danh t ng vi t nam - thuvienhoasen.org · giáo h i ph t giáo vi t nam ph t l ch 2539 – 1995...

173
Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo TP. H Chí Minh n hành Ch biên: Thích ng B n (Word and PDF creator – http://tuvienhuequang.com ) 2009-2011

Upload: others

Post on 27-Oct-2019

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph

�t L � ch 2539 – 1995

DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX

- T P I -

Thành H � i Ph�t Giáo TP. H� Chí Minh � n hành

Ch� biên: Thích � � ng B� n

(Word and PDF creator – http://tuvienhuequang.com)

2009-2011

Page 2: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

2

M�

C L�

C N�

I DUNG THEO B � N � I�

N T �

L�i Gi� i Thi� u............................................................................................................................................................... 5

Ý ki � n v b ti � u s� danh t ng Vi� t Nam...................................................................................................................... 6 L

�i Nói � � u................................................................................................................................................................... 6

BAN BIÊN T� P............................................................................................................................................................ 8 C

� V� N CÔNG TRÌNH: ......................................................................................................................................... 8

C�

NG TÁC VIÊN CÔNG TRÌNH ........................................................................................................................... 8 I. GIAI � O

�N TI � N CH � N H � NG ........................................................................................................................... 10

01.T� B� � � THÍCH NGUYÊN BI� U (1836 - 1906).............................................................................................. 10 02.HÒA TH� � NG HO� NG ÂN - MINH KHIÊM (1850 - 1914)............................................................................. 11 03.HÒA TH� � NG MINH HÒA - HOAN H� (1846 - 1916) .................................................................................... 12 04.HÒA TH� � NG THÍCH V NH GIA (1840 - 1918) ............................................................................................... 14 05.HÒA TH� � NG THÍCH CHÁNH H� U (1852 - 1923)......................................................................................... 15 06.HÒA TH� � NG NH� PHÒNG - HO� NG NGH A (1867 - 1929) ....................................................................... 17

II. GIAI � O�

N CH � N H � NG PH! T GIÁO VI�

T NAM........................................................................................ 19 07.T� PHI LAI THÍCH CHÍ THI� N (1861 - 1933) ................................................................................................... 19 08.HÒA TH� � NG THÍCH M� T KH" (1904 - 1935)............................................................................................... 21 09.T� V NH NGHIÊM HÒA TH� � NG-THÍCH THANH HANH (1840 - 1936).................................................... 22 10.HÒA TH� � NG THÍCH GIÁC TIÊN (1880 - 1936) ............................................................................................. 23 11.HÒA TH� � NG THÍCH T# PHONG (1864 - 1938)............................................................................................. 25 12.HÒA TH� � NG AN L$ C-THÍCH MINH � ÀNG (1874 - 1939).......................................................................... 26 13.T� TRUNG H� U HÒA TH� � NG-THÍCH TR# NG THANH (1861 - 1940) ..................................................... 28 14.T� B� NG S% HÒA TH� � NG-THÍCH TRUNG TH& (1871-1942)................................................................... 29 15.HÒA TH� � NG THÍCH TRÍ THI� N (1882 - 1943).............................................................................................. 30 16.QU

�C S� THÍCH PH� ' C HU( (1869-1945)..................................................................................................... 31

17.HÒA TH� � NG THÍCH HU( PHÁP (1891-1946)................................................................................................ 33 18.HÒA TH� � NG THÍCH KHÁNH HÒA (1877 - 1947) ......................................................................................... 35 19.HÒA TH� � NG THÍCH B) U CHUNG (1881-1947) ........................................................................................... 37 20.HÒA TH� � NG V$ N AN-THÍCH CHÁNH THÀNH (1872-1949) ..................................................................... 38 21.HÒA TH� � NG THÍCH THI� N PH� * NG (1879 - 1949) ................................................................................... 40 22.HÒA TH� � NG BÍCH LIÊN-THÍCH TRÍ H+ I (1876 - 1950) ............................................................................. 41

III. GIAI � O�

N TH , NG NH � T PH ! T GIÁO � - U TIÊN..................................................................................... 43 23.HÒA TH� � NG LIÊN TÔN-THÍCH HUY� N Ý (1891 - 1951) ........................................................................... 43 24.HÒA TH� � NG THÍCH HU( � . NG (1873 - 1953) ............................................................................................ 45 25.HÒA TH� � NG THÍCH KHÁNH THÔNG (1870-1953) ..................................................................................... 46

IV. PH ! T GIÁO / GIAI � O�

N CHIA � ÔI � � T N � 0 C........................................................................................ 48 26.HÒA TH� � NG BÍCH KHÔNG-THÍCH GIÁC PHONG (1894 - 1954) .............................................................. 48 27.T� MINH � . NG QUANG (1923-1954) .............................................................................................................. 50 28.HÒA TH� � NG THÍCH HU( QUANG (1888 - 1956) ......................................................................................... 52 29.HÒA TH� � NG THÍCH M� T & NG (1889-1957) ................................................................................................ 53 30.HÒA TH� � NG T" XUYÊN-THÍCH DOÃN HÀI (1874 - 1958) ........................................................................ 54 31.HÒA TH� � NG TU( T$ NG - THÍCH TÂM THI (1889 - 1959) ......................................................................... 55 32.HÒA TH� � NG THÍCH KHÁNH ANH (1895 - 1961)......................................................................................... 56 33.HÒA TH� � NG THÍCH PHÁP H+ I (1895 - 1961)............................................................................................... 58

Page 3: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

3

34.HÒA TH� � NG THÍCH M� T TH� (1912 - 1961) ............................................................................................... 59 35.HÒA TH� � NG THÍCH PH� ' C NHÀN (1886 - 1962)....................................................................................... 60 36.HÒA TH� � NG THÍCH QU+ NG � & C (1897 - 1963)......................................................................................... 61 37.HÒA TH� � NG H+ I � & C-THÍCH PH� ' C HU( (1875 - 1963)........................................................................ 63 38.HÒA TH� � NG S* N V� NG (1886 - 1963) ......................................................................................................... 65 39.HÒA TH� � NG THÍCH THANH TÍCH (1881 - 1964)......................................................................................... 67 40.HÒA TH� � NG THÍCH THI( N TÒNG (1891 - 1964)......................................................................................... 68 41.HÒA TH� � NG T. NG NÊ (N( ) (1899 - 1965).................................................................................................... 70 42.HÒA TH� � NG H� U NHIÊM (1917 - 1966)....................................................................................................... 71 43.HÒA TH� � NG GIÁC QUANG (1895 - 1967)..................................................................................................... 72 44.HÒA TH� � NG H� * NG TÍCH - THÍCH V$ N ÂN (1886 - 1967) ..................................................................... 72 45.HÒA TH� � NG THÍCH HU( CHI" U (1895 - 1970) ........................................................................................... 73 46.HÒA TH� � NG THÍCH MINH � & C (1902 - 1971)............................................................................................. 75 47.HÒA TH� � NG THÍCH BÍCH LÂM (1924 - 1971) ............................................................................................. 76 48.HÒA TH� � NG THÍCH M� T NGUY( N (1911 - 1972) ...................................................................................... 77 49.HÒA TH� � NG THÍCH H+ I TRÀNG (1884 - 1972) ........................................................................................... 78 50.HÒA TH� � NG THÍCH THI( N HOA (1918 - 1973) ........................................................................................... 79 51.HÒA TH� � NG THÍCH T� NH KHI " T (1890 - 1973) .......................................................................................... 81 52.HÒA TH� � NG THÍCH TÂM GIÁC (1917 - 1973) ............................................................................................. 83 53.HÒA TH� � NG THÍCH THI( N CHI" U (1898 - 1974)........................................................................................ 85

V. PH! T GIÁO GIAI � O�

N TH , NG NH � T � � T N � 0 C..................................................................................... 88 54.HÒA TH� � NG THÍCH TRÍ TH� NG (1891-1975).............................................................................................. 88 55.HÒA TH� � NG THÍCH VIÊN GIÁC (1911 - 1976)............................................................................................. 90 56.HÒA TH� � NG THÍCH THÀNH � $ O (1906 - 1977) ......................................................................................... 91 57.HÒA TH� � NG THÍCH T

� LIÊN (1903 - 1977) ................................................................................................. 93

58.HÒA TH� � NG THÍCH HOÀN THÔNG (1917 - 1977) ...................................................................................... 94 59.HÒA TH� � NG THÍCH THI( N HÒA (1907 - 1978) ........................................................................................... 95 60.HÒA TH� � NG THÍCH THI( N MINH (1922 - 1978) ......................................................................................... 97 61.HÒA TH� � NG B) U CH* N (1911 - 1979) ....................................................................................................... 100 62.HÒA TH� � NG THÍCH TRÍ � �

(1894 - 1979).................................................................................................. 101 63.HÒA TH� � NG LÂM – EM (1898 - 1979) ......................................................................................................... 103 64.HÒA TH� � NG THÍCH TRÍ H+ I (1906 - 1979) ................................................................................................ 104 65.HÒA TH� � NG THÍCH GIÁC NHIÊN (1877 - 1979)........................................................................................ 107 66.HÒA TH� � NG THÍCH HUY� N TÂN (1911 - 1979)........................................................................................ 108

VI. GIAI � O�

N TH , NG NH � T PH ! T GIÁO VI�

T NAM L - N TH � 2............................................................ 110 67.HÒA TH� � NG THÍCH GIÁC H$ NH (1880 - 1981)......................................................................................... 110 68.HÒA TH� � NG H

� TÔNG (1893- 1981) ........................................................................................................... 112

69.HÒA TH� � NG THÍCH TÂM HOÀN (1924 - 1981) ......................................................................................... 113 70.HÒA TH� � NG � N LÂM (1898 - 1982) ............................................................................................................ 115 71.HÒA TH� � NG THÍCH THÁI KHÔNG (1902 - 1983)...................................................................................... 115 72.HÒA TH� � NG THÍCH TRÍ TH� (1909 - 1984) ............................................................................................... 117 73.HÒA TH� � NG THÍCH THI( N T� � NG (1917 - 1984).................................................................................... 120 74.HÒA TH� � NG T� NH S� (1913 - 1984) ............................................................................................................ 121 75.HÒA TH� � NG THÍCH PHÁP TRÀNG (1898 - 1984) ...................................................................................... 122

Page 4: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

4

76.HÒA TH� � NG THÍCH THANH TRÍ (1919 - 1984).......................................................................................... 124 77.HÒA TH� � NG THÍCH HÀNH TR� (1904 - 1984) .......................................................................................... 125 78.HÒA TH� � NG GI' I NGHIÊM (1921 - 1984) .................................................................................................. 127 79.HÒA TH� � NG THÍCH PHÚC H

� (1904 - 1985) ............................................................................................. 128

80.HÒA TH� � NG THÍCH TH" LONG (1909 - 1985) ........................................................................................... 130 81.HÒA TH� � NG THÍCH MINH NGUY( T (1907 - 1985)................................................................................... 132 82.HÒA TH� � NG THÍCH TRÍ H� NG (1908 - 1986)............................................................................................ 133 83.HÒA TH� � NG THÍCH V NH � $ T (1911 - 1987)............................................................................................ 135 84.HÒA TH� � NG THÍCH GIÁC TÁNH (1911 - 1987) ......................................................................................... 136 85.HÒA TH� � NG NG

� CHÂN T) (1901 - 1988) ................................................................................................ 138

86.HÒA TH� � NG THÍCH BÌNH MINH (1924 - 1988) ......................................................................................... 139 87.HÒA TH� � NG THÍCH PH� ' C QUANG (1908 - 1988).................................................................................. 141 88.HÒA TH� � NG THÍCH THANH CHÂN (1905 - 1989)..................................................................................... 143 89.HÒA TH� � NG THÍCH HU( H� NG (1917 - 1990).......................................................................................... 144 90.HÒA TH� � NG THÍCH B) U LAI (1901 - 1990) .............................................................................................. 146 91.HÒA TH� � NG THÍCH TÂM NGUY( N (1917 - 1990) .................................................................................... 148 92.HÒA TH� � NG THÍCH B) U HU( (1914 - 1991)............................................................................................. 149 93.HÒA TH� � NG THÍCH H� NG T# (1911 - 1991)............................................................................................. 150 94.HÒA TH� � NG THÍCH THI( N CH* N (1914 - 1992).......................................................................................151 95.HÒA TH� � NG THÍCH HO� NG � & C (1888 - 1992).......................................................................................152 96.HÒA TH� � NG THÍCH � ÔN H� U (1905-1992) .............................................................................................. 154 97.HÒA TH� � NG THÍCH M� T HI� N (1907 - 1992) ........................................................................................... 156 98.HÒA TH� � NG THÍCH THI� N TÂM (1925 - 1992) ......................................................................................... 158 99.HÒA TH� � NG THÍCH NH� T MINH (1908 - 1993)........................................................................................ 159 100.HÒA TH� � NG THÍCH � & C NHU� N (1897 - 1993)..................................................................................... 160

PH�

L�

C:.................................................................................................................................................................... 164 C� S THI� U CH) U- NGUY� N H� U KHA (1902 - 1954) .................................................................................. 164 C� S TÂM MINH - LÊ � ÌNH THÁM(1897 - 1969).............................................................................................. 166 C� S CHÁNH TRÍ - MAI TH� TRUY� N (1905 - 1973) ...................................................................................... 168 C� S NGUY� N V. N HI� U (1896 - 1979) ............................................................................................................ 170 L � I CU

�I SÁCH...................................................................................................................................................... 171

CONTENT SYNOPSIS............................................................................................................................................. 171

Page 5: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

5

L i Gi i Thi u

N i dung tiêu chu� n c� a Ph� t giáo là Tam B� o: Ph� t b� o, Pháp b� o và T ng b� o. Ph� t b� o, � � c Ph� t Thích Ca Mâu Ni, giáo

ch� c� a � � o Ph� t; Pháp b� o, giáo pháp � ã � � � c � � c Ph� t nói ra; T ng b� o, � � t� c� a Ph� t, n� ng vào l�i d� y c� a Ph� t � � tu

hành, truy n trì m� nh m� ch c� a giáo pháp. Tam b� o c ng còn là b� n ch� t c� a Ph� t giáo. Ph� t b� o là bi� u hi� n cho m� c � ích

t giác, hoàn thành hai ph� n Bi Trí � � tr� thành nhân cách t� i cao. Pháp b� o là khái ni� m nh� n th� c v h� t th� y ch� pháp

� u không tánh, duyên sinh, bi� u hi� n cho ph� n gi� i thoát kh� não, chuy� n vào c� nh gi� i an l� c. T ng b� o, n� ng vào ph� n

t giác c� a pháp làm c s� � � ki� n l� p xã h i hòa bình, nhân gian T� nh � .

Tam b� o � � � c hình thành t� ngày � � c Ph� t còn t� i th� , và v� n � � � c truy n trì phát tri� n, t� n t� i liên t� c � th� gian cho t� i

hi� n nay và mãi mãi sau này, � ó là n� ng vào � � o t� i nhân ho� ng, n� ng vào s nghi� p tuyên d� ng chánh pháp c� a l� ch

� � i T� S� . Do v� y, T ng b� o � � � c coi là thành ph� n tr� ng y� u, nh�

có T ng ho� ng mà Ph� t pháp � � � c r ng m� trên kh� p

th� gi� i nh� ngày nay. Trong m� i � � t n� � c � b� t c� n i � âu, n� u có các b� c cao T ng xu� t hi� n � m� i giai � o� n nào thì Ph� t

pháp � n i � y � � � c phát tri� n h� ng long. Th� nên, � � o Ph� t th� nh hay suy là c n c� � con ng� �i, không gi� i h� n n i qui,

� � nh th�i chánh pháp, t� � ng pháp hay m� t pháp.

� � o Ph� t � � � c truy n vào Vi� t Nam, � ã tr� i qua g� n 2.000 n m l� ch s� , qua nhi u th�i � � i có lúc th� nh lúc suy, � ó chính là

ph� n � nh c� a các Cao T ng có xu� t hi� n hay không xu� t hi� n. � � ghi l� i nh� ng trang s� v s nghi� p ho� ng truy n � � o

pháp c� a các v� danh T ng � y qua các th�i � � i � � kh� i b� th� t l � c phai m

� trong quá kh� , và c ng � � bi� u th� nh� ng t� m

g� ng trong sáng � y ph� n chi� u cho � �i hi � n t� i và t� ng lai, nên cu� n “Ti � u S� Danh T ng Vi� t Nam” do � � i � � c Thích

� � ng B� n ch� biên � � � c xu� t hi� n, ra m� t � c gi� l � n � � u tiên t� i Vi � t Nam.

Ph� t giáo Trung Qu� c, � � �i L � ng, c ng � ã có b “Danh T ng Truy� n” c� a Sa môn Thích B� o X� � ng và “Cao T ng

Truy� n” c� a Sa môn Thích Tu� C� o biên so� n. Ti� p � ó là � �i � � �

ng l� i có “T� c Cao T ng Truy� n” c� a Sa môn Thích � � o

Tuyên � ã xu� t hi� n. Trong “Cao T ng Truy� n” c� a Tu� C� o, so� n gi� có phê phán v ch� “Danh” và ch� “Cao” trong �

m� c: “N � u ph� n th c hành, ho� t � ng cao v�i, thì trong cao t� t có danh; còn có danh, v� t� t � ã có cao”. Do v� y mà so� n gi�

dùng ch� “Cao” thay cho ch� “Danh”.

Cao T ng Truy� n c� a Tu� C� o và T� c Cao T ng Truy� n c� a � � o Tuyên, c� hai so� n gi� � u trình bày v n i dung c n c�

theo 10 khoa, � � bi� u hi� n thích � ng cho t� ng nhân v� t. 10 khoa là: 1- D� ch kinh, 2- Ngh� a gi� i, 3- T� p Thi n, 4- Minh lu� t,

5- H pháp, 6- C� m thông, 7- Di thân (c� t) 8- � � c t� ng, 9- H� ng phúc, 10- T� p khoa. Hi� u qu� c� a các khoa D� ch kinh,

Ngh� a gi� i, T� p thi n, Minh lu� t là c s� tu � � o; các khoa H pháp, C� m thông, Di thân, � � c t� ng, H� ng phúc, T� p khoa là

s nghi� p ti� p v� t l� i sinh.

Cu� n “Ti � u S� Danh T ng Vi� t Nam”, t� Danh T ng � � � c dùng trong � m� c, ch� “Danh” � � ng ngh� a v� i ch� “Cao” nên

Danh T ng � � ây c ng � � ng ngh� a là Cao T ng, không gi� ng v� i ý ngh� a phân tích c� a Sa Môn Tu� C� o. N i dung cu� n

“ Ti � u S� Danh T ng” này, � � � c ghi chép g� m 100 v� Danh T ng Vi� t Nam và 4 nhân v� t C� S� tiêu bi� u, � ã viên t� ch � th�

k� th� XX này. Trong m� i ti � u s� , Ban Biên T� p � u ghi � � y � � : Danh hi� u, t� c tính, n i sinh, hành tr� ng s nghi� p tu hành,

n i tham h� c, ho� ng � � o và n i chùa tr� trì, ngày tháng n m th� t� ch, tu� i th� , h� l � p, tháp hi� u, và trình bày t� ng quát v s

nghi� p ho� ng � � o, truy n � � o, không phân tích thành t� ng khoa nh� trên, � � ng� �i � � c và kê c� u t tìm hi� u v kh� n ng

tuyên d� ng giáo pháp c� a m� i v � . � ây là tác ph� m vi� t v “Ti � u S� Danh T ng Vi� t Nam” l� n � � u tiên � � � c ra m� t � c gi� . Tuy nhiên, vi� c hoàn thành � � � c

tác ph� m này không ph� i là vi� c làm d� dàng, mà so� n gi� cùng v� i Ban Biên T� p và r� t nhi u c ng tác viên nhi� t tâm � ã

ph� i t � n bao công s� c, bao c� g� ng nghiên c� u s� u t� m kh� p � ó � ây trong c� n� � c. Nay xin chân thành gi� i thi� u cu� n

“Ti � u S� Danh T ng Vi� t Nam” t� i T ng Ni nh� b chúng, các hàng Ph� t t� , và các nhà Thi� n tri th� c.

Thành ph� H� Chí Minh, ngày m� ng m t, tháng Quí � ông, n m Giáp Tu� t (01-01-1995).

Hòa Th� � ng THÍCH THANH KI M

Page 6: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

6

Ý ki n v b ti u s danh t ng Vi t Nam

Ph� t Giáo Vi� t Nam cùng v� i v � n m� nh � � t n� � c � ã tr� i qua bao h� ng suy th ng tr� m c� a l� ch s� . N� u nh� N� � c nhà th�i

nào c ng có anh hùng, thì Ph� t giáo giai � o� n nào, n i � âu c ng có Danh T ng d ng � � o giúp n� � c. � ó là nh� ng t� m

g� ng sáng giá góp ph� n t� o nên l� ch s� , � � c bi� t là trong giai � o� n c� n và hi� n � � i v � i công cu c ch� n h� ng và phát tri� n

Ph� t giáo song song v� i s v� n lên c� a dân t c.

Công lao c� a các b� c Cao T ng ti n b� i, các v� S� gi� Nh� lai, nh� ng Danh T ng h qu� c kiên trì gi� � � o, tinh ti� n tu hành,

� ã � � � c s� u t� m qua công trình biên so� n b Ti � u s� Danh T ng Vi� t Nam th� k� XX này. Dù ch� a th� g� i là hoàn h� o và

còn m t s� ti � u s� Danh t ng còn thi� u c� n s� u kh� o thêm, tác ph� m này c ng � ã cô � � ng � � � c t� t c� nét ch� y� u c� a t� ng

cu c � �i riêng l� , t� ng s nghi� p � � c thù � m� i h� nh nguy� n cá bi� t � � � úc k� t thành b� i c� nh l� ch s� c� m t giai � o� n. B

sách � ã ph� n ánh � � � c bao nhân cách, chí h� � ng, t� t� � ng có giá tr� cho chúng ta h� c h� i noi g� ng. � ó là s � óng góp có

ý ngh� a nh� t c� a tác ph� m vào kho báu V n hóa - l� ch s� c� a Ph� t Giáo Vi� t Nam.

Tr� � ng Ban V n Hóa Trung � ng GHPGVN

C� s� Võ � ình C� � ng

L i Nói u

L � ch s� nhân lo� i � � � c vi� t nên b� i nhi u th� h� nhân sinh. M� i ti n nhân v� i thân t� � � i c� a m t con ng� �i r� i s� khu� t

chìm vào cát b� i, ch� còn s nghi� p, ti� ng t� t � � l � i, ch� ng tích � y � � � c truy n t� ng � � n � �i sau t� nh� ng s� li � u ghi chép,

� � khi� n h� s� ng mãi trong tâm t� � ng v� i th�i gian.

Nên vi� t ti � u s� danh nhân � ã khó, vi� t v các thi n s� l � i càng khó h n. B� i l � làm sao chúng ta kh�ng � � nh � � � c Thánh

Gióng sau khi th� ng gi� c Ân, lên núi Sóc, r� i ng� �i � i v nh� ng � âu n� a?! Và dù là � � ng � u hay trung niên xu� t gia, Thi n

tông hay T� nh � , Th� o � � �ng ho� c Trúc Lâm v.v..., dù t� th� thành hay ru ng � � ng, s n lâm, h� i giác, thi n s� � � n r� i � i;

chúng ta th� y bi� t r� t ít v h� . Có v� nh� bóng n� ng � ông hàn, c n m� a mùa h� , ráng chi u mùa thu! Thoáng qua nh� ánh

ch� p M� t Kh� , dài lâu nh� Giác H� nh v.v... T� t c� � u nh� � � � � hoàn t� t m t s� ngu� � n ban � � u, t t� i hành � � o tháng

ngày khi còn tr� th� , r� i an nhiên lên � � �ng nh� m t l � hành rong ch i qua tam gi� i.

� � làm nh� ng bài h� c cao quí, nh� ng t� m g� ng trong sáng l� u truy n cho h� u th� kính th�

, noi theo, chúng tôi � ã c� g� ng

s� u t� m t� tro tàn quá kh� , nh� ng d� âm truy n t� ng � ó � ây, ho� c nh� ng bút tích, sách v� có ghi l� i � ôi nét v công h� nh

c� a ch� v� Cao T ng ti n b� i có công v� i � � o pháp và Dân t c Vi � t Nam � các giai � o� n v� a qua c� a l� ch s� c� n � � i.

Chúng tôi t� ng h� p ch� v� Cao T ng ti n b� i h� u công c� a c� ba mi n � � t n� � c, không phân bi� t S n môn, Pháp phái hay

chính ki� n nào, mà chung nh� t � u là nh� ng ng� �i con Ph� t tiêu bi� u trong s nghi� p ho� ng pháp l� i sinh, � � l � i cho Ph� t

giáo và l� ch s� n� � c nhà nh� ng công h� nh cao quý không th� b� phai nhòa theo n m tháng vô tình.

T� tr� � c � � n nay c ng � ã có nhi u công trình t� ng t c� a các nhà làm s� Ph� t giáo, nh� ng � nh� ng góc � khác h n.

Chúng tôi t nh� n th� y r� ng s� li � u v cu c � �i c� a các b� c Cao � � c c� n � � i c� n � � � c vi� t trung th c theo tinh th� n s� h� c

sao cho mang � � m t­nh ph� quát, công b� ng v � � o nghi� p, gi� a b� i c� nh Ph� t giáo n� � c nhà trong t� ng giai � o� n l� ch s�

c� th� . Nh� t là ph� i ít nhi u nhanh chóng ghi l� i hành tr� ng c� a ch� Tôn � � c viên t� ch ch� a lâu, v� n còn có nhi u nhân

ch� ng hi� u bi� t cu c � �i các v� � y, ho� c ch� a b� n m tháng quá dày làm lãng quên, � � ch� còn trong cõi nh� nên tr� thành

huy n tho� i, � i u mà nguyên t� c s� h� c g� i là thi� u c� li � u xác � áng � � quy� t � � nh tính trung th c c� a s ki � n l� ch s� .

Khi l � p nên � án cho công trình này, chúng tôi c ng � � � c r� t nhi u ý ki� n � óng góp � ng viên c� a các b� c Tôn � � c, th� c

gi� . � ó là ngu� n h� tr� khuy� n khích chúng tôi ph� i hoàn thành d án � ã � ra. Dù r� ng th� t s có r� t nhi u khó kh n trong

vi � c s� u t� m, có nh� ng tài li� u ti� u s� thi� u c� nh� ng nguyên t� c s� h� c c b� n, cho � � n thi� u logic trong ngày tháng n m

m� t v� i n m tu hay n m sinh... Và có nh� ng khi chúng tôi tìm � � n � � a � i � m l� ch s� lúc ti n b� i còn sinh th�

i � � tìm t� li � u,

Page 7: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

7

thì h� u nh� c� � � a ph� ng c ng không còn ai l� u tr� hay bi� t gì ngoài m t m� truy n thuy� t � � n th� n tho� i. Vì th� , � � cho

b s� hoàn toàn khách quan và � úng b� n ch� t s� h� c, chúng tôi không � � a vào � ây các giai tho� i ho� c các c� m nh� n, � ánh

giá, ph� m bình thu c l� nh v c chuyên � khác c� a b� t c� ai.

Chúng tôi ch� m� i th c hi� n ph� n I c� a ch� ng trình s� u t� m s� li � u này, c ng là ph� n chính c� a công trình v� i m� c � n

� � nh là th� k� XX (1900-� � n nay-1993). Trong t� p I ph� n I là nh� ng Cao T ng ti n b� i � ã viên t� ch trong kho� ng th

�i gian

này mà chúng tôi có � � � c t� li � u. Còn l� i các ti� u s� khác, chúng tôi ti� p t� c s� u t� m và s� � � a vào t� p II ph� n I. � � ng th�

i,

hoàn ch� nh các ti� u s� c� a th� k� tr� � c s� p x� p vào ph� n II.

Ch� ng trình này � � � c d ki � n tu� n t nh� sau:

Ph� n I: Danh T ng th� k� XX t � p I-II.

Ph� n II: Danh T ng th� k� XIX (1 t� p).

Ph� n III: Ch� Ni ti n b� i h� u công (1 t� p).

Ph� n IV: C� s� ti n b� i h� u công (1 t� p).

Vi � c s� p x� p danh m� c cho quy� n ti� u s� có nhi u ý ki� n khác nhau trong ban th c hi� n và các b� c Tôn � � c. Cu� i cùng,

chúng tôi quy� t � � nh ch� n cách s� p � � t theo biên niên s� , l� y n m m� t làm c s� . V� nào m� t tr� � c thì � � t tr� � c, v� nào viên

t� ch sau thì � � sau, d� u v� viên t� ch sau có công h� nh, tu� i � � o, tu� i � �i l � n h n v� m� t tr� � c. Vì r� ng th

�i � i � m viên t� ch là

th�i � i � m t� ng k� t quá trình c� ng hi� n c� a � �

i ng� �i, d� u � ôi khi có v� cao niên h n v� n còn � � �

i, l � i là ng� �i t� ng k� t quá

trình c� a v� � i tr � � c nh� h n mình nh� ng � ã s� m hoàn thành s nghi� p c� a l� n có m� t � y.

Chúng tôi vô cùng bi� t n s � ng h tinh th� n, góp ý r� t chân tình c� a ch� Tôn � � c g� n xa, c� a các T� nh h i, Thành h i

Ph� t giáo trong c� n� � c và c� a b� n bè thân h� u các n i, h� ng quan tâm � � n công trình: h� tr� công tác s� u t� m, g� i cho

chúng tôi các s� li � u có � � � c và nh� ng � ngh� xác � áng liên quan. Chúng tôi c ng tán thán công � � c to l� n c� a l c l� � ng

c ng tác viên � ã cùng chúng tôi hoàn thành s� li � u này và chân thành tri ân các b� c tác gi� s� li � u Ph� t giáo ti n b� i � ã � �

l � i t � li � u hi� m quí trong cc tác ph� m, công trình mà chúng tôi có tham kh� o.

Hàng h� u t� n chúng tôi dù tài trí thô thi� n nh� ng tr� � c dòng l� ch s� � ang bi� n d� ch, s� không gì h� u ích cho � �i sau, nên

chúng tôi m� nh d� n suy t� m ghi chép nh� ng công h� nh c� a các Cao � � c Tôn S� , vì th� có r� t nhi u s su� t, sai l� m. R� t

mong � � � c s tha th� t� nh� ng t� m lòng l� � ng c� bao dung c� a ch� Tôn � � c th� c gi� g� n xa, cùng góp ý ch� bày nh� ng

thi� u sót t ng b� cho l� n tái b� n � � � c hoàn h� o h n.

% quy� n � � u, chúng tôi xin � � � c gi� i thi � u 100 ti� u s� Cao T ng th� c � � c và ph� l� c 04 ti� u s� c� s� có công � � u � i � n hình

trong vi� c ch� n h� ng và phát tri� n Ph� t giáo Vi� t Nam trong th� k� XX. Công trình này không là riêng cá nhân chúng tôi

vi � t � � � c, nó hình thành t� s � � u t� r� t nhi u công s� c, tâm huy� t c� a ban th c hi� n và c� a các c ng tác viên. B� n th� o sau

nhi u l� n tu ch� nh, chúng tôi trình qua các thành viên trong Ban c� v� n góp ý tr� � c khi t� ng k� t, nghi� m thu � � � � � c phép

ra m� t quí � c gi� .

M � i ý ki � n � ngh� , b� sung, chúng tôi mong � � � c ti� p t� c thâu nh� n � � hoàn b� h n v sau và ti� p t� c th c hi� n ph� n còn

l � i nh� � ã d � � nh khi h i � � nhân duyên. Và m t l � n n� a, r� t mong � ón nh� n thêm nh� ng thông tin, t� li � u ti� u s� còn sót

mà chúng tôi ch� a k� p s� u t� m, hi� n � ang còn l� i trong các t vi � n, � � a ph� ng hay dân gian.

V � i n� l c s� m hoàn thành nh� ng gì � ã � ra nh� tâm nguy� n, chúng tôi hy v� ng góp ph� n vào n n v n hóa l� ch s� Ph� t

Giáo n� � c nhà. Và m t lòng kính dâng lên ch� ti n b� i Ph� t môn b� n sao hành tr� ng c� a quí Ngài, mong � áp � n n tri ng ,

nhi� p d� n chúng h� u lai trên � � �ng gi� i thoát. Ng� � ng mong thùy t� gia h c� a li� t v� ti n nhân có m� t trong b s� này và

công � � c tùy h� h� tr� c� a ch� Tôn � � c T ng Ni, Ph� t t� dành lòng � u ái � � i v � i chúng tôi và v� i kho tàng v n hóa l� ch s�

Ph� t Giáo Vi� t Nam.

Thay m� t Ban th c hi� n công trình.

Thích � � ng B� n

Page 8: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

8

BAN BIÊN T P

C V N CÔNG TRÌNH:

- HÒA TH� � NG THÍCH THANH KI� M.

- TH� � NG T� A THÍCH TRÍ QU+ NG.

- TH� � NG T� A THÍCH GIÁC TOÀN.

- TH� � NG T� A THÍCH THI ( N NH* N.

- C� S VÕ � ÌNH C� � NG.

CH�

BIÊN:

- THÍCH � � NG B� N.

NHÓM BIÊN SO$ N:

Thích Trung H� u - Thích � � ng B� n - Thích B� o Nghiêm - B� u Chánh - Danh Sol - Nguy� n � ình T� - Tr� ng Ng� c T� �ng

- Lê T� Ch� - Tr� n H� ng Liên - Ph� m Th� B� ch Tuy� t - Nguy� n V n Du.

HÌNH � NH:

Võ V n T� �ng, Thích � � ng B� n, Nguy� n Bá Tri� t,

Võ V n Bình, Thích H� i � n, Thích Nguyên Ph� � c,

V � ng Anh Vi� t, � inh T� n L� .

C NG TÁC VIÊN CÔNG TRÌNH

01. HÒA TH� � NG THÍCH HI� N TU

02. HÒA TH� � NG THÍCH � � NG QUÁN (QUI NH* N)

03. HÒA TH� � NG THÍCH QUANG KH+ I

04. TH� � NG T� A THÍCH CH* N L$ C

05. TH� � NG T� A THÍCH MINH THÀNH

06. TH� � NG T� A THÍCH VIÊN THÀNH (HÀ TÂY)

07. TH� � NG T� A THÍCH H+ I � N (HU" )

08. � $ I � & C THÍCH GIA QUANG (HÀ N�

I)

09. � $ I � & C B) U CHÁNH (� � NG NAI)

10. � $ I � & C THÍCH L( H� NG (� � NG THÁP)

11. � $ I � & C THÍCH GIÁC THI( N (TI� N GIANG)

12. � $ I � & C THÍCH L( TRANG

13. � $ I � & C THÍCH PH� ' C MINH (TRÀ VINH)

14. � $ I � & C THÍCH QU+ NG TÙNG (H+ I PHÒNG)

15. � $ I � & C THÍCH MINH THÔNG (NHA TRANG)

16. TH� � NG T� A THÍCH NGUYÊN PH� ' C (BÌNH � � NH)

17. � $ I � & C THÍCH THI( N TOÀN (� À N� NG)

18. � $ I � & C THÍCH THANH GIÁC (H+ I PHÒNG)

19. � $ I � & C THÍCH TÔN TH� T

20.� $ I � & C THÍCH MINH THI( N (LONG AN)

21. � $ I � & C THÍCH MINH HI� N (HÀ TÂY)

Page 9: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

9

22. � $ I � & C THÍCH MINH LÝ

23. � $ I � & C THÍCH � � NG � � NH

24. � $ I � & C THÍCH TRÍ MINH (TRÀ VINH)

25. S� TH� Y THÍCH � ÀM ÁNH (HÀ N�

I)

26. NI S� THÍCH N� � ÀM HU (

27. S� CÔ THÍCH N� MINH TÂM

28. S� CÔ THÍCH MINH TÂM (HÀ N�

I)

29. S� CÔ THÍCH � ÀM LAN (HÀ N�

I)

30. S� CÔ THÍCH N� M� � & C (NINH THU� N)

31. TI" N S PHAN L$ C TUYÊN (C�

V � N)

32. ÔNG HU� NH NG� C TR+ NG

34. C� S QU+ NG TI" N

35. C� S PH� ' C H� U

36. C� S TÂM QUANG

Page 10: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

10

I. GIAI O N TI N CH N H NG

01. T� B� � Hòa Th� � ng Thích Nguyên Bi� u (1835-1906)

02. Hòa Th� � ng Ho� ng Ân - Minh Khiêm (1850-1914)

03. Hòa Th� � ng Minh Hòa - Hoan H� (1846-1916)

04. Hòa Th� � ng V� nh Gia (1840-1918)

05. Hòa Th� � ng Thích Chánh H� u (1852-1923)

06. Hòa Th� � ng Nh� Phòng - Ho� ng Ngh� a (1867-1929)

01.T B THÍCH NGUYÊN BI U (1836 - 1906)

Hòa th� � ng h� Ph� m, pháp danh Thích Nguyên Bi� u, hi� u Nh� t Thi� t, sinh n m Bính Thân (1836) tri u vua Minh M� ng

th� 17 t� i huy� n Nga S n, t� nh Thanh Hóa. Thân ph� là Ph� m t� � ng công, húy Quang T , hi� u Trung Tín, t Khoan Bình.

Thân m� u là c� bà Tr� n th� Ng� c, hi� u T� Ni � m. Ngài thu c dòng ba � �i khoa b� ng.

Ngay t� nh� Ngài � ã m� n m � � o Ph� t, nên s� m � � � c gia � ình cho xu� t gia � � u Ph� t, Ngài � � � c th� phát quy y t� i T� � ình

Phù Lãng � Võ Giàng, t� nh B� c Ninh.

B� y gi� T� � ình V� nh Nghiêm � xã � � c La, huy� n Yên D ng, t� nh B� c Giang, nay là xã Trí Yên, t� nh Hà B� c, là trung tâm

Ph� t giáo c� a phái Trúc Lâm t� i mi n B� c, có Hòa th� � ng Tâm Viên là v� cao T ng tinh thâm kinh � i � n, � � o h� nh cao dày,

an tr� thuy� t gi� ng Ph� t pháp. T ng t� c kh� p n i quy v tu h� c r� t � ông. N m 17 tu� i, Ngài � � � c B� n s� chùa Phù Lãng

cho sang � ây tham h� c và th� Sa Di gi� i. N m 20 tu� i (1855) Ngài � � � c th� C� Túc gi� i c ng t� i chùa V� nh Nghiêm v� i

T� Tâm Viên.

Sau khi � � � c gi� i châu viên mãn, Ngài � l � i “ph� ng Ph� t s S� ” thêm 5 n m n� a, t� i � ây lo s� m t� i tu h� c, gi� i lu � t

nghiêm thân. Chính trong th�i gian này, Ngài � ã thay m� t nghi� p s� dìu d� t s� � � Thích Thanh Hanh t� chùa Hòe Nhai

� � � c g� i v � ây tham h� c. Hòa th� � ng Thanh Hanh sau này là Thi n gia Pháp ch� c� a H i B� c K� Ph� t h� c.

Khi l c h� c � ã kh� kham, Ngài � � � c nghi� p s� cho xu� t vi � n � i ho� ng pháp các n i. B� � c � � u du hóa, Ngài t� i vùng � ông

du thuy� t pháp � sinh, r� i qua trú trì chùa H� Lôi � huy� n An Lãng, t� nh Phúc Yên. T� i n i � ây, Ngài � ã � ào t� o � � � c

nhi u � � t� danh ti� ng � � ng th�i nh� Hòa th� � ng Trung H� u, Hòa th� � ng Thông Toàn là v� trú trì � � t� t� i chùa Bà � á

(Linh Quang T ) � Hà N i.

N m 1874, Ngài v� a 38 tu� i, nhân trong cu c du hóa truy n giáo � vùng Gia Lâm, Ngài t� i b� n B� � trên b� sông H� ng

nhìn qua bên kia thành Th ng Long. Nh� n th� y n i � ây c� nh trí thiên nhiên thanh nhã, � � a danh B� � l � i � � ng danh v� i

qu� v� mà m� i ng� �i tu Ph� t � u mong � � t t� i. V � l � i � ây c ng là dinh c c� a vua Lê trong nh� ng ngày kháng chi� n ch� ng

quân Minh. Th� t là m t n i � � a linh, � áng có m t ngôi Tam B� o � � ho� ng d� ng chánh pháp, c� u � chúng sinh. Do � ó,

Ngài quy� t � � nh � l � i, t mình khai s n phá th� ch, d ng lên ngôi chùa � � t tên là Thiên S n C� Tích T . Nh� ng vì chùa n� m

trên b� n B� � nên t� chúng th� �ng g� i là chùa B� � .

Sau khi xây xong chánh di� n và gi� ng � � �ng, Ngài li n khai tràng thuy� t pháp, thu n� p � � t� ti � p chúng � nhân. T ng t� c

lui t� i tham h� c nghe pháp r� t � ông. Chùa B� � tr� nên m t � � o tràng s� m u� t n i c� � ô Th ng Long. Trong s� � � t� c� a

Ngài, nhi u v� � ã tr� thành các b� c l� ng � � ng trong các T� � ình trên mi n B� c, c� v h� c th� c l� n � � o h� nh nh� T� Qu� ng

Gia, T� Qu� ng Yên � chùa B� � , T� Ph� T� � chùa T� Xuyên, T� Doãn Hài � chùa T� Cát, T� Thanh Kh� i � chùa � a B� o.

Su� t ba th� p k� trú trì Thiên S n C� Tích T t� ngày sáng l� p cho � � n ngày th� t� ch, Ngài � ã � � công tô � i � m cho ngôi chùa

tr� thành m t tùng lâm quy mô v� i chánh � i � n, gi� ng � � �ng, trai � � �

ng, pháp � � �ng. C ng trong th

�i gian này Ngài còn

cho kh� c ván in b kinh Hoa Nghiêm, kinh Pháp Hoa, lu� t T� Ph� n, các sách L� � c Ký Ni, Th� Gi� i Nghi Ph� m, Nh� t T� ng

B� � (2 t� p).

Page 11: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

11

Ngày m� ng 2 tháng 10 n m Bính Ng� (1906) Ngài không � m � au gì c� mà an nhiên th� t� ch, h� � ng th� 70 tu� i � �i, 50 tu� i

h� .

Hòa th� � ng Thích Nguyên Bi� u là m t v� cao T ng � ã có công khai s n T� � ình B� � Thiên S n, � ào t� o nhi u T ng tài

làm h� t gi� ng cho phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo trên mi n B� c. Tuy Ngài không còn tr� th� khi phong trào � � � c phát

� ng, nh� ng s� � � c� a Ng§i nh� Hòa th� � ng Thanh Hanh, � � t� c� a Ngài nh� Hòa th� � ng Trung H� u, s� � i � t c� a Ngài nh�

Hòa th� � ng Trí H� i, Hòa th� � ng Tâm T� ch � u là nh� ng cây � � i th� c� a phong trào. Chùa B� � c� a Ngài là m t trong hai

Ph� t h� c � � �ng Trung h� c Ph� t giáo � � u tiên c� a mi n B� c.

02.HÒA TH NG HO NG ÂN - MINH KHIÊM (1850 - 1914)

T� Ho� ng Ân th� danh Nguy� n V n Khiêm, húy Minh Khiêm, pháp hi� u Li� u Khiêm-Di� u Ngh� a. Sinh ngày r� m tháng 07

n m Canh Tu� t (1850) t� i làng Bà � i � m, t� nh Gia � � nh. Ngài sinh ra trong m t gia � ình nông dân, hai v� thân sinh do tham

gia vào cu c n� i d� y ch� ng s� u cao thu� n� ng c� a tri u � ình nhà Nguy� n n i M � �i Tám Thôn V� �

n Tr� u và B� ng T� m L� c,

nên g� i Ngài l� i nh� bà con nuôi giúp � � lánh m� t, tránh nh� ng � � t truy lùng g� t gao c� a h� ng hào � � a ch� .

N m 1859, lúc v� a � � � c 9 tu� i, th c dân Pháp sau khi � ánh chi� m thành Gia � � nh � ã c� binh � � n n i � ây, nông dân l� i n� i

d� y, k� � ó ngh� a binh Tr� ng � � nh sau khi � ánh � � n Thu� n Ki u � ã kéo quân v � ây và � � � c nhân dân trao thanh ki� m

Bình Tây � � i Nguyên Soi(1). Gi� a lúc tình th� nhi u bi� n � � i � y, Ngài không th� tìm l� i � � � c song thân. Vì th� tên tu� i

c� a hai ng� �i cho � � n mãi v sau v� n không bi� t � � � c, s� ng ch� t nh� th� nào, t� i � âu?

Ch� a th� y có s� li � u nào ghi l� i ngày tháng Ngài xu� t gia lúc bao nhiêu tu� i. Ch� bi� t Ngài � ã � � n chùa Giác Lâm (Nay �

qu� n Tân Bình - Sài Gòn) xin xu� t gia v� i T � H� i T� nh.

Khi � ã tr� thành m t v� xu� t gia, Ngài h� t lòng h� c h� i, tham c� u t� t c� các pháp y� u n i thi n môn. V� i trí tu� và t� ch� t

thông minh, Ngài � ã s� m v� � t xa các pháp l� � ã xu� t gia tr� � c mình trong m t kho� ng th�

i gian r� t ng� n. Do � ó Ngài � ã

� � � c B� n s� ch² ý và ch m sóc t� n tình. Ngoài s� h� c uyên thâm, Ngài còn có phong thái nhanh nh� n mà � i m � � m, vóc

ng� �i cao ráo, thanh thoát, h i � � các t� � ng h� o � m t v� T� kheo xu� t tr� n vi th� � ng s� .

N m 1870, Ngài � � � c trao nhi� m v� tr� trì chùa Giác Viên khi v� a � úng 20 tu� i. � ây là m t tr� �ng h� p cá bi� t, r� t hi� m

th� y n i l � ch s� các v� T� � � c x� a. � � � � kh�ng � � nh hoài bão mà B� n s� Ngài � ã � � t � � , qu� ch

�ng u� ng.

N m 1876 � � tu� i 26, Ngài l� i � � � c c� làm Giáo th� và � ã � � � c T ng chúng kính tr� ng do s tinh t� n và uyên thâm Ph� t

pháp. Cùng n m � ó, T� Minh Vi - M � t H� nh (tr� trì chùa Giác Lâm) c� m th� y s� c kh� e suy y� u và nh� n bi� t m t v� T ng

tr� nh� Ngài l� i có nhi u n� l c, � � y trách nhi� m, nên � ã giao cho Ngài cùng lúc tr� trì hai chùa Giác Viên và Giác Lâm.

N m 1899, v� i trách nhi� m c� a mình, Ngài � ã cho ti� n hành trùng tu l� i ngôi chùa Giác Viên. � ây là l� n trùng tu l� n nh� t

trong l� ch s� chùa này. Trong � ó Ngài cho m� r ng m� t b� ng chùa và ch� nh trang l� i chánh � i � n theo � úng s� nguy� n ch�

T� � �i tr � � c ch� a có d� p th c hi� n � � � c.

C ng nh� các v� T� trong tông môn, Ngài c ng không có � � t� nhi u ngoài hai Ngài Nh� Nhu - Ch n Không và Nh� Phòng

- Ho� ng Ngh� a. Vì th� th�

i gian k� ti � p Ngài � ã c� Ngài Ch n Không tr� trì chùa Giác Viên, giúp cho Ngài có th�i gian lo

vi � c khác (Ch� c tr� trì n i này khi Ngài Ch n Không t� ch thì � � � c trao cho Ngài Nh� Phòng ti� p n� i)(2).

S ki� n n� i b� t trong vi� c ho� ng � � o c� a Ngài là vi� c sao chép kinh sách, b� ng cách cho kh� c b� n g� kinh, lu� t và di� n nôm

m t s� sách Ph� t giáo khác. S� l � � ng công trình biên t� p di� n nôm và các lo� i sách khác do Ngài ch� ng minh r� t nhi u

nh� ng � ã th� t l � c c ng không ít. Hi� n t� i ch� còn l� u l� i m t s� nh� b� n chép tay b Kinh Pháp Hoa, � � � c chép vào n m

Bính Tu� t (1886) m� i ph� m � óng thành m t t� p.

N m 1880, tác ph� m b� ng th l� c bát d� � i d� ng ch� Nôm, t� p “H� a S� Vãn Truy� n” c ng � � � c Ngài cho kh� c g� � � in l� i.

N m 1894, b sách Thi n Môn Tr� �ng Hàng Lu� t b� ng ch� Hán, � � � c Ngài ch� nh biên tóm l� � c l� i b� ng ch� nôm và � � t

tên là T� NI NH� T D� NG Y" U L� � C cùng cho kh� c in � � ph� bi� n r ng rãi.

� � ti � n hành kh� c in b Lu� t nói trên cùng nhi u lo� i sách khác, Ngài � ã nh� � � n s tr� l c c� a Ngài � � t Lý - Hu� L� u (tr�

trì Chùa Huê Nghiêm, Th� � � c), giúp ph� n sao chép � � kh� c vào b� n g� .

Page 12: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

12

V � i kh� i l � � ng b dày c� a m� i quy� n sách thì c ng b� y nhiêu s� l � � ng b� n g� . Và nh� th� , ngay t� i chùa Giác Viên, Ngài

cho m�i các th� kh� c v n � t� i chùa � � th c hi� n công trình.

Ngài � ã b� công và m� nh d� n th c hi� n công trình in b Lu� t quan tr� ng � y. Ngài ý th� c � � � c r� ng � ó s� là b sách giáo

khoa � � u tiên � c� p s h� c, r� t c� n thi� t cho các chùa � Nam B . K� t qu� là � ã tr� thành giáo trình h� c t� p n i các cu c

kh� o thí c� a nh� ng Tr� �ng H� ng, Tr� �

ng K� th�i b� y gi

�.

N m 1898, m t s� kinh ch� y� u nh� Nh n Qu� Th c L� c Toàn B� n, L ng Nghiêm Kinh Tán, Thí Th c Khoa v.v... � � � c

Ngài ch� ng minh d� � i b� n kh� c v� i tên Di� u Ngh� a, và di� n nôm T� ng � àn T ng.

N m 1912, Ngài còn � � ng ra hi� u � ính cho b Quy Nguyên Tr c Ch� do � � t� là Ngài T� Phong- Nh� Nhãn di� n nôm.

Trong s� kinh sách chép tay l� u l� i, hi� n còn th� bút c� a Ngài b� ng hai câu � � i. Trong � ó nêu lên Pháp danh, Pháp hi� u và

tên chùa Giác Viên:

ľGIÁC ng � � n HO� NG ÂN, ân m c Nh� Lai th� ký.

VIÊN thông minh DI( U NGH A, ngh� a tùng Bát Nhã nghiên c� u”.

Ngoài vi� c th c hi� n các công trình in kh� c kinh trên, Ngài còn dành r� t nhi u th�

i gian du hóa kh� p n i. B� � c chân Ngài

� ã t� ng tr� i su� t c� � � ng b� ng sông C� u Long nh� M � Tho, � � ng Tháp, C� u Long, An Giang, Hà Tiên v.v... Ngài � i b� ng

t� t c� ph� ng ti� n, có lúc ph� i � i b , k� c� trèo � èo b ng su� i nh� khi qua vùng hi� m tr� Th� t S n. � � c bi� t, t� i Ti n Giang

và An Giang, Ngài � ã tr� l � i m t th�i gian khá dài t� n m 1905 cho � � n khi viên t� ch.

Trong th�i gian � Ti n Giang, Ngài � ã tu t� p t� i am Viên Giác, cách chùa B� u Lâm không xa, do � � t� là Thiên Tr� �

ng

d ng. C ng t� i n i này, kho� ng n m � t Mùi (1895) Ngài � ã � � ng ra v� ki� u và ch� ng minh cho vi� c xây d ng ngôi chùa

V � nh Tràng, m t ngôi chùa l� n nh� t Nam B hi� n nay.

Sau khi r�i Ti n Giang, Ngài � i sang m t s� t� nh khác và tr� l � i chùa Tây An (Núi Sam - Châu � � c). � � n � âu Ngài c ng � �

l � i ni m kính m� n sâu xa trong lòng T ng chúng và Ph� t t� . Cho � � n hôm nay, khi nh� c � � n Ngài, Ph� t t� n i này v� n còn

g� i Ngài là “T� N²i Sam”. Th�

i gian t� i chùa Tây An, Ngài � trong m t am nh� sau chùa do S� bà NH� THÀNH - DI( U

DANH (3) là � � t� c� a Ngài d ng nên và th� �ng xuyên công qu� lo c m n� � c cho Ngài. T� i � ây, Ngài còn hai th� gi� n� a

là Thi� n Di� u (chùa Châu Viên) và m t v� là th� ký nên g� i là Ký Viên (chùa Pháp Võ).

Nh� ng ngày cu� i cùng, Ngài không c� m th� y � au nh� c nh� các b� c lu� ng tu� i, m� c dù Ngài � ã � i su� t c� m t th�

i gian dài

nh� th� . Ng� � c l� i, nh� ng ngày này Ngài càng tráng ki� n và minh m� n h n. Do � ó, Ngài t� n d� ng nh� ng giây phút hi� m

hoi còn l� i � � khuyên nh� các � � t� , nh� n g� i v Giác Lâm, Giác Viên ch m lo gi� gìn ngôi chùa T� v.v...

Vào gi� Thìn, ngày 29 tháng Giêng n m Giáp D� n (1914) Ngài � ã thâu th� n th� t� ch t� i chùa Tây An (Núi Sam - Châu

� � c)(4). H� � ng th� 64 tu� i. Nh� c thân Ngài sau � ó � � � c � � a v nh� p tháp t� i chùa Giác Lâm (Sài Gòn). T� i chùa Tây An

tháp v� ng c ng � � � c d ng l«n � � kính th� Ngài.

V � i hành tr� ng nh� th� Ngài th� t qu� x� ng � áng là ng� �i h� u du� � �

i th� 38 dòng Lâm T� (B� n Ng� n) và truy n th� a cho

các � � t� sau này nh� Ngài � � t Lý - Hu� L� u (chùa Huê Nghiêm, Th� � � c), Nh� L� i (chùa Giác Lâm), Nh� Nhu - Ch n

Không, Nh� Phòng - Ho� ng Ngh� a (chùa Giác Viên), Nh� Nhãn - T� Phong (chùa Giác H� i, Q.6 - TP. HCM) và chùa Thi n

Lâm (Tây Ninh).

Chú thích:

1) TP. CCT - Thanh Giang - NXB TP. HCM 1980.

2) Sau � ó, Ngài l� p m t am trong khuôn viên chùa Giác Lâm (v� trí là bót Nguy� n v n C sau này) � ó là am Giác � � (PTS

Tr� n H� ng Liên).

3) + nh và bàn th� S� Bà hi� n � � t t� i chùa Th� i Hòa (Gò V� p).

4) Có ý ki� n cho r� ng Ngài t� ch t� i am Viên Giác (PTS Tr� n H� ng Liên).

03.HÒA TH NG MINH HÒA - HOAN H (1846 - 1916)

Hòa th� � ng Minh Hòa - Hoan H�, th� danh là Nguy� n Thiên H

�, sinh n m Bính Ng� (1846), t� i � p Gi� ng Cám, làng � � c

Page 13: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

13

Hòa, qu� n � � c Hòa, t� nh Ch� L� n (nay thu c t� nh Long An). Trong m t gia � ình h� ng kính tin � � o Ph� t, Ngài � ã h� � ng

ngu� n ân phúc � y n i song thân t� thu� nh� . Do Ngài sinh ra gi� a lúc cao trào ch� ng Pháp c� a các phong trào bùng n� d�

d i, và nh� t là gi� a tri u � ình T � � c v� i cu c n� i d� y c� a Tr� ng � � nh. Hai c� thân sinh c� a Ngài c ng nh� p cu c, gi� a

m t b� i c� nh � � y nhi� u nh� ng, v� a ch� y gi� c v� a ch� ng gi� c nh� m� i gia � ình nông dân khác, nên ngu� n g� c và tên tu� i

c� a hai v� � � n nay ch� a có s� li � u nào ghi l� i � � � c.

