ANNE - ELISABETH STEINMANN

Nöõ ñan só Caùt Minh

ÑEÂM TOÁI

VAØ

NGOÏN LÖÛA

CON ÑÖÔØNG CAÙT MINH

Ñeâm Toái

vaø

Ngoïn Löûa

CON ÑÖÔØNG CAÙT MINH

Ñeà töïa:

Cha Joseph Baudry O.C.D

Nhaø xuaát baûn Saint Paul – Paris – Pribourg.

Chuyeån ngöõ

Nt. Catherine Nguyeãn thò Loäc

Doøng Ñöùc Baø

Kính taëng song thaân:

Elsa vaø Julius STEINMANN,

Ñaõ ñoùng goùp raát nhieàu ñeå laøm cho maàm ñöùc tin

nhaän laõnh töø pheùp Thaùnh Taåy lôùn leân nôi con;

Caùc chò em yeâu daáu: Beùatrice, Veùra vaø Eva.

Kính taëng

caùc Anh Chò Em Doøng Caùt Minh thaân aùi cuûa toâi.

Nihil obstat: Peøre Joseph BAUDRY o.c.d

Montpellier, 10.10.1981

Imprimatur: Gilles BARTHE,

Giaùm Muïc Freùjus – Toulon.

Toulon, 16.11.1981

1

Lôøi Töïa

rong luùc Coâng ñoàng Vatican II dieãn ra

taïi Rome, nöõ tu EÙlisabeth Steinmann

trao cho chuùng ta quyeån saùch “Caùt Minh soáng

ñoäng” cuûa chò, moät toång luaän beù nhoû, nhanh

nheïn, ñöôïc tham khaûo ñaày ñuû taøi lieäu veà lòch söû

caùc nhaân vaät vó ñaïi vaø tinh thaàn Doøng chuùng ta.

Taùc phaåm naøy ñaõ giuùp ích nhieàu, ngaøy nay

khoâng coøn in nöõa. Vaû laïi, nhieàu ñieàu ñaõ thay ñoåi

töø luùc ñoù, trong Doøng Caùt Minh cuõng nhö caùc

nôi khaùc trong Giaùo Hoäi vaø treân theá giôùi. Tuy

nhieân, hai möôi naêm qua ñaõ thaáy xuaát baûn nhieàu

coâng trình quan troïng, noù giuùp chuùng ta xaùc

ñònh, phong phuù hoùa vaø thaäm chí, ñoåi môùi phaàn

naøo kieán thöùc cuûa chuùng ta veà truyeàn thoáng Caùt

Minh.

Vì theá, moät hoâm, nhaân dòp tieáp xuùc vôùi nöõ tu

naøy, toâi hoûi chò coù chaáp nhaän vieát laïi cuoán saùch

cuûa chò khoâng. Khoâng chuùt do döï, chò nhaän lôøi

T

2

ngay. Khi ñoù toâi ñöông nhieäm Giaùm Tænh mieàn

Nam nöôùc Phaùp vaø toâi ñaõ taïo ñöôïc moái quan

taâm cuûa gia ñình Caùt Minh noùi tieáng Phaùp, ñoái

vôùi döï aùn naøy. Söï khuyeán khích ñaõ giuùp nöõ tu

Anne – EÙlisabeth Steinmann thaéng vöôït moïi khoù

khaên, trong soá ñoù, nhöõng khoù khaên chính yeáu laø

do ñieàu kieän soáng cuûa chò, aån só, ôû xa moïi söï

trong coâ tòch vuøng Provence. Keát quaû cuûa coá

gaéng kieân trì naøy laø quyeån saùch maø chò xin toâi

giôùi thieäu hoâm nay ñaây, moät quyeån saùch hoaøn

toaøn do coâng traïng cuûa chò.

Nhö töïa ñeà, vöøa thi vò vöøa chính xaùc cho

thaáy: “ÑEÂM TOÁI VAØ NGOÏN LÖÛA: Con ñöôøng

Doøng Caùt Minh”, ñaây khoâng phaûi laø taùi baûn

quyeån “Caùt Minh soáng ñoäng”, nhöng laø moät

quyeån saùch môùi. Tuy nhieân, saùch naøy cuøng moät

chuû ñeà vôùi quyeån tröôùc ñaây cuûa chò, khoâng

nhöõng veà ñeà taøi maø coøn vì caùc ñöùc tính töông töï

cuûa noù laø roõ raøng trong caùch trình baøy, chính

xaùc veà lòch söû, lôøi vaên loâi cuoán nhaèm muïc ñích

vöøa giaùo lyù vöøa thöïc tieãn, quan taâm ñeán truyeàn

3

thoáng coå xöa cuûa Doøng Caùt Minh, hieän nay, ñaïi

dieän laø caùc tu só Caùt Minh Nguyeân Thuûy vaø söï

phaùt trieån thieâng lieâng doài daøo cuûa nhaùnh phaùt

xuaát töø cuoäc Caûi Toå cuûa Meï Teâreâxa. Tuy nhieân,

laàn naøy taùc giaû nhaán maïnh nhieàu veà tinh thaàn

Doøng Caùt Minh hôn laø treân lòch söû Doøng. Chò ñaõ

tìm caùch trình baøy hieän taïi hoùa, soáng ñoäng vaø

ñaày ñuû heát söùc, ñaùng khen nhaát laø chò ñaõ öu tö

ñaët Doøng Caùt Minh trong moät boái caûnh raát côûi

môû veà maët nhaân baûn hoaëc trong vieãn töôïng cuûa

Giaùo Hoäi. Ta seõ thích thuù caùch ñaëc bieät vieäc chò

Anne – EÙlisabeth lieân keát tinh thaàn Caùt Minh vôùi

truyeàn thoáng lôùn caùc Giaùo Phuï vaø ñan tu tröôùc

ñoù.

Xin chaân thaønh caùm ôn chò veà taùc phaåm quyù

baùu chò ñaõ cho chuùng ta vaø noù seõ giuùp ích raát

nhieàu, nhaát laø trong naêm naøy, truøng hôïp vôùi kyû

nieäm boán traêm naêm Meï Thaùnh Teâreâxa qua ñôøi.

Nhö vaäy, nhöõng keû ngöôõng moä Thaùnh Nöõ seõ coù

theå hieåu roõ hôn taïi sao ngöôøi raát haõnh dieän

“ñöôïc laøm con chaùu gioøng gioáng caùc tu só thaùnh

4

thieän Nuùi Caùt Minh”, vaø raát khaùt khao “böôùc

theo goùt caùc ngaøi vaø ñöa Doøng Ñöùc Nöõ Ñoàng

Trinh Meï Thieân Chuùa, Nöõ Vöông vaø Quan Thaày

cuûa chuùng ta, trôû veà Luaät Nguyeân Thuûy”.

Cha Joseph Baudry

Doøng Caùt Minh – Montpellier

Daãn nhaäp

Ñeâm toái vaø ngoïn löûa … Taïi sao laïi giôùi

thieäu Doøng Caùt Minh döôùi hai bieåu töôïng soáng

ñoäng naøy ? Moät ñaøng, theo goùt thaùnh Gioan

Thaùnh Giaù, caùc nhaø thaàn nhieäm Doøng Caùt Minh

ñaõ duøng caùc bieåu töôïng naøy ñeå noùi leân phaàn naøo

kinh nghieäm cuûa hoï. Ñaøng khaùc, ñaït ñeán nôi

saâu thaúm nhaát cuûa söï thaät, bao goàm maàu nhieäm

aån giaáu nôi moïi thöïc taïi giaáu aån vaø thieâng lieâng.

Vöøa nghòch lyù vöøa khoâng taùch rôøi nhau ñöôïc, vì

5

boùng toái vaø aùnh saùng ñònh nghóa cho nhau, hai

bieåu töôïng naøy dieãn taû ñaëc ñieåm lòch söû vaø caùc

nhaân vaät vó ñaïi cuûa linh ñaïo Caùt Minh. Nguoàn

goác cuûa Doøng maát huùt trong ñeâm toái cuûa thôøi

gian ñeå gaëp gôõ ngoïn löûa maõnh lieät vaø tinh tuyeàn

cuûa ngoân söù EÂlia ñöôïc xem nhö moät ngöôøi Cha

tinh thaàn. Moät caùch aån hieän khoâi haøi, Doøng Caùt

Minh haønh trình qua caùc theá kyû, cho xuaát hieän,

ôû moãi thôøi ñaïi, nhöõng nhaø thaàn nhieäm: nhöõng

baäc kyø taøi nhö thaùnh Teâreâsa, thaùnh Gioan

Thaùnh Giaù vaø, nhieàu hôn nöõa, nhöõng vò vaãn aån

giaáu nôi Ñöùc Kitoâ trong Thieân Chuùa.

Linh ñaïo Caùt Minh laø moät aâm vang cuûa Tin

Möøng trong nhöõng gì tuyeät ñoái nhaát vaø nghòch

lyù nhaát cuûa Phuùc AÂm. Ai muoán theo Chuùa Gieâsu

thì haõy chaáp nhaän maát maïng soáng mình ñeå tìm

laïi ñöôïc noù; haõy vaùc thaäp giaù cuûa mình vaø cheát

treân ñoù, hieán maïng soáng mình vì anh em, ñeå

ñöôïc vaøo trong nieàm vui röïc rôõ cuûa söï Phuïc

Sinh – ngay hoâm nay chöù khoâng phaûi ngaøy mai

6

hoaëc sau naøy. Doøng Caùt Minh tìm caùch thöïc

hieän ñuùng maët chöõ caùc lôøi khuùc maéc naøy. Bieán

coá Phuïc Sinh ñöôïc dieãn taû baèng ñeâm toái vaø

ngoïn löûa, ñem laïi cho ñôøi soáng Kitoâ höõu yù nghóa

vieân maõn cuûa noù. Ñöôïc thoâng phaàn vaøo cuoäc

ñau khoå cöùu ñoä cuûa Ñöùc Kitoâ, hoï cuõng tham gia

vaøo vinh quang cuûa Ngaøi, AÙnh Saùng huy hoaøng

cuûa Thaàn Khí loâi cuoán chuùng ta veà Chuùa Cha.

Taát caû Doøng Caùt Minh quy veà ñieàu ñoù. Doøng

naøy ñaõ chaúng ñeà nghò moät giaûi ñaùp cho noãi khaùt

khao thieâng lieâng khoâng choái caõi ñöôïc, ñang

böøng leân trong loøng theá giôùi hoâm nay sao ?

Nhöõng ai xa gaàn ñaõ goùp phaàn vaøo coâng

vieäc naøy baèng lôøi khuyeân vaø taøi lieäu saùch vôû,

xin vui loøng nhaän nôi ñaây loøng bieát ôn cuûa

chuùng toâi. (Tieác raèng nhöõng lyù do kyõ thuaät ñaõ

buoäc chuùng toâi thu goïn toái ña caùc ghi chuù saùch

tham khaûo)

Tröôùc heát, chuùng toâi xin caùm ôn cha Joseph

Baudry, o.c.d, trong nhieäm kyø laøm Giaùm Tænh,

7

cha ñaõ gôïi yù cho taùc giaû vieát quyeån saùch naøy, vaø

ñaõ nhaän kieåm duyeät baûn vaên. Xin caùm ôn cha

Adrianus Staring, o.c, vôùi nhöõng nhaän xeùt cuûa

cha veà maët lòch söû; Cha Herbert Roth, Doøng

Teân, vôùi nhöõng gôïi yù toång quaùt veà nhöõng gì lieân

quan ñeán ñôøi tu vaø caùc tu só Doøng Caùt Minh cuûa

Ñan Vieän Paâquier (Thuïy Só), veà söï giuùp ñôõ cuûa

caùc ngaøi trong vieäc duyeät laïi baûn thaûo.

Kyù hieäu caùc taøi lieäu tham khaûo

8

CAN Tö töôûng veà Dieãm Ca. Thaùnh

Teâreâsa Avila

CC Hieán Phaùp Doøng Caùt Minh. Rome

1976

CP Ñöôøng Hoaøn Thieän

CS Ca Thieâng. Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù

CT Hieán Phaùp sô khôûi caùc nöõ ñan só

Doøng Caùt Minh. Thaùnh Teâreâsa

Avila

DC Tuyeân ngoân cho caùc nöõ ñan só Caùt

Minh Caûi Toå

DE Nhöõng cuoäc noùi chuyeän cuoái cuøng.

Thaùnh Teâreâsa H.Ñ.G

ET “Toâi ñaõ tìm ñöôïc Thieân Chuùa”.

Chaân phuùc EÙlisabeth Chuùa Ba Ngoâi

EXC Lôøi caûm thaùn. Thaùnh Teâreâsa Avila

KW Khoa hoïc Thaäp Giaù. Edith Stein

9

LD Laâu Ñaøi Noäi Taâm. Thaùnh Teâreâsa

Avila

LE Thö. CP. EÙlisabeth Chuùa Ba Ngoâi

LF Saùch Laäp Doøng. Thaùnh Teâreâsa

Avila

LJ Thö. Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù

LM Thö. Thaùnh Teâreâsa Avila

LT Thö. Thaùnh Teâreâsa H.Ñ.G

MA Thuû Baûn Töï Thuaät. Thaùnh Teâreâsa

H.Ñ.G

MAX Chaâm Ngoân. Thaùnh Gioan Thaùnh

Giaù

MC Leân Nuùi Caùt Minh. Thaùnh Gioan

Thaùnh Giaù

NO Ñeâm Toái. Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù

PC Ñöùc AÙi hoaøn haûo. Coâng ñoàng

Vatican II

10

PE Thô. Cp EÙlisabeth Chuùa Ba Ngoâi

PJ Thô. Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù

PM Thô. Thaùnh Teâreâsa Avila

PRF Caån maät thieâng lieâng. Thaùnh Gioan

Thaùnh Giaù

PVT Caùc baûn vaên coå nhaát Doøng Caùt

Minh.

Cha Franois de Sainte Marie OCD

RC Luaät Doøng Caùt Minh

RT Töï Thuaät thieâng lieâng. Thaùnh

Teâreâsa Avila

SC Caùc Thaùnh Doøng Caùt Minh

VL Tieåu Söû. Thaùnh Teâreâsa Avila

VT Löûa Thieâng tình yeâu. Thaùnh Gioan

Thaùnh Giaù

11

. I .

Lòch söû Doøng Caùt Minh

ioù muoán thoåi ñaâu thì thoåi, oâng nghe tieáng

gioù, nhöng khoâng bieát gioù töø ñaâu ñeán vaø ñi ñaâu.

Ai bôûi Thaàn Khí maø sinh ra thì cuõng vaäy” (Ga

3,8). Chuùng ta coù ñöôïc pheùp gôïi laïi vieäc ra ñôøi

bí nhieäm cuûa Doøng Caùt Minh theo aùnh saùng lôøi

naøy cuûa Chuùa Kitoâ khoâng ? Nguoàn goác cuï theå

cuûa Doøng ñöôïc caùc aån só Taây Phöông thieát laäp

tröôùc ñaàu theá kyû XII treân Nuùi Caùt Minh, khoâng

ai bieát ñeán. Caùc tu só Doøng Caùt Minh khoâng theå,

nhö caùc doøng tu khaùc, quy chieáu veà moät nhaân

vaät lòch söû vó ñaïi, hoï coù theå toân kính nhö laø vò

saùng laäp cuûa hoï. Ngöôøi ta hoaøn toaøn khoâng bieát

gì veà caên tính caù nhaân caùc aån só tieân khôûi vaøo

thôøi hoï ñeán Thaùnh Ñòa, nhöõng thaêng traàm ñôøi

“G

12

soáng caù nhaân vaø taäp theå cuûa hoï, veà söï phaùt trieån

daàn daàn nôi ôû vaø loái soáng cuûa hoï. Ta coù theå coù

caûm töôûng raèng Doøng sinh ra tröïc tieáp töø Chuùa

Thaùnh Thaàn. Ngaøi ñaõ thuùc ñaåy caùch bí nhieäm

caùc aån só ñaàu tieân ñeán nôi coâ tòch cuûa Nuùi Caùt

Minh ñeå, khoâng troáng khoâng keøn, ôû taïi nôi ngaøy

nay goïi laø Wadi’ ain es – Siah ñeå soáng aån daät,

tìm kieám duy moät mình Thieân Chuùa.

1/ Nguoàn goác lòch söû vaø Luaät Doøng

Ngay töø cuoái theá kyû XII, Doøng Caùt Minh

ñaõ ra khoûi boùng toái vaø ñi vaøo lòch söû. Baèng

chöùng ñaàu tieân noùi ñeán Doøng laø cuûa Ñöùc Cha

Jacques Vitry, Giaùm Muïc Saint Jean d' Acre,

ngaøi keå laïi raèng, vaøo thôøi ñoù, nhöõng ngöôøi

thaùnh thieän, noi göông ngoân söù Elia, con ngöôøi

thaùnh thieän vaø ñôn ñoäc, soáng taùch bieät moät nôi

treân Nuùi Caùt Minh, gaàn suoái Elia, ôû nhöõng hang

nhoû trong nuùi ñaù, vaø hoï nhö nhöõng con ong cuûa

Chuùa, saûn xuaát moät thöù maät thieâng lieâng (PVT

13

64-65). Baûn vaên ñaàu tieân naøy ñaõ gôïi leân göông

maët vó ñaïi cuûa ngoân söù Elia maø töø hai ngaøn naêm

coøn ñöôïc nhaéc ñeán taïi ñaây. Moät töôøng thuaät veà

cuoäc du haønh theá kyû XIII xaùc nhaän raèng ñaây laø

“nhöõng aån só Latinh maø ngöôøi ta goïi laø tu só

Doøng Caùt Minh” vaø “hoï ñaõ xaây ôû ñoù moät nhaø

nguyeän nhoû xinh ñeïp daâng kính Ñöùc Meï” (PVT

65). Nhöõng coâng trình khai quaät gaàn ñaây taïi

Wadi ‘ain es – Siah ñaõ giuùp tìm laïi pheá tích cuûa

ngoâi nhaø nguyeän ñoù gaàn caùc hang ñoäng töï

nhieân, nôi caùc aån só sinh soáng vaø phaùt hieän caùc

di tích tu vieän ñaàu tieân cuûa Doøng. Söï kieän ngoâi

nhaø nguyeän ñaàu tieân ñöôïc caùc tu só daâng hieán

cho Meï Thieân Chuùa coù nghóa laø hoï ñaõ choïn Ñöùc

Maria laøm Quan Thaày, laø Ñaáng baûo trôï Hoäi

Doøng cuûa hoï, quyeát ñònh hoaøn toaøn xaû thaân

phuïc vuï Ngöôøi. Doøng Caùt Minh ñaõ nhìn nhaän

nôi Meï Maria vaø ngoân söù Elia lyù töôûng maø caùc

thaønh vieân cuûa Doøng phaûi nhaéc ñeán.

14

Cho ñeán ñaàu theá kyû XIII, caùc aån só Nuùi Caùt

Minh ñaõ soáng döïa theo truyeàn khaåu, coù leõ leân

ñeán caùc theá kyû ñaàu cuûa kyû nguyeân Kitoâ giaùo vaø

coøn soáng ñoäng taïi nôi ôû cuûa ngoân söù Elia maø hoï

ñaõ cö truù coá ñònh. Nhöng giöõa naêm 1207 vaø

1214, ngöôøi tröôûng nhoùm, chöa phaûi laø tu só,

ñöôïc bieát quyù danh laø “Brocardo”, ñaõ xin thaùnh

Alberto, Thöôïng Phuï Gieârusalem, moät Quy

Luaät cho caùc tu só ñeå xaùc nhaän loái soáng cuûa hoï.

Ngaén goïn, quaân bình, thaän troïng vaø suùc

tích, coù nhieàu trích daãn Thaùnh Kinh, ñoù laø ñaëc

ñieåm cuûa baûn Quy Luaät naøy. Noäi dung noù chuù

troïng ñeán vieäc “soáng” hôn laø “haønh ñoäng”,

trong tính ñôn sô cuûa noù, ñaët troïng taâm nôi

Chuùa, ñieåm phaùt xuaát moïi söï vaø moïi söï ñeàu

phaûi quy höôùng veà ñoù, ñôøi soáng chieâm nieäm

khoâng caàn luaät leä phöùc taïp. Quy Luaät tieân khôûi

naøy xoay quanh vaøi ñieåm chính yeáu, hoaøn toaøn

mang tính Tin Möøng, vaø coù khuynh höôùng taïo

neân moät baàu khí thuaän tieän cho vieäc caàu nguyeän

15

lieân lyû voán laø lôøi daïy chính yeáu cuûa Quy Luaät.

Ñaây laø vaøi ñoaïn trích daãn:

Ñoàng hình ñoàng daïng vôùi Ñöùc Kitoâ: “Moãi

ngöôøi phaûi soáng vôùi tö caùch moân ñeä Chuùa Gieâsu

– Kitoâ vaø trung thaønh phuïc vuï Ngöôøi vôùi moät

taâm hoàn trong saïch vaø moät löông taâm ngay

laønh”.

Vaâng phuïc Beà Treân: “Tröôùc heát, chuùng toâi

truyeàn cho anh em laø phaûi baàu moät ngöôøi trong

anh em laøm beà treân, vôùi söï nhaát trí cuûa moïi

ngöôøi hoaëc vôùi ña soá nhöõng ngöôøi trung chính”

– “Hôõi anh Brocardo, vaø baát cöù ai laøm Beà Treân

sau anh, haõy coù luoân trong trí vaø tuaân giöõ trong

vieäc laøm nhöõng gì Chuùa noùi trong Tin Möøng: Ai

muoán laøm lôùn giöõa anh em thì phaûi laø ngöôøi

phuïc vuï anh em; ai muoán laøm ñaàu anh em thì

phaûi laøm ñaày tôù moïi ngöôøi” (Mc 10, 43- 44).

“Coøn caùc anh em khaùc, haõy khieâm toán toân troïng

Beà Treân cuûa mình; nhìn nhaän Ñöùc Kitoâ, Ñaáng

16

ñaõ ñaët ngöôøi treân anh em hôn laø baûn thaân

ngöôøi”.

Caàu nguyeän lieân lyû: “Moãi ngöôøi haõy ôû

trong phoøng mình hoaëc gaàn ñoù, ngaøy ñeâm suy

gaãm Luaät Chuùa (1Pr 4,7) vaø tænh thöùc caàu

nguyeän (Tv 1,2) tröø khi baän coâng vieäc khaùc vôùi

lyù do chính ñaùng”.

OÅn ñònh: “Khoâng anh em naøo ñöôïc rôøi

khoûi nôi ñöôïc chæ ñònh cho mình hoaëc ñoåi vôùi

moät ngöôøi khaùc, neáu khoâng coù söï ñoàng yù cuûa

Beà Treân ñöông nhieäm”.

Coâ tòch: “Moãi anh em seõ coù moät tu phoøng

rieâng bieät, theo nhö Beà Treân chæ ñònh vaø vôùi söï

ñoàng yù cuûa caùc anh em khaùc hoaëc cuûa phaàn

trung chính hôn trong caùc anh em. Moãi ngöôøi

haõy ôû laïi trong tu phoøng cuûa mình hoaëc gaàn

ñoù”.

Thinh laëng: “Thaùnh toâng ñoà khuyeân ta giöõ

thinh laëng… Thinh laëng laø con ñöôøng daãn ñeán söï

thaùnh thieän (Is 32,17) vaø: trong thinh laëng vaø

17

caäy troâng laø söùc maïnh cuûa anh em (Is 30,15).

Vaäy chuùng toâi truyeàn cho anh em giöõ thinh laëng

sau giôø kinh Toái ñeán cuoái kinh giôø Ba ngaøy hoâm

sau. Thôøi gian coøn laïi, maëc duø khoâng buoäc giöõ

thinh laëng nhaët nhö vaäy, nhöng caàn thieát phaûi

traùnh noùi nhieàu. Vì … naêng noùi naêng loãi (Cn

10,19), vaø keû nhieàu lôøi laøm toån thöông linh hoàn

mình (Hc 20,8), vaø Chuùa noùi trong Tin Möøng:

Ñeán ngaøy phaùn xeùt, ngöôøi ta seõ phaûi traû leõ veà

nhöõng ñieàu voâ ích mình ñaõ noùi (Mt 12,26). Vaäy

moãi ngöôøi haõy caân nhaéc lôøi noùi cuûa mình vaø

kìm haõm mieäng löôõi, keûo löôõi seõ laøm cho mình

sa ngaõ khoâng choãi daäy noåi cho ñeán cheát” (Hc

28, 29-30)

Lao ñoäng: “Taát caû nhöõng gì anh em laøm thì

phaûi laøm nhaân danh Chuùa” (1Pr 5,8). Anh em

phaûi kieám vieäc gì maø laøm ñeå ma quyû thaáy anh

em baän vieäc, ñeå söï nhaøn roãi coù theå môû loái cho

ma quyû xaâm nhaäp linh hoàn anh em. Veà ñieåm

naøy, anh em coù lôøi daïy vaø göông saùng cuûa thaùnh

18

Phaoloâ toâng ñoà: “Soáng giöõa anh em, chuùng toâi

ngaøy ñeâm lao coâng vaát vaû, ñeå khoûi neân gaùnh

naëng cho ngöôøi naøo trong anh em. Khoâng phaûi

chuùng toâi khoâng coù quyeàn ñöôïc caáp döôõng,

nhöng vì muoán neâu göông cho anh em baét

chöôùc. Vì khi coøn ôû vôùi anh em, chuùng toâi ñaõ

tuyeân boá raèng: Ai khoâng muoán laøm vieäc thì

ñöøng aên. Theá maø chuùng toâi nghe noùi, coù moät soá

ngöôøi soáng voâ kyû luaät, aên khoâng ngoài roài, chaúng

laøm vieäc gì maø vieäc gì cuõng xen vaøo. Nhaân

danh Chuùa Gieâsu – Kitoâ, chuùng toâi truyeàn vaø

khuyeân nhöõng anh em aáy haõy ôû yeân maø laøm

vieäc ñeå coù cuûa nuoâi thaân” (2Tx 3,8-12).

Ñôøi soáng chung vaø ngheøo khoù: Seõ xaây caát

moät nhaø nguyeän xöùng hôïp, giöõa caùc tu phoøng:

Anh em seõ tuï taäp nôi ñoù ñeå tham döï Thaùnh Leã.

Ngoaøi ra, chuùa nhaät hoaëc ngaøy khaùc, neáu caàn

thieát, anh em seõ thaûo luaän veà vieäc tuaân giöõ Luaät

Doøng vaø vieäc cöùu roãi caùc linh hoàn; ñoàng thôøi,

vôùi loøng baùc aùi, seõ khuyeân baûo nhöõng ñieàu sai

19

loãi hoaëc thieáu soùt ñaõ nhaän thaáy nôi anh em.

(Trong Luaät Doøng 1247 coù theâm ñieàu naøy: Anh

em seõ duøng böõa trong moät phoøng aên chung,

ñoàng thôøi nghe ñoïc saùch Thaùnh, khi vieäc naøy coù

theå thu xeáp caùch thuaän tieän… Anh em coù theå caát

nhaø trong sa maïc hoaëc nôi khaùc mieãn laø thích

nghi vôùi vieäc giöõ Luaät Doøng. Anh em naøo bieát

ñoïc kinh Thaàn Vuï nhö caùc Giaùo Só, seõ ñoïc theo

Luaät do caùc Giaùo Phuï vaø thoùi quen ñöôïc Giaùo

Hoäi pheâ chuaån). Khoâng ai ñöôïc noùi vaät gì thuoäc

veà mình, nhöng moïi söï ñeàu laø cuûa chung (Cv

4,32) vaø ñöôïc phaân phaùt cho moãi ngöôøi theo nhu

caàu, tuoåi taùc vaø söï caàn thieát caù nhaân.

Chay tònh: “Anh em seõ giöõ chay moãi ngaøy,

töø leã Suy Toân Thaäp Giaù ñeán leã Phuïc Sinh, tröø

caùc ngaøy Chuùa Nhaät, luùc beänh hoaïn hoaëc keùm

söùc khoûe hoaëc coù lyù do chính ñaùng thì khoûi phaûi

giöõ chay, vì khi caàn thieát thì khoâng coù luaät

buoäc”.

20

Thaän troïng: “Neáu coù ai laøm nhieàu hôn

ñieàu buoäc phaûi laøm, thì seõ ñöôïc Chuùa ban

thöôûng trong ngaøy quang laâm. Nhöng haõy giöõ söï

thaän troïng, vì noù ñieàu haønh caùch nhaân ñöùc”.

Moät Saéc Leänh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng

Gregorio IX, ngaøy 6.3.1229, thay ñoåi Luaät Doøng

laàn thöù nhaát. Khoâng nhöõng moãi tu só phaûi giöõ

ñöùc khoù ngheøo, maø coøn chung cho caû coäng

ñoaøn, caùc coäng ñoaøn chæ coù theå coù cuûa chung

cho tu vieän cuûa mình thoâi, vaø tuøy theo nhu caàu,

ñöôïc nuoâi löøa hoaëc la, vaø ít gia suùc hoaëc gia

caàm ñeå laøm thöùc aên.

Chuùng ta ít bieát veà söï phaùt trieån cuûa caùc tu

só Caùt Minh taïi Thaùnh Ñòa. Tuy nhieân, tin chaéc

raèng, hoï ñaõ ôû Tyr naêm 1254 vaø Saint – Jean –

d'Acre naêm 1261.

21

2/ Doøng Caùt Minh ôû Taây Phöông. Thích nghi

Luaät Doøng

Vaøo cuoái thaäp nieân thöù ba cuûa theá kyû XIII,

tình hình chính trò ôû Palestine trôû neân nghieâm

troïng. Nhöõng cuoäc xaâm nhaäp cuûa ngöôøi Hoài

giaùo ngaøy theâm ñe doïa. Luùc ñoù, nhieàu aån só Nuùi

Caùt Minh “khoâng phaûi khoâng ñau khoå nhieàu

trong tinh thaàn”, ñaõ quyeát ñònh leân thuyeàn trôû

veà queâ quaùn cuûa hoï, chính vì theá maø nhöõng

cuoäc di chuyeån baét ñaàu, Doøng ñöôïc thieát laäp

daàn ôû Taây Phöông.

Coù theå vieäc laäp doøng ñaàu tieân ôû Chaâu AÂu

ñöôïc theå hieän vaøo naêm 1235 taïi Valenciennes,

nôi maø Pierre de Corbie vaø baïn ñoàng haønh cuûa

ngöôøi ñöôïc caùc thaåm phaùn thaønh phoá cho pheùp

laäp Tu Vieän vaø moät nhaø thôø trong khu phoá

nhöõng ngöôøi thôï thuoäc da. Vaøo nhöõng ngaøy

thaùng khoâng chaéc chaén, daân cö ôû ñaûo Chypre ñaõ

laäp moät tu vieän treân ñaûo cuûa hoï taïi Fortamia;

nhöõng ngöôøi ôû Silice ñònh cö taïi Messine vaø

22

nhöõng ngöôøi xöù Provence, taïi Aygalades gaàn

thaønh phoá Marseille. Nhöõng hieäp só Anh quoác

ñöa vaøi tu só Caùt Minh veà nöôùc hoï, döôùi söï

höôùng daãn cuûa Ralph vaø Fryston. Chính vì theá

maø hai tu vieän ñöôïc thaønh laäp naêm 1242, moät

taïi Hulne, döôùi söï khuyeán khích cuûa William de

Vescy, vaø tu vieän kia taïi Aylesford theo saùng

kieán cuûa Richard Grey. Vaøo giöõa theá kyû XIII,

nhöõng tu só töø Sicile ñeán Toscane vaø laäp moät

nhaø cuûa Doøng taïi Pise: nhöõng nhaø khaùc noái tieáp

taïi Sienne vaø Florence. Ngay töø tröôùc naêm

1256, tu vieän Ñöùc ñaàu tieân ñöôïc xaây döïng taïi

Cologne, coù leõ do Anh quoác. Naêm 1254, thaùnh

Louis, ñöôïc cha Beà Treân ôû Nuùi Caùt Minh cho

saùu tu só theo ngöôøi ñeán Paris. Theo Joinville,

“nhaø vua cung caáp vaø mua cho hoï moät nôi taïi

Seinne devers Charenton, vaø xaây cho hoï moät

ngoâi nhaø”.

Taïi Palestine, tình hình caùc tu só Caùt Minh

ngaøy caøng tuyeät voïng. Tu vieän Nuùi Caùt Minh

23

soáng soùt ñeán naêm 1291, thôøi kyø ngöôøi Hoài giaùo

buoäc ngöôøi Latinh rôøi khoûi Thaùnh Ñòa. Tænh

Doøng Thaùnh Ñòa vaãn toàn taïi ôû ñaûo Chypre.

Vieäc ñöa Doøng Caùt Minh vaøo ñònh cö taïi

Chaâu AÂu thaät khoù khaên, vì Doøng khoâng ñöôïc

nhìn nhaän nhö Doøng Ñan Tu cuõng khoâng phaûi

nhö Doøng Haønh Khaát, ngöôøi ta khoâng hieåu ñôøi

soáng caùc tu só Caùt Minh vaø ngöôøi ta nghi kî

Doøng naøy. Chaúng bao laâu, ai cuõng thaáy roõ caàn

phaûi thích nghi cô caáu vôùi hoaøn caûnh beân ngoaøi

neáu Doøng muoán toàn taïi ôø Chaâu AÂu.

Toång Tu Nghò ñaàu tieân ñöôïc trieäu taäp taïi

Aylesford, Anh Quoác, coù leõ vaøo naêm 1247.

Quyeát ñònh quan troïng nhaát cuûa Tu Nghò naøy laø

phaùi caùc tu só Reùginald vaø Pierre dieän kieán Ñöùc

Giaùo Hoaøng Innocent IV, khi aáy Ngaøi ñang ôû

Lyon, ñeå xin Ngaøi thích nghi Luaät Doøng sao cho

hoaït ñoäng toâng ñoà coù choã ñöùng trong ñôøi soáng

cuûa hoï. Ñöùc Giaùo Hoaøng giao cho hai cha Doøng

Ñaminh, Ñöùc Hoàng Y Hugues de Saint Cher vaø

24

Guillaume, Giaùm Muïc Tartous, soaïn laïi vaø

giaûm nheï luaät Doøng Caùt Minh. Ñaây laø nhöõng

thay ñoåi baûn Luaät Doøng sô khôûi: Theâm lôøi khaán

khoù ngheøo, khieát tònh vaøo lôøi khaán vaâng phuïc:

cuõng ñöôïc pheùp laäp tu vieän trong caùc thaønh phoá;

nhaán maïnh ñôøi soáng chung (cöû haønh, khoâng

nhöõng Thaùnh Leã maø caû caùc giôø kinh phuïng vuï;

duøng böõa trong moät phoøng aên chung; giaûm bôùt

giôø thinh laëng nhö luaät buoäc; giaûm nheï vieäc aên

chay kieâng thòt ñoái vôùi caùc anh em ñi ñöôøng).

Caùc luaät giaûm cheá naøy ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng

Innocent IV coâng boá ngaøy 1.10.1247. Ngöôøi coøn

ban caùc ñaëc aân khaùc cho caùc tu só Caùt Minh;

naêm tröôùc ñoù, Ngaøi ñaõ cho hoï nhöõng böùc thö

giôùi thieäu vôùi caùc Giaùm Muïc.

Ai laøm Beà Treân Toång Quyeàn cuûa Doøng vaøo

giôø phuùt quyeát ñònh naøy cho söï phaùt trieån cuûa

Doøng ? Ai hieåu roõ nhöõng ñoøi hoûi cuûa thôøi theá ?

Caùc baûn vaên cuõ cuûa Doøng Caùt Minh ñaõ ñeà cao

thaùnh Simon Stock, ngöôøi Anh, nhöng vieäc

25

khaùm phaù gaàn ñaây, moät taøi lieäu ñaõ baùc boû laäp

luaän naøy. Lòch söû vaø nieân ñaïi kyù caùc Beà treân

Toång Quyeàn ñaàu tieân ñaùng nghi ngôø. Ñaây laø

nhöõng gì coù theå noùi ñöôïc moät caùch hôi chaéc

chaén.

Sau Brocardo, Beà Treân ñaàu tieân caùc aån só

Nuùi Caùt Minh, ta coù theå xem nhö chaéc chaén caùc

teân Godefroy vaø Simon Stock, vaø coù leõ Alain le

Breton. Godefroy giöõ chöùc Beà Treân Toång

Quyeàn naêm 1249 vaø nhö vaäy ngöôøi ñöôïc baàu töø

naêm 1247. Thaät coù lyù maø cho raèng Alain le

Breton ñaõ keá vò ngöôøi. Ngöôøi ta ñaõ bieát chính

xaùc raèng Simon Stock laøm Beà Treân sau Nicolas

ngöôøi Phaùp vaø ñaõ qua ñôøi taïi Bordeaux ngaøy

16.5.1265, coù theå laøm Beà Treân Toång Quyeàn sau

Alain. Vaán ñeà maø Geùrard de Fracher, doøng

Ñaminh coù nhaéc ñeán khoaûng naêm 1260: Moät tu

só Simon naøo ñoù, Beà Treân Doøng Caùt Minh, con

ngöôøi ñaïo ñöùc vaø chaân thaät, coù theå cuûng coá laäp

luaän naøy. Vôùi Nicolas ngöôøi Phaùp, laøm Beà Treân

26

Toång Quyeàn töø naêm 1266 ñeán 1271, thì caùc

nieân hieäu ñöôïc nhaän thöïc chaéc chaén. Ngöôøi keá

vò laø Ralph de Fryston ngöôøi Anh, ñieàu khieån

Doøng töø 1271 ñeán 1277.

Tu nghò Aylesford ñaõ baét ñaàu ñieàu chænh

vieäc quaûn trò caùc tu vieän vaø Tænh Doøng. Luùc ñoù

coù leõ coù boán Tænh Doøng: Thaùnh ñòa, Sicile, Anh

Quoác vaø xöù Provence. Cuõng coù vaán ñeà quy ñònh

chuaån möïc ñôøi soáng chung. Hieán Chöông ñaàu

tieân coøn giöõ laïi coù ghi ngaøy thaùng cuûa Toång Tu

Nghò hoïp taïi Londres naêm 1281. Hieán Chöông

naøy ñaõ nhaéc ñeán möôøi Tænh Doøng: Thaùnh Ñòa,

Sicile, Anh Quoác, xöù Provence, Toscane,

Lombardie, France,Allemagne, Aquitaine,

Espagne.

Sau tu nghò Aylesford, Doøng Caùt Minh ñaõ

theo moät höôùng môùi. Nhöng hoaït ñoäng toâng ñoà

khoâng ñöôïc laøm cho Doøng phuû nhaän nguoàn goác

chieâm nieäm cuûa mình. Nicolas ngöôøi Phaùp laõnh

nhieäm vuï nhaéc nhôû cho anh em, trong taùc phaåm

27

raát noàng nhieät cuûa ngöôøi: “Teân Löûa”, veû ñeïp

cuûa ñôøi soáng aån tu. “Taát caû caùc thoï taïo maø

chuùng ta nhìn thaáy vaø nghe thaáy trong sa maïc,

mang laïi cho chuùng ta söï töôi maùt vaø an uûi… Duø

thinh laëng, chuùng rao giaûng caùch tuyeät vôøi vaø

thuùc giuïc con ngöôøi noäi taâm chuùng ta ca ngôïi

Ñaáng Taïo Hoùa”. Neáu phaûn öùng naøy chính ñaùng

ñeå duy trì theá quaân bình giöõa hai khuynh höôùng

chieâm nieäm vaø toâng ñoà. Tuy nhieân, caàn ñaët laïi

vaán ñeà veà chính söï hieän höõu cuûa Doøng. Noãi

hoang mang keùo daøi cho ñeán khi Ñöùc Giaùo

Hoaøng Boniface VIII döùt khoaùt pheâ chuaån Luaät

Doøng ngaøy 5.5.1298: “Chuùng toâi muoán tu só Caùt

Minh cöông quyeát duy trì ôn goïi cuûa hoï”. Veà

maët phaùp lyù, caùc tu só Caùt Minh ñöôïc ñoàng hoùa

vôùi caùc tu só Doøng Haønh Khaát töø naêm 1247,

nhöng khoâng coù ñöôïc nhöõng ñaëc quyeàn nhö caùc

tu só Ñaminh vaø Phanxicoâ. Ñöùc Giaùo Hoaøng

Jean XXII ñaõ ban caùc ñaëc quyeàn naøy cho hoï

vaøo theá kyû XIV.

28

3/ Thaàn hoïc gia vaø caùc nhaø nhaân vaên.

Töø khi Doøng Caùt Minh höôùng veà ñôøi soáng

hoaït ñoäng toâng ñoà thì vaán ñeà huaán luyeän

nghieâm tuùc veà thaàn hoïc cho caùc giaùo só töông lai

ñöôïc ñaët ra. Nicolas ngöôøi Phaùp coù nhöõng lôøi

nghieâm khaéc ñeå ñaû kích söï doát naùt cuûa anh em

mình, nhöõng ngöôøi “muø chöõ maø daùm noùi ba hoa

tröôùc maët daân chuùng nhö theå ñaõ thoâng suoát taát

caû thaàn hoïc roài vaäy”. Nhaát laø töø Tu Nghò Luaân

Ñoân naêm 1281, ñeán löôït caùc tu só Caùt Minh ñi

vaøo phong traøo ñaïi hoïc, ñaõ phaùt trieån töø ñaàu theá

kyû XIII. Naêm 1324, Doøng ñaõ coù chín hoïc vieän

trung öông: Paris (Tu vieän coâng tröôøng

Maubert), Toulouse, Florence, Montpellier,

Bologne, Cologne, Londres vaø Avignon; caùc

hoïc vieän Oxford vaø Cambridge theo moät quy

cheá ñaëc bieät.

Doøng Caùt Minh coù vaøi tieán só vó ñaïi nhö

Geùrard de Bologne, Guy de Perpignan (- 1342)

29

vaø Jean Baconthorpe hoïp thaønh tröôøng phaùi

Paris Doøng Caùt Minh theá kyû XIV. Baconthorpe

laø ngöôøi ñaàu tieân cuûa Doøng Caùt Minh beânh vöïc

tín ñieàu Ñöùc Maria Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi. Taïi

Anh Quoác, John Cunningham laø ngöôøi ñaàu tieân

tranh luaän veà John Wiclef, tieàn phong xa cuûa

Luther ñaõ nöông naùu beân caïnh Jean Hus. Cuõng

laø ngöôøi Anh, Thomas Netter de Walden, ñöôïc

goïi laø Waldensis (- 1431) maø ngöôøi ta goïi laø

“thaàn hoïc gia vó ñaïi duy nhaát cuûa theá kyû XV”,

ñaõ tham gia caùc Coâng Ñoàng Pise vaø Constance.

Chuùng ta cuõng tìm thaáy trong Doøng vaøi vaên

só coù phaåm chaát nhö Sibert de Beùka (1332),

ñoàng thôøi chuyeân veà phuïng vuï. Ngöôøi ñaõ vieát

trong Quodlibet, taùc phaåm cuûa ngöôøi: “Ñôøi soáng

chieâm nieäm keát thuùc trong loøng meán troïn haûo…

Chæ mình söï hieåu bieát môùi coù giaù trò, moät söï

hieåu bieát dòu ngoït veà Thieân Chuùa…” Philip

Ribot, vaøo cuoái theá kyû XIV, laø taùc giaû “Möôøi

quyeån saùch baøn veà nguoàn goác tu só Doøng Caùt

30

Minh vaø vai troø chính yeáu cuûa hoï”, ñöôïc gaùn cho

nhöõng nhaân vaät vó ñaïi cuûa quaù khöù. Cuøng vôùi

ngöôøi, Jean de Cheminot, tu só Caùt Minh ôû Metz

vaø giaùo sö ôû Paris naêm 1336, Jean de

Hildesheim (+ 1375) vaø Jean Grossi (+1437) laø

nhöõng söû gia ñaàu tieân cuûa Doøng Caùt Minh.

Chuùng toâi xin pheùp keå nôi ñaây, beân caïnh nhöõng

nhaân vaät thoâng thaùi naøy, moät ngheä só: Fra

Filippo (+ 1469), tu só Caùt Minh ôû Plorence, moät

trong nhöõng hoïa só noåi tieáng nhaát theá kyû XIV YÙ,

cuoäc ñôøi cuûa ngöôøi khoâng neâu göông toát laém,

nhöng qua ngheä thuaät cuûa mình, ngöôøi ñaõ laøm

vinh döï cho Doøng.

Ngay cuoái theá kyû XV, caùc tu só Caùt Minh

cuõng tham gia phong traøo vaên hoïc. Trong soá

ñoâng ñaûo nhaø vaên cuûa phong traøo naøy, chuùng toâi

chæ neâu hai vò quan troïng nhaát: Arnold Bostius

(1445-1499), baïn thaân cuûa Erasme, ngöôøi ñaõ

daønh phaàn lôùn söï nghieäp cuûa mình cho Ñöùc Meï.

Chaân phöôùc Baptiste Spagnoli de Mantoue

31

(1447-1516), laø moät trong nhöõng nhaø vaên löøng

danh nhaát thôøi ñaïi cuûa ngöôøi. Nhöng röôøm raø

hôn laø saâu saéc, ngöôøi nhanh choùng bò queân laõng.

Vaøo thôøi caûi caùch cuûa Luther vaø Anh giaùo,

neáu coù nhieàu ngöôøi boû Giaùo Hoäi – söû gia Anh,

John Bale chaúng haïn – moät soá tu só Caùt Minh toû

ra laø nhöõng ngöôøi can ñaûm beânh vöïc Giaùo Hoäi.

Cuõng theá, vò tieán só thoâng thaùi ôû Cologne,

Eberhard Billick, ngöôøi anh em cuøng Doøng,

Alexandre Blanckart, vaø vò Giaùm Tænh Doøng

Caùt Minh aùp cuoái, taïi Ñan Maïch laø Paul Helie,

ñaõ dòch caû boä Thaùnh Kinh sang tieáng Ñöùc.

4/ Suy thoaùi vaø giaûm cheá

Sau khi ñi ra ngoaøi ñeà khaù xa, chuùng ta haõy

trôû laïi vôùi lòch söû chính thöùc cuûa Doøng Caùt

Minh.

Naêm 1347, beänh dòch haïch xuaát hieän taïi

Chaâu AÂu ñaõ laáy ñi moät phaàn ba daân soá vaø traän

chieán Moät Traêm Naêm ñaõ gaây neân laàm than, ñoùi

32

keùm vaø ñoài baïi luaân lyù. Hôn nöõa, vaøo cuoái theá

kyû XIV, theá giôùi Kitoâ giaùo bò cuoäc ly giaùo Taây

Phöông xaâu xeù. Haäu quaû cuûa nhöõng bieán coá naøy

gaây cho ñôøi tu moät tai haïi voâ löôøng vaø Doøng Caùt

Minh cuõng khoâng traùnh khoûi. Luaät Doøng khoâng

ñöôïc giöõ nghieâm tuùc vaø cuoäc ly giaùo gaây chia reõ

trong Doøng, ngöôøi thì theo Ñöùc Giaùo Hoaøng ôû

Rome, keû thì theo Ñöùc Giaùo Hoaøng ôû Avignon.

Naêm 1414, Toång Tu Nghò Bologne taùi laäp söï

hieäp nhaát vaø Jean Grossi ñöôïc baàu laøm Beà Treân

Toång Quyeàn toaøn Doøng Caùt Minh. Ngöôøi tìm

caùch choáng laïi söï laïm duïng, nhöng khoâng coù

keát quaû bao nhieâu. Nguyeân nhaân sa suùt cuûa

Doøng do töø beân trong. Nhöõng baèng caáp ñaïi hoïc

coù theå do caùc Beà Treân Toång Quyeàn phaùt cho

nhöõng ngöôøi khoâng theo caùc moân hoïc. Chöùc

töôùc vaø boång loäc thuoäc haøng giaùo só ñöôïc Toøa

Thaùnh ban ñöôïc mua chuoäc deã daøng. Chaúng laï

gì khi nhöõng ngöôøi baát xöùng ñaáu tranh ñeå ñöôïc,

vì caùc ñaëc quyeàn thaùi quaù keøm theo caùc chöùc

töôùc ñoù. Nhöõng “keû ngu doát coù baèng caáp ñoù” –

33

theo lôøi moät taùc giaû bieân nieân söû ôû Toulouse –

vaø nhöõng ngöôøi coù chöùc töôùc ñoù, caû ñeán Giaùm

Muïc thöïc thuï khoâng ra gì ñoù ñaõ traùnh neù vaâng

lôøi caùc Beà Treân chính thöùc. Ñöùc khoù ngheøo

khoâng ñöôïc tuaân giöõ maáy. Tieàn leã, coâng giaûng

daïy giöõ cho mình laø chuyeän thöôøng. Naêm 1362,

ngöôøi ta chaáp nhaän cho caùc tu só töï quaûn lyù soá

tieàn do gia ñình hoï trôï caáp. Bôûi ñoù, ngöôøi thì

soáng sang troïng, keû laâm caûnh thieáu thoán. Phong

tuïc ñoài baïi vaø ñôøi tu buoâng thaû. Vaø ñieàu teä haïi

nhaát laø vieäc mua chöùc vuï trong Doøng, nôi maø

thöôøng nhieàu keû baát xöùng ñöôïc cai quaûn.

Ngaøy 3.6.1430, moät Toång Tu Nghò khai

maïc taïi Nantes. Vieäc baàu Beà Treân Toång Quyeàn

môùi gaëp choáng ñoái neân Ñöùc Giaùo Hoaøng

Eugeøne IV ñaõ ñaët Giaùm Muïc Marseille vaø boå

nhieäm Natale Bencesi ôû Venise laøm Toång Ñaïi

Dieän Doøng. Leã Hieän Xuoáng naêm sau, coâng hoäi

caùc tu só Caùt Minh hoïp taïi Ravensburg, taïi ñoù,

Jean Faci ñaõ chaáp nhaän giöõ chöùc Toång Quyeàn.

34

Taïi Tu Nghò Nantes, ñaõ coù quyeát ñònh xin Ñöùc

Giaùo Hoaøng giaûm nheï Luaät Doøng moät laàn nöõa,

Luaät Doøng maø nhieàu khaán sinh xeùt laø quaù

nghieâm nhaët. Ñöùc Giaùo Hoaøng Eugeøne IV traû

lôøi qua Saéc Leänh Romani Pontificis naêm 1435

gôûi Beà Treân Toång Quyeàn Jean Faci. Saéc Leänh

naøy cho pheùp caùc tu só Caùt Minh aên thòt moãi

tuaàn ba laàn, tröø nhöõng ngaøy kieâng thòt vaø coù

nhöõng giôø giaûi trí chung. Nhöõng thay ñoåi naøy,

thöïc ra chæ lieân quan ñeán nhöõng ñieåm phuï thoâi,

tuy nhieân, cuõng cho thaáy coù söï giaûm suùt veà söùc

soáng thieâng lieâng cuûa Doøng.

Taát caû nhöõng ñieàu noùi treân ñaây khoâng loaïi

tröø söï hieän dieän cuûa nhöõng phaàn töû nhieät thaønh.

Moät soá Beà Treân ñaõ laøm moïi caùch ñeå duy trì

vieäc giöõ Luaät Doøng trong tu vieän hoaëc Tænh

Doøng cuûa caùc ngaøi, daãn ñeán nhöõng phong traøo

caûi caùch ñöôïc phaùt trieån.

35

5/ Nhöõng cuoäc caûi caùch ôû Mantoue, Albi vaø

Montolivet

Ngay tröôùc khi Saéc Leänh Romani Pontificis

ñöôïc coâng boá, ñaõ coù nhöõng phaûn öùng choáng laïi

söï buoâng thaû chung trong Doøng. Phong traøo caûi

caùch ñuùng ñaén ñaàu tieân laø phong traøo ôû

Mantoue. Tu vieän Santa Maria delle Selve gaàn

Florence ñaõ theo Luaät nhaët töø naêm 1413. Caùc

Beà Treân cuûa tu vieän naøy, trong soá ñoù coù chaân

phöôùc Ange Mazzinghi, theo tieåu söû, ngöôøi qua

ñôøi ôû Florence, “soáng thaùnh thieän vaø laø moät vò

giaûng thuyeát tröù danh”, ñaõ duy trì ñöôïc loøng soát

saéng.

Nhôø Thomas Connecte, moät tu só Caùt Minh

xöù Bretagne vaø ñoàng baïn cuûa ngöôøi, maø tu vieän

Caùt Minh ôû Mantoue coù moät ñôøi soáng soát saéng.

Naêm 1425, Thomas ñaõ laäp moät tu vieän Caùt

Minh taïi Geùronde gaàn Sierre ôû Thuî Só, vôùi luaät

leä nghieâm nhaët. Chöùng thö laäp doøng coù ghi raèng

caùc tu só phaûi chuyeân caàn giöõ luaät, vaâng phuïc, töø

36

boû cuûa caûi hoaøn toaøn, aên chay kieâng thòt vaø giöõ

thinh laëng nhöõng giôø vaø nhöõng nôi choán ñöôïc

quy ñònh. Thomas khoâng chòu döøng laïi taïi ñoù maø

coøn muoán caûi taïo Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø Hoàng Y

ñoaøn nöõa. vaäy neân ngöôøi ñaõ ñi Roma. Nhöng vì

ngöôøi quaù naëng lôøi vaø tö do choáng laïi Ñöùc Giaùo

Hoaøng vaø Hoàng Y ñoaøn, neân ngöôøi ta cho raèng

ngöôøi laïc ñaïo vaø thieâu soáng ngöôøi vaøo cuoái naêm

1453. Nhieàu ñoàng baïn tieáp tuïc söï nghieäp cuûa

ngöôøi taïi Geùronde, vaø töø 1440, taïi Mantoue.

Naêm sau, nhöõng tu só ôû Mantoue ñeán thaêm tu

vieän Santa Maria delle Selve, vaø caùc anh em ôû

Geùronde ñeán ñoù vaøo Chuùa Nhaät I Muøa Voïng.

Töø nhöõng cuoäc gaëp gôõ naøy, naåy sinh söï thoáng

nhaát ba tu vieän caûi toå, khoâng chaáp nhaän vieäc

giaûm cheá, ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Egeøne IV

thaønh laäp thaønh moät Hoäi Doøng taùch rôøi, do moät

Toång Ñaïi Dieän cai quaûn vaø chæ phuïc tuøng Beà

Treân Toång Quyeàn cuûa Doøng thoâi. Hoäi Doøng naøy

toàn taïi ñöôïc ba theá kyû. Naêm 1783, Ñöùc Giaùo

Hoaøng Pioâ VI saùp nhaäp vónh vieãn Hoäi Doøng naøy

37

vaøo Doøng caùc tu só Caùt Minh töø laâu ñaõ theo Luaät

Doøng nguyeân thuûy.

Moät phong traøo caûi caùch khaùc phaùt sinh taïi

Phaùp vaøo cuoái theá kyû XV. Hoäi Doøng ôû Albi ñaõ

baét ñaàu moät cuoäc ñaûo chính thöïc söï. Louis

d'Amboise, Giaùm Muïc thaønh phoá naøy, vaøo naêm

1499, muoán caûi toå tu vieän Doøng Caùt Minh, neân

Ngaøi môøi taát caû caùc tu só ñeán duøng böõa taïi Toøa

Giaùm Muïc, trong luùc ñoù, Ngaøi cho hai möôi hai

sinh vieân cuûa ñaïi hoïc Paris ôû Montaigu, nhöõng

ngöôøi naøy phaûi ñeán chieám choã trong tu vieän.

Elie Denys vaø hai tu só giöõ luaät nhaët taïi Gand

ñeán khai taâm caùc taäp sinh treân ñaây giöõ luaät

nghieâm nhaët, nhö ñaõ thöïc hieän taïi Hoäi Doøng ôû

Mantoue. Ñoái vôùi caùc tu só cuûa tu vieän tröôùc

ñaây, hoï coù theå choïn theo cuoäc caûi caùch hoaëc ra

ñi. Nhieàu tu vieän khaùc taïi Phaùp, trong ñoù coù tu

vieän ôû Mellun vaø Rouen, cuõng nhö Hoïc Vieän ôû

quaûng tröôøng Maubert taïi Paris, cuõng theo cuoäc

caûi caùch cuûa Albi, hoïp thaønh moät Hoäi Doøng taùch

38

rôøi, döôùi quyeàn Beà Treân Toång Quyeàn cuûa

Doøng, theo leänh Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâo X, naêm

1513. Hoäi Doøng naøy toàn taïi ñuùng moät traêm naêm

thì bò nhöõng cuoäc chieán tranh toân giaùo taøn phaù

gaàn heát, neân Ñöùc Giaùo Hoaøng Clement VIII ñaõ

giaûi taùn Doøng naêm 1599.

Moät coá gaéng caûi caùch nöõa ñöôïc theå hieän

gaàn thaønh phoá Geânes, do cha Hugues Marengo

thaønh laäp naêm 1516, tu vieän Montolivet “giöõ

luaät nhaët vaø soáng aån tu, theo Luaät Doøng tieân

khôûi”, tröïc tieáp döôùi quyeàn Beà Treân Toång

Quyeàn, tu vieän ñaõ toàn taïi ñeán cuoái theá kyû. Naêm

1599, Ñöùc Giaùo Hoaøng Clement VIII ñaõ saùt

nhaäp tu vieän naøy vaøo Tænh Doøng Lombadie.

6/ Vò Beà Treân Toång Quyeàn Caûi Toå vó ñaïi

Song song vôùi nhöõng cuoäc caûi caùch coù

khuynh höôùng taùch rôøi, nhöõng vò Beà Treân Toång

Quyeàn loãi laïc ñaõ tìm caùch ñöa toaøn Doøng trôû veà

vôùi vieäc giöõ luaät nhaët. Doøng Caùt Minh ñaõ thöïc

39

söï vöôn leân töø naêm 1451 nhôø nhieäm kyø Beà Treân

Toång Quyeàn cuûa chaân phöôùc Jean Soreth. Ngay

trong Toång Tu Nghò baàu ngöôøi, ngöôøi ñaõ coâng

boá saéc leänh ñaàu tieân, choáng laïi caùc ñaëc quyeàn

vaø mieãn xaù, nguyeân nhaân chính gaây sa suùt trong

Doøng. Sau khi ñaõ oån ñònh tænh Doøng ôû Ñöùc,

ngöôøi vieáng thaêm caùc tu vieän caûi toå ôû Moers vaø

Enghien, maø ngöôøi taùn thaønh vieäc giöõ luaät naêm

1452. Ñôøi tu nhaët nhieäm taïi hai tu vieän naøy

cung caáp cô sôû cho vieäc caûi caùch cuûa ngöôøi.

Nhaân dòp Toång Tu Nghò hoïp taïi Paris naêm 1456,

Beà Treân Toång Quyeàn naøy soaïn thaûo quy cheá

cho caùc tu vieän caûi toå. Hoï coù quyeàn baàu Beà

Treân cuûa mình: giaûm bôùt hoaït ñoäng caùc tu só vaø

hoï phaûi töø boû moïi sôû höõu vaø moïi ñaëc quyeàn cho

duø hôïp phaùp. Ñoái vôùi toaøn Doøng, cha Jean

Soreth soaïn thaûo Hieán Phaùp môùi, khaùc bieät vaø

ñoøi hoûi hôn Hieán Phaùp 1362. Ngöôøi nhaán maïnh

caùc giaù trò cô baûn cuûa Luaät Doøng, maëc duø khoâng

buoäc moïi ngöôøi giöõ luaät nhaët daønh cho caùc nhaø

ñöôïc caûi toå.

40

Ngay caû vieäc canh taân roäng raõi hôn cho

toaøn Doøng, cuõng khoâng ñöôïc deã daøng chaáp

nhaän ôû khaép nôi. Nhieàu tu só rôøi boû Doøng Caùt

Minh, nhöõng ngöôøi khaùc, chaúng haïn, caùc tu só

hoïc vieän Trung Öông ôû Cologne noåi loaïn, buoäc

Beà Treân Toång Quyeàn phaûi nghieâm trò. Khoâng

nghæ ngôi, cha Jean Soreth vieáng thaêm caùc tu

vieän vaø caùc Tænh Doøng khaép Chaâu AÂu, thöôøng

laø ñi boä, neân ngöôøi bò raùm naéng nhö moät ngöôøi

Ethiopie, trôû neân troø cöôøi cho nhöõng ngöôøi xaáu

neát, theo lôøi söû gia cuûa cha keå. Cha cuõng ñoùng

moät vai troø quan troïng trong vieäc saùng laäp Doøng

Nöõ Caùt Minh vaø Doøng Ba, nhö chuùng ta seõ thaáy

sau naøy. Cha Jean Soreth qua ñôøi taïi Angers

naêm 1471.

Caùc ngöôøi tröïc tieáp keá nhieäm vò Beà Treân

Toång Quyeàn vó ñaïi naøy khoâng tieáp tuïc coâng

vieäc cuûa ngöôøi. Hoï tha hoà phaân phaùt ñaëc quyeàn

vaø mieãn xaù cuøng chöùc töôùc, nhaát laø Christophe

Martignoli (1471-1481), ñaõ duøng tieàn mua

41

chuoäc Saéc Leänh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Sixte V,

coù teân laø Grande Mer (Ñaïi Döông), aùp duïng cho

Doøng Caùt Minh taát caû ñaëc aân mieãn xaù daønh cho

caùc Doøng Haønh Khaát khaùc.

Ñoù laø tình traïng Doøng Caùt Minh khi, vaøo

naêm 1523, Nicolas Audet (1481-1562), moät

ngöôøi ôû ñaûo Chypre, goác Phaùp, ñöôïc Ñöùc Giaùo

Hoaøng Adrien IV boå nhieäm laøm Toång Ñaïi Dieän.

Vôùi caù tính maïnh meõ, toå chöùc saùng suoát, ngöôøi

bieát lieân keát moät söï kieân trì saét ñaù vôùi loøng

nhaân töø cuûa moät ngöôøi cha vaø nhieàu thaän troïng.

Ñöôïc baùo tröôùc raèng ngöôøi seõ ñöôïc baàu laøm Beà

Treân Toång Quyeàn trong Tu Nghò saép tôùi cuûa

Doøng Caùt Minh. Cha Audet thieát laäp ngay

chöông trình caûi caùch vaø seõ coâng boá trong

Isagogicon cuûa ngöôøi. trong ñoù ngöôøi moâ taû

döôùi nhöõng maøu saét aûm ñaïm nhaát tình traïng theâ

thaûm cuûa Doøng, vaø ñeà ra nhöõng phöông caùch

söûa chöõa. Ñaéc cöû Beà Treân Toång Quyeàn ngaøy

8.5.1524, cha Audet ñöa cho caùc thaønh vieân

42

Toång Tu Nghò pheâ chuaån Hieán Phaùp môùi ngöôøi

ñaõ soaïn, laáy Hieán Phaùp cuûa cha Jean Soreth

soaïn laøm neàn taûng, vaø ngöôøi theâm vaøo nhöõng

phaàn Isagogicon cuûa ngöôøi. Ngöôøi laøm cho vieäc

giöõ ñöùc khoù ngheøo vaø ñôøi soáng chung nhieäm

nhaët hôn nöõa, nhaán maïnh treân moät söï thu nhaän

chí lyù ôn goïi vaø toå chöùc laïi vieäc huaán luyeän ñôøi

tu vaø tri thöùc cho hoï. Ngöôøi ñaëc bieät nhaém vaøo

vieäc traû laïi cho con caùi ngöôøi moät yù thöùc linh

thaùnh; caùch rieâng, vieäc thích nghi phuïng vuï.

Boán möôi naêm laøm Beà Treân Toång Quyeàn, ngöôøi

khoâng thieáu thöû thaùch, cha Audet phaûi chieán

ñaáu baûy naêm trôøi vôùi moät teân phaûn loaïn,

Etienne Jeannesi, töï cho mình quyeàn trieäu taäp

moät Tu Nghò taïi Montpellier, nôi oâng töï baàu

mình laøm Beà Treân Toång Quyeàn, coi thöôøng moïi

quyeàn bính, ngay caû quyeàn cuûa Ñöùc Giaùo

Hoaøng nöõa. Nhöõng cuoäc caûi caùch Tin Laønh vaø

Anh Giaùo ñaõ phaù huûy saùu Tænh Doøng thònh

vöôïng cuûa Doøng Caùt Minh, vôùi khoaûng moät

traêm hai möôi tu vieän. Baûn baùo caùo cuûa cha

43

Nicolas Audet veà tình traïng cuûa Doøng hoaøn taát

naêm 1557, ñeà caäp ñeán hai möôi boán Tænh Doøng,

trong ñoù coù naêm Tænh Doøng hoaøn toaøn tuaân giöõ

luaät nhaët: Ñöùc, Phaùp, Narbonne, Castile vaø

Portugal. Sau khi ñaõ tham gia tích cöïc vaøo Coâng

ñoàng Trente, vò Beà Treân Toång Quyeàn xuaát saéc

naøy qua ñôøi vaøo ñaàu thaùng 12.1562. khi coøn

soáng, coù leõ ngöôøi khoâng hay bieát gì veà vieäc

thaùnh Teâreâsa ñaõ thieát laäp taïi Avila, Ñan Vieän

ñaàu tieân caùc nöõ ñan só Caùt Minh Caûi Toå.

Ngaøy 16.12, Ñöùc Giaùo Hoaøng Pie IV boå

nhieäm cha Jean Baptiste Rossi (Rubeo) ôû

Ravenne laøm Toång Ñaïi Dieän. Taïi Toång Tu

Nghò ôû Rome naêm 1564, haàu nhö moïi ngöôøi baàu

ngöôøi laøm Beà Treân Toång Quyeàn. Cha Rubeo

daønh phaàn coøn laïi cuûa ñôøi mình ñeå ñöa vaøo

Doøng Caùt Minh caùc Saéc Leänh cuûa Coâng ñoàng

Trente. Cha taân Beà Treân Toång Quyeàn laø moät

nhaân vaät noåi baät. Vôùi nhöõng ñöùc tính nhaân baûn

cao caû – trí thoâng minh xuaát chuùng, thaúng thaén,

44

khoân ngoan vaø quaân bình, cöông nghò keøm theo

loøng nhaân töø. Nhöõng nhaân ñöùc tu trì vöõng chaéc

aáy lieân keát vôùi moät neàn huaán luyeän thaàn hoïc

vöõng chaéc. Nôi ngöôøi, con ngöôøi hoaït ñoäng ñi

ñoâi vôùi moät con ngöôøi chieâm nieäm thöïc söï.

Naêm 1566, cha taân Beà Treân Toång Quyeàn

leân ñöôøng ñeå thöïc hieän coâng cuoäc caûi toå cuûa

ngöôøi. Vua Philip II ñaõ xin Toøa Thaùnh vaø cha

Rubeo boå nhieäm moät vò toång ñaïi dieän Taây Ban

Nha ñeå lo vieäc caûi toå Doøng Caùt Minh taïi ñaây,

nhöng cha Rubeo muoán ñích thaân ñeán taän nôi,

khi ñi ngang qua Geânes. Ngaøy 12.4.1567, ngöôøi

ñeán Avila, nôi ñaây ngöôøi gaëp thaùnh Teâreâsa;

ngöôøi taùn thaønh coâng vieäc cuûa thaùnh nöõ. Hai

nhaân vaät vó ñaïi naøy ñaõ hieåu nhau vaø meán nhau

ngay. Cuoäc vieáng thaêm cuûa cha Toång Quyeàn ôû

Taây Ban Nha vaø Boà Ñaøo Nha raát thaønh coâng

trong taát caû caùc Tænh Doøng, tröø Tænh Doøng

Andalousie. Sau ñoù, cha Rubeo giao cho moät vò

ñaïi dieän vieáng thaêm caùc Tænh Doøng Phaùp vaø

45

ngöôøi ñích thaân thaêm caùc Tænh Doøng YÙ. Leõ ra,

vaøo leã Hieän Xuoáng 1572 coù moät Toång Tu Nghò

taïi Paris. Nhöng caùc cuoäc chieán tranh toân giaùo

taøn phaù baûy Tænh Doøng vaø nhöõng khoù khaên vôùi

caùc Tænh Doøng ôû Taây Ban Nha buoäc cha Toång

Quyeàn phaûi hoaõn laïi, ba naêm sau hoïp taïi

Plaisance. Trong Tu Nghò naøy ngöôøi ta baøn veà

Hoäi Doøng Mantoue vaø nhöõng vaán ñeà giöõa caùc tu

só Caùt Minh vaø Hoäi Doøng. Cha Rubeo toû ra

nghieâm khaéc vôùi con caùi thaùnh Teâreâsa, trong

tình theá naøy ñaõ duøng quyeàn xeùt xöû vaø boû qua

leänh caám laäp Doøng taïi Andalousie. Cha Toång

Quyeàn tieáp tuïc kinh löôïc caùc coäng ñoaøn nöôùc YÙ.

Kieät söùc, ngöôøi trôû veà Rome naêm 1577 vaø phoù

linh hoàn cho Chuùa taïi ñoù ngaøy 5.9.1578.

7/ Nöõ ñan só Doøng Caùt Minh

Thaät khaù hieån nhieân ñeå nhaän thaáy raèng sau

hôn hai theá kyû ñi vaøo lòch söû, Doøng Caùt Minh

môùi tieáp nhaän nhöõng nöõ ñan só. Daàu vaäy, Doøng

46

Nhì Caùt Minh ñaõ phaùt trieån nhanh choùng, nhaát

laø sau cuoäc caûi toå cuûa Meï Thaùnh Teâreâsa. Toång

soá nöõ tu chieâm nieäm maø Giaùo Hoäi thoáng keâ tính

ñeán nay, thì nöõ ñan só Caùt Minh ñoâng soá nhaát.

Thaät ra, ngay töø thôøi Trung Coå, ñaõ coù

nhöõng ngöôøi nöõ soáng tinh thaàn Caùt Minh roài. ÔÛ

Phaùp, Anh vaøxöù Flandre, caùc baø tu kín, maø ñieån

hình laø chaân phöôùc Jeanne de Toulouse, ñaõ

ñöôïc caùc tu só Caùt Minh höôùng daãn thieâng lieâng.

Hoï ñöôïc maëc aùo Doøng Caùt Minh nhöng khoâng

coù aùo Ñöùc Meï, vaø hoï giöõ Luaät Doøng caùc cha

Caùt Minh. Nhöõng phuï nöõ ñaïo ñöùc khaùc ôû ngoaøi

ñôøi, soáng taän hieán cho Thieân Chuùa döôùi söï

höôùng daãn cuûa caùc tu só Caùt Minh, rieâng reõ hoaëc

hoïp thaønh coäng ñoaøn nhoû: Caùc “humiliates” taïi

Lombardie, nhöõng “mantellates” hoaëc

“Pinzocchere” taïi YÙ, caùc “beùates” ôû Taây Ban

Nha vaø caùc “beùguines” taïi Haø Lan. Moät coäng

ñoaøn nöõ ôû Venise töø naêm 1300 ñaõ thuoäc Beà

Treân Toång Quyeàn Geùrard de Bologne, ñöôïc

47

höôûng “caùc aân phuùc thieâng lieâng cuûa Doøng”.

Nhöõng phuï nöõ khaùc, theo tuïc leä thôøi Trung Coå,

ñöôïc lieân keát vôùi Doøng Caùt Minh bôûi vieäc khaán

Doøng vôùi tö caùch trôï só lieân keát vôùi tu vieän cuûa

caùc cha nhöng nhaø ôû khu vöïc rieâng.

Vaäy Doøng Caùt Minh ñaõ coù nhöõng phuï nöõ

taän hieán, nhöng khoâng coù nöõ ñan só. Naêm 1450,

cha Giaùm Tænh Toscane vaø cha Beà Treân mieàn

Florence ñaõ theå hieän böôùc ñaàu höôùng veà Doøng

Nhì. Hai vò xaây trong thaønh phoá naøy tu vieän ñaàu

tieân caùc Pinzocchere, töø ñoù phaùt xuaát tu vieän

Sainte Marie des Anges. Cha Beà Treân ôû

Florence maïo hieåm ñi Rome ñeå xin Ñöùc Giaùo

Hoaøng Nicolas V moät vaên kieän cho pheùp nhaän

nhöõng nöõ tu naøy vaøo Doøng Caùt Minh. Ñöùc Giaùo

Hoaøng ñaõ ban Saéc Leänh Cum Nulla ngaøy

5.10.1450. Töø nay, caùc tu só Doøng Caùt Minh coù

theå nhaän vaøo Hoäi Doøng cuûa hoï “nhöõng trinh nöõ

ñaïo ñöùc, quaû phuï, beùguines, mantellates vaø caùc

phuï nöõ ñaïo ñöùc khaùc, hoï maëc tu phuïc vaø soáng

48

döôùi söï baûo trôï cuûa Doøng Ñöùc Nöõ Trinh Maria

Nuùi Caùt Minh”. Nhöng caùc nöõ tu thuoäc tu vieän ôû

Florence chöa phaûi laø nöõ ñan só: ñeán theá kyû

XVI, hoï môùi chaáp nhaän luaät noäi vi.

Moät giai ñoaïn môùi ñeå nhaùnh nöõ Doøng Caùt

Minh töï quyeát ñònh nhaân dòp Hoàng Y de Cues ñi

kinh löôïc caùc tu vieän ôû Ñöùc vaø Haø Lan naêm

1451. Ngöôøi ra leänh caùc coäng ñoaøn nöõ khoâng coù

Luaät Doøng roõ reät phaûi saùt nhaäp vôùi moät tu hoäi

ñaõ hieän höõu. Khi Toång Tu Nghò Doøng Caùt Minh

hoïp taïi Cologne vaøo thaùng 5.1452, moät coäng

ñoaøn beùguines ôû Gueldre, Ten Elsen, xin cha

Toång Quyeàn Jean Soreth cho saùt nhaäp vôùi

Doøng. Ngöôøi traû lôøi quaû quyeát qua thö ñeà ngaøy

10.5 naêm ñoù. Nhöng chæ qua böùc thö ngaøy

14.10.1453 gôûi caùc cöïu beùguines ôû Gueldre, cha

Soreth môùi chính thöùc nhaän hoï vaøo trong Doøng,

theo Saéc Leänh Cum Nulla, ñoàng thôøi cho hoï

nhöõng höôùng daãn chi tieát veà ñôøi tu cuûa hoï, maø

nay ñaõ thaát laïc. Chính vì theá maø hoï ñaõ trôû thaønh

49

nhöõng nöõ Caùt Minh ñaàu tieân. Ngaøy 15.8.1455,

cha Beà Treân Toång Quyeàn nhaän vaøo Doøng Caùt

Minh nhöõng “nöõ tu kín” ôû Nieuwkerk. Ngöôøi

cho Ñan Vieän thöù hai naøy moät “phong caùch”

soáng thöïc söï ñaët neàn taûng treân Hieán Phaùp caùc

cha Doøng Caùt Minh trong tö caùch thích nghi vôùi

ñôøi tu cuûa nöõ ñan só. Ta cuõng thaáy raèng caùc nöõ

ñan só Caùt Minh naøy ñaõ giöõ noäi vi nhaët roài,

ngoaïi tröø vaøi “nöõ tu ôû nhaø ngoaøi”, phaûi lo vieäc

tieáp teá. Caùc chæ thò cuûa cha Jean Soreth seõ duøng

laøm neàn taûng cho taát caû coâng vieäc laäp Doøng Nöõ

Ñan Só. Vì lyù do ñoù, ta coù theå phaàn naøo xem

ngöôøi nhö “vò saùng laäp” caùc Doøng Nöõ Caùt Minh.

Cha Jean Soreth ñích thaân lo cho caùc nhaø

ñöôïc thaønh laäp taïi Haø Lan vaø xöù Bretagne. Caùc

Ñan Vieän ñaàu tieân ôû Haø Lan laäp theâm nhieàu

Ñan Vieän khaùc nöõa vaøo giöõa nhöõng naêm 1455 –

1469 goàm: Dinant, Lieøge, Haarlem, Huy,

Namur, Vilvoorde. Veà sau, cha Toång Quyeàn

soaïn Hieán Phaùp ñaày ñuû cho caùc Ñan Vieän raát

50

soát saéng naøy, nôi maø lôøi khaán khoù ngheøo vaø ñôøi

soáng chung ñöôïc tuaân giöõ raát hoaøn haûo.

ÔÛ Bretagne, chaân phöôùc Franoise

d'Amboise, cuøng vôùi cha Jean Soreth, ñoàng saùng

laäp Doøng Nöõ Caùt Minh. Sau caùi cheát cuûa choàng,

ñöôïc gaëp cha Toång Quyeàn, baø quyeát ñònh xin

laäp moät Ñan Vieän taïi Vannes. Nhôø coù chín nöõ

ñan só töø Lieøge ñeán, döï aùn laäp Doøng ñöôïc Ñöùc

Giaùo Hoaøng Pioâ II pheâ chuaån, ñöôïc thöïc hieän

ngaøy 1.2.1464 baèng vieäc long troïng sôû höõu Ñan

Vieän Trois – Maries taïi Bondon, nôi ñaây, boán

naêm sau, baø Franoise ñöôïc laõnh tu phuïc. Laõnh

traùch nhieäm Beà Treân, baø laäp Ñan Vieän “des

Couets” ôû Nantes. Coù leõ Cha Jean Soreth ñaõ

cho caùc nöõ ñan só Caùt Minh xöù Bretagne Hieán

Phaùp ñöôïc soaïn thaûo cho caùc nöõ ñan só ôû Haø

Lan. Töø baûn vaên yù vò naøy, ñaõ ñöôïc soaïn laïi luùc

baø Franoise d'Amboise coøn soáng vaø theo chæ

daãn cuûa baø, vaøi nguyeân baûn coøn ñeán tay chuùng

ta hoâm nay. Muïc ñích cuûa ñôøi soáng caùc nöõ ñan

51

só Caùt Minh ñöôïc dieãn taû trong baûn vaên aáy nhö

sau: “Hieåu bieát Thieân Chuùa vaø phuïng söï Ngaøi

vaø caàu xin Ngaøi cho phaàn roãi cuûa theá giôùi”.

ÔÛ YÙ, caùc nöõ Ñan Vieän Caùt Minh phaùt trieån

maø khoâng coù söï coäng taùc tröïc tieáp cuûa cha Jean

Soreth. Sau tu vieän Sainte – Marie des Anges,

nôi maø – vaøo theá kyû XV, Marie Madeleine de

Pazzi vaøo tu – coù moät nhaø thöù hai ñöôïc thaønh

laäp taïi Florence, veà sau, trôû thaønh Ñan Vieän cuûa

Nunziatina.

Trong Hoäi Doøng Mantoue, nhieàu nöõ Ñan

Vieän Caùt Minh ñöôïc thaønh laäp vaøo cuoái theá kyû

XV. Ñan Vieän ñaàu tieân ôû Parme (1465), nôi maø

chaân phöôùc Archangeøle Girlani ñaõ soáng.

Khoaûng naêm 1481, cha Thomas Caravaggio, Beà

Treân caùc cha Doøng Caùt Minh cuøng thaønh phoá aáy

ñaõ vieát cho caùc nöõ ñan só Hieán Phaùp cheùp y nhö

Hieán Phaùp cha Jean Soerth ñaõ soaïn cho caùc tu

só. Naêm sau, nhöõng Ñan Vieän khaùc ñöôïc thaønh

laäp taïi Ferrare vaø Brescia. Ñan Vieän Reggio-

52

Emilia do chaân phöôùc Jeanne Scopelli saùng laäp,

moät taâm hoàn raát kính meán Ñöùc Meï. Naêm 1492,

chaân phöôùc Archangeøle Girlani “teân vaø loái soáng

thaät gioáng toång laõnh thieân thaàn”, theo lôøi moät söû

gia, saùng laäp taïi Mantoue, Ñan Vieän Sainte

Marie du Paradis.

Taïi Taây Ban Nha, laàn ñaàu tieân, naêm 1346,

ngöôøi ta nhaéc ñeán caùc beùates ñöôïc caùc cha

Doøng Caùt Minh höôùng daãn. Nhöng hoï khoâng

soáng coäng ñoaøn. Vaøo haäu baùn theá kyû XV, nhöng

tu vieän nöõ ñöôïc thaønh laäp vaø ñöôïc saùt nhaäp vaøo

Doøng Caùt Minh, nhaát laø ôû Andalousie. Tu vieän

ñaàu tieân laø tu vieän Ecija (1450 hoaëc 1457), tieáp

theo, giöõa nhöõng naêm 1508 vaø 1537, coù caùc tu

vieän ôû Grenade, Seùville, Antequera, Aracena

vaø Paterna del Campo. Tu vieän ñaàu tieân ôû

Castille laø tu vieän Nhaäp Theå ôû Avila, ñöôïc thieát

laäp ngaøy 25.6.1479, vaø tieáp theo laø caùc tu vieän ôû

Fontiveros vaø Piedrahita. Nhöõng tu vieän Taây

Ban Nha naøy khoâng coù noäi vi cho ñeán sau Coâng

53

ñoàng Trente, vaø caùc Saéc Leänh cuûa Coâng ñoàng

ñaõ buoäc caùc tu vieän naøy tuaân giöõ. Vaû laïi, söï

ngheøo naøn cuøng cöïc cuûa nhöõng tu vieän naøy ñoâi

khi ngaên caûn ñôøi soáng hoaøn toaøn ñuùng luaät. Moät

ngoaïi leä chaéc chaén: Ñan Vieän ñoäc nhaát ñöôïc

thaønh laäp taïi Aragon: Ñan Vieän Valence, ngay

töø luùc thaønh laäp, ñaõ coù noäi vi nhaët, vaø caùc nöõ tu

ôû ñoù laø caùc nöõ ñan só Caùt Minh.

Tu vieän Nhaäp Theå ôû Avila ñaõ trôû neân löøng

danh, do moät thieáu nöõ trong thaønh phoá, Teâreâxa

de Ahumada, vaøo tu ngaøy 2.11.1535. Thieáu nöõ

naøy seõ môû roäng Doøng Caùt Minh baèng caùch theâm

cho Doøng moät nhaùnh theo cuøng moät luùc Luaät

Doøng 1427, vaø nhöõng caùi nhìn thieân taøi cuûa

Teâreâxa, cuøng vôùi kinh nghieäm baûn thaân cuûa

ngöôøi.

54

8/ Caùc tu hoäi ñôøi hoaëc Doøng Ba vaø caùc Hoäi

Doøng Caùt Minh.

Töø cuoái theá kyû XII, khi caùc tu só Doøng Caùt

Minh ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng döùt khoaùt pheâ

chuaån, vaø baét ñaàu hoäi nhaäp vaøo caùc thaønh phoá,

ngöôøi ta tìm thaáy, döôùi boùng caùc tu vieän Caùt

Minh, leû teû hoaëc thaønh nhoùm, nhöõng giaùo daân

öôùc ao ñöôïc nuoâi döôõng ñôøi soáng thieâng lieâng

cuûa hoï taän nguoàn Doøng Caùt Minh. Nhieàu ngöôøi

trong soá hoï, ngay töø thôøi xa xöa aáy, ñaõ ñöôïc lieân

keát vôùi Doøng roài. Nhöng nhöõng vieäc ñoùn nhaän

töï phaùt naøy, trong moät thôøi gian daøi, vaãn thuoäc

saùng kieán caù nhaân caùc Beà Treân ñòa phöông.

