deneysel grafİk tasarim ÜrÜnÜ olarak “kara kovan” … 2.1. metaryaller mÜgsf grafik...

15
1181 6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU 6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK 6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUM İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018 DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” ÇALIŞTAY KİTABI “KARA KOVAN” WORKSHOP BOOK Ali Can METİN 1 ABSTRACT At the beginning of the disciplines it can be considered under the heading of graphic design are photography, illustration, writing and typography. But graphic design is almost all of the common purpose, hierarchy, rate proportion, lending and approval processes in art design and architecture. When the graphic designer’s starts to page designed, aims to create a grid suitable for these design facts. The title, sub title, text, footnotes, photographs and illustrati- ons in the form on the page are related to each other, but a good result can be obtained if these rules are correctly formulated. March – 2018 in the graphic Department of Marmara University Faculty of Fine Arts at the scre- en-printing workshop with the workshop titled “Kara Kovan”, silkscreen book as an alternative method within the headings of the object book and form-content relationship was designed with 16 students & by me. The contextual and spatial review of the “Kara Kovan” book, which was printed and replicated as 30 units and 200 pages, was selected as the subject of this statement. Keyword: Graphic Design, Silkscreen, Typography, Format - Content Relation in Design ÖZET Grafik tasarım konu başlığı altında ele alınabilecek disiplinlerin başında fotoğraf, illüstras- yon, yazı ve tipografi gelir. Ancak grafik tasarım; sanat, tasarım ve mimaride ortak kullanılan boşluk kullanımından hiyerarşiye, oran-orantı ilişkisinden, kontrast ve sentaks ilişkisini ve dolayısıyla görsel algı kurallarının hemen hepsini içine alır. Bir grafik tasarımcı, sayfayı ta- sarlanmaya başladığında bu tasarım unsurlarına uygun bir ızgara sistemi oluşturmayı hedef- ler. Sayfada form olarak yer alan başlık, alt başlık, metin, dipnot, fotoğraf ve illüstrasyonun birbirleri ile ilişkisi ancak bu kurallar doğru kurgulandığında iyi bir sonuç elde edilir. Mart – Haziran 2018 tarihlerinde Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Bö- lümü serigrafi atölyesinde gerçekleştirilen “Kara Kovan” isimli çalıştay ile, nesne kitap ve biçim-içerik ilişkisi başlıkları dahilinde alternatif yöntem ile üretim denemesi olarak “Kara Kovan” kitabı 16 öğrenci ve tarafımca ortak tasarlanmıştır. Serigrafi yöntemi ile 30 adet ve 200 sayfa olarak basılıp çoğaltılan Kara Kovan kitabının bağlamsal ve uzamsal incelemesi bu bildirinin konusu olarak seçilmiştir. Anahtar Kelime: Grafik Tasarım, Serigrafi, Tipografi, Tasarımda Biçim - İçerik ilişkisi 1 Öğr. Gör. Dr., Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Bölümü, [email protected]

Upload: others

Post on 14-Jul-2020

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1181

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK“KARA KOVAN” ÇALIŞTAY KİTABI

“KARA KOVAN” WORKSHOP BOOK

Ali Can METİN1

ABSTRACTAt the beginning of the disciplines it can be considered under the heading of graphic design are photography, illustration, writing and typography. But graphic design is almost all of the common purpose, hierarchy, rate proportion, lending and approval processes in art design and architecture. When the graphic designer’s starts to page designed, aims to create a grid suitable for these design facts. The title, sub title, text, footnotes, photographs and illustrati-ons in the form on the page are related to each other, but a good result can be obtained if these rules are correctly formulated.

March – 2018 in the graphic Department of Marmara University Faculty of Fine Arts at the scre-en-printing workshop with the workshop titled “Kara Kovan”, silkscreen book as an alternative method within the headings of the object book and form-content relationship was designed with 16 students & by me. The contextual and spatial review of the “Kara Kovan” book, which was printed and replicated as 30 units and 200 pages, was selected as the subject of this statement.