N m � y (1846), Ngài sinh � úng vào n m Nguy� n � ình Chi� u ra Hu� h� c thêm � � ch� khoa thi H i, � � r� i sau � ó bao bi� n

c� c� a gia � ình và xã h i � p � � n làm ti n � cho con ng� �i tài hoa � y c� m tác nên nh� ng áng v n ch� ng b� t h� . Ngài l� n

lên, � � � c thâm nh� p vào nh� ng giá tr� tinh th� n � ó, nên ý chí và lòng yêu n� � c � ã b c l t� r� t s� m.

N m 1862, lúc 17 tu� i, Ngài � ã có � � nh� n xét tr� � c s ki � n Quan Kinh L� � c S� Phan Thanh Gi� n, Lâm Duy Hi� p vâng

l � nh vua T � � c ký hòa � � c Nhâm Tu� t (1862) nh� �ng ba t� nh mi n � ông cho Pháp. Do � ó, tr� � c và sau s ki� n này, Ngài

bi� t � � n và tìm g� p Phan V n � � t, Lê Cao Dõng � vùng Tân An, � ang lãnh � � o phong trào ch� ng Pháp n i � ây � � th� hi� n

lòng bi ph� n tr� � c th�i cu c.

Do s� ng trong hoàn c� nh nghèo kh� n, xa cha m� , l� i ch� ng ki� n bi� t bao n� i kh� c� a � � ng bào trong chi� n tranh. Cho nên

trong khi liên l� c và theo dõi các phong trào kháng Pháp, Ngài v� n tìm � � n T� Tiên C� n - T� Nh� � ng t� i chùa Long Th� nh

(hi� n này là xã Tân T� o, huy� n Bình Chánh, Thành ph� H� Chí Minh) � � xin xu� t gia h� c � � o gi� i thoát.

Cùng xu� t gia tu h� c v� i Ngài còn có Ngài Ho� ng Chi� u-Minh Nhiên và Ch n Nh� -Minh Ngh� a tr� thành huynh � � � � ng

s� và s� ng tu h� c r� t lâu v� i Ngài n i mái chùa này.

� � i v� i tình hình Ph� t giáo th�i b� y gi

�, Ngài c ng nh� các v� � � ng môn th� �

ng hay � � � c Th� y mình d� y b� o t� n t� �ng,

th� �ng hay b c l ni m ao � � c � ào t� o � � � c t� ng l� p T ng tài, dù là trong th

�i gian s kh� i còn khó kh n m� i phía. Cho

nên truy n th� ng Tông môn tr� thành � i u c b� n nh� t � � có th� truy n trao gi� i pháp.

Mang hoài bão thi� t tha � y c� a Th� y, sau khi B� n s� Tiên C� n-T� Nh� � ng viên t� ch, Ngài cùng các v� � � ng môn � ã quy t�

� � � c các T ng s� t� nhi u h� � ng, v� i ý � � thành l� p tr� �ng Ph� t h� c và � ã � � � c s h� � ng � ng � � ng tình c� a r� t nhi u v�

Tôn � � c th�

i b� y gi�. K� t qu� � ã không ph� lòng mong m� i chính � áng c� a Ngài, ngôi chùa Long Th� nh � ã nghi� m nhiên

tr� thành m t trung tâm ho� ng pháp danh ti� ng toàn Nam k� l� c t� nh, thu hút � � � c T ng s� kh� p n i � � n tu h� c.

Trong s� nh� ng v� � ã � � � c � ào luy� n t� i � ây, dù th� �ng xuyên ho� c gián � o� n, có th� k� � � n các v� Hòa th� � ng � chùa

Ph� � c Long (Sa � éc), chùa Linh Ph� � c (M� Tho) v.v... xu� t thân tu h� c t� i � ây. Ngoài ra, theo m t vài ngu� n tin truy n

kh� u t� các v� T� � � c, thì chính Ph� t Th� y Tây An, v� giáo ch� sáng l� p giáo phái B� u S n K� H� ng, không rõ th� gi� i

v� i T� nào nh� ng mang pháp hi� u Minh Huyên, th� �ng xuyên lui t� i n i này � � h� c � � o.

Song song v� i nhi� m v� tu h� c và ho� ng d� ng, Ngài v� n cùng vài pháp l� khác dành nhi u th�i gian, bàn b� c trao � � i

ho� c tr c ti� p tham gia vào các phong trào ch� ng Pháp.

T� tu� i niên thi� u � � n lúc tr� � ng thành, Ngài � ã ch� ng ki� n quá nhi u s ki� n không vui cho � � t n� � c. Sau này khi xu� t gia

r� i, Ngài còn có thêm m t n� i � au n� a là Ph� t giáo - m t tôn giáo v� n là ngu� n s� ng h� nh phúc c� a dân An Nam l� i b� � � y

d� n vào tàn l� i, s� ng âm th� m � nh� ng n i s n cùng th� y t� n. T� t c� � u qua bàn tay và thâm ý b� o h vay m� � n t� th c

dân. � � u tiên vào n m M� u Ng� (1858), Ngài c ng nh� hàng tri� u thi� u niên khác ch� ng ki� n vi� c Pháp � ánh chi� m (� � u

tiên) thành Gia � � nh. Ngài c ng ghi � � m hình � nh � � i � � n Chí Hòa Phú Th� th� t th� , Nguy� n Duy t� tr� n, Nguy� n Tri

Ph� ng rút v Biên Hòa; r� i vi � c H� Hu� n Nghi� p lãnh quy n Tri ph� Bình D� ng (Sài gòn - Ch� L� n) l� p nên do t� ch� c

bí m� t c� a các ngh� a s� , tiêu bi� u nh� t v� n là hình � nh Tr� ng � � nh, � � � c m� nh danh “Hai ng� �i Vi � t Nam yêu n� � c” v.v...

(1)

Do � ó, Ngài mang chí c� c� a các b� c T� x� a d� n thân giúp n� � c c� u � �i. Nh� t là th

�i gian sau khi ba t� nh mi n Tây b�

chi� m, các cao trào ch� ng Pháp càng r� m r , chia thành b� n vùng rõ r� t (B� n Tre -V� nh Long - Trà Vinh, R� ch Giá - Cà

Mau - C� n Th , Th� t S n - Châu � � c - Long Xuyên - Sa � éc và Bà � i � m - H� c Môn). Ngài tham gia vào vùng th� t� , t� c

vùng Bà � i � m - H� c Môn. T� i n i � ây, n m 1885 hình thành “H i kín” do Nguy� n v n B� �ng, Ph� m v n H� n (Qu� n H� n)

ch� huy. T� ch� c này liên l� c � � � c v� i anh em Phan Liêm (C� u Ba), Phan Tôn (C� u N m) hai con c� a Phan Thanh Gi� n

(N� i lên v� i kh� u hi� u: C� n V� ng c� u qu� c, 5 tháng sau khi c� Phan tu� n ti� t). R� i Th� Khoa Huân � M� Tho, Nguy� n

Page 14: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

14

Trung Tr c � R� ch Giá v.v...

Có th� nói r� ng, chi ti� t quan tr� ng trong vi� c d� n thân tr c ti� p c� a Ngài vào phong trào ch� ng Pháp � H i Kín, � ng c

thúc � � y m� nh m� nh� t � � i v� i m t ng� �i vì � � o và yêu n� � c nh� Ngài là t� th v n Nguy� n � ình Chi� u, Nguy� n Thông

và � � c bi� t là Phan V n Tr� (C� Tr� ) v� i bài th Chùa H� , m� � n th c c� nh � � chuyên ch� t� m lòng yêu quí quê h� ng dân

t c; � � ng th�i kêu g� i s� phu cùng góp s� c, � ã nung n� u trong Ngài thành hành � ng.

Dù Nguy� n v n B� �ng c� m � � u ngh� a binh � ánh vào Sài Gòn � ã b� b� t tr� � c khi kh� i ngh� a, nh� ng tr� � c � ó � ã n� i lên và

chi� m � � � c H� c Môn � êm 30.1.1882, cùng v� i Nguy� n � ng Hòa, Phan V n H� n, � � t cháy ph� � � �ng H� c Môn. Ngài

cùng ngh� a quân � t nh� p vào t� n ph� � � �ng gi� t ch� t � � c Ph� Ca (Tr� n T� Ca). Do � � c Ph� Ca r� t tàn ác, l� p công v� i

Pháp, b� t tr� th , con cháu c� a nh� ng ng� �i “ � � ng c u” � ánh Tây, b� vào c� i gi � g� o, l� y chày qu� t nát x� ng, gây nên bi� t

bao oán h�n � au xót trong nhân dân. Lý do � ó, sau khi � � c Ph� Ca b� gi� t, ng� �

i dân còn ch� a nguôi c m h�n, � ã c� t � � u

� em treo lên c t � èn ch� H� c Môn(2). Vi� c tr� (b� ng bi� n pháp trên) � � � c m t ng� �i hung ác có t i l � n v� i n� � c v� i dân

nh� th� , sau này � � � c nh� c nh� nh� m t g� ng nh� p th� tích c c n i Ngài trong s hy sinh cho phép “sát nh� t miêu, c� u

v� n th� ”.

Sau � ó, � � tr� thù s ki � n trên, th c dân Pháp � ã không ng� ng b� ráp, tìm th� tiêu nh� ng ng� �i có liên quan � � n ngh� a binh

� êm kh� i ngh� a. Cai qu� n H� n � ã b� gi� t t� i H� c Môn. H i Kín coi nh� tan rã, m t s� s� phu yêu n� � c s� ng sót t� tán tìm

n i � n náu. Ngài c ng th� , ph� i lánh xa chùa, xa nh� ng ng� �i thân khá lâu. Trong th

�i gian lánh n� n � ó, Ngài th c s

chuyên tâm tr� v v� i công vi� c m t T ng s� : t� nh tu, lo chuy� n nghi� p.

N m 1915 (� t Mão), do tu� i cao s� c y� u và nh� n th� y tr� � c c n gió vô th� �ng s� p tho� ng qua, Ngài � ã di chúc, trao quy n

th� a k� l � i cho Ngài Thiên Quang -Nh� Hào.

N m 1916 (Bính Thìn) ngày 26 tháng giêng, Ngài th� t� ch, th� 71 tu� i � �i, 54 tu� i � � o.

Do công � � c truy n th� a � �i th� 38, chi phái Lâm T� (dòng B� n Ng� n), hi� n nay bài v� c� a Ngài còn � � � c � � t th

� t� i các

chùa Long Th� nh, chùa T� Ân (Q.6 - Thành ph� H� Chí Minh), chùa Th� nh Hòa (C� n Giu c - Long An), chùa Kim S n

(Phú Nhu� n); chùa � � c Lâm (qu� n Tân Bình)...

� � � � c qu� , có tám v� n b� n ngàn ph� ng cách (con � � �ng) tu trì khác nhau. M� i hành gi� � u tùy nhân duyên mà t� o tác

(theo tinh th� n Hành X� c� a � � i th� a), Ngài Minh Hòa � ã có m� t th� t r c r� trong cu c th� và � ã tích c c giúp ch� m d� t

m t ác nghi� p b� ng s nh� n ch� u nh n qu� � � i � ãi � mai sau v mình. Ngài � ã th� hi� n m t � � c h� nh � � c thù v� y.

Chú thích:

1) T� p V n yêu n� � c Nam B - B� o � � nh Giang.

2) Có t� li � u cho r� ng: � ó là ngày 25 tháng ch� p n m Giáp Thân (1884) (PTS Tr� n H� ng Liên).

04.HÒA TH NG THÍCH V NH GIA (1840 - 1918)

Ngài h� � oàn tên Nh� � c, quán làng Th� D� ng, qu� n Th ng Bình, t� nh Qu� ng Nam, sinh vào n m th� 21, tri u vua Minh

M � ng (1840).

Xu� t thân trong m t gia � ình nho phong, b� m ch� t thông minh hi� u h� c, lúc Ngài � � � c 18 tu� i thì thân sinh � ã m� ng chung.

T� � ó Ngài vân du � ó � ây h� u m� r ng ki� n th� c. � � n t� nh Thu� n Hóa, Ngài g� p c� B� Chính Nguy� n Khoa Luân (V sau

t� c Viên Giác Thi n s� ) t� i chùa Ba La M� t. Sau m� y ngày � àm � � o, các Ngài nh� n th� y thân m� ng là vô th� �ng, tam gi� i

nh� nhà l� a, ch� có l� i tu h� c chánh pháp c� a Nh� Lai m� i là con � � �ng gi� i thoát chân chánh.

N m 1859, � � � c 19 tu� i Ngài phát tâm t� m s� h� c � � o. Lúc b� y gi� t� i t � nh Qu� ng Nam, n i quê quán c� a Ngài, có Hòa

Th� � ng Quán Thông, m t v� danh T ng, vào hàng th� n m dòng Lâm T� , làm trú trì chùa Ph� � c Lâm. Ngài m� i xin th�

phát � � u s� v� i Hòa Th� � ng. Th� Sa Di gi� i � � � c 6 n m, Ngài t� ra là m t T ng s� xu� t chúng. Hòa Th� � ng B� n s� Quán

Thông � � t cho Ngài pháp danh là � n B� n, t T� Nguyên, hi� u V� nh Gia.

N m 1865, � � � c 25 tu� i Ngài � � n c� u � � o v� i Ngài Hu� Quang t� i chùa Tam Thai (Ng Hành S n) Qu� ng Nam. T� i � ây,

Ngài th� tam � àn C� Túc gi� i.

Page 15: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

15

N m 1893 (Quý T� - tri u Thành Thái) Ngài cùng Hòa th� � ng Chí Thành m� � � i gi� i � àn t� i T� � ình Chúc Thánh (Qu� ng

Nam) và Ngài nh� n ch� c Giáo Th� A Xà Lê t� i gi� i � àn này.

N m 1894 (Giáp Ng� ), Ngài � � � c th� nh làm � � nh� Tôn ch� ng cho � � i gi � i � àn t� i T� � ình Báo Qu� c (Thu� n Hóa).

N m 1906 (Bính Ng� ), Ngài nh� n làm Y� t Ma cho � � i gi� i � àn t� i T� � ình Th� p Tháp Di � à (Bình � � nh).

N m 1908 M� u Thân, Ngài � � � c th� nh làm � àn � � u Hòa th� � ng � � i gi� i � àn t� i chùa Ph� � c Lâm (Qu� ng Nam).

� � n n m 1910 (Canh Tu� t - tri u Duy Tân) Ngài khai � � i gi� i � àn t� i T� � ình Ph� � c Lâm, H i An, và làm � àn � � u Hòa

Th� � ng. Gi� i � àn này quy t� g� n 200 gi� i t� , trong � ó sau này có Hòa th� � ng Thích T� nh Khi� t, � � nh� t T ng Th� ng Giáo

H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t. Hòa th� � ng Thích Giác Nhiên chùa Thuy n Tôn là � � nh� T ng Th� ng... V ph� n t� i

gia thì có Miên Trinh Tuy Lý V� ng, c� � ô Th� ng Lê Vi� t Nghiêm v.v... và nhi u hoàng thân qu� c thích khác � u là � � t�

c� a Ngài.

Ngài có công l� n trong vi� c � � i trùng tu T� � ình Ph� � c Lâm, chú tr� ng vi� c � ào t� o T ng tài, giáo hóa h� u lai. Nh�

th� dân

chúng th� m nhu� n � nh h� � ng � � o � � c c� a Ngài, không nh� ng � � i v � i Ph� t giáo � � Qu� ng Nam mà còn � � i v� i c� Ph� t giáo

mi n Trung. V� i s nghi� p cao dày c� a Ngài, tr� n � �i hi � n thân cho vi� c ph� c h� ng Ph� t giáo, c� Th� � ng th� Hi � p bi� n

� � i h� c s� Nguy� n Hà � ình (� � t� c� a Ngài) m t nhà thâm nho và c ng thâm uyên giáo lý � ã dâng t� ng Ngài hai câu � � i

b� ng g� tr� m h� ng, hi� n nay còn treo t� i chùa Ph� � c Lâm:

T ng l� th� b� i h� ng h� a xã,

Cao tình du ái th� y vân h� ng.

Ngài th� �ng c n d� n � � t� : “Gi � i lu � t là th� m� ng c� a Ph� t pháp, n� u phá gi� i thì ph� i hoàn l� i y bát, ra kh� i già lam, � �

cho trong � � c rõ ràng, tà chánh phân chia có v� y, n� � c Thi n � � nh m� i khai thông, � èn tri giác thêm sáng t� ”. Trên 40 n m

tu h� c và h§nh � � o, Ngài am t� �ng gi� i lu � t, hành trì nghiêm t� nh, � � o h� nh ngày càng vang d i.

� � n n m 1918, tu� i già s� c y� u, Ngài g� i � � chúng d� y b� o l� n cu� i r� i an nhiên th� t� ch. Ngài th� 79 tu� i v� i 54 h� l� p,

tháp c� a Ngài � � � c xây c� t trang nghiêm c� kính phía t� T� � ình Ph� � c Lâm, H i An, Qu� ng Nam - � à N� ng.

Hàng n m � � n ngày 20 tháng 3 âm l� ch, T ng tín � � t t u l� i T � � ình Ph� � c Lâm, thành kính l� Húy k� t� � ng ni� m công

� � c Ngài. � � o phong cao v�i c� a Ngài t� a sáng mãi trong T ng tín � � h� u th� .

05.HÒA TH NG THÍCH CHÁNH H U (1852 - 1923)

Hòa th� � ng Thích Chánh H� u, th� danh là Trà Xuân T� n, g� c ng� �i Minh H� ng, sinh n m Nhâm Tý (1852) t� i làng � i u

Hòa, t� nh � � nh T� �ng, nay thu c t� nh Ti n Giang.

Ngài xu� t thân t� m t gia � ình th� gia v� ng t c. Thân ph� Ngài làm ch� c Tri Ph� , nh� ng khi Ngài l� n lên thì gia � ình g� p

lúc suy vi vì th c dân Pháp b� t � � u xâm chi� m n� � c ta. Tuy nhiên Ngài v� n � � � c giáo d� c chu � áo t� thu� nh� .

N m 18 tu� i, Ngài vâng l� nh song thân k� t hôn v� i cô Phan Th� Lê, con quan Th� H� p(1) � � nh T� �ng � cùng làng. � � � c

ng� �i v� tr� � � p, � oan trang, con quan, t� � ng � âu Ngài s� � � � c s� ng h� nh phúc � �

i th� �ng. Không ng

� n m Ngài 22 tu� i

(1874), cha m� � u qua � �i, l � i g� p lúc th

�i cu c � ang bu� i r � i ren, Ngài c� m th� u lu� t “sanh lão b� nh t� ” c� a ki� p ng� �

i

và l� “vô th� �ng” c� a t� o v� t, bèn giao gia tài c nghi� p l� i cho ng� �

i anh, khuyên v� v bên gia � ình cha m� � , r� i Ngài

c� t m t cái am � � t tên là “Thi n Lâm Ti� u Vi � n”, t tu hành � � báo hi� u cha m� .

Ngài th c hi� n n chay n� m � � t kho� ng hai n m, ng� �i ngoài không rõ Ngài tu theo pháp môn nào, vì không có b� n s�

h� � ng d� n. M t hôm có Hòa th� � ng Hu� nh Ch n Giác � chùa B� u H� ng (Sa � éc) v T� � ình B� u Lâm (M� Tho) nghe

chuy� n này bèn r� Y � t Ma Nguy� n Huy n D� ng cùng t� i vi � ng th m Thi n Lâm Ti� u Vi � n. Sau khi trò chuy� n trao � � i,

th� y Ngài d� c lòng tu, nh� ng không � úng h� � ng, hai v� l � y l�i gi � ng gi� i và thuy� t ph� c Ngài nên � i theo con � � �

ng Chánh

pháp.

Theo l�i khuyên c� a hai v� chân tu, n m 24 tu� i (1876) Ngài � � n T� � ình B� u Lâm � � nh l� quy y th� gi� i v� i Hòa th� � ng

Minh Ph� � c (t� c Nguyên Ph� � c), hi� u T� Trung. Hòa th� � ng T� Trung c ng là ng� �i Minh H� ng, nên ban cho Ngài

pháp danh Qu� ng Ân, pháp hi� u Chánh H� u (Theo m t dòng k� phái Lâm T� ph� bi� n trong gi� i Hoa ki u).

Page 16: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

16

N m Ngài 27 tu� i (1879) � � � c Hòa th� � ng B� n s� ban cho bài k� truy n th� a nh� sau:

Tùng lai ti n ni� m s kinh dinh

L y niên d ch� � ng d ni� m tình

ľH� u vi” th� pháp tâm b� t li � u

� � t � � c “vô vi” pháp th� m “minh”.

T� m d� ch:

Dò theo ngh� l � i chuy� n kinh dinh

N m thâm, ch� � ng l� p, l� i thêm tình

ľH� u vi” là pháp tâm nào � � � c

� � t � � � c “vô vi” pháp th� t “minh”.

N m sau Hòa th� � ng B� n s� c� Ngài làm Th� t� a chùa S� c T� Linh Th� u � g� n M� Tho là m t danh lam c� t có tr� � c

th�i Gia Long(2).

Còn bà Phan Th� Lê, lúc � � u tr� v nhà cha m� , cùng ch� ng tuy không ph� i t � bi� t nh� ng th c s � ã sinh ly. D� n d� n nh�

b� n bè khuyên gi� i, bà v i � � � c n� i � au bu� n c ng xin xu� t gia � � u Ph� t tìm con � � �ng gi� i thoát. (Sau thành T� kheo ni

hi� u Di� u Tín, � � � c Ngài An L� c tr� trì chùa V� nh Tràng th� � chùa này).

Mùa hè n m Bính Tu� t (1886) Ngài an c� ki � t h� t� i chùa Ph� � c H� ng (Sa � éc). Sau mùa an c� có gi� i � àn, Ngài � � � c c�

làm Y� t ma A Xà Lê S� . N m Canh D� n (1890), ông Huy� n Th� là m t c� s� thu� n thành cùng các tín � � � � n chùa S� c T�

Linh Th� u th� nh Ngài v tr� trì chùa V� nh Tràng, m t ngôi chùa danh ti� ng c� a � � t M � Tho � ã b� hoang ph� vì n� n binh l� a.

T� khi Ngài v làm tr� trì, chùa � � � c ph� c h� i sinh khí nh� x� a, b� n � � o t� i lui t � p n� p. N m � t Mùi (1895) Ngài xây l� i

chùa V� nh Tràng. N m K� H� i (1889) Ng§i trùng tu chùa S� c T� Linh Th� u. N m Giáp Thìn (1904) c n bão l� n x� y ra vào

h� i tháng ba � ã làm h� h� i n� ng chùa V� nh Tràng. T� n m � inh Mùi (1907) � � n n m Tân H� i (1911) Ngài l� i ph� i khuy� n

giáo tín � � góp công góp c� a trùng tu l� i chùa. � áng chú ý trong l� n trùng tu này, Ngài � ã nh�

ngh� nhân � iêu kh� c tài hoa

Tài Công Nguyên � � m nh� n ph� n trang trí và t� c toàn b t� � ng th�

trong chùa. Ngày nay, chùa V� nh Tràng và Linh Th� u là

hai th� ng tích b� c nh� t t� nh Ti n Giang, ph� n l� n nh�

vào công tu t� o c� a Ngài.

Th�

i gian Hòa th� � ng Chánh H� u tr� trì chùa V� nh Tràng là th�

i gian kh� p các n� � c � ông Á kh� i x � � ng phong trào ch� n

h� ng Ph� t giáo. T� Tích Lan, � n � , qua Thái Lan, Mi� n � i � n, � � n Nh� t B� n, Trung Hoa, � âu � âu c ng có các trung tâm,

các c quan ngôn lu� n, các v� tu s� và h� c gi� ho� t � ng cho phong trào. � � c bi� t t� i Trung Hoa là n� � c g� n v� i Vi � t Nam,

s giao l� u ch� t ch� , các sách báo nói v vi � c ch� n h� ng Ph� t giáo � ã � � � c các th� ng buôn Hoa ki u du nh� p vào n� � c ta,

nh� t là � Nam k� , � ã � nh h� � ng sâu xa � � n các v� Tôn túc Hòa th� � ng có � � o tâm, h� ng � u t� v ti n � � c� a Ph� t giáo Vi� t

Nam.

Hòa th� � ng là ng� �i Minh H� ng nên d� dàng ti� p c� n và quan h� ch� t ch� v� i các b� c th� c gi� Hoa ki u, có d� p � � c các

bài nói v phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo c� a Thái H� Pháp S� bên Trung Hoa. Trong thâm tâm Ngài � ã � m h� t gi� ng

ch� n h� ng � � ch� có c duyên là � em gieo r� c vun tr� ng. Tuy Ngài ch� a kh� i x� � ng lên � � � c phong trào ch� n h� ng Ph� t

giáo, nh� ng vi� c ho� ng d� ng Chánh pháp c� a Ngài � ã � i � úng con � � �ng ch� n h� ng. Ngài th� �

ng xuyên m� tr� �ng gia

giáo � � � ào t� o T ng tài. Khi thì t Ngài làm Pháp S� . Khi thì Ngài th� nh Hòa th� � ng Giác H� i. � � c bi� t Ngài còn m� l� p

d� y ch� Nho, d� y thu� c. Ngài m�

i các b� c túc nho, ph� n nhi u là các chi� n s� V n Thân, C� n V� ng lánh n� n � n tích và các

b� c l� ng y trong vùng � � n d� y. Trong s� có c� Tòng Am Phan V n Vi � n cùng h� v� i c� Phan � ình Phùng � Hà T� nh � ã

� � � c chùa V� nh Tràng nuôi � hàng ch� c n m.

R� t ti � c là công cu c ch� n h� ng Ph� t giáo t� i Nam k� � ang trong th�i k� manh nha, thai nghén thì ngày 29 tháng 7 n m

Quý H� i (1923) Hòa th� � ng Chánh H� u viên t� ch, th� 72 tu� i v� i 47 h� l � p.

S nghi� p ki� n l� p trùng tu t vi � n, khai m� các l� p gia giáo � ào t� o T ng tài và quan tâm � � n ti n � � Ph� t giáo c� a Ngài,

� � � c xem là b� � c tiên phong chân chính, vinh quang nh� bình minh th� k� XX.

Chú thích:

1) Th� h� p là ch� c quan gi� kho ti n, kho lúa c� a tri u � ình t� i các t� nh, thành.

Page 17: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

17

2) Chùa Linh Th� u lúc � � u ch� là am tranh, sau � � � c Hòa th� � ng Thi� t Thanh - Nguy� t Hi � n (1759 - 1815) xây l� i b� ng

g� ch ngói và � � t tên là chùa Long Tuy n. Trong th�i gian t� u qu� c, có l� n Nguy� n Ánh tr� n vào chùa này thoát n� n, nên

n m Gia Long th� 11 (1812) S� c T� Long Tuy n T . � � n tri u Thi� u Tr� n m th� nh� t (1841) � � i là S� c T� Linh Th� u T .

06.HÒA TH NG NH PHÒNG - HO NG NGH A (1867 - 1929)

Hòa th� � ng Ho� ng Ngh� a, húy Nh� Phòng, th� danh Tr� n V n Phòng, sinh ngày 29 tháng 9 n m � inh Mão (1867) t� i làng

Bình Th� i, t� nh Gia � � nh. Thu c dòng Lâm T� B� n Ng� n, � �i th� 39.

N m � y là niên hi� u T � � c th� 19, b� y n m sau khi thành Gia � � nh th� t th� , và ba n m sau khi Tr� ng � � nh c tuy� t

m� nh l� nh tri u � ình không ch� u r�

i Gò Công, n i � � � c nhân dân phong t� ng Bình Tây � � i Nguyên Soái(1). T� � ng

Nguy� n Tri Ph� ng v� i hai tr m kh� u th� n công � ã không gi� � � � c thành Gia � � nh, � � n Chí Hòa - Phú Th� ... Và n m 1867

chính là n m Pháp v� a chi� m ba t� nh mi n Tây, ch� a k� � � n các s ki � n ngh� a quân n� i d� y kh� p Nam k� l� c t� nh v.v... Vì

v� y, n i Ngài sinh ra chính là m t trong nh� ng n i mà song thân c� a mình � ã d� ng chân tha ph� ng(2) trên � � �ng tìm � � t

s� ng. Gi� a th�

i bu� i lo� n l� c � y, ph� n l� n các gia � ình � u ly tán, sinh con r� i g� i l � i ng� �i thân nuôi n� ng � � ra � i vì sinh

k� ho� c theo các phong trào ngh� a binh n� i d� y ch� ng th c dân. Ngài là m t trong s� hoàn c� nh � ó. Vì th� ngu� n g� c v

song thân c� a Ngài, � � n nay v� n ch� a có s� li � u nào ghi l� i � � � c(3).

Do nh� ng hoàn c� nh k� trên, tu� i th c� a Ngài � ã s� m ch� u s xa cha v� ng m� . Nh� ng Ngài v� n � � � c nh� ng ng� �i b� o h

cho h� c hành t� t� và có ph� n � u � ãi, b� i t thân Ngài � ã s� m bi� u l � � c tính c� n cù nh� n n� i và uyên bác trong tri th� c.

Bên c� nh � ó là lòng th� ng yêu ng� �i và c� nh� ng v� t th� chung quanh. Ngoài nh� ng lúc làm vi� c ph� giúp ng� �

i thân và

h� c hành, Ngài hay theo các b� n � � ng l� a � � n chùa l� Ph� t, nghe Pháp.

N m Quý D� u (1873), khi v� a b� y tu� i, Ngài � ã � � n chùa Giác Viên (Ch� L� n) xin � � � c th� pháp xu� t gia v� i T� Ho� ng

Ân - Minh Khiêm.

Th�

i gian tu h� c n i dây, Ngài � � � c các b� n l� h� t lòng giúp � � và khen ng� i. T� Ho� ng Ân c ng r� t hài lòng v � � t� m� i

c� a mình. T� tr� duyên tích c c � ó Ngài � ã t sách t� n mình trong vi� c h� c hành, tu t� p b� ng t� t c� t� ch� t thông minh v� n

có nên � � t � � � c k� t qu� t� t � � p.

N m Quý Mão (1903), Hòa th� � ng Ch n Không- Nh� Nhu (huynh � � v� i T� Nh� Phòng) viên t� ch. T� Ho� ng Ân li n giao

cho Ngài trách nhi� m tr� trì chùa Giác Viên.

Sau khi nh� n trách nhi� m, Ngài � ã � � t cách các ch� c s trong chùa h� p lý h n, � � ng th�i hi � p l c cùng các huynh � � lo

trùng tu chùa, lúc này � ã xu� ng c� p, có nhi u kh� n ng h� ho� i n� ng. Nh� ng vi� c làm k� p th�i, � úng lúc c� a Ngài, � ã � � � c

s tán tr� nhi� t thành c� a m� i ng� �i và Ph� t t� g� n xa.

C ng t� khi nh� n trách nhi� m tr� trì, Ngài càng tinh t� n h n trong n� p s� ng � � o h� nh, b n chí tu h� c và gi� gìn gi� i lu � t

nghiêm t� nh, h� u làm g� ng soi cho T ng chúng. Lúc này, d� � i s quan tâm tr c ti� p c� a Ngài, sinh ho� t th� �ng nh� t, oai

nghi t� h� nh trong chùa � ã � i vào n n� p.

Ngoài vi� c ch m lo cho chùa Giác Viên, Ngài còn quan tâm, � óng góp nhi u công s� c trong vi� c trùng tu l� n th� hai ngôi

chùa Giác Lâm vào nh� ng n m 1900 - 1909. Do � ó, trong l� ch s� xây d ng và b� o t� n hai T� � ình quan tr� ng này, Ngài là

m t trong nh� ng v� � � y n ng � ng, nhi� t thành có công r� t l� n.

N m Nhâm Tu� t (1922), gi� i � àn quan tr� ng � � � c m� ra t� i chùa Giác Lâm nh� m truy n trao gi� i pháp cho T ng s� kh� p

n i. Ngài � � � c suy tôn làm Hòa th� � ng � àn � � u.

Nh� ng n m k� ti � p, Ngài � � � c cung th� nh vào các hàng Tôn Ch� ng, A Xà Lê, Giáo Th� v.v... � nh� ng gi� i � àn khác, do oai

� � c vang d i kh� p n i, Ngài c ng ý th� c � � � c s nghi� p g� y d ng nh� ng t� ng l� p k� th� a, là nhi� m v� hàng � � u � bu� i

bình minh c� a phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo. Ngài không quên d� n lòng c ng nh� khuy� n hóa chúng T ng ph� i gi � v� ng

� � o tâm, tuy s� n sàng c� u dân giúp n� � c, nh� ng ch� � � th�

i cu c lôi kéo mà quên b� n ph� n c� a m t hành gi� : C� u cánh

gi� i thoát.

� i u � � nh� n ra tr� � c nh� t là � � c � và lòng thi� t tha v� i � � o v� i � �i n i Ngài luôn chan hòa và v� ng ch� c, và Ngài là m t

Page 18: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

18

trong r� t ít T ng s� xu� t gia r� t s� m. Do � ó hành tr� ng c� a Ngài nh� bông hoa b� ng n� , t� a h� ng. � � ng th�

i c ng nh�

công � � c ho� ng h a c� a Ngài mà n� p s� ng theo tinh th� n Ph� t giáo có m� t m� i n i trong xã h i. T� p chí Kim Thi T� p, � ã

có l�i ca ng� i v � � c � và vi� c làm c� a Ngài: “Ông Ho� ng Ngh� a th� �

ng � êm t� ng Pháp Hoa kinh, th� p ph� ng thi� n tín

ng� �i ng� �

i � u yêu m� n, cho nên lúc trùng tu chùa Giác Lâm, thiên h� h� cúng t� i b� c muôn, c ng là nh

� có Ph� t ân ph�

chi� u, � áng t� ng � áng khen...”

Trong s� các T ng s� � � t� tài ba l� i l � c c� a Ngài, � � � c bi� t � � n nhi u sau này nh� Ngài H� ng H� ng - Th� nh � � o (tr� trì

chùa Giác Lâm t� n m 1910 - 1949), Ngài H� ng Long - Thi� n Ph� � c và H� ng T� - Tu� Nh n (c ng � chùa Giác Viên).

M t T ng s� tài ba, su� t c� m t cu c � �i � óng góp nhi u cho � � o pháp nh� Ngài, luôn là kim ch� nam cho không ít các b� c

th� c gi� sau này. Khi cao trào ch� n h� ng Ph� t giáo kh� i s� c, thì nh� ng v� � � � c � ào t� o chính qui và trang b� h� c thu� t s� n t�

b� y gi� ch­nh là nh� ng nhân t� r� t c� n thi� t cho � � i cu c. Ngài � ã làm � � � c vi� c � ó, x� ng � áng là h� u du� th� 39 chi phái

Lâm T� B� n Ngu n. Và hai ngôi chùa Giác Lâm, Giác Viên n� i ti � ng � � � c bi� t � � n nh�

nh� ng v� cao T ng nh� th� .

Khi c� m th� y nh� ng ph� � c báu � � a � � n, c ng là lúc công vi� c ho� ng hóa � ã � � n h� i viên mãn. Không khi nào Ngài t� ra t

mãn ho� c t hào v chính mình. Ng� � c l� i, Ngài t� ra khiêm t� n, hòa ái v� i chung quanh. � ó � � � c xem là pháp âm mà

Ngài mu� n truy n cho h� u th� . C ng v� y qua nh� ng m� u chuy� n truy n kh� u trong ch� n già lam, vi� c Ngài � i b t� chùa

Giác Lâm � � n Giác Viên và ng� � c l� i, không h màng � � n các ph� ng ti� n di chuy� n là ý khuy� n hóa chúng T ng trong

chùa nên gi� h� nh kham nh� n khiêm cung, c� n tr� ng � � i v� i t� s cúng d� �ng c� a � àn vi� t và tình pháp h� u ph� i � � � c hòa

h� p. � ó là m t trong nh� ng l trình � � n Ni� t bàn gi� i thoát, � � y lòng v� tha.

N m K� T� (1929) nh� m ngày 23 tháng 11. Ngài � ã an nhiên th� t� ch t� i chùa Giác Viên, th� 63 tu� i.

Tang l� c� a Ngài � � � c ghi l� i r� t chi ti� t trong vài quy� n sách xu� t b� n hai n m sau � ó (1931) và cho bi� t có h n m t ngàn

ng� �i � � n th� tang, ti� n � � a nh� c thân Ngài vào b� o tháp.

Chú thích:

1) T� p V n Yêu N� � c Nam B (NXB Gi� i Phóng 1976).

2) � � t Gia � � nh x� a - S n Nam (NXB TP. H� Chí Minh 1984).

3) Có sách ghi Ngài sinh t� i Bà � i � m, là con c� a m t th� y thu� c gia truy n, và sinh vào n m 1857 (PTS Tr� n H� ng Liên).

Page 19: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

19

II. GIAI O N CH N H NG PH T GIÁO VI T NAM

07. T� Phi Lai Hòa Th� � ng Thích Chí Thi n (1861-1933)

08. Hòa Th� � ng Thích M� t Kh� (1904-1935)

09. T� V� nh Nghiêm HT. Thích Thanh Hanh (1840-1936)

10. Hòa Th� � ng Thích Giác Tiên (1880-1936)

11. Hòa Th� � ng Thích T� Phong (1864-1938)

12. Hòa Th� � ng An L� c - Thích Minh � àng (1874-1939)

13. T� Trung H� u HT. Thích Tr� ng Thanh (1861-1940)

14. T� B� ng S� HT. Thích Trung Th� (1871-1942)

15. Hòa Th� � ng Thích Trí Thi n (1882-1943)

16. Qu� c S� Thích Ph� � c Hu� (1869-1945)

17. Hòa Th� � ng Thích Hu� Pháp (1891-1946)

18. Hòa Th� � ng Thích Khánh Hòa (1877-1947)

19. Hoà Th� � ng Thích B� u Chung (1881-1947)

20. Hòa Th� � ng V� n An - Thích Chánh Thành (1872-1949)

21. Hòa Th� � ng Thích Thi n Ph� ng (1879-1949)

22. Hòa Th� � ng Bích Liên - Thích Trí H� i (1876-1950)

07.T PHI LAI THÍCH CHÍ THI N (1861 - 1933)

T� Phi Lai th� danh là Nguy� n V n Hi� n, Pháp hi� u Chí Thi n(1). Ngài sinh tháng 02 n m Tân D� u (1861) t� i Qu� ng Nam,

xã Diêm S n, huy� n Duy Xuyên, trong m t gia � ình nhi u � �i làm quan tri u � ình và có lòng kính tin Ph� t pháp. Ông n i là

H Qu� c Công Nguy� n Công Thành, d� � i tri u T � � c,(2) thân ph� Ngài là quan T� ng Tr� n Qu� ng Nam, r� t � � � c lòng

dân(3).

Ngài l� n lên trong s giáo d� c nghiêm nh� t theo � úng truy n th� ng gia phong, v n võ song toàn, trí � � c ng�i sáng. Tuy �

dinh T� ng Tr� n v� i n� p s� ng quy n quý, nh� ng Ngài v� n b� n tính hi n h� u hay giúp � � m� i ng� �i. Gi� a lúc thi� u niên

� ang c� n s d� y b� o c� a ph� thân thì ông qua � �i. Ngài ph� i n� ng d a vào m� và ti� p t� c ph� n � � u h� c hành ti� n th� .

N m M� u D� n (1878), khi Ngài 18 tu� i, vua s� c ch� tr� ng d� ng con công th� n làm quan, Ngài � � � c b� nh� m làm quan H� u

B� t� i h� t Khánh Hòa. Tuy làm quan, có tài kinh l� � c, nh� ng Ngài v� n không c� m th� y thích thú v� i quan l nh� truy n

th� ng gia � ình. Ngài bí m� t tham gia phong trào kh� i ngh� a V n Thân. Khi phong trào tan rã, Ngài lánh n� n vào mi n Nam

� � � t Gia � � nh � � tránh s theo � u� i c� a quan quân tri u � ình và m� t thám Pháp.

N m Tân T� (1881) t� i n i lánh n� n này, Ngài c� m nh� n � � � c s vô th� �ng, danh l� i nh� chi� c bóng thoáng qua, chiêm

nghi� m th c c� nh bi� n dâu, th� ng kh� b� y gi� ch� là gi� c m ng, chí xu� t tr� n b c phát nên Ngài � � n chùa Giác Viên Ch�

L � n xin xu� t gia h� c � � o v� i T� Ho� ng Ân - Minh Khiêm, � � � c T� ban pháp hi� u Chí Thi n, pháp danh Nh� Hi n.

T� � ó, Ngài theo th� y T� � � h� c � � o, và noi g� ng L� c T� Hu� N ng phát nguy� n b� a c� i, gánh n� � c, giã g� o v.v... không

n gian lao kh� c c su� t m t th�

i gian dài. Sau � ó Ngài phát nguy� n � óng chuông ngày sáu th�i ròng rã su� t ba tháng. Mãn

� óng chuông ba tháng, Ngài phát tâm công qu� � � p n n chùa Giác Viên h� ng ngày b� ng 100 xe � � t cho � � n lúc thành t u.

Sau � ó Ngài xin B� n s� cho nh� p th� t ba n m, � � � c Th� y ban pháp � n. Ba n m nh� p th� t c ng � � t s� nguy� n viên mãn,

Ngài l� i cùng B� n s� lo xây d ng ngôi Tam b� o Giác S n. Ngôi chùa � � � c khánh thành, B� n s� c� Ngài làm Th� t� a coi

sóc trong ngoài chùa Giác S n. Cho � � n khi B� n s� viên t� ch vào n m K� T� (1899), Ngài l� i kiêm nhi� m tr� trì chùa Giác

Viên.

Page 20: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

20

N m Giáp Thìn (1904), tr� n bão l� t l� n nh� t mi n Nam th�

i � y, gây tai h� a th� m kh� c cho nhân dân Gò Công. Ngài � ích

thân quy n� p ghe thuy n v� i s tr� s� c c� a T ng tín � � t� nh Gò Công, c� u giúp g� n m t v� n ng� �i � ang b� n� � c cu� n trôi.

Gi� a tr� n m� a bão t i b�

i, hình � nh T ng s� v� t l n v� i thiên tai � ã � em l� i lòng tin n i nh� ng ng� �i c ng s và � � l � i trong

lòng ng� �i dân t� nh Gò Công m t hình � nh h� t s� c t� t � � p và cao quý. Nh� t là n i vàm

�c Len ngay chính ghe c� u n� n c� a

Ngài b� l � t úp, nh� ng v� i tinh th� n t� bi cao c� và bình t� nh sáng su� t, Ngài � ã nhanh chóng bi� n nguy nan thành s� c m� nh

t t� i, nh�

� ó mà v� � t qua � � � c n� n tai.

Sau tr� n bão l� t, ngoài vi� c ti� p t� c lo tìm xác thu l� � m chôn c� t và làm l� c� u siêu cho nh� ng ng� �i x � u s� , Ngài còn v� n

� ng xây c� t nhà c� a, d� n d� p nh� ng c n nhà � � nát và c� p phát thu� c men ng� a b� nh. Ngày r� m tháng ch� p n m � ó, Ngài

tr� v quê c th m m� u thân thì m� � ã qua � �i. Ngài lo an táng và c� u siêu cho m� � � n chung th� t m� i tr � l� i chùa.

Sau khi s� p � � t c� t c� m� i vi � c trong chùa xong, Ngài cùng m t th� gi� � � n chùa Giác S n, t� giã huynh � � th�ng � � �

ng

� � n núi Sam - Châu � � c, � n d� t tu hành. Khi � i ngang kênh V� nh T� , Ngài � � � c ông N m Thanh � � a sang b� và h� � ng d� n

� � n chùa Phi Lai C� T l � Ph� t. � ây là ngôi chùa vách � � t, v� ng v� hoang vu, do � ó khi l� Ph� t xong Ngài cùng th� gi� � i

th�ng qua h� � ng Th� ch � ng, núi C� m, yên chí tu hành nh� ng không quên ngôi chùa v� ng v� � ìu hiu � y. Ông N m Thanh,

sau khi ti� n Ngài lên núi, tr� v bàn cùng h� ng ch� c và Ph� t t� � � a ph� ng cung th� nh Ngài tr� trì chùa Phi Lai và � � � c

Ngài h� a kh� . Chùa Phi Lai sau � ó � � � c Ngài v tr� trì. Nh�

uy � � c và h� nh nguy� n, Ngài � ã bi� n n i � ây thành ch� n già

lam � ông � úc T ng tín � � � � n th� pháp, cu c s� ng ng� �i dân quanh vùng có bi� n � � i m� i m� và chan hòa ý s� ng tình � � o.

N m � inh Mùi (1907), m t th� m h� a khác l� i � � a � � n, do n� � c l ng� p úng, cây c� i hoa màu không sinh sôi n� y n� , mùa

màng t� n th� t. Ngài cho c� u t� kh� p n i, � em c� l � ng th c c� a chùa ra phân phát, kêu g� i dân chúng lên núi vào � ngay

trong chùa, � � i cho � � n khi n� � c rút m� i thôi. Do � ó mà ng� �i dân � ã thoát qua � � � c nh� ng tr� n thiên tai � � a ách b� ng lòng

tin và cách s� ng v� tha c� a Ngài. H� � ã � � ng sau l� ng Ngài trong su� t 49 ngày l� p � àn D� � c S� c� u nguy� n. Sau nh� ng

bi� n � ng thiên tai d� n d� p � y, Ngài phát nguy� n t� ch c� c, ch� n rau trái, v� i tâm nguy� n ch� u n� i kh� thay dân trong su� t

m� �i hai n m li n.

Do nh� ng ho� t � ng và tinh th� n x� thân vì chúng sanh, Ngài � � � c qu� n chúng ng� � ng m và h� t lòng quy thu� n, nên m� t

thám Pháp nghi ng�

Ngài làm qu� c s và b� t giam Ngài trong m� �i tháng.

Do nh� ng ho� t � ng và tinh th� n x� thân vì chúng sanh, Ngài � � � c L� c C� chùa Tà L� p � Campuchia hi� n cúng pho t� � ng

Ph� t c� hàng tr m n m b� ng vàng, � � tôn trí t� i chùa Phi Lai. � � nói lên tinh th� n và oai � � c c� a Ngài � ã v� � t ra kh� i biên

gi� i b� n � � a, k� t ch� t thêm tình � � o cao sâu, gi� a th�i bu� i chi� n tranh lo� n l� c.

Th�

i � i � m m� � � u c� a phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo, T� Khánh Hòa cùng ch� Hòa th� � ng � � ng tâm nguy� n h� p bàn

công vi� c Ph� t s t� i chùa Linh S n Sàigòn, Ngài không � � n � � � c, � ã g� i cúng vào qu� Ch� n h� ng ba tr m � � ng ti n � ông

D� ng.

N m � inh M� o (1927), Ngài ch� ng minh l� khai gi� ng l� p h� c T ng � chùa Giác Hoa t� nh Sóc Tr ng. N m K� T� (1929),

Ngài ch� ng minh � � i gi� i � àn chùa Trùng Khánh � Phan Rang.

N m Nhâm Thân (1932), sau khi H i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c � � � c thành l� p, Ngài tham gia v� n � ng tr c ti� p c�

xúy cho H i, khuy� n khích Ph� t t� tích c c � ng h h� u làm cho ngôi nhà Chánh pháp thêm v� ng m� nh, huy hoàng.

N m Quí D� u (1933), Ngài th� b� nh và an d� � ng t� i thi n sàng, Ngài � ng h� n vào vía Ph� t nh� p Ni� t Bàn s� viên t� ch. Qu�

� úng nh� th� , � � n ngày r� m tháng 02, sau khi d� n dò các � � t� , Ngài ch� p tay nói bài k� :

Nh� t ni� m viên quang t i tánh không

� �ng � � ng pháp gi� i hàm thanh t� nh.

r� i an nhiên thâu th� n th� t� ch. Ngài tr� th� � � � c 73 n m, hành � � o 52 n m. B� o tháp c� a Ngài � � � c xây t� i chùa Phi Lai

Châu � � c.

Cu c � �i c� a T� Phi Lai còn r� t nhi u hành tr� ng bí m� t trong vi� c giúp � � các phong trào yêu n� � c ch� ng Pháp và nh� ng

pháp thu� t c� u � �i. H� c th� c uyên thâm và � � c � c� a Ngài � ã c� m hóa không bi� t bao nhiêu ng� �

i tr � thành � � t� Ngài,

quy y theo Ph� t, xu� t gia h� c � � o và th� h� k� th� a Ngài là nh� ng v� T ng tài xu� t chúng � óng góp cho s nghi� p phát tri� n

Ph� t giáo Vi� t Nam r� ng r� huy hoàng.

Page 21: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

21

T� Phi Lai là tiêu bi� u cho th� h� danh T ng � mi n Tây Nam b , � óng góp công s� c r� t l� n cho phong trào ch� n h� ng, mà

l � ch s� mãi còn kính ghi kh� c l� i t � � ng ni� m � �i � �

i.

Chú thích:

1) Có n i g� i là Chí Thành - vì c� tên ông n i nên g� i là Chí Thi n (Ph� t Giáo Vi� t Nam S� L� � c T� p III - Nguy� n Lang) -

(Ý ki � n Tr� ng Ng� c T� �ng).

2) Có ý ki� n cho r� ng ông n i c� a Ngài là Ti n Quân Nguy� n v n Thành d� � i tri u T � � c. Sau bi� n c� gia � ình theo anh

v Bình � � nh (� ang làm B� Chánh Bình � � nh) - (Tr� ng Ng� c T� �ng).

3) Có b� n ti� u s� ghi Ngài là con c� a H Qu� c Công Nguy� n Công Thành (Ti� u s� chùa Kim Quang-Nha Trang, Ti� u s�

chùa T� Quang - Th� � � c).

08.HÒA TH NG THÍCH M T KH (1904 - 1935)

Ngài M� t Kh� , sinh n m Giáp Thìn, niên hi� u Thành Thái th� 16 (1904) t� i làng Th� n Phù, huy� n H� ng Th� y, t� nh Th� a

Thiên. N m lên 9 tu� i (Quý S� u 1913) v� a lúc Ni s� Diên Tr� �ng d ng xong chùa Trúc Lâm � làng D� ng Xuân Th� � ng

và th� nh Hòa th� � ng Giác Tiên v làm trú trì, Ngài theo Hòa th� � ng làm ti� u � � ng h� u h� .

N m 19 tu� i (Quý H� i 1923) Ngài � � � c Hòa th� � ng Giác Tiên chính th� c th� � , ban cho pháp danh Tâm � � a, pháp hi� u là

M � t Kh� . T� � ó Ngài cùng các T ng h� u M� t Nguy� n, M� t Hi� n và M� t Th� là nh� ng � � t� l � i l � c nh� t c� a Hòa th� � ng

Giác Tiên và là nh� ng tr� c t v sau cho phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo.

Cùng n m � ó (1923), Hòa th� � ng Giác Tiên t� ch� c � � i gi� i � àn t� i chùa T� Hi � u do Hòa th� � ng Tâm T� nh làm Hòa

th� � ng truy n gi� i. Ngài � � � c B� n s� cho th� C� Túc gi� i t � i � � i gi� i � àn này. Ngài t� ra là ng� �i xu� t s� c nh� t trong hàng

các gi� i t� , nên � � � c ch� � � nh làm th� chúng Sa Di. Sau khi th� gi� i, Ngài � � � c Hòa th� � ng Tâm T� nh ban th� � ng cho m t

cà sa và m t bình bát là hai v� t thiêng liêng nh� t, quý tr� ng nh� t c� a ng� �i xu� t gia tu hành.

N m Bính D� n (1926) Ngài 22 tu� i, � � � c B� n s� g� i vào Bình � � nh th� giáo v� i Qu� c s� Ph� � c Hu� t� i chùa Th� p Tháp.

Qu� c s� Ph� � c Hu� là v� cao T ng n� i ti � ng bác thông kinh lu� n vào b� c nh� t th�i b� y gi

�. N m 1929 Hòa th� � ng Giác

Tiên m� Ph� t h� c � � �ng t� i chùa Trúc Lâm và vào Bình � � nh th� nh Qu� c s� làm ch� gi� ng, Ngài M� t Kh� l � i quay v chùa

c ti � p t� c tu h� c.

N m Nhâm Tu� t (1932) h i An Nam Ph� t H� c � � � c thành l� p và t� p chí Viên Âm � � � c xu� t b� n. Trong nh� ng ngày � � u

m� i ho� t � ng, h i có nh� ng bu� i di � n gi� ng Ph� t pháp t� i chùa T� Quang, chính c� s� Tâm Minh - Lê � ình Thám và Ngài

� ã thay phiên nhau làm Pháp s� . � ó là hình � nh � � p nh� t v s c ng tác c� a m t t� i gia và m t xu� t gia trên con � � �ng

ph� ng s � � o pháp t� i � � t Th� n kinh.

N m Quý D� u (1933), Hòa th� � ng Giác Viên � y cho Ngài m� tr� �ng Ti� u h� c Ph� t h� c t� i chùa V� n Ph� � c, làm n i tham

h� c cho hàng Sa Di các chùa trong vùng. S� h� c T ng b� y gi� � � � c n m m� i ng� �

i. N m 1936, sau khi Ngài m� t, tr� �ng

� � � c d�i v chùa Túy Ba g� n b

� bi� n r� i l � i d

�i v chùa Báo Qu� c.

N m Giáp Tu� t (1934), Ngài l� i cùng B� n s� m� tr� �ng An Nam Ph� t H� c t� i chùa Trúc Lâm, thu nh� n b� � c � � u n m

m� i h� c T ng. Ngài là m t trong nh� ng gi� ng s� h ng hái và t� n t� y c� a tr� �ng. Nh� ng bài gi� ng c� a Ngài trên di� n � àn

� chùa T� Quang nh� “Tam quy ng gi� i”, “Tr � ch pháp tu tâm”, “Thanh v n th� a”, “B � tát th� a”, “Pháp môn ni� m Ph� t”

v.v... giúp cho ng� �i h� c Ph� t b� � c � � u tìm hi� u giáo lý s � �

ng, � u � � � c in l� i trong t� p chí Viên Âm, ph� bi� n kh� p n i.

Cùng n m � ó, Ngài cùng Hòa th� � ng Trí � vào Qu� ng Ngãi d Gi� i � àn Th� ch S n v� i t� cách phóng viên c� a báo Viên

Âm.

B� � c � � u kh� i x� � ng phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo, các v� trong h i An Nam Ph� t H� c, T ng Ni c ng nh� c� s� , � u

chung m t ý mu� n ph� i có m t s ki � n gì th� t n� i b� t � � gây � � � c ti� ng vang trong d� lu� n toàn qu� c và làm � ng c thúc

� � y phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo ti� n m� nh kh� p các t� nh, kh� p c� ba mi n Nam Trung B� c. Cái s ki � n mà m� i ng� �i

mong mu� n � ó là s� t� ch� c m t � � i l � Ph� t � � n vào d� p m� ng 8 tháng 4 n m � t H� i (1935) th� t v� � � i, th� t trang nghiêm

và th� t r� m r .

Page 22: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

22

M t trong nh� ng ng� �i góp nhi u công s� c cho vi� c t� ch� c � � i l � � y là Ngài M� t Kh� . Ngài � ã � � ra nhi u tu� n l� , � i kh� p

các chùa, các t vi � n t� i kinh � ô Hu� và c� t� nh Th� a Thiên v� n � ng, thuy� t ph� c gi� i T ng s� h� � ng � ng và dành s � ng

h toàn di� n cho bu� i l � . V� i t � cách là T� ng Th� ký c� a S n môn Th� a Thiên, Ngài � ã làm vi� c tích c c, quên n quên

ng� , quá s� c ch� u � ng, nên Ngài ngã b� nh n� ng. Ngày m� ng 8 tháng 4, (t� c 15-5-1935), trong lúc � � i l � Ph� t � � n � � � c c�

hành tr� ng th� t� i chùa Di� u � � c s tham d c� a vua B� o � � i là H i tr� � ng danh d c� a h i An Nam Ph� t H� c, thì t� i

chùa Trúc Lâm, Hòa th� � ng Giác Tiên � ã không d l � , mà � l � i ng� i bên gi� �ng b� nh c� a ng� �

i � � t� thân yêu � ang trong

gi� phút cu� i cùng. Hòa th� � ng Giác Tiên � ã sai th� gi� l � y bút m c, t tay vi� t bài k� :

Tâm � � a quan hàm pháp tính viên

Tây lai di� u ch� hi� u Nam thiên

Ho� t nhiên tr c tri� t Tào Khê l

Mi � n t� i linh bình ng th� p niên.

