de beste projecten uit mbo en hbo staan in deze bijlage ... · de hutten netjes moeten houden), het...

&D I N S D A G 2 JUN I 2015

De beste projecten uit mbo en hbo staan in deze bijlage, zoals dat vanEster Bolt (foto, p. 4). De LC organiseert de LC Awards voor de derde maal,samen met de opleidingen voor mbo en hbo in Friesland.

infomiddag

woensdag 3 juni16.00 -18.00 uur

Nu ook praktijkroute!

LAST MINUTE ook voor volwassenenLeeuwarden en Heerenveen

veel succes bij de LC Awards!

AndreaBaukje Denise

trots op:

frieslandcollege.nl/infomiddagDe deelnemers aan de LC Awards worden

tijdens de uitreiking niet alleen beoor-deeld door een jury, maar ook nog eens

gescreend door een scoutingteam van Leeuwar-den Studiestad.Finalisten van de LC Awards worden van harteuitgenodigd om ook deel te nemen aan ‘Pitch &Match, 20 pictures to fame’. Een talentenpro-gramma voor ondernemende studenten.In welgeteld 6 minuten en 40 seconden kunnendeelnemers hun idee voor het voetlicht te bren-gen in de vorm die bekend staat als Pecha Ku-cha. Deze presentatievorm - bedacht in Japan -is dwingend: aan de hand van twintig plaatjes,die steeds na 20 seconden wisselen, dwingt hetdeelnemers om creatief en ‘to the point’ te zijn.Na enkele voorronden vindt de grande finale van

‘Pitch & Match, 20 pictures to fame’ plaats innovember. Het evenement wordt georganiseerddoor Leeuwarden Studiestad, Inqubator en deLeeuwarder Courant. In de zaal zitten niet

alleen deelnemers met hun aanhang, maarvooral ook geïnteresseerde ondernemers uitLeeuwarden.Tijdens die bijeenkomst presenteren acht fina-listen hun idee, project of visie aan een jury,bestaande uit Leeuwarder ondernemers. Deinhoud van de presentatie ligt in de handen van

de student. Het doel kan zijn inspireren, amuse-ren, ontmoeten maar vooral ontdekken vanondernemerschap . De studenten kunnen naastdeelname rekenen op begeleiding in het ontwik-kelen van ondernemerschap, zodat zij huninnovatieve idee mogelijk kunnen realiseren.Op deze wijze wil Stichting Leeuwarden Studie-stad studenten stimuleren om studie en hetbeginnen van een bedrijf succesvol te combine-ren. Daarnaast wil Leeuwarden Studiestadstudenten of startende ondernemers in contactbrengen met geïnteresseerde partijen, personenof organisaties. Want, aldus de stichting, Leeu-warden barst van de studenten met talent. Doordat goed over het voetlicht te brengen wordt eenbijdrage geleverd aan het onderwijs en de (stu-denten)stad Leeuwarden.

NA DE LC AWARDS: PITCH & MATCH

LEEUWARDER COURANT DINSDAG 2 JUNI 2015 3

L C AWA R D S&

COLOFONEindredactieMarja BoonstraMaarten PennewaardArt director & vormgevingAlie VeenhuizenFoto’sNiels Westra

VOORWOORD

De kunst van een korte slaapals verdienmodel voor hetbedrijfje Pure Naps, bedacht

door een NHL-student. Een stads-boerderij om de kloof tussen boer enburger te dichten, de droom van eenVan Hall Larenstein student. Partici-perend onderzoek naar de hardewerkelijkheid op een cruiseschip (ener verliefd worden) door een studen-te van de Stenden Hogeschool. Eneen mini-onderneming van zes jongehelden van de Friese Poort. Zij be-dachten de zogenoemde ‘CharityCandles’, wonnen daar al een Euro-pese prijs mee en gaan nu vol vooreen LC-award.Het zijn voorbeelden van veelbelo-vende afstudeerprojecten die strij-den voor de LC-Awards 2015. Opdinsdagavond 16 juni is het weerzover, dan worden ze uitgereikt aanprijswinnende onderzoeksprojectenvan studenten van alle mbo, hbo enmasteropleidingen in Friesland. Ener is natuurlijk een publieksprijs.Nog maar kort geleden, tijdens deuitreiking van de zogenoemde Top-werkstukken, bleek hoe goed envaardig de middelbare leerlingenhun projecten wisten te presenteren.Dat schept verwachtingen voor deuitreiking van de LC-Awards. Nualvast de bijlage met de twintiggenomineerde werkstukken, stukvoor stuk zeer de moeite waard omkennis van te nemen.Ik wens u veel leesgenoegen,

Hans SnijderHoofdredacteur Leeuwarder Courant

Leeuwarden barst vande studenten met talent

De vier LC Awards wordenop dinsdag 16 juni uitge-reikt tijdens een finale inhet atrium van de Leeuwar-der Courant. De jury kiestdan de beste inzendingenin de categorieën mbo, hboen masters. Dit jaar wordtde jury gevormd door deLeeuwarder onderwijswet-houder Thea Koster, hoog-leraar-bestuurder FransZwarts van UniversityCampus Fryslân en hoofd-redacteur Hans Snijder vande LC.Er is nog een prijs: depublieksprijs. Die is be-stemd voor het project datde meeste stemmen weette verzamelen van bezoe-kers van de websitewww.lc.nl/lcawards. Daarstaan filmpjes waarop allestudenten zich presenterenmet hun onderzoek ofproject. Stemmen kan toten met vrijdag 12 juni.Voor de winnaars is er eenLC Award, die dit jaarwordt gemaakt door deopleiding Beeldende Kunsten Vormgeving van deNHL. Daarnaast ontvangende winnaars een bedragvan 333,33 euro.

FILMPJES ENSTEMMEN OPLC.NL/LCAWARDS

De mal waarmee de LC Awards worden gemaakt. De studenten strijden om vier awards: beste project mbo, besteproject hbo, beste project masters en de publieksprijs. De opleiding Beelden Kunst en Vormgeving van de NHLmaakt dit jaar de awards.

A ls Albert Boersen (23) uitHaulerwijk spreekt overde plannen voor zijn

stadsboerderij in Alphen aan deRijn, dan is duidelijk dat hij zijn zielen zaligheid in het project stopt.,,Het lijkt me echt fantastisch omzo de kloof tussen boer en burgerkleiner te maken!’’

Voor zijn studie bedrijfskunde enagribusiness bij Van Hall Laren-stein, met als specialisatie agrarischondernemerschap, verdiepte hijzich in de mogelijkheden voorhet opzetten van een stads-boerderij. ,,Dit plan pastheel goed bij wat ik omme heen zie. Neem diekloof tussen consu-ment en producent ende lage marges in delandbouw – begin eensmet Fair Trade in Neder-land, zeg ik altijd. En ik hebde ambitie om mijn eigen be-drijf op te zetten. In dit plan kan ikalles combineren!’’

Wat ook had gekund: de melk-veehouderij van zijn ouders over-nemen. ,,Maar mijn broertje neemthet bedrijf waarschijnlijk over. Datgun ik hem van harte. Bij mij moethet altijd net effe anders dan ieder-een doet’’, lacht Albert. Opgroeienop een melkveehouderij stelde weleen eis aan zijn stadsboerderij: daarmoeten hoe dan ook melkkoeienop. ,,Dat is toch je achtergrond, hè?’’

Met hulp van Wageningen Uni-

versiteit deed Albert uitgebreidonderzoek naar bestaande stads-boerderijen. En hij vond in Alphenaan de Rijn een geschikte locatie.Inmiddels is hij met gemeente,Rabobank en de grondeigenaar alver in de plannenmakerij. ,,Als hetgoed gaat, zou ik daar over tweejaar mijn bedrijf kunnen hebben.’’

En wat is dan een stadsboerderij?Albert somt op: ,,Een bedrijf aan derand van de stad, goed bereikbaaren met een grote parkeerplaats. De

boerderijwinkel is direct aan deweg. Er is een lunchroom

bij, met een terras enuitzicht op een grotespeeltuin. Er lopenkippen, varkens,schapen en geiten, eris voeropslag voor

koeien en een loodsvoor de landbouwma-

chines. Er is een melkvee-stal en ruimte voor een kaas-

makerij. En er is een locatie waar jekunt vergaderen en feesten hou-den.’’

Hij richt zich vooral op gezinnenmet jonge kinderen, waarin beideouders werken. Twijfel aan hetwelslagen van zijn bedrijfsplanheeft Albert niet. ,,Maar ik piksignalen ook niet altijd even goedop’’, zegt hij. ,,Ik zit zo in elkaar:alles komt altijd goed. En als hettoch niet goed dreigt te komen,veranderen we de definitie vangoed.’’

STADSBOER DICHTKLOOF MET BURGERMensen in de stad laten zien waarhun eten vandaan komt en hoe hetwordt geproduceerd. Dat is de droomdie Albert Boersen wil verwezenlijkenmet zijn stadsboerderij.

MAARTEN PENNEWAARD

MBOVAN HALL

LARENSTEIN

L C AWA R D S

4 LEEUWARDER COURANT DINSDAG 2 JUNI 2015

&

Albert Boersen: ,,Ik zit zo in elkaar: alles komt altijd goed.’’

K enmerkend voor stude-ren aan Stenden Hoge-school is broaden your

horizon. Dit leek me daar wel eenmooie invulling van’’, lacht EsterBolt (23), afkomstig uit Zuidlaren.De student International HotelManagement onderzocht de moti-vatie van werknemers aan boordvan cruiseschepen en stapte daar-voor zelf aan boord.

Hoe gaat zoiets? ,,Je vliegt naarNew York, want van daaruit ver-trekt het schip waarop ik werk. Endan vaar je naar de Bahama’s, SintMaarten, de Cariben of naar hetnoorden van de Verenigde Statenen Canada. Met ongeveer 1100 manpersoneel voor 2300 passagiers. Opeen schip waar natuurlijk van alleste doen is, van luxe restaurants tot

casino’s, zwembaden, winkels,allerlei entertainment.’’ Dat klinktallemaal fantastisch. Ester onder-zocht welke inspanningen moetenworden verricht om het droom-beeld van een luxe, onbezorgdevarende vakantie te waarborgen. Endie prijs is hoog: lange werkdagentegen een betaling die zeker nietoverdreven hoog is. Maandenlangweg van huis, en aan boord vaakweggestopt op de meest onaange-name plekken. ,,Sommige mensenzien echt dagenlang geen daglicht’’,aldus Ester.

