Abdijschool van Zevenkerken

In het hoofd van een Seriemoordenaar

Psychologie van de beruchtste crimineel

Door: Annelore Deklerck Promotor: Mr. M. Lonneville Schooljaar 2010-2011  

  2  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  3  

Inleiding        Mijn  eindwerk  gaat  over  seriemoordenaars.  Het  gaat  over  hun  gevoelens  bij  het  doden.  Over  hun  manier  van  denken  en  handelen.  Over  wat  er  in  hen  om  gaat.  Op  welke  manier  ze  vermoorden.  Over  de  gewetenloosheid.  Over  hun  relaties,  hun  gedrag,  hun  achtergrond  en  jeugd.  Maar  vooral  over  het  waarom.  Wat  zijn  hun  motieven?  Waarom  doen  ze  zo  iets?  Wat  schuilt  erachter?  Of  beter,  hoe  is  het  mogelijk  dat  seriemoordenaars  zo  verslaafd  zijn  geworden  aan  moord?  Deze  vraag  probeer  ik  op  te  lossen  aan  de  hand  van  mijn  onderzoek  in  het  onderzoek  van  anderen.  Aan  de  hand  van  vergelijkingen  en  redeneringen.  Aan  de  hand  van  concrete  voorbeelden  en  feiten.  En  aan  de  hand  van  hun  verhalen.    Ik  wil  zien  en  ontdekken  welke  verhalen  er  klaar    liggen  voor  ons  en  ontdekt  moeten  worden.  Het  zijn  die  verhalen  die  ik  wil  onderzoeken.      Het  thema  interesseert  me  in  al  zijn  aspecten.  Elk  verhaal  is  een  puzzelstukje  dat  bijdraagt  tot  een  grote  puzzel.  Het  is  geen  gemakkelijke  puzzel.  Maar  het  is  de  moeite  waard.  De  verhalen  van  een  seriemoordenaar  zijn  de  moeite  waard  om  hun  zo  beter  te  begrijpen.  Want  uit  hun  verhalen  en  gedachten  halen  we  onze  conclusies.  Door  hun  verhalen  boeken  we  resultaat,  zodat  we  misschien  ooit  de  volledige  puzzel  kunnen  leggen.        In  mijn  werk  leg  ik  in  het  eerste  hoofdstuk  vooral  de  nadruk  op  de  gelijkenissen  en  de  verschillende  meningen  over  die  gelijkenissen.  De  gelijkenissen  in  hun  overkomen,  hun  uiterlijk  en  dagelijkse  leven.    Het  zijn  de  populairste  mensen  uit  de  buurt.  Het  is  de  goede  buurman  die  al  zo  vele  meisjes  gruwelijk  verkrachtte  en  vermoordde.  Het  is  de  zich-­‐altijd-­‐voor-­‐iedereen-­‐inzettende  oude  man  die  kleine  jongens  ontvoert,  het  is  jouw  lieve  en  leuke  vriend  die  de  straat  kant  afloopt  op  zoek  naar  een  potentieel  slachtoffer,  het  is  de  oude  man  die  zo  vriendelijk  goedemorgen  knikte  en  buurtfeestjes  organiseert,  het  de  kindervriend  en  leider  van  het  sportkamp  van  jouw  dochter…    Ze  zijn  overal  te  vinden,  maar  niemand  vindt  ze.  Ze  zijn  onherkenbaar  in  hun  omgang.  Onherkenbaar  tenminste  voor  diegenen  die  er  niets  van  kennen.    Dat  is  nu  net  hun  gevaarlijkheid,  niemand  merkt  het.  Niemand  gaat  erop  in.    In  het  eerste  hoofdstuk  ga  ik  ook  in  op  de  gelijkenissen  in  hun  denken  en  doen.  Door  deze  vergelijkingen  tracht  ik  te  bewijzen  dat  seriemoordenaars  allemaal  binnen  eenzelfde  categorie  vallen.  Ik  probeer  werkelijk  in  de  gedachten  van  een  seriemoordenaar  te  kruipen  en  er  zo  uit  te  halen  waarom  hij  moordt.  Zo  vergelijk  ik  ook  de  moorden  zelf  en  de  eventuele  motieven.  Ik  leg  uit  hoe  hij  zijn  slachtoffer  kiest  en  wat  het  uiteindelijk  allemaal  met  elkaar  te  maken  heeft.  Waar  liggen  de  verbanden,  als  er  al  verbanden  zijn?      Als  we  de  lijn  doortrekken,  merken  we  dus  al  deze  verbluffende  overeenkomsten  en  lijkt  het  werkelijk  of  seriemoordenaars  allemaal  besmet  zijn  met  eenzelfde    virus,  geboren  zijn  uit  dezelfde  ouders,  dus  met  andere  woorden  dezelfde  foute  kronkel  hebben  in  hun  grijze  massa  of  DNA.    

  4  

Dit  lijkt  een  verklaring  voor  hun  daden.  En  dit  is  ook  wat  ik  onder  de  loep  neem  in  het  tweede  hoofdstuk.    Dat  is  niet  het  enige  wat  onderzoekers  hebben  ontdekt.  In  het  tweede  hoofdstuk  van  mijn  eindwerk  neem  ik  u  mee  in  het  onderzoek  en  de  verschillende  meningen  van  het  onderzoek.  Want  hoe  gelijk  het  gedrag  van  de  moordenaars  ook  is,  des  te  verschillend  zijn  de  meningen  over  hun  gedrag.      Zoals  ik  al  zei,  is  het  mogelijk  dat  het  ligt  aan  hun  DNA.  Wel  nu,  als  dit  het  geval  is,  willen  we  dan  niet  naar  een  wereld  waar  het  mogelijk  zou  zijn  om  de  ‘slechteriken’,  deze  met  een  fout  in  hun  DNA,  er  gewoon  uit  te  kunnen  pikken?    Willen  we  niet  naar  een  wereld  waar  we  uiteindelijk  kunnen  vermijden  dat  de  baby’s  met  deze  fout,  met  het  seriemoordenaarvirus  in  hun  genen,  niet  meer  geboren  worden?  Of  is  iedere  mens  er  vatbaar  voor?    Willen  we,  in  dat  geval,  niet  gewoon  kunnen  vermijden  dat  dit  gen  nog  voorkomt?  Als  het  werkelijk  in  hun  genen  zit,  is  er  dan  een  oplossing?    Of  zijn  hun  daden  eerder  te  wijten  aan  bepaalde  stimuli?  Ook  dat  is  een  onderwerp  uit  hoofdstuk  twee.          Al  deze  aspecten  interesseren  mij  omdat  ze  een  deel  uitmaken  van  het  grote  verhaal  waarin  de  seriemoordenaar  zijn  moorden  pleegt.  Het  verhaal  dat  zich  afspeelt  in  zijn  hoofd.  En  dat  wat  zich  daar  afspeelt  tracht  ik  zo  goed  en  zo  kwaad  als  ik  kan  te  begrijpen,  en  uiteindelijk  aan  u  over  te  dragen.      Daarna  zal  ik  het  ook  hebben  over  hun  straffen.  Ik  zei  al  dat  hun  gedrag  sowieso  niet  goedgepraat  kan  worden.  Het  is  en  blijft  moord.    Maar  er  is  een  groot  verschil  tussen  een  moordenaar  die  moordt  uit  wraak,  of  uit  gewoonte,  uit  liefde  of  uit  haat  en  een  moordenaar  die  niet  eens  beseft  dat  wat  hij  doet  slecht  is.  Seriemoordenaars  beseffen  het  gewoonweg  niet.  Ze  denken  dat  ze  ,  en  ze  zouden  eigenlijk  ook,  geen  vlieg  kwaad  doen.  Dit  is  helemaal  anders  dan  bij  andere  soorten  moordenaars.  Seriemoordenaars  leven  werkelijk  in  hun  eigen  wereld,  waar  de  regels  gelden,  maar  waar  diezelfde  regels  een  andere  interpretatie  krijgen.    Over  straf  en  ontoerekeningsvatbaarheid  bestaan  er  echter  ook  vele  verschillende  meningen.  Dit  is  het  besprekingspunt  van  hoofdstuk  drie.      Tenslotte  vorm  ik  een  conclusie  van  het  geheel.    Het  is  een  besluit  dat  niet  alleen  bewijst  dat  seriemoordenaars  allemaal  tot  eenzelfde  categorie  behoren.  Maar  een  conclusie  die  duidelijk  weergeeft  wat  een  seriemoordenaar  nu  precies  is.  In  het  besluit  vorm  ik  een  antwoord  op  de  vraag,  hoe  het  mogelijk  is  dat  seriemoordenaars  in  staat  zijn  zo  een  gruwelijke  daden  te  plegen.  Het  is  gebaseerd  op  de  verschillende  onderzoeken  waarin  ik  me  heb  verdiept.      Waarom  ik  nu  net  zo  een  thema  gekozen  heb  is  simpel.  Het  heeft  mij  altijd  geboeid,  het  enge,  het  gruwelijke,  het  abnormale...  Niet  op  een  vreemde,  zieke  manier,  maar  op  die  manier  dat  ik  altijd  al  heb  willen  weten  waarom  die  zaken  gebeuren.  En  geef  toe,  elke  mens  heeft  meer  interesse  voor  wat  hij  niet  kan  verklaren…    Dat  geldt  ook  voor  mij.    

  5  

Ik  wil  seriemoordenaars  kunnen  begrijpen,  want  ik  heb  altijd  geweten  dat  er  een  verklaring  achter  zat.  Alles  valt  op  de  een  of  de  andere  manier  uit  te  leggen.  Dus  ook  seriemoordenaars  vallen  uit  te  leggen.    Hun  gedrag  valt  echter  niet  goed  te  praten.  Door  hun  gevoelens  en  gedachten  ,  hun  motieven  en  streefdoelen  te  gaan  onderzoeken,  kunnen  we  hen  op  zijn  minst  trachten  beter  te  begrijpen.  Dit  is  dan  ook  het  doel  van  de  vele  psychologen  en  profilers,  die  in  mijn  werk  een  belangrijke  rol  zullen  spelen.  Zij  kunnen  ons  begeleiden  in  het  hoofd  van  de  seriemoordenaar.    De  profiler  Helen  Morrison,  de  strafpleiter  Jef  Vermassen,  en  nog  vele  anderen  die  onderzoek  pleegden  naar  deze  materie.  Hun  onderzoek  wekte  mijn  interesse  op  voor  het  maken  van  dit  eindwerk.  Hun  onderzoek  leidde  er  toe  dat  ik  voor  dit  eindwerk  koos.    Tenslotte  ook  nog  een  woordje  van  dank  tegenover  alle  anderen  die  mij  steunden  tijdens  het  maken  van  mijn  werk.  Mede  dankzij  mijn  promotor,  De  heer  Marc  Lonneville,  is  mijn  eindwerk  geworden  wat  het  nu  is.    Ook  aan  de  lezer,  die  zich  op  zijn  beurt  interesseert  in  dit  onderwerp.  Ik  hoop  dat  ook  hij  of  zij  dankzij  mijn  bijdrage  verder  geraakt  in  de  wetenschap  over  seriemoordenaars  en  de  ingewikkelde  psychologie  die  erachter  schuilt.                                        `                      

  6  

 

Inhoudstafel:    

 

 

1.  De  vergelijking:  “In  het  hoofd  van…”                                                                                                                                                    7  1.1  Helen  Morrison                                                                                                                                                                                                                                                            8  1.2  Gelijkenissen  in  hun  overkomen  en  dagelijkse  leven                                                                                                                      10  1.3  Gelijkenissen  in  hun  jeugd,  opvoeding                                                                                                                                                                        17  1.4  Gelijkenissen  in  gedachtegang  en  innerlijke  kronkels                                                                                                              19  1.5  De  misdaad  zelf    1.5.1  “Dood  op  het  eerste  gezicht.”                                                                                                                                                                                  28  1.5.2  Het  motief                                                                                                                                                                                                                                                        30  

       1.6  Conclusie                                                                                                                                                                                                                                                                                32      

2.  Geboren  of  getogen  als  seriemoordenaar?                                                                                                                      2.1  Over  stimuli…                                                                                                                                                                                                                                                              33  2.2  …  En  genen                                                                                                                                                                                                                                                                      34  

   3.    Forensische  psychologie                                                                                                                                                                                                                                      3.1  Ontoerekeningsvatbaarheid                                          38            3.2  De  meningen  zijn  verdeeld  (a.d.h.v  voorbeeld  J.W.G)                                                                                                                  39            3.3  Persoonlijke  opinie                                                                                                                                                                                                                                            41    4.  Besluit                                                                                                                                                                                                                                                                        42    5.  Bibliografie                    43        

     

   

                 

  7  

1.  De  vergelijking    Ze  zijn  allemaal  hetzelfde.  Dat  is  wat  ik  ontdekte  in  de  loop  van  mijn  onderzoek.  Allemaal  voldoen  ze  aan  dezelfde  vereisten.  Eigenlijk  zou  men  wel  in  staat  kunnen  zijn  ze  er  uit  te  pikken,  maar  het  lijkt  gewoon  zo  onwaarschijnlijk.    Ze  lijken  allemaal  zo  op  elkaar  en  ze  lijken  op  het  eerste  gezicht  zo  goedgeaard.  Er  lijkt  helemaal  geen  reden  dat  de  seriemoordenaar  werkelijk  een  seriemoordenaar  is.  En  dat  maakt  het  zo  moeilijk.      Het  lijkt  alsof  er  een  ander  soort  mens  op  deze  planeet  rondloopt.  De  documentatie  die  ik  opzocht  en  las,  was  dan  ook  alsof  men  een  of    andere  diersoort  beschreef.  Een  wezen  dat  geen  besef  of  bewustzijn  heeft,  en  letterlijk  niet  weet  wat  hij  doet.  En  dus  al  zeker  niet  beseft  dat  wat  hij  doet  dik  fout  zit.  Een  soort  mens,  die  niets  beseft  van  zijn  mens-­‐zijn.    Zoals  men  kijkt  naar  seriemoordenaars,  lijkt  het  of  alle  mensen  te  plaatsen  zijn  in  een  hokje.  In  een  welbepaalde  categorie.    We  kunnen  werkelijk  een  etiket  plakken  op  de  verschillende  soorten  moordenaars.  Terwijl  ik  er  vroeger  van  overtuigd  was  dat  het  allemaal  maar  één  pot  nat  was.  Zo  denken  volgens  mij  ook  de  meeste  mensen.  Klinkt  de  uitspraak  “Eens  een  dief,  altijd  een  dief”  u  niet  bekend  in  de  oren?  Dit  wordt  ook  gedacht  over  moordenaars.  Men  gooit  ze  allemaal  over  eenzelfde  boeg.    Wel  nu,  dit  is  verkeerd,  het  is  helemaal  niet  het  geval.  Seriemoordenaars  zijn  anders  dan  de  rest.  Men  zou  kunnen  denken  dat  ze  wreder  zijn,  maar  dit  is  eigenlijk  niet  zo.    De  ‘rest’  weet  en  beseft  hoogstwaarschijnlijk  wat  ze  doen.  Seriemoordenaars  wijken  op  zulke  wijze  af  van  het  normale  gedrag  dat  ze  niet  beseffen  wat  ze  doen.  Ze  weten  dus  niet  wat  ze  fout  doen.  Ze  weten  dus  niet  wat  fout  is.  Dus  doen  ze  dan  eigenlijk  wel  iets  fouts?  Ja,  maar  dat  weten  of  beseffen  zijzelf  niet.      Door  dit  onderzoek  naar  de  vergelijking  en  de  gelijkenissen  tussen  seriemoordenaars  komen  we  eigenlijk  op  de  ‘titel’  seriemoordenaars.  Ze  worden  allemaal  in  een  categorie,  verschillend  van  de  andere  soorten  moordenaars,    geplaatst  omwille  van  deze  overeenkomsten.  Het  is  immers  niet  zomaar  een  moordenaar  die  een  serie  moorden  pleegde.  Er  komt  meer  bij  kijken.  De  moordenaar  moet  aan  meerdere  aspecten  voldoen,  om  het  etiket  ‘seriemoordenaar’  opgeplakt  te  krijgen.  Het  is  dan  ook  niet  minder  dan  logisch  dat  een  seriemoordenaar  duidelijk  in  een  andere  categorie  valt  dan  bijvoorbeeld  een  huurmoordenaar,  die  ook  in  serie  doodt,  een  massamoordenaar,  die  ook  al  een  paar  levens  op  zijn  kerfstok  heeft  staan,  of  iemand  die  zijn  familie  uitmoordt  vanuit  een  bepaalde  emotie.  Echte  seriedoders  behoren  tot  hun  eigen  categorie  met  de  eigen  kenmerken  of  eigenschappen.                      

  8  

In  het  hoofd  van…         …  Richard  Macek  ,  Edward  Gein,  Gilles  de  Rais,  H.H  Mudget,  Albert  Fich,  John  Wayne  Gacy,  De  Yorkshire  Ripper,  Wayne  Williams,  Peter  Sutcliffe,  Bobby  Joe  Long,  Robert  Berdella,  Michael  Lee  Lockhart,  …      

1.1 Helen  Morrison    

Tijdens  mijn  opzoekingzwerk  maakte  ik  gebruik  van  het  werk  van  Helen  Morrison.  Haar  boek,  Mijn  Leven  Tussen  Seriemoordenaars  (My  Life  Among  the  Serial  Killers:  Inside  the  Minds  of  the  World's  Most  Notorious  Murderers),  geschreven  in  samenwerking  met  Harold  Goldberg,  trekt  een  rode  draad  doorheen  mijn  eindwerk.        De  Amerikaanse  Helen  Morrison,  geboren  te  Greensburg,  Pennsylvania,  is  een  forensisch  psychiater  Ze  noemt  zichzelf  een  profiler.  Waarmee  ze  dan  ook  bedoelt  dat  ze  het  profiel  van  de  seriemoordenaar  onder  de  loep  neemt.  Ze  heeft  niet  alleen  dit  boek  geschreven  maar  ook  vele  artikels  en  commentaren  over  haar  theorie  in  verband  met  seriemoordenaars.  Het  meest  bekende  is  natuurlijk  haar  boek,  waarin  ze  werkelijk  de  gedachtegang  van  de  moordenaars  in  elk  detail  beschrijft  en  bespreekt.      Zij  heeft  haar  leven  als  het  ware  toegelegd  op  het  bestuderen  en  analyseren  van  de  moordenaars  en  geprobeerd  de  vraag  te  achterhalen  waarom  seriemoordenaars  moorden.    Zij  zocht  naar  antwoorden,  naar  antwoorden  die  opnieuw  vele  vragen  op  wekten.  Ze  onderzocht  de  drijfveren  en  ontdekte  de  meest  bizarre,  gruwelijke  verhalen.      