D� ch:

Cõi tâm bao hàm pháp gi� i tính

Tr�

i Nam sáng t� ý Tây truy n

B� ng nhiên th� y tri � t Tào Khê l

Kh� i m� t công dài n m ch� c n m.

Vi � t xong Hòa th� � ng trao cho Ngài. � � c xong, Ngài nh� m m� t chiêm nghi� m. M� �i l m phút sau, Ngài th� h i cu� i cùng,

h� � ng d� ng 31 tu� i � �i. Ngày an táng Ngài, m t ng� �

i b� n chí thân là c� s� Vân � àn � i � u � ôi câu � � i nh� sau:

R� ng Mai � � p tuy� t, cay � � ng tr� i bao phen, c hóa � còn nhi u, hy v� ng ch� a chan, t� m kéo t lòng thêu s� Ph� t.

Sàng Trúc tr� hoa, t� nh mê trong n� a ki� p, tình t� ng tri quá n� ng, s� u tr� �ng man mác, quyên r i gi � t l� y g� i h� n thiêng.

� ²ng nh� c� s� Vân � àn � ã nói, Ngài m� t quá s� m, � ang th�i thanh niên, ch� a � � y nh a s� ng, h ng say ho� t � ng. H i

Ph� t h� c � � t nhi u hy v� ng � Ngài, B� n s� và T ng h� u c ng � � t nhi u hy v� ng Ngài s� tr� thành c t tr� cho � � o pháp

trong t� ng lai. Nh� ng than ôi! Ngài � ã s� m lìa tr� n, � � l� i bao th� ng ti� c cho m� i ng� �i. Tuy h i An Nam Ph� t H� c ch�

m� i ho� t � ng � � � c ba n m, nh� ng ngay t� nh� ng ngày � � u, Ngài � ã hi� n dâng t� t c� tài n ng và s� c l c cho phong trào

ch� n h� ng Ph� t giáo. Dù công nghi� p ch� a nhi u, thành tích còn khiêm t� n, nh� ng gì Ngài � ã hi� n dâng � óng góp cho � � o

pháp � u là nh� ng viên � á n n móng trên � ó nh� ng ng� �i � i sau xây d ng lên tòa lâu � ài Giáo h i ngày nay v� y.

09.T V NH NGHIÊM HÒA TH NG-THÍCH THANH HANH (1840 - 1936)

Hòa th� � ng th� danh là Nguy� n Thanh � àm(1) pháp hi� u là Thanh Hanh, sinh n m 1840 t� i làng Thanh Li� t, huy� n Thanh

Trì, t� nh Hà � ông (nay thu c Hà N i) trong m t gia � ình thi l� . N m lên b� y tu� i, Ngài � � � c gia � ình theo cho h� c ch� Nho.

Nh� có s� n thiên t� , l� i � � � c cha rèn th� y d� y, nên vi� c h� c c� a Ngài ti� n b nhanh chóng. Tuy nhiên, Ngài l� i không thích

� �i tr � n t� c mà l� i có ý mu� n xu� t gia.

M � c d� u � � � c cha m� th� ng yêu, n� ng tình c� t nh� c c� ng n c� n, Ngài v� n m t lòng xin song thân cho phép � i tìm cu c

s� ng thanh thoát n i thi n gia. Cu� i cùng Ngài � � � c to� i nguy� n. Lên m� �i tu� i (1850), Ngài � � n làm l� xu� t gia v� i v �

Hòa th� � ng h� Nguy� n � chùa Hòe Nhai - Hà N i.

N m lên 18 tu� i (1858), Ngài � � � c v chùa V� nh Nghiêm, t� nh B� c Giang, ti� p t� c tu h� c d� � i s ch� d� n c� a Hòa Th� � ng

Tâm Viên.

N m 20 tu� i (1860), Ngài th� C� Túc gi� i t � i � � i gi� i � àn chùa V� nh Nghiêm. Sau � ó Ngài v� n ti� p t� c � l � i chùa tu hành

nghiên c� u giáo lý. Ngài tu h� c r� t tinh t� n và tr� thành m t nhân v� t r� �ng c t c� a T� � ình này.

N m 30 tu� i (1870), ngh� a lý � ã làu, � � o thi n � ã th� u, Ngài � � � c nghi� p s� c� vào t� nh Ninh Bình gi� ng d� y Ph� t pháp cho

T ng Ni, khi � chùa Ph� � ng Ban, lúc t� i chùa Hoàng Kim, l� i v chùa Phúc T� nh v.v... � � n ch� nào, Ngài c ng ch� thi� t tha

m t ni m: l� y vi � c ho� ng d� ng Chánh pháp, giáo hóa T ng Ni làm ph� n s . Ngài luôn tâm ni� m làm m� i vi � c l� i l � c cho

tín � � là s� m� nh c� a ng� �i xu� t gia. Ròng rã ba m� i n m Ngài làm Pháp s� , � em � � o d� y � �

i. Trong thì T ng Ni, ngoài

Page 23: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

23

thì th� p ph� ng thi� n tín, ai c ng � � � c th� m nhu� n m� a pháp. Nh�

v� y mà � � t� c� a Ngài nhi u ng� �i thành b� c � � o h� nh

thu� n nhã, tín c n kiên c� .

N m Canh Tý (1900), Ngài 60 tu� i, s� huynh c� a Ngài là Hòa th� � ng Thanh Tuy n viên t� ch. Ngài tr� v T� � ình V� nh

Nghiêm và � � � c s n môn suy c� vào ngôi k� � ng. T� � ó T ng chúng và tín � � th� �ng g� i Ngài là T� V � nh Nghiêm.

Trong c� ng v� � � ng � � u m t ngôi T� � ình l� n vào b� c nh� t mi n B� c, công vi� c � i u hành � a � oan, Ngài v� n không sao

nhãng vi� c ho� ng d� ng Chánh pháp, � ào t� o T ng tài, b� i d� � ng l� p k� th� a. Ngài th� �ng xuyên lui t� i tr � �

ng Vi� n � ông

Bác C� � Hà N i, tìm tòi tam t� ng kinh � i � n � � i th� a, r� i xin phép ban Giám � � c cho � � chúng � em bút gi� y vào sao chép

v cho kh� c ván � n hành nhi u b� n. B� � c � i tiên phong c� a Ngài � ã gây nên phong trào các s n môn l� n trên � � t B� c � ua

nhau sao chép và in � n kinh sách, giúp T ng Ni và c� s� có tài li� u tham c� u. Nh�

� ó mà các thi n môn có � � � c nh� ng b

kinh quý hi� m nh� kinh Hoa Nghiêm S� T� u, kinh � � i Bát Nhã, kinh � � i B � o Tích, kinh Duy Ma C� t, kinh Tr� �ng A Hàm,

lu� t T� Ph� n Tu Trì, lu� t Tr� ng Tr� T� c Kh� c và các b lu� n v môn Duy Th� c v� i b Ph� Giáo Biên v.v... Các b kinh, lu� t,

lu� n � y � � � c kh� c ván và in, � u có mang l�i t a và l

�i b� t c� a Ngài. Ngày nay chúng ta � � c l� i nh� ng bài � y s� th� y s� c

h� c c� a Ngài r� t uyên thâm, s hi� u bi� t sâu s� c, lòng v� chúng c� a Ngài r� t th� ng thi� t.

Ngài luôn quan tâm � � n vi� c ch� n h� ng Ph� t giáo, quy t� các s n môn v m t m� i. Ho� t � ng c� a Ngài và T ng h� u cho

m� c � ích cao c� � ó � ã vang d i t� n mi n Nam, nên n m 1929, Hòa th� � ng Khánh Hòa � ã c� Thi n s� Thi� n Chi� u ra B� c

g� p các s n môn � � bàn vi� c thành l� p Vi � t Nam Ph� t Giáo T� ng H i. Nh� ng vì c duyên ch� a thu� n, vi� c không thành.

Sau � ó mi n Nam, r� i mi n Trung l� n l� � t thành l� p các h i Ph� t giáo. Mi n B� c � � n ngày 05-12-1934, B� c K� Ph� t Giáo

H i m� i chính th� c � � � c thành l� p. H i � ã th� nh c� u Ngài làm Thi n gia Pháp ch� . Tuy tu� i Ngài lúc � ó � ã 94, s� c kh� e � ã

gi� m sút nhi u, nh� ng vì � � c nguy� n m� y ch� c n m nay c� a Ngài � ã thành s th� t, nên Ngài v� n vui v� nh� n lãnh nhi� m v�

n� ng n � y. Trong l� suy tôn, t� ch� c r� t long tr� ng t� i chùa Quán S� ngày 23-12-1934, Ngài � ã kêu g� i T ng s� theo

nguyên t� c l� c hòa c� a Ph� t d� y mà b� h� t d� bi� t c� a tông n� phái kia � � d� c lòng ch� n h� ng Ph� t giáo.

Tuy v� y, s b� t � � ng ý ki� n c� a m t s� s n môn v� i B� c K� Ph� t Giáo H i v� n xu� t hi� n. � ó là vi� c hai chùa Linh Quang

(Bà � á) và H� ng Phúc cho phát hành t� Ti � ng Chuông S� m vào gi� a n m 1935, lúc � ó t

� � u� c Tu� , c quan ngôn lu� n c� a

h i B � c K� Ph� t Giáo ch� a xu� t hi� n. S b� t � � ng ý ki� n kéo dài t� gi� a cho � � n cu� i n m 1935, n� ng n nh� t là vi� c hai

T� � ình Linh Quang và H� ng Phúc ph� i h� p v� i các chùa chi nhánh t� i Hà N i và các t� nh � � t� ch� c B� c K� Ph� t Giáo C�

S n Môn. Tr� � c tình tr� ng � ó Hòa th� � ng Thanh Hanh � ã tìm m� i cách hòa gi� i, Ngài th� �ng xuyên lui t� i các T� � ình

trên � � � � thông và thuy� t ph� c. Nh� v� y mà s b� t � � ng ý ki� n tr� � c � ó d� n d� n nh� �

ng ch� cho s c ng tác. � � u tháng

ch� p n m 1935, t�

� u� c Tu� ra m� t � c gi� . Báo Ti� ng Chuông S� m li n vi� t bài chào m� ng và � ng nh� ng bài có tinh

th� n hòa gi� i và c� i m� .

Sau bao n m t� n t� y ph� c v� � � o pháp, � ào t� o T ng tài, góp s� c cho phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo, hòa gi� i nh� ng ý

ki � n d� bi� t, � � a các s n môn mi n B� c v chung m t mái nhà Ph� t giáo, công � � c c� a Ngài vô cùng to l� n. � ã � � n lúc

Ngài có th� trút b� thân t� � � i � � tr� v cõi Tây ph� ng C c L� c, nên ngày m� ng 8 tháng 12 n m Bính Tý (1936), Ngài � ã

viên t� ch t� i chùa V� nh Nghiêm, h� � ng th� 96 tu� i � �i, 86 tu� i � � o.

Ý nguy� n hòa h� p T ng già, th� nh h� ng Ph� t � � o � � làm m� u m c cho � �i và hy v� ng gi� i thoát chúng sanh c� a Ngài còn

mãi.

Chú thích:

1) Theo Nguy� n Lang trong Vi� t Nam Ph� t Giáo S� Lu� n t� p III, Hòa th� � ng Thanh Hanh tên t� c là Nguy� n Thanh � àm

(trang 149). Nh� ng theo tài li� u vi� t v T� Thuy n Gia Pháp Ch� (Do � � i � � c Gia Quang � Phân vi� n Nghiên C� u Ph� t

h� c Hà N i cung c� p) thì l� i thu c dòng h� Bùi.

10.HÒA TH NG THÍCH GIÁC TIÊN (1880 - 1936)

Hòa th� � ng Giác Tiên, h� Nguy� n, sinh n m Canh Thìn 1880 (n m T � � c th� 33) t� i làng Gi� Lê Th� � ng, huy� n H� ng

Th� y, t� nh Th� a Thiên. Song thân Ngài m� t s� m, vì v� y n m Giáp Ng� (1894) khi v� a tròn 15 tu� i, Ngài � ã � � n chùa T�

Page 24: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

24

Hi � u xin xu� t gia v� i Hòa Th� � ng Tâm T� nh. N m Canh Tý (1900), 21 tu� i Ngài th� gi� i Sa Di.

N m Giáp Thìn (1904) khi � � � c 24 tu� i, Ngài theo Hòa th� � ng B� n s� Tâm T� nh v d ng Am Thi� u Lâm � � tu h� c,

nh� �ng chùa T� Hi � u l� i cho b� n phái. Am Thi� u Lâm này g� n chùa Tây Thiên, r� t h� p cho th� y trò an c� t� nh tu.

N m M� u Thân (1908) � � i gi� i � àn � � � c t� ch� c t� i chùa Ph� � c Lâm � Qu� ng Nam, do Ngài V� nh Gia làm � àn � � u Hòa

Th� � ng. Ngài � � � c g� i vào th� C� Túc gi� i t � i gi� i � àn này, Ngài t� ra là m t gi� i t � xu� t s� c nên � � � c ch� n làm Th�

chúng Sa Di.

N m Quý S� u (1913), Ni S� Diên Tr� �ng xây d ng xong chùa Trúc Lâm, li n xin phép Hòa Th� � ng Tâm T� nh th� nh Ngài

v làm tr� trì ngôi chùa m� i c� t này. Ngài v � ây thu n� p � � chúng và m� r ng ho� t � ng ho� ng d� ng Chánh pháp, ti� ng

t m vang xa, v� � t ra kh� i làng D� ng Xuân Th� � ng, � � n kh� p m� i n i.

N m Canh Thân (1920), các khóa gi� ng � � � c m� ra th� �ng xuyên t� i chùa Thiên H� ng do Hòa th� � ng Hu� Pháp ch� trì,

Ngài � ã cùng nhi u v� T ng khác nhanh chóng tìm � � n c� u h� c. N i � ây, sau nhi u tháng ngày theo h� c, Ngài � � � c Hòa

th� � ng Hu� Pháp khen t� ng là ng� �i có túc c n thâm h� u.

N m Quý H� i (1923), Ngài t� ch� c � � i gi� i � àn t� i chùa T� Hi � u. T� i gi� i � àn này, � � t� c� a Ngài là M� t Kh� th� � � i gi � i,

và B� n s� Ngài là Hòa th� � ng Tâm T� nh làm Hòa th� � ng truy n gi� i.

N m � t S� u (1925), n m B� o � � i nguyên niên, Ngài � � � c s� c ch� tri u � ình làm tr� trì chùa Di� u � � .

N m K� T� (1929), n m B� o � � i th� 5, sau khi trùng tu chùa Trúc Lâm và m� Ph� t H� c � � �

ng t� i � ây, Ngài li n vào Bình

� � nh cung th� nh Hòa th� � ng Ph� � c Hu� chùa Th� p Tháp Di � à ra làm ch� gi� ng. T� � ó, n m nào Hòa th� � ng Ph� � c Hu�

c ng � � � c th� nh v Trúc Lâm gi� ng d� y. Các � � t� c� a Ngài nh� th� y M � t Kh� , M� t Nguy� n, M� t Hi� n và M� t Th� � u

� � � c theo h� c và � ã � óng góp tích c c trong công cu c ch� n h� ng Ph� t giáo sau này. � � c bi� t, cùng theo h� c t� i Trúc Lâm

lúc này có c� s� Lê � ình Thám, Y s� tr� � ng t� i vi � n Pasteur Hu� . C� s� Lê � ình Thám � ã quy y v� i Ngài t� n m 1928 � � � c

� � t pháp danh là Tâm Minh (chính c� s� là ng� �i vâng l

�i Ngài tri� u t� p các b� c � � ng l� , thành l� p h i An Nam Ph� t H� c

n m 1932).

Ngài r� t chú ý � � n vi� c � ào t� o T ng tài. Nh� nh� ng c� g� ng � ó mà Ngài � ã bi� n chùa Trúc Lâm thành n i phát tích nhi u

c t tr� c� a n n Ph� t giáo c� n � � i. Tiêu bi� u trong s� nh� ng T ng s� l� ng l� y nh� : Qu� ng Hu� , Trí Th� , M� t Th� , Chánh

Thông, Thi� n Trí, Thi� n Hoa, Thi� n Hòa...

N m Quý D� u (1933), n m B� o � � i th� 8, Ngài � y thác cho th� y M � t Kh� m� tr� �ng Ti� u h� c Ph� t H� c cho Sa Di các

chùa t� i chùa V� n Ph� � c, tr� �ng tr c thu c H i An Nam Ph� t H� c.

N m Giáp Tu� t (1934), Ngài l� i cùng � � t� M � t Kh� t� ch� c tr� �ng An Nam Ph� t H� c t� i chùa Trúc Lâm, thu nh� n � � � c

n m m� i h� c T ng. Cu� i n m này, Ngài l� i quy t� � � � c r� t nhi u h� c T ng có h� c l c và trình � khá cao � � m� ra c� p

� � i h� c Ph� t giáo, c ng t� i Trúc Lâm.

Giai � o� n này là cao trào ch� n h� ng Ph� t giáo � mi n Trung, nh� vào uy � � c c� a Ngài cùng tài uyên bác c� a Tâm Minh -

Lê � ình Thám, và s h� � ng � ng n� ng nhi� t c� a các b� c th� c gi� h� c Ph� t nh� : � ng Bàng, Nguy� n � ình Hòe, Nguy� n

Khoa Tân Vi� n � � , Nguy� n Khoa Toàn, & ng Bình, B� u Bác, Tr� n � ng Khoa, Lê Thanh C� nh, Lê Quang Thi� t, Tr� ng

X � � ng, Tôn Th� t Quyên, Nguy� n Xuân Ti� u, Hoàng Xuân Ba, Lê Bá Ý và Tôn Th� t Tùng. Qua H i An Nam Ph� t H� c và

t� p chí Viên Âm, Ngài và � � t� mình � ã khéo léo dung n� p � � � c r� t nhi u chánh ki� n khác nhau, v cùng chí h� � ng là t� n

d� ng ng� �i tri th� c � � ph� c v� Ph� t pháp.

Khi sinh ti n, Ngài � � � c B� n s� Tâm T� nh trao cho bài k� � � c pháp sau � ây:

Giác � � o ki� p không tiên

Không không Bát Nhã thuy n

Qu� nhân phù h� nh gi� i

X � x� � � c an nhiên.

D� ch:

� � �ng giác tr� � c không ki� p

Thuy n Bát Nhã không không

Page 25: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

25

H� nh gi� i h� p nhân qu�

% � âu c ng thung dung.

Ngài h� � ng � � o cho H i An Nam Ph� t H� c � � � c b� n n m. N m Bính Tý (1936) ngày m� ng 2 tháng 10 Âm l� ch, Ngài cho

tri � u t� p các môn � � t� chúng v � � y � � và t� ng b Pháp B� o � àn Kinh, t� ng � � n ph� m Bát Nhã thì Ngài cho d� ng l� i � �

d� n dò nh� ng � i u c� n thi� t. Qua � � n ngày m� ng 4, Ngài an nhiên th� t� ch. Th� 57 tu� i � �i, 29 h� l � p(1).

Tháp Ngài sau � ó � � � c tôn trí n i phía t� khuôn viên chùa Trúc Lâm.

Chú thích:

1) Ngài Giác Tiên t� ch vào n m 1936 ch� không ph� i vào n m 1934 nh� Lê � ình Duyên � ã vi� t trong bài “Ti� u s� � � o h� u

Tâm Minh - Lê � ình Thám” in � � � u trang sách Kinh Th� L ng Nghiêm xu� t b� n t� i Sài Gòn n m 1973.

11.HÒA TH NG THÍCH T PHONG (1864 - 1938)

Hòa th� � ng Thích T� Phong, th� danh Nguy� n V n T� �ng, sanh n m Giáp Tý (1864) t� i Sông Tra, thôn � � c Hòa Th� � ng,

t� ng D� ng Hòa Th� � ng, huy� n Bình D� ng, t� nh Gia � � nh, nay là huy� n � � c Hòa, t� nh Long An.

Ngài là con trai út duy nh� t c� a gia � ình g� m ba ch� em, s� ng b� ng nông nghi� p. N m 16 tu� i, nghe cha m� bàn b� c v vi � c

lo gia th� t cho mình, Ngài t� ch� i và xin song thân cho � � � c xu� t gia h� c Ph� t. � � � c to� i nguy� n, Ngài tìm � � n chùa T�

Lâm � làng Hi� p Ninh, châu thành Tây Ninh, xin quy y th� gi� i v� i thi n s� Minh � � t (t� c g� i Y � t Ma L� � ng) là m t danh

T ng kh� kính � � ng th�

i.

Tu h� c t� i chùa T� Lâm � � � c m t th�i gian, Ngài � � n chùa Giác Viên � thôn Bình Th� i, t� ng Tân Phong Trung, huy� n Tân

Long, t� nh Gia � � nh (nay thu c ph� �ng 9, qu� n Tân Bình, thành ph� H� Chí Minh) c� u pháp v� i Hòa th� � ng Ho� ng Ân -

Minh Khiêm, � � � c ban pháp danh Nh� Nhãn, pháp hi� u T� Phong, truy n th� a � �i th� 39 dòng Lâm T� , chi phái � � o M� n.

Hòa th� � ng Ho� ng Ân th� �ng vân du hóa � � o, ít tr� t� i chùa, nên l� p ban tr� trì � � ch m lo Ph� t s , Ngài � � � c c� làm th�

ký.

B� y gi� t� i xóm Ch� G� o, làng Tân Hòa � ông, t� ng Long Trung, t� nh Ch� L� n (nay thu c qu� n 6,thành ph� H� Chí Minh)

có bà Tr� n Th� Li � u l� p m t c� nh chùa � � tu tâm d� � ng tánh, an h� � ng tu� i già. � � � c m t th�i gian, bà cúng ngôi chùa � y

cho Hòa th� � ng Ho� ng Ân và th� nh Hòa th� � ng t� i trú trì � � ho� ng d� ng Ph� t pháp. Hòa th� � ng Ho� ng Ân c� Ngài v � ó

thay th� . Ngôi chùa c� a bà Li� u mang hi� u là Giác S n T . Ngài th� y hai ch� Giác S n ch� a � � ý ngh� a, nên � � i là Giác

H� i T , l� y ý trong câu “Giác gi� n ng � m« tân. Mê gi� t� c tr� m kh� h� i”(1). T � � ó Ngài vâng l� nh B� n s� , n� i nghi� p

T� tông, ho� ng d� ng � � o pháp t� i chùa Giác H� i(2).

N m 29 tu� i (Quý T� 1893), sau mùa an c� ki � t h� , t� i chùa Giác Viên có � � i gi� i � àn, Ngài � � � c c� làm Y� t Ma A Xà Lê.

V � n là ng� �i uyên bác l� i tinh t� n nghiên c� u h� c h� i nên Ngài s� m tr� thành m t Pháp s� tinh thông kinh � i � n, có tài hùng

bi� n luôn thuy� t ph� c � � � c ng� �i nghe. Vì v� y ai c ng thích � � n nghe pháp v� i Ngài. N m K

� D� u (1909) chùa Long

Quang � Châu Thành - V� nh Long khai tr� �ng H� ng, th� nh Ngài làm Pháp s� , nhân d� p này, Ngài vi� t bài “Kh� i cáo phát

minh v n”.

N m Nhâm Tý (1912) t� i T� � ình Giác Lâm khai tr� �ng H� ng, Ngài � � � c tôn làm Hòa th� � ng Pháp s� . Sau mùa an c�

này, Ngài nh� hi� u Qu� ng � � ng An � Ch� L� n � � t b� n � á in b “Quy nguyên tr c ch� ” do Ngài di� n Nôm, B� n s� là Hòa

th� � ng Ho� ng Ân hi� u � ính. Bài ľKh� i cáo phát minh v n” � � � c in lên � � u sách. Kho� ng n m 1915, Ngài l� i so� n b

“Tông c� nh y� u ng� l � c” nh� m nh� c nh� nh� ng T ng Ni tr� m� i xu� t gia c� g� ng tu hành.

N m K� Mùi (1919) Hòa th� � ng Chánh H� u � chùa V� nh Tràng (M� Tho) khai tr� �

ng H� ng gia giáo, Ngài � � � c m�

i làm

Pháp s� . Qua n m sau (Canh Thân 1920), Ngài l� i � � � c th� nh làm pháp s� tr� �ng H� ng t� i chùa B� u Long � thôn Trung

Tín, t� ng Bình Trung, huy� n V ng Liêm, t� nh V� nh Long, do bà Tr� n Th� Th� m t thí ch� h� ng tâm h� ng s� n cúng d� �ng

m� i s� phí. � ây là chùa t� c� a bà Th� . Sau mùa an c� bà cúng ngôi chùa cho Ngài. Em bà Th� là bà Tr� n Th� Sanh c ng

cúng cho Ngài chùa T� Lâm. M t s� Ph� t t� khác � V � nh Long cúng cho Ngài chùa An Th� nh, chùa Giác Quang. % M�

Tho có gia � ình ông Tr� n V n Thông cúng cho Ngài chùa Linh Phong. % Gò Công các Ph� t t� cúng chùa Phú Th� i v.v...

Page 26: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

26

T� ng s� t vi � n các n i cúng cho Ngài có � � n kho� ng 20 ngôi.

� � o � � c, h� c v� n và tài hùng bi� n c� a Ngài n� i ti � ng � � n � có m t s� ng� �i Pháp th� �

ng � � n chùa tham v� n, tôn Ngài vào

b� c th� y, nh� Ông Lamacs (lúc � ó làm Thi� u tá h� i quân). Ông Doumergue (lúc � ó làm Th� ng � � c Nam K� ). Hoàng gia

Campuchia � ã b� n l� n th� nh Ngài sang Phom Pênh thuy� t pháp. M� c d� u hoàng t c và tri u th� n th� �ng nghe giáo lý Ti� u

th� a. Nh� ng do c� hai bên � u thành tâm vì � � o pháp nên v� n � � � c k� t qu� cao. M t s ki� n khá hy h� u � ã x� y ra: vua

Norodom c� m ph� c � � o h� nh cao c� và ki� n th� c uyên thâm c� a Ngài � ã th� nh Ngài làm l� xu� ng tóc � � xu� t gia tu h� c có

h� n k� theo phong t� c n� � c Campuchia.

Trong nh� ng n m 1920-1925, th� y chùa T� Lâm c� a th� y T� mình n� m trong khuôn viên châu thành Tây Ninh quá ch� t

h� p, Ngài d ng m t ngôi chùa m� i t � i Gò Kén, Thôn Thái Hi� p Th� nh, g� n châu thành. Ngôi chùa này qui mô � � s , trang

trí � � p, n� m trong khu v c y«n t� nh, r ng rãi, c ng mang tên T� Lâm, ng� ý c� a Ngài là mu� n tuyên d� ng công nghi� p

c� a Th� y T� mình. Sau � ó Ngài l� i c� i táng hài c� t S� ph� là thi n s� Minh � � t v chùa m� i, xây tháp tôn th�. N m 1926,

� � o Cao � ài thành l� p � Tây Ninh. Các ch� c s� c tiên phong th� y Ngài � � o phong cao tr� ng, l� i có s� n ngôi chùa khang

trang, có ý mu� n tôn Ngài ch� c Thái Ch� � ng Pháp và m� � n chùa T� Lâm 3 tháng � � thi� t � àn c� u c . Ngài ch� ch� p nh� n

cho m� � n chùa 3 tháng, sau gia h� n thêm 1 tháng � � tôn giáo b� n có � � th�i gi

� xây d ng thánh th� t.

B� y gi� các t vi � n � Nam b th� �

ng liên k� t l � i thành m t h i g� i là H i L � c Hòa, d a vào hình th� c h i h� p luân phiên

qua l� i m� i l � n t� i m t chùa � � gây tình � oàn k� t, phát � ng phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo. Ngài th� �ng � � � c các n i

th� nh làm Pháp s� thuy� t gi� ng trong các l� n h i h� p � ó.

Ngày 26-8-1931, do s ho� t � ng tích c c c� a Hòa th� � ng Khánh Hòa, Th� y Thi� n Chi� u, các Hòa th� � ng trong các S n

môn, T� � ình và m t s� Ph� t t� h� u tâm, H i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c � � � c thành l� p, � � t tr� s� t� i chùa Linh S n,

g� n ch� C� u Mu� i (Sàigòn). Lúc này Ngài � ang tr� trì chùa Giác H� i, � � � c b� u làm Chánh H i Tr � � ng. Nh� ng sau � ó h i

không ti� n hành � � � c Ph� t s nh� mong mu� n, vì m t s� c� s� ng n tr� . N m 1933, các Hòa th� � ng Khánh Hòa, T� Phong,

Chánh Tâm, Tâm Quang, Khánh Anh, Hu� Quang lui v mi n Tây thành l� p Ph� t H� c � � �ng l� u � ng g� i là Liên � oàn

Ph� t H� c Xã � � � ào t� o T ng tài. M� i chùa luân phiên m� l� p h� c 3 tháng, th� �ng th� nh Ngài � � n gi� ng d� y. Ch

�ng bao lâu

Liên � oàn Ph� t H� c Xã g� p khó kh n v tài chánh ph� i tan rã. H i L � � ng Xuyên Ph� t H� c ra � �i n m 1934, khóa � � u tiên

do Hòa th� � ng An L� c chùa V� nh Tràng làm H i tr� � ng, Ngài làm Ch� ng minh � � o s� . N m 1935, h i xu� t b� n t� p chí

Duy Tâm, m� tr� �ng Ph� t h� c.

Ngoài Ph� t s ho� ng d� ng Chánh pháp, Ngài còn là m t b� c chân tu kh� h� nh khó ai sánh b� ng. H� ng ngày Ngài trì danh

ni� m Ph� t m t muôn bi� n (10.000 l� n), không có m t th�

i kh� c nào ng i ngh� � � lo nh� ng vi� c cho cá nhân Ngài, và không

h � � cho � � chúng � � � c ch m sóc ph� c d� ch, d� u � � n khi tu� i già s� c y� u.

Cu c du hóa � sanh c� a m t cao � � c tài hoa v� n � ang � ng trình thì n m M� u D� n (1938) Ngài viên t� ch, th� 74 tu� i, trên

50 h� l� p. Chùa T� Lâm � Gò Kén � ón nh� n nh� c thân Ngài, sau bao n m tích c c ph� c v� phong trào ch� n h� ng Ph� t Giáo,

� ào t� o T ng tài. � � ghi nh� công � � c Ngài, � � chúng xây tháp th� t� i chùa T� Lâm và chùa Giác H� i là hai trú x� Ngài

ki � n t� o và d� ng chân lâu nh� t.

Chú thích:

1) Ngh� a là: Ng� �i giác d� qua b� n mê. K� mê � t chìm trong b� kh� .

2) Nay � s� 345/45 � � �ng Hùng V� ng - Qu� n 6 - TP.H� Chí Minh.

12.HÒA TH NG AN L C-THÍCH MINH ÀNG (1874 - 1939)

Hòa th� � ng An L� c, t Minh � àng, th� danh Lê Ng� c Xuyên, sinh n m � t H� i (1874) t� i t � ng Thanh Phong, làng M�

Phong, là làng s� t� i chùa V� nh Tràng, thành ph� M� Tho.

Ngài sinh tr� � ng trong m t gia � ình sùng kính � � o Ph� t. Cha là � � t� Hòa th� � ng T� Trung. M� là � � t� Hòa th� � ng Chánh

H� u. Do � ó t� thu� bé th , Ngài � ã th� �ng xuyên các ngày sóc v� ng theo cha m� lên chùa th� p nhang l� Ph� t. N m Ngài 15

tu� i (1889) � � � c song thân d� n t� i quy y th� � v� i Y � t ma Chánh H� u, � � � c B� n s� ban cho pháp danh T� c Thông, pháp

Page 27: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

27

hi� u An L� c. T� � ó Ngài � l � i chùa S� c T� Linh Th� u chuyên tâm tu h� c.

Qua n m sau, Hòa th� � ng Chánh H� u v tr� trì chùa V� nh Tràng, chú ti� u T� c Thông theo B� n s� v � ây ti� p t� c tu hành.

Tuy � � � c v chùa g� n nhà, nh� ng Ngài không bao gi� xao nhãng công phu tu h� c. R� m tháng 3 n m Canh Tý (1900), sau

m t th�i gian h� c hành công qu� , Ngài l� i � � � c Hòa th� � ng B� n s� ban cho pháp danh Ki� u Thu� n, pháp hi� u Tâm Li� u

(n� i � �i th� 40 dòng k� � � o M� n, tông Lâm T� ) và nh� n Ngài làm pháp t� , phú cho bài k� nh� sau:

Ki � u pháp ph� ng tri s� c t� c không

Thu� n th� a Ph� t nguy� t � � t chân tông

Tâm thi n kh� h� i tòng siêu xu� t

Li � u ng nguyên lai h� u hà công ? (1)

T� m d� ch:

Ki � u pháp bi� t nên s� c t� c không

Thu� n v Ph� t nguy� t � � t chân tông

Tâm thi n bi� n kh� cùng siêu xu� t

Li � u ng nguyên lai h� i có công ?

N m Nhâm D� n (1902), Ngài th� gi� i C� Túc t� i gi� i � àn chùa Kim Tiên (xã An H� u, huy� n Cái Bè), sau � ó Ngài an c� t� i

chùa H i Ph� � c � Sa � éc (1904). N m 1905, Ngài an c� t� i chùa S� c T� Tr� �ng Th� � Gia � � nh và � � � c c� làm Chánh Tri

S , sau mùa an c� Ngài � � � c c� làm � � tam Tôn ch� ng � � i gi � i � àn. Mùa an c� n m � inh Mùi (1906) t� i chùa Long

Quang � V � nh Long, Ngài � � � c c� làm Th� ký. N m M� u Thân (1907) sau mùa an c� t� i chùa B� u Long � Sa � éc, Ngài

� � � c c� Y� t ma t� i � � i gi� i � àn � � ây.

Tháng 7 n m Quý H� i (1923), Hòa th� � ng B� n s� viên t� ch, Ngài là tr� � ng t� � � � c k� th� a tr� trì chùa V� nh Tràng. � � báo

� áp thâm ân B� n s� , Ngài ra � à N� ng � � t làm m t cây tháp � á � � th�

Hòa th� � ng Chánh H� u. N m 1925, Ngài � � t thêm

m t cây b� o � � ng hai t� ng riêng th� T� kheo ni Di� u Tín.(2) N m 1930, Ngài trùng tu chùa V� nh Tràng v� i quy mô l� n, k� t

h� p hài hòa gi� a n n ki� n trúc x� chùa Tháp v� i n n ki� n trúc chùa c� truy n c� a Nam b , v� i nh� ng ki� u dáng La Mã th�

i

Ph� c H� ng, v� a có nét � n � - Á � ông. Ngày nay, chùa V� nh Tràng là m t trung tâm du l� ch c� a thành ph� M� Tho. Công

� óng góp c� a Ngài không nh� .

Trong phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo t� i Nam k� vào nh� ng n m c� a th� p niên 1930, ng� �i tiên phong và có công l� n là

Hòa th� � ng Thích Khánh Hòa. C ng tác v� i Ngài m t cách tích c c g� m nhi u Hòa th� � ng � các T� � ình, trong s� � ó có

Hòa th� � ng Thích An L� c � T� � ình V� nh Tràng thu c thành ph� M � Tho.

N m 1931, Hòa th� � ng Thích Khánh Hòa cùng v� i các Hòa th� � ng � � ng chí h� � ng thành l� p H i Nam K� Nghiên C� u

Ph� t H� c, � � t tr� s� t� i chùa Linh S n g� n ch� C� u Mu� i Sàigon. H i � ã xây d ng xong sáu c n nhà sát bên chùa, s� m � �

bàn gh� gi� �ng t� trang b� cho các h� c T ng, ch� ch

� ngày làm l� khai gi� ng Thích h� c � � �

ng, nh� ng H i � ã g� p tr� ng� i,

l � p h� c không ti� n hành � � � c.

Nôn nóng v� i vi � c � ào t� o T ng tài, chu� n b� � i ng T ng Ni cho phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo, Hòa th� � ng Thích

Khánh Hòa lui v Trà Vinh, cùng các pháp h� u thành l� p Ph� t h� c � � �ng l� u � ng l� y tên là Liên � oàn Ph� t H� c Xã, l� p

h� c � � u tiên � � t t� i chùa Long Hòa, hai l� p sau t� i chùa Thiên Ph� � c (� Trà Ôn), và chùa Viên Giác (� B� n Tre). Sau � ó

tr� �ng ph� i gi � i tán vì thi� u tài chánh. Rút kinh nghi� m, Hòa th� � ng Thích Khánh Hòa cùng các pháp h� u ngh� � � n vi� c

thành l� p m t h i Ph� t h� c có � ông � � o h i vi«n th� �ng xuyên � óng góp tài chánh m� i có th� duy trì m t Ph� t h� c � � �

ng

� � � c lâu dài. K� t qu� H i L � � ng Xuyên Ph� t H� c � � � c chính th� c thành l� p ngày 13-8-1934, � � t tr� s� t� i chùa Long

Ph� � c � Trà Vinh. Ngài � � � c công c� làm H i tr � � ng khóa � � u và Hòa th� � ng Thích T� Phong làm Ch� ng minh � � o s� .

Ngày 22 tháng 6 � t Mão (1939), Ngài viên t� ch t� i chùa V� nh Tràng, th� 65 tu� i v� i 37 h� l � p.

Chú thích:

1) Các ch� � � u c� a m� i câu trong bài k� này là pháp danh và pháp hi� u c� a Hòa th� � ng Thích An L� c.

2) Bà Phan Th� Lê sau khi xu� t gia có pháp hi� u Di� u Tín (xem thêm ti� u s� Hòa th� � ng Thích Chánh H� u).

Page 28: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

28

13.T TRUNG H U HÒA TH NG-THÍCH TR NG THANH (1861 - 1940)

Hòa th� � ng th� danh Nguy� n � t, pháp hi� u Thanh � t, sinh n m Tân D� u (1861) t� i làng Th� � ng Tr� ng, t� ng Th� � ng

Tr� ng, ph� V � nh T� �ng, t� nh V� nh Yên(1). N m Ngài lên 12 tu� i (1873), nhân m t hôm � � � c thân m� u d� n t� i vãng c� nh

chùa Trung H� u � Phúc Yên. Th� y Ngài có c� t cách khác phàm, v� ng trán cao r ng, v� i � ôi m� t sáng, Hòa th� � ng � � nh� S� T� � em lòng yêu m� n th� ký và c duyên t� t lành � ó khi� n Ngài phát tâm b� � c vào c� a thi n v� i tâm nguy� n chí thành

cao � � p.

� � � c gia � ình ch� p thu� n, Ngài xu� t gia � � u Ph� t, th� phát quy y v� i � � nh� S� T� chùa Trung H� u. T� � ó ngày � êm Ngài

chí tâm h� c � � o, tinh t� n tu hành. N m 15 tu� i (1876), Ngài th� Sa Di gi� i, và n m 20 tu� i (1881) th� C� Túc gi� i. Sau � ó

Ngài � � n tham h� c � tr� �ng Ph� t h� c H� Lôi, r� i xu� ng chùa B� � � huy� n Gia Lâm, t� nh B� c Ninh (nay thu c Hà N i)

ti � p t� c nghiên c� u kinh t� ng. Th�i gian sau, Ngài l� i sang chùa Liên Phái � Hà N i, chuyên tu theo pháp môn ni� m Ph� t

h� � ng nguy� n sinh v Tây ph� ng L� c qu� c.

V công phu ni� m Ph� t, Ngài thâm � � c h n ng� �i. Th� �

ng khi r� nh r� i công vi� c, Ngài ch� h� � ng m� t v ph� ng Tây, l� n

tràng ni� m Ph� t, c� m� i h i m t tràng. Chu� i h� t trên tay Ngài luân chuy� n không ng� ng, ch� ng t� � � o l c hành trì c� a

Ngài � ã � i sâu vào chnh ni� m.

N m 1901, lúc 40 tu� i, sau khi B� n s� qua � �i, Ngài tr� v ti � p � ng tr� trì chùa Trung H� u và � � ó luôn cho � � n ngày viên

t� ch. Do � ó chúng T ng và thi� n tín th� �ng g� i Ngài là T� Trung H� u, hay T� Trung.

Ngài là m t trong nh� ng v� Hòa th� � ng có công trong phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo trên mi n B� c vào � � u th� k� XX.

Ngài quan ni� m và th� u hi� u r� ng T ng già tu h� c Ph� t pháp c� t y� u ph� i hi � u lu� t tr� � c tiên, nên khi b� t tay vào vi� c

ho� ng pháp, Ngài li n kh� i công cho � � t� vào tr� �ng Vi� n � ông Bác C� � Hà N i � � sao chép b T� Ph� n Tiêu Thích � em

v kh� c b� n � n hành cho h� c T ng các n i có sách kh� o c� u tu h� c.

Ngài l� i nh� n th� y Ph� t giáo t� lâu trên � à suy vi vì T ng già chia ra nhi u s n môn. S n môn nào bi� t s n môn � y, làm sai

ý ngh� a T ng già là hòa h� p. Do � ó hàng ng T ng Già nh� n� m cát r�i, không còn có s nh� t trí trong Thanh qui, thi� u � i

tinh th� n � � ng s c� a T� nhi� p pháp.

Chính vì v� y mà Ngài r� t tha thi� t và s� t s� ng, � em nh� ng ngày còn l� i c� a tu� i � �i, ho� t � ng cho phong trào ch� n h� ng

Ph� t giáo. Ngài � ã thân hành � i kh� p các s n môn, kêu g� i T ng già � oàn k� t v� i nhau, h� p thành m t kh� i th� ng nh� t,

ch� n ch� nh l� i gia phong Ph� t t . Kho� ng n m 1930, Ngài l� p ra m t ch� n tùng lâm, � ngo� i vi Hà N i xung quanh có hào

l y, phía trong xây d ng t� ng khu T ng vi� n, Ni vi� n, Ph� t � i � n. Ch� h� c, ch� tu phong quang mát m� . Có ru ng � � s� n

xu� t l � y thóc n, có � � t làm ngh� a � � a. Tùng lâm m� r ng c� a, � ón nh� n t� t c� T ng Ni vô s� tr� vào � � y mà n� ng bóng t�

bi, tr� n � �i tu h� c, không còn ch� u cái vòng c� ng t� a c� a ngu t� c n� a.

Khi phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo dâng cao kh� p ba mi n Nam Trung B� c, tuy � ã ngoài b� y m� i Ngài v� n tinh t� n d ng

mãnh góp ph� n cùng v� i m t s� T ng h� u và c� s� v� n � ng thành l� p h i B � c k� Ph� t giáo cu� i n m 1934, và cung th� nh

T� V � nh Nghiêm - Hòa th� � ng Thích Thanh Hanh làm Thi n gia Pháp ch� . Sau � ó, n m 1938 là Hòa th� � ng Thanh T� �ng

trú trì chùa Vô Th� ch � Hà N i n� i ti � p ngôi � � nh� Thi n gia Pháp ch� .

Trong bu� i s khai, h i B � c k� Ph� t giáo � � t tr� s� t� i chùa Quán S� , công vi� c h� t s� c b b n. Ngài � ã góp ph� n quan

tr� ng, trên giúp T� V � nh Nghiêm cùng Ban qu� n tr� ch� nh � � n m� i vi � c, d� � i thù ti� p T ng t� c th� p ph� ng. Ngài l� i � � m

nhi� m ch� c Tr� � ng ban Thi n h� c, t� ch� c các tr� �ng Ph� t h� c. L� m phen kinh t� nhà tr� �

ng g� p khó kh n, nhi u v� � ôi

phen bàn vi� c gi� i tán. Ngài v� n c� ng quy� t duy trì, tìm m� i ph� ng sách ch� ng � � � � T ng Ni yên tâm tu h� c. Công vi� c

� a � oan, n� ng nh� c nh� th� , mà hai ba n m � � u cùng ch� T ng d các khóa h� , Ngài v� n lên ba khóa l� m� i ngày không h

tr� n� i.

Công vi� c c� a h i v� a � i vào n n� p, thì Thi n gia Pháp ch� Thanh Hanh viên t� ch. Trong lúc ch� cung th� nh v� Pháp ch�

m� i. Ngài ph� i � � ng � � u ban K� Túc mà làm thay m� i vi � c. Nh� t là vi� c kh� i công tu t� o chùa H i Quán. B� y gi� Ngài

ph� i � � m nhi� m Chánh � � c công ròng rã hai n m trong hoàn c� nh tr m b thi� u th� n. Công vi� c s� p hoàn thành thì vào

Page 29: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

29

ngày m� ng 3 tháng ch� p n m Canh Thìn (1940), Ngài không � au � m gì mà viên t� ch, h� � ng th� 80 tu� i � �i, 60 tu� i h� .

T� Trung H� u, ngoài công h� nh ki� n t� o tòng lâm ti� p T ng � chúng, Ngài còn có công xây d ng hàng tr m ngôi chùa l� n

nh� kh� p mi n B� c. Trong phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo t� i mi n B� c, Ngài là b� c khai s n � � t n n t� ng cho bao l� p

T ng Ni k� th� a l� i l � c qu� n sinh, góp công l� n v� i l � ch s� giai � o� n ch� n h� ng Ph� t giáo n� � c nhà. Ngày nay, h� u h� t các

chùa � Hà N i � u th� t� � ng Ngài � � t� � ng nh� b� c khai s n nh� ng ngôi Tam B� o còn l� u mãi v� i th

�i gian.

Chú thích:

1) Nay là t� nh V� nh Phú.

14.T B NG S HÒA TH NG-THÍCH TRUNG TH (1871-1942)

B� ng S� là tên Chùa (1), Ngài h� Phan, húy Trung Th� , pháp danh Chân Nh� , sinh n m 1871 � làng Hoành � ông, huy� n

Giao Th� y, t� nh Nam � � nh. Ngài v� n thu c dòng thi l� , v � �i h� u Lê t� tiên Ngài có v� � ã làm � � n Qu� n công. T� nh�

Ngài � ã � � � c theo h� c ch� Nho. Nh�

có t� ch� t thông minh, nên Ng Kinh, T� Th� cho � � n Bách Gia Ch� T� Ngài � u

thông su� t c� .

Tuy nhiên Ngài � ã không l� y v n ch� ng thi phú làm ph� ng ti� n ti� n thân nh� p th� , mà l� i tìm ch� n thi n môn � � tu thân

c� u � �i. N m 19 tu� i (1890- Canh D� n) Ngài � � n chùa Liên T� nh � Nam � � nh xin làm l� th� phát, th� gi� i Sa Di. Sau vài

n m, Ngài � � � c B� n s� cho t� i th� giáo v� i Hòa th� � ng chùa Th� nh Quang là m t v� chân tu gi� i lu � t tinh nghiêm. Vài n m

sau, Ngài � � � c th� gi� i C� Túc t� i � � i gi� i � àn chùa Linh Quang. Ngài � l� i � ây tu h� c m t th�i gian, trau gi� i gi � i lu � t.

S� n có trình � Hán h� c uyên thâm, l� i chí tâm tu trì, nên Ngài thâm nh� p kinh t� ng nhanh chóng và tr� nên m t b� c l� ng

� � ng trong thi n gia.

Khi ngoài 40 tu� i, nh� n th� y trong hàng ng thanh niên Ph� t t� nhi u ng� �i th� t h� c, giáo lý không thông, gi� i lu � t không

rõ, Ngài b� t � � u l� u tâm � � n vi� c dìu d� t l� p h� u ti� n. Do � ó, khi Ngài an tr� � chùa B� ng thì khai tràng thuy� t pháp t� i

chùa B� ng, khi an tr� � chùa S� thì khai tràng thuy� t pháp t� i chùa S� . Quanh n m t� n t� y v� i s� m� nh ho� ng d� ng Chánh

pháp, không lúc nào ng i ngh� . Ngài gi� ng kinh c� t cho ng� �

i nghe � � � c rõ ngh� a, không n� l � i thuy� t gi� ng x� a theo t� p t� c, nên các � � t� xu� t gia c ng

nh� t� i gia � u n� c lòng theo h� c. Tr� �ng h� c lúc nào c ng � ông � � o. Ngài l� i l � u tâm v khoa s� ph� m, v� a có ân v� a có

uy, nên � � t� v� a m� n l� i v� a s� . M� i khi lên Ph� t � i � n, gi� ng � � �ng hay xu� ng trai � � �

ng, ai n� y � u gi� oai nghi t� h� nh

nghiêm trang nh� lu� t � � nh.

Ngài l� i ra làm Ch� h� � chùa Linh Quang, t� i � ây, Ngài � ã ki� m san b � � i B � o Tích � � báo � � c T� Linh Quang. Ngài l� i

� � � c T� V � nh Nghiêm � � c trách giao phó công vi� c c� t ngh� a b Ph� ng � �ng Bát Nhã, b T� Ph� n Hành S Sao, là

nh� ng b kinh lu� t l � n. � ây là công vi� c n� ng n , n� u không ph� i là ng� �i tinh thâm v n ngh� a, th� u hi� u giáo lý Ph� t � à,

và có tính nh� n n� i chuyên c� n thì không th� làm � � � c.

� � i v� i chúng � � t� t� i gia, Ngài c ng � � tâm s n sóc d� y b� o. Ngài l� p ra m t Ban t� i gia B� Tát, truy n gi� i B� Tát cho

hàng thi� n nam tín n� , ch� d� y h� hi� u ngh� a lý Ph� t pháp, bi� t quy c� thi n gia, tr� th� cho T ng Ni tu hành. Ngài c ng

quan tâm � � n công tác t� thi� n xã h i. Ngài l� p m t Ban T� Thí, m� i v � “ B � tát “ tùy tâm tùy l c, cúng m t s� ti n, làm

vi � c sinh l� i chân chính. Khi nào có thiên tai, ho� n n� n thì trích m t ph� n qu� c� u giúp. Th� t là m t phép ph� ng ti� n r� t

quý hóa trong thi n gia � n� � c ta th�i b� y gi

�.

V � n là v� thi n s� h� ng quan tâm � � n vi� c ho� ng pháp � sinh, Ngài là m t trong nh� ng Hòa th� � ng ho� t � ng tích c c cho

vi � c thành l� p B� c K� Ph� t Giáo H i, � � � c chính th� c ra � �i vào ngày 18 tháng 11 n m 1934 t� i chùa Quán S� - Hà N i,

do Hòa th� � ng Thanh Hanh làm Thi n gia Pháp ch� . � � giúp h i v m� t hành chánh trong b� � c � � u thành l� p, Ngài nh� n

ch� c K� Túc � � o S� . B� y gi� h i ho� t � ng r� t m� nh. Nhi u tr� �

ng Ph� t h� c l� n l� � t � � � c m� � các T� � ình. M t l � p � � i

h� c Ph� t giáo � � � c m� t� i chùa B� ng S� � Thái Hà � p, chính th� c khai gi� ng n m 1936 do Ngài làm � � c giáo. Ch� ng

trình h� c trong ba n m. Sau khi t� t nghi� p, h� c T ng có th� � l � i tr� �ng nghiên c� u thêm 5 n m n� a. Ch� ng trình này g� i

là ch� ng trình Bác H� c Cao � �ng. Trong khi tr� �

ng m� i m� , thi� u th� n nhi u th� , ch�ng nh� ng Ngài � ã b� thí pháp,

Page 30: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

30

không qu� n thân già s� c y� u, thuy� t gi� ng kinh pháp su� t ngày, Ngài l� i còn b� thí c� tài v� t, cúng d� �ng cho ch� T ng tu

h� c, Ngài lo cung c� p � � y � � m� i th� , ch�ng qu� n nh� c nh� n. T� t c� � u vì � � o pháp, vì s thành t u c� a phong trào ch� n

h� ng Ph� t giáo.

V sau, khi chùa B� � � Gia Lâm chuy� n thành c s� m t tr� �ng Ni h� c, Ngài c ng h� t lòng ch m sóc cho � � � c thành

t u.

Tháng ch� p n m 1935, t� � u� c Tu� , c quan ngôn lu� n truy n bá Ph� t giáo c� a h i ra � �

i do ông Nguy� n N ng Qu� c làm

ch� nhi� m, Ngài � � � c m�

i làm ch� bút, ch� u trách nhi� m v n i dung bài v� . T� � u� c Tu� � ã quy t� � � � c nhi u T ng Ni

và nhà v n tân c u h� c có kh� n ng vi� t bài, ho� t � ng cho � � n tr� � c Cách m� ng tháng tám m� i � ình b� n.

Ngoài vi� c ho� t � ng cho công cu c ho� ng pháp, � ào t� o T ng tài, b� i � � p các th� h� k� th� a b� ng các tr� �ng Ph� t h� c và

di� n � àn � u� c Tu� , Ngài còn có công trùng tu m t s� chùa, nh� t là ti� p n� i Hòa th� � ng Trung H� u, trùng tu chùa Quán S�

n i � � t tr� s� c� a H i B � c K� Ph� t Giáo.

Ngày 25 tháng 02 n m Nhâm Ng� (1942), Ngài cùng m t s� � � t� m� cu c hành h� ng chiêm bái thánh tích Yên T� . B� y

gi� Ngài � ã ngoài th� t tu� n, s� c kh� e � ã kém sút, nh� ng Ngài v� n quy� t chí ra � i. Qua Lân � ng � � n Hoa Yên, các � � t�

th� y Ngài có v� suy y� u, � u xin Ngài ngh� l� i � Hoa Yên. Nh� ng Ngài không nghe, v� n ti� p t� c cu c � ng s n bái T� , theo

n� o Ng� a Vân mà � i. Khi lên � � n Chân C� nh, t nhiên Ngài � � ng ng� n ng� �i ra, không nói không � ng. Các � � t� theo sau

v i v c Ngài v Hoa Yên tìm thu� c men ch� y ch� a, r� i r � � c Ngài v chùa S� � i u d� � ng.

� � n 3 gi�

30 sáng ngày 16 tháng 3 n m � y Ngài viên t� ch, h� � ng th� 71 tu� i � �i, 50 tu� i h� .

T� B� ng S� là m t cao T ng uy danh vang kh� p B� c k� , công h� nh c� a Ngài � � i v � i nh� ng l� p ng� �i sau không th� k� bàn

� � � c. Ch� có th� nói phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo mi n B� c � giai � o� n � � u không th� thi� u Ngài mà thành công. Dù

Ngài � ã � i v n i T � nh c� nh, nh� ng s nghi� p và công h� nh mãi còn trong lòng m� i ng� �i.

Chú thích:

(1) B� ng S� là 2 chùa: - Chùa Th� nh Quang t� c chùa S� , hi� n là Phúc Khánh T , qu� n � � ng � a, Hà N i.

- Chùa B� ng � huy� n Th� �ng Tín, Hà Tây.

15.HÒA TH NG THÍCH TRÍ THI N (1882 - 1943)

Hòa th� � ng th� danh NGUY� N V. N � � NG, pháp danh Trí Thi n, pháp hi� u H� ng Nguy� n, sinh n m Nhâm Ng� (1882)

t� i làng V� nh Thanh Vân, huy� n Châu Thành, t� nh R� ch Giá, (nay là t� nh Kiên Giang), trong m t gia � ình nông dân. Thân

ph� là C� Nguy� n V n Trinh, thân m� u là Bà Nguy� n Th� Tr� �ng. Hai ông bà chính g� c t� Cái D� u x� Cao Lãnh � � n � ây

l � p nghi� p, sinh h� n m ng� �i con. Ngài là con út.

N m Nhâm Tý (1912) lúc 30 tu� i, Ngài xu� t gia � � u Ph� t, làm � � t� Hòa th� � ng V� nh Thùy � chùa Th� p Ph� ng. Nh�

b� n

tính c� ng tr c, chí h� � ng � � i hùng, ch�ng bao lâu � � o nghi� p c� a Ngài càng thêm sáng t� . N m nào Ngài c ng vào h� tu

h� c trau gi� i gi� i � � c, n m nay t� nh này, n m sau t� nh khác. � � o tràng nào c ng có Ngài tham d . Ngoài th�i gian ki� t h�

an c� , m� i n m Ngài th� �ng vào t� nh th� t c� m túc tham thi n, tr� �

ng trai kh� h� nh. B� i � � o nghi� p tinh chuyên nên ng� �i

� �i � u c� m � � c c� a Ngài. Ng� �

i m Ph� t � � n xin quy y th� gi� i v � i Ngài r� t � ông.