Het beeld van glitter en glamourmoet in stand worden gehouden,merkte ze tijdens haar stage. ,,Ikwerkte in de front office, en dankom je in aanraking met mensendie allerlei vragen hebben, of klach-

MOOI PLAATJE,HARDE WERKELIJKHEID

Ester Bolt: ,,Werknemers op een cruiseschip vormen een familie.’’

Het plaatje is prachtig: superdeluxe cruisekastelen waar-op duizenden gasten in de watten worden gelegd, terwijlhet ene na het andere vakantieparadijs wordt bezocht.Maar werken op een cruiseschip, dat is andere koek.MAARTEN PENNEWAARD

D e liefde voor de mondharmonicazat er bij Bert Kock al vroeg in.,,Als kind fietste ik rondjes achter

het huis, al spelend op mijn mondharmoni-ca. Later speelde ik ook gitaar en zette ik demondharmonica in een beugel. Ja, net alsBob Dylan en Neil Young.’’

Bert Kock (53) uit Doetinchem studeerde in1998 af als antroposofisch muziektherapeut.Een paar jaar geleden begon hij met de studiemuziektherapie aan Stenden Hogeschool. Inzijn afstudeeronderzoek richtte hijzich op de therapeutische waardevan de mondharmonica.

,,Muziektherapie wordt bveel-toepast. Bijvoorbeeld voormensen met een verstandelijkebeperking. De mondharmonicais dan een mooi instrument,omdat het heel laagdrempelig is.Je kunt er al vrij snel muziek meemaken’’, aldus Bert.

Voor zijn onderzoek richtte hij zich op eenander aspect: de medische werking van hetbespelen van de mondharmonica. Bert, alsmuziektherapeut al lange tijd werkzaam inde zorgsector, hoorde dat vanuit de Verenig-de Staten een toepassing kwam overwaaien,waarbij het bespelen van het instrumentgebruikt werd bij de behandeling van COPD-patiënten. De ziekte tast de longen aan, diedaardoor minder zuurstof leveren. Daardoorgaat de algehele conditie achteruit: zuurstof

is van belang bij de opbouw van spieren.Door mondharmonica te spelen is de

patiënt bezig met ademhalingsoefeningen.Daardoor worden de ademhalingspierengetraind, met positieve effecten voor depatiënt. Dat geeft letterlijk meer lucht omandere inspanningen te kunnen plegen.,,Longartsen zijn enthousiast, patiënten ook’’,zegt Bert. Hij ziet dat her en der in het landde mondharmonica wordt ingezet voor zulketherapieën. ,,Je oefent je ademhaling, je regu-

leert je ademhaling beter. Dat is be-langrijk voor COPD-patiënten. Het

mooie is dat je als het ware jebeperking inzet om de kwaliteitvan leven te verbeteren.’’ Ver-volgonderzoek moet uitwijzenof de mondharmonicatherapie

werkelijk effect heeft: verbetertde ademhaling echt, en hoeveel

dan?Een puntje waarover de fervent har-

monicaspeler Bert zich enigszins zorgenmaakt: het imago van het instrument. ,,Hetwordt vaak weggezet als oubollig, gebruiktvoor van die typische volksmuziek.Ik hoopdat dat verdwijnt. Want de mondharmonicais door zijn laagdrempeligheid ook heel goedbruikbaar om kinderen, die langdurig inziekenhuizen zijn opgenomen, weer watsterker te maken. Een betere ademhalingzorgt ervoor dat je beter kunt trainen en jespieren weer kunt oefenen.’’

ten. Een dienst duurde tussen deacht en twaalf uur per dag.’’ Het wasecht hard werken, stelt Ester vast. Enze zag om zich heen dat bij voor-beeld mensen in housekeeping (diede hutten netjes moeten houden),het barpersoneel en de afwassersnog langere dagen maakten. Vaakwaren deze groepen wel negenmaanden achtereen aan boord - enelke dag aan het werk.

,,Die mensen kwamen in de ha-vens ook helemaal niet van boord:te druk, diensten die het onmogelijkmaakten even de stad in te gaan.’’Onderling klaagde het personeeldaar wel over, maar er ge-beurde niets. ,,En toch ble-ven ze in dienst’’, aldusEster. Ze ging op zoek naarde motivatie, en kwamnatuurlijk allereerst uit bijhet geld. Hoewel zo’n 800dollar per maand niet over-dreven veel is, is het voor veelmensen uit India, de Filippijnen,Indonesië en de Cariben een aan-zienlijk inkomen. ,,En je geeft bijnaniets uit aan boord: je onderdak isgratis, je eten ook, je uniform wordtbetaald en ook de reis van en naarhuis wordt geregeld.’’

En daar komen de andere aspec-ten bij, die werknemers aan boordvan cruiseschepen noemen: iets vande wereld zien en internationalevriendschappen sluiten. Met namehet laatste kan heel goed: Ester teldetachtig verschillende nationalitei-ten. En in de anderhalf jaar dat zijnu in totaal voor de maatschappij

werkt – na haar stage kreeg ze eenbaan aangeboden – merkte ze dater tussen de werknemers een fami-liegevoel ontstond.

,,Er worden feestjes georgani-seerd voor de medewerkers, echtheel leuk. Je bent ook zo op elkaaraangewezen, want je ziet je eigenfamilie en vrienden gewoon maan-denlang niet. Dat is emotioneelnatuurlijk zwaar.’’

Cruisemaatschappijen zoudenmeer oog voor hun medewerkersmoeten hebben, vindt Ester. ,,Dieleuke vakantie voor de gasten

wordt wel gerealiseerd. Maar dewerkomstandigheden kun-

nen echt wel wat verbeterdworden. En kijk eens beternaar de kennis van demensen die je aan boordhebt. Een arts die in de

wasserij werkt... je zou depositie van de werknemers

beter moeten matchen met hunkwaliteiten en achtergronden.’’

Wij landrotten kunnen ook welwat leren van de culturele smelt-kroes, die een cruiseschip per defi-nitie is. ,,Zoveel verschillende natio-naliteiten, allerlei geloven, verschil-lende denkbeelden en gewoonten –het gaat allemaal goed. Dat zou inNederland toch ook moeten kun-nen?’’

Het internationale virus heeftEster danig in de greep: ,,Ik doe nunog een cruise. En daarna ga ikmijn MBA doen, in Maleisië. Daarkomt mijn vriend vandaan.’’

Ontmoet aan boord, natuurlijk. Bert Kock: ,,Spelen op een mondharmonica leert je beter ademhalen.’’


MONDHARMONICATHERAPIEDe mondharmonica kampt mogelijk met een watoubollig imago, maar kan therapeutisch van grotewaarde zijn. Zoals voor patiënten die lijden aan delongziekte COPD, of voor kinderen die langdurig inhet ziekenhuis verblijven.

MAARTEN PENNEWAARD

HBOSTENDEN

HOGESCHOOL

HBOSTENDEN

HOGESCHOOL

Proudly presents...

Projecten Smart Vision for CivilDrones, ArtHouse en Pure Naps zijngenomineerd voor de LC Awards.

Wĳ wensen jullie heel veel succes!

NHL Hogeschool is trots op haar ambitieuze,creatieve en ondernemende studenten.

NHL Hogeschool. Vergroot je perspectief.

gaan eten, omdat demilieubelasting van

vleesproductie heelgroot is.’’ Vlees is eenzeer inefficiënt voe-dingsmiddel, omdatvoor elke kilo vlees

grofweg 25 kilo graannodig is. Dus als fervente

vleeseters de vegetarischekebab willen eten, is er een

mooie slag geslagen. ,,Onze vebabis veel rijker aan eiwit, bevat veel

ze het jammer vond dater voor mensen zoals zijzo weinig te eten waste krijgen als je onder-weg bent. Dat werddus de uitdaging: eenlekker product vindendat je op straat kuntkopen, zonder vlees. Nietalleen voor Sabine, zekerniet: ,,We mikken juist op degewone vleeseter. Het is heel be-langrijk dat mensen minder vlees

scherp was, zat ik bijna bovenop een andereauto. Toen dacht ik: ‘hier gaat iets verkeerd’.”

Per toeval stuitte Van der Meulen op eenonderzoek over powernaps: een kort mid-dagdutje om energie te tanken. ,,Vol-gens onze biologische klokmoeten we – naast een goedenachtrust – ook kort slapen inde middag”, meent Van derMeulen. Hij refereert aan eenstudie van de NASA. Daaruitblijkt dat 25 minuten slapenrond het middaguur de pro-ductiviteit en alertheid metrespectievelijk 34 procent en 54 procentverhoogt.

,,Meestal krijg ik een wenkbrauwfrons, alsik mensen stimuleer om te slapen op het

werk. Maar aan de andere kant: de siësta iseen eeuwenoud verschijnsel. In China ver-plicht de wet dat werknemers mogen power-

nappen. En ook in Amerika en Duitslandwint het aan populariteit. Ik krijg dan

ook veel positieve reacties opPure Naps. Weet je, bedrijvenzijn altijd geïnteresseerd inproducten die ziekteverzuimterugdringen.”

Er is dus wel degelijk marktvoor de powernap, wil Van derMeulen er maar mee zeggen.Daarom ontwierp hij een soort

slaapcocon, inclusief een kap die gebrui-kers afsluit van omgevingsgeluiden. ,,Het is debedoeling dat het een flexibel product wordt.Mensen moeten de cocon overal kunnen


L C AWA R D S&

H et leverde weleens gekscherendereacties op van medestudenten,bekent Van der Meulen. De stu-

dent Bouwkunde maakte er namelijk geengeheim van tijdens de college-uren een uurtjete slapen, in een donker hoekje van het klaslo-kaal. Lachend: ,,Waarom? Omdat ik me daarprettig bij voelde.”

Die gedachte werd tijdens een stageperiodein Groningen versterkt, toen Van der Meulenlange dagen maakte in de bouw. ,,Bij dat be-drijf was de werkdruk hoog. De laatste urenvan de dag deed ik vrij weinig, merkte iksteeds vaker.”