                             

   

  9  

Ze  luisterde  naar  ongeveer  tachtig  moordenaars.  Ze  heeft  hen  ondervraagd  en  onderzocht.  Zo  heeft  zij  haar  theorieën  over  het  denken  en  doen  van  seriemoordenaars  gevormd.  Want  enkel  op  die  manier  kan  men  volgens  haar  werkelijk  de  waarheid  achterhalen,  de  waarheid  achter  de  verhalen  van  de  moordenaars.  Haar  theorieën  zijn  dus  gebaseerd  op  tientallen  jaren  onderzoek  en  wetenschap.    Ze  wou  onderzoeken  waar  een  seriemoordenaar  die  voortdurende  honger  naar  moord  vandaan  blijft  halen.  Ze  deed  dit  door  lange,  diepe  gesprekken  met  hen  te  voeren.  Soms  urenlang  en  dit  gedurende  maanden,  soms  jaren.  Met  meestal  de  gruwelijke,  angstwekkende  vaststellingen  en  het  bedreigende  respons  tot  gevolg.  Ze  liet  hierbij  geen  enkel  detail  aan  haar  voorbijglippen.    Ze  onderzocht  hun  karakter  vanaf  het  moment  dat  ze  geboren  werden,  en  daarvoor,  tot  het  beramen  van  hun  laatste  moord,  en  daarna.  Ze  hielp  zichzelf  ook  verder  in  haar  onderzoek  door  hun  brieven,  dromen  en  diepste  gedachten  te  onderzoeken.  Elke  vaststelling  over  seriemoordenaars  steunt  op  wat  zijzelf  vertelden.      Ze  was  ook  de  getuige  in  de  rechtszaak  van  een  van  de  beruchtste  moordenaars  van  Amerika,  John  Wayne  Gacy,  waarover  later  meer.  Hij  werd  uiteindelijk  ter  dood  veroordeeld  en  bij  zijn  executie  werd  zijn  brein  verwijderd,  wat  nu  in  het  bezit  is  van  Morrison.    Ze  probeerde  werkelijk  door  middel  van  face-­‐to-­‐face  interviews  een  gedetailleerde  beschrijving  weer  te  geven  van  wat  volgens  haar  een  seriemoordenaar  is.  Zo  was  ze  in  staat  enkelen  uit  te  sluiten  van  het  etiket  seriemoordenaar,  hoewel  ze  wel  een  serie  moorden  op  hun  kerfstok  hebben  staan.      Ze  vergelijkt  de  verschillende  gevallen  met  elkaar  en  op  deze  manier  komt  ze  tot  nieuwe  conclusies.  Die  haar  dan  opnieuw  voor  nieuwe  vragen  plaatsen  en  waar  ze  zich  dan  opnieuw  verder  in  kan  gaan  verdiepen.  Na  elke  moordenaar  die  ze  uitvoerig  heeft  ondervraagd  en  onderzocht  komt  ze  tot  nieuwe  conclusies,  die  ze  dan  doortrekt  en  toepast  op  elke  vorige  moordenaar  die  ze  al  eerder  heeft  onderzocht.      Haar  verhaal  begint  in  de  vroege  jaren  zeventig.  Toen  had  men  nog  niet  echt  veel  kennis  over  seriemoordenaars.  Men  kende  nog  niet  echt  deze  categorieën  van  moordenaars.  Morrison,  onder  andere,  heeft  hier  duidelijk  verandering  in  gebracht.  Ze  werd  in  het  begin  gevraagd  door  de  FBI1  om  het  geval  Richard  Macek,  waarover  later  meer,  te  onderzoeken.  En  bij  hem  startte  haar  30  jarige  onderzoek  naar  seriemoordenaars.    Uiteindelijk  zal  ze  zelf  een  oplossing  porberen  te  vinden  hoe  seriemoordenaars  in  de  toekomst  misschien  beter  nagevolgd  of  genezen  kunnen  worden.                

                                                                                                               1  FBI:  Federal  Bureau  of  Investigation  

  10  

Gelijkenissen      Tijdens  mijn  onderzoekingswerk,  kwam  ik  verschillende  concrete  gevallen  tegen  van  seriemoordenaars.  En  zoals  ik  al  zei  zijn  er  verbluffende  gelijkenissen.    Door  deze  overeenkomsten  kunnen  we  categorieën  van  moordenaars  vormen,  aparte  hokjes.  Elke  vorm  van  moorden  past  in  een  hokje.  Ik  concentreer  mij  enkel  op  het  hokje  van  de  seriemoordenaars.        

1.2  Gelijkenissen  in  hun  overkomen  en  dagelijkse  leven    Een  eerste  vaststelling  is  da  ze  allemaal  even  populair  zijn.  Ze  liggen  allemaal  goed  in  de  gemeenschap.  Seriemoordenaars  leven  ‘normaal’.  Ze  hebben  nood  aan  een  structuur.    Een  structuur  die  liefst  zelf  beter  is  dan  normaal.  Ze  doen  extra  hun  best  voor  hun  omgeving.  Ze  helpen  de  mensen.  Ze  zijn  vriendelijk  tegen  iedereen  of  ze  doen  perfect  wat  er  van  hen  verlangd  wordt.  Niemand  die  beseft  wat  er  werkelijk  aan  de  gang  is.  Niemand  die  ziet  dat  er  iets  goed  fout  zit  bij  hen.      Niemand  haalt  hen  eruit…    Richard  Macek2,  de  eerst  seriemoordenaar  die  Morrison  onderzocht,  had  bijvoorbeeld  erg  graag  kinderen.  Hij  had  ook  nood  aan  een  structuur  die  zijn  leven  normaal  maakte.  Niet  perse  omdat  hij  niet  ontdekt  wilde  worden,  maar  eerder  omdat  hij  er  werkelijk  nood  aan  had.  Hij  moest  leven  volgens  die  bepaalde  structuur.  Hij  moest  de  regels  volgen  en  leven  zoals  het  hoort,  ander  functioneerde  hij  gewoonweg  niet.  En  toch  was  hij  in  zijn  manier  van  praten  over  andere  personen  zeer  minachtend.  Al  respecteerde  hij  deze  personen  wel  in  zijn  dagelijkse  leven,  toch  kon  hij  er  niet  veel  goeds  over  zeggen.  Dit  ligt,  volgens  Morrison,  aan  het  feit  dat  hij  het  verschil  niet  kende  tussen  leven  en  dood.  Tussen  een  voorwerp  en  een  mens.  Dit  is  typisch  voor  seriemoordenaars.  Je  zou  je  dan  kunnen  afvragen  waarom  ze  dan  toch  de  mensen  in  hun  dagelijkse  leven  respecteren.  Dit  is  niet  omdat  zij  dan  normaal  willen  lijken  bij  de  mensen  rondom  hen  of  bij  hun  omgeving,dat  zij  zo  handelen  is  louter  en  alleen  omdat  seriemoordenaars  doen  wat  ‘moet’.  Ze  hebben  gezien  dat  je  vriendelijk  lacht  en  goedendag  zegt  wanneer  je  iemand  tegen  komt,  dus  dan  doen  zij  dat  ook.  Ze  zien  niet  in  waarom  wel,  noch  waarom  niet,  ze  doen  het  gewoon  omdat  het  zo  hoort.  En  dit  gaf  Richard  Macek  ook  zelf  toe.  Hij  gaf  bijvoorbeeld  toe  dat  hij  niet  goed  wist  of  zijn  slachtoffer  nu  dood  was  of  nog  levend.  Hij  vroeg  het  zich  ook  niet  af.  Hij  zegt  dat  hij  gewoon  verder  deed  met  wat  hij  aan  het  doen  was  met  het  slachtoffer,  niet  beseffend  of  hij  of  zij  nu  al  dood  was  of  nu  nog  leefde.  Zo  komen  we  dus  bij  het  feit  dat  een  seriemoordenaar  dus  ook  niet  weet  dat  hij  iets  fout  doet.  Aangezien  hij  niet  beseft  dat  het  om  een  levende  

                                                                                                               2  Richard  Otto  Macek  vermoordde  waarschijnlijk  8  vrouwen  tegen  1976.  Zijn  moorden  waren  telkens  sadistisch  en  seksistisch  geaard.  Hij  maakt  gebruikt  van  verdrinking  of  wurging.  Hij  beet  ook  op  lichaamsdelen  van  zijn  slachtoffers  en  pleegde  necrofilie.  In  1986  pleegde  hij  zelfmoord  in  zijn  cel.  Hij  was  veroordeeld  tot  levenslang  voor  2  moorden  en  2  pogingen  tot  moord.  Hij  werd  beoordeeld  als  een  voorbeeldgevangene.  (www.skcentral.com,  2011  A)    

  11  

persoon  gaat.  Hij  weet  het  wel,  maar  hij  kent  het  verschil  niet  met  een  voorwerp.3  Hij  komt  dan  uiteindelijk  pas  tot  het  besef  dat  hij  niets  meer  aan  het  slachtoffer  heeft  wanneer  die  zich  al  een  tijdje  van  alle  weerstand  heeft  ontdaan.        Macek  kwam  ook  zeer  meelevend  en  begaan  over,  hij  werkte  mee  met  Morrison  en  beantwoordde  correct  en  behulpzaam  op  de  vragen  die  zij  hem  stelde.  Maar  ze  stelde  vast  dat  hoe  dieper  ze  vorderde  in  haar  onderzoek,  hoe  meer  zijn  charisma  afbrokkelde.  Zijn  charisma  dat  hij  als  een  muur  rond  zijn  persoon  had  gebouwd,  dat  verscholen  zat  in  zijn  valse  glimlach,  ging  meer  en  meer  ten  onder  des  naarmate  Morrison  dieper  groef  in  zijn  persoonlijkheid.  Hij  had  een  soort  van  schijnbare  levenslust  waarin  zijn  wereld  zo  perfect  volmaakt  leek  te  verlopen.  Maar  dieper  binnenin  schuilen  grote  vraagtekens  en  leegtes  bij  een  seriemoordenaar.  Leegtes  die  niet  te  vullen  zijn.  Leegtes  met  als  oorzaak  het  ontbreken  van  een  eigen  ‘ik’  en  van  een  functionerend  menselijk  bewustzijn.    Zijn  persoonlijkheid  was  zoals  Helen  Morrison  het  noemde,  ‘een  caleidoscopische  mengeling  van  strijdlust  en  valsheid”.  Dit  was  de  persoonlijkheid  die  Morison  achterhaalde  nadat  ze  erin  was  geslaagd  om  de  omwalling  van  zijn  schijnbare  levenslust  de  doorbreken.  En  nadat  ze  hierin  geslaagd  was  kwam  zijn  agressiviteit  en    lompheid  naar  boven.  Hij  was  niet  meer  de  vriendelijke  man  die  eens  voor  haar  had  gezeten  aan  de  ondervragingstafel.  Nu  was  hij  een  moordenaar.  Hij  was  brutaal  en  gemeen  in  zijn  antwoorden,  en  niet  meer  al  te  vlot  in  zijn  medewerking.  Dit  na  enkele  uren  diep  gesprek.    Morrison  noemde  Macek  ook  cognitief  gestoord  in  zijn  communicatie.  Hij  gebruikte  vaak  vreemde  of  formele  woorden,  maar  hij  gebruikte  ze  dan  meestal  niet  op  de  juiste  manier,  waardoor  zijn  taaltje  warrig  werd.  Het  was  vooral  duidelijk  zichtbaar  in  de  brieven  die  hij  op  de  duur  naar  Morrison  schreef.  Hij  schreef  niet  allen  met  formele  woorden,  hij  gebruikte  die  ook  verkeerd.  Hij  formuleerde  zinnen  op  een  vreemde  manier.  Hij  dacht  niet  na  over  zijn  zinsconstructie  en  de  opeenvolging  van  zinnen.  Waardoor  het  leek  dat  hij  sprak  in  losse  flarden.  Ook  dit  is  typisch  voor  seriemoordenaars,  en  wijst  op  weinig  innerlijke  zelfcontrole.  Hun  gedachten  floepen  er  als  het  ware  gewoon  allemaal  uit,  zonder  dat  ze  er  het  minste  bij  nadenken.      Nochtans  zijn  seriemoordenaars  niet  dom,  de  meeste  zijn  bovengemiddeld  begaafd,  maar  hun  manier  van  spreken  klinkt  gewoon  niet  al  te  slim.  Hun  gepraat  wordt  werkelijk  gedomineerd  door  lukrake  uitspraken,  bij  de  ene  al  wat  minder  dan  bij  de  andere.  Maar  bij  Richard  Macek  was  dit  zeer  duidelijk  het  geval.    Zoals  ik  al  zei,  wijst  dit  op  een  gebrek  aan  innerlijke  zelfcontrole,  maar  dit  wijst  ook  op  een  zeer  chaotische  manier  van  denken.  Dit  kan  men  dan  in  verband  stellen  met  het  feit  dat  seriemoordenaars  structuur  nodig  hebben  in  hun  leven.  Ze  hebben  er  immers  zelf  helemaal  geen  overschot  aan.    Deze  chaotische  manier  van  denken  en  ongecontroleerd  innerlijk  heeft  dan  weer  een  vorm  van  woede  tot  gevolg.  Een  oncontroleerbare  woede,  eerder  gekeerd  tegen  zichzelf  dan  tegen  een  andere  persoon  of  tegen  de  maatschappij.  Een  oncontroleerbare  woede  die  zich  uit  tegen  anderen  in  de  vorm  van  moorden.      

                                                                                                               3  Hierover  meer  in  hoofdstuk  1.4  

  12  

 Een  andere  moordenaar  die  Morrison  onderzocht  vertoonde  gelijkaardige  kenmerken,  namelijk  Edward  Gein4.  Hij  leek  ook  een  aardige  oude  man  te  zijn,  die  goed  overweg  kon  met  kinderen.  Hij  leek  oprecht  en  vriendelijk,  maar  hij  moordde  op  de  meest  gruwelijke  manier.  Dus  aan  hun  uiterlijk  moeten  we  al  zeker  geen  belang  hechten  als  we  eventueel  een  seriemoordenaar  uit  een  groep  mensen  zouden  willen  halen.  Dit  fenomeen  doorbreekt  de  vooroordelen.  Niemand  zou  toch  een  vriendelijke  oude  man  uit  een  gezelschap  halen  en  hem  beschuldigen  als  seriemoordenaar?        Door  iedereen  geliefd?    Gilles  de  Rais5,  een  seriemoordenaar  uit  de  15de  eeuw.  Met  het  feit  dat  hij  niet  in  onze  hedendaagse  maatschappij  leefde,  tonen  we  aan  dat  het  fenomeen  seriemoordenaars  niet  iets  is  van  deze  tijd.  Het  bestond  al  decennia  lang,  al  eeuwen  lang,  al  even  lang  als  de  mensheid,  en  het  was  al  altijd  even  gruwelijk.  Of  ze  nu  geboren  zijn  in  de  15de  eeuw  of  de  21ste  eeuw.  Seriemoordenaars  blijven  allemaal  te  plaatsen  in  hetzelfde  hokje.        de  Rais  was  ook  een  zeer  populair  in  zijn  omgeving  en  bij  de  mensen  die  in  de  buurt  van  zijn  landgoed  leefden.  Hij  organiseerde  buurtfeesten  en  eetfestijnen  waarop  rijk  en  arm  uitgenodigd  waren.  Hij  had  het  geld  en  spendeerde  het  aan  het  organiseren  van  deze  feesten  en  spelen.  Dit  is  een  aspect  dat  we  reeds  zagen  bij    Richard  Macek.  Een  aspect  dat  vaker  voorkomt  en  dat  we  nog  zullen  tegenkomen.  Seriemoordenaars  staan  goed  bij  het  volk,  ze  liggen  goed  in  de  groep  en  hebben  behoorlijk  wat  sociale  contacten  en  verplichtingen.  Dit  wijst  op  de  nood  van  de  seriemoordenaar  aan  een  normaal,  ‘goed’  sociaal  leven.  De  typische  nood  aan  structuur.                

                                                                                                               4  Ed  Gein  (afbeelding  4)  stierf  in  1986.  Er  werden  horrorfilms  gebaseerd  op  zijn  gruweldaden  (Silence  of  the  Lambs,  the  Texas  chain  saw  massacre,  Psycho).  Hij  deed  aan  necrofilie  en  kannibalisme,  en  hij  sneed  zijn  slachtoffers  helemaal  open.  Hij  werd  verdacht  van  9  moorden,  maar  pleegde  er  hoogstwaarschijnlijk  heel  wat  meer.  Bij  zijn  huiszoeking  vond  de  politie  de  gruwelijkste  voorwerpen.  Hij  spaarde  ook  heel  wat  lichaamsdelen  van  zijn  slachtoffers.  Gein  werd  ontoerekeningsvatbaar  verklaard  en  versleet  de  rest  van  zijn  leven  in  de  gesloten  psychiatrische  afdelingen  van  verschillende  gevangenissen.  (www.wikipedia.org,  2011  B)  5  Gilles  de  Rais  (1404-­‐1440)  was  de  rijkste  edelman  van  Europa.  Hij  werd  beschuldigd  van  49  wandaden.  Na  marteling  heeft  hij  deze  ook  bekend.  In  oktober  1440  werd  hij  opgehangen.  (www.wikipedia.org,  2011  C)  

  13  

Een  seriemoordenaar  bij  wie  dit  enorm  opvalt  is  John  Wayne  Gacy6.  Hij  is  een  van  de  beruchtste  moordenaars  van  de  Verenigde  Staten  en  is  ook  zeker  niet  onbekend  op  wereldvlak.  Van  1972  tot  1978  vermoordde  hij  33  jongens  en  jongemannen.    33  bekende,  hoogstwaarschijnlijk,  zegt  Morrison,  waren  het  er  meer.  Hij  kreeg  de  bijnaam  Killer  Clown  of  Pogo  de  Clown  omdat  hij  zich  verkleedde  als  clown  om  zo  jonge  kinderen  te  vermaken  op  verjaardagfeestjes  en  kermissen.  Sociaal  leven,  nood  aan  structuur,  het  zijn  allemaal  dezelfde…    

   Toen  Morrison,  Gacy  ondervroeg,  kreeg  ze  meteen  een  soort  angst  van  John  Gacy.  Ze  voelde  aan  dat  hij  neerbuigend  deed  over  alles  en  iedereen.  Ze  merkte  dat  hij  zich  duidelijk  beter  voelde  dan  alle  mensen  om  hem  heen.  Het  leek  of  hij  een  heel  subtiel  machtspelletje  speelde  met  haar.  Hij  wou  duidelijk  laten  aanvoelen  dat  ze  niet  naar  hem  moest  komen  om  hem  te  overmeesteren.  Hij  was  en  bleef  de  baas  in  eigen  cel.  Morrison  noemt  hem  minachtend  en  zelfvoldaan.  Hij  voelde  zichzelf  beter  dan  al  de  rest.  Hij  voelde  zich  gewoonweg  te  goed  om  zichzelf  uit  te  leggen,  hij  had  te  veel  pretentie  om  zichzelf  te  verklaren…  En  zijn  hautain  gedrag  ging  verder  dan  de  grootheidswaanzin  die  we  soms  zien  bij  rijke  succesvolle  zakenlui.  Bij  Gacy  was  het  erger,  want  in  zijn  grandioosheid  school  er  niet  enkel  de  drang  naar  succes  of  de  honger  naar  geld.  Morrison  vond  dat  er  in  zijn  neerbuigend  gedrag,  in  alles  wat  hij  zei  of  deed,  een  vreselijke  agressie  verscholen  zat.      En  toch  had  hij  een  soort  zorgzaamheid  voor  mensen,  een  soort  bezorgdheid.  Hij  voelde  zich  op  sommige  momenten  een  soort  vaderfiguur.  Dit  was  natuurlijk  enkel  schijn.  Een  seriemoordenaar  is  niet  in  staat  om  gevoelens  zoals  bezorgdheid  te  kunnen  ervaren,  laat  staan  om  ze  te  kunnen  uiten.  Hij  neemt  ze  in  feite  gewoon  over.  Seriemoordenaars  zitten  emotioneel  in  het  stadium  van  een  klein  kind,  dat  alles  klakkeloos  overneemt  van  de  mensen  rondom  zich  omdat  het  kind  die  zaken  gezien  heeft  en  dus  ervaart  als  correct.    

                                                                                                               6  John  Wayne  Gacy  (afbeelding  5)  vermoordde  tussen  1972  en  1978  minstens  33  jonge  mannen.  Hij  begroef  de  lijken  in  de  kruipruimte  onder  zijn  huis.  Hij  werd  ter  dood  veroordeeld  en  in  1984  geëxecuteerd.  (www.wikipedia.org,  2011  D)  

  14  

Deze  bezorgdheid  en  vriendelijkheid  wordt  door  Morrison  wel  meteen  doorboord  en  bestempeld  als  schijnheilig  en  onecht.  Maar  op  die  manier  had  hij  wel  de  kracht  om  de  mensen  te  manipuleren,  ze  telkens  weer  naar  zijn  hand  te  zetten  en  te  bereiken  wat  hij  wil.  Dit  is  ook  een  typisch  kenmerk  voor  een  seriemoordenaar.  Ze  zijn  in  staat  om  te  manipuleren.  Om  de  mensen  in  de  val  te  lokken  en  zo  altijd  te  slagen  in  wat  ze  willen  bereiken.    Ze  hebben  letterlijk  macht  over  de  mensen.  En  dus  macht  over  hun  slachtoffers,  niet  enkel  fysisch,  maar  dus  ook  mentaal  of  emotioneel.    Een  ander  kenmerk  dat  ook  duidelijk  naar  voor  kwam  bij  John  Wayne  Gacy  is  de  typische  ordelijkheid  van  seriemoordenaars.  Ze  willen  kost  wat  kost  alles  kraaknet  hebben.  Dit  is  weer  een  uiting  van  hun  nood  aan  structuur.  Het  is  ook  een  uiting  van  het  feit  dat  ze  baas  willen  zijn  in  eigen  huis,  in  eigen  cel.    En  ze  zijn  niet  alleen  zo  netjes  en  voorbeeldig,  ze  zien  er  ook  zo  uit.  Zoals  ik  al  zei,  ogen  ze  steeds  vriendelijk  en  hebben  ze  een  soort  medelevende  glimlach,  ze  lijken  bezorgd  en  het  lijkt  oprecht  gemeend.    Daarenboven  zien  ze  er  nog  eens  goed  uit  ook.  Ze  zijn  nooit  vies  of  vuil  en  zien  er  integendeel  altijd  proper  en  deftig  uit.  Ze  zijn  altijd  goed  verzorgd  en  hun  kleding  zit  steeds  piekfijn  en  is  voortreffelijk  gestreken  en  gecombineerd.  Hun  haren  altijd  netjes  gekamd  en  schoenen  gepoetst.  Zelf  al  hebben  ze  niet  veel  geld,  ze  maken  er,  altijd  wel  met  succes,  het  beste  van.      Dit  is  echter  enkel  qua  opruimen  van  voorwerpen,  qua  uiterlijk  of  qua  afspraken  maken  in  hun  overvolle  agenda.  Wat  gevoelens  betreft  zijn  ze  één  en  al  chaos.  Seriemoordenaars  zijn  namelijk  wel  in  staat  hun  leven  goed  te  ordenen  en  te  organiseren  maar  niet  hun  bloedeigen  gevoelens.  Haat,  jaloezie,  liefde,  spijt,  woede,  bezorgdheid,  wantrouwen,  blijheid,  triestheid,  vreugde  of  gemis…  ze  kunnen  het  gewoonweg  niet  plaatsen.  Meer  nog,  ze  weten  niet  wat  het  is.    Toch  lijkt  het  voor  de  buitenwereld  dat  ze  wel  door  hebben  wat  het  betekent  om  bijvoorbeeld  van  iemand  te  houden.  Ze  zijn  vaak  getrouwd,  hebben  kinderen,  organiseren  feesten,  geven  cadeautjes,  enzovoort.    Maar  dit  doen  ze  enkel  omdat  het  hen  zo  is  voorgedaan,  omdat  ze  hebben  gezien  dat  zo  handelen  normaal  is.  Ze  trouwen  om  structuur  te  geven  aan  hun  leven,  om  hun  leven  normaal  en  goed  te  laten  verlopen,  volgens  de  regels  en  zoals  het  hoort.                            

