Onderzoek van levenskwaliteit en zorgconsumptie bij diabetici

Johan Vanoverloop, stafmedewerker

Onderzoek & Ontwikkeling NVSM

Onderzoek van levenskwaliteit en zorgconsumptie bij diabetici

• Selectie van patiënten met diabetes op basis van afgeleverde antidiabetica

– Informatie over leeftijd, geslacht, …

– Informatie over het gebruik van de omkadering (diabetespas, aansluiting bij de diabetesconventie, zorgtraject).

– Informatie over zorgconsumptie (gepresteerde testen klinische biologie, oogonderzoek, medicatie, …).

– Informatie over complicaties of verwijzingen ernaar.

• Realisatie van een enquête bij lezers S-magazine, …

– Peiling naar wat de gevolgen zijn in de praktijk van diabetes en peiling naar gevoelens van angst, depressie en zelfcontrole.

met5.6%

zonder94.4%

Deel 1: Zorgconsumptie bij diabeticiPercentage leden dat antidiabetica gebruikt (in 2010)

166,171 leden

Definitie van 6 groepen AD-gebruikers

• louter met insuline, verkrijgbaar zonder voorwaarden (GV)

• Louter met insuline, met goedkeuring adviserend geneesheer

• Louter met orale AD

• Met incretine mimetica of DPP4-remmers

• Met insuline (GV) of orale AD

• Met insuline met goedkeuring adviserend geneesheer, of orale AD

166,171 diabetespatiënten

1099206842

13957

10436

12099

12917

Indeling volgens medicatiegebruik

Orale AD

Insuline (GV)

Insuline

Incretine

Combinatie

Combinatie (GV)

Gebruik van antidiabetica volgens leeftijd

0%

5%

10%

15%

20%

25%

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Pe

rce

nta

ge v

an o

nze

led

en

leeftijd

Combinatie (GV)

Combinatie

Incretine

Orale AD (GV)

Insuline

Insuline (GV)40 jaar: 2,4%

75 jaar: 19,8%

In de diabetesconventie

0%

63%

95%

5%

87%

38%

Orale AD (GV)

Insuline (GV)

Insuline

Incretine

Combinatie

Combinatie (GV)

Type I en Type II

Verschaffen materiaal en educatie

3 categorieën

20,4% van de diabetespatiënten

In het zorgtraject diabetes

0%

5%

1%

11%

7%

9%

Orale AD (GV)

Insuline (GV)

Insuline

Incretine

Combinatie

Combinatie (GV)

Type II

Samenwerking patiënt, huisarts en specialist

Beginnen met insulinebehandeling

of max. 2 inspuitingen per dag

Looptijd van 4 jaar

2,5% van de diabetespatiënten

Met een diabetespas

7%

6%

5%

12%

9%

8%

Orale AD (GV)

Insuline (GV)

Insuline

Incretine

Combinatie

Combinatie (GV)

Type I en Type II

Terugbetaling (2x) van dietist en podoloog

(niet cumuleerbaar met voordeel ZT)

7% van de diabetespatiënten

Consumptie

• 1. Consultaties door diabetespatiënten

– Bij de huisarts= 92,8%

– Bij de oftalmoloog = 39,1%

– Bij de internist of diabetoloog = 34,0%

– Bij de orthopedist = 14,5%

– Bij de chirurg = 12,3%

– Bij de neuroloog = 5,1%

Consultaties bij de huisarts, oftalmoloog en internist

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

HuisartsOftalmoloog

Internist of diabetoloog

Orale AD (GV)

Insuline (GV)

Insuline

Incretine

Combinatie

Combinatie (GV)

Geen AD

Consumptie

• 1. Consultaties

• 2. Hospitalisaties: 27,7% van de diabetespatiënten

Consumptie

• 1. Consultaties

• 2. Hospitalisaties

• 3. Medicatie

Verhoogde kans op veelvoorkomend medicatiegebruik bij de diabetespatiënt, na

standaardisatie voor leeftijd en geslacht

1.58

3.08

2.08

2.552.412.51

4.884.82

1.061.48

1.20

1.36

1.49

1.59

Bij aandoeningen ivm maagzuur (A02)

Antithrombotica (B01)

Cardiaca (C01)

Diuretica (C03)

Beta-blokkers (C07)

Calciumantagonisten (C08)

ACE-inhibitoren (C09)

Hypolipemierende middelen (C10)

Corticosteroiden voor systemisch gebruik (H02)

Antibacteriële middelen voor systemisch gebruik (J01)

Anti-inflammatoire en anti-reumatische middelen (M01)

Antidepressiva (N06A, exclusief N06AA09)

Voor obstructieve aandoeningen van de luchtwegen (R03)

Voor oogheelkundig gebruik (S01)

Consumptie

• 1. Consultaties

• 2. Hospitalisaties

• 3. Medicatie

• 4. Klinische biologie

– HbA1c = 82,1%

– Cholesterol = 84,4%

– Triglyceriden = 83,6%

– Creatinine = 87,3%

– Microalbumine = 25,4%

– Proteinen = 15,4%

Consumptie

• 1. Consultaties

• 2. Hospitalisaties

• 3. Medicatie

• 4. Klinische biologie

• 5. Complicaties (of verwijzingen ernaar)