Eén van de vele autoritten naar zijn woon-plaats Leeuwarden fungeerde – ironisch ge-noeg – als een wake-up call. ,,Ik wilde eenvrachtwagen inhalen, maar doordat ik niet

neerleggen – en hij moet ook in een bureaus-toel passen.” De voorlopige richtprijs van deslaapcocon bedraagt tussen de 250 en 400euro. ,,We leveren ze in de huisstijl van deorganisatie”, zegt Van der Meulen, die samen-werkt met industrieel ontwerpers. ,,De slaap-cocon is echter nog niet af: we zijn nog drukbezig met de vormgeving. Binnenkort starteen pilot om het product en dus powernappenop het werk te testen. Er hebben zich al zesorganisaties aangemeld, maar we zoeken nogmeer bedrijven die willen meedoen.”

De vraag die rest: waar staat Pure Naps overvijf jaar? ,,We willen zo snel mogelijk los, alsde slaapcocon klaar is. Ik heb voorzichtig allijntjes lopen in het buitenland. Dus over eenpaar jaar hoop ik niet alleen op de Nederland-se markt te opereren.”

ERKENNING VOORDE POWERNAP

Lucas van der Meulen: ,,De siësta is een eeuwenoud verschijnsel.’’

Slapen op het werk een teken van lui-heid? Niet als het aan Lucas van derMeulen (28) ligt. Met zijn bedrijf PureNaps streeft hij naar stimulering, erken-ning en regulering van de powernap.

HBONHL

HOGESCHOOL

SANDER DE VRIES

MAARTEN PENNEWAARD

H et ’Eureka moment’kwam toen het receptvoor de definitieve

’vebab’ klaar was. Daar waren weltien, vijftien sessies aan voorafgegaan, vertellen Sabine van de Ven(22), Stefanie Talahatu (21) en Marie-ke Schenkel (21). Het was een helestap verder dan het maken vanalleen een vleesvervanger vanbiologische gluten. De smaak wasgewoon goed, door de toevoegingvan specerijen en andere ingrediën-ten. Bij een eerste proefsessie, waarmensen van de Rabobank aanwezigwaren, viel het product ook werke-lijk in de smaak, weet Marieke nog.Toen begonnen de vier studentenvoedingsmiddelentechnologie(Anouk Schipperen (22) ontbraktijdens het interview) te vermoedendat ze misschien wel eens een heelgoed product hadden ontwikkeld.Terug naar het begin: de studentenmoesten een opdracht doen voorschool. Een bedrijfsplan en iets vanvoeding er in, dat was het. ,,En ookduurzaam en innovatief", vultStefanie aan. Maar de projectenwaar school zelf mee kwam vondenze gewoon niet leuk. En tijdens eenbrainstorm zei Sabine, veganist, dat

minder vet - en dan vooral veelminder verzadigde vetten", aldusde voedingsmiddelentechnologenin wording. De hamvraag wasnatuurlijk: vinden vleeseters hetlekker? Het antwoord is nu bijdiverse tests en wedstrijden vastge-steld: ja! De vebab heeft een met’gewoon’ vlees vergelijkbare tex-tuur en smaakt prima. De damesmaken daardoor snel furore. Nietalleen gooiden ze hoge ogen bijeen wedstrijd op hun eigen school,ze zijn nu zelfs in de race om hunproduct te demonstreren tijdenseen Europese wedstrijd op de We-reld Expo in Milaan, later dit jaar.Wat de dames betreft opent hunonderneming SAM’S Vebab - metde vier beginletters van hun voor-namen, inderdaad - op afzienbaretermijn de deuren in Utrecht. Eenecht vegetarisch eettentje, waarveganisten en vleeseters samenkunnen genieten van hun vebab.In Utrecht, vanwege de schaal-grootte en de aanwezigheid vanvoldoende ’foodies’ die openstaanvoor een nieuw product. En daar-na? Naast elke McDonald’s, lachtMarieke. Om te beginnen in Neder-land.

‘VEBAB’ LIJKT SCHOT IN DE ROOSVoedingsmiddelen-technologie en dewens dat je meteen veganist ookgezellig wat moetkunnen eten - datwaren de ingredi-enten die leiddentot SAM’s Vebab.Vegetarische ke-bab, inderdaad.

HBOVAN HALL

LARENSTEIN

Marike, Sabine en Stefanie: ,,We mikken juist op de gewone vleeseter.’’

CHRISTELIJK BEROEPSONDERWIJS

LEEUWARDEN/DOKKUM | DRACHTEN | SNEEK | EMMELOORD/URK

LEEUWARDEN > WILAARDERBUREN 1DRACHTEN > SPLITTING 21-23

SNEEK > HARSTE 4-6EMMELOORD > ESPELERLAAN 74

URK > LANGE RIET 2

INFORMATIE

AVONDMBO-O

PLEIDINGEN

DINSDAG 16

JUNI 2015 19

.00-21.00 U

UR OOK VOOR VOL

WASSENEN

Meld je op t

ijd aan en s

tart direct n

a de zomerv

akantie met

je mbo-oplei

ding!WWW.

ROCFRIESEPO

ORT.NL

YNTE KOOPAL, MERWIN VAN DER WERFF, MOHAMED DIALLOJORRIT HANEMAAYER, THEO DE JONG EN CHRISTIAN DE JONG

Opleiding OndernemerDetailhandelDokkum

DENNIS DE GRAAFOpleiding Elektrotechnische industriëleproducten en systemenSneek

STEMOP ON

ZE STARS

VOORDE LC

AWARD!

ALBERT ALLEMAOpleiding FotografieDrachten


L C AWA R D S&

H et is een bont gezel-schap dat in de kamer-tjes van het kenniscen-

trum achter laptops en computer-schermen zit gebogen. Ieder voorzich werken ze aan hun eigen speci-fieke taak. Zo bestudeert de Mexi-caanse studente biochemie PalomaDueñas al maandenlang bladerenvan aardappelplanten om te kijkenof ze specifieke kenmerken vantwee aardappelziekten kan onder-scheiden. En informaticastudentRichard Verhaaf probeert een dronemet een camera zelfstandig eenzwarte lijn te laten volgen.

Het zijn kleine onderdelen omuiteindelijk toepassingen te beden-ken voor drones, of UAV’s (Unman-ned Aerial Vehicles) zoals de studen-

ten ze noemen. Gewerkt wordt aanvier projecten: een toepassing omsloten te inspecteren, één om aard-appelziekte op te sporen, één omschade aan windmolens te detecte-

ren en één om een brandhaard ineen brandend huis te lokaliseren.Wat de vier projecten met elkaargemeen hebben, is dat de dronesmoeten kunnen ‘zien’.

Twee jaar werkt het kenniscen-trum nu al aan deze projecten.Ieder half jaar komt er een nieuwelichting studenten een stage bijhen doen. Tijdens de intakeweekworden ze klaargestoomd voor hetwerk in het lab en wordt gekekenwelk aspect het beste bij hen past.

,,Ik had zelf niet zoveel met deanalyse van bladeren”, verteltinformaticastudent Henk Reitsma.,,Zo ben ik terechtgekomen bij debrandhaarden.” Samen met eenmedestudent werkt hij aan eenprogramma waarmee een 3D-beeldvan de drone in de ruimte ge-creëerd wordt. Met behulpvan sensoren bepaalt hijzijn positie, vervolgensanalyseren twee came-ra’s de brandhaard omdeze heel precies tekunnen weergeven inhet model.

Geen gemakkelijkeopgave, zo stelt Reitsma. ,,Jehebt te maken met vlammen, diehebben geen vaste vormen. Weproberen uit te vinden hoe wedaar toch een bepaald punt in vastkunnen zetten door de cameracontinu lijnen naar de brandhaardte laten trekken.”

Het is niet aan de studenten omtijdens hun stageperiode daadwer-kelijk een programma te ontwikke-len dat een sloot inspecteert ofbrandhaard in kaart brengt, verteltbegeleider Miquel Junyent Barna-by. ,,Ze kijken of een bepaaldeaanpak werkt. Daar kunnen anderestudenten straks weer op verderborduren.”

Dueñas en haar partner informa-ticastudent Levi Geertsma zijn danook niet op zoek naar een program-ma om aardappelziekten te detecte-ren. Nee, ze kijken of het eigenlijkwel mogelijk is. Daarvoor werkenze momenteel met een lichtgevoeli-ge camera. Geertsma: ,,We plaatseneen camera boven de bladeren dieslechts één kleur doorlaat. We kij-ken nu of je daarmee daadwerkelijkde ziektes kan detecteren en ookvisualiseren. We werken aan eenprogramma, dat de ziekteverschijn-selen als het ware ‘verft’. Uiteinde-

lijk zou je dan met kleur moe-ten kunnen zien of een

plant ziek is of niet.”,,Het is een zelfle-

rend proces”, zegtGeertsma. ,,Wij voe-ren de camera nu nogzieke bladeren, straks

moet hij ze zelf kun-nen herkennen.” Op die

manier werkt Verhaaf ook.Als een drone een zwarte lijn

kan volgen, zonder dat er iemandhoeft in te grijpen, moet hij ookooit een sloot kunnen volgen.Verhaaf: ,,Dat is het uiteindelijkedoel.”

Zo werken ze stug door achterhun laptops. Turend naar sloten enaardappelbladeren op hun scher-men en zwaaiend met stokken, diewindmolenwieken voor moetenstellen, in de toneelzaal van deschool. Stapje voor stapje, richtingeen volledige toepassing. ,,Het iseen grote stap van een stok naareen windmolenwiek”, zegt Barnaby,,,maar dat is hoe research werkt.’’

Een gezelschap van studenten uit verschillende landen en disciplines werktbij het kenniscentrum Computer Vision van de NHL aan toepassingen voordrones.

Studenten van hetkenniscentrumComputer Visionvan de NHL Hoge-school werken aannieuwe toepassin-gen voor drones. Inkleine stapjes die ge-paard gaan met re-search maar vooralook trial-and-error.

HBO NHLHOGESCHOOL

WILBERT ELTING

KLEINE STAPJES RICHTING SLIMME DRONES

D e foto’s van Van derBaan hangen samenmet schilderijen van de

Leeuwarder kunstenaar BonnyDijkstra aan de muur van een grotegalerie. Je kan er langs lopen. Of zeeens goed van dichtbij bekijken.Even uit het raam staren zelfs. Endat alles, zonder ook maar een stapte verzetten.

Een smartphone en een virtualreality-bril, al te koop vanaf 10 euro,

meer is er niet nodig om de exposi-tie van de fotograaf en de schilderte bekijken. Van der Baan bouwdein 3D een klein museum en hing erde kunst op. Het is 360 graden rondte zien met een app: ArtHouse.

