digitization in the textile industry - 4.0 industrial ... · international joint conference on...

International Joint Conference on Environmental and Light Industry Technologies

21 – 22 November 2019 Budapest, Hungary

Obuda University

DIGITIZATION IN THE TEXTILE INDUSTRY - 4.0 INDUSTRIAL

REVOLUTION IN CLOTHING PRODUCTION

Vasilije PETROVIC1, Marija PESIC1, Danka JOKSIMOVIC1, Anita MILOSAVLJEVIC1

1 University of Novi Sad, Technical faculty “Mihajlo Pupin”

Abstract:

The paper presents the fourth industrial revolution in the European sector for textile and clothing. It is

defined that the 4.0 Industrial Revolution is the digitization and interconnection of every machine in

the company, every technological component and practically every piece of material that goes through

the manufacturing process of garment manufacturing. The needs of investing in research and

development, work education - to make the vision of a smart textile factory a reality were discussed. A

“smart factory” is explained, which allows links between innovation subject, universities and other

educational institutions, industry in the areas of procurement and distribution, as well as state

administration and banks. There are 4 key innovative topics highlighted that will shape the textile and

apparel industries of the future: advanced materials, digitalization, sustainability and emerging

growth markets. The importance of training staff for new jobs in the 4.0 Industrial Revolution was

emphasized. The example of the French company Lectra explains the digital transformation of the

clothing industry in strengthening brands and manufacturers from design to production. The influence

of the generation of Millennials born in 1980-2000 on changes in the fashion market is explained.

They make up 20-30% of the world's population.

Keywords: 4.0 industrial revolution, clothing production, millennials, personalization

1. INTRODUCTION

Danas se stvari menjaju velikom brzinom, tako da mnogo i ne primećujemo, na primer, koliko smo

vezani za mobilne telefone, kakve su nam nove navike, kako putujemo i donosimo poslovne odluke.

stvari će se i dalje menjati jako brzo i zbog toga je važno da učestvujemo u digitalizaciji odnosno

digitalnoj tranformaciji.

Školski rečeno digitalizacija je predstavljanje analognih signala nizom brojeva. Može se reći i da je

digitalizacija pretvaranje informacija u digitalan oblik. Digitalan oblik je onaj oblik informacija koji

računari mogu da obrađuju.

Termin digitalizacija danas dobija daleko šire značenje: digitalizacija je kada nam mobilni telefon

može da zameni papirnu mapu grada ; digitalizacija je kada koristeći telefon ulazimo u aplikaciju

umesto da ulazimo u zgradu banke da plaćamo račune; digitalizacija je i kada su nam informacije o

krojnim slikama neke jakne, koje smo radili pre 10 godina, sada dostupne za samo nekoliko sekundi.

Digitalizacija nije izjednačena sa tehnologijom. Tehnologija i tehnika je samo sredstvo, dok je

digitalizacija koncept. Kao takav koncept uključuje i sve ono što nije tehnologija, ali je prouzrokovano

njenim uvođenjem. Digitalizacija je sve ono što računari mogu da urade umesto nas.

Industrija 4.0 je novi koncept organizacije rada u industriji i uslužnim delatnostima. Ovaj pojam

pominje se u Nemačkoj 2011. od strane Deutsche Working Group. Plasiranje tog koncepta imalo je za

cilj usmeravanje ulaganja u projekte osavremenjivanja industrije u novim uslovima rasprostranjene

digitalizacije koje je omogućio razvoj tehnike. Cilj je usvajanje novih savremenih procesa rada,

razvojem tehnike i proizvoda. Postavljaju se zahtevi nužnog odgovora izmenjenim zahtevima tržišta,

kao i agresivnoj i sve brojnijoj konkurenciji.