Keyword: Graphic Design, Silkscreen, Typography, Format - Content Relation in Design

ÖZETGrafik tasarım konu başlığı altında ele alınabilecek disiplinlerin başında fotoğraf, illüstras-yon, yazı ve tipografi gelir. Ancak grafik tasarım; sanat, tasarım ve mimaride ortak kullanılan boşluk kullanımından hiyerarşiye, oran-orantı ilişkisinden, kontrast ve sentaks ilişkisini ve dolayısıyla görsel algı kurallarının hemen hepsini içine alır. Bir grafik tasarımcı, sayfayı ta-sarlanmaya başladığında bu tasarım unsurlarına uygun bir ızgara sistemi oluşturmayı hedef-ler. Sayfada form olarak yer alan başlık, alt başlık, metin, dipnot, fotoğraf ve illüstrasyonun birbirleri ile ilişkisi ancak bu kurallar doğru kurgulandığında iyi bir sonuç elde edilir.

Mart – Haziran 2018 tarihlerinde Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Bö-lümü serigrafi atölyesinde gerçekleştirilen “Kara Kovan” isimli çalıştay ile, nesne kitap ve biçim-içerik ilişkisi başlıkları dahilinde alternatif yöntem ile üretim denemesi olarak “Kara Kovan” kitabı 16 öğrenci ve tarafımca ortak tasarlanmıştır. Serigrafi yöntemi ile 30 adet ve 200 sayfa olarak basılıp çoğaltılan Kara Kovan kitabının bağlamsal ve uzamsal incelemesi bu bildirinin konusu olarak seçilmiştir.

Anahtar Kelime: Grafik Tasarım, Serigrafi, Tipografi, Tasarımda Biçim - İçerik ilişkisi

1 Öğr. Gör. Dr., Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Bölümü, [email protected]

Page 2: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1182

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

1. GİRİŞGrafik tasarımın en geniş ve kapsamlı üretim alanlarından kitap tasarımı, grafik tasarım eğiti-mi alan öğrencilerin illustrasyon, fotoğraf, tipografi, baskı resim ve grafik şekillendirme gibi temel derslerde öğrendikleri tasarım bilgilerini tek bir medya üzerinde birbirleri ile ilişkili olarak tatbik etme olanağı sağlar. Temel grafik tasarım eğitiminde birbirlerinden bağlantısız olarak edinilen bu biçimlendirme edinimleri birbirleri ile ilişkili olarak bütün olarak kitap ta-sarımında bir araya gelir. Biçimlerin birbirleriyle olan ilişkileri başta, sentaks (algı ve okuma sırası, yönü), dolu-boş dengesi, renk, kontrast, süreklilik gibi kuralları, daha ileri seviyede ise konu ve görünüm arası (biçim – içerik ilişkişi), ritim, yazı – imaj ilişkisi, hiyerarşi, işlevsellik gibi pek çok kurallar bütününü içerir. Doğru tasarlanmış bir kitap tasarımcıya tüm tasarım bilgilerini aynı mecrada gösterme, okuyucuya ise ele alınan konu ile derinlemesine ilişki kurma ve bilgi edinme fırsatı sunar.

Dijital ve manuel yöntemlerin birlikte kullanılması ile tasarlanan “Kara Kovan” çalıştay ki-tabı, yukarıda sözü geçen tasarım ilkeleri göz önünde bulundurularak serigrafi tekniği ile 4 aylık bir çalışma sonucu MÜGSF Grafik Bölümünde 16 öğrencinin katılımıyla üretilmiştir. Kitapta yer alan her bir alt başlık 8 ila 16 sayfalık bölümler olarak öğrenciler tarafından, ayırıcı sayfalar giriş ve kapak tarafıma aittir.