Vaøo ñaàu theá kyû XIV, baét ñaàu phaùt trieån

moät phong traøo giaùo daân, nhaát laø phuï nöõ, nhöng

cuõng laø caùc gia ñình – ñöôïc môøi goïi taän hieán

cho Thieân Chuùa theo göông Doøng Caùt Minh.

Tieáp tuïc soáng trong gia ñình cuûa hoï, hoï daâng

baûn thaân vaø cuûa caûi cho Doøng. Vaøo thôøi ñoù, chæ

coù moät Doøng, moät “huynh ñoaøn” Caùt Minh duy

55

nhaát goàm caùc tu vieän tu só Caùt Minh vaø nhöõng

hieäp hoäi giaùo daân naøy. Ñaøng khaùc, caùc phuï nöõ

baét ñaàu hình thaønh nhöõng coäng ñoaøn tu thöïc söï

döôùi söï höôùng daãn cuûa caùc cha Doøng Caùt Minh.

Khoâng nhöõng nguoàn goác cuûa caùc nöõ ñan só

Caùt Minh, maø cuûa caùc Doøng Ba hoaëc tu hoäi ñôøi

Caùt Minh daãn ñeán vieäc coâng boá Saéc Leänh Cum

Nulla naêm 1452, döôùi nhieäm kyø Beà Treân Toång

Quyeàn cuûa cha Jean Soreth, coù theå noùi laø vò

saùng laäp caùc Doøng aáy. Ba naêm sau, cha soaïn

thaûo Luaät Doøng caùc tu só Doøng Caùt Minh, laàn

thöù ba, ñöôïc Philippe de la Visitation söûa laïi ñoâi

chuùt vaø xuaát baûn naêm 1675 (PVT 219-225). Quy

Luaät Doøng naøy, cuõng nhö phaùp cheá caùc Doøng

Ba Caùt Minh sau naøy, nhaán maïnh lôøi giaùo huaán

chính cuûa luaät thaùnh Alberto, caàu nguyeän lieân lyû

vaø bao goàm caùc lôøi khaán vaâng phuïc vaø khieát

tònh, lôøi khaán khieát tònh ban ñaàu ñöôïc xem nhö

vónh vieãn, roài nhö thích nghi vôùi baäc soáng cuûa

moãi ngöôøi thuoäc doøng Ba. Töø giöõa theá kyû XV,

56

Doøng Ba taïi theá, lan traøn khaép chaâu AÂu, nhaát laø

nhaïy caûm ñoái vôùi ñôøi soáng laøm con caùi Ñöùc Meï

Doøng Caùt Minh.

Vaøo thôøi aáy, ngöôøi ta cuõng baét ñaàu noùi ñeán

vieäc Ñöùc Maria hieän ra vôùi thaùnh Simon Stock

vaø vieäc suøng kính AÙo Ñöùc Meï Nuùi Caùt Minh trôû

neân raát phoå bieán, vöôït quaù giôùi haïn cuûa Doøng

Ba. Nhieàu giaùo daân ñöôïc huaán luyeän theo tinh

thaàn Doøng Caùt Minh. Trong soá naøy, chuùng toâi

chæ keå hai chaân phöôùc cuoái thôøi Trung Coå thoâi:

Jeanne de Toulouse, tu kín vaø Nunõo Alvarez

(1360-1431), töôùng chieán thaéng quaân ñoäi Boà

Ñaøo Nha. Moät phaùp cheá thoáng nhaát cho caùc

Doøng Ba thuoäc Luaät Doøng coå xöa ñöôïc soaïn

thaûo giöõa naêm 1637-1678 döôùi nhieäm kyø Beà

Treân Toång Quyeàn cuûa cha Theùodore Stratius vaø

cha Emile Jacomelli, vaø moät Luaät Doøng môùi

thích hôïp vôùi ñoøi hoûi cuûa Coâng ñoàng Vatican II,

ñöôïc Toøa Thaùnh pheâ chuaån naêm 1977. Trong soá

nhöõng ngöôøi Doøng Ba naøy, ta phaûi keå Marie de

57

Sainte Theùreøse (Petyt), nhaø thaàn bí vó ñaïi xöù

Flandre vaø caùc vò töû ñaïo thôøi Caùch Maïng Phaùp:

Theùreøse Thiac vaø Anne Rose Bernard, bò cheùm

ñaàu taïi Bordeaux.

Doøng Ba Caùt Minh Teâreâxa phaùt trieån

chaäm. Hai vò thaùnh tieán só coù moät aûnh höôûng

thieâng lieâng treân nhieàu giaùo daân, maø ñieån hình

laø ngöôøi anh cuûa Thaùnh Teâreâsa Avila, Don

Lorenso de Cepeda; anh cuûa Thaùnh Gioan

Thaùnh Giaù, Francisco de Yepes, cuõng phaûi keå

ñeán quaû phuï Ana de Penõalosa, nhôø baø maø vò

tieán só thaàn bí ñaõ vieát baøi bình luaän “Löûa

Thieâng”. Doøng Ba Teâreâxa chæ thöïc söï baønh

tröôùng vaøo ñaàu theá kyû XVII, sau khi Doøng phaân

chia laøm hai Hoäi Doøng. Luùc ñoù, Hoäi Doøng nöôùc

YÙ ñaûm nhaän nhöõng huynh ñoaøn giaùo daân. Naêm

1708, Beà Treân Toång Quyeàn cuûa Hoïâi Doøng naøy,

cha Quentin de Saint- Charles, cho hoï moät Luaät

Doøng ñaëc bieät nhaán maïnh veà vieäc nguyeän

ngaém. Cuoái theá kyû XIX, trong soá caùc thaønh vieân

58

Doøng Ba Teâreâxa, noåi baät laø ñaïi töôùng Sonis ôû

Phaùp vaø baø Carmen de Sojo, vôï moät baùc só vaø laø

meï trong gia ñình, ôû Taây Ban Nha. Ta coøn coù

theå nhaéc ñeán ôû ñaây, Marie Antoinette de

Geuser, Consummata, duø khoâng thuoäc veà Doøng

Ba, nhöng ñaõ soáng tinh thaàn Caùt Minh: “Cuoäc

ñôøi toâi luoân luoân ôû trong Ba Ngoâi dieãm phuùc…

tan hoøa trong Tình Yeâu, toâi ñöôïc bieán ñoåi thaønh

Ñöùc Kitoâ vaø toâi soáng ôû ñoù döôùi aùnh maét Chuùa

Cha …”

Ngöôøi giaùo daân cuûa Doøng Caùt Minh, hieän

dieän vôùi Thieân Chuùa bôûi ñôøi soáng nguyeän ngaém

cuûa mình, cuõng hieän dieän vôùi theá giôùi bôûi nhieät

tình toâng ñoà cuûa mình. Ngoïn löûa ñöôïc Thaàn Khí

ñoát leân nôi mình, trong caàu nguyeän caàn ñöôïc

truyeàn ñaït, trong haønh ñoäng tröïc tieáp hoaëc trong

boùng toái cuûa cuoäc hieán daâng troïn veïn bôûi ñöùc

tin.

Vaøo theá kyû XIX vaø XX, nhieàu Doøng tu

ñöôïc lieân keát vôùi hai Hoäi Doøng Caùt Minh. Vieäc

59

toâng ñoà cuûa hoï ñöôïc theå hieän trong nhieàu laõnh

vöïc cuûa moät söï trung thaønh lôùn lao ñoái vôùi tinh

thaàn Doøng, trong ñoù vai troø cuûa caàu nguyeän noäi

taâm laø chính yeáu. Nhöõng tu hoäi quan troïng nhaát

trong caùc gia ñình tu trì naøy ñöôïc sinh ra taïi Taây

Ban Nha – nhö Doøng caùc nöõ tu Caùt Minh Baùc

AÙi do thaùnh Joachime de Vedruna saùng laäp taïi

Phaùp, Haø Lan vaø AÁn Ñoä. Cuõng coù nhöõng Tu Hoäi

Caùt Minh Taïi Theá, trong soá ñoù coù Tu Hoäi Notre

Dame de Vie ôû Venasque, nöôùc Phaùp, ngaøy nay

lan roäng treân nhieàu quoác gia.

9/ Cuoäc caûi caùch cuûa Thaùnh Teâreâsa

Teâreâxa ñöôïc hai möôi tuoåi khi ngöôøi vaøo

Doøng Nhaäp Theå ôû Avila. Nhöõng cuoäc vieáng

thaêm thöôøng xuyeân cuûa ngöôøi theá gian, thieáu

noäi vi vaø söï ngheøo naøn quaù ñoãi laøm naåy sinh ôû

ñoù nhöõng laïm duïng; tuy vaäy, cuõng coù moät nhoùm

nöõ tu raát soát saéng. Dó nhieân, Teâreâxa thuoäc soá

nhöõng ngöôøi naøy, cho duø, trong nhieàu naêm,

60

ngöôøi ñaõ khaùng cöï vôùi Thieân Chuùa ñoøi hoûi

ngöôøi thuoäc troïn veà Ngaøi. Vaøo tuoåi boán möôi,

moät ôn Chuùa maïnh meõ, sau cuøng ñaõ ban cho

ngöôøi söùc maïnh ñeå quyeát ñònh choïn Ngaøi vaø töø

boû moïi söï khaùc. Ngöôøi phuï nöõ naøy, xuaát saéc veà

maët nhaân baûn vaø thieâng lieâng, saün saøng baét tay

vaøo coâng cuoäc Thieân Chuùa giao cho ngöôøi.

Meï Teâreâxa yù thöùc raèng lyù töôûng sô khôûi

cuûa Doøng Caùt Minh khoâng ñöôïc soáng troïn veïn

trong Ñan Vieän cuûa mình. nieàm khao khaùt caàu

nguyeän, thinh laëng, coâ tòch ngaøy caøng gia taêng

nôi ngöôøi. Ñaøng khaùc, naêm 1560, lôøi keâu goïi

cuûa vua Philip II cho ngöôøi bieát nhöõng tai hoïa

maø cuoäc caûi caùch Tin Laønh gaây ra cho Giaùo

Hoäi: “Toâi saün saøng hy sinh caû ngaøn maïng soáng

cho moät trong nhöõng linh hoàn aáy ñang hö maát”

(CP 1). Phaûi laøm gì ñaây ñeå cho öôùc muoán tha

thieát moät ñôøi soáng vöøa hoaøn toaøn chieâm nieäm

vöøa hoaøn toaøn toâng ñoà trôû neân hieän thöïc ? Moät

cuoäc noùi chuyeän tình côø laøm naåy sinh trong trí

61

thaùnh nöõ yù töôûng laäp moät Ñan Vieän caùc nöõ tu

khoâng ñi giaøy (Vaøo theá kyû XVI, ôû Taây Ban Nha,

khoâng ñi giaøy noùi leân moät hình thöùc ñôøi tu

nhieäm nhaët hôn), nôi ñoù, Quy Luaät tieân khôûi seõ

ñöôïc giöõ raát nghieâm nhaët.

Thieân Chuùa ñaõ cho ngöôøi bieát raèng Ngaøi

muoán vieäc saùng laäp naøy (VE 9). Meï Thaùnh baét

tay vaøo vieäc vôùi taát caû nieàm haêng say. Bieát

tröôùc söï choáng ñoái cuûa cha Giaùm Tænh Doøng

Caùt Minh, Meï theo lôøi khuyeân cuûa caùc giaùo só

loãi laïc, qua trung gian baïn beø ñaùng tin caäy, Meï

bí maät xin Toøa Thaùnh cho Doøng Caùt Minh cuûa

Meï moät chieáu thö ñaët Meï döôùi thaåm quyeàn cuûa

Ñöùc Giaùm Muïc sôû taïi. Do Vaên Kieän ngaøy

7.2.1562, Ñöùc Cha Don Alvaro de Mendoza,

Giaùm Muïc Avila, chaáp nhaän cho Ñan Vieän

thuoäc quyeàn Ngaøi. Vò saùng laäp Doøng ñaõ mua vaø

cho söûa sang ngoâi nhaø nhoû vôùi söï trôï giuùp cuûa

chò ngöôøi laø Juana vaø anh reå Juan de Ovalle vaø

baïn cuûa Meï laø Donõa Guiomar de Ulloa. Ngaøy

62

24.8, moïi söï ñaõ saün saøng, Meï Teâreâxa, töø nay

mang danh Teâreâxa Chuùa Gieâsu - seõ soáng trong

noäi vi vôùi boán chò taäp sinh trong Ñan Vieän nhoû

beù daâng kính Thaùnh Giuse naøy. Baáy nhieâu cuõng

ñuû ñeå gaây neân moät traän gioâng toá döõ doäi choáng

laïi tu vieän môùi vaø vò saùng laäp.

Ngay hoâm ñoù, baø Beà Treân tu vieän Nhaäp

Theå ra leänh cho Meï Teâreâxa phaûi trôû veà coäng

ñoaøn ngay. Khoâng chuùt do döï, ngöôøi nöõ tu Caùt

Minh ñaõ vaâng lôøi. Hoâm sau, ngöôøi ta ñeä trình

tröôøng hôïp cuûa ngöôøi cho cha Giaùm Tænh, Ange

de Salazar, ngöôøi maø Teâreâxa ñaõ laáy loøng khieâm

nhöôïng chinh phuïc. Cha höùa seõ ñeå ngöôøi trôû laïi

Ñan Vieän San Joseù, neáu noù coøn toàn taïi. Vì trong

thaønh, ngöôøi ta ñaõ theà seõ phaù Ñan Vieän naøy

bình ñòa vì thaønh laäp maø khoâng coù hieän kim.

Khi côn gioâng toá taïm yeân, Teâreâxa trôû veà Ñan

Vieän San Joseù thaùng 12.1562. Daàn daàn, ngöôøi

toå chöùc ñôøi soáng coäng ñoaøn vaø bieân soaïn Hieán

63

Phaùp Doøng – moät kieät taùc veà söï quaân bình nhaân

baûn vaø thieâng lieâng.

Naêm 1566, nhôø moät vò thöøa sai cho bieát

nhöõng thieáu thoán thieâng lieâng traàm troïng cuûa

nhöõng ngöôøi da ñoû ôû Taân Theá Giôùi, Meï Teâreâxa

khaån naøi Chuùa ban cho mình ôn thu huùt nhieàu

linh hoàn phuïc vuï Ngaøi. Ngöôøi nhaän ñöôïc caâu traû

lôøi sau ñaây: “Con seõ ñöôïc thaáy nhöõng ñieàu vó

ñaïi” (LF 1). Lôøi Chuùa höùa ñöôïc thöïc hieän ngay.

Naêm sau, khi kinh löôïc ôû Avila, cha Beà

Treân Toång Quyeàn Rubeo, khoâng nhöõng taùn

thaønh coâng vieäc cuûa Meï Teâreâxa, maø coøn cho

ngöôøi nhöõng giaáy pheùp ñeå thaønh laäp voâ giôùi haïn

nhöõng Ñan Vieän khaùc nöõa (LF 2). Coøn veà vieäc

laäp tu vieän Caùt Minh Caûi Toå nam, cha Toång

Quyeàn toû ra ít voàn vaõ hôn, nhöng Meï Teâreâxa

thaéng ñöôïc nhöõng söï deø daët cuûa ngaøi, qua thö

ngaøy 10.8.1567, ngaøi cho pheùp Meï thaønh laäp

hai nhaø “nam tu só Caùt Minh chieâm nieäm”, seõ

“vónh vieãn tuaân phuïc Tænh Doøng Castille”.

64

Cuøng naêm aáy, moät nöõ Ñan Vieän Caùt Minh

thöù hai ñöôïc thaønh laäp taïi Medina del Campo,

nôi maø vò saùng laäp gaëp hai tu só Caùt Minh caûi toå

töông lai: Cha Antoine de Heredia, Beà Treân tu

vieän cuûa thaønh phoá aáy, vaø moät sinh vieân Caùt

Minh treû tuoåi, Jean de Saint Mathias, sau naøy

trôû thaønh cha Jean de la Croix. Naêm 1568, hai

nöõ Ñan Vieän môùi ñöôïc thaønh laäp taïi Malagon

vaø Valladolid; tieáp theo, vaøo ngaøy 28.11, tu

vieän nam Caùt Minh caûi toå ñaàu tieân ñöôïc xaây

döïng theo Giaùo Luaät taïi Duruelo, moät tu vieän

beù nhoû vaø raát ngheøo naøn. Cha Antoine de Jeùsus,

cha Gioan Thaùnh Giaù vaø thaày Giuse phoù teá

tuyeân khaán theo Luaät Doøng “tieân khôûi”.

Vôùi söï chuùc laønh cuûa cha Rubeo, cuoäc caûi

caùch tieáp tuïc lan roäng nhanh choùng; giöõa nhöõng

naêm 1570 vaø 1574, cha Beà Treân Toång Quyeàn

ban chöùng thö ñeå thaønh laäp baûy tu vieän Caùt

Minh caûi toå, tuy nhieân, caám hoï khoâng ñöôïc laäp

65

Doøng ôû Andalousie, neáu baát tuaân leänh naøy, baõo

taùp seõ noåi leân choáng laïi hoï.

Caùc vua Taây Ban Nha töï cho mình nhöõng

ñaëc quyeàn raát roäng raõi: ñeà nghò nhöõng ngöôøi seõ

ñöôïc boå nhieäm laøm Giaùm Muïc; quyeàn giaûi taát

caû caùc hình phaït thuoäc Giaùo Hoäi keå caû vaï tuyeät

thoâng; phaûi coù söï ñoàng yù cuûa nhaø vua môùi ñöôïc

coâng boá caùc Saéc Leänh cuûa Toøa Thaùnh. Moät boä

tröôûng cuûa vua Philip II noùi thaät chí lyù: “Taïi

Taây Ban Nha khoâng coù Giaùo Hoaøng”.

Muoán caûi toå taát caû caùc doøng tu taïi Taây Ban

Nha, nhaø vua tìm caùch ñöôïc Toøa Thaùnh giao

cho toaøn quyeàn, nhöng Toøa Thaùnh töø choái vieän

lyù raèng Coâng ñoàng Trente seõ giaûi quyeát vieäc caûi

caùch naøy. Quaû thaät, ngaøy 2.12.1563, Saéc Leänh

De Regularibus ñöôïc coâng boá, giao vieäc canh

taân caùc tu hoäi cho caùc Beà Treân caùc tu hoäi aáy. Ñeå

tìm caùch, ít ra laø chieám ñoaït ñöôïc Doøng Caùt

Minh, gaàn ñeán luùc coù Toång Tu Nghò, vua

Philippe II xin Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø cha taân Beà

66

Treân Toång Quyeàn moät vò Toång Ñaïi Dieän cho xöù

Taây Ban Nha. Cha Rubeo phaûn öùng raát khoân

kheùo. Cha quy ñònh quyeàn cuûa vò toång ñaïi dieän

giaû thieát aáy, vaø … cho vua Philippe II bieát raèng

cha seõ ñích thaân ñöa cuoäc caûi caùch cuûa Coâng

ñoàng Trente vaø caùc Tænh Doøng xöù taây Ban Nha.

Khi ñaõ ñöôïc chieáu thö cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng veà

vaán ñeà naøy, cha Rubeo ñeán Madrid thaùng

6.1566 ñeå ñöôïc vua chuaån y vaø gaëp vua

Philippe II, vua ñoùn tieáp cha raát noàng haäu.

Cha Toång Quyeàn baét ñaàu kinh löôïc vuøng

Andalousie, nôi ngöôøi nhaän thaáy nhieàu laïm

quyeàn vaø chia reû dai daúng, nhaát laø do caùc thuû

ñoaïn cuûa cha Giaùm Tænh Gaspard Nieto, hai em

cuûa ngöôøi, Melchior vaø Balthasar vaø phe caùnh

cuûa hoï. Ngaøi tröøng phaït nghieâm khaéc nhöõng keû

gaây loän xoän vaø trong buoåi hoïp keát thuùc, ngöôøi

tuyeân boá nhöõng luaät leä vaø chæ thò cuûa ngöôøi,

Hieán Phaùp thöïc söï chieáu theo nhöõng saéc leänh

cuûa Coâng ñoàng Trente. Nhöng khi cha Rubeo

67

vöøa rôøi khoûi Tænh Doøng naøy, caùc tu só Caùt Minh

bò phaït vaø bò vaï tuyeät thoâng lieàn aâm möa choáng

laïi ngöôøi taïi trieàu ñình, nôi hoï ñöôïc giaûi caùc

hình phaït. Cha Beà Treân Toång Quyeàn tieáp tuïc

vieäc kinh löôïc taän Boà Ñaøo Nha – Tænh Doøng

ñöôïc chuùc phuùc – ngöôøi noùi theá – vaø ngöôøi tieáp

tuïc chuyeán ñi sau khi kinh löôïc caùc Tænh Doøng

Castille, Aragon vaø Catalogne, maø tình traïng

khaù toát, maëc duø ít tu só.

Trong luùc ñoù, nhöõng cuoäc thöông löôïng raát

bí maät ñöôïc tieáp tuïc giöõa trieàu ñình vaø giaùo

trieàu Rome. Vua Philippe II muoán ñaåy cuoäc caûi

caùch xa hôn nöõa vaø cuoái cuøng ñöôïc hai chieáu

thö cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng (12.1566 vaø 4.1567)

ñaët caùc doøng tu ôû Taây Ban Nha döôùi quyeàn caùc

Giaùm Muïc vaø vieäc canh taân. Nhöng sau nhieàu

khieáu naïi, Ñöùc Pioâ V choïn nhöõng vò thaêm vieáng

khaùc vaø ñaõ boå nhieäm cho Doøng Caùt Minh, ngaøy

20.8.1569, ba cha Doøng Ñaminh: Pierre

Fernandez cho mieàn Castille; Michel de

68

Hebrera cho Catalogne vaø Aragon; Franois de

Vargas cho Andalousie. Trong thôøi gian kinh

löôïc, quyeàn bính cuûa caùc ngaøi vöôït treân quyeàn

cuûa caùc Beà Ttreân toång quaûn. Gaàn nhö cho hoï

toaøn quyeàn trong laõnh vöïc caûi toå vaø hoï coù theå

uûy quyeàn cho caùc tu só Ñaminh khaùc hoaëc tu só

Caùt Minh. Moät soá nhöõng ñieàu khoâng roõ, nhöõng

loái giaûi thích khaùc nhau veà vaên kieän boå nhieäm

caùc cha Doøng Ñaminh vaø nhaát laø söï kieän cha

Rubeo vaãn giöõ nhöõng quyeàn uûy vieân ñaëc traùch

cuûa Toøa Thaùnh ñaõ gaây neân nhöõng cuoäc tranh

chaáp traàm troïng giöõa caùc tu só Caùt Minh caûi toå

vaø khoâng caûi toå.

Cha Fernandez ñaët nhöõng tu só caûi toå ñöùng

ñaàu nhieàu tu vieän thuoäc nhoùm theo luaät cuõ taïi

Castille, ngoõ haàu caûi taïo hoï theo yù muoán cuûa

nhaø vua. Ñeå toå chöùc caùc nhaø tu só caûi toå, ngöôøi

boå nhieäm cha Baltasar de Jeùsus (Nieto) laøm ñaïi

dieän Tænh Doøng cuøng ñi theo hoï. Vaøo naêm

1571, vò kinh lyù phaùi Meï Teâreâxa Chuùa Gieâsu

69

ñeán tu vieän Nhaäp Theå ôû Avila vôùi tö caùch laø Beà

Treân ñeå ñöa caùc nöõ tu vaøo moät neáp soáng ñuùng

luaät hôn. Maëc duø moät soá tu só khoâng caûi toå baát

maõn veà nhöõng söï saép xeáp naøy, nhöng cuoäc

vieáng thaêm cuûa cha Fernandez ñaõ thaønh coâng.

Naêm 1575, taïi Tu Nghò ôû Plaisance, cha Rubeo

quyeát ñònh raèng caùc leänh cuûa ngöôøi phaûi ñöôïc

thi haønh.

Tình hình ôû Andalousie coøn nghieâm troïng

hôn nöõa. cuoäc kinh lyù cuûa cha de Vargas khoâng

ñaït ñöôïc hieäu quaû baèng cha Beà Treân Toång

Quyeàn vì ngöôøi raát khoân ngoan, ñaùng kính.

Theo ngöôøi, chæ coù phöông theá höõu hieäu ñeå caûi

toå Tænh Doøng naøy laø ñöa caùc tu só caûi toå vaøo, baát

chaáp söï caám ñoaùn roõ raøng cuûa cha Rubeo. Nhö

vaäy, ngöôøi ñöa vò caûi toå treû tuoåi vaøo moät tình

huoáng phaùp lyù roái raém khoâng theå gôõ ñöôïc. Duø

quyeát ñònh cuûa vò kinh lyù coù theå bieän hoä ñöôïc

veà maët phaùp lyù – Meï laäp Doøng, ñöôïc caùc nhaø

chuyeân veà Giaùo Luaät xuaát saéc coá vaán; khoâng

70

bao giôø nghi ngôø veà tính hôïp phaùp cuûa nhöõng

nhaø môùi saùng laäp theo leänh cuûa cha Vargas –

quyeát ñònh naøy laø moät thaát baïi naëng cho toaøn

Doøng. Vaøo thaùng 11.1572, sau khi giao tu vieän

Saint-Jean du Port cho hai tu só caûi toå, tình côø

xuoáng Andalousie, cha Vargas, môøi cha

Balthasar de Jeùsus, naêm sau, saùng laäp nhaø ôû

Grenade, vaø cha Gabriel de la Conception saùng

laäp nhaø ôû La Penõuela. Maø ñoù laïi laø nhöõng tu só

khoâng caûi toå phaûn loaïn bò cha Rubeo tröøng phaït

nghieâm nhaët, laïi thaønh laäp nhöõng coäng ñoaøn

caûi toå ñaàu tieân taïi Andalousie.

Ngaøy 28.4.1573, cha Vargas boå nhieäm cha

Balthasar de Jeùsus laøm Beà Treân ba tu vieän vaø

uûy quyeàn cho ngöôøi kinh löôïc taát caû nhöõng coäng

ñoaøn caûi toå cuõng nhö khoâng caûi toå ñaõ ñöôïc thieát

laäp hoaëc seõ thieát laäp taïi Adalousie. Cha coøn ra

leänh cho ngöôøi laäp moät nhaø môùi taïi Seùville nöõa.

Nhöng ngaøy 4.8 cuøng naêm aáy, cha Balthasar

Nieto trao quyeàn cuûa mình cho moät tu só caûi toå

71

treû tuoåi, môùi ôû nhaø taäp ra, raát xuaát saéc nhöng

hoaøn toaøn thieáu kinh nghieäm: Jeùroâme - Gratien

de la Meøre de Dieu. Laáy côù ñi theo cha

Ambroise Mariano laø moät tu só caûi toå, vì coâng

vieäc phaûi ñeán Andalousie, cha Gratien laúng

laëng rôøi khoûi Tænh Doøng Castille. Khi cha Beà

Treân Giaùm Tænh goïi veà, cha Vargas laïi beânh

vöïc cho Jeùroâme – Gratien. Vaøo thaùng 10, cha

Gratien giao traû coäng ñoaøn Saint Jean de Port

cho caùc tu só khoâng caûi toå vaø vaøo thaùng 1.1574,

môû moät coäng ñoaøn môùi caûi toå taïi Seùville. Ngöôøi

thoâng baùo vieäc naøy cho cha Rubeo; cha Beà Treân

Toång Quyeàn Rubeo vieát cho ngöôøi moät böùc thö,

nghieâm khaéc toá caùo ngöôøi “ñaõ haønh ñoäng ngöôïc

vôùi ñöùc vaâng phuïc” trong luùc “môùi heát laø taäp

sinh thoâi”. Gratien, xaùc tín raèng quyeàn Toøa

Thaùnh cuûa mình vöôït treân quyeàn cuûa cha Beà

Treân Toång Quyeàn, neân khoâng bao giôø lieân laïc

cho cha nöõa, baát chaáp lôøi khaån khoaûn cuûa Meï

Teâreâxa Chuùa Gieâsu.

72

Ngaøy 13.6 naêm aáy, cha Vargas coøn ñi xa

hôn nöõa khi boå nhieäm cha Gratien laøm Ñaïi Dieän

Tænh Doøng “nhöõng tu só Caùt Minh caûi toå vaø

khoâng caûi toå” vuøng Andalousie, vaø ra leänh cho

ngöôøi phaûi chaáp nhaän, neáu khoâng thì maéc vaï

tuyeät thoâng vaø toäi phaûn loaïn. Ngaøy caøng töùc toái,

cha Beà Treân Toång Quyeàn Rubeo, ñöôïc Ñöùc

Giaùo Hoaøng Greùgoire XIII, ban moät Töï Saéc

ngaøy 13.8.1574 baõi nhieäm caùc vò kinh lyù

Ñaminh vôùi ñieàu kieän duy trì nhöõng gì hoï ñaõ

quyeát ñònh. Töø naøy veà sau, caùc tu só Doøng Caùt

Minh seõ ñöôïc cha Beà Treân Toång Quyeàn hoaëc

caùc uûy vieân cuûa ngöôøi vieáng thaêm. Tuy nhieân,

cha Ormaneto, Khaâm Söù Toøa Thaùnh vaãn giöõ

quyeàn Toøa Thaùnh cuûa mình ñoái vôùi vieäc caûi

caùch caùc doøng tu. Xeùt raèng vieäc caûi toå Doøng Caùt

Minh chöa ñöôïc hoaøn thaønh, ngöôøi ñích thaân

ñaûm nhaän vieäc naøy vaø, ngaøy 22.9, ngöôøi boå

nhieäm cha Vargas vaø cha Gratien lieân ñôùi vôùi

nhau kinh lyù vuøng Andalousie. Thöïc ra, vieäc

73

kinh lyù haàu nhö ñaët treân ñoâi vai cuûa vò tu só caûi

toå treû.

Meï Teâreâxa Chuùa Gieâsu raát haøi loøng veà

nhöõng tieán boä cuûa con caùi mình taïi Andalousie,

maëc duø hoái tieác noãi baát bình cuûa cha Beà Treân

Toång Quyeàn (LM 14.5.1574). ngöôøi ñaõ tieáp tuïc

laäp Doøng tröôùc khi chaám döùt nhieäm kyø Beà Treân

cuûa ngöôøi taïi Tu vieän Nhaäp Theå: Ñan Vieän

Seùgovie ñöôïc thaønh laäp naêm 1574; roài khi heát

nhieäm vuï, ngöôøi ñeán Beas, maø ngöôøi töôûng

khoâng thuoäc veà Andalousie (LM 9.1574), tuy

nhieân, Beas thuoäc vuøng naøy. Vaø nhö vaäy, Meï

Teâreâxa thuoäc quyeàn cha Gratien maø Meï chöa

moät laàn gaëp maët. Chính taïi Beas maø hai vò gaëp

nhau. Vò saùng laäp Doøng lôùn tuoåi hôn cha

Gratien nhieàu, bò vò tu só Caùt Minh xuaát saéc, treû

tuoåi naøy thu huùt ñeán noãi hoaøn toaøn tin töôûng nôi

ngöôøi töùc khaéc. Chöùng côù toát ñeïp naøy minh

chöùng raèng nhaø thaàn bí vó ñaïi naøy vaãn giöõ ñöôïc

nguyeân veïn taát caû nöõ tính cuûa mình. Vaøo ñuùng

74

naêm 1575, theo yù muoán cuûa cha Gratien, Meï

Teâreâxa ñi laäp Doøng taïi Seùville, xaùc tín raèng

quyeàn cuûa cha Gratien cao hôn cha Rubeo.

Vieäc laäp Doøng naøy truøng hôïp, xeâ xích vaøi

ngaøy vôùi vieäc khai maïc Toång Tu Nghò ñöôïc cha

Beà Treân Toång Quyeàn trieäu taäp taïi Plaisance

ngaøy 21.5.1575. Baûn baõi nhieäm caùc vò kinh lyù

Doøng Ña Minh ñaõ ñöôïc ñoïc caùch chính thöùc.

Caùc saéc leänh cuûa Toång Tu Nghò caám caùc “tu só

chieâm nieäm” hoïp thaønh moät Tænh Doøng hoaëc

Hoäi Doøng taùch rôøi Tænh Doøng Castille: Nhöõng tu

só ñaõ môû nhöõng coäng ñoaøn ngoaøi yù muoán cuûa

Beà Treân Toång Quyeàn phaûi bò caùch chöùc: caùc tu

vieän Grenade, Seùville vaø La Penõuela phaûi baõi

boû trong voøng ba ngaøy. Lôøi phaùn quyeát quaû laø

nghieâm khaéc. Moät trong nhöõng quyeát ñònh cuûa

Toång Tu Nghò khoâng ñöôïc coâng boá nhöng ñöôïc

thoâng ñaït tröïc tieáp cho Meï Teâreâxa Chuùa Gieâsu:

Buoäc Meï phaûi ôû laïi trong moät Ñan Vieän tuøy Meï

löïa choïn. Meï ñaõ choïn Ñan Vieän Toleøde.

75

Ngaøy 3.8.1575, Ñöùc Khaâm Sai Ormaneto

cho cha Gratien nhöõng quyeàn cuûa vò kinh lyù taát

caû caùc tu só caûi toå vaø khoâng caûi toå taïi

Andalousie, vaø caû caùc tu só caûi toå ôû Castille.

Naém trong tay quyeàn naøy vaø döïa treân yù muoán

qua tieáng noùi cuûa vò Khaâm Sai, cha Gratien

töôûng mình coù quyeàn thaønh laäp, qua böùc thö

ngaøy 3.8.1576, “moät Tænh Doøng vaø Hoäi Doøng”

– döôùi quyeàn tröïc tieáp Beà Treân toång quaûn – “vaø

Tænh Doøng aáy bao goàm taát caû caùc coäng ñoaøn caûi

toå ñaõ hoaëc seõ ñöôïc thaønh laäp, ñeå caùc tu só caûi toå

coù theå soáng moät caùch ñoàng nhaát vôùi nhau”.

Ñoàng thôøi, cha Gratien trieäu taäp moät Tu Nghò

caùc tu só Caùt Minh caûi toå ôû Almodovar, vaø hoï tuï

hoïp vôùi nhau ngaøy 1.9 roõ raøng laø trong tröôøng

hôïp naøy, cha Gratien ñaõ vöôït quaù quyeàn haïn

cuûa mình.

Chieán tranh saép buøng noå, ngaøy 5.8.1576, ñaõ

aùp duïng caùc saéc leänh cuûa Toång Tu Nghò

Plaisance, cha Jeùroâme Tostado, ñaïi dieän cuûa

76

cha Rubeo, ñeán Taây Ban Nha, nhöng ngöôøi ñi

thaêm Boà Ñaøo Nha tröôùc. Ngaøy 18.8.1577, vò

baûo trôï caùc tu só caûi toå, Khaâm Söù Ormaneto qua

ñôøi. Keá vò ngöôøi laø Ñöùc Cha Sega, ñeán nôi vaøo

ngaøy 29.8, ñöôïc baùo tröôùc seõ choáng laïi hoï.

Cuõng thaùng ñoù, cha Tostado cuõng coù maët taïi

Madrid. Vò taân Khaâm Söù caám cha Gratien tieáp

tuïc kinh lyù. Cha Gratien vaâng phuïc, chôø ñôïi

ñieàu xaáu nhaát xaûy ñeán. Tostado can thieäp taïi tu

vieän Nhaäp Theå ôû Avila, nôi maø caùc nöõ tu muoán

Meï Teâreâxa Chuùa Gieâsu taùi cöû. Vò Giaùm Tænh

caùc tu só Caùt Minh chuû toïa cuoäc baàu cöû ñaày

soùng gioù. Ngaøy 3.12, cha Thaùnh Gioan Thaùnh

Giaù vaø ñoàng baïn cuûa ngöôøi, ñeàu laø tuyeân uùy cuûa

tu vieän, bò baét ñi ban ñeâm nhö nhöõng keû gian.

Sau khi ñích thaân cai quaûn caùc tu só caûi toå cho

ñeán ngaøy 16.10 thì ñaët hoï döôùi quyeàn caùc giaùm

tænh Castille vaø Andalousie.

Ngaøy 5.9.1578, cha Rubeo vó ñaïi ñaõ truùt

linh hoàn veà cuøng Thieân Chuùa. Khi nghe tin naøy,

77

Meï Teâreâxa Chuùa Gieâsu raát ñoãi buoàn saàu, Meï

vieát: “Neáu ngöôøi ta bieát nhôø ñeán ngöôøi, thì ngaøy

nay moïi noãi khoù khaên ñeàu ñöôïc san baèng caû roài,

vaø chaéc chaén Meï coù lyù” (LM 15.10.15878).

Ngaøy 1.4.1579, cha Ange de Salazar, ñaày

khoân ngoan vaø töø taâm, ñöôïc boå nhieäm laøm Beà

treân caùc tu só caûi toå. Sau khi tìm hieåu töôøng taän

cuoäc xung ñoät laøm chia reõ caùc tu só Doøng Caùt

Minh, vò Khaâm Sai yeâu caàu vua Philippe II xin

Ñöùc Giaùo Hoaøng cho thieát laäp moät Tænh Doøng

ñoäc laäp cuûa con caùi thaùnh Teâreâsa. Ñöùc Giaùo

Hoaøng Gregorie XIII ñaõ taùn thaønh baèng moät

chieáu thö ngaøy 22.6.1580. Taïi Toång Tu Nghò

ñaàu tieân caùc tu só caûi toå hoïp taïi Alcala thaùng

3.1581, cha Jeùroâme Gratien ñöôïc baàu laøm Giaùm

Tænh.

Meï Teâreâxa, “maëc duø giaø yeáu vaø beänh taät”

(LM 18.6.1575), ñaõ saùng laäp naêm 1580 caùc Ñan

Vieän Vilanueva de la Jara vaø Palencia vaø naêm

sau, Ñan Vieän Soria. Naêm 1582, Meï saùng laäp

78

xaây döïng taïi Burgos Ñan Vieän Caùt Minh cuoái

cuøng cuûa mình baèng nhöõng thöû thaùch lôùn lao. Vò

saùng laäp Doøng Caùt Minh caûi toå qua ñôøi taïi Ñan

Vieän Albe de Tormeøs ngaøy 4.10.1582. Luùc baáy

giôø, ngöôøi ta ñeám ñöôïc 15 tu vieän nam caûi toå vaø

17 Ñan Vieän nöõ caûi toå.

Cuoái nhieäm kyø Giaùm Tænh cuûa cha Gratien,

tu nghò Lisbonne (1585), theo ñeà nghò cuûa

ngöôøi, baàu cha Nicolas de Jeùsus-Marie Doria

ngöôøi YÙ thaønh Geânes, ñoäc taøi, ít nhaán maïnh

vieäc chieâm nieäm tuoân traøn thaønh vieäc toâng ñoà

cho baèng vieäc giöõ luaät. Tröôùc heát, ngöôøi töï ñeà

nghò phaûi taùch rôøi hoaøn toaøn caùc tu só caûi toå khoûi

caùc tu só khoâng caûi toå. Hai naêm sau khi ñöôïc

baàu laøm Giaùm Tænh, ngöôøi ñaõ xin Ñöùc Giaùo

Hoaøng ban cho moät chieáu thö thaønh laäp caùc tu

só caûi toå thaønh moät Hoäi Doøng ñoäc laäp, döôùi

quyeàn tröïc tieáp cuûa Beà Treân Toång Quyeàn vaø coù

moät Toång Ñaïi Dieän cai quaûn. Naêm sau, cha

Nicolas ñöôïc baàu laøm nhieäm vuï naøy, ngaøi ñaët

79

ngay moät loái quaûn trò môùi, Consulta – goàm vò

toång ñaïi dieän vaø ban coá vaán cuûa ngöôøi – coù toaøn

quyeàn, nhö vaäy, caùc Beà Treân vaø Giaùm Tænh

khoâng coøn quyeàn haønh gì nöõa caû.

Caùc nöõ ñan só Caùt Minh coù lyù do ñeå sôï raèng

cha Doria söûa ñoåi luaät leä cuûa hoï. Luùc ñoù, Meï

Beà Treân ôû Madrid, Anne de Jeùsus xin Ñöùc Giaùo

Hoaøng Sixte - Quint moät chieáu thö xaùc nhaän

Hieán Phaùp cuûa caùc nöõ ñan só ñaõ ñöôïc pheâ chuaån

taïi Alcala, luùc ñoù Meï Teâreâxa Chuùa Gieâsu coøn

soáng. Cha toång ñaïi dieän noåi giaän quaù ñaùng vaø

ñe doïa khoâng cai quaûn caùc nöõ tu Caùt Minh nöõa.

Cha thaùnh Gioan Thaùnh Giaù phaûn khaùng choáng

laïi quyeát ñònh naøy vaø choáng laïi yù ñoà cuûa cha

Doria laø ñuoåi cha Gratien ra khoûi Doøng. Thaát

suûng, vò tieán só Doøng Caùt Minh rôøi Toång Tu

Nghò Madrid, khoâng giöõ moät chöùc vuï naøo nöõa.

Thanh thaûn, ngöôøi ñeán La Penõuela roài Ubeda,

nôi maø ngöôøi qua ñôøi trong nieàm vui ngaøy

13.12.1591, sau nhöõng ñau khoå lôùn lao theå xaùc

80

vaø tinh thaàn. Soá phaän cuûa cha Gratien thaät bi

ñaùt: sau moät vuï xeùt xöû baát coâng, cha Doria ñuoåi

ngöôøi ra khoûi Doøng Caùt Minh caûi toå naêm 1592.

Hai möôi hai naêm sau, vò coäng taùc vieân vó ñaïi

cuûa thaùnh Teâreâsa ra ñi bình an taïi Doøng caùc tu

só khoâng caûi toå ôû Bruxelles.

Vò Beà Treân caùc tu só caûi toå, cuoái cuøng thaáy

mình ñöôïc töï do haønh ñoäng theo caùch nhìn cuûa

mình, vì nhöõng keû choáng ñoái ñaõ “khuaát” roài. Töø

nay, cuoäc caûi toå seõ theo chính ñöôøng loái cuûa

ngöôøi. Taïi Toång Tu Nghò ôû Creùmone naêm 1593,

cha Doria cho trình baøy moät thænh nguyeän thö

xin, “vì lôïi ích cuûa hoøa bình, yeân oån vaø phaùt

trieån cuûa toaøn Doøng, cuõng nhö Hoäi Doøng caùc tu

só caûi toå”, ñöôïc hoaøn toaøn taùch rôøi vôùi nhoùm

theo Luaät cuõ ñeå hoïp thaønh moät Doøng ñoäc laäp.

Toång Tu Nghò boû phieáu thuaän ñöôïc saéc leänh

Pastoralis officii do Ñöùc Giaùo Hoaøng Cleùment

VIII xaùc nhaän ngaøy 20.12 naêm aáy; Ñöùc Giaùo

Hoaøng boå nhieäm cha Doria laøm Beà Treân Toång

81

Quyeàn tieân khôûi cuûa Doøng Caùt Minh Caûi Toå.

Naêm sau, “Sö Töû Doøng Caùt Minh” qua ñôøi, thoï

55 tuoåi. Ngöôøi coù noùi: “Duø sau khi cheát, xöông

coát toâi va chaïm trong moà, noù vaãn coøn keâu leân:

Giöõ Luaät, giöõ Luaät …”

Ñöôïc taùch rôøi veà maët phaùp lyù, tuy nhieân,

hai nhaùnh cuûa Doøng Caùt Minh vaãn hieäp nhaát do

bôûi cuøng moät nguoàn goác vaø di saûn thieâng lieâng

vôùi nhau. Theá nhöng, do bôûi söï mæa mai cuûa lòch

söû, thaùnh Teâreâsa Chuùa Gieâsu vaø thaùnh Gioan

Thaùnh Giaù ñaõ qua ñôøi trong Doøng Caùt Minh coå

xöa chöa bò chia caét.

10/ Doøng Caùt Minh Caûi Toå lan roäng ôû Chaâu AÂu

Cha Doria ñaõ ra leänh raèng cuoäc caûi caùch

cuûa Meï Teâreâxa khoâng ñöôïc lan traøn ngoaøi bieân

giôùi Taây Ban Nha vaø caùc cha keá vò ngöôøi ñaõ

theo ñöôøng höôùng naøy. Tuy nhieân, cha Nicolas

de Jeùsus-Maire ñaõ laäp moät tu vieän Caùt Minh caûi

toå taïi Geânes naêm 1584, theo leänh cuûa cha

82

Jeùroâme Gratien. Theá nhöng, cuoái theá kyû XVI, tu

vieän ôû Geânes ñöôïc ñeà nghò laäp moät nhaø taïi

Rome. Cha Beà Treân Toång Quyeàn Taây Ban Nha

töø choái neân Ñöùc Giaùo Hoaøng Cleùment VIII can

thieäp bôûi Töï Saéc ngaøy 20.3.1597, taùch caùc tu só

Doøng Caùt Minh caûi toå ôû Geânes vaø Rome khoûi

caùc tu só ôû Taây Ban Nha. Tu vieän Scala ñöôïc

xaây döïng cuøng naêm ñoù taïi Rome. Ngaøy

13.11.1600, Ñöùc Giaùo Hoaøng phaân Doøng Caùt

Minh caûi toå thaønh hai Hoäi Doøng töï trò: Hoäi Doøng

Thaùnh Giuse cho Taây Ban Nha, Boà Ñaøo Nha vaø

Mexique vaø Hoäi Doøng Thaùnh Elie cho nöôùc YÙ

vaø caùc vuøng khaùc cuûa Chaâu AÂu vaø toaøn theá giôùi.

Vaøi tu só Caùt Minh xuaát saéc töø Taây Ban

Nha ñeán, nhaát laø cha Jean de Jeùsus-Maria (de

Calahorra) vaø Thomas de Jeùsus, ôû laïi nöôùc YÙ vaø

goùp phaàn huaán luyeän caùc tu só Caùt Minh caûi toå

cuûa xöù naøy. Giöõa naêm 1602 vaø 1623, möôøi tu

vieän môùi ñöôïc thieát laäp taïi YÙ. Nhöõng ngöôøi

ngoaïi kieàu cuûa nhieàu nöôùc xin vaøo caùc taäp vieän

83

ôû YÙ ñeå veà sau coù theå taïo laäp nhöõng tu vieän

trong xöù cuûa hoï. Ñan Vieän caùc nöõ ñan só Caùt

Minh ôû Geânes, chia ra ñi laäp nhaø ôû Avignon

(1613) roài ôû Terni (1618). Ba doøng nöõ Caùt Minh

nöõa tieáp theo, trong soá ñoù, hai Doøng ôû Rome.

Naêm 1604, ba tu só Caùt Minh caûi toå thöøa

sai, leân ñöôøng höôùng veà Ba Tö, khi ngang qua

xöù Ba Lan, nôi maø vua Sigismond ñoùn tieáp hoï

noàng nhieät. Cuoäc gaëp gôõ naøy laø nguoàn goác cuûa

vieäc laäp tu vieän Ba Lan ñaàu tieân taïi Cracovie

(1605), vaø ít naêm sau, chín tu vieän khaùc ñöôïc

thaønh laäp nhôø coäng ñoaøn naøy.

Taïi Phaùp, caùc nöõ ñan só Caùt Minh ñònh cö

tröôùc caùc cha Doøng naøy. Cha Jean de

Quintanaduenõas de Breùtigny – meï ngöôøi Taây

Ban Nha, cha ngöôøi Phaùp – ñoùng moät vai troø

chuû yeáu, maëc duø aån kín. Pierre Seùrouet, söû gia

cuûa Cha, vöøa phuïc hoài cho cha danh hieäu

“Ngöôøi ñaàu tieân phaùt huy Doøng nöõ Caùt Minh

caûi toå taïi Phaùp vaø Bæ”. Naêm 1587, nhaân moät

84

chuyeán ñi, cha Breùtigny gaëp Meï Marie de Saint

Joseph, ngöôøi con yeâu cuûa Thaùnh Teâreâsa taïi

Doøng nöõ Caùt Minh ôû Seville. Ñöôïc chinh phuïc,

ngöôøi hoïc hoûi tinh thaàn caûi toå döôùi söï höôùng daãn

cuûa cha Gratien. Naêm 1585, ngöôøi ñeán Pastrana

nôi caùc tu só hoïp Toång Tu Nghò vaø neâu öôùc

muoán ñöa Doøng nöõ Caùt Minh vaøo Phaùp. Tu

Nghò chaáp nhaän vôùi ñieàu kieän phaûi coù caùc cha

Doøng Caùt Minh ñeán tröôùc caùc nöõ tu ñeå coù theå

giuùp ñôõ caùc chò. Trôû veà Phaùp, cha Breùtigny vaän

ñoäng ñuû caùch roài trôû qua Taây Ban Nha. Tình

hình coù nhieàu thay ñoåi. Cha Doria naém toaøn

quyeàn cuõng nhö vua Philippe II toû ra deø daët. Sau

hai naêm coá gaéng luoáng coâng, cha Jean de

Breùtigny trôû veà Phaùp, thaát voïng vaø lo dòch caùc

taùc phaåm cuûa Meï Teâreâxa Chuùa Gieâsu.

Taïi Paris, baø Barbe Acarie quaûng caùo caùc

taùc phaåm ñoù, nhöng khoâng maáy ai haâm moä.

Nhöng Meï Thaùnh hieän ra vôùi baø, thuùc giuïc baø

ñöa con caùi cuûa ngöôøi vaøo nöôùc Phaùp. Khi baø ñaõ

85

thuyeát phuïc ñöôïc caùc giaùo só quen bieát theo muïc

ñích cuûa mình, moïi söï ñöôïc tieán haønh nhanh

choùng vaø ñöôïc quyeát ñònh: Ñan Vieän ñaàu tieân

seõ ñöôïc thaønh laäp taïi Paris: Hoï seõ xin Hieán

Phaùp vaø seõ qua Taây Ban Nha ñeå môøi con caùi

Thaùnh Teâreâsa coù khaû naêng truyeàn ñaït tinh thaàn

Caùt Minh cho nhöõng ngöôøi Phaùp; vì thieáu tu só,

neân ba vò Beà treân ñöôïc choïn trong soá nhöõng vò

thaân thieát vôùi baø Acarie: ñoù laø caùc cha Duval,

Gallemant vaø Beùrulle. Toøa Thaùnh ñaõ pheâ chuaån

döï aùn naøy, neân ngöôøi ta chuaån bò cho Ñan Vieän

töông lai. Ñaõ töø laâu, baø Acarie ñaõ huaán luyeän

caùc thieáu nöõ soáng ñôøi tu trì, chæ coøn thieáu saùu nöõ

ñan só Taây Ban Nha thoâi. Phaûi caàn ñeán taát caû taøi

ngoaïi giao cuûa cha Beùrulle vaø moät chieáu thö

Toøa Thaùnh ñeå buoâc cha Giaùm Tænh ngoan coá

nhöôøng caùc chò aáy. Trong soá naøy, coù chò Anne

de Jeùsus, con yeâu cuûa Meï Teâreâxa vaø chò Anne

de Saint Bartheùlemy, ngöôøi baïn ñoàng haønh

khoâng rôøi Meï trong nhöõng naêm cuoái ñôøi ngöôøi.

86

Naêm 1604, khaùnh thaønh Doøng Nöõ Caùt

Minh Nhaäp Theå taïi Saint – Denys. Meï Anne de

Jeùsus trôû thaønh Beà Treân ñaàu tieân. Voâ soá khoù

khaên xaûy ra neân Meï phaûi rôøi khoûi Paris vaø moät

naêm sau, laäp Doøng taïi Dijon. Meï Anne de Saint

Bartheùlemy vöøa thaønh laäp Ñan Vieän taïi

Pontoise, keá vò Meï. Naêm 1606, theo lôøi yeâu caàu

cuûa caùc quaän coâng Haø Lan, Meï Anne de Jeùsus

rôøi khoûi nöôùc Phaùp, cuøng vôùi hai meï Taây Ban

Nha khaùc vaø vaøi ngöôøi Phaùp ñeå laäp moät Doøng

nöõ Caùt Minh taïi Bruxelles. Meï Anne de Saint

Bartheùlemy, sau khi laäp Doøng ôû Tours, cuõng ñaõ

sang Haø Lan. Meï vieát: “Toâi khoâng queân chò em

Phaùp cuûa toâi ñaâu!”. Trong soá caùc nöõ tu Taây Ban

Nha, chæ coù mình Meï Isabelle des Anges ôû laïi

Phaùp cho ñeán cuoái ñôøi. Töø nay, Doøng Caùt Minh

ñaõ vöõng vaøng taïi Phaùp. Meï Beà Treân ngöôøi Phaùp

ñaàu tieân laø Meï Madeleine de Saint Joseph keá vò

Meï Anne de Saint Bartheùlemy taïi Paris. Ngöôøi

ta coøn giöõ laïi lôøi kinh naøy cuûa Meï: “Laïy Chuùa,

Chuùa ñaõ laáy ñi baûn tính cuûa con, thì xin Chuùa

87

cuõng laáy ñi con ngöôøi cuûa con nöõa!”. Sau khi

choàng qua ñôøi, baø Barbe Acarie xin vaøo Doøng

Caùt Minh taïi Amiens vôùi tö caùch trôï só. Taïi

Beaune, nöõ tu Marguerite du Saint – Sacrement

tieán saâu vaøo maàu nhieäm Thieân Chuùa qua thôøi

thô aáu cuûa Chuùa Gieâsu. Chò khai môû vieäc toân

suøng Chuùa Gieâsu Haøi Ñoàng ôû Beaune. Khi Meï

Isabelle des Anges qua ñôøi (1644), Doøng Caùt

Minh Phaùp coù 55 Ñan Vieän.

Caùc tu só Caùt Minh caûi toå laäp nhaø ñaàu tieân

taïi Avignon, khi aáy thuoäc laõnh thoå Giaùo Hoaøng

(1609). Moät naêm sau, hoï ñöôïc vua cho pheùp laäp

Doøng taïi Phaùp. Tu vieän ñaàu tieân cuûa caùc cha

ñöôïc thaønh laäp taïi Paris, ñöôøng Vaugirard naêm

1611. Cuøng naêm aáy, khaùnh thaønh tu vieän ôû

Nancy, vaø ít laâu sau, Charenton cuõng coù moät tu

vieän Doøng Caùt Minh. Nhöõng tu vieän khaùc tieáp

noái vôùi moät nhòp khaù nhanh choùng: 13 nhaø giöõa

nhöõng naêm 1619 – 1635.

88

ÔÛ Bæ, Meï Anne de Jeùsus coøn laäp nhöõng

Ñan Vieän taïi Louvain roài ôû Mons, vaø Meï Anne

de Saint Bartheùlemy laäp Ñan Vieän ôû Anvers,

nôi maø moïi ngöôøi ñeàu kính meán Meï. Ngay khi

ñeán Bæ, Meï Beà Treân cuûa Bruxelles ñaõ naøi næ xin

vua cho caùc cha Doøng Caùt Minh caûi toå ñeán.

Naêm 1610, caùc cha ñaàu tieân ñöôïc tieáp ñoùn linh

ñình taïi thuû ñoâ vaø ngaøy 2.9, hoï ñaõ khaùnh thaønh

tu vieän cuûa hoï thaät long troïng. Moät nhaø nöõa

ñöôïc laäp taïi Louvain, trong voøng vaøi naêm, boán

möôi sinh vieân cuûa ñaïi hoïc xin nhaäp Doøng.

Giöõa naêm 1610 vaø 1652, caùc tu só caûi toå ôû Haø

Lan laäp theâm 24 nhaø. Coøn caùc nöõ ñan só thì laäp

theâm baûy Ñan Vieän trong voøng 12 naêm. Chính

taïi Haø Lan maø naêm 1612, naêm nöõ ñan só Caùt

Minh ñi Ba Lan ñeå ñaùp lôøi môøi goïi cuûa nöõ baù

töôùc Myrow Myszkoski. Nöõ baù töôùc xaây cho caùc

nöõ ñan só moät Ñan Vieän taïi Cracovie, nôi ñoù, ba

naêm sau, ngöôøi ñöôïc ñoäi luùp. Coù nhöõng Ñan

Vieän khaùc ñöôïc thaønh laäp taïi Lemberg,

Varsovie vaø Cracovie – Wesola.

89

Meï Anne de Jeùsus vaãn laø linh hoàn cuûa

Doøng Caùt Minh Teâreâxa ôû Bæ. Giöõa moät côn thöû

thaùch lôùn lao, ngöôøi vieát: “Khoâng phaûi ngöôøi ta

thöû thaùch chuùng ta, nhöng laø chính Ñaáng bieát roõ

nhöõng vieân ñaù soáng ñoäng cuûa thaønh thaùnh

Gieârusalem treân trôøi phaûi ñöôïc goït duõa theá

naøo”. Ñeå cho mình ñöôïc goït ñeõo ñeán taän cuøng,

“hoaøn toaøn raõ rôøi vaø run raåy”, nöõ ñan só vó ñaïi

naøy ñaõ cheát thaùnh thieän taïi Bruxelles ngaøy

4.3.1621.

Naêm 1613, moät nhoùm caùc tu só caûi toå ôû Bæ

ñeán Cologne, nôi hoï laäp tu vieän ñaàu tieân cuûa

Doøng taïi Ñöùc. Nhöõng tu vieän khaùc phaùt xuaát töø

nhöõng bieán ñoäng cuûa cuoäc chieán Ba Möôi Naêm.

Cha Dominique de Jeùsus – Marie, moät tu só Taây

Ban Nha thuoäc Hoäi Doøng YÙ ñaõ ñoùng goùp nhieàu,

vôùi tö caùch söù thaàn cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng

Greùgoire XV, cho cuoäc chieán thaéng cuûa quaân

coâng giaùo taïi Nuùi Traéng gaàn Prague naêm 1620.

Ñeå traû ôn, Hoaøng Ñeá Ferdinand II ñaõ cho pheùp

90

caùc cha Doøng Caùt Minh caûi toå laäp Doøng ñaàu

tieân taïi AÙo, hai naêm sau taïi Vienne vaø quaän

coâng Maximilien xöù Bavieøre cuõng môøi caùc cha

ñeán Munich cuøng moät lyù do aáy. Hoaøng Ñeá cuõng

môøi caùc nöõ ñan só ôû Terni (YÙ) ñeán ñeå thieát laäp

ñôøi tu Teâreâxa taïi Vienne. Chaúng bao laâu, ñeá

quoác AÙo – Hungari coù saùu Ñan Vieän. Meï Anne

de Saint Bartheùlemy muoán laäp moät coäng ñoaøn

taïi Cologne maø Meï tieân baùo laø seõ “veû vang”.

Nhöng maõi sau khi Meï qua ñôøi, Doøng Caùt Minh

Ñöùc Meï Hoøa Bình môùi ñöôïc khaùnh thaønh taïi ñoù,

naêm 1649. Tieáp theo laø naêm Ñan Vieän Ñöùc

khaùc nöõa.

Naêm 1617, saùu Tænh Doøng ñaàu tieân cuûa

Hoäi Doøng YÙ ñöôïc laäp theo Giaùo Luaät: Tænh

Doøng Geânes, Rome, Pologne, France, Belgique

vaø Lombardie. Chín naêm sau, caùc tu vieän ôû

Cologne, Vienne vaø Prague hoïp thaønh Tænh

Doøng Ñöùc, vaøo naêm 1701, Tænh Doøng AÙo taùch

91

rôøi töø ñoù. Tænh Doøng ôû Bourgogne ñöôïc thaønh

laäp ngay töø naêm 1653.

11/ Nhöõng cuoäc caûi caùch trong Doøng Caùt Minh

theo luaät cuõ, theá kyû XVII

Töø ñaàu theá kyû XVII, nhöõng phong traøo caûi

caùch phaùt sinh ôû nhieàu nöôùc. Phong traøo quan

troïng nhaát ñöôïc thieát laäp taïi Phaùp, trong Tænh

Doøng mieàn Touraine. Vaøo thôøi aáy, tình traïng

baûy Tænh Doøng cuûa xöù naøy thaät theâ thaûm, caùc

cuoäc chieán tranh toân giaùo ñaõ laøm cho nhieàu tu

vieän laâm vaøo caûnh cô cöïc toät ñoä. Caùc cha Pierre

Behourt, Louis Charpentier vaø nhaát laø Philippe

Thibault khôûi xöôùng cuoäc caûi caùch ôû Touraine.

Cha Behourt, khi ñoù laøm Beà Treân tu vieän

Ploermel, khoaûng naêm 1600, cuøng hai baïn ñoàng

haønh baét ñaàu vieäc caûi caùch ñaàu tieân khi khöôùc

töø moïi sôû höõu caù nhaân, ñaõ tuyeân boá: “Vónh bieät

ñaïi danh töø ñoäc aùc MEUM (caùi cuûa toâi) ñaõ gaây

bao teä haïi cho theá giôùi”. Loøng kieân trì cuûa ngöôøi

92

doïn ñöôøng cho cha Thibault maø ngöôøi ta goïi laø

cha cuûa cuoäc caûi caùch. Sinh taïi Angers naêm

1572, ngöôøi vaøo Doøng Caùt Minh taïi thaønh phoá

aáy. Chaúng bao laâu, ngöôøi nghó ñeán vieäc chuyeån

qua doøng Chartreux hoaëc Caùt Minh caûi toå,

nhöng caùc Beà Treân thöôïng caáp baûo ngöôøi ôû laïi

Doøng ñeå xuùc tieán vieäc caûi caùch taïi ñoù. Khi cha

Charpentier ñaéc cöû Beà Treân tu vieän ôû Rennes,

ngöôøi môøi cha Thibault ñeán giaûng, muøa Chay

naêm 1608. Söï hieän dieän cuûa ngöôøi laøm neân

nhöõng ñieàu kyø dieäu vaø khuyeán khích anh em

soáng soát saéng. Coäng ñoaøn tha thieát yeâu caàu

ngöôøi ôû laïi vôùi tö caùch laø phoù Beà Treân vaø Giaùo

Taäp, ngöôøi chaáp nhaän, nhöng nhöõng söï choáng

ñoái buoäc ngöôøi phaûi trôû veà Paris. Ít laâu sau, cha

Charpentier ñöôïc boå nhieäm ôû Angers, cha

Thibault ñöôïc baàu laøm Beà Treân ôû Rennes vaø ñaõ

caûi toå hoaøn toaøn tu vieän naøy. Caùc taäp sinh ñaàu

tieân ñöôïc tuyeân khaán thaùng Gieâng 1609.

93

Tænh Doøng Touraine ñaõ thöøa nhaän cuoäc caûi

caùch naêm 1611 nhôø coù Nghò Quyeát veà Quy Luaät,

daàn daàn moät phaùp cheá ñöôïc soaïn thaûo. Moät baûn

phaùc thaûo Luaät vaø Quy Cheá caùc tu só Caùt Minh ôû

Rennes ñöôïc ñieàu chænh naêm 1615 vaø tìm caùch

thöùc quyeát ñònh trong caùc vieäc ñaïo ñöùc cuûa

Doøng ñöôïc boå sung bôûi Caåm Nang thieâng lieâng.

Trong Hieán Phaùp môùi naøy, ngöôøi ta nhaán maïnh

ñeán ñôøi soáng noäi taâm vaø nhöõng gì taïo ñieàu kieän

thuaän lôïi cho noù: “Phaûi quyeát taâm nguyeän ngaém

vì ñoù laø coát loõi cuûa ñôøi soáng chuùng ta”. Khi aáy,

cha Thibault môøi hai tu só cuûa tu vieän Dol ñeán,

hai vò naøy seõ giöõ chöùc vuï quan troïng trong cuoäc

caûi caùch môùi baét ñaàu: cha Mathieu Pinault vaø

cha Jean de Saint – Samson. Cha Mathieu ñöôïc

boå nhieäm laøm phoù Beà Treân vaø Giaùo Taäp taïi

Rennes vaø cha Jean trôû thaønh linh hoàn cuoäc caûi

toå ôû Touraine. Coäng ñoaøn tieáp nhaän nhieàu ôn

goïi ñaùng giaù, nhö cha Archange de Saint – Luc,

Giaùm Tænh töông lai cuûa Touraine, cha Leùon de

Saint – Jean, nhaø giaûng thuyeát vaø vaên só löøng

94

danh; cha Dominique de Saint – Albert coù nhieàu

uy tín ñoái vôùi anh em mình.

Naêm 1617, cha Thibault xin ñöôïc moät toång

ñaïi dieän cho caùc nhaø caûi toå: cha Mathieu

Pinault. Naêm sau, cha Beà Treân ôû Rennes trôû

thaønh Giaùm Tænh Touraine, töø nay, ngöôøi laø moät

trong nhöõng nhaân vaät vó ñaïi taïi Phaùp. Caùc Beà

Treân Toång Quyeàn troâng caäy vaøo ngöôøi ñeå coù

ñöôïc moät phong traøo canh taân roäng lôùn. Ngay töø

naêm 1621, ñaõ baét ñaàu caûi caùch Tænh Doøng

Narbonne. Phong traøo daàn daàn lan ñeán caùc Tænh

Doøng Bæ, Toulouse, Phaùp vaø Provence. Khoaûng

giöõa theá kyû XVII, taát caû caùc Tænh Doøng Phaùp

ñeàu ñöôïc caûi toå ngoaïi tröø tu vieän lôùn ôû Paris,

quaûng tröôøng Maubert. ÔÛ Bæ, cha Michel de

Saint – Augustin (1621-1684) coù moät aûnh höôûng

saâu ñaäm. Ngöôøi cuõng laø cha linh höôùng cuûa nhaø

ñaïi thaàn nhieäm Bæ: Marie de Sainte Theùreøse

(Petyt). Naêm 1657, cha ñöa baø veà Malines, cho

ôû trong moät aån vieän gaàn nhaø thôø caùc cha Doøng

95

Caùt Minh, nôi ñoù, vôùi tö caùch thaønh vieân Doøng

Ba Caùt Minh taïi theá, baø soáng vôùi vaøi ñoàng baïn

cho ñeán cuoái ñôøi.

Ñöôïc döùt khoaùt hoaøn chænh naêm 1635, Hieán

Phaùp cuûa cuoäc caûi caùch Touraine, döôùi moät hình

thöùc bieân soaïn laïi coù yù cho taát caû caùc tu vieän caûi

toå, ñaõ khôûi xöôùng phong traøo “giöõ luaät nhaët”

daàn daàn lan ñeán taát caû caùc Tænh Doøng. Trong

Hieán Phaùp naøy, ngöôøi ta nhaán maïnh treân vieäc

thieát laäp ñôøi soáng coäng ñoaøn vaø trôû veà vôùi moät

ñôøi soáng tröôùc heát, nhöng khoâng phaûi chuyeân veà

chieâm nieäm. Caùc Caåm Nang rieâng cho taäp sinh

cuõng nhaán maïnh treân ñieåm naøy: “Nhieäm vuï ñaàu

tieân vaø chính yeáu cuûa Hoäi Doøng chuùng ta laø taäp

trung chuù yù vaøo Thieân Chuùa, löu laïi vôùi Ngaøi

trong coâ tòch, thinh laëng vaø caàu nguyeän lieân lyû”.

Vieäc “giöõ luaät nhaët” cuõng ñöôïc ñöa vaøo trong

hai Tænh Doøng Ñöùc, ñöôïc tuyeân boá hoaøn toaøn

caûi coå naêm 1660. Caùc tu vieän ôû Vienne nöôùc AÙo

vaø Budapest, cuõng nhö nhieàu nhaø ôû Sileùsie,

96

Boheøme vaø Pologne cuõng ñöôïc caûi caùch veà ñôøi

tu vaøo thôøi aáy.

Nhöõng phong traøo caûi caùch cuõng phaùt sinh

trong nhöõng nöôùc khaùc. Taïi Taây Ban Nha, Tænh

Doøng Aragon ñöôïc Beà Treân cuûa mình, cha Jean

Sanz (+ 1608) ñöa veà moät loái giöõ luaät chaët cheõ

hôn; cha voán laø moät tu só göông maãu “chính

mình thöïc haønh nhöõng gì ngöôøi daïy cho keû

khaùc” nhö ñaõ ghi treân bia moä cuûa cha. Taïi

Castille, ñôøi tu ñoàng thôøi phuïc höng laïi, nhaát laø

nhôø cha Michel de la Fuente (1574-1626), döôùi

nhieäm kyø Giaùm Tænh cuûa cha Carranza, ñôøi tu ôû

Boà Ñaøo Nha cuõng ñöôïc duy trì ôû möùc ñoä cao,

theo nhaän xeùt cuûa cha Jeùroâme Gratien naêm

1584. Naêm 1619, taïi Sicile, cha Desiderius

Placa ñaõ thieát laäp taïi tu vieän Monte Santo ôû

Catane, moät phong traøo trôû veà vôùi luaät Doøng

naêm 1247. Cuoäc caûi caùch naøy cuõng lan ñeán

nöôùc YÙ vaø moät cuoäc caûi caùch khaùc phaùt trieån taïi

Turin, vaøi naêm sau, döôùi söï ñieàu khieån cuûa cha

97

Ludovico Bulla. Sau khi vò saùng laäp Doøng

Pieùmont qua ñôøi quaù sôùm, nhieàu tu vieän

Pieùmont ñi theo cuoäc caûi caùch. Coøn veà cuoäc

canh taân chuû yeáu thaùnh maãu, khai maïc ngaøy

2.2.1640 taïi tu vieän Santa Maria della Vita ôû

Naples, noù vaãn ôû trong bieân giôùi vöông quoác

Naples thoâi.

Vieäc thoáng nhaát luaät leä cuûa taát caû caùc

phong traøo naøy ñöôïc theå hieän naêm 1645, khi

Hieán Phaùp cuûa vieäc giöõ luaät nhaët ñöôïc aùp ñaët

cho taát caû caùc tu vieän caûi toå cuûa Doøng. Cuøng

naêm ñoù, Hieán Phaùp môùi ñöôïc coâng boá cho caùc

nhaø khoâng caûi toå, nhaèm giuùp soáng moät ñôøi tu

bình thöôøng. Vaøo luùc ñoù, Doøng giöõ luaät cuõ coøn

khoaûng ba möôi Tænh Doøng vôùi 693 tu vieän.

12/ Sa maïc vaø aån vieän

Doøng Caùt Minh khoâng bao giôø queân nguoàn

goác aån tu cuûa mình vaø noãi nhôù nhung sa maïc

vaãn soáng ñoäng trong loøng. cha Jean Soreth ñaõ

98

nghó ñeán vieäc quy tuï vaøi aån só trong moät tu vieän

coâ tòch gaàn Le Puy. Nhöng vieäc thöïc hieän yù ñònh

naøy khoâng chaéc chaén. Tu vieän Montolivet gaàn

Geânes laø moät nhaø thuoäc loaïi naøy: nhöng noù

khoâng toàn taïi laâu daøi.

Cuoäc caûi toå cuûa Meï Teâreâxa ñi ñeán vieäc

thöïc hieän cuï theå, vaø chuùng ta gaëp thaáy nôi ñaây

moät tu só Caùt Minh loãi laïc: cha Thomas de

Jeùsus, ngöôøi thaáy caàn phaûi laäp nhöõng aån vieän,

nôi ñoù caùc tu só coù theå traàm mình moät thôøi gian

trong cuoäc soáng gioáng cuoäc soáng caùc aån só Caùt

Minh tieân khôûi. Cha Thomas de Jeùsus ñaõ laøm

cho cha Doria chaáp nhaän döï aùn naøy. “Sa maïc

thaùnh” ñaàu tieân ñöôïc thieát laäp taïi Bolarque gaàn

Pastrana (1592) vaø tieáp theo laø caùc sa maïc Ñöùc

Meï Xuoáng Tuyeát taïi Andalousie vaø Las

Batuecas ôû Castille. Nhöõng aån vieän khaùc moïc

leân trong caùc nöôùc, trong soá ñoù, coù Varazze ôû YÙ,

Marlagne taïi Bæ, Czerne taïi Pologne,

Mannersdorf ôû AÙo. Nöôùc Phaùp coù hai nôi:

99

Vivors (Gironde) vaø Louviers (Eure). Cuoäc caùch

maïng ñaõ queùt saïch taát caû caùc “sa maïc thaùnh”,

tröø sa maïc Las Palmas ôû Taây Ban Nha.

Naêm 1859, ôû Phaùp thaáy taùi sinh taïi

Tarasteix (Hautes- Pyreùneùes) moät aån vieän,

nhöng hai möôi naêm sau laïi phaûi boû. Sau theá

chieán I, nhöõng Toång Tu Nghò caùc tu só Caùt Minh

caûi toå coù neâu leân öôùc muoán xaây döïng ít nhaát laø

moät “sa maïc thaùnh” cho caùc Tænh Doøng cuøng

moät ngoân ngöõ. “Sa maïc thaùnh” ñöôïc laäp ñaàu

tieân taïi Phaùp naêm 1948, taïi Roquebrune-sur-

Argens (Var). Taïi Taây Ban Nha, “sa maïc

thaùnh” Las Batuecas ñöôïc taùi thieát vaø moät nôi

nöõa ñöôïc thieát laäp ôû Hoz de Anero. Caùc tu só caûi

toå nöôùc YÙ ñaõ duy trì moät “sa maïc thaùnh” thöù tö

taïi Torre di Campiglioni gaàn Florence.

Trong Doøng caùc tu só Caùt Minh theo Luaät

cuõ, cuoäc caûi caùch Touraine cuõng caûm thaáy nhu

caàu aáy vaø Hieán Phaùp quy ñònh raèng aáy Tænh

Doøng phaûi coù “aån vieän” cuûa mình. Naêm 1654,

100

Tænh Doøng Bæ ñaõ laäp “aån vieän” taïi Termuylen,

vaø Tænh Doøng Touraine xaây “aån vieän” cuûa mình

muoän hôn moät chuùt taïi Basses- Loges gaàn

Fontainebleau. Vaøo theá kyû XVIII, taát caû caùc

Tænh Doøng Phaùp vaø Bæ ñeàu coù aån vieän vôùi aån só

cuûa mình. Côn loác caùch maïng ñaõ khoâng dung

tha cho caùc nôi naøy. Ngaøy nay, Doøng thuoäc

nhaùnh giöõ Luaät cuõ coù vaøi nhoùm aån só ôû Hoa Kyø

vaø moät nhoùm ôû Indoneùsie.

13/ Caùc ñieåm truyeàn giaùo

Tu só Caùt Minh thöøa sai ñaàu tieân ñeå laïi moät

kyû nieäm laø cha Greùgoire de Sainte-Marie, ngöôøi

Taây Ban Nha, vaøo naêm 1527, ñaõ leân ñöôøng ñi

Yucatan vôùi ñoaøn vieãn chinh cuûa Franois

Montejo. Nhöng phaûi chôø hôn 40 naêm nöõa tu

vieän Caùt Minh ñaàu tieân cuûa Taân Theá Giôùi môùi

ñöôïc thieát laäp taïi Santa Feù ôû Nouvelle Grenade.

Naêm 1579, Henrique, Hoàng Y- Vua Boà Ñaøo

Nha quyeát ñònh ñoâ hoä Brazin vaø caùc tu só Caùt

101

Minh ñi theo vôùi ñoaøn quaân vieãn chinh. Naêm

naêm sau, tu vieän Brazin ñöôïc thaønh laäp taïi

Olinda. Caùc tu vieän ôû Bahia, Santos, Rio de

Janeiro vaø Saõo Paulo ñaõ nhanh choùng noái goùt,

neân Doøng Caùt Minh ôû Brazin ñöôïc naâng leân

haøng Baùn-Tænh Doøng. Naêm 1685, noù ñöôïc taùch

laøm ñoâi, ñeå laäp thaønh hai Doøng thuoäc ñòa phaän

(vicariats) ñoäc laäp, Tænh Doøng Rio de Janeiro

vôùi saùu tu vieän vaø Tænh Doøng Bahia-

Pernambuco vôùi baûy nhaø. Naêm 1615, vieäc thaønh

laäp moät tu vieän taïi Saõo Luis laø nguoàn goác cuûa

ñòa phaän Maranhaõo. Nhöng naêm 1855, Dom

Pedro II ñaõ phaù huûy Doøng Caùt Minh Brazin khi

ra leänh ñoùng cöûa caùc taäp vieän cuûa taát caû caùc

Doøng tu. Baûn Tuyeân Ngoân neàn Coäng Hoøa naêm

1889 ñaõ traû laïi töï do cho caùc tu só. Chæ coù taùm tu

só Caùt Minh ngoaøi 70 tuoåi coøn soáng soùt. Vôùi söï

trôï giuùp cuûa caùc Tænh Doøng Taây Ban Nha vaø Haø

Lan, hoï taùi thieát Doøng Caùt Minh theo luaät cuõ taïi

Brazin vôùi hai Tænh Doøng thònh vöôïng.

102

Naêm 1646, hai tu só cuûa cuoäc caûi caùch xöù

Touraine ñaõ xuoáng moät taøu Phaùp ñeå ñi Antilles.

Nhôø söï tieáp vieän töø Phaùp, caùc cha ñaõ Phuùc AÂm

hoùa xöù Guadeloupe, Martinique vaø moät phaàn

ñaûo Haiti vaø Cayenne. Nhöng cuoäc Caùch Maïng

ñaõ chaám döùt nhöõng cuoäc truyeàn giaùo aáy. Naêm

1923, caùc tu só Caùt Minh theo luaät cuõ ñaõ laäp moät

ñieåm truyeàn giaùo taïi Indoneùsie, ngaøy nay raát

phoàn thònh vaø sau ñoù, moät ñieåm truyeàn giaùo

khaùc taïi Philippines. Nhöõng Tænh Doøng khaùc ñaõ

baét ñaàu thaønh laäp ñieåm truyeàn giaùo ôû Rhodeùsie

vaø taïi nhieàu xöù Chaâu Myõ La Tinh. Caùc nöõ tu

Caùt Minh theo luaät cuõ ñaõ laäp nhöõng Ñan Vieän ôû

Indoneùsie, Philippines vaø Zaire. Khi thieát laäp

cuoäc caûi toå cuûa ngöôøi, thaùnh Teâreâsa Avila ñaõ

cho ñôøi soáng chieâm nieäm moät höôùng toâng ñoà roõ

reät vaø cô baûn (CP 1). Ngöôøi chaáp nhaän cho cha

Gratien gôûi tu só ñeán Congo, nôi maø, sau hai laàn

thaát baïi, ñieåm truyeàn giaùo naøy trôû neân phoàn

thònh nhanh choùng keå töø naêm 1584. Naêm tröôùc

ñoù, sau nhöõng baøn caõi soâi noåi giöõa caùc aån só

103

hung haêng vaø caùc thöøa sai nhieät thaønh, Tu Nghò

ôû Almodoøvar ñaõ chaáp nhaïân caùc ñieåm truyeàn

giaùo, vôùi ñieàu kieän gìn giöõ ñöôïc lyù töôûng chieâm

nieäm. Nhöõng tu só Caùt Minh khaùc ñeán Mexique,

nôi maø, chaúng bao laâu, moät Tænh Doøng ñoâng ñuùc

ñöôïc phaùt trieån. Nhöng vieäc baàu cha Nicolas de

Jeùsus-Marie Doria laøm Giaùm Tænh naêm 1585,

ñaõ chaám döùt ñoät ngoät noã löïc truyeàn giaùo cuûa caùc

tu só Doøng Caùt Minh Taây Ban Nha, chæ mình

Tænh Doøng Mexique coøn soáng soùt thoâi.

Hoäi doøng YÙ tieáp tuïc söï nghieäp. Toång Tu

Nghò ñaàu tieân cuûa Tænh Doøng naøy (1605) ñoàng

thanh chaáp nhaän caùc ñieåm truyeàn giaùo. Nhaø

nghieân cöùu loãi laïc nhaát cuûa Doøng Caùt Minh

Teâreâxa laø cha Thomas de Jeùsus, ngöôøi coù saùng

kieán veà caùc “sa maïc thaùnh”. Moät hoâm, nhaân cöû

haønh Thaùnh Leã taïi Las Batuecas, boãng ngöôøi

caûm thaáy böøng leân nhieät tình truyeàn giaùo khoân

nguoâi. Töø boû moïi söï ñeå sang YÙ, cha ñöôïc sai ñi,

khoâng phaûi Congo maø sang Bæ. Chính nôi ñaây

104

maø ngöôøi vieát quyeån chuyeân luaän cuûa ngöôøi

“De procuranda salute omnium Gentium” (Veà

vieäc phaûi laøm cho moïi chö daân ñöôïc roãi linh

hoàn), ñaõ trôû thaønh saùch giaùo khoa chính thöùc

cuûa Thaùnh Boä Truyeàn Baù Ñöùc Tin. Sau khi bò

giam laâu ngaøy taïi Tunis, naêm 1599, cha Jeùroâme

Gratien xin Ñöùc Giaùo Hoaøng Cleùment VIII cho

thaønh laäp moät Thaùnh Boä caùc Hoàng Y lo veà Phuùc

AÂm hoùa ngöôøi ngoaïi giaùo, döôùi danh hieäu “De

propaganda fide”, bò huûy boû hai naêm sau.

Nhöng Ñöùc Giaùo Hoaøng boå nhieäm lieân tieáp hai

cha Caùt Minh caûi toå laøm toång quaûn lyù caùc nôi

truyeàn giaùo. Nhôø nhöõng lôøi khaån naøi cuûa cha

Dominique de Jeùsus-Marie, vò toång quaûn lyù thöù

hai, Thaùnh Boä Truyeàn Baù ÑöùcTin ñöôïc taùi laäp

vónh vieãn ngaøy 6.1.1622.

Naêm 1607, nhöõng tu só Caùt Minh caûi toå YÙ

ñeán Ba Tö, nôi truyeàn giaùo ñaàu tieân cuûa hoï, hoï

ñònh cö taïi Ispahan. Nhöõng cuoäc laäp Doøng khaùc

noái tieáp nhau taïi Ormuz treân Vònh Ba Tö, roài taïi

105

Basrah ôû Löôõng Haø Ñòa. Sau nhieàu chuaån bò laâu

daøi, moät tu vieän Caùt Minh caûi toå ñöôïc khaùnh

thaønh taïi Baghdad, naêm 1731. Ormuz laø ñieåm

phaùt xuaát nhöõng nôi truyeàn giaùo taïi AÁn Ñoä. Töø

naêm 1613, caùc tu só Caùt Minh caûi toå ñònh cö

tröôùc heát ôû phía Baéc, nôi nhieàu tu vieän töø töø

moïc leân. Tu vieän quan troïng nhaát laø tu vieän ôû

Bombay (1717), soáng moät traêm naêm thaät maõnh

lieät. Naêm 1620, caùc tu só Caùt Minh caûi toå ñeán

Goa, vaø giöõa theá kyû XVII, hoï ñöôïc giao moät

ñieåm truyeàn giaùo ôû Malabar, beân caïnh caùc Kitoâ

höõu cuûa thaùnh Thomas. Cha Prosper du Saint-

Esprit, sau khi laäp moät nhaø taïi Alep xöù Syrie, ñaõ

khoù nhoïc laém môùi ñònh cö ñöôïc ôû Nuùi Caùt Minh

naêm 1631, nôi maø ngaøy nay, caùc tu só Caùt Minh

caûi toå vaãn coøn moät tu vieän. Caùc ñieåm truyeàn

giaùo taïi Haifa, nuùi Liban vaø Tripoli ôû Syrie

cuõng coù vaøo thôøi ñoù. Nhöng haàu heát caùc nhaø aáy

ñeàu bò phaù huûy vaøo thôøi Caùch Maïng, roài ñöôïc

taùi thieát vaøo theá kyû XIX.