Obuda University

Slika 1: Industrijske revolucije [1-3]

2. 4.0 INDUSTRIAL REVOLUTION

Evropska tehnološka platforma (ETF) za budućnost tekstila i odeće je najveća evropska mreža koja je

posvećena istraživanju i inovacijama u tekstilu (okuplja 500 stučnjaka). Oni daju sledeću definiciju:

4.0 industrijska revolucija je digitalizacija i međusobno povezivanje svake mašine u preduzeću, svake

tehnološke komponente i praktično svakog komada materijala koji prolazi kroz proizvodni process. [4]

Za razvoj 4.0 industrijske revolucije potrebna su značajna ulaganja u istraživanje i razvoj, radno

obrazovanje, da bi vizija pametne fabrike tekstila postala stvarnost.

Slika 2: 4.0 industrijska revolucija integriše poslovne izazove [5]

Evropska tehnološka platforma definiše 4 ključne inovativne teme koje će oblikovati tekstilnu i

odevnu industriju budućnosti: napredni materijali, digitalizacija, održivost i nova tržišta rasta. [4]

Iako se očekuje da se ovi događaji nastave, dodatno moćni inovatori će uticati na ovu industriju u

budućnosti u narednim godinama. To uključuje digitalizaciju proizvoda, procesa, fabrika, radnih

mesta, lanaca snadbevanja, distribuciju i trgovinu na malo.

Ključne karakteristike koncepta industrije 4.0 su:

1. Potpuna digitalizacija, računarima praćenje i upravljanje proizvodnim i poslovnim procesima,

međusobno kumuniciranje M2M (Maschine To Maschine), H2M (Human To Maschine) i M2H

(Maschine To Human).

Osposobljavanje ma[ina, uređaja, senzora i ljudi da se međusobno povezuju i komuniciraju putem

interneta stvari (IoT) ili interneta ljudi (IoP). Nužno je ujediničavanja mašinskog jezika, jer

postoji veliki broj protokola i transportnih medija koji danas čine gotovo nemogućim spajanje i

deljenje podataka o mašini. Danas postoji veliki asortiman mašina koji treba da ostvare

povezivanje i komuniciranje jedni s drugima kao i sa ljudima, jer postoji veliki broj različitih

jezika u svetu. [1-3]

2. Sveobuhvatna umreženost od kupca i dobavljača, banaka, državne uprave, do razvojnih i

obrazovnih institucija.



Obuda University

3. Sposobnost informacionih sistema za stvaranje virtualnih kopija fizičkog sveta s karakteristikama

objekata koji se temelje na podatcima senzora i podizanjem njihovih podataka na informacije

viših upotrebljivih vrednosti. [1-3]

4. Sposobnost sistema da omogući ljudima putem informacija donošenje odluka i rešavanje hitnih

problema u kratkom roku, kao i sposobnost kibernetički-fizičkih sistema da rade neprijatne,

previše iscrpljuće i opasne poslove. [1-3]

5. Sposobnost kibernetički-fizičkih sistema da samostalno donose odluke i obavljaju svoje zadatke

što je više moguće autonomno. Samo u slučaju izuzetaka, smetnji ili sukobljenih ciljeva, zadaci

su delegirani na viši (ljudsku) nivo. [1-3]

6. Personalizirana i fleksibilna proizvodnja prilagođena krajnjem potrošaču odnosno željama kupca.

7. Proizvodi nazvani internet stvarima (Internet of Things - IoT) u sebi imaju računarske i digitalne

sklopove koji se brinu pre svega o pravilnom radu proizvoda kao i njegovom održavanju.

8. Zahtevi tržišta ili nova inovativna rešenja i pronalsci od sirovina, procesa proizvodnje do finalnog

proizvoda implementiraju se trenutno ili u najkraćem roku u celokupni system preduzeća.

9. Mora biti osigurana intezivna zaštita podataka, ne samo proizvoda i postupaka izrade, već i

kupaca, jer opštom digitalizacijom ugrožena je privatnost, a s tim i su moguće i zloupotrebe.