Serigrafi baskı, temel olarak bir kasnağa gerili ipeğin yüzeyindeki mikron düzeyindeki gö-zeneklerden gerekli olanlarını çeşitli kimyasal ve fiziksel aşamalardan geçirerek kapatmak suretiyle açık kalan boşluklardan ragle yardımıyla boyayı kontrollü olarak kağıda aktar-ma tekniğidir. Serigrafi şablon baskının, MS 500’lerde Asya’da icat edildiği düşünülüyor. 1600’lü yıllarda ipek-serigrafi, Çin ve Japonya’da oldukça gelişmiş bir sanattı. Avrupa’ya kademeli olarak yayıldı. İngiltere’den Samuel Simon, 1907’de serigrafi baskı şablonunun ilk patentini aldı2. Bu baskı yöntemi klişe, tahta ve metal kalıp baskı ve litografi (taş baskı) yön-temlerinden daha pratik ve etkili bir yöntem olmasının yanısıra büyük boyutlu baskı olanağı sağlaması ve ahşap, metal, bez, plastik vb. yüzeylere baskı imkanı sunması açısından diğer baskı yöntemlerinden ayrılır.

Serigrafi baskı, grafik sanat tarihinde sanatçı ve tasarımcılar tarafından sıklıkla kullanılmış olmasının dışında, tekniğin yapısı gereği grafik sadeleştirme gerektiren bir teknik olmasın-dan dolayı grafik tasarım eğitiminde önemli bir yere sahiptir. Oluşturulmak istenen görsel litografide olduğu gibi yumuşak geçişler ve dokular için uygun değildir. Bu nedenle özellikle elle oluşturulan görsellerin grafik anlatıma doğrudan katkı sağlamayan detaylardan arındırıl-masını zorunlu kılar.

Bu bildirinin konusu olan “Kara Kovan” çalıştay kitabı, foto manipulasyon, illustrasyon ve tipografiyi serigrafi baskıda bir arada kullanım örneği olarak seçilmiştir. Bu örnekle birlikte grafik tasarım eğitiminde uygulama ve üretim yöntemi olarak serigrafi baskının yerini ve grafik eğitimine katkılarını tartışmaya açmak amaçlanmıştır.

2. METARYAL VE YÖNTEM “Kara Kovan” çalıştayının gerçekleştirildiği serigrafi atölye dersi, MÜGSF Grafik Bölümü 3 ve 4. sınıf lisans ve yüksek lisans öğrencilerine seçmeli olarak tarafımca verilmektedir. Atöl-2 John Sparks Maryland Institute, College of Art http://www.scholastic.com/browse/article.jsp?id=3754174

Page 3: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1183

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

yede yaklaşık 15 öğrencinin çalışabileceği teknik ekipmanlar, bir adet baskı tezgahı, kurutma rafı, kalıp yıkama küveti ve dikey pozlama makinası bulunmaktadır. İpek kasnak ve pozlama filmi hazırlanması işleri atölye dışında yapılmaktadır. Atölyede kullanılan boyalar öğrenci-lerin uygun fiyata temin edebilmesi ve sağlığa zararlı bileşenler içermemesi nedeniyle akrilik iç cephe boyalarından seçilmektedir. Boyanın baskı sırasında ipek kalıbın gözeneklerini tı-kamaması için içerisine eser miktarda bitkisel gliserin eklenmektedir. Pozlamada kullanılan film ise yine piyasadan oldukça uygun fiyata temin edilebilen ozalit aydınger çıktılarıdır. Atölyede 4 renk (trigromi) baskı için hassas ekipmanlar bulunmadığından, aydınger film ve akrilik duvar boyası üretim maliyetlerini oldukça düşürmesi ve pratik olması nedeniyle tercih edilmektedir. Bunun dışında pozlama emisyonu, kalıpta baskı sonrası oluşan tıkanıklıkları açmak için kullanılan gölge silici ve emisyon temizleyici kimyasallar piyasada standart ola-rak kullanılan sarf malzemelerdir.

“Kara Kovan” çalıştay kitabı üretim aşamasına başlamadan önce arıcılık ve bal endüstrisi hakkında bilgi sahibi uzmanlar tarafından hazırlanmış detaylı sunum yapılmış, aktarılan kay-naklar ile gerekli bilgi ve dokümanların incelenmesi aşamaları (Resim 1-3).