  15  

Charmeurs  1ste  klasse…    Vriendelijke  mannen?  Het  kan,  helaas,  ook  erger.  Bijvoorbeeld,  Herman  Mudget7,  charmeur  en  seriemoordenaar.  Hij  leefde  begin  de  20ste  eeuw.  Hij  was  niet  enkel  een  charmeur,  en  kon  dus  enorm  goed  overweg  met  vrouwelijk  gezelschap,  hij  was  daarenboven  ook  schijnheilig,  een  gladjanus  en  een  oplichter  eerste  klasse.  Maar  hij  kwam  over  als  iemand  met  manieren,  iemand  die  altijd  vriendelijk  leek,  iemand  met  charmes,  een  man  met  gentleman-­‐  

allures.    Alweer  de  persoon  waarvan  niemand  het  verwacht,  de  persoon  waardoor  jonge  vrouwen  worden  gecharmeerd,  en  waarbij  ze  zich  goed  in  hun  vel  voelen.  Met  andere  woorden,  de  man  waarmee  ze  vrijwillig  een  stapje  in  de  wereld  zouden  zetten.  De  man  met  wie  ze  vrijwillig  mee  naar  huis  zouden  gaan.  Want  als  een  vrouw  zich  goed  in  haar  vel  voelt,  kan  ze  alles  aan.  En  meneer  Mudget  slaagde  erin  om  deze  vrouwen  telkens  zo  ver  te  krijgen  dat  ze  hem  overal  zouden  volgen,  op  zo  een  manier  dat  het  leek  dat  ze  zelf  hun  bestemming  hadden  gekozen.  Hij  kon  hen  meenemen  waar  ze  zelf  heen  wilden,  met  dramatische  situaties  tot  gevolg.        In  diezelfde  tijd,  rond  1920,  liep  er  nog  zo  een  man  rond,  Albert  Fish8.  En  hoewel  hij  niet  echt  de  meest  gemanierde  persoon  op  aarde  was,  hij  had  namelijk  niet  de  charmes  van  Mudget,  werd  hij  toch  gezien  als  een  goede  man.  Uit  medische  en  psychologische  gegevens  haalde  Morrison  dat  hij  tijdens  zijn  ondervraging  zeer  meegaand  en  beleefd  was.  Hij  werkte  zodanig  goed  mee  met  het  onderzoek  dat  men  hem  evengoed  zou  vrijgelaten  kunnen  hebben  als  men  niet  zo  honderd  procent  zeker  was  van  het  feit  dat  hij  moordde.  En  als  men  niet  

                                                                                                               7  Herman  Mudget    (afbeelding  6)  bekende  27  moorden  op  jonge  vrouwen,  mogelijk  pleegde  hij  er  meer  dan  het  driedubbele.  Mudget  was  ook  bekend  als  Dr.  Henry  Howard  Holmes.  Hij  werd  ook  nog  beschuldigd  van  6  pogingen  tot  moord.  Mudget  dissecteerde,  vilde  en  cremeerde  zijn  slachtoffers.  Hij  werd  in  1886  opgehangen.  (www.wikipedia.org,  2011  E).  8  Albert  Fish  (afbeelding  7)  vermoordde  meer  dan  15  personen.  hij  was  necrofiel  en  kannibaal.  Fish  werd  tijdens  zijn  rechtszaak  toerekeningsvatbaar  verklaard  en  werd  veroordeeld  tot  de  elektrische  stoel  op  6  januari  1936.  Hij  deed  ook  aan  zelfpijniging  en  zei  dat  de  elektrische  stoel  een  van  de  weinige  sensaties  was  die  hij  nog  nooit  had  gevoeld.    (www.seriemoordenaars.web,  2011  F).  

  16  

ontdekt  had  dat  hij  wel  een  erg  vreemde  opinie  had  over  mensen  en  over  zijn  naasten.  Hij  zag  hen  niet  eens  als  echte  mensen.  Het  kon  hem  niet  schelen  of  iemand  levend  of  dood  was.  Op  dat  vlak  leek  hij  werkelijk  geen  emoties  te  hebben.      Diezelfde  gentleman-­‐allures  als  bij  Mudget  vinden  we  wel  weer  terug  bij  Michael  Lee  Lockhaert9.  Deze  man  heeft  moorden  over  welgeteld  vijfenveertig  Amerikaanse  staten  op  zijn  naam  staan.  Hij  was  daar  ook  niet  bepaald  bescheiden  over.    Hij  maakte  zijn  hele  leven  lang  misbruik  van  jonge  vrouwen.  Lockhaert  had  dan  ook  de  vereiste  charmes  en  het  nodige  uiterlijk  met  zich  mee.  Hij  was  wel  de  meest  charmante  en  schijnbaar  oprechtste  seriemoordenaar  in  heel  het  gamma  moordenaars  die  dokter  Morrison  ooit  had  gesproken  en  onderzocht.  Net  zoals  vele  andere  seriemoordenaars  had  ook  Michael  Lockhart  een  vrouwelijk  trekje.  Dit  betekent  dat  ze  eigenlijk  een  onbesliste  identiteit  hebben.  Je  zou  het  een  veranderlijke  seksualiteit  kunnen  noemen.  Ze  zijn  nu  eens  mannelijk  en  dan  weer  eerder  vrouwelijk.  Ze  maken  geen  onderscheid  tussen  man  en  vrouw.      Zoals  ik  al  zei  was  hij  niet  echt  bescheiden  over  de  moorden  die  hij  pleegde.  Hij  beschouwde  ‘seriemoordenaar’  eigenlijk  als  een  titel.  Iets  wat  hem  identiteit  gaf.  Hij  had  bewezen  dat  hij  de  touwtjes  in  handen  had.  Hij  had  nu  de  macht.  Zo  was  het  voor  Lockhart,  en  anderen.  Ze  voelden  zich  speciaal  en  genoten  van  hun  beruchtheid.  Dit  verraadt  dat  ook  Lockhart  een  ego  had  dat  niet  te  onderschatten  viel  en  dat  hij  zichzelf,  net  als  al  de  rest,  heel  belangrijk  en  beter  dan  anderen  voelde.    Lockart  was  ook  net  zoals  John  Wayne  Gacy  een  spraakwaterval,  hij  kon  maar  niet  zwijgen.  Zijn  woorden  en  zinnen  waren  soms  ook  even  ongestructureerd.  Het  waren  gedachten  die  hij  eruit  liet  floepen.                                                                                                                                                9  Michael  Lockhaert  (afbeelding  8)  vermoordde  en  bewerkte  zijn  slachtoffers  met  een  mes.  Het  waren  allemaal  meisjes  en  jonge  vrouwen.  Hij  werd  19  juli  1989  geëxecuteerd.    (www.clarkprosecutor.org,  2011  G).  

  17  

 1.3  Gelijkenissen  in  hun  jeugd,  opvoeding  

 We  kunnen  wel  stellen  dat  seriemoordenaars  dikwijls  een  gelijkaardige  jeugd  hebben  gehad.  Dat  ze  op  dezelfde  manier  behandeld,  of  mishandeld  werden.  Maar  als  dit  werkelijk  het  geval  zou  zijn  bij  echt  elk  van  hun,  dan  was  volgens  mij  de  vraag  al  lang  opgelost.  Dan  wisten  we  allemaal  al  lang  wat  de  werkelijke  oorzaak  is  van  het  ontstaan  van  een  seriedoder.  Dit  is  dus  niet  het  geval.    Want  de  jeugdjaren  van  seriemoordenaars  kunnen  ook  sterk  verschillen.  De  gevallen  waarbij  een  slechte  jeugd  voorkomt,  zijn  gewoon  het  bekendst.  Omdat  die  het  best  te  begrijpen  zijn  en  het  makkelijst  te  verklaren.  Daardoor  denkt  men  onmiddellijk  dat  de  oorzaak  achterhaald  werd.  Dit  is  dus  niet  zo.  Er  schuilt  veel  meer  achter.10    Sommige  factoren  in  de  jeugdjaren  van  seriemoordenaars  zijn  inderdaad  gelijkend.  Om  terug  te  keren  naar  Richard  Macek,  hij  werd  regelmatig  slecht  behandeld  en  vaak  overdreven  gestraft  door  zijn  te  strenge  vader.  Zijn  vader  legde  de  lat  altijd  veel  te  hoog  en  Richard  voelde  zich  hierdoor  minderwaardig.  Hij  zei  dit  echter  zelf,  de  feiten  zijn  nooit  bewezen.  In  feite  had  hij  geen  slechte  jeugd.  Hij  groeide  normaal  op  en  alles  wat  hij  kon  beschouwen  als  belangrijk  verliep  foutloos  en  zonder  problemen.  Hetzelfde  verhaal  keert  terug  bij  Ed  Gein.  Hij  zei  dat  zijn  moeder  hem  veel  te  streng  en  hardhandig  had  opgevoed.  Dit  is  echter  ook  nooit  bewezen  en  bovendien  kon  niets  erop  wijzen  dat  deze  factoren  het  moorden  veroorzaakten.    Zelf  in  de  tijd  van  Gilles  de  Rais,  de  15de  eeuw,  wou  men  de  zaken  rationaliseren  door  te  verwijzen  naar  een  slechte  opvoeding  en  traumavolle  jeugd.  Maar  alweer  was  dit  eigenlijk  niet  het  geval.    Ook  John  Wayne  Gacy  vertelde  dat  zijn  vader  hem  voortdurend  'dom  en  stom'  noemde.  Dat  zijn  vader  nooit  tevreden  over  hem  was  geweest.  Vele  seriemoordenaars  worden  door  hun  ouders  zogezegd  zwakkelingen  genoemd,  of  ze  stelden  hun  ouders  heel  hun  leven  lang  teleur,  in  alles  wat  ze  deden.  Dit  toont  echter  wel  aan  dat  de  seriemoordenaar  in  dit  geval  wel  van  zijn  ouders  hield,  en  dus  eigenlijk  doodgraag  wel  iets  voor  hen  wou  betekenen.    Dit  is  echter  niet  bij  elke  seriemoordenaar  het  geval.  Er  zijn  er  ook  die  hun  ouders  haatten.  Wanneer  een  seriemoordenaar  bijvoorbeeld  zijn  moeder  haatte,  is  het  mogelijk  dat  hij  uitgroeide  tot  iemand  die  alle  vrouwen  aan  de  kant  wou  ruimen.  Omdat  de  seriemoordenaar  in  dit  geval  een  algemene  afkeer  ontwikkeld    heeft  voor  vrouwen  van  een  bepaald  type.  Het  type  van  zijn  moeder.  De  invloeden  van  een  mislukte  jeugd  tot  eventuele  haat  ten  opzichte  van  een  persoon  uit  de  jeugdjaren  zijn  meestal  nooit  bewezen.  Men  is  er  althans  niet  in  geslaagd  om  te  bewijzen  dat  deze  feiten  verband  houden  met  het  ontstaan  van  een  seriemoordenaar.      De  gebeurtenissen  in  de  jeugdjaren  kunnen  gelijkaardig  zijn,  maar  kunnen  dus  ook  sterk  verschillen.  Waar  men  eerder  moet  naar  kijken  is  naar  de  manier  waarop  de  seriemoordenaar  zelf  was  in  zijn  jeugd.  Hoe  reageerde  hij  op  het  al  dan  niet  aanwezige  misbruik  of  de  al  dan  niet  aanwezige  bezorgde  ouder?    

                                                                                                               10  Over  de  stimuli  en  de  eventuele  motieven  van  een  seriedoder  verder  meer  in  hoofdstuk  2.    

  18  

 Peter  Sutcliffe11  bijvoorbeeld,  begon  net  als  alle  seriemoordenaars  al  in  zijn  tienerjaren  met  het  experimenteren  en  onderzoeken.  Seriemoordenaars  experimenteren  al  vanaf  jonge  leeftijd  met  geweld.  Sutcliffe,  ontwikkelde,  net    als  alle  anderen,  rond  de  leeftijd  van  14  jaar  een  uniek  gedragspatroon.  Namelijk  het  leuk  vinden  om  iemand  pijn  te  doen.  Hij  genoot  er  van  om  iemand  te  slaan,  liefst  met  een  hamer.  In  zijn  tienerjaren  pleegde  hij  zo  ook  zijn  eerst  misdrijf.  De  meeste  seriemoordenaars  hebben  al  in  hun  tienerjaren  iets  op  hun  strafblad  staan.      Seriemoordenaars  experimenteren  als  tiener  ook  op  andere  vlakken.  Zo  was  het  bijvoorbeeld  de  hobby  van  Robert  Berdella12  om  kleine    chemische  onderzoekjes  en  experimenten  op  planten  uit  te  voeren.  Hij  had  ook  verschillende  chemie-­‐dozen  die  vol  zaten  met  stofjes  en  instructies  om  experimenten  uit  te  voeren.  Dit  bewijst  dat  hij  al  als  kind  een  grote  interesse  had  in  experimenteren  en  onderzoeken.  Hij  wou  altijd  al  weten  wat  er  zou  gebeuren  als...      Volgens  Dokter  Morrison  kan  dit  wel  in  verband  gebracht  worden  met  het  feit  dat  Berdella  later  seriemoordenaar  werd.  Hij  was  niet  zomaar  aan  seriemoordenaar,  hij  was  meteen  een  van  de  gruwelijkste  en  meest  meedogenloze.  Helen  Morison  noemde  hem  een  ‘erg  gedreven  seriemoordenaar’.    Berdella  schreef  ook  al  zijn  daden  en  folteringen  gedetailleerd  op  in  zijn  dagboek.  De  inhoud  van  dit  dagboek  was  werkelijk  het  toppunt  van  menselijke  onmenselijkheid.  Het  gruwelijkste  wat    Dokter  Morrison  ooit  had  gelezen  en  dit  voor  een  profiler  die  zo  veel  moordenaars  heeft  ontmoet  en  al  zo  vele  verhalen  heeft  doorstaan.  Berdella’s  interesse  voor  onderzoek  en  experiment  liepen  door  naar  zijn  volwassenheid  en  vooral  naar  het  seriemoordenaar-­‐zijn.    Hij  vertoonde  ook  geen  gevoelens.  Dr.  Morrison  beschreef  hem  als  “Een  lege  schaal,  ontdaan  van  alle  menselijke  emotie…”13.  Robert  Berdella    werd  ook  niet  voor  niets  de  slachter  van  Kansas  genoemd    De  bekende  Vlaamse  advocaat,  Jef  Vermassen14,  schrijft  in  zijn  boek15,  dat  vier  op  de  vijf  seriemoordenaars  mishandeld  of  misbruikt  werden  in  hun    jeugd.16                                                                                                                    11  Peter  Sutcliffe  is  beter  bekend  als  the  Yorkshire  Ripper.  Het  is  de  beruchtste  Britse  seriemoordenaar.  Tussen  1975  en  1981  vermoorde  hij  meer  dan  13  vrouwen.  Hij  verminkte  zijn  slachtoffers  op  de  gruwelijkste  manieren.  (www.wikipedia.org,  2011  H)  12  Robert  Berdella  (afbeelding  9)  verkrachtte,  martelde  en  vermoordde  minsten  zes  mannen  tussen  1984  en  1987.  (www.wikipedia.org,  2011  I)  13  Helen  Morrison  &  Harold  Goldberg.  (2010).  My  Life  Among  The  Serial  Killers,  Inside  the  Minds  of  the  World's  Most  Notorious  Murderers.  HarperCollins.  p.  221  14  Jef  Vermassen  (Aalst,  22  april  1947)  is  een  Belgisch  advocaat,  strafpleiter  en  auteur.  (www.wikipedia.org,  2011  J)  

  19  

Hij  zegt  dat  een  seriemoordenaar  al  van  in  zijn  jonge  kinderjaren  sociaal  gehandicapt  is.  Als  kind  is  hij  erg  in  zichzelf  gekeerd.  Hij  of  zij  zondert  zich  af  van  de  rest  van  zijn  leeftijdgenootjes.  Het  kind  kruipt  in  een  isolement  van  diepe  fantasieën.  Fantasieën  die  hij,  hoe  ouder  hij  wordt,  meer  en  meer  verlangt  om  te  zetten  in  realiteit.  Dit  heeft  tot  gevolg  dat  hij  na  vele  jaren  geleefd  te  hebben  in  zijn  eigen  fantasie,  het  onderscheid  niet  meer  kan  maken.  Hij  beseft  niet  meer  wat  fantasie  is  en  wat  werkelijkheid  is.      Het  kind  gaat  zich  dus  isoleren  in  zijn  fantasie.  Hij  wil  menselijk  contact  vermijden  omdat  het  toch  alleen  maar  gekwetst  is  geweest  door  mensen.  Het  waren  namelijk  dikwijls  de  personen  die  hem  normaal  gezien  het  nauwst  aan  het  hart  liggen  die  hij  niet  meer  kan  vertrouwen.  Het  kind  vertrouwt  buiten  zichzelf  dan  ook  niemand  meer.  Waardoor  het  gevangen  zit  in  zijn  moordlustige  fantasieën.  Als  puber  heeft  de  toekomstige  seriemoordenaar  dan  ook  geen  ambities  of  interesses.  Hij  is  helemaal  niet  levenslustig  of  gemotiveerd.  Vanaf  dan  is  het  al  merkbaar  dat  hij  gevoelloos  wordt.  Uit  hun  stem  klinkt  geen  emotie.        Dokter  Helen  Morison  vertelt    dat  het  typische  excuus  van  de  slechte  jeugd,  of  dat  wanneer  de  moordenaar  beweert  mishandeld  of  zelf  misbruikt  geweest  te  zijn,  dit  geen  rechtstreeks  verband  inhoudt  met  het  feit  dat  hij  seriemoordenaar  werd.  Er  zijn  inderdaad  voorbeelden  waarbij  de  seriemoordenaar  een  perfecte  jeugd  achter  de  rug  heeft  en  toch  de  gruwelijkste  moorden  pleegde.  Het  omgekeerde  kan  natuurlijk  ook.  Want  het  is  niet  omdat  je  een  slechte  jeugd  hebt  gehad,  of  omdat  je  mishandeld  of  verkracht  werd  dat  je  perse  een  moordenaar  wordt.    Mishandeling  bij  een  seriemoordenaar  als  kind  mag  dan  misschien  wel  waar  zijn,  er  is  geen  rechtstreeks  verband  met  zijn  latere  moorden.  Het  heeft  het  waarschijnlijk  wel  aangewakkerd,  maar  niet  veroorzaakt.    

