of Unemployment, Layoffs, and Wage Dispersion, Princeton Universtiy Press-Deðiþik bir bakýþ açýsý için bkz. Costabile L.,� Instutions, Social Custom and Efficiency Wage Models:
Alternative Approachess�, Cambridge Journal of Economics, 1995(19)25-Snowdan,B. Vane,H. Wynarzick,P., Modern Guide Macroeconomics: An Introduction to Competing
Scholls of Thought, Edward Elgar, 1994, s.312
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00
14 Ocak 98
ncelemeiaraþtýrma
Dönüþüm maliyetlerinin pozitif ve iþçi-lerce tam olarak yansýtýlmadýðý durumlar-da, firmalar terk oranýný azaltmak içinücretleri arttýrmaktadýr. Ücret oranýnýnbelirlenmesinde iþsizlik yardýmýnýn etkiliolduðu unutulmamalýdýr26 .
3-Görevden Kaçma: Firmanýn iþçi-nin gayreti ve çalýþmasý ile ilgili asimetrikbilgisi vardýr. Çünkü ölçüm eksiktir. Ah-laki davranýþ problemi vardýr. Bu nedenleyüksek ücret görevden kaçmayý azalt-maktadýr.Görevden kaçmayý yakalamak veönleyici anlaþma yapmak firma içinzordur.
Görevden kaçma takým üretiminingeçerli olduðu durumlarda ölçülememek-tedir. Çünkü takým üretiminde tek tek heriþçinin verimliliðini ölçmek güçtür. Çýk-týdaki deðiþiklikler bütün iþçilere mal edil-mektedir. Bu nedenle de görevden kaçmabir bakýma teþvik edilmektedir. Firmanýnpiyasaya alternatif olmasýnýn nedeni deölçümü daha etkin yapmasýdýr27 .
Görevden kaçmayý iþten atýlmatehdidi ve etkin ücret düþürebilmektedir.Ancak iþten atýlma tehdidi ikinci bir iþkolay bulunuyorsa etkili olmayacaktýr.
Stof�un ortaya attýðý rekabet ve tehditteorisine göre ise iþten atýlmanýn maliyetivarsa, o zaman iþsiz kalma tehdidi vardýr.Ancak tam istihdam varsa ve bütün firma-lar ayný ücret öderse, iþten atýlmanýn mali-yeti ortadan kalkmaktadýr. Görevden kaç-ma þartlarý altýnda firmalar görevden
kaçmayý elimine edecek ücret öde-mektedirler28 .
Görevden kaçma modeli aynýzamanda Doeringer ve Piore�nin ikiliemek piyasa görüþü ile iliþkilendirilmek-tedir.Doeringer ve Piore�ye göre emek pi-yasasýnda yüksek ücretli birincil ve düþükücretli ikincil piyasa vardýr. Ýþizlik olsada birincil sektördeki iþçinin ücreti ikincilsektördeki iþçinin ücretine düþmez.Görevden kaçma modeli buna bir yanýtgetirmektedir. Çünkü ilksel sektördesorumluluk ve otonomi fazladýr29 .
4-Sosyolojik veya MutlulukModeli: Ücret düþürmenin iþçilerin moraliüzerindeki olumsuz etkileri incelenmekte-dir. Akerlof, Yellen, Solow, Thurow veBlinder tarafýndan incelenmiþtir.
Bu modelde emek girdisi ve insanolmayan diðer girdilerler yani insan vemakina arasýndaki farklýlýklar karþýlaþtýrýl-maktadýr. Onlara göre iþçiler tercih eder,hisseder, iþçiler motive edilebilir, kabili-yetleri hakkýnda asimetrik bilgi vardýr, iþikötüye kullanýp grev yapabilir, likitdeðildirler, fayda fonksiyonlarý birbirinebaðlýdýr ve iþçileri eðitmek þarttýr.Bu sayý-lanlarýn tam aksi makinalar için geçerli-dir.Ýþçinin verimi veya gayreti gelecektesabit yada veri deðildir. Makinanýnki isesabittir.