Resim 1. Çalıştay başlangıç sunumu.

Resim 2. Çalıştay başlangıç sunumu.

Page 4: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1184

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Resim 3. Çalıştay başlangıç sunumu.

Sonrasında derlenen bilgiler, kitabın konsept içeriğine ve yoğunluğuna uygun olarak önem sırasına göre alt başlıklara ayrılarak katılımcı öğrencilere paylaştırılmıştır. Bu aşamadan sonra her bir öğrenci kendisine verilen bilgiler doğrultusunda tasarlayacağı sayfalar için araştırma yaparak kitabın editörleri yardımıyla 8 sayfada kabaca içerik dağılımını yapmıştır. Elde bulunan bilgilerin içeriğine uygun anlatım dili bu aşamada belirlenip, her bir öğrencinin içeriği sayfalara nasıl paylaştırdığı ve nasıl bir anlatım dili oluşturduğu gözden geçirilerek, bulunan çözüm önerilerinin konu ile uyumu tartışılmıştır. Sayfaların içeriği belirlendikten sonra tasarım aşamasına geçilir.

Tasarımın plastik olarak ön araştırma süreci fikir eskizlerinin hazırlanması ile gerçekleştiri-lip, sayfada öne çıkarılacak yazınsal içerik veya görsel unsurlar ve bu unsurların birbirleri ile ilişkisi sorgulanmıştır. Editör, tasarımcı öğrenci ve danışman hocanın katılımıyla olgunlaştı-rılan süreç, nihai sayfa görünümüne ulaşmadan önce sayfada yer alacak tüm tasarım eleman-larının birlikte kullanıldığı son bir eskiz çalışması yapılmıştır. Öğrenciler ellerindeki verileri kullanarak dijital veya manuel yöntemler kullanarak sayfaların tasarımını tamamlamış, bir sonraki adımda son kontroller yapılarak hedeflenen görsel tasarımın etkisi ve işlevselliği tar-tışılmıştır. (Resim 4, 5). Son olarak tüm katılımcı öğrencinin editör ve danışman hoca eşliğin-de geliştirilen sayfa tasarımları bir araya getirilerek sayfaların tasarım süreci tamamlanmıştır.

Resim 4. Tasarım geliştirme süreci.

Page 5: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1185

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Resim 5. Tasarım geliştirme süreci.

Tasarım süreci tamamlanan sayfalar baskı ve üretim öncesi bilgisayar ortamında formalara dönüştürülerek sayfa taşma payları ve kesim krosları ayarlanmıştır. Bundan sonraki aşama-da, sayfada yer alan tasarım elemanlarının (yazı, fotoğraf, illüstrasyon vb.) çeşitli bilgisayar programları yardımıyla (Adobe Illustrator, Adobe Photoshop) baskıya uygun hale getirilmesi işlemi (bitmap) yapılmıştır (Resim 6, 7).

Resim 6. Gri skala ve Bitmap görseller.

Resim 7. Bitmap görsel detayı.

Page 6: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1186

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Daha sonra hazırlanan sayfa tasarımları pozlama için ozalit aydınger kağıda çıkış alınmıştır (Resim 8). Bu aşamadan sonra baskı için kullanılacak ipek kasnağa pozlama emisyonu sürül-müş ve kalıplar pozlamaya uygun hale getirilmiştir. Böylelikle ışığa duyarlı hale gelen ipek kasnaklar özel aydınlatmalı karanlık odada daha önceden hazırlanmış olan aydınger film ile vakumlu makinada pozlanarak baskı öncesi temizlemeye hazırlanmıştır (Resim 9).

Resim 8. Aydınger pozlama filmleri.

Resim 9. Pozlamaya hazır kasnak, vakumlu pozlama makinasına yerleştirilir.

