Diyaliz ve Enfeksiyonlar

Asiye KARCcedilKAY

PAUuml Denizli Sağlık Hizmetleri Meslek YO

Neden oumlnemli

Mortalite

Maliyet

Yaşam kalitesi

2014 yılında oumllen diyaliz hastalarının oumlluumlm nedenlerine goumlre dağılımı

Kardiyovaskuumller 5126

Malignite 1181

Serebrovaskuumller 1112

İnfeksiyon 895

Akciğer yetmezliği 470

GİS kanaması 103

Karaciğer yetmezliği 13

Pulmoner emboli 09

Diyalize girmeyi reddetme 069 TND Kayıt Sistemi Verileri (2014)

DİYALİZ HASTALARINDA ENFEKSİYON RİSKİ

Son doumlnem boumlbrek yetmezliği hastalarında enfeksiyon oumlnemli bir

morbidite ve mortalite sebebi

Bağışıklık

sistemi baskılanmış

hastalar

Hastane ortamı ile sık

temas

Kan yoluyla bulaşan

enfeksiyon

İkinci en sık oumlluumlm nedeni

bakteriyel enfeksiyonlar

(15)

Kronik diyaliz hastalarında diyaliz tedavisinin damar giriş yolu gerektirmesi nedeniyle tedavi altında olduğu suumlrece enfeksiyon riski artmıştır

Hastaların toplu halde diyalize alındıkları merkezlerde enfeksiyon ajanlarının kişiden kişiye bulaşmasında

kontamine cihaz

donanım

malzeme

ccedilevresel yuumlzeyler

personelin eli

gibi uygun faktoumlrler bir arada bulunmaktadır

İmmunsuumlprese olmaları hastaneye sık yatırılmaları ve cerrahi muumldahaleler diyaliz hastalarında nazokomiyal (hastane kaynaklı) enfeksiyonlar ile karşılaşma risklerini arttırmaktadır

Enfeksiyonlar stafilokoklar streptokoklar ve EColirsquoye bağlı olarak gelişmektedir

Oumlzellikle damar giriş yoluna bağlı enfeksiyonlar diyalizin en sık goumlruumllen enfeksiyoumlz komplikasyonlarındandır

Guumlnuumlmuumlzde kronik inflamasyonun nedeninin multifaktoumlriyel olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

Albuumlmin seviyeleri duumlşuumlk ve CRP duumlzeylerinin yuumlksekliği hastaneye yatış ve oumlluumlm oranlarında artırmaktadır

İmmun sistem disfonksiyonuyla birlikte normal deri ve mukozal bariyerin sıklıkla bozulmasına bağlı olarak bakteriyel enfeksiyonlar ccedilok hızlı ilerler ve ccedilok yavaş iyileşir

Ccedilok kuumlccediluumlk bir bakteriyel enfeksiyon şuumlphesinde bile en kısa suumlrede yeterince tetkik edilerek antimikrobiyal tedavi başlanmalıdır

Enfeksiyon Gelişiminde Risk Faktoumlrleri

Yuumlksek bakteriyel enfeksiyon insidansının esas nedeni baskılanmış immuumlnite olmakla beraber diyaliz uygulaması ile ilişkili risk faktoumlrlerinin de katkısı soumlz konusudur

Risk faktoumlrleri endojen (iccedil) ve eksojen (dış) kaynaklı olup bakteriyel ve viral enfeksiyonların patogenezinde rol alırlar

Uumlremik toksinler

Noumltrofil ve monositlerin fagositoz ve bakterisidal aktivitelerinin azalması

B huumlcre antikor uumlretiminde azalma

T huumlcrelerinde IL-2 ve interferon gamma salınımında azalma

Malnuumltrisyon

Demir yuumlklenmesi ve Anemi

Altta yatan boumlbrek enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonları

Nazokomiyal bulaşNazal ve deride SAureus taşıyıcılığı

Vaskuumller girişim

Diyaliz işlemi iccedilin katater kullanımı

Enfeksiyonların TANISI

Tanı ZOR

İnflamatuvar yanıt yetersiz

Kronik inflamasyon var

Arayan giren olaylar (cerrahi malignite KKY artrit vb)

Komorbidite (ateroskleroz diyabet obezite)

Diyaliz proseduumlruuml (sık diyaliz yuumlksek akım diyaliz diyaliz yeri vb)

Azalmış boumlbrek fonksiyonları

Diğer Nedenler (depresyon genetik vb)

Laboratuvardan oumlnce KLİNİK Ayrıntılı Anamnez

Ateşin seyri oumlzellikleri

Eşlik eden belirtiler

Epidemiyolojik maruziyetler (hayvan ilaccedil gıda seyahat vb)

Ayrıntılı Fizik Muayene

Orofarenks

Akciğerler

Kalp (endokardit)

Cilt Perianal boumllge

PD ya da HD Kateter giriş yeri fistuumll yeri

Enfeksiyonlar neden daha sık

Konağın immuumln sistemi

Bakteriyel virulans

Diyaliz proseduumlruuml

Enfeksiyon

Diyaliz Hastalarında Enfeksiyon Riski

İmmuumln yetmezlik

Deri ve mukoza bariyerinin bozulması

Vaskuumller girişimler ve kateterizasyon

Sık hastaneye yatırılma

Malnuumltrisyon

Kontamine olmuş aletlerin kullanımı

PD iccedilin uygulamada kurallara uyulmaması

Diyaliz Hastalarında Goumlruumllen Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonlar

İkinci en sık oumlluumlm nedeni (15) Vaskuumller giriş yeri enfeksiyonu (28) Akciğer enfeksiyonu (25) Uumlriner sistem enfeksiyonu (23) Cilt-yumuşak doku enfeksiyonu (9)

Viral enfeksiyonlar

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Neden oumlnemli

Mortalite

Maliyet

Yaşam kalitesi

2014 yılında oumllen diyaliz hastalarının oumlluumlm nedenlerine goumlre dağılımı

Kardiyovaskuumller 5126

Malignite 1181

Serebrovaskuumller 1112

İnfeksiyon 895

Akciğer yetmezliği 470

GİS kanaması 103

Karaciğer yetmezliği 13

Pulmoner emboli 09

Diyalize girmeyi reddetme 069 TND Kayıt Sistemi Verileri (2014)

DİYALİZ HASTALARINDA ENFEKSİYON RİSKİ

Son doumlnem boumlbrek yetmezliği hastalarında enfeksiyon oumlnemli bir

morbidite ve mortalite sebebi

Bağışıklık

sistemi baskılanmış

hastalar

Hastane ortamı ile sık

temas

Kan yoluyla bulaşan

enfeksiyon

İkinci en sık oumlluumlm nedeni

bakteriyel enfeksiyonlar

(15)

Kronik diyaliz hastalarında diyaliz tedavisinin damar giriş yolu gerektirmesi nedeniyle tedavi altında olduğu suumlrece enfeksiyon riski artmıştır

Hastaların toplu halde diyalize alındıkları merkezlerde enfeksiyon ajanlarının kişiden kişiye bulaşmasında

kontamine cihaz

donanım

malzeme

ccedilevresel yuumlzeyler

personelin eli

gibi uygun faktoumlrler bir arada bulunmaktadır

İmmunsuumlprese olmaları hastaneye sık yatırılmaları ve cerrahi muumldahaleler diyaliz hastalarında nazokomiyal (hastane kaynaklı) enfeksiyonlar ile karşılaşma risklerini arttırmaktadır

Enfeksiyonlar stafilokoklar streptokoklar ve EColirsquoye bağlı olarak gelişmektedir

Oumlzellikle damar giriş yoluna bağlı enfeksiyonlar diyalizin en sık goumlruumllen enfeksiyoumlz komplikasyonlarındandır

Guumlnuumlmuumlzde kronik inflamasyonun nedeninin multifaktoumlriyel olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

Albuumlmin seviyeleri duumlşuumlk ve CRP duumlzeylerinin yuumlksekliği hastaneye yatış ve oumlluumlm oranlarında artırmaktadır