Firmalarýn yönetim politikalarýndakideðiþmeler, iþçinin verimliliðini arttýrma-
26-Bkz. Salop S.Ç.,�A Model of Naturel Rate of Unemployment�, The American EconomicReview,1979(69),s.117-125
27-Alchian A.A. ve Demsetz, H.,�Production, Information and Economic Organization�, American Eco-nomic Review, 1972(62-5), s.780
28-Akerlof , G.A.ve Yellen, J. 1984, a.g.e., s.529-Doeringer P.B. ve Piore M.J.,International Labor Markets and Man Power Analysis, Levington, 1971-Picard, P. a.g..e, s.192-Bulkey G. ve Myles D.G. ,�Trade Union, Efficiency Wages and Shirking�, Oxford Economic
Papers, 1996(48)
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00
15Ocak 98
ÝÞLETME ve FÝNANSÝKTÝSAT
da ücretleri kullanmayý daha çekiciyapmýþtýr. Bu amaçlar için belirlenmiþ üc-ret piyasayý temizlememekte, iþsizliðiarttýrmaktadýr.
4-Zýmni Sözleþme ModeliTeorinin temel varsayýmý firmalarýn
deðiþikliði sevmeyen iþçilerinin gelirdeðiþikliðini minimum ederek karýnýmaksimum etttiði düþüncesine dayalýdýr
Zýmni sözleþmeler: Bally, Azariadis,Grossman, Gordon (kýsaca BAGG diyeadlandýrýlmaktadýrlar) �un modellerindegeliþtirilmiþ Mayers ve Thaler tarafýndankurumlarýn mevcudiyetini anlama veaçýklamada kullanmýþtýr BAGG�nin zimnýsözleþmesi iþçi ve firma arasýndadýr. Ücretyapýþkanlýðý, risk kaydýrma; aracý olarak,zýmni sözleþme literatüründe açýklanmýþ-týr. Riskten sakýnan iþçiler, risk yansýzfirmalardan zimni sözleþme yolu ilegaranti satýn almaktadýr.30
Zýmni sözleþme teorisi, iþçiler vefirmalar arasýnda uzun dönem iliþkilerde,bunu þekillendiren þeyin ne olduðunu
araþtýrmaktadýr. Firmalar, iþçilerin sadaka-tini devam ettirmek için, resmen yazýlýolmayan antlaþmalara girebilmektedir. Bugörünmez tokalaþma, deðiþen çalýþmaþartlarýnda, iþçiler açýsýndan garanti saðla-maktadýr31 .
Bu durum, firmanýn ürettiði malatalep deðiþtiðinde, firmanýn istihdamýnýsýk sýk deðiþtirmeyeceði gözlemindentüretilmiþtir. Ýþçilerin, sabit ücrette iþleri-nin garanti edildiði bir zýmni antlaþma var-dýr. Böylece firma konjonktürün riskini ta-þýrken, iþçiler riske karþý iþlerini korumak-tadýrlar.32
Ýþçilerin daha fazla riskle karþý karþý-ya olmasýnýn nedeni, firmalar ve iþçilerarasýnda servet farkýdýr. Stoklarýn büyüðüfirmalar tarafýndan tutulmaktadýr. Onlarýntoplam serveti iþçiden daha fazladýr 33 .Firmalar finansal piyasalardaki yatýrýmla-rýný çeþitleyerek riski paylaþtýrmaktadýr.Ayný durum iþçiler için sözkonusuolmamaktadýr34 . Teorinin merkezi bakýþýfirmanýn kapital piyasalarýna ulaþmada
30-Azariadis C., �Implicit Contracts and Underemployment Equilibirium�, Journal of Political Economic,1975(83), s.1183-202
-Azariadis C., ve Stiglitz J.,� Implicit Contracts and Fixed Price Equilibria�, Quarterly Journal of Eco-nomics, 1983(98(S)), s.1-22
-Chari,V.V. Labor Contracts in a Model of Imperfect Competition�, Ýç. N.G.Mankýw, . ve Romer D., NewKeynesian Economics, 1993, s.358
-Grossman S.J. ve Hart,O.D.,� Implicit Contracts, Moral Hazard and Unemployment�, American Eco-nomic Review, 1981(71), s.301-7
-Grossman S.J. ve Hart,O.D.,�Implicit Contracts under Asymmetric Information�, Quarterly Journal Eco-nomic, 1983(98), s.123-56
-Ayrýca bkz. Kihlstrom, R.E: ve Faffont J.J.,� Implicit Labor Contracts and Free Entry�, Quarterly Journalof Economics, 1985(98-322), s.56
-Mayers,D. ve Thaller,R. �Sticky Wages and Implicit Contracts: A Transactional Approach�, EconomicInquiry, 1979(1),
-Newbey D. ve Stiglitz J.,� Wage Rigidity, Implicit Contracts Unemployment an Economic Efficiency�,Economic Journal, 1987(97), s.416-30
-Rosen S.,� Implicit Contracts�, Journal of Economic Literature, 1985(23), s.1144-1175-Sanford J.G. ve Hart O.D.,� Implicit Contracts under Asymetric Information�, Quarterly Journal of Economic, 1983(98)31-Azariadis, C., 1975, a.g.e., s.1183-20232-Watchell, P., Macroeocnomics: From Theory to Practise, Mc Graw Hill, 1989, s.12033-Theodossiou, I, Wage Inflation and the Two-tier Labor Market, Avebury, 1992 s.63)34- Picard , a.g.e., s.144 ve-Chari, V.V.�, Involuntary Unemployment and Implicit Contracts, Quarterly Journal of Economics, 1983(98-3) ,s.107
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00
16 Ocak 98
ncelemeiaraþtýrma
daha üstün olacaðýdýr, çünkü böylece onlariþçilerinin gelirlerini garanti etmektedirler.