Bu işlem bittikten sonra kasnak yıkanıp kurumaya alınır (Resim 10). Kurutma işleminden sonra kalıp baskı makinesine yerleştirilip, baskı yapılacak materyalin kalınlığı ve genişliğine göre yüksekliği ve konumu ayarlanarak sabitlenir. Bu işlemden kağıt makineye yerleştiri-lir ve baskı sırasında kağıdın kaymaması için vakum sistemi çalıştırılır. Kalıp üzerine belli miktarda akrilik boya dökülür ve ragle aracılığıyla boya kalıp üzerine yayılır. Bu sayede kalıp üzerindeki grafik çalışma kağıda aktarılır. Çalışmanın aktarıldığı kağıtlar kurutma ra-fına alınıp kurumaya bırakılır. Baskı işlemi tamamlandıktan sonra (Resim 11) harmanlanan formalar kesim ve cilt yapımı için mücellithaneye gönderilmiştir (Resim 12). Son olarak cildi hazırlanıp, kesilerek üretimi biten kitapların kapak görselleri serigrafi atölyesinde basılmıştır.

Page 7: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1187

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Resim 10. Pozlama ve son yıkama sonrası kurutma işlemi.

Resim 11. Baskı işlemi.

Resim 12. Basılmış formaların seçilme ve harmanlama süreci.

Page 8: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1188

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

2.1. Metaryaller

MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan temel malzemeler aşağıdaki gibidir.

1. Vakumlu baskı tezgahı (Resim 13).2. Arkadan aydınlatmalı kalıp temizleme küveti (Resim 14).3. İpek gerili baskı kasnakları (Resim 15).4. Baskı raglesi (Resim 16).5. Emisyon raglesi (Resim 17).6. Boya temizleme raglesi (Resim 18).7. Kurutma rafı (Resim 19).8. Akrilik “iç mekan” duvar boyası (Resim 20).9. Bitkisel gliserin (Resim 21).10. Pozlama emisyonu (Resim 22).11. Gölge silici (Resim 23).12. Emisyon temizleme çözeltisi (Resim 24).

Resim 13. Vakumlu baskı makinası. Resim 14. Kalıp yıkama küveti.

Resim 15. İpek gerili baskı kasnakları. Resim 16. Baskı Raglesi.

Page 9: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1189

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Resim 17. Emisyon Raglesi. Resim 18. Boya temizleme Raglesi.

Resim 19. Kurutma rafı. Resim 20. Akrilik iç mekan duvar boyası.

Resim 21. Bitkisel gliserin. Resim 22. Pozlama emisyonu.

Page 10: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1190

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Resim 23. Gölge silici. Resim 24. Emisyon temizleme çözeltisi.

3. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME “Kara Kovan” çalıştayı bünyesinde serigrafi tekniği üretilen kitap tasarım ve üretim süreci neticesinde, genel tasarım kurallarını sayfa tasarımında deneyimlemenin yanı sıra üretim ha-zırlık aşamaları, serigrafi tekniğine uygun görsel ve teknik çözümler üretme, baskı, pozlama, forma ve film hazırlama, cilt yapımı ve kolektif üretim konularında grafik tasarımcının salt tasarım dışında, tecrübe ve pratiğe dayalı bilgi edinme fırsatı elde edilmiştir. Bunun yanında basılacak bir tasarımın oluşturulması aşamasında ekran ortamının neden yanıltıcı olduğunu, kitap için seçilecek cilt türüne bağlı olarak sayfa tasarımında uyulması gereken kuralların neler olduğunu, ortaya çıkan eklektik tasarım örneği kitabın biçimi ile kitabın içeriği arasında ne türden bağlar kurulduğu deneyimlenmiştir. Bu bağlamda yer yer tasarımı baskıya hazırlama ve içeriğe uygun biçim kurgulama konula-rında hataları da içeren “Kara Kovan” çalıştay kitabı, süreci sonuçtan önemli olan bir tasarım ve üretim denemesidir. Bu yanıyla “Kara Kovan” kitabı verilen teorik tasarım bilgilerinin pratikte hangi nedenlerden ortaya çıktığını bizzat uygulama yaptırarak öğrenciye aktarmak gerekliliğinin altını çizmektedir.“Kara Kovan” çalıştayı bünyesinde tasarlanıp üretilen kitabın sayfa örnekleri, örneklere ait inceleme ve kitaba ait tüm sayfaların görüntülendiği url bağlantısını içeren QR Kod aşağıda sunulmaktadır (Resim 25-33).

