DIJELOVI CVIJETA

Cvijet Izvor: Wikipedija

Cvijet suncokreta oprašuje pčela

Cvijet (lat. flos), preobraženi je dio izdanka, koji nosi rasplodne organe biljaka i ima organe za primamljivanje kukaca, radi oprašivanja.

Sadržaj

1 Sastavni dijelovi cvijeta 2 Spol cvijeta 3 Cvijet kritosjemenjača

4 Cvijet golosjemenjača

Sastavni dijelovi cvijeta [uredi]

Cvjetište - (lat. receptaculum), nosi na sebi ostale dijelove cvijeta, može biti čunjasto prošireno, pločasto prošireno ili vrčasto udubljeno

Ocvijeće - (lat. perianthium), sastoji se od čaške s lapovima i vjenčića s laticama Prašnici - (lat. andreceum), preobraženi su mikrosporofili, sastoje se od prašničke niti

(filamenta), koji na svom vrhu nosi dvije antere ili polenovnice, antere su na filament pričvršćene pomoću veze ili konektiva

Tučak - (lat. gyneceum), može biti samo jedan ili ih ima više, sastavni dijelovi su: plodnica, vrat i njuška tučka

Prašnici i tučak tulipana

Spol cvijeta [uredi]

Cvijet koji sadrži sve navedene dijelove je dvospolan i ima jasno istaknut vjenčić za primamljivanje kukaca pa se oprašivanje dvospolnih cvjetova vrši pomoću kukaca.

Mnogi cvjetovi kritosjemjenjača, koje su bile u nepovoljnim uvjetima za oprašivanje kukcima, izgubili su vjenčić i postali su jednospolni cvjetovi, što spriječava samooplodnju. Svi cvjetovi golosjemenjača su jednospolni.

Cvijet kritosjemenjača [uredi]

Svojim organima za primamljivanje kukaca aktivno pridonosi uspjehu oplodnje i ne prepušta mikrospore slučaju u procesu oprašivanja. Što više pojedini su se cvjetovi, prilagodili točno određenim vrstama kukaca i privlače ih bojom, mirisom ili oblikom.

Cvijet golosjemenjača [uredi]

Nerazvijeni češer japanskoga ariša

Uvijek su jednospolni, pretežno sitni, jednostavno građeni bez ocvijeća. Ženski cvjetovi mnogih četinjača smješteni su u gornjem dijelu krošnje, a muški više u donjem dijelu. Muški cvjetovi su u obliku resa i češera, dok ženski imaju oblik češera.

Rasplodni organi golosjemenjača još ne sudjeluju aktivno u procesu oprašivanja, već mikrospore oslobađaju u slobodnu prirodu pa je pronalaženje i sastajanje mikrospora sa ženskim rasplodnim organima rijetko. Da se taj nedostatak nadoknadi, proizvode se mikrospore u vrlo velikim količinama, što je znatno rasipanje vrlo kvalitetnoga materijala. Zbog toga, rasplodni organi golosjemenjača nisu dostigli organizaciju, koju ima cvijet.

Dobavljeno iz "http://hr.wikipedia.org/wiki/Cvijet"

Kategorija: Botanika

Odgovori na postavljena pitanja - Biologija

 www.biol.pmf.hr/e-skola

401. Ako mi možete reći nešto o maslačku i o njegovoj transformaciji iz žutog u pahuljasti oblik.

 Maslačak je jedna svima poznata biljka koja se udomaćila u vrtovima i parkovima, a često je viđamo kako raste uz rubove prometnica bez gotovo imalo tla. Treba napomenuti da u ovome rodu (Taraxacum) nalazimo velik broj vrsta koje se teško razlikuju, ali najčešći i najprepoznatljiviji je ljekoviti maslačak (Taraxacum officinale Weber).

Rod pripada porodici glavočika jezičnjača u kojoj nalazimo biljke glavičastih cvatova sastavljenih od mnoštva malih jezičastih cvjetova (slika 1.).

Slika 1. Glavičasti žuti cvat sastoji se od mnoštva cvjetića čijih je 5 latica sraslo u 'jezičac' koji završava s 5 'zubaca'

Na pojedinom cvijetu mogu se uočiti glavni dijelovi (slika 2.): vjenčić u obliku jezičca nastao je spajanjem 5 latica (na vrhu vjenčića dobro se vidi 5 zubaca - završetka latica); čaška (inače je čine lapovi) modificirana je u niz dugih bijelih dlaka, tzv. papus; prašnici su djelomično srasli u cijev kroz koju se provlači vrat tučka. Tučak završava dvokrpastom njuškom, a u dnu čitavog cvijeta nalazi se podrasla plodnica koja će se nakon oplodnje pretvoriti u plod - rošku (slika 3.).