N m 1915 do c� m m� n � � o h� nh c� a Ngài, bà D� ng Th� Oán cúng cho Ngài ngôi chùa c � � � c S� c T� t� th�i vua Gia

Long. Ngài khuy� n giáo th� p ph� ng tín h� u � óng góp, xây d ng l� i ngôi chùa, t� mái tranh vách lá thành m t c� nh già

lam khang trang tráng l� , và � � i tên là chùa Tam B� o. M� y n m sau, trên b� � c � � �ng ho� ng pháp l� i sanh, Ngài còn t� o

d ng thêm � � � c nhi u ngôi chùa khác nh� Tam B� o Hòa Thanh T � V � nh Hi� p, V� nh Ph� � c T � Tà Niên, B� u H� ng T

� C� u Cà, B� He, Gò � � t, Ph� � c H� ng T � Ng n G� a, Tam B� o T� Tôn T � Sóc Xoài, Tam B� o K� Viên T � Hòn

Quéo, Tam B� o Long S n T � Hòn � � t.

Ngài c ng là ng� �i tha thi� t v� i công cu c ch� n h� ng Ph� t giáo, � ã nhi� t tình � ng h và khích l� Hòa th� � ng Khánh Hòa

trong công tác này. Ngày 26-8-1931, h i Nam K� Nghiên C� u Ph� t h� c � � � c chính th� c thành l� p, tr� s� � � t t� i chùa Linh

S n g� n ch� C� u Mu� i (Sài Gòn). Ngài � � � c m�

i làm c� v� n cho h i cùng v� i Hòa th� � ng Hu� � � nh. N m � y Ngài 50 tu� i.

Page 31: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

31

Trong th�

i gian ho� t � ng cho h i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c, Ngài quen bi� t m t nhà s� tr� tu� i, có t� t� � ng c� p ti� n

là thi n s� Thi� n Chi� u. Ngài � ã ch� u � nh h� � ng nhi u c� a v� s� này.

Sau khi h i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c b� l c c� n c� a Ông Tr� n Nguyên Ch� n, không khai gi� ng � � � c Thích h� c � � �ng,

các v� Hòa th� � ng uy tín (nh� Thi n S� Khánh Hòa, Thi� n Chi� u v.v...) c� a h i l � n l� � t b� v chùa � các t� nh � � tìm

ph� ng thành l� p các h i khác. Ngài c ng tr� v chùa S� c T� Tam B� o � R� ch Giá.

S� Thi� n Chi� u không � � ng tình v� i ch� tr� ng b� o th� c� a các Hòa th� � ng trong h i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c,

trong ban biên t� p báo Pháp Âm, báo T� Bi Âm, � ã � i kh� p các chùa � � tìm � � ng chí, nh� ng không n i nào to� i nguy� n c� .

N m 1936, S� xu� ng R� ch Gi tìm g� p Ngài, ng� �i mà S� th� y có nhi u t� t� � ng ti� n b . Qua trao � � i, hai v� t� ra tâm � � u

ý h� p, Ngài � � ng ý thành l� p h i Ph� t H� c Kiêm T� vào ngày 23-3-1937, và � � u n m 1938 cho xu� t b� n t� p chí Ti� n Hóa.

Ngài lãnh nhi� m v� Chánh T� ng Lý c� a h i và tu s� Phan Thanh Hòa làm Ch� bút t� p chí.

V � i tên g� i Ph� t H� c Kiêm T� cùng v� i t � p chí Ti� n Hóa - c quan ngôn lu� n c� a h i, t� ch� c này hoàn toàn là m t t� ch� c

“cách m� ng” trong Ph� t giáo. Tên Ph� t H� c Kiêm T� � � � c gi� i thích nh� sau: “� ây không ph� i là m t cái h i ch� � � h� c

Ph� t, mà còn là m t cái h i � � th c hành kinh bang t� th� n� a”. C� th� hóa tôn ch� � ó, h i � ã t� ch� c ba l� p h� c mi� n phí

cho con em nhà nghèo quanh vùng, nhà chùa tr� l� ng cho giáo viên. H i còn l� p ra phòng thu� c ph� � c thi� n và b� nh xá

cho b� nh nhân n� m � i u tr� . L� n � � u tiên trong c� n� � c, h i l � p ra m t vi � n m� côi ngay t� i chùa. Ngoài ra h i còn t� ch� c

c� u tr� n� n nhân bão l� t t� i R� ch Giá, nuôi n t� hai tr m � � n ba tr m ng� �i trong th

�i gian ng� n.

Chính do nh� ng t� t� � ng ti� n b nh� th� , mà chùa Tam B� o � ã tr� thành n i lui t � i c� a các cán b cách m� ng, làm n i ch�

t� o v khí, in truy n � n ch� ng ch� � th c dân Pháp.

Ngài c ng th� �ng hay qua l� i m t s� chùa trên � � t Campuchia và Thái Lan � � trao � � i � � o pháp v� i các v� s� sãi các x� này.

N m nào các chùa có m� tr� �ng H� ng, tr� �

ng K� , Ngài th� �ng � � � c m

�i Ch� ng minh. Ph� t s kh� p các t� nh nh� Sài gòn,

Ch� L � n, Th� D� u M t, Tây Ninh, M� Tho, B� n Tre, Trà Vinh, Châu � � c v.v..Ngài � u tham gia.

� � giúp h i Ph� t H� c Kiêm T� và báo Ti� n Hóa có ph� ng ti� n ho� t � ng, trong phiên h� p ngày 20-3-1938 c� a h i, Ngài

� ã hi� n tài s� n c� a chùa g� m có chùa chi n, ru ng v� �n, và s� ti n m� t t� ng c ng 19.973 � � ng (vào th

�i � i � m n m 1938 � ó

là s� ti n l� n) cho h i, sau khi � � � c b� n � � o c� a chùa � � ng ý.

Cu� i n m 1939, do tên T� Chà làm n i gián, c s� cách m� ng � chùa Tam B� o v� v� . Chùa b� m� t thám Pháp khám xét. Tài

li � u, truy n � n và l u � � n b� t� ch thu. Hòa th� � ng Trí Thi n, � � i � � c Thi� n Ân t� c danh Tr� n V n Thâu và nhi u ng� �i

khác b� b� t. Ngài và � � i � � c Thi� n Ân b� chúng gi� i lên Sài Gòn, � � a ra tòa xét x� . � � i � � c Thi� n Ân b� k� t án t� hình, còn

Ngài b� 5 n m bi� t x� l� u � ày Côn � � o. Lúc � trong tù, Ngài nói v� i ông Lê Hoàng Minh, t� c Ông Ký � Nh� Bình, huy� n

Cai L� y, t� nh M� Tho r� ng “Ông còn nh� , sau này � � � c th� ra, còn ho� t � ng � � � c. Còn tôi già r� i, k� này ra Côn � � o,

ch� c ch� t”.

� ²ng v� y, ra Côn � � o, Ngài b� giam trong phòng c� m c� , Ngài tuy� t th c m� y ngày li n � � n ki� t s� c � � ph� n � � i ch� �

lao tù hà kh� c. Ngày 26-6-1943 (Quí Mùi) Ngài viên t� ch, h� � ng th� 61 tu� i � �i, 30 tu� i h� .

T� lúc Ngài b� b� t, chùa Tam B� o b� � óng c� a, không ai � � � c lui t� i. Sau Cách m� ng tháng tám, chùa m� i � � � c m� c� a l� i.

T ng tín � � Ph� t t� và nhân dân t� ch� c m t l � c� u siêu l� n t� i chùa � � c� u nguy� n cho Ngài và các � � ng chí c� a Ngài � ã

ch� t vì � � o pháp và dân t c. L� ch s� còn ghi mãi tâm nguy� n cao c� c� a Hòa Th� � ng � � ng, r� ng danh trong phong trào

ch� n h� ng Ph� t giáo và còn mãi v� i phong trào cách m� ng kháng Pháp.

16.QU C S THÍCH PH C HU (1869-1945)

Qu� c s� tên th� t là Nguy� n T� n Giao, sinh n m K� T� (1869) t� i làng Phú Thành, ph� An Nh n, nay là � p Phú Thành, xã

Nh n Thành, huy� n An Nh n, t� nh Bình � � nh. Thân ph� là c� Nguy� n Chánh Ni� m, t Hòa Bình, thân m� u là c� Nguy� n

Th� Lãnh, ông bà � u là nh� ng Ph� t t� thu� n thành.

N m 12 tu� i (1881), Ngài � � � c cha m� cho phép xu� t gia t� i chùa Th� p Tháp, th� gi� i v� i Hòa th� � ng Chí T� nh (Minh Lý)

� � � c ban pháp hi� u là Ph� � c Hu� . M t th�i gian sau, Ngài � � � c B� n s� cho t� i chùa T� nh Lâm � huy� n Phù Cát, Bình

Page 32: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

32

� � nh theo h� c v� i Hòa th� � ng chùa Châu Long là Ngài T� M � n. N m 19 tu� i, Ngài tr� v gi� ch� c Th� kh� c� a T� � ình

Th� p Tháp. N m 20 tu� i Ngài vào chùa T� Quang � � á Tr� ng huy� n Tuy An, t� nh Phú Yên theo h� c v� i Hòa th� � ng Lu� t

Truy n (Pháp Chuyên). Ngài th� � � i gi� i n m 1889 và � � c pháp n m 1892 v� i Hòa th� � ng Lu� t Truy n.

Khi B � n s� viên t� ch, Ngài tr� v T� � ình Th� p Tháp th� tang, r� i � l� i tham h� c cùng s� huynh là T ng Cang V� n Thành

v� a m� i � � � c suy c� tân tr� trì T� � ình này.

Sau m� �i n m chuyên tâm tu h� c, phát huy � � o tâm và trí tu� s� n có, Ngài � ã bác thông kinh lu� n Tam T� ng giáo � i � n, l� i

thông su� t c� Bách Gia Ch� T� , và có kh� n ng giáo hóa nhu� n nhuy� n, � � o v� vào b� c nh� t th�i b� y gi

�, nên ng� �

i � � ng

th�i t � ng Ngài m� hi� u “Ph� t pháp thiên lý câu” (Con ng a tinh thông Ph� t pháp ch� y � � � c ngàn d� m).

N m 1894 Ngài � � � c c� làm tr� trì chùa Ph� Quang � huy� n Tuy Ph� � c, nay � xã Ph� � ng Thu� n. Chùa này là ngôi c� t

do Thi n s� Minh Giác - K� Ph� ng (� � t� T� Nguyên Thi u) khai s n t� � �i chúa Võ V� ng Nguy� n Phúc Tr n (1687 -

1691). N m 1901 (Tân S� u) Ngài � � � c tri u � ình ban cho gi� i � ao � � i � p làm T ng Cang cho chùa Th� p Tháp. N m 1908

Ngài � � � c m�

i ra Hoàng cung thuy� t pháp, � � ng th�i c ng � � khai m� m t khóa gi� ng kinh t� i chùa Trúc Lâm. Các vua

Thành Thái, Duy Tân và Kh� i � � nh � u m�i Ngài vào cung gi� ng pháp. Vì v� y Ngài � � � c tri u � ình, s n môn � � chúng tôn

x� ng Qu� c s� .

N m 1920 Ngài m� các l� p n i � i � n t� i chùa Th� p Tháp và Long Khánh. N m 1929 Hòa th� � ng Giác Tiên m� Ph� t h� c

� � �ng t� i chùa Trúc Lâm � Hu� , vào t� n chùa Th� p Tháp m

�i Ngài ra làm ch� gi� ng. T� � ó, n m nào Ngài c ng � � � c th� nh

v chùa Trúc Lâm � � gi� ng d� y T ng sinh. Các � � t� c� a Hòa th� � ng Giác Tiên là các S� M � t Kh� , M� t Nguy� n, M� t Hi � n

và M� t Th� � u theo h� c v� i Ngài, và sau này � u tr� thành nh� ng s� gi� Nh� Lai tr� c t cho phong trào ch� n h� ng Ph� t

giáo. V hàng c� s� theo h� c t� i Trúc Lâm, n� i b� t nh� t có Bác s� Tâm Minh - Lê � ình Thám.

Nh� có c s� ho� ng pháp này mà n m 1932, Qu� c s� cùng v� i các b� c tôn túc � � � t Th� n kinh thành l� p H i An Nam Ph� t

H� c và xu� t b� n t� báo Viên Âm, c� xúy phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo. Nhi u Ph� t h� c � � �

ng t� Ti � u h� c � � n � � i h� c

� � � c m� � các chùa Trúc Lâm, Tây Thiên, Kim S n, Báo Qu� c, Di� u � � c v.v...Cu� i n m 1934 m t l� p � � i h� c m� t� i

chùa Trúc Lâm do Thi n s� Giác Tiên làm Giám � � c và m t l � p Trung h� c m� t� i chùa T� �ng Vân do Hòa th� � ng Thích

T� nh Khi� t trông nom. Qu� c s� � � � c c� làm � � c giáo gi� ng d� y c� hai l� p này. L� p Trung h� c có nh� n nh� ng h� c T ng

trong Nam do h i L � � ng Xuyên Ph� t H� c g� i ra nh� các v� Thi� n Hòa, Thi� n Hoa, Hi� n Th� y, Hi� n Không, Chí Thi� n

v.v....

N m 1937, sau khi T ng Cang V� n Thành li� u � � o, s n môn � � ng lòng cung th� nh Qu� c s� v T� � ình Th� p Tháp k� v� . T�

� ó Ngài � h�n t� i Bình � � nh, không ra Hu� gi� ng d� y n� a, ph� n vì tu� i cao s� c y� u, ph� n vì ph� i � � m nh� n làm � � c giáo

cho Ph� t h� c � � �ng c� p Trung � �

ng m� t� i chùa Long Khánh, do H i Ph� t H� c Bình � � nh thi� t l � p. Chính vì v� y mà nhi u

h� c T ng l� p � � i h� c � Hu� trong � ó có c� các v� do h i L � � ng Xuyên Ph� t h� c g� i ra, cùng theo vào ti� p t� c h� c n i Ph� t

H� c � � �ng Long Khánh, Bình � � nh.

V các Ph� t s khác, Qu� c s� trùng tu l� i T � � ình Th� p Tháp � � � c khang trang, t� o n i � ây thành m t trung tâm Ph� t giáo

c� a t� nh Bình � � nh. Ngài khai s n chùa Ph� � c Long t� i th� tr� n Phú Phong thu c xã Bình Phú, huy� n Bình Khê, nay là

huy� n Tây S n, t� nh B¬nh � � nh.

Qu� c s� Ph� � c Hu� là cây � � i th� c� a n n Ph� t giáo không ch� � Trung k� , mà còn t� a bóng xu� ng ph� n � � t Nam k� n� a.

Chính Ngài là v� gi� ng s� nòng c� t c� a các tr� �ng � � i h� c Ph� t giáo � Hu� và Bình � � nh tr� � c và sau th

�i � i � m kh� i

x� � ng phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo � mi n Trung.

Sau bao n m c� ng hi� n tài n ng, s� c l c, và tâm huy� t cho công cu c xây d ng tòa lâu � ài Ph� t giáo, tháng giêng n m � t

D� u (1945) Qu� c s� Ph� � c Hu� viên t� ch t� i T� � ình Th� p Tháp, th� 76 tu� i � �i, � � � c 64 gi� i l � p. � � chúng và thi� n tín

xây tháp trong v� �n chùa � � tôn th

� Ngài. B� y gi

� Hòa th� � ng Trí H� i tr� trì chùa Bích Liên Bình � � nh � 4 câu th t� i

tháp nh� sau:

Nguy nhiên nh� t cao tháp

� c t� a � � Bàn � ông

Ngo� i th� h� u vi t� � ng

Page 33: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

33

Trung tàng vô t� � ng Ông.

T� m d� ch

Cao thay m t ng� n tháp.

� c chi� m � ông � � Bàn.

Ngoài bày h� u vi t� � ng.

Trong � n vô t� � ng Ông.

N m 1970, � � t� � ng ni� m và ghi công Qu� c s� Ph� � c Hu� , Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t t� nh Bình � � nh � ã

ch� n pháp hi� u c� a Ngài � � t tên cho m t Ph� t h� c vi� n m� i thành l� p t� i T � � ình Th� p Tháp: Ph� t h� c vi� n Ph� � c Hu� .

Cái t� � ng H� u, Vô trong tâm pháp c� a Ngài � ã th� ng nh� t, nó giúp cho h� nh nguy� n � thoát qu� n mê và t t� n dân t c

qua Duy Tân (vua), Tâm Minh (c� s� ), M� t Th� , Thi� n Hoa (tu s� ) v.v... tr� thành ng� n ngu� n b� t t� n, � � n muôn � �i sau c� a

Ph� t giáo Vi� t Nam.

17.HÒA TH NG THÍCH HU PHÁP (1891-1946)

Hòa th� � ng Thích Hu� Pháp th� danh Võ V n Phó, húy H� ng Phó, thu c dòng Lâm T� Gia Ph� � �i th� 40. Ngài sinh n m

Tân Mão (1891), t� i xã Khánh Hòa, t� ng An L� ng, huy� n Châu Phú, t� nh Châu � � c, nay thu c t� nh An Giang, trong m t

gia � ình trung nông, nho phong l� giáo. Thân ph� là ông Võ V n Hu� nh và thân m� u là bà Nguy� n Th� � � ng.

Thu� thi� u th�

i, Ngài � ã có nh� ng bi� u hi� n khác th� �ng so v� i các b� n cùng l� a tu� i. � � c bi� t, khi � ã bi� t n, Ngài hoàn

toàn không � � ng � � n th� t cá, và nh� v� y, � � c � i � m này Ngài � ã gi� cho � � n h� t cu c � �i. Thú vui gi� i trí c� a Ngài lúc này

ch� là ni m m t� � ng v Ph� t pháp, � � � c g� i g� m trong nh� ng t� � ng Ph� t b� ng � � t do t tay Ngài n� n t� o.

N m M� u Tu� t (1898), khi � � � c 8 tu� i Ngài � ã h� c thông ch� qu� c ng� . Nh� n th� y b� n tính thông minh nh� y bén c� a Ngài

v� � t h�n các b� n � � ng h� c nên n m sau K

� H� i (1899), thân ph� g� i Ngài � � n th� y giáo B� u, v� a là nhà Nho kiêm l� ng y

� � ngài h� c ch� Nho v§ � ông y d� � c.

Cu c s� ng h� � ng th� � ng c� a Ngài không còn thích h� p v� i gia � ình, Ngài bu� n chán tr� � c n� i th� ng kh� vô th� �ng nay

còn mai m� t c� a nh n sinh. Nh� t là sau 5 n m � èn sách theo th� y B� u, � ã n� m v� ng � � � c các tánh d� � c, ph� ng thang và

y lý � ông y cùng su� t thông � � � c � � o lý Nho h� c r� i, Ngài thi� t ngh� c� n ph� i ly gia c� t ái � � tìm th� y c� u h� c Ph� t pháp

di� u thâm h n.

Do � ó, n m lên 13 tu� i (1904) Giáp Thìn, Ngài quy� t chí tr� n nhà ra � i. � � noi g� ng Thái t� T� t � � t � a, Ngài � ã t c� o

tóc xu� t gia tu hành và t� m s� h� c � � o, t� m th�i � vùng lân c� n. M t hôm, may g� p ng� �

i thân chèo ghe � i buôn trên Nam

Vang, Ngài li n quá giang sang Cao Miên. % x� này m t th�i gian, h� c � � o ch� a th� a mãn nên Ngài l� i v � � t qua Ai Lao,

r� i th�ng sang Thái Lan.

Nh� túc duyên, � � n n i nào Ngài c ng � � � c các s� sãi r� t th� ng m� n và t� n tình truy n d� y � � o pháp, k� c� d� y các pháp

thu� t � � làm ph� ng ti� n � � �i. Do � ó qua hai n m tu h� c, Ngài � ã thu th� p � � � c r� t nhi u nh� ng tinh ba Ph� t pháp c� a

giáo h� Nam Tông Ph� t Giáo và nh� ng bí pháp c� a Miên, Lào và Thái. � � i v � i ng� �i Vi � t � ba n� � c � y lúc b� y gi

�, th� t

không ai bì k� p.

N m sau, Bính Ng� (1906), Ngài tr� l � i � � t n� � c Ai Lao � � � i du kh� o t� i c� � ô Luangprabang, cánh � � ng Chun, S� m N� a,

Phong Xa Ly, Xiêng Khom và Vientiane. Chính n i th� � ô này, Ngài � � � c g� p S� t� Nh� Tâm là ng� �i Vi � t ch n tài l� i l � c

v Nho h� c, Tây h� c và Ph� t h� c. Ngài c� u h� c v qu� D� ch và y� u lý � � i th� a Ph� t giáo, trong nh� ng ngày S� T� l� u trú

t� i nhà c� a ng� �i thân � V � n T� � ng. Sau � ó, S� T� tr� v Vi � t Nam, khai s n chùa � � nh Long � Núi Sam, t� nh Châu � � c.

N m � inh Mùi (1907), sau khi ti� n th� y m t d� m � � �ng, Ngài v� n � l� i Ai Lao ti� p t� c tu h� c và ti� p � nh� ng tu s� t�

Trung Vi� t sang lúc này r� t � ông. � � c bi� t n i t � nh Savanakhet, Ngài � ã � � � c lòng hàng Ph� t t� b� n x� nh� công � � c tu t� p.

Do � ó Ngài � ã ch� p thu� n cho h� quyên góp � � xây d ng m t ngôi chùa Vi� t Nam � � u tiên t� i � ây v� i m� c � ích th� nh c� u

Ngài l� u trú lâu dài � � hóa � . Và ngôi chùa � � � c mang tên c� a t� nh (Savanakhet). Trong th�

i gian 7 n m l� u trú t� i � ây,

nh� vào uy � � c l� n nh� ng ph� ng pháp tr� b� nh b� ng � ông y d� � c nên ti� ng lành � � n xa và trong c ng � � ng ng� �

i b� n x�

Page 34: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

34

có lúc � ã g� i Ngài là v� Ph� t s� ng c� u � chúng sanh.

N m Quý S� u (1913) do danh ti� ng � ó, Toàn quy n � ông D� ng th�i b� y gi

� là Pasquere, cùng hai viên Khâm S� c� a Lào

và Cao Miên, � � � c vua Hoàng Lân c� a Cao Miên nh� cung th� nh Ngài sang n� � c h� � � tr� b� nh cho bà Hoàng Thái H� u.

Hoàng gia Cao Miên � ón r� � c ngài nh� m t v� Thánh y, � � thành ph� n xã h i � � ng chào � ón Ngài nh� m t th� � ng khách

t� b� n tàu v t� n Hoàng cung, � � nói lên tài ba y pháp và � � c � c� a Ngài l� ng l� y bi� t d� �ng nào. � ó còn là ni m t hào

to l� n c� a không riêng gì gi� i Ph� t Giáo Vi� t Nam. Trong th�

i gian ch� a b� nh cho Hoàng Thái H� u, Ngài � � � c m�i trú t� i

chùa Vua Sãi. � � � c vua cho ng� �i h� � ng d� n vi� ng th m các di tích nh� Núi Ph� t T� , � n Angcovat, núi Tà L n hùng v�

v.v... Sau khi ch� a lành b� nh cho bà Hoàng Thái H� u, vua n� � c Cao Miên làm l� phong ch� c Chef de Bonze (t� ng � � ng

T ng Cang ho� c T ng Th� ng � n� � c ta) và kèm nhi u ph� m v� t hoàng gia quý giá, l� n huy ch� ng vàng. � � n ch� ng ki� n

ngày � y có � � y � � vua ba n� � c Cao Miên, Lào và B� o � � i c� a Vi� t Nam.

N m Giáp D� n (1914) sau 10 n m vân du hóa � , t� � � t n� � c Cao Miên, Ngài quy� t � � nh tr� v n� � c. Ngày ti� n � � a Ngài

v n� � c c ng � � � c Hoàng gia t� ch� c long tr� ng, l� i còn thông báo v Vi � t Nam cho T� nh tr� � ng Châu � � c hay � � chu� n

b� � ón ti� p. Nh� � ó, khi v l � i quê nhà là xã Khánh Hòa, huy� n Châu � � c, Ngài � � � c � ón ti� p tr� ng th� , công vi� c h� u ích

cho � � o pháp c ng nh�

� ó mà phát tri� n. Ngài nhanh chóng cho m� phòng ch� n tr� t� thi� n t� i chùa � � c Lâm � � giúp � �

dân nghèo, m� i ng� �i hay tin tìm � � n ngày c§ng � ông. Vì th� ng� �

i Pháp có ph� n lo ng� i và tìm � � m� i cách � � kh� ng ch� .

Sau � ó Ngài tìm � � n chùa � � nh Long trên núi Sam � � bái ki� n B� n s� . T� Nh� Tâm nhân � ó m� i chính th� c phú pháp cho

Ngài là hàng thu c dòng Lâm T� Gia Ph� � �i th� 40 v� i pháp danh Hu� Pháp, húy H� ng Phó. Ti� p � ó Ngài � � � c B� n s�

công c� làm Th� t� a chùa � � nh Long, và khuyên Ngài nên tìm n i trú x� � � � chúng ti� p T ng. Vì nhi� m v� quan tr� ng � y

Ngài ph� i b� t � � u tr� l � i dùng c m theo th�

i khóa sau h n 10 n m ch� n toàn rau qu� .

N m M� u Ng� (1918) sau khi B� n s� viên t� ch, Ngài t� m giao ch� c Th� t� a chùa � � nh Long cho th� y Thi� n Ng� c � � v xã

Khánh Hòa tìm n i xây c� t chùa theo di hu� n c� a B� n s� . Các nhà h� o tâm � � � a ph� ng h� t lòng h� tr� công cu c xây c� t

này. Mãi � � n n m � t S� u (1925) chùa m� i th c s hoàn thành và � � � c � � t tên là chùa Long Khánh. Ngày khánh thành c ng

là ngày m� � � i gi� i � àn t� i � ây và Ngài � � � c c� làm � � �ng � � u Hòa th� � ng, truy n gi� i cho T ng Ni, Ph� t t� � � n th�

pháp. Sau � ó Ngài cho m� các khóa h� c Ph� t ph p th� �ng k� và � ã � ào t� o � � � c r� t nhi u v� tinh chuyên Ph� t h� c t� i � ây.

N m K� T� (1929), Hòa th� � ng Khánh Hòa cùng v� i S� Thi� n Chi� u chùa Linh S n - Sài Gòn và ông Cò Mi Ch� n (Dinh

� � c Lý Sài Gòn) kh� i x � � ng vi� c ch� n h� ng Ph� t Giáo, Ngài h� tr� b� ng cách cho thành l� p Ph� t H� c Th� Xã và cho ra

� �i t � p san Ph� t H� c � � u tiên in b� ng ch� qu� c ng� .

N m Canh Ng� (1930), � � chu� n b� cho H i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c ra � �i, Hòa th� � ng Khánh Hòa công c� Ngài

� i kh� p các t� nh Nam k� v� n � ng ch� Tôn � � c tham gia phong trào Ch� n H� ng Ph� t Giáo. � � n ngày 26.8.1931, Th� ng � � c

Nam k� m� i ký gi� y phép cho h i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c � � � c thành l� p. Ngài � � � c m�

i làm h i viên chính th� c,

m� i n m th� �ng k� Ngài ph� i lên Sài gòn � � d � � i h i m t l � n.

N m Nhâm Thân (1932), � � i h i b� u l� i Ban Tr� S Trung � ng H i, Ngài � � � c c� làm H i Tr � � ng chi nhánh t� nh Châu

� � c.

N m Bính Tý (1936). Ngài l� i � � � c c� gi� ch� c Chánh H i tr � � ng HNKNCPH sau ba n m gián � o� n. Cùng n m � ó, H i

� c� Ngài � � i di � n mang kinh sách sang t� ng cho hai v� ng qu� c Cao Miên và Ai Lao � � góp ph� n c� xúy phong trào Ph� t

h� c � ang th� nh phát � � ó. Chuy� n � i này tr� i qua m t tháng hai m� i ngày, Ngài � � � c ti� p � ón tr� ng th� .

N m � t H� i (1935), kinh t� và uy tín chùa Long Khánh ngày càng phát tri� n, ru ng � � t c� a chùa lên � � n trên 12 m� u do các

Ph� t t� h� o tâm hi� n cúng � n n Ngài ch� a lành b� nh nan y cho h� . Nh� � ó vi� c ti� p T ng � chúng ngày thêm sung mãn

nh� ý nguy� n c� a Ngài và Ngài có ph� ng ti� n � � trùng tu và ki� n t� o thêm các công trình c� a chùa, làm t ng v� trang

nghiêm hùng v� . N m Bính Tý (1936), nhân gi� T� B� n s� (ngày 2-9 ÂL) có m� t r� t nhi u ch� Tôn � � c cùng c� s� Ph� t t� � � � a ph� ng,

Ngài � ã ân c� n phó chúc, d� n dò các � � t� nh� ng � i u tr� ng y� u � � s� ng � úng � � o h� nh c� a ng� �i con Ph� t h � � o giúp � �

i.

T� � ó, Ngài chuyên tâm tu ni� m và sách t� n � � i chúng tu hành cho � � n ngày mãn duyên.

N m Bính Tu� t (1946), sau th�i gian nhu� m b� nh, Ngài � ã thâu th� n viên t� ch vào lúc 15 gi

� 20 phút chi u ngày 26 tháng 3

Page 35: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

35

ÂL. Tr � th� 56 n m,42 tu� i � � o. B� o tháp Xá l� i Ngài � � � c tôn trí ngay trong khuôn viên chùa Long Khánh, xã Khánh Hòa,

huy� n Châu Phú, t� nh An Giang ngày nay.

M t b� c danh T ng c� a Vi� t Nam v� i � � c � và công h� nh � ã làm cho vua Cao Miên và Ai Lao qui ng� � ng kính ph� c.

� i u � ó góp ph� n gieo gi� ng B� � kh� p ba n� � c � ông D� ng � � Ph� t giáo � � � c ho� ng d� ng r ng rãi.

18.HÒA TH NG THÍCH KHÁNH HÒA (1877 - 1947)

Hòa th� � ng Khánh Hòa th� danh Lê Khánh Hòa, Pháp danh Nh� Trí, pháp hi� u Khánh Hòa, sinh n m M� u Thân (1877) t� i

làng Phú L� , t� ng B� o Tr� , qu� n Ba Tri, t� nh B� n Tre.

Ngài sinh trong m t gia � ình trung l� u, có n n� p Nho h� c, t� nh� � ã � � � c ti� ng thông minh và n� t h� nh. Là ng� �i anh c� ,

sau Ngài còn có hai em, m t trai, m t gái. Ng� �i em trai k� c ng xu� t gia tu h� c sau này, ng� �

i em gái � ã m� t lúc còn nh� .

N m � t Mùi (1895), khi 19 tu� i, Ngài � � n chùa Long Ph� � c, qu� n Ba Tri, xin xu� t gia h� c � � o. Sau � ó � � n tham h� c t� i

chùa Kim Cang, t� nh Tân An, n i � ây � � � c Hòa th� � ng Long Tri u tr c ti� p gi� ng d� y. Th�i gian này Ngài r� t ch m ch� và

n ng n� trong vi� c h� c � � o, nên nghe � âu có b� c th� c � � c thì Ngài luôn tìm � � n c� u h� c, không ng� i gian khó, ch�ng nài xa

cách. Nh� tinh th� n ti� n th� � ó mà Ngài � i � � n � âu c ng � u � � � c các b� c tr� � ng th� � ng quý m� n.

N m Giáp Thìn (1904), Ngài nh� p h� � � u tiên t� i chùa Long Hoa, qu� n Gò V� p, t� nh Gia � � nh. N i � ây, � � � c s khuy� n

khích c� a ch� Tôn � � c, Ngài � ã gi� ng kinh Kim Cang Ch� Gia, r� t � � � c các v� Pháp s� và � � i chúng � tr� �ng h� quý m� n.

T� � ó v sau m� i l � n nh� p h� , Ngài � u có gi� ng kinh. Nh� � ó mà b� o hi� u Khánh Hòa � ã s� m vang kh� p n i.

N m Bính Thìn (1916), lúc này Ngài � ang tr� trì chùa Tuyên Linh, t� nh B� n Tre. V� i trình � thâm � � t Ph� t lý và � � c tính

ôn hòa, Ngài luôn tr n tr� tr� � c vi� n c� nh ngôi nhà chánh pháp có nguy c s� p � � , th� �ng hay than r� ng: “Ph� t pháp suy

� � i, T ng � � TH� T H� C và không � OÀN K" T”. Do � ó, Ngài quy� t tâm thi hành nhi� m v� c� a m t S� gi� Nh� Lai, mong

mu� n th c hi� n th� ng nh� t Ph� t giáo và ch� nh � � n T ng già. Mong mu� n r� t to l� n và chính � áng này, trong hoàn c� nh

chung th�i b� y gi

�, không ph� i ai c ng có. Bi� t � � � c Ngài � ang ôm � p hoài bão thi� t tha � ó, m t v� Hòa th� � ng h� i Ngài

v� i � � i ý vi � c c� � ng ch� n h� ng Ph� t giáo � y có m� y ng� �i � � ng tình � � ng tâm h� � ng � ng và t� i sao nhi u chùa giàu có

không � � ng ra chung lo v� i Ngài? Ngài t� t� n � áp r� ng: “ % � �i, v§ng b� c bao gi

� c ng ít, ngói � á lúc nào c ng nhi u.

Chúng ta dù ít nh� ng c� g� ng s� thành công. Khó gì b� ng lìa b� tình yêu cha m� v� con và � �i s� ng cao sang quy n quý,

vùi thân trong núi tuy� t r� ng già mà � � c B� n S� ta còn b� � � � c và làm � � � c thay!”.

N m Canh Thân (1920), Ngài cùng quý Hòa th� � ng khác l� p ra H i L � c Hòa. � ó là m� c tiêu ban � � u n� m trong hoài bão,

nh� m t� o s � oàn k� t, t� ng thân theo � úng pháp Ph� t trong gi� i T ng s� . Ngài còn lo m� tr� �ng gia giáo � � � ào t� o T ng

tài h� u � � m nhi� m tr� ng trách ho� ng d� ng chánh pháp, dìu d� t ng� �i sau. Bên c� nh � ó Ngài c� n m� n d� ch Kinh, Lu� t,

Lu� n ra ch� qu� c ng� � � ph� c� p � � � c trong m� i t � ng l� p qu� n chúng.

N m 1927, Ngài c� S� Thi� n Chi� u ra B� c b � � v� n � ng ch� n h� ng Ph� t giáo. Không thành công, n m 1928 S� Thi� n

Chi� u v Sài gòn.

N m 1928, Ngài cùng các v� Thi� n Chi� u, T� Nh� n, Ch n Hu� và Thi� n Ni� m l� p Thích H� c � � �ng và Ph� t H� c Th� Xã

t� i chùa Linh S n (C� u Mu� i). Cùng n m này, ch� Tôn � � c t� nh Bình � � nh m� tr� �ng h� t� i T� � ình Long Khánh (Quy

Nh n), � ã cung th� nh Ngài làm Pháp s� ch� gi� ng su� t 3 tháng t� i � ây.

Tháng giêng n m K� T� (1929), khi tr� l � i quê nhà, v� n không n� n lòng v� i � � c nguy� n cao c� , Ngài quy� t � � nh � i c� � ng

ch� n h� ng Ph� t giáo kh� p các t� nh Nam b , kêu g� i s � � ng tình, � ng h v� i ba ph� ng châm:

1/ Ch� nh � � n T ng già.

2/ Ki � n l� p Ph� t h� c � � �ng.

3/ Di� n d� ch và xu� t b� n kinh sách Vi� t ng� .

Tâm l c cao c� � ó là hành trang theo Ngài trên m� i n� o � � �ng t� t� nh này sang t� nh khác. Ngài � em h� t can tràng tha thi� t

ch� rõ s suy � � i và nguy c b� tiêu di� t c� a Ph� t giáo n� u không s� m CH� N H� NG. Tuy nhiên ch� có các v� Hu� Quang,

Kim Huê, V� n An, Liên Trì, Viên Giác... t� ra � � ng tình � ng h tri � t � � và h� t l�

i ca ng� i vi � c làm cao � � p này. Ngoài ra,

Page 36: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

36

h� u h� t ch� ngh� � � n tông môn mình, chùa mình và t� ch� i thoái thác c ng tác. � ôi khi Ngài còn b� nh� ng ng� �i � y công

kích h� y báng h� t s� c th� m t� . Có lúc Ngài t than r� ng: “Ôi! Ph� t pháp suy vi, T ng � � h� b� i � � n th� là cùng. R� i � ây, h�

s� b� trào l� u � ào th� i!”. Nh � ng Ngài v� n không n� n chí, mà ng� � c l� i càng nh� n n� i và sáng su� t h n bao gi� h� t.

� � � � y m� nh vi� c truy n bá Ph� t pháp, Ngài cùng các Hòa th� � ng khác cho xu� t b� n t� p san Ph� t H� c b� ng ch� qu� c ng�

tên là Pháp Âm. S� � � u tiên ra ngày 13.8.1929. Sau � ó là t� p san Ph� t Hóa Tân Thanh Niên ra � �i n m 1930 c ng b� ng ch�

qu� c ng� nh� ng có n i dung ti� n b h n, nh� m vào hàng c� s� trí th� c và T ng s� tr� . Không lâu sau, nhi u n i ngo� i

ch� � ng d� n d� p, hai t� p san � u ng� ng ho� t � ng.

N m Tân Mùi (1931), Ngài cùng nhi u v� Tôn � � c và các c� s� h� c gi� , thành l� p H i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c � � t

H i quán t� i chùa Linh S n - Sài Gòn, sau � ó cho xu� t b� n t� p chí T� Bi Âm (1932). Ngài � � � c c� làm � � nh� t Phó H i

tr� � ng kiêm Ch� nhi� m báo T� Bi Âm. Ngài � ã c� � ng hàng c� s� Ph� t t� Trà Vinh th� nh và hi� n cúng Tam T� ng kinh

� i � n cho h i � � có tài li� u nghiên c� u và di� n d� ch. B� � c � � u h i không có tài chánh � � xây th� vi � n h� u l� u tr� Tam T� ng

Kinh, Ngài bèn v chùa Tuyên Linh th� ng l� � ng v� i b� n � � o, hi� n ngôi chánh � i � n cho h i, � � xây Pháp B� o Ph� �ng, l� u

tr� Pháp B� o Tam T� ng kinh. Hi� n Tam T� ng kinh và Pháp B� o Ph� �ng v� n còn t� i chùa Linh S n - Sài Gòn.

Th� r� i sau hai n m ho� t � ng. H i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c � ang có chi u h� � ng ti� n tri� n, thì có s � c tài c� a m t

vài cá nhân k� th� , khuynh loát Thích H� c � � �ng không khai gi� ng � � � c. Nh� n th� y nguy c không có kh� n ng ch� nh � � n

l � i nên Ngài cùng T� Hu� Quang lui gót tr� v L � c t� nh.

N m Quý D� u (1933), v� n không n� n lòng, Ngài cùng các T� Hu� Quang, Pháp H� i, Khánh Anh... thành l� p Liên � oàn

Ph� t H� c Xã nh� m ti� p t� c con � � �ng � ào t� o T ng tài. T� ch� c này có hình th� c di � ng không trú x� , luân phiên m� i

chùa 3 tháng ph� i chu toàn, � §i th� các m� t ho� t � ng c� a Liên � oàn, sau � ó l� i � � n chùa khác. T� ch� c này ra � �i b� ng

nghi th� c khai Gia Giáo, b� t � � u t� chùa T� Hòa (chùa T� Hu� Quang) thu c làng Long Hòa, huy� n Ti� u C� n; r� i � � n khai

gi� ng t� i chùa Thiên Ph� � c, qu� n Trà Ôn, t� nh V� nh Long, sau � ó � � n chùa Viên Giác, t� nh B� n Tre. Nh� ng công vi� c � ang

hanh thông gi� a ch� ng thì l� i g� p ch� � ng duyên, xem nh� gãy � � hoàn toàn (n m 1934).

N m Giáp Tu� t (1934), Ngài l� i cùng các T� Hu� Quang, Khánh Anh, Pháp H� i... và các c� s� t� nh Trà Vinh thành l� p H i

L � � ng Xuyên Ph� t H� c do Ngài làm Pháp s� . Ngài cho xu� t b� n t� p chí Duy Tâm và th� nh � � i T � ng, T� c T� ng � � làm tài

li � u nghiên c� u và d� ch gi� ng. Bên c� nh � ó Ngài còn ki� n t� o Ph� t H� c � � �ng và khóa � � u tiên � � � c khai gi� ng n m � t

H� i (1935) v� i s� l� � ng h� c T ng ba m� i v � . Trong s� � ó có các Ngài Thi� n Hòa, Thi� n Hoa, Hành Tr� ... H i L � � ng

Xuyên Ph� t H� c và t� p chí Duy Tâm t� n t� i cho � � n khi chi� n tranh x� y ra n m 1945.

Th�

i gian sau, do s� c kh� e có ph� n suy gi� m, Ngài t� m th�i lui v chùa V� nh B� u, huy� n M� Cày, t� nh B� n Tre � � t� nh

d� � ng chuyên tu. Nh� ng ng� Ngài � ã ph� n nào yên lòng v� i nh� ng thành công nh� t � � nh � ã � � t � � � c, và nh� ng th� t b� i � ã

tr� i qua � � d� ng chân ng i ngh� . Nào ng�, n i � ây Ngài l� i cho m� Ni tr� �

ng Ph� t H� c � � chuyên chú cho Ni gi� i. Các Ni

S� t� t nghi� p tr� �ng này có Di� u Ninh (Th� �

ng g� i là Ni S� V� nh B� u sau là Qu� n lý tr� s� Ni b chùa T� Nghiêm - Ch�

L � n).

Trong th�

i gian trú x� t� i chùa V� nh B� u, Ngài cùng ch� Tôn � � c khác � ã h� t lòng sát cánh bên Ngài t� ng k� t quá trình

ph� n � � u cho t� ng lai Ph� t giáo. Riêng Ngài, trong l� ch s� phôi thai c� a công cu c ch� n h� ng Ph� t giáo � áng nh� , � ã n� i

b� t lên ba � � c tính làm g� ng soi cho các th� h� � i sau làm bài h� c ti� n th� không ng� ng � ó là:

1/ M� i l � n th� t b� i là m� i l � n c� g� ng � � ng lên, kiên tâm nh� n n� i, c� ng quy� t nh� s� t � á, không h th� i chí n� n lòng.

2/ Su� t � �i hy sinh, hi� n thân cho � � o pháp, không n gian lao, ch

�ng t� khó nh� c, hy sinh c� tài s� n chùa mình � � sung vào

c� a công, góp ph� n ch� n h� ng, không màng danh l� i, quy n t� � c và danh v� ng.

3/ Thân già nhi u b� nh nh� ng chí h� � ng không già, lúc nào c ng t� ra h ng hái tr� � c m� i vi � c, không chán n� n v� i Ph� t s .

Sau � ó, Ngài tr� l � i chùa Tuyên Linh ti� p t� c t� nh d� � ng. N m � inh H� i (1947), th�i gian n� � c nhà b� chi� n tranh lo� n l� c,

Ngài � ã ghi l� i nh� ng hàng di chúc � � y tha thi� t ch� ng t� � � c nguy� n l� n lao c� a Ngài:

ľPh� t Giáo � ang h� i suy vi, n� � c nhà vào c� nh lo� n ly, mà tôi không làm � � � c vi� c gì, nên sau khi t� ch r� i, ch� t� n li� m tôi

v� i b y h� u v� i th� �ng, không nên dùng g� m l� a, � � ng làm long v� s n son th� p vàng, vì c� n ph� i ti � t ki � m � � b� thí cho

ng� �i nghèo. Còn ngôi chùa tôi khai sáng thì ph� i giao cho th� y T� Kheo � � tài � � c, gi� i h� nh tinh nghiêm, tr� trì k�

Page 37: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

37

nghi� p. Bao nhiêu tài s� n c� a chùa, ph� i � em ra nuôi chúng T ng tu h� c, không � � � c dành làm c� a riêng. � � t� nào không

y theo l�

i di chúc, thì không ph� i là môn � � c� a Ph� t giáo”.

N m � y, Ngài viên t� ch vào ngày 19 tháng 6 n m � inh H� i (1947), t� i chùa Tuyên Linh, h� � ng th� 70 tu� i � �i, 40 tu� i � � o.

N m � t Mùi (1955), T� Hu� Quang (Lúc này � ang là Pháp Ch� Giáo H i T ng Già Nam Vi� t) h� � ng d� n phái � oàn v B� n

Tre h� p cùng môn � � pháp quy� n T� � ình Tuyên Linh làm l� trà t� linh c� t Ngài vào ngày 10, 11, 12 tháng 5 n m � t Mùi.

Sau � ó tro xá l� i � � � c tôn th�

các n i nh� T� � ình Tuyên Linh (trú x� ), chùa Long Ph� � c (tr� s� H i L � � ng Xuyên Ph� t

H� c), chùa � n Quang (tr� s� Giáo H i T ng Già Nam Vi� t), Tháp � a B� o (chùa Ph� � c H� u - Trà Ôn), chùa V� nh B� u

(Ph� t H� c Ni Tr� �ng), chùa T� Nghiêm (tr� s� Ni b B� c tông).

19.HÒA TH NG THÍCH B U CHUNG (1881-1947)

Hòa Th� � ng th� danh là Nguy� n V n Kim, Pháp danh Nh� Kim, Pháp hi� u B� u Chung, sinh n m Tân T� (1881) t� i R� ch

Cái � � m, xã Hi� p X� ng, huy� n Tân Châu, t� nh Long Xuyên (nay là An Giang). Thân ph� là c� ông Chánh bái Nguy� n

V n Ph� � c. Thân m� u là c� bà Lê Th� D� u.

Khi tu� i thi � u niên, Ngài � ã � � � c song thân cho xu� t gia v� i T � Minh Thông - H� i Hu� � chùa B� u Lâm, R� ch Cái Bèo, xã

Bình Hàng Trung, huy� n Cao Lãnh, t� nh Ki� n Phong, (nay là t� nh � � ng Tháp) và � � � c ban pháp hi� u là B� u S n.

Th� y Ngài nh� tu� i, vóc dáng � m y� u, T� th� ng và giao trách v� h� ng � ng trong chùa.

T� Minh Thông - H� i Hu� có bi� t h� nh là � i t� i � âu T� c� t chùa � � ó, tuy ch� là mái tranh vách � � t mà thôi. Khi c� t chùa

xong, T� b� nhi� m các � � t� ph� n nhi u m� i xu� t gia � � n trú trì. Vì ph� i ra làm trú trì quá s� m, ph� n � ông � � t� c� a T� ít

� � � c d� p tu h� c kinh lu� t � � n n i � � n ch� n.

Nh� n th� y � ó là � i u thi� t thòi cho k� xu� t gia, s� v sau khó lòng � � m trách � � � c vai trò và nhi� m v� c� a m t s� gi� Nh�

Lai, nên tr� � ng t� c� a T� là Y� t Ma C� Nh� Kh� - Chân Truy n, trú trì chùa Kh� i Ph� � c(1), � ã tìm cách xin phép T� � � a 5

Sa Di, g� m hai anh em ru t B� u S n, B� u Ph� � c(2), B� u Quang(3) và B� u Tín � ang theo h� c t� i chùa Kh� i Ph� � c lên

Sàigòn, chùa Long Th� nh(4) � � � �ng Bà Hom thu c xã Phú Lâm � � g� i vào h� c � � o v� i T� Minh Hòa - Hoan H

�. T� � ó

Ngài � � � c � � i Pháp hi� u là B� u Chung.

Ba n m sau, vì b� nh duyên, Ngài � ành ph� i t � gi� B� n S� và h� c chúng, � � v Nha Mân � Sa � éc d� � ng b� nh và c� u y ch� v� i T� Ph� Minh � chùa H i Ph� � c. Hàng ngày ngoài thì gi

� tu h� c, Ngài v� n � � � c giao trách v� h� ng � ng trong chùa.

� � � c ít lâu, Ngài xin phép T� Ph� Minh lên L� p Vò th m Y� t Ma C� Nh� Kh� - Chân Truy n và trình bày lý do vì sao

Ngài l� i r�i kh� i chùa Long Th� nh v chùa H i Ph� � c. Y� t Ma Nh� Kh� d� y Ngài r� ng: “N� u mu� n � yên trong chúng và

sau thành t u s nghi� p tu h� c thì ph� i nh� l�i d� y c� a Thi n S� � � i Hu� :

Cung ng� �i ch� c� m

Ng a ng� �i � � ng c� � i

Vi � c ng� �i � � ng bi� t

Th� �ng t bi� t qu� y � � s� a.

Ngài thành kính th� giáo và lui v .

N m Tân S� u (1901) Ngài th� gi� i C� túc và � � � c b� nhi� m trú trì chùa Thi n Lâm � Nha Mân. N m � t T� (1905) Ngài

l � i � � � c m�

i làm trú trì chùa Ph� � c Long � R� ch Ông Yên c ng thu c Nha Mân. B� n n m sau, n m K� D� u (1909) Ngài lo

trùng tu chùa, c� t thêm T ng xá, m� tr� �ng gia giáo. T ng chúng kh� p n i t� i tu h� c r� t � ông. Trong s� các � � t� c� a Ngài,

có các v� sau này tr� nên tr� c t c� a Ph� t giáo các t� nh mi n Tây nh� Hòa Th� � ng Thích Thành Chí tr� trì chùa Ph� � c Ân �

R� ch Cai B� �ng, Hòa th� � ng Thích Thi� n T§i, vi � n ch� chùa B� u Lâm � R� ch Cái Bèo, ch� ng minh � � o s� c� a T� nh h i

Ph� t giáo t� nh � � ng Tháp, Hòa th� � ng Thích Hu� T� , trú trì chùa Ph� � c Long � R� ch Ông Yên, ch� ng minh � � o s� c� a

T� nh h i Ph� t giáo t� nh � � ng Tháp, Hòa th� � ng Thích Ph� � c Minh, Tr� � ng ban Tr� s T� nh h i Ph� t giáo C� n Th .

Ngài là m t Pháp S� danh ti� ng, � � � c T� Phi Lai - Chí Thi n m�

i thuy� t gi� ng t� i chùa Phi Lai trong � � i Trai � àn v

“ Pháp � � m h i nhi� p tâm ni� m Ph� t tam mu i “ mà Ngài th� �ng truy n d� y cho các � � t� . Sau � � i Trai � àn, bài pháp này

Page 38: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

38

� � � c ghi l� i thành sách l� u t� i chùa Phi Lai, Châu � � c.

Trong cu c � �i tu hành, Ngài ch� tr� ng tham gia lao � ng làm kinh t� � � chùa có � � l � ng th c t túc. Nh� n th� y ru ng

c� a chùa � u là ru ng gò, n ng su� t r� t th� p. Ngài bèn ra s� c c� i t� o � � t, b� ng cách làm lò g� ch, � ào � � t � úc g� ch ngói v� a

bán có ti n v� a h� sâu ru ng � � có th� c� y lúa hai v� , � em l� i k � t qu� r� t kh� quan. G� ch ngói mang hi� u B� u Tân Long c� a

chùa n� i ti � ng, s� n ph� m � � � c tiêu th� t� n Sàigòn.

Tuy nhiên, Ngài coi � ó ch� là ph� ng ti� n tr� duyên, còn vi� c tu h� c m� i là c n b� n, cho nên sau khi � ã � � t m� c � ích c� i t � o

ru ng cho chùa, Ngài giao lò g� ch l� i cho b� n � � o � � chuyên chú vào vi� c tu hành và dìu d� t các � � t� . Tháng giêng n m

Nhâm Thân (1932) Ngài l� i trùng tu chùa m t l � n n� a � � � c khang trang b� ng k� t qu� làm kinh t� c� a th�i gian qua � �

ph� ng trì Tam B� o.

Ngài c ng là m t nhà S� yêu n� � c, t� ng tham gia t� ch� c Thiên � � a H i ch� ng Pháp và b� b� t giam t� i bót Th� � inh. Nh�

Ngài tr� l�

i b� ng trí tu� khôn khéo, nên s� m � � � c tr� t do. Còn em Ngài là ông Sáu Ph� ng b� � ày ra Côn � � o. Sau cu c

Cách m� ng � � o chính Nh� t, giành � � � c chính quy n Ngài � ng h phong trào Thanh niên Ti n phong, ti� n hành Cu c cách

m� ng tháng 8 n m 1945. Khi th c dân Pháp tr� l � i gây h� n � Nam b , chúng th�ng tay � àn áp cán b và kh� ng b� dân

chúng.

V � n có tài th� m c, Ngài ngh� ra cách giúp � � Cách m� ng, b� ng sáng ki� n � óng m t cái h c “� ng lúa c� a chùa hình vuông,

có hai l� p vách � � khi quân Pháp � i ru� ng b� , Cán b ch� y � � n tr� n vào. Còn Ngài thì m� c võng n� m xem kinh. Nh� v� y,

quân Pháp vào chùa ch� th� y nhà S� v� i ông già bà lão và tr� em, nên không nghi ng� gì.

� � th� hi� n lòng t� bi c� u kh� ban vui, Ngài còn làm các công tác t� thi� n xã h i giúp � � nhân dân. Ngài cho c� t nhà d� � ng

lão, t� p trung các c� già, ng� �i � au � m b� nh ho� n không ng� �

i ch m sóc, kêu g� i b� n � � o phát tâm giúp Ngài l� p m t

ngh� a trang � � nh� ng ng� �i cô th� này có n i an ngh� khi h� t� tr� n.

Công h� nh hóa � � o � � n h� i viên mãn, ngày 14 tháng 4 n m � inh H� i (t � c ngày 2-6-1947) vào lúc canh n m, t� chúng v� a

công phu khuya xong, Ngài � ang n� m trên võng, tay c� m quy� n kinh, � � a m� t nhìn kh� p t� chúng � ang bao quanh, và nh�

gi� ng ni� m “A Di � à Ph� t Vô L� � ng Y V� ng “ r� i nh� m m� t an nhiên th� t� ch, h� � ng th� 66 tu� i � �i, 46 h� l � p.

Các d� ch ph� m c� a Ngài g� m có:

- � � n ng nh� p � � o y� u môn.

- V� n pháp qui tâm l� c.

- Ph� t h� c d� gi� i....

Chú thích:

(1) Chùa Kh� i Ph� � c � xã Bình Thành, huy� n L� p Vò, t� nh � � ng Tháp, chùa này hi� n không còn d� u tích gì. Tháp và di c� t

c� a Y� t Ma C� � � � c d�i v chùa Ph� � c Ân n m 1989.

(2) Khai S n chùa Ph� � c Ân � R� ch Cai B� �ng, xã V� nh Th� nh, huy� n Th� nh H� ng, t� nh � � ng tháp.

(3) Khai S n chùa Kim Liên, xã Bình Th� y, huy� n Ô Môn, t� nh C� n Th .

(4) Hi� n nay chùa Long Th� nh � s� 3/265 t� nh l 10 xã Tân T� o, huy� n Bình Chánh, TP. H� Chí Minh.

20.HÒA TH NG V N AN-THÍCH CHÁNH THÀNH (1872-1949)

Hòa th� � ng, th� danh là Ph� m V n V� nh, pháp danh � � t Th� i, pháp hi� u Chánh Thành, sinh n m Quý D� u (1872) t� i làng

Tân Nhu� n � ông, t� nh Sa � éc, nay là t� nh � � ng Tháp, trong m t gia � ình Nho h� c kiêm l� ng y � � ng th�i.

T� thu� nh� , Ngài � � � c ph� thân h� � ng d� n d� y b� o theo � � �ng Nho h� c. S� n có thiên t� � � nh ng , l� i � � � c s ch m sóc

chu � áo c� a nghiêm � � �ng, Ngài n� i ti � ng h� c gi� i, thông minh xu� t chúng � � � c m� i ng� �

i khen ng� i.