– Oftalmologisch = 22,5%

– Renaal = 4,5%

– Cardiovasculair = 32,8%

– Onderste ledematen = 1%

– Wondzorgen = 7,8%

– Neurologisch = 11,1%

Consumptie

• 1. Consultaties

• 2. Hospitalisaties

• 3. Medicatie

• 4. Klinische biologie

• 5. Complicaties

• 6. Kosten

– voor de ZIV: gemiddeld 3.757 €

– voor de patiënt: gemiddeld 349 € (officiële remgelden)

Gemiddelde uitgaven voor de ZIV, volgens groep

0100020003000400050006000700080009000

10000

Zorg

Medicatie

Gemiddelde uitgaven voor de patiënt, volgens groep

050

100150200250300350400450

Zorg

Medicatie

Gemiddelde ambulante uitgaven voor de ZIV, volgens groep

Specialisten

Verzorging

Tandartsen

Huisartsen

Medicatie

Gemiddelde ambulante uitgaven voor de PATIËNT, volgens groep

Specialisten

Verzorging

Tandartsen

Huisartsen

Medicatie

Deel 2: Resultaten van de enquête

• Aantal respondenten = 1867

• 1050 schriftelijk

• 817 on-line

Welk type diabetes heb je ?

405

1330

132

Type I

Type II

Geen antwoord (GA)

Hoe zou je in het algemeen je gezondheid omschrijven ?

129

1103

519

71

45

zeer goed

goed

minder goed

slecht

geen antwoord

Heb je omwille van je diabetes bepaalde

levensgewoonten aangepast ?

54%

28%

24%

47%

38%

34%

16%

38%

33%

46%

60%

32%

76%

87%

ik steek meer tijd in het verzorgen van …

ik heb minder sociale contacten

ik ben gestopt met sporten

ik ga minder op restaurant

ik ga minder op reis

ik ga minder op daguitstap

ik ben gestopt met autorijden

ik heb bewust gewicht verloren

ik ben gestopt met roken

ik beweeg meer (wandelen, fietsen …)

ik drink (bijna) geen alcohol meer

ik volg een bepaald dieet

ik eet minder vetten

ik eet minder suikers

Ervaar je problemen op een of meerdere van de volgende gebieden ?

54%

9%

13%

36%

32%

15%

24%

51%

vermoeidheid

spuit- of prikangst

slecht genezende wonden

pijn in de onderste ledematen

gevoelloosheid en tintelingen

eenzaamheid

depressieve gevoelens

angst voor complicaties en …

Duid aan welke uitspraak het best bij je past: diabetes ..

11%

11%

13%

31%

34%

geen antwoord

zorgt elke dag voor frustraties

neemt een groot stuk van mijn vrijheid weg

daar kan ik in de loop der jaren steeds beter mee om

laat ik mijn leven niet beheersen

Duid aan welke uitspraak het best bij je past: De dagelijkse zorg voor diabetes…

12%

7%

24%

22%

35%

geen antwoord

is een last

is vervelend, maar nu eenmaal noodzakelijk om gezond te blijven

is haalbaar mits de nodige discipline

is een gewoonte geworden

Wat is jouw gevoel van controle over je ziekte ?

11%

13%

29%

47%

geen antwoord

ik heb het gevoel dat ik mijn diabetes niet onder controle krijg

de controle ligt vooral in de handen van mijn artsen

ik heb een groot gevoel van controle

Waar haal je je informatie over diabetes ?

25%

25%

27%

36%

13%

16%

40%

43%

67%

bij mijn ziekenfonds

bij de Vlaamse Diabetesvereniging

op het internet

uit infobrochures

uit contact met lotgenoten

bij een andere specialist of verzorger

bij mijn diabetesverpleegkundige

bij mijn internist of diabetoloog

bij mijn huisdokter

Belangrijke verschillen tussentype I en type II diabetici

2 voorbeelden:

– Ondervonden problemen

– Belangrijkste zorgverlener

Problemen ondervonden omwille van de diabetes:

19%

23%

15%

25%

5%

6%

9%

10%

Problemen op het werk

Problemen bij het afsluiten van een levensverzekering

Negatieve reacties van vrienden, familie of collega's

Problemen bij het afsluiten van een hospitalisatieverzekering

Type II

Type I

Belangrijkste zorgverlener in de behandeling van de diabetes:

2%

22%

7%

8%

44%

16%

3%

7%

8%

11%

21%

51%

een andere specialist of verzorger

mijn diabetesverpleegkundige

de thuisverpleging

geen antwoord

mijn internist of diabetoloog

mijn huisdokter

Type II

Type I

Conclusies

• Zorgconsumptie bij diabetespatiënten:– Het betreft een grote groep van onze leden: 166,171 leden

– Een sterke stijging volgens de leeftijd, vooral vanaf 40 jaar

– De medische opvolging is niet optimaal

• Opvolging bloedsuikerspiegel

• Jaarlijks onderzoek cholesterol

– Er zijn aanwijzingen voor heel wat complicaties

• Ledenbevraging:– De meerderheid zegt van zichzelf een goede tot zeer goede gezondheid te hebben

– De helft geeft aan problemen te ondervinden zoals vermoeidheid en angst voor complicaties of verwikkelingen in de toekomst

– Een kleine groep heeft moeite met de dagelijkse zorg van de diabetes