Bu þartlar altýnda, risk paylaþýmproblemi, en azýndan bir tarafýn risk yanlýolduðunu ortaya çýkarmaktadýr35 Ýþçiler,simetrik bilgi altýnda iþverenden garantisatýn almaktadýrlar. Riskten sakýnmabirliðin sürekliliði içinde bir nedendir.Firmalar iþçilerinden daha az risktensakýnmaktadýr. Sözleþmeler birliðinsürekliliðini garanti için bir ortak ürünolmaktadýr36 .
5-Kariyer yoluKariyer yolu ve zýmni sözleþme
birleþtirilerek iþverenin uzun dönemdebelirleyeceði politikalar açýklanmayaçalýþýlacaktýr.
Modele göre, iþçilerin sözleþmeimzalamalarý yararlarýnadýr.Çünkükariyer iþ sözleþmesi, emek talebindekideðiþmeye ücret oranýnýn hassasiyetiniazaltmaktadýr. Çünkü tecrübeli iþçileralternatif pozisyonlar için iþten ayrýlma-maktadýr.
Kariyer zimni sözleþmelerinsürdürülebileceði uygun bir yerdir.Uzun dönem iþçi - iþveren iliþkileri idarikurallarla kurulmaktadýr. Ýþçi firmadaçalýþtýðý sürece kariyerinin iyileþtirilece-ðini beklemektedir. Zýmni sözleþmedensapmanýn herhangi bir iþareti taraflararasýnda çatýþmanýn bir kaynaðýný yarat-maya eðilimlidir. Ýþveren bütün dö-nemlerde iþçinin moral ve çalýþmasýný
yükseltmeye çalýþmaktadýr. Ýþveren ka-liteli emek arzýnýn gereken miktarýný ga-ranti ederek adil iþveren olarak þöhretinidevam ettirmektedir. Þöhreti kadar cariemek gücünün verim ve morali ileilgilenen iþveren sabit ücrette istikraristihdam ederek zýmni sözleþme yap-maktadýr. 37
Kariyer ve Etkin ÜcretKariyer etkin ücret ile birleþtirildi-
ðinde ilginç sonuçlar doðmaktadýr.Etkin ücret baðlamýnda zimný kontratlaremek piyasasý þartlarýný deðiþtirmedebirim emek maliyetlerinin azaltýldýðýnýbelirlemektedir. Firmalarýn spesifikeðitimlerinde yatýrýmdan kaynaklananyüksek dönüþüm maliyetleri iþ ileyükselen ücrette istihdamý garanti edenzimný kontrolleri teklifte firmalarýhareket ettirebilmektedir38 .
6-HisteresizHisteresiz yaklaþýmýna göre, belli
bir anda sistemin gösterdiði özellik,yalnýz özelliklerinin o anýný tanýmlayanparametrelere deðil, ayný zamandaönceki tüm geliþimine de baðlý olarakþekillendirilmektedir.Takip edilmiþ yol-larda baðlýlýk sözkonusudur. Yanisistemin denge durumu, dengeye doðrugeçiþine ve geçiþ hareketlerinin süreklietkisine baðlýdýr. Geçici deðiþikliklersürekli etkiler yaratmaktadýr. Tekrarayný düzeye dönmek olanaklý deðildir.