Vjenčić (latice), prašnici i tučak žute su boje pa se tako doima i čitav cvat. Iščupa li se koji cvijet iz glavice, boljim promatranjem na njemu se mogu uočiti srebrnkasto bijele dlake papusa (u biti su bezbojne, ali se zbog refleksije svjetlosnih zraka čine bijelima).

Slika 2. Pojedinačni cvijet sastoji se od plodnice, čaške (papusa), prašnika, tučka i vjeničića (latice)

Nakon oplodnje polako propadaju i suše se dijelovi cvijeta žute boje, a roška i papus rastu. Naposljetku 'bijelu kuglu' čini niz malih 'padobrana' koji se sastoje od pojedinačnog ploda (roška) i pripadajućeg papusa (preobražena čaška) (slika 3.)

Papus se sastoji od niza finih, tankih dlačica koje su iznimno lagane i imaju veliku površinu. To je prilagodba na širenje sjemenaka pomoću vjetra (anemohorija). Zahvaćene vjetrom, sjemenke mogu preći desetke kilometara pa se na taj način vrsta brzo širi i osvaja nova staništa.

Slika 3. Bijelu 'kuglu' čini mnoštvo papusa s pričvršćenim sjemenkama

 

Vanja Stamenkovićstručni suradnik u Botaničkom vrtuPrirodoslovno-matematički fakultet, Zagreb

Cvet

Iz projekta Википедија

Skoči na: navigacija, pretraga

Cvet predstavlja kratak izdanak sa ograničenim rastom, sa listovima specifično izmenjenim funkcijom. Osnovna funkcija cveta je seksualna reprodukcija biljke. Cvetovi su karakteristični samo za biljke cvetnice. Uporednomorfološka ispitivanja su pokazala da se prvobitni cvet može filogenetski izvesti iz sporofilnih cvasti paprati. Prašnici i karpele, kao delovi cveta sa najvažijom ulogom, su homologi mikrosporofilima i makrosporofilima. Kod primitivnih skrivenosemenica (magnolija) još uvek se može naći izdužena cvetna osa na kojoj su sporofili (prašnici i karpele) spiralno raspoređeni, što podseća na primitivno stanje kod golosemenica. Na progresivnijem stupnju se javlja skraćivanje sporofilne ose, smanjuje se broj sporofila i formira se kompletan cvetni omotač (perijant).

Sadržaj

1 Građa cveta

2 Morfologija cveta o 2.1 Cvetni omotač o 2.2 Fertilni cvetni listići

3 Dvojno oplođenje cvetnica 4 Cvet kao ukrasni predmet 5 Vidi još 6 Literatura

7 Spoljašnje veze

Građa cveta [uredi]

Na potpuno razvijenom cvetu razlikujemo cvetnu osu, na čijem se vršnom delu nalaze skraćene internodije koje nose gusto zbijene cvetne listiće. Terminalni deo cvetne ose koji nosi cvetne listiće naziva se cvetna loža (receptakulum) a ostali deo cvetne ose naziva se cvetna drška. Kada ne postoji cvetna drška cvet nazivamo sedećim. Cvetni listići mogu biti sterilni i fertilni. Sterilni grade cvetni omotač, u njih ubrajamo čašične i krunične listiće. Fertilni su prašnici i karpele.

Morfologija cveta [uredi]

1-slobodni krunični listići; 2- tučak; 3- prašnici

simpetalan cvet

aktinomorfan cvet

zigomorfan cvet

Kod većine biljaka cvetovi se nalaze na kraćoj ili dužoj cvetnoj dršci. Cvetna drška se pri vrhu proširuje u cvetnu ložu, koja može biti ravna, ispupčena ili udubljena. Cvetovi sa veoma kratkom cvetnom drškom ili oni bez nje su sedeći cvetovi.

Za cvetnu ložu pričvršćeni su delovi cveta:

čašica (calix), krunica (corolla), prašnici i tučak (tučkovi).

Cvetni omotač [uredi]

Čašični i krunični listići zajedno čine cvetni omotač (perijant). Perijant može biti:

perigon, kod koga su svi delovi jednaki (pr. kod lale gde su čašični listići isti kao krunični) ili

da se krunica jasno razlikuje od čašice.