Resim 25. Kara Kovan kitap kapağı.

Page 11: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1191

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Resim 26. Künye.

Resim 27. Giriş.

Resim 28. İçindekiler.

Page 12: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1192

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Resim 29. Giriş sonrası bölüm başlık sayfası.

Resim 30. İç sayfalar için bölüm başlık sayfası.

Resim 31. İç sayfa örneği. Zararlılar konu başlığı.

Page 13: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1193

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

Resim 32. İç sayfa örneği. Kendin Yap konu başlığı.

Resim 33. İç sayfa örneği. Arılarda İletişim konu başlığı.

Resim 25 Kitabın kapağı, bal arısının ve kovanın renklerinden yola çıkarak siyah bez zemin üzerine sarı ile tasarlanmıştır. Oluşturulan tipografik yapı, oğul veren arı kolonisinin doğal olarak oluşturduğu petek görünümünde amorf bir forma sahiptir. Yazınsal içeriğin sentaks düzeni kitabın adını oluşturan harflerin doğru sırayla okunması şartıyla petek üzerinde düz bir satır çizgisi kullanılmadan yerleştirilmiş, tıpkı içi bal dolu ve üzeri sırlanmış petek görü-nümündedir.

Resim 26 Künye sayfası rengi ve tasarımı itibariyle iç sayfalardan farklı görünmesi ve tıpkı kovanı dışardan gelen zararlılardan korumak amacıyla arılar tarafından üretilen propolis ren-gindedir. Tipografik kompozisyon iç sayfalarda yer alan genel tasarım eğilimlerinden farklı görünmesi ve bağlamsal olarak diğer sayfalardan çok uzaklaşmaması faktörleri göz önünde bulundurularak soldan blok, kalın ve ince ağırlıklı, 16 punto Helvetica yazı karakteri kulla-nılarak tasarlanmıştır.

Resim 27 Giriş sayfası, kitabın künye sayfası ve iç sayfalarından farklı olarak her iki yandan blok Futura daraltılmış yazı karakteri kullanılarak genel yapının kendi içinde değişkenlik

Page 14: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1194

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

göstermemesi amacıyla satır başları metin içerisinde büyük nokta işaretiyle belirtilerek tasar-lanmıştır. Oluşturulmak istenen tipografik yapı kitabın başlangıç sayfaları öncesi durdurucu ve okunur niteliktedir. Sayfanın rengi künye sayfasındaki gibi propolis rengindedir.

Resim 28 İçindekiler sayfası, çalıştay katılımcı öğrencilerini ve bölümlerde incelenen konu başlıklarını ikili sayfanın ortasına hizalı şekilde, konu başlıklarında Futura kalın, öğrenci isimlerinde ise Futura ince kullanılarak tasarlanmıştır. Sayfanın rengi künye sayfasındaki gibi propolis rengindedir.

Resim 29 Giriş sonrası bölüm başlık sayfası, sayfa ortasında yer alan yatay siyah alan üze-rine Helvetica kalın yazı karakteri ile kaleme alınmış bölüm adı yazısıyla, zeminin hemen altında yer alan yine Helvetica düzenli yazı karakteri ile kaleme alınmış tasarımcı öğrenci ismi standart kullanılarak, iç sayfaların yoğunluğundan farklı ve okuyucuya boşluk etkisi yaratır etkide tasarlanmıştır.