İmmun sistem disfonksiyonuyla birlikte normal deri ve mukozal bariyerin sıklıkla bozulmasına bağlı olarak bakteriyel enfeksiyonlar ccedilok hızlı ilerler ve ccedilok yavaş iyileşir

Ccedilok kuumlccediluumlk bir bakteriyel enfeksiyon şuumlphesinde bile en kısa suumlrede yeterince tetkik edilerek antimikrobiyal tedavi başlanmalıdır

Enfeksiyon Gelişiminde Risk Faktoumlrleri

Yuumlksek bakteriyel enfeksiyon insidansının esas nedeni baskılanmış immuumlnite olmakla beraber diyaliz uygulaması ile ilişkili risk faktoumlrlerinin de katkısı soumlz konusudur

Risk faktoumlrleri endojen (iccedil) ve eksojen (dış) kaynaklı olup bakteriyel ve viral enfeksiyonların patogenezinde rol alırlar

Uumlremik toksinler

Noumltrofil ve monositlerin fagositoz ve bakterisidal aktivitelerinin azalması

B huumlcre antikor uumlretiminde azalma

T huumlcrelerinde IL-2 ve interferon gamma salınımında azalma

Malnuumltrisyon

Demir yuumlklenmesi ve Anemi

Altta yatan boumlbrek enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonları

Nazokomiyal bulaşNazal ve deride SAureus taşıyıcılığı

Vaskuumller girişim

Diyaliz işlemi iccedilin katater kullanımı

Enfeksiyonların TANISI

Tanı ZOR

İnflamatuvar yanıt yetersiz

Kronik inflamasyon var

Arayan giren olaylar (cerrahi malignite KKY artrit vb)

Komorbidite (ateroskleroz diyabet obezite)

Diyaliz proseduumlruuml (sık diyaliz yuumlksek akım diyaliz diyaliz yeri vb)

Azalmış boumlbrek fonksiyonları

Diğer Nedenler (depresyon genetik vb)

Laboratuvardan oumlnce KLİNİK Ayrıntılı Anamnez

Ateşin seyri oumlzellikleri

Eşlik eden belirtiler

Epidemiyolojik maruziyetler (hayvan ilaccedil gıda seyahat vb)

Ayrıntılı Fizik Muayene

Orofarenks

Akciğerler

Kalp (endokardit)

Cilt Perianal boumllge

PD ya da HD Kateter giriş yeri fistuumll yeri

Enfeksiyonlar neden daha sık

Konağın immuumln sistemi

Bakteriyel virulans

Diyaliz proseduumlruuml

Enfeksiyon

Diyaliz Hastalarında Enfeksiyon Riski

İmmuumln yetmezlik

Deri ve mukoza bariyerinin bozulması

Vaskuumller girişimler ve kateterizasyon

Sık hastaneye yatırılma

Malnuumltrisyon

Kontamine olmuş aletlerin kullanımı

PD iccedilin uygulamada kurallara uyulmaması

Diyaliz Hastalarında Goumlruumllen Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonlar

İkinci en sık oumlluumlm nedeni (15) Vaskuumller giriş yeri enfeksiyonu (28) Akciğer enfeksiyonu (25) Uumlriner sistem enfeksiyonu (23) Cilt-yumuşak doku enfeksiyonu (9)

Viral enfeksiyonlar

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

2014 yılında oumllen diyaliz hastalarının oumlluumlm nedenlerine goumlre dağılımı

Kardiyovaskuumller 5126

Malignite 1181

Serebrovaskuumller 1112

İnfeksiyon 895

Akciğer yetmezliği 470

GİS kanaması 103

Karaciğer yetmezliği 13

Pulmoner emboli 09

Diyalize girmeyi reddetme 069 TND Kayıt Sistemi Verileri (2014)

DİYALİZ HASTALARINDA ENFEKSİYON RİSKİ

Son doumlnem boumlbrek yetmezliği hastalarında enfeksiyon oumlnemli bir

morbidite ve mortalite sebebi

Bağışıklık

sistemi baskılanmış

hastalar

Hastane ortamı ile sık

temas

Kan yoluyla bulaşan

enfeksiyon

İkinci en sık oumlluumlm nedeni

bakteriyel enfeksiyonlar

(15)

Kronik diyaliz hastalarında diyaliz tedavisinin damar giriş yolu gerektirmesi nedeniyle tedavi altında olduğu suumlrece enfeksiyon riski artmıştır

Hastaların toplu halde diyalize alındıkları merkezlerde enfeksiyon ajanlarının kişiden kişiye bulaşmasında

kontamine cihaz

donanım

malzeme

ccedilevresel yuumlzeyler

personelin eli

gibi uygun faktoumlrler bir arada bulunmaktadır

İmmunsuumlprese olmaları hastaneye sık yatırılmaları ve cerrahi muumldahaleler diyaliz hastalarında nazokomiyal (hastane kaynaklı) enfeksiyonlar ile karşılaşma risklerini arttırmaktadır

Enfeksiyonlar stafilokoklar streptokoklar ve EColirsquoye bağlı olarak gelişmektedir

Oumlzellikle damar giriş yoluna bağlı enfeksiyonlar diyalizin en sık goumlruumllen enfeksiyoumlz komplikasyonlarındandır

Guumlnuumlmuumlzde kronik inflamasyonun nedeninin multifaktoumlriyel olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

Albuumlmin seviyeleri duumlşuumlk ve CRP duumlzeylerinin yuumlksekliği hastaneye yatış ve oumlluumlm oranlarında artırmaktadır

İmmun sistem disfonksiyonuyla birlikte normal deri ve mukozal bariyerin sıklıkla bozulmasına bağlı olarak bakteriyel enfeksiyonlar ccedilok hızlı ilerler ve ccedilok yavaş iyileşir

Ccedilok kuumlccediluumlk bir bakteriyel enfeksiyon şuumlphesinde bile en kısa suumlrede yeterince tetkik edilerek antimikrobiyal tedavi başlanmalıdır

Enfeksiyon Gelişiminde Risk Faktoumlrleri

Yuumlksek bakteriyel enfeksiyon insidansının esas nedeni baskılanmış immuumlnite olmakla beraber diyaliz uygulaması ile ilişkili risk faktoumlrlerinin de katkısı soumlz konusudur

Risk faktoumlrleri endojen (iccedil) ve eksojen (dış) kaynaklı olup bakteriyel ve viral enfeksiyonların patogenezinde rol alırlar

Uumlremik toksinler

Noumltrofil ve monositlerin fagositoz ve bakterisidal aktivitelerinin azalması

B huumlcre antikor uumlretiminde azalma

T huumlcrelerinde IL-2 ve interferon gamma salınımında azalma

Malnuumltrisyon

Demir yuumlklenmesi ve Anemi

Altta yatan boumlbrek enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonları

Nazokomiyal bulaşNazal ve deride SAureus taşıyıcılığı

Vaskuumller girişim

Diyaliz işlemi iccedilin katater kullanımı

Enfeksiyonların TANISI

Tanı ZOR

İnflamatuvar yanıt yetersiz

Kronik inflamasyon var

Arayan giren olaylar (cerrahi malignite KKY artrit vb)

Komorbidite (ateroskleroz diyabet obezite)

Diyaliz proseduumlruuml (sık diyaliz yuumlksek akım diyaliz diyaliz yeri vb)

Azalmış boumlbrek fonksiyonları

Diğer Nedenler (depresyon genetik vb)

Laboratuvardan oumlnce KLİNİK Ayrıntılı Anamnez

Ateşin seyri oumlzellikleri

Eşlik eden belirtiler

Epidemiyolojik maruziyetler (hayvan ilaccedil gıda seyahat vb)

Ayrıntılı Fizik Muayene

Orofarenks

Akciğerler

Kalp (endokardit)

Cilt Perianal boumllge

PD ya da HD Kateter giriş yeri fistuumll yeri

Enfeksiyonlar neden daha sık

Konağın immuumln sistemi

Bakteriyel virulans

Diyaliz proseduumlruuml

Enfeksiyon

Diyaliz Hastalarında Enfeksiyon Riski

İmmuumln yetmezlik

Deri ve mukoza bariyerinin bozulması

Vaskuumller girişimler ve kateterizasyon

Sık hastaneye yatırılma

Malnuumltrisyon

Kontamine olmuş aletlerin kullanımı

PD iccedilin uygulamada kurallara uyulmaması

Diyaliz Hastalarında Goumlruumllen Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonlar

İkinci en sık oumlluumlm nedeni (15) Vaskuumller giriş yeri enfeksiyonu (28) Akciğer enfeksiyonu (25) Uumlriner sistem enfeksiyonu (23) Cilt-yumuşak doku enfeksiyonu (9)

Viral enfeksiyonlar

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

DİYALİZ HASTALARINDA ENFEKSİYON RİSKİ

Son doumlnem boumlbrek yetmezliği hastalarında enfeksiyon oumlnemli bir

morbidite ve mortalite sebebi

Bağışıklık

sistemi baskılanmış

hastalar

Hastane ortamı ile sık

temas

Kan yoluyla bulaşan

enfeksiyon

İkinci en sık oumlluumlm nedeni

bakteriyel enfeksiyonlar

(15)

Kronik diyaliz hastalarında diyaliz tedavisinin damar giriş yolu gerektirmesi nedeniyle tedavi altında olduğu suumlrece enfeksiyon riski artmıştır

Hastaların toplu halde diyalize alındıkları merkezlerde enfeksiyon ajanlarının kişiden kişiye bulaşmasında

kontamine cihaz

donanım

malzeme

ccedilevresel yuumlzeyler

personelin eli

gibi uygun faktoumlrler bir arada bulunmaktadır

İmmunsuumlprese olmaları hastaneye sık yatırılmaları ve cerrahi muumldahaleler diyaliz hastalarında nazokomiyal (hastane kaynaklı) enfeksiyonlar ile karşılaşma risklerini arttırmaktadır

Enfeksiyonlar stafilokoklar streptokoklar ve EColirsquoye bağlı olarak gelişmektedir

Oumlzellikle damar giriş yoluna bağlı enfeksiyonlar diyalizin en sık goumlruumllen enfeksiyoumlz komplikasyonlarındandır

Guumlnuumlmuumlzde kronik inflamasyonun nedeninin multifaktoumlriyel olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

Albuumlmin seviyeleri duumlşuumlk ve CRP duumlzeylerinin yuumlksekliği hastaneye yatış ve oumlluumlm oranlarında artırmaktadır

İmmun sistem disfonksiyonuyla birlikte normal deri ve mukozal bariyerin sıklıkla bozulmasına bağlı olarak bakteriyel enfeksiyonlar ccedilok hızlı ilerler ve ccedilok yavaş iyileşir

Ccedilok kuumlccediluumlk bir bakteriyel enfeksiyon şuumlphesinde bile en kısa suumlrede yeterince tetkik edilerek antimikrobiyal tedavi başlanmalıdır

Enfeksiyon Gelişiminde Risk Faktoumlrleri

Yuumlksek bakteriyel enfeksiyon insidansının esas nedeni baskılanmış immuumlnite olmakla beraber diyaliz uygulaması ile ilişkili risk faktoumlrlerinin de katkısı soumlz konusudur

Risk faktoumlrleri endojen (iccedil) ve eksojen (dış) kaynaklı olup bakteriyel ve viral enfeksiyonların patogenezinde rol alırlar

Uumlremik toksinler

Noumltrofil ve monositlerin fagositoz ve bakterisidal aktivitelerinin azalması

B huumlcre antikor uumlretiminde azalma

T huumlcrelerinde IL-2 ve interferon gamma salınımında azalma

Malnuumltrisyon

Demir yuumlklenmesi ve Anemi

Altta yatan boumlbrek enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonları

Nazokomiyal bulaşNazal ve deride SAureus taşıyıcılığı

Vaskuumller girişim

Diyaliz işlemi iccedilin katater kullanımı

Enfeksiyonların TANISI

Tanı ZOR

İnflamatuvar yanıt yetersiz

Kronik inflamasyon var

Arayan giren olaylar (cerrahi malignite KKY artrit vb)

Komorbidite (ateroskleroz diyabet obezite)

Diyaliz proseduumlruuml (sık diyaliz yuumlksek akım diyaliz diyaliz yeri vb)

Azalmış boumlbrek fonksiyonları

Diğer Nedenler (depresyon genetik vb)

Laboratuvardan oumlnce KLİNİK Ayrıntılı Anamnez

Ateşin seyri oumlzellikleri

Eşlik eden belirtiler

Epidemiyolojik maruziyetler (hayvan ilaccedil gıda seyahat vb)

Ayrıntılı Fizik Muayene

Orofarenks

Akciğerler

Kalp (endokardit)

Cilt Perianal boumllge

PD ya da HD Kateter giriş yeri fistuumll yeri

Enfeksiyonlar neden daha sık

Konağın immuumln sistemi

Bakteriyel virulans

Diyaliz proseduumlruuml

Enfeksiyon

Diyaliz Hastalarında Enfeksiyon Riski

İmmuumln yetmezlik

Deri ve mukoza bariyerinin bozulması

Vaskuumller girişimler ve kateterizasyon

Sık hastaneye yatırılma

Malnuumltrisyon

Kontamine olmuş aletlerin kullanımı

PD iccedilin uygulamada kurallara uyulmaması

Diyaliz Hastalarında Goumlruumllen Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonlar

İkinci en sık oumlluumlm nedeni (15) Vaskuumller giriş yeri enfeksiyonu (28) Akciğer enfeksiyonu (25) Uumlriner sistem enfeksiyonu (23) Cilt-yumuşak doku enfeksiyonu (9)

Viral enfeksiyonlar

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Kronik diyaliz hastalarında diyaliz tedavisinin damar giriş yolu gerektirmesi nedeniyle tedavi altında olduğu suumlrece enfeksiyon riski artmıştır

Hastaların toplu halde diyalize alındıkları merkezlerde enfeksiyon ajanlarının kişiden kişiye bulaşmasında

kontamine cihaz

donanım

malzeme

ccedilevresel yuumlzeyler

personelin eli

gibi uygun faktoumlrler bir arada bulunmaktadır

İmmunsuumlprese olmaları hastaneye sık yatırılmaları ve cerrahi muumldahaleler diyaliz hastalarında nazokomiyal (hastane kaynaklı) enfeksiyonlar ile karşılaşma risklerini arttırmaktadır

Enfeksiyonlar stafilokoklar streptokoklar ve EColirsquoye bağlı olarak gelişmektedir

Oumlzellikle damar giriş yoluna bağlı enfeksiyonlar diyalizin en sık goumlruumllen enfeksiyoumlz komplikasyonlarındandır

Guumlnuumlmuumlzde kronik inflamasyonun nedeninin multifaktoumlriyel olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

Albuumlmin seviyeleri duumlşuumlk ve CRP duumlzeylerinin yuumlksekliği hastaneye yatış ve oumlluumlm oranlarında artırmaktadır

İmmun sistem disfonksiyonuyla birlikte normal deri ve mukozal bariyerin sıklıkla bozulmasına bağlı olarak bakteriyel enfeksiyonlar ccedilok hızlı ilerler ve ccedilok yavaş iyileşir

Ccedilok kuumlccediluumlk bir bakteriyel enfeksiyon şuumlphesinde bile en kısa suumlrede yeterince tetkik edilerek antimikrobiyal tedavi başlanmalıdır

Enfeksiyon Gelişiminde Risk Faktoumlrleri

Yuumlksek bakteriyel enfeksiyon insidansının esas nedeni baskılanmış immuumlnite olmakla beraber diyaliz uygulaması ile ilişkili risk faktoumlrlerinin de katkısı soumlz konusudur

Risk faktoumlrleri endojen (iccedil) ve eksojen (dış) kaynaklı olup bakteriyel ve viral enfeksiyonların patogenezinde rol alırlar

Uumlremik toksinler

Noumltrofil ve monositlerin fagositoz ve bakterisidal aktivitelerinin azalması

B huumlcre antikor uumlretiminde azalma

T huumlcrelerinde IL-2 ve interferon gamma salınımında azalma

Malnuumltrisyon

Demir yuumlklenmesi ve Anemi

Altta yatan boumlbrek enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonları

Nazokomiyal bulaşNazal ve deride SAureus taşıyıcılığı

Vaskuumller girişim

Diyaliz işlemi iccedilin katater kullanımı

Enfeksiyonların TANISI

Tanı ZOR

İnflamatuvar yanıt yetersiz

Kronik inflamasyon var

Arayan giren olaylar (cerrahi malignite KKY artrit vb)

Komorbidite (ateroskleroz diyabet obezite)

Diyaliz proseduumlruuml (sık diyaliz yuumlksek akım diyaliz diyaliz yeri vb)

Azalmış boumlbrek fonksiyonları

Diğer Nedenler (depresyon genetik vb)

Laboratuvardan oumlnce KLİNİK Ayrıntılı Anamnez

Ateşin seyri oumlzellikleri

Eşlik eden belirtiler

Epidemiyolojik maruziyetler (hayvan ilaccedil gıda seyahat vb)

Ayrıntılı Fizik Muayene

Orofarenks

Akciğerler

Kalp (endokardit)

Cilt Perianal boumllge

PD ya da HD Kateter giriş yeri fistuumll yeri

Enfeksiyonlar neden daha sık

Konağın immuumln sistemi

Bakteriyel virulans

Diyaliz proseduumlruuml

Enfeksiyon

Diyaliz Hastalarında Enfeksiyon Riski

İmmuumln yetmezlik

Deri ve mukoza bariyerinin bozulması

Vaskuumller girişimler ve kateterizasyon

Sık hastaneye yatırılma

Malnuumltrisyon

Kontamine olmuş aletlerin kullanımı

PD iccedilin uygulamada kurallara uyulmaması

Diyaliz Hastalarında Goumlruumllen Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonlar

İkinci en sık oumlluumlm nedeni (15) Vaskuumller giriş yeri enfeksiyonu (28) Akciğer enfeksiyonu (25) Uumlriner sistem enfeksiyonu (23) Cilt-yumuşak doku enfeksiyonu (9)

Viral enfeksiyonlar

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

İmmunsuumlprese olmaları hastaneye sık yatırılmaları ve cerrahi muumldahaleler diyaliz hastalarında nazokomiyal (hastane kaynaklı) enfeksiyonlar ile karşılaşma risklerini arttırmaktadır

Enfeksiyonlar stafilokoklar streptokoklar ve EColirsquoye bağlı olarak gelişmektedir

Oumlzellikle damar giriş yoluna bağlı enfeksiyonlar diyalizin en sık goumlruumllen enfeksiyoumlz komplikasyonlarındandır

Guumlnuumlmuumlzde kronik inflamasyonun nedeninin multifaktoumlriyel olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

Albuumlmin seviyeleri duumlşuumlk ve CRP duumlzeylerinin yuumlksekliği hastaneye yatış ve oumlluumlm oranlarında artırmaktadır

İmmun sistem disfonksiyonuyla birlikte normal deri ve mukozal bariyerin sıklıkla bozulmasına bağlı olarak bakteriyel enfeksiyonlar ccedilok hızlı ilerler ve ccedilok yavaş iyileşir

Ccedilok kuumlccediluumlk bir bakteriyel enfeksiyon şuumlphesinde bile en kısa suumlrede yeterince tetkik edilerek antimikrobiyal tedavi başlanmalıdır

Enfeksiyon Gelişiminde Risk Faktoumlrleri

Yuumlksek bakteriyel enfeksiyon insidansının esas nedeni baskılanmış immuumlnite olmakla beraber diyaliz uygulaması ile ilişkili risk faktoumlrlerinin de katkısı soumlz konusudur

Risk faktoumlrleri endojen (iccedil) ve eksojen (dış) kaynaklı olup bakteriyel ve viral enfeksiyonların patogenezinde rol alırlar

Uumlremik toksinler

Noumltrofil ve monositlerin fagositoz ve bakterisidal aktivitelerinin azalması

B huumlcre antikor uumlretiminde azalma

T huumlcrelerinde IL-2 ve interferon gamma salınımında azalma

Malnuumltrisyon

Demir yuumlklenmesi ve Anemi

Altta yatan boumlbrek enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonları

Nazokomiyal bulaşNazal ve deride SAureus taşıyıcılığı

Vaskuumller girişim

Diyaliz işlemi iccedilin katater kullanımı

Enfeksiyonların TANISI

Tanı ZOR

İnflamatuvar yanıt yetersiz

Kronik inflamasyon var

Arayan giren olaylar (cerrahi malignite KKY artrit vb)

Komorbidite (ateroskleroz diyabet obezite)

Diyaliz proseduumlruuml (sık diyaliz yuumlksek akım diyaliz diyaliz yeri vb)

Azalmış boumlbrek fonksiyonları

Diğer Nedenler (depresyon genetik vb)

Laboratuvardan oumlnce KLİNİK Ayrıntılı Anamnez

Ateşin seyri oumlzellikleri

Eşlik eden belirtiler

Epidemiyolojik maruziyetler (hayvan ilaccedil gıda seyahat vb)

Ayrıntılı Fizik Muayene

Orofarenks

Akciğerler

Kalp (endokardit)

Cilt Perianal boumllge

PD ya da HD Kateter giriş yeri fistuumll yeri

Enfeksiyonlar neden daha sık

Konağın immuumln sistemi

Bakteriyel virulans

Diyaliz proseduumlruuml

Enfeksiyon

Diyaliz Hastalarında Enfeksiyon Riski

İmmuumln yetmezlik

Deri ve mukoza bariyerinin bozulması

Vaskuumller girişimler ve kateterizasyon

Sık hastaneye yatırılma

Malnuumltrisyon

Kontamine olmuş aletlerin kullanımı

PD iccedilin uygulamada kurallara uyulmaması

Diyaliz Hastalarında Goumlruumllen Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonlar

İkinci en sık oumlluumlm nedeni (15) Vaskuumller giriş yeri enfeksiyonu (28) Akciğer enfeksiyonu (25) Uumlriner sistem enfeksiyonu (23) Cilt-yumuşak doku enfeksiyonu (9)

Viral enfeksiyonlar

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Guumlnuumlmuumlzde kronik inflamasyonun nedeninin multifaktoumlriyel olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

Albuumlmin seviyeleri duumlşuumlk ve CRP duumlzeylerinin yuumlksekliği hastaneye yatış ve oumlluumlm oranlarında artırmaktadır

İmmun sistem disfonksiyonuyla birlikte normal deri ve mukozal bariyerin sıklıkla bozulmasına bağlı olarak bakteriyel enfeksiyonlar ccedilok hızlı ilerler ve ccedilok yavaş iyileşir

Ccedilok kuumlccediluumlk bir bakteriyel enfeksiyon şuumlphesinde bile en kısa suumlrede yeterince tetkik edilerek antimikrobiyal tedavi başlanmalıdır

Enfeksiyon Gelişiminde Risk Faktoumlrleri

Yuumlksek bakteriyel enfeksiyon insidansının esas nedeni baskılanmış immuumlnite olmakla beraber diyaliz uygulaması ile ilişkili risk faktoumlrlerinin de katkısı soumlz konusudur

Risk faktoumlrleri endojen (iccedil) ve eksojen (dış) kaynaklı olup bakteriyel ve viral enfeksiyonların patogenezinde rol alırlar

Uumlremik toksinler

Noumltrofil ve monositlerin fagositoz ve bakterisidal aktivitelerinin azalması

B huumlcre antikor uumlretiminde azalma

T huumlcrelerinde IL-2 ve interferon gamma salınımında azalma

Malnuumltrisyon

Demir yuumlklenmesi ve Anemi

Altta yatan boumlbrek enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonları

Nazokomiyal bulaşNazal ve deride SAureus taşıyıcılığı

Vaskuumller girişim

Diyaliz işlemi iccedilin katater kullanımı

Enfeksiyonların TANISI

Tanı ZOR

İnflamatuvar yanıt yetersiz

Kronik inflamasyon var

Arayan giren olaylar (cerrahi malignite KKY artrit vb)