35-Bennasi,C., Chirco,C.ve Colombo, C., New Keynesian Economics, 1994, s.7536-Schultze,C.L., sMicroeconomic Efficiency and Nominal Wage Stickness, 1995, s.237- Theodossiou,I.,a.g.e.,s.69-7038-Rebitzer J., Unemployment, Labor Relations and Unit Labor Costs, American Eco-
nomic Review, 1988, s.391-Rebitzer J., Unemployment, Labor Relations and Unit Labor Costs, American Eco-
nomic Review, 1988, s.391
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00
17Ocak 98
ÝÞLETME ve FÝNANSÝKTÝSAT
Geçmiþ ve cari iþsizlik arasýndaki baðkuvvetlidir. Ýþsizliðin NAIRUsunu dengeoranýnýn geçmiþine baðlamýþlardýr39 .
Ýþsizliðin cari oranýnda deðiþmeNAIRU�yu itip çekerek mýknatýs gibihareket etmektedir.
Histeresiz modelleri üç tanedir,1-Ýnsan kapital modelleri, iþsizliðin
becerileri tahrip etmesi nedeniyle iþsizkalmaya eðilimlidirler.
2-Ýçerdekiler-Dýþardakiler Modelleri,Negatif þoklar iþçileri iþsiz býrakýr vedýþardaki iþçiler içerdekilerin ücretleridüþürmemesi nedeniyle iþe giremezler.
3-Kurumsal modeller, emek piyasasýdavranýþlarýnda sýnýrlar þoklara yavaþayarlanmayý üretmektedir.
Emek piyasasýnýn þoklara ayarlanma-sý nispeten yavaþtýr. Birçok uzman safanlamda histeresizi dikkate almamaktadýr.Rijit emek piyasalarýnýn ayarlamalarýgüçler dengesi ile belirlenmektedir.
Ýçerdekiler -Dýþardakiler Modeli veHisteresiz
Þok nedeni ile iþlerini kaybedeniçerdekiler dýþardakiler olacaklardýr.
Küçük içerdekiler grubu ise iþlerinikorumak isteyeceklerdir. Firmalar ise dý-þardakileri alýp eðitmektense, içerdekilerarasýnda transferi tercih edecektir. Yani birkere dýþardaki olunca tekrar içerdekiolmak zordur.
Etkin Ücret ve HisteresizShapiro ve Stiglitz�in 1984 yýlýnda
geliþtirdikleri etkin ücret modelinindinamik versiyonunu takip eden GillesSaint - Paul etkin ücret modelinin histere-siz ile iliþkisini kurmuþlardýr.Ýçerdekiler -dýþardakiler histeresiz ile iliþkilendiril-mektedir.Ancak etkin ücretin iliþkilendi-rilmesi ilk defa bu çalýþma ile olmuþtur.Histeresizin dayandýrýldýðý nokta firmanýnistihdamda kararsýz olduðudur. Çünküiþçiler görevden kaçmaya fazla eðilimli-dirler. Ýþçileri önlemek içinde yüksek ücretgerekmektedir. Bu durum ise iþçi sayýsýnýsýnýrlandýrmaktadýr. Bu nedenle firmanýnistihdamý ayný yerde kalmaya eðilimlidir,çünkü cari deðerden sapmalar teþviklernedeniyle maliyetlidir40 .
Þoklarýn etkileri yeni þok emekgücünü deðiþtirinceye kadar kalacaktýr.