      1.4  Gelijkenissen  in  hun  gedachtegang  en  innerlijke  kronkels    

Waar  we  verschillen  zien  in  jeugd  en  stimuli,  merken  we  gelijkenissen  in  gedachtegang.  Een  vreemd  fenomeen,  maar  dit  is  het  fenomeen  van  seriemoordenaars.  Hun  jeugd  mag  dan  nog  zo  verschillen,  hun  opvoeding,  hun  ouders,  hun  omgeving,…  al  werden  ze  geboren  in  de  20ste  eeuw  of  in  de  15de,  in  Afrika  of  Europa,  ze  blijven  hetzelfde  denken.  Ze  blijven  hetzelfde  doel  voor  ogen  hebben.      De  moordenaar  die  Helen  Morrison  het  meest  heeft  onderzocht,  diegene  waarmee  ze  de  diepste  gesprekken  voerde  en  die  voor  haar  onderzoek  het  meeste  heeft  betekend  was  ongetwijfeld  John  Wayne  Gacy.  Misschien  beter  bekend  als  Pogo  de  Clown.    

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             15  Jef  Vermassen.  (2010)  Moordenaars  En  Hun  Motieven.  Meulenhoff/Manteau.    16  Zie  Hoofdstuk  2.1  

  20  

De  meeste  mensen  plakten  hem  snel  het  etiket  psychopaat  op.  Maar  zijn  ziektebeeld  toont  iets  anders.  Hij  zat  veel  ingewikkelder  in  elkaar  dan  een  moordenaar  die  gewetenloos  ronddoolt.      Seriemoordenaars  zijn  geen  psychopaten.  De  reden  waarom  ze  moorden  is  veel  complexer.  Ze  zijn  niet  georganiseerd,  meervoudige  moordenaars  hebben  een  heel  diepe  wanorde  vanbinnen,  die  niet  zichtbaar  is,  tot  de  misdaad  begint.  Een  psychopaat  is  anders  dan  een  seriemoordenaar,  een  seriemoordenaar  is  nooit  zo  georganiseerd  in  zijn  methode  als  een  psychopaat.  Een  psychopaat  maakt  ingewikkelde  plannen  en  voert  deze  uit.  Hij  heeft  een  gestructureerde  persoonlijkheid.  Artsen  kunnen  deze  heel  nauwkeurig  aantonen.  Ze  hebben,  net  als  iedereen,  een  ego,  een  identiteit  en  een  superego17.  De  psychopaat  heeft  enkel  een  probleem  met  dat  laatste,  het  superego,  waar  schuld  en  geweten  zitten.  Voor  de  rest  heeft  hij  wel  nog  een  persoonlijkheid  en  emotionele  ontwikkeling.  De  persoonlijkheid  van  een  psychopaat  kan  gewijzigd  en  beheerst  worden  door  tussenkomst  van  een  psychiater.  De  persoonlijkheid  en  het  zelfbeeld  van  een  seriemoordenaar  zijn  verbrokkeld  en  de  dagelijkse  sociale  activiteiten  zijn  gebaseerd  op  de  manier  waarop  hij  mensen  heeft  zien  handelen.  Ze  zijn  er  erger  aan  toe  dan  een  psychopaat  want  ze  kunnen  niet  genezen  worden.      Sommige  psychiaters  zeggen  dat  seriemoordenaars  gewoon  mensen  zijn  die  op  het  slechte  pad  zijn  geraakt.  Bijvoorbeeld  door  een  of  ander  traumatische  gebeurtenis  uit  hun  jeugd.  Door  hun  theorie  lijkt  het  dat  hun  gedrag  te  verklaren  valt  aan  de  hand  van  een  theorie  of,  net  als  bij  psychopaten,  door  middel  van  bepaalde  psychologische  structuren  kan  worden  uitgelegd.  Maar,  als  dit  het  geval  zou  zijn,  dat  we  het  gedrag  van  seriemoordenaars  werkelijk  zouden  kunnen  bepalen  en  verklaren  door  theorieën  en  structuren  die  we  al  jaren  kennen,  hoe  komt  het  dan  dat  we  hen  niet  kunnen  genezen?  Hoe  komt  het  dat  we  seriemoordenaars  door  middel  van  medicijnen  of  therapie  niet  kunnen  behandelen  en  hen  niet  kunnen  doen  stoppen  met  moorden?  Als  deze  technieken  werken  bij  andere  mensen  waarop  we  onze  theorieën  en  structuren  toepassen,  waarom  dan  niet  bij  de  seriedoder?    De  reden  is  dat  het,  zoals  ik  al  zei,  gewoon  niet  kan.  Het  is  uitgesloten  om  een  seriemoordenaar  te  genezen  of  te  behandelen.    Therapie  heeft  geen  effect  op  seriemoordenaars.  Het  kan  je  manier  van  doen  veranderen  of  je  manier  van  denken,  maar  het  is  nog  nooit  in  staat  geweest  om  een  verandering  aan  te  brengen  in  de  hersens  of  in  de  genen.      Nog  iets  typisch  voor  seriemoordenaars  is  het  feit  dat  ze  telkens  hun  misdaden  ontkennen.  Dit  was  niet  alleen  het  geval  bij  Gacy,  maar  ook  bij  alle  anderen.  Ze  zijn  ervan  overtuigd  dat  ze  niets  hebben  misdaan.  Ze  beseffen  niet  dat  ze  iets  fouts  hebben  gedaan.  Seriemoordenaars  kunnen  geen  verband  leggen  tussen  hun  arrestatie,  de  straf  die  ze  zullen  krijgen  en  hun  daden.  Ze  kunnen  het  gewoonweg  

                                                                                                               17  Identiteit,  ego  en  superego  zijn  de  drie  delen  van  het  psychologische  structurele  model  van  Sigmund  Freud.  Met  onze  instinctieve  tendensen  als  identiteit,  de  gecoördineerde  en  realistische  delen  van  onze  psyche  maken  deel  uit  van  het  ego  en  de  kritieke  en  moraalzinnige  delen  van  het  superego.  (www.worldlingo.com,  2011  K)  

  21  

niet  geloven  dat  ze  een  misdrijf  gepleegd  zouden  hebben.  Of  beter  gezegd,  dat  wat  ze  gedaan  hebben,  als  misdaad  beschouwd  wordt.        Gacy  beschouwde  zichzelf  als  het  slachtoffer.  Hoe  vaak  hij  de  jongens  ook  van  de  straat  had  geplukt,  hoe  vreselijk  hij  hen  ook  verminkt  had  en  verkracht  had,  hoe  gruwelijk  hij  ze  ook  mocht  vermoord  hebben,  hij  was  de  sukkelaar  die  door  iedereen  vervolgd  werd  en  die  daarenboven  niet  eens  wist  wat  hij  fout  had  gedaan.    Seriemoordenaars  gaan  dan  op  zoek  naar  andere  dingen  om  hun  schuld  op  af  te  schuiven.  Zo  zeggen  ze  bijvoorbeeld  dat  ze  onder  invloed  waren  of  getraumatiseerd  waren.  Ze  zoeken  gewoon  naar  iets  waarop  de  normale  mens  zou  kunnen  zeggen  'Oh,  dus  daarom  heeft  hij  zo  iets  gruwelijks  kunnen  doen.'  Ze  hebben  geen  spijt,  ze  zoeken  gewoon  een  excuus  om  een  reden  te  kunnen  geven.  Een  reden  voor  iets  wat  ze  zelf  niet  kunnen  verklaren.  Ze  geven  ook  wel  eens  de  schuld  aan  een  tweede  persoonlijkheid,  een  soort  van  alter-­‐ego,  en  hoewel  Gacy  en  andere  seriemoordenaars  alles  behalve  schizofreen  zijn,  komt  dit  fenomeen  toch  nog  dikwijls  voor.      Een  gelijkaardig  feit  zien  we  bij  Marcelo  Costa  de  Andrade18,  of  beter  bekend  als  de  kindermoordenaar  van  Rio.  Hij  zei  dat  zijn  religie  hem  gebood  om  de  jongetjes  uit  de  sloppenwijken  te  vermoorden  om  ze  naar  een  betere  wereld  te  zenden.  Maar  we  weten  allemaal  dat  geen  enkele  religie  zou  verkondigen  dat  moord  op  kleine  jongetjes  goed  is.  Daarenboven  kon  de  kindermoordenaar  uit  Rio  een  abstract  gegeven  als    godsdienst  of  als  de  hemel,  een  betere  wereld  volgens  hem,  niet  eens  vatten.  Ook  hier  schuift  hij  zijn  schuld  af,  deze  keer,  naar  zijn  geloof.  Hij  wou  dus  eigenlijk  gewoon  een  reden  geven,  iets  waardoor  gewone  mensen,  die  rationeel  en  logisch  denken,  zouden  kunnen  zeggen  van  "Dat  is  dus  de  reden  waarom  hij  zo  een  gruwelijke  daden  verrichtte."  Hij  wou,  via  het  feit  dat  hij  ons    een  uitleg  gaf,  er  voor  zichzelf  ook  een  reden  aan  geven.    Dikwijls  maakt  men  bij  een  seriemoordenaar  de  vergelijking  met  een  kind  van  rond  de  drie  tot  zes  maanden.  Het  gedrag  van  een  kind  toont  wel  degelijk  gelijkenissen  met  het  gedrag  van  een  seriemoordenaars.  De  emotionele  ontwikkeling  van  een  seriemoordenaar  kan  vergeleken  worden  met  die  van  een  peuter.  Hij  is  met  zijn  slachtoffers  als  een  peuter  die  nieuwsgierig  met  speelgoed  speelt  of  met  zaken  die  binnen  zijn  handbereik  liggen.  Een  seriemoordenaar  is  emotioneel  werkelijk  niet  verder  ontwikkeld  dan  een  klein  kind.  Toch  blijven  de  daden  en  gedachten  van  een  seriemoordenaar  heel  wat  verderfelijker.  Als  een  kind  bijvoorbeeld  een  spinnetje  vangt  en  er  de  poten  van  uittrekt  is  dit  inderdaad  ook  om  te  zien  wat  er  gebeurt.  Het  kind  experimenteert.  Als  het  kind  het  spinnetje  echter  zou  horen  schreeuwen  van  de  pijn  of  heftig  zien  tegenstribbelen  zou  het  kind  stoppen  met  zijn  experimenteel  gedrag.  Een  seriemoordenaar  gaat  gewoon  verder.  Hij  stopt  niet  bij  geschreeuw  of  tegenwerking.  Integendeel,  in  sommige  gevallen  sterkt  het  alleen  nog  maar  hun    moordlustige  gedachten.  Het  verschil  tussen  een  kind  en  een  seriemoordenaar  is  dat  

                                                                                                               18  Marcelo  de  Andrade  bekende  14  moorden.  Hij  vermoorde  enkel  kleine  jongetjes.  Hij  vertelde  bij  zijn  arrestatie  letterlijk  dat  hij  beloond  zou  moeten  worden  omdat  de  jongens  dankzij  hem  niet  naar  de  hel  zouden  gaan.  Beter  bekend  als  de  Kindermoordenaar  van  Rio.  Hij  is  de  beruchtste  Braziliaanse  seriemoordenaar.  (www.francesfarmersrevenge.com,  2011  L)  

  22  

een  normaal  emotioneel  ontwikkeld  kind  wel  in  staat  is  om  gevoelens  van  spijt  te  ervaren.  Een  seriemoordenaar  kan  dit  niet.      Wanneer  een  seriemoordenaar  deze  gruwelijke  daden  pleegde  was  het  nooit  zijn  bedoeling  om  echt  zijn  slachtoffer  te  vermoorden.  Hij  wou  gewoon  experimenteren.  Een  seriemoordenaar  weet  niet  dat  zijn  slachtoffer  dood  is  of  levend,  hij  hecht  er  in  ieder  geval  geen  belang  aan.  Seriemoordenaars  kunnen  net  als  kinderen  niet  abstract  denken.  Alle  kleine  kinderen  denken  concreet  en  zo  denken  ook  seriemoordenaars.    Wiskunde  bijvoorbeeld  wordt  pas  aangeleerd  in  de  lagere  school  omdat  voor  wiskunde  abstract  denken  nodig  is.  Men  leert  wiskunde  door  middel  van  concrete  voorbeelden.  Men  gaat  aan  de  hand  van  concrete  voorbeelden  geleidelijk  overstappen  naar  het  abstracte  van  het  vak.  Eerst  moeten  jonge  kinderen  tellen  op  hun  vingers,  later  kunnen  ze  het  vanzelf  en  uit  het  hoofd.  Het  is  niet  zo  dat  seriemoordenaars  slecht  zijn  in  wiskunde,  neen,  het  is  wel  zo  dat  ze  grotere  abstracte  begrippen  niet  zullen  begrijpen.  Ze  zijn  net  zoals  kindjes  die  op  hun  vingers  tellen.    Ze  kunnen  dus  ook  geen  abstracte  begrippen  als  leven  en  dood  vatten.  Op  deze  manier  wordt  ook  fantasie  en  realiteit  niet  gescheiden.  Opnieuw  net  zoals  bij  een  kind.  Voor  een  kind  kan  bijvoorbeeld  een  bloem  praten  en  zal  een  schaduw  hem  of  haar  achtervolgen.  Concrete  voorwerpen  krijgen  abstracte  kenmerken  en  omgekeerd.  Een  kind  verpersoonlijkt  objecten.  Bij  seriemoordenaars  is  het  vergelijkbaar,  voor  hen  is  een  persoon  ‘iets’,  een  object  zonder  enige  emotionele  waarde.  Een  seriemoordenaar  ‘verobject’  personen…    Zo  zette  Robert  Berdella19  bijvoorbeeld  het    lichamelijke  overschot  van  zijn  slachtoffers  buiten  bij  het  afval,  nadat  hij  ze  in  stukken  had  gesneden.  Maar  waar  het  om  draait  is  het  feit  dat  het  voor  hem  gewoon  ging  om  afval.  Het  experiment  was  afgelopen  en  het  afval  diende  in  vuilniszakken  te  worden  gedeponeerd  en  afgevoerd  te  worden.  Opgeruimd  staat  netjes.        We  keren  even  terug  naar  John  Gacy;    De  diagnose  van  Dokter  Morrison  was  voor  John  Gacy:  gemengde  psychose.  Volgens  haar  vertoonde  Gacy  een  aantal  symptomen  van  verschillende  geestesziekten.  Het  was  volgens  haar  uitgesloten  om  hem  vast  te  pinnen  aan  slecht  één  enkele  ziekte.  Hij  had  volgens  haar  een  primitief  psychotisch  afweermechanisme:  dit  soort  afweermechanisme  heet  “Splitting”.    Concreet  bedoelde  ze  hiermee  dat  hij  langs  de  ene  kant  een  overdreven  grote  dunk  had  van  zichzelf,    maar  langs  de  andere  kant  een  minderwaardigheidscomplex.  Hij  voelde  zich  bijvoorbeeld  dom  en  stom,  zoals  zijn  vader  hem  steeds  noemde.  Hij  wou  dus  alle  macht,  maar  hij  voelde  zich  tegelijkertijd  een  zwakkeling.  Het  ene  moet  gezien  worden  als  een  gevolg  van  het  andere.  Hij  voelt  zich  ondergewaardeerd,  dus  vertoont  hij  hautain  gedrag  om  waardering,  macht  en  respect  af  te  dwingen.  Dit  is  echter  iets  wat  bij  meer  mensen  voorkomt  dan  enkel  bij  seriemoordenaars.    Daarenboven  had  John  Gacy  volgens  Morrison  ook  een  zwak  voor  het  afweermechanisme  dat  projectie  genoemd  wordt.  Hierbij  werden  alle  pijnlijke  of  

                                                                                                               19  cf.  P.17  

  23  

kwade  gedachten  die  in  hen  opborrelde  automatisch,  door  hem  op  andere  personen  geprojecteerd.  Dit  is  dan  bijna  altijd,  het  slachtoffer.  En  deze  persoon  werd  dan  uiteindelijk  door  hem  gezien  als  een  verschrikkelijke  vijand.  Dit  is  een  logisch  gevolg  aangezien  alle  negatieve  gedachten  van  Gacy  vastgepind  zaten  aan  die  ene  persoon.  Mogelijk  was  dit  iemand  die  hij  niet  eens  kende,  of  die  hij  nog  maar  enkele  minuten  ontmoet  had.      Bijkomend  trad  er  bij  John  Gacy  projectieve  identificatie  op.  Dit  begrip  wil  zeggen  dat  de  moordenaar  zichzelf  projecteert  op  een  andere  persoon.  Met  ander  woorden,  de  personen  met  wie  hij  sprak,  werden  een  onderdeel  van  hemzelf.  Personen  zijn  volgens  seriemoordenaars  toch  evenwaardig  aan  dingen,  dus  geeft  hij  zijn  eigen  persoonlijkheid  aan  iets  wat  volgens  hem  geen  persoonlijkheid  heeft.  Deze  projectiepersoon  krijgt  niet  alleen  al  zijn  innerlijke  maar  ook  de  uiterlijk  eigenschappen  mee.  Dit  is  een  manier  waarbij  Gacy,  en  vele  andere  seriemoordenaars,  de  schuld  van  zich  af  willen  schuiven.  Door  dit  laatste  afweersysteem  denken  ze  ook  werkelijk  dat  ze  er  niets  mee  te  maken  hebben  en  dat  het  allemaal  de  schuld  is  van  de  moordenaar  die  ze  vormden  in  hun  hoofd.  Dit  afweersysteem  werd  het  eerst  ontdekt  door  Sigmund  Freud20.  Het  kan  gevoelens  van  achtervolgingswaan,  vijandigheid  en  achterdocht  opwekken,  vaak  ook  hallucinaties.    Zo  een  patiënt  heeft  last  van  een  zeer  boosaardige  en  destructieve  agressie,  het  slaat  ook  zeer  snel  en  heel  dramatisch  toe.  Concreet  toegepast  op  Gacy:  Als  Pogo  de  Clown  was  hij  superlief  voor  kinderen,  hij  amuseerde  hen  en  zichzelf  met  spelletjes  en  door  gewoon  aardig  tegen  hen  te  doen…  maar  letterlijk  in  een  fractie  van  een  seconde  kon  hij  omslaan.  Dan  werd  hij  woest  en  verloor  hij  alle    controle  over  zichzelf.  Gacy  had  als  kind  nooit  geleerd  zijn  boosheid  in  bedwang  te  houden.  Voor  hem  was  agressie  en  woede  dus  een  enorme  uitbarsting  van  alle  opgekropte  negatieve  gevoelens.  Hij  voelt  dan  de  agressie  tot  in  elke  porie  en  elke  zenuw,  hij  kan  er  geen  weg  mee  en  het  vervult  zijn  hele  zijn,  dat  is  de  toestand  waarin  hij  verkeert  als  hij  aan  het  moorden  of  meedogenloos  aan  het  folteren  is.  En  dit  gebeuren,  deze  hele  uitbarsting,  is  allemaal  onbewust,  hij  had  er  geen  controle  over  en  hij  wist  niet  wat  er  gebeurde.  Zijn  minimale  zelfbeheersing  is  veel  te  zwak  voor  de  overheersende  agressieve  en  woeste  gevoelens.      Ook  op  gevaren  of  grote  problemen  reageren  seriemoordenaars  vaak  op  een  dergelijke  manier.  Het  is  dan  eerder  een  reactie  op  lichamelijk  vlak.  Dus  het  is  op  het  moment  dat  er  een  uitbarsting  van  chaos  en  woede  gebeurt,  niet  enkel  innerlijk  maar  ook  fysisch  merkbaar.  De  seriemoordenaar  kan  op  zo  een  moment  niet  enkel  zijn  geest  niet  meer  in  bedwang  houden,  ook  zijn  lichaam  is  niet  meer  tegen  te  stoppen.  Deze  reactie  op  ongemakkelijke  situaties  of  problemen  is,  net  als  wanneer  een  kind  een  probleem  ervaart,  een  lichamelijke  reactie  op  stimuli.    Tijdens  dergelijke  uitbarstingen,  zowel  op  emotioneel  of  op  fysisch  vlak,  heeft  de  seriemoordenaar  enkel  nog  zijn  doel  voor  ogen.  Het  gevoel  is  allesomvattend,  en  zo                                                                                                                  20  Sigmund  Freud  (1856-­‐1939),  Oostenrijkse  psychiater,  filosoof  en  neuroloog.  Hij  is  de  grondlegger  van  de  psychoanalyse.  Hij  is  een  van  de  meest  invloedrijkste  en  bekendste  psychologen  van  de  20ste  eeuw.  (www.wikipedia.org,  2011  M)  