N m Ngài 11 tu� i (1883) song thân l� n l� � t qua � �i, trong lúc vi� c h� c hành c� a Ngài � ang ti� n tri� n bình th� �

ng. Ngài

lâm vào hoàn c� nh côi cút, tràn ng� p � au th� ng. C� m th� y th� m thía s vô th� �ng c� a t� o v� t, cu c s� ng � cõi Ta Bà này

ch� là gi� t� m, Ngài li n ngh� � � n vi� c xu� t gia � � u Ph� t. Ngài � � n � � nh l� S� T� Li � u Ng� c - Châu Hoàn Th� � ng Nhân

chùa H i Ph� � c � R� ch Nha Mân, th� xã Sa � éc và xin � � � c th� phát quy y.

Page 39: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

39

V � i b� n ch� t thông minh, l� i thêm quy� t chí tu h� c, ngoài nh� ng th�i công phu hàng ngày và ch� p tác ph� ng s B� n s� ,

Ngài dành c� thì gi� còn l� i cho vi� c nghiên c� u kinh � i � n, tìm hi� u nh� ng � i u cao siêu thâm thúy c� a Ph� t pháp. Nh

� v� y

vi � c tu h� c c� a Ngài ngày m t ti � n tri� n, gi� i lu � t càng tinh nghiêm, � � � c các b� c tôn túc th� ng yêu và � � i chúng quý m� n.

Ch�ng bao lâu Ngài � ã tr� thành m t v� Pháp s� tài � � c v� n toàn.

N m 23 tu� i (1895), Ngài � � � c S� t� Li � u Ng� c truy n trao Chánh pháp Nhãn t� ng v� i bài k� nh� sau:

� � t � � c B� � trí hu� khai

Th� i nhiên tâm � � a xu� t tr� n ai

Chánh pháp t� ng trung ch n th� t ngh� a

Thành n ng tham th� u t� c Nh� Lai.

(T� Ch� t� m d� ch)

� � c qu� B� � trí hu� khai

Hoát nhiên tâm � � a v� � t tr� n ai

Trong lòng chánh pháp ch n th� t ngh� a

N ng s� vô nghì rõ Nh� Lai.

N m 1896 S� T� Li � u Ng� c b� x� Ngài v trú trì chùa V� n An � xã Tân An � ông, Sa � éc. V sau T ng tín � � th� �ng g� i

Ngài là Hòa th� � ng V� n An.

N m 1902 sau khi B� n s� Li � u Ng� c th� t� ch, Ngài � � n xin y ch� v� i S� t� H� i Hu� - Minh Thông � chùa Linh Th� u � M�

Tho và � � � c ban pháp hi� u Nh� V � nh - Di� u Liên.

N m 1914, h� � ng � ng phong trào yêu n� � c ch� ng th c dân Pháp do K� Ngo� i H� u C� �ng � � hô hào � Nam b , Ngài b�

ng� �i Pháp b� t giam 9 tháng, sau vì không có ch� ng c� , chúng ph� i tr� t do cho Ngài.

N m 1934, phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo � Nam k� phát tri� n m� nh. Các Hòa th� � ng Khánh Hòa, Khánh Anh, Hu�

Quang, Pháp H� i v.v... thành l� p H i L � � ng Xuyên Ph� t H� c � Trà Vinh, m� Ph� t h� c � � �ng � � � ào t� o T ng tài, Ngài

� � � c m�

i làm Pháp s� tham gia gi� ng d� y.

N m 1937, Ph� t H� c � � �ng L� � ng Xuyên g� p khó kh n v tài chánh ph� i � óng c� a. Ngài quay v b� n t m� tr� �

ng gia

giáo t� i chùa V� n An, ti� p t� c truy n � � t giáo lý cho T ng sinh. N m 1940 Ngài l� i m� Ph� t h� c Ni tr� �ng � Tây � � �

ng

chùa � � � ào t� o Ni chúng. S� T ng Ni sinh xu� t thân t� tr� �ng gia giáo V� n An r� t nhi u, trong s� � ó có nh� ng v� danh

ti � ng nh� các Hòa th� � ng Ki� u L� i, Hu� H� ng, Ph� � c C� n... các S� bà Chí Kiên, Nh� Hoa, Huy n H� c, Nh� Ch n...

N m 1945, Liên � oàn Ph� t giáo C� u qu� c Nam b � � � c thành l� p, phát tri� n các chi h i kh� p các � � a ph� ng, trong � ó có

huy� n Châu Thành, t� nh Sa � éc, nay thu c t� nh � � ng Tháp, m� c d� u tu� i già s� c y� u (lúc � ó Ngài � ã 73 tu� i, Ngài v� n

h ng hái lãnh nhi� m v� c� v� n, � ng viên tinh th� n yêu n� � c cho hàng ng T ng tín � � � huy� n nhà.

N m 1947, chi� n tranh lan kh� p n i. Quân vi� n chinh Pháp m� các cu c càn quét vùng nông thôn. Khu v c chùa V� n An

m� t an ninh, Ngài ph� i cùng các � � t� lánh c� v chùa H i Ph� � c. N m K� S� u (1949) Ngài lâm b� nh nh� và th� t� ch vào

lúc 3 gi�

khuya ngày 25 tháng 6, tr� th� 77 n m, � � � c 54 h� l� p.

Trong cu c � �i ho� ng pháp l� i sanh c� a Ngài, ngoài vi� c tham gia gi� ng d� y � các Ph� t h� c � � �

ng, Ngài còn có công l� n

trong vi� c di� n Nôm m t s� kinh l� u hành � mi n Nam th�

i b� y gi�. Các tác ph� m c� a Ngài hi� n còn l� u gi� t� i T � � ình

V � n An (Sa � éc) g� m c :

Kinh:

- Di � à S� Sao.

- Pháp Hoa

- Pháp B� o � àn.

- Ph� t T� Tam Kinh

- Quy Nguyên Tr c Ch� . - Long Th T� nh � .

Lu� t:

Page 40: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

40

- T� Ph� n Nh� Thích

- B� Tát Gi� i Kinh

- T� Kheo Gi� i Kinh.

- Sa Di S� .

- T� Ni H� ng Nh .

Sám:

- Quy M� ng

- Kh� Th� v.v...

21.HÒA TH NG THÍCH THI N PH NG (1879 - 1949)

Hòa th� � ng pháp danh Nh� � � c, pháp t là Gi� i T� �ng, pháp hi� u là Thi n Ph� ng, thu c dòng Lâm T� Chúc Thánh � �

i

th� 41, Ngài h� D� ng, sinh n m (K� Mão) 1879, t� i làng Phong Th� ng, huy� n Tuy An, thu c t� nh Phú Yên, Trung Vi� t.

Ngài l� n lên trong m t gia � ¬nh Nho phong, l� giáo, có lòng kính Ph� t tr� ng T ng.

N m � t D� u (1885) khi lên 7 tu� i, Ngài � ã theo thân m� u � � n chùa l� Ph� t và quy y Tam B� o v� i T� Pháp T� ng, và � � � c

T� � � t pháp danh là Nh� � � c. Trong lúc � � nh l� Tam B� o, m� t Ngài không r�

i t� � ng Ph� t, m� t � � � m v� vui t� i sùng kính.

Xem th� y khí s� c nh� th� , T� Pháp T� ng bi� t là � ã g� p ng� �i có túc th� thi� n c n. T� bèn t� ý v� i thân m� u Ngài nên cho

Ngài xu� t gia. M� Ngài hoan h� thu� n l

�i và vi� c chu� n b� c ng b� t � � u t� hôm � y.

Ngài b� � c vào n� p s� ng thi n gia � � � c nhi u c duyên thu� n l� i. Truy n th� ng gia � ình cùng s h� tr� tích c c c� a song

thân và � � c bi� t là Ngài � � � c tr c ti� p th� giáo v� i T� Pháp T� ng, b� c tu hành l� ng l� y v� i công h� nh to l� n th�i b� y gi

�.

� ó là ni m vinh d r� t l� n không riêng cho b� n thân mà c� gia � ình Ngài. Do � ó, Ngài luôn t� ra x� ng � áng v� i s tin yêu

c� a B� n s� và càng chuyên c� n tu h� c. Trong th�i gian ch� p tác, ch� a bao gi

� Ngài � � B� n s� và gia � ình bu� n lòng.

Ch�ng bao lâu sau, Ngài � � � c B� n S� cho th� Sa Di gi� i � � khuy� n khích s tinh t� n. � � c bi� t, Ngài còn � � � c B� n s� t� n

d� ng nh� ng lúc Ngài g� n g i h� u Th� y, � � � � a ra nh� ng bài tr� c nghi� m v Ph� t h� c nh� m kh� o sát m t cách nh� nhàng v� i

Ngài. Trong nh� ng lúc � y T� th� �ng � � t nh� ng câu h� i � úng vào n i y� u ch� c� a Kinh, Lu� t và l� n nào Ngài c ng làm cho

T� hài lòng. Nh�

n ng khi� u bi� n lu� n c ng nh� kh� n ng nh� n th� c giáo lý tinh thông. T� Pháp T� ng bi� t r� ng ng� �i � � t�

thông minh này mai sau s� là ng� �i � � ng l� ng cho Ph� t giáo.

N m M� u Tu� t (1898), Ngài 20 tu� i, T� Pháp T� ng cho Ngài th� C� Túc gi� i. T� � ây Ngài luôn phát tâm dõng mãnh, b� i

l c chuyên tu, s� u t� m di� u ngh� a kinh � i � n. S h� c h� i � � i v � i Ngài không bao gi� � � , Ngài th� �

ng t� o ra nhi u th� c m� c

� � � � � c � � ng môn gi� i thích ho� c t� m th� y truy thông. Nh� v� y n i Ngài � ã có � � � c m t cung cách, m t s� c ti� n n� i b� t

h n h�n các b� n � � ng môn. B� y gi

�, B� n s� phú pháp cho Ngài, ban pháp t là Gi� i T� �

ng, hi� u Thi n Ph� ng, � � ng th�

i

c� Ngài làm tr� trì T� � ình Ph� � c S n t� i thôn � � ng Tròn, làng Phú Phong, huy� n � � ng Xuân, t� nh Phú Yên.

V � i vi � c ti� p T ng � chúng, Ngài th� �ng dùng nh� ng l

�i thâm thi� t trong kinh lu� t � � nh� c chúng tu hành. Do công h� nh

quý báu � ó Ngài � � � c T ng chúng và Ph� t t� b� y gi� tôn Ngài là C� Nhãn Tôn S� .

� � m� r ng ph� m vi ho� ng pháp, Ngài khai Ph� t h� c � � �ng gia giáo, quy � � nh m� i khóa h� c 3 tháng, h� t khóa này � � n

khóa khác liên t� c th� �ng xuyên dung n� p T ng Ni hi� u h� c t� kh� p n i v . T� i � ây � ã � ào t� o � � � c r� t nhi u t� ng l� p

T ng s� có � � tài � � c kh� d� th� a k� Ph� t s ngày mai. Ph� n � ông � ã tr� thành nh� ng b� c cao T ng danh � � c, làm cho c� nh

Tòng lâm Ph� � c S n m t th�i h� ng th� nh.

Ngoài vi� c � ào t� o T ng tài cho Ph� t giáo, Ngài còn quan tâm � � n vi� c m� mang trùng tu t vi � n, chùa chi n. Bi� t chùa nào

b� h� hao s� p � � Ngài li n dùng m� i ph� ng ti� n, � em h� t tâm l c và kh� n ng c� a mình mà tô b� i xây � � p. Trong r� t nhi u

nh� ng công tr¬nh � y, � i � n hình � áng k� nh� t là nét � � s trang nghiêm c� a hai ngôi chùa n� i ti � ng T� Quang và B� u S n.

Hành tr� ng oai � � c c� a Ngài ai nghe c ng m� n ph� c, uy danh l� ng l� y kh� p Ph� t giáo Trung Vi� t th�i b� y gi

�. Do � ó ch�

Tôn � � c xa g� n th� �ng hay tìm � � n th� a h� i � � o tình và th� nh ý Ph� t s c� n thi� t.

N m � inh S� u (1937), do m� n tài c� m � � c, H i Ph� t H� c Th� a Thiên (Hu� ) cung th� nh Ngài làm Ch� ng minh � � o s� cho

Page 41: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

41

toàn k� , truy n th� quy gi� i và làm mô ph� m cho t� t c� T ng Ni và thi� n tín kh� p Trung Vi� t.

Trong th�i k � phôi thai c� a công cu c ch� n h� ng Ph� t giáo, Ngài � ã � óng góp r� t nhi u ý ki� n thi� t th c v� i ch� Tôn � � c

có trách nhi� m, và g� i g� m nhi u hoài v� ng c� a mình vào t� ng lai Ph� t giáo. Ngài là m t b� c cao T ng có n� p s� ng chu� n

h� nh, nh� ng s c� i m� , bi� t nhìn xa trông r ng c ng là � i u Ngài h� ng quan tâm. Lúc nào Ngài c ng mong sao cho Ph� t

giáo và tông môn có � � � c n� p s� ng thi n gia � úng ngh� a. B� i Ngài � ã và � ang s� ng l� m than nh� � � ng bào mình trong b� i

c� nh � � t n� � c b� xâm l ng, � ô h c� a th c dân. Do � ó nên Ngài có nhi u tr n tr� v ti n � � � � o pháp. Giáo hu� n m t � i

ng k� th� a có kh� n ng � � c � truy n bá giáo pháp � � m� i n i m� i x� � u � � � c h� c h� i v� � t qua � au kh� tìm � � � c an vui

là hoài v� ng tha thi� t c� a Ngài.

Ngài � ã có công � ào luy� n � � � c nh� ng b� c T ng tài kh� kính, � óng góp nhi u công lao cho Giáo H i, cho công cu c ho� ng

hóa � sinh, nh� Hòa th� � ng Phúc H , Hòa th� � ng Ph� � c Bình (Hành Tr� ), Ph� � c Trí, Ph� � c C , Ph� � c Ninh...

Th�

i k� hóa duyên � ã mãn, Ngài � ã ung dung thâu th� n th� t� ch vào ngày 10 tháng 08 Â.L n m K� S� u (1949). H� � ng th�

70 tu� i � �i, 55 tu� i � � o. B� o tháp � � � c xây d ng t� i T� � ình Ph� � c S n, n i mà Ngài � ã s� ng và ho� ng hóa tr� n cu c � �

i

c� a m t b� c cao T ng, vang danh Ph� t giáo Phú Yên và tiêu bi� u cho mi n Trung n� � c Vi � t.

22.HÒA TH NG BÍCH LIÊN-THÍCH TRÍ H I (1876 - 1950)

Hòa th� � ng Bích Liên, th� danh là Nguy� n Tr� ng Kh� i, hi� u Mai � ình (Th� n Th� n Th� ), sinh ngày 16 tháng 3 n m Bính Tý

(1876), t� i làng Háo � � c, ph� An Nh n, nay là � p Háo � � c, xã Nh n An, huy� n An Nh n, t� nh Bình � � nh.

Ngài sinh tr� � ng trong m t gia � ình nho h� c, � � � c theo nghi� p bút nghiên t� nh� . Cha là Tú Tài Nguy� n T , m� là bà Lâm

Th� Hòa Ngh� . N m 20 tu� i, Ngài l� p gia � ình v� i cô Lê Th� H� ng Ki u, ng� �i làng An Hòa, (nay thu c xã Nh n Khánh

cùng huy� n). N m 31 tu� i, Ngài l u chõng vào tr� �ng thi H� ng Bình � � nh và � � Tú Tài. Ba n m sau, Ngài l� i � � Tú Tài

l � n n� a. T� � ó, bi� t mình long � ong trên b� � c � � �ng khoa b� ng, Ngài giã t� l u chõng, � nhà m� tr� �

ng d� y h� c, m� � n

tr ng thanh gió mát di d� � ng tính tình, l� y chén r� � u câu th vui cùng tu� nguy� t.

Nh� ng r� i � t nhiên bà Lê Th� H� ng Ki u t� tr� n vào tu� i 40, � � l � i cho Ngài m t trai hai gái. S� ng trong c� nh � au bu� n vì

thi� u v� ng ng� �i thân, Ngài càng thêm th� m thía cái l� “ Sinh t� vô th� �

ng” nên ý � � nh xu� t gia n� y m� m t� � ó.

N m Ngài 41 tu� i (� inh T� - 1917) tình c� m t hôm có ng� �

i � ánh cá � em cho Ngài m t t� � ng Ph� t b� ng s� tr� ng, nh� ng

ch� có t� c� xu� ng tòa sen. Vài tháng sau l� i có ng� ph� khác chài � � � c cái � � u t� � ng Ph� t c ng b� ng s� , � em t� ng Ngài.

Ngài ráp hai ph� n l� i thì khít v� i nhau, vì nguyên � ó là m t pho t� � ng Quán Th� Âm. Qua n m sau (1918) l� i có m t nhà s�

� em cho Ngài hai quy� n “ Long Th T� nh � ” là b sách thuy� t minh pháp môn ni� m Ph� t � � c� u sanh v cõi Tây ph� ng

C c L� c.

Càng ng� m ngh� nh� ng vi� c trùng h� p này, Ngài càng tin r� ng c duyên xu� t gia � � u Ph� t � ã � � n. Cho nên, sau khi thu x� p

xong vi� c nhà, n m 1919 (n m 43 tu� i), Ngài � � n chùa Th� ch S n � Qu� ng Ngãi quy y th� gi� i v� i Hòa th� � ng Ho� ng

Th� c. Ngài � � � c ban pháp danh Ch n Giám, t là � � o Quang, pháp hi� u là Trí H� i.

Nh� tinh thông Hán h� c, l� i g� p thi� n duyên, sau vài n m tham h� c và � � c pháp v� i Hòa th� � ng Ho� ng Th� c (n m 1921),

Ngài � ã di� u nh� p Ph� t t� ng, thông su� t y� u lý gi� i thoát. Tuy m� i xu� t gia, nh� ng Ngài � ã s� m tr� thành m t T ng s� qu� ng ki� n � a v n, � � o cao � � c tr� ng.

N m 1928, Hòa th� � ng Khánh Hòa, pháp danh Nh� Trí, tr� trì chùa Tuyên Linh � B� n Tre, ra làm Pháp s� t� i tr � �ng

H� ng chùa Long Khánh � Qui Nh n, g� p và m� n ph� c tài � � c Ngài, bèn cùng nhau k� t làm pháp h� u, r� i m�

i Ngài vào

Nam ho� t � ng cho phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo. Chính do s � óng góp công � � c c� a Ngài mà H i Nam K� Nghiên

C� u Ph� t H� c � ã t� ng Ngài danh hi� u Tán tr� h i viên (vì Ngài không thu c S n môn Nam k� ).

N m 1931, Hòa th� � ng Khánh Hòa cùng các pháp h� u thành l� p H i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c và xu� t b� n t�

báo T�

Bi Âm � � làm công c� ho� ng d� ng chánh pháp, ph� c v� phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo. Hòa th� � ng Khánh Hòa � � � c c�

làm � � nh� t Phó H i tr� � ng kiêm ch� nhi� m t� p chí T� Bi Âm. Tuy làm Ch� nhi� m, Hòa th� � ng Khánh Hòa không có

nhi u th�

i gi� ch m sóc t

� báo, mà Ngài phó thác c� cho ng� �

i c ng s � � c l c là Hòa th� � ng Bích Liên gi� ch� c ch� bút.

Page 42: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

42

T�

T� Bi Âm ra m� t ngày 01-3-1932, do Ngài ph� trách v n i dung trong sáu n m, tuy ch� a làm nên ý th� c v n hóa dân

t c, nh� ng c ng � ã làm � � � c vi� c ph� thông hóa Ph� t h� c b� ng Qu� c ng� , gi� vai trò ho� ng pháp � áng k� trong giai � o� n

ch� n h� ng.

N m 1934, Ngài v quê m t th�

i gian ng� n � � khai s n chùa Bích Liên t� i sinh quán (Bình � � nh). Xong vi� c, Ngài l� i vào

Nam ti� p t� c � i u khi� n tòa so� n báo T� Bi Âm. T� công � � c � ó, � � t� lòng kính tr� ng, trong tòng lâm ít ng� �i g� i � � o

hi� u c� a Ngài, mà th� �ng tôn x� ng Ngài là Hòa th� � ng Bích Liên (tên ngôi chùa do Ngài khai s n).

N m 1937, Ngài tr� v chùa Bích Liên, nh� m lúc H i � à Thành Ph� t H� c xu� t b� n t� p chí Tam B� o, m�i Ngài làm ch� bút.

T� p chí này th� �ng � c� p � � n nhu c� u th� ng nh� t các � oàn th� Ph� t giáo trong x� thành m t h i “ Ph� t Giáo Liên Hi� p”.

N� a n m sau (1938) t� p chí Tam B� o b� � ình b� n. T� � ó Ngài dành thì gi� cho công tác Ph� t s t� i t � nh nhà. N m 1939,

Ngài ph� gi� ng t� i Ph� t h� c � � �ng Long Khánh do Hòa th� � ng Chánh Nh n thành l� p. Ngài gi� ng d� y t� i � ây trong hai

n m, tuy th�i gian ng� n ng� i, nh� ng ph� n l� n T ng sinh � � ây th� n pháp v c� a Ngài, tinh t� n tu h� c sau này nhi u v� là

Cao T ng trong Giáo H i.

Hóa duyên � ã mãn, ngày m� ng 3 tháng 6 n m Canh D� n (1950) Ngài viên t� ch t� i chùa Bích Liên, th� 74 tu� i, xu� t gia 31

n m. Ngài có k� truy n th� a:

Chân ng� c h� ng s n chi� u

Tr� ng châu bích h� i viên

Lý minh tri tánh di� u

Trí m� t ng tâm huy n

T� ch duyên hoài túy li� u

L � c qu� c ng kim liên

Thánh c� nh quy lai nh� t

Tông phong ch� n c� truy n.

V công vi� c tr� � c tác và phiên d� ch, ngoài nh� ng bài � ng trên báo T� Bi Âm, Ngài còn vi� t các sách b� ng ch� Hán:

- Liên Tông Th� p Ni� m Y� u Lãm.

- T� nh � Huy n C� nh.

- Tây Song Ký.

- Tích L� c V n.

V n phong ch� Nôm c� a Ngài r� t ch� nh. Ngài � ã sáng tác nhi u áng v n hay cùng nhi u bài sám ngh� a l� u truy n. “Qui S n

C� nh Sách” và “Mông S n Thí Th c Khoa Nghi” là hai tác ph� m d� ch Nôm n� i ti � ng h n c� , tiêu bi� u s nghi� p v n

ch� ng c� a Ngài.

Page 43: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

43

III. GIAI O N TH NG NH T PH T GIÁO U TIÊN

23. Hòa Th� � ng Liên Tôn - Thích Huy n Ý (1891-1951)

24. Hòa Th� � ng Thích Hu� � ng (1873-1953)

25. Hòa Th� � ng Thích Khánh Thông(1870-1953)

23.HÒA TH NG LIÊN TÔN-THÍCH HUY N Ý (1891 - 1951)

Hòa th� � ng Liên Tôn, th� danh Võ Tr� p, hi� u � � ng Gian (Thi� n Minh T� ), pháp danh Nh� Ph� � c, t Gi� i Ti m, hi� u

Huy n Ý (Liên Tôn là tên ngôi chùa do Ngài khai s n n m � � � c 41 tu� i).

Ngài sinh ngày 19 tháng 9 n m Tân H� i (1891) t� i làng H� ng Tr� , xã Cát Th� ng, huy� n Phù Cát, t� nh Bình � � nh.

Ngài là con út l� i là trai duy nh� t trong gia � ình có truy n th� ng khoa b� ng. Cha m� là ông bà Tú tài Võ To� n và Lê Th� Vi � n pháp danh Tr� ng Vi� n. Ngay sau khi sinh, thân m� u � ã � em Ngài � � n quy y v� i Hòa th� � ng chùa T� nh Lâm (huy� n

Phù Cát) hi� u T� M � n, � � � c ban pháp danh Nh� Ph� � c.

N m 1899, khi v� a 8 tu� i, Ngài � � � c gia � ình cho m�

i th� y v t� n nhà � � d� y h� c, v� i � � c nguy� n mai sau, Ngài s� ti� p n� i

con � � �ng khoa b� ng, vinh hi� n nh� cha, anh. Vì th� Ngài � ã s� m làu thông ch� Hán l� n Qu� c ng� .

N m 1910, khi v� a 19 tu� i, vì là con trai duy nh� t nên Ngài � ành thu� n ý cha m� � � l � p gia � ình v� i cô Ph� m Th� Thu� n

ng� �i cùng làng, � ã � � � c cha m� � ôi bên ng� m giao k� t t� lâu(1).

Ngài thi � � b� ng Tú tài n m 21 tu� i nh� vào s� c h� c tinh t� n và s h� tr� c� a gia � ình. N m 23 tu� i, Ngài t� t nghi� p ngành

s� ph� m và � � � c b� ngay h� c v� Giáo s� .

Th�

i gian ti� p theo, Ngài v� a d� y h� c v� a chuyên tâm nghiên c� u kinh t� ng. Nh�

uyên thâm Hán h� c và kh� n ng nh� n

th� c, Ngài d� dàng thâm nh� p vào tinh hoa Ph� t pháp. � � ng th�i Ngài h� � ng d� n gia � ình cùng tu, khuy� n hóa ng� �

i

chung quanh � � n v� i Ph� t giáo. Trong quá trình tham c� u n i t � ng kinh � i � n, Ngài � � c bi� t chú ý � � n b sách hai quy� n

Long Th T� nh � (Do hòa th� � ng Bích Liên - Trí H� i cho m� � n). � ó là nhân duyên phát kh� i và c ng là n i dung hành

hóa � � � c Ngài mang theo su� t c� qu� ng � �i.

N m 1929, lúc 38 tu� i, Ngài � � n xin xu� t gia v� i T� T� M � n, chùa T� nh Lâm Bình � � nh(2).

Tuy xu� t gia mu n, nh� ng do th�i gian còn t� i gia Ngài � ã ti� p xúc nghiên c� u và thâm nh� p Tam t� ng giáo � i � n, h n n� a,

nh� � � � c g� n g i v� i Ngài Trí H� i, nên Ngài s� m t� ng thi n lý và nhanh chóng tr� nên m t v� h� c h� nh kiêm toàn. Trong

giai � o� n này, t� s� h� c uyên thâm và � � � c ch� s n khuy� n khích, Ngài � ã sáng tác bài th n� i ti � ng b� ng ch� Hán t a là

“ � áo Liên Thành L ”.

N m Tân Mùi (1931) H i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c theo � ngh� c� a Hòa th� � ng Bích Liên và Hòa th� � ng Khánh

Hòa, � ã c� Ngài vào Nam � � nh� n tr� ng trách Phó Ch� bút t� p chí T� Bi Âm, cùng � i u hành tòa so� n v� i Hòa th� � ng Bích

Liên.

Nh� s h� p l c tâm � � c � y trong th

�i gian t� 1932 � � n 1938, Ngài � ã góp ph� n � � a t� p chí T� Bi Âm tr� thành m t công

c� truy n bá Ph� t h� c uy tín nh� t, n� i ti � ng nh� t th�i b� y gi

�, góp ph� n vào công cu c ch� n h� ng Ph� t giáo � ang trong giai

� o� n phát tri� n m� nh m� . � � tán thán công � � c Ngài, t� p chí T� Bi Âm � ã dành h�n m t s� � � gi� i thi � u v thân th� s

nghi� p Ngài.

N m Nhâm Thân (1932) Ngài v l� i quê nhà, khai s n chùa Liên Tôn(3), xong Ngài tr� vào Nam ti� p t� c s nghi� p Phó ch�

bút báo T� Bi Âm và danh t� Liên Tôn theo truy n th� ng mi n Trung � � � c dành g� i thay tên Ngài.

N m M� u D� n (1938) báo T� Bi Âm b� � ình b� n, Ngài v chùa Liên Tôn, ti� p t� c nghiên c� u giáo pháp bên c� nh ph� thân.

N m K� S� u (1949) trong tình hình � � t n� � c � ang b� � c vào giai � o� n quan tr� ng và vì mu� n � em � � o hòa nh� p vào th

�i

cu c. Ngài � ã hoan h� nh� n l

�i m

�i c� a ch� v� có nhi� t tình cách m� ng, nh� n ch� c H i tr� � ng h i Ph� t giáo C� u qu� c Liên

Page 44: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

44

khu 5.

Trong c� ng v� m� i m� � y, Ngài � ã � � � c các v� cùng th�

i h� tr� và � ng h r� t nhi� t tình. Trong ban lãnh � � o H i có Hòa

th� � ng Ph� � c H và Hòa th� � ng Trí Nghiêm là hai � y viên và Hòa th� � ng Huy n Quang là T� ng th� ký.

T� � ó v sau, Ngài luôn th� hi� n tinh th� n ti� n th� mang nhi u ý ni� m cách tân và c� ng c� n� p s� ng thi n gia cho T ng

chúng theo tinh th� n Ph� t giáo phát tri� n. � áng k� nh� t là ch� tr� ng Thi n T� nh song tu. K� n� a là vi� c r ng m� theo gi� i

lu� t tìm m� i ph� ng cách kh� thi � � Ni gi� i có � i u ki� n th c nh� p ti� n tu theo � à phát tri� n, � úng v� i ch� tr� ng ch� n

h� ng.

Các � � t� th� pháp tr c ti� p v� i Ngài r� t nhi u, hi� n nay ch� còn Hòa th� � ng � � ng Huy, v phía Ni gi� i có S� bà Tâm

� ng trú trì chùa Linh S n(4) v.v...

M t � i � m � áng l� u ý S� bà H� ng Quang(5) là ng� �i con th� tám c� a Ngài c ng n� i gót theo con � � �

ng gi� i thoát trong

th�i gian Ngài tr� v khai s n Liên Tôn T . S� bà th� pháp xu� t gia v� i Hòa th� � ng Trí H� i, s� m tr� nên m t trong nhi u

Ni chúng xu� t s� c th�i � y, x� ng � áng trong hàng h� u du� tích c c nh� t không ch� vì m� i quan h� tr c thu c gia � ình mà còn

do s� h� c và ý chí ti� n tu.

N m Tân Mão (1951) T� nh H i Ph� t Giáo Bình � � nh t� ch� c khóa hu� n luy� n cán s hành chánh t� i xã Cát Th� ng, huy� n

Phù Cát vào ngày 18 tháng giêng. Trong hàng t� chúng có s hi� n di� n c� a Ngài. � � n ngày 27 tháng giêng, khóa h� c � � � c

b� m� c và theo l�

i m�

i c� a Ngài, toàn th� nhân s c� a khóa hu� n luy� n � u v chùa Liên Tôn th� trai. Chính trong ngày � y,

Ngài � ã th� t� ch tr� � c � � i chúng có m� t, h� � ng th� 60 tu� i � �i, 22 gi� i l � p.

Hi � n tháp c� a Ngài t� a l� c phía Tây Nam trong khuôn viên chùa Liên Tôn.

Tác ph� m c� a Ngài, ngoài bài th � áo Liên Thành L còn có tr� � c tác và phiên d� ch:

- Sa Di Lu� t di� n ngh� a.

- A Di � à kinh di� n ngh� a.

- Kim Cang Bát Nhã di� n ngh� a.

- Ch� ng � � o Ca di� n ngh� a.

- Kinh Pháp B� o � àn.

- Lu� n v Nh n Qu� .

- Lu� n v Ni � t Bàn.

- Nghiên c� u duy th� c A L� i Da.

- Lu� n v sáu pháp Ba La M� t.

- Lu� n v Chánh tín - Mê tín.

Ti � u thuy� t:

- Hi � u ngh� a c� m ph� m.

- Tu là C i phúc.

R� t ti � c, các tác ph� m này, � áng k� nh� t là bài th � áo Liên Thành L , cho � � n ngày nay v� n còn th� t l� c ch� a tìm � � � c(6).

V � i b� y nhiêu công � � c, Pháp s� Liên Tôn x� ng � áng nh� n s kính tr� ng và m� n m c� a th�i nhân và h� u th� .

Chú thích:

1) Có tài li� u khác: Ngài � ã có con trai, con gái, có ng� �i tham gia kháng chi� n. Riêng ng� �

i con gái có t� p k� t ra B� c n m

1954 và � ã tr� v quê nhà sau 1975.

2) Có n i ghi r� ng Ngài � ã c� u xu� t gia v� i Hòa th� � ng Trí H� i.

3) Chùa Liên Tôn � � � c tái thi� t l � n � � u vào n m Bính Thân (1956). N m Giáp Thìn (1964) b� chi� n tranh tàn phá, mãi � � n

n m Tân D� u (1981) m� i � � � c tái t� o quy mô l� n th� hai. C� hai l� n tái t� o � y � u do S� bà H� ng Quang � � ng ra th c

hi� n.

4) Hòa th� � ng � � ng Huy nay là Tr� � ng Ban Tr� S T� nh H i Ph� t Giáo Bà R� a - V ng Tàu. S� bà Tâm � ng � � � c Ngài

ban pháp hi� u d a theo k� “TÁNH, H + I, THANH, TR# NG, TÂM, NGUY( N, QUÃNG, NHU� N “ c� a T� Thi� t Di � u

(dòng k� quy y) nh� ng pháp t l� i là H� nh Viên (theo k� Pháp T ) “T � , � $ O, GI+ I, H$ NH, THÔNG v.v...” c� a T� Minh

Page 45: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

45

H� i (dòng Th� � ).

5) S� bà H� ng Quang � � � c Hòa th� � ng Trí H� i ban pháp danh là THÍCH N� T� NH VIÊN, th� danh là Võ th� Kim � ính.

6) Có tài li� u cho bi� t các tr� � c tác, d� ch thu� t c� a Ngài hi� n S� bà Thích N� T� nh Viên, T� a ch� H� ng Quang Ni Vi� n, �

thôn Trung Tín, th� tr� n Tuy Ph� � c, l� u gi� (chúng tôi ch� a k� p xác minh, s� u t� m).

24.HÒA TH NG THÍCH HU NG (1873 - 1953)

Hòa th� � ng húy Thanh K� , hi� u Hu� � ng, th� danh là Lê Quang Hòa, sinh n m Quý D� u (1873) nh� m tri u T � � c n m

th� 26, t� i xã An � ông, huy� n Bình Khê, nay là huy� n Tây S n, t� nh Bình � � nh, trong m t gia � ình Nho h� c.

Thân ph� Ngài là m t nhà Nho, nên Ngài � ã � � � c th� giáo t� khi m� i lên 5 tu� i. � � n 7 tu� i Ngài � � � c vào h� c tr� �ng

huy� n. Nh�

b� m ch� t thông minh, Ngài luôn chi� m � u h� ng. Sau m t th�

i gian Ngài � � � c chuy� n lên h� c tr� �ng t� nh. � ây

là n i Ngài có th� sôi kinh n� u s� � � mai sau danh chi� m b� ng vàng, làm r� ng r� tông � � �ng. Ng

� � âu ngày 22 tháng 5 n m

� t D� u (1885) kinh � ô Hu� th� t th� . Vua Hàm Nghi ph� i xu� t bôn, và xu� ng chi� u C� n V� ng. V� a lúc � ó có k� thi H� ng

t� i tr � �ng thi Bình � � nh, các s� t� cùng nhau bãi thi, phá tr� �

ng, hô hào tham gia phong trào C� n V� ng, ch� ng Pháp c� u

n� � c. Ngài c ng x� p bút nghiên, gia nh� p hàng ng ngh� a quân Bình � � nh c� a các Ông Mai Xuân Th� � ng, Bùi � i u.

N m � inh H� i (1887), sau khi l c l� � ng ngh� a quân C� n V� ng b� Pháp � àn áp, các th� lãnh l� n l� � t hy sinh, Ngài ph� i

lánh n� n vào vùng Bà R� a, t� m khoát áo th� y � � che m� t quân � � ch, � � ch� c h i và tìm � � ng chí. Ngài � ã � i kh� p các t� nh

mi n � ông xu� ng t� i Gò Công. � i � � n � âu Ngài c ng � u th� t v� ng vì b� y gi� ng� �

i Pháp � ã � � t xong n n cai tr� v� i b

máy � àn áp và tay sai kh� p n i. Phong trào C� n V� ng không có � nh h� � ng gì � mi n Nam. Chán n� n, Ngài l� i quay v Bà

R� a, t� m � n mình n i nhà ng� �i b� n c n m xua.

N m 1900, m t hôm, � ang d� o b� � c lên � � i Chân Tiên, lòng bâng khuâng vì th�

i cu c, b� ng xa v� ng l� i ti � ng chuông chùa

tr� m bu� n gi� a núi r� ng thâm u thanh v� ng, Ngài ch� t th� c t� nh gi� c m ng tr� n. Sáng hôm sau Ngài tìm � � n chùa Long

Hòa C� T g� p S� T� H� i H i-Chánh Ni� m. Qua phong thái và tâm tình c� a Ngài, T� trú trì � oán � ây là ng� �i l � ng � � ng

cho Ph� t pháp trong t� ng lai, nên l� y l�

i c� nh t� nh khuyên Ngài xu� t gia hành � � o. Nghe T� giáo hu� n, Ngài t ngh� r� ng

“C � u qu� c không xong, thôi � ành c� u � �i v � y”. T � � ó Ngài xin xu� t gia h� c � � o, T� H� i H i - Chánh Ni� m truy n quy gi� i

và ban cho Ngài pháp hi� u là Thi� n Th� c. Ngài tinh t� n tu h� c, mau chóng am hi� u � � � c các vi� c trong thi n lâm, � � � c

Th� y T� m� n yêu, huynh � � kính vì.

N m 1901, Ngài � � � c B� n s� g� i � i tham h� c v� i T� Trí H� i � chùa Thiên Thai S n Th� ch T � Sông C� u, t� nh Phú Yên.

Ngài � � ây ba n m tinh t� n tu h� c, t� ra là ng� �i trí tu� uyên bác, thông su� t các kinh, lu� t, lu� n. R� i Ngài quay v chùa

Long Hòa. Th� y � � o phong và trí hu� Ngài x� ng � áng là ng� �i gìn gi� m� i � � o t� ng lai, T� H� i H i truy n trao C� Túc

gi� i và ban pháp danh là Thanh K� , � � o hi� u là Hu� � ng. N m � ó, Ngài 30 tu� i (1903), Ngài � � � c T� cho trú trì chùa

Kiên Linh h n m t n m. Sau � � i v trú trì chùa Ph� � c Linh � xã Tam Ph� � c cùng t� nh Bà R� a n m 1904 và c ng n m này,

Ngài � � � c nh� p chúng tu h� c v� i h� l � p � � u tiên t� i chùa Giác Viên, do T� Ho� ng Ân làm Ch� h� ng.

N m � t T� 1905, T� H� i H i viên t� ch � chùa Long Hòa. Ngài ph� i v c� tang và lo xây d ng b� o tháp. Th�

i gian này Ngài

vào núi Dinh (núi Dinh C� ) khai phá Th� ch � ng làm n i t � nh tu. Ngài � l � i � ây hai n m t� nh tu thi n � � nh, t� ng kinh Pháp

Hoa. Danh � � c c� a Ngài vang kh� p, thi� n tín b� n ph� ng sùng kính ngày càng � ông, � � chúng theo Ngài tu h� c càng nhi u.

N m 1908, Ngài 35 tu� i, chùa Châu Viên � Bà R� a khai tr� �ng K� , ch� s n m

�i Ngài lãnh ch� c Y� t Ma, � � ng th

�i làm

Pháp s� trong gi� i � àn � ó.

N m 1910, Ngài v� n � t� i Th� ch � ng mà Ngài � � t tên là � ng Thiên Thai. Th� ch � ng nh� h� p, không ph� i là ch� n già

lam, nên Ngài ngh� � � n vi� c xây d ng chùa Thiên Thai � chân núi Dinh � � ti � p T ng � chúng truy n bá chánh pháp.

N m 1913 ch� s n trong t� nh th� nh Ngài t� ch� c gi� i � àn t� i chùa Ph� � c Linh xã Tam Ph� � c, Bà R� a. T� i � � i gi � i � àn này,

ngài � � � c suy tôn làm � � �ng � � u Hòa th� � ng.

N m 1915 (42 tu� i), Ngài � � � c th� nh � � n trú trì chùa Bà Lang L� � Cái Tàu Th� � ng (Sa � éc) do Ph� t t� cúng cho Ngài. V

� ây vi� c truy n bá Ph� t pháp c� a Ngài có c h i phát tri� n. R� t � ông ch� s n các n i � � n h� c và qu� ng � � i tín � � � � n quy y

Page 46: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

46

th� gi� i. T� � ¯ Pháp h� nh c� a Ngài � � � c lan truy n trong các s n môn, nên trong nh� ng trai � àn � � i l � , các chùa � u th� nh

Ngài làm Pháp s� hay Ch� ng minh. Ngài không t� ch� i dù ph� i � i xa, nh� n m 1918 Ngài làm Pháp s� tr� �ng H� ng �

chùa S� c T� Quan Âm C� T (Cà Mau), n m 1920 Ngài làm Ch� ng minh tr� �ng H� ng � chùa Ph� � c Tr� �

ng v.v...

Sau m t th�i gian vân du ho� ng hóa � các t� nh Nam b , Ngài cùng m t � � t� v � n tu � hang Mai trên núi Dinh, s� ng kh� c

kh� � � t� nh tu thi n � � nh. Ngài b� quan Tri ph� s� t� i nghi ng�

t� ch� c ch� ng Pháp nên b� t bu c ph� i r�

i hang Mai.

N m 1925, Ngài l� i d� n � � chúng lên s� �n núi Dinh khai hoang l� p v� �

n tr� ng cây trái. Sau n m n m v� a tu hành v� a làm

l � ng c c nh� c, v� �n cây vú s� a � ã có trái, � � huê l� i cho môn � � no � m tu h� c.

N m 1929, Ngài trùng tu l� i ngôi T� � ình Long Hòa � � � c khang trang. Vì chùa � ã b� h� m� c sau 200 n m xây d ng. Và

n m 1933, do th� nh c� u c� a � � chúng, Ngài cho xây d ng Thiên B� u Tháp (còn g� i là C� u Liên � ài) � phía � � i di � n chùa

Thiên Thai.

N m 1931, Hòa th� � ng Khánh Hòa, cây � � i th� c� a phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo, v� n � ng ch� s n thành l� p h i Nam

K � Nghiên C� u Ph� t H� c � � t tr� s� t� i chùa Linh S n � g� n ch� C� u Mu� i. Ch�ng may trên b� � c � � �

ng ho� ng d� ng

chánh pháp, h i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c � ã g� p tr� ng� i, nên Ph� t s không ti� n hành � � � c suôn s� .

Tr� � c tình tr� ng � ó, các Hòa th� � ng có tâm huy� t � Nam k� tha thi� t v� i m� c � ích ch� n h� ng Ph� t Giáo, � ã ph� i quay v

chùa nhà, t� nh nhà thành l� p các t� ch� c Ph� t giáo v� i danh x� ng khác nhau � � tùy duyên ho� ng pháp. Hòa th� � ng Khánh

Hòa thành l� p h i L � � ng Xuyên Ph� t H� c n m 1934, Hòa th� � ng Trí Thi n thành l� p H i Ph� t H� c Kiêm T� n m 1937.

Cùng chi u h� � ng này n m 1935, Ngài thành l� p h i Thiên Thai Thi n Giáo Tông, � � t tr� s� t� i chùa Long Hòa � Bà R� a -

V ng Tàu, � � ng th�

i Ngài cho xu� t b� n t� Bát Nhã Âm � � v� n � ng phong trào ch� n h� ng Ph� t Giáo và ho� ng d� ng

chánh pháp. Tr� �ng gia giáo c ng � � � c khai gi� ng t� i chùa Long Hòa, quy t� hàng Ph� t t� xu� t gia và t� i gia v tu h� c

ngày càng � ông.

Ngài th� �ng nói v� i � � chúng r� ng:"Duy trì Ph� t pháp chính là � ch� m� r ng vi� c ho� ng hóa l� i sanh, giáo d� c thi� n tín,

gieo tr� ng duyên lành, c i ph� � c". Chính nh� quan ni� m � úng � � n � ó, mà vi� c truy n bá giáo lý c� a Ngài � � � c phát tri� n

kh� p n i.

N m 1941, Ngài v th m quê nhà. Vì quá ng� � ng m danh � � c c� a Hòa th� � ng, quan huy� n Bình Khê và m t s� � ông

nhân s� trong huy� n � � n th� giáo và th� nh c� u Ngài � l � i ho� ng hóa t� i � ây. Ngài ch� n núi Ông � � c � xã Bình T� �ng - Phú

Phong - Tây S n - Bình � � nh, l� p nên ngôi chùa Thiên Tôn.

N m 1943, s n môn trong Nam c� ng� �i ra r� � c Ngài tr� l� i chùa Thiên Thai. B� y gi

� s� c kh� e c� a Ngài � ã gi� m sút

nhi u. Ngài luôn khuyên b� o � � chúng lo tinh t� n tu hành, c� g� ng gi� gìn chánh pháp, m t lòng m t d� v� i s nghi� p l� i

sanh. Ngài s� p x� p ngôi th� trong T� � ình Thiên Thai và nhi� m v� truy n pháp � sanh trong môn � � .

Qua n m sau (1944) Ngài l� i tr � v chùa Thiên Tôn - Bình � � nh và � � n ngày 11 tháng 7 n m Quý T� (1953) Ngài ng� i ki � t

già, h� � ng m� t v Tây, ni� m Ph� t và viên t� ch. B� o tháp Ngài � � � c xây d ng trên s� �n núi Ông � � c c� nh chùa.

Công h� nh và � � o nghi� p r c r� c� a Ngài còn th� hi� n qua vi� c tr� � c tác nhi u th v n Nôm. Các kinh � i � n � � � c Ngài di� n

Nôm th� �ng t� ng còn l� u truy n r ng rãi cho � � n ngày nay:

- Kinh Vu Lan ngh� a.

- Kinh Di � à ngh� a.

- Bát Nhã Tâm Kinh ngh� a.

- T� nh � Chánh Tông.

- Bài sám Th� o l� .

Hòa th� � ng Hu� � ng v� i T� � ình Thiên Thai là tiêu bi� u cho tinh th� n Ph� t giáo g� n v� i truy n th� ng yêu n� � c ph� ng � � o:

� � t n� � c có � c l� p t ch� thì Ph� t pháp m� i hóa � tròn duyên.

25.HÒA TH NG THÍCH KHÁNH THÔNG (1870-1953)

Hòa th� � ng th� danh là Hoàng H� u � � o, pháp danh Nh� Tín, pháp hi� u Khánh Thông, sinh n m Canh Ng� (1870) t� i làng

Page 47: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

47

An Th� y, t� ng B� o Tr� , huy� n Ba Tri, t� nh B� n Tre, trong m t gia � ình thu c hàng Nho gia khá gi� . Thân ph� là ông Hoàng

H� u Ngh� a. Thân m� u là bà � � ng Th� Sa. Lúc nh� Ngài � � � c theo h� c ch� Nho v� i c� � � Chi� u t� i làng An � � c (Khi c�

t� C� n Giu c - Long An lánh n� n v � ây m� tr� �ng d� y h� c). Là h� c trò c� � � Chi� u, nên Ngài có tài v d� ch h� c và gi� i

v � ông y.

Tr� � c khi xu� t gia, Ngài sinh ho� t theo � � o lý luân th� �ng c� a Kh� ng M� nh, chí hi� u v� i cha m� , hòa nhã thân thi� t v� i

h� ng thôn t� ng huy� n. Quan, dân trong vùng coi Ngài nh� b� c thi� n trí th� c g� ng m� u uy tín c� a t� nh B� n Tre. Ngài có

bi� t tài v th ph², xu� t kh� u thành ch� ng, � ng � � i mau l� và vi� t ch� r� t � � p. Hàng n m c� vào d� p g� n t� t, ng� �i trong

làng th� �ng nh

� Ngài vi� t giúp các câu � � i, câu li� n � � treo trên bàn th

� gia tiên. Ngài còn có trí nh� t� t, thu c r� t nhi u

kinh s� trong Tam giáo C� u l� u. Tài hùng bi� n l� u loát c� a Ngài d� lôi cu� n ng� �i nghe trong các cu c � àm � � o giao l� u.

M t hôm, t thân suy g� m v th� cu c nhân sinh, Ngài b� ng nh� � � n câu:

Nh n tình t� ch� , tr� ng tr� ng b� c

Th� s nh� k� , cu c cu c tân.

Ngh� a là:

Tình ng� �i gi� ng nh� t

� gi� y m� ng

Cu c � �i ch

�ng khác nào bàn c

�, th� ng b� i � � i thay luôn.

Và th� y th� m thía l� vô th� �ng. H� t gi� ng xu� t gia n� y m� m trong Ngài. N m 1897 (27 tu� i), Ngài � � n chùa Long Khánh

xã Bình Tây xin quy y th� � v� i Hòa th� � ng Ch� n B� u, � � � c ban pháp danh Nguyên Nh n. Sau Ngài l� i � � n c� u chánh

pháp nhãn t� ng v� i T� Minh L� ng t� c Thi n s� Chánh Tâm � chùa Kim Cang t� nh Tân An, � � � c ban pháp danh Nh� Tín,

pháp hi� u Khánh Thông. Ngài là � � ng môn huynh � � v� i Hòa th� � ng Thích Khánh Hòa.

N m 1907 (� inh Mùi), Ngài tr� v làng An Th� y phát tâm khuy� n giáo ki� n t� o ngôi Tam b� o � � t tên là B� u S n T . Khi

làm l� khánh thành chùa và an v� Ph� t, Ngài k� t h� p m� � � i gi� i � àn cung th� nh Hòa th� � ng B� n s� Minh L� ng chùa Kim

Cang gi� ngôi v� � àn � � u Hòa th� � ng truy n gi� i. Còn Ngài � � � c ch� s n cùng gi� i t� m�i gi� ch� c Y� t Ma A Xà Lê. Qua

gi� i � àn này, danh ti� ng c� a Ngài b� t � � u vang kh� p các s n môn. Thi� n nam, tín n� quy ng� � ng v Ngài c� u mong � � � c

th� ân pháp nh . � � ng th�

i có bà Lê Th� Ng� i, pháp danh Nh� Ng� i � làng Tân Hào, ch� H� ng � i � m là m t nhà � � i thí

ch� , tôn kính Ngài nh� B� n s� . Phàm nh� ng Ph� t s ph� � c � � c nào bà phát tâm cúng d� �ng c ng ph� i có Ngài ch� ng minh

m� i � � � c.

Ngày r� m tháng 2 n m Quý H� i (1923), Ngài � � � c cung th� nh lên ngôi v� � àn � � u Hòa th� � ng � � � i gi� i � àn chùa Th� ng

Quang. � � n n m Tân Mùi (1931), Ngài l� i � � � c cung th� nh gi� ch� c � àn � � u Hòa th� � ng � � i gi� i � àn � chùa Long Nhiêu

(B� n Tre).

Ngài là ng� �i có v� n Nho h� c, l� i thêm � � c � và uy tín thi n gia nên � � chúng v � � nh l� tu h� c r� t � ông. Trong phong

trào ch� n h� ng Ph� t giáo, Ngài � ã góp ph� n � ào t� o th� h� T ng tài � áp � ng cho cu c chuy� n mình c� a Ph� t giáo. L� p T ng

s� tr� này � ã làm n n t� ng cho Hòa th� � ng Khánh Hòa trong m� i công tác Ph� t s . � � phân bi� t � � t� c� a Hòa th� � ng

Khánh Thông và � � t� c� a Hòa th� � ng Khánh Hòa: � � t� Ngài Khánh Thông mang pháp danh ch� V� nh, nh� V� nh Hu� ,

V � nh � � o, V� nh T� n... � � t� Ngài Khánh Hòa thì mang pháp danh ch� Thành, nh� Thành � � o, Thành L� ...

N m Giáp Ng� (1933) vào ngày mùng 3 tháng 8 sau khi t� ng xong m t th�

i kinh, th� y ng� �i h i m� t, bi� t tr� n duyên � ã

mãn, s� p buông x� thân t� � � i, Ngài bèn cho g� i các � � t� t� i bên c� nh, k� l � i qu� ng � �i hành � � o c� a mình, � � t� lòng tri

ân v� i T� � ình Long Khánh, T� � ình Kim Cang, cùng v� i huynh � � � � ng môn xu� t gia tu h� c t� h� i niên thi� u. Ngài l� i

khuyên b� o chúng � � t� xu� t gia, t� i gia kiên tâm b n chí lo vi� c tu hành, ch� nên bu� n r� u. Nói r� i Ngài vui v� thâu th� n

v cõi Ph� t, h� � ng th� 83 tu� i � �i, 55 gi� i l � p.

Page 48: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

48

IV. PH T GIÁO GIAI O N CHIA ÔI T N C

26. Hòa Th� � ng Bích Không - Thích Giác Phong (1894-1954)

27. T� Minh � ng Quang (1923-1954)

28. Hòa Th� � ng Thích Hu� Quang (1888-1956)

29. Hòa Th� � ng Thích M� t & ng (1889-1957)

30. Hòa Th� � ng T� Xuyên - Thích Doãn Hài (1874-1958)

31. Hòa Th� � ng Tu� T� ng - Thích Tâm Thi (1889-1959)

32. Hòa Th� � ng Thích Khánh Anh (1895-1961)

33. Hòa Th� � ng Thích Pháp H� i (1895-1961)

34. Hòa Th� � ng Thích M� t Th� (1913-1961)

35. Hòa Th� � ng Thích Ph� � c Nhàn (1886-1962)

36. Hòa Th� � ng Thích Qu� ng � � c (1897-1963)

37. Hòa Th� � ng Thích Ph� � c Hu� (1875-1963)

38. Hòa Th� � ng S n V� ng (1886-1963)

39. Hòa Th� � ng Thích Thanh Tích (1881-1964)

40. Hòa Th� � ng Thích Thi� n Tòng (1891-1964)

41. Hòa Th� � ng T ng Nê (1899-1965)

42. Hòa Th� � ng H� u Nhiêm (1917-1966)

43. Hòa Th� � ng Giác Quang (1875-1967)

44. Hòa Th� � ng H� ng Tích Thích V� n Ân (1886-1967)

45. Hòa Th� � ng Thích Hu� Chi� u (1895-1970)

46. Hòa Th� � ng Thích Minh � � c (1902-1971)

47. Hòa Th� � ng Thích Bích Lâm (1924-1971)

48. Hòa Th� � ng Thích M� t Nguy� n (1911-1972)

49. Hòa Th� � ng Thích H� i Tràng (1884-1972)

50. Hòa Th� � ng Thích Thi� n Hoa (1918-1973)

51. Hòa Th� � ng Thích T� nh Khi� t (1890-1973)

52. Hoà Th� � ng Thích Tâm Giác (1917-1973)

53. Hòa Th� � ng Thích Thi� n Chi� u (1898-1974)

26.HÒA TH NG BÍCH KHÔNG-THÍCH GIÁC PHONG (1894 - 1954)

Hòa th� � ng Thích Giác Phong sinh tr� � ng trong m t gia � ình khoa b� ng,(1) quán làng Bích Khê, t� ng Bích La, huy� n

Tri � u Phong, t� nh Qu� ng Tr� . Thu� nh� Ngài theo h� c ch� Nho và ch� Pháp, � � u Tú tài Hán h� c n m 22 tu� i � tr� �ng thi

H� ng Th� a Thiên, khoa M� u Ng� (1918) niên hi� u Kh� i � � nh th� 3, khoa thi cu� i cùng c� a Nam tri u. � � ng khoa � y, anh

c� a Ngài � � u Hoàng giáp.(2) Ngài có bi� t tài vi� t li � n � � i và hoành phi nét ch� r� t � � p, khi� n nh� ng ng� �i Hoa ki u có h� c

th� c lúc b� y gi�

r� t khâm ph� c.

Vì là con nhà khoa b� ng và tr� ng th� n c� a tri u � ình, sau khi thi � � u Ngài � � � c chi� u ch� c� a vua Kh� i � � nh tri� u vào tri u

làm th� ký riêng trong v n phòng c� a nhà vua.