106

Caùc nôi truyeàn giaùo phoàn thònh nhaát cuûa

caùc cha Doøng Caùt Minh caûi toå laø caùc ñieåm ôû

Malabar, ñöôïc giao cho caùc Tænh Doøng Navarre

vaø Bæ. Moät Hoäi Doøng nam, ñöôïc thaønh laäp cho

ngöôøi baûn xöù, ñöôïc chuyeån ñeán Doøng ñaàu tieân

ngaøy 25.3.1957. Caùc tu só Caùt Minh caûi toå toaøn

ngöôøi AÁn Ñoä hoïp thaønh Baùn- Tænh Doøng

Manjummel. Tænh Doøng phaùt trieån toát ñeïp ñeán

noãi taïi Malabar hoâm nay, hai Tænh Doøng ñeàu

cuøng nhau ñaûm nhieäm caùc ñieåm truyeàn giaùo.

Caùc nöõ ñan só Caùt Minh, ñaõ thaønh laäp taïi AÁn

Ñoä, sau Ñan Vieän ñaàu tieân ôû Mangalore (1870),

möôøi moät nhaø khaùc. Coøn taïi Malabar, nhieàu Hoäi

Doøng Caùt Minh thuoäc nghi leã syri-malabar vaø

latinh coù haøng traêm tu só nam nöõ. Nhöõng nôi

truyeàn giaùo khaùc ngaøy nay ñöôïc caùc cha Doøng

Caùt Minh caûi toå ñaûm nhaän taïi nhieàu nöôùc Chaâu

Myõ La Tinh, Chaâu AÙ, Chaâu Phi vaø Chaâu Ñaïi

Döông. Caùc nöõ ñan só Caùt Minh caûi toå hieän nay

coù hôn 70 Ñan Vieän ôû caùc mieàn truyeàn giaùo maø

107

Ñan Vieän ñaàu tieân do Doøng Caùt Minh Lisieux

saùng laäp naêm 1861 taïi Saøi goøn, Vieät Nam.

Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ XI ñaõ nhaân danh Giaùo

Hoäi nhìn nhaän hieäu löïc tính vieäc toâng ñoà aâm

thaàm cuûa caùc tu só chieâm nieäm, vì theá, qua Saéc

Leänh ngaøy 14.12.1927, ngaøi ñaët thaùnh Teâreâsa

Lisieux laøm quan thaày taát caû caùc xöù truyeàn giaùo,

ngang haøng vôùi thaùnh Franois Xavier.

14/ Caùc vaên só, töø theá kyû XVI - XX

(ÔÛ ñaây, chuùng toâi nhaán maïnh nhöõng gì lieân quan ñeán

nöôùc Phaùp)

Hai vò tieán só thaàn bí: thaùnh Teâreâsa Avila

vaø Gioan Thaùnh Giaù, laø nhöõng nhaø vaên thieân

taøi, trong soá caùc ñaïi vaên haøo coå ñieån Taây Ban

Nha. Qua caùc taùc phaåm thaàn bí cuûa caùc ngaøi boå

tuùc cho nhau, caùc ngaøi ñaõ truyeàn ñaït cho Doøng

Caùt Minh caûi toå tinh thaàn maø Doøng vaãn coøn

soáng ñeán ngaøy nay. Baûn dòch tieáng Phaùp ñaàu

tieân caùc taùc phaåm cuûa thaùnh Teâreâsa, do cha

108

Jean de Quintanadoine de Breùtigny, ñöôïc in taïi

Paris naêm 1601. Ñôït xuaát baûn ñaàu tieân toaøn boä

caùc taùc phaåm cuûa thaùnh Gioan Thaùnh Giaù, laï

thay, ñaõ xuaát baûn khoâng phaûi baèng tieáng Taây

Ban Nha, nhöng laø caûi bieán theo tieáng Phaùp do

Reneù Gaultier, naêm 1621.

Naêm 1581, caùc tu só Caùt Minh caûi toå ñaõ

saùng laäp taïi Alcala moät tröôøng Cao Ñaúng Trieát

Hoïc, ñaõ cho Giaùo Hoäi nhöõng Complutenses vaø

taïi Salamanque moät tröôøng Cao Ñaúng Thaàn

Hoïc, nôi maø caùc Salmanticenses daïy. Ñaây laø

naêm tu só Caùt Minh caûi toå trong soá caùc nhaø bình

luaän gioûi nhaát veà thaùnh Thomas: Boán ngöôøi Taây

Ban Nha vaø moät ngöôøi Phaùp, Blaise de la

Conception - noåi tieáng nhaát. Antoine de la

Meøre de Dieu ñaõ thuoäc veà caû hai nhoùm. Hoï

soaïn thaûo moät Cursus theologicus hoaøn chænh,

maát caû moät theá kyû (1624-1724) ñeå xuaát baûn.

Nhöõng vò Taây Ban Nha khaùc ñaõ khôûi xöôùng

“tröôøng phaùi thaàn bí” caùc tu só Caùt Minh caûi toå:

109

Cha Jean de Jeùsus-Marie (Aravalles) cuøng vôùi

hai vò khaùc soaïn quyeån “Instruction des

novices” (Huaán ñöùc cho taäp sinh) ñaàu tieân cuûa

cuoäc caûi caùch. Cha Joseph de Jeùsus-Marie

(Quiroga) laø ngöôøi ñaàu tieân vieát tieåu söû vaø bình

luaän thaùnh Gioan Thaùnh Giaù. Cha Jean de

Jeùsus-Marie (ôû Calahorra) laø taùc giaû quyeån

“Thaàn hoïc thaàn bí” vaø cha Thomas de Jeùsus,

nhaø nghieân cöùu vó ñaïi veà truyeàn giaùo cuõng ñaõ

vieát moät chuyeân luaän veà chieâm ngaém Thieân

Chuùa. Cha Philippe de la Triniteù, ngöôøi Phaùp,

heä thoáng hoùa thaàn hoïc thaàn bí.

Trong soá caùc vaên só Phaùp theá kyû XVII, ñaëc

bieät ta phaûi keå tu só Laurent Chuùa Phuïc Sinh,

Thaày trôï só thuoäc tu vieän ñöôøng Vaugirard, vaø

cha Cyprien de la Nativiteù – dòch giaû xuaát saéc

hai vò tieán só thaàn bí – maø Paul Valeùry ñaõ xem

nhö “moät trong nhöõng thi só hoaøn haûo nhaát nöôùc

Phaùp”. Ngöôøi cuõng laø moät taùc giaû tu ñöùc raát tinh

teá: “Nguyeän ngaém *… laø moät thöïc taäp meán yeâu

110

vaø khieâm nhöôïng, vaø nguyeän ngaém neân, laø moät

söï töï haï thaúm saâu vaø yeâu meán toät ñoä”.

Cha Jean de St. Samson laø vaên haøo tu ñöùc

quan troïng nhaát trong caùc vaên haøo tu ñöùc vó ñaïi

cuûa Doøng Caùt Minh, vôùi chuyeân luaän lôùn laø: “Le

vray esprit du Carmel” (Tinh thaàn Doøng Caùt

Minh chaân chính). Sôùm bò queân laõng, nhaø thaàn

nhieäm vó ñaïi naøy ñaõ ñöôïc taùi phaùt hieän ôû theá kyû

chuùng ta. Caùc moân ñeä cuûa ngöôøi laø Maur de

l'Enfant-Jeùsus, Leùon de Saint-Jean vaø caùc taùc

giaû saùch “Meùthode claire et facile pour bien faire

l' oraison mentale et pour s'exercer avec fruit en

la preùsence de Dieu” (Phöông phaùp roõ raøng vaø

deã daøng ñeå nguyeän ngaém vaø taäp hieän dieän vôùi

Thieân Chuùa caùch höõu hieäu) – caùc cha Bernard

de Sainte-Madeleine vaø Marc de la Nativiteù –

tieáp tuïc söï nghieäp cuûa ngöôøi, cuõng nhö cha

Dominique de Saint – Albert. Cha Dominique

vieát: “Döôøng nhö toâi bieát theá naøo laø söï thaùnh

thieän, noù khoâng nhö ngöôøi ta thöôøng nghó ñaâu;

111

duø sao, toâi nghó ñoù laø ngöôøi aån daät nhaát treân ñôøi

naøy vaø ñau khoå hôn trong tình yeâu vaø vì yeâu”.

Cha Michel de Saint Augustin vieát nhieàu

chuyeân luaän tu ñöùc. Ngöôøi noùi: “Vieäc ñi vaøo

trong Thieân Chuùa phaûi ñi ñoâi vôùi vieäc thoaùt

khoûi baûn thaân vaø moïi thoï taïo”. Taùc phaåm quan

troïng nhaát cuûa ngöôøi laø “La vie marieforme”

(Soáng theo Ñöùc Maria), phaàn lôùn ñöôïc caûm

höùng bôûi Marie de Sainte-Theùreøse, ñaùnh daáu

moät ñænh cao trong khoa thaàn bí cuûa Doøng Caùt

Minh. ÔÛ Taây Ban Nha, cha Michel de la Fuente

laø moät vaên só tu ñöùc saùng giaù. Cuõng coù vaøi söû

gia trong Doøng Caùt Minh theo luaät cuõ, trong soá

ñoù coù cha Daniel de la Vierge Marie (1615-

1678). Hai taäp saùch cuûa ngöôøi “Vinea Carmeli

vaø Speculum Carmelitanum (Vöôøn nho Caùt Minh

vaø Taám göông Doøng Caùt Minh) vaãn giöõ taàm

quan troïng cuûa chuùng ñoái vôùi lòch söû Doøng Caùt

Minh. Cha Cosme de Villiers ñaõ cho xuaát baûn

Bibliotheca Carmelitana (Tuû saùch Caùt Minh) ñoà

soä taïi Orleùans naêm 1752.

112

Sau nhöõng taøn phaù cuûa cuoäc Caùch Maïng,

moät vieäc caûi caùch vaên hoïc ñöôïc loan baùo vaøo

cuoái theá kyû XIX trong hai nhaùnh Doøng Caùt

Minh. Luùc ñoù, Thieân Chuùa ñaõ giao cho chò

Teâreâxa Lisieux – “Vò thaùnh vó ñaïi nhaát cuûa thôøi

hieän ñaïi” (Lôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ X) moät söù

maïng coù chieàu kích theá giôùi. Thaùnh nöõ phaûi

nhaéc laïi cho thôøi ñaïi chuùng ta, trong aùnh saùng

tinh tuyeàn cuûa Tin Möøng, vò trí öu tieân cuûa loøng

meán ñaày tin töôûng, tinh thaàn thô aáu vaø khoù

ngheøo thieâng lieâng. moät nöõ tu treû Doøng Caùt

Minh ôû Dijon, chò EÙlisabeth Chuùa Ba Ngoâi, seõ

coù aûnh höôûng thieâng lieâng roäng lôùn vaø saâu saéc.

Naêm 1933, moät trieát gia ngöôøi Ñöùc, Edith Stein

(Teâreâxa Beâneâdicta) vaøo Doøng Caùt Minh ôû

Cologne. Caùc taùc phaåm lôùn cuûa chò laø Etre fini

vaø Etre eùternel (Höõu theå höõu haïn vaø höõu theå vónh

haèng); Sience de la Croix (Khoa hoïc Thaäp Giaù).

Taïi Taây Ban Nha, cha Silverio de Sainte-

Theùreøse ñaõ ñeå laïi söï nghieäp vaên chöông thaät

lôùn lao, trong ñoù coù nhöõng pheâ bình caùc taùc

113

phaåm cuûa thaùnh Teâreâsa Avila vaø thaùnh Gioan

Thaùnh Giaù.

Taïi Phaùp, cha Bruno de Jeùsus-Marie (1892-

1962), söû gia tröù danh vaø laø ngöôøi vieát tieåu söû

thaùnh Gioan Thaùnh Giaù, ñöôïc boå nhieäm laøm

Giaùm Ñoác Etudes carmelitaines (Taïp chí nghieân

cöùu thuoäc Doøng Caùt Minh) naêm 1930, ñaõ sôùm

höôùng Taïp Chí naøy veà nhöõng vaán ñeà taâm lyù toân

giaùo. Ngöôøi cuõng laø vò xuùc tieán Hoäi Nghò Quoác

Teá veà ñeà taøi naøy ñöôïc toå chöùc taïi Avon. Cha

Franois de Sainte-Marie (1910-1961) ñaõ cho

xuaát baûn naêm 1957, chuù giaûi Thuû Baûn Töï Thuaät

cuûa thaùnh Teâreâsa H.Ñ.G. vaø naêm 1961, chaân

dung ñích thöïc cuûa thaùnh nöõ. Laø taùc giaû tu ñöùc

coù giaù trò, cha ñaõ saùng laäp boä söu taäp saùch La

Vigne du Carmel (Vöôøn nho Doøng Caùt Minh), vaø

ñaõ phaûi ngöng laïi, vì caùi cheát quaù sôùm cuûa

ngöôøi. Naêm 1963, söû gia Pierre Seùrouet baét ñaàu

moät loaït söu taäp Caùt Minh khaùc döôùi teân

Preùsence du Carmel (Söï hieän dieän cuûa Doøng Caùt

114

Minh), trong ñoù nhaán maïnh ñeán khía caïnh lòch

söû vaø tö lieäu hôn, maëc duø cuõng coù choã ñöùng cuûa

linh ñaïo. Cha Marie Eugeøne de L'Enfant Jeùsus

cuõng noåi tieáng do coâng trình quan troïng cuûa cha:

Je veux voir Dieu (Toâi muoán thaáy Thieân Chuùa).

Cuõng theá, cha Paul Marie de la Croix, nhôø

nhöõng bình luaän thieâng lieâng veà Cöïu Öôùc, Tin

Möøng thaùnh Gioan vaø kinh Laïy Cha. Cha

Benoiât-Marie Zimmerman vaø cha Eliseùe Alford

noåi tieáng nhôø coâng trình lòch söû cuûa caùc ngaøi.

Hoïc vieän Rome thuoäc caùc cha Caùt Minh caûi toå,

Teresianum, xuaát baûn nhöõng taùc phaåm coù giaù trò

trong nhieàu laõnh vöïc.

Trong soá caùc vaên haøo ñöông thôøi cuûa

nhaùnh Caùt Minh theo luaät cuõ, ta phaûi keå nhaø tu

ñöùc vó ñaïi Titus Brandsma. Nhöng söï nghieäp

cuûa nhöõng vò aáy quan troïng nhaát laø veà phöông

dieän nghieân cöùu lòch söû do cha Gabriel Wessels

khai maïc vaøo ñaàu theá kyû. Vieän Söû hoïc cuûa caùc

cha Doøng Caùt Minh cho xuaát baûn nhöõng nghieân

115

cöùu ñaùng chuù yù, trong ñoù caùc taùc giaû danh tieáng

nhaát laø caùc cha Adrianus Staring, Otger

Steggink, Ludovico Saggi vaø Joachim Smet, taùc

giaû moät boä chuù giaûi cuûa Doøng, The Carmelites,

trình baøy nguoàn goác lòch söû quan troïng.

15/ Yeân oån, sa suùt vaø huûy dieät

Sau nhöõng vieãn töôïng naøy, leõ ra phaûi trôû laïi

dieãn tieán caùc bieán coá lòch söû. Trong caùc theá kyû

XVII vaø XVIII, Doøng Caùt Minh caû hai nhaùnh

tieáp tuïc phaùt trieån töông ñoái yeân oån, ñoâi khi bò

xaùo troän do nhöõng cuoäc chieán tranh, nhöõng taùc

haïi cuûa chuû nghóa quoác gia ñoäc laäp ñoái vôùi laäp

tröôøng cuûa Toøa Thaùnh hoaëc nhöõng chia reõ noäi

boä. Nhöng ñoù chæ laø nhöõng ñaùm maây muø thoaùng

qua thoâi.

Vaøo theá kyû XVII, vieäc “truyeàn giaùo” baét

ñaàu taïi Anh Quoác, Ailen vaø Haø Lan. Nhöõng tu só

Caùt Minh caûi toå ngöôøi Anh, ñöôïc huaán luyeän taïi

Roma vaø Bæ ñeán laäp cö taïi Luaân Ñoân naêm 1615

116

vaø sau ñoù ñònh cö taïi nhöõng thaønh phoá khaùc

trong nöôùc Anh. Hoï ôû ñoù ñeán naêm 1846 khi cha

Brewster qua ñôøi. Khi ngöôøi ta ñieàu tra veà Doøng

cuûa cha, cha traû lôøi ngaén goïn: “Khoâng coù Beà

Treân cuõng chaúng coù beà döôùi, vì toâi laø thaønh vieân

cuoái cuøng”. Ñan Vieän ñaàu tieân cuûa caùc nöõ ñan

só Caùt Minh ngöôøi Anh ñöôïc thaønh laäp naêm

1619 taïi Anvers vaø ñaõ hai laàn di cö ñeán Haø Lan.

Naêm 1794, caùc ñoäi nguõ caùch maïng tieán quaân,

hoï buoäc phaûi dôøi sang Anh quoác, thöøa dòp

Toleration Act naêm 1781. Taïi Ailen, caùc tu só

Caùt Minh caûi toå laäp nhaø naêm 1625. Tænh Doøng

thaùnh Patrick khoâng heà bò giaùn ñoaïn cho ñeán

ngaøy nay. Moät Ñan Vieän nöõ Caùt Minh ñöôïc

thaønh laäp taïi Loughrea naêm 1680. Taïi Haø Lan,

cha Vincent, Tin Laønh trôû laïi Coâng Giaùo ñaõ laäp

moät coäng ñoaøn taïi Leyde naêm 1648, cuøng naêm

aáy, coù theâm coäng ñoaøn ôû La Haye vaø sau ñoù,

coäng ñoaøn ôû Amsterdam, caû hai coäng ñoaøn naøy

ñeàu do caùc cha Doøng Caùt Minh Haø Lan thaønh

laäp.

117

Taïi caùc nöôùc khaùc ôû Chaâu AÂu, Doøng Caùt

Minh Teâreâxa tieáp tuïc taêng tröôûng. Khoaûng naêm

1780, coù 10 Tænh Doøng vaø 113 Ñan Vieän nöõ Caùt

Minh trong Hoäi Doøng xöù Taây Ban Nha, trong

luùc Hoäi Doøng YÙgoàm 14 Tænh Doøng, 9 ôû YÙ, 6 ôû

Phaùp vaø 4 ôû Bæ, cuõng nhö 169 Ñan Vieän nöõ ñan

só Caùt Minh. Ít bieán coá noåi baät trong veû voâ vò

cuûa nhöõng thaäp nieân naøy, ngoaïi tröø vieäc xuaát

hieän moät vò thaùnh hoaëc moät ôn goïi phi thöôøng.

Nhö vaäy, khoaûng cuoái theá kyû XVII, coâng chuùa

Catherine Farneøse, con gaùi quaän coâng Parme,

vaøo Doøng Caùt Minh thuoäc thaønh phoá naøy, ôû

nöôùc YÙ, chuùng ta coù chaân phöôùc Marie des

Anges (1668-1717), laø baø con vôùi thaùnh Louis

de Gonzague, vaø thaùnh Marguerite Thaùnh Taâm.

Ñoù laø hai ôn goïi gaây xuùc ñoäng cho trieàu ñình:

ngöôøi tröôùc kia ñöôïc vua Louis XIV yeâu quyù,

tieåu thö de la Vallieøre, laõnh tu phuïc naêm 1675,

taïi Ñan Vieän ñöôøng Saint-Jacques, vaø baø Louise

de France, con gaùi vua Louis XV, vaøo Doøng Caùt

118

Minh ôû Saint-Denis naêm 1770, vôùi teân Theùreøse

de Saint-Augustin.

Töø naêm 1640, caùc tu só Caùt Minh theo luaät

cuõ ngöôøi Bæ, laäp nhaø taïi Haø Lan, nhaát laø ôû

Amsterdam vaø Amersfoort. Sau nhieàu naêm

chuaån bò, caùc tu só ñaàu tieân Tænh Doøng Touraine

ñaõ thaønh laäp moät coäng ñoaøn taïi Luaân Ñoân naêm

1666 vaø ôû laïi ñoù gaàn 50 naêm. Tænh Doøng Ailen

thaønh laäp naêm 1737, goàm 16 tu vieän naêm 1765,

khoâng bao giôø bò boû rôi. Taïi Sicile, hai giaùo daân

khôûi xöôùng cuoäc caûi caùch Santa Maria della

Scala Paradisi, goàm 8 nhaø naêm 1742. Nhöng

vaøo thôøi kyø naøy, Doøng theo luaät cuõ phaùt trieån

nhieàu, nhaát laø taïi Ñoâng AÂu. Naêm 1686, Tænh

Doøng Nga taùch rôøi khoûi Tænh Doøng Ba Lan vaø

theá kyû sau ñoù, caùc Tænh Doøng Lithuanie vaø

Boâheøme ra ñôøi. Doøng Caùt Minh Brazin ñaït möùc

cao nhaát vaøo naêm 1750 vôùi 4 Tænh Doøng vaø 566

tu só. Luùc ñoù, Doøng Caùt Minh Goác coù 782 nhaø,

chia laøm 46 Tænh Doøng.

119

Theá kyû vaên minh khoâng thuaän lôïi cho tinh

thaàn tu trì. Chuû nghóa thöïc nghieäm cuûa nhöõng

nhaø duy lyù vaø trieát gia thaáu ñaït ñaõ thaâm nhaäp

vaøo taän caùc tu vieän, laøm lu môø lyù töôûng vaø taïo

ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï buoâng thaû. Côn gioâng

toá saép bieán ñoåi Chaâu AÂu vaø taøn phaù Giaùo Hoäi

ñaõ baét ñaàu gaàm theùt. ÔÛ Phaùp, uûy ban caùc Doøng

tu ñaõ huûy boû nhieàu tu vieän. Vua Joseph II nöôùc

AÙo thanh toaùn 600 tu vieän roài ñoùng cöûa taát caû

caùc Ñan Vieän nöõ. Nhieàu nöôùc khaùc noi theo

göông naøy. Taïi Phaùp, sau khi ñình chæ vieäc

tuyeân khaán Doøng, Quoác Hoäi ñaõ baõi boû voâ ñieàu

kieän taát caû caùc tu hoäi naêm 1790. Moät cuoäc baùch

haïi ñaãm maùu ñaõ noåi leân. Neáu coù nhöõng keû boäi

phaûn thì cuõng khoâng thieáu nhöõng chöùng nhaân

cuûa Ñöùc Kitoâ. Nhöõng chöùng taù löøng danh nhaát

laø 16 nöõ ñan só Doøng Caùt Minh ôû Compieøgne,

theâm vaøo ñoù coù 7 nam tu só trong caùc thaønh phoá

khaùc. Trong soá caùc cha Doøng Caùt Minh Goác,

naïn nhaân noåi tieáng nhaát laø cha Simon Pannetier

ôû Bordeaux, bò cheùm ñaàu cuøng vôùi hai con

120

thieâng lieâng cuûa cha, Theùreøse Thiac vaø Anne

Bernard, Doøng Ba Caùt Minh. Cuoái theá kyû

XVIII, khoâng coøn gì caû trong soá 79 tu vieän Caùt

Minh caûi toå, vaø trong soá 129 coäng ñoaøn tu só Caùt

Minh Goác taïi Phaùp, khoâng moät Ñan Vieän naøo

soáng soùt caû.

Taïi Bæ, quaân Caùch Maïng cuõng ñoùng cöûa

caùc tu vieän, vaø caùc cuoäc haønh quaân cuûa

Napoleùon cuõng coù moät haäu quaû nhö theá ôû nöôùc

Ñöùc, Bavieøre, Boà Ñaøo Nha, Taây Ban Nha vaø YÙ,

nôi maø caùc cuoäc ñaáu tranh ñeå thoáng nhaát ñaát

nöôùc hoaøn taát vieäc phaù hoaïi.

16/ Canh taân

Nhöng Doøng Caùt Minh khoâng bò tieâu dieät.

Cuoäc baùch haïi ñaõ thanh luyeän, ngoïn löûa aâm yû

döôùi ñoáng tro taøn. Meï Camille de Soyecourt

duõng caûm, nöõ tu Doøng Caùt Minh Paris ñöôøng

Grenelle ñaõ thöïc hieän coá gaéng taùi thieát ñaàu tieân.

Naêm 1797, Meï ñaõ mua laïi tu vieän cuõ caùc cha

121

Doøng Caùt Minh ñöôøng Vaugirard. Nhöng noù

quaù roäng ñoái vôùi coäng ñoaøn cuûa Meï neân Meï ñaõ

nhöôïng cho Ñöùc Cha Affre ñeå laäp taïi ñoù Hoïc

Vieän Coâng Giaùo hieän nay. Ñoái vôùi caùc nöõ tu con

caùi cuûa Meï, Meï cho saép xeáp moät Ñan Vieän ôû

thoâng loä Saxe. Meï Bathilde Beà Treân Doøng Caùt

Minh ôû Bordeaux ñaõ thuyeát phuïc moät cha Doøng

Caùt Minh Taây Ban Nha, ñöa con caùi thaùnh

Teâreâsa vaøo nöôùc Phaùp. Moät taäp vieän ñöôïc thaønh

laäp taïi Broussey naêm 1840 vaø veà sau, moät taäp

vieän khaùc taïi Bordeaux. Coøn nhieàu tu vieän nöõa

ñöôïc thieát laäp, nhaát laø sau khi Hermann Cohen,

nhaïc só döông caàm noåi tieáng, töø Do Thaùi trôû laïi

Coâng Giaùo vaø vaøo Doøng Caùt Minh; ngöôøi laø hoïc

troø vaø baïn cuûa nhaïc só Liszt. Ngöôøi trôû thaønh

moät nhaø ñaïi chieâm nieäm: cha Augustin Marie

Thaùnh Theå. Naêm 1864, caùc cha Doøng Caùt Minh

caûi toå laäp nhaø taïi Paris, nôi maø cha Hyacinthe

Loyson, vò thuyeát giaûng cuûa Vöông Cung Ñöùc

Baø, laøm Beà Treân. Vieäc ngöôøi ruùt lui vaøo naêm

1869 gaây tai tieáng raàm roä. Caùc nöõ ñan só Caùt

122

Minh cuõng nhaân leân caùc nhaø thaønh laäp treân ñaát

Phaùp. Naêm 1838, Doøng Caùt Minh ôû Poitiers laäp

nhaùnh taïi Lisieux, nôi maø, 50 naêm sau, Theùreøse

Matin vaøo tu luùc 15 tuoåi. Nöõ tu Marie de Saint

Pierre thuoäc Ñan Vieän ôû Tours truyeàn baù loøng

toân suøng Nhan Thaùnh ñaõ ñoùng moät vai troø quan

troïng trong cuoäc ñôøi cuûa Thaùnh Teâreâsa H.Ñ.G.

Ngöôøi vieát: “Nhan Thaùnh Chuùa laø queâ höông

duy nhaát cuûa con”. Caùc tu só Caùt Minh caûi toå taïi

Phaùp ngaøy nay quy tuï thaønh hai Tænh Doøng:

Paris vaø Avignon-Aquitaine; vaø caùc nöõ ñan só

Caùt Minh goàm 120 Ñan Vieän.

ÔÛ Bæ vaø Haø Lan, Doøng Caùt Minh Teâreâxa

phaùt trieån nhanh choùng keå töø naêm 1830. Nhôø

Ñöùc Hoàng Y Wiseman, caùc tu só Caùt Minh caûi

toå, döôùi söï höôùng daãn cuûa cha Augustin Marie

Cohen, taùi laäp nhaø taïi Luaân Ñoân, ñeå töø ñoù hoï di

cö ñeán caùc thaønh phoá khaùc vaø sau naøy sang

Ailen, Califonie vaø UÙc. Nöõ ñan vieän Caùt Minh ôû

Notting Hill (Luaân Ñoân) ñöôïc saùng laäp naêm

123

1878 do Ñan Vieän coù moät Beà Treân ngöôøi Phaùp

ñieàu khieån moät thôøi gian daøi, ñoù laø Meï Marie

de Jeùsus. Töø Ñan Vieän naøy phaùt xuaát ña soá caùc

Ñan Vieän nöôùc Anh. Taïi AÙo vaø Ñöùc, Doøng töø töø

toå chöùc laïi trong theá kyû XIX. Naêm 1899, moät nöõ

Ñan Vieän Caùt Minh ñöôïc xaây döïng taïi Cologne.

Ba möôi boán naêm sau, Ñan Vieän naøy nhaän vaøo

moät thænh sinh noåi tieáng laø nhaø trieát hoïc Edith

Stein.

ÔÛ Taây Ban Nha, maõi ñeán naêm 1875, Doøng

Caùt Minh môùi coù theå phuïc höng ñöôïc. Baáy giôø,

Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ IX ra Saéc Leänh ngaøy 12.2

cuøng naêm aáy, ñaõ thoáng nhaát vónh vieãn Doøng Caùt

Minh caûi toå. Veà sau, Doøng Caùt Minh Taây Ban

Nha phaùt trieån maïnh: ngaøy nay Doøng coù 6 Tænh

vaø 149 nöõ Ñan Vieän.

ÔÛ YÙ, cuoäc canh taân ñaõ baét ñaàu sau khi ñaát

nöôùc ñöôïc thoáng nhaát veà chính trò, naêm 1870.

Ngaøy nay caùc tu só hoïp thaønh 6 Tænh Doøng vaø

caùc nöõ ñan só coù 53 Ñan Vieän. Taïi Thuïy Só, coù 3

124

nöõ Ñan Vieän Caùt Minh: Paâquier ôû Gruyeøre

(1921), Locarno ôû Tessin (1947) vaø Ñan Vieän

Develier trong vuøng Jura Thuïy Só (1980). Caùc

cha nhaùnh caûi toå ñaõ laäp moät huynh ñoaøn taïi

Fribourg. Taïi Hoa Kyø, Doøng Caùt Minh Teâreâxa

raát phoàn thònh. Nöõ Ñan Vieän Caùt Minh ñaàu tieân

ñöôïc thaønh laäp do caùc nöõ ñan só ngöôøi Anh bò

ñuoåi khoûi Haø Lan, naêm 1790. Töø cuoái theá kyû

XIX, caùc Doøng nöõ Caùt Minh nhaân leân taïi Hoa

Kyø. Hieän nay coù 64 Ñan Vieän. Caùc nam tu só

Caùt Minh caûi toå ñaõ thaønh laäp taïi ñoù hai Tænh

Doøng, moät ôû Oklahoma vaø moät ôû Washington.

* * *

Maëc duø chæ thieåu soá tu só coøn soáng soùt sau

côn bieán ñoäng, nhöng Doøng theo luaät cuõ ñaõ duy

trì ñuû söùc soáng ñeå coù ñöôïc moät söï treû trung môùi

meû. Trong cuoäc canh taân naøy, caùc tu só Caùt

Minh Haø Lan ñaõ ñoùng moät vai troø thieát yeáu.

Khoaûng giöõa theá kyû XIX, nhöõng thôøi kyø toát ñeïp

hôn baét ñaàu xuaát hieän. Tu vieän Boxmeer ôû Haø

125

Lan, saép ñöôïc xem nhö trung taâm cuûa Doøng Caùt

Minh Goác, vaø tu vieän Straubing ôû Ñöùc hoaït

ñoäng maõnh lieät ñeå phuïc höng vieäc giöõ luaät. Khi

cha Savini laøm Beà Treân Toång Quyeàn naêm 1863,

cha ñaõ giao cho cha Beà Treân tu vieän Boxmeer

laäp moät coäng ñoaøn ôû Anh Quoác vaø ñaõ gôûi cha

Cyrille Knoll sang Hoa Kyø vôùi söù vuï aáy. Tu

vieän Leavenworth, tieáp theo laø tu vieän ôû

Cumberland laäp neân Tænh Doøng Chicago vaø

Canada phoàn thònh. Treã hôn moät chuùt, caùc tu só

Ailen laäp nhaø taïi New York. Ñoù laø khôûi ñieåm

cuûa moät Tænh Doøng Myõ thöù hai.

ÔÛ Taây Ban Nha, töø naêm 1880, caùc tu só Caùt

Minh Goác baét ñaàu theâm nhaân söï trong nhieàu tu

vieän cuûa hoï, nhöng trong cuoäc noäi chieán (1936-

1939) suyùt laøm suïp ñoå heát. Cuõng nhôø söï trôï giuùp

cuûa nöôùc Haø Lan, veà sau naøy Doøng laïi ñöôïc

phaùt trieån taïi Taây Ban Nha, ngaøy nay ôû ñoù 4 ñòa

haït cuûa tu só vaø 24 nöõ Ñan Vieän Caùt Minh

khoâng caûi toå. Taïi YÙ, 4 Tænh Doøng ñöôïc taùi thieát,

126

vaø caùc nöõ ñan só giöõ Luaät Doøng cuõ goàm 10 Ñan

Vieän.

Ngay töø ñaàu theá kyû XX, caùc tu só Caùt Minh

Haø Lan cuõng goùp phaàn laøm soáng laïi caùc tu vieän

ôû Ba Lan vaø AÙo, ñoàng thôøi ñaûm nhaän Tænh

Doøng Brazin laø Rio de Janeiro, hieän nay laø moät

trong nhöõng Tænh Doøng quan troïng nhaát cuûa

Doøng. Töø giöõa naêm 1920-1930, nhaùnh theo luaät

Nguyeân Thuûy ñaõ taêng cöôøng maïnh taïi Haø Lan,

döôùi söï ñoân ñoác cuûa ba nhaân vaät saùng giaù: Titus

Brandsma, coá vaán Tænh Doøng; Cyprianus

Verbeek, Giaùm tænh vaø cha Hubert Driessen,

toång quaûn lyù. Veà sau, coù nhöõng tu vieän môùi cuûa

caùc cha Caùt Minh vaø caùc nöõ Ñan Vieän Caùt Minh

xuaát hieän ôû Ñöùc vaø Brazin. Naêm 1926, coù caùc tu

só Ailen ñeán Anh Quoác vaø ñònh cö taïi ñoù, nôi hoï

thieát laäp hai tu vieän. Möôøi naêm sau, coù theâm

moät tu vieän nöõa ôû xöù Galles vaø naêm 1949, caùc

tu só Caùt Minh ñaõ kheùo leùo mua laïi vaø ñem nhaân

söï ñeán ôû moät trong nhöõng tu vieän ñaàu tieân cuûa

127

Doøng: Aylesford, ñöôïc thaønh laäp khoaûng 1242.

Vieäc taùi sôû höõu naøy ñöôïc xem nhö moät daáu hieäu

veû vang taùi thieát vieäc giöõ luaät Doøng cuõ.

Moät phaàn lôùn cuoäc canh taân Doøng Caùt

Minh cuõng nhôø Taân Hieán Phaùp ban haønh naêm

1904 vaø phaàn lôùn thích hôïp vôùi Hieán Phaùp giöõ

Luaät nhaët cuõ ñöôïc cuoäc caûi caùch Touraine laáy

laïi. Naêm 1935, Toøa Thaùnh ñaõ thoáng nhaát vaø pheâ

chuaån phaùp cheá cuûa caùc nöõ ñan só Caùt Minh

khoâng caûi toå.

Coøn vaøi nhaân vaät loãi laïc ñaùng ñaëc bieät ghi

nhôù: Thaày Jean Brunner (1842-1901), trôï só ôû

Straubing, noåi baät do moät ñôøi soáng nguyeän

ngaém saâu saéc: taát caû caùc boån phaän cuûa Thaày duø

nhoû nhaët, Thaày cuõng thi haønh tröôùc Nhan Thaùnh

Chuùa. Taïi Haø Lan, ta gaëp cuøng thôøi vôùi nhaø ñaïi

chieâm nieäm laø nöõ tu Joseùphine Koning, Doøng

Caùt Minh ôû Boxmeer (1863-1931), cha Titus

Brandsma. Cha Gioan Thaùnh Giaù Brenninger, tu

só Caùt Minh Ñöùc, laøm trôï taù trung öông laâu naêm;

128

nghieâm khaéc ñoái vôùi baûn thaân, ngöôøi bieát laøm

cho keû khaùc ñöôïc giaøu coù nhôø kho taøng cuûa con

tim ngöôøi. Nguyeän ngaém laø neàn taûng cuoäc soáng

cuûa ngöôøi, bieåu hieäu moät söï trung thaønh beàn bæ.

* * *

Baát chaáp caùc thöû thaùch maø Giaùo Hoäi vaø theá

giôùi traûi qua, baát chaáp chieán tranh vaø söï phaùt

trieån nhöõng yù thöùc heä ñoäc taøi, ngay giöõa nhöõng

baáp beânh vaø noãi khoán ñoán cuûa thôøi ñaïi chuùng ta,

Doøng Caùt Minh thaät soáng ñoäng trong caû hai

nhaùnh, theo ñuoåi con ñöôøng cuûa mình trong tinh

thaàn cuûa ngoân söù Elia vaø döôùi söï baûo trôï cuûa

Ñöùc Maria.

(Chuù thích: Sô löôïc vaøi döõ kieän thoáng keâ:

* Doøng Caùt Minh Nguyeân Thuûy: loái 2.000 tu só,

270 nhaø, 23 Tænh Doøng; khoaûng 900 nöõ ñan só, 60 Ñan

Vieän.

* Doøng Caùt Minh Caûi Toå: loái 2.500 tu só, 430

nhaø, 37 Tænh Doøng; hôn 13.000 nöõ ñan só, 820 Ñan

Vieän)

129

. II.

Nhöõng nhaân vaät göông maãu trong Kinh

Thaùnh

gay töø nguoàn goác lòch söû, thaäm chí

khi Doøng Caùt Minh sinh ra caùch

maàu nhieäm, Doøng toû ra gaén boù maät thieát vôùi hai

nhaân vaät Thaùnh Kinh: ñoù laø Ngoân söù Elia, ñöôïc

xem nhö toå phuï tinh thaàn, vaø Meï Thieân Chuùa ñaõ

trôû thaønh “Quan Thaày” cuûa Doøng, trong ñoù caùc

thaønh vieân raát sôùm ñöôïc goïi laø “tu só cuûa Ñöùc

Meï Nuùi Caùt Minh”. Thay theá cho moät vò saùng

laäp noåi tieáng laøm göông maãu cho con caùi mình,

N

130

ngoân söù Elia vaø Ñöùc Nöõ Trinh Maria ñaõ in daáu

aán saâu ñaäm treân linh ñaïo vaø ñôøi soáng Doøng Caùt

Minh. Chuùng toâi seõ nhaéc ñeán caùc ñaáng khoâng

phaûi theo thöù baäc phaåm giaù cuûa caùc ngaøi, nhöng

theå theo vò trí cuûa caùc ngaøi trong thôøi gian töông

öùng vôùi nhöõng löïa choïn theo thöù töï thôøi gian

cuûa Doøng môùi ra ñôøi.

1. Ngoân söù Elia

Töø thôøi Thöôïng Coå, Thaùnh Ñòa ñaõ laø queâ

höông cuûa nhieàu vò tìm kieám Thieân Chuùa: ngoân

söù, aån só, ñan só. Treân nuùi Caùt Minh, vieäc toân

kính ngoân söù Eia vaãn soáng ñoäng qua caùc theá kyû.

Baèng chöùng laø nhöõng töôøng thuaät du haønh töø

thôøi Byzantine. Caùc Giaùo Phuï Hy Laïp vaø caùc toå

phuï sa maïc ñaõ xem ngoân söù Elia nhö laø toå phuï

vaø göông maãu cuûa phong traøo aån tu, roài ñôøi ñan

tu phaùt sinh töø ñoù. “Taát caû nhöõng ai khaán soáng

coâ tòch ñeàu phaûi xem ngoân söù Elia nhö laø Leà

Luaät vaø Göông Maãu”, thaùnh Athanase noùi theá

(PVT 43). Vaø thaùnh Jeùroâme noùi: “Ngöôøi thöù

131

nhaát trong chuùng ta laø ngoân söù Elia. Eliseùe

thuoäc veà chuùng ta, nhöõng vò höôùng daãn chuùng ta

laø con caùi caùc ngoân söù, cö nguï nôi thoân daõ vaø

trong sa maïc” (PVT 43). Vaø theo Cassien, caùc

vò tu röøng laø: “nhöõng keû baét chöôùc thaùnh Gioan

Taåy Giaû … ngoân söù Elia vaø Eliseùe” (PVT 43)

Truyeàn thoáng ngoân söù naøy leân ñeán ngoân söù

Elia ñaëc bieät soáng ñoäng treân Nuùi Caùt Minh, taïi

nôi ngaøy nay goïi laø Wadi ‘ain es – Siah. Ngay

töø cuoái theá kyû VI, ngöôøi ta ñaõ xaùc ñònh taïi ñoù

ngoân söù Elia ñaõ gaëp baø goùa xöù Sulam (2V 4,25).

Vaøo thôøi Trung coå, ngöôøi ta toân kính ôû ñoù hang

ñoäng cuûa Elia, khe suoái cuûa Elia, nôi cö truù cuûa

Eliseùe vaø choã ôû cuûa con caùi caùc ngoân söù. Vaøo

thôøi Byzantine, nhaát laø theá kyû V vaø VI, Nuùi Caùt

Minh ñaõ laø trung taâm taáp naäp ñôøi soáng aån tu vaø

ñan tu, ñöôïc bieåu hieän tröôùc heát trong hình thöùc

caùc tu vieän (laures).

Vaäy laø, ñaàu theá kyû VIII, nhöõng aån só Latinh

ñeán ôû nôi uy quyeàn theá löïc cuûa ngoân söù Elia, laø

132

Wadi ‘ain es – Siah, hoï nhaäp vaøo moät truyeàn

thoáng laâu ñôøi vaø coù lyù ñeå cho mình laø thöøa keá

caùc aån só Hy Laïp, theá kyû V vaø VI. Cha Nicolas

ngöôøi Phaùp, laøm Beà Treân Toång Quyeàn giöõa theá

kyû VIII, ñaõ nghó ñeán caùc vò naøy vaø caùc Giaùo Phuï

Taân Öôùc, khi noùi ñeán “caùc giaùo phuï cuûa chuùng

ta” hoaëc “caùc baäc tieàn boái cuûa chuùng ta” trong

saùch “Fleøche de feu” (Teân löûa) cuûa ngöôøi. Ta coù

theå ngaïc nhieân raèng caùc tu só Caùt Minh, thôøi aáy,

khoâng baèng loøng vôùi söï tieáp noái thieâng lieâng

naøy.

Nhaát laø töø ñaàu theá kyû XIV, ñöôïc hình thaønh

trong Doøng moät huyeàn thoaïi lyù thuù. Ngöôøi ta

tìm caùch chöùng minh raèng, töø thôøi ngoân söù Elia,

trong Doøng Caùt Minh, coù moät doøng doõi phaùp lyù

lieân tuïc goàm aån só vaø ñan só. Vì theá, ngöôøi ta tin

raèng nguoàn goác cuûa Doøng tieán xa ñeán Cöïu Öôùc.

Tieâu ñeà ñaàu tieân cuûa Hieán Phaùp naêm 1281 –

phaûn aùnh tö töôûng caùc tu só Caùt Minh tieân khôûi –

ñaõ noùi ñeán söï keá tuïc khoâng giaùn ñoaïn “caùc toå

133

phuï trong Cöïu Öôùc cuõng nhö Taân Öôùc” seõ soáng

treân Nuùi theo caùch thöùc ngoân söù Elia vaø Eliseù.

Caùc tu só Caùt Minh thôøi aáy xem mình nhö laø maét

xích cuoái cuøng cuûa daây xích laâu ñôøi naøy. Vaäy

truyeàn thoáng ngoân söù Elia vaø caùc moân ñeä cuûa

ngöôøi thôøi Cöïu Öôùc, “con caùi caùc ngoân söù”: thôøi

kyø Kitoâ giaùo Hy Laïp; vaø thôøi kyø Latinh töông

öùng vôùi caùc tu só Caùt Minh thöïc söï.

Taát caû caùc chöùng tích lòch söû ñaàu tieân veà

vaán ñeà nguoàn goác Doøng coù töø thôøi xa xöa khoâng

maáy chính xaùc. Ñeå giaûi quyeát baát lôïi naøy,

Philippe Ribot, tu só Caùt Minh Taây Ban Nha,

vaøo cuoái theá kyû XIV, ñaõ tìm caùch saép xeáp laïi

cho coù traät töï lòch söû laâu daøi cuûa Doøng Caùt Minh

baèng caùch xuaát baûn “Les dix livres qui traintent

de l'origgine des carmes et de leurs acte

principaux” (Möôøi quyeån saùch noùi veà nguoàn goác

vaø nhöõng coâng vieäc chính yeáu cuûa caùc tu só Doøng

Caùt Minh). Ribot gaùn cho nhöõng nhaân vaät vó ñaïi

trong quaù khöù vieäc soaïn ra taát caû caùc saùch ñoù;

moät soá nhaân vaät coù tính caùch lòch söû, coøn nhöõng

134

nhaân vaät khaùc hoaøn toaøn bòa ñaët. Nhö vaäy, moät

trong nhöõng vaên phaåm naøy: L'Institution des

premiers moines (Doøng caùc ñan só tieân khôûi)

quyeån I giaû thieát laø Luaät Doøng ñaàu tieân cuûa tu só

Caùt Minh ñöôïc gaùn cho Jean, Thöôïng Phuï

Gieârusalem, ñöông thôøi vôùi thaùnh Jeùroâme.

Nhöng ngaøy nay coù leõ baûn vaên naøy do chính

Philippe Ribot vieát ra! Vaäy taïi sao laïi nhaán

maïnh treân nhöõng “söï kieän” khoâng theå naøo beânh

vöïc ñöôïc veà maët lòch söû, nhaèm taêng uy tín cuûa

Doøng ? Moät ñaøng, huyeàn thoaïi naøy coù theå ñöôïc

xem nhö moät “söï buø tröø”, vì caùc tu só Caùt Minh

theá kyû XIV yù thöùc maõnh lieät mình thuoäc veà moät

Doøng maø söï hieän höõu coøn baáp beânh, thaäm chí

coøn bò ñe doïa nöõa. Ñaøng khaùc, vieäc Hoäi Doøng

ra ñôøi vaãn bí aån: khoâng ai bieát vò saùng laäp

Doøng. Vì caùc tu só Caùt Minh ñònh cö trong moät

caûnh trí tuyeät vôøi thích hôïp vôùi ngoân söù Elia,

vaäy taïi sao khoâng xem ngoân söù Elia nhö laø vò

saùng laäp “phaùp lyù” cuûa hoï, theo caùch thaùnh

Franois ñoái vôùi Doøng Phan Sinh, chaúng haïn ?

135

Vaû laïi, ñieàu naøy seõ cho pheùp hoï quy chieáu veà

moät truyeàn thoáng ñan tu coøn xöa hôn truyeàn

thoáng cuûa caùc Doøng tu khaùc nöõa. Trong luùc

Cassien ñöa vieäc thieát laäp cô cheá ñan tu leân taän

thôøi caùc thaùnh toâng ñoà, caùc tu só Caùt Minh laïi

ñöa noù leân cao hôn nöõa, trong Cöïu Öôùc, vôùi

ngoân söù Elia.

Tuy nhieân, “Luaät Doøng cuûa Thöôïng Phuï

Gieârusalem, Jean”, chæ laø moät “huyeàn thoaïi” veà

phöông dieän lòch söû, laïi mang tính caùch chaân

thaät saâu saéc veà maët thieâng lieâng. Baûn vaên naøy

trung thaønh laáy laïi giaùo huaán cuûa toå phuï sa maïc

töông öùng vôùi khaùt voïng caùc tu só Caùt Minh.

“Nguoàn goác cuûa ñôøi tu naøy, chæ thuoäc veà kinh

nghieäm thoâi… Elia, vò ngoân söù naøy cuûa Thieân

Chuùa… ngöôøi ñaàu tieân… ñaõ baét ñaàu soáng moät ñôøi

aån tu vaø ngoân söù theo linh höùng vaø leänh truyeàn

cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Trong ñôøi soáng naøy,

chuùng ta phaân bieät hai cuøng ñích: moät cuøng ñích

ta ñaït ñöôïc nhôø coâng lao cuûa chuùng ta vaø vieäc

136

thöïc thi nhaân ñöùc vôùi söï trôï giuùp cuûa ôn Chuùa:

hieán daâng cho Thieân Chuùa con tim thaùnh thieän

vaø saïch moïi veát nhô hieän taïi cuûa toäi loãi. Cuøng

ñích kia cuûa ñôøi soáng naøy ñöôïc ñeà nghò vôùi

chuùng ta do bôûi ôn nhöng khoâng cuûa Thieân

Chuùa: laø neám moät caùch naøo ñoù trong loøng chuùng

ta, caûm nghieäm trong taâm trí chuùng ta, söùc maïnh

söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa vaø söï ngoït ngaøo

cuûa vinh quang Thieân Chuùa, chaúng nhöõng sau

khi cheát, nhöng ngay caû ñôøi naøy nöõa” (PVT 11).

Thaäm chí, cha Titus Brandsma coøn noùi: “Khoâng

bao giôø, trong moät doøng tu, moät quyeån saùch naøo

noùi leân cuøng ñích, maø caùc thaønh vieân cuûa hoï

phaûi höôùng ñeán, ôn goïi soáng ñôøi thaàn nhieäm

ñöôïc dieãn taû caùch roõ raøng ñeán theá”.

Elia, vò ngoân söù nhieät thaønh luoân luoân hieän

dieän tröôùc Nhan Thaùnh Chuùa (1V 17, 1) nghe

Gia veâ ñi ngang qua trong moät laøn gioù nheï hiu

hiu (1V 19,12) vaø böøng chaùy löûa nhieät tình trieät

ñeå ñoái vôùi Giaveâ caùc Ñaïo Binh (1V 19,10) coù

137

theå thöïc söï ñöôïc xem nhö laø cha tinh thaàn cuûa

Doøng Caùt Minh.

2. Ñöùc Trinh Nöõ tinh tuyeàn laø Meï,

vaø laø veû ñeïp cuûa Doøng Caùt

Minh

Khi ñeán gaàn Ñöùc Meï, chuùng ta ñi vaøo nôi

saâu thaúm nhaát cuûa maàu nhieäm Doøng Caùt Minh.

“Doøng Caùt Minh hoaøn toaøn mang tính Thaùnh

Maãu”, chaâm ngoân naøy, ñöôïc hình thaønh vaøo

thôøi Trung Coå thích öùng vôùi söï thaät laém, veà maët

lòch söû cuõng nhö tinh thaàn.

Daáu veát ñaàu tieân veà loøng suøng kính cuûa caùc

aån só Nuùi Caùt Minh ñoái vôùi Ñöùc Meï haàu nhö

truøng hôïp vôùi vieäc hoï ñi vaøo lòch söû. Hoï ñaõ daâng

hieán cho Ñöùc Meï nhaø thôø ñaàu tieân cuûa hoï, theo

chöùng töø cuûa moät khaùch haønh höông Thaùnh Ñòa

vaøo giöõa theá kyû XIII: “Treân söôøn nuùi naøy (Caùt

Minh), coù nhöõng aån só Latinh ôû, maø ngöôøi ta goïi

laø tu só Doøng Caùt Minh; hoï ñaõ xaây taïi ñoù moät

138

nhaø thôø raát ñeïp daâng kính Ñöùc Meï” (PVT 67) .

Bôûi haønh ñoäng naøy, caùc tu só Caùt Minh tieân khôûi

ñaõ daâng mình phuïc vuï Ñöùc Meï vaø ñaõ ñaët tu hoäi

cuûa hoï döôùi söï baûo hoä vaø che chôû cuûa Ngöôøi. Söï

baûo trôï naøy ñaõ ñöôïc caùc vaên kieän Toøa Thaùnh

xaùc nhaän vaøo giöõa theá kyû XIII vaø caùc vaên baûn

cuûa toång tu nghò Montpellier (1287) trong ñoù noùi

raèng Doøng ñöôïc thaønh laäp ñeå phuïc vuï vaø toân

vinh Ñöùc Maria dieãm phuùc Thaân Maãu Chuùa

Gieâsu”.

Veà sau, nhöõng truyeàn thuyeát veà bieåu töôïng

ñaõ baét ñaàu xuaát hieän döôùi ngoïn buùt cuûa nhöõng

taùc giaû Doøng Caùt Minh. Nhö vaäy ñaùm maây nhoû

chuyeån möa ñang ñöôïc mong moûi bieát bao maø

ngoân söù Elia ñaõ nhìn thaáy bay leân töø phía bieån,

ñöôïc xem nhö moät hình boùng Ñöùc Meï Ñoàng

Trinh. Nhöõng töôøng thuaät thôøi Trung Coå keå laïi

raèng vieäc Ñöùc Giaùo hoaøng Honorius III ñaõ xaùc

nhaän Doøng Caùt Minh sau coâng ñoàng Latran IV

laø do moät söï can thieäp cuûa Meï Thieân Chuùa.

139

Nguoàn goác cuûa vieäc toân kính AÙo Ñöùc Meï Nuùi

Caùt minh, raát phoå bieán trong nhieàu theá kyû vaø

coøn soáng ñoäng ñeán hoâm nay, cuõng do Ñöùc Meï

hieän ra ban thöôûng cho thaùnh Simon Stock. Neáu

khoa pheâ bình lòch söû hieän ñaïi nghieâm nhaët ñaõ

do döï ñeå chaáp nhaän tính xaùc thöïc cuûa nhöõng söï

kieän huyeàn dieäu naøy, maø cô sôû coù theå kieåm

chöùng ñöôïc laïi voâ cuøng moûng manh, tuy nhieân

ta phaûi chaáp nhaän raèng Doøng Caùt Minh luoân

luoân toû ra thaän troïng trong laõnh vöïc naøy vaø caùc

hieän töôïng loaïi naøy raát thoâng thöôøng vaøo thôøi

Trung Coå. Ñaøng khaùc, vieäc toân kính AÙo Ñöùc Meï

ñaõ goùp phaàn nuoâi döôõng loøng kính meán Ñöùc Meï

cuûa nhieàu theá heä tín höõu.

Vaøo theá kyû XIV vaø XV, nhöõng tu só Caùt

Minh thoâng thaùi ñaõ khôûi thaûo caû moät neàn thaàn

hoïc Thaùnh Maãu, thieát laäp, ñaëc bieät treân cô sôû

nhöõng baûn vaên Cöïu Öôùc, moät töông quan thaàn

bí giöõa Ñöùc Trinh Nöõ Maria vaø Nuùi Caùt Minh.

“Veû ñeïp cuûa Nuùi Caùt Minh” (Is. 35,2) laø danh

140

xöng phoå quaùt nhaát cuûa Ngöôøi trong Doøng naøy.

Cha Jean de Cheminot nhaán maïnh hôn nöõa vai

troø töø maãu cuûa Ñöùc Maria: “Thöa anh em,… anh

em ñöôïc mang töôùc hieäu Ñöùc Nöõ Trinh Maria,

laø Nguoàn Maïch thöông xoùt vaø laø Meï chuùng ta”.

Ñoái vôùi cha Arnold Bostius, Ñöùc Maria laø Chò,

laø Meï vaø laø Quan thaày cuûa caùc tu só Caùt Minh.

Hoï xem ngöôøi nhö chò cuûa hoï vì ñôøi hoï soáng

“trong ñöùc khieát tònh gioáng nhö ñôøi soáng cuûa

Ngöôøi. Ñöùc Maria, chò cuûa caùc tu só Caùt Minh,

laø Nöõ Trinh raát tinh tuyeàn”. Danh hieäu naøy ñaëc

bieät thaân thöông ñoái vôùi Doøng Caùt Minh.

* * *

Ñôøi soáng keát hôïp vôùi Ñöùc Meï cuûa caùc vò

caûi toå vó ñaïi Doøng Caùt Minh thaät saâu saéc. Khi

moà coâi meï, treû Teâreâsa de Ahumada ñaõ choïn

Ñöùc Maria laøm Meï. Sau naøy, ngöôøi goïi caùc ñan

vieän cuûa ngöôøi laø “Chuoàng boà caâu cuûa Ñöùc

Trinh Nöõ” vaø khuyeân caùc nöõ ñan só Caùt Minh

cuûa ngöôøi trôû neân “con caùi thöïc söï cuûa Ñöùc

141

Meï”. Coøn ñoái vôùi thaùnh Gioan Thaùnh Giaù, Ñöùc

Meï ñaõ nhieàu laàn can thieäp vaøo cuoäc ñôøi cuûa

ngöôøi vaø ngöôøi noùi caùch raát trìu meán veà Ñöùc

Meï vôùi anh em ngöôøi. Cha Titus Brandsma

thaäm chí coøn goïi ngöôøi laø moät “nhaø thaàn nhieäm

Thaùnh Maãu”. Maëc duø ngöôøi chæ noùi coù baûy laàn

veà Ñöùc Meï trong caùc taùc phaåm cuûa ngöôøi,

nhöng moät caùch maëc nhieân, söï nghieäp vaên

chöông cuûa ngöôøi hoaøn toaøn mang tính caùch

“Thaùnh Maãu”, vì Ñöùc Meï theå hieän toät möùc

göông maët Hieàn Theâ maø ngöôøi ñaõ phaùc hoïa.

Neàn thaàn bí Thaùnh Maãu cuûa Doøng Caùt

Minh ñaït ñeán tuyeät ñænh cuûa noù vaøo theá kyû

XVII trong cuoäc caûi caùch Touraine. Saùch Le

Directoire des novices (Höôùng daãn taäp sinh)

nhaán maïnh raát nhieàu veà neàn thaàn bí naøy: “Caùc

tu só phaûi luoân luoân coù Meï mình trong taâm trí,

trong tim baèng moät loøng kính meán thöôøng

xuyeân.” Nhöng chính Marie de Sainte Theùreøse

(Petyl), tu kín, ngöôøi Bæ, Doøng Ba Caùt Minh,

142

ñöôïc ban cho kinh nghieäm cao nhaát veà Ñöùc Meï;

moät söï keát hôïp thaàn bí tuyeät vôøi vôùi Ñöùc Meï

“neân moät trong Thieân Chuùa vaø keát hôïp vôùi

Thieân Chuùa”. Vaø vò ñaïi chieâm nieäm theâm:

“Thöôûng thöùc Thieân Chuùa, toâi cuõng thöôûng thöùc

Ñöùc Meï nhö theå Meï neân moät vôùi Thieân Chuùa

vaø khoâng phaân bieät vôùi Ngaøi”. Cha Michel de

Saint - Augustin, linh huôùng caùc chò ñaõ xuaát baûn

caùc taùc phaåm cuûa baø.

Cuoäc ñôøi thaùnh Teâreâsa Haøi Ñoàng Gieâsu

thaám nhuaàn söï hieän dieän cuûa Ñöùc Meï ñaõ raïng

rôõ mæm cöôøi vôùi ngöôøi luùc ngöôøi coøn beù vaø ñaõ

cho ngöôøi laønh beänh, thaùnh Teâreâsa luoân luoân

caàu xin Meï cuûa Ngöôøi haèng giuùp ñôõ ngöôøi vaø

“khoâng bao giôø ngöôøi aån maët vôùi ngöôøi” (DE

72). Nöõ tu EÙlisabeth Chuùa Ba Ngoâi nhìn thaáy

nôi Ñöùc Maria, tröôùc heát laø Trinh Nöõ cuûa thinh

laëng, “nôi ngöôøi moïi söï ñeàu dieãn ra trong loøng”

vaø lôøi caàu nguyeän cuûa ngöôøi luoân luoân laø: “Naøy

con ñaây…” Ñöùc Maria laø Ñaáng luoân luoân “xin

143

vaâng” nhö Con cuûa Meï vaäy (2Cr 1,19), bôûi vì

ngöôøi raát khieâm nhöôøng, “luoân luoân queân mình,

khoâng bieát ñeán baûn thaân vaø thoaùt khoûi chính

mình.” (ET la III, 40). Theo cha Titus

Brandsma, “muïc ñích ñôøi soáng keát hôïp vôùi Ñöùc

Meï cuûa chuùng ta phaûi coù phaàn naøo trôû neân moät

ngöôøi Meï Thieân Chuùa nöõa, sao cho Thieân Chuùa

ñöôïc thuï thai vaø sinh ra nôi chuùng ta”. Nhö theá,

ngöôøi ñaõ gaëp gôõ hoïc thuyeát caùc Giaùo Phuï.

Neáu Chuùa Thaùnh Thaàn laø hieän thaân söï

thaùnh thieän cuûa Thieân Chuùa, thì Ñöùc Meï laø söï

hieän thaân söï thaùnh thieän cuûa con ngöôøi. Vì Ñöùc

Meï trinh khieát voâ cuøng, laø Meï vaø Hieàn theâ cuûa

Ñöùc Kitoâ, taâm hoàn Caùt Minh chæ ñaït ñöôïc muïc

ñích tinh tuyeàn keát hôïp vôùi Ñöùc Kitoâ vaø phong

nhieâu thieâng lieâng nhôø ngaøy caøng gioáng Thaân

maãu Ñöùc Gieâsu caùch saâu xa hôn, nhö chuùng ta

ñaõ thaáy, muïc ñích chính yeáu maø caùc thaønh vieân

cuûa Doøng naøy phaûi ñaït ñeán laø ñôøi soáng thaàn

nhieäm (PVT 20) töùc laø moät cuoäc soáng ñöôïc

144

Chuùa Thaùnh Thaàn ñieàu khieån. Theá maø, Maxime

le Confesseur ñònh nghóa “keû thaàn bí” nhö laø

keû, nôi hoï “vieäc Chuùa sinh ra” ñöôïc toû hieän roõ

raøng nhaát; ngöôøi noùi “chieâm nieäm laøm cho linh

hoàn neân phong nhieâu, vöøa laø Trinh Nöõ vöøa laø

Meï”. Vaø thaùnh Ambroise laïi noùi roõ hôn: “Moãi

linh hoàn tin töôûng, ñeàu thuï thai vaø sinh ra Ngoâi

Lôøi cuûa Thieân Chuùa caû; theo ñöùc tin, Ñöùc Kitoâ

laø hoa quaû cuûa heát thaûy chuùng ta, chuùng ta laø

meï cuûa Ñöùc Kitoâ”. Caùch bieän minh saâu xa cho

nhöõng baûn vaên naøy ôû trong lôøi sau ñaây cuûa

Chuùa Gieâsu, trong ñoù Ngaøi dieãn taû söï cao caû

cuûa Meï Ngaøi baèng caùch coù theå noùi ñöôïc cho taát

caû moïi tín höõu tham gia vaøo ñoù: “Ai thöïc haønh

thaùnh yù Thieân Chuùa, ñoù laø anh, chò em, laø meï

toâi” (Mc 3,35). Nhö vaäy, Doøng Caùt Minh nhaän

ra mình caùch saâu xa trong maàu nhieäm Ñöùc

Maria.

Meï Thieân Chuùa, nhö Tin Möøng cho ta thaáy,

vaïch con ñöôøng cho chuùng ta. Ñöùc Maria laø taâm

145

hoàn raát thinh laëng vaäy, laø con ngöôøi caàu nguyeän

thaâm saâu “haèng giöõ moïi bieán coá aáy maø suy ñi

gaãm laïi trong loøng” (Lc 2,19). Vieäc caàu nguyeän

cuûa ngöôøi ñaõ khoâng laøm cho ngöôøi döûng döng,

nhöng laïi côûi môû ñoái vôùi tha nhaân: ngöôøi voäi vaõ

ñeán giuùp ñôõ baø chò hoï Isave cao nieân, vaø söï

chuyeån caàu kín ñaùo nhöng maïnh theá bao truøm

moïi noãi khoán khoå cuûa con ngöôøi. Ngheøo khoù

thieâng lieâng thöïc söï, Ñöùc Meï ôû trong soá nhöõngï

“taâm hoàn troáng vaéng vaø coâ tòch,” maø theo thaùnh

Gioan Thaùnh Giaù laø duy nhaát “coù theå ñoùn nhaän

nhöõng kho taøng thieâng lieâng cuûa Thieân Chuùa”

(thö ngaøy 8.7.1589), Meï Maria töï do ñoái vôùi thoï

taïo vaø “khoâng bao giôø bò caùc thoï taïo ñieàu

khieån: nhöng Chuùa Thaùnh Thaàn luoân luoân

höôùng daãn ngöôøi” (MC III, 2). Laéng nghe töï

ñaùy loøng, ngöôøi coù theå töï do ñaùp lôøi Thieân Söù:

“Xin theå hieän cho toâi theo lôøi ngöôøi” (Lc 1,38 )

.Vaø nhôø lôøi “xin vaâng” naøy, Chuùa Thaùnh Thaàn

ngöï ñeán, rôïp boùng treân ngöôøi, Ngoâi Lôøi cuûa

Thieân Chuùa nhaäp theå trong loøng ngöôøi, ñöa

146

nguôøi vaøo vöïc thaúm cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa.

Vaø söï chaáp thuaän naøy keùo daøi ñeán thaäp giaù, nôi

maø Ñöùc Meï bôûi loøng thöông xoùt cuûa Ngöôøi,

ñöôïc tham gia vaøo vieäc Cöùu Ñoä theá giôùi vaø trôû

neân Meï cuûa heát thaûy moïi ngöôøi (Ga 19, 26-27).

Ñöùc Meï coøn coù maët taïi phoøng Tieäc Ly vôùi caùc

Toâng ñoà, cuøng vôùi caùc ngaøi vaø thieát tha hôn caùc

ngaøi, caàu xin Chuùa Thaùnh Thaàn ngöï xuoáng,

hoaøn taát vieäc thieát laäp Giaùo Hoäi vaøo leã Nguõ

Tuaàn. Roài Ñöùc Maria aån mình: caùc saùch Thaùnh

khoâng noùi ñeán ngöôøi nöõa. Nhöng trong boùng toái

vaø thinh laëng, bôûi söï hieän dieän vaø lôøi caàu

nguyeän cuûa ngöôøi, ngöôøi ñoùng moät vai troø chuû

yeáu trong Giaùo Hoäi non treû: ngöôøi laø con tim

soáng ñoäng cuûa Giaùo Hoäi. Ñôøi soáng keát hôïp vôùi

Ñöùc Meï trong Doøng Caùt Minh thaät ñôn giaûn vaø

chaân thaønh. Vaán ñeà khoâng phaûi laø “nhöõng vieäc

ñaïo ñöùc” nhöng laø soáng nôi Ñöùc Maria. Tu só

nam nöõ Doøng Caùt Minh maëc AÙo Ñöùc Meï (LF

Lôøi töïa) nhö “maëc laáy” söï hieän dieän cuûa

ngöôøi. Meï laø ngöôøi ñaàu tieân, tieán böôùc treân con

147

ñöôøng hieåm trôû cuûa vieäc tìm kieám Thieân Chuùa,

Meï laø daáu hieäu caäy troâng cho hoï, ngay caû trong

ñeâm toái mòt muø. Khoâng bao giôø Ñöùc Meï caûn trôû

giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi. Meï “trong

suoát”, traøn ngaäp aùnh saùng duy nhaát cuûa Chuùa,

vaø nhö vaäy, Meï giuùp linh hoàn “deã daøng ñeán vôùi

Thieân Chuùa hôn, vaø ôû trong Ngaøi caùch hoaøn haûo

hôn.” (Marie de Sainte Theùreøse).

Caùch kín ñaùo, aâm thaàm, Meï Maria chaïm

ñeán nôi saâu thaúm nhaát cuûa nhöõng keû bieát laéng

nghe, ñeå cho hoï thoâng phaàn vaøo maàu nhieäm cuûa

ngöôøi. Caùc tu só nam nöõ Caùt Minh ñaõ suy

nieäm ñaëc bieät (bieán coá Truyeàn Tin trong Tin

Möøng), lôøi xin vaâng hoaøn toaøn vôùi Thieân Chuùa,

lôøi thöa vaâng cuûa trí khoân vaø con tim, ñöôïc dieãn

taû trong cuoäc soáng cuï theå laøm cho, trong thôøi

gian vaø khoâng gian, Ñöùc Kitoâ luoân luoân ñöôïc

sinh ra moät laàn nöõa.

148

. III .

Caùc baäc thaày vó ñaïi veà ñôøi soáng thieâng

lieâng

oøng Caùt Minh coù söù maïng chính

yeáu trong Giaùo Hoäi laø soáng Tin

Möøng trong moät höôùng noäi taâm vaø truyeàn ñaït

chuùt gì cuûa kinh nghieäm chieâm nieäm naøy, lieân læ

nhaéc nhôû cho moät theá giôùi bò moät thöù duy hoaït

ñoäng chuû nghóa khích ñoäng caèn coãi xaâm chieám,

nhöõng giaù trò cô baûn cuûa töông quan caù nhaân vôùi

Thieân Chuùa maø moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc môøi goïi theå

hieän. Dó nhieân, Doøng Caùt Minh khoâng coù tham

voïng giöõ ñoäc quyeàn chieâm nieäm…

Tuy nhieân, Doøng vaãn cung caáp cho Giaùo

Hoäi hai tieán só thaàn nhieäm vó ñaïi: thaùnh Teâreâxa

vaø thaùnh Gioan Thaùnh Giaù. Gaàn chuùng ta hôn

veà thôøi gian, thaùnh Teâreâxa Lisieux “tieán só veà

con ñöôøng thô aáu” ñaõ laøm cho moïi ngöôøi bieát

D

149

roõ, trong tính ñôn sô Tin Möøng cuûa noù, hoïc

thuyeát thieâng lieâng cuûa Doøng Caùt Minh. Chaân

dung toùm löôïc cuûa ba vò thaùnh lôùn chæ muoán laø

moät con ñöôøng beù nhoû môøi goïi ñoäc giaû ñeán gaàn

nguoàn maïch tröôøng sinh cuûa vaên phaåm caùc nhaø

thaàn bí thoâi.

1.Thaùnh Teâreâxa Avila

Teâreâsa de Ahumada y Cepeda sinh ngaøy

28.3.1515 taïi Avila, moät thaønh phoá thoâ thaùp vôùi

nhöõng töôøng luõy xuaát hieän töø moät phong caûnh

trô truïi vaø lôûm chôûm ñaù. Ñoái vôùi thaân phuï

ngöôøi, Don Alonso Sanchez de Cepeda, con

ngöôøi khaéc khoå vaø ngay thaúng, goác Do Thaùi, vaø

thaân maãu ngöôøi, Donõa Beatrix de Ahumada, dòu

daøng vaø hôi laõng maïn, ñöùc tin laø ñieàu chính yeáu.

Raát sôùm, Thieân Chuùa thu huùt Teâreâsa, con ngöôøi

beù nhoû naøy, taùo baïo, traøn ñaày söùc soáng vaø trí

thoâng minh, bieát yeâu thöông say ñaém. Leân baûy,

150

ngöôøi muoán “xem thaáy Thieân Chuùa” vaø ruû anh

ñi tìm töû ñaïo taïi xöù ngöôøi Hoài Giaùo.

Saùu naêm sau, moät noãi ñau buoàn to taùt ñaùnh

ñoäng Teâreâsa : caùi cheát cuûa meï ngöôøi. Luùc ñoù

ngöôøi quay veà Ñöùc Meï, naøi van ngöôøi thay theá

meï mình. Lo laéng veà nhöõng thaønh coâng trong xaõ

hoäi thöôïng löu cuûa ñöùa con gaùi xinh ñeïp vaø

thoâng minh, thaân phuï gôûi ngöôøi cho caùc nöõ tu

Doøng Augustinoâ Notre Dame de Graâce. “Öôùc

muoán nhöõng thieän haûo vónh cöûu” (VL III) cuûa

ngöôøi böøng leân, ñôøi tu ñoái vôùi ngöôøi laø caùch roãi

linh hoàn chaéc chaén nhaát. Baát chaáp nhöõng gheâ sôï

cuûa ngöôøi vaø söï phaûn ñoái cuûa thaân phuï, tieåu thö

Teâreâsa vaøo Doøng Caùt Minh Nhaäp Theå taïi Avila

naêm 1535, ít laâu sau khi tuyeân khaán, ngöôøi ngaõ

beänh vaø moät loái ñieàu trò khuûng khieáp ngöôøi chòu

taïi Becedas laøm cho ngöôøi kieät queä. Thaùnh

Giuse cho ngöôøi ñöôïc khoûi beänh - ngöôøi phoå

bieán quanh mình loøng toân suøng thaùnh Giuse, sau

naøy ñaõ gaây aûnh höôûng trong Giaùo Hoäi do nhöõng

151

taùc phaåm cuûa ngöôøi - ngöôøi nöõ tu treû tuoåi veà laïi

tu vieän cuûa mình nôi ñaây vaø suoát möôøi taùm

naêm, ngöôøi choáng cöï vôùi Chuùa. Loøng nhieät

thaønh vaø baùc aùi cuûa ngöôøi khoâng theå choái caõi

ñöôïc, nhöng ngöôøi khoâng chòu töø boû nhöõng cuoäc

chuyeän vaõn xuaát saéc ôû nhaø khaùch. Tuy nhieân

Thieân Chuùa ñoøi hoûi phaûi hieán daâng troïn veïn.

Teâreâsa ñaõ 39 tuoåi. Moät hoâm baát chôït ngöôøi nhìn

thaáy göông maët ñau thöông cuûa Chuùa Kitoâ chòu

naïn, ñaùnh ñoäng ngöôøi taän taâm can, vaø ngöôøi

“xin vaâng” voâ ñieàu kieän: Thieân Chuùa ñaùp traû

loøng quaûng ñaïi cuûa ngöôøi baèng nhöõng ôn thaàn

nhieäm gaây kinh haõi cho caùc cha giaûi toäi.

Luùc ñoù Teâreâsa caûm thaáy ñöôïc Chuùa thuùc

ñaåy daán thaân hôn nöõa. Caùch giöõ luaät loûng leûo

trong tu vieän khoâng ñuû cho ngöôøi nöõa. Ngöôøi

khaùt khao thinh laëng, coâ tòch, khaéc khoå, baàu khí

caàn thieát cho moät ñôøi soáng chieâm nieäm. Ñeå ñaùp

laïi nhöõng ñoøi hoûi cuûa Chuùa vaø giuùp ích cho

Giaùo Hoäi bò cuoäc caûi caùch Tin Laønh laøm cho tan

152

naùt, ngöôøi quyeát ñònh laäp moät ñan vieän, trong ñoù

luaät Doøng Caùt Minh seõ laïi ñöôïc tuaân giöõ “troïn

veïn khoâng giaûm cheá, ñuùng nhö Luaät Doøng ñaõ

ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Innocent IV ban naêm

1247” (VE XXXVI ).

Sau nhöõng noãi khoù khaên khoân keå xieát, Ñan

Vieän Thaùnh Giuse beù nhoû ñaõ ñöôïc khaùnh thaønh

ngaøy 24.8.1562. Moät khi gioâng toá daáy leân choáng

laïi Teâreâsa trong tu vieän goác cuûa ngöôøi vaø trong

thaønh phoá ñaõ laéng dòu, cuoäc soáng ñan tu ñaët

troïng taâm vaøo taâm nguyeän töø töø ñöôïc toå chöùc.

Vò saùng laäp Doøng vieát tieåu söû cuûa mình, saùch

Ñöôøng Hoaøn Thieän vaø Hieán Phaùp. Ñoái vôùi

ngöôøi, “thaät phaán khôûi khi ñöôïc soáng giöõa con

caùi mình trong ngheøo khoù tónh laëng” (VE

XXXVI ).

Nhöng vaøo naêm 1567, cha Beà Treân Toång

Quyeàn Doøng Caùt Minh ñeán Avila vaø ra leänh cho

Meï Thaùnh saùng laäp nhöõng Ñan Vieän Caùt Minh

khaùc nöõa “baèng soá toùc treân ñaàu ngöôøi”. Vaø naøy

153

ñaây con ngöôøi öa thích thinh laëng vaø coâ ñôn

naøy, laïi lao mình treân nhöõng con ñöôøng goà gheà,

laày loäi xöù Taây Ban Nha cho ñeán cuoái ñôøi. Trong

luùc laäp Doøng taïi Medina del Campo, ngöôøi gaëp

ñöôïc coät truï thöù hai trong cuoäc caûi toå cuûa ngöôøi:

Jean de Saint Mathias, Gioan Thaùnh Giaù töông

lai.

Thaùnh Teâreâsa theo ñuoåi vieäc chinh phuïc xöù

Castille. Trong voøng boán naêm, saùu ñan vieän Caùt

Minh khaùc vaø tu vieän ñaàu tieân caùc cha Doøng

Caùt Minh ñöôïc thaønh laäp. Roài naêm 1572, oaùi

oaêm thay, ngöôøi bò ñöa veà tu vieän Nhaäp Theå taïi

Avila, vôùi tö caùch Beà Treân. Ngöôøi ta nghe thaáu

taän töôøng thaønh nhöõng tieáng la heùt cuûa nhöõng

nöõ ñan só aáy ñieân tieát khoâng cho ngöôøi vaøo nhaø.

Nhöng caùch khoân kheùo vaø baùc aùi, Meï Thaùnh

ñöa tu vieän trôû laïi tình traïng soát saéng vôùi söï trôï

giuùp cuûa thaùnh Gioan Thaùnh Giaù maø Meï ñaõ caét

ñaët laø cha giaûi toäi vaø tuyeân uùy. Chính nôi ñoù,

ngaøy 10.10 cuøng naêm aáy, thaùnh nöõ nhaän ñöôïc

154

ôn hoân phoái thieâng lieâng: ôn “hieän dieän” khoâng

hình haøi vaø hình aûnh cuûa Ba Ngoâi dieãm phuùc

trong taâm hoàn.

Naêm 1574, Meï Teâreâsa tieáp tuïc laäp Doøng.

Taïi Beas, laàn ñaàu tieân ngöôøi gaëp cha Jeùroâme

Gratien; maëc duø coù vuïng veà, ngöôøi cuõng ñaõ goùp

phaàn ñaùng keå trong vieäc oån ñònh vieäc caûi toå non

treû. Khi cuoäc caûi caùch naøy suyùt chìm trong côn

baõo taùp, cha Beà Treân Toång Quyeàn cuûa Doøng ra

leänh cho Meï Thaùnh giam mình vónh vieãn vaøo

moät trong nhöõng nhaø ngöôøi ñaõ laäp. Ngöôøi choïn

ñan vieän ôû Toleøde, nôi ngöôøi saùng taùc moät phaàn

cuoán saùch: “Nhöõng cuoäc Laäp Doøng” vaø baét ñaàu

kieät taùc cuûa ngöôøi “Laâu ñaøi noäi taâm”.

Sau khi thieát laäp Caùt Minh caûi toå thaønh

Tænh Doøng rieâng bieät (1580), Meï saùng laäp laïi

leân ñöôøng. Chính taïi Burgos maø ngöôøi khoù nhoïc

xaây döïng ñan vieän cuoái cuøng cuûa ngöôøi, nôi ñaây

ngöôøi hoaøn taát saùch “Nhöõng cuoäc laäp Doøng”.

Söùc löïc theå xaùc ngaøy caøng yeáu daàn. ÔÛ tuoåi saùu

155

möôi baûy, ngöôøi bieát caùi cheát ñaõ gaàn keà. Vaøo

nhöõng ngaøy cuoái thaùng baûy, Meï Thaùnh rôøi

Burgos vôùi ngöôøi chaùu Teâreâsita, vaø chò trôï só

trung thaønh Anne de Saint Bartheùlemy. Sau moät

thaùng löu laïi Palencia, ñoaøn khaùch du haønh cuûa

chuùng ta laïi leo leân nhöõng chieác xe chôû haøng toài

teä. Theo lôøi Anne de Saint Bartheùlemy: “Thieân

Chuùa ñaõ muoán cho taát caû cuoäc haønh trình chæ laø

moät chuoãi toaøn laø ñau khoå”. Taïi Valladolid, baø

Beà Treân, Marie Baptiste, chaùu cuûa Meï doàn daäp

treân Meï Laäp Doøng nhöõng lôøi traùch moùc veà

chuyeän chia gia taøi. Taïi Medina, Meï Alberte

hieåu sai moät lôøi nhaän xeùt cuûa Meï Teâreâsa vaø

maát loøng boû ñi. Beänh ñaõ naëng laém roài, Meï

Teâreâsa nhaän ñöôïc leänh ñeán Albe tröôùc khi trôû

veà Avila. Meï ñeán ñoù, kieät söùc. Khi vaøi ngaøy

sau, ngöôøi ta ñem Mình Thaùnh Chuùa ñeán cho

Meï laøm cuûa aên ñaøng, Meï thoát leân: “OÂi laïy

Chuùa cuûa con vaø Hoân Phu yeâu daáu cuûa con, ñaõ

ñeán luùc hai ta gaëp nhau!” Roài ngöôøi nhaéc laïi

nguoàn goác vaø yù nghóa saâu xa söù maïng cuûa ngöôøi

156

bôûi lôøi naøy ñöôïc laäp laïi nhieàu laàn: “Cuoái cuøng,

toâi laø con Giaùo Hoäi!” Chìm saâu trong nhieät taâm

chieâm nieäm, Meï Teâreâsa Chuùa Gieâsu phoù linh

hoàn cho Thieân Chuùa ngaøy 4.10.1582. Nhieäm vuï

cuûa ngöôøi ñaõ hoaøn thaønh vaø ñaõ thöïc hieän yù ñònh

cuûa Chuùa. Treân thaân caây coå thuï Doøng Caùt Minh,

vò caûi toå ñaõ gheùp moät nhaùnh môùi ñaày söùc soáng.

Hoâm nay, nöûa söï nghieäp cuûa “Meï nhöõng ngöôøi

thieâng lieâng” vaãn coøn raát soáng ñoäng.

* * *

Thaùnh Teâreâsa Avila khoâng phaûi moät vaên só

nhö caùc vaên só khaùc. Meï chæ caàm buùt vì vaâng lôøi

thoâi. Lôøi vaên cuûa Meï soáng ñoäng vaø caù nhaân

gioáng nhö moät doøng thaùc chaûy xieát cuoán ñi

nhöõng taûng ñaù vaø saïn soûi, vaên phaåm cuûa ngöôøi

tuoân nhö suoái, ngöôøi khoâng coù thì giôø ñeå ñoïc

laïi. Thaùnh nöõ moâ taû caùch tinh teá thieâng lieâng vaø

taâm lyù, nhaát laø kinh nghieäm baûn thaân, do ñoù maø

trôû thaønh moät keû höôùng daãn vöõng vaøng cho ai

tìm kieám Thieân Chuùa treân con ñöôøng töông töï.

157

Naêm 1562, Thaùnh Teâreâsa vieát saùch Töï

Thuaät, ngöôøi seõ boå tuùc baèng lòch söû laäp Ñan

Vieän Thaùnh Giuse. Trong töôøng thuaät naøy,

nhöõng tö töôûng saùng choùi veà caàu nguyeän laãn loän

vôùi nhöõng bieán coá beân trong vaø beân ngoaøi cuoäc

soáng cuûa ngöôøi. Nhö vaäy, ngöôøi keå laïi cuoäc

khaùm phaù cô baûn cuûa ñôøi ngöôøi, khaùm phaù caàu

nguyeän noäi taâm, voán laø moät tình baïn thaân thieát,

moät cuoäc ñaøm ñaïo thöôøng xuyeân vôùi Ñaáng

chuùng ta bieát mình ñöôïc yeâu” (VE VIII).