39- Blanchard.D.J, ve Summers L.H.,� Hysteresis and the European Unemployment Problem�,NBER Macroeconomic Annual, 1986,s.15-78
-Bkz. Amable, B., HenryJ., London F. ve Topol R.,� Unit- Root in the Wage- Price Spiral is notHysteresis in Unemployment�, Journal of Economic Studies, 1993(20-1),s.126-8
-Blanchard D.J.ve Summers,L.H., �Beyond the Naturel Rate Hypothesis�, The American Economic Re-view, 1988(78)
-Blanchard O.J.,� Wage Bargaining and Unemployment Persistence�, Journal of Money, Creditand Banking, 1991(23)
-Blanchard O.J. ve Summers, L.H., � Hysteresis in Unemployment�, European Economic Review, 1987(31)-Blanchard O.J. ve Summers, L.H.,� Beyond the Natural Rate Hypothesis�, American Economic Review,
1988(78)-Cromb,R.,A Survey of Recent Econometric Work on the NAIRU, HM Treasury, London,1993-Jeager A. ve Robinson M.,� Some Evidence on Hysteresis in Unemployment Rates�, Euro-
pean Economic Review, 1994(38)40-Saint-Paul Gilles,� Efficiency wages as a persistence mechanism�, Dixonve Rankin, The
new macroeconomics: Imperfect markets and policy effectiveness,Cambridge University Press,1995, s.186-188
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00
18 Ocak 98
ncelemeiaraþtýrma
Böylece etkin ücret baðlamýnda histeresizelde edilecektir. Yani küçük þoklar deðil,ancak büyük þoklar kalýcý etkiler yarat-maktadýr41 .
Histeresiz ve etkin ücret iliþkisigörüldüðü gibi daha çok ayarlama mali-yetleri yada iþten atýlma maliyetlerinebenzemektedir.
POLÝTÝKA ÖNERÝLERÝEmek piyasasýnýn özellikleri görül-
düðü gibi deðiþmiþtir. Bu özelliklerigözönüne alýnmadan politika önerilerindebulunulmamalýdýr. Aksi takdirde geliþtiri-len politikalar çözmeyi arzuladýðý hiçbirproblemi çözemeyecektir.
Ýþsizliði düþürmek için arz yanlýpolitikalar önemlidir. Nitekim Lindbeck�egöre, kurumsal reformlarla içerdekileringücünü düþürecek ve dýþardakileri iþve-rene daha çekici kýlacak yöntemlere baþ-vurulmadýr. Arz Yanlý Politikalarýn üçtürlü etkisi vardýr. Bunlar,
1-Özel sektörde istihdamý arttýrýcýpolitikalr. Uygun politikalarla bütüniþçilerin reel sektörde karlýlýðý yükselti-lebilecektir.
2-Güç azaltýcý politikalar ile içerde-kilerin gücü azalacaktýr.
3-Eðitim politikalar ise dýþardakilerieðiterek ücret belirlemede onlarýda etkilikýlacaktýr.
Uygulanýlacak politikalar,1-Ýstihdamý arttýrýcý politikalar :
Bunlar çeþitli olmakla beraber ilkihükümetin altyapý yatýrýmlardýr. Buemeðin marjinal verimliliðini yükseltmeyiamaçlamaktadýr. Ýkincisi ise, içsel rekabe-ti arttýrmaktadýr. Ýçsel rekabet yabancý re-kabete açýlmanýn ölçüsüdür. Önerilebi-
lecek önlemler ise, ithalat akýþýnda idarikýsýtlamalar azaltma, tarifeleri düþürme,monopol gücünü azaltma, emeðin marjinalürün deðerini arttýrma þeklinde sýralana-bilir.
Bu politikalarýn herikisinin aynýnitelikte etkileri vardýr. Bunlar, emek talepiliþkisini etkilemek, emek talepleri yüksel-terek içerdekilerin sayýsý arttýrýlabilmektir.
2-Güç Azaltýcý Politikalar: Güçazaltýcý politikalardan kasýt içerdekileriniþe alma ve iþten çýkarma maliyetinidüþürmekdir. Özellikle iþten çýkarma ma-liyetleri ülkemiz açýsýndan önemlidir. Ül-kemizde iþverenin ve iþçinin ücret üzerin-den devlete yaptýðý ödemelerin yüksekliðive yasal baðýmlýlýðý çalýþma hayatýnýn es-nekliðini engellemektedir. Esnek düzenle-meler iþverenleri yeni yatýrýmlara veistihdama yönlendirebilir.
Endüstriyel iliþkiler reform edildiðin-de ise grev azalacaktýr.
3-Serbestlik Politikalarý. Hükümetyeni firma giriþini teþvik etmeli ve engellervarsa kaldýrmalýdýr. Ekonomideki firmasayýsýndaki artýþ monopol gücünü kýra-caktýr. Bu ise istihdamý arttýracaktýr.
Bu baðlamda uygulanabilecek birdiðer yöntem hükümet yardýmlarýdýr.