Het museum ontstond toen hijzijn foto’s wel eens wilde expose-ren. ,,Dat is belangrijk om verder tekomen. Mensen kunnen kritiek enopmerkingen geven.” Maar geldvoor een expositie had hij niet. ,,Ikben maar een student. Het kost eenfortuin om alles uit te laten printenen in te lijsten. Om over de huurvan een ruimte maar te zwijgen.”

Hij bedacht een plan. Een vier-kante meter, meer hoefde hij eigen-lijk niet te vullen, terwijl hij wel alzijn werk kon laten zien. ,,Het wasgoedkoop maar ik trok wel de aan-dacht.”

Virtual reality, een werkelijkheidopgebouwd met de computer, wasde oplossing. Het zou hem in staatstellen voor een fractie van dekosten te exposeren in een ruimtedie groter was dan hij in Leeuwar-den zou vinden.

Hij ontwierp een museum opeen eiland van 25 vierkante kilome-ter. Dat bleek uiteindelijk te zwaar

om op een smartphone tedraaien. En dat is welbelangrijk. ,,Ik geloofdat virtual reality hetbeste werkt met eensmartphone. De aan-schafprijs is anders tehoog.”

Het eiland ruilde hij invoor een museum met eenoppervlakte van 500 vierkantemeter. Alles ontwierp en bouwde

hij zelf. Van het gebouw,tot de stoelen en de

post-its. Het zijn detailsdie belangrijk zijn,vertelt Van der Baan.,,Ze zijn van grootbelang om de virtuele

wereld zo echt mogelijkaan te laten voelen. Ik

ontdekte dat wat het realis-tisch maakt, juist die kleine

details zijn.”

Zijn virtuele expositie was ditvoorjaar een groot succes op deNHL. ,,Er stonden continu rijenmensen.” Nu hoopt hij er nog eencijfer voor te krijgen. Dat is lastigerdan gedacht. Er zijn op de NHLgeen docenten die genoeg kennishebben van virtual reality om het tebeoordelen. Mogelijk doen docen-ten van de Stanford universiteit inde Verenigde Staten het nu.

Van der Baan is bezig om de appin de markt zetten. ,,Het moet vrijtoegankelijk worden voor anderekunstenaars, zodat ze net als ik dekans krijgen om hun werk te latenzien.” Voor zichzelf ziet hij een rolals virtuele galeriehouder. ,,Vanuitde app moeten de kijkers de kunstkunnen kopen. Een klein percenta-ge is dan voor mij. Dat is een vande verdienmodellen die ik in mijnhoofd heb.”

Hij droomt zelfs nog groter.Musea kunnen straks dankzij deapp hun collectie met de hele we-reld delen, hoopt hij. ,,Zou het nietgeweldig zijn als ik naar het FriesMuseum zou kunnen gaan en daarmet een bril op mijn hoofd doorhet Smithsonian in New York konwandelen?”

VIRTUEEL MUSEUM OP DE VIERKANTE METER

Gino van der Baan: ,,Virtual reality werkt het beste met een smartphone.’’

Gino van der Baanwilde zijn foto’s la-ten zien aan de we-reld maar had niethet geld om eenexpositieruimte tehuren. Dus bouwdehij er zelf één, invirtual reality.WILBERT ELTING

HBO NHLHOGESCHOOL

D e drie studenten hebbenwat afgelopen in debeginfase van hun pro-

ject Duurzaamheid Akkrum-Nes. InAkkrum hebben ze huis na huisbekeken. Het doel? Bepalen welkewoningen geschikt zijn voor hetplaatsen van zonnepanelen. Ditdeden ze in opdracht van de plaat-selijke energiecoöperatie Duur-zaam Akkrum Nes (DAN), die isaangesloten bij de overkoepelendeÚs Koöperaasje.

Ze liepen tijdens hun inventari-satie al snel tegen het probleemaan dat ze alleen de voorkant vanwoningen konden bekijken. Mark:,,Dat terwijl de achterkant vaak ophet zuiden ligt. We konden hier-door niet altijd zien of er obstruc-ties waren, zoals bomen of eendakkapel.’’ De studenten namendaarom contact op met CycloMe-dia. Daar kregen ze kaarten, verge-lijkbaar met Google Maps, die hetmogelijk maakten om alle daken tebekijken en op te meten vanachterde computer.

L C AWA R D S


&

K eurig in pak stapten Theo deJong, Ynte Koopal, Merwin vander Werff, Mohamed Diallo, Jorrit

Hanemaayer en Christian de Jong eind aprilrond op de International Student CompanyFestival in Riga, Letland. Hun bedrijf CharityCandle was genomineerd voor de prijs ‘bestcompany’. Na een presentatie voor interna-tionale topondernemers eindigden ze in detop drie.

,,Práchtig!’’ Christian heeft een bredeglimlach op zijn gezicht. ,,We hebben nueen certificaat waarop staat dat onzeminionderneming behoort tot detop drie van Europa.’’

Ze hadden niet durven dro-men dat ze dit zouden bereikenin nog geen half jaar tijd. Indecember moesten de studen-ten Ondernemer Detailhandel inhet kader van een schoolopdrachteen minionderneming starten. ,,Wehadden carkits uit China kunnen importe-ren en verkopen, maar we wilden iets bij-zonders doen”, vertelt Merwin. Vanwege dedecembermaand kwamen ze op het idee omkaarsen met het logo van Dokkum, hunwoonplaats, te maken.

Ze produceerden zelf een mal, kochtenkaarsen bij de IKEA die ze smolten in eenfrituurpan en binnen de kortste keren warende eerste kaarsen een feit. Ze koppelden ereen goed doel aan: Oxfam Novib. ,,Dezestichting spreekt ons aan omdat ze mensenin arme landen zelfvoorzienend maakt.’’ Zebenaderden enkele winkeliers met de vraag

of zij de Charity Candles wilden verkopen,waardoor de handel op gang kwam.

Maar de verkoopcijfers gingen pas echtomhoog tijdens de kerstfair in Dokkum. Dekaarsen waren toen bijna niet aan te slepen.Inmiddels zijn rond de zeshonderd kaarsenverkocht. ,,Het is een lokaal en handge-maakt product’’, verklaart Merwin hetsucces. ,,Daarnaast zijn wij erg gedreven. Wehouden bijvoorbeeld goed in de gaten of dewinkels nog genoeg kaarsen op voorraad

hebben.’’In januari kregen alle minion-dernemingen van de verschillen-

de Friese Poort-locaties eenbeoordeling. De Charity Cand-le eindigde bij deze tussen-stand op de eerste plaats,waardoor de zes heren naar

Riga mochten. De rest is ge-schiedenis. Na thuiskomst mocht

het zestal zich klaarmaken voor deROC Friese Poort STARS Award. Ze waren

genomineerd in de categorie ’Studentenmet een uitstekend project’. Die avondkregen ze een wildcard voor de LC Awards.

De successen die heren hebben geboektmet hun Charity Candles smaken naarmeer. Het winnen van de LC Awards zoudenze zonder meer groots vieren. Maar winnenof verliezen: voor hun bedrijf maakt hetniet uit. ,,Er is een aardig grote kans dat wehiermee doorgaan”, zegt Merwin. ,,We heb-ben al kaarsen gemaakt voor Kollum enwillen meer plaatsen benaderen. We kun-nen hier nog alle kanten mee op.’’

PRIJSWINNENDEKAARSENEen Europese prijs hebben ze al in de poc-ket, nu hopen de bedenkers en makers vande Charity Candle ook de LC Awards te win-nen.

Merwin van der Werff en Christian de Jong: ,,We wilden iets bijzonders doen.’’

MARTINE VAN DER LINDEN

DUURZAAM SUCCEMark Wierstra en Annold Sloot: ,,Er zijn al mensen die naar aanleiding van onze site zonnepan

Mark Wierstra, AnnoldSloot en René de Vrieshadden niet verwachtdat hun duurzaamheids-project zo succesvol zouzijn. Toch hebben ver-schillende energiecoöpe-raties in Nederland in-middels belangstellinggetoond.

MBO ROCFRIESE POORT

MARTINE VAN DER LINDEN

Aan de hand van een checklistnoteerden ze vervolgens de eigen-schappen van elk dak, zoals de hel-lingshoek en de omvang. In Excelontwikkelden ze een formule dievervolgens met één klik op de muislaat zien hoeveel zonnepanelen erper dak kunnen worden geplaatsten wat het rendement is. Eentijdrovende bezigheid, maarhet leverde wel het gewen-ste resultaat op.

In principe was hiermeede klus geklaard. Maaromdat de studenten in hetbezit waren van zowel eenplattegrond van Akkrum alsinformatie die voor woning-eigenaren interessant kan zijn,wilden ze er meer mee doen. Zelanceerden een website. Hieropkunnen inwoners van Akkrum hunadres invullen en zien hoeveel pane-len er op hun dak passen en wat dieaan energie zouden opleveren.

,,We waren vorig jaar aanwezigtijdens de duurzaamheidsdag Reu-zedei Akkrum’’, vertelt Annold.

,,Daar sprak een man ons aan. Hijzei dat hij zich door onze site isgaan verdiepen in zonnepanelen. Erzijn ook al mensen die naar aanlei-ding van onze site zonnepanelenhebben aangeschaft. Dat is natuur-lijk geweldig.’’

Het aantal hits op de site is demiljoen gepasseerd. Opval-

lend is dat een groot deelvan de bezoekers in Lim-burg woont. Maar ook inandere delen van hetland is het duurzaam-heidsproject opgepikt.

,,In het noorden vanGroningen is een energie-

coöperatie die hiermee aande slag gaat.’’

De site is inmiddels overgeheveldnaar de website van DAN. Ondankshet succes, zit de kans er niet in datAnnold, Mark en René in de toe-komst nog eens zo’n site zullenontwikkelen. ,,Voor ons is het pro-ject nu afgelopen. Maar het is welleuk om te zien dat het in andereplaatsen doorgaat.’’

A nderhalf jaar geleden zag Baukjewat omgezaagde stukjes boom-stam liggen in het grasveld vlakbij

haar appartement. ,,Hier kan ik wel watmee’’, dacht de vindingrijke student Vormge-ving en Productpresentatie aan het FrieslandCollege. De schors ging eraf, ze schuurde destammetjes, liet ze goed drogen en voorzagze daarna van een likje verf.