Postoje i cvetovi koji su bez perijanta pa se nazivaju goli cvetovi.

Listići čašice se uočavaju još dok je cvet u obliku pupoljka. Oni štite unutrašnje nežne delove cveta. Obično su čvrsti, zeleni sa debelim slojem voska i kutikule na površini.

Pored zaštitne oni mogu imati i druge funkcije kao što su:

1. raznošenje plodova, kao npr. što kod maslačka obrazuju veliki broj dlačica pomoću kojih plodovi lebde u vazduhu i vetar ih nosi;

2. mogu da vrše fotosintezu;

3. kod cvetova koji nemaju krunične listiće oni preuzimaju njihovu ulogu (npr. kod kukureka) i tada su jarko obojeni.

Kod većine biljaka krunični listići su krupniji od čašičnih i živo su obojeni. Svojom bojom i mirisom oni primamaljuju insekte. Cvetovi koji se oprašuju vetrom imaju neuglednu i zakržljalu krunicu.

Krunični listići mogu biti:

slobodni, pa se takav cvet naziva horipetalan, srasli međusobno, a cvet je simpetalan.

U zavisnosti od toga koliko se ravni simetrije može postaviti kroz sredinu cveta, mogu se razlikovati:

aktinomorfni i zigomorfni cvetovi.

Kroz središte aktinomorfnog cveta moguće je postaviti bezbroj ravni simetrije, dok je zigomorfan samo sa jednom ravni simetrije.

Krunični listići umesto hlorofila, uobičajenog lisnog pigmenta, sadrže neke druge pigmente kao što su karotenoidi od kojih potiče njihova jarka boja.

Fertilni cvetni listići [uredi]

1- antera; 2- filamentum; 3- krunični listić

1- prašnici; 2- tučak

Svaka vrsta biljke ima cvetove prilično strogo određenih osobina, kao što su veličina, oblik, boja i raspored listića, što omogućuje polinatoru da prepozna vrstu koju treba da opraši. To je veoma važno jer će do oplođenja doći samo ako polen jednog cveta dođe na žig tučka cveta iste vrste.

Prašnici su delovi cveta u kojima se obrazuje polenov prah (polenova zrna). Skup svih prašnika jednog cveta naziva se andreceum.

Cvetovi koji nemaju prašnike su jednopolni – ženski cvetovi, a oni koji imaju samo prašnike su jednopolni – muški cvetovi.

Prašnik se sastoji od:

prašničkog konca (filamentum) i prašnice (antera).

Prašnički konac na vrhu nosi prašnicu. Prašnica se sastoji od dve poluantere (thecae), koje su međusobno razdvojene tkivom, spojnicom (konektiv). Svaka teka ima po dve polenove kesice, u kojima se stvara polen.

Polenovo zrno nastaje prvo mejotičkim, a zatim i mitotičkim deobama pa se kao rezultat toga stvara polenovo zrno koje ima dve ćelije: vegetativnu i generativnu. Zid polenovog zrna ima dva sloja intinu (unutrašnji) i egzinu (spoljašnji). Na egzini se nalaze različite skulpture koje su specifične za svaku vrstu biljaka. Polen se oslobađa pucanjem zida antera, kao prah, svako zrno ispada posebno.

Tučak je izgrađen od oplodnih listića koji su međusobno srasli, tako da u unutrašnjosti zatvaraju šupljinu. U toj šupljini, kao u vlažnoj komori, nalaze se semeni zameci. Funkcija tučka je da zaštiti semene zametke od isušivanja, što je , između ostalog, omogućilo skrivenosemenicama da žive u sušnim predelima.

Kod većine biljaka, na tučku se razlikuju tri dela:

žig (cvet) , stubić (cvet) i plodnik .

Žig je na vrhu tučka i često je hrapav i lepljiv pa se za njega lako lepe polenova zrna. Na žigu polenova zrna dobijaju podsticaj da klijaju u polenovu cev. Žig se naniže sužava u stubić kroz koji prolazi polenova cev na putu do plodnika. Stubić postavlja žig u najpovoljniji položaj. Plodnik je donji, prošireni deo tučka u kome su smešteni semeni zameci.

Tučak je izgrađen od jednog ili više oplodnih listića (karpeli). Oplodni listići stvaraju i štite semene zametke. Skup svih oplodnih listića u jednom cvetu naziva se gineceum (gynoeceum).