3. “PAMETNA FABRIKA”

Koncept industrije 4.0 govori o „pametnoj fabrici“ (engl. smart factory) koja koristi informacijsku i

komunikacijsku tehnologiju za upravljanje proizvodnim i poslovnim procesima u cilju tržišne

dominacije, ostvarivanjem poboljšane kvalitete, nižih troškova i fleksibilnije proizvodnje prilagođene

potrebama tržišta. Za “pametnu fabriku” koristi se i naziv „fabrika koja uči“ (engl. learning factory).

Ovaj naziv se koristi jer u skladu sa promenama na tržištu, tehnici, nauci, raspoloživim resursima koji

su uključeni, kadrovi se u kontinuitetu obrazuju, a sustem preduzeća odmah ili brzo prilagođava novim

uslovima. [6-7].

Slika 3: „Pametna fabrika“ u okruženju [6-7]

“Pametna fabrika” sa okruženjem pokazuje povezanost između inovacijskih subjekata, univerziteta i

ostalih obrazovnih institucija, industrije u područjima nabavke i distribucije, kao i državne uprave i

banaka (slika 3). Ovde treba istaći da razvoj inovacija, a time i privredni razvoj, se zasniva na ključnoj

ulozi univerziteta, industrije i vlade putem stvaranja novih institucionalnih i društvenih okvira za

proizvodnju, prenos i primenu znanja. [6-7]

Industrija 4.0 treba da unapredi finansijske i tržišne rezultate tako što će smanjiti troškove rada jer će

dovesti do razvoja proizvodne infrastrukture koja bolje podržava robotiku i naprednu automatizaciju.

Takođe, nove generacije mašina biće produktivnije tako da će u proizvodnim linijama biti manje



Obuda University

radnika kao i otpada materijala. To će omogućiti umreženost mašina koja će imati viši nivo

automatizacije. Intelegentna proizvodnja će dovesti do manje cene proizvoda čime će se osvojiti veći

broj novih potrošača na tržištu. Pored toga inteligentna proizvodja otvara mogućnosti pružanja

dodatnih usluga kupcu. Posebno se ističe personalna proizvodnja. To je mogućnost pojedinačne

proizvodnje za poznatog kupca, prema njegovim zahtevima koji na taj način učestvuju u kreaciji

proizvoda. Virtualna izrada proizvoda stvara novi oblik komunikacije sa kupcima. To otvara

mogućnost da se želje kupaca uključe u sam proces eksperimentisanja s novim proizvodima i

njegovim dizajnom. [2-3]

4. 4.0 INDUSTRIJSKA REVOLUCIJA – PRIMENA U IZRADI ODEĆE

Danas automatizacija izrade odeće nije u potpunosti urađena jer je u industrijskoj izradi odeće učešće

ljudskog rada u finalnom proizvodu od 60 do 70%. Međutim, promene na tržištu pokazuju da pored

masovne proizvodnje sve više se traži industrijska izrada odeće po meri. Javlja se personalna

proizvodnja koja želi da ispoštuje zahteve svakog pojedinačnog kupca. To otvara novi poslovni izazov

da se proizvodne linije iz visokoserijske prevedu u masovnu proizvodnju. Masovna proizvodnja

odnosi se na veliki broj proizvoda istog procesa proizvodnje ali međusobno različitih: dimenzija

(veličinskih brojeva), kroja, dezena i sl. Ovo je rešenje koje predstavlja primenu ideje i načela

industrije odeće 4.0. [6-7]

Slika 4: Lectrin proizvodni model [5]

Primer danas razvijenog sistema od dizajniranja do proizvodnje odeće delimično je automatizovan i

obuhvata: automatsko uzimanje mera kupcu, automatska korekcija krojnjih delova prema merama

kupca, virtualna modna revija, proba odevnog predmeta, korekcija uočenih nedostataka, delimična

automizacija proizvodnje odeće i isporuka kupcu gotovog odevnog proizvoda. [6-8]

Slika 5: Proces izrade odevnog predmeta od dizajna do finalnog

proizvoda za pojedinačnog kupca [6-7]



Obuda University

Digitalizaciju proizvodnje za prelazak sa masovne na individualnu (personalnu) nudi francuska

kompanija Lectra. Razlika u proizvodnom procesu između masovne i individualne proizvodnje

prikazana je na slici 6.