Het boomstammetje was opeens geenafval meer, maar een bijzettafeltje dat inmenig woontijdschrift niet zou misstaan.Baukje plaatste haar creaties op Facebooken Instragram en kreeg veel positievereacties. Vooral met dat laatstemedium is Baukje erg handig.Binnen een jaar wist ze meerdan 1700 volgers aan zich tebinden en dat aantal groeit nogelke dag.

Haar interieurkiekjes werdengewaardeerd en aanvragen uit hethele land voor een tafeltje van‘Baukje Boomstam’ stroomden binnen.Versturen via de post was geen optie, want deverzendkosten zijn vrij hoog vanwege hetgewicht. Dus zaten mensen uren in de autoom een tafeltje op te halen. ,,Ik heb laatst nogeen tafeltje verkocht aan een stel Rotterdam-mers.’’

Ook bij het vinden van een stageplekvormde Instagram de schakel. De redactievan Stek Magazine, een digitaal woonmaga-zine uit Amsterdam, had haar boomstamme-tjes gezien en zo ontstond er contact. ,,Toenik later een stageplaats zocht heb ik henbenaderd.’’

Baukje kon al haar creativiteit kwijt bij

Stek. Ze werd in het diepe gegooid en mochtonder andere DIY-filmpjes maken voor opYoutube. ,,Ik had nog nooit zulke filmpjesgemaakt, maar vond het heel erg leuk om tedoen.’’

Ze maakte ondermeer een kaarsenstan-daard van stukjes koperen buis en een plan-tenzak van jute. ,,Stylen met een groot be-drag achter de hand is leuk, maar ik benliever low-budget bezig. Oude spullen eenbeetje pimpen geeft mij meer uitdaging.”Zonder inspiratie zit ze nooit. ,,Overal waar ik

ben doe ik ideeën op. Het zijn er zelfs zo-veel, dat ik ze amper kan onthouden.

Daarom schrijf ik alles op in eenboekje.’’

De boomstammetjes staaninmiddels op een iets lagerpitje, want Baukje is druk. ,,Ikmaak nog regelmatig moodbo-

ards voor Stek, ben druk metschool en ben nu aan het sollicite-

ren voor een nieuwe stage.’’ Amster-dam lokt opnieuw.

,,Ik hoop aangenomen te worden bij Ka-mer 465, een Amsterdams stylingbureau.’’Wat Baukje in de toekomst precies wil weetze nog niet, maar dat het iets wordt metstyling en interieur staat als een paal bovenwater.

Hiervoor volgde ze de opleiding voor on-derwijsassistente en rondde dit af met eendiploma. Daarna studeerde ze korte tijdmaatschappelijk werk aan het hbo, maar datwas niks voor haar. ,,Ik haalde alleen maardrieën en vieren. Ik besloot mijn hart tevolgen en eindelijk voor mijn grote passie tekiezen.’’


CREATIEF METSCHORS EN HOUTInstagram, boomstammetjes, een pot verf en voor-al heel veel creativiteit. Voor Baukje Snieder open-de deze combinatie veel deuren.

Baukje Snieder: ,,Ik besloot mijn hart te volgen.’’

TRUUSJE RAUWERDA

ESnelen hebben aangeschaft.’’

MBO ROCFRIESLANDCOLLEGE

MBONORDWINCOLLEGE

OPENAVOND

10 WOENSDAG

JUNI 2015

Leeuwarden,Assen,Groningen,Emmen enMeppel

www.stenden.com/openavond

twitter.com/stenden

facebook.com/stenden


L C AWA R D S&

,,Ik was dolblij dat ik die dag toch hetdonkere kleed van mijn vadersoldtimer bij me had’’, vertelt eentrotse Albert terwijl hij langs ver-schillende portretten met een diep-zwarte achtergrond loopt. Sommi-gen gezichten lachen, anderen kij-ken meer ernstig. Strijdlustig zelfs.

,,Deze meneer is nogal tegen-draads van karakter’’, vertelt Albert,inmiddels tweedejaars fotografiestu-dent aan het ROC Friese Poort inDrachten. Hij wijst op een portretvan een man die zijn vuist heft. ,,Ineerste instantie had ik hem gefoto-grafeerd met opgeheven middelvin-ger, maar dat vond ik achteraf tochwat te heftig. Ik heb uiteindelijk eennieuwe foto gemaakt.’’

Een karakter vastleggen in eenfoto, dat was de opdracht waarmeeAlbert vorig jaar op pad werd ge-stuurd. Zorginstelling ZuidOostZorggaf hem deze opdracht. De zorgin-stelling wilde graag het verhaal vanhaar cliënten vertellen. Dit levens-verhaal werd opgetekend door deverpleging, Albert was er voor defoto’s. En die maakte hij in rap tem-po. In één dag tijd bezocht hij ver-schillende locaties van ZuidOostZorg

om achttien cliënten tevereeuwigen op de ma-nier waarop ze zijn.

,,Het was best lastigom in zo’n korte tijdhun karakter eenbeetje te doorgron-den’’, aldus Albert.,,Maar met even pratenen wat geruststellen kwam

ik een heel eind.’’ Hetzwarte kleed kwam goed

van pas als achter-grond, omdat de ka-mers van de cliëntensoms vol stonden metspullen. Nu zijn het de

gezichten, de ogen ende rimpels die spreken.,,Dat vonden niet alle

oudere dames leuk, die rimpels,maar ik heb ze weten te overtuigenom die toch wel duidelijk in beeld tebrengen. Gladmaken is niet natuur-lijk, rimpels horen erbij.’’ De portret-ten vormen samen met de tekst vande verpleging een expositie. Dewerken hangen momenteel in Iken-hiem in Beetsterzwaag en zijn dekomende tijd te zien in verschillen-de locaties van ZuidOostZorg.

Het project van Albert is nietonopgemerkt gebleven, want on-langs mocht hij het presenteren aaneen werkgroep in Den Haag. Behalveveel plezier heeft het project Albertmeer inzichten gegeven. Eén gepor-tretteerde is inmiddels overleden.De familie vond haar portret zotreffend dat het op de crematietentoon is gesteld. Op Albert maaktedit diepe indruk.

,,Ik vind het bijzonder dat mijnfoto hiervoor gebruikt is. Sowiesoheeft dit project veel met mij ge-daan. Al deze geportretteerdenmankeren iets. Het bezorgde mij eenbrok in mijn keel toen ik sommigenvan hen verder achteruit zag gaan.Ik waardeer mijn eigen gezondheidnu nog meer dan ik al deed.”

Albert Allema: ,,Van sommige mensen kreeg ik een brok in mijn keel.’’

Op je zeventiende,als eerstejaars foto-grafiestudent, kun-nen zeggen dat jeeen eigen expositiehebt, komt nietvaak voor. AlbertAllema vormt eenuitzondering.

K arel Delfstra en Fernando Drooch,leerlingen van het Nordwin Colle-ge, en hun docent Geert Louwes

kijken uit over de pluktuin. Het miezert eenbeetje, het gras is nog niet opgekomen. Tedroog.

,,Eigenlijk zou je dit over een jaar moetenzien”, zegt Louwes. ,,Dan ziet het er prachtiguit.” Ze lopen de tuin in, wijzen onkruid aandat her en der de kop opsteekt en knielenneer bij een struik. Hun gezichten klaren op.,,Deze krijgt al de eerste knoppen. Daar hangtstraks wel fruit aan”, zegt de leraar. ,,En wemoeten snoeien. Dat is wel mooi werk jon-gens.”

De tuin is aangeplant door de klas vanDelfstra en Drooch. Maar het project is huntrots. Zij waren erbij toen loonbedrijf Franke-

na het grondwerk deed. Ze zijn uren in deweer geweest met 20 kuub aan hout en tak-ken en een versnipperaar om de paden aan teleggen met houtsnippers en spanden dedraden waarlangs straks bramen enframbozen omhoog moeten groei-en. Drooch: ,,Wij hebben definishing touch gedaan.”

Waar ooit een middelbareschool stond, staan de struikennu in lange rijen. In het middenloopt een geul, waar het waternaartoe kan lopen. Als het grasomhoog is gekomen, is bijna nergensmeer zwarte modder te zien en zijn destruiken gemakkelijk te bereiken.

,,Mensen uit de buurt kunnen hier straksfruit plukken”, vertelt Delfstra over de reden

voor de aanleg van de tuin. Drooch vult aan:,,Het is een mooie manier om contact metelkaar te leggen. We gaan straks ook cursus-

sen snoeien geven aan bewoners die datleuk vinden en leerlingen van de

afdeling voeding gaan laten zienwat je met al dat fruit kandoen.” Er hangt namelijk eengrote verscheidenheid. Dejongens sommen op: ,,Zwartebessen, kruisbessen, groene en

blauwe druiven, drie soortenbramen, frambozen, bosbessen.”

Langs de randen zijn rozenbottelsgeplant, de eerste vruchten piepen al voor-

zichtig tevoorschijn. ,,Het zijn dezelfde als dieRoosvicee ook gebruikt”, aldus Louwes. ,,Jekan er prima jam en siroop van maken.”

De planten zijn speciaal geselecteerd opfruit dat goed draagt en goed smaakt, verteltLouwes. Breinzure bessen zijn natuurlijk niethandig als je wijkbewoners wilt overtuigenom te komen plukken.

Het echt grote werk in de tuin doen deleerlingen van Nordwin zo nu en dan nogwel, denkt Louwes. Maar het meeste onder-houd moet straks gedaan worden door debewoners.

De tuin leeft al een beetje in de wijk, merk-ten de jongens als ze er bezig waren. ,,Zekwamen wel langs”, vertelt Delfstra. ,,Danvroegen ze ons: wat komt hier eigenlijk?”Drooch denkt dat het enthousiasme toe-neemt als het straks helemaal af is. ,,Hetmoet nog even af. Straks ziet het er heelmooi uit.”

TUIN VOL BESSENVOOR HEECHTERP

Karel Delfstra en Fernando Drooch: ,,Mensen uit de buurt kunnen hier straks fruit plukken.’’

Studenten van het Nordwin College leg-den op een braakliggend terrein in deLeeuwarder wijk Heechterp een tuin volfruit aan voor de bewoners.

WILBERT ELTING

MBONORDWINCOLLEGE

MBO ROCFRIESE POORT

VERHALEN VERTELLEN MET EEN FOTO

TRUUSJE RAUWERDA

E rgens vanuit een hotelkamer inThailand blikt Dewi Muijzert terugop het onderzoek dat ze samen met

Nathalie Beckmann deed voor hun opleidingInternationaal Hotel management aan Sten-den Hogeschool. Nathalie is dichter bij huis:ze vertelt haar verhaal vanuit Duitsland.