4- Dýþardakileri eðitmek en önemlipolitika sonucudur.Ýlk yapýlacak iþdýþardakileri eðitme ve insan kapitalini vemarjinal ürünü iyileþtirmektir.
Ancak kanýmýnca önemli olan eðitimmaliyetini kimin yükleneceðidir. Keynes-yen politikadan sözedildiðine göre maliyetdevletindir. Yani çukur kazýp doldurttandevletten eðitmen devlete kayýþ sözko-nusudur.
41-a.g.e., s.194
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00
19Ocak 98
ÝÞLETME ve FÝNANSÝKTÝSAT
Diðeri kar paylaþým düzenleme-leridir. Kar paylaþýmý içerdekilerin gücünüazaltacaktýr.
5-Önerilecek diðer politikalaresneklik baðlamýndadýr.
a- Kriz dönemlerinde, iþten çýkarmakyerine tam gün çalýþan iþçilerin yarým güneyönelmeleri iþsizlik artýþýný engelle-yecektir.
b-Yine kriz dönemlerinde iþtençýkarma yerine sýfýr ücret zammý uygula-nabilir. Bu uygulamada iþsizliðin artma-sýný önleyecektir.
c-Ücret politikalarýndaki aþýrý katý-lýktan kaçýnýlmalýdýr. Çünkü aþýrý katýlýkiþsizliðe neden olmaktadýr. Verimliliðinçok üzerindeki ücret artýþlarý ve buna baðlý
KAYNAKÇAAkerlof G.A., �Labor Contracts as a Partial Gift Exchange�, Quarterly Journal of Economics, 1982Akerlof G. A., �Partial Gift Exchange and Efficiency Wage Theory: Four View�, The American
Economic Review, 1984(74)Akerlof, G.A. ve Yellen J., Efficiency Wage Models of Labor Market, Cambridge Universtiy Press,
1984Akerlof G.A. ve Yellen J., �Fairness and Unemployment�, American Economic Review, 1988(78)Akerlof G.A. ve Yellen J., �The Fair Wage-Effort Hypothesis and Unemployment�, Quarterly Jour-
nal of Economic, 1990 (105(3))Alchian A.A. ve Demsetz , H., �Production, Information and Economic Organization�, American
Economic Review, 1972 (62-5), s.780Amable, b., Henry J., London F. ve Topol R., �Unit-Root in teh Wage-Price Spiral is not Hysteresis in
Unemployment�, Journal Economic Studies, 1993 (20-1)Azariadis C., , �Implicit Contracts and Underemployment Equilibirium�, Journal of Political Eco-
nomic, 1975(83)Azariadis C., ve Stiglitz J., �Implicit Contacts and Fixed Price Equilib ria�, Quarterly Journal of
Economics, 1983 (98(S)), s. 1-22Ball L. �Insider and Outsider: A Riview Essay�, Journal of Monetary Economics, 1990Bennasi, C., Chirco, C. ve Colombo, C., New Keynesion Economics, 1994Bentolia, S., ve Dolado, J.J., �Labor Flexibility and Wages: Lesson from Spain�, Economic Policy,
1994, s. 167-170Bildirici, M., �Yeni Keynesçi Ýktisatta Emek Piyasasý�, Sosyal Bilimler Dergisi, 1997 (3-1),Blackburn Mc. K. ve Neumark, �Unobserved Ability, Efficiency Wages, and Interindustry Wage
Differantials�, Quarterly Journal of Economy, 1992Blanchard O.J., �Wage Bargaining and Unemployment Persistence�, Journal of Money, Credit and
Banking, 1991(23)Blanchard. D.J, ve Summers L.H., �Hysteresis and the Europen Unemployment Problem�, NBER
Macroeconomic Annual, 1986
olarak iþgücü maliyetlerindeki artýþiþverenlerin iþçi çalýþtýrmaktan kaçýnmasýnaneden olmaktadýr. Ücret politikalarýndakiesneklik daha çok kiþiye iþ saðlayacaktýr.
d- Ýþsizlik siðortasý, iþsizlik yardýmýyerine eðitim programlarýna önemverilmelidir. Nitekim, þartsýz ve süresiziþsizlik sigortasý vasýfsýz iþçiler için birteþvik olacaðýndan bunun yerine uzunsüreli iþsiz kalmýþ bir iþçiyi çalýþtýran iþyerine sübvansiyon verilebilir.