Slika 6:Masovna i individualna proizvodnja [5]

Ključni razvojni segment, koji nudi Lectra je digitalizovano proizvodno odelenje za krojenje. Ovo

novo rešenje odelenja za krojenje je sposobno da primi pojedinačne naloge kupaca od samo jednog

odevnog predmeta u seriji za proizvodnju. Proizvodni sistem omogućava da se ispoštuju svi zahtevi

kupca za izradu samo jednog odevnog predmeta sa željenim dizajnom, odevnom veličinom i sl. Za

obradu svi podataka o odevnom proizvodu, koje kupci zahtevaju, potreban je veoma jak računar. To

pojedinačno kompanije ne mogu da imaju. Zbog toga Lectra koristi “oblak” odnosno jedan zajednički

računar odnosno centar za obradu podataka koji je dosta geografski udaljen od kompanija. Sve

kompanije preko internet se povezuju sa ovim centru u kome vrše obradu svojih podataka. Obrađeni

podaci se vraćaju u kompaniju veoma brzo i služe za realizaciju proizvodnje željenog odevnog

predmeta prema tehničkim karakteristikama koje je zadao kupac. [5]

Slika 7: Lectrina krojačnica bazirana na 4.0 principima [5]

Novo rešenje sa aktivnostima, koje nudi kompanija Lectra, prikazano je na slici 8.



Obuda University

Slika 8: Lectrina linija sa aktivnostima za personalnu proizvodnju [5]

Osnovni segment novog digitalnog rešenja koje nudi kompanija Lectra je njihova mašina za krojenje

(kater) prikazana na slici 9.

Slika 9: Lectrin kater 4.0 [5]

Razmišljanje velikih kompanija o prelasku na personalnu proizvdnju je zbog pojave nove generacije

kupaca za koju se koristi naziv milenijalci. To je generacija rođena između 1980. i 2000. godine.

Milenijalci imaju pristup kupovini proizvoda koji se u mnogome razlikuje od dosadašnjih generacija

kupaca. Na slici 10 je prikazana ova generacija.

Slika 10: Generacija milenijalaca



Obuda University

Oni čine 20-30% svetske populacije, mogu pristupiti svetu iz svog džepa, traže lični stil, žele trenutne

rezultate … Na slici 11 su prikazani potrošači po starosnim grupama.

4. KADROVI U 4.0 INDUSTRIJSKOJ REVOLUCIJI

Iz svega rečenog sledi da će se u tekstilnoj i odevnoj industriji ubuduće tražiti radna mesta vezana za

upotrebu računara i obradu podataka (IT). Tekstilnoj i odevnoj industriji sve više će trebati kadrovi za

robote i za njihovo programiranje, potom kadrovi za obradu industrijskih podataka (Industrial Data

Scientist), kreatori, odnosno arhitekti IT rešenja. Takođe tražiće se analitičari velikog broja podataka,

stručnjaci za veštačku inteligenciju i robotiku, programeri aplikacija za mobilne uređaje, web

programeri, administratori baze podataka, analitičari poslovne inteligencije, dizajneri, analitičari

poslovnih Sistema itd. Takođe će biti potrebna i dosadašnja zanimanja: inženjeri odevne i tekstilne

tehnologije, finansijski stručnjaci, pravnici, menadžeri projekata itd. [1-7]

Pitanje osposobljavanja kadrova za digitalizaciju tekstilnog i odevnog sektora će biti ključni problem u

budućnosti. Da li danas imamo kadrove za ciljeve 4.0 industrijske revolucije? Koje je postojeće

stanje? Evo primera Srbije ali i ostali u Regionu verujem da se ne razlikuje mnogo. Danas u Srbiji ima

oko 2.000 preduzeća koja se bave proizvodnjom tekstilnih prediva, tkanina i gotovih tekstilnih

proizvoda. U proizvodnji tekstila,odeće, kože zaposleno je 64.156 radnika: u proizvodnji tekstila