Studenten uit Qatar, Zuid-Afrika, Indonesiëen Thailand strijken neer in Leeuwarden inhet kader van hun ‘Grand Tour’: een tochtlangs verschillende culturen waarbij op dediverse locaties van Stenden kan wordengestudeerd. De Nederlandse Dewi ende Duitse Nathalie wilden wetenhoe het deze interantionale stu-denten verging tijdens huneerste drie maanden in Neder-land. Hoe verliep hun aanpas-sing aan de Nederlandse ge-woonten, de taal, slaagden ze erin contacten te leggen met Neder-landse studenten, enzovoorts.

,,Ze moeten zich aanpassen, dus watkunnen wij doen om het makkelijker te ma-ken? Zo’n trip naar het buitenland is voorbijna iedereen een life changing experience,dus daar komt wel wat bij kijken’’, zegt Dewi(21). ,,We hadden hele openhartige gesprek-ken”, vertelt Nathalie (22), ,,want het scheeltnatuurlijk dat wij ook studenten zijn. En wehouden de identiteit geheim van de studen-ten met wie we hebben gesproken.’’

Het onderzoek leverde een aantal opmerke-lijke conclusies op. De belangrijkste: het pro-gramma dat Stenden heeft om buitenlandsestudenten te begeleiden bij hun entree inLeeuwarden kan beter. ,,Natuurlijk doet dehogeschool er alles aan om het zo goed mo-

gelijk te doen’’, aldus Nathalie. ,,Maar onsadvies is veel meer coaching te geven aandeze groep’’, zegt Dewi. Het management isblij met de resultaten van het onderzoek enheeft het ter harte genomen. Het vormt debasis voor een al lopend vervolgonderzoek.

Studenten zijn geneigd om vooral contactte zoeken met lotgenoten uit hetzelfde land.Weliswaar doet iedereen zijn best om deNederlandse taal (enigszins) onder de knie tekrijgen, maar de cultuurschok is soms enorm.De stap om contact te zoeken met Nederland-

se studenten kan dan groot zijn. Daarmoet Stenden wat aan doen, vinden

de meiden. Bijvoorbeeld, oppertNathalie, door aan elke interna-tionale student een Nederland-se ‘buddy’ te koppelen.

Niet alle studenten hebbenextra hulp nodig. De onderzoe-

kers vertellen over meisjes uitQatar en Zuid-Afrika, die in Leeu-

warden de vrijheid namen het uit-gaansleven in te gaan. ,,Het meisje uit Zuid-Afrika zou dat thuis nooit mogen, omdathaar ouders – behorend tot een traditionelestam – er dan op aangekeken worden’’, aldusNathalie. En meisjes die uitgaan in Qatar,daar kan geen sprake van zijn. ,,Je zou mis-schien verwachten dat ze het hier ook nietzouden doen – but they did!’’

Dewi en Nathalie zijn benieuwd hoe het deinternationale studenten inmiddels vergaatin Leeuwarden. ,,Het kan best lastig zijn in hetbuitenland, hoor”, zegt Dewi. ,,In Thailandben ik nu soms op zoek naar westers eten. Ikkan me goed voorstellen hoe moeilijk studen-ten het soms hebben in Nederland.’’

L C AWA R D S


&

BUDDY VOORINTERNATIONALESTUDENTHoe vergaat het buitenlandse studenten in Leeu-warden? Sommigen hebben nog nooit gefietst, al-lemaal moeten ze wennen aan het eten en zekeraan de Nederlandse directheid.

H et was nog in het beginvan Stinstra’s stagepe-riode, toen de studente

Marketing en Communicatie zichopeens realiseerde: leuk, de colle-ges die ik aan Indonesische mid-delbare scholieren geef – maar wathebben ze er aan?

,,Ik gaf onder meer loopbaanbe-geleiding en danslessen”, verteltStinstra, een paar maanden laterop een bankje voor het FrieslandCollege. ,,Ik ontdekte echter vrijsnel dat Indonesiërs na hun mid-delbare school bij de politie gaan,brandweerman worden of in delandbouw werken. Als ze gelukhebben. De meesten belanden opstraat.”

Natuurlijk wist Stinstra vóórhaar stageperiode bij Amurang,een Friese stichting die zich inzetvoor kansarme kinderen in Indo-nesië, van de troebele toekomst-perspectieven in het land. Maar nuzag ze de armoede met eigen ogen.En voerde ze gesprekken metkinderen voor wie hun carrière-dromen altijd dromen zullen blij-ven.

,,Amurang stelt studiebeurzenbeschikbaar”, zegt Stinstra. ,,Helaaszijn dit slechts twee tot vijf perjaar. En dat voor dertig tot zestig

EEN GROOT HARTDenise Stinstra: ,,Ik ben ontzettend gemotiveerd hier iets moois van te maken.’’

Alle jongeren verdieneneen kans om hun talen-ten te ontwikkelen,vindt Denise Stinstra(19). Daarom bedacht zeeen adoptieplan, waar-mee Nederlandse bedrij-ven studenten uit Indo-nesië ondersteunen.

SANDER DE VRIES

Nathalie Beckmann en Dewi Muijzert: ,,Wat doen we voor internationale studenten?’’

MAARTEN PENNEWAARD

HBOSTENDEN

HOGESCHOOL

zonnebed zien: een ronde constructie vanhout, waarop twee zonnebedden zijn ge-monteerd. Met een druk op de knop draaithet gevaarte rond, om zo de beste positie tekiezen om lekker in de zon te liggen. ,,Dat isvoor op een groot jacht. Ik werk nu aan eenverbeterde versie, waarbij het zonnebedaltijd automatisch de beste positie ten op-zichte van de zon kiest.’’

Maar de printfreesmachine is toch welzijn favoriete project. ,,Ik denk dat ik er

nu driekwart jaar mee bezig ben.Elke avond, eigenlijk. Het is ge-

woon heel veel programmeer-werk.’’ Het is niet voor niets:los van de loftuitingen van zijndocenten heeft hij er heel veelvan geleerd. ,,Op school staat

ook zo’n soort machine en diekost 14.000 euro. Die van mij kost

sowieso minder dan de helft.’’Hij is nu in gesprek met een bedrijf,

dat de printfreesmachines mogelijk gaatverkopen. Dennis levert dan de besturing.Maar hij is niet van plan zijn leven te wijdenaan de verdere perfectionering van hetapparaat.

,,Ik wil de kant van de medische elektroni-ca op. Denk aan MRI-scanners. Het geeft jetoch een goed gevoel als je iemand anderskunt helpen met techniek?’’ Na zijn studiebij de Friese Poort wacht er dus een vervolg.Naar alle waarschijnlijkheid in Duitsland,omdat daar het technisch onderwijs op eenveel hoger niveau staat. Zijn talenknobbelmoet Dennis dan wel verder ontwikkelen,weet hij, want daar strandt hij nu wel eensop. ,,Maar als je het echt graag wilt, dan lukthet wel.’’


Hij was het lange wachten op printplaatjes uit Chi-na zat. Helemaal omdat ze vaak niet meteen goedwaren. Dus ontwikkelde Dennis de Graaf zijn eigenprintfreesmachine.

leerlingen. Ik zag verbetermogelijk-heden. Hoe mooi zou het zijn, alser een continue stroom geldenvanuit Nederland komt, zodat meerIndonesische kinderen kunnenstuderen?”

Stinstra bedacht een adoptieplan,dat zich als volgt laat samenvatten:voor 600 euro per jaar kan eenNederlands bedrijf een student(16-18 jaar) adopteren. ,,Naast destudiekosten wordt met ditbedrag hun huisvesting, etenen drinken betaald”, zegtStinstra, die terug in Ne-derland haar ideeën gestal-te gaf.

De afgelopen maandenstelde ze onder meer con-tracten op, benaderde ze be-drijven en ontwierp ze promotie-materiaal. ,,We hebben flyers opmaat gemaakt”, lacht Stinstra. ,,Hetzijn persoonlijke folders, die hetverhaal en de ambities van éénstudent vertellen. Momenteel benik bezig om de bedrijven en studen-ten aan elkaar te koppelen.”

Maar wat is het voordeel vanparticiperende bedrijven? Eenvierjarige studie kost een onderne-mer immers 2400 euro. Stinstra:,,Amurang heeft een groot netwerk.De stichting promoot verhalen van

kinderen die dankzij een financiëlebijdrage studeren. Bovendien heeftAmurang veel kennis van socialmedia.’’

,,We geven lezingen over hoebedrijven dit het beste kunneninzetten. Ten slotte gaan de deelne-mende organisaties naar Indonesië,zodat ze zien hoe hun geld wordtbesteed. Dan kunnen ze ook ken-nismaken met hun adoptiekind.”

,,Vanuit het bedrijfslevenkrijg ik positieve reacties.

Toch blijft het spannend,omdat je moet afwachtenhoeveel organisaties straksecht meedoen”, bekentStinstra. ,,We beginnen

onderaan, maar ik ben ont-zettend gemotiveerd om hier

iets moois van te maken.”Zeker is dat het Friesland College

de initiatieven van Stinstra waar-deert. Naast de nominatie voor deLC Awards, werd ze uitgeroepen totStudent van het Jaar. Na de zomer-vakantie gaat Stinstra naar de NHL.,,Ik ga Communicatie en Multime-diadesign studeren”, besluit Stin-stra. ,,Hopelijk krijg ik veel op-drachten die ik voor Amurang maguitvoeren, bijvoorbeeld als ik einddit jaar weer naar Indonesië ga ommiddelbare scholen te bezoeken.”

D e eerste printplaat die hij zelfmaakte? Dennis de Graaf (17)lacht: ,,Die heb ik nog steeds in

gebruik, hoor. Die printplaat bestuurt eensysteempje waarmee in mijn kamer het lichtaangaat, als ik in mijn handen klap.’’

Op school, bij zijn opleiding tot monteurelektrische industriële producten en syste-men knipperden zijn docenten wel even metde ogen, toen Dennis liet zien waarmee hijbezig was: de ontwikkeling van een ei-gen, uiterst nauwkeurige printfrees-machine. Daarmee kan hij zelfzijn printplaten maken, en datscheelt heel veel tijd. De ont-wikkeling ervan overstijgt hetnormale niveau op schoolverre.