Alternatif ve yeni bir politika olarakscratch vergide düþünülebilir. Scratch ver-giler yaþamlarýný kazanmada insanlarayardým etmelidir.
Önerilen bu politikalar iþsizliðin ne-denlerini gözönüne aldýðýndan etkilerikuþkusuz önemli olacaktýr.
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00
20 Ocak 98
ncelemeiaraþtýrma
Blanchard D.J. ve Summers, L.H., �Beyond the Naturel Rate Hypothesis�, The, American EconomicReview, 1988(78)
Blanchard O.J. ve Summers, L.H., �Hysteresis in Unemployment�, European Economic Review,1987(31)
Blanchard O.J. ve Summers, L.H., �Beyond the Naturel Rate Hypothesis�, American EconomicReview, 1988(78)
Bulkey G. ve Myles D. G., �Trade Union, Efficiency Wages and Shirking�, Oxford Economic Pa-pers, 1996(48)
Canton E., �Efficiency Wages and The Business Cycle�, Tilburg University and CetER, 1995Caplin S.A. ve Spulber D., �Menu Costs ant The Neutrality of Money�, Quarterly Journal of Eco-
nomics, 1983(98-3)Chari, V.V. Labor Contracts in a Model of Imperfect Competition�, Ýç. N.G.Mankýw,. ve Romer D.,
New Keynesin Economics, 1993Cool Thomas, �Unemployment Solved!�, A break through in Economic Theory�, Consultancy &
Econometrics, 1996Constabile L., � Instutions, Social Custom and Efficiency Wage Models: Alternative Approachess�,
Cambridge Journal of Economics, 1995(19)Cromb, R., A Survey of Recent Econometric Work on the NAIRU, HM Treasury, London, 1993Davidson, C., Recent Developments in the Theory of Involuntary Unemployment, Michigan, 1990, s.
127Dixonve Rankin, The new macroeconomics; Imperfect markets and policy effectivenes, Cam-
bridge University Press, 1995Doeringer P.B. ve Piore M.J., International Labor Markets and Man Power Analysis, Levington,
1971Ferri P. ve Greenberg E., Wages, Regime, Switching an Cycles, Springer-Verlag, 1992Gordon, D. Macroeconomics, 1994Gray, J. �Wage Indexation: A Macroeconomic Approach� Journal of Monetary Economics, 1976(3)Gray, J., � On Indexation and Contract Lenght�, Journal of Political Economy, 1978(86)Grossman S.J ve Hart, O.D., �Implicit Contracts, Moral Hazard and Unemployment�, American
Economic Reviev, 1981(71)Grossman S.J ve Hart, O.D., �Implicit Contracts under Asymmetric Information�,Quarterly Journal
Economic, 1983(98)Holmstram B., �Equilibrium Long-Term Labor Contracts�, The Quarterly Journal of Economic,
1983(98), s. 392Jeager A. ve Robinson M., �Some Elvidence on Hysteresis in Unemployment Rates�, Europen Eco-
nomic Review, 1994(38)Johansen K., �Insider Forces, Asymetries and Outsider Ineffectivenes: Emprical Evidence for Norwe-
gian Industries (1966-87)� Oxford Economic Papers, 1996(48)Katz, L.F., �Efficiency Wage Theories: A Partial Evaluation�, NBER Macraeconomics Annual,
1986,Katz, L.F., �Some Recent Developments in Labor Economic and Their Implications for Macroeco-
nomics�, Money Credit and Banking, 1988(20-3)Katz, L.F., ve Summers, L.H., �Industry Rents: Evidence and Implications�, Brookings Papers Eco-
nomic Avtivity Microeconomics, 1985(5), s. 209-90Kihlstrom, R. E: ve Faffont J.J.,�Implicit Labor Contracts and Free Entry�, Quarterly Journal of
Economics, 1985(98-322)Kruger A.B. ve Summers L.H., �Efficiency Wages and the Inter-Industry Wage Structure�,
Econometrica, 1988(56)Licandro Omar, �Demand uncertainty and Unemployment in a Monopoly Union Model�,
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00
21Ocak 98
ÝÞLETME ve FÝNANSÝKTÝSAT