Komorbidite (ateroskleroz diyabet obezite)

Diyaliz proseduumlruuml (sık diyaliz yuumlksek akım diyaliz diyaliz yeri vb)

Azalmış boumlbrek fonksiyonları

Diğer Nedenler (depresyon genetik vb)

Laboratuvardan oumlnce KLİNİK Ayrıntılı Anamnez

Ateşin seyri oumlzellikleri

Eşlik eden belirtiler

Epidemiyolojik maruziyetler (hayvan ilaccedil gıda seyahat vb)

Ayrıntılı Fizik Muayene

Orofarenks

Akciğerler

Kalp (endokardit)

Cilt Perianal boumllge

PD ya da HD Kateter giriş yeri fistuumll yeri

Enfeksiyonlar neden daha sık

Konağın immuumln sistemi

Bakteriyel virulans

Diyaliz proseduumlruuml

Enfeksiyon

Diyaliz Hastalarında Enfeksiyon Riski

İmmuumln yetmezlik

Deri ve mukoza bariyerinin bozulması

Vaskuumller girişimler ve kateterizasyon

Sık hastaneye yatırılma

Malnuumltrisyon

Kontamine olmuş aletlerin kullanımı

PD iccedilin uygulamada kurallara uyulmaması

Diyaliz Hastalarında Goumlruumllen Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonlar

İkinci en sık oumlluumlm nedeni (15) Vaskuumller giriş yeri enfeksiyonu (28) Akciğer enfeksiyonu (25) Uumlriner sistem enfeksiyonu (23) Cilt-yumuşak doku enfeksiyonu (9)

Viral enfeksiyonlar

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Enfeksiyon Gelişiminde Risk Faktoumlrleri

Yuumlksek bakteriyel enfeksiyon insidansının esas nedeni baskılanmış immuumlnite olmakla beraber diyaliz uygulaması ile ilişkili risk faktoumlrlerinin de katkısı soumlz konusudur

Risk faktoumlrleri endojen (iccedil) ve eksojen (dış) kaynaklı olup bakteriyel ve viral enfeksiyonların patogenezinde rol alırlar

Uumlremik toksinler

Noumltrofil ve monositlerin fagositoz ve bakterisidal aktivitelerinin azalması

B huumlcre antikor uumlretiminde azalma

T huumlcrelerinde IL-2 ve interferon gamma salınımında azalma

Malnuumltrisyon

Demir yuumlklenmesi ve Anemi

Altta yatan boumlbrek enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonları

Nazokomiyal bulaşNazal ve deride SAureus taşıyıcılığı

Vaskuumller girişim

Diyaliz işlemi iccedilin katater kullanımı

Enfeksiyonların TANISI

Tanı ZOR

İnflamatuvar yanıt yetersiz

Kronik inflamasyon var

Arayan giren olaylar (cerrahi malignite KKY artrit vb)

Komorbidite (ateroskleroz diyabet obezite)

Diyaliz proseduumlruuml (sık diyaliz yuumlksek akım diyaliz diyaliz yeri vb)

Azalmış boumlbrek fonksiyonları

Diğer Nedenler (depresyon genetik vb)

Laboratuvardan oumlnce KLİNİK Ayrıntılı Anamnez

Ateşin seyri oumlzellikleri

Eşlik eden belirtiler

Epidemiyolojik maruziyetler (hayvan ilaccedil gıda seyahat vb)

Ayrıntılı Fizik Muayene

Orofarenks

Akciğerler

Kalp (endokardit)

Cilt Perianal boumllge

PD ya da HD Kateter giriş yeri fistuumll yeri

Enfeksiyonlar neden daha sık

Konağın immuumln sistemi

Bakteriyel virulans

Diyaliz proseduumlruuml

Enfeksiyon

Diyaliz Hastalarında Enfeksiyon Riski

İmmuumln yetmezlik

Deri ve mukoza bariyerinin bozulması

Vaskuumller girişimler ve kateterizasyon

Sık hastaneye yatırılma

Malnuumltrisyon

Kontamine olmuş aletlerin kullanımı

PD iccedilin uygulamada kurallara uyulmaması

Diyaliz Hastalarında Goumlruumllen Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonlar

İkinci en sık oumlluumlm nedeni (15) Vaskuumller giriş yeri enfeksiyonu (28) Akciğer enfeksiyonu (25) Uumlriner sistem enfeksiyonu (23) Cilt-yumuşak doku enfeksiyonu (9)

Viral enfeksiyonlar

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Uumlremik toksinler

Noumltrofil ve monositlerin fagositoz ve bakterisidal aktivitelerinin azalması

B huumlcre antikor uumlretiminde azalma

T huumlcrelerinde IL-2 ve interferon gamma salınımında azalma

Malnuumltrisyon

Demir yuumlklenmesi ve Anemi

Altta yatan boumlbrek enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonları

Nazokomiyal bulaşNazal ve deride SAureus taşıyıcılığı

Vaskuumller girişim

Diyaliz işlemi iccedilin katater kullanımı

Enfeksiyonların TANISI

Tanı ZOR

İnflamatuvar yanıt yetersiz

Kronik inflamasyon var

Arayan giren olaylar (cerrahi malignite KKY artrit vb)

Komorbidite (ateroskleroz diyabet obezite)

Diyaliz proseduumlruuml (sık diyaliz yuumlksek akım diyaliz diyaliz yeri vb)

Azalmış boumlbrek fonksiyonları

Diğer Nedenler (depresyon genetik vb)

Laboratuvardan oumlnce KLİNİK Ayrıntılı Anamnez

Ateşin seyri oumlzellikleri

Eşlik eden belirtiler

Epidemiyolojik maruziyetler (hayvan ilaccedil gıda seyahat vb)

Ayrıntılı Fizik Muayene

Orofarenks

Akciğerler

Kalp (endokardit)

Cilt Perianal boumllge

PD ya da HD Kateter giriş yeri fistuumll yeri

Enfeksiyonlar neden daha sık

Konağın immuumln sistemi

Bakteriyel virulans

Diyaliz proseduumlruuml

Enfeksiyon

Diyaliz Hastalarında Enfeksiyon Riski

İmmuumln yetmezlik

Deri ve mukoza bariyerinin bozulması

Vaskuumller girişimler ve kateterizasyon

Sık hastaneye yatırılma

Malnuumltrisyon

Kontamine olmuş aletlerin kullanımı

PD iccedilin uygulamada kurallara uyulmaması

Diyaliz Hastalarında Goumlruumllen Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonlar

İkinci en sık oumlluumlm nedeni (15) Vaskuumller giriş yeri enfeksiyonu (28) Akciğer enfeksiyonu (25) Uumlriner sistem enfeksiyonu (23) Cilt-yumuşak doku enfeksiyonu (9)

Viral enfeksiyonlar

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Enfeksiyonların TANISI

Tanı ZOR

İnflamatuvar yanıt yetersiz

Kronik inflamasyon var

Arayan giren olaylar (cerrahi malignite KKY artrit vb)

Komorbidite (ateroskleroz diyabet obezite)

Diyaliz proseduumlruuml (sık diyaliz yuumlksek akım diyaliz diyaliz yeri vb)

Azalmış boumlbrek fonksiyonları

Diğer Nedenler (depresyon genetik vb)

Laboratuvardan oumlnce KLİNİK Ayrıntılı Anamnez

Ateşin seyri oumlzellikleri

Eşlik eden belirtiler

Epidemiyolojik maruziyetler (hayvan ilaccedil gıda seyahat vb)

Ayrıntılı Fizik Muayene

Orofarenks

Akciğerler

Kalp (endokardit)

Cilt Perianal boumllge

PD ya da HD Kateter giriş yeri fistuumll yeri

Enfeksiyonlar neden daha sık

Konağın immuumln sistemi

Bakteriyel virulans

Diyaliz proseduumlruuml

Enfeksiyon

Diyaliz Hastalarında Enfeksiyon Riski

İmmuumln yetmezlik

Deri ve mukoza bariyerinin bozulması

Vaskuumller girişimler ve kateterizasyon

Sık hastaneye yatırılma

Malnuumltrisyon

Kontamine olmuş aletlerin kullanımı

PD iccedilin uygulamada kurallara uyulmaması

Diyaliz Hastalarında Goumlruumllen Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonlar

İkinci en sık oumlluumlm nedeni (15) Vaskuumller giriş yeri enfeksiyonu (28) Akciğer enfeksiyonu (25) Uumlriner sistem enfeksiyonu (23) Cilt-yumuşak doku enfeksiyonu (9)

Viral enfeksiyonlar

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Laboratuvardan oumlnce KLİNİK Ayrıntılı Anamnez

Ateşin seyri oumlzellikleri

Eşlik eden belirtiler

Epidemiyolojik maruziyetler (hayvan ilaccedil gıda seyahat vb)

Ayrıntılı Fizik Muayene

Orofarenks

Akciğerler

Kalp (endokardit)

Cilt Perianal boumllge

PD ya da HD Kateter giriş yeri fistuumll yeri

Enfeksiyonlar neden daha sık

Konağın immuumln sistemi

Bakteriyel virulans

Diyaliz proseduumlruuml

Enfeksiyon

Diyaliz Hastalarında Enfeksiyon Riski

İmmuumln yetmezlik

Deri ve mukoza bariyerinin bozulması

Vaskuumller girişimler ve kateterizasyon

Sık hastaneye yatırılma

Malnuumltrisyon

Kontamine olmuş aletlerin kullanımı

PD iccedilin uygulamada kurallara uyulmaması

Diyaliz Hastalarında Goumlruumllen Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonlar

İkinci en sık oumlluumlm nedeni (15) Vaskuumller giriş yeri enfeksiyonu (28) Akciğer enfeksiyonu (25) Uumlriner sistem enfeksiyonu (23) Cilt-yumuşak doku enfeksiyonu (9)

Viral enfeksiyonlar

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Enfeksiyonlar neden daha sık

Konağın immuumln sistemi

Bakteriyel virulans

Diyaliz proseduumlruuml

Enfeksiyon

Diyaliz Hastalarında Enfeksiyon Riski

İmmuumln yetmezlik

Deri ve mukoza bariyerinin bozulması

Vaskuumller girişimler ve kateterizasyon

Sık hastaneye yatırılma

Malnuumltrisyon

Kontamine olmuş aletlerin kullanımı

PD iccedilin uygulamada kurallara uyulmaması

Diyaliz Hastalarında Goumlruumllen Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonlar

İkinci en sık oumlluumlm nedeni (15) Vaskuumller giriş yeri enfeksiyonu (28) Akciğer enfeksiyonu (25) Uumlriner sistem enfeksiyonu (23) Cilt-yumuşak doku enfeksiyonu (9)

Viral enfeksiyonlar

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Diyaliz Hastalarında Enfeksiyon Riski

İmmuumln yetmezlik

Deri ve mukoza bariyerinin bozulması

Vaskuumller girişimler ve kateterizasyon

Sık hastaneye yatırılma

Malnuumltrisyon

Kontamine olmuş aletlerin kullanımı

PD iccedilin uygulamada kurallara uyulmaması

Diyaliz Hastalarında Goumlruumllen Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonlar

İkinci en sık oumlluumlm nedeni (15) Vaskuumller giriş yeri enfeksiyonu (28) Akciğer enfeksiyonu (25) Uumlriner sistem enfeksiyonu (23) Cilt-yumuşak doku enfeksiyonu (9)

Viral enfeksiyonlar

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Diyaliz Hastalarında Goumlruumllen Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonlar

İkinci en sık oumlluumlm nedeni (15) Vaskuumller giriş yeri enfeksiyonu (28) Akciğer enfeksiyonu (25) Uumlriner sistem enfeksiyonu (23) Cilt-yumuşak doku enfeksiyonu (9)

Viral enfeksiyonlar

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Kateter giriş yolu enfeksiyonu

Tuumlnel enfeksiyonu

Kateter bakteriyemisi

Pnoumlmoni

İdrar yolu enfeksiyonları

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Bunun dışında diyaliz hastalarında goumlruumllen diğer enfeksiyonlar

Uumlriner sistem enfeksiyonları

Pnoumlmoni

Tuumlberkuumlloz

İntraabdominal enfeksiyonlar

Salmonella septisemisi

Helikobakter pilori enfeksiyonu

Viral hepatitler

Periodontitis

HIV

İnfluenza

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Damar Giriş Yolu ile İlişkili Enfeksiyonlar Damar giriş yolu hemodiyaliz hastalarında goumlruumllen

bakteriyeminin 50-80rsquonin kaynağıdır

Bakteriyemi endokardit menenjit osteomyelit paraspinal apse ve septik emboli formasyonu gibi ciddi klinik tablolara neden olabilir

Patojen mikroorganizmalar azalan sıklık oranına goumlre

bull SAureus

bull Koaguumllaz negatif stafilokoklar

bull Gram (-) basiller

bull Diğer gram (+) koklar

bull Mantarlar

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Damar giriş yolu enfeksiyonlarında damar giriş yolu erişiminin tipi primer risk faktoumlruumlduumlr

Enfeksiyon gelişme riskini yuumlksekten duumlşuumlğe doğru sıralarsak

geccedilici kateter

kalıcı kateter

AV greft

AV fistuumll

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Damar giriş yolu enfeksiyonunda potansiyel risk faktoumlrleri

Damara erişimin alt ekstremitede olması

Yeni geccedilirilmiş damar giriş yolu cerrahisi

Koumltuuml hijyen

Diyabetes mellitus

Damar giriş yolu uumlzerinde hematom travma dermatit veya kaşıntı

Yanlış ponksiyon tekniği

İmmunosupresyon

Demir yuumlklenmesi

Yaş

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Geccedilici Damar Yolu Enfeksiyonları

Femoral kateterler 72 saatten kısa suumlre iccedilin kullanılırlarsa enfeksiyon nadirdir 3-7 guumlnden daha fazla suumlre kullanılması yuumlksek enfeksiyon riski taşır

Bu nedenle femoral kateter kullanımını 3 guumln ile sınırlı tutmak enfeksiyon gelişimini oumlnlemek accedilısından gereklidir

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

İnternal juguler ven kateterizasyonunda ise suumlre 3 haftayı geccedilmemelidir

Daha uzun suumlre kullanılacak internal juguler venoumlz kateterlerde enfeksiyon riskini en aza indirmek iccedilin

Keccedileli kateter kullanılmalı

3 hafta arayla yeni bir boumllgeden yeni bir kateter uygulanması

Herhangi bir enfeksiyon bulgusu olmaması durumunda kateterin aynı suumlre iccedilinde kılavuz tel uumlzerinden yenilenmesi

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Kalıcı Damar Giriş Yolu Enfeksiyonları

AV fistuumll ve AV greft

Venoumlz kateterlerden daha az enfeksiyon riski(AV)

AV greftrsquote enfeksiyon riski

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Sorumlu Flora

Enfeksiyonlar genellikle stafilokoklar ve streptokoklar gibi yaygın deri florasında sekonderdir

Bu mikroorganizmalara ara sıra difteroidler gram negatif basiller ve anaeroblar da katılabilir

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Klinik Tablo

Bakteriyemili diyaliz hastaları genellikle ateş ve titremeyle beraber toksik goumlruumlnuumlmdedir

Lokal enfeksiyonlarda kateter giriş yerinde

kızarıklık

hassasiyet veya eksudatif akıntı gibi inflamasyon bulguları

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Kateter manipuumllasyonundan kısa suumlre sonra hastada ateş ve titreme meydana geliyorsa bu kateter ilişkili bakteriyemirsquoyi duumlşuumlnduumlruumlr

Tedavide gecikmek septisemiye yol accedilar ki sepsis bu hastalarda en oumlnemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Bu klinik durumun diyalizat ilişkili pirojen reaksiyon ile ayırıcı tanısında hastanın diyaliz oumlncesi ateşi yoktur diyaliz suumlresince ateşi olur ve diyaliz seansının durdurulmasıyla ateş kendiliğinden duumlşer

Kateter ilişkili septisemisi olan hastalarda ise ateş diyalizden oumlnce de vardır