  24  

ook  zijn  de  daden  die  hij  tijdens  dit  gevoel  pleegt.  Het  slachtoffer  dat  letterlijk  ontmenselijkt  is,  wordt  het  projectiel,  hun  doel  en  ze  doen  er  mee  wat  ze  willen.  Ze  experimenteren  om  te  zien  wat  er  zal  gebeuren,  het  maakt  niet  uit  of  het  slachtoffer  leeft  of  al  dood  is,  en  in  feite  merken  ze  dit  toch  niet.    Het  gedragspatroon  van  een  seriemoordenaar  is  als  het  ware  even  ongecontroleerd  als  blozen,  zweten,  of  je  hartslag  niet  kunnen  controleren.      Typisch  voor  seriemoordenaars  is  natuurlijk  het  feit  dat  ze  zich  achteraf  deze  momenten  niet  meer  herinneren  en  er  dus  echt  van  overtuigd  zijn  dat  ze  niets  verkeerds  hebben  gedaan.  Ze  beseffen  echt  niet  dat  ze  in  fout  waren.  Ze  denken  er  niet  aan  dat  moorden  fout  is  en  strafbaar.  Ze  snappen  niet  waarom  ze  de  doodstraf  zouden  krijgen.  Ze  kunnen  het  verband  niet  leggen  tussen  hun  straf  en  hun  daden,  want  het  merendeel  herinnert  zich  de  moorden  vaag  of  helemaal  niet.  Diegenen  die  het  zich  wel  herinneren,  begrijpen  het  al  even  min.  Het  lijkt  alsof  zo  een  uitbarsting  van  emoties  inwerkt  op  hun  geheugen.  Volgens  Morrison  ligt  het  aan  het  feit  dat  seriemoordenaars  het  onderscheid  niet  kennen  tussen  realiteit  en  fictie.  Volgens  haar  zweven  ze  er  ergens  tussenin.  Ze  kunnen  dus  op  deze  manier  zich  niets  meer  herinneren  van  de  gruweldaden  die  ze  pleegden.  We  herinneren  ons  toch  ook  dikwijls  niets  meer  van  een  droom?  Hoewel  we  elke  nacht  meerdere  dromen  hebben.  Dit  komt  omdat  het  zich  afspeelt  in  ons  onderbewustzijn.  Het  is  een  fantasiewereld.  Dit  is  ook  de  fantasiewereld  waarin  de  seriemoordenaars  realiteit  heeft  gezien.  Bij  een  seriemoordenaar  is  de  grens  tussen  het  bewuste  en  het  onbewuste  gewoon  zo  dun  dat  ze  zelf  niet  kunnen  uitmaken  wat  het  hier  en  nu  is.  Zo  praten  ze  slechts  over  hun  herinneringen  na  uren  onderzoek.  Het  lijkt  alsof  ze  zelf  niet  door  hebben  wat  hun  herinneringen  zijn.        Ook  had  Gacy  problemen  met  inter-­‐coherentie,  of  toch  het  behouden  daarvan.  Inter-­‐coherentie  betekent  het  her-­‐  en  erkennen  van  afzonderlijke  personen.  Zoals  je  vader,  je  zus,  je  grootmoeder,  je  beste  vriend,  je  vrouw,…    De  zaken  die  zij  (voor  jou)  doen.  Als  je  voldoende  zelfbewustzijn  hebt  dan  zie  je  deze  personen  als  afzonderlijk  personen,  je  weet  dat  ze  van  je  houden,  dat  ze  je  oppeppen  als  je  triestig  bent,  dat  ze  kerstcadeautjes  voor  je  kopen,  dat  ze  je  helpen  bij  problemen,  dat  ze  graag  een  praatje  met  je  maken,  …    Een  seriemoordenaar  zoals  Gacy,  zonder  die  vereiste  hoeveelheid  zelfbewustzijn,  ziet  dit  niet.  Hij  ziet  hen  niet  als  afzonderlijke  personen  en  hij  gaat  bijgevolg  zichzelf  identificeren  met  delen  van  een  ander,  met  delen  van  hen.  Zo  is  hij  bijvoorbeeld  vanbuiten  wel  een  man,  maar  vanbinnen  een  vrouw.  Dus  zijn  verwarde  seksuele  identiteit  is  een  gevolg  van  zijn  problemen  met  inter-­‐coherentie,  wat  op  zijn  beurt  een  gevolg  is  van  zijn  gebrek  aan  zelfbewustzijn.    Zo  heeft  hij  niet  enkel  een  verwarde  seksualiteit,  hij  heeft  gewoonweg  totaal  geen  geëvolueerde  emotionele  ontwikkeling.      Elke  seriemoordenaar  heeft  de  emotionele  ontwikkeling  van  een  kind  meegenomen  naar  de  volwassenheid,  het  is  niet  meer  ontwikkeld  sinds  ze  peuter  waren.      Bijgevolg  kende  Gacy  dus  een  wereld  zoals  die  van  een  kind,  vol  twijfel  en  constant  gevaar.  Hij  leed  dan  ook  aan  buitensporig  voelbare  angsten.  Hij  had  angsten  die  niemand  anders  kende,  een  perfecte  bron  voor  allerlei  paranoia.  Hij  leefde  in  een  

  25  

wereld  met  continu  schrik  en  een  gevoel  dat  hij  dan  ook  continu  bescherming  nodig  had,  net  als  een  klein  kind.  Hiervoor  was  zijn  eigen  gevormde  alter-­‐ego  perfect.  Het  diende  niet  enkel  om  de  schuld  op  af  te  schuiven  en  de  slechte  dingen  aan  toe  te  schrijven,  neen,  het  was  ook  nog  zijn  eigen  persoonlijke  held.  Jack  Hanley,  zo  had  hij  zijn  alter-­‐ego  genoemd,  beschermde  John  tegen  zijn  eigen  innerlijk  chaos,  onrust  en  wanorde.    Maar,  zoals  ik  net  zei,  was  er  ook  een  Bad  Jack,  zoals  hij  die  zelf  noemde.  En  dat  was  dan  de  schuilplaats  voor  Gacy’s  verschrikkelijke  agressieve  uitbarstingen…  en  zijn  moorden.    Jack  Hanley  bestond  inderdaad,  maar  het  was  gewoon  iemand  die  Gacy  een  aantal  keren  had  ontmoed.  Hanley  was  een  politie  agent,  die  weliswaar  wat  op  Gacy  leek,  maar  voor  de  rest  was  het  gewoon  een  toevallige  kennis.  Zelf  minder  dan  een  kennis.  Volgens  Gacy  was  het  zijn  beste  vriend,  maar  dit  was  helemaal  niet  het  geval,  toch  niet  in  de  betekenis  dat  wij  aan  een  beste  vriend  zouden  geven.    Denk  nu  aan  de  problemen  met  inter-­‐coherentie  dat  ik  hierboven  uitlegde  en  je  begrijpt  dat  Gacy  hier  ook  gebruik  heeft  gemaakt  om  zichzelf  voor  een  deeltje  te  identificeren  met  Hanley.  En  dit  personage  vond  hij  dan  waarschijnlijk  zo  leuk  dat  het  de  eer  kreeg  zijn  alter-­‐ego  te  blijven,  dit  alles  onbewust  weliswaar.  Zo  ziet  u  maar  dat  de  innerlijke  chaos  van  een  seriemoordenaar  nogal  ingewikkeld  in  elkaar  zit,  ik  hoop  dat  u  bereid  bent  om  de  definitie;  “iemand  die  een  serie  moorden  pleegde…”  zonder  meer,  te  laten  vallen…    Dat  hij  zo  complex  in  elkaar  zit,  daar  had  hij  zelf  natuurlijk  geen  benul  van.  Noch  minder  van  het  feit  dat  andere  mensen  ook  complexe  wezens  zijn.    Seriemoordenaars  kunnen  in  feit  geen  echte  relatie  aangaan  met  mensen,  geen  relatie  in  geen  enkele  vorm.  De  reden  hiervoor  is  dat  ze  de  banden  niet  zien  als  individueel  complex  geheel.  Mensen  zijn  als  dingen  voor  hen.  Mensen  hebben  bijvoorbeeld  geen  eigen  karakter,  talenten,  eigenschappen,  tekortkomingen  of  kwaliteiten.  Alle  mensen  voor  Gacy  waren  bijvoorbeeld  dom  en  stom.    Seriemoordenaars  kennen  gewoon  geen  verschillen,  ze  erkennen  de  zaken  niet  die  mensen  zo  verschillend  maken,  geen  karakters  of  typische  kenmerken.  Mensen  zijn  mensen,  net  zoals  een  blad  papier  een  blad  papier  is,  en  niets  meer.      Seriemoordenaars  kunnen  dus  geen  onderscheid  maken  tussen  mensen.  Maar  het  gaat  nog  verder  dan  dat.  Gacy  zei  vaak  dat  hij  niet  wilde  sterven  omdat  hij  bang  was  om  naar  de  hel  te  gaan.  Maar  Gacy  kon  helemaal  geen  beeld  hebben  van  de  hel,  en  al  zeker  niet  als  het  tegengestelde  van  de  hemel.  Hij,  en  andere  seriemoordenaars,  kunnen  geen  onderscheid  maken  tussen  mensen,  tussen  dood  en  leven  en  dus  zeker  ook  niet  tussen  bijvoorbeeld  Jezus  en  Satan.  Ze  kunnen  al  geen  concrete  personen  van  elkaar  onderscheiden,  laat  staan  dat  ze  zo  een  abstracte,  ingewikkelde  en  filosofische  concepten  echt  zouden  kunnen  vatten.    Dit  uit  zich  in  het  feit  dat  seriemoordenaars  zo  een  warrige  taal  gebruiken.  De  zinnen  van  zowel  Richard  Macek,  als  Gacy  en  al  de  anderen  schieten  eruit  zoals  ze  in  hen  opkomen.  Ze  kunnen  niet  ‘gewoon  gaan  zitten,  nadenken  en  tot  een  logisch  besluit  komen’  zei  Morrison.  Dit  was  een  bewijs  dat  ze  de  complexiteit  van  de  dingen  niet  kunnen  snappen,  zoals  het  abstracte  idee  van  Jezus  en  Satan.  Wanneer  iemand  

  26  

anders  dan  niet  handelde  zoals  de  seriemoordenaar    verwachtte  van  die  persoon,  met  andere  woorden  als  deze  persoon  te  complex  werd  om  te  kunnen  vatten,  zou  deze  persoon  wel  eens  het  volgende  slachtoffer  kunnen  worden.      Een  ander  voorbeeld  van  dit  fenomeen  is  Bobby  Joe  Long21.  Morrison  heeft  Boby  Joe  Long  op  een  lichtjes  afwijkende  manier  onderzocht  dan  de  andere  moordenaars.  Bij  hem  richtte  ze  zich  zeer  specifiek  op  zijn  gedachten  en  dromen  die  hij  neerschreef  in  zijn  brieven.  Zo  ontdekte  ze  bijvoorbeeld  dat  hij  regelmatig  zei  dat  hij  de  meeste  mensen  haatte  en  dat  hij  perfect  gelukkig  zou  zijn  indien  hij  ergens  helemaal  alleen  mocht  leven.  Hij  vond  zichzelf  een  incarnatie  van  het  kwade,  hij  noemde  zichzelf  de  verdorvenheid  zelf.  Bobby  Joe  long  was  een  overdreven  dramatische  persoonlijkheid.  Hij  was  ook  altijd  zeer  angstig  en  hij  was  licht  paranoïde.  Hij  dacht  namelijk  dat  hij  altijd  achtervolgd  werd  door  ogen.  Door  de  ogen  van  mensen  die  hem  constant  aanstaarden.    Zoals  ik  al  zei  onderzocht  Hellen  Morison  de  dromen  van  Bobby  Joe  Long.  Voor  seriemoordenaars  zijn  dromen  echter  betekenisloos  en  onverschillig.  Er  zit  geen  symboliek  achter,  noch  een  emotionele  betekenis.  Want  zoals  ik  al  zei,  ziet  een  seriemoordenaar  bijvoorbeeld  zijn  buurvrouw  niet  als  een  persoon  met  enige  emotionele  of  karakteristieke  waarde.  Dus  als  hij  dan  een  nachtmerrie  heeft  over  deze  buurvrouw,  heeft  dit  ook  geen  betekenis,  omdat  in  het  echte  leven  de  buurvrouw  ook  maar  gelijkgesteld  wordt  als  een  levenloos  object.  Een  droom  betekent  immers  niets,  tenzij  de  dromer  zelf  in  staat  is  aan  de  zaken  die  hij  droomde  een  betekenis  te  geven.  Iets  waartoe  een  seriemoordenaar  dus  niet  in  staat  is.  Een  vrouw  was  voor  Bobby  Joe  Long  dus  niet  iets  wat  echt  leeft,  niet  iets  met  een  persoonlijkheid.  Niet  iets  wat  denkt  of  voelt.  Het  was  voor  hem  gewoon  een  object  om  te  gebruiken,  om  mee  te  kunnen  experimenteren  en  om  nadien  voor  dood  achter  te  laten…    Ook  Bobby  Joe  Long,  en  andere  seriemoordenaars  kunnen  een  ingewikkeld  begrip  als  projecte  ook  niet  begrijpen.  Hij  had  altijd  al  een  afkeer  van  zijn  moeder,  een  afkeer  die  uiteindelijk  resulteerde  in  diepe  haatgevoelens.  Maar  Bobby  Joe  Long  vermoordde  zijn  moeder  niet,  hij  vermoordde  andere  vrouwen.  Maar  het  is  niet  zo  dat  hij  zich  inbeeldde  zijn  moeder  telkens  te  vermoorden,  want  met  het  emotionele  niveau  van  een  baby  kon  Long  het  begrip  projectie  niet  vatten  en  dus  ook  niet  toepassen  bij  de  haat  ten  opzichte  van  zijn  moeder  in  combinatie  met  zijn  moorden.      Het  is  vaak  zo  dat  seriemoordenaars  een  soort  afkeer  of  haat  ontwikkelen  ten  opzichte  van  de  personen  van  wie  ze  normaal  gezien  het  meeste  zouden  moeten  houden.  Dit  komt  omdat  zij  alles  willen  controleren,  hun  nood  aan  structuur  blijft  altijd  primeren  op  elk  ander  gevoel.  Hun  naasten,  zoals  bij  Long  zijn  eigen  moeder,  kunnen  ze  niet  controleren.  Een  seriemoordenaar  is  op  dat  vlak  net  zoals  een  baby.  Een  baby  is  in  de  eerste  maanden  van  zijn  leven  ook  uiterst  paranoïde  en  waakzaam.                                                                                                                  21  Bobby  Joe  Long  (afbeelding  10)  werd  ter  dood  veroordeeld  voor  het  vermoorden  en  verkrachten  van  meer  dan  10  slachtoffers.  Hij  was  actief  van  februari  tot  maart  1984.(www.wikipedia.org,  2011  N)  

  27  

Ze  willen  alles  controleren,  maar  merken  dat  ze  hiertoe  niet  in  staat  zijn.  ze  liggen  maar  op  hun  rug  en  kunnen  niets  beginnen.  Een  seriemoordenaars  staat  emotioneel  even  ver,  vandaar  de  afkeer  van  het  oncontroleerbare.      Een  ander  kenmerk  dat  vaak  terugkeert,  ook  bij  Long,  is  de  grootheidswaanzin.  Het  primitieve  psychotische  afweermechanisme,  Splitting,  dat  we  al  eerder  zagen  bij  John  Gacy22  keert  hier  opnieuw  terug.  En  in    feite  was  het  ook  al  zichtbaar  bij  Richard  Macek.  Maar  het  is  merkbaar  bij  een  heel  pak  seriemoordenaars.  Het  uit  zich  onder  andere  in  de  vorm  van  de  spraakwaterval.  Het  was  alsof  hij  alleen  maar  over  zichzelf  wou  praten.  Hij  sprak  op  een  minderwaardige  toon  over  alle  andere  personen  en  zaken.  Dat  komt  dikwijls  voor  bij  seriemoordenaars  en  het  blijkt  uit  hun  manier  van  spreken  dat  ze  zichzelf  belangrijker  achten  dan  de  mensen  uit  hun  omgeving.  En  bij  velen  onder  hen  gaat  het  zelf  nog  verder,  zoals  onder  andere  bij  Long.  Hij  had  een  afkeer  van  mensen  die  probeerden  de  baas  te  spelen  over  hem.  Hij  kon  het  simpelweg  niet  verdragen  en  kreeg  spontaan  haatgevoelens  ten  opzichte  van  de  persoon  die  dat  toch  probeerde.    Seriemoordenaars  lijden  dus  aan  grootheidswaanzin,  zou  je  kunnen  denken.  Maar  eigenlijk  is  dit  een  foute  gedachte.  Ze  laten  alleen  maar  schijnen  dat  ze  zich  goed  in  hun  vel  voelen,  ze  bouwen  een  façade  op.  Want  in  principe  zijn  ze  erg  angstig  en  paranoïde.  Dit  is  al  eerder  aangetoond  met  John  Gacy.  Hij  had  het  gevoel  dat  hij  continu  bescherming  nodig  had  en  vormde  zo  een  alter-­‐ego.  Maar  deze  typische  angst  voor  de  wereld  uit  zich  ook  op  andere  vlakken.      Seriemoordenaars  klagen  ook  dikwijls  van  erge  symptomen  en  ze  denken  dan  vaak  onmiddellijk  dat  ze  lijden  aan  een  of  andere  ongeneselijke  aandoening.  Ook  Bobby  Joe  Long  dacht  bijvoorbeeld  dat  hij  een  vreselijke  hersenaandoening  had.  John  Wayne  Gacy  klaagde  over  hoofdpijn  en  duizeligheid  en  dacht  dat  hij  een  hersentumor  had.  Michael  Lee  Lockhaert  had  volgens  hem  aids  en  zo  hebben  ze  allemaal  wel  een  klacht  over  bepaalde  symptomen  van  een  of  andere  erge  ziekte.    Volgens  Morrison  is  dit  een  van  de  symptomen  van  seriemoordenaars.  En  wat  zeer  vreemd  is,  is  het  feit  dat  na  deze  klacht  over  deze  welbepaalde  symptomen  geen  gejammer  komt  dat  ze  bang  zijn  om  te  sterven.  Neen,  hun  brein  werkt  niet  zo.  Seriemoordenaars  gaan  net  als  een  kind  enkel  denken  aan  de  hinder  die  ze  vandaag  en  op  dit  moment  ervaren  van  de  symptomen.  Ze  zullen,  zowel  het  kind  als  de  seriemoordenaar,  nog  niet  denken  om  eventueel  te  sterven  aan  deze  symptomen.  Ze  vinden  het  gewoon  ongemakkelijk  op  het  moment  zelf  en  willen  medelijden  opwekken  bij  hun  omgeving.      Dit  uit  zich  ook  in  het  feit  dat  een  seriemoordenaar  zichzelf  altijd  meer  slachtoffer  vindt  dat  het  eigenlijke  slachtoffer.  Hoeveel  Gacy  de  jongens  ook  maar  van  de  straat  plukte,  hoe  vaak  hij  hen  ook  verminkte  en  verkrachtte,  hoe  gruwelijk  hij  hen  ook  mocht  vermoorden,  hij  was  in  zijn  eigen  ogen  de  sukkelaar  die  door  iedereen  vervolgd  werd  en  die  tenslotte  niet  eens  wist  wat  hij  fout  had  gedaan.    Dus  zowel  hun  hoogmoedigheid  en  grootheidswaan  als  hun  angsten  zijn  oppervlakkig  en  gericht  naar  de  buitenwereld  toe.  Ze  ervaren  deze  niet  echt,  want  

                                                                                                               22  cf.  p.21  

  28  

hun  emoties  zijn  niet  zo  ver  ontwikkeld  dat  ze  dit  kunnen.  Ze  nemen  het  enkel  als  excuus.  Als  reden  voor  hun  daden.  Ze  zijn  immers  niet  dom,  die  seriemoordenaars.  Ze  handelen  hoe  de  mensen  verwachten  dat  ze  zich  gedragen.      Een  seriemoordenaar  heeft  vaak  gemoedswisselingen.  De  momenten  dat  hij  dacht  dat  hij  de  werld  kon  overheersen  werden  afgewisseld  door  depressieve  momenten.  Maar  dit  is,  volgens  Morrison  opnieuw  iets  wat  een  seriemoordenaar  wilt  laten  zien  aan  zijn  omgeving  omdat  hij  denkt  dat  dit  de  juiste  manier  is  om  te  handelen.  Zo  kan  een  seriemoordenaar  zich  plotseling  knettergek  gaan  gedragen  omdat  hij  denkt  dat  hij  zo  misschien  strafvermindering  scoort.        