12.679, odeće 37.116, kože 14.361 radnika. U periodu januar – decembar 2018. godine, posmatrano u

ukupnoj tekstilnoj industriji Srbije, izvoz je ostvaren u vrednosti od 960,3 miliona dolara. [9]

Veliko pitanje je da li obučena osoba koja nije tekstilac, a radi sa softverima, može npr. da radi

optimizaciju troškova materijala uzimajući u obzir veličinu raporta šare. Danas su, glavna prepreka za

uvođenje u proizvodnju odeće CAD/CAM rešenja, ne toliko velika finansijska ulaganja, koliko

osposobljavanje operatera za rad kako bi se oprema maksimalno koristila. [10-12]

Naime, veliki proizvođači savremenih CAD/CAM rešenja nude mogućnosti dobijanja proizvodnih

podataka koji u velikoj meri daju menadžmentu proizvodnje da donosi racionalne odluke koje mogu

znatno smanjiti proizvodne troškove.

Slika 11: Racionalizacija troškova

Prave odluke o racionalizaciji troškova donose se uglavnom na osnovu podataka o tzv. „skrivenom

vremenu“ u proizvodnji koje je teško videti bez informacija iz analize proizvodnog procesa koju nude

CAD/CAM rešenja. Tako npr. mogu se razmatrati različiti scenariji smanjenja troškova pri uklapanju

krojnih slika.

Tokom procesa razvoja proizvoda, mnogo proizvodnih parametara se može kombinovati. Zahvaljujući

CAD/CAM naprednim rešenjima, može se proceniti na pravi način njihov uticaj na materijalne

troškove proizvodnje. Gde su područja smanjenja troškova? Sam dizajn tkanina – osnovni materijal,

dizajn odevnog predmeta, uklapanje krojnih slika, način šivenja i drugo ...



Obuda University

Slika 12: Proizvodni parametri koji se mogu kombinovati pri racionalizaciji troškova

Ono što je jako važno u proizvodnji sa kariranim materijalima je postizanje visokog kvaliteta i dobrog

dizajna proizvoda uz minimalne troškove. Kod toga postoji veliki broj proizvodnih kombinacija koje

se mogu jako razlikovati u ceni koštanja finalnog odevnog proizvoda. Ako se zna da materijal u ceni

koštanja odevnog proizvoda ima udeo i do 80%, onda je ovo ozbiljna stavka za analizu. Na slici 13 je

prikazana jedna od kombinacije dezena na materijalima i njihov uticaj na cenu koštanja finalnog

proizvoda.

Slika 13: Kombinacije dezena na materijalima

Na slici 15 je prikazana druga kombinacija gde je dezen na tkanini zarotiran za 90 stepeni čime je

povećana efikasnost iskorišćenja materijala za skoro 6%.

Slika 15: Druga kombinacija gde je dezen na materijalima zarotiran za 900



Obuda University

U novoj kombinaciji, na slici 16, može se zameniti osnovni materijal između bodija i suknje. Time će

se utrošak materijala smanjiti sa 56,5 % na 45,27 %.

Slika 16: Treća kombinacija gde je osnovni materijal između bodija i suknje zamenjen

U cilju povećanja efikasnosti, mogu se modifikovati motivi (raport ponavljanja) odnosno smanjiti

dimenzije raporta sa 25cm na 17cm. Ova promena povećava efikasnost za 12%.

Ako sumiramo različite izmene i njihov uticaj na ukupnu efikasnost, slika 19, zaključujemo da

operater koji ne zna šta je raport na tkanini ne može koristiti mogućnosti prikazanih industrijskih

softvera.