Thaùnh nöõ so saùnh caùc baäc caàu nguyeän vôùi

nhöõng caùch töôùi moät maûnh vöôøn. Tröôùc heát,

ngöôøi laøm vöôøn khoù nhoïc laáy nöôùc töø gieáng leân:

linh hoàn moät ngöôøi hoaït ñoäng, vaát vaû tìm caùch

hoài taâm (caàu nguyeän tónh laëng). Nhôø moät baùnh

xe vaø nhöõng chieác gaàu, coâng vieäc deã daøng hôn:

Thieân Chuùa ñaõ can thieäp baèng caùch troùi buoäc yù

chí töùc laø con tim (caàu nguyeän an tónh). Ñeán baäc

thöù ba, ngöôøi laøm vöôøn söû duïng nöôùc maùy laáy

töø con soâng: Thieân Chuùa haønh ñoäng nhieàu hôn

158

nöõa baèng caùch xaâm chieám taát caû caùc quan naêng

cuûa linh hoàn (caàu nguyeän hieäp nhaát), vaø cuoái

cuøng, möa töôùi cho maûnh vöôøn: Thieân Chuùa laøm

taát caû coâng vieäc vaø linh hoàn “chæ höôûng thuï maø

khoâng bieát mình höôûng gì” (VE XVIII) (Caàu

nguyeän thieân phuù).

Cuõng naêm ñoù, chieàu theo öôùc muoán cuûa

con caùi ngöôøi, “ñaõ quaáy raày ngöôøi bieát bao”,

Meï Thaùnh baét ñaàu “vieát ñieàu gì ñoù veà nguyeän

ngaém” (CP lôøi töïa). Nhöng tröôùc heát, ngöôøi noùi

nhieàu veà ôn goïi Doøng Caùt Minh, veà nhaân ñöùc

vaø nhaát laø nhöõng nhaân ñöùc “caàn thieát cho nhöõng

ai böôùc ñi treân con ñöôøng taâm nguyeän” (CP IV):

tình huynh ñeä, loøng sieâu thoaùt caùc thoï taïo vaø

sieâu thoaùt baûn thaân, ñöùc khieâm nhöôïng. Ngöôøi

keát thuùc quyeån saùch cuûa ngöôøi baèng moät chuù

giaûi kinh Laïy Cha trong ñoù ngöôøi noùi veà caùc

hình thöùc caàu nguyeän, Thaùnh Theå vaø caùc öôùc

muoán lôùn lao.

159

“Laâu ñaøi noäi taâm” vieát naêm 1577, trong

thôøi kyø tröôûng thaønh thieâng lieâng, hieån nhieân ñoù

laø kieät taùc cuûa thaùnh Teâreâsa. Ngöôøi xem linh

hoàn nhö laâu ñaøi, toaøn moät khoái kim cöông hoaëc

phaleâ hoaøn toaøn trong suoát, beân trong coù nhieàu

choã ôû” (LD 1,1) maø chính ôû trung taâm coù Thieân

Chuùa ngöï. Qua voâ soá choã ôû ñoù, thaùnh nöõ giaûn

löôïc laïi thaønh baûy choã ôû, ngöôøi muoán noùi leân,

tröôùc heát, nhöõng hình thöùc caàu nguyeän, nhöõng

nhaân ñöùc, nhöõng ñau khoå, nhöõng coâng vieäc,

nhöõng öôùc muoán lôùn lao, toùm laïi nhöõng gì lieân

quan ñeán ñôøi soáng thieâng lieâng. Thaùnh Teâreâsa

moâ taû haønh trình noäi taâm töø cöûa laâu ñaøi laø caàu

nguyeän noäi taâm (LD I ,1) ngang qua neàn taûng

cuûa noù laø khieâm nhöôøng, “töùc laø böôùc ñi trong

söï thaät” (LD VI ,10) cho ñeán trung taâm hoaëc laø

nôi Ba Ngoâi Thieân Chuùa ngöï. Nhöng trong thöïc

teá cuûa cuoäc soáng, vieäc ñi qua “ñöông nhieân” vaø

tuaàn töï caùc choã ôû thöôøng bò söï töï do cao caû cuûa

Thieân Chuùa phaù vôõ, vì Ngaøi khoâng quan taâm

ñeán tröôùc, sau, vì con ñöôøng cuûa moãi ngöôøi thaät

160

ñoäc ñaùo. Vaø Thieân Chuùa voâ cuøng toân troïng tính

töï laäp cuûa con ngöôøi yù thöùc veà noãi cô cöïc cuûa

mình, lieân læ coá gaéng phoù mình cho Thaàn Khí.

2. Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù

Jean de Yepes sinh naêm 1542, taïi

Fontiveros, thaønh phoá nhoû cuûa xöù Castille coå

xöa, laø con thöù ba cuûa oâng Gonzalo de Yepes,

queâ ôû Toleøde, goác Do Thaùi, vì yeâu baø Catalina

Alvazez kieàu dieãm vaø nhaân ñöùc neân ñaõ phaûi

soáng ngheøo. Sau khi ngöôøi cha maát sôùm, baø

Catalina vaø con caû, Francisco kieám soáng cho gia

ñình baèng ngheà keùo sôïi len vaø tô. Sau naøy ôû

Medina, Jean, ñaõ raát côûi môû ñoái vôùi nhöõng gì

lieân quan ñeán Thieân Chuùa, baét ñaàu ñi hoïc, taäp

thöû ngheà. Cuoái cuøng, ñöôïc moät choã laøm trong

beänh vieän, ngöôøi chaêm soùc beänh nhaân caùch raát

baùc aùi. Chaúng bao laâu, ngöôøi ta cho pheùp ngöôøi

theo hoïc tröôøng caùc cha Doøng Teân, ôû ñoù ngöôøi

ñöôïc ñaøo taïo chu ñaùo veà vaên chöông.

161

Nhöng Thieân Chuùa goïi Jean raát kín ñaùo,

caäu thanh nieân ñeán goõ cöûa Doøng Caùt Minh. Taïi

ñaây vaøo naêm 1563, ngöôøi maëc AÙo Doøng vôùi teân

Jean de Saint Mathias. Sau khi tuyeân khaán,

ngöôøi ñöôïc pheùp giöõ luaät caùch nhieäm nhaët hôn.

Hoïc xong trieát hoïc taïi Salamanque, ngöôøi chòu

chöùc linh muïc naêm 1567 vaø daâng leã môû tay ôû

Medina.

Taïi ñoù, ngöôøi gaëp Meï Teâreâsa Chuùa Gieâsu

vöøa laäp ñan vieän thöù hai cuûa ngöôøi trong thaønh

phoá naøy. Tu só Caùt Minh treû tuoåi naøy toû baøy cho

Meï öôùc muoán soáng hoaøn haûo vaø coâ tòch taïi Ñan

vieän Saùctrô ôû Paular. Khi aáy Meï thaùnh noùi vôùi

ngöôøi veà cuoäc caûi toå cuûa mình vaø ngöôøi ñaõ

thuaän theo vôùi ñieàu kieän “laø khoâng phaûi chôø ñôïi

laâu” (LF III ). Sau moät naêm hoïc Thaàn hoïc ôû

Salamanque, ngöôøi ñöôïc Meï Teâreâsa ñöa ñeán

Valladolid ñeå chính Meï huaán luyeän ngöôøi tu só

Caùt Minh naøy, daùng voùc nhoû beù, nhöng “vó ñaïi

döôùi maét Thieân Chuùa” (Thö cuoái thaùng chín

162

1568). Roài cha Gioan, töø nay mang teân Gioan

Thaùnh Giaù, ñeán Duruelo vaø cuøng vôùi hai tu só

khaùc, ngöôøi saùng laäp tu vieän ñaàu tieân Doøng Caùt

Minh caûi toå vaø höùa “soáng theo luaät Doøng ban sô

cuûa thaùnh Alberto ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng

Innocent IV tu chænh, khoâng giaûm cheá”. Trong

nhieàu naêm, ngöôøi lo huaán luyeän caùc tu só treû Caùt

Minh caûi toå. Naêm 1572, ngöôøi ñöôïc leänh veà

Avila theo Meï Teâreâsa Chuùa Gieâsu vôùi tö caùch

linh muïc giaûi toäi cho caùc nöõ tu Ñan Vieän Nhaäp

Theå. Vieäc linh huôùng cuûa ngöôøi, lieân keát nhöõng

phaân bieät thaàn khí vaø kinh nghieäm thieâng lieâng

cuûa ngöôøi boå tuùc vaø kieän toaøn söï nghieäp cuûa

Meï thaùnh.

Sau khi Meï saùng laäp Doøng qua ñôøi, cha

Gioan vaø baïn ñoàng haønh vôùi ngöôøi ôû laïi Avila.

Nhöng töø Toång Tu Nghò Plaisance, côn gioâng toá

gaàm theùt choáng laïi cuoäc caûi toå non treû. Ban

ñeâm, moät nhoùm tu só Caùt Minh luaät cuõ phaù tung

cöûa ngoâi nhaø beù nhoû cuûa caùc tu só Caùt Minh caûi

163

toå, daãn hoï ñi nhö nhöõng teân toäi phaïm. Cha

Gioan ñaõ maëc hoï muoán laøm gì thì laøm, sung

söôùng ñöôïc ñau khoå vì Ñöùc Kitoâ. Thaät bí maät,

hoï daãn ngöôøi ñeán tu vieän ôû Toleøde treân moûm ñaù

nhìn xuoáng soâng Tage. Taát caû nhöõng hình phaït

ñaõ ñònh tröôùc cho nhöõng keû khoâng chòu khuaát

phuïc ñeàu ñöôïc aùp duïng cho ngöôøi ñeå buoäc

ngöôøi choái boû cuoäc caûi toå. Nhöng khoâng gì laøm

cho ñan só beù nhoû naøy nao nuùng ñöôïc. Luùc baáy

giôø, hoï nhoát ngöôøi vaøo moät loaïi tuû lôùn naèm

trong töôøng nôi maø chæ coù moät tia aùnh saùng nhoû

xuyeân qua thoâi. Ngöôøi ôû trong ñoù chín thaùng.

Vì ñaõ ñöôïc thanh luyeän laâu naêm, thaùnh

Gioan Thaùnh Giaù caûm thaáy böøng chaùy nôi mình

öôùc muoán khaéc khoaûi chieám höõu Chuùa Gieâsu.

Nhöng ngöôøi coøn phaûi traûi qua “ñeâm toái khuûng

khieáp cuûa chieâm nieäm maø Thieân Chuùa muoán

ñaët linh hoàn vaøo ñoù ñeå naâng leân baäc keát hôïp vôùi

Chuùa” (N.O.II, 2). Trong nguïc toái, chính Chuùa

döôøng nhö boû rôi ngöôøi. Nhöng trong nhöõng ñau

164

khoå ngöôøi chaáp nhaän vôùi tieáng xin vaâng troïn

veïn, thaùnh Gioan Thaùnh Giaù ñi vaøo caùch bí

nhieäm trong “khu vöôøn quyeán ruõ” (PJ II,18), nôi

cuoäc hoân phoái vôùi Ñöùc Kitoâ - Phu Quaân ñöôïc kyù

keát. Nhöõng aùng thô voâ song tuyeät myõ tuoân traøn

kinh nghieäm naøy:

OÂi ñeâm toái, ñaõ höôùng daãn toâi,

OÂi ñeâm toái ñaùng yeâu hôn bình minh,

OÂi ñeâm toái ñaõ keát hôïp

Taân lang vôùi taân nöông,

Taân nuông ñöôïc bieán ñoåi nôi taân lang cuûa

mình (PJ I )

Söï nghieäp vì ñoù, Thieân Chuùa ñaõ cho pheùp

bao ñau ñôùn ñaõ hoaøn thaønh. Ñöôïc nhöõng thoâi

thuùc noäi taâm maïnh meõ kích thích, cha Gioan

quyeát ñònh troán ñi. Vaøi ngaøy sau leã Ñöùc Meï

Moâng Trieäu, saùng sôùm, ngöôøi thoaùt khoûi nguïc

tuø. Lieàu tan xöông treân nhöõng moûm ñaù Tage,

ngöôøi treøo xuoáng töø moät cöûa soå nhôø níu vaøo moät

165

sôïi giaây thöøng moûng maûnh. Thaùnh nhaân ñeán

ñan vieän caùc nöõ ñan só Caùt Minh caûi toå vaø taâm

söï vôùi caùc chò raèng khoâng bao giôø ngöôøi caûm

thaáy nhöõng nieàm vui saâu xa hôn laø trong nguïc

thaát.

Leân ñöôøng veà aån vieän Calvario ôû

Andalousie - nôi ngöôøi ñaõ veõ ñænh nuùi troïn laønh

- cha Gioan Thaùnh Giaù döøng laïi taïi ñan vieän caùc

nöõ ñan só Caùt Minh ôû Beas, trong soá caùc nöõ tu

naøy, ngöôøi gaëp chò Anne de Jeùsus, veà sau raát

taâm ñaéc vôùi ngöôøi. Vaøo thôøi kyø naøy, thaùnh nhaân

baét ñaàu vieát “Leân nuùi Caùt Minh”. Naêm 1579,

ngöôøi thaønh laäp ñaïi hoïc Baeza.

Taïi Toång Tu Nghò ñaàu tieân caùc tu só Caùt

Minh caûi toå taïi Alcalaø (1581), cha Gioan ñöôïc

boå nhieäm laøm Beà Treân tu vieän Grenade, taïi ñoù

ngöôøi hoaøn thaønh quyeån “Leân nuùi Caùt Minh”

vaø “Ñeâm Toái”. Ngöôøi vieát baûn bình luaän Ca

Thieâng cho chò Anne de Jeùsus vaø baûn bình luaän

166

veà Löûa Thieâng cho con thieâng lieâng cuûa ngöôøi:

Ana de Penõalosa, moät quaû phuï ôû Seùgovie.

Trong toång tu nghò Lisbonne, cha Nicolas

Doria ñöôïc boå nhieäm laøm giaùm tænh, cha Gioan

Thaùnh Giaù trôû thaønh coá vaán vaø sau naøy laøm Ñaïi

dieän tænh Doøng Andalousie. Tieáp theo laø thôøi

gian hoaït ñoäng maõnh lieät: thaønh laäp caùc tu vieän

ôû Cordoue, La Manchuela,, Caravaca, Seùville.

Ñöôïc taùi cöû Beà Treân tu vieän Grenade, ngöôøi laäp

Doøng taïi Bujalance naêm 1587. ÔÛ toång tu nghò

Madrid, naêm keá ñoù, cha Gioan ñöôïc boå nghieäm

laø coá vaán vaø Beà Treân ôû Segovie, nôi ñoù ngöôøi

xaây moät tu vieän môùi, khi cha Doria ñi vaéng,

ngöôøi lo taát caû caùc coâng vieäc cuûa Tænh Doøng.

Cha Gioan ngaøy caøng “kính meán Ba Ngoâi

Thieân Chuùa”. Moät hoâm, caàu nguyeän tröôùc aûnh

Chuùa chòu ñoùng ñinh, Chuùa hoûi cha muoán gì:

thaùnh nhaân traû lôøi: “ñöôïc ñau khoå vì Chuùa vaø

ñöôïc khinh bæ vaø coi khoâng ra gì”. Ngöôøi seõ

ñöôïc toaïi nguyeän.

167

Vaøo thaùng 6.1591, moät toång tu nghò bò xaùo

ñoäng dieãn ra taïi Madrid. Cha Doria muoán boû

vieäc cai quaûn caùc nöõ ñan só ñöôïc xeùt laø quaù ít

tuaân phuïc, vaø ñuoåi cha Gratien ra khoûi Doøng.

Cha Gioan Thaùnh Giaù phaûn ñoái vieäc naøy. Sau

toång tu nghò, cha khoâng coøn chöùc vuï gì nöõa vaø

ñeán La Penõuela, raát thanh thaûn. Moät trong

nhöõng anh em cuûa ngöôøi, Diego Evangeùliste,

baùo caùo moät caùch bæ oåi choáng laïi ngöôøi ñeå ngöôøi

ta loät aùo Doøng cuûa ngöôøi. Thaùnh Gioan vaãn bình

an: “Thaäp giaù khoâ khan laø ñieàu ngoït ngaøo”.

Vaøo thaùng chín, thaùnh nhaân ngaõ beänh vaø

xin ñöôïc chaêm soùc taïi Ubeda. Cha Beà Treân,

nuoâi moät moái caêm thuø laâu naêm, ñoùn tieáp ngöôøi

raát toài teä vaø ñoå treân ngöôøi bao nhieâu lôøi traùch

moùc. Cha Gioan “hao moøn vì ñau ñôùn” nhöng

vaãn vui töôi. Chieàu ngaøy 13.12.1591, ngöôøi noùi:

“Vinh danh Thieân Chuùa! Toâi phaûi haùt kinh Saùch

treân thieân ñaøng”. Ngöôøi yeâu caàu ngöôøi ta cho

ngöôøi nghe vaøi ñoaïn saùch Dieãm Ca. Ñeán nöûa

168

ñeâm, moät caùch nheï nhaøng, cha Gioan Thaùnh

Giaù phoù linh hoàn cho Thieân Chuùa.

* * *

Laø vaên só, thaùnh Gioan Thaùnh Giaù tröôùc

tieân laø thi só. Ngöôøi haùt leân kinh nghieäm thieâng

lieâng cuûa ngöôøi, dieãn taû baèng hình aûnh vaø bieåu

töôïng, nhöõng gì, trong thinh laëng cuûa tình yeâu,

ñaõ tuoân traøo töø “trung taâm aån kín nhaát” cuûa

ngöôøi (thô VF). AÂm nhaïc ñaày maøu saéc phong

phuù bieát dieãn taû taát caû taâm tình cuûa traùi tim con

ngöôøi mang thöông tích cuûa tình yeâu - töø noãi

khaéc khoaûi hoån heån ñeán bình an voâ bieân khi sôû

höõu ñöôïc Ngöôøi yeâu.

Theo yeâu caàu cuûa con caùi thieâng lieâng, cha

Gioan ñaõ baét ñaàu chuù giaûi baøi thô. Ngöôøi khoâng

ngoû lôøi vôùi taát caû caùc Kitoâ höõu, nhöng chæ vôùi

caùc tu só vaø nöõ ñan só Doøng Caùt Minh thoâi vaø

“taát caû nhöõng ngöôøi khaùc kieám tìm Ñöùc Lang

Quaân” (VF III), muoán ñi ñeán söï “trô truïi cuûa

taâm trí” (MC Lôøi töïa) nôi ñoù Thieân Chuùa töï

169

maëc khaûi. Quyeån “Leân nuùi Caùt Minh” vaø “Ñeâm

toái” gioáng nhö hai phaàn cuûa cuøng moät taùc phaåm,

baøn veà hai khía caïnh - chuû ñoäng vaø thuï ñoäng -

cuûa cuøng moät ñeâm toái duy nhaát. Ñaây laø cuoäc thöû

thaùch seõ taïo neân nôi chuùng ta moät höõu theå môùi.

Thieân Chuùa thanh taåy tröôùc heát caûm tính, roài

laøm cho caùc quan naêng cuûa taâm hoàn hoøa hôïp

vôùi Ngaøi nhôøø caùc nhaân ñöùc ñoái thaàn vaø nhöõng

ñau khoå khuûng khieáp, beân trong vaø beân ngoaøi,

cho ñeán khi “maûnh da cuõ bò loät xô xaùc” (No II

,13), linh hoàn ñöôïc Ñöùc Kitoâ cho maëc laáy chính

Ngaøi (Ep 2 ,15).

Phaàn ñaàu baøi Ca Thieâng bao goàm caùc giai

ñoaïn cuoái cuøng cuûa ñeâm toái, chôø mong khaéc

khoaûi ñöôïc keát hôïp hoaøn toaøn:

Baïn hôõi! Baïn aån naáp nôi ñaâu ?

Baïn ñeå toâi quaèn quaïi reân xieát ? (PJ II,1)

Ñeå tìm thaáy Ngaøi, linh hoàn seõ cuøng Ngaøi

aån naáp, cho taát caû chæ vì tình yeâu. “Bôûi vì linh

hoàn muoán xa caùch moïi thoï taïo vì Taân Lang, say

170

meâ linh hoàn do bôûi noãi coâ tòch cuûa naøng, ñaõ saên

soùc naøng, ñoùn naøng trong voøng tay cuûa

Ngöôøi”(CS B 35).

Quyeån Löûa Thieâng, kieät taùc cuûa thaùnh tieán

só, moâ taû traïng thaùi bieán ñoåi:

OÂi Löûa Thieâng tình yeâu!

AÂu yeám gaây ngao ngaùn,

Trung taâm saâu thaúm nhaát cuûa hoàn toâi! (PJ

III,1).

Ngoïn löûa, Chuùa Thaùnh Thaàn, ñaõ thanh taåy

taâm hoàn trong ñau ñôùn, giôø ñaây mang laïi cho noù

nhöõng nieàm vui khoân taû. Hieàn theâ trôû neân nhö

vaàng thaùi döông coù theå “röïc rôõ tröôùc maët Taân

Lang”(VF III).

Voâ soá chaâm ngoân cuûa thaùnh nhaân laäp laïi

vôùi nhöõng lôøi môùi meû hoïc thuyeát baát di baát dòch

vaø khoù ngheøo thieâng lieâng, hö voâ daãn ñeán Taát

Caû, trong tin, caäy, meán.

171

3. Thaùnh Teâreâsa Lisieux

Marie Franoise - Theùreøse Martin sinh

ngaøy 2 thaùng Gieâng 1873 taïi Alenon trong moät

moâi tröôøng tröôûng giaû. Thaân phuï ngöôøi, oâng

Louis Martin, nhaân töø chính tröïc, hôi laõng maïn

vaø thaân maãu ngöôøi, baø Zeùlie Gueùrin, raát hoaït

ñoäng vaø lo laéng vaät chaát cho naêm coâ con gaùi

coøn soáng, song thaân ngöôøi ñeàu laø nhöõng Kitoâ

höõu xaùc tín, caû hai ñeàu ñaõ nghó ñeán ñôøi tu trì.

Teâreâxa, con uùt, côûi môû ñoái vôùi Thieân Chuùa ngay

töø luùc coù trí khoân. Nhöõng naêm ñaàu tieân cuûa coâ

beù thoâng minh, nhanh nheïn, nhaïy caûm, böôùng

bænh naøy khoâng coù vaán ñeà.

Khi Teâreâxa leân 4, ñau khoå ñoät ngoät aäp ñeán

trong ñôøi coâ. Baø Gueùrin, bò ung thö, ñaõ veà vôùi

Chuùa. Sau ñaùm tang, Teâreâxa ñaõ choïn chò

Pauline laøm “Meï”. Nhöng taâm tö coâ beù bò toån

thöông saâu xa. Coâ beù tinh nghòch trôû neân tö löï,

nghieâm trang, raát nhaïy caûm. Vaøo cuoái naêm aáy,

gia ñình doïn ñeán Lisieux, trong ngoâi bieät thöï

172

nhoû Buissonnets. Leân 8, Teâreâxa vaøo baùn truù taïi

Ñan Vieän Bieån Ñöùc trong thaønh phoá, nôi em

khoâng bao giôø thích nghi ñöôïc.

Ngaøy 2.10.1882, Pauline, ngöôøi meï thöù hai

cuûa Teâreâxa vaøo Doøng Caùt Minh. Söï phaân caùch

naøy laøm cho coâ beù khoâng coøn söùc chòu ñöïng veà

tinh thaàn nöõa vaø cöù ñau ñaàu lieân lyû. Naêm sau,

vaøo leã Phuïc Sinh, moät caên beänh taâm lyù döõ doäi

loä ra sau hai laàn bò töôùc ñoaït tình maãu töû.

Teâreâxa chöùng kieán, hoaøn toaøn saùng suoát, nhöõng

côn vaät vaõ, la, khoùc vaø loái öùng xöû lyø laï cuûa

mình. Côn beänh naøy cuõng coù theå ôû treân bình

dieän nhöõng “ñeâm toái” thanh luyeän maø, ñeå chænh

ñoán taäm taâm linh caùc thaùnh cuûa Ngaøi, Thieân

Chuùa cho hoï traûi qua nhöõng chaán ñoäng thaàn

kinh saâu xa. Neáu ñöôïc ñaûm nhaän trong ñöùc tin

vaø lôøi “xin vaâng”, nhöõng thöû thaùch aáy trôû neân

con ñöôøng höôùng veà aùnh saùng. Ñoái vôùi Teâreâxa,

moät aùnh saùng loùe leân ngaøy leã Hieän Xuoáng.

Quay veà phía Ñöùc Meï, coâ beù van naøi Meï

173

thöông xoùt mình. Caâu ñaùp traû laø “Ñöùc Meï mæm

cöôøi vôùi Teâreâxa” (MA 30), giaûi thoaùt Teâreâxa

khoûi chöùng loaïn thaàn kinh: töø nay, beù bieát mình

ñöôïc Meï treân trôøi yeâu thöông.

Leân 11 tuoåi, Teâreâxa röôùc leã laàn ñaàu:

“Chuùa Gieâsu vaø beù Teâreâxa khoâng coøn laø hai

nöõa, Teâreâxa ñaõ bieán maát nhö moät gioït nöôùc

trong bieån caû” (MA 83). Ngaøy 14.6 bí tích

Theâm Söùc mang laïi cho coâ beù “söùc maïnh ñeå

chòu ñau khoå” (MA 83).

Tuy nhieân, Teâreâxa vaãn kieät söùc. Vì nhöõng

chuyeän khoâng ñaùng keå, nöôùc maét Teâreâxa vaãn

raøn ruïa. Nhöng suoát ñeâm Giaùng Sinh, Thieân

Chuùa theå hieän nôi Teâreâxa moät cuoäc hoaùn caûi

saâu xa. Coâ vieát: “Trong ñeâm nay, khi Gieâsu trôû

neân yeáu ôùt döôøng aáy vaø ñau khoå vì yeâu toâi,

Ngöôøi laøm cho toâi neân maïnh meõ vaø can ñaûm”

(MA 107). Thaéng ñöôïc tính aáu tró, Teâreâxa

tröôûng thaønh. Moät chuùa nhaät noï, khi nhìn töôïng

aûnh Chuùa Kitoâ chòu ñoùng ñinh, boãng choác,

174

Teâreâxa caûm thaáy bò daøy voø bôûi noãi “khaùt khao

caùc linh hoàn” (MA 109), vaø ngoïn löûa toâng ñoà

naøy trong ngöôøi khoâng bao giôø taét.

Ngaøy 19.5.1887, chuùa nhaät Hieän Xuoáng,

Teâreâxa thöa vôùi thaân phuï öôùc muoán vaøo Doøng

Caùt Minh cuûa mình. raát xuùc ñoäng, “ñöùc vua yeâu

daáu” cuûa ngöôøi öng thuaän trong moät haønh ñoäng

ñöùc tin. Nhöng cha Beà Treân Ñan Vieän phaûn ñoái

vieäc vaøo Doøng quaù sôùm naøy. Teâreâxa khoâng chòu

thua: ngöôøi ñeán bieän hoä coâng vieäc cuûa mình

tröôùc maët Ñöùc Giaùm Muïc Bayeux, roài can ñaûm

trình baøy vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Leùon XIII nhaân

moät buoåi trieàu yeát coâng khai taïi Vatican. Thieân

Chuùa khoâng ñeå ngöôøi phaûi thaát voïng: ngaøy

28.12, Teâreâxa nhaän ñöôïc giaáy pheùp cuûa Ñöùc

Giaùm Muïc vaø ngaøy 9.4 naêm sau, oâng Martin

daãn “nöõ hoaøng beù nhoû” cuûa oâng vaøo Doøng Caùt

Minh.

Ngaøy 20.1.1889, chò Teâreâxa Haøi Ñoàng

Gieâsu laõnh tu phuïc Doøng Caùt Minh. Ít laâu sau,

175

thaân phuï chò bò giöõ laïi trong vieän taâm thaàn Bon

Sauveur ôû Caen: ñoái vôùi chò, ñaây laø thöû thaùch

naõo loøng nhaát ñôøi chò. Ñaøng khaùc, ñôøi soáng

thieâng lieâng cuûa chò taäp sinh laïi khoâ khan. Dòp

tónh taâm khaán doøng, chò vieát: “Gieâsu ñaõ daãn toâi

vaøo moät ñöôøng haàm, khoâng noùng khoâng laïnh,

chaúng coù maët trôøi, möa gioù gì caû… toâi chæ nhìn

thaáy ôû ñoù moät aùnh saùng che laáp moät nöûa”, aùnh

saùng “ñoâi maét taøn taï cuûa vò Hoân Phu toâi” (LT

110). Ngaøy 8.9.1890, chò Teâreâxa H.Ñ.G tuyeân

khaán trong an bình. Chuùa Gieâsu “vò linh höôùng”

cuûa chò thu huùt chò treân ñöôøng khoù ngheøo vaø yeâu

meán. Moät cha giaûng phoøng cuûng coá chò trong ôn

goïi caù nhaân naøy vaø “ñaåy” chò tieán xa treân ñöôøng

tin töôûng vaø yeâu meán. (MA 201).

Khi laøm Beà Treân, Meï Agneøs de Jeùsus

(Pauline) cho chò Teâreâxa giuùp Meï giaùo taäp

Marie de Gonzague. Meï Beà Treân treû yeâu caàu

em mình vieát laïi nhöõng kyû nieäm thôøi thô aáu.

Vaøo leã Chuùa Ba Ngoâi, naêm 1895, chò Teâreâxa

176

daâng mình laøm “cuûa leã toaøn thieâu cho tình yeâu

laân tuaát” cuûa Chuùa, ñeå “soáng trong moät taùc

ñoäng yeâu meán troïn haûo” (MA 320). Trong ñeâm

thöù Naêm ñeán saùng thöù Saùu Tuaàn Thaùnh naêm

sau, nöõ ñan só treû tuoåi naøy, ñoùn nhaän côn thoå

huyeát ñaàu tieân nhö moät ñieàm baùo “Taân Lang

saép ñeán” (MA 249). Nieàm vui cuûa chò thaät lôùn

lao. Nhöng ít ngaøy sau, côn caùm doã döõ doäi

choáng laïi ñöùc tin vaø ñöùc caäy taán coâng chò vaø

khoâng rôøi khoûi chò cho ñeán giôø cheát, ngoaïi tröø

vaøi tia aùnh saùng choùi chang. Chaúng haïn, vaøo

thaùng 9, trong luùc chò suy gaãm thö I gôûi giaùo

ñoaøn Corintho (12,31; 13), chò nhaän ñöôïc nhöõng

ôn soi saùng cao sieâu veà ôn goïi caù nhaân chò, coâ

ñoïng trong tieáng keâu: “Ôn goïi cuûa toâi laø yeâu

meán! Trong loøng Giaùo Hoäi, Meï toâi, toâi seõ laø

tình yeâu” (MA 229).

Baát chaáp beänh lao phoåi laøm chò hao moøn,

chò Teâreâxa vaãn tieáp tuïc giöõ luaät nghieâm nhaët

cuûa Doøng Caùt Minh. Trong meät nhoïc vaø ñau

177

ñôùn theå xaùc, tinh thaàn, chò vaãn giöõ ñöôïc söï tö

chuû, bình an kín muùc trong vieäc queân mình vaø

baùc aùi huynh ñeä. Tính kieân nhaãn cuûa chò thaät

ñaùng phuïc, nhöng chò baûo: “Khoâng phaûi söï kieân

nhaãn cuûa toâi ñaâu, ngöôøi ta nhaàm roài” (DE 8,8).

Suoát muøa heø 1887, tình traïng cuûa Teâreâxa

ngaøy caøng traàm troïng. Theo leänh cuûa Meï Beà

Treân Marie de Gonzague, chò baét ñaàu vieát taäp

thuû baûn thöù ba. Ngaøy 11.7, caây buùt chì rôøi khoûi

tay chò. Nhöõng chöõ cuoái cuøng chò vieát nhö toùm

taét cuoäc ñôøi chò: “Toâi vöôn leân ñeán Ngaøi baèng

tin töôûng vaø meán yeâu” (MA 313). Ngaøy 30.9,

buoåi chieàu, côn haáp hoái kinh khuûng baét ñaàu. Sau

19 giôø moät chuùt, hoån heån thôû, chò nhìn Thaùnh

Giaù Chuùa Chòu Naïn cuûa chò vaø noùi: “OÂi! Laïy

Chuùa, con yeâu meán Chuùa!” (DE 1, 384). Roài chò

nheï nhaøng nghieâng ñaàu veà phía sau. Nhöng, baát

thình lình, chò vuøng daäy, ñoâi maét höôùng veà trôøi,

röïc saùng bình an vaø nieàm vui, thôøi gian baèng

moät kinh Tin Kính. Roài chò thôû nheï hôi cuoái

178

cuøng, giöõ laïi trong caùi cheát nuï cöôøi khoân taû cuûa

chò: “Toâi caûm thaáy söù vuï cuûa toâi saép baét ñaàu: söù

maïng cuûa toâi laø laøm cho ngöôøi ta yeâu meán

Thieân Chuùa nhö toâi yeâu meán Ngaøi, cho caùc linh

hoàn con ñöôøng beù nhoû cuûa toâi … Toâi muoán soáng

Thieân Ñaøng cuûa toâi baèng caùch giuùp ích cho traàn

theá” (DE 17,7). Chò thaùnh Teâreâxa ñaõ giöõ lôøi

höùa.

* * *

“Neân beù nhoû töùc laø nhìn nhaän hö voâ cuûa

mình, chôø ñôïi taát caû nôi Thieân Chuùa, nhö moät

ñöùa beù chôø ñôïi taát caû nôi cha noù: töùc laø khoâng lo

laéng gì caû, khoâng laøm giaøu … Neân beù nhoû laø

khoâng gaùn cho mình nhöõng nhaân ñöùc mình thöïc

haønh … khoâng naûn loøng vì laàm loãi cuûa mình …”

(DE 6.8). Nhöõng lôøi naøy thoát ra vaøi tuaàn tröôùc

ngaøy nay chò qua ñôøi, coù theå noùi ñöôïc laø toùm

löôïc giaùo huaán thieâng lieâng cuûa chò Teâreâxa, coá

yù traùnh xa aûo töôûng cuûa “thuyeát tónh tòch”, quaù

ñöôïc ñeà cao vaøo theá kyû XIX, chò thaùnh ñaõ tìm

179

ñöôïc con ñöôøng chaân lyù: höôùng veà Ñöùc Kitoâ maø

chaïy (Ph 3,12-14). Trong söï töï do cuûa tình yeâu,

höôùng maét leân Ngaøi chöù khoâng phaûi treân baûn

thaân. Moät laàn nöõa, Teâreâxa laïi maëc khaûi cho thôøi

ñaïi chuùng ta Tin Möøng tinh tuyeàn ñöôïc toùm taét

trong loøng meán vaø nhöõng ñieàu nghòch lyù cuûa

Baùt Phuùc. Voâ soá ngöôøi ñaõ theo con ñöôøng thô

aáu, khoù ngheøo thieâng lieâng, tin töôûng voâ giôùi

haïn vaø phoù thaùc cho tình yeâu laân tuaát cuûa Thieân

Chuùa.

Thaùnh Teâreâsa ñaõ ñeå laïi cho chuùng ta ba

Thuû Baûn Töï Thuaät. Quyeån I, ñöôïc soaïn theo

yeâu caàu cuûa Meï Agneøs de Jeùsus giöõa thaùng

1.1895 – 1.1896, keå laïi cuoäc ñôøi cuûa chò, töø luùc

coù trí khoân cho ñeán khi daâng mình cho Tình Yeâu

laân tuaát Chuùa. Quyeån II goàm moät laù thö cho chò

Marie du Sacreù-Coeur, vieát töø 13 ñeán

16.9.1896. Sau khi trao kinh nghieäm thieâng

lieâng cho ngöôøi chò ruoät, chò Teâreâxa noùi vôùi

Chuùa Gieâsu veà ôn goïi tình yeâu cuûa chò vôùi moät

180

gioïng tröõ tình chaân chính, gaây xuùc ñoäng maïnh.

Quyeån III, soaïn giöõa ngaøy 3.6 vaø 11.7.1897,

ngoû lôøi vôùi Meï Marie de Gonzague. Trong phaàn

ñaàu, chò tieáp tuïc keå cuoäc ñôøi cuûa mình, phaàn hai

laïi hoaøn toaøn laø moät baøi ca ngôïi tình huynh ñeä.

226 böùc thö cuûa chò boå tuùc cho baûn Töï

Thuaät cuûa chò, luoân luoân trong cuøng ñöôøng

höôùng tu ñöùc aáy: “… ñieàu ñeïp loøng Thieân Chuùa

laø nhìn thaáy toâi yeâu söï beù nhoû ngheøo heøn cuûa

toâi, laø toâi muø quaùng caäy troâng vaøo loøng thöông

xoùt cuûa Ngaøi … Ta coøn yeáu keùm, khoâng coù öôùc

muoán vaø nhaân ñöùc, ta laïi caøng thích hôïp cho taùc

ñoäng cuûa Tình Yeâu thieâu huûy vaø bieán ñoåi naøy”

(LT 17.9.1896). Hình thöùc caùc Baøi Thô cuûa

Teâreâxa thöôøng theo quy öôùc, nhöng noäi dung

thieâng lieâng, vöôït quaù lôùp voû aáy, laïi phong phuù.

Nhöõng Lôøi Cuoái Cuøng cuûa chò thaùnh ñöôïc caùc

chò ruoät cuûa chò ghi laïi naèm trong thôøi gian töø

16.4.1987 ñeán khi chò Teâreâxa qua ñôøi. Do

nhöõng vaên phaåm cuûa chò, ñaõ ñöôïc phoå bieán caùch

181

laï luøng, chò tieáp tuïc vieäc toâng ñoà cuûa chò treân

theá giôùi, nhaát laø nhaéc laïi söï thaät cô baûn naøy:

“Chæ tình yeâu môùi ñaùng keå thoâi!” (DE 29,9)

. IV.

Caùc chöùng nhaân hoâm qua vaø hoâm nay

theá kyû chuùng ta, khaùt khao chöùng

taù trung thöïc vaø choáng laïi lyù thuyeát

toát ñeïp maø khoâng ñöôïc dieãn taû trong ñôøi soáng,

chuùng toâi nghó neân giôùi thieäu, sau caùc baäc thaày

vó ñaïi veà ñôøi soáng thieâng lieâng, coù vaøi göông

maët noåi baät cuûa Doøng Caùt Minh. Qua caùc hieän

thaân raát ña daïng naøy cuûa linh ñaïo Doøng Caùt

Minh. Chuùng toâi muoán coá gaéng ñi saâu hôn nöõa

vaøo maàu nhieäm cuûa Doøng.

ÔÛ

182

1. Thaùnh Alberto, Thöôïng Phuï Giaùo Hoäi

Gieârusalem

vaø laø Ñaáng laäp Luaät Doøng Caùt

Minh

Thaùnh Alberto, coù leõ xuaát thaân töø caùc coâng

haàu Sabbioneta, ñaõ chaøo ñôøi ôû mieàn Baéc nöôùc

YÙ khoaûng giöõa theá kyû XII. Ñöôïc baàu laøm Beà

Treân caùc Kinh Só Thaùnh Giaù ôû Mortara (Pavie)

naêm 1180, ngöôøi ñöôïc boå nhieäm Giaùm Muïc

Bobbio (1184), roài chuyeån ñeán giaùo phaän

Verceil maø ngöôøi cai quaûn hôn 20 naêm. Trong

thôøi gian naøy, ngöôøi hoaøn thaønh nhieàu söù maïng

quan troïng, trong ñoù coù vieäc laøm trung gian giöõa

Ñöùc Giaùo Hoaøng Clement II vaø vua Feùdeùric

Barbe - rousse, vaø ñaõ tham gia soaïn thaûo luaät

doøng cho nhieàu tu hoäi.

Ñaàu theá kyû XIII, Alberto ñöôïc baàu laøm

Thöôïng Phuï Giaùo Hoäi Gieârusalem, Ñöùc Giaùo

Hoaøng Innocent III xaùc nhaän chöùc vuï naøy cho

ngöôøi ngaøy 17.2.1205, vaø ngaøy 5.6, boå nhieäm

183

con ngöôøi “giaøu kinh nghieäm, khoân ngoan vaø taøi

naêng” naøy (SC 157) laøm Khaâm Sai Toøa Thaùnh

taïi Thaùnh Ñòa. Ñaàu naêm sau, ngöôøi dôøi ñeán

Saint- Jean d'Acre, vì Gieârusalem ñaõ rôi vaøo tay

ngöôøi Hoài Giaùo. Toøa Thaùnh vaãn tieáp tuïc toû loøng

tín nhieäm ngöôøi vaø giao cho nhieàu söù vuï khoù

khaên trong toaøn vuøng Trung Ñoâng.

Tuy khoâng thuoäc Doøng Caùt Minh, nhöng

thaùnh Alberto ñaõ ñoùng moät vai troø chuû yeáu

trong Doøng, vai troø laäp phaùp. Chính ngöôøi, theo

lôøi yeâu caàu cuûa caùc aån só Latinh ôû treân Nuùi Caùt

Minh gaàn suoái Elia, nôi ngaøy nay mang teân

Wadi ‘ain es – Siah, ñaõ soaïn thaûo giöõa nhöõng

naêm 1206 vaø 1214 luaät ban sô Doøng Caùt Minh.

Chaéc chaén thaùnh Alberto ñaõ heä thoáng hoùa

truyeàn thoáng ñan tu khôûi xöa cuûa caùc aån só Nuùi

Caùt Minh, vì cô caáu soáng ñöôïc moâ taû trong Luaät

Doøng naøy gaàn cô caáu cuûa “laure” byzantine –

ñieàu naøy khoâng ngaên caûn Thöôïng Phuï in daáu aán

caù tính cuûa mình vaøo ñoù. Mang nhieàu tính caùch

184

Thaùnh Kinh vaø ngaén goïn, baûn vaên naøy ít nhaán

maïnh treân boä maùy kyû luaät, thu goïn ñeán möùc

tuyeät ñoái caàn thieát, cho baèng treân tinh thaàn cuûa

theå cheá môùi, höôùng veà caàu nguyeän lieân lyû, suy

gaãm Lôøi Chuùa, thinh laëng, coâ tòch vaø khoù

ngheøo. Thaùnh Alberto qua ñôøi taïi Saint- Jean

d'Acre ngaøy 14.9.1214. Ngöôøi bò vieân quaûn lyù

beänh vieän saùt haïi baèng dao, ngöôøi maø thaùnh

nhaân ñaõ truaát pheá vaø khieån traùch coâng khai.

2. Thaùnh Simon Stock

Lòch söû coå xöa nhaát cuûa Doøng Caùt Minh

thöôøng nhaéc ñeán thaùnh Simon Stock. Lòch söû

naøy ñaõ gaùn cho ngöôøi moät vai troø cao caû, chaúng

haïn, chính ngöôøi ñöôïc Ñöùc Maria hieän ra, laø

caên nguyeân vieäc toân kính AÙo Ñöùc Meï Nuùi Caùt

Minh. Ngaønh pheâ bình söû hoïc hieän ñaïi ñaõ phaûn

öùng ñeán ñoä phaûi ñaët laïi vaán ñeà veà söï hieän höõu

cuûa thaùnh nhaân. Tuy nhieân, phaùn ñoaùn naøy hôi

thaùi quaù. Nhöõng söï kieän sau ñaây coù theå ñöôïc

185

xem nhö lòch söû: thaùnh Simon Stock, ngöôøi Anh,

laø moät trong nhöõng Beà Treân Toång Quyeàn ñaàu

tieân cuûa Doøng vaø qua ñôøi ngaøy 16.5.1265 taïi

Borbeaux, vaø ñöôïc an taùng nôi ñaây. Ngöôøi coù

tieáng laø “thaùnh thieän”, hay laøm pheùp laï. Coøn

vieäc Ñöùc Meï hieän ra, thì nhöõng hieän töôïng nhö

theá thöôøng coù vaøo thôøi Trung Coå. Doøng Caùt

Minh chæ ghi laïi naêm hieän töôïng cho thôøi ñaïi

naøy. Moät söï deø daët nhö theá khieán ta coù theå tin

raèng thaùnh Simon ñaõ ñöôïc Ñöùc Maria hieän ra.

3. Thaùnh Pheâroâ Toâma

Pheâroâ Toâma sinh taïi Peùrigord khoaûng

1305. Ngöôøi khaán doøng taïi tu vieän Caùt Minh ôû

Bergerac, sau khi haáp thuï moät neàn hoïc vaán

vöõng chaéc, ñaõ ñaäu tieán só thaàn hoïc taïi ñaïi hoïc

Paris. Töø naêm 1353, Toøa Thaùnh giao cho ngöôøi

nhöõng söù vuï quan troïng taïi Chaâu AÂu vaø Trung

Ñoâng. Ñöôïc thuï phong Giaùm Muïc taïi Patti vaø

Lipari, roài chuyeån veà Corone ôû Peùloponneøse,

186

ngöôøi ñöôïc boå nhieäm laøm Khaâm Söù Toøa Thaùnh

ôû Ñoâng Phöông. Cuøng vôùi Philippe de Meùzieøres

vaø Pierre I xöù Lusignan, vua ñaûo Chypre, ngöôøi

döï tính moät cuoäc thaäp töï chinh môùi, maø Ñöùc

Giaùo Hoaøng Urbain V tuyeân boá ngaøy 11.4.1363,

sau khi cho Ñöùc Cha Pheâroâ Toâma thaêng chöùc

Toång Giaùm Muïc ñaûo Creøte. Caùc taøu chieán cuûa

thaäp töï quaân rôøi thaønh phoá Venise ngaøy

27.6.1635. Nhôø nhöõng lôøi khích leä cuûa ngöôøi,

Ñöùc Toång Giaùm Muïc ñaõ goùp phaàn vaøo vieäc

chieám thaønh Alexandrie. Nhöng ñaïo binh

Latinh chaùn naûn, ñaõ boû thaønh phoá aáy trôû veà ñaûo

Chypre. Taïi Famagouste, dòp leã Giaùng Sinh,

Ñöùc Toång Giaùm Muïc Pheâroâ Toâma bò caûm laïnh.

Beänh tình cuûa ngöôøi ngaøy caøng traàm troïng, vaø

ngöôøi ñaõ veà vôùi Chuùa taïi tu vieän cuûa thaønh phoá,

ngaøy 6.1.1366, sau khi phaân phaùt cho ngöôøi

ngheøo moïi sôû höõu cuûa mình.

187

4. Thaùnh Andreù Corsini

Sinh vaøo ñaàu theá kyû XIV taïi Florence,

Andreù Corsini ñöôïc nhaéc ñeán laàn ñaàu tieân trong

moät taøi lieäu ngaøy 3.8.1338 trong soá caùc tu só

Doøng Caùt Minh cuûa thaønh phoá aáy, ngöôøi ñöôïc

boå nhieäm laøm giaùm tænh Toscane taïi Toång Tu

Nghò ôû Metz naêm 1348, hai naêm sau, ñöôïc Ñöùc

Giaùo Hoaøng Clement VI boå nhieäm laøm Giaùm

Muïc Fiesole. Ngöôøi vaãn tieáp tuïc soáng khoù

ngheøo vaø ñôn sô nhö moät tu só. Ngöôøi öu tö naâng

trình ñoä cuûa haøng giaùo só vaø ñôøi soáng thieáu maãu

möïc cuûa hoï, ngöôøi ñaõ laäp neân Hieäp Hoäi caùc linh

muïc ñeå ñaøo taïo veà thaàn hoïc vaø luaân lyù cho caùc

öùng sinh vaøo chöùc linh muïc: moät ñaïi chuûng

vieän, hai naêm tröôùc Coâng ñoàng Trente! Raát gaàn

guõi daân chuùng, Ñöùc Giaùm Muïc, töï xöng laø “cha

vaø quaûn lyù cuûa ngöôøi ngheøo” (SC 165) lo laéng

cho nhöõng keû tuùng thieáu ñaõ thaønh ñoâng ñaûo do

bôûi moät côn beänh dòch haïch gaây neân naêm 1348

–1349. Vaøo thôøi loaïn laïc naøy, Giaùm Muïc Andreù

Corsini vaãn laø ngöôøi hieàn hoøa bình tónh, caùc

188

giaùo só vaø nhöõng nhaø buoân giaøu coù ôû Florence

vaø Fiesole, nhöõng ngöôøi quyeàn theá ôû Prato,

Pistoia vaø caùc thaønh phoá khaùc, chaïy ñeán caàu

cöùu ngöôøi nhö moät vò thaàn nhaân coâng bình vaø

thanh lieâm. Vò Giaùm Muïc thaùnh thieän naøy qua

ñôøi ngaøy 6.1.1374.

5. Thaùnh Jean Soreth

Sinh taïi vuøng laân caän thaønh phoá Caen naêm

1394, Jean Soreth vaøo Doøng Caùt Minh thaønh

phoá naøy vaøo naêm 1438, ñaït ñöôïc baäc Cao Hoïc

veà thaàn hoïc taïi ñaïi hoïc Paris. Hai naêm sau,

ngöôøi ñöôïc boå nhieäm laøm Giaùm Tænh Doøng ôû

Phaùp.

Ngay töø Toång Tu Nghò 1457, khi ngöôøi

ñöôïc baàu laøm Beà Treân Toång Quyeàn toaøn doøng,

cha Jean Soreth ñaõ baét ñaàu coâng cuoäc caûi caùch

cuûa ngöôøi. Baûn laõnh phong phuù vaø quaân bình,

ngöôøi ñaõ bieát dung hoøa tính noäi taâm vaø tính höõu

hieäu. Khoâng bieát meät moûi, cha ñi kinh lyù taát caû

189

caùc Tænh Doøng, caùc tu vieän cuûa Doøng, ñeå ñöa

anh em veà vôùi neáp soáng tu trì xöùng vôùi lyù töôûng

doøng vaø khôi leân nhieät tình thuôû ban ñaàu. Ñeå

ñaït muïc ñích naøy, ngöôøi vieát moät baûn bình luaän

Luaät Doøng, phaûn aûnh kinh nghieäm tu trì vaø

thieâng lieâng cuûa ngöôøi. Ñoái vôùi ngöôøi, “cuøng

ñích cuûa moïi tu só vaø söï troïn haûo cuûa loøng hoï, laø

höôùng ñeán caàu nguyeän lieân lyû, khoâng giaùn

ñoaïn, kieân trì, theo möùc coù theå ñöôïc ñoái vôùi con

ngöôøi yeáu ñuoái. Ñoù laø coá gaéng tieán tôùi tình

traïng an bình vöõng vaøng vaø söï thanh khieát vónh

vieãn cuûa taâm hoàn”.

Cha Beà Treân Toång Quyeàn vó ñaïi naøy, quy

tuï trong nhöõng tu vieän caûi toå, taát caû caùc anh em

quyeát taâm soáng moät cuoäc soáng nhieäm nhaët hôn.

Ñoái vôùi nhöõng phaàn töû coøn laïi, cha caáp cho hoï

moät Hieán Phaùp môùi, trong ñoù ngöôøi nhaán maïnh

treân ñöùc khoù ngheøo, thinh laëng, coâ tòch, hoïc

haønh vaø lao ñoäng. Ta cuõng ñaõ coù dòp nhaéc ñeán

190

coâng vieäc chính yeáu cuûa cha Jean Soreth laø thieát

laäp Doøng Nöõ Caùt Minh vaø Doøng Ba.

Sau khi ñaït ñeán ñænh cao cuûa söï thaùnh thieän

caù nhaân, qua nhöõng ñaáu tranh vaø lao nhoïc khoân

keå – khoâng bao giôø laøm cho ngöôøi queân ñi ñieàu

chính yeáu laø: keát hôïp vôùi Chuùa baèng taâm

nguyeän – cha Jean Soreth ñaõ phoù linh hoàn cho

Chuùa naêm 1471, taïi Angers.

6. Chaân phöôùc Franoise d'Ambroise

Coù leõ ngöôøi sinh taïi Thouars, ngaøy

28.9.1427, aùi nöõ cuûa laõnh chuùa de Thuoars vaø

baø Marie de Rieux. Chöa ñöôïc 4 tuoåi, ñöôïc ñaõ

phaûi höùa hoân vôùi Pierre, thöù nam cuûa quaän coâng

xöù Bretagne. Ngöôøi soáng taïi trieàu ñình quaän

coâng. Sau khi thaân phuï vaø anh caû qua ñôøi,

Pierre leân ngoâi vaø cuøng vôùi Franoise ñöôïc

phong vöông taïi Vöông Cung Thaùnh Ñöôøng ôû

Rennes. Goùa phuï ôû tuoåi 30, nöõ quaân coâng choáng

laïi taát caû aùp löïc thaân phuï vaø cuûa vua nöôùc Phaùp

191

eùp buoäc ngöôøi taùi giaù. Cuoäc gaëp gôõ chaân phuùc

Jean Soreth, Beà Treân Toång Quyeàn Doøng Caùt

Minh khieán ngöôøi quyeát ñònh laäp moät nöõ Ñan

Vieän Caùt Minh taïi Vannes. Ngaøy 2.11.1463,

chín nöõ ñan só töø Lieøge ñeán, döôùi söï höôùng daãn

cuûa cha Beà Treân Toång Quyeàn vaø ba thaùng sau,

caùc chò sôû höõu Ñan Vieän Trois-Maries ôû

Bondon. Cuoái cuøng, ñöôïc töï do, Franoise laõnh

tu phuïc töø tay cha Jean Soreth, ngaøy 28.3.1468.

vò nöõ quaân coâng töø nay trôû thaønh “nöõ tu

Franoise, nöõ tyø Ñöùc Gieâsu – Kitoâ” (SC 211).

Laøm Beà Treân, hai naêm sau khi tuyeân khaán,

ngöôøi saùng laäp taïi Nantes Ñan Vieän “Notre

Dame de Couets”. Nôi ngöôøi, ñöùc khieâm

nhöôïng vaø hieàn laønh lieân keát vôùi nhau, tính

cöông quyeát vaø löông tri vöõng vaøng, nhö caùc lôøi

khuyeán duï cuûa ngöôøi chöùng toû: con ñöôøng thaúng

ñeå leân Thieân Ñaøng, laø Thaäp Giaù: ñoù laø caùnh cöûa

thöù nhaát. Phaûi töï khieâm töï haï, muoán ñöôïc khinh

khi… Toâi van naøi chò em giuùp nhau giöõ linh hoàn

192

mình, ñeå chò em coù theå phuïc vuï Thieân Chuùa toát

hôn …”

Naêm 1479, nöõ tu Franoise xin Ñöùc Giaùo

Hoaøng Sixte IV ban pheùp duyeät laïi Hieán Phaùp,

trong ñoù ngöôøi giöõ vai troø chuû yeáu. “Ai khoâng

giöõ yù rieâng, khoâng theå naøo hö maát ñöôïc; ai khoù

ngheøo thì ñöôïc baûo ñaûm vaø ai trong saïch vaø

khieát tònh thì tie âu dieät ñöôïc keû thuø… Keû an bình

vaø con caùi Thieân Chuùa seõ khoâng bò Chuùa Cha

boû rôi… (nöõ tu) phaûi ñôn sô khieâm toán, khoâng töï

phuï veà haønh vi cuûa mình… vaø luoân luoân ñöôïc

bieán ñoåi trong tình yeâu cuûa Thieân Chuùa”.

Ngaøy 28.10.1485, Meï Franoise caûm thaáy

ñau ñôùn döõ doäi vaø ngaøy 3.11, ngöôøi laõnh bí tích

Xöùc Daàu. Hoâm sau, thöù saùu, luùc 15 giôø, coäng

ñoaøn ñöôïc trieäu taäp ñeán beänh xaù. Göông maët

ngöôøi haáp hoái böøng saùng leân vaø, eâm aùi nheï

nhaøng, ngöôøi phoù linh hoàn cho Thieân Chuùa.

193

7. Thaùnh Marie Madeleine de Pazzi

Catherine de Pazzi chaøo ñôøi taïi Florence

ngaøy 2.4.1566. ñöôïc Röôùc leã laàn ñaàu ngaøy

25.3.1576, khoâng ñaày moät thaùng sau, ngöôøi höùa

vôùi Chuùa giöõ khieát trinh troïn ñôøi. Thieân Chuùa

ñaõ thu huùt ngöôøi maõnh lieät ngay töø thuôû coøn thô.

Ngaøy 1.12.1582, Catherine vaøo Doøng Caùt

Minh Sainte -Marie-des-Anges trong thaønh phoá

cuûa ngöôøi vaø trôû thaønh nöõ tu Maria Madalena.

Moät naêm sau khi laõnh tu phuïc, ngöôøi beänh

naëng, chaúng bao laâu ngöôøi kieät söùc vaø saép cheát,

ñeán noãi caùc Beà Treân quyeát ñònh chaáp thuaän cho

ngöôøi tuyeân khaán ngaøy 27.5.1584, leã Thieân

Chuùa Ba Ngoâi. Töø ngaøy ñoù, Chuùa ban cho ngöôøi

ñaày daãy ôn thaàn nhieäm. Coù khi nhöõng cuoäc xuaát

thaàn cuûa ngöôøi keùo daøi nhieàu ngaøy. Khi ngöôøi ôû

döôùi söï thuùc ñaåy cuûa Thieân Chuùa nhö vaäy, ñoâi

khi ngöôøi baát ñoäng, nhöng bình thöôøng ngöôøi

vaãn tieáp tuïc coâng vieäc cuûa mình. Vaøi tröôøng

hôïp, ngöôøi ta troâng thaáy ngöôøi theâu may, veõ vaø

194

laøm moïi vieäc khaùc caùch raát hoaøn haûo vaø toû ra

maïnh meõ laï luøng trong nhöõng coâng vieäc naëng

nhoïc. Hoïa hieám laém ngöôøi môùi nhaän ñöôïc ôn coù

nhöõng hình aûnh noäi taâm, nhöng ôn Chuùa luoân

luoân ñöôïc bieåu loä baèng moät “söï hieän dieän voâ

aûnh, voâ hình”.

Töø ngaøy tuyeân khaán, Meï Beà Treân ra leänh

cho chò ñoïc cho chò em ghi cheùp nhöõng gì Thieân

Chuùa cho chò nghe thaáy. Caùc chò ñöôïc giao

nhieäm vuï ghi cheùp naøy ñaõ vieát laïi taát caû ngay caû

khi chò xuaát thaàn vaø nhöõng ñieàu ghi cheùp naøy

ñöôïc bieân soaïn thaønh moät quyeån saùch.

Nhöng cuoäc ñôøi cuûa chò Maria Madalena

khoâng chæ laø aùnh saùng ñaâu. Töø ngaøy 8.6, aùp leã

Hieän Xuoáng, chò ñoùn nhaän Chuùa Thaùnh Thaàn

trong nhieàu ngaøy döôùi nhieàu hình thöùc. Roài baét

ñaàu moät thöû thaùch lôùn ñeø naëng treân chò keùo daøi

suoát 5 naêm: ñau ñôùn caû noäi taâm laãn theå lyù, chæ

giaùn ñoaïn baèng nhöõng côn xuaát thaàn ñau ñôùn,

khi ñoù Thieân Chuùa maëc khaûi cho chò raèng Giaùo

195

Hoäi vaø nhaát laø caùc doøng tu caàn phaûi caûi caùch laïi.

Say meâ söï ñoåi môùi naøy vaø ôn cöùu roãi caùc linh

hoàn, thaùnh nöõ muoán luùc naøo cuõng “chòu töû ñaïo

vaø chòu muoân ngaøn ñau khoå ñeå caùc linh hoàn

ñöôïc ôn ñoùn nhaän Böûu Huyeát Chuùa Gieâsu” (SC

282)

Töø ngaøy 1.5.1595, thaùnh nöõ xin Chuùa

Gieâsu “ôn ñau khoå traàn truïi” (SC 279), nhöng

öôùc muoán cuûa ngöôøi veà sau môùi ñöôïc nhaän lôøi.

Trong naêm ñoù, chò ñöôïc baàu laøm giaùm ñoác hoïc

vieän vaø ba naêm sau laøm giaùo taäp. Naêm 1604, ít

laâu sau khi ñöôïc boå nhieäm laøm phoù Beà Treân, chò

Maria Madalena ngaõ beänh; giôø “ñau ñôùn traàn

truïi” ñaõ ñieåm vaø keùo daøi cho ñeán khi chò qua

ñôøi. Ngaøy 25.3.1607, trong luùc chò em ñoïc kinh

Tin Kính cuûa thaùnh Athanasie, chò ñaõ ñi vaøo

nieàm hoan laïc thieân thu.

Söï cao caû cuûa vò thaùnh naøy hoaøn toaøn noäi

taâm. Nhôø hoaøn toaøn ñoùn nhaän yù Chuùa trong aùnh

saùng cuõng nhö trong toái taêm, ngöôøi ñaõ ñaït ñeán

196

ñænh cao ñôøi soáng thaàn nhieäm. Nhö nhöõng ngöôøi

chieâm nieäm chaân chính, nhôø daùn maét vaøo Thieân

Chuùa, ngöôøi khoâng heà queân caùc thöïc taïi traàn

theá. Nhöõng lôøi ngöôøi khuyeân nhuû caùc taäp sinh laø

moät baèng chöùng toát ñeïp veà löông tri vaø quaân

bình nhaân baûn vaø thieâng lieâng. Nhöõng taùc phaåm

khaùc cuûa ngöôøi, khoâng truyeàn ñaït moät giaùo

huaán thieâng lieâng coù heä thoáng nhö cuûa thaùnh

Teâreâsa Avila, tuy nhieân, vaãn laø moät baèng chöùng

quyù baùu veà haønh trình cuûa moät taâm hoàn thaùnh

thieän höôùng veà Ñaáng Lang Quaân, trong yù höôùng

ñôn sô, ngay laønh, khieâm nhöôïng, khoù ngheøo,

tình yeâu: “Toâi coù theå noùi raèng nhöõng linh hoàn

khoâng yeâu thöông ñoàng loaïi thì chaúng hieåu bieát

gì veà Thieân Chuùa caû… Chò em haõy laøm moïi

haønh ñoäng vôùi moät taâm tình khieâm nhöôïng, haõy

nghó raèng ñoâi maét Thieân Chuùa trong suoát döôøng

aáy raát gaàn traùi tim chò em; Thieân Chuùa yeâu ñöùc

khoù ngheøo ñeán noãi khoâng theå laøm khaùc hôn laø

töï hieán vaø ban nöôùc Ngaøi cho nhöõng ai thöïc

haønh nhaân ñöùc aáy”.

197

8. Chaân phöôùc Marie de l'Incarnation (Mme

Acarie)

Moät coâ beù hieàn laønh, raát xinh ñeïp, hay muûi

loøng, Barbe Avrillot phaûi rôøi tu vieän Longchamp

nôi coâ muoán ôû maõi trong ñoù. Nhöng thaân sinh

coâ, oâng Champlaâtreux khoâng chòu nhö theá, theo

yù kieán cuûa oâng, moät thieáu nöõ sinh ra khoâng phaûi

ñeå ñi tu. ÔÛ tuoåi 17, Barbe baèng loøng laøm vôï

Pierre Acarie, laõnh chuùa Villemor. Hoaøn toaøn

vaâng lôøi cha meï ö ? Khoâng: coù tình yeâu trong ñoù

nöõa. duyeân daùng vaø vui veû, baø “Acarie dieãm leä”

chìu theo caùc ñoøi hoûi cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi

thöôïng löu: laøm meï vaø noäi töôùng hoaøn haûo, baø

bieát khoân kheùo höôùng daãn con caùi vaø ñaùm toâi

nam tôù nöõ.

Moät hoâm, baát chôït baø gaëp ñöôïc lôøi cuûa

thaùnh Augustin thaáu taâm hoàn baø: “Quaù keo kieät

thay, keû khoâng laáy Thieân Chuùa laøm ñuû cho

mình”. Ngöôøi döôøng nhö coù moät quaû tim khaùc,

198

moät taâm hoàn khaùc, vaø tröôùc noãi kinh ngaïc cuûa

choàng, Chuùa baét ñaàu xaâm chieám baø caùch maõnh

lieät.

Khi Pierre Acarie thaát suûng, ngheøo khoå,

khinh deå, tan gia baïi saûn aäp ñeán. Nhöng Barbe

laïi haân hoan: “Moät linh hoàn nhaän taát caû töø baøn

tay Thieân Chuùa, luoân luoân haøi loøng”. Vaø nhaø

thaàn bí naøy trôû neân taøn taät, can ñaûm gaùnh laáy

coâng vieäc cuûa gia ñình caùch höõu hieäu. Daàn daàn

nhaø baø trôû thaønh moät trung taâm nôi caùc baäc tu

ñöùc cuûa thôøi aáy gaëp gôõ nhau, nôi maø ngöôøi giaøu,

keû ngheøo tìm an uûi tuoân ñeán. Baø noùi: “Khi

ngöôøi ta cho Thieân Chuùa thôøi giôø cuûa mình,

ngöôøi ta tìm ra thôøi giôø cho moïi vieäc khaùc”. Tuy

nhieân, baø caûm thaáy döôøng nhö Thieân Chuùa töø

boû baø.

Naêm 1601, baø yeâu caàu ngöôøi ta ñoïc cho

nghe caùc taùc phaåm cuûa Thaùnh Teâreâsa Avila,

nhöng baø khoâng maáy phaán khôûi. Vaø roài, hai laàn

lieân tieáp, thaùnh nöõ hieän ra vaø ra leänh cho baø

199

phaûi ñöa con caùi ngöôøi vaøo ñaát Phaùp. Ngay naêm

sau, khi Barbe thaéng ñöôïc söï deø daët cuûa nhöõng

vò giaùo só coá vaán cuûa baø, moïi söï ñeàu roõ raøng cho

coâng cuoäc naøy maø baø laø linh hoàn. Theo yù kieán

cuûa baø, moät chuyeán ñi sang Taây Ban Nha ñöôïc

toå chöùc ñeå môøi nhöõng con caùi ñích thöïc cuûa

Thaùnh Teâreâsa. Cha Breùtigny – maø ngöôøi ta goïi

laø “ngöôøi ñaàu tieân coå ñoäng coâng vieäc naøy” –

phaûi nhôø ñeán taøi ngoaïi giao cuûa Hoàng Y de

Beùrulle ñeå ñaït muïc ñích. Trong luùc ñoù, Ñan

Vieän ñöôïc xaây caát taïi ngoaïi oâ Saint-Jacques.

Ngaøy 15.10, baø Acarie, “Meï vaø ñaáng saùng laäp

thöïc söï Doøng Caùt Minh taïi Phaùp”, ñoùn tieáp taïi

Paris 6 nöõ ñan só Caùt Minh Taây Ban Nha, trong

soá ñoù coù Anne de Jeùsus, vaø Anne de Saint

Bartheùlemy.

Baø Acarie cuõng coäng taùc vaøo vieäc thaønh

laäp caùc Doøng Caùt Minh ôû Pontoise, Dijon,

Amiens, maëc duø vaãn trung thaønh vôùi boån phaän

laøm vôï vaø laøm meï. Baø cöôùi vôï cho con trai caû,

200

coøn con trai thöù ba chuaån bò laøm linh muïc vaø ba

coâ gaùi cuûa baø ñeàu vaøo Doøng Caùt Minh. Thaùng

10.1613, Pierre ngaõ beänh, vaø vôï oâng “chaêm soùc

oâng caùch tuyeät vôøi”, cho ñeán khi oâng qua ñôøi.

Thu xeáp vieäc nhaø xong, cuoái cuøng, baø quaû

phuï coù theå töø boû theá gian, nôi baø “khoâng chuùt

baän taâm”. Baø xin nhö moät hoàng aân laø ñöôïc nhaän

vôùi tö caùch trôï só taïi Ñan Vieän Amiens. Trôû

thaønh nöõ tu Marie l' Incarnation, baø “hoaøn toaøn

vaâng phuïc vaø meàm deûo taát baät ôû nhaø beáp, vaø

thöôøng boû nhöõng vieäc ñaïo ñöùc rieâng ñeå phuïc vuï

chò em”. Ñöôïc giao nhieäm vuï höôùng daãn taäp

sinh, ngöôøi daïy caùc chò aáy nhaát laø ñöùc vaâng lôøi

vaø khieâm nhöôïng. Khi phaïm moät loãi ö ? “Ñoù laø

moät söï thöùc tænh ñoái vôùi linh hoàn… caùc loãi laàm

cuûa chuùng ta phaûi ñöôïc chuùng ta söû duïng laøm

phaân boùn nuoâi döôõng ñaát cuûa linh hoàn chuùng ta

vaø laøm cho noù sinh hoa keát traùi… ,lo laéng khi

chuùng ta sa ngaõ laø kieâu ngaïo nhieàu …”

201

Kyø baàu cöû naêm 1616, moïi laù phieáu ñeàu qui

veà chò trôï só khieâm toán naøy. Chò töø choái: “Seõ laø

moät Beà Treân kyø laï!”. Vaäy ngöôøi ta choïn moät nöõ

tu thuoäc moät Ñan Vieän khaùc. Ngöôøi naøy haï

nhuïc vaø quaáy nhieãu ngöôøi ñuû moïi caùch, nhöng

nhö vaäy môùi thoûa maõn öôùc nguyeän cuûa ngöôøi laø

“böôùc ñi treân con ñöôøng chòu khinh deå cuûa Con

Moät Thieân Chuùa”. Ñöôïc chuyeån veà Pontoise

naêm sau ñoù, nöõ tu Marie de l'Incarnation ngaõ

beänh naëng vaøo thaùng 2.1618. Ngaøy leã Phuïc Sinh

15.4, ngöôøi thoát leân: “Laïy Chuùa, con chòu heát

noåi roài, xin Chuùa chòu giuøm con, laïy Chuùa!”.

Ngaøy 16, ngöôøi baát tænh vaø trong luùc laõnh bí tích

Xöùc Daàu, ngöôøi nheï nhaøng thôû moät hôi daøi vaø

“thaáy mình ôû Thieân Ñaøng maø khoâng hay…”.

9. Chaân phöôùc Anne de Saint Bartheùlemy

Anne Garcia sinh ngaøy 10.10.1549 taïi

Almendral trong moät gia ñình noâng daân. Töø

nieân thieáu, laøm vieäc ñoàng aùng, chò ñaõ ñöôïc

202

nhöõng ôn thaàn nhieäm raát cao. Hai möôi moát

tuoåi, chò vaøo Doøng Caùt Minh caûi toå Thaùnh Giuse

ôû Avila, nôi chò laø ngöôøi trôï só ñaàu tieân cuûa cuoäc

caûi caùch. Vôùi teân Anne de Saint Bartheùlemy. Vò

saùng laäp Doøng raát quyù meán taâm hoàn naøy. Khi

Meï Thaùnh beänh hoaïn ñau yeáu, ngöôøi ñaõ choïn

chò laøm trôï taù vaø baïn ñoàng haønh, vaø Meï ñaõ qua

ñôøi trong tay chò taïi Ñan Vieän Albe de Tormeøs.

Naêm 1604, chò cuøng vôùi chò Anne de Jeùsus vaø

caùc nöõ ñan só Caùt Minh Taây Ban Nha khaùc ñöôïc

cöû sang laäp Doøng Caùt Minh Teâreâxa ñaàu tieân ôû

Phaùp. Ít laâu sau khi ñeán Paris, vì vaâng lôøi, chò

chaáp nhaän luùp ñen cuûa caùc nöõ ñan só ca trieàu.

Laøm Beà Treân ôû Pontoise roài ôû Tours, Meï Anne

trôû veà Paris naêm 1611. Khoâng bao giôø caûm thaáy

thoaûi maùi trong caùc Ñan Vieän Caùt Minh ôû Phaùp

do Hoàng Y de Beùrulle ñieàu khieån, chò xin ñöôïc

chuyeån sang Bæ ñeå ñaët mình laïi döôùi söï linh

höôùng cuûa caùc cha Doøng Caùt Minh caûi toå. Sau

moät naêm ôû taïi Mons, ngöôøi ñi laäp moät Ñan Vieän

taïi Anvers, nôi ngöôøi löu laïi cho ñeán khi qua

203

ñôøi. Ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa Meï Anne hoaøn

toaøn ñaët troïng taâm nôi vieäc chu toaøn thaùnh yù

Chuùa. Thoâng phaàn vaøo caùc maàu nhieäm Vui vaø

Thöông cuûa Ñöùc Kitoâ, ngöôøi ñaït ñeán söï keát hôïp

cao nhaát ñoái vôùi Thieân Chuùa. Chính naêm 1626,

nhaân ngaøy leã Thieân Chuùa Ba Ngoâi maø ngöôøi ñi

veà Nhaø Cha. Ngöôøi ñaõ vieát: “Tình yeâu Thieân

Chuùa baét ñaàu thaät eâm dòu, vôùi moät ngoïn löûa

nhoû, nhö khi ta nhoùm löûa vôùi vaøi coïng rôm,

nhöng khi ta theâm cuûi vaøo ñoù, noù trôû thaønh moät

loø löûa raát lôùn ñeán noãi ta khoâng chòu ñöïng ñöôïc

nöõa”.

10. Thaày Jean de Saint Samson

Jean du Moulin sinh taïi Sens vaøo cuoái

thaùng 12.1571, cha meï khaù giaû vaø ñaïo ñöùc. Leân

ba, ngöôøi bò muø maét. Phaûi chaêng Chuùa ñeå cho

ngöôøi caûm nhaän maõnh lieät hôn nöõa aùnh saùng

cuûa Thieân Chuùa ? Baûy naêm sau, sau thôøi thô aáu

haïnh phuùc, cha meï ngöôøi maát. Chuù cuûa ngöôøi

204

nuoâi ngöôøi aên hoïc. Ngöôøi ta phaùt hieän ñöôïc taøi

aâm nhaïc xuaát saéc cuûa ngöôøi, nhanh choùng,

ngöôøi trôû thaønh moät ñaïi nhaïc só phong caàm.

Jean caûm thaáy ngaøy caøng ñöôïc Thieân Chuùa

thu huùt. Lôøi cuûa thaùnh Phaoloâ sau ñaây: “Toâi

chòu ñoùng ñinh Thaäp Giaù cuøng vôùi Ñöùc Kitoâ”

(Gl 2,19), moät hoâm ñaõ neân nhö löôõi kieám saéc

beùn gaây thöông tích khoân nguoâi cho ngöôøi.

Khoâng boû ngheà nhaïc só phong caàm, chaøng thanh

nieân töø nay daønh cuoäc soáng khoù ngheøo vaø ñôn

ñoäc cuûa mình cho vieäc caàu nguyeän vaø haõm

mình. Ñònh cö taïi Paris, Jean daønh phaàn lôùn thôøi

giôø cuûa mình ñeå caàu nguyeän taïi nhaø thôø caùc cha

Doøng Caùt Minh ôû quaûng tröôøng Maubert. Laâm

caûnh khoán cuøng, Jean ñöôïc caùc cha ñoùn tieáp vì

tình yeâu Chuùa. Naêm 1606, Chuùa cho Jean hieåu

raèng Ngaøi choïn anh laøm trôï só Doøng Caùt Minh.

Ngöôïc vôùi moïi toan tính cuûa ngöôøi ñôøi, con

ngöôøi muø loøa ngheøo khoå 35 tuoåi naøy ñöôïc nhaän

vaøo Doøng. Töø nay anh seõ ñöôïc goïi laø Thaày Jean

205

de Saint Samson. Thaày laøm nhaø taäp moät mình.

Thaày noùi: “Thieân Chuùa ñaõ khoâng ban cho toâi vò

giaùo taäp naøo … Nhöng Ngaøi ñaõ laøm coâng vieäc

naøy cho toâi caùch tuyeät vôøi…” Thaày Jean phuï

giuùp ôû nhaø beáp, vöôøn vaø beänh xaù, nôi Thaày taän

tuïy khoâng tính toaùn, ngay caû khi beänh dòch haïch

hoaønh haønh.

Naêm 1611, cha Philippe Thibault, Beà Treân

ôû Rennes, môøi Thaày Jean vaø Mathieu Pinault

baïn cuûa Thaày ñeán giuùp cha cuûng coá cuoäc caûi

caùch Touraine. Cha Beà Treân, lo laéng vì traïng

thaùi thaàn nhieäm cuûa Thaày trôï só, ñaõ thöû thaùch

Thaày vaø ra leänh cho Thaày keå laïi ngaén goïn veà

taâm nguyeän cuûa Thaày. Thaày noùi: “Vieäc caàu

nguyeän cuûa toâi laø hoaøn toaøn naâng taâm trí leân

treân moïi ñoái töôïng khaû giaùc vaø… ñöôïc taïo döïng,

luoân nhìn Thieân Chuùa thu huùt toâi… trong söï

thoáng nhaát ñôn sô vaø trô truïi tinh thaàn… trong

ñôn sô yeân nghæ maø toâi thöôûng thöùc… luoân luoân,

duø khi toâi khoâng laøm gì caû, hoaëc laøm vieäc gì

206

beân trong hay beân ngoaøi”. Vaên phaåm naøy ñöôïc

trình cho caùc nhaø thaàn hoïc uyeân baùc vaø ñöôïc

nhaát trí taùn thaønh.

Vôùi nhieäm vuï huaán luyeän thieâng lieâng cho

taäp sinh, Thaày trôï só khieâm toán naøy truyeàn ñaït

tinh thaàn cho cuoäc caûi caùch coøn non treû ôû

Touraine. Cuoäc soáng cuûa Thaày thaät ñôn giaûn.

Thaày daønh nhieàu thôøi giôø cho Thieân Chuùa. Thaày

ñaøn ôû nhaø thôø vaø laøm linh höôùng, theo leänh cuûa

Beà Treân. Vui töôi vaø deã meán, ngöôøi muø naøy ñoùn

tieáp caùc taäp sinh, linh muïc vaø giaùo daân thuoäc

moïi taàng lôùp xaõ hoäi. hoaøn toaøn côûi môû vôùi

nhöõng vaán ñeà cuûa hoï, ngöôøi cuõng bieát maïnh daïn

noùi söï thaät vôùi ngöôøi ai caàn ñeán. Hieåu roõ con

ngöôøi, nhaø chieâm nieäm naøy yù thöùc beùn nhaïy veà

thöïc teá vaø bieát tìm thaáy trong moïi söï “möùc trung

dung ñuùng ñaén nôi ñoù coù nhaân ñöùc thaät vaø söï

thieän thaät”.

Côn beänh cuoái cuøng ngaén nguûi ñaõ keát thuùc

cuoäc ñôøi Thaày Jean. Töø ñeâm 3 ñeán 4.9.1616,

207

Thaày bò soát vaø noân möûa. Beänh tình traàm troïng

nhanh choùng. Thaày ñöôïc laõnh bí tích Xöùc Daàu

vaø Thaày “thieát tha, heát loøng xin loãi taát caû anh

em vì taát caû göông xaáu cuûa mình…” Thaày ñau

ñôùn nhieàu vaø caûm thaáy nhö bò Thieân Chuùa

ruoàng boû. Nhöõng lôøi cuoái cuøng cuûa Thaày coøn

nghe roõ: “Toâi chòu ñoùng ñinh Thaäp Giaù vôùi Ñöùc

Kitoâ”. Thaày Jean de Saint Samson phoù linh hoàn

cho Thieân Chuùa ngaøy chuùa nhaät, 14.9 leã Suy

Toân Thaùnh Giaù.

Sau khi ñöôïc caùc Beà Treân giao vieäc höôùng

daãn taäp sinh, Thaày trôï só thaùnh thieän naøy ñaõ

nhanh choùng bieân soaïn linh thao cho caùc taäp

sinh. Vaäy Thaày ñoïc “raát nhanh, khoâng suy nghó,

döôùi söï linh höùng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, ñeán

noãi nhöõng ngöôøi cheùp ñeàu meät löû!”. Cöù theo lôøi

cuûa Bremond, thì nhöõng vaên phaåm cuûa Thaày

daønh cho nhöõng “baäc thaàn bí cao ñoä”. Ñònh

nghóa sau ñaây veà ñôøi tu nhö toùm löôïc giaùo huaán

cuûa Thaày: “Ñôøi tu laø moät baäc soáng hoaøn toaøn

208

queân mình vaø nhöõng thuï taïo, baèng moät söï phoù

noäp mình hoaøn toaøn cho Thieân Chuùa. Ñi tu, töùc

laø cheát vaø chæ soáng trong Thieân Chuùa vaø vì

Thieân Chuùa thoâi, cho ñeán khi ñöôïc tieâu hao troïn

veïn… trong ngoïn löûa yeâu meán Ngaøi. Vaäy töùc laø

trong moät söï ngheøo khoù hoaøn toaøn vaø hoaøn haûo

trong tinh thaàn…”; cheát “cho taát caû con ngöôøi

cuõ” laø ñieàu kieän “ñeå cho con ngöôøi tìm laïi

nguoàn goác vónh cöûu cuûa mình” vaø ñi “vaøo trong

Thieân Chuùa ñeå tan bieán ôû ñoù”. “Öôùc gì ñöôøng

loái cuûa anh em ôû beân trong hôn beân ngoaøi vaø

öôùc gì anh em thoáng nhaát ñöôïc moïi söï theå theo

Thaàn Khí”.

11. Caùc chaân phöôùc Denis de la Nativiteù (Pierre

Berthelot)

vaø Reùdempt de la Croix (Thomas

Rodriguez)

Pierre Berthelot sinh taïi Honfleur ngaøy

12.12.1600. coøn raát treû, ngöôøi ñaõ choïn ngheà

209

haøng haûi vaø du haønh sang Taây Ban Nha, Anh

Quoác vaø Hoa Kyø. Trôû thaønh nhaø vuõ truï hoïc vaø

thuyeàn tröôûng ñaàu tieân cuûa caùc vua nöôùc Phaùp

vaø Boà Ñaøo Nha, ngöôøi chöùng toû loøng can ñaûm

vaø taøi naêng, theo nhö baèng chöùng do caùc baûn ñoà

haøng haûi cuûa ngöôøi coøn giöõ laïi ôû British

Museum. Sang AÁn Ñoä, Pierre Berthelot vaøo

Doøng Caùt Minh caûi toå naêm 1635 taïi Goa, ngöôøi

nhaän teân Denis de la Nativiteù vaø trôû thaønh moät

nhaø chieâm nieäm vó ñaïi. Naêm 1638, phoù vöông

AÁn Ñoä phaùi moät söù giaû, Franois de Souza de

Castro ñeán vôùi vua Acheùn (Sumatra). Franois

xin ñem Denis vöøa môùi chòu chöùc linh muïc ñi

theo vôùi tö caùch linh höôùng vaø chuyeân gia veà

haøng haûi vaø tieáng Maõ Lai. Cha Denis, tu só Caùt

Minh choïn moät trôï só cuøng Doøng ñoàng haønh,

Thaày Reùdempt de la Croix, sinh taïi Boà Ñaøo Nha

khoaûng 1598. Ñeán Achen ngaøy 25.10, hoï ñöôïc

tieáp röôùc vôùi nhöõng thaùi ñoä vui möøng giaû taïo,

sau ñoù caùc ngaøi bò toáng nguïc ngay. Denis vaø

Reùdempt bò haønh haï nhieàu hôn nhöõng ngöôøi

210

khaùc ñeå duï caùc ngaøi theo Hoài giaùo. Sau khi bò

keát aùn töû hình, Reùdempt ôû trong soá nhöõng ngöôøi

bò xöû töû ñaàu tieân, coøn cha Denis, theo öôùc muoán

cuûa ngöôøi, chòu töû ñaïo cuoái cuøng sau khi uûy laïo

taát caû caùc baïn ñoàng haønh.

12. Thaày Laurent de la Reùsurrection

Nicolas Herman sinh naêm 1614, taïi

Heùrimeùnil xöù Lorraine trong moät gia ñình raát

ñaïo ñöùc. Khi 18 tuoåi, Thieân Chuùa ban cho ngöôøi

moät ôn ñaëc bieät. Moät ngaøy muøa ñoâng, khi troâng

thaáy moät thaân caây truïi laù vaø ngöôøi nghó raèng,

khi muøa xuaân ñeán, noù seõ laïi naåy choài, ñôm laù,

sinh hoa vaø keát traùi nöõa, ngöôøi caûm thöùc ñöôïc

quyeàn naêng cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng taùch ngöôøi

hoaøn toaøn ra khoûi theá gian vaø ban cho ngöôøi

long kính meán Chuùa bao la.