1.5 De  moord    1.5.1 Dood  op  het  eerste  gezicht..  

 Hoe  kiest  de  seriemoordenaar  zijn  slachtoffer?  Waarom  doodde  John  Wayne  Gacy  enkel  jongens  en  Richard  Macek  enkel  volwassen  vrouwen?  Waarom  hadden  Gilles  de  Rais  en  Marcelo  Costa  de  Andrade  het  voor  kleine  kinderen  en  Michael  Lockhaert  voor  tienermeisjes?  Wat  leidt  hen  in  deze  keuze?      Eigenlijk  hangt  de  keuze  van  het  slachtoffer  af  van  wat  de  moordenaars  precies  in  zijn  slachtoffer  zoekt.  Er  is  geen  universele  regel  over  hoe  het  slachtoffer  van  een  seriemoordenaar  er  moet  uitzien.  Er  is  geen  typerend  slachtoffer.  Hierover  zijn  wetenschappers  het  echter  nog  niet  eens.  Met  andere  woorden,  het  kiezen  van  de  slachtoffers  over  de  verschillende  moordenaars  kan  zodanig  verschillen  dat  we  daar  geen  etiket  op  zouden  kunnen  plakken.  Hoewel  sommige  onderzoekers  er  wel  vanuit  gaan  dat  het  iets  te  maken  zou  hebben  met  feromonen23.  Het  zou  hetzelfde  effect  geven  als  liefde  op  het  eerste  gezicht,  hetzelfde  gevoel  als  wanneer  je  jezelf  aangetrokken  voelt  tot  iemand.  Feromonen  zijn  de  chemische  stoffen  die  dat  gevoel  veroorzaken.  Zo  zouden  we  kunnen  stellen  dat  seriemoordenaars  hun  slachtoffers  kiezen  aan  de  hand  van  “dood  op  het  eerst  gezicht”.    Wat  wel  zeker  is,  is  het  feit  dat  een  seriemoordenaar  zelf  wel  een  bepaald  type  mensen  kiest,  net  zoals  je  op  een  bepaald  type  mensen  verliefd  wordt.  Dus  de  ene  neemt  bijvoorbeeld  alleen  maar  vrouwen  of  prostituees.  De  andere  doodt  telkens  jongemannen  en  kleine  jongetjes,  nog  een  ander  dan  weer  meisjes.  Wat  we  vaak  terug  zien  keren,  is  dat  de  slachtoffers  meestal  bestaan  uit  de  zwakste  onder  ons.  Zij  die  zich  moeilijk  kunnen  verweren.  Zij  die  niet  echt  opvallen  in  de  maatschappij  of  zij  die  we  zogezegd  niet  zouden  missen.    Wat  een  seriemoordenaar  dus  niet  doet,  en  hier  mag  geen  verwarring  rond  bestaan,  is  zijn  moorden  uitstippelen  en  concreet  plannen.  Hij  zal  geen  ingewikkeld  ontvoeringplan  hebben  bedacht  of  een  of  andere  overtuigingstechniek  hebben                                                                                                                  23  feromonen  zijn  de  chemische  stoffen  die  een  boodschap  overbrengen  tussen  wezens  van  eenzelfde  soort.  (www.wikepedia.org,  2011  O).    

 

  29  

aangeleerd  om  zijn  slachtoffer  mee  te  krijgen.  Hij  zal  ook    niet  van  vooraf  aan  weten  wat  hij  precies  wil  doen  met  het  slachtoffer.  Bij  seriemoordenaars  steunt  het  eerder  op  toeval.  Hij  kickt  op  het  ‘toevallig  zien  wat  er  zal  gebeuren’.  Hij  kan  wel  eenvoudige  en  concrete  zaken  regelen,  zoals  bijvoorbeeld  het  maken  van  een  schuilplaats.  Maar  ze  zijn  echt  niet  zo  listig  als  men  wel  vaker  van  ze  denkt.      Sommigen  denken  dat  de  manier  waarop  het  slachtoffer  zelf  reageert  in  bijzijn  van  de  seriemoordenaar  invloed  heeft  op  zijn  verwondingen  of  invloed  heeft  op  het  feit  of  hij  uiteindelijk  vermoord  zal  worden  of  niet.  Ze  denken  dan  bijvoorbeeld  dat  je  als  je  ontvoerd  wordt,  je  het  best  zeer  rustig  en  meelevend  gedraagt.  Anderen  denken  dat  je  jezelf  brutaal  moet  verweren.    Er  is  echter,  en  helaas,  geen  theorie  die  zegt  hoe  het  slachtoffer  zich  het  beste  zou  gedragen,  want  dit  hangt  af  van  seriedoder  tot  seriedoder.  De  ene  wordt  aangewakkerd  door  hysterie,  wanhoop  en  geschreeuw.  De  andere  wordt  er  door  afgeschrikt.  De  ene  vindt  het  ideaal  als  het  slachtoffer  gewillig  meewerkt  en  voor  de  ander  is  het  een  afknapper.Maar  meestal  wordt  de  seriemoordenaar  niet  beïnvloed  door  het  gedrag  van  het  slachtoffer,  hij  sluit  zich  er  voor  af  en  gaat  gewoon  door.    De  keuze  van  het  slachtoffer  kan  natuurlijk  ook  liggen  aan  een  bepaalde  haat  die  de  seriemoordenaar  voor  een  bepaal  type  mens  heeft  ontwikkeld.  Of  wanneer  iemand  niet  handelt  zoals  de  seriemoordenaar  had  verwacht.  Als  die  dan  te  complex  wordt  voor  hem  is  het  mogelijk  dat  deze  persoon  het  volgende  slachtoffer  wordt.24    Zoals  we  al  zagen  kroppen  seriemoordenaars  alles  op,  zodat  de  buitenwereld  niets  van  agressie  en  innerlijk  woede  kan  merken.  Maar  dit  is  enkel  tot  op  het  moment  dat  hij  plots  ontploft.  Hetzelfde  zagen  we  opduiken  bij  het  voorbeeld  van  John  Wayne  Gacy.  Op  een  bepaald  moment  kunnen  ze  zichzelf  niet  meer  beheersen.  Op  dat  moment  explodeert  hun  innerlijke  chaos,  onrust  en  wanorde,  en  het  komt  naar  buiten  in  een  afgrijselijke  woede  en  een  verschrikkelijke  ongecontroleerde  agressie.  Als  jij  nu  net  op  dat  moment  hun  weg  kruist,  zou  je  wel  eens  het  volgende  slachtoffer  kunnen  worden.                                  

                                                                                                               24  cf  p.  24  

  30  

 1.5.2 Het  motief  

 Waarom  doden  ze?  De  ultieme  vraag  waarop  iedereen  het  juiste  antwoord  wilt  weten.  Wat  leidt  de  seriemoordenaar  tot  zulke  daden?  Het  antwoord  is  een  samenloop  van  feiten.  Ook  wel  een  waaier  van  mogelijkheden.  Een  waaier  die  tot  op  de  dag  van  vandaag  nog  niet  compleet  vervolledigd  is.  Wetenschappers  blijven  zoeken  en  blijven  zich  vragen  stellen.      Peter  Sutcliffe25  vertelde  dat  hij  een  echo  hoorde,  een  stem  die  hem  opdroeg  wat  hij  moest  doen.  Het  kwam  vanuit  zijn  binnenste  en  het  was  onmogelijk  te  negeren.  Hij  dacht  zelf  dat  het  de  stem  van  God  was  die  hem  dingen  opdroeg.  Peter  Sutcliffe  was  zeker  en  vast  niet  de  enige  die  stemmen  hoorde  die  hem  bevalen  te  doden.    Wat  hij  in  feite  echt  hoorde,  is  natuurlijk  zijn  eigen  innerlijk  stem.  Het  is  mogelijk  dat  het  voor  hem  helemaal  niet  klonk  als  zijn  eigen  stem.  Toch  was  het  dat  wat  hij  zelf  dacht.  Seriemoordenaars  gebruiken  die  stem  echter  om  iemand,  of  iets,  te  hebben  waar  ze  hun  schuld  op  kunnen  afschuiven.  Dit  kunnen  we  dus  niet  meerekenen  als  een  motief.  Peter  Sutcliffe  gebruikte  ongetwijfeld  de  stem  van  God  als  excuus.  Seriemoordenaars  willen  een  verklaring  kunnen  geven  voor  hun  vreselijke  daden.  Aangezien  er  geen  verklaring  is,  steken  ze  het  op  de  stem  in  hun  hoofd.  Niet  beseffend  dat  die  stem  wel  degelijk  hun  eigen  gedachten  zijn.      Maar  wat  leidt  hun  dan  wel  tot  het  gruwelijke  moorden?  De  moorden  waarvan  ze  tenslotte  geen  sikkepit  spijt  hebben.  De  moorden  die  ze  als  gewoon  beschouwen.  De  moorden  die  hen  beschrijven  en  maken  tot  wat  ze  zijn…    Michael  Lee  Lokchaert26  had  de  gewoonte  om  zich  telkens  naar  een  andere  staat  te  begeven  na  de  moord.  Het  rijden,  en  het  onderweg  zijn  kalmeerde  hem.  Het  is  zo  vreemd  dat  een  seriemoordenaar  na  het  plegen  van  een  moord  zo  kalm  kan  blijven.  Zelfs  als  hij  weet  dat  de  politie  hem  al  op  het  spoor  is.  Hij  zou  zelf  kunnen  slapen.  (dit  was  ook  de  toestand  waarin  Lockhart  verkeerde  toen  de  politie  hem  vond  en  arresteerde).  Voor  hen  is  moorden  zo  gemakkelijk.  Voor  hen  is  het  ontspanning.  Het  is  hun  hobby,  ze  zijn  er  verslaafd  aan.  Het  is  een  gewoonte  voor  hen  en  in  feite  niets  speciaals  meer.  Maar  ze  blijven  er    werkelijk  nood  aan  hebben.  Ze  blijven  verslaafd  aan  moord.  En  de  meningen  waarom  ze  verslaafd  blijven  aan  moord  verschillen  sterk,  maar  zijn  niet  altijd  even  correct.      Sommigen  zijn  bijvoorbeeld  van  mening  dat  seriemoord  meer  voorkomt  in  landen  waarvan  de  politiek  wat  losser  is  geworden  tijdens  de  laatste  decennia.  Denk  maar  aan  Rusland  of  China.  Landen  die  een  soort  van  revolutie  ondergingen  en  waarvan  de  regimes  vandaag  de  dag  democratischer  en  verdraagzamer  zijn.  Dit  is  echter  niet  het  geval.  Het  zou  wel  kunnen  lijken,  omdat  de  cijfers  van  jaarlijks  gepleegde  seriemoorden  wel  degelijk  gestegen  zijn  in  zulke  landen.  Dit  ligt  dan  echter  aan  het  feit  dat  de  landen  opener  zijn  geworden  en  dat  er  gewoon  meer  communicatie  is.  De  

                                                                                                               25  cf.  p.  17  26  cf.  p.  15  

  31  

mensen  worden  meer  op  de  hoogte  gehouden  van  zulke  problematiek.  Voordien  was  er  gewoon  minder  persvrijheid.  In  ieder  geval  is  seriemoord  een  internationaal  fenomeen.  Het  ligt  niet  aan  het    politieke  regime  in  een  land.  De  maatschappij  treft  op  het  vlak  van  seriemoordenaars  geen  schuld.      Volgens  Jef  Vermassen  is  het  grootste  doel  van  een  seriemoordenaar  om  macht  uit  te  oefenen.  Voor  hem  is  de  belangrijkste  oorzaak  van  seriemoord  ook  een  mislukte  jeugd.  Hij  vertelt  zijn  lezers  dat  omwille  van  het  feit  dat  de  seriemoordenaar  als  kind  werd  misbruikt,  hij  nu  zelf  de  touwtjes  in  handen  wilt  nemen.  Het  misbruikte  kind  heeft  zich  vroeger  altijd  zo  onderdanig  moeten  gedragen  dat  hij  zich  nu  zelf  alle  macht  toe-­‐eigent.    Vermassen  zegt  dat  een  seriemoordenaar  het  een  ultieme  kick  vindt  om  iemand  te  mishandelen  en  te  vermoorden.  Een  seriemoordenaar  is  volgens  hem  niet  enkel  verslaafd  aan  moord,  maar  is  ook  verslaafd  aan  macht.    Sommige  seriemoordenaars  bewaren  lichaamsdelen  of  voorwerpen  van  de  slachtoffers,  zoals  bijvoorbeeld  een  paar  schoenen  of  afgesneden  hand.  Dit  verklaart  Jef  Vermassen  ook  door  te  verwijzen  naar  die  blijvende  macht  die  ze  willen  uitoefenen.  Een  vorm  van  machtswellust  die  zo  ver  gaat  dat  de  seriemoordenaar  het  slachtoffer  werkelijk  in  zijn  bezit  wil  hebben.    Hij  beschrijft  het  als  “Een  grenzeloos  verlangen  om  grenzeloos  te  zijn.”  de  seriemoordenaar  wil  eindelijk  eens  doen  wat  hij  nooit  heeft  mogen  doen.    Dit  principe  kunnen  we  natuurlijk  enkel  toepassen  bij  diegenen  met  een  slechte  jeugd.      De  absoluut  primerende  reden  waarom  een  seriemoordenaar  doodt,  blijft  wel  het  experiment.    En  seriemoordenaar  wil  experimenteren  om  te  experimenteren.  Het  is  in  feite  niet  de  bedoeling  om  het  slachtoffer  te  vermoorden,  er  zit  ook  geen  wetenschappelijke  bedoeling  achter,  het  zijn  gewoon  toevallige  dissecties.    Gewoon  om  te  zien  wat  er  zou  gebeuren  als  ze  die  gruwelijke  daden  doen  met  hun  slachtoffer.  Ed  Gein  maakte  bijvoorbeeld  een  pak  van  mensenhuid  als  experiment,  John  Wayne  Gacy  duwde  zijn  slachtoffer  onder  water  om  te  zien  of  ze  het  zouden  overleven,  Berdella  voerde  dissecties  uit  op  zijn  slachtoffers  en  onderzocht  hen  van  kop  tot  teen,  Michael  Lee  Lockhaert  sneed  zijn  slachtoffer  helemaal  open,  en  ga  zo  maar  door…  Ook  als  een  seriemoordenaar  zijn  slachtoffer  verkracht,  haalt  hij  daar  geen  seksuele  opwinding  uit.  Voor  hem  hoort  het  allemaal  bij  het  experimentele.  Ze  halen  helemaal  niet  dezelfde  gevoelens  uit  een  verkrachting  of  uit  hun  sadistische  praktijken  als,  normale  mensen  halen  uit  seksuele  betrekking  met  hun  geliefde.    Seriemoordenaars  willen  de  warmte  voelen  die  uit  een  lichaam  ontsnapt  wanneer  het  opengereten  wordt.  Net  als  een  klein  kindje  wil  voelen,  zien  en  ruiken.  Ze  willen  niet  enkel  de  warmte  maar  ook  zien  wat  er  in  het  lichaam  zit,  hoe  het  aanvoelt  en  hoe  het  ruikt.  Maar  geen  enkele  seriemoordenaar  kan  zelf  uitleggen  waarom  hij  deze  experimenten  uitvoert.  Dit  bewijst  nogmaals  dat  ze  emotioneel  niet  verder  ontwikkeld  zijn  dan  een  kind.  Een  jong  kind  van  rond  de  drie  tot  zes  maanden.    Hierin  verschilt  een  seriemoordenaar  van  een  ander  soort  moordenaar.  Bij  een  seriemoordenaar  is  er  geen  diepe  emotie  die  hem  aanzet  om  steeds  opnieuw  te  

  32  

vermoorden.  Hij  doet  het  voor  het  experiment.  Enkel  het  tijdstip  wordt  bepaald  door  zijn  emotionele  toestand.  Je  kunt  zeggen  dat  wanneer  zijn  innerlijke  chaos  te  erg  wordt,  hij  zin  heeft  in  een  experimentje.        

1.6 Conclusie:  Wat  is  een  seriemoordenaar    

Uit  voorgaande  bladzijden  is  af  te  leiden  wat  een  seriemoordenaar  nu  eigenlijk  precies  is.  Welke  kenmerken  hij  heeft  en  wat  hij  doet.  We  weten  eerst  en  vooral  dat  hij  verslaafd  is  aan  moord.  Hij  kan  niet  meer  zonder.  Hij  kent  een  niet  te  negeren  drang  naar  de  kick  van  het  moorden.  Daaruit  volgt  dat  seriemoordenaars  in  feite  niet  echt  een  motief  hebben  voor  hun  moorden.  Ze  moorden  zeker  niet  op  basis  van  een  of  ander  gevoel,  aangezien  ze  gevoelloze  onmensen  zijn.  Ze  bevinden  zich  in  het  emotionele  stadium  van  een  klein  kind.  Seriemoordenaars  hebben  geen  persoonlijkheidstructuur,  hun  innerlijk  is  chaos.  Het  zijn  geen  psychopaten  want  psychopaten  zijn  wel  in  staat  te  controleren  wat  ze  doen  en  bovendien  hebben  psychopaten  wel  gevoelens.      De  meeste  seriemoordenaars  hebben  een  bovengemiddelde  intelligentie.  Ze  zijn  dus  zeker  niet  dom.  Ze  kunnen  ook  perfect  een  rol  spelen.  Niemand  zal  hen  eruit  kunnen  pikken,  omdat  ze  zo  op  kunnen  gaan  in  het  ‘normale’  dagelijkse  leven.      In  tegenstelling  tot  wat  de  meeste  mensen  denken  werden  ze  niet  allemaal  mishandeld,  verwaarloosd  of  misbruikt  in  hun  jeugdaren.  (Hoewel  dit  wel  het  geval  is  bij  het  merendeel).  De  feiten  zijn  vaak  wel  aanwezig  maar  een  verband  met  hun  moorden  is  nooit  bewezen.    

 Seriemoordenaars  willen  enkel  maar  experimenteren.  Ze  weten  het  verschil  niet  tussen  leven  en  dood  en  ze  kennen  geen  scheidingslijn  tussen  hun  fantasie  en  realiteit.  Ze  hunkeren  er  dan  ook  naar  om  hun  perverse  fantasieën  in  werkelijkheid  in  vervulling  te  laten  gaan.    

 Tenslotte  weten  we  dat  seriemoord  geen  tijdsgebonden  fenomeen  is.  Het  komt  ook  voor  in  elk  milieu  en  bij  elke  soort  mens.  Het  is  een  fenomeen  van  altijd  en  overal.                          