Prema broju oplodnih listića koji grade cvet razlikuju se dve osnovne vrste cvetova *monokarpni i

polikarpni.

U zavisnosti od položaja plodnika prema ostalim delovima cveta, razlikuju se:

natcvetni, sretcvetni i potcvetni plodnik.

Natcvetni plodnik je kada su drugi delovi cveta pričvršćeni ispod njega. Sretcvetan plodnik opkoljava izdubljena cvetna loža koja ne srasta sa zidom plodnika. Potcvetan plodnik je opkoljen izdubljenom cvetnom ložom koja srasta sa njime, tako da su ostali cvetni delovi pričvršćeni iznad plodnika.

Dvojno oplođenje cvetnica [uredi]

Semeni zametak se razvija u plodniku i iz njega posle oplođenja nastaje seme. Deo plodnika za koga je pričvršćen (jedan ili više) semeni zametak naziva se placenta. Sastoji se od nucelusa (unutrašnji deo) i jedan ili dva omotača (integumenti) koji ga obavijaju. Integumenti ne zatvaraju potpuno nucelus, već na vrhu ostaje otvor – mikropila. U nucelusu se obrazuje embrionova kesica. Iz nucelusa se izdvoji jedna ćelija, koja se deli mejozom dajući haploidne ćelije. Jedro jedne od tih ćelija se dalje tri puta mitotički deli čime nastane 8 jedara. Jedra se grupišu tako da se na krajevima nalaze po tri, a u sredini su dva jedra. Oko jadara se obrazuju ćelijski zidovi tako da nastane 7 ćelija (jedna, ona u centru, je sa dva jedra). Tri ćelije na jednom kraju embrionove kesice su antipode, tri na drugom grade jajni aparat (jajna ćelija i dve sinergide), a u sredini je ćelija sa dva jedra nazvana centralna ćelija embrionove kesice.

Polenova zrna na različite načine dospevaju na žig tučka i to predtsvalja oprašivanje . Tu prvo upijaju vodu, a zatim luče proteine koji služe za prepoznavanje vrste (ti proteini izazivaju alergijske reakcije kod ljudi - polenska kijavica). Ukoliko se polen nađe na cvetu druge vrste, tada on ne klija.

Polenovo zrno zatim klija u polenovu cev koja prodire kroz stubić tučka ka plodniku. Za to vreme se generativna ćelija podeli na dve spermatične ćelije. Polenova cev prolazi kroz mikropilu semenog zametka i spermatične ćelije se oslobađaju u embrionovoj kesici. Jedna spermatična ćelija se spoji sa jajnom ćelijom dajući zigot, a druga sa centralnom ćelijom. Tako, nastaju diploidan zigot (2n) i triploidna ćelija (3n), koja je posledica spajanja centralne ćelije (2n) i spermatične ćelije (n). Deobom te triploidne ćelije nastaje endosperm, hranljivo tkivo za ishranu klice (embriona).

Cvet kao ukrasni predmet [uredi]

Vazna sa cvećem

Cveće se danas koristi doslovno na svakom mestu gde se želi postići lepša atmosfera, u kući, dvorištu, uslužnim objektima, poslovnim prostorima i svugde gde čovek boravi i želi uživati u lepom prizoru kojeg cveće daje. Određene vrste cveća, međutim, zahtevaju naročitu pažnju pri održavanju jer postoji opasnost da se zbog neodgovarajućih uslova cveće osuši i ugine. Potrebne su razne veštine pri uređivanju cveća da bi ono izgledalo najlepše moguće. To uključuje odabir cveća koje se slaže jedno sa drugim (na osnovu osnovnih pravila dizajna i

sopstvenog ukusa i instinkta), veštinu sečenja i slaganja cveća, ukoliko ga formiramo u bukete, tako da ostane sveže što je duže moguće, itd.

Moda igra veliku ulogu u ovoj umetnosti - ono što se nekad smatra lepim, može da se promeni vrlo brzo.

PlodIz projekta Википедија

Skoči na: navigacija, pretraga

Plod je reproduktivni biljni organ koji se posle oplođenja obrazuje iz plodnika. Smatra se preobraženim plodnikom koji u unutrašnjosti zatvara seme (plod je prisutan samo kod skrivenosemenica). Posle oplođenja dolazi do promena u zidu plodnika – on razrasta i obrazuje zid ploda, perikarp (oplodnica).

Delovi perikarpa su:

egzokarp (spoljašnji omotač), endokarp (unutrašnji omotač) i mezokarp , koji se nalazi između njih.