Vaøo thôøi cuoäc chieán Ba Möôi Naêm, ngöôøi

thanh nieân naøy toøng quaân trong haøng nguõ quaän

coâng xöù Lorraine, Charles IV. Bò thöông naêm 21

211

tuoåi khieán ngöôøi phaûi rôøi boû chieán tröôøng.

Ngöôøi quyeát taâm daâng mình cho Chuùa vaø chænh

ñoán caùch soáng trong quaù khöù cuûa mình. Coù leõ

vaøo luùc ñoù, ngöôøi ñeán phuïc vuï cho gia ñình oâng

Fieubet, nôi ngöôøi cho mình laø “moät ngöôøi quaù

vuïng veà laøm ñoå vôõ moïi söï”. Sau nhöõng cuoäc

chieán ñaáu noäi taâm kòch lieät, ngöôøi soáng aån tu

moät thôøi gian vôùi moät nhaø quyù toäc, nhöng ngöôøi

boái roái vì thaáy mình tröôùc kia vui veû nay laïi saàu

buoàn; tröôùc bình an nay xao xuyeán; tröôùc soát

saéng nay khoâ khan, khoâng coù ai höôùng daãn

ngöôøi veà maët thieâng lieâng. Naêm 1640, ngöôøi

quyeát ñònh xin vaøo Doøng caùc tu só Caùt Minh caûi

toå ñöôøng Vaugirard ôû Paris, ngöôøi ñöôïc nhaän

vôùi tö caùch trôï só. Feùnelon, söû gia cuûa ngöôøi

vieát: “Thaày Laurent, vôùi baûn tính töï nhieân thì

thoâ keäch nhöng laïi thanh nhaõ nhôø ôn Chuùa. Söï

pha troän naøy thaät deã thöông vaø cho thaáy Thieân

Chuùa ôû nôi Thaày”. Ñaõ laâu roài khoâng ñöôïc ai

bieát ñeán vaø bò nhöõng ñau khoå noäi taâm lôùn lao

xaâu xeù, cuoái cuøng, Thaày “daâng mình hoaøn toaøn

212

cho Thieân Chuùa, phoù thaùc troïn veïn veà vaät chaát

vaø tinh thaàn vaø laáy laøm haøi loøng trong vieäc thöïc

hieän Thaùnh YÙ Chuùa”, ñieàu naøy ñaõ traû laïi bình

an cho Thaày.

Laàn löôït, heát laøm beáp laïi ñoùng giaøy vaø ñi

quyeân tieàn, Thaày bieán moïi “coâng vieäc baän roän

cuûa mình thaønh cuoäc chuyeän troø vôùi Thieân

Chuùa. Khoâng tính toaùn, coù sao hay vaäy, khoâng

kieåu caùch, chæ caàn ñôn chaát thoâi”. Phöông phaùp

duy nhaát cuûa Thaày Laurent coù theå noùi ñöôïc laø

taäp hieän dieän vôùi Thieân Chuùa, töùc laø “öa thích...

vaø taäp quen soáng vôùi Chuùa, khieâm toán vaø say

meâ noùi chuyeän vôùi Chuùa khoâng luaät leä vaø chöøng

möïc naøo caû”. Nhö vaäy, “daàn daàn linh hoàn ñöôïc

ñöa ñeán choã nhìn thaáy Thieân Chuùa hieän dieän

khaép moïi nôi vaø ñaây laø caùch nguyeän ngaém cao

nhaát vaø höõu hieäu nhaát”. “Theo ñöôøng loái cuûa

Thieân Chuùa, tö töôûng khoâng ñaùng bao nhieâu,

tình yeâu laø taát caû”.

213

Ñaàu naêm 1691, Thaày Laurent ngaõ beänh. Vì

beänh tình traàm troïng nhanh choùng, Thaày ñöôïc

laõnh bí tích Xöùc Daàu. Moät tu só hoûi Thaày laøm gì

vaø nghó gì, Thaày ñaùp: “Toâi laøm ñieàu toâi seõ laøm

trong suoát coõi vónh haèng: Toâi chuùc tuïng Thieân

Chuùa; toâi ca ngôïi Thieân Chuùa; toâi toân thôø vaø

yeâu meán Ngaøi heát loøng toâi; taát caû ngheà nghieäp

cuûa chuùng ta laø ôû ñoù, thöa anh em; thôø phöôïng

Thieân Chuùa vaø yeâu meán Ngaøi, khoâng lo laéng

ñieàu gì khaùc”. Khoâng traûi qua côn haáp hoái,

nhöng “trong bình an vaø yeân tónh, cuûa moät

ngöôøi ñang nguû”. Thaày Laurent qua ñôøi ngaøy

12.2.1691. Chính cha de Beaufort, toång ñaïi dieän

cuûa Hoàng Y de Noailles, qua Lôøi ca tuïng Thaày

Laurent de la Reùsurrection, vaø vieäc xuaát baûn caùc

taùc phaåm Phong caùch, Chaâm Ngoân vaø Ñaøm

thoaïi cuûa ngöôøi, ñaõ löu truyeàn cho haäu theá hoïc

thuyeát thieâng lieâng cuûa vò trôï só thaùnh thieän naøy;

ñaõ qua hôn ba theá kyû maø hoïc thuyeát naøy khoâng

loãi thôøi vì noù mang daáu aán ñôn sô vaø chaân thaät.

214

13. Thaùnh Teâreâxa-Margarita Thaùnh Taâm Chuùa

Gieâsu

Anne-Marie Redi sinh taïi Florence ngaøy

15.7.1747. leân 6 tuoåi, em laø moät nhaø chieâm

nieäm nhoû beù, vaán naïn em ñaët ra cho moïi ngöôøi

maø em ñoaùn laø hoï coù theå traû lôøi cho em: “Xin

cho em bieát Thieân Chuùa laø ai vaäy ?” (SC 370).

Trong thôøi gian hoïc taäp, ñôøi soáng thieâng lieâng

cuûa em ñöôïc ñaøo saâu, nhaát laø veà bí tích Thaùnh

Theå, Thaùnh Taâm vaø Thaùnh Maãu. Luùc 17 tuoåi,

Anne-Marie vaøo Doøng Caùt Minh thaùnh Teâreâsa

taïi Florence, nôi maø, ngaøy 11.3.1765, chò laõnh

tu phuïc vôùi teân doøng laø Margarita Thaùnh Taâm

Chuùa Gieâsu.

Moät saùng chuùa nhaät noï, vaøo kinh giôø Ba,

coù lôøi naøy cuûa thaùnh Gioan: “Thieân Chuùa laø tình

yeâu” (1Ga 4,8), trôû thaønh aùnh saùng choùi chang

ñoái vôùi chò, ñaõ ghi daáu aán khoâng phai môø trong

chò. Chò ñöôïc hieåu bieát vaø soáng nhöõng söï phong

215

phuù cuûa maàu nhieäm Ba Ngoâi Thieân Chuùa ngöï

trong taâm hoàn. Tình yeâu naøy ñöôïc maëc khaûi cho

chò, “laø tình yeâu maø Thieân Chuùa yeâu chính mình

töø thuôû ñôøi ñôøi, Thaàn Khí cuûa Thieân Chuùa, töùc

laø Söï Soáng vaø Hôi Thôû cuûa Ngaøi, Chuùa Thaùnh

Thaàn… Ai ôû laïi trong tình yeâu thì ôû laïi trong

Thieân Chuùa vaø Thieân Chuùa löu laïi trong ngöôøi

aáy: ñieàu naøy muoán noùi laø ngöôøi aáy soáng chính

ñôøi soáng cuûa Thieân Chuùa vaø coù theå noùi ñöôïc laø

Thieân Chuùa soáng ñôøi soáng cuûa ngöôøi aáy”

(SC372). Cuoäc ñôøi raát vaén voûi cuûa thaùnh nöõ

daønh ñeå ñaùp traû tình yeâu Thieân Chuùa, nhaát laø

baèng moät tình baùc aùi anh duõng ñoái vôùi ñoàng

loaïi. Nhö vaäy, töø khi tuyeân khaán, ngöôøi phaûi

chaêm soùc moät beänh nhaân taâm thaàn suoát nhieàu

thaùng trôøi trong moät beänh vieän thuoäc Ñan Vieän

cuûa ngöôøi, beänh nhaân naøy luoân luoân haønh haï

ngöôøi.

Chò Teâreâxa Margarita ñeå laïi raát ít vaên

phaåm. Haàu nhö chæ coù nhöõng lôøi chöùng cuûa vò

216

linh höôùng cho chò, noù giuùp ñöa chuùng ta vaøo

trong bí maät cuûa cuoäc ñôøi thinh laëng naøy “aån

giaáu vôùi Ñöùc Kitoâ trong Thieân Chuùa” (Col 3,3).

Vai troø cuûa chò khoâng phaûi laøm “Thaày”, nhöng

laø “chöùng taù soáng ñoäng” cho linh ñaïo Caùt Minh,

moät Doøng khoâng thoûa hieäp.

Chaúng moät söï kieän phi thöôøng. Ñöôïc ñaâm

reã trong ñôøi soáng ñoái thaàn vaø nhôø ñöùc tin soáng

ñoäng ñaõ trôû thaønh kinh nghieäm, thaùnh nöõ ñaõ

tieán saâu vaøo maàu nhieäm Thieân Chuùa Ba Ngoâi.

Moät naêm tröôùc khi ngöôøi qua ñôøi, ngöôøi ñöôïc vò

linh höôùng cho pheùp ñeå soáng nôi noäi taâm cuoäc

soáng aån daät cuûa Ñöùc Kitoâ. Khoâng nhöõng ngöôøi

muoán soáng nhö theå khoâng ai nhìn thaáy vaø bieát

ñeán mình, maø coù theå noùi, chính mình cuõng

khoâng bieát ñeán mình nöõa vaø cheát ñoái vôùi baûn

thaân maø khoâng hay bieát, choân vuøi trong Ñöùc

Kitoâ moïi yù nghó vaø suy tö veà mình, duø caû trong

laõnh vöïc thieâng lieâng. Luùc baáy giôø, Thieân Chuùa

daãn ngöôøi vaøo sa maïc cuûa saàu muoän noäi taâm. ÔÛ

217

tuoåi 22, sau 18 tieáng ñoàng hoà ñau nhoùi do chöùng

vieâm maøng buïng, chò Teâreâxa Margarita qua ñôøi

trong Thieân Chuùa ngaøy 7.3.1770.

14. Caùc nöõ chaân phöôùc töû ñaïo Doøng Caùt Minh

ôû Compieøgne

Ngaøy nay, caùc nöõ ñan só Caùt Minh ôû

Compieøgne khoâng xa laï gì ñoái vôùi chuùng ta.

Gertrude von Le Fort vôùi quyeån La dernieøre aø

l'eùchafaud (ngöôøi cuoái cuøng leân ñoaïn ñaàu ñaøi)

vaø Georges Bernanos vôùi quyeån Les dialogues

des Carmelites (Ngöôøi cuoäc ñoái thoaïi cuûa caùc nöõ

ñan só Caùt Minh) ñaõ ñöa hoï ra khoûi söï queân

laõng. Nhöõng taùc phaåm naøy, gaây xuùc ñoäng bôûi

söùc soáng maõnh lieät cuûa chuùng khieán chuùng ta deã

daøng tha thöù cho nhöõng ñieàu xa söï thaät lòch söû

trong ñoù.

Doøng nöõ Caùt Minh ôû Compieøgne theá kyû

XVIII ö ? Moät Ñan Vieän Caùt Minh nhö nhöõng

Ñan Vieän Caùt Minh khaùc thoâi. Trong ñoù, nhöõng

218

ngöôøi nöõ soáng chung vôùi nhau, nhöng hoï raát

khaùc nhau veà tuoåi taùc, moâi tröôøng, phong caùch.

Ñieàu ñaëc saéc nhaát laø taát caû caùc chò aáy yeâu

thöông nhau baèng moät tình caûm chaân thaønh, saâu

ñaäm, raát thaân thieát. Daáu hieäu ñöôïc tieàn ñònh

chaêng ? Coù leõ, vì theo lôøi cuûa cha Bruno de

Jeùsus-Marie, Doøng Caùt Minh, trong saùch Le

sang du Carmel: “Caøng leân cao trong loøng meán,

caøng coù ñuû khaû naêng chòu töû ñaïo”.

Boä maët cuûa coäng ñoaøn naøy theá naøo khi

cuoäc khuûng boá thôøi Caùch Maïng Phaùp thình lình

xaûy ñeán ? Haêng say, quaân bình, thoâng minh, ñaày

loøng nhaân töø vaø löông tri, Meï Theùreøse de Saint

Augustin ñaõ ñaéc cöû Beà Treân naêm 1787 khi ñöôïc

35 tuoåi. Nöõ tu Saint - Louis, ñaêm chieâu, hieàn

laønh vaø khieâm nhöôïng, 41 tuoåi laøm phoù- Beà

Treân. Nöõ tu Jeùsus - Crucifieù, lo phoøng thaùnh, 78

tuoåi, raát khieâm nhöôïng, hoàn nhieân vaø ñaày baùc

aùi. Chò Charlotte de la Reùsurrection, 78 tuoåi,

nhanh nheïn vaø raát taøi gioûi vôùi nhieäm vuï lo nhaø

219

kho vaø beänh xaù. Chò Euphrasie, 58 tuoåi, thoâng

minh vaø ñaày trí töôûng töôïng, tính tình linh hoaït

vaø ñaày maâu thuaãn laø linh hoàn cuûa nhöõng giôø

giaûi trí. Meï Henriette, chaùu cuûa Colbert, 49

tuoåi, nhieät tình, nhaïy caûm, xuaát saéc vaø vui töôi,

ñöôïc daãn ñeán cuøng Thieân Chuùa baèng tình yeâu:

ngöôøi ñaõ chu toaøn nhieäm vuï giaùo taäp. Chò

Theùreøse du Coeur de Marie 52 tuoåi, taøi trí, khoân

ngoan, caån maät, lo giöõ baøn xoay. Chò Theùreøse

de Saint Ignace, 51 tuoåi, lo vaät tö, laø moät nhaø

ñaïi chieâm nieäm, bao giôø cuõng thanh thaûn vaø

bình tónh. Chò Julie-Louise, 52 tuoåi, ñaõ laäp gia

ñình naêm 18 tuoåi ñeå troán tieáng Chuùa goïi. Goùa

choàng, sau cuøng chò ñaàu haøng Thieân Chuùa vaø

vaøo Doøng Caùt Minh, nôi maø con ngöôøi ñoäc ñaùo

naøy trôû neân khieâm toán, nhaõ nhaën vaø vui veû. Chò

Marie Henriette, khaù taøi trí, cöông nghò vaø chính

tröïc, ñöôïc boå nhieäm laøm y taù phuï. Coøn chò taäp

sinh Constance, 29 tuoåi, ngöôøi ta chæ bieát loøng

yeâu meán ñôøi tu vaø loøng trung thaønh beàn vöõng

cuûa chò. Coäng ñoaøn coøn coù ba chò trôï só. Raát

220

lanh lôïi vôùi tính khí hoaït ñoäng: chò Marie du

Saint-Esprit, 51 tuoåi, kieân nhaãn chòu ñöïng beänh

taät cuûa mình. Chò Sainte – Marthe, 52 tuoåi, “côûi

môû taâm hoàn hôn loøng trí”, tuy nhieân, chò vaãn laø

nieàm vui vaø an uûi cho caùc Beà Treân cuûa chò. Chò

Franois-Savie, 30 tuoåi, raát thaät thaø, vui töôi,

chaát phaùt, traû lôøi vôùi Meï Beà Treân khi Meï löu yù

chi veà moái nguy tuyeân khaán naêm 1789: “Mieãn

laø con ñöôïc haïnh phuùc daâng mình cho Thieân

Chuùa, ñoù laø ñieàu duy nhaát con öôùc mong!”. Laïi

coù hai nöõ tu nhaø ngoaøi cuûa Ñan Vieän Caùt Minh

Compieøgne laø: chò Catherine Soiron, 52 tuoåi,

ñöôïc nhaän vì söï khoân ngoan vaø ñaïo ñöùc cuûa chò

vaø em ruoät chò laø Theùreøse Soiron, 46 tuoåi, “coù

loøng toát ñeán noãi ai cuõng yeâu meán”.

Ba nöõ ñan só ñaõ qua ñôøi giöõa nhöõng naêm

1790 vaø 1795 vaø ba chò nöõa ñaõ thoaùt khoûi cuoäc

baùch haïi vì bò giam giöõ nôi khaùc, trong soá naøy

coù chò Marie de l'Incarnation, con ngoaïi hoân cuûa

oâng hoaøng de Conty, chò laø söû gia töông lai

221

nhieät tình vaø chaân thaät cuûa caùc chò em cuøng

Doøng. Moät taäp sinh, tieåu thö de Grand Rut, vaéng

maët vì lyù do söùc khoûe. Phaûi chaêng chò naøy ñaõ

caûm höùng cho Gertrude von Le Fort nhaân vaät

Blanche de la Force ?

Ngaøy 18.2.1790, chính phuû caùch maïng huûy

boû taát caû caùc doøng tu. Ngaøy 14.8 caùc nöõ ñan só

bò hoûi cung. “Thaáy raèng taát caû coá gaéng cuûa hoï

ñeàu voâ ích ñeå cho chuùng toâi coù ñöôïc moät söï töï

do loá bòch”, Meï Marie de l'Incarnation ñaõ noùi

theá, coâng an ruùt lui. Ñeán leã Phuïc Sinh naêm

1792, chò em nhôù laïi raèng coù moät nöõ tu qua ñôøi

vaøo ñaàu theá kyû ñaõ naèm mô thaáy “coäng ñoaøn leân

trôøi, maëc nhöõng chieác aùo choaøng traéng”. Coù theå

laø cuøng naêm aáy, Meï Beà Treân ñeà nghò chò em

daâng mình chòu töû ñaïo ñeå Giaùo Hoäi vaø ñaát nöôùc

ñöôïc hoøa bình. Ngaøy 12.9, sau khi ñöôïc leänh rôøi

khoûi tu vieän ngay laäp töùc, caùc nöõ ñan só Caùt

Minh phaân taùn thaønh boán nhoùm trong thaønh

phoá. Ngöôøi ta luïc soaùt nhaø vaø khaùm phaù nôi ôû

222

cuûa caùc chò coù nhöõng giaáy tôø gaây lieân luïy, vaø

nhaát laø caùc töôïng aûnh Thaùnh Taâm vaø caû baøi haùt

toân vinh Thaùnh Taâm Chuùa. Thaùng 6.1794, taát caû

caùc chò ñeàu bò baét. Bò chuyeån treân nhöõng chieác

xe chôû haøng veà Conciergerie, naêm ngaøy sau,

12.7, coäng ñoaøn ñöôïc ñöa ñeán phoøng ñieàu tra ñeå

bò xeùt xöû. Caùc nöõ tu vui möøng vaø thanh thaûn ñoùn

nhaän aùn töû hình. Vì baûn toá caùo xem caùc nöõ tu laø

“cuoàng tín”, chò Marie Henriette, baát chaáp

nhöõng lôøi chöûi ruûa, hoûi nhieàu laàn Fouquier-

Tinville xem oâng muoán noùi gì vôùi danh töø aáy.

Quaù meät moûi, cuoái cuøng oâng traû lôøi: “Toâi muoán

noùi caùc baø quaù gaén boù vôùi nhöõng tín ngöôõng treû

con, vôùi nhöõng caùch haønh ñaïo ngu xuaån”. Vaø

chò Henriette reo leân: “Chuùng ta haõy vui möøng,

chuùng ta seõ cheát vì söï nghieäp ñaïo thaùnh cuûa

chuùng ta, vì ñöùc tin cuûa chuùng ta”. Moät chöùng

nhaân nhìn thaáy caùc nöõ tu rôøi phoøng aáy vôùi veû

maët raïng rôõ nieàm vui.

223

Sau vaøi phuùt ngaén nguûi ñôïi chôø, ngöôøi ta

baét caùc nöõ tu leân caùc “xe moà”. Doïc ñöôøng, caùc

chò haùt Thaùnh vònh 50, kinh Laïy Nöõ Vöông

Thieân Ñaøng vaø kinh Taï Ôn Te Deum, döôùi söï

thinh laëng ñaày kính troïng cuûa quaàn chuùng. Ñeán

döôùi chaân ñoaïn ñaàu ñaøi, caùc chò haùt vang kinh

Chuùa Thaùnh Thaàn vaø töøng ngöôøi moät tuyeân lôøi

höùa khi chòu pheùp Thaùnh Taåy vaø lôøi khaán doøng.

Roài Meï Beà Treân xin ñöôïc cheát cuoái cuøng. Chò

taäp sinh Constance ñöôïc goïi leân tröôùc heát, chò

quyø xuoáng nhaän pheùp laønh cuûa Meï Beà Treân roài

vöøa haùt vöøa böôùc leân maùy cheùm. Meï Theùreøse

de Saint Augustin chuùc laønh cho töøng chò vôùi

böùc aûnh Ñöùc Meï trong tay. Tieáng haùt daàn daàn

thöa ñi, chæ coøn laïi moät gioïng thoâi. Meï Beà Treân

boû laïi sau löng mình böùc töôïng Ñöùc Meï vaø

nhanh choùng böôùc leân caùc baäc thang cuoái cuøng

cuûa maùy cheùm. Löôõi dao phaäp xuoáng. Thinh

laëng… Nhöõng teân lính queân ñaùnh troáng… Moät

coäng ñoaøn töû ñaïo, söï thaùnh thieän chuyeån sang

224

bình dieän coäng ñoaøn, ñoù chaúng phaûi laø moät daáu

hieäu saùng choùi cho thôøi ñaïi chuùng ta ö ?

15. Thaùnh nöõ Joachime de Vedruna

Joachime de Vedruna sinh taïi Barcelone

ngaøy 16.4.1783. Töø thuôû beù, moïi söï ñeàu noùi vôùi

ngöôøi veà Thieân Chuùa vaø ngöôøi caûm thaáy ñöôïc

thuùc ñaåy daâng cho Ngaøi nhöõng haønh ñoäng nhoû

nhaët nhaát. Leân 12 tuoåi, ngöôøi xin ñöôïc vaøo

Doøng Caùt Minh ôû thaønh phoá cuûa ngöôøi vaø bò töø

choái. Chöa troøn 16 tuoåi, Theùodore de Mas xin

ñöôïc cöôùi ngöôøi. Chính Theodore cuõng ñaõ caûm

thaáy ñôøi tu thu huùt mình, nhöng cha meï caäu

choáng ñoái vieäc naøy, vì caäu laø con tröôûng vaø thöøa

keá moät doøng toäc veû vang. Leã cöôùi ñöôïc toå chöùc

ngaøy 24.3.1799. vôùi moät tình yeâu trong saùng,

Joachime nuoâi döôõng 9 ñöùa con. Khi vua

Napoleùon taán coâng nöôùc Taây Ban Nha,

Theùodore, doøng doõi chieán binh gan daï, töï

nguyeän toøng chinh cöùu nöôùc. Vôùi moät thieåu soá

225

ngöôøi nhöng duõng caûm, oâng ñaõ baûo veä gaàn Vich

moät phaùo ñaøi maø keû xaâm laêng khoâng haï ñöôïc.

Trong hoaøn caûnh ngheøo tuùng toät ñoä, laïi lo laéng

cho choàng con, Joachime bieåu loä nghò löïc taâm

hoàn vaø nieàm tin töôûng vaøo Chuùa Quan Phoøng.

Kieät söùc vì chieán tranh vaø caùc haäu quaû cuûa noù,

Theùodore qua ñôøi, trong luùc vôï oâng môùi 33 tuoåi.

Cuøng luùc ñoù, döôøng nhö thieáu phuï nghe töôïng

Chuùa chuoäc toäi lôùn treo trong phoøng noùi vôùi

ngöôøi: “Baây giôø con ñaõ maát choàng döôùi theá roài,

Ta seõ choïn con laøm hieàn theâ” (SC 220). Sau khi

coøn ôû laïi Barcelone ñeå beânh vöïc quyeàn lôïi cuûa

con caùi choáng laïi moät ngöôøi baø con haùm cuûa,

Joachime lui veà Vich, trong vuøng ñoäc chieám

Manso Escorial maø choàng ñaõ di taëng cho baø ñeå

nuoâi döôõng giaùo duïc con caùi, trong soá ñoù 3

ngöôøi cheát luùc coøn beù, 4 ngöôøi ñi tu vaø 2 ngöôøi

laäp gia ñình.

Chu toaøn xong boån phaän laøm meï, ngöôøi

quaû phuï nghó ñeán vieäc vaøo tu moät doøng khaéc

226

khoå. Nhöng qua söï linh höôùng cuûa cha Etienne

di Olot, Doøng Phanxicoâ ôû Vich, Thieân Chuùa cho

ngöôøi bieát raèng Joachime phaûi saùng laäp moät hoäi

doøng chuyeân lo giaùo duïc caùc thieáu nöõ vaø chaêm

soùc beänh nhaân. Joachime vaâng phuïc vaø laäp laïi

lôøi “xin vaâng” vôùi Chuùa. Ngaøy 6.1.1829, baø

tuyeân khaán Doøng Caùt Minh baùc aùi trong tay Ñöùc

Giaùm Muïc ôû Vich, ngöôøi khuyeán khích vieäc laäp

doøng naøy. Ngaøy 26.2 naêm sau, ñöôïc 9 chò döï tu

bao quanh, baø döï Thaùnh Leã taïi nhaø thôø caùc cha

Doøng Phanxico, roài baét ñaàu moät cuoäc soáng môùi

taïi Manso Escorial. Thieáu thoán vaø ñaày daãy khoù

nhoïc, nhöng loøng meán cuûa vò Beà Treân laøm moïi

ngöôøi coù theå chòu ñöïng. Ñöôïc truyeàn ñaït cho

Hoäi Doøng, tình maãu töû naøy trôû thaønh moät yeáu toá

cô baûn cho neàn giaùo duïc caùc thieáu nöõ cuûa thaùnh

Joachime.

Maàm caây beù nhoû ñaõ phaùt trieån giöõa nhöõng

cuoäc baùch haïi, thöû thaùch vaø maâu thuaãn, theo lôøi

thaùnh nöõ, ñoù laø daáu chæ coâng cuoäc naøy laø cuûa

227

Thieân Chuùa. Luùc ngöôøi coøn sinh thôøi, taát caû

vuøng Catalogne bao phuû nhö moät maïng löôùi

toaøn nhöõng nhaø cuûa baø. Naêm 1849, Meï saùng laäp

bò moät côn ñau ñaàu tieân vaø nhöõng côn ñau khaùc

tieáp tuïc hoaønh haønh khieán ngöôøi ta thaáy baø nhö

bò dò daïng nhö baø vaãn caàu xin Thieân Chuùa nhö

theá. Ngaøy 28.8.1854, côn ñau cuoái cuøng laøm cho

ngöôøi hoaøn toaøn suy suïp vaø vaøi giôø sau, phaùt

hieän nôi baø nhöõng trieïâu chöùng cuûa beänh dòch taû,

ñang hoaønh haønh luùc ñoù. ñöôïc tình thöông cuûa

chò em trong Doøng bao boïc, Joachime “thanh

thaûn yeân giaác trong Chuùa”.

16. Chaân phöôùc EÙlisabeth Chuùa Ba Ngoâi

“Laïy Thieân Chuùa Ba Ngoâi maø con toân thôø,

xin giuùp con hoaøn toaøn queân mình ñeå ñònh cö

trong Chuùa, baát ñoäng vaø yeân tónh nhö theå hoàn

con ñaõ vaøo nôi vónh cöûu… OÂi laïy Chuùa Ba Ngoâi

cuûa con, laø Moïi Söï ñoái vôùi con, Phuùc Laïc cuûa

con, Coâ Tòch voâ bieân, Bao La trong ñoù con maát

228

huùt, con phoù noäp cho Chuùa nhö moät con moài…”

(ET II, 125). Lôøi kinh naøy cuûa chò EÙlisabeth

Chuùa Ba Ngoâi, löøng danh treân khaép theá giôùi,

nhö toùm taét ñôøi soáng saâu xa cuûa chò.

EÙlisabeth Catez sinh ngaøy 18.7.1880 trong

moät gia ñình raát ñaïo ñöùc. Thaân sinh chò, moät só

quan, qua ñôøi ñoät ngoät vaøi naêm sau ñoù vaø baø

Catez phaûi moät mình lo vieäc nuoâi döôõng hai coâ

con gaùi cuûa baø. EÙlisabeth, tröôûng nöõ, “lanh lôïi,

haêng say, ñam meâ… böôùng bænh” (ET II,16) coù

ñaëc ñieåm laø raát nhaïy caûm (ET II, 121) daàn daàn

hoïc bieát thaéng mình vì meán yeâu, ngöôøi ta khaùm

phaù raát sôùm taøi naêng aâm nhaïc cuûa coâ vaø luùc 13

tuoåi, coâ ñaõ ñaït giaûi nhaát döông caàm taïi tröôøng

quoác gia aâm nhaïc ôû Dijon.

Moät naêm sau, sau moät laàn Röôùc Leã,

EÙlisabeth nhaän thaáy Chuùa goïi vaø hoàn nhieân

ñaùpi baèng lôøi khaán ñoàng trinh. Nhöng baø Catez

muoán thöû thaùch ôn goïi cuûa con mình vaø baét chôø

ñeán tuoåi tröôûng thaønh. Coâ thieáu nöõ aâm thaàm ñau

229

khoå vaø raát ñôn sô tham gia cuoäc soáng xaõ hoäi

thöôïng löu: “Coâ coù veû thích thuù laém trong caùc

buoåi daï hoäi” (ET II 20). Nhöng thöïc ra, coâ noùi:

“Khi con tham döï caùc buoåi hoäi heø naøy, nieàm an

uûi cuûa con laø hoài taâm vaø thuï höôûng söï hieän dieän

cuûa Chuùa” (ET II, 96). Caûm thaáy coù Thieân Chuùa

ngöï nôi mình, EÙlisabeth xin cha Valleùe, Doøng

Ñaminh giaûi thích cho. Vaäy cha ñaõ toû baøy cho

chò theá naøo laø maàu nhieäm Ba Ngoâi Thieân Chuùa

ngöï trong taâm hoàn. Ñaây laø moät aùnh saùng ñònh

höôùng maø chò ñaõ soáng cho ñeán heát ñôøi. Chò

EÙlisabeth ñaõ nhaän ñöôïc nhöõng ôn cao caû vaø

nhaän ra mình trong nhöõng ñieàu maø thaùnh

Teâreâsa Avila moâ taû veà caàu nguyeän ñöôïc Thieân

Chuùa xaâm chieám. (ET II,32).

Ngaøy 2.8.1901, chò EÙlisabeth ñöôïc vaøo

Doøng Caùt Minh ôû Dijon nôi maø buoåi toái ñaàu tieân

söï traàm laëng phi thöôøng cuûa chò ñaõ ñaùnh ñoäng

caùc nöõ ñan só. Chò deã daøng thích nghi: “Moïi söï

ñeàu thuù vò trong Doøng Caùt Minh, ta tìm thaáy

230

Thieân Chuùa ôû nhaø giaët cuõng nhö trong nguyeän

ngaém, chæ coù Ngaøi khaép moïi nôi” (ET 1b 42-

43). Nhöõng thaùng ñaàu tieân, chò ñöôïc ngaäp traøn

ôn Chuùa. Nhöng sau khi laõnh tu phuïc, chò soáng

trong toái taêm vaø khoâ khan maø chò ñaõ chaáp nhaän

caùch saâu xa. AÙnh saùng chæ trôû laïi cuøng chò ngaøy

chò khaán doøng (6.1.1902).

Muøa heø 1905, moät ñoaïn thö thaùnh Phaoloâ

gôûi giaùo ñoaøn EÂpheâsoâ röïc saùng maõnh lieät ñoái

vôùi nöõ ñan só treû: “Chính trong Ñöùc Kitoâ maø

chuùng ta ñaõ ñöôïc tieàn ñònh ñeå trôû neân lôøi ngôïi

khen vinh quang cuûa Ngöôøi, vaø chuùng toâi laø

nhöõng ngöôøi ñaàu tieân ñaët hy voïng vaøo Ñöùc

Kitoâ” (Ep 1,12). Chò khaùm phaù nôi ñoù höôùng ñi

saâu xa ôn goïi caù nhaân cuûa chò, “moät teân môùi”

(Kh 2,17) cuûa chò: Lôøi ngôïi khen vinh quang,

Laudem Gloriae, “moät lôøi ngôïi khen vinh quang

laø moät taâm hoàn thinh laëng, nhö chieác ñaøn thaäp

huyeàn caàm döôùi phím ñaøn nhieäm maàu cuûa

Chuùa Thaùnh Thaàn, quy veà Thieân Chuùa trong

231

nieàm tin vaø söï ñôn sô” (ET 1a 124). Döôøng nhö

ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa chò EÙlisabeth Chuùa Ba

Ngoâi raát sôùm ñöôïc thoáng nhaát trong ñam meâ

duy nhaát cuûa chò: Ñöùc Kitoâ, Ba Ngoâi Thieân

Chuùa, “… moãi giaây phuùt ñöôïc ban cho chuùng ta

ñeå chuùng ta ‘ñaâm reã saâu' hôn trong Thieân

Chuùa… Ñeå thöïc hieän chöông trình naøy, bí quyeát

laø: queân mình, rôøi boû mình, khoâng ñeám xæa ñeán

mình, nhìn vò Toân Sö vaø chæ nhìn thaáy Ngaøi maø

thoâi” (ET 1b 474). Ñieàu naøy khoâng ngaên caûn chò

yeâu thöông tha nhaân, taát caû moïi ngöôøi khaùc,

“vôùi con tim roäng lôùn cuûa chò traøn ñaày tình

thöông” (ET 1b 405).

Nhöõng trieïâu chöùng ñaàu tieân cuûa beänh thaän

laøm cho nöôùc da chò bò naùm maøu ñoàng

(Addison), nan y vaøo thôøi aáy, ñaõ loä ra suoát muøa

Chay 1906, chò EÙlisabeth ñöôïc chuyeån ñeán beänh

xaù. Caøng ngaøy chò caøng chìm saâu trong Thieân

Chuùa. “Tröôùc khi cheát, toâi öôùc mô ñöôïc bieán

ñoåi thaønh Ñöùc Kitoâ chòu ñoùng ñinh Thaäp Giaù vaø

232

ñieàu naøy ñaõ cho toâi bieát bao söùc maïnh trong ñau

khoå” (ET 1b 459). Nieàm haêng say to âng ñoà ñaõ

xuyeân qua taát caû cuoäc ñôøi chò, ngaøy caøng taêng

tröôûng: “OÂi! Ñaáng Tình Yeâu, xin laøm cho thaân

xaùc con hao moøn vì vinh quang cuûa Ngaøi, chôù gì

noù ñöôïc coâ ñoïng laïi vaø nhoû töøng gioït moät vì

Giaùo Hoäi cuûa Ngaøi!” (ET 1a 19). “Toâi hieåu raèng

ñau khoå laø maëc khaûi cuûa tình yeâu” (ET 1b 457).

Ngaøy leã Chuùa Thaêng Thieân, chò nghe vang leân

töø thaâm taâm nhöõng lôøi naøy: “Neáu ai yeâu meán

Thaày, Cha Thaày seõ yeâu meán ngöôøi aáy. Cha

Thaày vaø Thaày seõ ñeán vaø ôû laïi vôùi ngöôøi aáy” (Ga

14,23). Ñoàng thôøi Ba Ngoâi Thieân Chuùa töï maëc

khaûi cho beänh nhaân nôi trung taâm saâu kín nhaát

cuûa chò, vaø söï hieän dieän naøy khoâng bao giôø bò

xoaù môø.

Caên beänh theo ñuoåi coâng trình cuûa noù moät

caùch khoâng xoùt thöông. Nhöõng lôøi cuoái cuøng

cuûa chò coøn nghe roõ ñöôïc khi chò ñang haáp hoái

nhö laø moät khuùc ca: “Toâi ñi ñeán cuøng aùnh saùng,

233

tình yeâu, söï soáng …” Ngaøy 9.11 chò EÙlisabeth

maát huùt vónh vieãn trong cung loøng Ba Ngoâi

dieãm phuùc. Nhöng coâng vieäc traàn theá cuûa “vò

ngoân söù cuûa Thieân Chuùa cho thôøi ñaïi chuùng ta”,

nhö Ñöùc Cha Decourtray ñaõ goïi chò nhö theá,

chöa vì theá maø keát thuùc. Söù ñieäp thieâng lieâng

cuûa chò, hoâm nay ñöôïc truyeàn ñi khaép theá giôùi,

mang tính thôøi söï laï luøng cho thôøi ñaïi chuùng ta

maø, döôøng nhö böøng daäy nieàm khao khaùt Ñaáng

Tuyeät Ñoái, nhaát laø nôi giôùi treû.

17. Chaân phöôùc Titus Brandsma

Dachau, muøa heø 1942, Walter Thiel, tröôûng

phoøng cuûa traïi 28, vöøa môùi ñaùnh ñaäp ñeán baát

tænh moät tuø nhaân nhoû ngöôøi, oám yeáu. Cha Titus

Brandsma khoù nhoïc choãi daäy, maët maøy vaáy

maùu. Baïn beø bao quanh cha. Bình tónh, töôi

cöôøi, ngöôøi xua ñi moïi lôøi baøn taùn. Con ngöôøi

naøy laø ai maø khoâng gì coù theå phaù noåi söï bình an

cuûa ngöôøi ?

234

Anno Sjoerd Brandsma sinh ngaøy

21.2.1881 taïi Bolsward, moät thaønh phoá nhoû phía

baéc Haø Lan. Ngöôøi thuoäc doøng doõi nhöõng noâng

daân vöõng chaéc xöù Haø Lan maø oùc thöïc teá khoâng

loaïi tröø lyù töôûng: naêm ngöôøi con trong gia ñình,

trong soá ñoù, hai ngöôøi con trai daâng mình cho

Chuùa.

Anno khoâng coù voùc daùng cuûa ngöôøi laøm

vieäc ñoàng aùng, nhöng ngöôøi ta sôùm nhaän ra trí

thoâng minh lanh lôïi vaø saâu saéc. Khi toát nghieäp

trung hoïc caùch xuaát saéc, caäu gia nhaäp Doøng Caùt

Minh nguyeân thuûy ôû Boxmeer ôû tuoåi 17. Linh

ñaïo Caùt Minh ñaët troïng taâm vaøo caàu nguyeän ñaõ

chinh phuïc ñöôïc Thaày, chöông trình hoïc trieát vaø

thaàn hoïc cuûa Thaày bò giaùn ñoaïn nhieàu laàn do

côn beänh keùo daøi, ñieàu naøy vaãn khoâng laøm

ngöôøi maát bình tónh vaø nuï cöôøi. Sau khi laáy

baèng tieán só trieát hoïc taïi Roma, cha Titus trôû veà

Haø Lan, quyeát taâm soáng ñeán cuøng ôn goïi Caùt

Minh cuûa mình. Trôû thaønh Giaùm Tænh, ngöôøi

235

cuøng vôùi Hubert Driessen, baïn ngöôøi, coäng taùc

vaøo vieäc canh taân thieâng lieâng Doøng. Taâm hoàn

toâng ñoà cuûa ngöôøi thöùc tænh. Ngöôøi luoân luoân bò

saâu xeù giöõa öôùc muoán soáng coâ tòch vôùi Thieân

Chuùa vaø nhu caàu ñem Ngaøi cho theá giôùi. Naêm

1911, cha Titus baét ñaàu vieát vaø thaønh laäp moät

taïp chí “Carmelrozen” – moät naêm sau, coù

11.000 ñoäc giaû ñaêng kyù daøi haïn.

Naêm 1923, Ñöùc Cha Van de Wetering,

Toång Giaùm Muïc Utrecht, ñöôïc pheùp laäp moät ñaïi

hoïc coâng giaùo taïi Nimeøgue, ñaõ môøi cha Titus

daïy moân trieát vaø lòch söû khoa thaàn bí, ngöôøi

choïn soaïn taøi lieäu cho moân naøy vì caûm thaáy hôïp

vôùi sôû tröôøng cuûa ngöôøi. Cuøng vôùi vaøi ñoàng

nghieäp, ngöôøi saùng laäp taïp chí quan troïng “Ons

geestelijk Erf” (Di saûn thieâng lieâng cuûa chuùng

ta). Khoâng bao laâu, soá thaønh vieân treû xin vaøo

Doøng quaù ñoâng neân caàn phaûi laäp moät tu vieän taïi

Nimeøgue, vaø chính cha Titus, Beà Treân cuûa hoï,

coù nhieäm vuï naøy.

236

Vò tu só oám yeáu naøy caûm thaáy mình bò cuoán

huùt vaøo moät hoaït ñoäng quaù baän roän: voâ soá cuoäc

dieãn thuyeát, bieân soaïn haøng traêm baøi baùo, taän

tuïy heát mình cho nhöõng lôïi ích cao troïng ñoái vôùi

ngöôøi, trong ñoù coù söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu.

Naêm 1935, ñöôïc Ñöùc Toång Giaùm Muïc

Utrecht boå nhieäm laøm coá vaán quoác gia cho baùo

chí coâng giaùo. Vò tu só Doøng Caùt Minh naøy

khoâng heà ngôø raèng, 7 naêm sau, chöùc vuï naøy ñaõ

gaây neân caùi cheát cho ngöôøi. Ñaøng khaùc, con

ngöôøi ñôn sô, ngay thaúng naøy chieáu toûa loøng

nhaân töø vaø tính khoâi haøi, thu huùt raát nhieàu ngöôøi

ñeán vieáng thaêm, trình baøy cho ngöôøi nhieàu vaán

ñeà cuûa hoï. Con ngöôøi beänh hoaïn naøy kín muùc

taát caû söùc löïc cuûa mình trong ñôøi soáng noäi taâm:

Söï caàm trí saâu thaúm cuûa ngöôøi, nhaát laø khi daâng

Thaùnh Leã, ñaùnh ñoäng nhöõng ngöôøi tham döï saâu

xa. Vieäc ngöôøi keát hôïp vôùi Thieân Chuùa cuõng

ñöôïc bieåu loä qua söï töï chuû vaø nieàm vui khoâng

bao giôø caïn. Neáu cha Titus kín ñaùo veà töông

237

quan cuûa ngöôøi vôùi Thieân Chuùa, ngöôøi ñaõ ñeå loä

ra, tuy khoâng muoán, trong caùc baøi vieát cuûa

ngöôøi veà thaàn bí vaø nhaát laø trong baøi dieãn vaên

khai maïc taïi Dies academicus naêm 1932. Ngöôøi

noùi: “Ñoái vôùi thôøi ñaïi chuùng ta, ñieàu chính yeáu

laø tìm laïi Thieân Chuùa nhö laø neàn taûng höõu theå

chuùng ta, tröôùc heát, baèng lyù luaän roài baèng moät

caùi nhìn chieâm ngaém ñôn giaûn khoâng bao giôø

ngöøng… Tìm gaëp Thieân Chuùa coøn ôû trong söï hoøa

hôïp cuûa ta vôùi vuõ truï, vôùi con ngöôøi vaø vôùi toaøn

theå theá giôùi. Chuùng ta phaûi mang hình aûnh soáng

ñoäng cuûa Thieân Chuùa ñeán cho nhöõng ngöôøi

ñöông thôøi vôùi chuùng ta: ñoù laø caùch duy nhaát ñeå

chinh phuïc hoï veà vôùi Ngaøi” .

Töø naêm 1937, nhöõng bieåu hieäu veà söùc khoûe

noái tieáp nhau. Thaùng 5.1940, quaân ñoäi cuûa

Hitler xaâm chieám nöôùc Haø Lan. Cheá ñoä môùi taán

coâng caùc tröôøng coâng giaùo. Cha Titus, chuû tòch

caùc hieäu tröôûng nhöõng tröôøng aáy, phaûn öùng

maïnh meõ. Ngaøy 18.12.1941, quaân Ñöùc quoác xaõ

238

tìm caùch chieám laáy baùo chí coâng giaùo. Vò tu só

Caùt Minh anh duõng phaûn khaùng baèng caùch gôûi

cho taát caû caùc toøa soaïn moät thö luaân löu, seõ traû

giaù baèng chính maïng soáng cuûa ngöôøi: Baùo chí

coâng giaùo thaø ngöng xuaát baûn hôn laø vaâng phuïc

keû xaâm laêng. Cha bieát nhöõng gì chôø ñôïi cha.

Ngaøy 19.1.1942, sau khi cöû haønh Thaùnh Leã

– Thaùnh Leã cuoái cuøng ñôøi cha – giaùo sö Titus bò

hai nhaân vieân Gestapo baét giöõ. Taïi

Scheweningen, ngöôøi bò hoûi cung laâu giôø. Ngöôøi

caàu nguyeän, vieát laùch. Moät taâm söï caûm ñoäng:

“OÂ, nôi ñaây toâi ôû moät mình, ñuùng theá, nhöng

khoâng bao giôø Chuùa Gieâsu gaàn guõi toâi ñeán theá!

Toâi muoán hoâ vang nieàm vui cuûa toâi, vì moät laàn

nöõa, Ngaøi ñaõ cho toâi tìm thaáy Ngaøi troïn veïn”.

Chuyeån veà traïi Amersfoort, nôi maø haøng traêm

con ngöôøi choàng chaát leân nhau, ñoùi vaø khaùt, bò

quaân SS ngöôïc ñaõi. Cha Doøng Caùt Minh giaûi

toäi, noùi veà Thieân Chuùa; chæ caàn ngöôøi hieän dieän

239

töôi cöôøi laø söï bình an trôû laïi. Ngaøy 13.6.1942,

toa xe cuûa nhaø giam chôû ngöôøi veà Dachau.

Nhöõng tuø nhaân môùi ñeán bò ñoái xöû taøn baïo

gheâ tôûm. Beänh cuûa cha ngaøy caøng traàm troïng.

Moät teân SS cöôøi nhaïo noùi vôùi cha: “Chaúng bao

laâu nöõa, oâng coù theå möøng leã Thaêng Thieân cuûa

oâng qua oáng khoùi loø thieâu”. Baét laøm vieäc ñoàng

aùng meät nhoïc, cha kieät söùc. Taïi khu beänh nhaân,

cha rôi vaøo tay nhöõng thaày thuoác laøm thöû

nhieäm. Hai ngaøy sau, ngöôøi hoân meâ. Ngaøy

26.7.1942, ngöôøi ta chích cho ngöôøi moät muõi

thuoác “ñaëc xaù”. Möôøi phuùt sau, cha Titus

Brandsma töø giaõ boùng toái cuoäc ñôøi naøy ñeå ñi

vaøo aùnh saùng vónh haèng.

18. Thaùnh Theùreøse-Beùneùdicte de la Croix

(Edith Stein)

Edith Stein sinh taïi Breslau ngaøy

12.10.1891, con thöù baûy vaø laø uùt cuûa moät gia

ñình Do thaùi ñaïo ñöùc. Hai naêm sau, thaân sinh

240

ngöôøi qua ñôøi ñoät ngoät ñeå laïi cho vôï vieäc nuoâi

döôõng con caùi vaø ñieàu khieån vieäc buoân baùn goã

quan troïng. Thoâng minh phi thöôøng, Edith hoïc

tieåu hoïc vaø trung hoïc deã nhö chôi. Vaøo ñaïi hoïc

Breslau naêm 1911, chò ghi teân hoïc trieát. Sau khi

khaùm phaù caùc coâng trình nghieân cöùu hieän töôïng

hoïc cuûa oâng Edmond Husserl, Edith xin ñöôïc

theo hoïc taïi Gottingen, nôi oâng aáy daïy. Naêm

1916, ngöôøi theo baäc Thaày cuûa mình ñeán

Fribourg ôû Brisgau vaø ñoã tieán só xuaát saéc vôùi

luaän aùn raát ñöôïc ngöôøi ta raát chuù yù ñeán: “Zum

Problem der Einfuhlung”. Ngay sau ñoù, oâng

Husserl choïn ngöôøi laøm phuï taù. Nhöng moân

hieän töôïng hoïc khoâng thoûa maõn ñöôïc nieàm khao

khaùt tìm kieám chaân lyù cuûa ngöôøi. Edith caûm

thaáy chaân lyù nhö ôû coõi beân kia.

Cho ñeán luùc 21 tuoåi, coâ sinh vieân töï cho

mình laø voâ thaàn. Tuy thuoäc veà daân toäc Do thaùi,

vaø tình lieân ñôùi cuûa coâ vôùi daân toäc laø moät khía

caïnh noåi baät caù tính cuûa coâ, nhöng veà maët toân

241

giaùo, coâ khoâng toû ra quan taâm ñeán Do thaùi giaùo.

Trong caâu laïc boä caùc nhaø hieän töôïng hoïc, laàn

ñaàu tieân coâ sinh vieân naøy gaëp ñöôïc Kitoâ giaùo.

Tính thanh thaûn cuûa ngöôøi vôï trieát gia Reinach,

sau caùi cheát cuûa choàng baø, gaây xuùc ñoäng saâu

saéc cho coâ: “Ngay luùc ñoù, loøng cöùng tin cuûa toâi

tan bieán…, vaø Ñöùc Kitoâ choãi daäy trong aùnh saùng,

Ñöùc Kitoâ trong maàu nhieäm Thaäp Giaù”. Thieân

Chuùa ñaõ böôùc vaøo ñôøi coâ vaø bieåu loä cho coâ söï

hieän dieän cuûa Ngaøi nhö theá ñoù. “Vaøo thôøi aáy,

öôùc muoán chaân lyù cuûa toâi laø moät lôøi caàu nguyeän

thöïc söï”.

Chaân lyù naøy laø moät Ngoâi Vò (Ga 14,6).

Ngaøi hieán mình cho ai saün saøng ñoùn nhaän Ngaøi.

Moät toái noï, ôû moät mình trong nhaø moät ngöôøi

baïn, trieát gia Hedwige Conrad-Martius, Edith

tình côø caàm laáy quyeån saùch: Tieåu söû Thaùnh

Teâreâsa Avila. Bò thu huùt ngay, ngöôøi chæ döøng

laïi ôû trang cuoái cuøng. Xeáp saùch laïi, ngöôøi töï

nhuû: “Ñaây laø chaân lyù!”. Ngöôøi mua moät quyeån

242

saùch Giaùo Lyù vaø quyeån Saùch Leã vaø töï mình

chuaån bò laõnh bí tích Thaùnh Taåy. Ngaøy

1.1.1922, Edith baøy toû cho meï bieát yù ñònh theo

ñaïo Coâng Giaùo, laàn ñaàu tieân trong ñôøi, baø Stein

oaø leân khoùc nöùc nôû.

Ñoàng thôøi vôùi ôn trôû laïi Ñaïo, Edith ñaõ nhaän

ñöôïc ôn goïi ñeå vaøo Doøng Caùt Minh, nhöng caùc

vò linh höôùng kinh nghieäm cuûa ngöôøi, trong

nhieàu naêm, phaûn ñoái vieäc ngöôøi vaøo Doøng, do

bôûi aûnh höôûng vaø taøi naêng xuaát chuùng maø ngöôøi

thi thoá trong caùc moâi tröôøng coâng giaùo. Ngöôøi

daïy hoïc ôû tröôøng caùc nöõ tu Doøng Ñaminh ôû

Spire, nôi ñoù ngöôøi dòch caùc böùc thö vaø Nhaät Kyù

cuûa Hoàng Y Newman cho ñeán khi ngöôøi gia

nhaäp Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Cuoäc gaëp gôõ vôùi

thaùnh Thomas thuùc giuïc trieát gia Edith tìm kieám

moät moái lieân heä höõu cô giöõa khoa kinh vieän

trieát hoïc vaø hieän töôïng hoïc. Ñeå laøm quen vôùi vò

tieán só thieân thaàn, ngöôøi dòch quyeån “De

Veritate” sang tieáng Ñöùc. Thôøi gian aáy, Edith

243

cuõng soaïn nhöõng baøi nghieân cöùu vaø dieãn thuyeát

veà söù maïng cuûa phuï nöõ. Naêm 1931, Edith töø giaõ

Spire vaø naêm sau, nhaän daïy hoïc taïi tröôøng cao

ñaúng sö phaïm ôû Munster.

Trong luùc ñoù, cheá ñoä ñoäc taøi Hitler leân naém

quyeàn taïi Ñöùc. Töùc khaéc, nhöõng khuynh höôùng

baøi Do thaùi xuaát hieän roõ raøng. Naêm 1933, Edith

Stein baên khoaên vì ñaïo luaät baøi tröø nhöõng ngöôøi

khoâng thuoäc doøng gioáng Aryens ra khoûi caùc

chöùc vuï coâng khai. Luùc ñoù, vò linh höôùng cuûa

ngöôøi, Dom Raphael Walzer, vieän phuï Beuron,

môùi cho pheùp ngöôøi theo ôn goïi Doøng Caùt

Minh. Cha noùi veà ngöôøi: “Ñaõ laâu tröôùc khi vaøo

Doøng Caùt Minh, chò ñaõ hoaøn toaøn sieâu thoaùt,

hoaøn toaøn chìm ñaém trong Chuùa”.

Sau khi töø giaõ meï, thaät ñau loøng, Edith

Stein böôùc qua ngöôõng cöûa noäi vi Doøng Caùt

Minh ôû Cologne ngaøy 14.10.1933. Ngöôøi seõ vieát

trong saùch “Sciene de la Croix” (Khoa hoïc Thaäp

Giaù): “Hieán daâng chính mình ñoàng thôøi cuõng laø

244

sôû höõu baûn thaân caùch taùo baïo nhaát, vöôït leân

treân moïi söï hieåu bieát cuûa con ngöôøi” (KW 101).

Edith quyeát taâm daâng mình nhö theá, lôøi taâm söï

ñoäc nhaát ngaøy chò khaán troïn vôùi moät thænh sinh

ñaõ hoàn nhieân hoûi chò: “Chò caûm thaáy theá naøo ?”.

Chò ñaùp laïi vôùi moät gioïng xuùc ñoäng: “Nhö hieàn

theâ cuûa Chieân Con”.

Theo leänh cha Giaùm Tænh Doøng Caùt Minh,

chò Theùreøse Beùneùdicte phaûi tieáp tuïc coâng trình

trieát hoïc cuûa chò sau khi laõnh tu phuïc. Tröôùc heát,

chò hoaøn taát coâng vieäc quan troïng laø ñoái chieáu

hai hoïc thuyeát cuûa thaùnh Toâma Aquin vaø hieän

töôïng hoïc nhaèm ñaït ñeán moät söï hoøa hôïp hai heä

thoáng trieát hoïc ñaõ gaëp nhau nôi chò, sau khi trôû

laïi Ñaïo. Taùc phaåm naøy ñöôïc xuaát baûn döôùi nhan

ñeà: “EÂtre fini et EÂtre eùternel” (Höõu theå höõu haïn

vaø höõu theå vónh haèng). Caùc Beà Treân cuûa chò

cuõng cho pheùp chò tieáp tuïc lòch söû gia ñình chò.

Khoaûng naêm 1938, cuoäc baùch haïi ngöôøi

Dothaùi taïi Ñöùc ñaõ ñeán cöïc ñieåm. Chò Theùreøse

245

Beùneùdicte ñau khoå maõnh lieät cuøng vôùi daân toäc

chò. Töø nay, vieäc chò ôû laïi Doøng Caùt Minh

Cologne laø moät moái nguy hieåm lôùn cho baûn

thaân chò vaø caû coäng ñoaøn. Vieäc chuyeån chò veà

Ñan Vieän Echt ôû Haø Lan ñöôïc quyeát ñònh, vaø

trong ñeâm 31.12.1938, chò ñaõ bí maät vöôït qua

bieân giôùi. Chuùa nhaät Thöông Khoù 1939, chò xin

Beà Treân cho chò ñöôïc daâng mình cho “Thaùnh

Taâm Chuùa Gieâsu laøm cuûa leã ñeàn toäi ñeå caàu xin

hoøa bình thöïc söï… Con chæ laø hö voâ, nhöng Chuùa

Gieâsu muoán vaäy…” Thieân Chuùa ñaõ chaáp nhaän

cuûa leã.

Chính taïi Echt maø Edith ñaõ vieát kieät taùc

cuûa chò: “La Sienne de la Croix” (Khoa hoïc Thaäp

Giaù), ñaõ hoaøn taát kinh nghieäm soáng maàu nhieäm

naøy. Trong saùch naøy, chò muoán cho thaáy roõ hôn

hoïc thuyeát cuûa thaùnh Gioan Thaùnh Giaù, nhôø söï

ñoùng goùp cuûa nhöõng nghieân cöùu hieän ñaïi trieát

hoïc veà nhaân vò. Nhaát laø, quyeån saùch aáy coøn

mang daáu aán kinh nghieäm baûn thaân taùc giaû.

246

Xem nhöõng “ñeâm toái” nhö laø vieäc chòu ñoùng

ñinh Thaäp Giaù, chò vieát: “Cuoäc ñoùng ñinh Thaäp

Giaù naøy caøng hoaøn haûo, ta caøng ñöôïc keát hôïp

maät thieát vôùi Ñaáng chòu ñoùng ñinh Thaäp Giaù, ta

caøng tham gia caùch phong phuù hôn vaøo ñôøi soáng

Thieân Chuùa” (KW I 32-33).

Nöõ tu Theùreøse Beùneùdicte khoâng coøn ñöôïc

an toaøn taïi Echt nöõa; Doøng Caùt Minh Paâquier ôû

Thuïy Só ñaõ chaáp thuaän ñoùn tieáp chò. Nhöng

nhöõng vieäc thöông löôïng vôùi caùc vò höõu traùch

Hieäp Hoäi keùo daøi vaø ngaøy 2.8.1942, caûnh saùt

Gestapo baét giöõ ngöôøi vaø chò ruoät ngöôøi laø

Rose, sau ñoù hoï ñöa caû hai vaøo traïi Westerbork.

Nöõ tu Edith Stein ñaõ bò gieát baèng khí ñoäc taïi traïi

taäp trung Auschwitz ngaøy 9.8 naêm ñoù.

19. Cha Marie- Eugeøne de l'Enfant Jeùsus

(Henri- Grialou)

Henri Grialou queâ ôû Rouergue, sinh taïi

Gua ngaøy 2.12.1894 trong moät gia ñình ñaïo ñöùc.

247

Thaân sinh qua ñôøi khi em chöa ñaày 10 tuoåi – vaø

ngheøo khoå keùo ñeán. Ôn goïi linh muïc cuûa Henri

baét ñaàu ngay töø thuôû aáu thô. Laø hoïc sinh gioûi ôû

trung hoïc, ngöôøi thanh nieân naøy vaøo ñaïi chuûng

vieän taïi Rodez thaùng 10.1911. Cuõng vaøo thôøi

aáy, cuoäc gaëp gôõ vôùi Thaùnh Teâreâsa H.Ñ.G laø

moät “tieáng seùt aùi tình quyeát ñònh”.

Sau khi chòu chöùc linh muïc, Henri töø giaõ

gia ñình, ngaøy 24.2.1922, laø ngaøy thöù nhaát sau

leã môû tay, ñeå vaøo taäp vieän Doøng Caùt Minh ôû

Avon, nôi maø ngöôøi trôû thaønh cha Marie

Eugeøne de l'Enfant Jeùsus. Cha coù coâng nhieàu

trong vieäc lieân keát caùc Ñan Vieän Caùt Minh nöõ,

nhaát laø sau khi Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ XII, naêm

1948, boå nhieäm cha chöùc vuï kinh löôïc taát caû caùc

Doøng Caùt Minh ôû Phaùp. Baát chaáp moïi trôû ngaïi,

ngaøy 16.5.1955, cha thaønh laäp caùc Hieäp Hoäi

Doøng Caùt Minh nöõ, goùp phaàn lôïi ích cho caùc

Ñan Vieän, nhaát laø cho cuoäc canh taân theo Coâng

ñoàng. Cha Marie Eugeøne noùi: “Söï taêng tröôûng

248

vaø phaùt trieån cuûa cuoäc soáng döôùi theá naøy chæ

ñöôïc thöïc hieän nhôø ñöôïc lieân lyû thích nghi

thoâi”.

Laø Beà Treân tu vieän Petit- Castelet gaàn

Tarascon, roài Beà Treân ôû Agen, cha Marie-

Eugeøne khi vöøa môùi ñöôïc boå nhieäm laøm Beà

Treân ôû Monte-Carlo, thì naêm 1937, cha ñöôïc boå

nhieäm laøm coá vaán trung öông toaøn Doøng, cha

löu laïi Rome 18 naêm. Sau khi cha Beà Treân

Toång Quyeàn qua ñôøi, cha trôû thaønh toång ñaïi

dieän cuûa Doøng naêm 1954. Naêm sau, cha trôû veà

Phaùp vaø ba laàn ñöôïc baàu laøm giaùm tænh

Avignon- Aquitaine.

Nhöng vieäc quan troïng nhaát cuûa cha laø

saùng laäp tu hoäi Notre-Dame de Vie. Naêm 1929,

khi cha thaáy moät nhoùm caùc giaùo sö ñeán vôùi cha

taïi Petit- Castelet: laø nhöõng taâm hoàn chaân thaønh

saün saøng taän hieán döôùi moät hình thöùc chöa ñònh

daïng, khaùt khao hieåu bieát Thieân Chuùa caùch

soáng ñoäng. Vì theá, cha phaûi veà daïy taïi

249

Marseille, nhöõng lôùp ñaàu tieân veà nguyeän ngaém,

ñoù laø nguoàn goác kieät taùc cuûa cha: “Je veux voir

Dieu” (Toâi muoán thaáy Thieân Chuùa). Naêm 1932,

vôùi söï chuùc laønh cuûa Ñöùc Cha de Llobet, Toång

Giaùm Muïc Avignon, nhoùm naøy ñònh cö taïi

Veùnasque, nôi maø Ñöùc Meï Söï Soáng ñöôïc toân

kính töø theá kyû VII. Ngaøy 24.8.1937, tu hoäi ñöôïc

Saéc Leänh cuûa Toøa Thaùnh nhìn nhaän laø Huynh

Ñoaøn ñaëc bieät cuûa Doøng Ba Caùt Minh. Vôùi

nieàm tin töôûng tuyeät ñoái vaøo Thieân Chuùa, cha

Marie-Eugeøne theo ñuoåi söï nghieäp cuûa mình,

khieán cho 15 naêm sau, tu hoäi ñöôïc xaùc nhaän

caùch veû vang. Naêm 1947, khi Ñöùc Giaùo Hoaøng

Pioâ XII tuyeân boá Hieán Cheá “Provida Mater

Ecclesia”, ban cho caùc tu hoäi ñôøi ñöôïc hieän höõu

theo Giaùo Luaät. Vò saùng laäp vui möøng: “Vaâng,

ñoù laø ñieàu toâi tìm kieám”. Töø naêm 1948, tu hoäi

Notre-Dame de Vie ñöôïc pheâ chuaån trong soá

caùc tu hoäi ñaàu tieân. Ngaøy nay, ngoaøi nhaùnh nöõ

lan roäng treân taát caû caùc luïc ñòa, tu hoäi coøn coù

moät nhaùnh linh muïc vaø moät nhaùnh nam nöõa.

250

Naêm 1966, söùc löïc cuûa cha Marie-Eugeøne

baét ñaàu giaûm suùt vaø cuoái naêm aáy, beänh hoaïn

laøm ngöôøi suy suïp. Hôn bao giôø heát, cha ñöôïc

Chuùa Thaùnh Thaàn xaâm chieám vaø yù thöùc noãi

ngheøo naøn cuûa mình, cha noùi: “Chuùa Thaùnh

Thaàn quôû traùch toâi, töø 30 naêm nay”. Duø söùc

yeáu, cha vaãn laøm vieäc cho ñeán phuùt cuoái. Ngaøy

27.3.1967, vò tu só vó ñaïi naøy ñaõ böôùc vaøo Nhaø

Cha.

251

.V.

Thaàn Khí vaø Söï Soáng. Ba Ôn Goïi

hôøi gian gaàn ñaây, chuùng ta bò ñaùnh

ñoäng khi baøn veà ôn goïi – trong Doøng

Caùt Minh cuõng nhö trong caùc Hoäi Doøng – Haàu

nhö ngöôøi ta chæ nghó ñeán ôn goïi tu trì, ôn goïi

ñaëc bieät. Döôøng nhö ngöôøi ta ñaõ queân ñieàu kieän

hieän höõu cuûa chính ôn goïi aáy: hai neàn taûng thieát

yeáu cuûa noù. Ñoù laø hai ôn goïi khaùc caém chaët

trong Thaùnh Kinh: moät ôn goïi ñöôïc ban cho moïi

ngöôøi noùi chung; vaø ôn goïi kia cho taát caû caùc

Kitoâ höõu: Ôn goïi “taïo döïng” vaø ôn goïi Thaùnh

Taåy.

Gioáng nhö nhöõng voøng troøn ñoàng taâm, ba

ôn goïi hoïp thaønh moät toång theå höõu cô vaø baát

khaû phaân ly, luoân ñöôïc xeùt trong moät vieãn töôïng

Caùt Minh. Khoâng baøn rieâng reõ caùc ôn goïi naøy,

caùc thaùnh Doøng Caùt Minh ñaõ bieåu loä trong cuoäc

T

252

soáng cuõng nhö trong caùc vaên phaåm cuûa hoï, moät

yù thöùc saéc beùn veà ba bình dieän naøy. Thaùnh

Teâreâsa ñaõ nhaéc ñeán noù trong moät lôøi kinh:

Laïy Thieân Chuùa uy nghi, ñoäc nhaát, Toát

Laønh,

Con thuoäc veà Chuùa, Ñaáng ñaõ döïng neân con.

Thuoäc veà Chuùa, Ñaáng ñaõ cöùu chuoäc con,

Thuoäc veà Chuùa, Ñaáng ñaõ goïi con,

Chuùa muoán con theá naøo ñaây ? (PM 5)

Ngaøy thöù saùu cuûa vieäc taïo döïng, Thieân

Chuùa ñaõ cho con ngöôøi hieän höõu. Theo lôøi thaùnh

Toâma Aquin, ñoù laø “ôn goïi ñaàu tieân” cuûa con

ngöôøi. Noù laø neàn taûng cho ôn goïi Thaùnh Taåy maø

thaùnh Phaoloâ noùi vôùi chuùng ta: “Anh em ñaõ

ñöôïc keâu goïi ñeå chia seû cuøng moät nieàm hy

voïng” (Ep 4,4) laø: Maëc laáy Ñöùc Kitoâ, nhôø pheùp

Röûa maø ñöôïc thaùp nhaäp vaøo Ngaøi, “ñaõ cheát ñoái

vôùi toäi loãi, nhöng nay soáng cho Thieân Chuùa,

trong Ñöùc Kitoâ – Gieâsu” (Rm 6,11); ôn goïi thöù

253

ba, ôn goïi tu trì, chæ laø moät söï trieån nôû ôn goïi

Thaùnh Taåy thoâi.

1. Ôn goïi taïo döïng

Thieân Chuùa phaùn: “Ta haõy döïng neân con

ngöôøi gioáng hình aûnh vaø gioáng chuùng ta” (St

1,26). Lôøi saùng taïo cuõng laø moät ôn goïi cho con

ngöôøi Adam hieän höõu, con ngöôøi naøy mang nôi

mình taát caû vuõ truï vaø vöôït leân treân vuõ truï, vì con

ngöôøi laø nhaân vò coù trí khoân vaø yù chí, coù theå ñi

vaøo töông quan tình yeâu vaø ñoái thoaïi vôùi Ñaáng

taïo döïng neân mình. Xeùt rieâng, ngoaøi töông quan

vôùi Thieân Chuùa, con ngöôøi vaãn laø moät bí aån raéc

roái. Do ñoù, coù moät moái quan heä cô baûn, “töï

nhieân”, phaùt xuaát nhöõng boån phaän chính yeáu

ñoái vôùi con ngöôøi.

. Chaáp nhaän vaø tranh ñaáu. Hoaøn taát vieäc taïo

thaønh

Ta coù theå boái roái khi nhaän thaáy Thieân Chuùa

döïng neân theá giôùi vaø loaøi ngöôøi nhö hieän nay.

254

Thuôû ban sô, Ngaøi ñaõ thieát laäp taïo thaønh trong

moät traät töï haøi hoøa, trong ñoù moïi söï phaûi quy

höôùng veà Ngaøi, trung taâm ban söï soáng. “Thieân

Chuùa thaáy moïi söï Ngaøi ñaõ laøm ra thaät toát ñeïp”

(St 1,31). Nhöng toäi loãi cuûa con ngöôøi Adam,

voán laø toäi loãi cuûa toaøn theå nhaân loaïi qua khoâng

gian vaø thôøi gian, ñaõ vaø ñang caét ñöùt traät töï cuûa

Thieân Chuùa, gieo raéc ñau khoå vaø phaù hoaïi bôûi

thuø gheùt vaø ñoäc taøi. Vaäy, thöïc taïi cuûa theá giôùi

coù hai chieàu giaèng co. Bieân giôùi giöõa laønh vaø döõ

xuyeân qua noù, nhö vaãn ñi ngang qua chính loøng

chuùng ta. Tuy nhieân, Thieân Chuùa – Taïo Döïng

vaãn hieän dieän trong moïi söï duø chuùng bò söï döõ

laøm cho “ñoå vôõ”. Qua thöïc taïi gaây boái roái naøy,

Thieân Chuùa ñaët cho chuùng ta hai caâu hoûi: “Con

coù chaáp nhaän Ta khoâng ? Ta, laø Söï Thieän, laø

Tình Yeâu, baèng caùch chaáp nhaän taïo thaønh cuûa

Ta, thöïc teá, duø noù bò toån thöông vaø duø noù gaây

thöông tích cho con ? Con coù chaáp nhaän tham

gia vaøo söï nghieäp cuûa Ta baèng caùch phaán ñaáu

ñeán noãi hieán maïng soáng mình vì moät theá giôùi toát

255

ñeïp hôn, trong ñoù söï döõ ngaøy caøng bò coâng lyù vaø

tình thöông chieán thaéng, laøm toû roõ söï hieän dieän

cuûa Ta khoâng ?” Hai caâu hoûi naøy khoâng taùch rôøi

nhau, ñöôïc ngoû vôùi moãi moät ngöôøi trong chuùng

ta.

Söï chaáp nhaän vaø phaán ñaáu – khoâng phaûi laø

phaûn loaïn nhöng laø kieân trì tìm söï thieän vaø hoaøn

toaøn xaû thaân – lieân quan ñeán taát caû caùc bình

dieän cuûa thöïc teá trong ñoù thaùnh yù cuûa Thieân

Chuùa ñöôïc dieãn taû, nhö thaùnh Teâreâsa Avila ñaõ

quaûng dieãn raát taøi tình:

Laïy Chuùa laø söï khoân ngoan muoân thuôû,

Xin ban cho con cheát hoaëc soáng,

Xin ban cho con söùc khoeû hay beänh taät,

Chieán tranh hoaëc hoøa bình.

Con seõ thöa “Vaâng” ñoái vôùi moïi söï.

Xin ban cho con giaøu sang hay ngheøo khoå,

An uûi hoaëc buoàn phieàn,

256

Boùng toái hay aùnh saùng,

Vui hay buoàn,

Con vaãn phoù mình troïn veïn cho Chuùa. (PM

5)

Chaáp nhaän thöïc taïi cuûa theá giôùi, nhöõng

bieán coá cuûa cuoäc ñôøi, maø vaãn choáng laïi söï döõ:

chaáp nhaän vaø toân troïng tha nhaân trong tính ña

daïng cuûa hoï vaø yeâu thöông hoï ñeán noãi tha thöù

cho hoï, chaáp nhaän vôùi nhöõng taøi naêng cuøng giôùi

haïn cuûa mình, tính di truyeàn vaø hoaøn caûnh cuûa

mình, nhöõng öôùc muoán vaø yeáu ñuoái cuûa chuùng

ta, maø luoân luoân tìm caùch thaéng vöôït chính

mình: Hoøa bình vaø söï hieäp nhaát cuûa theá giôùi baét

ñaàu nôi moãi ngöôøi chuùng ta.

. Giôùi tính vaø khaû naêng sinh saûn

“Thieân Chuùa taïo döïng con ngöôøi coù nam

coù nöõ” (St 1,27). Chaáp nhaän chính mình cuõng coù

nghóa laø, ñoái vôùi ngöôøi ñaøn oâng vaø ñaøn baø, duø

baäc soáng theá naøo cuõng chaáp nhaän vaø coøn hôn

257

nöõa, ñaûm nhaän giôùi tính cuûa mình. Giôùi tính laø

moät aân hueä neàn taûng Thieân Chuùa ñaõ ban cho

ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, moät aân hueä naêng ñoäng,

ñaët daáu aán cuûa Ngaøi treân con ngöôøi chuùng ta.

Noù laø khaû naêng yeâu thöông vaø khaû naêng saùng

taïo. Theo loái noùi cuûa Olivier Cleùment, “tình yeâu

nôi chuùng ta laø chính sinh khí cuûa Chuùa Thaùnh

Thaàn”. Neáu tình yeâu naøy ñöôïc hoaøn taát bình

thöôøng trong söï keát hôïp giôùi tính giöõa ñaøn oâng

vaø ñaøn baø, giôùi tính cuõng ñaùnh daáu taát caû caùc

töông quan khaùc cuûa con ngöôøi, vaø caû ñeán töông

quan giöõa chuùng ta vôùi Thieân Chuùa nöõa.

Coù keát hoân hay khoâng, vaán ñeà laø soáng vôùi

taát caû khaû naêng cuûa nam tính hay nöõ tính cuûa

mình, ñuùng theo höôùng ta ñaõ töï do löïa choïn cho

ñôøi mình. Nôi ñaây, ñoâi khi phaûi phaùt trieån laâu

daøi vaø khoù khaên ñôøi soáng töông quan cuûa chuùng

ta; vaø nhöõng thaát baïi ñöôïc saùng suoát ñaûm nhaän

coù theå trôû thaønh nhöõng “giai ñoaïn aùnh saùng”.

Ñeå coù theå gaëp gôõ tha nhaân – vaø Tha Ngaõ laø

258

Thieân Chuùa – ta phaûi thöïc söï laø chính mình

hoaëc treân con ñöôøng trôû thaønh chính mình.

Thieân Chuùa chuùc laønh cho hoï vaø phaùn:

“Haõy sinh soâi naûy nôû cho nhieàu, cho ñaày maët

ñaát” (St 1,28). Vaø ñaây laø khía caïnh khaùc cuûa

giôùi tính: Khaû naêng saùng taïo; khaû naêng sinh saûn.

Söï keát hôïp giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ keát thuùc

bình thöôøng nôi con caùi. Nhöng moïi tình yeâu

thöïc söï, thuoäc baát cöù laõnh vöïc naøo, trong hoân

nhaân hoaëc ñoäc thaân, ñeàu phong nhieâu caû. Moïi

lieân heä lieân baûn vò chaân chính ñeàu coù moät khía

caïnh saùng taïo. Neáu chuùng ta ñoùn nhaän ngöôøi kia

nhö chính hoï, neáu chuùng ta laéng nghe hoï, thì

chuùng ta goùp phaàn xaây döïng hoï, laøm cho hoï trôû

thaønh con ngöôøi thaät cuûa hoï. Tö caùch laøm cha,

laøm meï thieâng lieâng laø moät thöïc taïi saâu xa ñöôïc

dieãn taû trong nhöõng töông quan cuï theå hoaëc

trong tình lieân ñôùi voâ hình vaø söï hieäp thoâng cuûa

moïi con ngöôøi. Bôûi nguoàn goác chung cuûa chuùng

ta laø Thieân Chuùa – Ñaáng Taïo Hoùa, Cha chuùng

259

ta treân trôøi - chuùng ta heát thaûy laø anh em vôùi

nhau, ngay caû treân bình dieän hoaøn toaøn “töï

nhieân”. Vaäy coù nhöõng lieân heä thöïc söï laø moät taùc

ñoäng töông quan, thöïc söï giöõa moïi thaønh phaàn

cuûa nhaân loaïi.

. Trôû thaønh vaø taêng tröôûng. Tröôûng thaønh nhaân

baûn

Thieân Chuùa phaùn baûo: “Haõy sinh soâi naåy

nôû…” (St 1,28). Moät ñaëc ñieåm khaùc cuûa vuõ truï

taïo thaønh phaûi ñöôïc chaáp nhaän nöõa laø: luaät trôû

thaønh vaø lôùn leân. Con ngöôøi – Adam ôû trong

moät cuoäc tieán hoùa laâu daøi, ñöôïc gôïi leân caùch

töôïng tröng trong tình thuaät veà taïo döïng. Thieân

Chuùa khoâng muoán chuùng ta sinh ra laø ñaõ hoaøn

chænh roài, nhöng muoán chuùng ta cuõng phaûi traûi

qua moät söï phaùt trieån baét ñaàu töø luùc chuùng ta

ñöôïc thuï thai ñeå keát thuùc luùc chuùng ta qua ñôøi,

luùc chuùng ta ñöôïc “bieán ñoåi” caùch nhieäm maàu

(1Cr 15,51). Söï trôû thaønh naøy coù nhöõng quy luaät

vaø nhöõng giai ñoaïn cuûa noù maø ta phaûi coâng

260

nhaän vaø toân troïng vôùi taát caû nhöõng traùch nhieäm

keøm theo ñoù, ñoái vôùi caù nhaân vaø moâi sinh cuûa

hoï: tuoåi thô vôùi nhu caàu baûo trôï vaø giaùo duïc,

tuoåi thieáu nieân vôùi vieäc tuaàn töï chinh phuïc vaø

ñoäc laäp, höôùng veà tuoåi tröôûng thaønh vaø cuoái

cuøng söï chaáp nhaän phaûi giaø ñi vaø cheát. Ñaõ

khoâng ñöôïc theå hieän theo moät nhòp ñeàu ñaën,

vieäc vöôït qua voâ soá “ngöôõng cöûa” cuûa taêng

tröôûng laïi thöôøng ñöôïc theå hieän qua nhöõng

khuûng hoaûng ít nhieàu döõ doäi, nhöõng khoù khaên

thöû thaùch phaûi ñöông ñaàu vaø ñaûm nhaän, nhöng

cuõng qua kinh nghieäm tình thöông vaø töø taâm

nöõa.

Muïc ñích cuûa söï tieán trieån naøy laø tröôûng

thaønh nhaân baûn, töùc laø söï hoaøn thaønh caù nhaân

chuùng ta. Duø nghòch lyù ñeán ñaâu, söï tröôûng thaønh

vaø hoaøn thaønh naøy, tröôùc heát khoâng ôû trong vieäc

khaúng ñònh nhöng laø sieâu thoaùt baûn thaân, khoâng

phaûi trong söï phaùt trieån taát caû khaû naêng cuûa

chuùng ta – ñieàu naøy thaät vieãn voâng – nhöng

261

trong phuïc vuï. Tuy nhieân, ñeå cho con ngöôøi coù

theå töø boû chính mình, tröôùc heát hoï phaûi bieát vaø

tin raèng mình ñöôïc Thieân Chuùa vaø anh em tieáp

ñoùn vaø chaáp nhaän. Ñeå coù ñòa vò trong theá giôùi

vaø xaây döïng baûn thaân, ñeå ít nhieàu thaønh töïu ñôøi

mình, moãi ngöôøi cuõng caàn keû khaùc nöõa. Nhaát laø

trong höôùng côûi môû vaø khích leä maø söï lieân ñôùi

coù traùch nhieäm cuûa chuùng ta phaûi ñöôïc theå hieän

ñoái vôùi anh chò em chuùng ta.

Trôû thaønh cuõng seõ laø tìm kieám moät söï haøi

hoøa luoân luoân gia taêng giöõa thaân xaùc, linh hoàn

vaø tinh thaàn hoïp thaønh moät toång theå höõu cô: ta

khoâng theå “caét noù ra thaønh maûnh” maø khoâng

thaát tín vôùi quan nieäm Thaùnh Kinh veà con

ngöôøi. Ta khoâng neân queân raèng hình aûnh cuûa

Thieân Chuùa nôi chuùng ta ghi daáu aán cuûa noù

khoâng nhöõng treân phaàn voâ hình cuûa con ngöôøi,

maø ngay caû trong “caùi höõu hình”, treân thaân xaùc

con ngöôøi nöõa. Thaân xaùc thaùnh thieän ñeán noãi

Ngoâi Lôøi cuûa Thieân Chuùa ñaõ maëc laáy moät thaân

262

xaùc nôi Ñöùc Maria. Chuùng ta phaûi ngaøy caøng yù

thöùc hôn veà thaân xaùc cuûa chuùng ta vaø ñeå cho

Thaàn Khí cuûa Thieân Chuùa thaám nhaäp noù, vì

thaân xaùc anh em laø “ñeàn thôø cuûa Chuùa Thaùnh

Thaàn” (1Cr 6,19). Caùi nhìn tích cöïc naøy veà thaân

xaùc khoâng mieãn cho ta vieäc khoå cheá, phaûi giuùp

chuùng ta laøm chuû ñöôïc noù. Thaùnh Jean

Climaque, ñaõ ñeå laïi cho chuùng ta moät baûn vaên

thaät tuyeät vôøi veà ñieåm naøy: “Keû ñaõ baét chi theå

cuûa mình tuøng phuïc linh hoàn, ngöôøi ñoù hoaøn

haûo. Ai ñaõ thaéng thaân xaùc cuûa mình ? Ngöôøi ñaõ

ñaäp vôõ con tim cuûa mình. Ai ñaõ ñaäp vôõ con tim

cuûa mình ? Ngöôøi ñaõ töø boû chính mình. Vì laøm

sao noù khoâng bò tan vôõ, keû ñaõ cheát ñoái vôùi yù

muoán cuûa mình ?”.

Tröôûng thaønh tình caûm cuõng raát quan troïng,

töùc laø quaân bình giöõa nhöõng öôùc muoán hoàn

nhieân vôùi caùch saép xeáp vaø chænh ñoán chuùng. Vì

ta coù theå söûa laïi caùc taät xaáu vaø ñieàu chænh ñam

meâ. Söï haøi hoøa trong caùc haønh ñoäng boäc phaùt

263

cuûa chuùng ta khoâng bao giôø xong moät laàn döùt

khoaùt ñaâu, nhöng phaûi lieân lyû ñieàu chænh laïi. Noù

töông öùng vôùi töï do noäi taâm vaø nhö vaäy laø vôùi

söï sieâu thoaùt cuûa moãi ngöôøi.

Söï tröôûng thaønh nhaân baûn cuõng ñöôïc bieåu

loä trongkhaû naêngï tieáp xuùc vôùi keû khaùc, vôùi ñôøi

soáng coäng ñoaøn. Ñôøi soáng coäng ñoaøn goùp phaàn

vaøo söï trieån nôû vaø töï do cuûa con ngöôøi maëc duø

ñoøi hoûi nôi hoï moät söï thích nghi vôùi nhoùm vaø

nhöõng söï töø boû vì ích lôïi cuûa nhoùm. Nhoùm chæ

tìm ñöôïc söï hieäp nhaát vaø vieân maõn cuûa mình

bao laâu moãi thaønh vieân cuûa nhoùm chaáp nhaän taát

caû caùc thaønh vieân khaùc trong caên tính rieâng vaø

söï khaùc bieät cuûa hoï. Ñieàu naøy chæ coù theå ñöôïc

khi moãi ngöôøi ngaøy caøng ra söùc taäp trung söùc

soáng cuûa mình maø tìm söï thoáng nhaát baûn thaân.