De printplaten zijn nodig voorde besturingsprogramma’s van dedingen die Dennis bedenkt. ,,Dieprintplaten konden goedkoop gemaaktworden in China, maar dan duurde het tweeweken voor ik ze in huis had. En dan bleekvaak dat ze toch niet goed werkten. Dat wasniet de schuld van de Chinezen trouwens,maar van mezelf: dan had ik het nog nietmeteen goed bedacht. Al met al kostte datveel tijd, soms was ik zes weken verder voorik de goede printplaat in huis had.’’

Dan zelf maar aan de slag, bedacht Dennis.Technische ontwikkeling is in huize De Graafgeen onbekend fenomeen: zijn vader is erook veel mee bezig. Bij het bedrijf V-Techno-logy in Sneek, waar Dennis stage loopt, sleu-telt hij nog aan de perfectionering van zijnfreesmachine. Tussen andere klussen door,natuurlijk.

In de werkplaats laat hij een roterend

SLIMME FREESMACHINEGEBOREN UIT FRUSTRATIE

Dennis de Graaf: ,,Het geeft een goed gevoel als je iemand anders kunt helpen met techniek.’’

MAARTEN PENNEWAARD

MBO ROCFRIESLANDCOLLEGE

MBO ROCFRIESEPOORT

Dinsdag16 juni

16.00 - 18.00 uur

nordwincollege.nl

InfoMarkt MBO

Buitenpost, Heerenveen, Leeuwarden & Sneek

Zo kwam ik terecht bij Yes Telecom, een provi-der voor de zakelijke markt. Een servicege-richt bedrijf, daar lag het raakvlak met mijnopleiding.’’

Het onderwerp voor zijn masterscriptiewerd duurzaamheid. In hoeverre speeltdat nu een rol in de telecomindustrieen wat is er nodig om de stap temaken naar een meer duurzameservice provider? Het onderwerpkwam voort uit wat hij om zichheen zag, vertelt Robin. ,,Vanuitde hotelschool krijg je duur-zaamheid mee. Netjes omgaanmet je materialen, verspilling te-gengaan, afval netjes opruimen, goedomgaan met je spullen en je relaties.’’

,,Toen ik mijn master ging doen dacht ik:wat is me opgevallen in mijn omgeving, watverbaast me en wat zou ik anders willendoen? Daarbij was ik enorm geïnspireerd doorElena Cavagnaro, die service studies doceertaan Stenden en veel onderzoek heeft gedaannaar duurzaam ondernemen. En ik zag dat

duurzaamheid in de telecomsector helemaalgeen issue was. De telecombranche komt ookniet over als duurzaam. En natuurlijk hebbenbedrijven op hun website wel wat staan overmaatschappelijk verantwoord ondernemen,

maar er is geen klant die daar naarvraagt.’’

Die constatering, zegt Robin,was een koude douche: ,,Ik wasgeschokt!’’

Want er valt wel iets te verbe-teren aan het duurzaamheidge-halte van de telecomsector. Elke

paar maanden presenteren be-drijven een nieuw toestel, dat het

voorgaande meteen gedateerd maakt.Met vaak nieuwe stekkers, maar dat is niet

waar Robin zich druk over maakt. Het belang-rijkste aspect is in zijn ogen het gebruik vankostbare grondstoffen: in moderne telefoonszitten tot wel dertig verschillende zeldzamemetalen. ,,En dan gaat het mij vooral om deerbarmelijke omstandigheden waaronder diemetalen worden gewonnen, vaak diep in

het einde van haar opleiding Mede-werker fastservice/catering aan hetFriesland College in Leeuwardenkijkt ze heel anders naar het pro-gramma. ,,Dat kan ik ook best”,weet ze. ,,En misschien moet ik diekooktechniek ook eens proberen.”

Het is tekenend voor deontwikkeling die ze hetlaatste jaar doormaakte.Op de opleiding vondze haar roeping, nadatze een tijdlang nietprecies wist hoe hetverder moest. Ze hadeen MBO-opleidingdierenverzorging gedaanmaar werk was niet te vinden.

Vanuit haar uitkering ging zeweer naar school. De cateringoplei-ding moest het voorportaal zijn,naar dat waarvan ze al heel langdroomde: de koksopleiding.

Ze is gegrepen door de liefdevoor het vak. ,,Als je in de keukenstaat, gebeurt er iets heel bijzon-ders. Je werkt met z’n allen aan een

H et is nog niet eens zolang geleden dat Andre-a Volbeda naar het

televisieprogramma Masterchef,waarin koks het in kookwedstrijdentegen elkaar opnemen, keek en eenbeetje moedeloos werd. ,,Dit kan iknooit”, dacht ze. ,,Dit is veel te hooggegrepen voor me.” Maar nu, aan

gerecht en tegelijk ben je ook heelerg op jezelf. Er komt een bepaaldesfeer los. Van spanning maar ookvan vertrouwen. Je werkt zo goedsamen als team, dat het bijna nietfout kan gaan.”

Tijdens de opleiding heeft ze die‘vibe’ al vaak mogen erva-

ren. Samen met eendocent kookten ze voor

de minister van on-derwijs van Oekraïne.Een vijfgangendinermet allerlei luxe

ingrediënten. En tij-dens de Schoolkantine

Sterrendag in Amersfoortwerd ze tweede met haar

ciabatta met zalm en honingmos-terdsaus met rode pepers.

In het voorjaar deed ze mee aande Green Canteen-wedstrijd waarbijhet de bedoeling was om vijf ge-zonde gerechten van verse ingre-diënten binnen een uur klaar temaken. ,,Het was heel spannend opdat moment. Als je zo bezig bent,


L C AWA R D S&

dan wil je het ook af hebben. Hetwas echt even doorpoten.”

Toppunt van het jaar was eenstage op Malta. Erg uitzonderlijkvoor een leerling van MBO niveau2. Weinig van hen nemen een kijkjeover de grens. ,,Het was echt eenervaring”, zegt Volbeda. ,,Het is erheel anders dan hier. Ze zijn niet zostreng als het gaat om hygiëne. Datvond ik eerst wel moeilijk maar op

een gegeven moment kon ik hetloslaten.” Ze is opgebloeid tijdensde opleiding. ,,Mijn familie merkthet ook aan me. Ik was eerst veelstiller en meer op mezelf. Nu heb ikvolop zelfvertrouwen.”

Na de zomer begint ze aan dekoksopleiding. Een klein stapjerichting Masterchef. Lachend: ,,Mis-schien doe ik over een paar jaar zelfwel mee.”

DROMEN VAN DE KEUKEN

Andrea Volbeda: ,,Nu heb ik volop zelfvertrouwen.’’

Eigenlijk droomdeAndrea Volbeda eraltijd al van: koken.Via een omweg zitze sinds vorig jaarop het culinairespoor. En dat fleurdehaar hele leven op.

DUURZAAMHEID INMOBIELE SECTOR‘GEEN ISSUE’Waarom is er geen bedrijf dat duurzamemobiele telefonie aanbiedt? ,,Omdat indeze sector het begrip duurzaamheidgeen enkele rol speelt.’’

MAARTEN PENNEWAARD

R obin Bloemendaal legt zeven tele-foons op tafel. ,,Mijn privécollec-tie’’, lacht hij. Een paar Blackber-

ries, een HTC en vooral Samsungs. Zevenmobieltjes, gebruikt sinds 2006. Hoewel Ro-bin niet helemaal representatief is voor degemiddelde Nederlander, overtreft het aantalmobiele telefoons het aantal inwoners ruim-schoots.

,,En iedereen herkent het: ergens in een lathuis ligt zo’n oude telefoon.’’ Ongebruikt,afgeschreven, vervangen door een nieuwerexemplaar met meer pixels en handige moge-lijkheden. In elk van die telefoons zitten kost-bare, schaarse grondstoffen. Die hergebruiktzouden kunnen worden, als de telefoonsnetjes ingezameld en verwerkt zouden wor-den.

Robin (25), woonachtig in Lisse, kwam nazijn opleiding aan de Internationale Hotel-school van Stenden Hogeschool in de tele-comsector terecht. ,,Ik merkte in de hotelleriedat ik mensen goed kan overtuigen. En ikwilde eigenlijk werken in een stabielere sector.

Afrika of Azië, echt schokkend.’’Inmiddels is er onder druk van consumen-

tenorganisaties wel aandacht voor de arbeids-omstandigheden in fabrieken in het VerreOosten, waar de nieuwste iPhones en Sam-sung Galaxy’s worden samengesteld. Maarvoor de rest van de keten is weinig aandacht.

Robin vroeg zijn baas herhaaldelijk of hetniet de moeite waard zou zijn een merk in demarkt te zetten, dat zich wel onderscheiddeop het punt van duurzaamheid. ,,Door beterom te gaan met de materialen en groeneenergie te gebruiken, bij voorbeeld. Maar hetantwoord was: er is geen vraag naar. Dat komtvolgens mij omdat er geen aandacht aanwordt besteed. Mensen weten niet hoe tele-foons tot stand komen. Als ze dat wel wetenkomt de vraag ook, daarvan ben ik overtuigd.’’

OPROEP: Bezoekers die 16 juni naar deuitreiking van de LC Awards komen, kunnenhun oude mobieltjes inleveren bij RobinBloemendaal. ,,Ik zorg ervoor dat ze goedverwerkt worden. De opbrengst gaat naar eengoed doel.’’

Robin Bloemendaal: ,,Grondstoffen voor mobieltjes worden onder erbarmelijke omstandigheden gewonnen.’’

MASTERSSTENDEN

HOGESCHOOL

MBO ROCFRIESLANDCOLLEGEWILBERT ELTING

Astrid Mous, Benjamin Klemm en Justin Meerdink.

men rond drinkwater het grootst.’’Waterfilters voor particulier gebruik zijn er

al genoeg. Maar uit literatuuronderzoek dathet team deed bleek dat er nog geen filterbestaat dat betaalbaar is voor arme gezinnenén voldoende bacteriën verwijdert voor echtgezond drinkwater.

,,Niet overal is het grondwater even ver-vuild’’, zegt medeontwerper en Wetsus-on-derzoeker Justin Meerdink. Hun waterappa-raat – een merknaam is er nog niet – beschiktdaarom over filters die je gemakkelijk zelfkunt verwijderen of toevoegen. In de ‘klassie-

ke’ uitvoering zitten naast een vuilfil-ter maar liefst vier zuiveringslagen

(chloor, koolstof, ijzeroxide,keramiek). Hier sijpelt het waterin acht uur doorheen, zodatbacteriën en virussen vrijwelgeen kans krijgen.