Thu� thi� u th�i, lúc � i h� c � Hu� , Ngài � � � c � trong chùa Báo Qu� c, h� p th� � � � c không khí mùi thi n và � ã qui y v� i Hòa

th� � ng Tâm Khoan t� i � ây. Cho nên khi làm quan, Ngài càng nh� n th� y cu c � �i là tr� �

ng danh l� i, m� nh hi� p y� u, thi� u

Page 49: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

49

tình th� ng, � � y kh� não. Ngài t ngh� : ph� i ch ng ch� có ánh � � o T� Bi m� i c� u v� t � � � c nhân lo� i thoát ra ngoài b� kh� ,

� em l� i h� nh phúc cho chúng sinh.

Thêm vào � ó, thân ph� Ngài là m t nhà Nho thâm � � t Ph� t lý, chánh tín tu hành, s� ng � �i t� bi bác ái. Khi s� p s� a t� tr� n,

c� ng� i x � p b� ng ni� m Ph� t, r� i thoát th� n m t cách t nhiên. B� y gi�

� � � c ch� ng ki� n c� nh vãng sanh Tây ph� ng � � y

nhi� m m� u c� a thân ph� , tâm ý Ngài càng h� � ng m� nh v con � � �ng giác ng c� a � � c Ph� t. Ngài bèn trao � n t� quan, xu� t

gia hành � � o.

Tr� � c h� t mu� n có nhi u kinh nghi� m, Ngài vân du sang Nh� t, sang Trung Hoa v.v... � � tham kh� o giáo lý, v n hóa ngo� i

bang, quan sát tình hình Ph� t giáo t� i nh� ng n� � c có phong trào ph� c h� ng cao. Sau � ó Ngài tr� v Hu� , � em nh� n xét, hi� u

bi� t c� a mình áp d� ng trong b� � c � � �ng tu hành và � óng góp cho công cu c ho� ng d� ng chánh pháp trong n� � c.

� � u tiên, Ngài khai s n chùa Giác Phong � Qu� ng Tr� . Do � ó Ngài m� i có bi� t hi� u là Giác Phong. Mãi t� i n m B� o � � i

th� 10 (1935), Ngài m� i th� � � i gi� i � tr� �ng K� chùa S� c T� T� nh Quang � Qu� ng Tr� và � � c pháp v� i Hòa th� � ng H� i

� � c - Thích Ph� � c Hu� , nên có pháp hi� u Bích Không.

Nh� uyên thâm Nho h� c, Ngài nghiên c� u sâu vào huy n ngh� a c� a tam t� ng kinh � i � n. H� c h� i các v� cao T ng th� c � � c �

Hu� xong, Ngài l� i vào Bình � � nh tham h� c v� i Hòa th� � ng Th� p Tháp - Qu� c s� Ph� � c Hu� . Nhân trong bu� i h� c kinh

L ng Già, Hòa th� � ng ch� nói m t câu “Bán cú phi b� t � a” mà Ngài � � � c t� ng . T� � ó Ngài b� t � � u th c hành s nghi� p

l � i tha, ho� ng d� ng chánh pháp.

Vào nh� ng n m 1935 - 1937, là lúc phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo � ang lên cao t� i mi n Trung, Ngài � ã có công � óng góp

cho các t� nh t� � à N� ng tr� ra Ngh� T� nh. Ngài � ã c ng tác v� i ch� Tôn � � c � � à N� ng, thành l� p h i “ � à Thành Ph� t

H� c”, xu� t b� n m t t� p chí l� y tên là Tam B� o và khai m� Ph� t h� c � � �ng t� i chùa Ph� � à cho hai c� p Ti� u h� c và Trung

h� c do Ngài làm Giám � � c và Ngài Giác Viên (trú trì chùa H� ng Khê) làm ch� gi� ng.

Ch� tr� ng c� a h i � à Thành Ph� t H� c qua t� Tam B� o th� �

ng � c� p t� i s c� n thi� t th� ng nh� t các � oàn th� Ph� t giáo

trong x� thành m t h i “Ph� t Giáo Liên Hi� p” v � i tôn ch� là:

1) Phò kh� i T ng gi� i, nguy� n cùng ch� s n Nam - B� c liên � oàn � � b� o t� n T ng B� o.

2) Nguy� n cùng ch� s n ch� n ch� nh tôn phong, chung m t � i u l� thi hành, c� n nh� t là ph� i gi� cho � � � c hoàn toàn gi� i

h� nh.

Th�

i gian Ngài � � à N� ng, b L� Nam tri u c� p b� ng s� c phong Ngài làm tr� trì chùa S� c T� Ph� Thiên. Ti� p � ó Ngài l� i

vào Nha Trang m� tr� �ng ho� ng pháp cho T ng chúng và tín � � tu h� c ki� t h� an c� r� t � ông t� i chùa S� c T� H� i � � c.

T ng Ni � các chùa H� i � n (Saigon), Bình Quang (Phan Thi� t) và chùa Th� p Tháp (Bình � � nh), các chùa � Hu� , � à N� ng

v.v... � u qui t� p v � ây tu h� c.

Th�

i gian � Khánh Hòa, Ngài làm c� v� n t� i cao cho T� nh h i Ph� t h� c, tham gia r� t nhi u trong vi� c xây d ng chi h i,

khuôn h i. Ngoài ra Ngài còn tham gia Ph� t s � � à L� t và các T� nh h i � mi n c c Nam Trung k� . T ng t� c � u � � � c

th� m nhu� n pháp v c� a Ngài. Pháp t� c� a Ngài � kh� p m� i n i. Ngài còn ra các t� nh mi n B� c Trung K� tham gia ch� n

h� ng Ph� t giáo, gây � � � c phong trào r� t sôi n� i � Ngh� An. Khi Ngài � chùa Linh Vân th� �ng g� i chùa Di� c � thành ph�

Vinh, Ngài � ã hóa duyên cho m t c� s� tên là B� ch H� ng Nghiêm. Ông này � ã phát tâm � n t� ng r� t nhi u kinh � i � n � � i

th� a. Ngài c ng vân du hóa � � o ra Thanh Hóa và m t s� n i � mi n B� c.

N m 1942, Ngài l� i tr � vào Nha Trang làm Tuyên Lu� t s� t� i tr� �ng K� chùa Kim Long � huy� n Ninh Hòa. N m 1944,

Ngài làm Tuyên Lu� t s� t� i gi� i � àn chùa Bình Quang � Phan Thi� t � � ti � p d� n Ni chúng. N m � y Ngài còn ch� ng minh

cu c � � i trùng tu T� � ình Ph� t Quang � � ây.

B� y gi�

chùa H� i � � c � Nha Trang n� m trong thành ph� thu c quy n qu� n lý c� a Hòa th� � ng Ph� � c Hu� th� a k� T� khai

s n, � ã b� h� h� ng nhi u, vì Hòa th� � ng già y� u, l� i b� n nhi u Ph� t s � Hu� , không th� tr c ti� p trông coi � � � c, nên n m

B� o � � i th� 14 (1939) Hòa th� � ng cho m�i s n môn t� nh Khánh Hòa l� i, l � p di chúc giao h

�n chùa H� i � � c cho Ngài tr� n

quy n � i u hành tái thi� t, s� d� ng m� i � ng s� n và b� t � ng s� n.

� � � c giao tr� n quy n, Ngài th� y chùa n� m trong thành ph� v� i m t khuôn viên ch� t h� p, không th� phát tri� n � � � c, bèn

cùng s n môn và b� n � � o quy� t � � nh d�i chùa lên núi Tr� i Th� y, ch� t cây phá núi � � có m� t b� ng xây d ng. B� y gi

� � ang

Page 50: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

50

lúc th� chi� n th� hai vào h� i quy� t li � t, kinh t� suy s� p, dân chúng d� � i hai t� ng áp b� c Pháp - Nh� t. Vi � c trùng tu di d�

i

chùa g� p không ít khó kh n. Nh� ng Ngài � ã v� � t qua t� t c� v� i m t quy� t tâm cao, nên m� i có � � � c m t � � i tòng lâm uy

nghi ngày nay (Tr� �ng Cao � �

ng Ph� t H� c Nha Trang) � � cho ch� T ng tu h� c và Ph� t t� chiêm bái.

Ch�ng nh� ng xây d ng ngôi ph� m v trang nghiêm, Ngài l� i ra làng Hà Già thu c huy� n Ninh Hòa, cách Nha Trang 50 cây

s� v h� � ng B� c, xin � � t l � p nông thi n trên 50 m� u � � cung c� p l� ng th c lâu dài cho chúng T ng tu h� c � � � i tòng lâm.

Chùa làm xong, v� t d� ng th� �ng dùng trong chùa thi� u th� n. Ngài ph� i quay v Qu� ng Tr� bán h� t ph� n gia tài � i n s� n c� a

Ngài � quê, l� y ti n mua s� m các th� � em vào. B� y gi�

xe l� a b� Nh� t tr� ng d� ng, � i l � i r� t khó kh n, nguy hi� m, th� �ng b�

máy bay � � ng Minh ném bom. Chuy� n � i � y Ngài mang theo các v� t d� ng trong chùa r� t nhi u, b� ng sành, b� ng s� , b� ng

� � ng thu c lo� i c� x� a, tàu � � n ga Tam Quan � Bình � � nh, b� bom m� t h� t. Ngài còn � � a theo s� � ông bà con, dân làng vào

l � p nghi� p t� i nông thi n.

Sau Cách m� ng tháng 8 n m 1945, quân Pháp � � b Nha Trang, Ngài cùng � � t� ph� i xa chùa theo dân chúng t� n c� , l� n

h� i ra � � n Hu� . N m 1946 Ngài làm Giám � � c Ph� t h� c vi� n Báo Qu� c và cùng ch� Tôn � � c ch� tr� ng xu� t b� n t� p chí

Gi� i Thoát � � làm c quan ngôn lu� n cho Ph� t giáo � � ng th�

i.

N m 1947 m� t tr� n Hu� v� , quân Pháp � ánh tràn ra. Ngài l� i ph� i t � n c� ra Qu� ng Tr� r� i l � n � � n Ngh� An, tá túc t� i chùa

Di � c, ti� p t� c ho� ng pháp. Nh� ng b� y gi�

tình th� � ã thay � � i. V � i kh� u hi� u t� t c� cho kháng chi� n, m� i ho� t � ng � u

ph� i ng� ng tr� , trong � ó k� c� vi � c hành � � o. V cu� i � �i, Ngài an trú � thành ph� Vinh, r� i m� c tr� ng b� nh. Ngày 15 tháng

9 n m Giáp Ng� (1954) Ngài � ã tr� v � � t Ph� t, h� � ng th� 60 tu� i � �i và 21 tu� i � � o.

Công cu c ch� n h� ng Ph� t giáo � su� t d� i � � t t� Thanh Ngh� cho � � n Phan Thi� t � u có d� u tích ho� ng d� ng � � o pháp

c� a Ngài. Ban r� i m� m T� Bi và gi� ng B� � không h ng i ngh� trong su� t ch� ng � � �ng tr� n có m� t, Ngài Bích Không

v� n sáng mãi nh� th� h� c� a Ngài, th� h� n� r nh� ng bông hoa � u � àm cho ngày sau h� � ng qu� .

Chú thích:

1) Vi � t theo tài li� u c� a Th� � ng T� a Thích Viên Giác, t� a ch� chùa Giác H� i � � p Xuân T , huy� n V� n Ninh t� nh Khánh

Hòa, in trong quy� n “Ph� m Ph� Môn” xu� t b� n � Sài gòn n m 1961.

2) Tài li� u c� a Th� � ng t� a Viên Giác không cho bi� t th� danh c� a Hòa th� � ng Giác Phong, nh� ng c n c� vào quê quán c� a

Ngài và ng� �i anh � � u Hoàng giáp, chúng ta có th� suy � oán Ngài là con c� a C� nhân Hoàng H� u X� ng, và anh Ngài là

Hoàng giáp Hoàng Bính (c®n tên là Hoàng H� u Ti� p). Xét các nhà khoa b� ng t� nh Qu� ng Tr� ch� có 3 ng� �i � � u Hoàng

giáp là các ông Nguy� n V n Ch� ng quán xã V� nh Hòa, huy� n � ng X� ng, � � u khoa Giáp Thìn (1844). Thi� u Tr� th� 4;

Nguy� n V n Hi� u quê xã M� Chánh, huy� n H� i L ng, � � u khoa � inh Mùi (1847) Thi� u Tr� th� 7; Hoàng Bính quê xã Bích

Khuê, huy� n � ng X� ng, � � u khoa K� S� u (1889) Thành Thái nguyên niên.

27.T MINH NG QUANG (1923-1954)

T� Minh � ng Quang th� danh là Nguy� n Thành � � t, t Lý H� �n, sinh ngày 26 tháng 9 n m Quý H� i (1923) t� i làng Phú

H� u, t� ng Bình Phú, qu� n Tam Bình, t� nh V� nh Long. Gia � ình thu c thành ph� n trung nông, hi n l� ng và trung h� u, kính

tin Ph� t pháp nhi u � �i.

Thân ph� là ông Nguy� n T� n Hi� u, và thân m� u là bà Ph� m Th� Nhàn. Ngài là con trai út trong gia � ình có n m anh em.

Theo truy n kh� u, thân m� u Ngài mang thai Ngài � � n tháng th� m� �i hai m� i sanh. Và m� �

i tháng sau, bà � ã an nhiên qua

� �i mà không h nhu� m m t c n b� nh nào.

Lúc thi� u niên, Ngài có phong cách s� ng khác bi� t so v� i các anh em trong gia � ình c ng nh� ngoài xã h i. Ngoài nh� ng

bu� i h� c hành, lao � ng ph� giúp thân ph� , Ngài th� �ng tìm � � c sách, nghiên c� u và ng� i suy t� � ng t� i m t n i yên t� nh.

Do thiên t� t� nh l� ng � y, Ngài � � � c ph� thân cho phép d ng m t cái c� c nh� trong v� �n nhà, � � có n i h� c hành và suy

nghi� m. Ngài v� n có tính tình � i m � � m hay giúp � � m� i ng� �i nên r� t � � � c lòng ng� �

i chung quanh.

N m � inh S� u (1937) khi v� a 15 tu� i, Ngài xin phép ph� thân cho xu� t gia h� c � � o. Sau nhi u l� n tra g� n lý do và Ngài � ã

b c b� ch t� n t� �ng nh� ng ý � � nh c ng nh� m� c � ích chính � áng c� a mình, nh� ng ph� thân � ã dùng quy n làm cha � � ng n

Page 51: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

51

c� n v� i lý do Ngài hãy còn quá nh� , không th� � i xa gia � ình. Nh� ng th� m kín sâu xa nh� t n i trái tim ng� �i cha lúc này

v� n Ngài là con trai út, bao k� v� ng � � t tr� n n i ng� �i con mà t� tính tình cho � � n tác phong � � � c m� i ng� �

i quý m� n.

Ngài v� n nung n� u chí xu� t gia. Sau khi nh� n th� y s nguôi ngoai n i ph� thân, Ngài b� ng m� i cách � � cha mình th� y � � � c

r� ng t thân s� ch� u � ng � � � c tr� � c m� i gian nan th� thách trên � � �ng � �

i. R� i m t � êm, khi nh� ng l�

i h� a cho xu� t gia

c� a m t ng� �i cha n� ng lòng yêu th� ng � � a con út ch� a d� t âm vang Ngài � ã âm th� m ra � i. N i � � n � � u tiên là t� n � � t

n� � c Campuchia, n i có nhi u chùa tháp hùng v� , th� hi� n tinh th� n Ph� t giáo v� � � i, v� i bóng dáng c� a r� t nhi u T ng s� trang nghiêm hành trì Ph� t Pháp.

Ngay t� ngày � � u � � t chân � � n � � t n� � c Campuchia, thi� n duyên � � a Ngài g� p � � � c m t nhà s� ng� �i Vi � t g� c Khmer, n� i

ti � ng t� lâu v ki � n th� c Ph� t � à. Ngài không ng� n ng� i quy ng� � ng và th� giáo trong su� t th�

i gian tu h� c t� i � ây.

N m Tân T� (1941) sau b� n n m s� ng và h� c � � o n i x� ng� �i, d� c lòng nghiên c� u tìm hi� u kinh t� ng và � � �

ng l� i y bát

ch n truy n c� a � � c Ph� t, Ngài nh� n th� y t� ng � � i � � y � � , cùng v� i n ng l c b� n thân, có th� tr� v quê h� ng hành � � o.

Do � ó Ngài � ã xin phép Th� y mình tr� v Vi � t Nam.

Khi v � a v � � n quê h� ng, ch� � ng l c � � u tiên � ã � p � � n, chút n� tr� n còn v� � ng nên Ngài ph� i tr � � � t� ng lai nhân qu�

� � � c nh� nhàng. � ó là vi� c Ngài l� p gia � ình v� i cô Kim Huê, ng� �i � ã mang n c� u t� n i Ngài. Tuy nhiên ch� a � � y m t

n m sau cô Kim Huê t� tr� n.

� � u n m Quí Mùi (1943) Ngài tr� l � i con � � �ng tu h� c, m� nh d� n � i sâu vào lãnh v c nghiên c� u � � hi� u thêm v � � �

ng

l � i c� a hai h� phái B� c Tông và Nam Tông. Ngài tr� l� i vùng Th� t S n tìm vào ch� n u t� ch, h� p v� i tâm c� nh, � � th c hành

s� nguy� n suy t� m � ¯. Sau khi r�i Th� t S n, Ngài qua Hà Tiên d � � nh m t chuy� n ra t� n Phú Qu� c, nh� ng do tr� chuy� n

tàu nên Ngài � l � i gh nh m i Nai, ng� i tham thi n an trú trong chánh pháp Bát Nhã. N m � y Ngài tròn 22 tu� i.

N m Giáp Thân (1944), Ngài � ã ng ch� ng � � � c l� i � � o dung hòa k� t h� p truy n th� ng cao � � p c� a hai h� phái B� c Tông

và Nam Tông � � l� p nên m t phái Kh� t S� mang riêng b� n s� c Vi � t Nam. R� m tháng t� n m � y, Ngài b� t � � u truy n khai t�

t� � ng và l� i � � o c� a m¬nh t� i chùa Linh B� u, làng Phú M� , t� nh M� Tho, và � ã tr� thành v� T� � � u tiên c� a Giáo phái Kh� t

s� Vi � t Nam.

T� � ó, � nh h� � ng Giáo phái Kh� t s� Vi � t Nam m� i ngày thêm lan r ng theo chân vân du hành � � o c� a Ngài.

T� t c� nh� ng th�i pháp do Ngài di� n gi� ng trong su� t ph� n � � u quá trình khai hóa � y, � u � � � c ghi l� i � � y � � trong b

Ch n Lý, g� m 69 ti� u lu� n. Trong � ó Ngài � ã dung h� p � � � c nh� ng tinh hoa Ph� t pháp c� a c� hai h� phái Nam và B� c

Tông theo y� u ch� trung � � o c� a giáo lý Ph� t � à. Theo � ó, b� n thân ng� �i Kh� t s� ph� i th c hi� n � úng m� c � ích c� a h� phái

là: trang b� tinh th� n không m� u c� u tích tr� v� t d� ng, ti n b� c... không gia � ình; m� i sáng ôm bình bát � i kh� t th c, không

� n i nào nh� t � � nh...

Bu� i ban � � u khai hóa � ã thành công m� mãn, � � � c s � � ng tình � ng h và tu h� c theo con � � �ng Ngài � ã v� ch. Ch� trong

th�i gian ng� n, � ã có h n 100 v� xu� t gia hành trì, trên ch� c ngàn Ph� t t� theo th� gi� i quy y v� i Ngài và t� mi n � ông � � n

mi n Tây Nam b � ã có trên 20 ngôi t� nh xá c� a h� phái, � � nói lên s� c ng� � ng m m� nh m� n i ch n lý.

Trong hàng � � t� ban � � u c� a Ngài, có nhi u v� � ã l� p � � � c nh� ng � oàn du T ng hành � � o kh� p mi n Trung và mi n Nam

t� n m 1955 � � n 1975. Trong � ó có các Ngài Giác Tánh, Giác Chánh, Giác Nhu, Giác T� nh, Giác An, Giác Nhiên, Giác Lý,

Giác � � c...

Bên Ni gi� i có Ni tr� � ng Hu� nh Liên, B� ch Liên, Thanh Liên, Kim Liên, Ngân Liên, Ch n Liên...

Trong hàng giáo ph� m hi� n nay, tr c ti� p tham gia làm thành viên GHPGVN có các Hòa Th� � ng Giác Nhu, T� Hu� . Và

trong H i � � ng Tr� s có Th� � ng t� a Giác Toàn và Ni s� Ngo� t Liên.

Trong su� t th�

i gian 10 n m, k� t� ngày ho� ng khai m� i � � o t� i chùa Linh B� u, ph� ng pháp hành trì và s h� � ng d� n tr c

ti � p c� a Ngài � ã � em l� i nhi u l� i l � c cho c ng � � ng Ph� t giáo Nam b . Tuy v� y, do tác � ng và � nh h� � ng c� a h� phái

Ngài khai m� quá l� n nên c ng không tránh kh� i nh� ng hi m khích t� phía nh� ng ng� �i ngo� i � � o.

Ngày mùng 1 tháng 2 n m 1954, sau khi c n d� n m t s� � i u thi� t y� u cho các � � t� c� a Ngài ti� p t� c ho� ng khai các du x� .

Ngài � � nh m� chuy� n � i sâu xu� ng các t� nh vùng H� u Giang � � ti � p t� c khai truy n. Nh� ng khi � i t � T� nh xá Ng� c Quang

(Sa � éc) qua T� nh xá Ng� c Viên (V� nh Long) sang C� n Th Ngài � ã b� nh� ng ng� �i ngo� i � � o b� t � i bi � t tích.

Page 52: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

52

H n 40 n m v� ng bóng T� Minh � ng Quang, nh� ng ng� �i th� a k� v� n kiên trì ch

� � � i, ti � p t� c gìn gi� nh� ng thành qu�

� ã � � t � � � c và không ng� ng ch m lo phát tri� n, làm cho h� phái Kh� t s� ngày càng v� ng ch� c trong lòng Ph� t giáo Vi� t

Nam.

Hi � n nay (1994) h� phái Kh� t s� Vi � t Nam có h n 250 ngôi T� nh xá � u kh� p � hai mi n Nam, Trung Vi� t Nam, v� i h n

1500 T ng Ni xu� t gia và nhi u ch� c v� n tín � � .

H� ng n m, hàng môn � � t� chúng l� y ngày mùng 1 tháng 2 � � k� ni� m ngày T� v� ng bóng, cùng nhau vân t� p t� i T� nh Xá

Trung Tâm (Sàigòn) ôn l� i nh� ng l�i d� y và ghi nh� công n khai sáng c� a Ngài. � � t� lòng thi� t tha quí kính Ngài, các th�

h� ti � p n� i t � � ng ni� m Ngài b� ng t� m lòng trân tr� ng: � � c Tôn S� Minh � ng Quang.

Các tác ph� m Ngài � ã vi� t trong quá trình hành � � o nay còn l� u l� i:

- B Ch n Lý

- B� Tát giáo.

28.HÒA TH NG THÍCH HU QUANG (1888 - 1956)

Hòa th� � ng Hu� Quang, th� danh Nguy� n V n Ân sinh n m 1888 t� i Ô Môn, t� nh C� n Th , sau theo m� v Trà Vinh. N m

1902, Ngài xin xu� t gia vào chùa Long Thành � Trà Cú � � � c Hòa th� � ng Thi� n Trí m� n th� ng � � t pháp danh là Thi� n H� i.

Ngoài gi� h� c Ph� t pháp, Ngài l� i � � � c Hòa th� � ng cho h� c thêm y h� c.

Th� y chùa Long Hòa � qu� n Ti� u C� n - Trà Vinh, h� h� i và hoang ph� , Ngài li n phát tâm trùng tu. Dân chúng và tín � �

Ph� t t� � Ti � u C� n vì th� m� n � � c Ngài, c� � � i di � n � � n b� ch Hòa th� � ng � Trà Cú xin cho Ngài � � � c v tr� trì chùa Long

Hòa. Hòa th� � ng nh� n l�

i, th� là Ngài v Ti � u C� n. V� i � � c � s� n có, và v� i v� n y h� c, Ngài � ã nhi� p hóa � � � c m t s�

� ông � � chúng. Gi� i trí th� c � � � a ph� ng r� t m� n ph� c Ngài, th� �ng � � n chùa � � � � � c cùng Ngài � àm lu� n.

N m 1919, Ngài � � c pháp v� i Hòa th� � ng T� Vân, � � � c pháp hi� u là Hu� Quang.

Ngài � � c tân th� , báo chí và � � � c bi� t phong trào Ph� t giáo các n� � c � ang lên m� nh. % Trung Hoa, Thái H� � � i S� xây

d ng Ph� t h� c vi� n, xu� t b� n H� i Tri u Âm. Bên Nh� t, Tommatsu tiên sinh cùng các nhà nghiên c� u Ph� t h� c phát huy n n

v n h� c Ph� t giáo, ch� tr� ng biên t� p l� i � � i T � ng Kinh. % Thái Lan, Ph� t giáo � � � c xem là qu� c giáo làm n n t� ng � � c

d� c cho qu� c dân. % Miên, m t vi � n kh� o c� u Ph� t giáo � � � c thành l� p. Tr� � c s� c thái m� i c� a n n Ph� t giáo th� gi� i ph� c

h� ng, Hòa th� � ng Hu� Quang � ã cùng các Hòa th� � ng khác � Nam k� thành l� p H i L � c Hòa, ý mu� n m� Ph� t h� c vi� n

và th� xã. N m 1928, cùng v� i các Hòa th� � ng Khánh Hòa, Pháp H� i, Khánh Anh, Liên Trì, các Th� � ng t� a T� Nhân,

Ch n Hu� , Thi� n Ni� m, Ngài c� � ng t� o l� p th� xã. Tháng 8 n m 1929, các � àn vi� t thi� n tín Trà Vinh chung s� c hi� n

cúng b � � i T� ng toàn b� n, g� m có 750 quy� n l� n, ch� ng bày trong th� xã � � làm tài li� u c b� n cho vi� c nghiên c� u.

N m 1931, Ngài cùng Hòa th� � ng Khánh Hòa và các v� cao T ng khác h� p s� c v� i m t s� c� s� h� u tâm, thành l� p H i

Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c, � � t tr� s� t� i chùa Linh S n, � � �ng Douaumont Sài gòn (nay là � � �

ng Cô Giang). H i xu� t

b� n t� p chí T� Bi Âm.

N m 1934, Ngài bàn v� i các Hòa th� � ng Khánh Hòa, Chánh Tâm, Viên Giác v Trà Vinh l� p Liên � oàn Ph� t H� c Xã, � �

� ào t� o T ng tài, làm n n t� ng cho vi� c trùng h� ng Ph� t pháp sau này. H� c T ng gia nh� p Liên � oàn tu� n t tu h� c t� ng

tam cá nguy� t t� i các chùa Long Hòa (Trà Vinh), Thiên Ph� � c (Trà Ôn) và Viên Giác (B� n Tre). Sau th� y s di chuy� n b� t

ti � n, các v� Hòa th� � ng quy� t � � nh l� p tr� �ng Ph� t h� c t� i Trà Vinh.

Tháng 8 n m 1934, h i L � � ng Xuyên Ph� t H� c � � � c phép thành l� p. Chánh h i tr � � ng là Ông Hu� nh Thái C� u, Hòa

th� � ng Khánh Hòa làm Pháp s� . Ngài lúc này � ã 46 tu� i, làm gi� ng s� kiêm T� ng lý c� a h i.

Trong nh� ng l� n thuy� t pháp gi� ng d� y, Ngài � ã v� ch rõ s c� n thi� t ph� i thành l� p Giáo h i, xu� t b� n t� p chí và ki� n t� o

Ph� t h� c � � �ng, Ngài � ã tiên li� u, � ã lo l� ng r� t nhi u cho t� ng lai c� a n n Ph� t giáo Th� ng nh� t.

Tháng 7 n m 1935, nguy� t san c� a h i, t� p chí Duy Tâm � � � c phép xu� t b� n, do Ngài làm ch� nhi� m.

L � � ng Xuyên Ph� t H� c � � �ng � ã làm � � � c s� m� ng tuyên d� ng chánh pháp và � ào t� o T ng tài m t cách v� vang. V� a

làm ch� nhi� m t�

báo, Ngài v� a h� p l c v� i các Ngài Khánh Hòa, Pháp H� i, Khánh Anh trong vi� c qu� n tr� và giáo d� c c� a

Page 53: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

53

Ph� t H� c � � �ng.

N m 1945, chi� n tranh x� y ra, L� � ng Xuyên Ph� t H� c H i và Ph� t H� c � � �ng ph� i ng� ng ho� t � ng. � � i chúng ly tán,

quân � i Pháp chi� m � óng c s� Ph� t H� c H i. Ngài lui v chùa Long S n � Ti � u C� n t� nh tu.

N m 1951 T� ng H i Ph� t Giáo Vi� t Nam � � � c thành l� p. � � i h i � � i bi � u nhóm h� p t� i Hu� . B� n tuyên ngôn thành l� p

T� ng H i � � � c chuy� n � i kh� p n i. Theo s th� nh c� u c� a Giáo h i T ng già Nam Vi� t, ngày 8 tháng 3 n m 1953, Ngài

� � � c Giáo h i T ng già Nam Vi� t suy tôn lên ngôi Pháp ch� .

N m 1954, m� �i ngày sau khi hi� p � � nh Genève � � � c ký k� t, m t phong trào Hòa Bình � Sài gòn-Ch� L� n ra � �

i, � � u

tranh � òi hòa bình và th� ng nh� t � � t n� � c, do nh� ng nhân s� yêu n� � c B� c, Nam kh� i x� � ng. Ngài v� i c� ng v� Pháp ch�

Giáo h i T ng già Nam Vi� t, cùng � ông � � o các nhà trí th� c Ph� t t� , tích c c v� n � ng T ng Ni và tín � � Ph� t giáo h� � ng

� ng phong trào này, vì th� Ngài b� câu l� u t� i bót Catinat, sau � � � c � � a v qu� n thúc t� i chùa Ph� t Quang � Ch� L� n.

N m 1956 k� � � i h i Ph� t giáo l� n th� 2 t� i Sài gòn, Ngài � � � c suy c� Phó H i ch� T� ng h i Ph� t giáo Vi� t Nam. T� p san

Ph� t giáo Vi� t Nam � � � c phép xu� t b� n vào tháng 8 d� ng l� ch và Ngài � � � c m�

i làm Ch� nhi� m.

Ngày 10 tháng 11 n m 1956, Ngài cùng phái � oàn Ph� t giáo Vi� t Nam d H i Ngh� Ph� t Giáo Th� Gi� i l � n th� 4 t� i Népal.

Phái � oàn d � � i h i Ph� t giáo Th� gi� i xong li n tr� v New Delhi. Sau khi quan sát � � i h i V n hóa Qu� c t� , và cu c

tri � n lãm Ngh� thu� t Ph� t giáo, Ngài cùng v� i Hòa th� � ng H i ch� Thích T� nh Khi� t � � n d cu c mít tinh t� ch� c t� i công

tr� �ng Ramila, và vi� ng các Ph� t tích.

Sau khi chiêm bái Ph� t tích v , Ngài � ã lâm ch� ng b� nh c và � t ng t t� tr� n vì tai bi� n m� ch máu não, h� � ng th� 68 tu� i

v� i 37 n m ho� ng hóa. Nh� c thân Ngài � � � c h� a táng t� i � n � .

Ngày 10-12-1956, Linh v� và xá l� i c� a Hòa th� � ng � � � c � ón r� � c long tr� ng v Vi � t Nam, và � � � c � � t t� i tr� s� c� a T� ng

H i Ph� t Giáo chùa � n Quang, � � th� p ph� ng T ng Ni Tín � � � � nh l� t� � ng ni� m.

� ã qua r� i cu c � �i và s nghi� p c� a m t v� cao T ng th� c � � c � ã c� ng hi� n � � n phút cu� i cùng cho công cu c ch� n h� ng

Ph� t giáo n� � c nhà � � n h� i vinh quang. Mãi mãi bao th� h� T ng Ni, Ph� t t� Vi � t Nam ghi t� c công h� nh Ngài vào lòng

trên b� � c � � �ng tu h� c và ph� ng s � � o pháp - Dân t c.

29.HÒA TH NG THÍCH M T NG (1889-1957)

Hòa th� � ng th� danh là Tr� n V n & ng, pháp danh Thích M� t & ng, sinh n m K� S� u (1889) t� i xã V� Xuyên, t� ng � ông

M � c, huy� n M� L c, t� nh Nam � � nh, m t n i phát xu� t nhi u v� Nho h� c n� i ti � ng, trong s� � ó có nhà th Tú X� ng.

N m lên 7 tu� i, Ngài theo h� c ch� Hán v� i c� Tú Nam Thành, t� ra là ng� �i có t� ch� t thông minh xu� t chúng, th� �

ng

� � � c ban khen. Nhà � g� n chùa C� , th� �ng ngày, ngoài gi

� h� c � tr� �

ng, Ngài hay sang chùa công qu� h� c h� i, � � � c s� c�

� em giáo lý uyên thâm c� a � � o Ph� t gi� ng gi� i cho nghe, Ngài phát tâm thành, sanh ý xu� t gia t� � � y.

N m Ngài lên 11 tu� i (Canh Tý, 1900) c� Tú Nam Thành � � � c b� � i nh� m ch� c Hu� n � � o � t� nh xa, Ngài ph� i t � i tìm

minh s� � � th� hu� n. Nhân m t ngày gi� T� long tr� ng t� i chùa C� , có ch� v� Hòa Th� � ng, Th� � ng T� a, T ng Ni qui t� v

� ông � � o � � hành l� . Khi � y Ngài c ng có m� t t� i trai � àn. Hòa th� � ng Tâm Nhân � chùa Qu� ng Bá th� y Ngài hình t� � ng

thanh tú, nhã � , li n � em lòng yêu m� n và cho theo h� u.

G� p � � � c minh s� , l� i � ch� n già lam danh ti� ng, Ngài nh� t tâm tu h� c. N m Ngài 16 tu� i (� t T� 1905) � � � c Hòa th� � ng

Tâm Nhân truy n Sa Di gi� i, và n m 20 tu� i (K� D� u 1909) th� C� Túc gi� i t� i � � i gi� i � àn chùa Qu� ng Bá do Hòa

th� � ng Thông Toàn, ch� s ch±a Bà � á (Linh Quang) gi� ngôi � àn � � u Hòa th� � ng và Hòa th� � ng B� n s� Tâm Nhân làm

Y � t Ma A Xà Lê.

Sau khi th� gi� i, Ngài càng tinh t� n tu hành, nghiên c� u nhi u v Tam T� ng kinh � i � n và suy ng � � o lý r� t sâu xa. Ngài

v� n nuôi chí tham h� c v� i các b� c cao minh th� c � � c � � tìm hi� u � � o m� u. Nghe T� Giám � ào Xuyên, t Thông M� nh, là

b� c � � o h� c uyên thâm, gi� i h� nh g� ng m� u, Ngài tìm � � n xin th� hu� n. Tr� i m� �i n m tinh t� n tu h� c, Ngài � � � c S� T�

r� t yêu quí, � � t nhi u hy v� ng � t� ng lai.

Ngoài vi� c tìm hi� u giáo lý Ph� t � à, Ngài còn tham c� u Nho h� c n i các b� c danh nho trong vùng, nh� c� Tú Th� V c �

Page 54: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

54

Nam � � nh, nên T� Th� , Ng Kinh, Bách Gia Ch� T� th� y � u thông su� t, các � i � n c� v n ch� ng � u � � � c suy c� u t� n

g� c r� . Ngài là b� c � � � c tôn kính ng� � ng m trong gi� i thi n gia.

Ngài t� ng trú trì � ng Kính Ch� , m t n i danh th� ng t� i h� t Kinh Môn, t� nh H� i D� ng, sau v k� th� a trú trì chùa Qu� ng

Bá vào tu� i n m m� i (K� Mão, 1939). Ngài � ã � óng góp công s� c l� n lao vào phong trào ch� n h� ng Ph� t Giáo t� n m

1935 � � n tr� � c Cách M� ng Tháng Tám.

N m 1949, H i Vi � t Nam Ph� t Giáo � � � c thành l� p l� i, � � t tr� s� t� i chùa Quán S� . Cùng n m � ó, H i T ng Ni Ch� nh Lý

B� c Vi � t c ng � � � c Hòa th� � ng T� Liên thành l� p. � � n ngày 09 tháng 9 n m 1950 thì � � i tên thành H i Ph� t Giáo T ng

Già B� c Vi � t. N m 1951 Hòa th� � ng M� t & ng � � � c cung th� nh lên ngôi Thi n gia Pháp ch� c� a h i.

Sau khi H i Th� Gi� i Ph� t Giáo Liên H� u (World Fellowship of Buddhists) � � � c thành l� p n m 1950, tr� s� � óng t� i

Colombo th� � ô Tích Lan, mà Vi� t Nam là m t h i viên sáng l� p, thì � � i H i Ph� t Giáo Vi� t Nam g� m ba mi n B� c, Trung,

Nam � � � c tri� u t� p t� i ch±a T� � àm, t� ngày 06 tháng 5 � � n ngày 09 tháng 5 n m 1951 � � th c hi� n vi� c th� ng nh� t Ph� t

Giáo T ng Già toàn qu� c. Ngài nhân danh Thi n Gia Pháp Ch� H i Ph� t Giáo T ng Già B� c Vi � t, lãnh � � o phái � oàn T ng

Ni t � i d � � i H i. � � i H i này � ã khai sinh ra T� ng H i Ph� t Giáo Vi� t Nam do Hòa th� � ng Thích T� nh Khi� t chùa T� �ng

Vân làm H i ch� .

� � n n m 1955 Hòa th� � ng Thi n Gia Pháp Ch� và H i Ph� t Giáo T ng Già B� c Vi � t ph� i ng� ng ho� t � ng � � bi� n chuy� n

sang m t giai � o� n m� i c� a Ph� t Giáo. Ngài lui v chùa Qu� ng Bá an t� nh tu ni� m làm c i g� c phúc lành cho T ng Ni tín � �

quy ng� � ng và viên t� ch t� i � ây vào ngày 19 tháng 5 n m � inh D� u (1957), th� 68 tu� i � �i, 52 tu� i h� . B� o tháp Ngài � � � c

xây d ng t� i � ây nh� d� u tích ngàn � �i l � u bóng m t b� c cao T ng.

30.HÒA TH NG T XUYÊN-THÍCH DOÃN HÀI (1874 - 1958)

Hòa th� � ng th� danh là D� ng V n Hi� n, pháp danh Thông Hi� n, hi� u Doãn Hài, sinh n m Giáp Tu� t (1874) t� i làng Mai

Xá, xã � � c Lý, huy� n Lý Nhân, t� nh Nam Hà. Thân ph� là c� D� ng V n H� c, thân m� u là c� Nguy� n Th� N� . Ngài sinh

tr� � ng trong m t gia � ình nh§ Nho thanh b� ch n i thôn quê. T� nh� Ngài � ã � � � c theo � òi bút nghiên n i c� a Kh� ng sân

Trình.

N m lên 15 tu� i (1889), sau m t bu� i h� c, th� y trò quây qu� n � àm � � o nhân tình th� s , nhân � c� p, tán thán công � � c và

� � o h� nh S� T� chùa B� o Khám � làng T� Xuyên trong h� t, B� � tâm c� a Ngài b� ng nhiên n� y n� , t a nh� túc duyên t

xa x� a nay h i � � nhân duyên kh� i phát. Ngài bèn xin song thân cho xu� t gia � � u Ph� t, tìm � � n S� T� � � nh� xin quy y th�

gi� i. � � � c S� T� h� a kh� , Ngài chí tâm tu h� c, s� m t� i ra vào h� u h� B� n s� , siêng n ng c� n m� n. Do � ó, Ngài � � � c

nghi� p s và huynh � � quý m� n.

N m 16 tu� i Ngài th� gi� i Sa Di. Nh� ng t� � ng con � � �ng tu h� c c� a mình có c th ng ti� n d� � i s h� � ng d� n c� a T� S� .

Không ng� ngày r� m tháng 2 n m Canh D� n (1891) nghi� p s� viên t� ch, Ngài b v � tu� i 17 � � o l c còn non y� u. May

sao huynh tr� � ng c� a Ngài là Hòa th� � ng Ph� T� � ã là v� Th� � ng t� a trong s n môn, � � � c k� v� là T� Xuyên � � tam T� ,

h� t lòng dìu d� t Ngài trên con � � �ng tu h� c.

N m Quý T� (1893) Ngài 20 tu� i � � � c th� C� Túc gi� i t � i � � i gi� i � àn t� ch� c � b� n t , v� i pháp danh Thông Hi� n. M t

th�i gian sau, Ngài � � � c s� huynh g� i lên chùa B� � � Gia Lâm làm th� gi� S� T� trú trì là Hòa th� � ng Nguyên Bi� u � �

s� m t� i ti � n b tu h� c.

N m Bính Ng� (1906) S� T� B� � viên t� ch, Ngài l� i lên T� � ình V� nh Nghiêm � B� c Giang ti� p t� c tham h� c v� i Hòa

th� � ng Thanh Hanh. Sau � ó Ngài tr� v quê nhà trú trì chùa T� Cát ti� p � chúng sinh, giáo hóa thi� n tín th� p ph� ng,

� � ng th�i tr � giáo T� Ph� T� truy n pháp, gi� k

� c� ng T� � ình T� Xuyên.

N m Bính D� n (1926) Hòa th� � ng Ph� T� viên t� ch, Ngài � � � c s n môn suy tôn làm � � t� T� T� Xuyên B� o Khám T ,

ti � p t� c s nghi� p ho� ng pháp l� i sinh, san kh� c kinh � i � n, lu� t t� ng nh� b� n Thi n Lâm B� o Hu� n, T ng H , Tâm T� ng,

� � a T� ng mà T� � � tam � ang làm d� . T� � ó Ngài là th� ch tr� � � ng l� ng c� a s n môn. Ngài th� �ng � � � c ch� T ng tôn

vinh ngôi ch� H� trong các khóa an c� t� i T � � ình, ho� c có n m t� i chùa Quán S� - Hà N i. Ngài kiêm luôn ch� c Chánh

Page 55: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

55

ch� gi� ng. Trong các trai h i l � n, Ngài � � � c cung th� nh th� � ng tòa Ch� ng minh.

N m 1934 t� i B � c k� , phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo � � � c phát � ng. Ngài không qu� n tu� i cao s� c y� u, ch�ng nh� ng b� n

thân nhi� t thành h� � ng � ng tham gia, mà còn v� n � ng T ng Ni, Ph� t t� trong s n môn. Ngài còn � i t � i các chùa, các T�

� ình khác v� n � ng c c b� c tr� � ng lão k� túc trong các s n môn tham gia. Sau khi H i B � c K� Ph� t Giáo ra � �i và xu� t

b� n báo � u� c Tu� � � làm c quan ph� bi� n Ph� t pháp, Ngài � � � c H i m�

i làm Phó Ch� bút, ph� tá cho Hòa th� � ng Trung

Th� � � ng nhi� m Ch� bút. N m 1936, Hòa th� � ng Ch� bút viên t� ch, Ngài ti� p n� i duy trì t� báo, lãnh trách nhi� m Ch� bút,

quy t� � � � c r� t � ông ch� Tôn � � c T ng Ni và c� s� , nhà v n vi� t bài cho t� báo, góp nhi u công s� c cho vi� c ho� ng d� ng

chánh pháp, xây d ng n n v n hóa dân t c. T� � u� c Tu� d� � i quy n Ch� bút c� a Ngài xu� t b� n liên t� c cho � � n ngày Cách

M � ng Tháng Tám thành công.

Trong th�

i gian làm ch� bút báo � u� c Tu� , Ngài � � � c H i B � c K� Ph� t Giáo cung th� nh gi� luôn ch� c Chánh trú trì chùa

Quán S� , n i � � t tr� s� c� a H i.

N m 1951, các phái � oàn Ph� t Giáo ba mi n B� c Trung Nam h� p � � i h i t � i chùa T� � àm - Hu� th c hi� n nguy� n v� ng

chung c� a T ng Ni và Ph� t t� toàn qu� c là th� ng nh� t Ph� t giáo d� � i danh x� ng T� ng H i Ph� t Giáo Vi� t Nam, Ngài � � � c

� � i h i cung th� nh làm Ch� ng minh � � o s� .

N m 1952, Ngài lãnh � � o s n môn trùng tu T� � ình T� Xuyên thành m t tòng lâm khang trang, qui mô nh� ngày nay v� n

còn. Ti� p � ó Ngài cho trùng tu các chùa � T� Cát, V n Xá, Nam Xá... là nh� ng ngôi Tam B� o mà Ngài � ã có th�i làm trú trì.

Ngày 17 tháng 11 n m M� u Tu� t (1958) pháp th� kh� ng an, tinh th� n minh m� n, Ngài v� n cùng � � t� và tín � � m� ng l�

vía � � c Ph� t A Di � à. Qua sáng hôm sau, Ngài ra trai � � �ng ni� m th c, ch� ng cháo sáng, th� trai xong, Ngài an nhiên t� nh

t� a vãng sanh Tây ph� ng, h� � ng th� 85 tu� i � �i, 64 h� l � p.

Trong su� t cu c � �i, Hòa th� � ng luôn hoan h

� dìu d� t T ng Ni và Ph� t t� trên con � � �

ng tu h� c. Ngài luôn th c hi� n h� nh

t� bi h� x� , t� n t� y vì � � o pháp và làm r� ng r� tông phong l� ch � � i T � s� T� Xuyên nói riêng, Ph� t giáo n� � c nhà nói chung.

31.HÒA TH NG TU T NG - THÍCH TÂM THI (1889 - 1959)

Hòa Th� � ng pháp danh Thích Tâm Thi, � � o hi� u Tu� T� ng, th� danh Tr� n Thanh Thuyên, sinh n m Canh D� n (1889) t� i

làng Qu� n Ph� ng Trung, huy� n H� i H� u, t� nh Nam � � nh. Thân ph� Ngài là ông Tr� n Tín t Phúc Châu, thân m� u là bà V

Th� Tú hi� u Di� u Hòa.

Khi còn nh� tu� i, Ngài th� �ng theo m� vào chùa l� Ph� t. S� C� tr� trì th� y Ngài hình nghi c� t cách, � � nh � � c thông minh,

nên r� t yêu m� n mu� n truy n � � o cho. N m 14 tu� i (1903), � � � c song � � �ng cho phép, Ngài xu� t gia làm � � t� Hòa th� � ng

chùa Phúc Lâm thu c xã Qu� n Ph� ng Th� � ng, s� m t� i ch m ch� h� c t� p, l� bái h� u Th� y m t lòng tinh t� n.

N m 1905, Ngài 16 tu� i � � � c B� n s� trao truy n Sa Di gi� i. Tuy ít tu� i nh� ng tinh c� n và khí phách tr� � ng phu, Ngài � � � c

S� T� c� � i tr� trì chùa C� n, � p V n Lý, Nam � � nh.

N m 1909, � � � c 20 tu� i, Ngài th� Thinh V n gi� i t � i � � i gi� i � àn chùa Phúc Lâm. H� u Th� y � � � c hai n m thì B� n s� viên

t� ch. T� � ó Ngài tham ph� ng t� m S� h� c � � o: khi thì T� � ình V� nh Nghiêm, lúc � T� Xuyên thi n vi� n... % � � o tràng nào

Ngài c ng � � � c th� y m� n b� n yêu, tinh t� n tu h� c.

Trong Tam T� ng giáo � i � n, Ngài r� t chú tr� ng v Lu� t T� ng, n� i ti � ng nh� Lu� t và trì Lu� t b� c nh� t. Ngoài ra, c� ngo� i

khoa nh� Nho, Lão, Lý s� Ngài c ng quán tri� t, và v n ch� ng th phú c ng rèn luy� n tinh thông.

N m 1920, Ngài cùng S� T� chùa D� ng Lai, chùa Duyên Bình, chùa Qu� Ph� ng t� nh Nam � � nh l� p H i Ti � n � � c C� nh

Sách � � thâu nh� n nh� ng T ng Ni h� u h� c có � � c h� nh, thành m t � oàn th� không phân bi� t s n môn này h� phái n� ; ngõ

h� u sách t� n l� n nhau trên � � �ng tu h� c, làm � � ng l� ng cho Ph� t pháp sau này. Tr� s� � � t t� i chùa Qu� Ph� ng, S� T�

chùa D� ng Lai làm H i tr� � ng, Ngài gi� ch� c giáo s� Lu� t h� c.

N m 1934, mi n B� c d� y lên phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo, Ngài r�i chùa Quy H� n cùng v� i T � chùa Trung H� u, chùa

B� ng S� , hai Ngài T� Liên, Trí H� i và c� s� Nguy� n H� u Kha sáng l� p H i B � c K� Ph� t Giáo, tr� s� Trung � ng c� a h i

� � t t� i chùa Quán S� Hà N i.

Page 56: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

56

N m 1935, Ngài gi� ch� c Giám vi� n chùa Quán S� � � qu� n tr� m� i công vi� c trong chùa.

N m 1936, tr� �ng T ng H� c B� c Vi � t thành l� p � � t t� i chùa S� . T� B� ng S� gi� ch� c � � c giáo, Ngài là Phó � � c giáo kiêm

giáo s� Lu� t h� c. Hai T� Trung H� u và B� ng S� n� i ti � p nhau viên t� ch n m 1940 - 1942, Ngài m t mình gánh l� y trách

nhi� m n� ng n : Giám qu� n kiêm � � c giáo toàn tr� �ng.

Trong nh� ng n m t� 1941-1945, do � nh h� � ng chi� n tranh Pháp - Nh� t trên � � t n� � c, Ngài � ã lãnh � � o d�i � � i � � a � i � m

tr� �ng T ng H� c Quán S� sang B� � , � � n Trung H� u, lên Cao Phong r� i H� ng H� i, và cu� i cùng l� i v Quán S� , tr� i

nhi u gian lao thi� u th� n trong th�

i chi� n tranh, Ngài v� n dìu d� t T ng sinh v� a s� n xu� t (l� ng th c tiêu dùng) v� a tu h� c.

N m 1945, nh� n lãnh ch� c H i tr� � ng H i Vi � t Nam Ph� t Giáo, kiêm chánh tr� trì chùa Quán S� . Nh� ng Ngài v� n gi� tr�

trì chùa Quy H� n, n i tr� x� lúc thi� u th�i Ngài � ã g� n bó xây d ng. Cu� i n m này, nh� n th� y tu� i già s� c y� u, cùng là � �

thích h� p v� i t� trào m� i, Ngài � y thác l� i m� i vi � c cho các danh T ng tr� tu� i: T � Liên, Trí H� i r � i tr� v chùa C� n � Nam

� � nh � � tu d� � ng. Tr� ng tài m� n � � c c� a Ngài, T ng chúng b� n ph� ng t� Nam Trung B� c qui v n i Ngài an d� � ng � �

h� c � � o t� 1946 � � n 1949, � � o tràng l²c nào cùng trên d� � i sáu b� y m� i v � . N m 1950, H i Ph� t Giáo T ng Già B� c Vi � t cung th� nh Ngài tr� v chùa Quán S� l � n n� a gi� ch� c � � c giáo tr� �

ng T ng

H� c B� c Vi � t � � ây, kiêm ch� c Tr� � ng tòa ki� m duy� t Giáo lý B� c Vi � t, � � ng th�i Ngài c ng nh� n làm Ch� ng minh � � o s�

cho H i Vi � t Nam Ph� t Giáo.

N m 1951, th� theo nguy� n v� ng c� a Ph� t t� thành ph� Nam � � nh, Ngài nh� n ch� c tr� trì chùa V� ng Cung. C ng trong

n m này, T� ng H i Ph� t Giáo Vi� t Nam � � � c thành l� p, tr� s� � � t t� i chùa T� � àm Hu� , Hòa th� � ng nh� n ngôi Ch� ng

minh � � o s� cho T� ng H i.

N m 1952, � � i bi � u T ng Ni toàn qu� c t t� p v chùa Quán S� trong th�i gian t� cu� i tháng 8 � � n � � u tháng 9 � � th� o lu� n;

duy� t � � nh “Quy ch� Giáo H i T ng Già Toàn Qu� c do ba Giáo H i B� c Trung Nam d th� o, và b� u Ban T� ng Tr� S

Trung � ng. Ngài � � � c toàn th� � � i bi� u suy tôn lên ngôi Th� � ng Th� T ng Già Toàn Qu� c (ngày 7-9-1952), làm th� ch

tr� cho h� t th� y T ng tín � � toàn qu� c quy ng� � ng. N m � ó Ngài � � � c 63 tu� i.

N m 1953, Ngài � ã so� n th� o và � n hành “Lá Tâm Th� ” � � i ý kêu g� i T ng tín � � toàn qu� c chung s� c chung lòng trùng

h� ng Ph� t giáo nh� th�

i � � i Lý, Tr� n x� a kia.

T� n m 1954 tr� � i, Ngài lui v Nam � � nh t� nh tâm tu d� � ng. Th� nh� ng � � nh lu� t vô th� �ng r� i c ng � � n, nguy� n l c

ho� ng thâm � ã viên mãn, thân t� � � i � � n lúc tr� v cho t� � � i, ngày 3 tháng 4 n m K� H� i, t� c 10-5-1959, Ngài x� báo thân

t� 70 n m qua t� i V � ng Cung � � nh� p v Vô � u qu� c, và công � � c tu trì 50 h� l � p.

Trên n� a th� k� t� lúc niên thi� u � � n gi

� phút cu� i cùng cu c � �

i, Ngài luôn nghiêm trì gi� i lu � t, ho� ng pháp � sinh, � ào

t� o T ng tài b� t k� hoàn c� nh khó kh n hay thu� n l� i nào. Là m t Lu� t s� uyên thâm, tiêu bi� u nh� t c� a Lu� t Tông Vi� t

Nam, pháp âm c� a Ngài là n n t� ng v ng b n cho m� ng m� ch chính pháp l� u truy n nh� di hu� n c� a Ph� t T� .

Bút tích và tác ph� m Ngài � ã so� n và d� ch gi� i � � l � i:

- T� i gia tu hành.

- Kinh Ph� m Võng gi� i.

- Sa Di lu� t.

- Lá tâm th� .

Và hàng lo� t các sách Lu� t t� ng mà Ngài � ã gi� ng d� y ghi chú, tâm truy n cho nh� ng h� c trò k� ti � p � ã là danh T ng lu� t

s� n� i ti � ng sau này nh� : Hòa th� � ng Thi� n Hòa, Kim C� ng T� , Bình Minh.

32.HÒA TH NG THÍCH KHÁNH ANH (1895 - 1961)

Hòa th� � ng th� danh là Võ Hóa, pháp danh Ch n Húy, pháp hi� u Khánh Anh, Ngài sinh n m � t Mùi (1895) t� i xã Ph� Nhì,

t� ng L� i � � c, huy� n M � � c, t� nh Qu� ng Ngãi. Khi nh� , Ngài theo h� c Nho, luôn t� ra là m t Nho sinh xu� t s� c.

N m 21 tu� i (1916) nh� n th� y c� nh th� phù du, cu c � �i là vô th� �

ng, gi� t� m, Ngài quy y th� gi� i t � i chùa C� nh Tiên.

N m 22 tu� i (1917) Ngài � � � c nh� p chúng tu h� c � chùa Quang L c trong t� nh, � � � c ban pháp danh Ch n Húy. S� n có c n

Page 57: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

57

b� n Hán h� c v� ng ch� c, Ngài thâm nh� p kinh t� ng r� t mau chóng. Ngài l� n l� � t th� gi� i Sa Di và nghiên c� u Kinh, Lu� t,

Lu� n r� i th� gi� i T� Kheo B� Tát v� i pháp hi� u Khánh Anh. Khi tròn 30 tu� i, Ngài tr� thành m t v� gi� ng s� Ph� t h� c n� i

ti � ng.

