DilDil və dilçilik və dilçilik

Əliyeva NərminƏliyeva Nərmin

28.02.201228.02.2012

Dil nədirDil nədir??Dil insanlar arasında ünsiyyət

vasitəsidir.

Dil bizi əhatə edən əşya və hadisələrin adlarını bildirir.

Dil fikri ifadə edir.

Dil nDil nədirədir??Dil ictimai hadisədir.

Dil irqi və irsi cəhətlə bağlı deyil.

Dil yalnız insana məxsusdur və onun yaranmasında orqanizmin şaquli vəziyyətə keçməsi mühüm faktordur.

Dil mənsub olduğu xalqın həyati ilə sıx bağlıdır.

YazıYazı• Yazı səsli dilin norma ilə qavrayışını

təmin edən işarələr sistemidir.• Yazınin növləri:Əşyəvi yazı;Şəkli yazı;Fikri yazı;Hərfi yazı.

Heca yazısı

DilçilikDilçilikDilçilik elmi dildə olan qayda-qanunları

öyrənir.

Dilçiliyin sahələri:Etimologiya;Leksikoqrafiya;Dialektologiya.

EtimologiyaEtimologiyaSözün mənşəyini,kökünü,nədən törəməsini öyrənən dilçilik sahəsidir.Sözün kökünu üzə çıxarmaq,onun başqa sözlərlə bağlılığını öyrənmək üçün aparılan dilçilik araşdırmasına etimoloji təhlil deyilir.Etimologiya iki cür olur:Elmi etimologiyaYalançı etimologiya

LeksikoqrafiyaLeksikoqrafiyaLüğətlərin yaranma qaydalarını və tərtibini öyrənir.Dilçiliyin praktik sahəsidir.Bu elmlə məşğul olan mütəxəssis lüğətçi lüğətçi və ya leksikoqrafleksikoqraf adlanır.Lüğətşğçilərimizə M.Qaşqari,Ü.Hacıbəyov,Q.Qarabəyov,Ə.Şıxlınski,Mirzə Kazım bəy və s. misal ola bilər.

DialektologiyaDialektologiya

Dialekt və ya şivəni öyrənən dilçilik sahəsidir.Dialektlər yerli-məhəlli sözlərdir və onlar dilimizin tarixini,onun inkişaf mərhələlərini öyrənmək üçün çox əhəmiyyətlidirlər.Bədii əsərlərin dilində işlənən məhəlli xarakterli sözlərə dialektizimlər dialektizimlər deyilir.

Türk dilləri ailəsiTürk dilləri ailəsiBir kükdən törəyən dillərə qohum dillərqohum dillər deyilir.Qohum dilər isə dil ailəsinidil ailəsini yaradır.Azərbaycan dili turk dilləri aliləsinə mənsubdur ve türk dilləri ailəsi bu qruplara bölünür:

Oguz qrupu Qıpçaq qrupu Qarluq qrupu

Türkiyə və Azərbaycan tükcəsi,türkmən,qaqauz

Qazax,qırğız,tatar,başqırd,qumuq

Özbək,salur,uyğur

Dillərin morfoloji quruluşuDillərin morfoloji quruluşuKök və ya amorf dillər;

Flektiv dillər;

İltisaqi və ya aqqülütinativ dillər.

SonSon

Diqqətinizə görə Diqqətinizə görə minnətdaram.minnətdaram.