Söï thoáng nhaát caù nhaân naøy voán laø choùp ñænh cuûa

tröôûng thaønh nhaân baûn vaø laøm vöõng vaøng cho söï

hieäp nhaát saâu xa cuûa taát caû nhaân loaïi.

264

Tuy nhieân, ta khoâng theå choái caõi raèng, beân

trong nhoùm, luoân luoân coøn toàn taïi nhöõng caêng

thaúng. Nhöng nhöõng caêng thaúng naøy thieát yeáu

cho böôùc tieán höôùng veà tröôûng thaønh nhaân baûn

bôûi vì chuùng mang tính saùng taïo, vôùi ñieàu kieän

laø ñöôïc lieân lyû ñaûm nhaän vaø taùi laäp quaân bình.

Nhöõng caêng thaúng naøy cuõng coù theå giuùp daàn

daàn yù thöùc veà söï thaät caù nhaân cuûa mình, veà caùi

hay cuõng nhö caùi dôû. Khaùm phaù giôùi haïn, toäi loãi

cuûa mình, ñoàng thôøi cuõng khaùm phaù ñöôïc ôn

Chuùa vaø taùc ñoäng cuûa ôn Chuùa nöõa. “Söï thaät seõ

giaûi thoaùt anh em” (Ga 8,12).

. Lao ñoäng

Lao ñoäng cuõng thuoäc veà ôn goïi taïo döïng.

“Ñöùc Chuùa laø Thieân Chuùa ñaõ ñaët con ngöôøi vaøo

vöôøn Eden, ñeå caøy caáy vaø canh giöõ ñaát ñai” (St

2,15). Vaø khi phaïm toäi: “Ngöôi seõ phaûi cöïc

nhoïc môùi kieám ñöôïc mieáng aên töø ñaát maø ra…

Ngöôi seõ ñoå moà hoâi traùn môùi coù baùnh aên” (St

3,17; 19). Vaäy luaät cung veà lao ñoäng naøy (PC

265

13) lieân quan ñeán moïi ngöôøi. Luaät Doøng Caùt

Minh nhaán maïnh treân ñieàu ñoù vôùi nhöõng baûn

vaên maïnh meõ cuûa thaùnh Phaoloâ (RC 20). Thaùnh

Teâreâsa Avila ñöa con caùi ngöôøi vaøo cuøng moät

con ñöôøng aáy baèng caùch khích leä hoï kieám soáng

baèng nhöõng vieäc thuû coâng ñôn giaûn ñeå laøm cho

taâm trí ñöôïc thong dong maø caàu nguyeän (CT 9).

Hieán Phaùp Doøng nam Caùt Minh cuõng nhaán

maïnh treân “quy luaät vaø nghóa vuï lao ñoäng, toâng

ñoà, trí thöùc vaø tay chaân”, ñeå “möu sinh nhôø moät

vieäc laøm nghieâm tuùc nhöng khoâng lo laéng… vaø

hoaøn chænh coâng trình taïo döïng baèng caùch bieán

ñoåi söï vaät vaø xaõ hoäi” (CC 28). Nhôø möu sinh

nhö vaäy, tu só vaø nöõ ñan só hieäp thoâng soáng ñoäng

vôùi anh chò em mình treân toaøn theá giôùi vaø tìm

ñöôïc dòp soáng cuï theå lôøi khaán khoù ngheøo cuûa

mình. Ñaøng khaùc, luaät doøng caên daën “lao ñoäng

trong thinh laëng” (RC 20). Vaäy “taát caû coâng

vieäc cuûa chuùng ta phaûi thích hôïp vôùi thinh laëng”

(DC 70), ñeå cho caùc Ñan Vieän vaø tu vieän cuûa

266

chuùng ta thöïc söï laø nhöõng ngoâi nhaø cuûa tónh

laëng.

Nhöõng ngöôøi chieâm nieäm bao giôø cuõng yeâu

quyù lao ñoäng. Thaùnh Teâreâsa Avila khaúng ñònh:

“Chuùa ñaõ ban cho toâi moät ôn cao troïng ôû ñieàu

naøy: toâi öa thích laø ngöôøi ñaàu tieân baét tay vaøo

vieäc”(LF 19). Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù tích cöïc

tham gia vieäc xaây caát Ñan Vieän Grenade vaø tu

vieän Seùgovie. Thaùnh Teâreâsa Lisieux moät hoâm

traùch moät taäp sinh ueå oaûi nhö sau: “Ngöôøi ta coù

laøm vieäc nhö theá khi phaûi nuoâi con thô khoâng

?”, nhaéc laïi hieäu naêng toâng ñoà cuûa hình thöùc xaû

thaân naøy laø lao ñoäng.

Luaät Doøng cuõng nhaán maïnh treân giaù trò

thieâng lieâng cuûa lao ñoäng: “Sao cho ma quyû

nhìn thaáy anh em luoân luoân baän vieäc…”, vì nhaøn

roãi, sinh ra laém mô moäng, laø con ñöôøng keû caùm

doã öa thích söû duïng ñeå leûn vaøo linh hoàn. Vaäy

lao ñoäng laø moät phöông theá raát toát ñeå choáng laïi

caùm doã. Trong Doøng Caùt Minh, ñoäng cô chính

267

yeáu cuûa moïi coâng vieäc laø ñöùc vaâng lôøi. Thaùnh

Gioan Thaùnh Giaù khaúng ñònh maïnh meõ ñieàu aáy:

“Hoaït ñoäng cuûa moät tu só khoâng thuoäc veà ngöôøi

aáy, nhöng thuoäc veà ñöùc vaâng phuïc; vaø neáu hoï

khoâng ñöa ngöôøi ñieàu aáy veà söï höôùng daãn cuûa

ñöùc vaâng phuïc, ngöôøi ta seõ ñoøi chuùng, xem

chuùng nhö ñaõ maát roài” (PRE). Nhöng ñaây laø

moät söï vaâng phuïc coù traùch nhieäm chöù khoâng

phaûi thöøa haønh leänh ñaõ nhaän ñöôïc. Moãi ngöôøi

ñöôïc töï do coù saùng kieán vaø saùng taïo maø mình coù

khaû naêng ñaûm nhaän. Tu só coù boån phaän laøm vieäc

chuyeân caàn, nghieâm tuùc, nhö moät ngöôøi laøm

coâng. Nhöng, ngaøy nay vieäc möu sinh coù theå trôû

neân xaâm laán, ñaâu ñaâu cuõng coá kieám soáng, hôn

bao giôø heát, phaûi thaän troïng traùnh moïi lo laéng

quaù ñaùng. Nhö thaùnh Teâreâsa Avila noùi: “Chò em

cung caáp cho nhu caàu cuûa mình laø phaûi leõ,

nhöng taâm hoàn phaûi bình an” (CP 34). Vôùi kyû

luaät buoäc phaûi theo moät coâng vieäc lieân tuïc vaø

ñeàu ñaën, ñuùng giôø giaác, haõm deïp söï dao ñoäng laø

moät khoå cheá raát toát, thuaän lôïi cho vieäc töø boû

268

mình vôùi nhöõng kích thích khoâng ñöôïc kieåm

soaùt, cuõng nhö söï döûng döng ñoái vôùi ñieàu vöøa yù

hoaëc baát maõn maø mình caûm nhaän. Luùc ñoù, lao

ñoäng cuõng trôû thaønh moät phöông tieän maø ngoaøi

noù ra, khoâng coù tieán trieån thieâng lieâng.

2. Ôn goïi Thaùnh Taåy

Ôn goïi naøy vaø nhöõng ñoøi hoûi cuûa noù cuõng

ñöôïc thaùnh Phaoloâ nhaéc ñeán roõ raøng trong thö

gôûi giaùo ñoaøn Epheso: “Haõy soáng cho xöùng vôùi

ôn keâu goïi maø Thieân Chuùa ñaõ ban cho anh em…

Anh em ñaõ ñöôïc keâu goïi ñeå chia seû cuøng moät

nieàm hy voïng… Soáng theo söï thaät vaø trong tình

baùc aùi, chuùng ta lôùn leân veà moïi phöông dieän,

vöôn leân tôùi Ñöùc Kitoâ vì Ngöôøi laø Ñaàu” (Ep

4,14-15). Ôn goïi Thaùnh Taåy môøi goïi chuùng ta

tham gia vaøo maàu nhieäm Ñöùc Kitoâ höôùng veà

maàu nhieäm Thieân Chuùa Ba Ngoâi vaø khai môû

cho chuùng ta maàu nhieäm naøy. Pheùp Thaùnh Taåy,

“cuoäc taùi sinh bôûi nöôùc vaø Thaàn Khí” (Ga 3,5),

269

thaùp nhaäp chuùng ta vaøo Ñöùc Kitoâ chòu ñoùng

ñinh Thaäp Giaù vaø Phuïc Sinh vaø cho chuùng ta

thoâng phaàn vaøo ñôøi soáng cuûa Ngaøi. “Chòu pheùp

Thaùnh taåy töùc laø daán thaân cho Thieân Chuùa vôùi

moät löông taâm ngay laønh, vaø nhö vaäy, ñöôïc

tham gia vaøo cuoäc Phuïc Sinh cuûa Ñöùc Kitoâ” (Pr

3, 21- 22).

Laø Kitoâ höõu, töùc laø ôû “trong Ñöùc Kitoâ” moät

caùch bí nhieäm, ñaõ “maëc laáy Ñöùc Kitoâ” (Gl

3,27), töùc laø thaám nhieãm Ngaøi trong taát caû höõu

theå chuùng ta. Bôûi pheùp Thaùnh taåy, chuùng ta ñaõ

trôû thaønh “chính Ñöùc Kitoâ”, theo töø ngöõ taùo baïo

cuûa thaùnh Augustin khi ñaët nhöõng lôøi naøy trong

mieäng Ñöùc Kitoâ: “Ta thaùnh hoùa chuùng nhö Ta,

nhö chính baûn thaân Ta, bôûi vì nôi Ta, chuùng

cuõng laø Ta”. Söï tieán trieån höôùng veà cuoäc bieán

ñoåi tình yeâu, trong ñoù Ñöùc Kitoâ trong toâi trôû neân

toâi hôn chính baûn thaân toâi nöõa, ñöôïc theå hieän

döôùi taùc ñoäng cuûa Thaàn Khí vaø chính Ñöùc Kitoâ

laø Con Ñöôøng soáng ñoäng cuûa chuùng ta (Ga

270

14,6). Coù veû ñaày nghòch lyù, thaäm chí maâu thuaãn

nöõa, “Con Ñöôøng” naøy vöôït quaù trí khoân lyù söï

cuûa chuùng ta vaø beû gaõy nhöõng suy luaän cuûa

chuùng ta, vì moãi lôøi noùi, moãi haønh ñoäng cuûa Ñöùc

Gieâsu –Kitoâ ñeàu höôùng veà coõi voâ bieân. Chính

Tin Möøng vaïch laïi cho chuùng ta con ñöôøng

“theo goùt Ñöùc Kitoâ” (RC p. 19), vaø maëc khaûi

cho chuùng ta nhöõng thaùi ñoä cô baûn cuûa ngöôøi

thuï taåy.

. “Con caùi Thieân Chuùa” (Ga 1,12)

Neáu trong Cöïu Öôùc, Giaveâ ñaõ ñöôïc xem

nhö Cha cuûa Israel, ñaây chöa phaûi laø moät tình

phuï töû phoå quaùt. Chính Chuùa Gieâsu, Con Moät

(Ga 3,13) yeâu daáu (Mc 1,11), maëc khaûi cho

chuùng ta Chuùa Cha ñaày tình thöông vaø laân tuaát,

Cha heát thaûy moïi ngöôøi, vaø “nhöõng ai ñoùn nhaän

Ngoâi Lôøi laø aùnh saùng thaät… thì Ngöôøi cho hoï

quyeàn trôû neân con Thieân Chuùa” (Ga 1,9-12), töùc

laø bieán ñoåi thaønh Thieân Chuùa, nhö thaùnh Gioan

Thaùnh Giaù khaúng ñònh (MC II,3). Coù cuøng moät

271

Cha, taát caû moïi ngöôøi ñeàu laø anh em vôùi nhau.

Vaø Ñöùc Gieâsu, Tröôûng Töû, chia seû vôùi hoï di saûn

cuûa Ngaøi, saâu xa ñeán noãi Thaàn Khí linh höùng

cho hoï goïi nhö Ñöùc Kitoâ goïi Thieân Chuùa baèng

teân aâu yeám laø “Abba” (Rm 8,15), töùc laø “Cha”

- vaø nhö treû nhoû (Mt 19,14). Chuùng ta phaûi ñoùn

nhaän Nöôùc Trôøi caùch ñôn sô, vì Thieân Chuùa

maëc khaûi Nöôùc Trôøi cho nhöõng keû beù moïn (Lc

10,21). Thaùnh Teâreâsa Lisieux nhaéc laïi vaø giaûi

thích cho thôøi ñaïi chuùng ta giaùo huaán naøy cuûa

Tin Möøng: “Giöõ mình beù nhoû, töùc laø nhìn nhaän

söï hö voâ cuûa mình, chôø ñôïi moïi söï nôi Thieân

Chuùa… Khoâng lo laéng veà ñieàu gì caû… Töùc laø

khoâng gaùn cho mình nhöõng nhaân ñöùc mình thöïc

haønh, khoâng ngaõ loøng veà loãi laàm cuûa mình …”

(DE 6,8.8). Vaán ñeà laø, qua moïi söï, phoù mình

cho tình yeâu voâ bieân cuûa Cha treân trôøi.

. Ñöôïc Thaàn Khí höôùng daãn (Rm 8,14)

Ñöôïc thuï thai bôûi pheùp Ñöùc Chuùa Thaùnh

Thaàn, Chuùa Gieâsu ñeå cho Ngaøi höôùng daãn suoát

272

caû cuoäc ñôøi traàn theá cuûa mình. Cuõng vaäy, ngöôøi

thuï taåy phaûi lieân lyû laéng nghe Thaàn Khí hieän

dieän trong loøng mình: “Neáu chuùng ta soáng nhôø

Thaàn Khí, thì cuõng haõy nhôø Thaàn Khí maø tieán

böôùc” (Gl 5,25) ñeå coù theå ñöôïc bieán ñoåi theo

hình aûnh Ñöùc Kitoâ. Chính söï trung thaønh vôùi

Chuùa Thaùnh Thaàn seõ giuùp chuùng ta trôû neân moân

ñeä thöïc söï, böôùc theo Chuùa Gieâsu chòu ñoùng

ñinh Thaäp Giaù – Phuïc Sinh vôùi quyeát taâm maø

thaùnh Teâreâsa Avila ñaõ coá yù nhaán maïnh: “Ñeå ñi

vaøo con ñöôøng nguyeän ngaém, ñieàu thöïc söï quan

troïng baäc nhaát laø coù moät quyeát taâm tuyeät ñoái,

khoâng gì lay chuyeån ñöôïc, khoâng döøng laïi cho

ñeán khi ñaït ñeán nguoàn maïch” (CP XXI).

. “Haõy hoïc vôùi toâi” (Mt 11,29)

“… vì toâi coù loøng hieàn haäu vaø khieâm

nhöôïng”. Thaùi ñoä khieâm toán hieàn haäu naøy laø

ñieàu duy nhaát Chuùa Gieâsu yeâu caàu chuùng ta baét

chöôùc nôi Ngaøi. Taát caû ñôøi soáng thieâng lieâng

chaân chính ñeàu ñaët neàn taûng treân ñöùc khieâm

273

nhöôïng. Theo thaùnh Teâreâsa Avila, khieâm

nhöôïng laø “böôùc ñi trong söï thaät” (LD 6,X). Vaø

ñoái vôùi thaùnh Teâreâsa Lisieux, söï thaùnh thieän

khoâng laø gì khaùc hôn, moät “thaùi ñoä taâm hoàn laøm

cho ta neân khieâm toán, beù nhoû trong voøng tay

Thieân Chuùa, yù thöùc veà noãi yeáu ñuoái cuûa chuùng

ta vaø tin töôûng taùo baïo vaøo loøng nhaân töø cuûa

Thieân Chuùa laø Cha” (NV 3, 8.5). Vaán ñeà khoâng

phaûi laø duøng yù chí maø chinh phuïc baát cöù ñieàu gì,

vì “nhaân ñöùc laø keát hôïp yù thöùc noãi yeáu heøn cuûa

con ngöôøi vôùi quyeàn naêng Thieân Chuùa”, nhö

thaùnh hieån tu Maxime noùi: “Keû thöïc söï khieâm

nhöôïng tìm caùch höôùng veà Thieân Chuùa chöù

khoâng phaûi veà baûn thaân, khoâng ñeå yù vaø queân

mình ñi”.

. Anh em haõy ôû laïi trong tình thöông cuûa Thaày

(Ga 15,9)

Trong giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâsu, chính

tình yeâu chieám vò trí trung taâm. Hai giôùi raên ñaõ

ñöôïc ban trong Cöïu Öôùc: “Haõy yeâu meán Ñöùc

274

Chuùa, Thieân Chuùa cuûa anh em, heát loøng heát daï,

heát söùc anh em” (Ñnl 6,5), vaø ngöôi phaûi yeâu

ngöôøi thaân caän nhö chính mình (Lv 19,18).

Chuùa Gieâsu ñaõ nhaéc laïi hai giôùi raên naøy (Mc

12,30-31), ñöa chuùng ñaït ñeán nhöõng ñænh cao

môùi meû. Khoâng bao giôø Ngaøi taùch rôøi hai tình

yeâu naøy. Thieân Chuùa ñaõ yeâu chuùng ta tröôùc,

ñeán noãi ban cho chuùng ta Con Moät cuûa Ngaøi,

Chieân Thieân Chuùa chòu saùt teá vì toäi loãi chuùng ta

(1 Ga 4,10). Tình yeâu naøy vöôït quaù moïi giôùi

haïn, ñoøi hoûi chuùng ta ñaùp traû; nhìn nhaän, tin vaø

ñoùn nhaän tình yeâu aáy. Vì Thieân Chuùa yeâu

thöông chuùng ta döôøng aáy neân chuùng ta phaûi

yeâu thöông anh em mình. Yeâu thöông hoï nhö

chính mình. Ñieàu naøy aùm chæ moät tình thöông

laønh maïnh ñoái vôùi baûn thaân, khoâng dính líu gì

vôùi tính ích kyû caû, nhöng laø bieát ñôn sô chaáp

nhaän nhöõng giôùi haïn, yeáu ñuoái, thaønh coâng vaø

nieàm vui cuûa mình. Nhöng tröôùc khi töø giaõ caùc

toâng ñoà, Chuùa Gieâsu coøn toû ra ñoøi hoûi hôn nöõa:

“Anh em haõy yeâu thöông nhau nhö Thaày ñaõ yeâu

275

thöông anh em” (Ga 13,34). Yeâu thöông caû ñòch

thuø nöõa, ñi ñeán cuøng söï tha thöù, khoâng bao giôø

thoûa hieäp vôùi thaùi ñoä giaän gheùt vaø baùo thuø coù

theå noåi leân nôi chuùng ta, hoa quaû cay ñaéng cuûa

baûn naêng chöa ñöôïc Phuùc AÂm hoùa. Yeâu thöông

anh em ñeán noãi hieán maïng soáng mình. Vaø ñieàu

tuyeät dieäu nhaát cuûa tình yeâu laø Ñöùc Kitoâ seõ quy

tuï taát caû chuùng ta nôi Ngaøi ñeå loâi cuoán chuùng ta

ñeán nôi thaúm saâu cuûa ñôøi soáng Ba Ngoâi: “Con ôû

trong hoï vaø Cha ôû trong Con, ñeå hoï hoaøn toaøn

neân moät” (Ga 17,23)

. “Phuùc cho anh em…” (Mt 5,3-12)

Baøi hoan ca maø chuùng ta goïi laø “Caùc moái

phuùc thaät” xem ra coù theå gaây luùng tuùng vì quaù

nghòch lyù. Tuy nhieân, ñoù laø Hieán Chöông cô baûn

cuûa Kitoâ giaùo. Chuùa Gieâsu ñaõ noùi tröôùc khi chòu

naïn: “Ñeå nieàm vui cuûa anh em ñöôïc neân troïn

veïn” (Ga 15,11). Nhöng nieàm vui naøo ?

Nieàm vui cuûa söï ngheøo khoù khoâng naém giöõ

cuûa caûi vaät chaát, hoaëc söï hieåu bieát, caû ñeán

276

nhöõng hoàng aân cuûa Thieân Chuùa nöõa, söï ngheøo

khoù sieâu thoaùt ñoái vôùi moïi söï nhaát laø ñoái vôùi

baûn thaân, laøm cho chuùng ta ñöôïc töï do vaø troáng

roãng ñeå hoaøn toaøn quan taâm ñeán Thieân Chuùa vaø

tha nhaân.

Nieàm vui cuûa söï hieàn laønh töø choái moïi baïo

löïc vaø khoâng bao giôø laáy oaùn traû oaùn. Söï hieàn

laønh naøy laø hoa quaû cuûa söï töø boû chính mình vaø

söùc maïnh cuûa loøng meán.

Nieàm vui cuûa nhöõng keû saàu khoå bôûi vì loøng

hoï traøn ngaäp hoái haän, bieát ôn tröôùc nhöõng coâng

trình kyø dieäu cuûa Thieân Chuùa hoaëc thoâng caûm

ñoái vôùi noãi ñau cuûa tha nhaân. nieàm vui cuûa

nhöõng keû ñau ñôùn trong thaân xaùc hoaëc taâm hoàn,

hoøa nöôùc maét cuûa mình vôùi nöôùc maét cuûa Ñöùc

Kitoâ.

Nieàm vui cuûa nhöõng keû ñoùi khaùt söï coâng

chính, töùc laø söï trong traéng vaø thaùnh thieän, tìm

kieám Nöôùc Trôøi vôùi taát caû nieàm caäy troâng cuûa

277

hoï. Nieàm vui cuûa nhöõng keû khoâng ngöøng ñaáu

tranh cho quyeàn lôïi ngöôøi ngheøo.

Nieàm vui cuûa nhöõng keû bieát thöông xoùt,

nhöõng keû khoâng phaùn ñoaùn, thöù tha moïi xuùc

phaïm, moïi söï döõ, vaø aâu yeám cuùi mình treân

thöông tích cuûa nhöõng keû gaây toån thöông cho

mình.

Nieàm vui cuûa nhöõng keû coù quaû tim trong

saïch, moät quaû tim ñôn sô, chaân thaät trôû neân tình

yeâu bôûi vì ñaõ khoâng quay nhìn mình; moät quaû

tim trong saïch chieáu toûa Ñöùc Kitoâ ñaõ xaâm

chieám noù troïn veïn, ñeå cho aùnh saùng cuûa Ngaøi

toûa lan treân loaøi ngöôøi.

Nieàm vui cuûa nhöõng keû ñaõ thieát laäp bình an

nôi mình vaø tìm caùch truyeàn ñaït cho ngöôøi khaùc.

Ñöôïc hoøa giaûi vôùi chính mình, hoï trôû neân ngöôøi

giaûi hoøa, luoân luoân laéng nghe Thaàn Khí, Ñaáng

khoâng heà dung thöù moät söï chia reõ naøo.

Nieàm vui cuûa nhöõng keû bò baùch haïi vì coâng

lyù, vì trung thaønh vôùi Ñöùc Kitoâ, hoï chaáp nhaän

278

trôû neân daáu chæ söï choáng ñoái vaø laø ñoái töôïng cuûa

söï cheâ bai bôûi vì hoï tìm caùch huûy dieät haän thuø vì

yeâu thöông, thaéng söï döõ baèng söï thieän, mang

Tin Möøng ñeán cho ngöôøi ngheøo. Phuùc cho hoï vì

Thieân Chuùa nhôù ñeán hoï trong vöông quoác cuûa

Ngaøi.

. “Anh em ñöøng lo laéng” (Mt 5,25-34)

Thieân Chuùa laø Cha chuùng ta bieát chuùng ta

caàn gì vaø Ngaøi yeâu thöông chuùng ta. Tuy nhieân,

traïng thaùi baát an cuûa moâi tröôøng thöôøng gaây neân

nôi chuùng ta lo laéng veà ngaøy mai: nhöõng khoù

khaên vaät chaát vaø thieâng lieâng. Thieáu ôn goïi –

vaø naøy ñaây, chuùng ta bò xaâu xeù bôûi thöù “voâ thaàn

veà lo laéng”, nhö moät nhaø tu ñöùc Thuïy Só noùi raát

ñuùng. Tuy nhieân, loøng meán phaûi xua ñi moïi lo

sôï vaø cho ta moät nieàm tin töôûng baát khuaát vaøo

Ñaáng coù theå laøm moïi söï. Vaø Chuùa Gieâsu nhaéc

laïi vôùi chuùng ta: “Sao nhaùt theá, hôõi nhöõng ngöôøi

keùm loøng tin” (Mt 8,26). Vì, döôùi böùc maøn cuûa

toái taêm cuõng nhö döôùi böùc maøn cuûa aùnh saùng,

279

chính Ngaøi ñeán vôùi chuùng ta, ñeå thöû thaùch hoaëc

laøm cho ñöùc tin cuûa chuùng ta theâm vöõng maïnh.

. “Phaûi töø boû mình vaø vaùc Thaäp Giaù mình

…” (Mc 8,34)

Chuùa Gieâsu ñaët hai ñieàu kieän naøy cho keû

muoán theo Ngaøi. Töø boû chính mình nghóa laø gì ?

Neáu khoâng phaûi laø maát maïng soáng mình ñeå tìm

laïi ñöôïc noù, vaø töùc laø yeâu thöông. Thaùnh Teâreâsa

H.Ñ.G. ñaõ noùi vôùi chuùng ta ñieàu naøy: “Yeâu laø

cho heát, vaø cho caû chính mình”. Cho chính

mình, khoâng phaûi baèng caùch soi göông maø moãi

ngöôøi trong chuùng ta ñeàu mang nôi thaâm taâm,

nhöng caùch ñôn sô, khoâng quay nhìn mình. Luùc

ñoù, Thieân Chuùa, moät ngaøy naøo ñoù, coù theå ñaäp

vôõ chieác göông aáy, ñeå chuùng ta queân mình ñi.

Töø boû chính mình cuõng laø daàn daàn hoïc bieát töï

chuû, nhaát laø Chuùa Thaùnh Thaàn laøm ñieàu naøy nôi

chuùng ta.

Vaùc Thaäp Giaù, töùc laø meán yeâu tuaân phuïc yù

Chuùa, nhö ñöôïc dieãn taû qua nhöõng bieán coá,

280

nhöõng khoù khaên vaø ñau khoå trong ñôøi soáng, taát

caû nhöõng boùng toái naøy ñöôïc döï ñònh cho con

ñöôøng cuûa chuùng ta. YÙ nghóa saâu xa cuûa nhöõng

boùng toái naøy laø chuùng ta daàn daàn côûi môû ñoái vôùi

aùnh saùng cuûa Thieân Chuùa vöôït leân treân moïi söï

hieåu bieát. Ñöôïc chaáp nhaän, Thaäp Giaù naøy luoân

mang tính cöùu ñoä, tham döï vaøo cuoäc töû naïn cuûa

Ñöùc Kitoâ.

. Cheát vaø Phuïc Sinh vôùi Ñöùc Kitoâ

“Khi chuùng ta ñöôïc dìm vaøo nöôùc thanh

taåy, ñeå thuoäc veà Ñöùc Kitoâ – Gieâsu, laø chuùng ta

ñöôïc dìm vaøo trong caùi cheát cuûa Ngöôøi” (Rm

6,3). Cuøng ñöôïc mai taùng vôùi Ngöôøi, chuùng ta

cuøng ñöôïc Phuïc Sinh vôùi Ngöôøi, ñeå Ñöùc Kitoâ

trôû thaønh söï soáng cuûa chuùng ta, töø nay cuøng vôùi

Ngaøi aån giaáu nôi Thieân Chuùa (Cl 3,3). Nhö vaäy,

nhôø pheùp Thaùnh Taåy, maàu nhieäm maø ñoái vôùi

baûn thaân chuùng ta, seõ toû baøy taát caû söï vieân maõn

cuûa Thieân Chuùa. Vaø cuoäc Phuïc Sinh khoâng phaûi

cho ngaøy mai, nhöng cho hoâm nay, bao laâu

281

chuùng ta chaáp nhaän boå tuùc trong thaân xaùc chuùng

ta nhöõng gì coøn thieáu cho nhöõng thöû thaùch cuûa

Ñaáng Cöùu Theá. Vì tình yeâu haûi haø cuûa Thieân

Chuùa ñoái vôùi chuùng ta, Ngaøi ñaõ cho chuùng ta ôû

treân trôøi cuøng vôùi Ñöùc Kitoâ- Gieâsu roài, vì chuùng

ta ñöôïc nieâm aán Thaùnh Linh, ñeå ca tuïng vinh

quang Thieân Chuùa.

3. Ôn goïi tu trì vaø ôn goïi Caùt Minh

A/ Neàn taûng cuûa moïi ñôøi tu

Ôn goïi tu trì thaùp nhaäp vaøo ôn keâu goïi moïi

ngöôøi neân thaùnh. “Vaäy anh em haõy neân hoaøn

thieän, nhö Cha anh em treân trôøi laø Ñaáng hoaøn

thieän” (Mt 5,48). Vaên maïch lôøi naøy cuûa Chuùa

Gieâsu chöùng toû ñaëc bieät ñaây laø söï hoaøn haûo cuûa

loøng meán. Kính meán Thieân Chuùa, yeâu thöông

moïi ngöôøi, baïn laãn thuø, theo caùch chính Thieân

Chuùa yeâu chuùng ta. Vaäy con ngöôøi phaûi daàn daàn

ñöôïc bieán ñoåi theo hình aûnh Ñöùc Kitoâ, vì vaán ñeà

khoâng phaûi laø trôû thaønh “moät söï hoaøn haûo”,

282

nhöng laø trôû neân gioáng Chuùa. Con ñöôøng seõ laø

con ñöôøng caùc nhaân ñöùc ñoái thaàn: Phöông tieän

duy nhaát ñeå “ñuïng ñeán” Thieân Chuùa trong

chính thöïc taïi cuûa Ngaøi; caùc nhaân ñöùc naøy coù

nhieäm vuï “taùch rôøi nhöõng gì linh hoàn khoâng

phaûi laø Ngaøi” (NO II 22). Vôùi lôøi leõ cuûa thaùnh

Phaoloâ, luaät Doøng Caùt Minh khuyeân neân maëc

laáy caùc nhaân ñöùc aáy nhö moät aùo giaùp ñeå chieán

ñaáu thieâng lieâng: Maëc laáy aùo giaùp cuûa söï coâng

chính ñeå thaám nhuaàn loøng meán Chuùa yeâu ngöôøi,

trong moïi söï, laáy khieân thuaãn ñöùc tin ñeå ñaåy lui

nhöõng söï taán coâng cuûa ma quyû vaø ñoäi muõ chieán

caäy troâng, ñeå chæ chôø ñôïi ôn cöùu ñoä nôi Ñaáng

Cöùu Theá maø thoâi.

. Moät lôøi môøi goïi caù vò

“Ngöôøi leân nuùi vaø goïi ñeán vôùi Ngöôøi

nhöõng keû Ngöôøi muoán” (Mc 3,13). “Khoâng phaûi

anh em ñaõ choïn Thaày, nhöng chính Thaày ñaõ

choïn anh em” (Ga 15,16). ÔÛ khôûi ñieåm moät

cuoäc daán thaân vaøo ñôøi tu, ñeàu coù moät lôøi môøi

283

goïi nhöng khoâng cuûa Chuùa; duø lôøi môøi goïi naøy

ñeán trong moät aùnh saùng choùi chan ñoät ngoät hoaëc

ôû cuoái moät cuoäc chín muoài chaäm raõi, noù vaãn laø

moät xaùc tín noäi taâm maïnh meõ vaø saâu saéc.

Nhöng Thieân Chuùa luoân luoân toân troïng töï do

cuûa con ngöôøi vaø ñeå hoï quyeát ñònh theo hay

khoâng. Lôøi ñaùp traû cuûa hoï phaûi laø moät söï töï do

löïa choïn vaø tieáng “Amen” cuûa hoï phaûi ñöôïc noùi

leân trong Ñöùc Kitoâ – Gieâsu. Nôi Ngaøi, chæ “coù”

maø thoâi (2Cr 1,20). Ôn goïi vaøo Doøng Caùt Minh

ñöôïc ñaùnh daáu bôûi öôùc muoán tuyeät ñoái trong hy

sinh vaø töø boû – theo nghóa naøy “Taát caû vaø khoâng

gì caû” maø Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù noùi ñeán – vaø

bôûi öa thích caàu nguyeän noäi taâm vaø khaùt voïng

toâng ñoà phoå quaùt, ñaët cô sôû treân söï hieäp thoâng

cuûa moïi ngöôøi trong Nhieäm Theå Ñöùc Kitoâ.

Cuõng caàn moät soá ñöùc tính nhaân baûn nöõa, nhaát laø

söùc khoeû, löông tri, trí thoâng minh vaø loøng ngay

thaúng. Nhöng yù thöùc raèng mình ñöôïc goïi khoâng

ñuû. Ôn goïi naøy coøn phaûi ñöôïc Doøng hoaëc tu hoäi

284

lieân heä xaùc nhaän. vaäy laø phaûi coù “tieáng goïi” cuûa

Giaùo Hoäi nöõa.

. Thaùnh hieán böôùc theo Ñöùc Kitoâ

Lôøi môøi goïi vaøo ñôøi tu bao goàm moät söï

“daønh rieâng” cho Thieân Chuùa, moät cuoäc thaùnh

hieán ñaëc bieät dieãn taû cuoäc thaùnh hieán Thaùnh

Taåy vôùi moät söï sung maõn gia taêng maø Chuùa

Gieâsu ñaõ noùi ñeán: “Xin Cha laáy söï thaät maø

thaùnh hieán hoï… Vì hoï, con xin thaùnh hieán chính

mình con, ñeå nhôø söï thaät, hoï cuõng ñöôïc thaùnh

hieán” (Ga 17,17-19). Cuoäc thaùnh hieán loâi cuoán

taát caû höõu theå, taát caû haønh ñoäng cuûa chuùng ta vaø

chuaån bò ñeå chuùng ta ñöôïc keát hôïp vôùi Thieân

Chuùa. Vaø keát hôïp chuùng ta caùch ñaëc bieät hôn

vôùi maàu nhieäm Giaùo Hoäi, vì noù laø “vöôït qua”

ngaøy caøng saâu xa trong Ñöùc Kitoâ toaøn dieän. Töø

khôûi thuûy cuûa Giaùo Hoäi, ñaõ coù nhöõng ngöôøi

nam, ngöôøi nöõ ñaõ muoán, nhôø thöïc haønh nhöõng

lôøi khuyeân Phuùc AÂm maø thong dong hôn ñeå

böôùc theo Ñöùc Kitoâ khieát tònh, khoù ngheøo, vaâng

285

phuïc ñeán cheát, vaø baét chöôùc Ngaøi caùch trung

thaønh hôn. (PC 1). Ñuùng laø nhöõng lôøi khuyeân

naøy lieân quan ñeán moïi Kitoâ höõu. Nhöng tu só

cam keát thöïc thi nhöõng lôøi khuyeân aáy caùch tuyeät

ñoái hôn baèng caùch töï buoäc mình qua caùc lôøi

khaán khoù ngheøo, khieát tònh vaø vaâng phuïc. Vaán

ñeà laø nhìn nhaän trong moïi bieán coá, moïi hoaøn

caûnh, moïi con ngöôøi, moät khaû naêng gaëp gôõ Ñöùc

Kitoâ vaø trong Ñöùc Kitoâ, gaëp ñöôïc Chuùa Cha vaø

Chuùa Thaùnh Thaàn. Cuoäc daán thaân naøy raát taùo

baïo vì, vöôït leân treân moïi khaû naêng cuûa con

ngöôøi chuùng ta, cuoäc daán thaân naøy laïi lieân quan

ñeán taát caû ñôøi soáng. Ta chæ coù theå ñaûm nhaän

vieäc daán thaân naøy trong moät nieàm tin töôûng

hoaøn toaøn vaøo Ñaáng cuøng daán thaân vôùi chuùng ta

vaø ñoái vôùi Ngaøi “khoâng coù gì laø khoâng theå laøm

ñöôïc” (Lc 1,37).

. Nhaân ñöùc ñoái thaàn vaø lôøi khaán

Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù ñaõ thieát laäp trong

“Leân nuùi Caùt Minh”, moät töông quan saâu xa

286

thöïc söï giöõa caùc nhaân ñöùc ñoái thaàn vaø caùc lôøi

khuyeân Phuùc AÂm, lieân heä vôùi vieäc thanh luyeän

caùc quan naêng cuûa taâm hoàn; ôû ñôøi naøy, linh hoàn

chæ “keát hôïp vôùi Thieân Chuùa baèng ñöùc tin theo

lyù trí; bôûi ñöùc caäy theo trí nhôù; bôûi ñöùc aùi theo yù

chí” (MC II 6). Chính theo aùnh saùng ñöôïc vò

tieán só Doøng Caùt Minh ñeà nghò, maø chuùng ta seõ

nghieân cöùu caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm, tuy khoâng

vì theá maø boû qua nhöõng ñoøi hoûi cuï theå vaø hieän

taïi cuûa chuùng, theå theo caùc ñònh höôùng cuûa

Coâng ñoàng Vatican II.

. Tình yeâu vaø khieát tònh

“Thieân Chuùa laø tình yeâu” (1Ga 4,8). Chuùa

Cha hoaøn toaøn laø Tình Yeâu; Chuùa Con hoaøn

toaøn laø Yeâu Thöông; Chuùa Thaùnh Thaàn hoaøn

toaøn laø Yeâu Thöông. Vaø nôi moãi Ngoâi Vò, tình

yeâu chieáu toûa caùch ñaëc bieät: Nôi Chuùa Cha, laø

saùng taïo vaø phuï töû; nôi Chuùa Con thì hieáu thaûo

vaø mang tính hoân phoái; nôi Chuùa Thaùnh Thaàn

thì coù tính caùch “hieän dieän” vaø thaùnh hoùa. Vaø

287

ñoàng thôøi taát caû Ba Ngoâi ñeàu laø Cha (Thaùnh

Toâma), taát caû Ba Ngoâi ñeàu laø Hoân Phu (Hs 2),

taát caû Ba Ngoâi ñeàu Hieän Dieän (Ga 14,23).

Chính beân trong maàu nhieäm tình yeâu bao laø naøy

maø ta thaáy vò trí cuûa ñöùc khieát tònh “vì Nöôùc

Trôøi” (Mt 19,12), gôïi leân Tieäc Cöôùi cuûa Giaùo

Hoäi vôùi Hoân Phu ñoäc nhaát, Ñöùc Kitoâ (2Cr 11,2).

Moät muïc sö Tin Laønh treû tuoåi ñaõ giaûi thích ñôøi

soáng ñoäc thaân töï nguyeän cuûa mình khi noùi: “Khi

ngöôøi ta ñaõ gaëp Ñöùc Kitoâ “caùch naøo ñoù”, ngöô øi

ta khoâng theå keát hoân ñöôïc nöõa”. Cuoäc gaëp gôõ

naøy thuoäc dieän “hoân phoái”, vì qua noù, moïi khaû

naêng yeâu thöông cuûa ngöôøi nam hoaëc ngöôøi nöõ

quay veà Ñöùc Kitoâ, taäp trung nôi Ngaøi. Nhö theå

Thieân Chuùa “chaïm ñeán” con ngöôøi nôi sa âu

thaúm nhaát ñeå thöùc tænh nôi hoï “tình yeâu ñaày

khaéc khoaûi” naøy (PJ Nuit), seõ daàn daàn keùo hoï ra

khoûi chính mình vaø moïi söï ñeå phoù noäp cho

Ngöôøi Yeâu, tuøng phuïc yù muoán cuûa Ngaøi trong

cuï theå cuûa cuoäc soáng, nhö thaùnh Teâreâsa Lisieux

ñaõ hieåu raát roõ: “Laïy Chuùa yeâu daáu cuûa con, con

288

khoâng coù caùch naøo chöùng toû tình yeâu cuûa con…

ngoaøi vieäc khoâng boû qua moät hy sinh, moät aùnh

maét, moät lôøi noùi naøo, lôïi duïng taát caû nhöõng ñieàu

nhoû nhaët vaø laøm nhöõng vieäc aáy vì loøng meán”

(MA B 232). Qua söï hieän dieän vaø vaéng maët cuûa

Thieân Chuùa, boùng toái vaø aùnh saùng, vui buoàn, söï

buoàn teû cuûa nhöõng “ñöôøng haàm khoâng noùng

khoâng laïnh” ñoù (LT 110), ta phaûi böôùc ñi cho

ñeán khi cuoäc bieán ñoåi hoaøn taát, khi linh hoàn

“neân gioáng Thieân Chuùa, bôûi vì khoâng coøn chuùt

gì nôi hoï ôû ngoaøi yù Chuùa” (MC II 5).

Trong töông quan giöõa Thieân Chuùa vaø con

ngöôøi, moïi saùng kieán ñeàu thuoäc veà Chuùa caû.

Neáu con ngöôøi côûi môû ñoái vôùi tieáng goïi nôi saâu

thaúm, lôøi ñaùp traû cuûa hoï seõ laø ñoùn nhaän, öng

thuaän vaø hieán daâng. Vaäy thaùi ñoä cuûa hoï tröôùc

maët Thieân Chuùa coù tính caùch “nöõ tính”. Ñieàu

naøy ñuùng vôùi ngöôøi nam cuõng nhö ngöôøi nöõ.

Töông quan tình yeâu vôùi Thieân Chuùa vöôït quaù

giôùi tính, nôi maø taát caû höõu theå con ngöôøi ñöôïc

289

thoáng nhaát, nôi maø khoâng coøn chuyeän “phaân

bieät ñaøn oâng hay ñaøn baø”, vì taát caû “chæ laø moät

trong Ñöùc Kitoâ” (Gl 3,28), vì töông quan aáy keùo

theo taát caû tình caûm saâu xa voán laø hieäp thoâng

vôùi moïi ngöôøi.

“Chæ ñaët con tim mình nôi Thieân Chuùa

thoâi” (CS 1,2) khoâng laøm cho tu só xa laï vôùi anh

em ñoàng loaïi. Laøm sao yeâu meán Ñöùc Kitoâ thöïc

söï, neáu ta khoâng yeâu meán Ngaøi toaøn dieän vôùi

taát caû caùc chi theå cuûa Ngaøi ? Khoâng theå naøo

chia caét tình yeâu, neáu noù chaân chính. Khieát tònh

thaùnh hieán laø daán thaân vaøo moät tình yeâu phoå

quaùt, yeâu thöông heát moïi ngöôøi, noù giuùp chuùng

ta ñaït ñeán söï “töï do cuûa moät con tim kho âng chia

seû” (CC 18). Vaäy con tim khoâng chia seû ñoù laø gì

? Theá naøo laø “phaân chia” coù nguy cô caûn trôû töï

do cuûa chuùng ta ? Ñaây khoâng theå laø thu heïp

laõnh vöïc yeâu thöông cuûa chuùng ta vì noù khoâng

giôùi haïn, “chia seû con tim” vôùi heát thaûy moïi

ngöôøi, vôùi taát caû theá giôùi. Vaán ñeà ôû ñaây laø phaåm

290

chaát cuûa tình yeâu. Caùi “phaân chia” con tim cuûa

chuùng ta, ñoù laø tính ích kyû cuûa chuùng ta tìm caùch

thu toùm moïi söï veà cho mình, ñoù laø nhöõng ñam

meâ cuûa chuùng ta, ñöôïc caùc giaùo phuï ñoàng hoùa

vôùi “ngaãu töôïng”, maø Cöïu Öôùc thöôøng noùi ñeán

khi baøn veà tình yeâu, nhöõng “ngaãu töôïng” maø

Israel laø ngöôøi ñöôïc yeâu ñaõ gieo mình vaøo truïy

laïc. Nhöõng tình caûm voâ ñoä haïn cheá khaû naêng

yeâu thöông cuûa chuùng ta, vaø ngaên caûn noù hoaøn

toaøn höôùng veà Thieân Chuùa vaø moïi ngöôøi. Ñöùc

khieát tònh thaùnh hieán ñoøi hoûi söï töø boû, khoâng

nhöõng hoân nhaân, maø coøn moïi tình yeâu say ñaém

nöõa, nhöõng thöù “yeâu rieâng” maø thaùnh Teâreâsa

Avila coù lyù ñeå ñaû kích (CP IV). Taäp trung tình

caûm vaøo “moät ngöôøi” khaùc ngaên caûn chuùng ta

“löu laïi” nôi Thieân Chuùa vaø côûi môû ñoái vôùi moïi

ngöôøi.

Söï töø boû, ñaõ khoâng huûy hoaïi con ngöôøi, laïi

coøn goùp phaàn xaây döïng nhaân vò, duø cho vieäc hy

sinh bao haøm ñau khoå. Vaán ñeà laø ñoùn nhaän troïn

291

veïn moïi anh em ñeán vôùi chuùng ta vaø cuõng bieát

voâ soá laàn noùi khoâng vôùi chính mình (Hoàng Y

Hume). Con tim, tình caûm, giaùc quan, taát caû

nhaân tính cuûa chuùng ta coøn ñoù, raát soáng ñoäng,

nhöng Ñaáng khaùc, khoâng phaûi chuùng ta thay

hình ñoåi daïng nhöõng thöù ñoù (R. Schutz). Ñôøi

soáng ñoäc thaân khoâng laøm cho chuùng ta caèn coãi,

maø phaûi laøm cho chuùng ta trôû neân haêng say, hoàn

nhieân, töø taâm vaø ñaày tình ngöôøi hôn. Chuùng ta

ñöøng sôï tình caûm cuûa mình, ñöøng tìm caùch laøm

ngô ñi, laïi caøng khoâng neân ñeø neùn hoaëc daäp taét,

nhöng ta haõy giöõ moät söï chöøng möïc naøo ñoù vaø

söï töï chuû, cuõng nhö moät söï saùng suoát laønh

maïnh, ñoái vôùi chính mình vaø ñoái vôùi keû khaùc.

Moät söï saùng suoát khoâng xeùt ñoaùn chaúng bao giôø

ngöôïc vôùi loøng meán: vaán ñeà khoâng phaûi laø yeâu

thích nhöõng aûo aûnh ñöôïc lyù töôûng hoùa, nhöng laø

nhöõng con ngöôøi thaät, vôùi söï cao caû vaø yeáu ñuoái

cuûa hoï.

292

Ñeå trung thaønh vôùi ñöùc khieát tònh thaùnh

hieán, tröôùc heát, chuùng ta phaûi yù thöùc veà söï

moûng doøn cuûa mình, ñöøng caäy vaøo söùc mình,

cuõng ñöøng khinh cheâ nhöõng phöông tieän töï

nhieân coù theå baûo veä söùc khoûe theå lyù, taâm lyù vaø

thieâng lieâng cuûa chuùng ta. Vaø nhaát laø, nhö thaùnh

Gioan Thaùnh Giaù noùi: “Trong khoán khoù, haõy tin

töôûng nhanh choùng chaïy ñeán vôùi Thieân Chuùa,

vaø baïn seõ ñöôïc khích leä, soi saùng vaø daïy doã”

(Chaâm ngoân 86). Moät ñôøi soáng caàu nguyeän

maõnh lieät vaø caù vò seõ giuùp nhieàu ñeå chænh ñoán

tình yeâu nôi chuùng ta, khi ta nhìn leân Thieân

Chuùa seõ cho ta thaáy nhöõng gì khoâng thích hôïp

vôùi söï daán thaân cuûa chuùng ta. Ñaøng khaùc, moät

ñôøi soáng huynh ñeä thaân tình vaø chaân thaät cuõng

giuùp nhieàu ñeå cuûng coá nieàm trung tín cuûa chuùng

ta. Thaùnh Teâreâsa Avila nhaán maïnh ñieàu naøy:

“Trong Ñan Vieän naøy, taát caû phaûi laø baïn höõu

cuûa nhau, taát caû phaûi yeâu thöông nhau, taát caû

phaûi quyù meán nhau, taát caû phaûi giuùp ñôõ laãn

nhau” (CP IV). “Xin cho anh em ñöôïc beùn reã

293

saâu vaø xaây döïng vöõng chaéc treân ñöùc aùi, vaø nhaän

bieát tình thöông cuûa Ñöùc Kitoâ, laø tình thöông

vöôït quaù söï hieåu bieát. Nhö vaäy, anh em ñöôïc

ñaày traøn taát caû söï vieân maõn cuûa Thieân Chuùa”

(Ep 3,17-19)

. Caäy troâng vaø khoù ngheøo

“Ai khoâng töø boû heát nhöõng gì mình coù, thì

khoâng theå laøm moân ñeä toâi ñöôïc”(Lc 14,33).

Theo nghóa thieâng lieâng: lôøi naøy cuûa Chuùa

Gieâsu noùi vôùi taát caû caùc Kitoâ höõu. Cuõng theá,

nhöõng gì ñöôïc noùi sau ñaây veà söï khoù ngheøo cuûa

nhöõng ngöôøi taän hieán, tuy vaãn toân troïng nhöõng

söï khaùc bieät caàn thieát.

Böôùc theo Ñöùc Kitoâ, “Ngöôøi voán giaøu sang

phuù quyù, nhöng ñaõ töï yù trôû neân ngheøo khoù, ñeå

laáy caùi ngheøo cuûa mình maø laøm cho chuùng ta

neân giaøu coù” (2Cr 8,9), ngöôøi tu só töï do ñaûm

nhaän söï khoù ngheøo. Muoán ñöôïc Ñöùc Kitoâ thì

phaûi töø boû taát caû nhöõng gì khaùc. Vì yeâu meán

Thaày mình, ngöôøi moân ñeä seõ phaûi “öôùc muoán

294

trô truïi, ngheøo khoù, thieáu thoán moïi söï treân ñôøi”

(MC I 13), vaø tìm caùch soáng “côûi boû nhöõng söï

vaät beân ngoaøi, khoâng sôû höõu nhöõng cuûa caûi beân

trong, khoâng laøm chuû nhöõng ñieàu thieâng lieâng”

(Chaâm ngoân 145). Vaán ñeà ôû ñaây, nhaát laø sieâu

thoaùt noäi taâm, töï do ñoái vôùi moïi ngöôøi vaø moïi

söï chöù khoâng phaûi loaïi boû hoaëc khinh cheâ.

Ngöôøi ta khoâng khinh deå caùc coâng trình cuûa

Thieân Chuùa. Vaán ñeà laø vöôït leân treân caùc thoï

taïo, ñeå qua chuùng vaø treân chuùng, gaëp ñöôïc

Ñaáng “maëc cho chuùng veû ñeïp nhôø aùnh phaûn

chieáu cuûa Toân Nhan Ngaøi” (PJ II 5). Khoù ngheøo

khoâng phaûi vì chính noù, nhöng ñeå ñöôïc Chuùa

xaâm chieám: chính ñeå ñi ñeán vôùi Ngaøi maø “linh

hoàn phaûi thoaùt khoûi nhöõng gì khoâng phaûi laø

Thieân Chuùa” (MC II 8). Ñoù laø yù nghóa saâu xa

hoïc thuyeát cuûa Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù, hoïc

thuyeát veà nada – nada – nada, hö voâ, chæ mình

noù daãn ñeán caùi Taát Caû, ñeán chính Thieân Chuùa,

nôi Ngaøi ta ñöôïc töï do sôû höõu moïi söï. (Chaâm

ngoân 42)

295

Ta haõy tieán saâu hôn vaøo yù nghóa cuûa ñoøi

hoûi côûi boû naøy: “Moïi söï sôû höõu ñeàu ngöôïc vôùi

nieàm caäy troâng, lieân quan ñeán nhöõng gì mình

khoâng coù” (MC II 15), thaùnh Gioan Thaùnh Giaù

khaúng ñònh vaäy. Nhöõng gì baïn naém giöõ trôû

thaønh moät raøng buoäc vaø moät söùc naëng thaéng

haõm vaø ngaên chaën böôùc tieán cuûa baïn höôùng veà

Ñöùc Kitoâ, vì “moät con chim bò coät bôûi moät sôïi

chæ nhoû hoaëc moät sôïi daây thöøng, ñeàu khoâng theå

tung bay tröôùc khi caét ñöùt ñöôïc söï raøng buoäc

aáy” (Chaâm ngoân 123), chæ keû khoù ngheøo vaø

thong dong môùi nheï nhaøng bay ñeán vôùi Ñöùc

Kitoâ, doác toaøn söùc bình sinh theo “ñaø cuûa nieàm

caäy troâng Thieân Ñaøng, hy voïng bao nhieâu thì

ñöôïc baáy nhieâu” (PJ VI 4).

Kyù öùc – nôi löu tröõ taøi lieäu cho trí hieåu –

tích luõy nhöõng hình aûnh, nhöõng tieáng ñoäng, lôøi

noùi, taâm tình, tö töôûng maø cuoäc soáng ñaõ thaám

vaøo noù. Kyù öùc khoâng ngôùt phaûn aûnh chuùng nhö

trong moät taám göông hoaëc nhö moät ñóa haùt, laäp

296

laïi chuùng, khieán ñaàu oùc chuùng ta traøn ngaäp hình

aûnh vaø aâm thanh quay cuoàng. Vaäy, ñeå cho trí

nhôù coù theå keát hôïp vôùi Thieân Chuùa, ta phaûi ñöa

noù vaøo thinh laëng vaø coâ tòch, trong bình an vaø söï

queân laõng, baèng caùch höôùng chuùng veà Chuùa, vaø

“keùo noù ra khoûi nhöõng giôùi haïn cuûa noù… Vöôït

leân treân moïi hieåu bieát roõ reät, moïi sôû höõu naém

baét ñöôïc, trong nieàm caäy troâng cao caû vaøo

Thieân Chuùa, vöôït moïi hieåu bieát” (MC III 2).

Chæ khi linh hoàn hoaøn toaøn truaát quyeàn sôû höõu,

thì môùi thöïc söï sôû höõu ñöôïc Thieân Chuùa nhôø keát

hôïp vôùi Ngaøi.

Nhöng keû ngheøo khoù thaät, cuõng seõ phaûi

nhìn nhaän mình baát löïc, khoâng theå töï söùc mình

ñaït ñeán söï sieâu thoaùt hoaøn toaøn naøy. Chæ mình

Thieân Chuùa daãn keû kieân trì trong coá gaéng

khieâm toán cuûa mình ñeán ñoù, vaø taïo nôi hoï “con

tim khoù ngheøo troáng roãng, con tim duy nhaát coù

theå ñoùn nhaän kho taøng voâ bieân cuûa Thieân

Chuùa” (LJ XIV). Con ñöôøng seõ daøi. Trong vieäc

297

ñi xuoáng naøy cuûa khoù ngheøo, con ngöôøi khaùt

khao Thieân Chuùa “hoïc bieát söï thaät noãi laàm than

cuûa mình” (NO 1.12). Con ngöôøi maát ñi aûo

töôûng cuûa mình vaø phaùt hieän göông maët thaät cuûa

mình. Coù leõ, khoâng töï thuù vôùi mình, hoï ñaõ töôûng

mình laø moät nhaân vaät quan troïng tröôùc maët

Thieân Chuùa, töôûng mình ñaõ laøm ñöôïc chuùt gì

cho Ngaøi, ñaõ ñaït ñöôïc moät möùc “hoaøn thieän”

naøo ñoù. Vaø naøy ñaây, heát taám maøn naøy ñeán taám

maøn khaùc ñöôïc xeù tan tröôùc maët hoï. Hoï thaáy

mình ngheøo naøn vaø trô truïi, khoâng theå laøm söï

thieän mình muoán, quaù yeáu ñuoái tröôùc côn caùm

doã. Con ngöôøi tu ñöùc yù thöùc raèng taát caû nhöõng gì

mình ñaõ heát ngaøy mình xaây döïng, vôùi taát caû

loøng chaân thaønh cuûa mình, laø moät laâu ñaøi baèng

giaáy ñang suïp ñoå. Hoï nhaän thaáy mình khoâng

hôn gì anh em mình, raèng hoï laø moät thaønh vieân

raát taàm thöôøng cuûa nhaân loaïi, moät keû toäi loãi

giöõa nhöõng keû toäi loãi khaùc. Ñoù chính laø söï thaät

phuõ phaøng cuûa hoï. Nhöng khi con ngöôøi nhìn

nhaän mình toäi loãi, vaø chaáp nhaän söï moûng doøn

298

cuûa mình, Thieân Chuùa cho söï thieän phaùt xuaát

ngay töø loãi laàm cuûa hoï. Chæ luùc ñoù thoâi, môùi coù

theå toân thôø, coù töông quan söï thaät vôùi Chuùa,

trong ñoù caùi “hö voâ” ño löôøng ñöôïc hoá saâu voâ

cuøng phaân caùch mình vôùi Ñaáng “Taát Caû”, vöôït

qua ñöôïc hoá saâu aáy nhôø Chieác Caàu loøng thöông

xoùt voâ bieân cuûa Chuùa Cha. Ñoái vôùi keû, baát chaáp

noãi yeáu ñuoái, baát löïc cuûa mình, vaãn tìm kieám

Ngaøi vôùi moät taám loøng ngay thaúng, Thieân Chuùa

ban mình “caùch kín ñaùo vaø thinh laëng… Vì, cuõng

nhö saùng sôùm maët trôøi moïc vaø chieáu roïi vaøo

trong nhaø neáu baïn môû cöûa soå, cuõng theá, Thieân

Chuùa seõ vaøo trong linh hoàn troáng vaéng vaø laøm

cho noù ñaày daãy cuûa caûi Ngaøi” (VF III 3).

Ñoái vôùi tu só daán thaân vaøo ñôøi soáng ngheøo

baèng lôøi khaán, nhöõng ñoøi hoûi cuûa ñöùc khoù

ngheøo bao haøm taát caû caùc laõnh vöïc sôû höõu töø caùi

vaät chaát ñeán caùi thieâng lieâng nhaát. Vì ñöùc khoù

ngheøo chæ coù theå coi laø chaân chính neáu noù vöøa

thieâng lieâng vöøa hieån nhieân. Leä thuoäc Beà Treân

299

ñeå söû duïng cuûa caûi chöa ñuû, vì vaán ñeà laø töø boû

moïi söï vì Ñöùc Kitoâ (Mc 10,21.28) vaø “baèng

loøng vôùi ít oûi” (CAN II): Ñöùc khoù ngheøo tu trì

khoâng phaûi laø khoå sôû, nhöng phaûi gaàn vôùi ñieàu

kieän soáng cuûa nhöõng ngöôøi ít löông boång trong

moâi tröôøng quanh mình, neáu muoán ñöôïc ñaùng

tin. Thaùnh Teâreâsa Avila yeâu caàu con caùi ngöôøi

“luoân luoân coù tröôùc maét ñöùc khoù ngheøo maø hoï

ñaõ khaán höùa” (Ct 21). Theo lôøi thaùnh Phaoloâ,

ñöùc khoù ngheøo naøy cho hoï ñöôïc “chan chöùa

nieàm vui” (2Cr 8,2). Theo hình aûnh cuûa coäng

ñoaøn Kitoâ höõu sô khai, caùc tu só khoâng coù cuûa

rieâng, nhöng moïi söï ñeàu chung cho taát caû (Cv 2,

44; 4,32), vaø ñöôïc phaân phaùt cho moãi ngöôøi theo

nhu caàu (Cv 4,34). “Veà quaàn aùo vaø thöùc aên, ta

baèng loøng vôùi nhöõng gì ngheøo nhaát” (CAN 2),

tuøy söùc khoûe cuûa moãi ngöôøi. Caùc tu vieän cuõng

coá gaéng cho moät chöùng taù taäp theå veà ñöùc khoù

ngheøo baèng caùch traùnh tích tröõ cuûa caûi vaø söï xa

hoa, “sao cho khaép moïi nôi, ngöôøi ta tìm thaáy söï

khoù ngheøo trong y phuïc, lôøi noùi vaø hôn nöõa, tö

300

töôûng cuûa chuùng ta. Nhaø chuùng ta phaûi ngheøo

vaø nhoû” (CP II). Ñoù laø yù kieán cuûa vò caûi toå Doøng

Caùt Minh.

Theo göông Ñöùc Kitoâ, Ñaáng ñaõ muoán “laøm

vieäc vôùi ñoâi baøn tay con ngöôøi” (GS 22) vaø,

cuøng vôùi Chuùa Cha, khoâng ngöøng hoaït ñoäng ñeå

cöùu ñoä moïi ngöôøi (Ga 5,17), ngöôøi tu só suy

phuïc luaät chung veà lao ñoäng. Nhö vaäy, hoï tieáp

tuïc coâng trình taïo döïng cuûa Taïo Hoùa vaø phuïc vuï

anh em mình, tham gia vaøo hoaøn caûnh cuûa moïi

ngöôøi nam, ngöôøi nöõ kieám soáng. Caùc tu só phaûi

töø boû moïi noãi lo laéng thaùi quaù vaø nghó raèng,

“chính nieàm tin, söï hoaøn thieän vaø phoù thaùc vaøo

moät mình Thieân Chuùa naâng ñôõ hoï (CT 21). Khi

nhôù lôøi naøy cuûa thaùnh Gioan Thaùnh Giaù: “Chính

söï lo laéng cuûa chuùng ta laøm chuùng ta ngheøo

naøn” (LJ XXIII). Trong traùi tim cuûa Ñöùc Kitoâ,

hoï muoán yeâu thöông nhöõng keû ngheøo trong theå

xaùc vaø tinh thaàn vaø laøm nheï bôùt nhöõng khoán

khoå cuûa thôøi ñaïi chuùng ta tuøy theo khaû naêng cuûa

301

hoï, baèng caùch traùnh ích kyû kheùp kín nôi mình.

“Phuùc cho anh em laø nhöõng keû ngheøo khoù, vì

Nöôùc Thieân Chuùa laø cuûa anh em” (Lc 6,20).

Nhö vaäy, cuøng vôùi Meï Maria, chuùng ta seõ ñöôïc

keå vaøo soá nhöõng ngöôøi ngheøo cuûa Ñöùc Chuùa,

“chôø ñôïi taát caû nôi moät mình Thieân Chuùa” (CC

23).

. Ñöùc tin vaø vaâng phuïc

“Phuùc thay Ñaáng ñaõ tin” (Lc 1,45). “Phuùc

thay keû laéng nghe vaø tuaân giöõ lôøi Thieân Chuùa”

(Lc 11,28). Meï Thieân Chuùa, Ñaáng hoaøn toaøn

Thaùnh Thieän, laø göông maãu cho ñöùc tin cuõng

nhö ñöùc vaâng phuïc cuûa chuùng ta. Ngöôøi ñaõ tin

vaøo söù ñieäp khoâng theå hieåu ñöôïc cuûa söù thaàn vaø

ñaõ troïn veïn ñôn sô thöa “Vaâng” ñoái vôùi Thaùnh

YÙ Thieân Chuùa. Suoát ñôøi Ngöôøi, luoân luoân laéng

nghe, Meï Maria, Ñaáng voâ cuøng thinh laëng, ñaõ

tuaân theo söï höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn

trong moïi haønh ñoäng cuûa Meï.

302

Vaâng phuïc laø moät maàu nhieäm ñöùc tin (Rm

1,5) khieán chuùng ta lieân keát vôùi Thieân Chuùa voâ

hình, hoaït ñoäng khaép nôi trong vuõ truï, cuõng nhö

nôi saâu thaúm nhaát cuûa moãi con ngöôøi. Ñöùc Kitoâ

ñaõ ñeán trong theá gian ñeå thöïc thi yù muoán cuûa

Chuùa Cha (Dt 10,7), vaø “hoaøn taát coâng trình cuûa

Ngaøi” (Ga 4,34). Theo goùt Ngaøi, ngöôøi Kitoâ höõu

phaûi tuaân phuïc thaùnh yù Chuùa vaø caát khoûi mình

taát caû nhöõng gì coù theå choáng laïi vieäc naøy (MC II

5), vì ñöùc vaâng phuïc khoâng chæ lieân quan ñeán

caùc tu só, maø coøn ñeán taát caû nhöõng ai xöng mình

thuoäc veà Ñöùc Gieâsu Kitoâ.

“Ai ñeán gaàn Thieân Chuùa, phaûi tin laø coù

Thieân Chuùa (Dt 11,6), töùc laø böôùc ñi trong ñöùc

tin höôùng veà Ngaøi” (Mc 2,9). Vì khoâng moät tö

töôûng naøo, khoâng moät söï hieåu bieát naøo cuûa con

ngöôøi coù theå ñaït ñeán Thieân Chuùa, laïi caøng

khoâng theå naém baét Ngaøi ñöôïc. “Toâi ñi vaøo ñaâu,

toâi khoâng bieát” (PJ IV,1). Con ñöôøng thieâng

lieâng laø moät con ñöôøng toái taêm. Thieân Chuùa laø

303

aùnh saùng, tuy nhieân, aùnh saùng röïc rôõ quaù ñeán

noãi “ñoái vôùi chuùng ta noù trôû thaønh toái taêm” (MC

II.3). Nhö aùnh saùng choùi loøa laøm muø maét con

dôi. Chính trong boùng toái thaàn linh naøy maø

chuùng ta phaûi ñi töøng böôùc moät. Khoâng phaûi ôû

chaïêng cuoái cuøng maø laø con ñöôøng phía tröôùc

phaûi daán böôùc. Lôøi Ñöùc Gieâsu: “Ta laø Ñöôøng”

(Ga 14,6). Chæ moät tia saùng thoâi, höôùng daãn

chuùng ta trong boùng toái, tia saùng “böøng leân

trong loøng chuùng ta” (PJ V.3), tia saùng cuûa ñöùc

tin. Phaûi vöôït leân treân nhöõng tö töôûng roõ reät cuûa

chuùng ta veà Thieân Chuùa ñeå tieán vaøo maàu nhieäm

vaø, maét nhaém, kheùp mình beân Chuùa trong trô

truïi vaø tin töôûng. Nhö vaäy, chuùng ta seõ cho pheùp

Ngaøi giaûi thoaùt ta daàn daàn khoûi nhöõng “caùch

thöùc vaø giôùi haïn ngheøo naøn cuûa chuùng ta”

(Chaâm ngoân 38) ngaên caûn chuùng ta ñaït ñeán

Ngaøi nhö Ngaøi laø. Vieäc böôùc ñi trong ñeâm toái

naøy giuùp chuùng ta tieán xa vaøo taän chieàu saâu cuûa

Thieân Chuùa. Moïi söï töø töø laéng xuoáng vaø linh

hoàn coù theå noùi raèng Baïn mình ñaõ trôû thaønh

304

“ñeâm toái tónh laëng cho ñoaùn ñöôïc bình minh loù

raïng” cho mình (PJ II.15). Boùng toái röïc saùng

leân, bieán thaønh nghæ ngôi vaø bình an, trong moät

söï hieåu bieát môùi meû veà Thieân Chuùa, nôi ñoù taâm

trí eâm dòu vaø yeân tónh ñöôïc naâng leân tôùi aùnh

saùng cuûa Thieân Chuùa” (CS VI.4), vaø ñöôïc daïy

doã, bieán ñoåi maø khoâng bieát theá naøo.

“Nhôø coù ñöôïc söï hieåu bieát say meâ vaø toái

taêm naøy, Thieân Chuùa keát hôïp vôùi linh hoàn”

(MC II.24), maø Ngaøi nhìn thaáy söï quuyeát taâm

“xin vaâng” troïn veïn vôùi Ngaøi. Vì quyeát taâm cho

loøng meán ñöôïc dieãn taû baèng vieäc laøm phaûi luoân

luoân lieân keát vôùi ñöùc tin. “Keát hôïp thöïc söï laø

laøm cho yù chí cuûa chuùng ta neân moät vôùi yù chí

cuûa Thieân Chuùa (LF V), theá naøo ñeå trong moïi

söï vaø cho moïi söï, duy chæ coù yù Chuùa thuùc ñaåy

linh hoàn thoâi” (MC I.11).

YÙ muoán naøy cuûa Thieân Chuùa ñöôïc bieåu loä

baèng nhieàu caùch, ngaøy naøy sang ngaøy kia, qua

lôøi noùi vaø giôùi raên cuûa Thieân Chuùa, caùc bieán coá

305

cuûa cuoäc soáng vaø tieáng goïi cuûa Chuùa Thaùnh

Thaàn nôi thaâm taâm chuùng ta. theo thaùnh Teâreâsa

Avila, cuoái cuøng, Chuùa “chæ yeâu caàu chuùng ta

hai ñieàu thoâi: Meán Chuùa vaø yeâu ngöôøi. Neáu

chuùng ta theå hieän troïn veïn hai ñieàu naøy, chuùng

ta thöïc thi yù Chuùa, vaø bôûi ñoù chuùng ta ñöôïc keát

hôïp vôùi Ngaøi” (LD V.3). Chính caùi nhìn ñôn sô

cuûa ñöùc tin cho chuùng ta nhaän ra göông maët Ñöùc

Kitoâ döôùi nhöõng neùt cuûa anh em chuùng ta vaø seõ

laøm cho “trong suoát” taát caû nhöõng hoaøn caûnh

cuûa con ñöôøng chuùng ta, cho ta khaùm phaù nôi ñoù

yù muoán yeâu thöông cuûa Chuùa Cha – trong

nhöõng hoaøn caûnh giuùp chuùng ta lôùn leân cuõng

nhö nhöõng hoaøn caûnh laøm chuùng ta nhoû laïi trong

Ngaøi. Vì Thieân Chuùa ñeán gaëp gôõ chuùng ta qua

voâ soá böùc maøn, ñoâi khi gaây ngôõ ngaøng, döôùi

danh hieäu vui hay buoàn, toái taêm hay aùnh saùng,

bình an hoaëc khoán khoù. Maãu soá chung duy nhaát

cuûa chuùng laø thaùnh yù Chuùa Cha, vaø nhö vaäy,

tình yeâu cuûa Ngaøi vöôït leân treân moïi söï hieåu

bieát. Ngay caû nhöõng gì ghi daáu Thaäp Giaù Chuùa

306

Gieâsu treân cuoäc ñôøi chuùng ta ñeàu tìm thaáy yù

nghóa cuûa noù trong moät yù muoán maàu nhieäm cuûa

Thieân Chuùa maø chuùng ta gaëp ñöôïc qua “ñaùm

maây ñen muø mòt” (MC II.3) laø ñöùc tin. Trong

vöôøn Caây Daàu, ñoái dieän vôùi cuoäc Thöông Khoù

gaàn keà, Chuùa Gieâsu thöa: “Khoâng phaûi yù con,

maø laø yù Cha” (Lc 22,43), töùc laø caùi cheát kinh

khuûng ñoùng ñinh Thaäp Giaù. Vaø khi bò anh em

trong Doøng baùch haïi gheâ gôùm nhaát, ít laâu tröôùc

khi qua ñôøi, thaùnh Gioan Thaùnh Giaù vieát:

“Khoâng phaûi loaøi ngöôøi laøm nhöõng ñieàu naøy,

nhöng ñuùng laø Thieân Chuùa, Ñaáng bieát nhöõng gì

thích hôïp cho chuùng ta vaø an baøi moïi söï vì lôïi

ích cuûa chuùng ta” (LJ 26). Vaán ñeà laø ñoùn nhaän

Thieân Chuùa qua moïi söï “ñeå khoâng coøn chia reõ

giöõa Thieân Chuùa vaø linh hoàn nöõa vaø yù muoán

cuûa ñoâi beân chæ laø moät, khoâng nhöõng chæ trong

lôøi noùi vaø öôùc muoán thoâi, nhöng trong thöïc teá

cuûa vieäc laøm nöõa” (CAN 3). Ñieàu naøy seõ khoâng

luoân luoân deã daøng ñaâu, vaø thöôøng khi phaûi töï eùp

mình, vì khoâng phaûi khoâng coù lyù do maø vò thaùnh

307

caûi toå Doøng ñaõ thoát leân: “YÙ muoán cuûa chuùng ta

coù nhöõng höôùng chieàu khaùc vôùi thaùnh yù Chuùa

döôøng naøo! (CP 42), chæ mình Ngaøi môùi theå hieän

nôi chuùng ta vieäc “chuyeån” töø yù muoán chuùng ta

ñeán thaùnh yù Ngaøi, vaø chæ ñöôïc vaäy neáu chuùng ta

ñaønh maát maïng soáng mình” (Lc 9,24), maø Chuùa

Gieâsu ñaõ noùi, nhö laø moät ñieàu kieän ñeå trôû thaønh

moân ñeä. Nhöng “linh hoàn ñöôïc côûi boû caùc ñam

meâ, yù muoán vaø khoâng muoán, thì Thieân Chuùa seõ

cho maëc laáy söï thanh khieát vaø yù muoán cuûa

Ngaøi” (Chaâm ngoân 145).

Ñöùc tin cuõng laø coäi reã vaø bieän minh cho

ñöùc vaâng phuïc tu trì, muoán ñi ñeán giôùi haïn cuoái

cuøng cuûa vieäc “daâng mình”. Keû vaâng phuïc ra

khoûi mình vaø khoûi yù rieâng neân nheï nhaøng, gaén

boù vôùi Thieân Chuùa (Cn 210). Bôûi lôøi khaán bao

goàm troïn cuoäc soáng cuï theå, tu só “khoâng coøn lo

laéng cho baûn thaân vaø nhöõng gì thuoäc veà mình

nöõa” (Cn 92), töï do vaø hoaøn toaøn hieán daâng cho

Thieân Chuùa yù chí cuûa mình nhôø vaâng phuïc moät

308

Beà Treân. Nôi ngöôøi naøy, hoï nhìn khoâng phaûi caù

nhaân cuûa ngöôøi aáy, nhöng laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ,

Ñaáng ñaõ noùi vôùi nhöõng thuû laõnh cuûa Giaùo Hoäi:

“Ai nghe lôøi caùc con laø nghe lôøi Thaày, vaø ai

khinh caùc con laø khinh Thaày” (Lc 10,16; RC

trang 19). Döôùi söï höôùng daãn cuûa caùc Beà Treân,

tu só vaø nöõ ñan só phuïc vuï moïi ngöôøi, nhö chính

Ñöùc Kitoâ, vì phuïc tuøng Chuùa Cha, ñaõ trôû thaønh

toâi tôù anh em mình vaø ñaõ hieán maïng soáng cho

nhieàu ngöôøi (Mt 20,28; Ga 10,14-18). Tuy

nhieân, vaâng phuïc khoâng phaûi laø thuï ñoäng leä

thuoäc moät söï goø boù beân ngoaøi, nhöng laø löïa

choïn töï do vaø coù traùch nhieäm yù Chuùa, xaùc tín

baûn thaân vaø do löông taâm. Caùc tu só phaùt huy trí

thoâng minh vaø söùc maïnh yù chí cuûa hoï, cuøng vôùi

taøi naêng hoï thuû ñaéc vaøo vieäc thöïc thi nhöõng

nhieäm vuï ñöôïc giao phoù (PC 14), bieát raèng mình

coäng taùc vaøo vieäc xaây döïng Nhieäm Theå Chuùa

Kitoâ, theo keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa. Nhôø vaâng

phuïc, chuùng ta haïn cheá quyeàn töï do löïa choïn

cuûa mình baèng caùch chìu theo quyeát ñònh cuûa

309

Beà Treân, nhöng luoân luoân phaûi coù moät cuoäc ñoái

thoaïi thöïc söï vaø tin töôûng vôùi caùc Beà Treân vaø

coäng ñoaøn, laøm taêng sinh löïc cho vieäc vaâng

phuïc. Nhö vaäy, ñaõ khoâng laøm giaûm phaåm giaù

con ngöôøi, vaâng phuïc ñoái vôùi tu só coøn laø giaù

phaûi traû cho söï töï do, söï thaät, tình yeâu. Ñöùc

vaâng phuïc daãn ñöa hoï ñeán tröôûng thaønh, ñeán

“tuoåi vieân maõn cuûa Ñöùc Kitoâ” (Ep 4,13). Tuy

nhieân, ta cuõng khoâng neân queân raèng, ñöùc vaâng

phuïc ñaët cô sôû treân maàu nhieäm vöôït qua cuûa

Ñöùc Kitoâ (Ph 2,6-8), luoân luoân bao haøm moät

khía caïnh saùt teá.

Thöïc thi quyeàn bính laø moät vieäc phuïc vuï

coäng ñoaøn, trong ñoù moïi thaønh vieân ñeàu bình

ñaúng veà töï do vaø phaåm giaù, vì moïi ngöôøi ñeàu laø

con cuûa Chuùa Cha, anh em cuûa Ñöùc Kitoâ vaø laø

ñeàn thôø cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Caùc Beà Treân

chu toaøn nhieäm vuï quaûn trò cuûa mình trong söï

toân troïng nhaân vò vaø, nhö thaùnh Teâreâsa Avila

muoán, vôùi loøng yeâu thöông phaûi coù ñoái vôùi

310

nhöõng ngöôøi con cuûa Thieân Chuùa. Hoï tìm caùch

ñöa caùc tu só ñeán moät söï coäng taùc tích cöïc vaø coù

traùch nhieäm, trong vieäc chu toaøn nhieäm vuï cuûa

hoï, cuõng nhö trong caùc saùng kieán phaûi laáy, maø

vaãn söû duïng boån phaän quyeát ñònh vaø höôùng daãn

cuûa mình vì lôïi ích coäng ñoaøn. Laéng nghe Chuùa

Thaùnh Thaàn vaø moãi tu só, hoï truyeàn ñaït cho

nhöõng ngöôøi naøy yù muoán cuûa Chuùa Cha vaø naâng

ñôõ loøng trung thaønh cuûa anh em. Nhö vaäy, “ñöùc

vaâng phuïc thaàn linh” (PRE II.2) seõ laøm taêng

tröôûng ñöùc tin cuûa caùc tu só cuõng nhö cuûa caùc Beà

Treân.

B. Khía caïnh ñaëc thuø cuûa ñôøi soáng Caùt

Minh

Ñôøi soáng Caùt Minh, nôi caùc tu só cuõng nhö

caùc nöõ ñan só, mang daáu aán nhöõng khía caïnh

ñaëc thuø saâu xa. Nhöõng khía caïnh naøy baét nguoàn

töø nhöõng truyeàn thoáng coå xöa cuûa Doøng vaø kinh

nghieäm baûn thaân cuûa thaùnh Teâreâsa Avila, nhö

ngöôøi ñaõ dieãn taû trong caùc vaên phaåm cuûa ngöôøi.

311

Tröôùc heát, ñoù laø nhöõng kinh nghieäm tieâu cöïc taïi

tu vieän Nhaäp Theå ôû Avila: Khoâng coù noäi vi,

thieáu thinh laëng vaø coâ tòch, ñôøi soáng bò xaâm

chieám bôûi nhöõng giôø giaûi trí voâ haïn cuûa xaõ hoäi

thöôïng löu. Nhöõng hoaøn caûnh naøy ít thuaän lôïi

cho moät ñôøi soáng caàu nguyeän maõnh lieät laøm naåy

sinh trong loøng Teâreâxa chieâm nieäm, moät öôùc

muoán noàng nhieät trôû veà vôùi lyù töôûng “tieân khôûi”

cuûa Doøng Caùt Minh, ñöôïc ñuùc keát trong Luaät

Doøng 1247. Luaät Doøng naøy thöïc ra laø keát quaû

cuûa caû moät söï phaùt trieån. Veà nguoàn goác sô khai

cuûa “Laure” (nhoùm) Nuùi Caùt Minh, khoâng coøn

daáu veát naøo coù theå kieåm tra veà maët lòch söû caû.

Coù leõ moät aån só ñaàu tieân ñaõ ñònh cö nôi naøy

chaêng ? Veà sau, coù leõ nhöõng aån só khaùc ñaõ quy

tuï chung quanh ngöôøi chaêng ? Coù theå nhö vaäy,

nhöng khoâng sao chöùng minh ñöôïc ñieàu aáy. Tuy

nhieân, tröôùc khi Doøng Caùt Minh ñi vaøo lòch söû,

ñaõ coù yeáu toá coäng ñoaøn döôùi moät hình thöùc raát

nheï nhaøng trong “laure” caùc tu só Caùt Minh ñaàu

tieân: caùc “Thaày tu aån só” (RC) hoïp thaønh moät

312

coäng ñoaøn do moät Beà Treân cai quaûn. Nhöng

chaéc chaén raèng chöa moät hình thöùc coäng ñoaøn

naøo quy tuï caùc aån só caû; hoï soáng, caàu nguyeän,

aên uoáng ngay trong tu phoøng cuûa hoï. Luaät Doøng

cuûa thaùnh Alberto quy ñònh hai hình thöùc chung

ñaàu tieân khi daïy xaây moät nhaø nguyeän ngay giöõa

caùc tu phoøng; caùc tu só phaûi tuï hoïp taïi ñoù moãi

saùng ñeå tham döï Thaùnh Leã. Hôn nöõa, hoï phaûi tuï

hoïp moät tuaàn moät laàn ñeå caùo loãi. Naêm 1247,

Luaät Doøng ñöôïc giaûm cheá, do Ñöùc Giaùo Hoaøng

Innocent IV tuyeân boá, nhaán maïnh hôn nöõa khía

caïnh coäng ñoaøn baèng caùch ñöa vaøo vieäc cöû

haønh chung caùc giôø kinh phuïng vuï, duøng böõa

chung, vaø khaû naêng quy tuï caùc tu só trong nhöõng

tu vieän. Chính vì theá, daàn daàn ñaõ keát tinh neùt

ñaëc thuø cuûa Luaät Doøng naøy: Moät söï quaân bình

soáng ñoäng giöõa ñôøi soáng aån tu vaø ñôøi soáng coäng

ñoaøn. Vò caûi toå Doøng Caùt Minh seõ laáy laïi cho

mình daáu chæ ñaëc bieät naøy baèng caùch cho thaám

nhuaàn tö töôûng cuûa ngöôøi vaø laøm cho noù bieán

chuyeån theo caùch thöùc raát caù vò cuûa ngöôøi: “Loái

313

soáng maø chuùng ta coù tham voïng soáng, khoâng

nhöõng laø loái soáng cuûa nhöõng nöõ tu, maø coøn cuûa

nhöõng aån só nöõa” (CP 13). Vaäy caùc tu só vaø nöõ

ñan só Doøng Caùt Minh vöøa laø aån só, vöøa soáng

coäng ñoaøn.