Kan kuumlltuumlrleri pirojen reaksiyon varlığında bile tuumlm ateşli hemodiyaliz hastalarında alınmalıdır

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Kalıcı damar giriş yolunda enfeksiyon bulguları yoksa antimikrobiyal tedaviyle birlikte hemodiyaliz tedavisine devam edilir

DOQI klavuzunda bu olgularda antibiyotik tedavisine başlandıktan 36 saat sonra tedaviye yanıt alınamamışsa kateterin ccedilekilmesini oumlnermektedir

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Kateter ilişkili enfeksiyonların oumlnlenmesine youmlnelik protokollerin uygulanması bakteriyemi insidansını azaltır

Bu protokoller

uygun maske ve eldiven kullanılması

steril kuru gazlı bez kullanmak

povidon-iodinle ıslatılmış gazlı bezle kateter başlıklarının sarılması

kateter başlıkları ccedilıkarıldıktan sonra povidone-iodinle kateter goumlvdesinin silinmesi

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Diyaliz hastalarına uygulanacak invaziv youmlntemlerin oumlnemli bakteriyemi potansiyellerini oumlnlemeye youmlnelik profilaktik antibiyotik kullanımı sağlanmalıdır

Bunlar

diş ccedilekimi

oumlzefagial striktuumlr dilatasyonu

oumlzefagial varis ligasyonu

ERCP

sistoskopi

uumlretral dilatasyon

trans-uumlretral prostat rezeksiyonu

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Uumllkemizde devamlı hemodiyaliz tedavisi goumlren hastalarda damara erişim yolları

ilk Hemodiyaliz Devamlı hemodiyaliz

A-V fistuumll 356 875

Sentetik greft 21 35

Geccedilici kateter 579 55

Kalıcı (tuumlnelli) kateter 43 35

(TND verileri 2014 registry)

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

V

AS

KUuml

LER

GİR

İŞ Y

ER

İNİN

BA

KIM

I

AV fistuumll tercih edilmeli Kişisel hijyen Giriş oumlncesinde temizlik ve cilt antisepsisi

Kateterden hemodiyalize alınan hastalar Santral kateter takılırken maksimum bariyer oumlnlemlerine uyulmalı bone maske steril oumlnluumlk steril eldiven ve buumlyuumlk steril oumlrtuuml Cilt antisepsisi 2rsquolik klorheksidin glukonat povidon iyot veya alkol Kateter yerinin seccedilimi takibi pansumanlar

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Uumlriner Yol Enfeksiyonu

Erişkin polikistik boumlbrek hastalığı olan hastalarda uumlriner yol enfeksiyonu insidansı yuumlksektir

Uumlriner yol enfeksiyonu kadın diyaliz hastalarında daha fazla olup insidans yaş ilerledikccedile her iki cinste artar

Oumlzellikle erişkin polikistik boumlbrek hastaları uumlst uumlriner yol enfeksiyonlarına ve onun komplikasyonlarına duyarlıdırlar

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Sistit

İdrar ccedilıkışı olan hastalarda semptomlar uumlremik olmayan bireyler gibidir

Makroskopik hematuumlri hastaların 13rsquouumlnde yaygın

Anuumlrik hastalar suprapubik rahatsızlık ve uumlretral akıntıda koumltuuml koku

Genellikle loumlkositoz saptanır

Tanı iccedilin idrar mikroskopisi ve idrar kuumlltuumlruuml

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi tanıda yardımcıdır

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Prostat Apsesi

Ateşi ve uumlriner yol şikayetleri olan bir erkek hemodiyaliz hastasında beraberinde perineal rahatsızlık ve işeme kalitesiyle ilgili semptomlar da varsa prostat apsesinden şuumlphelenilmelidir

Rektal muayenede hassas ve buumlyuumlk kitle olarak saptanır

Transuumlretral ultrasonografi ve pelvik tomografi tanı iccedilin istenmelidir

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Pnoumlmoni

Hemodiyaliz popuumllasyonunda mortalitenin oumlnemli bir nedenidir

En sık etken streptococcus pneumoniarsquodır

Ancak hastanelerdeki diyaliz uumlnitelerinde hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastalarda gelişen pnoumlmonilerde gram (-) enfeksiyon olasılığı duumlşuumlnuumllmelidir

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Kliniği silik olabileceği gibi enfeksiyonun şiddetine bağlı pnoumlmonirsquoye ait klinik semptomlar ve bulgular da saptanabilir

Tanı ve tedaviye youmlnelik standart klinik yaklaşım uygulanmalıdır

Pnoumlmoni gelişimini oumlnlemek iccedilin hastalar pnoumlmokok aşısıyla aşılanmalı ve 5 yıl arayla rapel yapılmalıdır

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Helikobakter Pilori

Son doumlnem boumlbrek hastalarında uumlst gastrointestinal sistem komplikasyonları sıklıkla goumlruumllmekle beraber Hpilori enfeksiyonunun prevalansı normal renal fonksiyonlu hastalardaki gibidir

İnvaziv kronik aktif gastriti olan hemen tuumlm hastalarda ve aktif komponenti olmayan kronik gastritli hastaların bir kısmında Hpilori vardır

Uumlremik hastalarda da standart tanı metoduyla tanı konulur

Tedavisi de normal popuumllasyondaki gibidir

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Tuumlberkuumlloz

KBY olgularında Tbc prevalansı normal popuumllasyondan anlamlı oranda yuumlksektir

Atipik klinik tablo ve yerleşim yeri nedeniyle tanı ve tedavi gecikmeleri olabilmektedir

Tbc tanısı koymada gerekli invazif tanı youmlntemleri uygulanmalıdır

Tanı youmlntemleri ile sonuccedillar negatif olsa dahi guumlccedilluuml klinik şuumlphe oumlzellikle endemik boumllgelerde ampirik anti Tbc tedavisi endikasyonunu oluşturmaktadır

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Tbc Hastalığı Gelişimini Artıran Nedenler

Yeni Tbc infeksiyon

Diabet LoumlsemiKanser Lenfoma

HIV infeksiyonu

KBY Hemodiyaliz Transplantasyon

Ccedilocuk veya ccedilok ileri yaş

Malabsorbsiyon

Sigara

Uyuşturucu bağımlılığı

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Tbc Basilinin Bulaşmasını Etkileyen Faktoumlrler

Kaynak Hasta Hedef kişi

Balgamdaki basil sayısı Hastalığa basile direnccedillilik

Balgamın aerosol oluşturması Hastalığa yatkınlık yaratan durumlar

Basilin canlılığı Basil kaynağı ile geccedilirilen suumlre

Basilin virulansı

Ortam Havalandırma

UV guumlneş ışığı

Kaynağa yakın olma

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Klinik Bulgular

Sinsi ve nonspesifik seyirli bir klinik tablo

Subfebril ateş 72

Halsizlik 69

Kilo kaybı 54

Oumlksuumlruumlk ve hemoptizi 22

Ekstrapulmoner tutulum yerine ait semptomlar 45

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

KBYrsquode Tbc Tedavisi

KBYrsquode Tbc tedavisi komplike

Anti tuumlberkuumlloz ilaccedilların dozlarının azaltılması yerine doz aralıklarının accedilılması

Kreatinin klirensi duumlşuumlk ancak 30 mldk uumlzerinde ise standart tedavi suumlrduumlruumllmeli

Kreatinin klirensi 30 mldk altında veya diyaliz programında ise tedavi yaklaşımı değiştirilmelidir

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Diyaliz Hastalarında Viral Enfeksiyonlar

bull HBV

bull HCV

bull HIV

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

2014 yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında

hepatit serolojisi n

HBsAg (+) 2526 452

Anti-‐HCV (+) 3709 664

HBsAg (+) Anti-‐HCV (+) 475 085

HBsAg (-‐) Anti-‐HCV (-‐) 49180 8799

HIV (+) 196 035

Toplam Total 55890 10000

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Diyaliz hastalarında Hepatit B

Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların ve intravenoumlz soluumlsyonların

uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarına yakın yerlerde hazırlanması Personelin HBs Ag (+) ve HBs-Ag (-) hastalara eş

zamanlı bakım vermesi

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Diyaliz hastalarında HCV enfeksiyonu