Slika 17: Sumirane različite izmene i njihov uticaj na ukupnu efikasnost

ZAKLJUČAK

4.0 industrijska revolucija je digitalizacija i međusobno povezivanje svake mašine u preduzeću, svake

tehnološke komponente i praktično svakog komada materijala koji prolazi kroz proizvodni proces

proizvodnje odeće. Cilj 4.0 industrijske revolucije je da vizija “pametne fabrike” tekstila postane

stvarnost. „pametna fabrika“ omogućava povezanost inovacijskih subjekata, univerziteta i ostalih

obrazovnih institucija u područjima nabavke i distribucije, kao i obuke kadrova, državne uprave i

banaka. Četiri ključne inovativne teme koje će oblikovati tekstilnu i odevnu industriju budućnosti su:

napredni materijali, digitalizacija, održivost i nova tržišta rasta. Od velike važnosti je osposobljavanje

kadrova za nova radna mesta u 4.0 industrijskoj revoluciji. Na primeru francuske kompanije lectra

objašnjena je digitalna transformacija odevne industrije u jačanju brendova i proizvodjača od dizajna

do proizvodnje. Objašnjen je uticaj generacije milenijalaca (millennials) rođenih 1980-2000.godine na

promene na tržištu modnih proizvoda. oni čine 20-30% svetske populacije, mogu pristupiti svetu iz

svog džepa, traže lični stil, žele trenutne rezultate,…



Obuda University

4. REFERENCES

[1] Petrovic, V.: How digital is the Adriatic Textile Industry? Reality and Trends, Medjunarodna

konferencija Digital Fashion, Lectra, Zagreb, 2019.

[2] https://futura-automation.com/2017/10/15/industry-4-0-will-manufacturers/ - pristupljeno

01.09.2019.

[3] https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00207543.2019.1652777 - pristupljeno 03.09.2019.

[4] http://www.textile-platform.eu/ - pristupljeno 05.09.2019.

[5] https://www.lectra.com/en - pristupljeno 04.09.2019.

[6] Nikolić G.: Industrija 4.0 i obrazovni sustav, OpenInfoTrend, 207/3/2018, strana 28-36

[7] Nikolić G., Rogale D.: Industrija 4.0 - pravac razvoja tekstilne i odjevne industrije, Tekstil, Vol.

66, No. 3-4, 2017, strana 65-73.

[8] Rogale D., Ujević D., Rogale S., Hrastinski M.: Procesi proizvodnje odjece, 2011, Tekstilno –

tehnoloski fakultet, Univerziteta u Zagrebu.

[9] https://pks.rs/ - pristupljeno 01.09.2019.

[10] Petrovic, V., Gasovic, M.: Modna kolekcija, Tehnicki fakultet „Mihajlo Pupin“, Zrenjanin, 2016.,

ISBN 978-86-7672-257-0, COBISS.SR-ID 299045383

[11] Ujević D., Rogale D., Hrastinski M., Tehnike konstruiranja i modeliranja odjece, Tekstilno-

tehnoološki fakultet Zrinski d.d., Čakovec, Zagreb, 2010.

[12] Petrovic,V., Stepanovic, J., Stankovic, M., Reljic, M., Stefanovic, S.: Savremena kretanja u

tekstilnoj i odevnoj industriji u Evropi, Menadzment, Inovacije, Razvoj, Volume 8, No.1, str. 83 -

89, (2013). UDK005, ISSN 1452-8800.

Corresponding author:

Vasilije Petrovic

Department/Laboratory: Department of textile and clothing science and design

Faculty: Technical faculty “Mihajlo Pupin”

University/Company: University of Novi Sad

Address of Institution/Company: Djure Djakovica bb

Postal code, City, State: 23000, Zrenjanin, Serbia

E-mail: [email protected]

https://futura-automation.com/2017/10/15/industry-4-0-will-manufacturers/

https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00207543.2019.1652777

http://www.textile-platform.eu/

http://www.textile-platform.eu/

https://www.lectra.com/en%20-%20pristupljeno%2004.09.2019

https://pks.rs/

digitization in the textile industry - 4.0 industrial ... · international joint conference on...

Documents