  33  

 

2.  Geboren  of  Getogen  als  seriemoordenaar?    

  2.1  Over  stimuli    Jef  Vermassen,  schrijft  in  zijn  boek  dat  ongeveer  tachtig  procent  van  alle  ondervraagde  seriemoordenaars  als  kind  mishandeld  werden.  Een  traumavol  verleden  is  immers  de  achtergrond  van  zo  vele  criminelen.  Volgens  hem  is  het  percentage  van  verwaarloosde,  mishandelde  of  misbruikte  seriemoordenaars  te  groot  om  geen  rekening  mee  te  houden.  Het  verband  tussen  deze  stimuli  en  het  uiteindelijk  ontstaan  van  een  seriemoordenaar  is  echter  nooit  bewezen.    Door  het  feit  dat  seriemoordenaars  leven  in  hun  eigen  fantasiewereld,  gaan  ze  hun  perverse  fantasieën  aan  de  werkelijkheid  willen  toetsen.  Vermassen  zegt  ook  dat  het  ligt  aan  het  feit  dat  ze  misbruikt  werden  als  kind  dat  ze  zich  op  jongere  leeftijd    moesten  terug  trekken  in  hun  cocon  van  fantasie.  Waardoor  ze  op  latere  leeftijd  geen  verschil  meer  konden  maken  tussen  fantasie  en  realiteit.  Ze  moesten  zich  als  kind  steeds  afsluiten  van  de  wereld  om  te  kunnen  ontsnappen  aan  de  realiteit  van  de  mishandelingen.  Wanneer  fysische  pijn  ons  te  veel  wordt,  verliest  een  mens  het  bewustzijn.  Wanneer  emotionele  pijn  ons  te  veel  wordt,  kruipt  een  mens  weg  in  zijn  fantasie  en  sluit  zich  af  van  al  de  rest  om  de  ondraaglijke  gevoelens  niet  meer  te  moeten  ondergaan.  En  hierdoor  zal  de  seriemoordenaar  dan  nooit  meer  een  onderscheid  kunnen  maken  tussen  wat  echt  en  niet  echt  is.    Het  probleem  is  dan  ook  niet  enkel  de  hoeveelheid  aan  fantasie  maar  ook  de  inhoud.  Volgens  Jef  Vermassen  zijn  seriemoordenaars  in  wording  op  een  overdreven  manier  gepassioneerd  door  porno.  Hij  legt  dan  de  link  met  hun  verkrachtingen  en  sadistische  daden  op  later  leeftijd.  Volgens  hem  wordt  hun  fantasie  volledig  beheerst  door  macht  en  seksualiteit.    Dit  is  ook  de  reden  dat  een  seriemoordenaar  op  jonge  leeftijd  een  sociaal  gehandicapt  kind  is.      Anderen  beweren  dat  het  onstaan  van  een  seriemoordenaar  te  wijten  is  aan  een  bepaald  dieet.  Onder  wie  de  psycholoog  Joel  Norris  in  zijn  boek  Serial  Killers27.  Een  dieet  waarbij  bijvoorbeeld  een  lood-­‐,  of  kobaltvergiftiging  of  simpelweg  een  teveel  aan  suiker,  kan  leiden  tot  moord.  Diegenen  die  geloven  in  zijn  theorie  zeggen  ook  dat  trauma,  misbruik  in  de  jeugdjaren  en  een  slechte  behandeling  kan  leiden  tot  seriemoord.  Met  slechte  behandeling  bedoelt  men  plagerijen  en  pestgedrag,  een  irritante  leraar  of  zelf  ontslag.  Dokter  Dorothy  Lewis28  beweert  daarentegen  dat  een  letstel  aan  de  hersenen  de  oorzaak  is  van  seriemoord.  Maar  niemand  heeft  ooit  de  harde  bewijzen  getoond  dat  deze  feiten  in  verband  mogen  gebracht  worden  met  moord.  We  kennen  allemaal  wel  voorbeelden,  maar  er  zijn  ook  voorbeelden  die  dit  allemaal  tegenspreken.  Het  is  misschien  wel  allemaal  waar,  maar  er  is  geen  verband.  Deze  sociale  of    medische  kwetsuren  kunnen,  maar  hoeven  niet  te  leiden  tot  het  ontstaan  van  een  seriemoordenaar.  Ze  wakkeren  aan,  ze  stimuleren  enkel  wat  er  al  

                                                                                                               27  Joel  Norris.  (1989)  Serial  Killers.  Pinnacle  Books.  (www.randomhous.com,  2011  P).  28    Dr.  Dorothy  Lewis  is  gespecialiseerd  in  seriemoordenaars.  Ze  is  professor  Psychologie  in  Yale  en  New  York  University.  (www.wikipedia.org,  2011  Q).    

  34  

was.  Ergens  in  het  lichaam  van  een  seriemoordenaar  is  het  moorden  al  aanwezig  vanaf  zijn  eerste  adem.       2.2  Over  genen    Dokter  Helen  Morrison  zegt  dat  zaken  als  de  maatschappij,  de  jeugd  en  opvoeding,  trauma's,  eventueel  misbruik  of  ongevallen  met  beschadigingen  in  de  hersenen  tot  gevolg,  weinig  of  geen  invloed  hebben  op  het  ontstaan  van  een  seriemoordenaar.  Ze  zoekt  dieper  naar  de  oorsprong  van  het  probleem.  Volgens  haar  is  het  te  wijten  aan  een  fout  in  het  DNA,  en  is  het  dus  al  van  bij  de  geboorte  bepaald.  Stimuli  kunnen  het  niet  veroorzaken,  ze  kunnen  het  enkel  aanwakkeren  en  erger  maken.    John  Wayne  Gacy  had  een  vader  die  hem  onderschatte  en  hem  voortdurend  'dom  en  stom'  noemde,  Ed  Gein  haatte  zijn  moeder,  Bobby  Joe  Long  was  geobsedeerd  door  zijn  moeder,  de  ene  groeide  op  in  een  milieu  met  armoede  en  prostitutie,  de  ander  in  een  welgesteld  gezin  …  De  uitwendige  factoren  zijn  te  verschillend.    Het  zijn  omgevingsfactoren,  het  zijn  stimuli,  dit  wil  zeggen  dat  ze  stimuleren  wat  er  al  was.    Het  verschil  tussen  ons  en  een  seriemoordenaars  is  dat  wij  ons  kunnen  aanpassen.  Wij  zijn  flexibeler.  Wij  zijn  sterker.  De  normaal  emotioneel  ontwikkelde  mens  stort  niet  in  zoals  een  seriemoordenaar  dat  wel  doet.  Mensen  kunnen  inderdaad  gekwetst  of  getraumatiseerd  worden  door  hun  ouders,  of  door  een  gebeurtenis  uit  hun  jeugd,  maar  ze  gaan  door.  De  meeste  mensen  zijn  geneesbaar.  Het  moet  dan  niet  perse  slagen,  maar  ze  zijn  in  principe  geneesbaar,  het  hangt  gewoon  af  van  hun  eigen  doorzettingsvermogen.  Seriemoordenaars  daarentegen  zijn  en  blijven  ongeneesbaar.      Volgens  Morrison  is  iemand  al  voorbestemd  om  seriemoordenaar  te  worden,  nog  voor  hij  of  zij  geboren  is.  De  genen  zorgen  ervoor  dat  het  brein  gestoord  en  ziek  is  en  voorbestemd  is  om  emotioneel  niets  voor  te  stellen.    Hiervoor  dienen  we  te  gaan  kijken  in  het  lichaam,  in  de  hersens  en  in  de  genen  van  de  seriemoordenaar.  Verder  onderzoek  is  noodzakelijk  om  nog  meer  te  weten  te  komen.  Want  wat  we  nu  over  het  denken  en  doen  van  seriemoordenaars  weten,  is  volgens  haar  nog  maar  het  begin.  Het  is  nog  maar  het  topje  van  de  ijsberg.  We  kunnen  ook  niets  met  zekerheid  zeggen  als  we  ons  begeven  op  onzeker  terrein.  Daarom  is  voortdurend  wetenschappelijk  onderzoek  de  sleutel  naar  oplossingen,  de  sleutel  naar  een  duidelijke  weg  in  het  brein  van  een  seriemoordenaar,  de  oplossing  van  al  hun  verhalen.                      

  35  

In  de  Hypotalamus29  en  het  limbische  systeem30  worden  onze  emoties  en  gemoedstoestanden  geregeld.  En  daar  ligt  de  kern  voor  het  begrijpen  van  een  seriemoordenaar.  Er  zijn  verschillende  chemicaliën  in  het  lichaam  die  bepaalde  emoties  

opwekken.  Deze  bepaalde  emoties  leiden  dan  tot  bepaalde  handelingen.  De  meeste  seriemoordenaars  hebben  de  emotionele  ontwikkeling  van  een  kind,  hieraan  worden  twee  stoffen  verbonden,  namelijk  oxytocine  en  vasopressine31.  Het  is  één  van  de  taken  van  het  limbische  systeem  om  receptoren  te  bepalen.  Het  zou,  volgens  Dokter  Morison  zo  zijn  dat  er  bij  seriemoordenaars  een  onevenwicht  bestaat  tussen  deze  beide  stoffen.  Zodat  het  limbische  systeem  haar  taak  niet  correct  vervult.  Dit  zijn  dan  nog  maar  twee  van  de  zo  vele  stoffen  die  een  mens  aanzetten  tot  handelen.  In  de  toekomst  hoopt  men  een  stof  te  vinden  die  het  moorden  van  de  seriemoordenaar  heeft  uitgelokt,  of  een  afwijking  die  er  voor  zorgt  dat  de  seriemoordenaar  die  klik  maakt  in  zijn  hoofd  om  plots  niet  meer  zo  aardig  te  zijn  zoals  hij  anders  altijd  laat  blijken.      In  1937  ontdekte  men  het  circuit  van  Papez32.  Hiermee  kon  met  aantonen  dat  een  emotie  leidt  tot  een  lichamelijk  respons  en  dat  de  twee  met  elkaar  in  verband  liggen.  Het  circuit  van  Papez  is  in  feite  de  weg  die  een  zintuigelijke  prikkel  aflegt  in  de  hersenen,  met  als  resultaat  een  bepaald  gevoel.  Het  circuit  van  Papez  heeft  invloed  op  de  hypothalamus.  De  hypothalamus  zorgt  ervoor  dat  bepaalde  stoffen,  chemicaliën  en  hormonen  worden  afgegeven  aan  de  hypofyse.    De  hypofyse  zorgt  er  dan  weer  voor  dat  deze  stoffen  worden  afgegeven  in  het  bloed  en  zo  hun  effect  uitoefenen  op  het  lichaam.        

                                                                                                               29  De  hypothalamus  (afbeelding  11)  is  het  onderdeel  van  de  hersenen  dat  het  autonome  zenuwstelsel  en  de  endocriene  klieren  controleert.  Het  is  dus  verantwoordelijk  voor  emotie  en  hormoonuitwisseling.  Het  speelt  een  cruciale  rol  bij  het  bepalen  van  gedragingen  van  het  individu.    (www.wikipedia.org,  2011  R).  30  Het  limbische  systeem  (afbeelding  12)  is  een  verzameling  structuren  in  de  hersenen  die  verantwoordelijk  zijn  voor  emoties  en  het  emotioneel  geheugen,  motivatie  en  genot.  Het  bestaat  uit  de  volgende  structuren:  de  hippocampus:  betrokken  bij  de  vorming  van  het  langetermijngeheugen,  de  gyrus  cinguli:  bij  evaluatie  van  beloning  en  straf,  de  hypothalamus,  de  amygdala:  betrokken  bij  agressie  en  angst.  En  de  orbitofrontale  cortex:  betrokken  bij  het  nemen  van  beslissingen  en  affectieve  leerprocessen.  (www.wikipedia.org,  2011  S).  31  Deze  hormonen  worden  ook  wel  eens  knuffelhormonen  genoemd.  Oxytocine  bij  vrouwen  en  vassopresine  bij  mannen.  Deze  stoffen  worden  aangemaakt  bij  positief  onderling  contact.  (www.wikipedia.org,  2011  T).  32  Het  circuit  van  Papez  werd  ontdekt  door  James  Papez  in  1937.  Het  is  een  van  de  belangrijkste  banen  in  het  limbische  systeem.  (www.wikipedia.org,  2011  U).    

  36  

Ergens  in  dit  proces,  ligt  volgens  Dokter  Morison  het  probleem.  Ergens  in  dit  proces  loopt  het  mis.  Maar  ook  hier  is  onderzoek  in  de  toekomst  noodzakelijk  om  de  bewijzen  aan  te  tonen.    Een  persoon  waarvan  de  emotionele  ontwikkeling  normaal  op  punt  staat,  is  in  staat  beslissingen  te  nemen  op  verschillende  plaatsten  in  het  centrale  zenuwstelsel33.  Onbewust  worden  beslissingen  genomen.  Op  het  hoogste  niveau  gebruikt  men  de  vooruitzichten  in  de  toekomst  en  ervaringen  uit  het  verleden  om  een  bepaalde  handeling  te  kiezen.  Maar  op  het  allerlaagste  niveau  handelt  men  eerst.  Het  bewustzijn  komt  pas  nadat  de  actie  al  ondernomen  is.  Dit  is  het  niveau  waarop  de  seriemoordenaar  zich  bevindt,  hij  is  zich  niet  bewust  van  wat  hem  ertoe  heeft  geleid  te  moorden.    Er  zijn  echter  nog  vele  andere  factoren,  niet  enkel  het  circuit  van  Papez.  Factoren  die  er  ook  voor  zorgen  dat  een  seriemoordenaar  zich  niet  meer  kan  beheersen.  En  normaal  gezien  is  het  de  samenloop  van  al  deze  factoren  die  ervoor  zorgen  dat  de  chemicaliën  in  de  hersenen  normaal  kunnen  functioneren.  De  seriemoordenaar  beschikt  echter  niet  over  de  vereiste  balans  die  nodig  is  om  een  deftig  evenwicht  tussen  deze  factoren  de  bewaren.  Dat  is  waar  het  misloopt.  Helen  Morrison  is  er  van  overtuigd  dat  de  oorzaak  van  dit  onevenwicht  ontstaat  in  de  genen.  Het  ligt  aan  de  genen  dat  het  limbische  systeem,  wat  het  centrum  is  van  affectie,  handelen  en  gevoel,  helemaal  tilt  slaat  en  niet  meer  normaal  functioneert.      De  Nederlandse  geneticus  Hans  Brunner  heeft  op  dit  vlak  een  fascinerende  ontdekking  gedaan.  Zijn  ontdekking  was  een  stukje  van  de  puzzel,  het  was  weer  een  stapje  dichter  bij  de  oplossing.  Hij  ontdekte  namelijk  dat  een  onevenwicht  van  een  bepaald  enzym  kon  leiden  tot  destructief  en  agressief  gedrag.  Het  was  een  vrouw  die  naar  hem  toe  kwam  omdat  ze  zich  zorgen  maakte  over  de  toekomst  van  haar  kinderen.  Ze  bekende  dat  haar  familie  enkele  gewelddadige  personen  telde,  waaronder  enkele  met  poging  tot  moord  op  hun  strafblad.    Hij  onderzocht  haar  en  ontdekte  in  haar  familie  een  buitengewone  genmutatie.  Een  genmutatie  die  voor  een  afwijking  zorgde  aan  de  stof  monoamine-­‐oxidase  A34.  Het  is  belangrijk  te  weten  dat  deze  stof  hoofdzakelijk  dient  om  kalm  en  tevreden  te  blijven.  Dit  enzym  kan  zorgen  voor  een  teveel  aan  serotonine,  wat  op  zijn  beurt  zorgt  voor  destructief  gedrag.  Dit  verhaal  sluit  natuurlijk  perfect  aan  bij  de  theorie  van  Morrison.  Zo  hoopt  ze  ook  verder  onderzoek  te  mogen  plegen  om  de  volledige  puzzel  op  te  lossen.  Ook  al  is  dit  niet  vaak  gemakkelijk,  aangezien  ze  toestemming  nodig  heeft  van  de  staat,  de  gevangenis,  de  advocaten,  de  familie  en  de  seriemoordenaar  zelf.  Ze  hoopt  echter  dat  de  toekomst  haar,  en  haar  collega's,  het  nodige  onderzoek  zal  kunnen  verschaffen.    Ooit  zal  de  dag  aanbreken  waarop  dokters  een  DNA-­‐analyse  uitvoeren  en  zo  zullen  vaststellen  of  een  seriemoordenaar  geboren  zal  worden  of  niet.  Maar  dit  zal  ook  nieuwe  vragen  voor  onze  neus  schuiven.  Want  wat  doen  we  op  moreel  en  ethisch  vlak  met  een  foetus  die  potentieëe  seriemoordenaar  is?  Of  zelf  met  een  potentiële  misdadiger,  van  elk  kaliber…                                                                                                                  33  dit  zijn  de  hersenen  en  het  ruggenmerg,  vanwaar  als  van  het  centrum  uit  de  zenuwen  uitgaan.  34  MOA:  verzamelnaam  voor  enzymen  aanwezig  in  de  zenuwcellen.  (www.wikipedia.org,  2011  V).    

  37  

 Het  is  enkel  nog  een  kwestie  van  tijd.  En  het  zal  niet  meer  lang  duren  voor  men  is  staat  zal  zijn  om  de  genen  te  kunnen  isoleren  die  leiden  tot  erge  gedragsproblematiek.  Op  dit  moment  is  men  er  al  van  overtuigt  dat  genen  een  rol  spelen  het  denken  en  doen  van  elke  mens.  Genen  spelen  een  rol  in  het  ontstaan  van  denkprocessen  in  het  menselijke  brein.  Het  is  nu  nog  aan  de  onderzoekers  om  de  afwijkende  genen  te  bepalen  die  zorgen  voor  dergelijk  afwijkend  gedrag  als  dat  van  seriemoordenaars.    Neuroloog  Kent  Kiehl35  kwam  in  2005  tot  een  revolutioneire  ontdekking  in  het  onderzoek  van  seriemoordenaars.  Hij  ontdekte  met  een  MRIscan36  dat  het  limbische  been  in  de  hersenen  van  de  onderzochte  gevangen  sterk  gereduceerd  was.  Hij  confronteerde  de  seriemoordenaars  ook  met  verschillende  beelden.  Sommige  van  deze  beelden  waren,  voor  normale  mensen  erg  schokkend.  Bij  normale  mensen  zouden  schokkende  beelden  in  een  aantal  zonens  in  de  hersens  een  sterke  doorbloeding  vertonen,  bij  seriemoordenaars  gebeurt  dit  zeer  weinig  of  niet.  Kiehl  vergelijkt  seriemoordenaars  ook  met  kinderen,  en  zelf  met  gehandicapten.  Hij  vindt  dan  ook  dat  een  straf  als  de  doodstraf  (in  de  Verenigde  Staten)  niet  kan,  wanneer  we  weten  dat  een  seriemoordenaar  de  emotionele  achtergrond  heeft  van  een  autistisch  kind.  Maar  in  de  Vernigde  Staten  kunnen  de  afwijkende  hersenen  van  een  seriemoordenaar  niet  baten  tegen  de  ter  dood  veroordeling.    Kiehl  ontdekte  dat  al  bij  vier-­‐  à  vijfjarigen  afwijkingen  waren  in  de  hersenen  die  zouden  lijden  tot  het  ontstaan  van  een  seriemoordenaar.  Hij  beschouwt  zijn  tests  op  jonge  leeftijd  dan  ook  als  essentieel.  Hij  vindt  verplichte  psychopathietests  even  belangrijk  als  een  inenting  tegen  de  mazelen.37      MRI  worden  steeds  gesofisticeerder.  Wanneer  men  uiteindelijk  iets  belangrijks  ontdekt  zal  hebben  in  de  hersenfuncties  van  een  seriemoordenaar,  zou  men  een  ingreep  kunnen  uitvoeren.  En  het  vernietigen  van  het  deel  van  de  hersenen  waar  een  afwijking  werd  ontdekt  door  middel  van  een  protonstraal,  zou  misschien  kunnen  leiden  tot  een  oplossing.  Als  artsen  deze  behandeling  gebruiken  voor  het  behandelen  van  ziekten,  zou  men  dan,  als  men  aanneemt  dat  seriemoord  een  ziekte  is,  een  seriemoordenaar  zo  ook  niet  kunnen  genezen?  Onderzoek  zal  het  uitwijzen.                    