Ôn goïi Caùt Minh coøn mang ñaëc ñieåm moät

söï quaân bình khaùc giöõa hai ñaëc ñieåm chính yeáu,

boå tuùc cho nhau; thaäm chí, ñoái laäp nhau: ñôøi

soáng chieâm nieäm vaø ñôøi soáng toâng ñoà, theo

nhöõng truyeàn thoáng raát coå xöa cuûa Doøng, ñöôïc

kinh nghieäm vaø tö töôûng cuûa hai vò tieán só Doøng

Caùt Minh xaùc nhaän, caùc tu só vaø caùc nöõ ñan só

Caùt Minh ñöôïc môøi goïi roõ reät, höôùng veà chieâm

nieäm vaø “keát hôïp maàu nhieäm vôùi Thieân Chuùa”

(CC 12). Meï Teâreâxa Chuùa Gieâsu vieát: “Taát caû

chuùng ta maëc aùo Doøng Caùt Minh naøy, chuùng ta

ñöôïc goïi höôùng ñeán nguyeän ngaém vaø chieâm

nieäm” (LD V.1). Khoâng theå naøo roõ raøng hôn

nöõa. Ñaøng khaùc, thaùnh caûi toå Doøng laàn ñaàu tieân

neâu roõ yù nghóa toâng ñoà cuûa moïi vieäc daán thaân

314

vaøo ñôøi soáng chieâm nieäm. Ngöôøi ñöôïc moät tröïc

giaùc ngoân söù thöïc söï daãn ngöôøi ñeán ñoù, tröïc

giaùc ngöôøi nhaän ñöôïc khi nghe noùi veà cuoäc caûi

caùch Tin Laønh ñaõ laøm vôõ tung phaùo ñaøi kieân coá,

khoâng keõ hôû, kheùp kính nôi chính mình laø Giaùo

Hoäi thôøi Trung Coå, vaø noãi khoán khoå thieâng

lieâng lôùn lao cuûa nhöõng ngöôøi da Ñoû ôû Taân Theá

Giôùi. Nhôø caûm nghieäm giaù trò truyeàn giaùo cuûa

vieäc caàu nguyeän vaø ñôøi soáng daâng hieán cho

Giaùo Hoäi vaø theá giôùi, thaùnh Teâreâsa Avila ñaõ

canh taân tinh thaàn cuûa Giaùo Hoäi nhö Hans Urs

von Balthasar ñaõ khaúng ñònh. Vaäy caùc tu só vaø

nöõ ñan só Doøng Caùt Minh vöøa laø chieâm nieäm vöøa

laø toâng ñoà, moãi nhoùm tuøy theo ñaëc suûng cuûa

mình.

Theá quaân bình giöõa nhöõng söï töông phaûn

trong ôn goïi Caùt Minh, luoân gaëp caêng thaúng coù

theå mang tính saùng taïo vaø ñöôïc ñaûm nhaän, ñeå

trôû neân nguoàn bình an. Chính nhôø xem yù Chuùa

nhö laø ñieàu duy nhaát tuyeät ñoái maø hoï coù theå

315

chaáp nhaän nhöõng caêng thaúng aáy vaø taùi taïo lieân

lyû, treân bình dieän caù nhaân hoaëc coäng ñoaøn, theá

quaân bình khoù khaên giöõa “ñôøi soáng aån tu” vaø

ñôøi soáng coäng ñoaøn, chieâm nieäm vaø vieäc toâng

ñoà. Hai ñaëc ñieåm chính yeáu cuûa Doøng Caùt

Minh, töông phaûn vaø nghòch lyù, môû ra treân coõi

voâ bieân cuûa Thieân Chuùa vaø treân vuõ truï bao la

cuûa loaøi ngöôøi, cuõng nhö toaøn theå taïo thaønh

cuøng “reân sieát vaø quaèn quaïi nhö saép sinh nôû”

(Rm 8,22), cho ñeán khi naåy sinh trôøi môùi ñaát

môùi maø ngoân söù Isaia ñaõ tieân baùo (Is 65.66)

Vöøa laø “aån só”, vöøa soáng coäng ñoaøn

a) Ñôøi soáng aån tu

Trong buoåi trao ñoåi phaùt sinh ra cuoäc caûi

caùch cuûa thaùnh Teâreâsa Avila, chaùu gaùi cuûa Meï

ñeà nghò nhö sau: “Taïi sao Dì khoâng laäp vaøi Ñan

Vieän theo caùch caùc aån só ?” Nhöng trong boái

caûnh xaõ hoäi thôøi aáy, phuï nöõ khoâng theå vaøo sa

maïc ñöôïc… Vaäy thì taïi sao khoâng laäp “moät Ñan

Vieän nhoû vôùi soá ít nöõ tu ?”. YÙ töôûng naøy truøng

316

hôïp vôùi nhöõng öôùc muoán cuûa Teâreâxa, chaéc chaén

khoâng bao giôø nghó ñeán ñôøi soáng aån tu thuaàn

tuùy. Trong boái caûnh cuoäc soáng vaø söï nghieäp cuûa

ngöôøi, ta thaáy roõ raèng ngöôøi cuõng baùm vaøo khía

caïnh coäng ñoaøn ngang vôùi khía caïnh aån tu. Ñieàu

môùi meû “mang tính aån tu” duy nhaát cuûa vò Saùng

Laäp Doøng laø cho xaây, trong khuoân vieân caùc Ñan

Vieän, nhöõng “aån vieän”, nôi maø caùc nöõ tu coù theå

ñeán ñoù ñeå nguyeän ngaém “nhö caùc thaùnh Toå Phuï

ñaõ laøm” (CT 32; CP 2).

Khía caïnh “aån tu” cuûa Doøng Caùt Minh

mang hai ñaëc ñieåm chính, thieát yeáu cho ñôøi

soáng chieâm nieäm: söï thinh laëng vaø coâ tòch. Hai

yeáu toá naøy taïo neân baàu khí thuaän lôïi cho moät

cuoäc soáng ñaët troïng taâm vaøo caàu nguyeän. Caùc vò

thaùnh vaø caùc nhaø tu ñöùc vó ñaïi Doøng Caùt Minh

ñaõ nhaán maïnh ñeán ñieåm naøy. Nhöng thinh laëng

thaät trieån nôû thaønh “lôøi noùi” vaø coâ tòch chaân

chính môû roäng thaønh hieäp thoâng phoå quaùt. Nôi

ñoù, vaán ñeà laø nhöõng thöïc taïi nghòch lyù; söï

317

nghòch lyù, caùch naøo ñoù, laø loái tieáp caän duy nhaát

coù giaù trò, nhöõng gì ñeà caäp ñeán töông quan tröïc

tieáp vôùi maàu nhieäm voâ bieân cuûa Thieân Chuùa.

Vaû laïi, thinh laëng vaø coâ tòch lieân keát saâu xa

vôùi nhau. Caùc thaùnh Doøng Caùt Minh thöôøng keát

hôïp hai ñieàu naøy. Nhö vaäy, chò EÙlisabeth Chuùa

Ba Ngoâi: “Ñeå cho khoâng gì keùo toâi ra khoûi söï

thinh laëng noäi taâm tuyeät vôøi naøy, luoân luoân cuõng

moät tình traïng aáy, cuõng söï coâ laäp, söï taùch bieät,

söï loät boû aáy” (ET Ia.175). Thinh laëng vaø coâ tòch

taïo ñieàu kieän cho nhau. Thaùnh Gioan Thaùnh

Giaù, trong baøi Ca Thieâng, gaàn nhö ñoàng hoùa

thinh laëng vaø coâ tòch. Khi noùi veà “cuoäc hoøa taáu

thinh laëng” hoaëc tieáng cuûa moïi thoï taïo ñoàng

thanh ca ngôïi, baûn “hoøa taáu” chæ nghe ñöôïc

trong “coâ tòch ñaày aâm thanh” cuûa sieâu thoaùt moïi

söï, cuoái cuøng, linh hoàn noùi raèng “baïn cuûa mình

vaø caû hai”, vaäy laø thinh laëng vaø coâ tòch ñeàu laø

moät thöïc taïi duy nhaát nôi Ngaøi.

318

. Thinh laëng vaø lôøi noùi

“Moãi ngöôøi phaûi chaêm chæ, caån maät giöõ

thinh laëng laø thaønh trì cuûa ñöùc coâng minh” (Is

32,17). Ñieàu quy ñònh naøy cuûa Luaät Doøng Caùt

Minh thaät cô baûn. Thinh laëng, vaéng tieáng ñoäng,

vaéng lôøi noùi – khi maø con ngöôøi sinh ra phaûi

duøng lôøi noùi ñeå dieãn taû, ñeå trao ñoåi vôùi ñoàng

loaïi. Thaäm chí, cuûa caàu nguyeän nöõa, chaúng phaûi

laø noùi chuyeän vôùi Thieân Chuùa ö ? Nhöng kìa,

ngöôøi ta ñeà nghò vôùi chuùng ta… Chuùa bieát, ñoái

vôùi chuùng ta phaûi laøm thinh laø khoù nhoïc bieát

bao, vaø hôn nöõa – döøng laïi ngay, caùi ñóa haùt

khoâng heà ngöøng quay trong ñaàu chuùng ta – duø

chæ moät giaây laùt thoâi. Laø vì ñóa haùt aáy gaây thích

thuù cho ta, vaø noù noùi vôùi chuùng ta veà chính

mình. Vaø taát caû nhöõng gì laøm ñaày loã tai beân

trong vaø beân ngoaøi cuûa ta coù veû laøm cho chuùng

ta theâm phong phuù, queân ñi saàu muoän vaø lo sôï.

Chuùng ta khoù loøng laøm thinh vaø traùnh tieáng oàn,

bôûi vì thinh laëng xeù tan nhöõng taám maøn che laáp

319

söï thaät cuûa chuùng ta vaø khôi daäy nôi ta nhöõng

ñoøi hoûi cuûa chieàu saâu. Laøm sao ta khoâng hoaûng

sôï ñöôïc ?

Caùc yeâu caàu cuûa thinh laëng thaät gay gaét ñoái

vôùi nhöõng ai ñöôïc goïi soáng ñôøi chieâm nieäm, vì

thinh laëng laø baàu khí raát caàn thieát ñeå caàu

nguyeän. Thinh laëng beân ngoaøi ñaõ laø quan troïng

roài. Moïi tieáng ñoäng laøm chuùng ta chia trí, keùo ta

ra khoûi mình, khoûi trung taâm saâu thaúm nhaát nôi

Thieân Chuùa ngöï vaø ñôïi chôø chuùng ta. trong caùc

tu vieän Doøng Caùt Minh, phaûi giöõ moät söï thinh

laëng tuyeät ñoái töø sau kinh Toái ñeán heát giôø kinh

Saùng ngaøy sau. Coøn trong thôøi gian coøn laïi, coù

theå noùi chuyeän neáu coâng vieäc vaø ñöùc baùc aùi ñoøi

hoûi. Tuy nhieân, trong caùc giôø giaûi trí, ta coù theå

töï do chuyeän vaõn. Coù theå söû duïng caùc phöông

tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi ôû moät nôi coá ñònh vaø

caùch vöøa phaûi, ñeå ñöøng haïi cho tinh thaàn

nguyeän ngaém (CD 35). Moãi tu só chòu traùch

nhieäm veà söï thinh laëng cuûa tu vieän mình, vaäy

320

phaûi canh chöøng moïi cöû chæ cuûa mình ñeå traùnh

nhöõng tieáng ñoäng vaø giöõ mình ñöøng taùn gaãu voâ

ích, vì “noùi chuyeän thì chia trí, coøn thinh laëng vaø

haønh ñoäng noäi taâm laø ban söùc maïnh cho tinh

thaàn” (LJ 22.11.1587). Neáu lôøi noùi vaø thöøa taùc

vuï thuyeát giaùo khoâng ñaâm reã saâu trong thinh

laëng, chuùng coù nguy cô laø tieáng oàn voâ ích thoâi.

chæ nhöõng lôøi phaùt xuaát töø thaønh trì thinh laëng

nôi trung taâm môùi ñaït ñeán chieàu saâu cuûa ngöôøi

khaùc ñöôïc.

Nhöng thinh laëng thaät, tröôùc heát laø ôû nôi

taâm: Bieát bao tieáng oàn laãn loän nôi chuùng ta, do

bôûi nhöõng caûm thöùc giaùc quan, nhöõng öôùc

muoán, nhöõng noãi lo sôï, vui buoàn vaø caû voøng

xoaùy tö töôûng cuûa chuùng ta nöõa. Laøm sao ñaït

ñöôïc thinh laëng noäi taâm, söï töï do cuûa taâm trí,

ñieàu duy nhaát giuùp chuùng ta höôùng troïn con

ngöôøi ñeán Chuùa ? Tröôùc heát, phaûi canh chöøng

“caùc loái vaøo” giaùc quan cuûa chuùng ta, vaø thuaän

theo coâ tòch, “queân ñi moïi söï vaø moïi bieán coá”

321

(JT 22.11.1587) – nhaát laø veà maët tình caûm –

höôùng veà Thieân Chuùa caùc chuyeån ñoäng ñam meâ

cuûa chuùng ta (ET 1a 175), bieát “thinh laëng vaø

ñau khoå maø khoâng xem xeùt lôøi noùi haønh ñoäng,

ñôøi soáng keû khaùc” (Chaâm ngoân 159). Nhaát laø

phaûi luoân luoân vöôït leân treân taát caû nhöõng gì laøm

ta chia trí, baèng moät aùnh maét höôùng veà Thieân

Chuùa ñang hieän dieän nôi thaâm taâm ta.

Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù noùi ñeán queân

laõng. Vònh gia noùi vôùi Taân Nöông (Tv 44,11):

“Haõy queân daân toäc mình”. “Daân toäc naøy laø caû

theá giôùi nôi chuùng ta, ñoù laø caûm tính, nhöõng kyû

nieäm, caûm töôûng, noùi toùm laïi laø caùi toâi”

(ET Ia 176). Neáu ñoäng löïc cuûa vieäc tìm kieám

thinh laëng naøy laø moät tình yeâu laëng leõ vaø chaân

thaønh, “coi moïi söï laø thieät thoøi, so vôùi caùi lôïi

tuyeät vôøi, laø ñöôïc bieát Ñöùc Gieâsu Kitoâ” (Ph

3,8), luùc ñoù, nhöõng söï ñoàng loõa thaàm kín vaø

nhöõng öa thích bí aån cuûa chuùng ta, thuaän lôïi cho

vieäc chia trí, seõ töø töø ruùt lui.

322

Moät khía caïnh caên baûn khaùc cuûa thinh

laëng, chính laø “hoaït ñoäng saâu xa cuûa con tim

bieát laéng nghe” (Phaoloâ VI) – vaø laéng nghe laø

phaàn chính yeáu cuûa moïi cuoäc ñoái thoaïi vôùi

Thieân Chuùa vaø loaøi ngöôøi. “Thính giaùc cuûa trí

chuùng ta phaûi höôùng veà Thieân Chuùa trong thinh

laëng” (MC II 3), ñeå nhaän ñöôïc lôøi soáng ñoäng

maø Chuùa Thaùnh Thaàn noùi rieâng vôùi chuùng ta nôi

thaâm taâm. Lôøi haèng soáng naøy höôùng daãn chuùng

ta treân ñöôøng tình yeâu. Vieäc haêng say laéng nghe

“ñieàu duy nhaát caàn thieát” (Lc 10,42) maø Maria

Beùtania ñaõ choïn, ñöa taát caû höõu theå chuùng ta

vaøo thoáng nhaát.

Ngay treân bình dieän nhaân baûn, nhöõng ñieàu

toát ñeïp vaø saâu saéc nhaát khoâng theå dieãn taû baèng

lôøi nöõa. Luùc ñoù, thinh laëng trôû thaønh ngoân ngöõ

maïnh meõ nhaát. Trong töông quan cuûa chuùng ta

vôùi Thieân Chuùa cuõng theá, bôûi vì “ngoân ngöõ duy

nhaát maø Ngaøi hieåu ñöôïc laø tình yeâu thinh laëng”

(Cn 183). Tuy nhieân, ta khoâng theå töï söùc mình

323

ñaït ñeán söï thinh laëng vieân maõn naøy ñöôïc. Chính

Thieân Chuùa taïo noù nôi chuùng ta: “Coù theå noùi

raèng, Taân Lang, töø toøa nhaø thöù baûy nôi Ngaøi

ngöï, leân tieáng khoâng phaûi vôùi nhöõng lôøi roõ raøng,

vaø taát caû daân cö caùc toøa nhaø khaùc thinh laëng

ngay: töùc laø giaùc quan, trí töôûng töôïng, quan

naêng, khoâng daùm ñoäng ñaäy gì caû” (LD VI 2).

Vaø thaùnh Gioan Thaùnh Giaù khaúng ñònh: “Nhöõng

söï thoâng ñaït thieâng lieâng noäi taâm vaø aån kín maø

Thieân Chuùa ban cho linh hoàn, gaây neân moät söï

thinh laëng lôn lao trong giaùc quan vaø quan

naêng” (ND II 23), laøm cho linh hoàn hoaøn toaøn

taäp trung vaøo Ngaøi vaø queân ñi nhöõng gì ñaõ qua.

Cuoái cuøng, chính Thieân Chuùa laø thinh laëng vieân

maõn naøy. “Chuùa Cha chæ noùi moät lôøi thoâi, laø

Con Moät Ngaøi. Vaø Ngaøi vaãn luoân luoân noùi lôøi

aáy trong moät söï thinh laëng vónh haèng: linh hoàn

nöõa, cuõng phaûi laéng nghe lôøi aáy trong thinh

laëng” (Cn 147).

324

. Coâ tòch vaø hieäp thoâng

Keû khaùt khao, Thieân Chuùa seõ giaûi khaùt

baèng caùch khôi daäy côn khaùt. Ngaøi seõ quyeán ruõ

hoï, daãn vaøo sa maïc vaø noùi vôùi loøng hoï (Hs

2,16), theo thaùnh Gioan Thaùnh Giaù, ñieàu naøy

nghóa laø “Thieân Chuùa seõ thoâng ban chính mình

cho linh hoàn vaø laøm thoûa maõn loøng hoï; ñeå hoï

khoâng haøi loøng veà ñieàu gì keùm hôn Ngaøi” (CS

35,4). Chính trong sa maïc, trong coâ tòch cuûa

nhöõng chieàu saâu, maø cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa

ñöôïc theå hieän. Ñeå taäp trung taát caû chuù yù vaøo

Ngaøi, con tim phaûi chaáp nhaän coâ ñôn. Nhöng

con ngöôøi sôï coâ tòch. Con ngöôøi ñöôïc xaùc ñònh

vaø caûm nghieäm nhö laø baûn vò ñoái dieän vôùi keû

khaùc, hoaëc ñuùng hôn, trong töông quan vôùi

ngöôøi aáy. Khi hoï ôû moät mình, hoï chôùi vôùi vaø

khoâng coøn bieát mình laø ai nöõa. Tuy nhieân, ñeå

ñöôïc vaøo trong töông quan soáng ñoäng vôùi Thieân

Chuùa, nhaø tu ñöùc chaéc chaén phaûi bò chôùi vôùi vaø

maát moïi nöông töïa nôi baûn thaân vaø tha nhaân, hoï

325

phaûi trôû thaønh nhö moät “sa maïc”, vì chæ mình

“con tim troáng vaéng vaø coâ tòch môùi ñoùn nhaän

ñöôïc nhöõng söï phong phuù voâ bieân cuûa Thieân

Chuùa” (LJ 8.7.1589). Luùc ñoù, chæ mình Thieân

Chuùa, nôi Ñöùc Gieâsu Kitoâ – Ngöôøi Khaùc naøy,

ngöôøi Baïn naøy trôû neân töông quan yeâu thöông

ñoái vôùi con ngöôøi ñeå “taùi taïo” hoï vaø laøm cho hoï

trôû thaønh chính mình, töùc laø moät ngöôøi con cuûa

Thieân Chuùa.

Böôùc ñaàu tieân treân con ñöôøng naøy laø chìm

saâu, neáu ñöôïc, trong coâ tòch beân ngoaøi. “Anh

em ñöøng hieän dieän vôùi caùc thoï taïo, neáu anh em

muoán giöõ göông maët cuûa Thieân Chuùa roõ reät vaø

ñôn sô nôi taâm hoàn mình” (Cn 33). Göông maët

bí nhieäm cuûa Ba Ngoâi Chí Thaùnh maø Nhan

Thaùnh Chuùa Kitoâ dieãn taû caùch höõu hình. Trong

Doøng Caùt Minh, hai nôi “giöõ gìn” coâ tòch beân

ngoaøi laø phoøng rieâng vaø noäi vi – noäi vi naøy nhaët

ñoái vôùi caùc nöõ ñan só vaø moät phaàn lôùn ñoái vôùi

caùc nam tu só.

326

“Moãi anh em haõy ôû laïi trong tu phoøng cuûa

mình hoaëc gaàn ñoù, ngaøy ñeâm suy gaãm luaät

Chuùa (1Pr 4,7), vaø tænh thöùc caàu nguyeän (Tv

1,2), tröø khi baän vieäc gì khaùc vôùi lyù do chính

ñaùng” – ñoù laø ñoaïn quan troïng nhaát, “coát loõi”

cuûa Luaät Doøng Caùt Minh Teâreâxa. Coâ tòch chæ coù

yù nghóa khi nhaém ñeán caàu nguyeän, töùc laø töông

quan thaân tình vôùi Thieân Chuùa vaø trong Ngaøi,

hieän dieän vôùi moïi ngöôøi. Ñeán löôït mình, Meï

Teâreâxa Avila nhaán maïnh nhieàu ñeán coâ tòch.

“Chæ ôû chung vôùi nhau vaøo nhöõng thôøi gian ñaõ

aán ñònh (CP 4), ôû trong tu phoøng cuûa mình vaø

khoâng rôøi khoûi ñoù khi khoâng coù lyù do” (YÙ kieán).

Thaäm chí, trong caùc Ñan Vieän cuûa ngöôøi, ngöôøi

ñaõ boû phoøng laøm vieäc chung. Ñoái vôùi caùc nam

cuõng nhö nöõ ñan só, tu phoøng vaãn laø nôi ñaëc bieät

ñeå gaëp gôõ Thieân Chuùa. Vaøo cuoái ñôøi, chò

EÙlisabeth Chuùa Ba Ngoâi dieãn taû nhö sau: “Toâi

laø beù “aån só” cuûa Thieân Chuùa. Khi toâi trôû veà tu

phoøng nhoû thaân thöông cuûa toâi ñeå tieáp tuïc ñaøm

ñaïo vôùi Thieân Chuùa ôû ñoù, moät nieàm vui thaàn

327

thieâng xaâm chieám laáy toâi: toâi yeâu thích döôøng

bao ñöôïc ôû moät mình vôùi Ngaøi thoâi, vaø toâi soáng

cuoäc ñôøi aån tu thaät tuyeät vôøi” (ET Ib 409). ÔÛ

ñaây, chò aùm chæ moät baûn vaên cuûa thaùnh Teâreâsa

Avila: “Thöôûng thöùc Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Taân Lang

cuûa hoï, vaø ôû moät mình vôùi mình Ngaøi, ñoù laø

ñieàu maø (caùc nöõ ñan só Caùt Minh) phaûi luoân

luoân theo ñuoåi” (VF 36).

Ngaøy nay, noäi vi nhaët ñöôïc caùc nöõ ñan só töï

do soáng, coù theå mang yù nghóa naøo ? Noù dieãn taû

söï coâ tòch treân bình dieän coäng ñoaøn. Nhöng söï

taùch bieät naøy khoûi theá giôùi beân ngoaøi, ñöôïc

choïn ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc keát

hôïp vôùi Thieân Chuùa, ñoàng thôøi laø “nôi” heïn hoø

voâ hình vôùi taát caû moïi ngöôøi vaø toaøn theå vuõ truï.

“Ñaáng Taïo Hoùa nhìn thoï taïo cuûa mình… hoaøn

toaøn tónh laëng trong coâ tòch noäi taâm… laøm cho hoï

ñi vaøo choán coâ tòch bao la, “choã thaûnh thôi” (Tv

17,20), ñöôïc vò ngoân söù ca ngôïi vaø ñoù chính laø

Thieân Chuùa” (ET Ia 176). Dó nhieân laø trong

328

Thieân Chuùa, ta gaëp laïi toaøn theå taïo thaønh. Noäi

vi cuõng dieãn taû vaø theå hieän tính coá ñònh cuûa ñôøi

soáng chieâm nieäm nöõa: bình thöôøng, caùc nöõ ñan

só Caùt Minh soáng suoát ñôøi nôi ñoù. “Ngöôøi phuï

nöõ troán vaøo sa maïc” (Kh 12,6), nôi maø ngöôøi

phaûi ôû laïi “moät thôøi, hai thôøi vaø nöûa thôøi” (Kh

12,14). Trong sa maïc naøy laø noäi vi ñan tu, nöõ

ñan só cuõng phaûi “löu laïi” nöõa. ÔÛ nhaø Chuùa, löu

laïi trong Thieân Chuùa, Ñaáng cö nguï nôi mình, ôû

laïi ñôïi chôø Thaàn Khí ñeán, khoâng ngöøng cuøng

keâu leân vôùi Taân Nöông: “Xin ngöï ñeán” (Kh

22,17), thoâi thuùc Chuùa Gieâsu sôùm trôû laïi.

Coøn quan troïng hôn nöõa laø, söï coâ tòch noäi

taâm maø thaùnh Gioan Thaùnh Giaù ñaõ ñoàng hoaù

vôùi hoài taâm (VF III 3), nhôø ñoù linh hoàn chìm saâu

trong söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa nôi saâu thaúm

nôi cuûa mình. Ñeå ñaït ñeán ñoù, thaùnh Teâreâsa ñaõ

khuyeân raát cuï theå. Phaûi “coá gaéng taùch khoûi ñoù”

(CP 24): “Chính Chuùa Gieâsu luoân luoân caàu

nguyeän nhö vaäy… ñeå daïy doã chuùng ta”. Ñoïc moät

329

quyeån saùch toát laø moät “phöông theá raát hay ñeå

caàm trí” (CP 26). “Khaåu nguyeän cuõng giuùp taäp

trung chuù yù ñöôïc” (CP 17). Nhöng “caùch toát

nhaát maø toâi tìm ñöôïc, töùc laø döøng tö töôûng cuûa

toâi treân Ñaáng maø toâi caàu nguyeän” (CP 30). Coøn

phaûi xa rôøi theá gian vaø baûn thaân, chanh chöøng tö

töôûng, ñi vaøo chính mình vaø kieám tìm bình an.

Vì thoï taïo laø taám maøn ngaên caùch linh hoàn

vôùi Thieân Chuùa (VF 16), “neân phaûi queân taát caû

chuùng ñi” (MC 3,12), theo moät nghóa naøo ñoù.

Thaäm chí, coù laàn thaùnh Gioan Thaùnh Giaù ñaõ

nhaán maïnh – ñöôïc loøng trìu meán cuûa thaùnh

nhaân ñoái vôùi gia ñình vaø nhöõng ngöôøi ñeán gaàn

ngaøi buø laïi: “Ñeå ñaït ñeán söï caàm trí laønh thaùnh

naøy… anh em phaûi yeâu thöông heát moïi ngöôøi va ø

cuõng phaûi queân ñi moïi ngöôøi” (PRE I.1). Ñaây

khoâng phaûi laø döûng döng, nhöng laø loøng meán

tinh tuyeàn hôn, baét nguoàn nôi chính Thieân

Chuùa. Ñieàu ta phaûi töø boû chính laø söï quyeán

luyeán voâ ñoä, vaø muoán sôû höõu ngöôøi vaø ñoà vaät,

330

cuõng nhö moïi lo laéng boàn choàn vì cuûa caûi vaät

chaát vaø nhöõng gì xaûy ra beân ngoaøi hoaëc trong

theá giôùi thu goïn laø moät vieän tu, vaø “khoâng theå

naøo chaáp nhaän cuøng moät luùc noùi vôùi Thieân Chuùa

vaø theá gian ñöôïc” (CP 24). Chæ phaûi nhaém moät

höôùng duy nhaát saâu xa laø: “Giöõ taâm hoàn trong

saïch vaø troïn veïn tröôùc maët Thieân Chuùa, sao cho

khoâng moät tö töôûng naøo veà baát cöù ñieàu gì caûn

trôû söï thieän haûo lôùn lao naøy” (PRE I, 2).

Ñeå con tim ñöôïc thong dong cho Thieân

Chuùa, noù coøn phaûi ñöôïc giaûi thoaùt khoûi chính

mình nöõa, vôùi söï trôï giuùp cuûa ôn Chuùa. Ñöùc

Kitoâ laø nguyeân lyù söï thoáng nhaát baûn thaân chuùng

ta. Neáu ta löu laïi tröôùc Nhan Thaùnh Chuùa nôi

thaâm taâm chuùng ta, nôi coâ tòch naøy voán laø söï

Hieän Dieän cuûa Thieân Chuùa, theo lôøi Madelaine

Delbreâl, taát caû höõu theå chuùng ta ñöôïc “taäp hoïp

thaønh moät”, tónh laëng. Nôi ñoù, chuùng ta laø “nhaân

vò” duy nhaát, khoâng thay theá ñöôïc, chæ mình

Thieân Chuùa môùi bieát caùch troïn veïn ñöôïc, vaø

331

traøn ngaäp tình yeâu “voâ song” cuûa Ngaøi veà phaåm

chaát. Vì Thieân Chuùa gioáng nhö ngöôøi meï, duø

ñoâng con, nhöng moãi ñöùa ñeàu laø ñöùa con “duy

nhaát” cuûa baø, ñöùa con cöng hôn heát ñoái vôùi baø,

ñöôïc baø aâu yeám, quan taâm heát mình. Vaø naøy

ñaây, caùi “toâi” muoân maët, luùc nhuùc beân ngoaøi

“thaâm taâm” vaø ñöôïc hình dung baèng nhöõng loaøi

boø saùt vaø con thuù coù noïc ñoäc maø thaùnh Teâreâsa

noùi ñeán (LD 11), chuùng ñeán gaây xaùo troän. Caùi

“toâi” naøy coù nhöõng teân raát khaùc nhau: aáu tró,

nghi nan, sôï seät, ganh tò, tham voïng, kieâu ngaïo,

ích kyû – voâ soá keå. Chính khi chuùng ta ñoàng hoùa

vôùi chuùng, chuùng ta khoâng laø “moät” nöõa, maø trôû

thaønh “ñaùm daân” oàn aøo naùo ñoäng vaø ba hoa.

Chuùng ta xa rôøi söï hieän dieän cuûa Ñaáng Lang

Quaân khoâng bao giôø ngôùt nhìn chuùng ta aâu yeám

(CP 26). Ñeå tìm laïi ñöôïc Ngaøi, ta phaûi daàn daàn

töø boû caùi “toâi” hay laøm oàn naøy vaø tìm caùch

traùnh xem xeùt mình, laøm chuùng ta quay löng cho

Chuùa. Nhaát laø chaúng ích lôïi gì khi chieâm

ngöôõng mình trong moät “taám göông”! Thaùnh

332

Teâreâsa Avila thoát leân: “Coù gì naêïng neà vaø buoàn

teû hôn laø khoâng bieát töø boû chính mình ?”(LD

III,3).

Hoài taâm cuõng ñoøi hoûi canh chöøng tö töôûng

cuûa mình vaø ñöøng döøng laïi nôi taát caû nhöõng gì

hieän ra trong trí chuùng ta (CP 24). Phaûi ñöa tö

töôûng chuùng ta ra xa nôi aáy vaø ñöa noù veà vôùi

Thieân Chuùa (CP 10), vaø muoán ñöôïc vaäy,

“khoâng neân laáy heát söùc bình sinh maø laøm,

nhöng caùch eâm dòu ñeå coù theå kieân trì trong tónh

laëng” (LD II,1). Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù

khuyeân: “Duø aên, uoáng, noùi naêng hay laøm baát cöù

vieäc gì khaùc, haõy luoân luoân öôùc ao Thieân Chuùa

vaø höôùng loøng meán cuûa baïn veà Ngaøi, vì ñoù laø

ñieàu raát caàn thieát cho coâ tòch noäi taâm. Ñieàu naøy

ñoøi hoûi linh hoàn khoâng döøng laïi ôû moät tö töôûng

naøo khoâng höôùng veà Thieân Chuùa” (YÙ kieán 4).

Nhöng taùch rôøi khoûi nhöõng gì khoâng phaûi laø

Thieân Chuùa chöa ñuû, coøn phaûi ruùt lui vaøo beân

trong baûn thaân nöõa. thaùnh Teâreâsa nhaán maïnh:

333

“Hôõi caùc con, haõy ñi vaøo, ñi vaøo noäi taâm, haõy

vöôït qua caùc vieäc nhaân ñöùc nhoû beù” (LD 3,1).

Khoâng phaûi vì nhaân ñöùc ñaùng khinh cheâ ñaâu,

nhöng vì noù laø aân hueä cuûa Thieân Chuùa, neân ñeå

thöïc haønh noù, ta phaûi gaëp Ngaøi nôi saâu thaúm

nhaát cuûa mình, “chæ caàn ñi vaøo coâ tòch, nhìn beân

trong mình, vaø ñöøng xa lìa vò khaùch tuyeät haûo

döôøng aáy”(CP 18).

“Thaày ñeå laïi bình an cho anh em. Thaày ban

cho anh em bình an cuûa Thaày…” (Ga 14,27).

Khoâng coù caàm trí thì khoâng coù bình an noäi taâm.

Nhöng nhieàu ñieàu nôi chuùng ta choáng laïi bình

an noäi taâm. Chöôùng ngaïi ñaàu tieân laø yù rieâng, maø

chuùng ta phaûi tìm caùch hoøa hôïp vôùi yù Chuùa (LD

2,1) . Moät keû thuø khaùc laø tính kieâu ngaïo, vì chæ

khi “moät linh hoàn thöïc söï khieâm nhöôïng, Thieân

Chuùa môùi ban cho hoï bình an vaø am hôïp vôùi

thaùnh yù Ngaøi” (nt). Ta coøn phaûi ñaûm nhaän

nhöõng noãi lo sôï cuûa chuùng ta nöõa, nhöõng lo

laéng, öu tö cuûa chuùng ta, trong moät aùnh maét

334

höôùng veà Ñöùc Kitoâ, Ñaáng laøm chuû nhöõng phong

ba baõo taùp coù theå gaây trôû ngaïi cho chuùng ta.

Nhö thaùnh Teâreâsa Chuùa Gieâsu ñaõ noùi: “Ñöøng

ñeå ñieàu gì gaây xao xuyeán, ñöøng ñeå ñieàu gì laøm

baïn hoaûng sôï. Moïi söï ñeàu qua ñi. Thieân Chuùa

khoâng thay ñoåi. Ñöùc kieân nhaãn ñaït ñöôïc taát caû.

Ai coù Thieân Chuùa, chaúng thieáu thoán gì. Chæ

mình Thieân Chuùa laø ñuû” (PM 6). Chò EÙlisabeth

Chuùa Ba Ngoâi vieát: “Cuoái cuøng, chính Chuùa

Kitoâ muoán trôû thaønh bình an cuûa toâi (Ep 2,14),

ñeå khoâng coù gì coù theå laøm toâi chia trí hoaëc ñöa

toâi ra khoûi phaùo ñaøi khoâng theå chieám ñöôïc cuûa

tónh laëng thaùnh thieâng” (ET Ia,179). Töï söùc

rieâng mình, chuùng ta khoâng theå ñaït ñöôïc thinh

laëng noäi taâm.

Coâ tòch doïn ñöôøng cho chieâm nieäm vaø taùc

ñoäng saâu xa cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Vì “chính

trong coâ tòch vaø hoài taâm maø Ngaøi theå hieän nôi

linh hoàn nhöõng ñieàu huyeàn dieäu thaàm kín” (VF

335

III,3). Linh hoàn ngaøy caøng ñöôïc chính Chuùa

Kitoâ höôùng daãn:

Naøng soáng coâ ñôn,

Vaø ñaõ ñaët toå cuûa mình nôi coâ tòch.

Vaø Baïn coâ ñôn cuûa naøng

Höôùng daãn naøng trong coâ tòch

Chính Ngöôøi cuõng ngao ngaùn tình yeâu nôi

coâ tòch.

(PJ II 35)

Caùch nghòch lyù, coâ tòch cuõng seõ giuùp yeâu

thöông ñoàng loaïi ñích thöïc hôn. Noù taïo neân

“khoaûng caùch” khieán ta coù theå ñeán gaàn tha

nhaân trong söï toân troïng nhaân vò vaø töï do cuûa hoï

- cho duø hoï gaây thöông tích cho ta vaø töø choái ta:

“Nôi naøo khoâng coù yeâu thöông, baïn haõy ñaët tình

thöông vaøo ñoù, vaø baïn seõ gaët haùi ñöôïc tình yeâu”

(LJ 6.7.1581). Nhö vaäy, coâ tòch khoâng phaûi laø töï

coâ laäp ích kyû, maø laø hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa

vaø trong Ngaøi, vôùi taát caû moïi ngöôøi vaø toaøn theå

336

vuõ truï, nhö thaùnh Gioan Thaùnh Giaù ñaõ ca ngôïi

trong lôøi kinh cuûa linh hoàn say ñaém: “Trôøi laø

cuûa toâi vaø ñaát cuõng laø cuûa toâi; caùc daân toäc laø

cuûa toâi: nhöõng ngöôøi coâng chính vaø caû nhöõng keû

toäi loãi; caùc thieân söù thuoäc veà toâi; Meï Thieân

Chuùa vaø taát caû moïi söï ñeàu laø cuûa toâi, vaø ngay

caû Thieân Chuùa nöõa cuõng laø cuûa toâi vaø vì toâi, bôûi

vì Ñöùc Kitoâ laø cuûa toâi vaø hoaøn toaøn thuoäc veà

toâi” (Cn 42).

b) Ñôøi soáng coäng ñoaøn

Nhö chuùng ta ñaõ thaáy, thaùnh Teâreâsa Avila

khoâng bao giôø coù yù ñònh laäp moät vieän aån tu,

nhöng ngöôøi ñaõ muoán laáy laïi theo yù aáy, toaøn boä

Luaät Doøng 1247. Khía caïnh coäng ñoaøn ñoái vôùi

ngöôøi cuõng quan troïng baèng coâ tòch, maëc duø

ngöôøi ñaõ muoán nhaán maïnh treân khía caïnh coâ

tòch naøy ñoái vôùi caùc nöõ ñan só Caùt Minh.

Vaäy ñaâu laø yù nghóa saâu xa nhaát cuûa moïi ñôøi

soáng coäng ñoaøn, ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng ngöôøi

thaùnh hieán ? Döôøng nhö nguoàn goác ñaàu tieân vaø

337

göông maãu cô baûn cuûa moïi coäng ñoàng nhaân loaïi

vaø tu trì laø hình aûnh soáng ñoäng cuûa Ba Ngoâi

Thieân Chuùa: hieäp thoâng soáng ñoäng ñaët neàn taûng

treân Tình Yeâu baát bieán, trong ñoù Ba Ngoâi keát

hôïp vôùi nhau, khoâng phaûi ñeå laãn loän, nhöng ñeå

ñi vaøo laãn nhau (Jean Damasceøne); hieäp thoâng

trong ñoù, moãi ngoâi hieán cho caùc ngoâi kia taát caû

nhöõng gì laø mình, taát caû nhöõng gì mình coù, vaø

nhaän taát caû töø hai ngoâi kia,vaø moãi ngoâi xoùa

mình tröôùc caùc ngoâi kia, ñeå caùc ngoâi aáy ñöôïc

hieän höõu sung maõn. Cuoäc hieán daâng vaø xoùa

mình maø bieåu töôïng laø “Chieân Con bò saùt teá töø

ñôøi ñôøi” ñöôïc caùc giaùo phuï nhaéc ñeán vaø ta coù

theå nhaän ra trong cheùn thaùnh ñaët treân baøn teá leã

giöõa töôïng thaùnh Chuùa Ba Ngoâi cuûa Rublev.

Tình yeâu voâ bieân hieán daâng voâ cuøng, xoùa mình

vaø hy sinh voâ cuøng – ta chæ coù theå baäp beï vaø

thinh laëng chìm saâu vaøo maàu nhieäm thoâi…

Nhöng chuùng ta chaúng tìm thaáy nôi ñoù caùc ñaëc

ñieåm vaø ñieàu kieän cuûa nguoàn hieäp thoâng huynh

ñeä ñích thöïc ö ? Chaúng phaûi tình yeâu laøm neân

338

coäng ñoaøn, queân mình vì keû khaùc laøm cho coäng

ñoaøn soáng, xoùa mình vaø hy sinh baûn thaân, giuùp

cho keû khaùc trôû thaønh chính hoï sao ?

Moïi coäng ñoaøn Kitoâ höõu vaø ñaëc bieät moïi

coäng ñoaøn tu trì ñeàu ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn

khôi daäy vaø ñöôïc xaây döïng treân Ñöùc Kitoâ. Chuùa

Thaùnh Thaàn laø “tieáng noùi cuûa Chuùa Cha” goïi

moãi ngöôøi trong chuùng ta ôû nôi saâu thaúm nhaát,

chaúng phaûi moät laàn döùt khoaùt, nhöng voâ soá laàn,

bôûi vì moïi ôn goïi ñeàu laø thöïc taïi soáng ñoäng,

luoân luoân ñöôïc hieän taïi hoùa, hieän dieän vaø môùi

meû, vôùi tö caùch laø ñoøi hoûi vaø aân hueä. Vaø chính

Thaàn Khí ñoå traøn vaøo loøng chuùng ta loøng meán

Chuùa yeâu ngöôøi (Rm 5,5), tình yeâu duy nhaát

khoâng theå phaân chia, bôûi vì chuùng ta chæ coù moät

khaû naêng yeâu thöông thoâi – cho duø “maøu saéc”

cuûa noù thay ñoåi ñeán voâ taän, moãi ngöôøi vaø moãi

moái töông quan vaãn laø “ñoäc nhaát”. Duy chæ

trong tình yeâu thoâi maø moät coäng ñoaøn coù theå

naåy sinh, soáng vaø phaùt trieån, trong tình yeâu voán

339

laø Chuùa Thaùnh Thaàn hieän dieän nôi chuùng ta.

Coäng ñoaøn Kitoâ höõu vaø tu trì ñöôïc xaây döïng

treân Ñöùc Kitoâ, nhö ñaõ ñònh nghóa do lôøi naøy: “ÔÛ

ñaâu coù hai, ba ngöôøi hoïp laïi nhaân danh Thaày,

thì coù Thaày ôû ñoù, giöõa hoï” (Mt 18,20). Chính söï

hieän dieän cuûa Ñöùc Kitoâ, söï soáng cuûa chuùng ta,

laø neàn taûng ôû cô sôû cuûa coäng ñoaøn. Söï hieän dieän

aáy cuõng laø nguyeân lyù söï hieäp nhaát coäng ñoaøn, vì

Ñöùc Kitoâ quy tuï taát caû caùc chi theå cuûa Ngaøi,

trong söï hieäp nhaát cuûa Nhieäm Theå Ngaøi. Ngaøi

laøm ñieàu naøy caùch ñaëc bieät nhôø maàu nhieäm

Thaùnh Theå cuûa Ngaøi, trong ñoù vieäc chia seû cuøng

moät Baùnh Haèng Soáng lieân keát nhöõng keû tham

döï vaøo ñoù. Luùc ñoù, toaøn Thaân mình Ñöùc Kitoâ

thaám vaøo thaân xaùc chuùng ta, taát caû Höõu Theå cuûa

Ngaøi xaâm chieám troïn höõu theå cuûa chuùng ta, vì

theá, ta coù theå noùi raèng, Böûu Huyeát cuûa Ngaøi

chaûy trong tónh maïch chuùng ta, vaø Linh Hoàn cuûa

Ngaøi linh hoaït chuùng ta. Vì, bôûi söï Hieän Dieän

thöïc söï cuûa Ngaøi, Ñöùc Kitoâ bieán ñoåi chuùng ta

thöïc söï nôi Ngaøi. Thaùnh Teâreâsa noùi: “ÔÛ ñaây,

340

chính laø thöïc taïi, söï thaät tuyeät ñoái. Khoâng caàn ñi

tìm Ñöùc Gieâsu –Kitoâ ôû nôi ñaâu khaùc beân ngoaøi

ta” (CP 34).

. Coäng ñoaøn theo quan nieäm thaùnh Teâreâsa

Ngay töø luùc coøn beù, vò Caûi Toå töông lai ñaõ

laø moät ngöôøi coù taøi loâi cuoán keû khaùc, moät “laõnh

ñaïo”. Chính ngöôøi ñaõ thuyeát phuïc anh mình laø

Rodrigue ñi theo ngöôøi ñeán nôi nhöõng ngöôøi

Hoài giaùo ñeå chòu töû ñaïo. Taïi tu vieän Nhaäp Theå

ôû Avila, caû moät nhoùm nöõ tu theo göông ngöôøi

soáng ñôøi nguyeän ngaém. Vaø thaùnh Teâreâsa tuï hoïp

quanh mình nhöõng giaùo só vaø giaùo daân ñeå khai

taâm hoï veà caàu nguyeän noäi taâm. Trong Tieåu söû

cuûa ngöôøi, ngöôøi vieát: “Neáu keû naøo, nhôø ôn

Chuùa maø coá gaéng ñaït ñeán ñænh hoaøn thieän, toâi

nghó raèng hoï khoâng bao giôø leân Thieân Ñaøng

moät mình ñaâu; hoï luoân luoân keùo theo mình caû

moät ñaùm ñoâng; nhö ñoái vôùi moät vò vhæ huy gioûi,

Thieân Chuùa ban cho hoï nhöõng ngöôøi cuøng ñi vôùi

hoï” (VE 11). Phaûi chaêng, nhöõng gì ñaõ xaûy ra

341

ñuùng cho ngöôøi khi thaønh laäp Ñan Vieän Thaùnh

Giuse ? Chính “vôùi” boán thieáu nöõ ñaùng thöông

maø ngöôøi thieát laäp coäng ñoaøn beù nhoû ñaàu tieân

cuûa mình, vaø seõ keùo theo bao nhieâu coäng ñoaøn

khaùc, suoát hôn boán theá kyû. “Vaäy toâi ñaõ quyeát

ñònh laøm ñieàu ít oûi tuøy thuoäc nôi toâi, nghóa laø noi

theo caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm caùch hoaøn haûo

heát söùc coù theå, vaø giuùp vaøi linh hoàn ñang ôû ñaây

cuõng laøm nhö vaäy, tin töôûng vaøo loøng nhaân töø

lôùn lao cuûa Thieân Chuùa” (CP 1).

. Moät gia ñình theo loái “coäng ñoaøn nhoû” cuûa Ñöùc

Kitoâ (CP 27)

Thaùnh Teâreâsa xem coäng ñoaøn nhö laø moät

gia ñình caùc nöõ tu (hoaëc tu só) yeâu thöông nhau.

Theo hình aûnh nhoùm toâng ñoà, coäng ñoaøn naøy do

chính Chuùa Kitoâ muoán thaønh laäp. Thaùnh Teâreâsa

vieát: “Chuùa baûo toâi phaûi noã löïc toái ña cho coâng

vieäc naøy… maø raèng: Ñan Vieän naøy seõ laø moät

ngoâi sao toûa aùnh huy hoaøng” (VF 32) vaø ngöôøi

khaúng ñònh nhieàu laàn: “Chuùa Gieâsu ñaõ quy tuï

342

chuùng ta trong Ñan Vieän naøy” (CP 3), Ñaáng ñaõ

höùa seõ ôû giöõa caùc nöõ tu (VE 32). Theo lôøi

Thaùnh nöõ, Ñan Vieän Thaùnh Giuse thaät söï laø

“chính ngoâi nhaø cuûa Ñöùc Kitoâ” (CP 8).

Coäng ñoaøn theo thaùnh Teâreâsa, seõ nhoû nhö

“nhoùm cuûa Ñöùc Kitoâ”. Vò Caûi Toå döôøng nhö

muoán baét chöôùc ñeán noãi quy ñònh soá caùc nöõ tu

laø 13 ngöôøi - goàm möôøi hai moân ñeä quy tuï

quanh “Ñöùc Kitoâ” ñöôïc töôïng tröng bôûi vò Beà

Treân: “Tu vieän naøy chæ ñöôïc coù 13 ngöôøi vaø

khoâng ñöôïc ñoâng hôn nöõa” (CP 4). Ñuùng laø veà

sau, thaùnh Teâreâsa cho pheùp môû roäng coäng ñoaøn

ñeán 20 thaønh vieân. Muïc ñích laø taïo ñieàu kieän

thuaän lôïi cho tình baùc aùi huynh ñeä neân ngöôøi ñaõ

muoán giôùi haïn soá caùc nam, nöõ tu: “Taát caû chò

em phaûi yeâu thöông nhau nhö Ñöùc Kitoâ thöôøng

daën toâng ñoà cuûa Ngaøi, khi soá chò em ít nhö theá,

vieäc naøy seõ deã daøng hôn”, thaùnh Teâreâsa ña õ vieát

theá trong Hieán Phaùp cuûa ngöôøi.

343

“Roài Ngöôøi leân nuùi vaø goïi ñeán vôùi Ngöôøi

nhöõng keû ngöôøi muoán… Ngöôøi laäp nhoùm Möôøi

Hai, ñeå caùc oâng ôû vôùi Ngöôøi vaø ñeå Ngöôøi sai

caùc oâng ñi rao giaûng” (Mc 3,13-14). Chuùng ta

gaëp laïi nôi ñoù hai ñieåm khaùc thaân thöông ñoái

vôùi vò caûi toå: con caùi cuûa ngöôøi, cuõng phaûi ôû vôùi

Ñöùc Kitoâ vaø toû ra saün saøng giuùp ñôõ Ngaøi. ÔÛ vôùi

Ñöùc Kitoâ, tröôùc heát laø tham gia vaøo vaän maïng

cuûa Ngaøi, vaøo maàu nhieäm Thaäp Giaù vaø Phuïc

Sinh cuûa Ngaøi, cuï theå trong ñôøi soáng haèng ngaøy.

Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù noùi: “traïng thaùi cao

nhaát ta coù theå ñaït ñöôïc ôû ñôøi naøy khoâng phaûi laø

saûng khoaùi, thích thuù vaø taâm tình thieâng lieâng,

nhöng laø caùi cheát ñau thöông treân Thaäp Giaù khaû

giaùc vaø thieâng lieâng, töùc laø beân trong vaø beân

ngoaøi” (MC II 7). Nhöng cheát ñaây laø ñeå ñöôïc

soáng, vì noù daãn ñeán cuoäc “Phuïc Sinh” laø keát

hôïp thieâng lieâng vôùi Ñöùc Kitoâ, vaø nôi Ngaøi, vôùi

caû Ba Ngoâi Chí Thaùnh. Ñoàng haønh vôùi Ñöùc Kitoâ

coøn laø soáng lieân lyû vôùi Ngaøi, ngaøy naøy qua ngaøy

khaùc, chia seû buoàn vui vôùi Ngaøi, “an uûi” Ngaøi

344

(CP 1), “Ñaáng thaät söï laø Baïn ñoàg haøng cuûa taâm

hoàn chuùng ta” (CP 29). Thaùnh Teâreâsa cuõng

muoán caùc tu só nam nöõ Doøng Caùt Minh giuùp

Ñöùc Kitoâ baèng caùch hoaøn toaøn saün saøng phuïc vuï

Thieân Chuùa vaø loaøi ngöôøi – tröôùc heát laø nhöõng

ngöôøi ôû gaàn, caùc thaønh vieân cuûa coäng ñoaøn –

cuõng nhö nhöõng ngöôøi ôû xa nhaát. “Taát caû chuùng

ta ñeàu caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi beânh vöïc

Giaùo Hoäi, nhöõng nhaø thuyeát giaùo vaø nhöõng nhaø

thoâng thaùi naâng ñôõ Giaùo Hoäi, vaø nhö vaäy, chuùng

ta seõ giuùp ñôõ, theo khaû naêng chuùng ta, Ñöùc

Chuùa cuûa linh hoàn ta” (CP 1). Ñoái vôùi caùc nam

tu só Doøng Caùt Minh, vieäc toâng ñoà trong thaàm

kín naøy ñöôïc boå tuùc baèng moät vieäc toâng ñoà tröïc

tieáp, nhaát laø trong laõnh vöïc thieâng lieâng.

. Tính ñôn giaûn cuûa Leà Luaät vaø cuoäc soáng

Gia ñình Teâreâxa seõ ñôn giaûn laáy ñieàu chính

yeáu laøm quy taéc: “Hôõi caùc chò em vaø baïn cuûa

toâi, caùc chò ñöøng nghó raèng toâi seõ baét chò em

tuaân giöõ nhieàu luaät leä ñaâu. Thieân Chuùa muoán

345

chuùng ta giöõ troïn luaät leä maø caùc thaùnh Toå Phuï

ñaõ buoäc chuùng ta vaø chính caùc ngaøi ñaõ tuaân giöõ”

(CP 4). Luaät cô baûn laø Luaät Doøng 1247, nheï

nhaøng, kín ñaùo vaø mang tính Thaùnh Kinh saâu

xa, ngaøy nay vaãn hôïp thôøi nhö 700 naêm veà

tröôùc. Hieán Phaùp ñaëc thuø cuûa thaùnh Teâreâsa

Avila nhaèm thu goïn vaøo ñieàu tuyeät ñoái caàn

thieát. Ñöôïc soaïn cho caùc nöõ ñan só cuûa ngöôøi,

Hieán Phaùp naøy cuõng cung caáp baûn phaùc thaûo

Hieán Phaùp ñaàu tieân cho caùc nam tu só Doøng Caùt

Minh nöõa. Söï ñoùng goùp caù nhaân cuûa Thaùnh nöõ

naèm trong ñöôøng höôùng nhaán maïnh ñôøi soáng

coäng ñoaøn. Ñaøng khaùc, ngöôøi quy ñònh moãi

ngaøy hai giôø nguyeän ngaém chung, tröôùc heát veà

thôøi gian vaø sau naøy, caû nôi choán nöõa. Ñieàu môùi

meû thöù hai hieån hieän neùt ñoäc ñaùo rieâng cuûa vò

thaùnh caûi toå, lieân quan ñeán caùc giôø giaûi trí coäng

ñoaøn. Ngöôøi ñaõ khoâng hoaøn toaøn “baøy ra”

nhöõng giôø giaûi trí naøy, vì noù ñöôïc ban pheùp laàn

ñaàu tieân trong Saéc Leänh cuûa luaät giaûm cheá naêm

1435. Nhöng giôø giaûi trí cuûa thaùnh Teâreâsa khaùc

346

haún. Söï mieãn tröø roõ reät nhaát ñoái vôùi luaät thinh

laëng maø vò caûi toå cho pheùp, lieân quan ñeán nhöõng

cuoäc trao ñoåi thieâng lieâng: “Meï Beà Treân seõ cho

pheùp noùi chuyeän khi hai nöõ tu muoán cuøng nhau

ñaøm ñaïo ñeå cho loøng meán Chuùa theâm haêng say

hoaëc ñeå khích leä nhau khi caàn thieát hoaëc trong

côn caùm doã” (CT 7).

Sau Coâng ñoàng Vatican II, nhöõng tuyeân

ngoân ñeå canh taân Hieán Phaùp tieân khôûi caùc nöõ

ñan só Caùt Minh ñaõ ñöôïc soaïn thaûo, heát söùc toân

troïng tö töôûng vaø ñaëc suûng cuûa thaùnh Teâreâsa vaø

raát quan taâm ñeán tính ñôn sô. Ta cuõng coù theå

noùi nhö theá veà Hieán Phaùp môùi cuûa caùc tu só Caùt

Minh ñöôïc caäp nhaäp hoùa theo caùc chæ thò cuûa

Coâng ñoàng.

Nhöõng luaät leä ñôn giaûn…, chuùng trôû laïi vôùi

“tính ñôn sô laønh thaùnh” (MC II 29), maøtThaùnh

Gioan Thaùnh Giaù ñaõ ñeà caäp ñeán, vaø laø moät ñaëc

ñieåm cuûa coäng ñoaøn Teâreâxa. Tính ñôn sô khoâng

coi troïng nhaân ñöùc, söï hieåu bieát hoaëc nhöõng öôùc

347

muoán cao caû cuûa mình (LT 17.9.1896). Khoâng

nhìn mình, linh hoàn tìm caùch höôùng troïn aùnh

maét veà Thieân Chuùa – vaø chính aùnh maét naøy laøm

cho linh hoàn neân thoáng nhaát vaø ñôn giaûn trong

vieäc tìm kieám Chuùa cuõng nhö trong töông quan

vôùi ngöôøi khaùc. Thaùnh Teâreâsa Avila noùi: “Ta

haõy phuïng söï Thieân Chuùa trong taâm tình ñôn sô,

trong khieâm nhöôïng vaø haõy chuùc tuïng Ngaøi vì

nhöõng coâng trình kyø dieäu cuûa Ngaøi” (LD 6). Vaø

thaùnh Teâreâsa Lisieux theâm: “Moïi söï ñeàu trong

saïch ñoái vôùi nhöõng ai trong saïch” (TL 1,15), vaø

“linh hoàn ñôn sô ngay thaúng thì khoâng thaáy söï

döõ ñaâu caû” (AM 40). Ñôn sô vaø söï thaät theo

nghóa Thaùnh Kinh ñeàu ñoàng nghóa vôùi nhau.

Ngöôøi ñôn sô laø ngöôøi ngay thaúng, khoâng quanh

co, bieát mình luoân luoân ôû tröôùc Nhan Thaùnh

Chuùa vaø coù khuynh höôùng thuaän theo yù Chuùa.

Ngöôøi aáy khoâng ñoaùn xeùt, nhöng töø taâm ñoùn

nhaän keû khaùc vaø xaû thaân theo con ngöôøi thaät

cuûa mình, khoâng coù söï “giaû hình” do bôûi töï xeùt

mình vaø khoâng lo laéng veà dö luaän cuûa keû khaùc

348

taïo neân. Tính ñôn sô cuõng laø ñaëc ñieåm cuûa

nhöõng con ngöôøi maïnh meõ, ta coù theå nhôø vaû, tin

töôûng ñöôïc, vì ta bieát hoï khoâng coù “haäu yù”,

nhöõng “taám loøng trung tín naøy”(Ne 9,8), khoâng

ñaùnh löøa tình baïn hoaëc giao öôùc. Ngöôøi ñôn sô

coøn laø ñöùa treû khoâng mang maët naï trong Tin

Möøng, vì “Nöôùc Trôøi laø cuûa hoï” (Lc 18,6), vaø ôû

trong soá nhöõng keû “beù moïn” (Mt 11,25), ñöôïc

Chuùa Cha maëc khaûi caùc maàu nhieäm saâu thaúm

nhaát cuûa loøng Ngaøi. OÂi, tính ñôn sô thaùnh thieän

böøng leân thaønh nieàm vui vaø cuoái cuøng, baét

nguoàn trong söï “hieäp nhaát vaø ñôn sô voâ cuøng”

cuûa chính höõu theå Thieân Chuùa (VF 3,2) maø

Ngaøi muoán chuùng ta ñöôïc ñoàng hoùa (CS 18,4).

. Tình huynh ñeä

Chaát ximaêng hieäp nhaát taát caû coäng ñoaøn

Kitoâ höõu laø yeâu thöông nhau. “Baùc aùi huynh ñeä

quan troïng nhaát ñeán noãi Chuùa Gieâsu ñaõ caên daën

ñieàu naøy cho moïi ngöôøi, vaø ñaëc bieät cho caùc

moân ñeä cuûa Ngaøi” (CP 4). Thaùnh Teâreâsa Avila

349

noùi veà “tình yeâu thieâng lieâng hoïa laïi vaø baét

chöôùc thaät saùt tình thöông cuûa Chuùa Gieâsu,

Amant xuaát chuùng, ñoái vôùi chuùng ta” (CP 7).

Ngöôøi nhaán maïnh nhieàu ñoái vôùi “caùc chò em

cuûa ngöôøi, trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ” (CP 1), treân

tình baèng höõu huynh ñeä: “taát caû chò em phaûi laø

baïn, taát caû phaûi yeâu thöông, quyù meán vaø giuùp

ñôõ laãn nhau” (CP 5). Vaø ñaây laø moät loøng meán

thaät söï, ñaày tình ngöôøi, ñaày teá nhò vaø aân caàn.

Moät loøng meán khoâng bao giôø thoûa hieäp vôùi moät

taâm tình aùc caûm, nhöng luoân luoân coù khuynh

höôùng thaéng vöôït noù baèng haønh ñoäng, bao phuû

noù baèng aùnh saùng Ñöùc Kitoâ maëc khaûi cho chuùng

ta Göông Maët caùc Ngaøi, nôi moïi con ngöôøi. Bao

laâu chuùng ta chaáp nhaän trong loøng moät söï thuø

gheùt – duø vôùi moät ngöôøi, moät nhoùm, moät daân

toäc hoaëc moät chuûng toäc – loøng meán luoân luoân bò

caét bôùt vaø chuùng ta khoâng coøn thuoäc troïn veà

Chuùa nöõa. Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù ñaõ phaûi keâu

leân: “Ai khoâng yeâu ñoàng loaïi, thì gheùt boû Thieân

Chuùa” (Cn 108). Neáu chuùng ta kieân trì trong coá

350

gaéng, coù ngaøy Chuùa Thaùnh Thaàn seõ khôi daäy

nôi chuùng ta moät haønh ñoäng yeâu thöông maïnh

ñeán noãi noù seõ giaûi thoaùt chuùng ta khoûi moïi guùt

maét coù veû khoâng theå naøo gôõ ñöôïc. Luùc ñoù,

chuùng ta coù theå gaëp gôõ keû khaùc ñöôïc nôi höõu

theå saâu xa cuûa hoï, khoâng phaân bieät laønh döõ

(PRE I.1), vì vieäc xeùt ñoaùn laø moät caûn trôû ñoái

vôùi tình thöông, vaø thaùnh Teâreâsa Lisieux thoát

leân: “Chæ coù baùc aùi môùi giaõn nôû loøng toâi” (AM

272).

Nghó ñeán nhöõng keû coù tình yeâu voâ vò lôïi vaø

thieâng lieâng, vò caûi toå vieát: “Loøng meán cuûa hoï

chaân thaät hôn, haêng say hôn vaø höõu ích hôn:

cuoái cuøng, ñoù laø tình yeâu. Nhöõng ngöôøi naøy

luoân luoân saün saøng cho hôn laø nhaän” (CP 6).

Yeâu thöông khoâng chôø mong ñöôïc ñaùp traû, yeâu

thöông nhöõng keû khoâng yeâu chuùng ta vaø thaäm

chí, coøn khinh deå chuùng ta nöõa, “töø boû nhöõng

quyeàn lôïi cuoái cuøng cuûa mình vaø töï xem nhö

ñaày tôù keû khaùc vaäy” (AM 274), vaø “hy sinh cho

351

hoï quyeàn lôïi cuûa mình nöõa” (CP 7), töùc laø yeâu

thöông theo Tin Möøng.

Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù khaúng ñònh raèng

“yeâu thöông ñoàng loaïi phaùt sinh töø loøng khieâm

nhöôïng” (NO I.13). Bieát roõ noãi laàm than cuûa

mình, “linh hoàn trôû neân dòu daøng” vaø hoïc bieát

“chòu ñöïng ñoàng loaïi vaø chòu ñöïng chính mình”

(Cn 105). Phaûi boû mình voâ soá laàn, “vui möøng vì

söï thieän cuûa keû khaùc nhö theå cuûa mình vaäy, vaø

mong muoán trong moïi söï, ngöôøi ta quyù chuoäng

keû khaùc hôn mình, vaø laøm nhö vaäy vôùi taám loøng

chaân thaønh… Nhôø caùch ñoù, anh em thaéng ñöôïc

söï döõ baèng söï laønh vaø coù ñöôïc nieàm vui trong

loøng” (PRE II.3).

Tình huynh ñeä coøn phaûi phoå quaùt nöõa, nhö

thaùnh Teâreâsa H.Ñ.G. ñaõ noùi raát ñuùng: “Baáy giôø,

toâi hieåu raèng, baùc aùi troïn haûo laø chòu ñöïng taät

xaáu cuûa keû khaùc vaø khoâng ngaïc nhieân veà nhöõng

yeáu ñuoái cuûa hoï, thaùn phuïc nhöõng haønh ñoäng

nhaân ñöùc nhoû nhaát ta thaáy hoï thöïc hieän; nhöng

352

nhaát laø toâi hieåu ñöôïc raèng baùc aùi khoâng ñöôïc

kheùp kín trong loøng… maø phaûi soi saùng, gaây

thích thuù, khoâng nhöõng keû thaân thích nhaát vôùi

toâi, maø taát caû moïi ngöôøi trong nhaø, khoâng tröø ai

caû” (AM 264,5). Cuõng phaûi traùnh moïi bieåu loä

tinh thaàn theá gian, coi troïng nhöõng phaân chia xaõ

hoäi vaø vaên hoùa, nhöõng “vaán ñeà danh döï”, vì taát

caû chò em “phaûi soáng trong bình ñaúng hoaøn

toaøn” (CP 27).

“Tình thöông laø hoaït ñoäng cuûa yù chí” (MC

III.17), Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù ñaõ noùi theá.

Herbert Roth s.j ñaõ nhaän xeùt raèng lôøi khaúng

ñònh naøy coù theå ñöôïc giaûi thích nhö sau: Chuùng

ta khoâng theå ñieàu khieån moïi chuyeån ñoäng cuûa

con tim, nhö mình muoán ñöôïc, nhöng chæ duøng yù

chí maø taùc ñoäng treân noùi thoâi. YÙ chí laø chìa

khoùa giuùp chuùng ta côûi môû hoaëc kheùp kín laïi,

nhöng tình yeâu cuûa chuùng ta haõy coøn thieân vò vaø

chuùng ta chöa theå yeâu thöông “heát loøng” Thieân

Chuùa vaø anh em chuùng ta ñöôïc, neáu Chuùa

353

Thaùnh Thaàn, Ñaáng “ñoå traøn tình yeâu cuûa Thieân

Chuùa trong loøng chuùng ta” (Rm 5,5) khoâng

höôùng chuùng ta ñeán vôùi hoï.

Thaùnh Teâreâsa, voán say meâ tình yeâu, seõ

maïnh meõ caûnh giaùc con caùi ngöôøi choáng laïi moïi

chia reõ trong coäng ñoaøn. “Nguyeän xin Chuùa

ñoaùi thöông duy trì trong coäng ñoaøn söï bình an

vaø ñoaøn keát. Khoå sôû bieát bao khi phaûi soáng

trong moät nhoùm nhoû maø baát hoøa! Xin Chuùa

ñöøng bao giôø cho pheùp ñieàu naøy!… Vì toâi nhìn

thaáy ñoù laø söï döõ ñaùng gheâ sôï nhaát cho moät Ñan

Vieän. Neáu ñieàu naøy xaûy ra cho chò em, chò em

bieát raèng: chò em bò hö maát roài!” (CP 7).

Baùc aùi huynh ñeä thaäm chí phaûi traøn ra quaù

giôùi haïn caùc tu vieän ñeå lan roäng ñeán caùc nhaø

khaùc cuøng Tænh Doøng, moät vuøng, moät Hieäp Hoäi,

giöõa caùc nhaø, söï töông trôï phaûi ñöôïc theå hieän

theo khaû naêng cuûa moãi nhaø.

354

. Hoäi hoïp coäng ñoaøn

Luaät Doøng chæ noùi ñeán moät hình thöùc duy

nhaát ñeå gaëp gôõ coäng ñoaøn: Tu nghò coäng ñoaøn.

Muïc tieâu cuûa buoåi hoïp laø tìm kieám chung lôïi ích

cuûa coäng ñoaøn, döôùi aùnh saùng Tin Möøng vaø

trong baàu khí toân troïng laãn nhau, tình huynh ñeä,

tin töôûng vaø chaân thaønh. Caùc ñan só giuùp nhau

caùch ñôn sô vaø cuøng thöïc hieän, trong tinh thaàn

Luaät Doøng, vieäc söûa loãi cho nhau, baèng caùch

nhôù roõ noãi baát toaøn vaø toäi loãi cuûa mình ñeå khoûi

lieàu mình “nhìn caùi raùc trong maét ngöôøi khaùc,

maø khoâng ñeå yù ñeán caùi xaø trong maét mình” (Mt

7,3-5).

Nhöõng giôø giaûi trí do thaùnh Teâreâsa Chuùa

Gieâsu laäp ra mang ñaëc ñieåm “thaân tình trong

töông quan giöõa chò em” (LF 13). “Haõy coá gaéng

vui veû vôùi chò em khi chò em giaûi trí theo nhu

caàu cuûa hoï” (CP 7), vì “moät nöõ tu caøng thaùnh

thieän, thì caøng laøm cho chò em deã ñeán vôùi mình”

(Cp 41). Nhöõng giôø giaûi trí naøy tröôùc heát, nhaèm

355

giaûm bôùt söï caêng thaúng maø coâ tòch coù theå taïo

neân, vaø ñaøo saâu nieàm hieäp thoâng huynh ñeä (CP

7). Vaû laïi, “moïi söï ñeàu ñöôïc saép xeáp toát ñeïp

ñeán noãi, ôû ñoù, ta hoïc bieát taät xaáu cuûa mình” (LF

13). Thaùnh Teâreâsa Lisieux theâm vaøo khía caïnh

queân mình: “Toâi phaûi tìm ñeán vôùi caùc chò em

khoù chòu nhaát…” (AM 295): “Tình yeâu ñöôïc

nuoâi döôõng baèng hy sinh, linh hoàn caøng töø choái

cho mình nhöõng thoûa maõn töï nhieân, tình aâu yeám

cuûa hoï caøng theâm maïnh meõ vaø voâ vò lôïi” (AM

283).

Nhöõng buoåi hoïp khaùc seõ caàn thieát ñeå thöïc

hieän toát phuïng vuï hoaëc ñeå ñoái thoaïi huynh ñeä

veà nhöõng vaán ñeà khaùc lieân quan ñeán ñôøi soáng

cuï theå cuûa coäng ñoaøn vaø vieäc canh taân coäng

ñoaøn lieân lyû, maø thaùnh Teâreâsa ñaõ yù thöùc saâu xa:

“Veà phaàn nhöõng ai böôùc theo chuùng toâi… toâi xin

hoï vì loøng meán Chuùa chuùng ta, ñöøng bao giôø ñeå

cho söï hoaøn thieän suùt keùm ñi, duø chæ treân moät

ñieåm duy nhaát thoâi… Baây giôø chuùng ta baét ñaàu.

356

Nhöng öôùc gì ta haõy luoân luoân coá gaéng baét ñaàu

laïi vaø lieân lyû ñi töø choã toát ñeán toát hôn” (LF 29).

Ñôøi soáng coäng ñoaøn “aån tu” ñaët neàn taûng

treân tình yeâu, ñaëc ñieåm cuûa Doøng Caùt Minh,

ñöôïc hoaøn taát trong “söï töï do thaùnh thieän cuûa

tinh thaàn, giuùp cho linh hoàn bay veà Ñaáng taïo

döïng neân mình” (Cp 10), vaø “tìm thaáy Thieân

Chuùa trong moïi söï” (LF 6), nhôø ñöôïc nuoâi

döôõng baèng söï töø boû hoaøn toaøn. Söï töï do trong

tinh thaàn naøy cuõng laø nhìn xa thaáy roäng vaø yù

thöùc veà ñieàu chính yeáu nöõa. “Vaäy, hôõi caùc con,

haõy laùnh xa söï goø boù. Moät khi ta baét ñaàu xieát

chaët laïi, thì noù seõ caûn trôû cho moïi ñieàu thieän

haûo. Chò em haõy hieåu cho roõ: Thieân Chuùa khoâng

döøng laïi ôû voâ soá ñieàu tæ mæ ñaâu, nhö chò em

töôûng töôïng” (CP 41). Nhöng phaûi heát söùc caûnh

giaùc, vì neáu “moãi ngöôøi trong chuùng ta khoâng

öu tö nhö laø moät vieäc raát quan troïng laø lieân lyû ñi

ngöôïc vôùi yù mình, ngaøn ñieàu seõ caát maát cuûa

chuùng ta söï töï do tinh thaàn thaùnh thieän aáy” (CP

357

10), “gaëp ñöôïc nôi nhöõng ngöôøi hoaøn haûo, vaø

taát caû haïnh phuùc ta coù theå öôùc mong ñeàu ôû ñoù.

Vaû laïi, chính khi khoâng coøn quyeán luyeán gì nöõa,

ta môùi sôû höõu ñöôïc moïi söï ” (LF 5). Chính nhôø

söï thong dong ñoù maø Thieân Chuùa coù theå taïo nôi

chuùng ta con ngöôøi môùi maø Evagre le Pontique

moâ taû cho ta caùch tuyeät vôøi:

Ngöôøi aáy taùch rôøi moïi söï vaø keát hôïp vôùi moïi

söï,

Thaûn nhieân vaø voâ cuøng nhaïy caûm,

Ñöôïc thaàn linh hoùa,

maø vaãn coi mình nhö raùc cuûa theá giôùi.

Ngöôøi aáy haïnh phuùc voâ cuøng,

Haïnh phuùc tuyeät vôøi.

Vöøa laø chieâm nieäm, vöøa laø toâng ñoà

358

Vöøa laø chieâm nieäm vöøa laø toâng ñoà

a) Ñôøi soáng chieâm nieäm

“Thaày ñaõ ñeán neùm löûa vaøo maët ñaát, vaø

Thaày mong muoán phaûi chi löûa aáy ñaõ buøng leân”

(Lc 12,49). Ngoïn löûa naøy – “Löûa thieâng tình

yeâu laø Chuùa Thaùnh Thaàn” (VF 1,1) – ñaõ vónh

vieãn böøng leân döôùi theá ngaøy leã Hieän Xuoáng.

Thaùnh Linh, cuøng vôùi hai Ngoâi kia cuûa Thieân

Chuùa Ba Ngoâi, seõ theå hieän söï keát hôïp cuûa con

ngöôøi vôùi Thieân Chuùa – duø cho con ngöôøi, ñöôïc

Chuùa naâng ñôõ caùch bí nhieäm, phaûi noã löïc ñeå

goùp phaàn vaøo ñoù. Tröôùc heát, ngoïn löûa naøy seõ

bao truøm böùc maøn ñeâm toái ñeå thieâu ñoát linh

hoàn, huûy dieät nhöõng khuyeát ñieåm cuûa noù vaø

maëc khaûi cho noù nhöõng yeáu ñuoái tröôùc kia noù

khoâng thaáy (VF 14). Khi ñaõ chuaån bò linh hoàn

ñeå ñöôïc bieán ñoåi tình yeâu nôi Thieân Chuùa,

Chuùa Thaùnh Thaàn laøm giaõn nôû vaø môû roäng linh

hoàn ñeå laøm cho noù coù theå ñoùn nhaän Thieân Chuùa

nôi mình. Thieân Chuùa, “Ñaáng vöôït xa taát caû

359

moïi söï” (Greùgoire de Nazianze), laøm raïng rôõ

moïi danh xöng: Thieân Chuùa, Ñaáng khoân taû,

Ñaáng baát khaû tri, sinh ra moïi loaøi vaø moïi söï toàn

taïi nôi Ngaøi vaø ôû trong Ngaøi: Thieân Chuùa, Ñaáng

ñi böôùc tröôùc trong tình yeâu thöông con ngöôøi –

maëc duø con ngöôøi chæ laø “gioït nöôùc baùm mieäng

thuøng; haït caùt dính baøn caân” (Is 40,45) – ñeán

noãi ban Con Moät Ngaøi ñeå con ngöôøi trôû thaønh

Thieân Chuùa. Maàu nhieäm Thaäp Giaù vaø maàu

nhieäm vinh quang, ñoù laø ñaëc ñieåm quan troïng

cuûa thöïc taïi bao la, töùc laø töông quan cuûa con

ngöôøi vôùi Chuùa cuûa mình.

. Ñöôøng loái cuûa Thieân Chuùa.

Caùc thaùnh vó ñaïi Doøng Caùt Minh ñaõ noùi veà

ñôøi soáng thieâng lieâng caùch ñuùng ñaén vaø saâu saéc

voâ song. Chuùng ta seõ nghieân cöùu veà ñôøi soáng

naøy döôùi aùnh saùng giaùo huaán cuûa caùc ngaøi, töø

caùc böôùc ñaàu cuûa vieäc khoå cheá cho ñeán vieäc keát

hôïp vónh vieãn vôùi Ñöùc Gieâsu, maø thaùnh Phaoloâ

ñaõ “moâ taû” cho chuùng ta: “Toâi cuøng chòu ñoùng

360

ñinh vôùi Ñöùc Kitoâ vaøo thaäp giaù, toâi soáng nhöng

khoâng coøn phaûi laø toâi, maø laø Ñöùc Kitoâ soáng

trong toâi” (Gl 2, 20). Ñieàu kieän thöù nhaát cho söï

keát hôïp laø thoâng phaàn vaøo maàu nhieäm Thaäp

Giaù, khoâng coù noù thì khoâng coù Phuïc Sinh. Ñöôïc

Thaùnh Linh thuùc ñaåy, con ngöôøi phaûi ñi vaøo ñoù

nhö theå bôûi coá gaéng cuûa mình. Chính Thieân

Chuùa, sau ñoù, seõ laøm hoï tieán saâu hôn nöõa. Nhö

thaùnh Basilioâ ñaõ noùi: “Chuùa Cha laø Tình Yeâu

ñoùng ñinh thaäp giaù, Chuùa Con laø Tình Yeâu bò

ñoùng ñinh thaäp giaù, vaø Chuùa Thaùnh Thaàn laø söùc

maïnh voâ ñòch cuûa Thaäp Giaù”. Vaäy con ngöôøi seõ

phaûi ñeå cho mình bò ñoùng ñinh thaäp giaù vôùi Tình

Yeâu chòu ñoùng ñinh thaäp giaù, trong söùc maïnh

cuûa Thaàn Khí, ñeå “trôû thaønh Ñöùc Kitoâ” vaø ñaït

ñeán nieàm vui cuûa Thieân Chuùa.

Trong caùc taùc phaåm cuûa hai vò tieán só Doøng

Caùt Minh, caùc ngaøi ñaõ trình baøy thaàn tình ñöôøng

loái cuûa Thieân Chuùa, moãi vò theo kinh nghieäm

baûn thaân mình, Meï Teâreâsa Chuùa Gieâsu, cuï theå

361

hôn, noùi veà moät laâu ñaøi tuyeät dieäu, ñuïc trong

moät khoái kim cöông duy nhaát, “trong ñoù” coù

nhieàu phoøng oác nhö treân Thieân Ñaøng coù nhieàu

choã ôû vaäy” (LD 12); tuy nhieân, khoâng neân hình

dung chuùng noái tieáp theo haøng vôùi nhau ôû trung

taâm coù phoøng, nôi Thieân Chuùa löu laïi, vaø xung

quanh phoøng aáy, coù caùc phoøng khaùc - “Voâ soá”

(LD I 2), maëc duø ñeå ñôn giaûn hoùa, Thaùnh nöõ chæ

lieät keâ baûy phoøng thoâi. Ta phaûi töï do ñeán ñoù maø

ñi laïi, döôùi söï höôùng daån cuûa Chuùa Thaùnh Linh,

ñeå ñaït ñeán trung taâm laâu ñaøi. Thaùnh Gioan

Thaùnh Giaù, trí thöùc hôn, veõ con ñöôøng thieâng

lieâng döôùi hình moät ñöôøng doác, qua nhöõng

“ñeâm toái” hoaëc thanh taåy ñoâi khi khuûng khieáp,

höôùng veà aùnh saùng cuûa ngoïn Löûa Thieâng Tình

Yeâu. ÔÛ ñoù thaùnh nhaân phaân bieät ba giai ñoaïn

chính: ñeâm toái chuû ñoäng cuûa tình caûm vaø trí

khoân, ñeâm toái thuï ñoäng cuûa tình caûm vaø trí

khoân, vaø cuoái cuøng söï keát hôïp vôùi Thieân Chuùa.

Nhöng phaûi theâm ngay raèng söï soáng khoâng chòu

giam trong heä thoáng naøo caû. Haønh trình thieâng

362

lieâng cuûa moãi con ngöôøi seõ ñoäc ñaùo. Caùc giai

ñoaïn ñöôïc caùc thaùnh phaân bieät coù ôû ñoù trong

nhöõng neùt chính, caùch naøy hoaëc caùch khaùc,

nhöng “khoâng cuøng moät caùch thöùc cho heát thaûy

moïi ngöôøi... vì nhöõng ñieàu aáy tuøy thuoäc vaøo yù

Chuùa” (NO 1 14).

* Khoå cheá vaø thanh taåy

Theå theo vinh quang voâ cuøng cuûa Ñích

Ñieåm, caùc ñoøi hoûi cuûa caùc thaùnh Doøng Caùt

Minh veà haønh trình daãn ñeán ñoù, thaät tuyeät ñoái.

Caùc ngaøi khoâng chaáp nhaän nöûa vôøi, duø ñoái vôùi

söï khaéc khoå hoaøn toaøn theå lyù – ñöôïc ñeà cao

ngaøy xöa – caùc ngaøi ñaõ luoân luoân caên daën moät

söï kín ñaùo khoân ngoan: “Toâi muoán ngöôøi ta ñoøi

hoûi nhieàu veà caùc nhaân ñöùc chöù khoâng phaûi veà

nhöõng söï cöùng raén” (LM 12.12.1576). Vaø thaùnh

Gioan Thaùnh Giaù laïi noùi quaù hôn nöõa: “Khoâng

coù vaâng phuïc, vieäc haõm mình theå xaùc chæ laø moät

vieäc haõm mình cuûa thuù vaät thoâi” (NO 1 6).

Trong Doøng Caùt Minh, muïc ñích cô baûn cuûa khoå

363

cheá laø chuù yù ñeán Thieân Chuùa, keâu goïi chuùng ta

hoaøn toaøn taäp trung vaøo Ngaøi (EXC 4). Nhöng,

ñeå chæ coøn nhaém ñoäc nhaát ñieàu aáy thoâi, ta phaûi

töø boû taát caû nhöõng ñieàu khaùc vaø nhaát laø “böùng

reã caùi toâi... choái boû mình moãi khi ta gaëp noù” (ET

1 138) vaø “queân mình haún” (PJ 6).

Treân ñöôøng daãn ñeán ngoïn nuùi hoaøn thieän,

thaùnh Gioan Thaùnh Giaù ñaõ gieo lôøi ñôn giaûn

naøy: “Khoâng gì caû”. Moät hoâm ngöôøi ta troâng

thaáy Dona Ana de Penalosa khoùc loùc quyø döôùi

chaân ngöôøi. Vaø ngöôøi noùi: “Khoâng gì caû, khoâng

gì caû, khoâng gì caû ñeán noãi boû caû maïng soáng vaø

moïi söï khaùc vì Ñöùc Kitoâ!”. Moät yù nieäm khoâng

nhaân nhöôïng nöõa: “Troáng khoâng”, trôû laïi döôùi

ngoøi buùt cuûa ngöôøi: “Linh hoàn phaûi hoaøn toaøn

vaø töï yù troáng vaéng taát caû nhöõng gì coù theå rôi vaøo

mình, töø treân xuoáng vaø döôùi leân, theo tình caûm

vaø yù muoán” (MC II 4). Ngöôøi ta khoâng theå yeâu

meán Thieân Chuùa treân heát moïi söï maø khoâng

troáng vaéng ñoái vôùi moïi söï ñöôïc” (VF III 3). Ñaây

364

khoâng phaûi laø phuû nhaän tuyeät ñoái khoâng coù yù

nghóa gì caû, nhöng laø moät coá gaéng kieân trì töø boû,

keøm theo lôøi caàu xin naøy: “Laïy Chuùa, xin taïo

nôi con quaû tim trong saïch ñeå con nhìn thaáy

Chuùa” (TV 50, 12; Mt 5, 8).

365

Ñeâm toái.