Kan transfuumlzyonu oumlykuumlsuuml Transfuumlzyonla verilen kan hacmi Uzun suumlredir hemodiyaliz programında olan hastalar lt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 12 gt 5 yıldır hemodiyalize giren hastalarda anti-HCV

seroprevalansı= 37

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Hemodiyaliz hastalarında Hepatit C salgınları

Enfeksiyon kontrol oumlnlemlerine uyum eksikliği Yuumlzeylerin aletmalzemelerin uygun

dezenfeksiyonunun sağlanmaması Multidoz flakonların uygunsuz kullanımı Enjeksiyonla verilecek ilaccedilların hasta bakım

alanlarında yakın yerlerde hazırlanması

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Bulaş Riski

Hepatit C 2-3

Hepatit C ortamda uzun suumlre canlı kalmaz

Kronik hepatit (80-90)

Siroz

Hepatoselluumller karsinom

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

HIV Enfeksiyonu

Human immundeficiency viruumls (HIV) kan ve diğer vuumlcut sıvıları ile bulaşmaktadır

Uumllkemizde bildirilen olgu yok

HIV ile enfekte hastaların 14

Hemodiyaliz uumlnitesinde hastadan hastaya bulaş bildirilmemiş

(TND verileri)

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

HIV enfeksiyonu tanısı genellikle HIV antikorlarının oumllccediluumlmuumlne dayanan testler ile gerccedilekleştirilir

HIV riski taşıyan hastalar

testler ile takip edilmeli

enfekte olanlara uygun tedavi başlanmalı

viruumlsuumln bulaşını oumlnlemek iccedilin eğitim

standart enfeksiyon kontrol oumlnlemlerinin

alınması yeterlidir

HIV pozitif hastaların diğer hastalardan ayrılmalarına ve farklı makinelerde diyalize alınmalarına gerek yoktur

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Bağışıklama

Kronik Boumlbrek Yetmezliğirsquonde Kontrendike Canlı‐atenue İnfluenza Aşısı (LAIV) Oumlnerilen Pnoumlmokok aşısı Hepatit B aşısı(0-1-2-6 aylarda tuumlm hastalara ccedilift doz uygulama)

Yetmezliğin erken evresinde bağışıklama daha etkili Nakil adayı oldukları unutulmamalı Ev halkı ve Sağlık Ccedilalışanları aşılanmalı İnfluenza Hepatit A ve B Tdap KKK

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Diyaliz Hastalarında Aşı Oumlnerileri

Aşı Uygulama

Influenza A ve B Her yıl

Hepatit B aşısı Toplam 4 kez ccedilift doz

Pnoumlmokok aşısı 5 yılda bir(antikor yanıtına goumlre)

Difteri ve Tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrar

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Suumlrekli Ayaktan Periton Diyalizine Bağlı Enfeksiyonlar

Peritonit

Kateter ccedilıkış yeri enfeksiyonları

Tuumlnel enfeksiyonları

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Peritonit

SAPD hastalarında 12-18 ayda bir peritonit bull 1048708Bakteriyel kontaminasyon Peritonitin klinik bulguları Karın ağrısı Bulantı-kusma İshal Kabızlık Ateş Karında hassasiyet Bulanık periton sıvısı (gt 100 loumlkosit mm3 gt50 PMNL) bull 1048708 Gram boyamada veya kuumlltuumlr ile periton sıvısında bakteri

goumlruumllmesi

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Kateter Ccedilıkış Yeri ve Tuumlnel Enfeksiyonunun Belirlenmesi

Ccedilıkış yerinden puumlruumllan akıntı

Eritem

Pozitif kuumlltuumlr enfeksiyondan ccedilok kolonizasyonu goumlsterebilir

Tuumlnel enfeksiyonu genellikle ccedilıkış yeri enfeksiyonu ile birlikte goumlruumlluumlr nadiren ccedilıkış yerinde enf belirtileri olmaksızın da goumlruumllebilir

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Hastalar Arasında Ccedilapraz Kontaminasyona Yol Accedilan Nedenler

Hastalar arasında malzeme ve cihazların dezenfekte edilmeden kullanılması

Hasta istasyonları arasında ortak malzeme arabası kullanılması

Ccediloklu doz flakonlarının hasta istasyonlarında makine uumlzerinde bırakılıp ortak kullanılması

Makine yuumlzeylerinin her hastadan sonra temizlenip dezenfekte edilmemesi

Ortalığa doumlkuumllen kanların hemen temizlenmemesi

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Hemodiyaliz Uumlnitesinde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

HER TUumlR KATETER İCcedilİN ENFEKSİYONLARI OumlNLEMEDE EN ETKİLİ

YOumlNTEM

EL ANTİSEPSİSİ

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Hastalar ve Diyaliz Personeli İccedilin Genel Oumlnlemler

3-6 ay arayla HBsAg ve anti-HBs bakılmalıdır

HBsAg (+) hastaların izolasyonu sağlanmalıdır

Diyaliz makineleri ve kan-vuumlcut sıvılarıyla kontamine alanlar 1rsquolik hipoklorid (1rsquolik ccedilamaşır suyu) ile hemen temizlenmelidir

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Evrensel Oumlnlemler

Diyaliz personeli sıvı geccedilirmeyen giysi kullanılmalı

Kan ve vuumlcut sıvılarıyla temas riski olması durumunda eldiven kullanılmalı hastadan hastaya değiştirilmeli ve eller yıkanmalı

Eldiven ccedilıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır

Aynı hasta uumlzerinde kirli bir boumllge ile temas sonrasında temiz bir alana geccedilerken ve hastadan hastaya geccedilerken eldiven ccedilıkarılıp el hijyeni sağlanmalı

Hastayı diyalize alırken ve ccedilıkarırken seti değiştirirken kan sıccedilraması riskine karşı koruyucu goumlzluumlk kullanılmalı

Kontamine iğneler tekrar kılıfına konulmamalı kontamine materyaller uygun yerde toplanmalı

Diyaliz uumlnitesinde yenilmemeli ve iccedililmemeli

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

İlaccedil dağıtımı sırasında ortak ilaccedil taşıma arabaları kullanılmamalı

İlaccedil şişeleri enjektoumlr pamuk vb malzemeler ceplerde taşınmamalı

İlaccedil dağıtımı iccedilin tepsi kullanılıyorsa vaka aralarında temizlenmeli

Her kullanım sonrasında hemodiyaliz makinasının iccedil dolaşımı hasta iccedilin kullanılan makas stetoskop tansiyon aleti vb dezenfekte edilmeli

Ccedilamaşır suyu klor tablet kuaterner ammonyum soluumlsyonları alkol bazlı hızlı etkili soluumlsyonlar kirli alanlarda kullanılmalı

Personel iccedilin hastaların tedavi goumlrduumlğuuml alanda yemek-iccedilmek yasak

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

Kanla Temas Durumunda

İğnesi batan hastanın HBsAg (+) veya bilinmiyor ise hepatit B immunoglobulin yapılmalıdır

Kaza anında ve 6 hafta sonra HBsAg ve anti-HBs 6 hafta ve 6 ay sonra HIV bakılmalıdır

İğnesi batan hastanın anti-HCV (+) ise hemen ve 6 ayda anti-HCV bakılmalı 1 ayın sonunda HCV-RNA incelenmelidir

HCV bulaşından sonra profilaksi amacıyla immunoglobulin uygulanmasının HCV infeksiyonunu oumlnlemede yararı yoktur

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb

SUumlRVEYANS VE EĞİTİM

Hastalara ait kayıtların saklanması Aşılama durumu serolojik test sonuccedilları bakteremi atakları vb Diyaliz istasyonu makina numarası işlemi başlatan ve sonlandıran personel vb

Personel eğitimi El hijyeni kişisel korunma malzemelerinin kullanımı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar standart oumlnlemler hemodiyaliz uumlnitesine oumlzel oumlnlemler vb

Hasta ve yakınlarının eğitimi Kişisel hijyen enfeksiyon belirti ve bulguları aşılama vb