Pošto plodnik nastaje od listova, pod mikroskopom se lako uočava da egzokarp potiče od epidermisa naličja, endokarp od epidermisa lica, a mezokarp od mezofila lista.

Sadržaj

[сакриј] 1 Podela plodova

o 1.1 Prosti plodovi 2 Literatura

3 Spoljašnje veze

Podela plodova [uredi]

podela plodova

A) PRO STI PLODOVIB) SLOŽENI

PLODOVIZBIRNI

PLODOVI

1.pucajući 2.nepuca jućidud jagoda

mahuna a) sušni b) sočni

smokva kupina

mešak

orašica bobica malina

ljuska krupa

koštunica

ruža

ljuščica

ahenija

pomum

čahura šizokarpijum

čahura merikarpijum

Plodovi se dele na:

proste, složene i posebnu vrstu – zbirne plodove.

Prosti plodovi nastaju od tučkova jednog cveta, a složeni nastaju od cvasti.

Zbirni plodovi nastaju od cveta koji ima mnogo tučkova, pri čemu se od svakog tučka obrazuje poseban plodić. Plodići ne opadaju svaki za sebe, već su povezani nekim delom cveta. Takvi su plodovi jagode, maline, kupine. Kod jagode sitne plodiće povezuje razrasla cvetna loža koja je sočna i jestiva.

Prosti plodovi [uredi]

Prosti plodovi, u zavisnosti od toga kako se seme oslobađa iz ploda – da li oplodnica puca ili se seme oslobađa truljenjem oplodnice, mogu biti:

pucajući i nepucajući.

Pucajući plodovi su :

mešak , koji puca po jednom šavu (kod božura, kukureka, ljutića); mahuna , koji puca na dve polovine duž šava i glavnog nerva (kod graška, pasulja); ljuska i ljuščica,ljuska puca na dva dela pri čemu se odvaja središnja pregrada na kojoj

su semena; ljuščica se od ljuske razlikuje samo po tome što su joj dužina i širina iste (kod šeboja, kupusa);

čahura , koja se otvara na više načina : o po šavovima (tatula), mrazovac - na slicio porama (mak), bulka - na slici.o poklopcem (bunika) .

Nepucajući plodovi mogu biti:

sušni i sočni.

Sušni nepucajući plodovi imaju suvu oplodnicu i iz njih se seme oslobađa truljenjem oplodnice. Njima pripada:

orašica koja može biti: o sa tvrdom, odrvenelom oplodnicom (lešnik, žir),

o sa dlačicama za raznošenje vetrom (maslačak),o sa izraštajima u vidu kukica kojim se zakačinju npr. za krzno životinje itd.

ahenija i krupa kao posebni oblici orašice; kod krupe je seme sraslo sa plodom (kukuruz, pšenica), dok kod ahenije nema tog srastanja (suncokret).

šizokarpijum se sastoji iz dve srasle orašice, nastale od dva oplodna listića (karpela), koje se posle sazrevanja odvajaju cepanjem (kod mrkve, kukute, kima i dr.);

merikarpijum takođe nastaje od dva oplodna listića, ali se kad sazri cepa na četiri orašice.

Sočni nepucajući plodovi imaju mesnatu oplodnicu, a semena se oslobađaju njenim truljenjem. U sočne plodove spadaju:

koštunica i bobica .

Kod koštunice jedan deo oplodnice je sočan, jestiv, dok je drugi odrveneo (koštica) i u njemu se nalazi seme. Plod koštunice imaju možda najpoznatije među biljkama:

šljiva breskva kajsija trešnja višnja orah - na slici.

Poseban oblik koštunice je plod pomum, prisutan kod:

jabuke - na slici, kruške i dunje .

Pomum se obrazuje srastanjem dobro razvijene cvetne lože i samog ploda. Endokarp pomuma je jako čvrst i gradi kućice u kojima su semena.

Bobica je plod kod koga su sva tri sloja oplodnice sočna i imaju ga:

grožđe - na slici, tikva , paradajz , ribizla i dr.

Složeni plodovi nastaju od cvasti, ali ne opadaju svaki za sebe, nego su međusobno povezani nekim od delova cvasti. Tako npr. kod smokve je razraslo vreteno cvasti koje se uvlači unutra i nosi mnogobrojne orašice. Kod duda orašice povezuje razraslo vreteno i međusobno srasli, sočni cvetni listići.