Nhöõng ñoøi hoûi khoå cheá cuûa caùc thaùnh Doøng

Caùt Minh thaät trieät ñeå, bôûi vì haønh trình thieâng

lieâng nhaèm keát hôïp vôùi Thieân Chuùa. Trong

haønh trình naøy, linh hoàn “haêng say trong moät

tình yeâu ñaày khaéc khoaûi” (PJ I 1) höôùng veà

Thieân Chuùa vôùi taát caû nieàm caäy troâng cuûa mình,

theo caùc giaùo phuï Hy laïp ñoù laø chính Thaùnh

Linh loâi cuoán chuùng ta höôùng veà Thieân Chuùa.

Thaùnh Gregorie de Nysse coøn khaúng ñònh raèng

öôùc muoán töùc laø ñöôïc nhaän lôøi roài: “Gaëp ñöôïc

Thieân Chuùa töùc laø khoâng ngöøng tìm kieám

Ngaøi... khoâng bao giôø chaùn öôùc mong Ngaøi töùc

laø thöïc söï nhìn thaáy Thieân Chuùa”.

Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù ñaõ moâ taû caùch taøi

tình “vieäc linh hoàn ñi ñeán keát hôïp vôùi Thieân

Chuùa” maø ngöôøi goïi laø ñeâm toái (MC I 2). Vieäc

aáy theá naøo ? Coù hai loaïi ñeâm toái, moät ñeâm toái

lieân quan ñeán phaàn tình caûm vaø ñeâm toái kia lieân

quan ñeán phaàn thieâng lieâng cuûa linh hoàn. Vaø

moãi ñeâm toái mang hai daïng: moät daïng chuû ñoäng

366

bao goàm “taát caû nhöõng gì linh hoàn coù theå laøm

vaø ñang laøm trong coâng cuoäc thanh taåy” (MC I

12) vaø daïng kia, thuï ñoäng, “ trong ñoù chính

Thieân Chuùa theå hieän nôi linh hoàn vaø linh hoàn

chæ chòu ñöïng thoâi” (MC 1 3). Nhöng ta khoâng

neân vaïch roõ bieân giôùi giöõa caùc khía caïnh cuûa

caùc bieân giôùi naøy. Trong cuï theå cuûa cuoäc soáng

ñaây laø chuyeån töø khía caïnh naøy ñeán khía caïnh

kia. Böôùc ñaàu tieân cuûa con ngöôøi höôùng veà

Thieân Chuùa ñaõ laø ñaùp traû moät lôøi môøi goïi tröôùc

ñoù cuûa Thieân Chuùa.

Taän hieán.

Ñeâm toái chuû ñoäng tröôùc heát laø hieán daâng

vaø chaáp nhaän ñaùnh maát moïi söï vaø chính mình

nöõa. ÔÛ giai ñoaïn naøy, vò tieán só thaàn bí nhaán

maïnh ñaëc bieät hôn treân vieäc baét chöôùc Ñöùc Kitoâ

“laø cöûa vaø con ñöôøng daãn ñeán keát hôïp vôùi

Thieân Chuùa” (MC II 8). Nhö Ngaøi, ta seõ phaûi

chaáp nhaän ñi vaøo caùi “cheát ñau thöông cuûa thaäp

giaù khaû giaùc vaø thieâng lieâng, töùc laø beân trong vaø

beân ngoaøi” (nt) Moái töông quan vôùi Thieân Chuùa

367

phaûi ñöôïc trau doài qua taát caû nhöõng gì xaûy ra

trong cuoäc soáng moãi ngaøy. Chuùa khoâng baèng

loøng vôùi nhöõng lôøi noùi hoaëc nhöõng taâm tình toát

ñeïp: “Ngaøi quí chuoäng nhöõng “vieäc laøm” vì

Ngaøi, trong khoâ khan vaø khoù khaên veà tinh thaàn”

(CS 22). Con ngöôøi phaûi doàn veà Ñöùc Kitoâ taát caû

caùc giao ñoäng maõnh lieät, nhöõng “khaùt voïng

maõnh lieät” maø thaùnh nhaân thöôøng noùi ñeán. Doàn

chuùng veà moät höôùng chöù khoâng phaûi “gieát”

chuùng hoaëc “doàn neùn” chuùng: Con gom taát caû

söùc löïc caùc khaùt voïng maõnh lieät cuûa con veà moät

mình Chuùa” (MC 1 10).

Vieäc xaû thaân tröôùc heát ñöôïc cuï theå hoùa

trong vieäc töø boû moät quyeán luyeán sai leäch ñoái

vôùi thoï taïo. Khoâng phaûi laø khinh cheâ hoaëc töø

choái caùc thoï taïo, nhöng vöôït leân treân chuùng ñeå

gaëp Ñaáng Taïo Hoùa qua chuùng vaø treân chuùng.

Daàn daàn, theo nhöõng tieáng goïi noäi taâm, ta seõ

phaûi hoïc bieát trôû neân troáng vaéng, khoù ngheøo

thieâng lieâng. Linh hoàn phaûi lieân læ nhaân leân

nhöõng baèng chöùng tình yeâu naøy, cho ñeán khi

khoâng coøn bò ñieàu gì ngaên caûn laøm vaø chòu ñöïng

368

baát cöù gì vì Ngaøi” (CS 21), vaán ñeà ôû ñaây khoâng

phaûi laø thaønh tích, nhöng laø tình yeâu ñôn sô tìm

caùch loâgích vôùi mình thoâi.

Vieäc thanh taåy trí tueä con ngöôøi theo ba

quan naêng seõ laø coâng vieäc cuûa caùc nhaân ñöùc ñoái

thaàn, aân caàn luyeän taäp döôùi söï thuùc ñaåy cuûa

Chuùa Thaùnh Thaàn. Ta seõ phaûi vöôït leân treân caùc

kieán thöùc roõ raøng veà Thieân Chuùa ñeå ñi vaøo

trong Maàu nhieäm, qua “ñaùm maây muø vaø toái

taêm” (MC 1,3) laø ñöùc tin, keùo trí nhôù – trí nhôù

cuûa con tim laøm rung ñoäng caûm tính – quaù giôùi

haïn cuûa noù ñeå ñöa noù leân “treân chính mình...

ñeán nieàm caäy troâng cao caû cuûa Thieân Chuùa

khoâng theå hieåu thaáu ñöôïc” (MC III 2): thanh taåy

yù chí khoûi nhöõng ñam meâ vaø tình caûm cuûa noù,

ñeå noù “trôû thaønh yù muoán cuûa Thieân Chuùa, ñoàng

hoùa vôùi thaùnh yù Chuùa” (MC III 16) vaø giaûi

phoùng con tim “khoûi taát caû nhöõng söï döõ vaø khoûi

taát caû nhöõng thieän haûo khoâng tuyeät ñoái laø

Thieân Chuùa” (CS 3). Nhö vaäy, nhôø chaân thaønh

trong coá gaéng, linh hoàn goùp phaàn vaøo vieäc ñaøo

nôi mình” khaû naêng ñoùn nhaän Thaàn Khí cuûa

369

Thieân Chuùa ñeå ñöôïc hoaøn toaøn bieán ñoåi” (MC

15). Vaø luùc ñoù ta nhôù laïi chaâm ngoân cuûa caùc Toå

Phuï: “Haõy hieán maùu cuûa baïn vaø haõy nhaän laáy

Thaàn Khí”.

AÛnh höôûng cuûa Thaàn Khí .

Trong phaïm vi linh hoàn loät boû chính mình,

thì choã troáng vaéng ñöôïc taïo ra nôi ñoù thu huùt

Thaàn Khí; Ñaáng seõ daãn linh hoàn vaøo ñeâm toái

thuï ñoäng. Ngaøi daãn linh hoàn vaøo choán toái taêm

“nôi maûnh ñaát hoang khoâ caèn, khoâng gioït nöôùc”

(TV 62, 2) Döôùi taùc ñoäng cuûa Ngaøi, nhöõng theå

thöùc soáng vaø hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi töø töø

ñöôïc bieán ñoåi. Töông quan cuûa hoï vôùi Ñöùc Kitoâ,

nguyeän ngaém ngaøy caøng trôû neân chieâm nieäm

thuï ñoäng vaø khoâ khan. Linh hoàn nhôù ñeán Ngaøi

vôùi loøng thoáng hoái, ñau buoàn töôûng mình khoâng

phuïc vuï Ngaøi – maëc duø vaãn khaéc khoaûi yeâu

meán tìm kieám Ngaøi (MC II 13). Linh hoàn bò thöû

thaùch, thanh luyeän vaø cuûng coá bôûi moïi thöù caùm

doã (VF 1. 3), nhöõng caùm doã naøy maëc khaûi cho

linh hoàn voâ soá ñam meâ thaàm kín. Ñoù laø nhöõng

370

xung naêng cô baûn nôi con ngöôøi ñaõ thaønh ñoái

töôïng cho nhöõng caùm doã cuûa Ñöùc Kitoâ: öôùc

muoán sôû höõu, thoáng trò, ñeå cho ngöôøi ta thaùn

phuï mình (Cyrille Argenti). Khaùt khao Thieân

Chuùa haèng soáng, con ngöôøi hoïc bieát söï thaät veà

noãi laàm than cuûa mình” (NO 1. 12). Hoï maát ñi

aûo töôûng cuûa mình vaø khaùm phaù göông maët thaät

cuûa mình, nhaän thaáy raèng mình chaúng hôn gì

anh em cuûa mình, raèng mình laø moät thaønh vieân

raát taàm thöôøng cuûa nhaân loaïi, moät keû toäi loãi

giöõa nhöõng keû toäi loãi khaùc. Ngoïn löûa “khoâng

coøn nuoâi döôõng linh hoàn nöõa, vaø cuõng khoâng

mang laïi bình an nöõa, nhöng thieâu ñoát vaø toá caùo

linh hoàn, laøm cho noù yeáu söùc vaø raàu ró khi bieát

mình” (VF 1 4) vieäc bieát mình gioáng nhö neàn

taûng ñeå hieåu bieát Thieân Chuùa: vì khoâng ai bieát

ñöôïc Thieân Chuùa, neáu tröôùc tieân khoâng bieát

chính mình” (Philocalie). Nhöng ñaõ laøm vöõng

vaøng loøng can ñaûm cuûa con ngöôøi, Isaac ngöôøi

Syrie noùi theâm: “Keû nhìn thaáy toäi cuûa mình, thì

lôùn hôn keû laøm cho ngöôøi cheát soáng laïi”.

371

Ñoàng thôøi, caùc thöû thaùch beân ngoaøi noåi leân

döõ doäi choáng laïi linh hoàn: baïn beø phaûn boäi,

khinh deå; maát heát caùc ñieåm töïa vaøo ngöôøi ñôøi.

Ñaày daãy aâu lo vaø toái taêm, töôûng mình bò Thieân

Chuùa boû rôi, linh hoàn caûm thaáy mình ñang bò

huûy hoaïi vaø cheát. Nhöng “linh hoàn ôû trong caùi

moà ñeâm toái naøy ñeå ñöôïc phuïc sinh thieâng lieâng

nhö loøng mong öôùc” (NO II 6). Thaát voïng, con

ngöôøi töï nhuû: “Khoâng ai ñeán ñoù ñöôïc ñaâu...” (PJ

VI 4). Vaø roài, ñoät nhieân hoï hieåu raèng Thieân

Chuùa chôø ñôïi hoï taän phía döôùi, raèng hoï phaûi boû

cuoäc, boû moïi söï vaø chính mình nöõa ñeå phoù thaùc

cho moät mình Ngaøi thoâi. Nhôø coù tình yeâu vaän

chuyeån, hoï lieàu mình “nhaûy vaøo boùng toái”(PJ

VI 3) cuûa söï phoù thaùc troïn veïn. Hoï chæ coøn laø

moät vöïc thaúm ngheøo naøn, moät tieáng keâu leân

Thieân Chuùa trong ñeâm toái, bôûi “söï taåy röûa maïnh

meõ vaø thanh luyeän cay ñaéng naøy”, Thieân Chuùa

seõ töø töø chöõa laønh vaø thoáng nhaát con ngöôøi, loät

xong “lôùp da cuõ cuûa hoï” (NO II 13) ñeå maëc cho

hoï con ngöôøi môùi: Ñöùc Gieâsu - Kitoâ (Ep.4, 24

vaø Gl 3, 27). Baây giôø ñaõ coù nhöõng khoaûng trôøi

372

quang maây taïnh roài. Nhôø Chuùa thænh thoaûng

vieáng thaêm (NO 11-12) taâm trí cuûa con ngöôøi

ñöôïc traàm laéng caùch sieâu nhieân. Ngay khi

nhöõng xung naêng vaø quan naêng cuûa hoï ñöôïc

laéng dòu vaø cuûng coá trong thoáng nhaát” (NO II

24). Con Thieân Chuùa seõ keát hôïp vôùi hoï .

* Caàu nguyeän “ngaøy ñeâm”.

“Trong luaät Doøng tieân khôûi cuûa chuùng ta coù

noùi raèng, chuùnh ta phaûi caàu nguyeän lieân lyû” (CP

4). Thaùnh Teâreâsa Avila khaùm phaù nôi ñaây khía

caïnh cô baûn nhaát cuûa Doøng Caùt Minh, dö aâm

trung thöïc cuûa Tin Möøng, vì Chuùa Kitoâ khuyeán

caùo caùc moân ñeä cuûa Ngaøi “phaûi caàu nguyeän

luoân khoâng ñöôïc naûn chí” (Lc 18,1). Ñan só phaûi

laø moät söï hieän dieän caàu nguyeän, khoâng nhöõng

caùch chuû ñoäng, maø coøn caùch hieän sinh nöõa, hoï

phaûi trôû thaønh caàu nguyeän. Vaø vì hoï taùch rôøi

moïi ngöôøi vì Thieân Chuùa, ñoàng thôøi hoï laïi hieäp

thoâng vôùi moïi ngöôøi: khi ñöôïc bieán ñoåi, hoï bieán

ñoåi theá giôùi. Moïi lôøi caàu nguyeän ñeàu mang tính

373

vuõ truï vaø coäng ñoaøn (Kallistos Ware), vì keû caàu

nguyeän khoâng bao giôø laø moät keû “coâ laäp”.

Caàu nguyeän ngaøy ñeâm chaúng phaûi laø

khoâng töôûng ö ? Meï Teâreâsa Chuùa Gieâsu cho

chuùng ta chìa khoaù aån ngöõ baèng caùch nhaán

maïnh treân tình yeâu. “Linh hoàn taán tôùi trong caàu

nguyeän khoâng phaûi nhôø suy nghó nhieàu, nhöng

laø yeâu meán nhieàu” (LF 5). Lôøi naøy cuûa thaùnh nöõ

nhö voïng laïi caùch soáng ñoäng hoïc thuyeát thaâm

thuùy cuûa caùc Giaùo phuï: laøm sao khoâng vaén taét

nhaéc ñeán ñöôïc ? Chuùa Kitoâ noùi: Trieàu ñaïi Thieân

Chuùa ñang ôû giöõa caùc oâng” (Lc 17,21). Trong

con ngöôøi, choã cuûa Nöôùc Thieân Chuùa nôi Chuùa

Thaùnh Thaàn hieän dieän laø traùi tim, cuõng laø

nguyeân taéc thoáng nhaát toaøn boä nhaân vò. Vì toäi

loãi ñaõ phaù vôõ söï hieäp nhaát naøy – nhaát laø söï keát

hôïp trí khoân vôùi con tim – ngöôøi Kitoâ höõu phaûi

goùp phaàn taùi taïo söï thoáng nhaát aáy. Ñieàu “chia

reõ” con ngöôøi ñoù laø nhöõng tö töôûng, nhöõng yù

nieäm taïo neân ngaãu töôïng veà Thieân Chuùa, theo

lôøi thaùnh Gregoire de Nysse, vaø phaù roái söï hoài

taâm cuûa linh hoàn ñaët troïng taâm nôi Ñöùc Kitoâ.

374

Gregoire ôû nuùi Sinai nhaéc ñeán “nhöõng keû chæ

caàu nguyeän moät mình Thieân Chuùa trong loøng vaø

khoâng coù tö töôûng”. Vaø naøy ñaây chuùng ta ñöôïc

ñöa trôû veà vôùi “vieäc meán yeâu chuù taâm vaøo

Thieân Chuùa maø khoâng suy tö gì ñaëc bieät caû”

(MC II 13) vaø “tình yeâu thinh laëng” (Chaâm

ngoân 183) ñöôïc thaùnh Gioan Thaùnh Giaù noùi

ñeán. Caùc giaùo phuï cho chuùng ta phöông theá ñeå

cho “caùi ñaàu” lieân keát vôùi con tim laø lôøi caàu

Chuùa Gieâsu, ñöôïc caùc ngaøi xem nhö toùm taét

toaøn boä Tin Möøng; “Laïy Chuùa Gieâsu - Kitoâ, con

Thieân Chuùa, xin thöông xoùt con laø keû toäi loãi”.

Lôøi nguyeän cuõng mang tính Ba Ngoâi, saâu xa: noù

laø moät tieáng keâu caàu Chuùa Gieâsu, Con Moät

Chuùa Cha ñeå Ngaøi thöông xoùt baèng caùch ban

Chuùa Thaùnh Thaàn, laø tình yeâu cho chuùng ta, töùc

laø tha thöù. Laäp laïi lôøi kinh ñoù moïi luùc, ngay khi

ta caûm thaáy troáng roãng hoaëc chia trí, lôøi kinh aáy

“thu huùt” vaø thoáng nhaát taâm trí chuùng ta vaø nhö

vaäy laø laøm cho noù “ñi xuoáng traùi tim”. Trong cô

baûn, chính tình yeâu khieán ta coù theå caàu nguyeän

375

lieân lyû ñöôïc, vì “keû yeâu thaät thì ye âu Baïn mình

khaép moïi nôi” (LF 5) luoân luoân vaø khaép nôi.

Caàu nguyeän lieân lyû bao goàm taát caû nhöõng

gì taïo neân vaø nuoâi döôõng moái lieân heä giöõa con

ngöôøi vaø Thieân Chuùa: ñôøi soáng bí tích vaø phuïng

vuï, hoïc hoûi vaø suy gaãm Thaùnh Kinh, nguyeän

ngaém döôùi moïi hình thöùc. Neáu ta nhaán maïnh

treân nguyeän ngaém laø vì noù laø linh hoàn cuûa moïi

kinh nguyeän.

1. Ñôøi soáng bí tích vaø phuïng vuï.

Nguoàn maïch vaø ñænh cao moái töông quan

cuûa chuùng ta vôùi “Thieân Chuùa laø ñôøi soáng bí

tích vaø phuïng vuï, nhôø ñoù maø keá hoaïch cöùu ñoä

ñöôïc theå hieän caùch öu tieân nôi moãi kitoâ höõu vaø

qua ngöôøi naøy, nôi toaøn theå nhaân loaïi lieân ñôùi

vôùi nhau. Qua caùc bí tích, Ñöùc Kitoâ trong Thaùnh

Thaàn ñuïng ñeán chuùng ta ôû chieàu saâu, thoâng

truyeàn söï soáng, ôn tha thöù, tình yeâu cuûa Ngaøi

cho chuùng ta vaø ñaûm nhaän chuùng ta troïn veïn ñeå

loâi cuoán chuùng ta höôùng veà Chuùa Cha. Pheùp

Thaùnh Taåy, “bí tích soi saùng”, thieát laäp caùch

376

sung maõn – vaø ñoàng thôøi theo caùch moät caùi

maàm, phaûi phaùt trieån suoát haønh trình cuûa chuùng

ta – tình baèng höõu ñích thaân cuûa chuùng ta vôùi

Thieân Chuùa ñöôïc choân vuøi trong caùi cheát cuûa

Ñöùc Kitoâ, chuùng ta ñöôïc soáng laïi trong moät

cuoäc soáng môùi, trôû neân con caùi trong Chuùa Con.

Bí tích Theâm Söùc laøm böøng leân nôi chuùng ta

moät caùch môùi meû, Chuùa Thaùnh Thaàn khieán

chuùng ta trôû thaønh chöùng nhaân vaø “ngoân söù”

cuûa Chuùa tröôùc maët theá gian. Chu kyø phuïng vuï

nhaéc nhôû cho chuùng ta caùc maàu nhieäm Chuùa

Kitoâ vaø Ñöùc Meï, cho chuùng ta ñích thaân tham

gia vaøo ñoù vaø trong Giaùo Hoäi, khoâng phaûi nhö

nhöõng bieán coá thuoäc quaù khöù, nhöng nhö nhöõng

thöïc taïi vónh vieãn hieän dieän nôi Ñöùc Kitoâ vinh

hieån. Phuïng vuï Doøng Caùt Minh laø phuïng vuï cuûa

Giaùo Hoäi Roma mang ñaëc tính ñôn giaûn, nhaém

ñieàu chính yeáu. Thaùnh leã vaø Kinh Thaàn vuï vôùi

neàn taûng thieát yeáu laø hoïc hoûi vaø suy gaãm Thaùnh

Kinh laø nhöõng haønh ñoäng cô baûn cuûa neàn phuïng

vuï aáy.

377

Trung taâm ngaøy soáng trong Doøng Caùt Minh

maø moïi söï khaùc ñeàu quy veà ñoù, laø vieäc cöû haønh

Thaùnh Theå. AÙp ngaøy hoaøn taát hy sinh ñoå maùu

treân thaäp giaù, trong buoåi tieäc ly Chuùa Kitoâ ñaõ

laäp, hy teá khoâng ñoå maùu cuûa Thaùnh Theå. Toaøn

thaéng thôøi gian vaø khoâng gian, Ngaøi muoán baèng

caùch aáy, cho hieän dieän qua caùc theá kyû vaø trong

moïi nôi treân ñòa caàu hy teá cöùu ñoä ñoäc nhaát cuûa

Ngaøi. ÔÛ moãi Thaùnh Leã, ngöôøi Kitoâ höõu ngaøy

nay - cuõng nhö Ñöùc Meï vaø thaùnh Gioan ngaøy

xöa – ñöùng döôùi chaân thaäp giaù, ñöôïc Böûu Huyeát

Chuùa chaïm ñeán ñeå thay hình ñoåi daïng. Khi

cuøng vôùi linh muïc chuùng ta daâng leân Chuùa Cha

cuûa leã khoâng tyø oá, chuùng ta hieán daâng baûn thaân

laøm “cuûa leã soáng ñoäng, thaùnh thieän va ø ñeïp loøng

Thieân Chuùa” (Rm 12,1). Lôøi chuyeån caàu vaø

cuoäc hieán daâng cuûa chuùng ta bao truøm Giaùo Hoäi

vaø toaøn theá giôùi, luùc ñoù ñöôïc loâi cuoán vaøo Maàu

Nhieäm Chuùa Kitoâ. Thaùnh Theå, Baùnh ñöôïc beû ra

cho söï soáng theá giôùi, luoân luoân hoaøn thaønh trong

chuùng ta tình hieäp nhaát vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi

anh em chuùng ta.

378

Nhôø ñeán gaàn Chuùa, chuùng ta yù thöùc maõnh

lieät hôn veà toäi loãi cuûa mình, veà söï thaát tín caù

nhaân, ngöôïc vôùi tình yeâu vaø caûn trôû “vieäc hieåu

bieát” Chuùa Kitoâ. Thaùnh Gioan noùi: “Phaøm ai

phaïm toäi thì ñaõ khoâng thaáy Ñöùc Gieâsu, vaø cuõng

chaúng bieát Ngöôøi” (1Ga 3,6) Do ñoù maø ta coù

nhu caàu saâu xa ñöôïc Böûu Huyeát Chuùa Kitoâ

thanh taåy trong bí tích hoaø giaûi: moãi laàn, bí tích

naøy hoaùn caûi vaø taùi taïo con ngöôøi ñuùng theo

nhöõng nhu caàu cuûa hoï luùc ñoù, laøm cho hoï trôû

thaønh moät höõu theå “môùi meû” (AM. Roguet).

Kinh thaàn vuï ñieàu tieát vaø thaùnh hoùa dieãn

tieán thôøi gian trong ngaøy, trong tuaàn, trong naêm

- khoâng chæ laø kinh nguyeän cuûa con ngöôøi maø

coøn laø lôøi caàu nguyeän cuûa Giaùo Hoäi nöõa, chính

lôøi caàu nguyeän cuûa Chuùa Kitoâ mang laáy lôøi caàu

vuïng veà cuûa chuùng ta. “Trong söï haøi hoøa cuûa

tình thuaän hoøa anh em, do bôûi chính söï hieäp

nhaát cuûa anh em, anh em baét ñuùng cung gioïng

cuûa Thieân Chuùa vaø anh em heát thaûy seõ ñoàng

thanh caát tieáng haùt bôûi mieäng Ñöùc Gieâsu – Kitoâ,

nhöõng lôøi ngôïi ca Chuùa Cha”. Lôøi naøy raát chí lyù

379

cuûa thaùnh Inhaxioâ Antiokia, cuõng khaúng ñònh

ñaëc tính hieäp nhaát cuûa lôøi caàu nguyeän coäng

ñoaøn. Lôøi caàu nguyeän naøy gioáng nhö “hieän

thaân cuûa lôøi caàu nguyeän noäi taâm”, giuùp toaøn theå

con ngöôøi taùn döông Thieân Chuùa. Ñoàng thôøi,

thaàn vuï laø caàu nguyeän caù vò, vì caùc thaùnh vònh,

phong phuù tuyeät vôøi, dieãn taû caùc taâm tình cuûa

loøng con ngöôøi: nhö vaäy, ñoái vôùi moãi ngöôøi, laàn

löôït saùng leân, nhöõng gì laøm cho hoï rung ñoäng

luùc naøy ñaây: caäy troâng hoaëc ñau buoàn, vui möøng

hoaëc sôï haõi, tin töôûng hoaëc khieâm toán meán yeâu.

Ñeå soát saéng ñi vaøo ñôøi soáng phuïng vuï, caàn

hieåu bieát saâu saéc veà Thaùnh Kinh. Luaät Doøng

Caùt Minh truyeàn daïy caùc tu só phaûi thöôøng

xuyeân hoïc hoûi Thaùnh Kinh maø hoï “phaûi suy

gaãm ngaøy ñeâm”; vaø Thaùnh Kinh “phaûi ôû trong

loøng hoï”. Lôøi Chuùa khoâng coù gì laø saùch vôû caû,

maø laø moät cuoäc nhaäp theå cuûa Ngoâi Lôøi, “nôi”

Ñöùc Kitoâ hieän dieän soáng ñoäng. Thaùnh Teâreâsa

Avila öa thích ñoïc caùc baûn vaên Thaùnh Kinh,

nhaát laø Tin Möøng khieán taâm hoàn ngöôøi deã taäp

trung hôn taát caû caùc saùch ñöôïc soaïn thaûo thaät

380

thoâng thaùi (CP 21). Trong phoøng cuûa ngöôøi,

thaùnh Gioan Thaùnh Giaù, hai ba saùch ñaïo ñöùc, vaø

quyeån Thaùnh Kinh maø ngöôøi luoân ñoïc vaø suy

gaãm, vaø caùc vaên phaåm cuûa ngöôøi keát ñaày

nhöõng lôøi trích daãn Kinh Thaùnh. Vaøo cuoái ñôøi,

thaùnh Teâreâsa Lisieux vieát: “Taát caû caùc saùch ñeàu

khieán toâi khoâ khan... Trong noãi baát löïc naøy,

Thaùnh Kinh (nhaát laø Tin Möøng) vaø saùch Göông

Chuùa Gieâsu ñeán cöùu giuùp toâi; trong caùc saùch

naøy toâi tìm ñöôïc moät cuûa aên vöõng chaéc raát tinh

tuyeàn” (MA 208). Qua lôøi “soáng ñoäng vaø muoân

thuôû cuûa Ngaøi” (1Pr 1,23), Thieân Chuùa noùi vôùi

chuùng ta caùch luoân luoân môùi meû, cho chuùng ta

khaùm phaù nhöõng neùt cuûa göông maët Ngaøi, vaø

maëc khaûi cho chuùng ta tình yeâu voâ bieân vaø laân

tuaát cuûa Ngaøi ñoái vôùi chuùng ta.

2. Nguyeän ngaém hoaëc taâm nguyeän.

Chöông naøy seõ ñaëc bieät döïa theo thaùnh

Teâreâsa Avila; döôùi aûnh höôûng caùc choã ôû trong

“Laâu Ñaøi Noäi Taâm” cuûa ngöôøi, ngöôøi ñaõ trao

laïi cho chuùng ta moät giaùo huaán cuï theå, soáng

381

ñoäng vaø thaâm thuùy veà nguyeän ngaém vaø nhöõng

söï phaùt trieån cuûa noù. Thaùnh nöõ moâ taû kinh

nghieäm baûn thaân ngöôøi. Nhöng theo lôøi naøy cuûa

Carl Rogers, nhöõng gì rieâng tö nhaát cuõng ñoàng

thôøi phoå bieán nhaát, nhöõng ai caûm thaáy ñöôïc thu

huùt theo hình thöùc caàu nguyeän naøy seõ coù ít

nhieàu nhaän ra mình nôi ñaây.

Thaùnh Teâreâsa xem linh hoàn nhö moät laâu

ñaøi toaøn moät khoái kim cöông, trong ñoù coù nhieàu

choã ôû. Moät khoái kim cöông duy nhaát..., nhieàu

choã ôû... Linh hoàn laø moät vaø ñoàng thôøi hoïp bôûi

nhieàu thaønh phaàn khaùc nhau. Noù laø toaøn boä laâu

ñaøi, taát caû caùc choã ôû. Nhöõng hình aûnh naøy dieãn

taû ñuùng ñaén tính ñoàng thôøi nghòch lyù cuûa taát caû

nhöõng gì coù nôi chuùng ta, töø caùi cao caû nhaát ñeán

caùi thaáp heøn nhaát; tính ñoàng thôøi naøy ñoäc nhaát

am hôïp vôùi thöïc taïi con ngöôøi chuùng ta.

Caùc thaùnh, nhöõng con ngöôøi raát thöïc teá,

bieát roõ ñieàu naøy, neân duø ñaõ ñöôïc keát hôïp vôùi

Chuùa, hoï vaãn töï xöng mình laø keû toäi loãi. Khoâng

chuùt quaù ñaùng naøo caû! (LD VII,4). Laøm sao

382

hieåu ñöôïc nhöõng choã ôû khaùc nhau ñeán theá ?

Döôøng nhö vò caûi toå Doøng Caùt Minh cho hieåu

raèng ñoù laø nhöõng caùch ña daïng ñeå nguyeän

ngaém; nguyeän ngaém laø cuoäc tieáp xuùc thaân maät

(vôùi Thieân Chuùa), trong ñoù ta thöôøng ñöôïc ñoái

thoaïi song phöông vôùi Ñaáng ta bieát laø yeâu

thöông mình” (VE 8). Thaùnh Teâreâsa nhaän thaáy

raèng, khi noùi veà caàu nguyeän noäi taâm, ngöôøi ta

thöôøng chæ noùi ñeán nhöõng gì chuùng ta coù theå töï

mình laøm ñöôc, raát ít giaûi thích ñieàu Thieân Chuùa

theå hieän (LD 12). Traùi laïi, ngöôøi seõ noùi ñaëc bieät

veà coâng cuoäc Thieân Chuùa laøm vì Ngaøi yeâu

thöông ta tröôùc (1Ga 4,10), vaø khoâng vì theá maø

boû qua coá gaéng cuûa con ngöôøi.

Cöûa laâu ñaøi.

Laøm sao ñi vaøo laâu ñaøi laø chuùng ta ñaây,

maëc duø ñoâi khi chuùng ta khoâng ôû ñoù ? Caùnh cöûa,

trong ñoù ta ñi vaøo, laø nguyeän ngaém (LD 11),

nhöng Thieân Chuùa phaûi ban nhöng khoâng cho

chuùng ta chìa khoùa, töùc laø söï thu huùt. Vì caàu

nguyeän noäi taâm laø “ñaøm thoaïi” giöõa Thieân

383

Chuùa vaø con ngöôøi, neân tröôùc heát, nhöõng keû noùi

chuyeän phaûi hieän dieän vôùi nhau. Thieân Chuùa

bao giôø cuõng hieän dieän roài, vì Ngaøi cö nguï nôi

chuùng ta (Ga 14, 23; LD 12). Coøn chuùng ta phaûi

hoïc bieát coù maët taïi ñaây, soáng ôû ñaây chöù khoâng

phaûi ôû choã khaùc, “trong moät giaây phuùt hieän taïi

vónh vieãn... khoâng tröôùc khoâng sau” (ET La

174). Trong giaây phuùt hieän taïi naøy laø bí tích

thaùnh yù Thieân Chuùa ( cha de Caussade), ta phaûi

hy sinh moïi söï cho noù. Thaùnh Teâreâsa thoát leân:

“Chò em coù bieát theá naøo laø moät con ngöôøi

thieâng lieâng thöïc söï khoâng ? Ñoù laø laøm noâ leä

Thieân Chuùa: nhöõng keû noâ leä ñöôïc ñoùng daáu cuûa

Ngaøi töùc laø thaäp giaù, vì hoï ñaõ daâng cho Ngaøi töï

do cuûa hoï ñeå Ngaøi coù theå baùn hoï laøm noâ leä cho

caû thieân haï, nhö baûn thaân Ngaøi ñaõ laøm vaäy”

(LD VII 4).

Ñeå hieän dieän ñöôïc vôùi söï hieän dieän cuûa

Thieân Chuùa, chuùng ta phaûi tìm laïi söï thoáng nhaát

con ngöôøi cuûa chuùng ta, theo quan nieäm cuûa

Thaùnh Kinh: tìm laïi ñöôïc yù nghóa cuûa thaân xaùc

chuùng ta vôùi tö caùch laø hôïp nhaát khoâng theå phaân

384

chia ñöôïc, vôùi linh hoàn vaø tinh thaàn vaø cuõng vôùi

hai yeáu toá naøy phaûi ñöôïc thaám nhuaàn Chuùa

Thaùnh Thaàn maø noù laø ñeàn thôø (1Cr 6, 19). Thaân

xaùc chuùng ta laø nôi ôû cuï theå cuûa söï hieän dieän

Thieân Chuùa vaø lôøi caàu nguyeän cuûa chuùng ta.

Neáu boû qua noù ñi, thì moät caùch naøo ñoù, nguyeän

ngaém tan bieán vaø bò phaân taùn, tröø khi chính

Thieân Chuùa thu huùt söï chuù yù cuûa chuùng ta.

Khaåu nguyeän vaø suy gaãm.

Sau khi qua ngöôõng cöûa cuûa laâu ñaøi, linh

hoàn baét ñaàu hoài taâm (LD1 1). Tröôùc heát, raát

thöôøng laø chaúng coù gì xaûy ra caû. Thaùnh Gioan

Thaùnh Gía khuyeân theá naøy: “Cöùù goïi ñi baèng

caùch ñoïc saùch vaø baïn seõ tìm thaáy baèng caùch suy

gaãm, haõy goïi ñi baèng caùch caàu nguyeän vaø

ngöôøi ta seõ môû cho baïn baèng chieâm nieäm”

(Chaâm ngoân 20). Vaäy laø phaûi ñoïc saùch, ñaëc bieät

laø Kinh Thaùnh, ñoïc chaäm raõi vaø saâu saéc, nhaát laø

“laéng nghe”, vì qua Thaùnh Kinh, Thieân Chuùa

noùi rieâng vôùi moãi ngöôøi. Ta cuõng coù theå döïa

treân khaåu nguyeän moät caùch soát saéng, coù theå

385

giuùp ích raát nhieàu (CP 27), vôùi ñieàu kieän laø taäp

trung chuùng treân ñieàu ta noùi hoaëc treân Ñaáng ta

thöa chuyeän. Daàn daàn vieäc ñoïc saùch vaø khaåu

nguyeän ñöa ñeán suy gaãm. Ñaây laø nhìn vaø laéng

nghe Chuùa Kitoâ ñeå hoïc bieát Ngaøi, quay veà vôùi

Thaân Maãu Ngaøi hoaëc moät vò thaùnh ta kính meán,

nghó ñeán Thieân Chuùa hieän dieän nôi chuùng ta,

suy nghó veà nhöõng maàu nhieäm cuûa ñöùc tin. Roài,

coù theå ñoái chieáu nhöõng khaùm phaù cuûa chuùng ta

vôùi ñôøi soáng cuï theå cuûa mình, roài töø töø höôùng veà

vieäc hoaùn caûi con tim vaø tö töôûng maø thaùnh

Phaoloâ ñaõ nhaéc ñeán” (Ep. 4, 23).

Sau ñoù, Thieân Chuùa baét ñaàu goïi linh hoàn

qua trung gian nhöõng lôøi noùi cuûa baïn beø, nhöõng

saùch ñoïc ñöôïc, nhöõng bieán coá ñau thöông maø

Ngaøi soi saùng cho linh hoàn (LD II 1), thöôøng bò

caùm doã vaø chia trí, linh hoàn choáng traû baèng caàu

nguyeän. “Chuùng ta phaûi laøm vieäc ñeå ñaït ñeán

vinh quang!” (LDII 1), vaø thaùnh Gioan Thaùnh

Giaù caên daën rôøi khoûi nôi coù caùm doã baèng caùch

töùc khaéc naâng loøng leân vôùi Thieân Chuùa. Nhieàu

laàn linh hoàn seõ gaëp khoâ khan, vaø baát löïc luùc caàu

386

nguyeän, ñeå coù theå trôû neân khieâm toán vaø töø boû

mình. Luùc aáy, Chuùa ban cho linh hoàn ñöôïc bình

an vaø thuaän theo yù Chuùa (LD III 2). Cho ñeán ñoù,

ñöôïc Chuùa naâng ñôõ, con ngöôøi töï söùc mình maø

tieán böôùc.Vaû laïi, suoát haønh trình thieâng lieâng, ta

phaûi trôû veà vôùi khaåu nguyeän vaø suy gaãm khi ta

caûm thaáy troáng roãng; khoâng bao giôø ôû traàn theá

naøy, hoaøn toaøn loaïi boû coá gaéng caù nhaân ñeå tìm

kieám Thieân Chuùa.

Nguyeän gaãm hoài taâm vaø an tónh. Töø nay,

Thieân Chuùa seõ daàn daàn laáy saùng kieán vaø vieäc

caàu nguyeän cuûa chuùng ta. Cho ñeán nay, ta caûm

thaáy Chuùa Kitoâ nhö laø moät nhaân vaät beân ngoaøi

chuùng ta, hôi xa laï vaø “khoâng coù thaät”, vaø

Thieân Chuùa Ba Ngoâi nhö laø moät heä tuyeät ñoái

khoâng xaùc ñònh, tröøu töôïng. Nhöng coù ñieàu gì

ñoù seõ thay ñoåi. Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù ñaõ xaùc

ñònh roõ phaàn môû ñaàu cho vieäc Thieân Chuùa haèng

soáng thaâm nhaäp vaøo cuoäc ñôøi chuùng ta: böôùc

chuyeån töø suy gaãm ñeán chieâm nieäm, trong ñoù

taùc ñoäng cuûa Thieân Chuùa chieám öu theá. Ba daáu

hieäu cho thaáy raèng vieäc caàu nguyeän cuûa chuùng

387

ta saép bieán ñoåi. Linh hoàn “khoâng theå naøo suy

gaãm vaø lyù luaän vôùi trí töôûng töôïng nöõa... linh

hoàn khoâng coøn chuùt höôùng chieàu naøo veà vieäc aùp

duïng lyù luaän cho nhöõng söï vaät rieâng leû... vaø öa

thích ôû moät mình, say söa chuù yù ñeán Thieân

Chuùa, maø khoâng suy xeùt gì ñaëc bieät, trong bình

an noäi taâm vaø tónh laëng.” (MC II 13).

Moïi söï seõ ñôn giaûn hoùa vaø chính Thieân

Chuùa seõ can thieäp trong caàu nguyeän. Gioáng nhö

baèng tieáng huyùt gioù cuûa muïc ñoàng, Ngaøi goïi veà

vôùi Ngaøi caùc giaùc quan vaø quan naêng cuûa linh

hoàn, vaø linh hoàn ñöôïc tónh laëng, coù khuynh

höôùng tìm kieám Thieân Chuùa nôi chính mình (LD

IV 3). Chuùa “muoán ban ôn cuûa Ngaøi khi Ngaøi

muoán, vaø nhö Ngaøi muoán cho ai tuøy yù” (LD IV

1). Sau ñoù, seõ ban cho con ngöôøi ôn caàu nguyeän

noäi taâm maø söùc mình, hoï khoâng ñaït ñeán ñöôïc.

Thieân Chuùa keát hôïp vôùi Ngaøi yù chí, öôùc muoán,

traùi tim cuûa con ngöôøi, trong luùc trí töôûng töôïng

vaø trí hieåu theo ñuoåi troø chôi cuûa chuùng (LD IV

2). Khi Thieân Chuùa ban ôn naøy, nöôùc cuûa caàu

nguyeän “chaûy töø thaâm taâm chuùng ta vôùi moät söï

388

bình an, yeân tónh, ngoït ngaøo voâ cuøng” (LD IV

2). Luùc ñoù Ñaáng Taïo Hoùa môû roäng linh hoàn ñeå

noù ñoùn nhaän ôn Chuùa doài daøo hôn, ñöùc tin cuûa

hoï cuõng trôû neân soáng ñoäng hôn, vaø linh hoàn ít sôï

thaäp giaù hôn, bieát raèng neáu vì meán Chuùa maø

linh hoàn ñoùn nhaän thaäp giaù, Ngaøi seõ ban cho

linh hoàn ôn kieân nhaãn chòu ñöïng.

Thaùnh Teâreâsa Lisieux dieãn taû kinh nghieäm

cuûa mình nhö sau: “Ñoái vôùi toâi caàu nguyeän laø söï

höùng khôûi cuûa caùi nhìn ñôn sô höôùng veà Trôøi,

ñoù laø moät tieáng keâu tri aân vaø yeâu meán giöõa côn

thöû thaùch cuõng nhö giöõa nieàm vui; cuoái cuøng ñoù

laø moät ñieàu lôùn lao, sieâu nhieân laøm giaõn nôû linh

hoàn toâi vaø keát hôïp toâi vôùi Chuùa Gieâsu” (MA

290).

Nguyeän ngaém keát hôïp.

Nôi caùc choã ôû thöù naêm, Thieân Chuùa chieám

laáy troïn veïn linh hoàn, troùi caùc quan naêng trong

moät thôøi gian ngaén. Luùc ñoù chuùng nhö nguû thieáp

ñi. Linh hoàn chæ coøn moät yù chí hoaøn toaøn suy

phuïc. Khi linh hoàn ñaõ quy tuï trong thoáng nhaát

389

taát caû caùc naêng khieáu cuûa mình, Chuùa keát hôïp

maät thieát vôùi linh hoàn, vaø cho noù xaùc tín tuyeät

ñoái raèng “mình ôû trong Thieân Chuùa vaø Thieân

Chuùa ôû nôi mình” (LD VI). Chính Ngaøi ñöa vaø

ñaët chuùng ta vaøo trung taâm linh hoàn mình nôi

Ngaøi ngöï: nôi “haàm röôïu aån kín” (Ct 2,4) laø

nguyeän ngaém keát hôïp (LD VI ).

Luùc ñoù chính Ñöùc Gieâsu - Kitoâ trôû neân choã

ôû cuûa chuùng ta. Ngaøi cuõng cho chuùng ta “laøm

vieäc ñeå xaây döïng ngoâi nhaø ñoù nöõa... nhöng

khoâng phaûi baèng caùch laáy ñi hoaëc daâng cho

Thieân Chuùa, maø laø baèng caùch caát ñi chính mình

ñoái vôùi baûn thaân” (LD V 2); nhôø boû mình, caàu

nguyeän noäi taâm, vaâng phuïc, chuùng ta phaûi cho

ñi toaøn thaân mình, ñeå xaây döïng ngoâi nhaø aáy -

nhö con taèm nhaû tô ñeå “deät” neân keùn nhoû cuûa

noù vaäy. Hôn bao giôø heát, linh hoàn quyeát ñònh

thöïc haønh moïi söï trong thaùnh yù Thieân Chuùa.

Luùc baáy giôø, Ngaøi cho thoaùng khí vaø, trong

nhöõng cuoäc gaëp gôõ ngaén nguûi, Ngaøi toû cho linh

hoàn bieát Ngaøi laø ai” (LD I 4). Veà phía ma quyû,

noù duøng heát söùc löïc mieät maøi choáng laïi linh

390

hoàn, vì khoâng coù choán hoang ñòa xa xoâi heûo

laùnh ñeán maáy maø noù khoâng vaøo ñöôïc. Ñeå quyeán

ruõ linh hoàn, noù bieán thaønh thieân thaàn saùng laùng

(2Cr 11, 14), caùm doã linh hoàn döôùi chieâu baøi söï

thieän.

Caàu nguyeän ñöôïc Thieân Chuùa chi phoái

vaø hoaø hôïp yù chí. (Ñính hoân thieâng lieâng).

Caùc choã ôû thöù saùu mang ñaëc ñieåm ñau khoå

vaø aân suûng ngaøy caøng lôùn. Chính “döôùi caây thaäp

giaù maø Chuùa seõ ñính hoân vôùi linh hoàn” (SS 29),

baèng caùch ñoå traøn treân linh hoàn nhöõng aân hueä

raát cao quí (LD VI 4). Boãng choác, Chuùa “thöùc

tænh” linh hoàn ñeå gaây cho noù moät veát thöông

tuyeät dieäu, nhö theå moät tia löûa baén ra töø loø löûa

chaùy röïc laø Thieân Chuùa (LD VI 2). Ngaøi coøn

“chaïm ñeán noù” nôi trung taâm saâu thaúm nhaát, ñeå

truyeàn ñaït moät söï hieåu bieát cao caû vaø moät loøng

meán haêng say ñeán noãi linh hoàn caûm nghieäm nôi

mình moät chuùt gì ñoù cuûa Ngöôøi Yeâu (CS 8).

Chuùa cho linh hoàn nghe nhöõng tieáng noùi noäi taâm

höõu hieäu tuyeät vôøi, nhöõng lôøi aùnh saùng soi chieáu

391

treân moät chaân lyù ñöùc tin hoaëc moät haønh ñoäng

phaûi laøm, lôøi bieán ñoåi taùc ñoäng nôi linh hoàn ñieàu

ñöôïc dieãn taû trong nhöõng lôøi aáy (LD VI 3; MC II

28...). Boãng nhieân, Ngaøi chieám laáy linh hoàn

baèng nhöõng söï ngaát trí, xuaát thaàn, maø vaãn caát ñi

khoûi linh hoàn moïi caûm giaùc beân trong vaø beân

ngoaøi (LD VI 4), töï thoâng truyeàn cho linh hoàn

baèng nhöõng thò kieán töôûng töôïng, töùc laø nhöõng

hình aûnh noäi taâm (LD VI 9), vaø nhöõng “thò kieán

trí thöùc”, khoâng coù hình aûnh, chæ laø chaéc chaén

tuyeät ñoái veà moät söï hieän dieän thoâi (LD VI 8).

Linh hoàn hoaøn toaøn daâng cho Thieân Chuùa,

khoâng tröø ñieàu gì caû, “ñeán noãi ngay caû nhöõng

chuyeån ñoäng ñaàu tieân cuõng khoâng choáng laïi

nhöõng gì laø yù Chuùa muoán nöõa” (CS 29). Nhö

thaùnh Maxime hieån tu noùi: “Con ngöôøi hoaøn

haûo theo söï thieän töùc khaéc, caùch hoàn nhieân;

ngöôøi aáy vöôït leân moïi söï löïa choïn, moïi öa thích

hôn, gioáng nhö Thieân Chuùa, Ñaáng khoâng löïa

choïn. Ngöôøi aáy chæ coøn moät vieäc laø yeâu meán

thoâi” (CS 20). Ñöùc Kitoâ bieán ñoåi linh hoàn theo

hình aûnh cuûa Ngaøi, neân goïi noù laø em gaùi vaø

392

hieàn theâ (Ct 5,1). Töø nay, Chuùa Thaùnh Thaàn

laøm chuû linh hoàn aáy vì Ngaøi laø söï soáng cuûa noù

(VF III). Qua moïi söï, vui buoàn, söôùng khoå, ñeâm

toái vaø aùnh saùng. Nhaân tính thaùnh thieän cuûa Ñöùc

Kitoâ vaãn laø con ñöôøng (LD VI 7).

Keát hieäp vónh vieãn (hoân phoái thieâng lieâng

vaø thô aáu thieâng lieâng).

Thieân Chuùa ñöa linh hoàn vaøo trong chính

choã ôû cuûa Ngaøi, choã ôû thöù baûy; taét thôû, linh hoàn

cheát trong moät nieàm vui khoân taû vì Ñöùc Gieâsu –

Kitoâ ñaõ trôû neân söï soáng cuûa noù. Caùi cheát cuûa

linh hoàn bieán thaønh söï soáng cuûa Thieân Chuùa”

(VF II 6). Toû mình cho linh hoàn baèng hình aûnh

noäi taâm röïc rôõ, Ñöùc Kitoâ keát hôïp vôùi linh hoàn

baèng hoân phoái thieâng lieâng (LD VII 2). Neáu

“trong vieäc ñính hoân chæ coù moät tieáng “xin

vaâng” vaø moät yù muoán duy nhaát cuûa ñoâi beân...,

thì trong hoân phoái coù theâm... söï keát hôïp giöõa hai

ngöôøi nöõa” (VF III 3). Coâng vieäc keát hôïp naøy,

töø nay thöôøng xuyeân, - maëc duø cöôøng ñoä thay

ñoåi – ñöôïc caû Ba Ngoâi Chí Thaùnh theå hieän trong

393

moät “thò kieán” trí thöùc, khoâng hình daùng vaø

khoâng hình aûnh, Ba Ngoâi töï bieåu loä trong linh

hoàn, nhö trong moät vöïc thaúm, Ba Ngoâi phaân

bieät nhau, tuy nhieân vaãn laø moät Thieân Chuùa ñoäc

nhaát (LD VII 1). Vaø thaùnh Gioan Thaùnh Giaù

khaúng ñònh: “Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa

Thaùnh Thaàn cuøng nhau thoâng truyeàn cho linh

hoàn... nôi ñoù, Ba Ngoâi laø aùnh saùng, löûa meán cho

noù”(VF III 5).

Hôn nöõa: ñöôïc keát hôïp vôùi Ngoâi Lôøi, con

ngöôøi trôû thaønh con caùi trong Chuùa Con, coù theå

noùi ñöôïc laø ñi vaøo beân trong töông quan vôùi Ba

Ngoâi (VF II 1–3). Töø nay moät mình Chuùa Thaùnh

Thaàn ñieàu ñoäng ngöôøi aáy trong taát caû nhöõng gì

hoï laøm, khieán hoï thöïc söï laø con caùi Thieân Chuùa

(Rm 8, 14; VF II 6). Töø nay linh hoàn khoâng coøn

phaûi böôùc ñi nöõa, bôûi vì Thieân Chuùa aüm noù treân

tay. Noù khoâng coøn nhìn ñöôøng ñi, vaø khoâng coøn

nhìn thaáy mình tieán böôùc nöõa. Noù daùn maét nôi

Thieân Chuùa, Ñaáng thu huùt noù saâu xa trong Chuùa

Thaùnh Thaàn, laøm noù say meâ trong tình yeâu (VF

III 3; IV 6). Ôn döôõng töû ñaõ laõnh nhaän ñöôïc

394

trong bí tích Thaùnh Taåy, ñaõ ñöôïc phaùt trieån sung

maõn. Linh hoàn coù theå “kính meán Thieân Chuùa

nhö chính mình ñöôïc yeâu thöông, bôûi vì coù kính

meán Thieân Chuùa vôùi chính yù chí cuûa Ngaøi, thì

Ngaøi seõ yeâu thöông noù trong cuøng moät tình yeâu,

laø Chuùa Thaùnh Thaàn” (CS 38). Thaàn Khí ñaõ

laøm cho neân ñoàng hình ñoàng daïng vôùi caùi cheát

vaø söï Phuïc Sinh cuûa Ñöùc Kitoâ, loâi cuoán linh hoàn

ñöôïc keát hôïp vôùi Ngaøi, vaøo nhöõng chieàu saâu

khoân taû cuûa Chuùa Cha. Linh hoàn “trao chính

Thieân Chuùa cho Thieân Chuùa trong Thieân Chuùa”

(VF III 5), vaø tình yeâu maø noù daâng leân Chuùa

Cha trong Chuùa Con laïi laø chính Chuùa Thaùnh

Thaàn. Cuoäc trao ñoåi naøy trong söï môùi meû ñôøi

ñôøi cuûa noù – vì khoâng coù gì tónh caû – seõ khoâng

chaám döùt nöõa, nhöng seõ taêng tröôûng maõi cho

ñeán cuoäc gaëp gôõ khoâng maøn che, ñöôïc theå hieän

vaøo giôø cheát môû ra trong vinh quang. Söï nghieäp

cuûa caùc vò tieán só Doøng Caùt Minh mang moät

chieàu kích caùch chung gôïi leân ñoaïn keát saùch

Khaûi Huyeàn: “Thaàn Khí vaø Taân nöông noùi: Xin

Ngaøi ngöï ñeán! Ai khaùt, haõy ñeán; ai muoán, haõy

395

laõnh nöôùc tröôøng sinh maø khoâng phaûi traû tieàn.

Amen. Laïy Chuùa Gieâsu, xin ngöï ñeán!” (KH 22,

17-20).

b) Ñôøi soáng toâng ñoà

“Loøng nhieät thaønh ñoái vôùi Ñöùc Chuùa,

Thieân Chuùa caùc ñaïo binh nung naáu con” (1V

19,10). Doøng Caùt Minh ñaõ bieán tieáng keâu naøy

cuûa vò ngoân söù taïi nuùi Horeb, thaønh chaâm ngoân

cuûa mình. Vì vieäc chieâm nieäm maø khoâng boác

löûa nhieät tình toâng ñoà thì seõ coù nguy cô tìm

kieám chính mình thoâi. Thaùnh Teâreâsa Avila ñaõ

hieåu roõ ñieàu naøy qua kinh nghieäm thieâng lieâng

cuûa ngöôøi. Baøn veà nhöõng ôn thaàn nhieäm vaø nhaát

laø veà xuaát thaàn vaø ngaát trí, ngöôøi vieát: “Toâi nghó

raèng chính töø ñoù maø nhöõng öôùc muoán voâ bieân

caùm doã caùc linh hoàn phaûi phaùt xuaát, cuõng nhö

öôùc muoán goùp phaàn naøo cho Thieân Chuùa ñöôïc

toân vinh xöùng danh Ngaøi” (RT 54). Chính töø

vieäc chieâm nieäm cuûa thaùnh nöõ maø ñaõ naåy sinh

vieäc caûi toå Doøng Caùt Minh vaø chính ñeå giuùp

Giaùo Hoäi ñang bò xaâu xeù, vaø ñeå cöùu roãi caùc linh

396

hoàn, maø ngöôøi ñaõ nhaân leân caùc ñan vieän cuûa

ngöôøi (LF 1.2). Thaùnh Teâreâsa nhaéc nhôû con caùi

cuûa ngöôøi öu tö toâng ñoà naøy baèng nhöõng lôøi

noùng boûng: “Tim toâi tan vôõ khi nhìn thaáy bao

nhieâu linh hoàn bò hö naùt... Toâi khoâng coøn muoán

nhìn thaáy moãi ngaøy nhieàu linh hoàn laïc loái theâm

nöõa. Hôõi caùc chò em cuûa toâi trong Chuùa Kitoâ, chò

em haõy giuùp toâi khaån naøi Chuùa ñeå cho ñöôïc

ñieàu aáy: chính vì muïc ñích naøy maø Ngaøi ñaõ quy

tuï chò em nôi ñaây; ôn goïi cuûa chò em laø ôû ñoù: ñoù

laø coâng vieäc cuûa chò em; ñoù phaûi laø ñoái töôïng

nhöõng öôùc muoán cuûa chò em, nöôùc maét cuûa chò

em, lôøi caàu khaån cuûa chò em!” (CP 1).

Ñôøi soáng Doøng Caùt Minh laø moät cuoäc soáng

trong Giaùo Hoäi, vôùi Giaùo Hoäi cho Giaùo Hoäi –

Giaùo Hoäi, trong coõi voâ hình, bao truøm toaøn theá

giôùi, moät caùi nhìn toång quaùt, duy nhaát tuy giöõ

ñöôïc caûm quan veà traàn theá vaø nhöõng vieäc traàn

theá, ñaâm reã saâu trong caùc thöïc taïi vónh cöûu, vöôït

leân treân moïi giôùi haïn traàn gian, môùi coù theå cho

ñôøi soáng thaùnh hieán veà chieâm nieäm yù nghóa

sung maõn cuûa noù. Tu só, nöõ ñan só, chæ ruùt lui

397

khoûi theá gian ñeå ñöôïc gaëp noù caùch phoå quaùt hôn

vaø loâi cuoán noù trong Thieân Chuùa.

. Voâ tö

Muoán trôû neân phong nhieâu, vieäc tìm kieám

keát hôïp vôùi Thieân Chuùa phaûi voâ tö. Tröôùc heát,

laø ñaùp traû tình yeâu vôùi tình yeâu nhöng khoâng, voâ

bieân cuûa Chuùa ñaõ yeâu ta tröôùc. Thaùnh Jean

Climaque noùi: “Phuùc thay keû say meâ Thieân

Chuùa, khoâng keùm keû si tình ñoái vôùi ngöôøi yeâu

cuûa hoï”. Vaán ñeà laø khoâng tính toaùn, phoù noäp

mình cho thaùnh yù Chuùa ñöôïc bieåu hieän baát cöù

caùch naøo – duø qua lôøi noùi bí nhieäm cuûa Thaàn

Khí nôi thaâm taâm, qua tieáng goïi cuûa ngöôøi

ñoàng loaïi naøo, hoaëc qua caùc bieán coá cuï theå

ñaùnh daáu töøng chaëng trong ñôøi chuùng ta – vì

“yeâu meán khoâng phaûi laø caûm meán nhieàu veà maët

thieâng lieâng, nhöng laø quyeát taâm laøm haøi loøng

Thieân Chuùa trong moïi söï” (LD IV 1). Vaäy ñöøng

coù gì laøm yeáu ñi hoaëc ít hôn nöõa, beû gaãy söùc coá

gaéng höôùng veà moät tieáng “xin vaâng” ngaøy caøng

hoàn nhieân – cuõng coù theå mang hình thöùc moät

398

tieáng “khoâng” trieät ñeå nöõa. Tình yeâu khoâng bao

giôø noùi: “Vaäy laø ñuû roài!”(Jean de St. Samson).

Neáu ñaøng khaùc, ñôøi soáng chieâm nieäm chæ

giôùi haïn trong vieäc thuû ñaéc moät “söï hoaøn haûo caù

nhaân” khoâng chaéc gì ñöôïc, neáu noù khoâng phaûi

laø thoâng caûm vôùi moïi noãi thoáng khoå cuûa theá giôùi

vaø tham gia vaøo maàu nhieäm cöùu ñoä theá giôùi, noù

chæ laø moät aûo töôûng thoâi. Ñeå trôû thaønh caàu

nguyeän, ta phaûi khoâng ñoøi cho mình gì caû. Vaán

ñeà laø trôû thaønh giöõa loøng vuõ truï moät söï hieän

dieän phuïng thôø, ca ngôïi, taï ôn, chuyeån caàu

gioáng nhö moät chaát men aån kín, coù khaû naêng

bieán ñoåi theá giôùi. Seùraphim de Sarov thöôøng

noùi: “Baïn haõy coù ñöôïc bình an noäi taâm, vaø haøng

nghìn ngöôøi quanh baïn seõ ñöôïc cöùu ñoä”. Nhöng

giaù phaûi traû cho nhöõng “cuoäc bieán ñoåi” naøy laø

söï khoù ngheøo thieâng lieâng döôùi hình thöùc tuyeät

ñoái nhaát cuûa noù töùc laø quaân bình. Chæ mình thaùi

ñoä naøy giuùp chuùng ta “hieän höõu”, vaø chuùng ta

coù theå giuùp Giaùo Hoäi vaø theá giôùi nhieàu bôûi con

ngöôøi cuûa chuùng ta hôn laø bôûi nhöõng gì chuùng ta

laøm.

399

. Vieäc toâng ñoà aån kín

Vieäc toâng ñoà chính yeáu cuûa Doøng Caùt

Minh “aån giaáu vôùi Ñöùc Kitoâ trong Thieân Chuùa”

(Cl 3,3). Nhöng nôi “giaáu kín” naøy môû ra nhöõng

khoâng gian voâ taän. Vieäc toâng ñoà cuûa tình

thöông, cuûa hieán daâng vaø caàu nguyeän khoâng coù

bieân giôùi naøo caû, ngoaøi vöïc thaúm khoâng ñaùy cuûa

tình yeâu laân tuaát trong ñoù noù muoán loâi cuoán

toaøn theå vuõ truï. Nieàm khao khaùt maõnh lieät cuûa

thaùnh Teâreâsa Lisieux nhö theá ñoù, ngöôøi muoán

theå hieän trong ñôøi mình taát caû nhöõng ôn goïi, taát

caû caùc coâng cuoäc cuûa Giaùo Hoäi. Chính thaùnh

Phaoloâ cho ngöôøi caâu traû lôøi mang tính caùch giaûi

phoùng. Trong thö thöù nhaát göûi giaùo ñoaøn

Coârintoâ, nguôøi khaùm phaù ra söï so saùnh cuûa thaân

theå: “Ví nhö thaân theå ngöôøi ta goàm nhieàu boä

phaän, maø caùc boä phaän thaân theå tuy nhieàu, nhöng

vaãn laø moät thaân theå, thì Ñöùc Kitoâ cuõng va äy”

(1Cr 12,12).

Sau khi nhaéc ñeán caùc ñaëc suûng, vò toâng ñoà

tuyeân döông “con ñöôøng troåi vöôït hôn caû” (ICr

400

12,31), con ñöôøng tình yeâu. Ñöôïc Chuùa Thaùnh

Thaàn soi saùng, thaùnh nöõ thoát leân: “Ñöùc aùi cho

toâi chìa khoùa ôn goïi cuûa toâi, toâi hieåu raèng Giaùo

Hoäi coù moät Quaû Tim vaø Quaû Tim naøy böøng

chaùy löûa Meán... Toâi hieåu raèng Tình Yeâu bao

truøm taát caû caùc ôn goïi, raèng Tình Yeâu laø taát caû,

raèng noù bao quaùt moïi thôøi ñaïi vaø nôi choán... toùm

laïi, coù vónh cöûu... oâi! laïy Chuùa Gieâsu, Tình Yeâu

cuûa con... cuoái cuøng con ñaõ tìm ra ôn goïi cuûa

con roài, ôn goïi cuûa con laø Tình Yeâu... vaâng, con

ñaõ tìm ra vò trí cuûa con trong Giaùo Hoäi... trong

loøng Giaùo Hoäi, meï con, con seõ laø Tình Yeâu...

nhö vaäy con seõ laø taát caû (MA 229). Traùi Tim

cuûa Giaùo Hoäi thöïc söï laø “nôi” cuûa Doøng Caùt

Minh; nôi maø hoaït ñoäng cuûa Doøng, thaâu toùm

trong tình yeâu, trôû neân phoå quaùt. Vì thaùnh Gioan

Thaùnh Giaù noùi: “Moät tia löûa tình yeâu tinh tuyeàn

naøy, quyù baùu tröôùc maët Thieân Chuùa vaø ích lôïi

cho Giaùo Hoäi hôn taát caû caùc coâng cuoäc khaùc goùp

laïi, maëc duø ta coù veû khoâng laøm gì caû” (CS B29).

Söï kieän Ñöùc Kitoâ laø moät vaø khoâng theå phaân

chia, laïi bò chia reõ nôi caùc chi theå cuûa Ngaøi, seõ

401

khoâng chòu noåi, vaø moät lôøi van naøi tha thieát

daâng leân Thieân Chuùa ñeå cho lôøi nguyeän cuûa

Ñöùc Kitoâ ñöôïc theå hieän: “Ñeå taát caû neân moät,

nhö Cha ôû trong Con vaø Con ôû trong Cha, ñeå hoï

cuõng ôû trong chuùng ta. Nhö vaäy theá gian seõ tin...

Con ôû trong hoï vaø Cha ôû trong con, ñeå hoï ñöôïc

hoaøn toaøn neân moät...” (Ga 17, 21-23).

“Ñöùc Kitoâ ñöôïc Chuùa Cha sai ñeán laø nguoàn

maïch vaø göông maãu moïi vieäc toâng ñoà” (CC 80).

Moïi vieäc toâng ñoà ñöôïc phong phuù hay khoâng thì

tuøy thuoäc vieäc keát hôïp vôùi Chuùa Kitoâ: “Ai ôû laïi

trong Thaày, vaø Thaày ôû laïi trong ngöôøi aáy, thì

ngöôøi aáy sinh nhieàu hoa traùi” (Ga 15, 5).

Theo lôøi cuûa thaùnh Gioan Kim Khaåu, caùc

kitoâ höõu phaûi nhôù raèng: “Hoï phaûi traû leõ khoâng

nhöõng veà ñôøi soáng caù nhaân cuûa mình, maø coøn

veà taát caû theá giôùi nöõa.”

. Ñôøi soáng toâng ñoà cuûa tu só Caùt Minh.

Vieäc toâng ñoà aån kín vaø phoå quaùt chieám öu

tieân ñoái vôùi caùc nam tu só cuõng nhö caùc nöõ ñan

só Doøng Caùt Minh. Nhöng khi canh taân Hoäi

402

Doøng nam tu só, thaùnh Teâreâsa Avila ñaõ muoán hoï

xaû thaân phuïc vuï Giaùo Hoäi, baèng lôøi rao giaûng

vaø vieäc laøm, sau khi ñöôïc chuaån bò nhôø hoïc thaàn

hoïc vaø kinh nghieäm veà ñöôøng loái cuûa Thieân

Chuùa. Luùc ban ñaàu, thaùnh nöõ ñaõ nghó ñeán caùc

nöõ ñan só Caùt Minh vaø muoán cho hoï coù nhöõng vò

giaûi toäi vaø linh höôùng, soáng cuøng moät tinh thaàn.

Thaêng tieán ñôøi soáng noäi taâm vaø vieäc toân suøng

Ñöùc Meï, ñoù laø nhöõng muïc tieâu ñaëc bieät cuûa con

caùi thaùnh Teâreâsa. Thöøa taùc vuï cuûa hoï ñöôïc thöïc

hieän ñaëc bieät ñoái vôùi caùc nöõ ñan só Caùt Minh,

caùc linh muïc, caùc hoäi Doøng vaø tu hoäi ñôøi thuoäc

Doøng Caùt Minh vaø caùc hoäi ñoaøn AÙo Ñöùc Meï,

khoâng queân caùc “tröôøng hoïc nguyeän ngaém”,

nhaát laø cho giaùo daân, vaø nhöõng sinh hoaït vaên

hoùa ña daïng. Tu só Caùt Minh Teâreâsa seõ ñaëc bieät

laø vò linh höôùng vaø giaûng tónh taâm. Thöøa taùc vuï

giaùo xöù chæ ñöôïc nhaän trong nhöõng tröôøng hôïp

ñaëc bieät thoâi.

Traùi laïi caùc tu só Caùt Minh theo luaät cuõ côûi

môû haàu nhö ñoái vôùi moïi hình thöùc toâng ñoà hieän

403

ñaïi. Caû hai nhaùnh Doøng Caùt Minh cuõng ñeàu

chaêm lo vieäc toâng ñoà truyeàn giaùo.

. Chöùng taù kín ñaùo cuûa caùc nöõ ñan só Caùt Minh

Caùc nöõ ñan só Caùt Minh, tröôùc heát laø

“chöùng nhaân veà Ñaáng voâ hình”. Nhöng hoaït

ñoäng phoå quaùt vaø khoù nhaän ra chæ ñöôïc chính

thöùc hoùa nhôø ñaëc bieät vaø cuï theå ñaùp laïi, trong

loøng meán Ñöùc Kitoâ, nhöõng tieáng goïi töø beân

ngoaøi. Vieäc toâng ñoà cuûa caùc nöõ ñan só Caùt Minh

(vaø caùc nam tu só Caùt Minh) ñaõ baét ñaàu beân

trong coäng ñoaøn roài: “Chò em seõ sinh nhieàu hoa

traùi, neáu nhôø ñöùc khieâm nhöôïng, loøng taän tuïy,

ñöùc baùc aùi dòu daøng cuûa chò em, vôùi chò em

trong coäng ñoaøn, loøng meán cuûa chò em ñoái vôùi

Chuùa, chò em laøm cho heát thaûy nhöõng ngöôøi aáy

böøng chaùy löûa thieâng naøy vaø lieân lyû khuyeán

khích hoï treân con ñöôøng nhaân ñöùc!” (LD VII 4).

Vò caûi toå Doøng Caùt Minh cuõng muoán con caùi

mình truyeàn ñaït ñieàu gì veà kinh nghieäm thieâng

lieâng cho nhöõng ngöôøi ñeán thaêm caùc chò (VE

21), maëc duø vaãn giöõ söï kín ñaùo caàn thieát. “ Vieäc

404

nguyeän ngaém cuûa chò em phaûi nhaèm lôïi ích

thieâng lieâng cho caùc linh hoàn. Muïc ñích chaéc

chaén kinh nguyeän cuûa chò em laø nhö theá, maø chò

em khoâng tìm moïi caùch coù theå ñöôïc ñeå laøm vieäc

aáy thì thaät laø laï luøng” (CP 20). Teâreâsa Avila,

Teâreâsa Lisieux vaø Elisabeùt Chuùa Ba Ngoâi ñaõ

neâu cho chuùng ta moät taám göông soáng ñoäng bôûi

nhöõng töông quan cuûa caùc ngaøi vôùi nhöõng ngöôøi

beân ngoaøi, hoaëc taïi nhaø khaùch hoaëc baèng thö töø.

. Trong loøng Giaùo Hoäi.

Nhö chuùng toâi ñaõ noùi, moïi lôøi caàu nguyeän

ñeàu mang tính vuõ truï vaø coäng ñoaøn caû, khoâng

phaûi toâi caàu nguyeän nhöng chuùng ta caàu nguyeän

cho nhauu. Chính trong tinh thaàn “Giaùo Hoäi”

naøy maø ta coá gaéng tìm caùch ñeå soáng trong Doøng

Caùt Minh. Nguôøi tu só bieát raèng mình khoâng bao

giôø ôû moät mình, nhöng luoân luoân chìm vaøo trong

maàu nhieäm caùc thaùnh thoâng coâng. Ôn ñöôïc ban

cho tu só ñoàng thôøi laïi chan hoøa trong Giaùo Hoäi.

Tu só khoâng phaûi moät mình ñöôïc Böûu Huyeát

Ñöùc Kitoâ trong bí tích hoøa giaûi thanh taåy; tu só

405

khoâng moät mình ñöôïc bieán ñoåi luùc Truyeàn Pheùp

vaø ñöôïc thu huùt trong Ñöùc Kitoâ Phuïc Sinh trong

hieäp leã. Giaùo Hoäi vaø toaøn theå nhaân loaïi ñeàu coù

maët vaø “cuøng ñoùn nhaän”, trong söï hieäp nhaát

maàu nhieäm do Ñöùc Kitoâ vaø Chuùa Thaùnh Thaàn

taïo neân, “hai baøn tay naøy” cuûa Chuùa Cha maø

Ngaøi luoân luoân duøng cuøng moät luùc trong taát caû

coâng trình taïo döïng, cöùu ñoä vaø thaùnh hoùa

(Thaùnh Ireùneùe Lyon).

Vaø neáu moät con ngöôøi ñöôïc tình yeâu bieán

ñoåi hoaøn toaøn trong Thieân Chuùa, ngöôøi aáy seõ

ñöôïc ban moät söï hieåu bieát khaùc, raát “thöïc

nghieäm” veà nhieäm theå Chuùa Kitoâ ôû moät chieàu

saâu khoân taû: “Nhöõng ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ

naøy, Giaùo Hoäi sôû höõu vaø caàm giöõ hoï, nhöng ñeán

löôït mình, hoï sôû höõu vaø caàm giöõ toaøn theå Giaùo

Hoäi trong chính loøng hoï” (Hoàng Y Journet). Nôi

hoï chính toaøn theå Giaùo Hoäi trình dieän tröôùc

Thieân Chuùa ñeå keâu caàu ôn Cöùu Ñoä ñeán treân theá

giôùi, hoâm nay, nôi hoï, Thieân Chuùa laøm cho

Giaùo Hoäi vaø theá giôùi traøn ngaäp tình yeâu cuûa

Ngaøi, vaø chính ñaëc bieät nôi hoï maø, qua caùc thôøi

406

ñaïi, Giaùo Hoäi vaãn laø Hieàn Theâ ñöôïc tha thöù,

tinh tuyeàn vaø nhieät thaønh cuûa Ñöùc Kitoâ.

Thaùnh Andreù ñaûo Creâta ñaõ ca ngôïi maàu

nhieäm cuûa Giaùo Hoäi trong baøi haùt tuyeät vôøi cuûa

ngöôøi, maàu nhieäm Giaùo Hoäi vöøa laø maàu nhieäm

Chuùa Kitoâ bò ñoùng ñinh Thaäp Giaù – Phuïc Sinh,

vaø cuûa Thaàn Khí Ngaøi: chính töø trong loøng ñaát

maø Ñaáng Hoùa Coâng ñaõ ñeán cöùu chuoäc chuùng ta.

Ngaøi ñaõ muoán chòu ñoùng ñinh treân caây goã

ñau thöông,

Vaø töùc khaéc Ñòa Ñaøng bò ñaùnh maát, ñaõ tìm

laïi ñöôïc.

Xin cho Nöôùc vaø Maùu tuoân traøo,

Töø caïnh söôøn Chuùa bò ñaâm thaâu

Trôû neân Pheùp Röûa cho con,

Moät cuûa uoáng cöùu ñoä.

Roài, lieân keát ñôøi soáng bí tích vôùi suy gaãm

Thaùnh Kinh, moät cuoäc nhaäp theå khaùc cuûa Ngoâi

Lôøi, ngöôøi noùi tieáp:

407

Nhö vaäy ñöôïc xöùc baèng lôøi söï soáng cuûa

Chuùa nhö moät thöù daàu thôm:

Vaø ñoùn nhaän nhöõng lôøi aáy nhö moät thöùc uoáng,

oâi laïy Ngoâi Lôøi, con seõ ñöôïc thanh taåy gaáp ñoâi,

Giaùo Hoäi laø cheùn thaùnh ñoùn nhaän tia böûu huyeát

töø caïnh söôøn Chuùa ban söï soáng,

gaáp ñoâi vaø moät doøng duy nhaát vöøa hieåu bieát vaø

tha thöù,

Hình aûnh cuûa hai giao öôùc

Taân vaø cöïu keát hôïp laøm moät.

Thay lôøi keát luaän.

Laïy Thieân Chuùa cuûa con, Ba Ngoâi maø con

toân thôø,

Xin Chuùa ban cho con ôn ñöôïc queân mình

hoaøn toaøn

chæ tìm kieám moät mình Chuùa

chæ öôùc muoán moät mình Chuùa thoâi

408

Ñeå suoát ñôøi con ñöôïc xaû thaân cho anh em

con.

oâi, laïy Chuùa Gieâsu,

Xin Chuùa ban cho con ñöôïc mang Chuùa

trong loøng nhö Meï Chí thaùnh cuûa Thieân Chuùa

Xin Chuùa ban cho con ñöôïc sinh haï Chuùa

baèng caùch laøm chöùng veà Chuùa.

Xin ban cho con ñöôïc ñi theo Chuùa

trong thôøi thô aáu vaø caûnh khoù ngheøo cuûa Chuùa.

Xin Chuùa ban cho con ñöôïc ñi theo Chuùa

baèng caùch phoù noäp mình cho Thaàn Khí leân tieáng

trong con.

Xin Chuùa ban cho con ñöôïc noái goùt Chuùa

trong khinh deå vaø nhaïo baùng.

Xin Chuùa ban cho con ñöôïc böôùc theo

Chuùa cho ñeán cheát treân Thaäp giaù.

Xin Chuùa ban cho con ñöôïc theo Chuùa ñeán

cuoäc Phuïc Sinh.

409

Xin Chuùa ban cho con ñöôïc maát huùt ñeå trôû

thaønh Chuùa

Amen.

410

Nội dung

Lôøi Töïa 1

Daãn nhaäp

4

Kyù hieäu caùc taøi lieäu tham khaûo 7

.I. Lòch söû Doøng Caùt Minh 11

1/ Nguoàn goác lòch söû vaø Luaät Doøng 12

2/ Doøng Caùt Minh ôû Taây Phöông. Thích nghi Luaät Doøng 21

3/ Thaàn hoïc gia vaø caùc nhaø nhaân vaên. 28

4/ Suy thoaùi vaø giaûm cheá 31

5/ Nhöõng cuoäc caûi caùch ôû Mantoue, Albi vaø Montolivet 35

6/ Vò Beà Treân Toång Quyeàn Caûi Toå vó ñaïi 38

7/ Nöõ ñan só Doøng Caùt Minh 45

8/ Caùc tu hoäi ñôøi hoaëc Doøng Ba vaø caùc Hoäi Doøng Caùt

Minh. 54

9/ Cuoäc caûi caùch cuûa Thaùnh Teâreâsa 59

10/ Doøng Caùt Minh Caûi Toå lan roäng ôû Chaâu AÂu 81

11/ Nhöõng cuoäc caûi caùch trong Doøng Caùt Minh 91

theo luaät cuõ, theá kyû XVII

12/ Sa maïc vaø aån vieän 97

13/ Caùc ñieåm truyeàn giaùo 100

14/ Caùc vaên só, töø theá kyû XVI - XX 107

15/ Yeân oån, sa suùt vaø huûy dieät 115

16/ Canh taân 120

II. Nhöõng nhaân vaät göông maãu trong Kinh Thaùnh 129

1. Ngoân söù Elia 130

2. Ñöùc Trinh Nöõ tinh tuyeàn laø Meï, 137

411

vaø laø veû ñeïp cuûa Doøng Caùt Minh 137

III . Caùc baäc thaày vó ñaïi veà ñôøi soáng thieâng lieâng 148

1.Thaùnh Teâreâxa Avila 149

2. Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù 160

3. Thaùnh Teâreâsa Lisieux 171

IV. Caùc chöùng nhaân hoâm qua vaø hoâm nay 181

1. Thaùnh Alberto, Thöôïng Phuï Giaùo Hoäi Gieârusalem 182

vaø laø Ñaáng laäp Luaät Doøng Caùt Minh 182

2. Thaùnh Simon Stock 184

3. Thaùnh Pheâroâ Toâma 185

4. Thaùnh Andreù Corsini 187

5. Thaùnh Jean Soreth 188

6. Chaân phöôùc Franoise d'Ambroise 190

7. Thaùnh Marie Madeleine de Pazzi 193

8. Chaân phöôùc Marie de l'Incarnation (Mme Acarie) 197

9. Chaân phöôùc Anne de Saint Bartheùlemy 201

10. Thaày Jean de Saint Samson 203

11. Caùc chaân phöôùc Denis de la Nativiteù (Pierre Berthelot)

vaø Reùdempt de la Croix (Thomas Rodriguez) 208

12. Thaày Laurent de la Reùsurrection 210

13. Thaùnh Teâreâxa-Margarita Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu 214

14. Caùc nöõ chaân phöôùc töû ñaïo

Doøng Caùt Minh ôû Compieøgne 122

15. Thaùnh nöõ Joachime de Vedruna 224

16. Chaân phöôùc EÙlisabeth Chuùa Ba Ngoâi 227

17. Chaân phöôùc Titus Brandsma 233

18. Thaùnh Theùreøse-Beùneùdicte de la Croix (Edith Stein)239

412

19. Cha Marie-Eugeøne de l'Enfant Jeùsus (Henri- Grialou)

246

V. Thaàn Khí vaø Söï Soáng. Ba Ôn Goïi 251

1. Ôn goïi taïo döïng 253

. Chaáp nhaän vaø tranh ñaáu. Hoaøn taát vieäc taïo thaønh 253

. Giôùi tính vaø khaû naêng sinh saûn 256

. Trôû thaønh vaø taêng tröôûng. Tröôûng thaønh nhaân baûn 259

. Lao ñoäng 264

2. Ôn goïi Thaùnh Taåy 268

. “Con caùi Thieân Chuùa” (Ga 1,12) 270

. Ñöôïc Thaàn Khí höôùng daãn (Rm 8,14) 271

. “Haõy hoïc vôùi toâi” (Mt 11,29) 272

. Anh em haõy ôû laïi trong tình thöông cuûa Thaày (Ga 15,9)

273

. “Phuùc cho anh em…” (Mt 5,3-12) 275

. “Anh em ñöøng lo laéng” (Mt 5,25-34) 278

. Cheát vaø Phuïc Sinh vôùi Ñöùc Kitoâ 280

3. Ôn goïi tu trì vaø ôn goïi Caùt Minh 281

A/ Neàn taûng cuûa moïi ñôøi tu 281

. Moät lôøi môøi goïi caù vò 282

. Thaùnh hieán böôùc theo Ñöùc Kitoâ 284

. Nhaân ñöùc ñoái thaàn vaø lôøi khaán 285

. Tình yeâu vaø khieát tònh 286

. Caäy troâng vaø khoù ngheøo 293

. Ñöùc tin vaø vaâng phuïc 301

B. Khía caïnh ñaëc thuø cuûa ñôøi soáng Caùt Minh 310

Vöøa laø “aån só”, vöøa soáng coäng ñoaøn 315

a) Ñôøi soáng aån tu 315

413

. Thinh laëng vaø lôøi noùi 318

. Coâ tòch vaø hieäp thoâng 324

b) Ñôøi soáng coäng ñoaøn 336

. Coäng ñoaøn theo quan nieäm thaùnh Teâreâsa 340

. Moät gia ñình theo loái “coäng ñoaøn nhoû” cuûa Ñöùc Kitoâ (CP

27) 192

. Tính ñôn giaûn cuûa Leà Luaät vaø cuoäc soáng 344

. Tình huynh ñeä 348

. Hoäi hoïp coäng ñoaøn 354

Vöøa laø chieâm nieäm vöøa laø toâng ñoà 202

a) Ñôøi soáng chieâm nieäm 358

. Ñöôøng loái cuûa Thieân Chuùa. 359

* Khoå cheá vaø thanh taåy 362

Ñeâm toái. 365

Taän hieán. 366

AÛnh höôûng cuûa Thaàn Khí. 369

* Caàu nguyeän “ngaøy ñeâm”. 372

1. Ñôøi soáng bí tích vaø phuïng vuï. 375

2. Nguyeän ngaém hoaëc taâm nguyeän. 380

Cöûa laâu ñaøi. 382

Khaåu nguyeän vaø suy gaãm. 384

Nguyeän ngaém keát hôïp. 388

Caàu nguyeän ñöôïc Thieân Chuùa chi phoái vaø hoaø hôïp yù chí.

(Ñính hoân thieâng lieâng). 390

Keát hieäp vónh vieãn (hoân phoái thieâng lieâng vaø thô aáu

thieâng lieâng). 392

b) Ñôøi soáng toâng ñoà 395

414

. Voâ tö

397

. Vieäc toâng ñoà aån kín 399

. Ñôøi soáng toâng ñoà cuûa tu só Caùt Minh. 401

. Chöùng taù kín ñaùo cuûa caùc nöõ ñan só Caùt Minh 403

. Trong loøng Giaùo Hoäi. 404

Thay lôøi keát luaän. 407