N m 1927, Ngài � � � c m�

i vào Nam làm Pháp s� d� y t� i tr� �ng gia giáo chùa Giác Hoa t� nh B� c Liêu. N m 1928, Ngài l� i

v d� y Ph� t pháp t� i chùa Hi n Long t� nh V� nh Long. Qua n m 1931, Ngài nh� n l�i m

�i làm trú trì chùa Long An, x� � � ng

� � , t� nh C� n Th . % � ây Ngài có r� t nhi u T ng tín � � � � n c� u h� c.

N m 1935, Ngài h� p tác v� i các Hòa th� � ng Khánh Hòa, Hu� Quang, Pháp H� i v.v... lãnh � � o H i L � � ng Xuyên Ph� t H� c

� � t tr� s� t� i chùa Long Ph� � c t� nh Trà Vinh, và m� Ph� t H� c � � �ng t� i � ây � � � ào t� o T ng tài, truy n trì � � o pháp t� i

mi n Nam. Ngài tham gia gi� ng d� y t� i Ph� t H� c � � �ng và c ng tác v� i t � p chí Duy Tâm, c quan truy n bá � � o Ph� t c� a

H i. Ngài vi� t nhi u bài báo c� xúy phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo n� � c nhà, mong sao theo k� p � à ti� n tri� n các n� � c

Ph� t giáo b� n nh� Trung Hoa, Nh� t B� n v.v...

N m 1940, Ngài � � � c m�

i làm Pháp s� d� y ba tháng t� i chùa Thiên Ph� � c � Tân H� ng, t� nh Tân An. Qua n m sau, Ngài

l � i � � n d� y Ph� t h� c trong ba tháng cho � � i gi � i � àn chùa Linh Phong � Tân Hi� p. N m 1942 Ph� t H� c � � �ng L� � ng

Xuyên t� m ngh� m� y tháng vì thi� u tài chánh. Ngài v trú trì chùa Ph� � c H� u � Trà Ôn, t� nh C� n Th , m� các l� p giáo lý

cho T ng Ni và tín � � � � ây. N m 1945, Ngài � � � c Hòa th� � ng Hu� Quang m�

i v d� y tr� �ng gia giáo t� i chùa Long Hòa,

qu� n Ti� u C� n, t� nh Trà Vinh.

Sau Cách M� ng Tháng Tám n m 1945, Ngài v nh� p th� t t� i chùa Ph� � c H� u � � tâm nghiên c� u Tam T� ng kinh � i � n. T�

� ó � � n n m 1955, Ngài � ã so� n th� o và phiên d� ch r� t nhi u tác ph� m. Ngài có cho xu� t b� n ba t� p Khánh Anh V n Sao.

M t trong ba t� p này in nh� ng bài Ngài vi� t v giáo lý, nh� ng bài s� gi� ng và thi bút do Ngài sáng tác.

N m 1955 H i Ph� t H� c Nam Vi� t thành l� p, cung th� nh Ngài vào ban Ch� ng minh � � o s� c� a h i. N m 1957, ngày m� ng

m t tháng ba n m � inh D� u (31-3-1957) � � i H i Giáo H i T ng Già Nam Vi� t K� III h � p t� i chùa � n Quang, � ã suy tôn

Ngài lên ngôi Pháp Ch� � � lãnh � � o Ph� t giáo mi n Nam, k� n� i Hòa th� � ng Hu� Quang viên t� ch t� i Tân � Li � n � , khi

Hòa th� � ng lãnh � � o phái � oàn Ph� t giáo Vi� t Nam � i d H i ngh� l � n th� 4 c� a H i Th� Gi� i Ph� t Giáo Liên H� u.

C ng t� i chùa � n Quang, ngày 10-9-1959, � � i H i Giáo H i T ng Già Toàn Qu� c K� II � ã long tr� ng suy tôn Ngài lên

ngôi v� Th� � ng Th� � � c� m c� ng l� nh v� n m� nh Ph� t Giáo Vi� t Nam. T� � ó Ngài th� �ng xuyên l� u trú t� i chùa � n Quang

� � � ôn � � c Ph� t s và ti� p t� c phiên d� ch, tr� � c tác. Ngài v� n luôn tinh t� n tu hành, không gi�

phút nào quên câu ni� m Ph� t

� � c� u sanh Tây ph� ng L� c qu� c.

Xuân Tân S� u (1961), nhân d� p hành h� ng � � u n m, Ngài r�

i chùa � n Quang v th m chùa Ph� � c H� u � Trà Ôn, t� nh C� n

Th . Sau � ó Ngài tr� v chùa Long An x� � � ng � � , n i Ngài � ã t� ng trú trì t� n m 1931. Th� y trong ng� �i thay � � i, bi� t

c duyên � � n g� n, Ngài cho g� i các � � t� � � n d� n dò khuyên b� o tu h� c và hành � � o, r� i ni � m Ph� t, an nhiên th� t� ch. Hôm

� ó là ngày 30 tháng giêng n m Tân S� u (16-4-1961), lúc 16 gi�. Ngài h� � ng th� 66 tu� i � �

i v� i 45 n m s� ng v� i � � o.

Giáo H i T ng Già Toàn Qu� c r� � c kim quan Ngài v chùa � n Quang c� hành tr� ng th� l � mai táng t� i An D� � ng � � a

Bình Chánh. � � n ngày 15 tháng 2 � inh Mùi (25-3-1967) Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t long tr� ng c� hành l�

trà t� , r� i r� � c linh c� t Ngài v chùa � n Quang và chia th� các n i sau � ây:

- Chùa � n Quang, tr� s� Giáo H i T ng Già Toàn Qu� c.

- Chùa Long Ph� � c (Trà Vinh), tr� s� H i L � � ng Xuyên Ph� t H� c.

- Tháp � a B� o � chùa Ph� � c H� u, Trà Ôn, C� n Th .

- Chùa T� Nghiêm, tr� s� Ni b B� c tông.

- Chùa Long Ph� � c, tr� s� Giáo H i t� nh V� nh Long.

S nghi� p tr� � c tác và d� ch ph� m c� a Ngài � � l � i g� m có:

- Hoa Nghiêm nguyên nhân lu� n.

- Nh� khóa hi� p gi� i.

- 25 Bài thuy� t Pháp c� a Thái H� � � i S� .

- T� i gia c� s� lu� t.

Page 58: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

58

- Duy th� c tri� t h� c.

- Qui nguyên tr c ch� . - Và Khánh Anh V n Sao (3 t� p).

Hòa th� � ng Thích Khánh Anh là m t v� cao T ng bác h� c. S nghi� p ho� ng d� ng chánh pháp, giáo hóa l� i sanh c� a Ngài

r� t l� n lao. Ngài x� ng � áng là viên � á l� n trong lâu � ài Ph� t Giáo Vi� t Nam. Ngài � ã dày công � ào t� o nhi u th� h� T ng Ni

mà ngày nay, nhi u ng� �i trong s� � ó � � kh� n ng và � � c h� nh ti� p n� i, vun � � p cho cây � � i th� Ph� t Giáo Vi� t Nam ngày

m t v� ng b n, xanh t� i.

33.HÒA TH NG THÍCH PHÁP H I (1895 - 1961)

Hòa th� � ng th� danh là Nguy� n V n An, pháp danh Pháp H� i, sinh n m � t Mùi (1895) t� i làng Thông Dong, qu� n L� p Vò,

t� nh Sa � éc, nay là t� nh � � ng Tháp. Thân ph� là c� ông Nguy� n V n Dá, thân m� u là c� bà Lê Th� T� t.

Khi lên 8 tu� i, Ngài � � � c gia � ình cho theo Nho h� c. H� c hành ti� n b , l� i thêm tính tình hòa nhã, khiêm cung nên Ngài

� � � c th� y khen b� n m� n. � � n n m 17 tu� i (Nhâm Tý 1912) Ngài xu� t gia � � u Ph� t, quy y v� i Hòa th� � ng trú trì chùa Tây

H� ng � Sa � éc.

N m 22 tu� i, sau khi Hòa th� � ng B� n s� viên t� ch, Ngài � � n c� u pháp v� i S� t� chùa Long Ph� � c � t� nh V� nh Long và tu

h� c � � ây � � � c sáu n m. � � n n m 28 tu� i, Ngài � � � c S� t� Long Ph� � c b� x� làm trú trì chùa Ph� � c S n � qu� n Trà Cú,

t� nh Trà Vinh.

T� n m 1932, phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo kh� i phát r� m r t� i Nam k� do Hòa th� � ng Khánh Hòa làm tr� c t. Ngài là

m t trong nh� ng thi n s� c ng tác tích c c. N m 1933 và 1934 Ngài cùng v� i các Hòa th� � ng Khánh Hòa, Khánh Anh,

Hu� Quang t� ch� c Ph� t H� c � � �ng l� u � ng l� y tên là Liên � oàn Ph� t H� c Xã t� i chùa Long Hòa � Trà Vinh, chùa Thiên

Ph� � c t� i qu� n Trà Ôn và chùa Viên Giác t� i B � n Tre. T� i các n i này, cùng v� i Hòa th� � ng Khánh Anh và Hu� Quang.

Ngài � óng góp tích c c vào vi� c gi� ng d� y Ph� t pháp cho T ng sinh.

Sau h n m t n m Ph� t H� c � � �ng Liên � oàn Ph� t H� c Xã tan rã vì thi� u tài chánh. N m 1934 Ngài cùng các Hòa th� � ng

T ng h� u và m t s� c� s� h� u tâm l� i t� ch� c H i L � � ng Xuyên Ph� t H� c và thành l� p Ph� t H� c � � �ng L� � ng Xuyên. Tr�

s� c� a h i c ng nh� Ph� t H� c � � �ng � � t t� i chùa Long Ph� � c (Trà Vinh) do bà D� ng Th� Li � u cúng cho h i. Ngài � � � c

m�

i làm trú trì, kiêm giáo s� gi� ng d� y cho T ng Ni. Lúc b� y gi� Ngài � ã 40 tu� i (� t H� i 1935) tuy g� y y� u, nhi u b� nh

nh� ng không lúc nào Ngài bê tr� vi � c gi� ng d� y và ch m lo các Ph� t s khác. Ngoài vi� c gi� ng d� y giáo lý, Ngài còn lo

vi � c n � chu � áo cho h� c � � �ng. S t� n t� y ch m sóc c� a Ngài làm cho toàn th� h� c chúng vô cùng kính m� n.

Ngài trú trì chùa Long Ph� � c � � � c sáu n m (1934-1940). Ti� p � � n H i L � � ng Xuyên Ph� t H� c m� chi h i t � i qu� n K�

Sách, t� nh Sóc Tr ng, � � t tr� s� t� i chùa Hi� p Châu. Ban Qu� n tr� Chi h i cung th� nh Ngài v làm trú trì chùa Hi� p Châu � �

c� m c� ng l� nh cho các Ph� t s c� a Chi h i. Ngài tr� x� t� i � ây � � � c b� n n m (1944) thì S� t� chùa Long Ph� � c � V� nh

Long viên t� ch, Ngài ph� i tr� v th� a k� � � m nhi� m ch� c trú trì t� i T� � ình. D� � i s giáo hóa dìu d� t c� a Ngài, T ng Ni và

Ph� t t� V � nh Long quy h� � ng v Ngài r� t � ông.

N m 1951 (Tân Mão), Giáo H i T ng Già Nam Vi� t � � � c thành l� p t� i chùa � n Quang do Hòa th� � ng Khánh Anh làm

Pháp ch� . Các chi h i l � n l� � t � � � c thành l� p kh� p các t� nh mi n Nam, trong � ó có t� nh V� nh Long. Ngài � � � c m�

i làm Tr� s tr� � ng c� a T� nh giáo h i. Ti � p sau � ó, H i Ph� t H� c Nam Vi� t thành l� p chi h i t � i V � nh Long, Ngài l� i � � � c m

�i nh� n

ch� c Ch� ng minh � � o s� kiêm H i tr� � ng T� nh h i.

M � c d� u � ã cao tu� i, l � i th� �ng b� nh ho� n, m� i l � n có h i h� p, Ngài v� n tham d � � y � � t� � � u cho � � n mãn cu c. Có

nh� ng bu� i h� p kéo dài � � n khuya. Ngài ng� i m� i m� t ng� t trên bàn ch� ng minh. C� h i ngh� � u th� nh Ngài � i ngh� . Nh� ng Ngài d� y: “Không sao � âu, tôi c� g� ng ng� i � ây � � khuy� n khích tinh th� n cho quý v� h ng hái làm vi� c”. � ây là

m t công h� nh � � c bi� t c� a Ngài, T ng Ni và Ph� t t� V � nh Long nh� mãi.

N m 1961, Ngài vì b� nh già, � ã viên t� ch t� i chùa Long Ph� � c t� nh V� nh Long, vào ngày mùng 6 tháng 8 n m Tân S� u,

h� � ng th� 66 tu� i � �i, 49 tu� i � � o. Kim quan c� a Ngài � � � c Giáo H i T ng Già Nam Vi� t r� � c v c� hành l� mai táng long

Page 59: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

59

tr� ng t� i An D� � ng � � a Bình Chánh, g� n bên m Hòa th� � ng Khánh Anh, T ng h� u chí c� t c� a Ngài, � ã t� ng cùng nhau

ho� t � ng tích c c cho phong trào ch� n h� ng Ph� t Giáo t� i Nam K� .

� � n ngày r� m tháng 2 n m � inh Mùi (25-3-1967) nhân ngày vía Ph� t nh� p Ni� t Bàn, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng

Nh� t làm l� trà t� linh c� t c� a T� Khánh Anh và c� a Ngài, r� i r � � c v th� t� i chùa � n Quang, tr� s� c� a Giáo H i. � � n

ngày 14-10 n m M� u Thân (1968). Giáo H i l � i � � a m t ph� n linh c� t c� a Ngài và T� Khánh Anh v tôn th� t� i chùa Long

Ph� � c t� nh V� nh Long, n i Ngài � ã tr� x� cho � � n mãn � �i.

34.HÒA TH NG THÍCH M T TH (1912 - 1961)

Ngài M� t Th� , pháp danh Tâm Nh� t, pháp t M � t Th� , tên th� t là Nguy� n H� u Kê, sinh n m 1912 � làng Nguy� t Bi u,

qu� n H� ng Th� y, t� nh Th� a Thiên. Chánh quán huy� n T� ng S n, Gia Miêu ngo� i trang, t� nh Thanh Hóa, thu c dòng Thích

Lý c� a C� Nguy� n H� u � . Gia � ình Ngài qui h� � ng � � o Ph� t, c� thân sinh và ng� �i anh ru t � u xu� t gia.

Thu� nh� , Ngài � � � c gia � ình cho h� c ch� Nho, Qu� c ng� , và ch� Pháp � � b� ng Ti� u h� c (Primaire). N m 12 Tu� i (1924),

c� thân sinh � em Ngài v chùa Di� u H� (Hu� ) cho xu� t gia làm Ti� u (� i � u). V� i b� m ch� t thông minh và c� n m� n tu h� c,

Ngài ti� p thu nhanh chng kinh lu� t c n b� n dành cho chú Ti� u.

N m lên 16 tu� i (1928), Ngài � � � c nh� p chúng tu h� c � chùa T� Quang v� i Hòa th� � ng Giác B� n. Nh� n th� y kh� n ng h� c

t� p xu� t s� c c� a Ngài, nên Hòa Th� � ng Giác B� n cho Ngài vào tu h� c � chùa Trúc Lâm v� i Hòa th� � ng Giác Tiên. Khi vào

h� c � tòng lâm này, nh� cá g� p n� � c, nh� r� ng g� p mây, l� i � � � c g� n th� y bên b� n h� c h� i chuyên c� n, nên Ngài v� � t xa

b� n cùng l� p.

N m Canh Ng� 1930, khi Ngài 18 tu� i, � � � c Hòa th� � ng Giác Tiên, trú trì chùa Trúc Lâm - Hu� chính th� c th� � nh� n

làm � � t� và cho th� Sa Di gi� i, ban pháp danh Tâm Nh� t, pháp t M � t Th� .

N m 1932, Hòa th� � ng Giác Tiên th� nh � � i lão Hòa th� � ng Ph� � c Hu� - chùa Th� p Tháp Di � à, t� nh Bình � � nh ra ch�

gi� ng Ph� t H� c � � �ng � chùa Trúc Lâm và Tây Thiên. Ngài � � � c � � c cách theo h� c l� p Cao � �

ng Ph� t H� c này.

N m 1933, Ngài � � � c m�

i làm gi� ng s� H i An Nam Ph� t H� c và gi� ng d� y t� i tr� �ng Ti� u h� c Ph� t giáo c� a s n môn

Th� a Thiên.

N m 1935, Hòa th� � ng B� n S� viên t� ch, � � n n m 1937 Hòa th� � ng Ph� � c Hu� vì tu� i cao s� c y� u tr� v Bình � � nh an

t� nh. � ây là b� � c ngo� c m� i trong � �i Ngài. V� i hoài bão l� n lao, Ngài quy� t ch� n con � � �

ng du h� c � � b� i d� � ng thêm

ki � n th� c. Ngài xin phép cc s� huynh M� t Kh� , M� t Nguy� n, M� t Hi � n sang Ph� t H� c Vi � n Tiêu S n � Trung Qu� c � �

nghiên c� u h� c h� i thêm d� � i s ch� trì c� a Hòa Th� � ng Tinh Nghiêm.

N m 1938, chi� n tranh Hoa - Nh� t x� y ra không cho phép Ngài c� trú lâu � � � t Trung Hoa. Ngài tr� v Vi � t Nam ti� p t� c

làm gi� ng s� cho h i An Nam Ph� t H� c và b� t � � u s nghi� p tr� � c tác, phiên d� ch các tác ph� m Ngài mang t� Trung Hoa

v . Ngài còn vi� t các bài nghiên c� u v � � o Ph� t � ng trong các t� p chí Ph� t giáo xu� t b� n trong n� � c th�i b� y gi

�.

N m 1941, Ngài � � � c m�

i vào gi� ng d� y t� i Ph� t H� c � � �ng L� � ng Xuyên- Trà Vinh. Sau � ó Ngài tr� ra Hu� và � i thu

th� p tài li� u n i các T� � ình � Bình � � nh, Phú Yên, Th� a Thiên, Hà N i..v.v. � � vi � t v S� Ph� t giáo.

N m 1943, tác ph� m Ph� t Giáo Vi� t Nam S� L � � c c� a Ngài � � � c Nhà xu� t b� n Tân Vi� t � n hành. Sách � � � c Qu� c s�

Ph� � c Hu� tán ng� và Tr� n v n Giáp � t a.

Mãi � � n n m 1944, lúc 32 tu� i Ngài m� i th� C� Túc gi� i t � i gi� i � àn chùa Thuy n Tôn do Hòa th� � ng Thích Giác Nhiên

làm � àn � � u. Ngài � � ng � � u các gi� i t� và � � � c ch� n làm th� Sa Di. C ng vào n m này, Ngài � � � c m�i làm trú trì chùa

Ph� Quang-Hu� .

N m 1945, Cách M� ng Tháng Tám n� ra, Ngài tham gia phong trào Ph� t giáo C� u qu� c � Th� a Thiên- Hu� .

Tháng giêng n m 1946, khi Chính Ph� Lâm Th�i t� ch� c T� ng tuy� n c� , Ngài ra � ng c� � Th� a Thiên và � � c c� làm � � i

bi� u Qu� c H i n� � c Vi � t Nam Dân Ch� C ng Hòa khóa � � u tiên. � ây c ng là l� n � � u tiên m t T ng s� Ph� t giáo tr c ti� p

tham gia chính tr� �ng. C ng n m 1946, Ngài � � � c m

�i làm Ch� t� ch � y ban Ph� t giáo C� u qu� c t� nh Th� a Thiên.

Là ng� �i có chí nguy� n l� n, Ngài ch� tr� ng ph� i c� i t� s n môn và nóng lòng tr� � c quá trình � � i m� i ch� � T ng già còn

Page 60: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

60

di� n ti� n ch� m. Tuy có nhi u va ch� m nh� ng Ngài không n� n lòng, luôn ôm hoài bão cao xa � � a Ph� t giáo phát tri� n hòa

nh� p th�

i � � i và m� ra h� � ng � i m� i cho hàng T ng s� tr� . Chính vì th� Ngài � ã vi� t và cho xu� t b� n nhi u tác ph� m nh� m

m� c � ích cách tân và m� r ng t� m nhìn cho T ng s� th�i b� y gi

�.

V � i m t bút pháp tài hoa và tâm h� n khoáng � � t, Ngài � ã thu hút nhi u trí th� c v n nhân � u tú � � n làm b� n tâm giao nh�

Tr� n V n Giáp, Ph� m Qu� nh, Khái H� ng. Chính trong nh� ng l� n t� ng ng này mà t� t� � ng Ph� t giáo � ã g� n li n v� i h� ,

th� hi� n qua các tác ph� m nh� c� Tr� n V n Giáp v� i cu� n Ph� t Giáo Vi� t Nam ; c� Ph� m Qu� nh v� i các bài nghiên c� u v

� � o Ph� t � ng trong t� p chí Nam Phong ; Khái H� ng v� i H� n B� � m M Tiên...

N m 1947, khi m� t tr� n ch� ng Pháp � Hu� b� tan v� , Ngài chia tay t� bi� t v� i anh em Ph� t t� và T ng s� � � ng chí h� � ng, ra

vùng kháng chi� n, theo cách m� ng xây d ng phong trào Ph� t giáo t� i mi n B� c.

Sau hi� p � � nh Genève, n m 1957, Ngài � � � c v an trú � Ngh� An. Trong th�

i gian � Ngh� An, Ngài � ã phiên d� ch và tr� � c

tác khá nhi u kinh sách, nh� ng vì hoàn c� nh chi� n tranh, nh� ng tác ph� m này � ã b� th� t l � c, ch� còn l� i quy� n “Th� gi� i

quan Ph� t giáo”. T c ph� m này � � � c in t� i mi n Nam n m 1967 do t� p chí V� n H� nh xu� t b� n.

N m 1961, Ngài m� t t� i Ngh� An vì b� nh, th� 48 tu� i � �i v� i 36 n m xu� t gia làm T ng s� . Các tác ph� m Ngài còn � � l� i

� � n nay tiêu bi� u cho s nghi� p � �i Ngài nh� :

- Vi � t Nam Ph� t Giáo S� L � � c.

- Ph� t H� c D� Gi� n.

- Kinh � � i Th� a Vô L� � ng Ngh� a.

- Ph� t Giáo Khái Lu� n.

- Ph� t Giáo Y� u L� � c.

- C� i T� S n Môn Hu� .

- Xuân � � o Lý.

- M � t Th� V n Sao (do L� Nh� s� u t� p).

35.HÒA TH NG THÍCH PH C NHÀN (1886 - 1962)

Hòa th� � ng Thích Ph� � c Nhàn, th� danh Tr� ng V n Ninh, sinh n m Bính Tu� t (1886) t� i làng Phú Bình, huy� n Hàm

Thu� n B� c, t� nh Bình Thu� n. Ngài sinh trong m t gia � ình Nho giáo nh� ng th� m nhu� n Ph� t giáo. Khi còn nh� Ngài � � � c

song thân cho theo h� c ch� Nho nên s� m am t� �ng thi l� .

N m 14 tu� i (1899) túc duyên � ã � � n, Ngài � � � c song thân cho t� m s� h� c � � o. Ngài xu� t gia � � u s� v� i Hòa th� � ng

Thanh Minh - Viên Tâm (T� khai s n chùa Linh S n Diên Th� - H� D� u - núi Cú), � � � c Hòa th� � ng ban pháp danh Tr� ng

Phong, t Ph� � c Nhàn, thu c � �i 41 dòng Lâm T� Chánh Tôn, chi phái Li� u Quán. Sau khi xu� t gia, Ngài chuyên c� n tu

h� c, ch� p lao ph� c d� ch tròn b� n ph� n c� a m t Sa Di s c nh� p � � o. Ngài � � � c T� Thanh Minh d� y kinh lu� t, ch� Hán, và

các khoa nghi � ng phú � � o tràng. H� u th� y h� c � � o � � � c b� n n m thì T� viên t� ch. Ngài thay th� y trông nom T� � ình và

nhi� p hóa � � chúng.

N m � t T� (1905), Ngài � � � c 19 tu� i, Hòa th� � ng Ph� � c D� chùa Th� p Tháp, Bình � � nh vào Diên Th� , Ngài ân c� n th� nh

Hòa th� � ng d� y thêm kinh lu� t, nh� t là b� n b lu� t gi� i. D� y � � � c sáu tháng, Hòa th� � ng Ph� � c D� tr� v Bình � � nh. T�

� ó, Ngài m t mình s� ng n i non cao r� ng th�m, làm b� n v� i c� cây, chim muông và duy nh� t v� i m t h� t� � ng (c� p), pháp

danh Tr� ng H (v� c� p này, tr� � c � ây quy y v� i T� Thanh Minh - Viên Tâm).

N m Giáp D� n (1915) khi Ngài 29 tu� i, b� y gi�

t� i chùa Thi n Long, xã � � i Nan, Phan Thi� t, khai � � i gi� i � àn, Ngài � � � c

th� Tam � àn C� Túc do Hòa th� � ng T� �ng Vân làm Hòa th� � ng � àn � � u thí gi� i, và � � � c ban pháp hi� u Chánh Pháp.

Sau khi th� gi� i xong, Ngài tr� v ch� n T� , ti� p t� c trau gi� i � � o h� nh, nhi� p hóa � � chúng và � n thân n i núi Tà Cú � � ti � p

t� c hành trì pháp môn Du già M� t tông (Sau này, Ngài r� t n� i ti � ng v khoa nghi Du già ch� n t� ). V� i s� c h� c uyên thâm,

s hành trì tinh t� n, nên � � c � c� a Ngài vang ti� ng m t th�i n i � � t Bình Thu� n. Ph� t t� � Bình Thu� n quy y v� i Ngài r� t

� ông.

Page 61: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

61

� � h� � ng d� n Ph� t t� tu hành theo pháp môn T� nh � công c� , Ngài � � ng ra l� p H i Diên Khánh � thôn Phú Long, thuy� t

giáo gi� ng kinh cho Ph� t t� � � � a ph� ng này h� � ng v Ph� t � � o.

N m Kh� i � � nh th� 7 (1922), Ngài t� ch� c � � i trùng tu chùa Diên Th� (T� � ình H� D� u).

N m Giáp Tý (1924), Ngài 38 tu� i � � � c th� nh làm � � tam Tôn ch� ng gi� i � àn chùa Ph� � c Lâm, và khai s n chùa Hi� p

Ph� � c (Hi� p Ngh� a, huy� n Hàm Tân). C ng trong n m này, Ngài làm Giáo Th� A Xà Lê � � i gi� i � àn chùa Thi n Lâm, Phan

Thi� t.

N m 1936, Ngài khai s n chùa Pháp Diên (ph� �ng � � c Long, Phan Thi� t).

N m 1938, Ngài làm Y� t ma A Xà Lê � � i gi� i � àn chùa Linh S n Tr� �ng Th� (núi Cú).

N m 1940, Ngài � � � c H i Ph� t H� c cung th� nh � � m nhi� m � � tam Ch� ng minh � � o s� H i Ph� t H� c Bình Thu� n, và tr�

trì chùa T� nh h i. C ng trong n m này, Ngài làm Chánh ch� h� ng tr� �ng h� chùa Ph� t H� c, và Y� t Ma A Xà Lê gi� i � àn

chùa Long Thành, B� Tát s� ch±a Xuân Quang, Phan Thi� t.

N m 1942, chùa H� ng Long t� nh Gia � � nh (Nam k� ) khai � � i gi� i � àn cung th� nh Ngài � � ng vi � àn � � u Hòa th� � ng

truy n gi� i.

N m 1943, Ngài làm Thi n ch� tr� �ng h� chùa Long H� i và � � ng vi � àn � � u Hòa th� � ng truy n gi� i c� a gi� i � àn này.

N m 1944, chùa Th� nh Long (� � o Phú Quí) khai gi� i � àn, Ngài làm N i � àn ch� sám.

N m 1945, chùa Thái An (Hòa � a - Phan Rí) khai gi� i � àn, Ngài làm N i ngo� i � àn ch� sám.

N m 1946, chùa Ph� � c Th� (L� ng S n) khai gi� i � àn, Ngài � � � c cung th� nh � � ng vi Tam � àn thí gi� i � � i lão Hòa

th� � ng.

N m 1947, ch� T ng trong s n môn Bình Thu� n cung th� nh Ngài � � m nhi� m Tòng lâm Pháp ch� , kiêm � � nh� Ch� ng minh

� � o s� . Và n m 1948, Ngài � � � c suy tôn ngôi v� Th� � ng Th� Giáo H i T ng Già Bình Thu� n.

N m 1958, Ngài làm Ch� ng minh t� i cao tr� �ng h� chùa Ph� t Quang - Phan Thi� t và Ch� ng minh khai s n Tòng Lâm V� n

Thi� n - Bình Thu� n. Sang n m 1959, Ngài l� i khai s n chùa Ph� � c Trí.

N m 1960, Ngài làm Ch� ng minh � � o s� tr� �ng h� chùa Linh B� o (Tuy Phong - Bình Thu� n), và � � � c ch� T ng t� nh Bình

Tuy cung th� nh � � m nhi� m Ch� ng minh � � o s� Giáo H i T ng Già Bình Tuy.

Dù tu� i già s� c y� u nh� ng Ngài không qu� n khó kh n. T� � ình Linh S n Diên Th� (H� D� u) tr� i bao m� a n� ng và s tàn

phá c� a th�i gian c ng b� h� s� p. � � duy trì và trùng h� ng ch� n T� , Ngài phát tâm trùng tu l� i T� � ình. N m 1962, Ngài

kh� i công � � i trùng tu. Công vi� c � ang còn dang d� , ngày 15 tháng 3, Ngài th� b� nh. � � n 10 gi�

30 ngày 19 tháng 3 n m

1962, sau khi d� n dò vi� c T� � ình v� i các � � t� , Ngài � ã an nhiên th� t� ch t� i chùa Pháp Diên. Giáo H i T ng Già Bình

Thu� n và � � chúng xây B� o tháp t� i chùa Linh S n Diên Th� (H� D� u - Tà Cú) � � l� u gi� nh� c th� c� a Ngài.

Hòa th� � ng Thích Ph� � c Nhàn, su� t cu c � �i � ã t� n t� y ph� ng s chánh pháp và h� � ng d� n t� chúng tu h� c, Ngài luôn

� em h� t s� c mình � � phò trì Ph� t pháp, � � m nhi� m nhi u ch� c v� quan tr� ng do Giáo H i T ng Già Bình Thu� n suy c� .

Ngài là m t b� c Tôn túc h� u công � � i v � i Ph� t Giáo Bình Thu� n, mà vi� c ho� ng d� ng chánh pháp n i � � a bàn khiêm t� n

này trong giai � o� n l� ch s� Ph� t Giáo n� a � � u th� k� XX là tham gia ch� n h� ng Ph� t Giáo n� � c nhà.

36.HÒA TH NG THÍCH QU NG C (1897 - 1963)

Hòa th� � ng Thích Qu� ng � � c, th� danh là Lâm V n Tu� t sinh n m 1897 (� inh D� u) t� i thôn H i Khánh, xã V� n Khánh,

huy� n V� n Ninh, t� nh Khánh Hòa. Thân sinh là c� Lâm H� u & ng và bà Nguy� n Th� N� ng.

Lên 7 tu� i, Ngài � � � c song thân cho xu� t gia h� c Ph� t. Ngài th� giáo v� i Hòa th� � ng Thích Ho� ng Thâm là c� u ru t và

� � � c Hòa th� � ng nh� n làm con � � i tên h� là Nguy� n V n Khi� t.

N m 15 tu� i, Ngài th� gi� i Sa Di, n m 20 tu� i th� gi� i T� Kheo và B� Tát, � � � c pháp danh Th� Th� y, pháp t Hành Pháp,

pháp hi� u Qu� ng � � c. Sau � ó Ngài phát nguy� n nh� p th� t tu ba n m trên m t ng� n núi � Ninh Hòa. V sau Ngài có l� p trên

núi này m t ngôi ch±a l� y hi� u là Thiên L c T .

R�

i núi, Ngài vân du hóa � � o m t mình v� i chi� c bình bát theo h� nh � � u � à (kh� t th c). Hai n m mãn nguy� n, Ngài l� i

Page 62: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

62

quay v nh� p th� t t� i chùa S� c T� Thiên Ân � Ninh Hòa.

N m 1932 h i An Nam Ph� t H� c ra � �i, � � i lão Hòa th� � ng chùa H� i � � c � � n n i Ngài � ang nh� p th� t, m

�i ngài nh� n

ch� c Ch� ng minh � � o s� cho Chi H i Ninh Hòa. Ba n m sau, Ngài � � � c th� nh c� gi� ch� c Ki � m T ng cho T� nh h i Khánh

Hòa. Trong th�

i gian hành � � o t� i mi n Trung, Ngài � ã ki� n t� o và trùng tu t� t c� 14 ngôi chùa.

N m 1943, r�i Khánh Hòa vào Nam, Ngài hành � � o kh� p các t� nh Sàigòn, Gia � � nh, � � nh T� �

ng xu� ng � � n Hà Tiên. Ngài

c ng � ã t� ng sang Nam Vang l� u trú ba n m, v� a giáo hóa các Ph� t t� ki u bào, v� a nghiên c� u kinh � i � n PàLi và Ph� t

giáo Nam Tông.

Lúc m� i vào Nam, Ngài � ã l� u trú t� i chùa Long V� nh (qu� n 3 - Sài gòn) m t th�

i gian dài, nên dân chúng quen g� i Ngài là

Hòa th� � ng Long V� nh, Ngài còn có hi� u là Thích Giác Tánh. Su� t th�

i gian hóa � chúng sinh, b� t c� n i nào, Ngài c ng

d� c lòng làm tròn nhi� m v� c� a m t s� gi� Nh� Lai, k� t� c các th� h� T� s� truy n giáo, ch m lo tô b� i công � � c, ho� ng

d� ng chánh pháp.

N m 1953, Ngài � � � c th� nh c� vào ch� c v� Phó Tr� S và Tr� � ng ban Nghi l� Giáo H i T ng Già Nam Vi� t, � � ng th�

i lãnh

nhi� m v� trú trì chùa Ph� � c Hòa � Bàn C�, là n i � � t tr� s� � � u tiên c� a H i Ph� t H� c Nam Vi� t.

N m 1958, khi tr� s� c� a H i d�

i v chùa Xá L� i, Ngài nh� n th� y tu� i già s� c y� u, và v� i b� n nguy� n “� ng vô s� tr� nhi

sinh k� tâm”, Ngài xin thôi m� i ch� c v� � � có � � thì gi�

an tâm tu ni� m. Tuy nhiên, v� n có tâm t� bi, Ngài v� n � � cho gót

chân vân du hành � � o ghi d� u nhi u n i, khi thì chùa Quan Th� Âm � Gia � � nh, lúc l� i t� i chùa Long Ph� � c, xã Ninh

Quang, t� nh Khánh Hòa, dùng m� i ph� ng ti� n thích � ng h� � ng d� n h� u sinh mê m�

quay v chánh � � o.

Trong phong trào � � u tranh c� a Ph� t giáo mi n Nam vào n m 1963 � òi t do tín ng� � ng, bình � �ng tôn giáo, tuy tu� i � ã già,

Ngài v� n tích c c tham gia. Chính sách k� th� tôn giáo và � àn áp Ph� t t� c� a Ngô � ình Di� m ngày m t n� ng n và kh� c li � t.

Máu Ph� t t� � ã � � � � ài Phát Thanh Hu� . Chùa chi n b� phong t� a, Ph� t t� b� b� t b� kh� p n i. � � th� c t� nh ông Ngô � ình

Di � m và t� p � oàn c� a ông � ang � � m chìm trong vô minh s� m th� a mãn 5 nguy� n v� ng c� a Ph� t giáo � � , � � ng th�i � � cho

th� gi� i nh� n th� y cu c � � u tranh � ®i t do tín ng� � ng c� a Ph� t t� Vi � t Nam là chính � áng, ngày 20 tháng 4 n m Quý Mão,

t� c ngày 11-6-1963 Ngài � ã th c hi� n tâm nguy� n là thiêu � � t nh� c thân � � cúng d� �ng và b� o v� � � o pháp.

T� m t cu c di� n hành c� a trên 800 v� Th� � ng t� a, � � i � � c, T ng Ni và Ph� t t� t� chùa Ph� t B� u � � n chùa Xá L� i, khi

� oàn di� n hành ti� n � � n ngã t� � � �ng Phan � ình Phùng và Lê V n Duy� t (nay là � � �

ng Nguy� n � ình Chi� u và CMT8),

Ngài t� trên xe h i b� � c xu� ng, t t� m x ng th� m � � t m� y l � p cà sa, ng� i ki � t già xu� ng m� t � � �ng, t châm l� a gi� a h� ng

m� y tr m T ng Ni � ang vây quanh ch� p tay c� u nguy� n. Ng� n l� a b� c cao, ph� kín thân mình, Ngài v� n an nhiên ch� p tay

t� nh t� a.

G� n 15 phút sau, l� a tàn và Ngài ngã xu� ng, tay v� n còn quy� t � n tam mu i.

Nh� c thân c� a Ngài � � � c � � a vào lò � i � n thiêu � � n 4.000 � - x� ng th� t cháy tiêu h� t. Duy ch� có trái tim c� a Ngài v� n

còn nguyên, � � � c thiêu l� n th� hai v� n không cháy.

Cái ch� t phi phàm c� a B� Tát Thích Qu� ng � � c � ã làm ch� n � ng d� lu� n kh� p hoàn c� u. Báo chí th� gi� i � ng tin lên

trang � � u cùng hình � nh t thiêu c� a Ngài. Vi� c Ngài t thiêu, � � � c � � ng bào c� n� � c bi� t ngay chi u hôm � ó, và � ã gây

xúc � ng sâu xa trong m� i t� ng l� p, không phân bi� t tôn giáo. S hy sinh vì � � o c� a Ngài � ã làm cho Ngô � ình Di� m vô

cùng ho� ng h� t và lo s� , tìm m� i cách � � i phó v� i Ph� t giáo b� ng nh� ng th� � o� n thâm � c h n, � � ng th�i nó c ng � � y

m� nh phong trào � � u tranh c� a Ph� t giáo cu� n cu n nh� sóng th� n � � � i � � n k� t thúc là ngày 01-11-1963 ch� � � c tài, gia

� ình tr� c� a h� Ngô s� p � � , Ph� t giáo Vi� t Nam thoát qua m t pháp n� n.

Tr� � c khi t thiêu, Ngài có � � l� i m t b� c th� g� i là “L�

i nguy� n tâm huy� t”, nói rõ ch� � � nh và nguy� n v� ng c� a Ngài.

� i u � áng ghi nh� là toàn v n b� c th� này � ã không ch� a � ng m t m� y may h� n thù và tuy� t v� ng nào, mà trái l� i còn

toát lên tình th� ng và hy v� ng:

ľTôi pháp danh Thích Qu� ng � � c, tr� trì chùa Quan Th� Âm, Phú Nhu� n, Gia � � nh.

Nh� n th� y Ph� t giáo n� � c nhà � ang lúc nghiêng ng� a, tôi là m t tu s� m� nh danh là Tr� � ng t� c� a Nh� Lai không l� c�

ng� i � i m nhiên t� a th� � � cho Ph� t giáo tiêu vong, nên tôi vui lòng phát nguy� n thiêu thân gi� t� m này cúng d� �ng ch�

Ph� t � � h� i h� � ng công � � c b� o t� n Ph� t giáo.

Page 63: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

63

Mong n m� �i ph� ng ch� Ph� t, ch� � � i � � c, T ng Ni ch� ng minh cho tôi � � t thành ý nguy� n sau � ây:

1/ Mong n Ph� t T� gia h cho T� ng th� ng Ngô � ình Di� m sáng su� t ch� p nh� n n m nguy� n v� ng t� i thi � u c� a Ph� t giáo

Vi � t nam ghi trong b� n tuyên ngôn.

2/ Nh� n Ph� t t� bi gia h cho Ph� t giáo Vi� t Nam � � � c tr� �

ng t� n b� t di� t.

3/ Mong nh� h� ng ân � � c Ph� t gia h cho ch� � � i � � c, T ng Ni, Ph� t t� Vi � t Nam tránh kh� i n� n kh� ng b� , b� t b� , giam

c� m c� a k� ác gian.

4/ C� u nguy� n cho � � t n� � c thanh bình, qu� c dân an l� c...

Tr� � c khi nh� m m� t v c� nh Ph� t, tôi trân tr� ng kính g� i l�i cho T� ng th� ng Ngô � ình Di� m nên l� y lòng bác ái t� bi � � i

v� i Qu� c dân và thi hành chánh sách bình � �ng tôn giáo � � gi� v� ng n� � c nhà muôn thu� .

Tôi thi� t tha kêu g� i ch� � � i � � c, T ng Ni, Ph� t t� nên � oàn k� t nh� t trí � � b� o toàn Ph� t pháp”.

NAM MÔ � � U CHI" N TH� NG PH� T.

T� Kheo Thích Qu� ng � � c Kính b� ch.

Ngoài ra, Ngài còn � � l � i n m bài k� , d� n dò b� n � � o và � � t� s� ng theo Bát chánh � � o và L� c hòa, � oàn k� t và gi� v� ng

ni m tin trong � � o pháp.

C ng nh� � mi n Trung, hai m� i n m hành � � o � mi n Nam, Ngài � ã khai s n và � � i trùng tu � � � c 17 ngôi chùa. C� nh

chùa cu� i cùng Ngài trú trì là chùa Quan Th� Âm, t� i Gia � � nh, Sài Gòn.

� � ghi nh� công h� nh c� a Ngài, sau khi Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t ra � �i, H i � � ng L� � ng vi� n T ng

Th� ng và Hóa � � o trong m t phiên h� p tr� � c ngày Ph� t � � n n m 1964, � ã � � ng thanh quy� t ngh� suy tôn Ngài pháp v� B�

TÁT. Sau ngày � � t n� � c th� ng nh� t. Nhà n� � c dùng pháp hi� u c� a Ngài � � t tên cho � � �ng Nguy� n Hu� c ch� y qua tr� � c

chùa Quan Th� Âm là � � �ng Thích Qu� ng � � c, qu� n Phú Nhu� n.

Qu� tim B� Tát Qu� ng � � c là m t ch� ng minh c� th� cho t� m lòng c� a muôn ng� �i con Ph� t luôn yêu chu ng hòa bình t

do và bình � �ng nh� ng c ng b� t khu� t tr� � c n� n c� �

ng quy n và áp b� c. Trái tim � y tr� thành bi� u t� � ng tinh th� n c� a Ph� t

giáo Vi� t Nam và là trái tim c� a nhân lo� i � ã và � ang � � u tranh mãi cho t do hòa bình, h� nh phúc nhân sinh.

Theo Dòng S Ki � n:

T� � ng Ni� m B� Tát Thích Qu� ng � � c

37.HÒA TH NG H I C-THÍCH PH C HU (1875 - 1963)

Hòa th� � ng th� danh Nguy� n V n C , pháp danh Ng Tánh, t H� ng Long, hi� u Ph� � c Hu� . Sanh ngày m� ng 8 tháng 4

n m � t H� i (1875) tri u T � � c th� 28. T� i làng Trung Kiên, huy� n Tri� u Phong, t� nh Qu� ng Tr� . Gia � ình h� Nguy� n c� a Ngài t� ng có truy n th� ng khoa b� ng và ch� u � nh h� � ng n� p s� ng Ph� t giáo qua nhi u � �

i, trong

n m � �i có � � n sáu v� xu� t gia và � ã tr� thành nh� ng danh T ng có nhi u công h� nh. N i t� c� a Ngài là c� Nguy� n V n

Bình, � � tam khoa Tú tài, t� ng có công m� mang h� ng lý, � � � c dân làng tôn vinh và li� t vào h� ng “H� u hi n khai kh� n”.

Thân ph� Ngài là ông Nguy� n V n Khanh, t� ng � � � c tri u � ình b� làm quan t� nh Bình Thu� n. Thân m� u là bà Nguy� n Th� T� , ng� �

i làng Diên Khánh, huy� n H� i L ng, t� nh Qu� ng Tr� . N m Canh D� n (1890), Ngài 16 tu� i thì m� m� t, sau � ó Ngài theo thân ph� vào Bình Thu� n nh� m ch� c. Khi � i ngang � � a

ph� n Nha Trang, thân ph� b� ng d� ng phát b� o b� nh, ph� i xin tá túc n i ngôi chùa nh� mang tên H� i � � c. Sau � ó ng� �i cha

qua � �i, Ngài ph� i nh

� � � n nhà chùa lo li� u vi� c mai táng.

Sau khi lo chôn c� t ph� thân xong, là thi� u niên t� c� vô thân n i � � t khách, Ngài ph� i t ki� m s� ng b� ng cách vào r� ng

� � n c� i nuôi thân và h� ng khói cho cha. Ph� giúp vi� c chùa, m� i t� i Ngài cùng ch� T ng � � c kinh, t� � ó c duyên Ph� t

pháp � ã b� t � � u � i sâu vào tâm th� c Ngài gi� a l� a tu� i thi � u niên nhi u m � � c.

Không lâu sau, nh� n th� y con � � �ng gi� i thoát v� i n� p s� ng và ph� m h� nh c� a ng� �

i xu� t gia m� i là c� u cánh và có th�

báo hi� u tròn v� n mang nhi u ý ngh� a nh� t. Ngài quy� t � � nh � � nh l� c� u xin xu� t gia v� i T � Viên Giác (tr� trì chùa H� i

Page 64: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

64

� � c), � � � c T� ban php danh là Ng Tánh. V� n có c n b� n Nho h� c t� thu� nh� và � � � c gia � ình h� � ng d� n cách ti� p c� n

nh� ng tinh hoa Ph� t � à, trong th�

i gian hành � i � u, ch� p tác Ngài � ã v� � t tr i các b� n � � ng s� nên s� m � � � c B� n s� ban

cho pháp t là H� ng Long.

N m Giáp Ng� (1894), 20 tu� i, Ngài xin T� Viên Giác cho d�i hài c� t ph� thân v kinh và c� i táng t� i núi Thiên Thai, bên

c� nh T� � ình Thuy n Tôn. Sau � ó Ngài ti� p t� c � � n c� u h� c v� i T� T� Hi � u. Cùng n m này, Ngài � � � c th� gi� i t � i � � i gi � i

� àn chùa Báo Qu� c, do T� H� i Thu� n, T ng Cang chùa Di� u � � làm � � �ng � � u Hòa th� � ng.

N m K� H� i (1899), lúc 25 tu� i, Ngài xin phép � � � c l� p th� o am nh� � � tu trì � � ng th

�i có n i ph� ng th

� song thân, t� i

làng Bình An cách chùa T� � àm v phía � ông g� n m t cây s� . L� y hi� u là H� i � � c Am (sau này là chùa H� i � � c, � � �ng

Nam Giao - Hu� ).

N m Giáp Thìn (1904), Ngài � � c pháp v� i Hòa th� � ng Tâm Truy n (tr� trì T� � ình Báo Qu� c - Hu� ), pháp hi� u là Ph� � c

Hu� v� i bài phú k� nh� sau:

Th� � ng th� a Ph� t T� ch� n tôn phong

Phó k� truy n � ng pháp pháp � � ng

Thi� n qu� viên thành t ng Ph� � c Hu�

T� ng k� � � o � � c v� nh H� ng Long.

C ng n m này, Ngài nh� n ch� c tr� trì chùa Kim Quang (làng An C u - Hu� ) do bà T� Minh, Hoàng Thái H� u � �i vua

Thành Thái ki� n l� p. Do � ó vua Thành Thái có c duyên � � � c g� n g i và nghe pháp n i này, t� � ó c� m m� n và r� t quý

tr� ng Ngài.

N m Giáp D� n (1914), Ngài tr� l � i Nha Trang � � th m B� n s� , nh� ng khi � � n n i thì T� Viên Giác � ã viên t� ch lâu r� i!

Trong khi � ó chùa T� l � i xiêu v� o, hoang tàn, không m t bóng T ng chúng. Ngài li n ra s� c v� n � ng trùng tu l� i ngôi chùa

và không lâu sau chùa H� i � � c � ã th c s tr� thành m t � � o tràng thanh l� ch gi� a Thành ph� Nha Trang.

N m Giáp Tý (1924), � ã 50 tu� i, Ngài � � � c Ch� s n t� nh Khánh Hòa suy tôn làm � � �ng � � u Hòa th� � ng t� i � � i gi � i � àn

Nha Trang.

Sau � ó Ngài tr� l � i Hu� , bi� n am H� i � � c thành ngôi chùa nguy nga tráng l� � � � t Th� n kinh nh� ngày nay.

N m Giáp Tu� t (1934) Ngài v n i sinh quán t� nh Qu� ng Tr� v� n � ng trùng tu ngôi T� � ình S� c T� T� nh Quang � làng Ái

T� , công vi� c trùng tu m� t h n b� n n m m� i hoàn thành. � ó là n m Canh Thìn (1940), sau khi khánh thành T� � ình T� nh

Quang, Ngài � � � c Giáo H i t � nh Qu� ng Tr� th� nh làm � � �ng � � u Hòa th� � ng trong � � i gi� i � àn c� a t� nh. C ng trong n m

� ó, vua B� o � � i ban chi� u ch� c� Ngài làm T ng Cang T� � ình Báo Qu� c.

Th�

i gian t� n m 1941 � � n 1945, Ngài liên t� c � � m nh� n ch� c Tr� s tr� � ng Giáo h i T ng già t� nh Th� a Thiên.

Trong xu th� chung c� a Ph� t giáo n� � c nhà, công vi� c ch� n h� ng c ng là m� i b� n tâm không nh� n i Ngài. Vì th� , Ngài

ch� n Th� � ng t� a Bích Không, là m t ng� �i am t� �

ng nhi u s� h� c, h� tr� Ngài th c hi� n các Ph� t s quan tr� ng. � � u tiên

là d�i chùa H� i � � c t� thành ph� Nha Trang lên núi Tr� Th� y n� m � ngo� i ô thành ph� , thu c làng Ph� � c H� i, cách c� a

bi� n Nha Trang m t cây s� � � ti � n vi� c quy t� T ng Ni tu h� c và m� r ng khi c� n. Công vi� c d�i chùa � y � � � c ti� n hành

trong n m Quý Mùi (1943) và ngôi chùa � ã tr� thành m t c s� � ào t� o quan tr� ng r� t l � ng danh là Ph� t H� c Vi � n H� i � � c

- Nha Trang sau này.

N m Tân M� o (1951), Ngài � � n th m b� n � � ng môn là Ngài Ph� Nhãn, � ang tr� trì T� � ình Thiên B� u. Ngài � ã v� n � ng

Ngài Ph� Nhãn ti� n cúng ngôi T� � ình cho Giáo H i Ninh Hòa, làm trung tâm ho� ng d� ng chánh pháp n i � � a ph� ng.

Sau � ó hai Ngài cùng v� n � ng trùng tu l� i T� � ình. N m Giáp Ng� (1954) khi khánh thành T� � ình Thiên B� u, Giáo H i

Ninh Hòa khai m� � � i gi � i � àn t� i � ây và cung th� nh Ngài làm � � �ng � � u Hòa th� � ng,.

N m Bính Thân (1956) Ngài � ã ký v n b� n ti� n cúng chùa H� i � � c Nha Trang cho Giáo H i Trung Ph� n làm n i � ào t� o

T ng Ni. V n b� n � ngày 27.7 và ngày 29.9 là l� bàn giao. Do yêu c� u thi� t y� u c� a công vi� c � ào t� o, h� � ng v t� ng lai

ph� n th� nh m� i m� t, n«n Ngài � ã không ng� n ng� i quy� t � � nh m t cách nhanh chóng nh� th� .

N m Nhâm D� n (1962), Ngài tr� ra Qu� ng Tr� ki� n thi� t t� � ng � ài Quan Th� Âm t� i T � � ình S� c T� T� nh Quang.

Trong cu c � �i ho� ng hóa c� a Ngài, 70 n m tr� i � u trên con � � �

ng xuyên Vi� t, t� Tr� Thiên � � n Khánh Thu� n. Ngoài

Page 65: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

65

nh� ng vi� c làm tích c c mang ý ngh� a � � o pháp to l� n, Ngài còn � � tâm � � n nh� ng vi� c nh� khác. Tiêu bi� u cho nh� ng v� � c

làm � y nh� sau:

- � � b� u ra � � � c Ban Qu� n Tr� T� � ình Báo Qu� c, Ngài ph� i � � ng � � u phiên h� p c� a H i � � ng S n môn T ng già Th� a

Thiên ngày 4 tháng 4 n m M� u Tý (1948).

- Ngài � ã v� n � ng các v� T� Kheo còn n� ng n� tr� n, nhanh chóng giao tr� T� � ình T� � àm l� i cho Giáo h i.

- � � i trùng tu chùa Kim Quang � An C u - Hu� .

- Ch� ng minh và c� � ng cho vi� c trùng h� ng chùa Ph� � à, � à N� ng.

- Chùa Ph� t Quang - Th� xã Phan Thi� t c ng � � � c Ngài t� n tình chi� u c� .

Ngoài ra, có m t th�

i gian Ngài tranh th� ra B� c h� c thêm Pháp môn M� t Tông, do � ó, Ngài � ã t� ng ch� a lành b� nh cho

không ít ng� �i tìm � � n, nh� t là b� nh tâm th� n.

Trong s nghi� p nhi� p hóa � � chúng, ti� p d� n h� u lai, Ngài � ã � ào t� o � � � c m t t� ng l� p � � t� tiêu bi� u sau:

Hòa th� � ng Bích Phong (1900-1968), tr� trì chùa Quy Thi� n và k� th� a T� � ình Báo Qu� c.

Hòa th� � ng Bích Không (1894-1954), nguyên tr� trì chùa H� i � � c (1943).

Ngoài ra, còn có không ít các v� � � t� c� a Ngài là ng� �i n� � c ngoài, � � thành ph� n qu� c t� ch, � � c bi� t trong � ó, có m t

ng� �i M � (làm K� s� ) tên Frank M. Bazl, ngày 27-4-1958 � ã � � n xin nh� n Ngài làm cha � � � � u trên b� � c � � �

ng tu h� c.

Ngài th� �ng hay nói trong nh� ng ngày tr� � c khi viên t� ch:

ľTa ra � �i nh� m ngày � � n Sinh c� a � � c T� Ph� thì sau ta c ng ch� n ngày � y mà viên t� ch”. Ngày m� ng 8 n m Quý Mão

(1963), Ngài không th� y trang hoàng c� ph� � n � � � ón m� ng Ph� t � � n nh� m� i khi và khi bi� t Giáo H i ch� tr� ng d

�i

ngày l� Ph� t � � n vào � úng ngày r� m, Ngài nói: “R� a thì ta c ng � � i � � n ngày r� m...”.

Và qu� � úng nh� l�i c� a b� c thánh gi� , lúc 11 gi

� 30 ngày r� m tháng 4 n m Quý Mão (1963). Ngài th� t� ch, th� 89 tu� i, v� i

68 h� l � p. B� o tháp c� a Ngài � � � c tôn trí trong khuôn viên chùa H� i � � c - Hu� .

38.HÒA TH NG S N V NG (1886 - 1963)

Hòa th� � ng S n V� ng(1) Pháp danh Visuddhi Pa� � o (Thanh T� nh Tu� ). Sinh ngày th� hai, m� ng 3 tháng 11 n m Bính Tu� t

(PL 2428), nh� m cu� i n m D� ng l� ch 1886, t� i Phnô Phrem xã Hi� p Hòa, huy� n V� nh L� i (huy� n C� u Ngang hi� n nay),

t� nh Trà Vinh.

Ngài sanh tr� � ng trong m t gia � ình ng� �i Vi � t g� c Khmer. Thân ph� là ông S n Tân và thân m� u là bà S n Th� Tích. Ông

bà c ng nh� các gia � ình g� c Khmer khác r� t sùng tín Ph� t giáo, m t lòng h trì và tuy� t � � i v � ng tin Ph� t pháp. Vì v� y

ngay t� thu� � u th Ngài � ã s� m � � � c làm quen v� i sinh ho� t tín ng� � ng trong gia � ình và các hình th� c l� h i, k� c� h� c

hành t� i ngôi chùa Khmer truy n th� ng trong vùng.