Resim 30 İç sayfalar için bölüm başlık sayfası, giriş sonrası bölüm başlık sayfası ile aynı özelliklerdedir. Farklı olarak sol sayfada bir önceki bölümün özeti niteliğinde yer alan ta-nınmış düşünür, şair, bilim insanı ve filozofların sözlerinden alıntılar içerir. Alıntı içeren bu bölüm başlık sayfalarının kitap için bağlamsal amacı, yoğun görsel içeriğe ve farklı disiplin-lere sahip bölümler arasında, okuyucuya görsel dinlenme ve yeni bölüme başlamadan önce okuyucunun dikkatini tekrar kazanması fırsatı sunmaktır.

Resim 31 Katılımcı öğrenci tarafından tasarlanan “Zararlılar” konu başlıklı bölüm sayfasın-da, konu başlığına uygun olarak karamsar bir görsel yapı inşa edilmiştir. Sol sayfada kullanı-lan portre kapitalizme göre kendisini besin zincirinin en üstünde gören “ben” merkezci insanı temsil etmektedir. Portrenin etrafında ondan uzaklaşarak kadrajın dışına hareket etmekte olan bal arıları bu fikri desteklemektedir. Sayfada kullanılan insan portresinin merkezi elinde tu-tar nitelikte ve baskın görsel etkide resmedilmesinin sebebi budur. İllüstrasyonda kullanılan teknik net siyah beyaz “tire” yapıda plastik hacim ve boyut etkisinden uzak yapıdadır. Sağ sayfada bulunan Varroa yazısı ve illüstrasyonu tıpkı sol sayfadaki insan gibi merkezi ele geçirmiş ve etrafındaki ters pozisyonda bulunan arılardan da anlaşılacağı üzere onlara zarar verir şekilde kurgulanmıştır. Her iki sayfada kullanılan anlatım dili içeriğin ciddiyetini oku-yucuya yansıtmak amacı ile negatif etkide tasarlanmıştır. Bu sayfalarda kullanılan tipografik içerik, tasarımın destekleyici bir elemanı olmanın yanı sıra genel etkinin dışında ve düzenli tasarlanmıştır.

Resim 32 Katılımcı öğrenci tarafından tasarlanan “Kendin Yap” konu başlıklı bölüm say-fasında, Bal Polenli ve Arı Sütlü el kremi tarifi verilmektedir. Sol sayfada temsili bir el kremi ambalajı sayfaların genelinde olduğu gibi stilize bir disiplinde resmedilmiştir. Sağ sayfada yer alan 6 parçalı çizimde kremin yapılış aşamaları uygulamalı olarak anlatıl-maktadır. Her iki sayfada kullanılan tasarım elemanları, “Kendin Yap” konseptine uygun olarak endüstriyel görünümden uzak, el yapımı etkisinde kurgulanmıştır. Sayfaların üst tarafında yer alan siyah bant içerisindeki başlık ve alt başlık yazıları kitabın üretimi sırasında yaşanan kesim kayması sorunu göz ardı edilerek kenara çok yakın yerleştiril-miştir. Bunun sonucu olarak başlık yazısı tasarımcı öğrencinin isteği dışında kesilmiştir.

Resim 33 Katılımcı öğrenci tarafından tasarlanan “Arılarda İletişim” konu başlıklı bölüm sayfasında, öncü bal arılarının sahada buldukları polen rezervinin konumunu koloniye

Page 15: DENEYSEL GRAFİK TASARIM ÜRÜNÜ OLARAK “KARA KOVAN” … 2.1. Metaryaller MÜGSF Grafik serigrafi atölyesi bünyesinde bulunan ve “Kara Kovan” çalıştayında kullanı-lan