                                                                                                               35  Kent  Kiehl,  Amerikaanse  neuroloog  en  psycholoog.  Hij  richt  zijn  neurologisch  onderzoek  vooral  op  criminelen  en  psychopaten.  Zijn  doel  is  om  zijn  patiënten  te  begrijpen,  diagnosticeren  en  uiteindelijk  ooit  te  genezen.  (www.themindindustrie.org,  2011  W).  36  Magnetic  Resonance  Imaging-­‐scan:  Voor  de  beeldvorming  van  het  inwendige  van  een  menselijk  lichaam.    (www.wikipedia.org,  2011  X).    37  Jan  Braet  (2010).  Psychopaten  onder  de  scanner.  Knack.  (30,06,2010#),  p.  62#-­‐67#    

  38  

3.  Forensische  psychologie    

3.1  Ontoerekeningsvatbaarheid    In  het  Belgisch  strafwetboek  wordt  iemand  die  ontoerekeningsvatbaar  is  beschreven  door  volgende  definitie;    “Er  is  geen  misdrijf,  wanneer  de  beschuldigde  of  de  beklaagde  op  het  ogenblik  van  het  feit  in  staat  van  krankzinnigheid  was  of  wanneer  hij  gedwongen  werd  door  een  macht  die  hij  niet  heeft  kunnen  weerstaan.  (Art.71-­‐Strafwetboek).38”    Vermassen  verwoordt  het  als  volgt:        “Een  persoon  is  niet  strafrechtelijk  verantwoordelijk  voor  zijn  gedrag  als  hij  ten  tijde  van  dergelijk  gedrag,  als  gevolg  van  een  mentale  ziekte  of  aandoening,  de  substantiële  kwaliteit  ontbeert  om  het  misdadige  karakter  van  zijn  gedrag  in  te  schatten  of  om  zich  te  houden  aan  de  vereisten  van  de  wet.”    Met  andere  woorden,  een  persoon  is  ontoerekeningsvatbaar  als  hij  of  zij  tijdens  de  misdaad  niet  bij  zijn  gezond  verstand  was.  Deze  persoon  is  niet  in  staat  om  “het  misdadige  karakter  van  zijn  gedrag  in  te  schatten”.  Wanneer  een  beklaagde  niet  over  de  capaciteiten  beschikt  om  voor  zichzelf  uit  te  maken  wat  goed  of  wat  slecht  is  op  het  moment  dat  hij  de  misdaad  pleegde,  of  wanneer  hij  de  beschuldiging  die  dan  tegen  hem  gemaakt  wordt  niet  kan  vatten,  of  wanneer  hij  zichzelf  niet  kan  verdedigen,  wordt  hij  ontoerekeningsvatbaar  verklaard.      Wanneer  advocaten  pleiten  voor  ontoerekeningsvatbaarheid,  moeten  ze  dus  bewijzen  dat  hun  cliënt  zo  overweldigd  werd  door  zijn  mentale  geestestoestand  dat  hij  niet  wist  wat  hij  deed.  Op  die  manier  kan  de  advocaat  strafvermindering  trachten  te  bereiken  voor  de  misdadiger.  Zo  belanden  seriemoordenaars  wel  eens  in  een  instelling  in  plaats  van  in  de  gevangenis.  Hij  wordt  wel  sowieso  opgesloten.  Want  het  is  niet  mogelijk    dat  een  seriemoordenaar  weer  zoals  het  hoort  zou  functioneren  in  de  samenleving.      Dokter  Helen  Morrison  moest  in  de  rechtszaak  van  John  Wayne  Gacy  verslag  uitbrengen  van  het  onderzoek.  In  haar  boek  geeft  ze  ook  de  ontdekkingen  van  andere  psychiaters  die  hem  ook  onderzochten  voor  het  proces.  Maar  de  meningen  waren  verdeeld…                

                                                                                                               38  Art  71,  Strafwetboek.  (www.ejustice.just.fgov.be,  2011  A).    

  39  

3.2  verschillende  meningen  tijdens  de  zaak  John  Wayne  Gacy    Thomas  Eliseo  een  klinisch  psycholoog,  zei  dat  hij  bijzonder  intelligent  was.  Dit  choqueerde  de  juryleden.  Dr.  Eliseo  zei  ook  dat  hij  schizofreen  en  paranoïde  was,  hij  was  volgens  hem  een  borderline-­‐persoon.  Dit  is  iemand  die  er  aan  de  oppervlakte  normaal  uitziet  maar  die  eigenlijk  allerlei  neurotische,  psychotische  en  antisociale  ziekten  heeft.  Volgens  hem  was  Gacy  ontoerekeningsvatbaar.      Dokter  Lawrence  Z.  Freedman39  zei  dat  Gacy  psychotisch  was  en  neurotisch.  Waarmee  hij  bedoelde  dat  Gacy  een  soort  dwangimpuls  kreeg  die  hem  somber  en  moordlustig  maakte.  Hij  zei  ook  dat  Gacy  schizorfreen  en  paranoïde  was,  maar  zei  niet  dat  hij  ontoerekeningsvatbaar  kon  worden  verklaard.      Richard  Rappaport40  bestudeerde  Gacy  gedurende  56  uur.  Hij  zei  dat  hij  bij  Gacy  niet  bepaald  een  psychologisch  probleem  was  tegengekomen  dat  kon  leiden  tot  een  geestesziekte.  Hij  verklaarde  wel  dat  Gacy  het  syndroom  van  Klinefelter41  had.  Dit  is  een  genetische  aandoening  die  begin  jaren  70  ontdekt  werd.  Volgens  de  theorie  van  Rappaport,  besluiten  we  dus  dat  Gacy  het  al  vanaf  zijn  geboorte  in  hem  had  om  seriemoordenaar  te  worden.  Het  is  een  aandoening  die  bij  één  op  vijfhonderd  à  één  op  duizend  borelingen  voorkomt,  en  vandaag  de  dag  zijn  er  veel  mensen  met  kritiek  op  de  aandoening.  Dr  Rappaport  vindt  Gacy  dus  ook  een  borderline-­‐patiënt,  en  sloot  nauw  aan  bij  de  diagnose  van  dr.  Freedman.  Hij  vond  dus  ook  niet  dat  hij  ontoerekeningsvatbaar  was  ten  tijde  van  zijn  misdaad.      Dr.  James  Cavanaugh,  vertelde  de  jury  tijdens  het  proces  dat  Gacy  waarschijnlijk  wel  genezen  kon  worden.  En  dat  hij,  na  therapie,  opnieuw  in  de  maatschappij  opgenomen  kon  worden.  Volgens  Morrison  is  dit  helemaal  niet  het  geval.  Zij  tracht  te  bewijzen  dat  seriemoordenaars  met  dit  soort  gen  geboren  zijn,  dus  er  is  geen  genezen  mogelijk.  Toch  zeker  niet  door  middel  van  therapie.      Morrison  was  van  mening  dat  Gacy  ontoerekeningsvatbaar  was  ten  tijde  van  zijn  moorden,  aangezien  hij    leed  aan  gemengde  psychose.42  Zich  ergens  bewust  van  zijn,  betekent  volgens  haar,  niet  alleen  dat  de  hersenen  in  staat  zijn  om  van  een  bepaald  gebeuren  bewust  te  zijn,  het  betekent  ook  dat  men  in  staat  is  dat  gebeuren  te  verwerken.  Een  seriemoordenaar  is  daartoe  niet  in  staat,  aangezien,  zijn  emotionele  toestand,  namelijk  de  emotionele  toestand  van  een  baby,  dat  niet  aan  kan.      Hierop  maakte  een  van  de  openbare  aanklagers  de  opmerking  dat,  als  hij  in  staat  was  om  drieëndertig  moorden  te  plannen  en  te  realiseren,  die  persoon  wel  degelijk  instaat  moet  om  te  weten  wat  hij  doet.  Morrison  bleef  tijdens  het  proces  echter  voet  

                                                                                                               39  Lawrence  Freedman  (1919-­‐2004),  Amerikaans  forensisch  psychiater.  Hij  was  voorzitter  van  het  Institution  of  Social  and  Behavioral  Pathology  (instituut  voor  sociale  en  gedragspathologie).  (www-­‐news.uchicago.edu,  2011  Y)  40  Richard  Rappaport,  Amerikaans  forensisch  psychiater.  (www.psyexpert.com,  2011  Z).    41  Syndroom  van  Klinefelter  is  een  genetische  afwijking  waarbij  mannen  een  X-­‐chromosoom  meer  hebben  dan  normaal  het  geval  is.    (www.wikipedia.com,  2011  B).    42    cf.  p.  21  

  40  

bij  stuk  houden.  Ze  was  natuurlijk  beter  geargumenteerd  dan  de  openbare  aanklagers,  omwille  van  haar  kennis.    Tijdens  zijn  proces  gaf  Gacy  zelf  zijn  trucjes  niet  op,  hij  bleef  geloven  in  zijn  machtspel.  Het  ging  zelf  zo  ver  dat  hij  op  een  bepaald  moment,  tijdens  een  getuigenis,  zo  hard  begon  te  lachen  dan  de  jury  hem  kon  horen.  Gacy  vertelde  dat  zijn  ongecontroleerde  gevoelens  bedoeld  waren  om  de  overdreven  getuigenissen  wat  af  te  zwakken.  Dit  werkte  natuurlijk  in  de  tegengestelde  zin.  Maar  volgens  Morrison  hadden  zijn  trucjes  een  andere  bedoeling,  ze  waren  er  omdat  zijn  structuur  was  weggevallen.  Zijn  structuur  die  hij  had  in  de  gevangenis  miste  hij  duidelijk  in  de  rechtszaal.  Zo  komt  het  dat  hij  zijn  gevoelens  weer  veel  moeilijker  in  bedwang  kon  houden  en  dus  resulteerde  dit  in  emotionele  uitbarstingen.  Dit  is  hetzelfde  als  bij  zijn  woede  uitbarstingen,  hij  kan  het  niet  controleren,  welke  betekenis  hij  er  ook  aan  geeft,  het  gebeurt  onbewust.      Naast  zijn  trucjes,  die  opkwamen  wegens  het  wegvallen  van  zijn  structuur,    bleef  John  zich  voordoen  als  het  slachtoffer  in  de  zaak.  Hij  had  noch  bewustzijn  van  zijn  schuld,  noch  spijt,  noch  verdriet  om  wat  hij  had  gedaan.  Hij  wist  het  niet  meer  en  voelde  zich  verraden  en  hulpeloos.  Alleen  op  deze  wereld.  Machteloos.    Ondanks  zijn  angsten  had  hij  een  antwoord  klaar  op  alles,  het  waren  zinloze  en  onbelangrijke  beweringen  maar  hij  praatte  veel.  Zijn  praat  lust  leek  nooit  op  de  houden.  Het  lijkt  alsof  hij  een  façade  wou  opbouwen,  om  de  zich  af  te  schermen  van  zijn  angsten,  en  om  de  buitenwereld  zijn  angsten  niet  te  hoeven  laten  zien.        Uiteindelijk  kreeg  Gacy  de  doodstraf.  Toen  deze  uitgesproken  werd  en  het  proces  afgelopen  was,  kon  hij  niet  meer  zwijgen.  Maar  dit  keer  doorbrak  zijn  façade  en  was  de  typisch  angst  voor  de  door  van  een  seriemoordenaar  duidelijk  zichtbaar.  Hij  kon  ook  geen  verband  leggen  tussen  zijn  moorden  en  zijn  straf.  Hij  snapte  niet  waarom  hij  het  verdiende.                                      

  41  

3.3  persoonlijke  opinie    

John  Gacy  kon  volgens  de  psychiaters  die  hun  verklaring  aflegden,  zijn  gedrag  tijdens  zijn  misdaden  niet  beheersen.  Automatisch  volgt  daarop  de  vraag  hoe  het  dan  kan  dat  hij  de  ander  regels  wel  opvolgt.  Hoe  hij  bij  voorbeeld  een  ‘voorbeeldige  gevangene’  kan  zijn,  die  perfect  de  regels  volgt  en  zich  perfect  aanpast  aan  het  systeem?    Wel,  ook  hier  hebben  mensen  een  foute  indruk  van  een  krankzinnig  persoon.    Het  is  niet  omdat  een  persoon  krankzinnig  is  dat  hij  er  ook  zo  uit  ziet  en  dat  hij  per  definitie  24/24  uur  schreeuwt  of  woest  en  hysterisch  rondloopt…  Mensen  hebben  een  verkeerd  vooroordeel  over  een  seriemoordenaar.    Een  krankzinnige  met  zijn  krankzinnige  ideeën  zorgt  dat  hij  perfect  past  in  de  maatschappij  met  haar  structuren  en  regels.  Ze  hebben  er  zelf  nood  aan.  Hij  is  meestal  diegene  die  net  oplet  dat  er  altijd  binnen  de  lijntjes  wordt  gekleurd.  Het  zijn  strebers  en  ze  willen  dat  alles  goed  verloopt.  Hetzelfde  geldt  voor  een  krankzinnige  seriemoordenaar  als  John  Wayne  Gacy.  Bijgevolg  was  hij,  volgens  mij  duidelijk  ontoerekeningsvatbaar.  Hij  verkeerde  in  een  moment  van  razernij  en  innerlijke  chaos  op  het  moment  van  zijn  moorden.  Hij  leefde  in  een  fantasie  wereld  en  kon  het  onderscheid  tussen  realiteit  en  fictie  niet  uitmaken.    

 John  Gacy  werd  dus  ter  dood  veroordeeld.  Persoonlijk  vind  ik  dat  de  rechter  en  de  juryleden  hier  niet  geslaagd  zijn  in  hun  opzet.  De  doodstraf  is  een  straf,  maar  hier  begrijpt  de  beschuldigde  niet  eens  waaraan  hij  de  straf  verdiende.  Het  komt  dus  in  feite  niet  eens  over  als  een  straf.  Hij  kon  geen  verband  leggen  tussen  zijn  straf  en  zijn  misdaad.  Dus  wat  voor  straf  is  dat  dan  eigenlijk?    Hij  heeft  niet  ingezien  dat  het  fout  was.  Men  verhelpt  eigenlijk  gewoon  dat  hij  het  nog  eens  zou  doen,  maar  met  hem  te  doden  staan  we  niets  verder.  

 

 

 

 

                       

  42  

4.  Besluit    Seriemoordenaars  zijn  in  staat  om  de  gruwelijkste  daden  te  plegen  als  gevolg  van  een  afwijking.  Een  afwijking  in  de  hersenen  of  een  genetische  aandoening.  Het  ligt  niet  enkel  aan  externe  factoren  dat  een  seriemoordenaar  zo  een  gevoelloos  wezen  is.  Ze  leven  in  hun  eigen  onechte  wereld,  waar  geen  verschil  bestaat  tussen  leven  of  dood.  Geen  verschil  tussen  moreel  goed  of  slecht.  Ze  zijn  een  emotioneel  wrak  en  ze  hebben  geen  besef  van  hun  misdaden.  Ze  worden  overweldigd  door  perverse  fantasieën  en  een  immense  drang  om  te  experimenteren.      Wat  we  moeten  doen  met  dit  soort  moordenaars,  is  niet  ze  opsluiten  en  in  bedwang  proberen  te  houden  door  een  overdosis  kalmeermiddelen  en  therapie.    Maar  het  is  onderzoek.  Hun  hersenkronkels  moeten  worden  bestudeerd  en  onderzocht.  De  moderne  wetenschap  moet  antwoorden  vinden  op  de  steeds  maar  bijkomende  vragen.  De  bedoeling  is  niet  om  hen  te  genezen,  maar  om  anderen  er  van  de  weerhouden  ook  seriemoordenaar  te  worden  en  ook  zulke  afgrijselijke  daden  te  plegen.      Maar  de  neurologie  staat  nog  in  zijn  kinderschoenen,  net  zoals  de  psychologie  in  verband  met  misdadigers.  Psychologen  moeten  nieuwe  antwoorden  leveren.  Wetenschappers  moeten  de  zaken  nog  verder  ontwikkelen.  Dit  kan  enkel  door  de  seriemoordenaar  zelf  te  onderzoeken.  We  moeten  luisteren  naar  hun  verhalen  en  proberen  te  vatten  waarom  ze  ons  net  die  verhalen  vertellen.  Dat  is  wat  ons  uiteindelijk  zal  leiden  tot  het  begrijpen  van  een  seriemoordenaar.  De  doodstraf  is  dus  zeker  geen  gunstige  factor  op  wetenschappelijk  vlak,  aangezien  men  daardoor  het  onderzoeksvoorwerp  wegneemt.      Wetenschappers  zullen  tot  oplossingen  komen.  Ik  ben  er  namelijk  vast  van  overtuigd  dat  men  in  de  toekomst  over  de  middelen  zal  beschikken  om  revolutionaire  vooruitgangen  te  boeken.  Het  zal  makkelijker  zijn  om  nieuwe  zaken  te  ontdekken,  om  aan  oplossingen  te  geraken  en  nieuwe  doorbraken  in  te  leiden.    Dan  spreek  ik  niet  enkel  over  vooruitgangen  in  verband  met  seriemoordenaars.  Als  we  een  oplossing  voor  hen  hebben  gevonden,  kan  de  stap  naar  genezing  van  andere  problematische  geestesziekten  niet  groot  meer  zijn.        Wie  weet  komen  we  zo  ooit  tot  een  wereld  waar  seriemoordenaars  geen  rol  meer  in  spelen.  Een  wereld  zonder  de  beruchtste  crimineel  van  allemaal,  met  meer  veiligheid.  Een  wereld  waar  alle  mensen,  echt  mensen  zijn.                    

  43  

5.  Bibliografie      Overzicht  bronnen  afbeeldingen:        Afbeelding   pagina   bron  1   Vb   http://27.media.tumblr.com/tumblr_lb6frpdiGx1qea75jo1_

500.jpg    

2   7   http://en.wikipedia.org/wiki/My_Life_Among_the_Serial_Killers:_Inside_the_Minds_of_the_World%27s_Most_Notorious_Murderers    

3   7   http://www.justout.com/uploads/01_Blog_Photos/04_2007/morrison.jpg    

4   11   http://moblog.whmsoft.net/en/Hot_Trends.php?language=english&keyword=Ed+Gein&depth=1&fullimage=http%3A%2F%2Fmoblog.whmsoft.net%2Fshared_images%2Fen%2Fedfinal_5cbf66436195c4d053eb2962b0f62e74.jpg    

5   12   http://3.bp.blogspot.com/__bqXP4eg7X8/TMsOJ_ySFkI/AAAAAAAABkU/oe0vMWplnyQ/s1600/john-­‐wayne-­‐gacy-­‐1.jpg    

6   14   http://www.horrorsociety.com/wp-­‐content/uploads/2009/02/holmes-­‐holmes1.jpg    

7   14   http://www.nndb.com/people/467/000109140/albert-­‐fish-­‐1.jpg    

8   15   http://www.clarkprosecutor.org/html/death/row/lockha~1.htm    

9   16   http://www.asesinatoserial.net/i/berdella_mugshot.jpg    

10   25   http://25.media.tumblr.com/tumblr_l0lynq2otC1qbz4v9o1_250.jpg    

11   33   http://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Hypothalamus.png    

12   34   http://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Brain_limbicsystem.jpg    

         

  44  

 Andere  bronnen:    Gevonden  op:     Bron:    05,02,2011  A   http://www.skcentral.com/forum/viewthread.php?thread_id=4076

&pid=82215    

05,02,2011  B   http://nl.wikipedia.org/wiki/Ed_Gein    

05,02,2011  C   http://nl.wikipedia.org/wiki/Gilles_de_Rais    

05,02,2011  D   http://nl.wikipedia.org/wiki/John_Wayne_Gacy    

05,02,2011  E   http://en.wikipedia.org/wiki/H._H._Holmes    

05,02,2011  F   http://seriemoordenaars.web-­‐log.nl/seriemoordenaars/albert_fish/index.html    

05,02,2011  G   http://www.clarkprosecutor.org/html/death/row/lockha~1.htm    

05,02,2011  H   http://nl.wikipedia.org/wiki/Peter_Sutcliffe    

05,02,2011  I   http://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Berdella    

05,02,2011  J   http://nl.wikipedia.org/wiki/Jef_Vermassen    

05,02,2011  K   http://www.worldlingo.com/ma/enwiki/nl/Id,_ego,_and_super-­‐ego    

05,02,2011  L   http://www.francesfarmersrevenge.com/stuff/serialkillers/andrade.htm    

05,02,2011  M   http://nl.wikipedia.org/wiki/Sigmund_Freud    

05,02,2011  N   http://en.wikipedia.org/wiki/Bobbie_Joe_Long    

05,02,2011  O   http://nl.wikipedia.org/wiki/Feromoon    

05,02,2011  P   http://www.randomhouse.com/author/results.pperl?authorid=22346    

05,02,2011  Q   http://en.wikipedia.org/wiki/Dorothy_Otnow_Lewis    

05,02,2011  R   http://nl.wikipedia.org/wiki/Hypothalamus    

05,02,2011  S   http://nl.wikipedia.org/wiki/Limbisch_systeem    

  45  

05,02,2011  T   http://nl.wikipedia.org/wiki/Oxytocine    

05,02,2011  U   http://nl.wikipedia.org/wiki/Circuit_van_Papez    

05,02,2011  V   http://nl.wikipedia.org/wiki/Monoamino-­‐oxidase    

05,02,2011  W   http://www.themindinstitute.org/kkiehl    

05,02,2011  X   http://nl.wikipedia.org/wiki/MRI-­‐scanner    

05,02,2011  Y   http://www-­‐news.uchicago.edu/releases/04/041018.freedman.shtml    

05,02,2011  Z   http://psychexpert.com/    

20,02,2011  A   http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&cn=1867060801&table_name=wet    

20,02,2011  B   http://nl.wikipedia.org/wiki/Syndroom_van_Klinefelter#Wat_zijn_de_gevolgen.3F    

Boek  1   Helen  Morison  &  Harold  Goldberg.  (2010).  My  Life  Among  The  Serial  Killers,  Inside  The  Minds  of  the  World’s  Most  Notourious  Murderers.  HarperCollins.    

Boek  2   Jan  Braet  (2010).  Psychopaten  onder  de  scanner.  Knack.  (30,06,2010#),  p.  62#-­‐67#    

Artikel   Jef  Vermassen.  (2004)  Moordenaars  en  hun  Motieven.  Meulenhoff/Manteau.  Deel  III,  hoofdstuk  18:  seriedoders:  verslaafd  aan  moord.