Lindbeck,A., ve Snower, D.J. �Explanations of Unemployment�, Oxford Review of Economic Policy,1985
Lindbeck,A., ve Snower, D.J., �Wage Setting, Unemployment,and Insider-Outsider Relations�, Ameri-can Economic Review, 1986(76-2)
Lindbeck, A., Snower,D.J.,, �Efficiency Wages Versus Insider and Outsider; European EconomicReview, 1987(31),
Lindbeck, A. ve Snower, D.J., The Inside-Outsider Theory of Employment ond Unemployment,MIT Press, 1988
Lindbeck, A., ve Snower, D.J., �Cooperation, Harasment, and Involuntary Unemployment: An In-sider-Outsider Approach�, American Economic Review, 1988
Lindbeck, A., ve Snower, D.J.,, �Long-Term Unemployment and Macroeconomic Policy�, AmericanEconomic Review, 1988(78)
Lindbeck, A., ve Snower, D.J., �Interactions between the Efficiency wage and Insider-Outsider Theo-ries, Economic Letters, 1991(37)
Malcomson, J., �Unemployment and the Efficiency Wage Hypothesis�, Economic Journal, 1981(91)Mankiw, N.G., �Small Menü Cost and Large Business Cycle a Macroeconomic Model of Monopoly�,
Ourterly Journal of Economics, 1985Mayers, D. ve Thaller, R. �Stick Wages and Implicit Contracts: A Transactional Approach�, Eco-
nomic Inquiry, 1979(1)Newbey D. ve Stiglitz J., Wage Rigidity, Implicit Contracts Unemployment an Economic Efficiency�,
Economic Journal, 1987(97)Picard, P, Wages and unemployment: U Study non Walrasian Macroeconomic, 1993Poloz St.S., �The Causes of Unemployment in Canada: A Review of the Evidence, Working Paper,
94-11, Bank of CanadaPrado-R.B., �The Persistence of Unemployment and Natural Rate in Spain�, International Advances
in Economic Research, 1995(1-4)Rdseth A., �Efficiency Wages and Local versus Central Bargaining�, Discussion Paper no.29, 1991Rebitzer J., Unemployment, Labor Relations and Unit Labor Costs, American Economic Review,
1988Rosen S., �Implicit Contacts�, Journal of Economic Literature, 1985(23)Saint-Paul Gilles, �Efficiency wages as a persistence mechanism�, Dixonve Rankin, The new mac-
roeconomics: Imperfect markets and policy effectiveness, Cambridge UniversitySalop S.Ç., � A Model of Naturel Rate of Unemployment�, The American Ecomonic Review, 1979(69)Sanford J.G. ve Hart O.D., �Implicit Contracts under Asymetric Information�, Quarterly Journal of
Economic, 1983(98)Schultz C., �Efficiency Enforceability and acyclical Wages�, Dixonve Rankin, The new macroeco-
nomics: Imperfect markets and policy Effectiveness, Cambridge University Press, 1995Sheshinski E. ve Weiss Y., �Inflation and Cost of Price Adjustment�, Review of Economic Sdudies,
1977Snowdan, B. Vane, H. Wynarzick,P., Modern Guide Macroeconomics: An Introduction to Com-
peting Scholls of Thought, Edward Elgar, 1994,Summers, L. Relative Wages: Efficiency Wagesand Keynesian Unemployment�, American Ecomomic
Review, 1988,Theodossiou, I, Wage Inflation and the Two-tier Labor Market, Avebury, 1992Uhling H. ve Xu Yexiao, �Effort and the Cycle: Cyclical Implications of Efficiency Wages�, 1996Watchell, P., Macraeconomics: From Theory to Practise, Mc Graw Hill, 1989Weiss, Efficiency Wages: Models of Unemployment, Layoffs, and Wage Dispersion, Princeton
Universtiy Press.Yamane L., �The Insider-Outsider Model and Japanese Labor Unions�, Working Paper, Wellesley
Colle, 1996(90-02)
İndiren: [A
nadolu
Ün
ivers
itesi
], I
P:
[193.1
40.1
90.2
8],
Tarih:
30/0
6/2
011 1
4:1
9:4
0 +
03
00
B i
l g e
s e
l
İndi
ren:
[Ana
dolu
Üni
vers
itesi
], IP
: [19
3.14
0.19
0.28
], Ta
rih:
30/
06/2
011
14:1
9:40
+03
00