Het filter zou een uitkomstzijn voor de miljoenen bewoners

van zowel landelijke gebieden alsarme wijken in India, Afrika, Zuid-

Amerika. Het team deed eigen marktonder-zoek. Benjamin: ,,Op het platteland zijn maareen paar concurrerende filterfabrikantenactief. Daar zou 1 procent marktaandeel voorons al genoeg zijn.’’

In de groep van vier – studente RosianeCaetano uit Brazilië zit momenteel in Duits-land – heeft iedereen specialistische know-how over watertechnologie. Toch was hetfilterproject echt teamwork zegt Astrid. ,,Wehebben alles samen gedaan, maar door veelsamen te sparren kon iedereen zijn eigenkennis gebruiken.’’

L eest u de bovenstaande regels nogeens, tot aan deze zin. In de tussen-liggende tijd is in India één kind

gestorven aan diarree en zijn nog eenstwaalf Indiërs ziek geworden door ziektekie-men uit oppervlaktewater of gebrek aangoed sanitair. Wereldwijd ligt het aantalslachtoffers vele malen hoger. Schoon waterbrengt leven, maar vervuild water zaait dedood.

Een ontwerp dat levens redt: de water-technologiestudenten van de Wetsus Acade-my hebben maanden aan hun waterfiltergewerkt. Vanwege het grote maat-schappelijke belang verkoos deUniversity Campus Fryslân (UCF)dit onderzoek boven vier andereprojecten als inzending voor deLC-Awards. Het resultaat van aldie arbeid is blauw en een halvemeter hoog.

,,In het echt is hij twee keer zogroot’’, zegt de Duitse student Ben-jamin Klemm over het filter. Het proto-type (sommige onderdelen komen van deeigen 3D-printer van Wetsus) is ontdaan vanalle franje. Een ‘echt’ filter zou er niet heelanders uitzien: gemaakt van hoofdzakelijkpvc, simpel en functioneel. Dat drukt over-bodige kosten. ,,Het moet voor zoveel moge-lijk mensen te veroorloven zijn’’, zegt Wet-sus-studente Astrid Mous. Zo kwamen ze uitop een kostprijs van 11 euro, voor 26 literdrinkwater per dag. Voldoende voor wat eengezin met twee kinderen nodig heeft. ,,Wezijn uitgegaan van wat een huishouden inIndia kan betalen. Want daar zijn de proble- E igenlijk is het project

‘verbazend goed gelukt’,stelt Anke Volkerink vast.

De 21-jarige studente van Van HallLarenstein maakte samen met driemedestudenten een plan voor deduurzame ontwikkeling van hetgebied langs de Potmarge in Leeu-warden. In potentie een gebied metveel kwaliteit, maar doordat er veelverschillende partijen aan grenzenis er een enigszins rommelig geheelontstaan, aldus Anke.

Anke, die de studie Tuin- enlandschapsinrichting volgt, onder-zocht met studiegenoot Roy Volle-bregt en Rob Höfkes (Bos- en na-tuurbeheer) en Auke Sietzema(Land- en watermanagement) opwelke wijze er meer eenheid in hetgebied zou kunnen worden aange-bracht. ,,Het verbindende elementin het geheel is het riviertje, maarverder is het heel versnipperd. Vooreen aantal bedrijven is het gebiedhun achterzijde, maar je hebt erook Wetsus, Van Hall Larenstein,Comenius en zorginstellingen alsPalet en Zienn.’’

L C AWA R D S


&

VOOR EENDORSTIGE WERELDSchoon drinkwater maken is niet moeilijk, maarvoor miljoenen mensen in ontwikkelingslandenwel te duur. Internationale masterstudenten ont-wierpen een waterfilter dat ook de allerarmstenkunnen betalen.

RUTGER VAN DER MEIJ

MASTERSWETSUS

(UCF)

Anke Volkerink: ,,Het verbindende element is het riviertje de Potmarge, maar verder ishet gebied heel versnipperd.’’

Een versnipperd gebied,met als mooi verbin-dend element het rivier-tje de Potmarge. Hoekun je dat verbeteren?,,Zet mensen om tafel,laat ze meedenken.’’

WEG MET DIE HEKKEN

MAARTEN PENNEWAARD

De studenten van ‘Beestenboel’ met hun dieren bij bewoners van verzorgingshuis Friesmastate.

zoveel mogelijk verdwijnen.’’Door de partijen samen te bren-

gen, ontstond er ook een gezamen-lijke wil om er iets van te maken.,,En doordat wij als studentengroepvanuit verschillende opleidingenkwamen, konden we ook een bredevisie opstellen. Het was heel erg leuk

om het te doen en dat kwam zekerook door de goede sfeer tussen

ons en de diverse partijen.’’Het plan is niet met een

vriendelijk bedankje aan-vaard en in een la gestopt.,,Er zijn nu twee clubjes

bezig. Vanuit Van HallLarenstein wordt er nu

geprobeerd van de verschil-lende partijen een intentiever-

klaring te krijgen en het dan over tedragen aan de gemeente. Er is eengroep afstudeerders van de hoge-school bezig om voor het gebied eenmasterplan te maken, en om datconcreet uit te werken in deelplan-nen. Het is natuurlijk de vraag of hetuiteindelijk allemaal gerealiseerdwordt, want het kost ook geld, maarals aanzet was dit zeker geslaagd.’’

In totaal gaat het om twaalf partij-en die met het gebied te makenhebben, en ze schoven op uitnodi-ging van de studenten allemaal aan.,,En vergeet ook de bewoners vanAchter de Hoven niet’’, zegt Anke.Voor hun is het gebied een soortachtertuin.

,,Wat wij wilden is een visie op-stellen waarin duidelijk werdhoe we het gebied kondenverbeteren, en dan op eenduurzame manier. Er loopteen fietspad doorheen, datis een soort snelweg. Eenvan onze adviezen is dusom voetgangers en fietsersuit elkaar te halen, want het isnu niet fijn om er te lopen, op datfietspad.’’

De studenten wezen drie ‘hot-spots’ aan: het eigen Van Hall Laren-stein, nieuwkomer Wetsus en Palet,dat het buitenterrein gaat vernieu-wen en ook openbaar toegankelijkmaakt. ,,We willen verbinding cre-eren, om de versnippering tegen tegaan. Een element in onze visie isdan ook dat de hekken in het gebied

H onden, een lammetje, een Vlaam-se reus en zelfs een paard. FemkeWieringa, Amarins de Jong, Cyn-

thia Valkema, Jelida Jacobi en Janneke vander Velde namen elke week een viervoetermee naar het verzorgingshuis Friesmastatein Grou.

Het vijftal volgt de opleiding Zorg en Leef-omgeving aan het Nordwin College in Leeu-warden. De meiden hebben allemaal affini-teit met mensen en met dieren, en wildendat graag combineren in één project.,,Vanuit school mochten we uitverschillende projecten kiezen,maar geen van die onderwer-pen sprak ons aan’’, verteltCynthia. En dus sloegen ze zelfaan het brainstormen en werdhet project ‘Beestenboel’ gebo-ren.

Iedere week vertrokken de meidenrichting Friesmastate vergezeld door eendier. Jelida nam zelfs een keer haar paardJoep mee. Femke: ,,Veel ouderen hebbenvroeger altijd huisdieren gehad of woondenop een boerderij. Nu ze in een verzorgingste-huis wonen is dat contact met dieren hele-maal weggevallen. We wilden hen daaromgraag blij maken met een bezoekje van eendier.’’

De studentes gingen samen met de oude-ren de honden uitlaten, of gingen met eendier langs bij de bewoners van Friesmastatevoor een knuffelsessie op hun kamer. Somsvoor een uur, soms was vijf minuten al ge-noeg.

Het vijftal bracht niet alleen ouderen in

contact met dieren, maar ook mensen vanTalant met een verstandelijke beperking.,,Sommige mensen van Talant hebben eenverkrampte hand, maar zodra er een hondaan snuffelde ontspanden ze helemaal’’,vertelt Femke.

De studentes werkten in Grou voor heteerst met demente ouderen, want ook diewonen in Friesmastate. Vooral bewoner Loeswerd heel erg blij van de honden. Haar leef-

tijd kan ze zich niet meer herinneren,maar haar liefde voor honden des te

meer.,,Vroeger had ik ook een hond,

maar die ging al na drie dagendood’’, vertelt ze meerderekeren vanuit haar rolstoel,terwijl ze de honden van de

studentes geen seconde uit hetoog verliest. ,,Loes is helemaal

bezeten van honden’’, lacht Femke.,,Ze herkent ons vaak niet, maar voor de

honden heeft ze alle aandacht.’’Loes hoeft het contact met de honden niet

te missen, want de studentes hebben beslo-ten hun project een vervolg te geven. Zelfhebben ze er vanwege reistijd, bijbaantjes enschool niet elke week meer tijd voor, maar zeplaatsten overal oproepjes om vrijwilligers tewerven.

Inmiddels zijn er vier vrijwilligers gevon-den die nu elke week met hun huisdieren bijhet verzorgingstehuis langs blijven gaan.,,Het hele project gaf ons ontzettend veelvoldoening’’, aldus Cynthia. ,,Het is mooi omte zien hoe je mensen met zoiets kleins zoontzettend blij kunt maken.’’


HBOVAN HALL

LARENSTEIN

LANGS DE POTMARGE

BEESTENBOEL INVERZORGINGSTEHUISVeel ouderen hadden vroeger altijd een huisdierom zich heen, maar moeten die missen in het ver-zorgingstehuis. Studenten van het Nordwin Colle-ge brachten de dieren weer terug in hun leven.

TRUUSJE RAUWERDA

MBONORDWINCOLLEGE

Hogeschool VHL is een uniekehogeschool. Onze opleidingenrichten zich op thema’s alsbiologie, aardrijkskunde, dieren,water, voeding, technologie eneconomie. Stuk voor stuk uit-dagend, verrassend en interessantmét uitzicht op een gevarieerdebaan met potentie.

Meer weten? Kijk voor al onzeopleidingen op onze website.

www.hogeschoolvhl.nl

100% welkom

LASTMINUTEVOORLICHTING VOOREINDEXAMENKANDIDATEN

Vrijdag 19 juniAgora 1, LeeuwardenMeld je aan via onze site.

de beste projecten uit mbo en hbo staan in deze bijlage ... · de hutten netjes moeten houden), het...

Documents