1195

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

aktarmak için yaptıkları arı dansının türlerinin çizimlerle anlatıldığı grafikler resmedil-miştir. Sol sayfadaki çizimde “Daire Dansı” olarak bilinen dansın anlatımı yer almakta-dır. Bu dansın süresi rezervin kovandan uzaklığını, dansın güneşe olan açısı ise rezervin kovana göre yönünü temsil etmektedir. Sağ sayfada ise bilinen diğer arı dansı türleri aynı anlayışta resmedilmiştir. Konunun teknik içeriği her iki sayfa da oldukça açıklayıcı ve içeriğe uygun bir görsel etkide tasarlanmıştır. Sayfanın sol üst bölümünde yer alan başlık ve alt başlık yazısı kitabın üretim açıkları göz önünde bulundurularak konum-landırılmış ve sayfanın genel yapısını destekler niteliktedir. Grafiklerin altında yer alan açıklama yazıları grafiklerin önüne geçmeyecek şekilde yerleştirilmiştir. Her iki sayfa arasındaki negatif ve pozitif zemin sayfalar arası içerik ayrımını sağlarken sayfalarda kullanılan görsel illüstrasyon dili bu ayrımı birleştirir bir yapıda kullanılmıştır.

5. KAYNAKLAR İnternet Alıntıları (Erişim Tarihi: 15.10.2018)

Resim 14. http://www.tekizgroup.com/TekizImages/feimg/1_5.jpg

Resim 15. http://www.sewwhatsherlock.com/wp-content/uploads/2013/05/4_110-screens.jpg

Resim 16. https://fremplast.com.br/wp-content/uploads/2017/12/Screen-Blade.jpg

Resim 17. https://www.banggood.com/tr/Aluminum-8inch-Emulsion-Scoop-Coater-To-ol-Silk-Screen-Printing-Press-p- 1113701.html?

Resim 18. http://www.mykagitcim.com/kecesiz-ragle-18650-16-B.jpg

Resim 19. http://cerenserigrafi.com/wp-content/uploads/2018/05/KR50-600x600.jpg

Resim 21. https://pbs.twimg.com/media/DDZM_bFWAAALniu.jpg:large

Resim 22. http://www.screenstretch.co.uk/wp-content/uploads/2017/01/Azacol-Z130.jpg

Resim 23. https://a-en.ru/images/stories/virtuemart/product/PreganMegaCleanX-TRA.JPG

Resim 24. https://www.foroffice.ru/upload/iblock/cbd/pregasol_ep_3_1.jpg

6.ULUSLARARASIMATBAATEKNOLOJİLERİSEMPOZYUMU1-3Kasım2018İSTANBUL/TÜRKİYE

14

5.KAYNAKLARİnternetAlıntıları(ErişimTarihi:15.10.2018)Resim14.http://www.tekizgroup.com/TekizImages/feimg/1_5.jpgResim15.http://www.sewwhatsherlock.com/wp-content/uploads/2013/05/4_110-screens.jpgResim16.https://fremplast.com.br/wp-content/uploads/2017/12/Screen-Blade.jpgResim17.https://www.banggood.com/tr/Aluminum-8inch-Emulsion-Scoop-Coater-Tool-Silk-Screen-Printing-Press-p-1113701.html?Resim18.http://www.mykagitcim.com/kecesiz-ragle-18650-16-B.jpgResim19.http://cerenserigrafi.com/wp-content/uploads/2018/05/KR50-600x600.jpgResim21.https://pbs.twimg.com/media/DDZM_bFWAAALniu.jpg:largeResim22.http://www.screenstretch.co.uk/wp-content/uploads/2017/01/Azacol-Z130.jpgResim23.https://a-en.ru/images/stories/virtuemart/product/PreganMegaCleanX-TRA.JPGResim24.https://www.foroffice.ru/upload/iblock/cbd/pregasol_ep_3_1.jpg

Mysitehttps://alicanmetin.wixsite.com/website-2

http://kaywa.me/qQ1DU

Download the Kaywa QR Code Reader (App Store &Android Market) and scan your code!

«KaraKovan»ÇalıştaykitabınıntümsayfalarınıgörüntülemekiçinQRKodokuyucuilebarkotutarayın.

« Kara Kovan » Çalıştay kitabının tüm sayfalarını görüntülemek için QR Kod okuyucu ile barkotu tarayın.