N m K� H� i (1899) 14 tu� i Ngài � � � c � � n h� c ch� Khmer t� i chùa Bodhinàgàràma Raja Malla (chùa c ) do � ích thân S�

Keo tr� trì kèm d� y. � ây chính là thu� n duyên t� n nh� p � � u tiên � � Ngài g� n g i v � i n� p s� ng tu hành c� a nh� ng v� xu� t gia.

T� � ó ngoài nh� ng bu� i h� c ch� là các cu c h i nh� p trong tình th� y trò m� t thi� t. Nh�

� ó ý ni� m xu� t gia cao � � p � ã hình

thành n i Ngài m t cách v� ng ch� c. C ng t� � y khái ni� m tình yêu quê h� ng � � t n� � c � ã b� t � � u tr� i d� y khi Ngài nhìn

b� u tr�i m� i chi u có cánh di u tu� i th c� a Ngài � ang r ng mây t� m gió.

N m Nhâm D� n (1902), lúc này Ngài lên 17 tu� i, � � s� c nh� n � � nh m� i di � n bi� n chung quanh và b� t � � u ghi � � m vào tâm

trí nh� ng c� nh c c c c� a không riêng gì � � ng bào Khmer. Cu c s� ng v� n còn nhi u � ói kh� , có khi ph� i giành nhau t� ng

mi� ng n � � sinh t� n. Do � ó khi S� Keo là th� y d� y ch� c� a mình vì Ph� t s ph� i v chùa Jaya Satthàratana (Ch� c Chrum)

tr� trì, Ngài li n xin phép song thân theo � � n � ó � � xin th� gi� i xu� t gia.

Li n sau khi xu� t gia th� gi� i Sa di(2), Ngài � � � c g� i � i tham h� c giáo lý v� i S� Prak t� i chùa Ph� � ng. � � � c m t n m

Ngài tr� l � i chùa c .

N m � inh Mùi (1907) lúc 22 tu� i Ngài � � � c th� T� Kheo gi� i t � i chùa Bodhinàgàràma Ràja Malla (t� c chùa c ). � � � c

Hòa th� � ng T ng Phô làm th� y t� � , Hòa th� � ng Keo chùa Jaya Satthàratana làm th� y tuyên ngôn, Hòa th� � ng Uôk chùa

Page 66: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

66

Bodhinàgà làm Th� y Amsàvanàcarva (t� c Y� t Ma) và � � � c ban Pháp danh là Brahmasaro, có ngh� a là “B� Ph� m H� nh”.

Khi � ã tr� thành v� T� Kheo, nhi� m v� càng thêm n� ng n nh� t là ph� i sách t� n, trau d� i thêm lu� n lý Ph� t pháp, Do � ó

Ngài xin � l � i chùa Ch� c-Chrum (chùa Dòng Chu� i) � � ti � p t� c tham h� c b� n n m.

N m Canh Tu� t (1910), Ngài l� i � � n h� c t� i chùa Prèi-Chas thu c t� nh Battambang, Campuchia. Trong vòng m t n m n i

� ây Ngài chuyên h� c v Thi n Ch� (Samatha Kammatthàna) v� i S� Chum.

N m Tân H� i (1911), Ngài tr� v Trà Vinh, lúc này Ngài � ã 28 tu� i, � � � c 7 h� l � p, Ngài � � � c T ng � oàn S� Sãi � c� tr�

trì chùa Dòng Chu� i (Jaya- Satthàratana). Trong trách nhi� m tr� trì, Ngài � ã cho trùng tu r� t nhi u công trình h� u giúp ngôi

chùa này thêm v� ng b n v� i th�i gian t� chánh � i � n � � n gi� ng � � �

ng, trai � � �ng và liêu c� c, k� c� gi� ng và h� ch� a n� � c...

� ó là b� � c � � u trong d � � nh bi� n n i � ây thành tr� �ng l� p � ào t� o S� Sãi theo giáo trình bi� t l� p và có quy c . Ngài � ã

� � � c s � � ng tình c� a S� Sãi và qu� n chúng Ph� t t� , khi� n m� i vi � c � u thành công s� m h n d tính. C ng nh� s � ng h

� ó, Ngài � ã th c hi� n � � � c � � c m th� nh t� Campuchia b Tam T� ng Kinh Lu� t b� ng ti� ng Pàli-Khmer v � � phiên d� ch

ph� c v� công vi� c tu h� c c� a T ng s� Ph� t giáo Khmer Nam b . Tuy ch� m� i th� nh � � � c 35 quy� n do � i u ki� n � i l � i nh� m

gi� a lúc chi� n tranh ác li� t, nh� ng c ng t� o nên ti� ng vang r� t l� n th�

i b� y gi�

, làm ích l� i lâu dài cho c ng � � ng tu Ph� t.

N m � t M � o (1915), Ngài còn giúp xây gi� ng � � �ng l� n trang trí s� a sang l� i B� � oàn và t� � ng Ph� t l� n. t� i chùa T�

Ràjamala (Trà Vinh). Ngoài ra Ngài còn giúp trùng tu, s� a sang chùa Cakka � xã Hi� p Hòa (huy� n C� u Ngang, Trà Vinh) và

chùa Bình Phú (huy� n C§n Long, t� nh C� u Long).

N m K� Mùi (1919), th

�i gian này Ngài t� p trung nhi u cho công tác t� thi� n xã h i, góp ph� n nâng cao m� c s� ng và t� o

ni m tin n i c ng � � ng Khmer Nam b . Ngoài vi� c xây d ng � � �ng sá, nhà c� a cho dân nghèo, Ngài còn cho xây nhi u h i

tr� �ng, tr� �

ng h� c ph� c v� công tác giáo d� c tr� em. � � c bi� t t� i chùa Dòng Chu� i, (Jaya Satthàratana Ch� c Chrum), Ngài

còn cho xây m t lò h� a táng ph� c v� tang ch� theo truy n th� ng Ph� t giáo Nam Tông v.v... � ó là kho� ng th�

i gian dài Ngài

� ã tích c c góp ph� n vào c ng � � ng xã h i, vì n n giáo d� c và sinh ho� t c� a � � ng bào Khmer � u ch� d a vào các ngôi

chùa mà giáo viên không ai khác h n là nh� ng v� S� Sãi.

T� nh� ng n m Canh Ng� (1930) � � n n m Canh D� n (1950), Ngài l� i t � p trung vào công vi� c � ào t� o S� Sãi. Vì v� y các

gi� ng � � �ng r ng l� n n i các ngôi chùa quanh vùng � ã � � � c Ngài � ôn � � c xây d ng � � d� y ti � ng Pàli. Trong � ó có tr� �

ng

s c� p Pàli � � t t� i chùa Dòng Chu� i. Và m t gi� ng � � �ng Pàli dành riêng cho ch� S� b� n t c ng � � � c xây lên t� i chùa này.

Ngài c ng là m t trong nhi u v� L� c C� tr c ti� p � � ng ra gi� ng d� y.

Do nh� ng c� ng hi� n mang nhi u ý ngh� a t� t � � o � � p � �i � ó, Ngài � � � c H i Ph� t Giáo t� nh Sóc Tr ng t� ng huy hi� u vinh

quang. � � ng th�i, Ngài � � � c Hoàng Thân Sihanouk và � � c T ng Hoàng V� ng qu� c Campuchia phong t� ng huy hi� u và

b� ng khen vào n m M� u Tý (1938). Ngài còn � � � c xem nh� v� T ng Hoàng c� a t� nh Trà Vinh, danh x� ng này t� ng � � ng

v� � � ng � � u � i u hành m� i ho� t � ng Ph� t giáo trong toàn t� nh.

Vào th�

i chính th� Ngô � ình Di� m, ch� tr� ng xây d ng � p chi� n l� � c � � � c ban ra khi� n công cu c làm n sinh s� ng c� a

bà con nông thôn b� h� n ch� tr� m tr� ng. Chùa chi n b� phong t� a ho� c b� � � p phá. Các S� Sãi n� u không r�i kh� i n i tu

hành thì b� vu kh� ng � � � i u v.v... Do � ó, b� ng t� t c� uy tín và � � o h� nh c� a mình Ngài � � ng ra kêu g� i m� i ng� �i ch� ng l� i.

+ nh h� � ng l�i kêu g� i c� a Ngài � ã lan r ng kh� p mi n Tây Nam b . � � c bi� t, t� i t � nh Trà Vinh ngày 14-9-1960 Ngài � ích

thân ch� � � o cu c bi� u tình quy mô nh� t, quy t� h� u h� t S� Sãi và Ph� t t� trong t� nh, yêu sách tôn tr� ng chùa chi n, không

� � � c b� t S� Sãi � i quân d� ch, không � � � c gò ép nông dân r�i b� ru ng v� �

n, ph� ng ti� n sinh s� ng duy nh� t v.v... và yêu

sách � ó Ngài � ã thành công. Tuy nhiên, sau � ó m t tu� n, ngày 20-9-1960 v� i h n hai m� i ngàn ng� �i Kinh l � n Khmer

kh� p n i kéo v h� p cùng n m ngàn ng� �i th� xã Trà Vinh bi� u tình � ã b� � àn áp th

�ng tay làm h n m� �

i ng� �i ch� t và

hàng tr m ng� �i khác b� th� ng.

Trong quá trình � � u tranh ch� ng � c tài áp b� c, Ngài t� ng gi� ch� c v� Phó Ch� T� ch � y Ban Trung � ng MTGPMN Vi� t

Nam ngay t� khi v� a thành l� p, Phó Ch� T� ch � y Ban B� o V� Hòa Bình Th� Gi� i c� a mi n Nam Vi� t Nam và C� v� n � y

Ban MTDTGP mi n Tây Nam b .

N m Quý Mão (1963) m� c dù � ang mang tr� ng b� nh, nh� ng vì Ph� t s c� p bách Ngài ph� i � i v� n � ng, kêu g� i T ng tín � �

b� o v� chùa chi n và làng � p. Nh� ng gi� a � � �ng ki� t s� c và Ngài � ã viên t� ch khi chung quanh m� i bi � n c� � ang d� n d� p.

Page 67: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

67

Hôm � ó là ngày 5 tháng 3 n m 1963, Ngài h� � ng th� 78 tu� i. Do hoàn c� nh chi� n tranh Ngài � � � c t� m chôn c� t ngay n i

viên t� ch. Mãi � � n n m Tân D� u (1981) nhân l� Chôl Ch-n m Th-mây m� i � � � c môn � � pháp quy� n � � a v h� a táng theo

� úng truy n th� ng Ph� t giáo Khmer Nam b và � � � c tôn th� t� i chùa Dòng Chu� i.

V � i nhi u công tr� ng làm l� i � � o ích � �i, khi nh� c th� � ã tr� v v� i t � � � i, Ngài S n V� ng v� n còn s� ng mãi trong tinh th� n

c� a � � ng bào Khmer Nam b , mà hình bóng in � � m � tr ng sao trên tr�i � êm � êm soi t� a an lành c� m t vùng � � t quê

h� ng truy n th� ng � � o Ph� t.

Chú thích:

1) Còn g� i � � i � � c S n V� ng, theo truy n th� ng Ph� t Giáo Theravada Nam Tông, danh t� � � i � � c th� �ng g� n li n mãi v

sau c� cu c � �i v � s� .

2) C ng t� truy n th� ng � ó, ngay sau khi xu� t gia � ã th� Sa Di gi� i.

39.HÒA TH NG THÍCH THANH TÍCH (1881 - 1964)

Hòa th� � ng h� Nguy� n, hi� u Ph� Minh, pháp danh Thích Thanh Tích, sinh n m Tân T� (1881) t� i thôn Qu� nh Trân, xã

Lam H� , huy� n Duy Tiên, t� nh Nam Hà (Hà Nam c ). Ngài sinh tr� � ng trong m t gia � ình nhà Nho nghèo, có t� t c� 4 anh

em và có 2 ng� �i xu� t gia � � u Ph� t.

N m 1893, khi lên 13 tu� i, m� n c� nh gi� i thoát n i ch� n H� ng S n, � � � c song � � �ng cho phép, Ngài phát tâm xu� t gia, y

vào T� Thanh Quy� t tr� trì chùa H� ng Tích Hà � ông, là m t b� c long t� � ng trong thi n môn, s� m hôm tu h� nh gi� i thoát,

h� c � � o xu� t tr� n.

N m 1898, Ngài � � � c th� gi� i Sa Di lúc 18 tu� i và tinh t� n hành � � o, � � n n m 21 tu� i, Ngài th� gi� i C� Túc. Nh� tham h� c

nhi u kinh sách Nho h� c, Lão h� c và Ph� t h� c, h n n� a Ngài là ng� �i n� i ti � ng nghiêm trì gi� i lu � t, � a h� nh lan nhã n i

ch� n núi r� ng y«n t� nh c� a khu danh s n H� ng Tích, nên trong hàng T ng chúng ai c ng quí kính m� n ph� c là b� c pháp

khí c� a S n môn.

N m 1925, Ngài 45 tu� i, � � � c T� Thanh Quy� t, T� th� 8 H� ng Tích c� làm Giám Vi� n chùa H� ng, h� � ng d� n T ng

chúng trong ch� n tùng lâm.

N m 1931, Ngài 51 tu� i, � � � c T� truy n trao ngôi tr� trì chùa H� ng, ti� p n� i � �i th� 9 s n môn H� ng Tích, khi T� c� m

th� y tu� i già s� c y� u, duyên hóa � � o � ã mãn.

N m 1934, trong phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo, H i B� c K� Ph� t Giáo � � � c thành l� p, Ngài � � � c cung th� nh vào Ban

Ch� ng minh � � o s� c� a h i.

N m 1938, khi chùa Quán S� � � � c trùng h� ng, Ngài � � � c T ng già th� nh � � m nh� n Th� qu� ph� trách h� ng công chùa

Quán S� cùng v� i các b� c Tôn túc trong H i B� c K� Ph� t Giáo.

Ngoài vi� c phát huy danh th� ng H� ng S n, và tham gia công cu c ch� n h� ng Ph� t giáo c� a T ng Già, Ngài còn có công

trùng tu trên m� �i ngôi chùa l� n nh� � kh� p các n i nh� : chùa H� ng Long (Qu� nh Trân, Nam Hà); chùa H� ng Tr� m (H i

Xá, M� � � c); chùa Liên H� ng (� ông Bình, M� � � c); chùa � � ng Chiêm (M� � � c); chùa Huy n Công (Kh� Phong, Hà

Tây); chùa Nguyên � oài (Hà Nam); chùa Châu Lâm (Duy Tiên, Hà Nam) v.v...

Song song v� i vi � c trùng tu t� o d ng các T� � ình T vi � n Ngài còn cho trùng san, in kh� c nh� ng b kinh lu� t lu� n n� i ti � ng

nh� : Duy Ma C� t kinh; Gi� i Thâm M� t kinh; Y� t Ma Ch� Nam; Di � à Viên Trung; Pháp Hoa � c� ng v.v...

V � i chí nguy� n � sinh, giáo hóa T ng chúng làm r� ng danh n i Ph� t Tích. Ngài � ã giáo d� � ng � � � c h n m t tr m � � t�

xu� t gia � u tinh thông c� th� h� c c ng nh� Ph� t H� c n� i ti � ng nh� các v� : T� Liên, Thanh Chân v.v...

N m 1947, cu c chi� n ch� ng Pháp bùng n� , Hòa th� � ng � u m� n tr� � c c� nh n� � c m� t nhà tan, c� m nh� n sâu s� c l� vô

th� �ng nên Ngài truy n trao trách nhi� m tr� trì l� i cho � � t� là Hòa th� � ng Thanh Chân, k� th� a � �

i th� 10 ch� n T� H� ng

Tích trông nom s nghi� p tùng lâm.

Trong nh� ng n m tháng còn l� i, Ngài lui v chùa H� ng Long, thôn Qu� nh Trân, mai danh � n tích chuyên lòng tu ni� m c� u

nguy� n vãng sinh cho � � n khi Ngài th� t� ch vào ngày 21 tháng 12 n m Giáp Thìn (1964), h� � ng th� 84 tu� i � �i, hành � � o

Page 68: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

68

62 n m.

B� o tháp c� a Hòa Th� � ng hi� n còn l� u t� i chùa H� ng Long, thôn Qu� nh Trân, Lam H� , Duy Tiên, Nam Hà. Su� t quá trình

hành � � o, Ngài n� i ti � ng là m t b� c mô ph� m chân tu, � � c � c� a Ngài c� m hóa T ng tín � � n i n i quy ng� � ng. Âm vang

s nghi� p � ó, còn � � � c l� u truy n n i danh s n H� ng Tích:

ľ� i � n hình do t� i � T� tràng.

Công nghi� p l� u truy n � Ph� t Tích".

40.HÒA TH NG THÍCH THI N TÒNG (1891 - 1964)

Hòa th� � ng Thích Thi� n Tòng, th� danh Nguy� n V n Thung, sinh n m Tân Mão (1891) t� i thôn Tân Long (nay là xã Tân

Bình, huy� n Cai L� y, t� nh Ti n Giang). Song thân là c� Nguy� n V n Nh t và bà Võ Th� Ng� t. Gia � ình có tám anh em,

Ngài là ng� �i con th� ba. Ngo§i ra ng� �

i em th� n m c� a Ngài c ng xu� t gia hi� u là S� Ph� Phú.

Gia � ình thu c t� ng l� p trung l� u, thân ph� làm ngh � ông y, tinh thông Nho h� c, nên t� nh� Ngài � ã s� m làm quen v� i

ch� Hán. N m 12 tu� i Ngài � ã làu thông T� Th� , Ng Kinh.

Cùng th�

i gian � ó, � � � c song thân d� n � � n chùa Khánh Qu� i xin cho Ngài quy y xu� t gia v� i Hòa th� � ng Ph� � c Chí (húy

là Tâm Ba), B� n s� � � t cho pháp danh là Thi� n Tòng. V� n s� n gi� i ch� Nho và b� n tính thông minh, ch�ng bao lâu Ngài � ã

n� m v� ng nh� ng quy t� c thi n môn và ki� n th� c Ph� t h� c c b� n.

Vào n m � t T� (1905) Hòa th� � ng Ph� � c Chí viên t� ch, lúc b� y gi� Ngài còn là m t Sa di. Sau th

�i gian ch� p tác và th�

tang B� n s� , Ngài xin phép s� huynh ra � i tham ph� ng h� c � � o. Ngài tìm � � n c� u h� c v� i Hòa th� � ng Thi n ch� Ph� � c

Minh � V ng Liêm. � � � c ­t lâu, Ngài l� i qua B� ng L� ng (c ng � � � a ph� n V� nh Long) c� u h� c v� i � � i � � c B� u Quang �

chùa Ph� � c S n.

N m K� D� u (1909), � � � c 20 tu� i, Ngài cùng s� � � là Qu� ng Ân � � n an c� t� i chùa Sùng � � c (Ch� L � n), và th� � � i gi� i

t� i tr � �ng H� ng này.

N m Tân H� i (1911), lúc 22 tu� i, Ngài � � n an c� t� i T� � ình � � i Giác (Biên Hòa). N m 23 tu� i, an c� t� i chùa Long Ph� � c

(V � nh Long), n i này Ngài � � � c c� làm Phó chúng thi n � � �ng.

Lúc b� y gi�

� Ch� L� n có các v� cao T ng nh� Hòa th� � ng Ch n H� ng (chùa Linh Nguyên), Hòa th� � ng Thanh � n (chùa

S� c T� T� Ân), Hòa th� � ng Hoan H� (chùa Long Th� nh), Hòa th� � ng T� Phong (chùa Giác H� i)... khai � àn thuy� t giáo.

� � c bi� t, v� i ý chí và tinh th� n c� u h� c, Ngài � ã cùng m t lúc xin tham d nhi u n i cho nên m� i ngày Ngài ph� i l � n l i

m� �i l m, hai m� i cây s� n� ng m� a mà v� n không s

�n lòng, thoái chí.

Mùa hè n m Quý S� u (1913), Ngài an c� t� i chùa S� c T� Tam B� o (R� ch Giá). Tr� �ng H� này có Hòa th� � ng T� V n

(chùa H i Khánh, Th� D� u M t th� �ng g� i Hòa th� � ng C� ) làm Pháp s� . Ngài � � � c c� làm Phó Na thi n � � �

ng. Ngài � ã

th� hi� n tính trách nhi� m và lòng c� u pháp cao � , nên Hòa th� � ng T� V n sau khi mãn h� � ã b� o Ngài v chùa mình � �

Hòa th� � ng d� y thêm kinh lu� t. Nhân � ó, Ngài h� c thêm ngh thu� c v� i l � ng y Mai H� u Thân v� i d� ng ý mai sau c� u

ng� �i. Hòa th� � ng T� V n tin t� � ng và ch� n Ngài làm th� gi� . Trong nh� ng lúc lui t� i các già lam kh� p n i, và trong m� i

v� n � ki � n gi� i hai th� y trò r� t tâm � � c, nên Hòa Th� � ng T� V n càng tin yêu h n.

Trên b� � c � � �ng tu h� c, Ngài còn g� p � � � c Hòa th� � ng Chí Thi n (chùa Phi Lai - Châu � � c). Ngài � ã � � nh l� và c� u pháp,

� � � c Hòa th� � ng phú chúc pháp hi� u Ph� Qu� ng, pháp danh H� ng Tòng, n� i � �i th� 40 dòng Lâm T� .

Mùa hè n m Bính D� n (1926) tr� �ng H� ng � � � c m� t� i chùa H i Ph� � c (� p R� ch Mi� u, xã Tân Th� nh, t� nh M� Tho) nay

thu c t� nh B� n Tre. Hòa th� � ng T� V n � � � c cung th� nh làm Pháp s� , sau � ó Hòa th� � ng tin t� � ng c� Ngài thay m� t cho

Hòa th� � ng, lúc này Ngài m� i 36 tu� i. Mãn h� , Ngài tr� v th m T� � ình Khánh Qu� i. S� huynh � ang tr� trì T� � ình �

ngh� Ngài làm tr� trì chùa Long Ph� � c � xã Phú Luông (nay là xã Long Khánh - huy� n Cai L� y), nh� ng vì khát v� ng tham

c� u h� c pháp các n i, nên Ngài m� nh d� n � ngh� cho em ru t c� a mình là S� Ph� Phú cùng theo v chùa Long Ph� � c � �

h� tr� nhau.

Tháng 7 n m � y, Ngài giao chùa Long Ph� � c l� i cho S� Ph� Phú � � lên Sài Gòn, theo l� nh c� a Hòa th� � ng T� V n, � � n tr�

Page 69: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

69

trì chùa Tr� �ng Th� nh(1) g� n Ch� M � i.

Ngài nh� n th� y ngôi chùa này tuy không là danh lam, c� t và không � � s nguy nga, nh� ng � � a th� n� m ngay gi� a trung

tâm Sài gòn, thu� n l� i cho vi� c ho� ng hóa theo h� � ng m� i c� a Ngài. T� quan ni� m � ó Ngài d� c lòng bi� n chùa Tr� �ng

Th� nh tr� thành m t n i m§ nhi u ng� �i h� c Ph� t h� ng bi� t � � n.

Hè n m � inh M� o (1927), chùa S� c T� Long Hoa � Gò V� p t� ch� c ki� t h� an c� . Hòa th� � ng Ch� h� ng � � ây chuyên trì

kinh Pháp Hoa. Nghe Ngài th� �ng gi� ng kinh Pháp Hoa � tr� �

ng H� ng chùa H i Ph� � c, nên Hòa Th� � ng � ã tìm � � n t� n

chùa Tr� �ng Th� nh, n i Ngài � ang tr� trì m

�i Ngài làm Pháp s� .

N m K� T� (1929), Ngài v chùa Long Ph� � c (Cai L� y) l � p chúc th� Gi� i � àn � � báo � áp công n ch� Ph� t. Ngài thay m� t

gi� i t� � � a ph� ng, cung th� nh Hòa th� � ng T� V n � � n Ch� ng minh, Hòa th� � ng chùa S� c T� Long Hoa làm Hòa th� � ng

� � �ng � � u, s� � � là Qu� ng Ân (chùa Linh Ph� � c) làm Giáo th� .

Lúc này phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo b c phát m� nh m� kh� p ba k� . Lúc Ngài gi� ng kinh � tr� �ng H� ng Gò V� p, S�

Thi� n Chi� u có � � n g� p Ngài, và Ngài h� a s� ti � p tay tr� l c v� i ch� v� � � c� xúy cho phong trào. Sau � ó, Ngài khuy� n

khích nhi u Ph� t t� tham gia h i Nam K� Ph� t H� c, v� n � ng nhi u ng� �i mua tìm � � c t� p chí T� Bi Âm. Chùa Tr� �

ng

Th� nh lúc � y còn nghèo, nh� h� p nh� ng lúc nào c ng � ón ti� p nh� ng tâm h� n � � y nhi� t huy� t � � n bàn vi� c trùng h� ng Ph� t

Pháp. S� Ph� Phú c ng � � ng tình v� i anh mình nên th� �ng m� nh� ng l� p h� c Ph� t t� i chùa Long Ph� � c, và m

�i � � � c s�

Thi� n Chi� u � ôi l � n � � n t� n Long Ph� � c � � thuy� t gi� ng giáo lý và các bài h� c yêu n� � c.

Phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo phát tri� n � � � c vài n m thì b� tác � ng t� nhi u phía, � ành t� m th�

i l � ng d� u, Ngài Khánh

Hòa chuy� n sang thành l� p H i L � � ng Xuyên Ph� t H� c, S� Thi� n Chi� u v chùa H� ng Long (Ngã b� y Sài gòn) vi� t sách.

Còn Ngài thì tr� l � i t � i chùa Tr� �ng Th� nh m� các l� p giáo lý. � � tránh s theo dõi c� a m� t thám Pháp, n� u có ai h� i v

phong trào ch� n h� ng Ph� t Giáo thì Ngài khéo léo tr� l�i: “Hi � n gi

� trong gi� i T ng Già có ng� �

i nhi u tài � � c h n tôi. Tôi

ph� n vì s� c y� u tu� i già l� i tài hèn � � c m� n nên ph� i l a � � �ng mà � i. N� u mình không � � s� c quét nhà thì � � ng x� rác”.

Tháng 10 n m Canh Thìn (1940), Ngài � � ng ra trùng tu chùa Tr� �ng Th� nh, sau m t bi� n c� nhi u r� c r� i � � n t� n tai Th� ng

� � c Nam K� (2). Nh� ng c ng nh� s ki � n � ó, sau l� n trùng tu này, chùa Tr� �

ng Th� nh càng ngày càng � ông � � o T ng Ni,

Ph� t t� � � n l� bái và h� c Ph� t, và là m t trong nh� ng c s� quan tr� ng c� a phong trào Vi� t Minh � n i thành Sài gòn.

Sau Cách M� ng Tháng Tám, Ngài chính th� c làm c s� n i thành cho kháng chi� n. Kho� ng n m 1949-1950, phong trào

Ph� t Giáo � n i thành ho� t � ng m� nh. Do � ó theo yêu c� u kháng chi� n, Hòa th� � ng Giác Ng (� ngã sáu) cùng nhi u v� khác ti� n hành � � i h i thành l� p Giáo H i L � c Hòa T ng và L� c Hòa Ph� t T� vào ngày r� m tháng hai n m Nhâm Thìn

(1952). Ngài � � � c c� làm � � i T ng Tr� � ng (t� ng t ch� c T ng Th� ng) và ch� tr� ng c� a Giáo H i này là tu theo cung

cách c� truy n.

Tháng 10 n m K� H� i (1959) Ngài l� i kh� i công nâng c� p chùa Tr� �

ng Th� nh. Lúc này Ngài � ã 70 tu� i. Trong giai � o� n

này, nhi u T ng s� trong chùa � ã thoát ly theo kháng chi� n và nhi u v� � ã hy sinh.

Bi � t c duyên ho� ng hóa � ã � � n h� i viên mãn, Ngài � � l � i l�i phú chúc h� u s . Khuya ngày 3 tháng 3 n m Giáp Thìn (24-4-

1964) Ngài nh� nhàng viên t� ch. Th� 74 tu� i � �i, 50 tu� i � � o (h� � ng � � � c 10 h� l� p). Tháp Ngài � � � c tôn trí trong khuôn

viên chùa Giác Lâm.

Chú thích:

1) Nguyên ngôi chùa này c� a v� ch� ng ông H i � � ng L� ng Kh� c Minh, chuy� n t� mi� u th� Quan Công thành n i th

Ph� t. Bà Nguy� n Th� Lê là � � t� c� a Hòa th� � ng T� V n, � � � c c� nhi� m v� trông nom. Sau vì tu� i già s� c y� u � ã h� � ng

d� n Bà H i � � ng Minh lên chùa H i Khánh quy y và � ngh� bà H i � � ng h� cúng chùa cho Hòa th� � ng T� V n.

2) Nguyên ông H i � � ng Minh làm n thua l� , b� Chà Chetty ki� n phát mãi tài s� n. N m 1937, trong s� tài s� n b� phát mãi

c� a ông có chùa Tr� �ng Th� nh. May nh

� ông Ph� m V n Còn là ng� �

i � g� n chùa, làm � dinh Th� ng � � c Nam K� , v� n là

b� n v n ch� ng, nhi� t tình giúp � � . Ông H i � � ng còn nh� nhà báo Bùi Th� M� vi � t bài nêu lên s ki � n và � ng trên m t

t�

báo Pháp, trình lên cho Quan Th� ng � � c Pa-R� t xem. � � t ng thêm s� c m� nh, ông nh� � � n các ng� �

i Vi � t � � � c chính

quy n th c dân tin t� � ng nh� ông H i � � ng Khá, ông Huy� n C� a... nói thêm vào. K� t qu� là Th� ng � � c Nam K� cho

thành l� p ban Qu� n T chùa Tr� �ng Th� nh và cho phép Ban Qu� n T l � c quyên, � � � c trên 7000 � � ng � ông D� ng, � �

Page 70: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

70

chu c l� i ngôi chùa này.

41.HÒA TH NG T NG NÊ (N ) (1899 - 1965)

Hòa th� � ng T ng Nê sinh n m K� H� i (1889) t� i Kinh Hai, thu c � p V� nh Th� nh, xã V� nh Phong, huy� n V� nh Thu� n, t� nh

R� ch Giá (nay là t� nh Kiên Giang) là ng� �i b� n � � a g� c Khmer.

Ngài xu� t thân t� m t gia � ình nông dân nghèo, � ã � � n � � nh c� r� t s� m tr� � c khi ng� �i Vi � t, ng� �

i Hoa � � n. Gia � ình qui

kính � � o Ph� t, s� ng hi n hòa và c� n m� n v� i các c ng � � ng � � n khai hoang m� � � t t� i V � nh Phong này.

Ph� thân Ngài là ông Danh Thô, là tá � i n c� a � i n ch� Tr� n V n H� c. Lao � ng c� t l c v� i 1 m� u 6 ru ng lúa mà m� i k �

v� ph� i n p 40 gi� . Vì th� , khi Ngài sinh ra, c� nh nghèo kh� b� n hàn c� a gia � ình nh� ch�

s� n. Ph� thân Ngài v� i c� nh gà

tr� ng nuôi con ph� i làm l� ng v� t v� thêm b i ph� n, � � Ngài � � � c l� n lên không � � n n� i thi � u th� n nh� các tr� em cùng l� a

tu� i.

M t n m tr� � c khi Ngài sinh ra, 1898, Toàn quy n � ông D� ng Paul Doumer � ã ra l� nh n� o vét kênh Núi S� p (Tho� i Hà)

n� i Long Xuyên qua R� ch Giá, v� i t� cách m t ông vua nh� , xem th� �ng các T� nh tr� � ng thu c � � a khi� n th c dân kh� p

Nam k� ph� n � � i quy� t li � t. H� u qu� c� a vi� c giành thu� á phi� n, giành quy n s� d� ng nông nô, s� h� u các kênh � ào vv...

làm bà con nông dân � ã nghèo l� i thêm nghèo kh� � � n x xác. Tình hu� ng � en t� i � ó c� ti � p di� n trong su� t quá trình � ô h .

Ngài � � � c sinh ra và l� n lên trong m t b� i c� nh nh� th� .

C ng nh� các gia � ình Khmer khác, hoàn c� nh kh� c nghi� t không th� làm phôi phai giá tr� tinh th� n to l� n c� a ng� �i con

Ph� t là các ngày sóc v� ng � � n chùa l� Ph� t, nghe gi� ng giáo lý và h� c ch� . Khi duyên lành � ã � � n k� � � t qu� , Ngài xu� t gia

n m Giáp D� n (1914), lúc � y v� a 15 tu� i.

N m Bính Thìn (1916), Ngài th� Sa Di gi� i t � i chùa Ch� c B ng, thu c xã V� nh Phong, huy� n V� nh Thu� n, t� nh R� ch Giá.

Ngài tu h� c t� i chùa Ch� c B ng cho � � n n m Tân D� u 1921 (22 tu� i) thì th� C� Túc gi� i. Hòa th� � ng T ng Hô là ng� �i

th� y � � u tiên c� a Ngài � ã theo dõi ch� t ch� vi � c tu h� c và ti� p t� c nâng cao trình � tri th� c cho Ngài, k� c� d� y th� t k� ch�

Khmer. V� a tu h� c, v� a làm th� gi� cho Hòa th� � ng, Ngài � � � c Hòa th� � ng � ánh giá là xu� t s� c và tin t� � ng, giao phó

Ngài nhi u công vi� c quan tr� ng.

Th� y Ngài có nh� n th� c t� ng � � i t � t v m� i l � , khá sâu s� c khi phân tích ký � c v th�i niên thi� u nhi u bi� n � ng theo th

�i

cu c, c ng nh� nh� ng s ki� n trong hi� n t� i... Nên Hòa th� � ng T ng Hô truy n d� y tinh hoa Ph� t h� c và không ng� n ng� i

truy n cho Ng§i tinh th� n yêu n� � c bên c� nh nh� ng vi� c mà Hòa th� � ng � ang c� ng hi� n cho cách m� ng.

Tr� � c khi Hòa th� � ng T ng Hô t� ch khá lâu, Ngài � ã th c s sát cánh c ng s � � c l c bên Hòa th� � ng. Th�i gian ho� t � ng

� ó, Hòa th� � ng T ng Hô � � ng ch� c Phó Ch� T� ch M� t Tr� n Vi � t Nam Nam b , � � ng th�

i kiêm Ch� t� ch H i � � ng K� lu� t

S� Sãi Nam b . Hai ch� c v� quan tr� ng này khi Hòa th� � ng T ng Hô t� ch, Ngài thay th� nh� n l� y và ho� t � ng ti� p t� c,

gây � � � c ti� ng vang và chi� m � � � c s kính n� trong c ng � � ng Ph� t giáo Khmer Nam b th�

i b� y gi�.

V � a tu v� a ho� t � ng cách m� ng m t cách tích c c, Ngài luôn gi� v� ng truy n th� ng yêu n� � c và nh� ng tôn ch� cao c� c� a

giáo pháp. Trong công cu c ho� ng hóa, Ngài � ã khai m� ki � n th� c Ph� t h� c cho các c� s� Ph� t t� . V� i vi � c truy n th� a tông

ch� , Ngài � ã ti� p T ng chúng c ng nh� cho xu� t gia r� t nhi u môn � � . Do � ó, Ngài � � � c T ng chúng và � ông � � o tín � �

kính m , xem l�i nói và s nghi� p tu hành c� a Ngài là bi� u m� u chung � � hành thi� n tu trì và ph� ng s dân t c. � ó là tr�

duyên c� n thi� t cho m t ng� �i � ang r� t c� n nhi u h� u thu� n � � hoàn thành công vi� c theo d tính chung. Và Ngài � ã thành

công. Ngài là m t nhà s� trí th� c, vì � � o vì � �i, giàu lòng nhân t� , bi m� n và luôn ph� n � � u không m� t m� i cho lý t� � ng

gi� i thoát.

Trong nh� ng n m th� p k� 60, cu c d� n thân vì dân t c c� a Ngài chuy� n sang b� � c ngo� c m� i � � có th� � áp � ng � � � c tình

th� tr� � c âm m� u th c dân m� i, áp � � t kh� ng b� kh� p m� i n i, mà n� n nhân tr c ti� p không ai khác h n là chính nh� ng

ng� �i nông dân nghèo kh� quanh Ngài. Vì th� Ngài là m t trong nh� ng v� s� yêu n� � c tiêu bi� u c� a gi� i Ph� t giáo Khmer

Nam b . � � t� n t� i mà th c hi� n h� nh nguy� n � sinh, Ngài ph� i di chuy� n ch� � liên t� c h� u tránh s theo dõi c� a chính

quy n mi n Nam. T� Cos � ôn r� i � � n Khna roông... ý chí và tinh th� n yêu n� � c th� ng ng� �i n i Ngài v� n th� y chung

Page 71: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

71

trong t� m áo Cà Sa � i theo con � � �ng t� bi c� a � � c Ph� t và s nghi� p cách m� ng gi� i phóng dân t c.

N m � t T� 1965, Hòa th� � ng T ng Nê � ã t� ch t� i chùa Kinh Hai, thu c huy� n V� nh Thu� n, t� nh Kiên Giang. Tr� th� 66 tu� i,

trên 50 n m c� ng hi� n cho � � o b� ng hình bóng xu� t gia.

42.HÒA TH NG H U NHIÊM (1917 - 1966)

Hòa th� � ng th� danh H� u Nhiêm, pháp danh Suddhamma Pa� � (Tu� Thi� n Pháp), sinh n m 1917 t� i thôn Trâu Tr� ng, xã

Tân L c, huy� n Th� i Bình, t� nh Minh H� i, trong m t gia � ình có truy n th� ng tu h� c thu c c ng � � ng Ph� t giáo Khmer

Nam b . Thân ph� Ngài là ông H� u Nghét, thân m� u là bà Danh Th� Sóc.

Vì v � y, thu� thi� u th�

i, Ngài � ã s� m quen v� i các t� p t� c l� nghi và cách s� ng c� a n� p � � o, th� �ng xuyên � � n các chùa

chung quanh vùng � � l � bái, � � c kinh và h� c ti� ng Khmer v� i các v� s� t� i nh� ng n i � ó.

Do gia � ình thu c thành ph� n nông dân tay l� m chân bùn, Ngài không tránh kh� i quãng th�i gian nh� c nh� n, s� m khuya

cùng cha m� qu� n qu� t v� i ru ng � � ng, h� t s� c c c c. Nh� ng nh� thi� n c n � ã s� n � m m� m n i � � t � � o, nên Ngài nhanh

chóng phát hi� n ra chân lý và � � i chi� u v� i th c t� i cu c s� ng Sinh - Già - B� nh - Ch� t, nên ý chí tìm c� u giác ng gi� i

thoát càng thêm � � � c c� ng c� v� ng ch� c.

Thu� n duyên � � n lúc tu� i thi � u niên � � y sinh l c, Ngài � ã v� � t qua � � � c nh� ng cám d� � �i th� �

ng mà r� t ít ng� �i có � � � c

� ngay gi� a tu� i 19. � ó là n m � t H� i 1935 t� i chùa Trâu Tr� ng quê nhà, Ngài � ã th c th� tr� thành m t ng� �i xu� t gia.

M t b� � c ngo� t m� i � � y ý ngh� a trong cu c � �i Ngài.

Ít lâu sau khi xu� t gia, Ngài � ã lãnh h i � � y � � nh� ng ki� n th� c Ph� t h� c c b� n c� n có � m t v� Sa môn. Vì v� y n m 1938

sau khi th� C� Túc gi� i, Ngài nh� n ch� c tr� trì chùa Trâu Tr� ng do Ph� t t� n i này thi� t tha th� nh c� u.

Th�

i gian làm tr� trì chùa Trâu Tr� ng, Ngài � ã h� � ng d� n Ph� t t� ng� �i Vi � t g� c Khmer tu t� p theo th

�i khóa nh� t � � nh.

Ngài m� ngay t� i chùa các l� p d� y ch� Qu� c ng� l � n Khmer � � th� h� mai sau có c duyên ti� p c� n và tham c� u các t� ng

kinh � i � n t� nhi u h� � ng. Riêng b� n thân Ngài, ngoài vi� c ti� p t� c trau gi� i ph� m h� nh, b� i n� p n ng l c ph� � c duyên,

Ngài b� t � � u làm quen v� i t � ng kinh Pàli và tìm m�i các v� th� y gi� i v t� ng ng� � y v d� y.

N m 1945, là th�i � i � m � � t n� � c � ang sôi s� c � � u tranh ch� ng th c dân xâm l� � c. T� n i mái chùa Trâu Tr� ng, Ngài b� t

� � u ti� p xúc, làm quen v� i nhi u cán b trong M� t Tr� n Vi � t Minh. T� � ó, Ngài ti� p t� , che gi� u không ít cán b chi� n s� vào � � a bàn t� nh Minh H� i ho� t � ng.

N m 1947, Ngài � � � c b� u làm � y viên M� t tr� n t� nh R� ch Giá, ph� trách T ng s� Ph� t giáo Khmer, Theravàda Nam b .

T� � ây, th�i gi

� c� a Ngài dành cho Ph� t s và ho� t � ng kháng Pháp sao cho chu � áo c� � ôi bên. Ngài dành ra nhi u th

�i

gian � � � i � � n t� n n i có T ng s� Khmer � � v� n � ng và khuyên nh� sách t� n tu h� c. � � ng th�i tranh th� s � ng h m� nh

m� c� a c ng � � ng ng� �i Vi � t g� c Khmer có tín ng� � ng Ph� t giáo thu� n túy cho công cu c kháng chi� n ch� ng xâm l� � c.

N m 1964, khi M� t Tr� n Gi� i Phóng Mi n Nam � � � c thành l� p, Ngài � � � c c� gi� ch� c Phó Ch� T� ch.

Do � � a bàn thiên nhiên sông r� ch ch� ng ch� t, tràm � � � c � an xen, nên m� i d� u chân ho� t � ng c� a Ngài c ng � � � c khu� t l � p.

M � t thám Pháp l� n M� sau này không còn cách nào h n là liên t� c d i bom th�ng xu� ng mái chùa Trâu Tr� ng, n i Ngài tr�

trì và tu h� c. Và l� n d i bom cu� i cùng chùa Trâu Tr� ng � ã hoàn toàn tan hoang, k� c� n n � � t c ng không còn.

Ngài ph� i ho� t � ng và tá túc t� chùa này � � n chùa khác còn l� i trong � � a bàn. � ôi khi Ngài ph� i lánh m� t sang t� n

Campuchia. Có th� nói Ngài là m t trong r� t ít v� Hòa th� � ng g� c Khmer v� a ho� t � ng Cách M� ng nhi� t tình v� a dành

tr� n th�i khóa � � tu h� c m t cách v� n toàn.

Ngày 7 tháng 10 n m 1966 trên � � �ng l� u trú, Ngài ghé l� i chùa Nhà Máy (thu c xã Tr� n H� i, huy� n Tr� n V n Th

�i, t� nh

Minh H� i ngày nay). Máy bay M� sau � � t càn quét chung quanh các cánh r� ng tràm, � ã không b� sót ngôi chùa này, d i

bom nhi u � � t, thiêu h� y hoàn toàn chùa Nhà Máy. Không m t ng� �i s� ng sót, trong � ó có Hòa th� � ng H� u Nhiêm.

Tr� � c Ngài là Hòa th� � ng T ng Nê (1965) c ng có cái ch� t t� ng t � ã ghi � � m trong lòng bi� t bao � � ng bào Ph� t t� ng� �i

Vi � t g� c Khmer n i vùng Tây Nam b , ni m nu� i ti � c, xót xa v m t công dân s� m nh� n l� y trách nhi� m c� u n� � c � � ng

th�i là m t tu s� th c hành h� nh nguy� n gi� i thoát l� i tha.

Page 72: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

72

43.HÒA TH NG GIÁC QUANG (1895 - 1967)

Hòa th� � ng th� danh là D� ng V n Thêm, sinh n m 1895, trong m t gia � ình trung l� u t� i Tân S n Nh� t, Sài Gòn.

T� thu� nh� cho � � n lúc tr� � ng thành, Ngài � ã h� p th� n n giáo d� c � � m nét Nho phong c� kính có � � c tính v� tha, t� ái

bao dung.

M � c dù có m t t� ng lai � � y h� a h� n trong � �i, nh� ng Ngài � ã s� m giác ng l � vô th� �

ng, kh� � au nhân th� . Nên n m

1940 Ngài t� b� gia � ình sang Campuchia � � xu� t gia, t� m s� h� c � � o.

� � n n m 1945 Ngài tr� v Sàigòn và l� p chùa Giác Quang � Bình � ông - Ch� L� n, � ây là m t trong nh� ng ngôi chùa có

uy tín trong h� phái Ph� t Giáo Nam Tông Vi� t Nam. T� i � ây Ngài � ào t� o nhi u th� h� T ng Ni Ph� t t� cho h� phái Nam

Tông. Ngài � ã cùng v� i các Ngài B� u Ch n, H Tông, Thi� n Lu� t, T� i Th� ng, Gi� i Nghiêm thành l� p Giáo H i T ng Già

Nguyên Th� y Vi � t Nam.

N m 1957, Ngài � � � c suy c� ch� c v� C� V � n Ban Ch� � ng Qu� n Giáo H i T ng Già Nguyên Th� y Vi � t Nam và liên t� c

các nhi� m k� ti � p theo cho � � n khi Ngài viên t� ch 1967. � � i v� i � � o pháp Ngài � ã th c hi� n hai nhi� m v� trong bu� i s

khai c� a l� ch s� Ph� t Giáo Nguyên Th� y Vi � t Nam vô cùng khó kh n gian kh� . � ó là xây d ng c s� t vi � n � � u tiên c� a

Ph� t Giáo Nguyên Th� y Vi � t Nam và ho� ng pháp � sanh.

Nhi u nhà s� Nam Tông � ã tr� � ng thành t� chùa Giác Quang này, hi� n h� � ã � óng góp nhi u công s� c trong vi� c truy n bá

Ph� t Giáo Nguyên Th� y � Vi � t Nam.

Vi � c du nh� p Ph� t Giáo Nguyên Th� y vào Vi� t Nam c� a Ngài là m t công � � c vô cùng to l� n. Ngài � ã viên t� ch vào n m

1967, h� � ng th� 72 tu� i, v� i 27 n m hành � � o. Tuy Ngài m� t � i, nh� ng v� ng hào quang s nghi� p � � o pháp c� a Ngài v� n

r c r� huy hoàng � � n muôn sau.

44.HÒA TH NG H NG TÍCH - THÍCH V N ÂN (1886 - 1967)

Hòa th� � ng Thích V� n Ân thu c dòng Lâm T� , tông Li� u Quán, � �i th� 42, húy Tr� ng Thành, sinh n m 1886 t� i thôn V� n

L c, xã Hòa M� , huy� n Tuy Hòa, t� nh Phú Yên. Xu� t thân trong m t gia � ình Nho phong danh ti� ng � � � a ph� ng. Thân

ph� là c� Nguy� n Ch n T� nh, thân m� u là c� bà Tr� n Th� Nh� Liên. C� gia � ình � u thâm tín Tam B� o, có nhi u v� xu� t gia

danh ti� ng. Chính song thân Ngài � ã phát tâm ki� n t� o T� � ình Khánh Long danh ti� ng m t th�i.

Thu� nh� Ngài theo h� c Nho, n� i ti � ng là m t nho sinh thông minh, ho� t bát. Th� �ng ngày Ngài � � � c song thân h� � ng d� n

l � Ph� t, bái sám. S� n có túc duyên, n m 12 tu� i, Ngài quy� t chí xu� t gia. � � � c song thân cho phép, Ngài � � n c� u pháp v� i

T� Nguyên � � t chùa Long T� �ng � xã nhà và � � � c nh� n làm � � t� , pháp danh là Tr� ng Thành.

N m 21 tu� i (� inh Mùi - 1907), Ngài � � � c B� n s� cho � i th� C� Túc gi� i t � i � � i gi� i � àn chùa S� c T� Long S n Bát Nhã

� Tuy An. K� � ó Ngài l� i tham h� c v� i T � Bát Nhã 5 n m. N m 26 tu� i, Ngài � � � c m�

i vào hàng Tam s� làm Y� t ma t� i

� � i gi� i � àn chùa Mông S n � Phan Rang. V� i chí nguy� n ho� ng pháp � sanh, Ngài � ã vân du hóa � � o kh� p Trung, Nam

lên � � n Cao nguyên: Ninh Thu� n, Bình Thu� n, Biên Hòa, Bà R� a, Châu � � c, Buôn Ma Thu t.

N m � inh Mão (1927), Ngài � � � c m�i làm gi� ng s� t� i Ph� t h� c � � �

ng gia giáo chùa Giác Hoa t� nh B� c Liêu trong 3 n m.

Trong th�i gian này Ngài � ã có d� p c ng tác v� i Hòa th� � ng Khánh Anh, m t v� cao T ng có công l� n trong vi� c ch� n h� ng

Ph� t giáo t� i mi n Nam. K� � ó Ngài � � � c m�

i gi � ng d� y t� i Ph� t h� c � � �ng chùa Tây Thiên và chùa Kim S n t� i t � nh Ninh

Thu� n, � � ng th�

i làm Pháp s� gi� ng lu� t t� i tr� �ng H� ng chùa Trùng Khánh � Phan Rang.

N m � t H� i (1935), chùa S� c T� Bát Nhã m� tr� �ng H� ng, an c� ki � t h� . Ngài � � � c m

�i làm Thi n ch� . N m K

� S� u

(1949), Ngài � � � c cung th� nh làm � àn � � u Hòa th� � ng, tái thí truy n gi� i t � i gi� i � àn chùa B� o S n - Tuy An. N m � inh

D� u (1957), Ngài � � � c cung th� nh làm Y� t Ma A Xà Lê t� i � � i gi� i � àn Ph� t h� c vi� n H� i � � c � Nha Trang do � � i lão Hòa

th� � ng Thích Giác Nhiên chùa Thi n Tôn - Hu� làm � àn � � u và Hòa th� � ng Thích Trí Th� làm � àn ch� .

Tuy Ngài vân du hóa � � o kh� p n i, nh� ng n i th� �ng trú c� a Ngài trong th

�i gian � � u là T� � ình Khánh Long. D� � i tài

Page 73: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

73

khai hóa c� a Ngài, T� � ình luôn luôn t� p n� p ng� �i T ng k� t� c � � n c� u � � o, các danh nho trí s� � � ng th

�i lui t � i v � n � � o

tham kinh. Th�i gian sau Ngài ch� n � � � c m t n i � � ki� n l� p ngôi già lam m� i. � ó chính là T� � ình H� ng Tích, m t n i

x� ng � áng là danh lam th� ng tích, có s n th� y h� u tình, l� i thu� n � � �ng lui t� i h� c � � o cho T ng t� c g� n xa. � ây là tr� x�

th� hai và c ng là tr� x� chính th� c cho cu c � �i ho� ng � � o c� a Ngài. Do � ó T ng tín � � th� �

ng g� i Ngài là Hòa th� � ng

H� ng Tích. Chính n i � ây, n m � t Mùi (1955), môn � � t� các n i t � p trung v � ây an c� tu h� c trong ba tháng � � có d� p

h� u c� n Tôn s� c� u ân pháp nh .

Công h� nh ho� ng pháp c� a Ngài � ang h� ng th� nh thì chi� n tranh di� n ra kh� p n i. N m 1964, Ngài ph� i cùng T ng chúng

t� m lánh v T� � ình B� u T� nh t� i th� xã Tuy Hòa n i � � t tr� s� c� a T� nh Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t Phú

Yên. T� nh Giáo H i cung th� nh Ngài làm Tr� � ng ban trùng tu T� � ình B� u T� nh và th� a k� t� nghi� p � � ây. C ng trong

th�i gian này Ngài � � � c cung th� nh vào ngôi v� Ch� ng minh � � o h� nh cho T� nh Giáo H i.

Ngoài vi� c khai s n T� � ình H� ng Tích, Ngài còn có công xây d ng m� i và trùng tu trên hai m� i l m ngôi chùa, có n i

còn di tích, có n i � ã hoang ph� vì th�

i cu c. Trong s� chùa m� i l � p, � áng k� là chùa Phi Lai xã Hòa T� nh, chùa C� nh Long

xã Hòa Tân, chùa C� nh Thái và Ni� m Ph� t � � �ng � p Nhì xã Hòa Vinh, chùa Ân Quang xã Hòa Thành, Ni� m Ph� t � � �

ng

thôn Bàn Th� ch, xã Hòa Xuân, chùa H� ng Long thôn U� t Lâm, xã Hòa Hi� p, chùa Liên S n và chùa Thanh H� ng xã Hòa

Phong, chùa Pháp Võ thôn M� Thành, chùa Châu Lâm thôn Ng� c Lâm, chùa Qu� ng Long thôn Qu� ng T� �ng, xã Hòa M� ,

Ni � m Ph� t � � �ng H� ng Ân t� i Trung tâm c� i hu� n th� xã Tuy Hòa.

V công trình trùng tu tái thi� t có chùa Long S n thôn Ph� ng T� �ng, chùa Long Th� thôn Qui H� u xã Hòa Tr� , chùa M�

Quang xã Hòa Phong, chùa Hòa S n, T� � ình Th� � ng Tiên Th� Vân xã Hòa Ki� n. Ngoài ra Ngài còn ch� ng minh khai s n

nhi u chùa � các t� nh nh� ch±a Diên Th� , chùa B� u Liên, chùa B� u Tích, chùa B� u T� ng t� i Phan Rí - Bình Thu� n, chùa

T� Ân � Buôn Ma Thu t.

Trong cu c � �i ho� ng pháp l� i sinh c� a Ngài, � � c bi� t là vi� c Ngài t tay góp � á lát b� ng m� t � � �

ng � èo X� ng Cá � thôn

Phú � i n, xã Hòa Ki� n, giúp � � ng bào � � a ph� ng � i l � i � � � c d� dàng, và vi� c Ngài l� p � àn c� u siêu su� t 7 ngày � êm cho

các n� n nhân b� bão l� t n m Giáp Tý (1924) t� i thôn Hà Lò, xã Hòa Hi� p mà m� i ng� �i còn ghi nh� .

Là m t thi n s� � � c � , tánh tình bình d� , nhu hòa, bao dung � l� � ng, Ngài lúc nào c ng s� n sàng tha th� và ti� p d� n � �

chúng, không phân bi� t cao h� thân s . Ngài luôn luôn ch m lo trang nghiêm T� nghi� p, lân m� n d� y d� � � t� , h� � ng d� n

chúng sinh, � ã � trên n m m� i � � t� xu� t gia và hàng ngàn � � t� t� i gia trong và ngoài t� nh. M t s� � � t� xu� t gia có uy

tín hi� n nay nh� Hòa th� � ng Diêu Quang k� th� a T� � ình H� ng Tích, Hòa th� � ng Diêu Tâm t� a ch� chùa Phi Lai... Pháp

� i � t c� a Ngài khá � ông, có nhi u v� � ang � � m nh� n Ph� t s t� i nhi u n i trong Giáo h i. � � i � � c Thích Nguyên H� ng,

ng� �i � ã dùng nh� c thân � � t lên ng� n � u� c th� hai sau B� Tát Thích Qu� ng � � c t� i Sài Gòn trong mùa pháp n� n 1963, là

pháp � i � t g� i Ngài b� ng S� Ông.

Ngài chuyên hành trì M� t tông và pháp môn T� nh � . Hai th�i khóa t� ng t� i khuya � � � c Ngài th c hi� n � u � � n, không h

thay � � i. Hàng ngày nh� t c� , nh� t � ng Ngài � u b� t � n trì chú và ni� m Ph� t. Công n ng hành trì này � ã � � � c k� t qu� di� u

d� ng. Nhi u ch� ng b� nh th� y thu� c bó tay, Ngài � u ch� a kh� i b� ng s� c gia trì c� a M� t chú. T� � ình H� ng Tích nhi u khi

nh� là m t b� nh vi� n � � các lo� i b� nh nhân: tâm th� n, b� nh con nít, tà nghi� p...

� � u tháng 2 n m � inh Mùi (1967), bi� t c duyên giáo hóa � ã mãn, s th� hi� n � � �i không còn bao lâu n� a, lu� t vô th� �

ng

� ã chi ph� i t � m thân t� � � i, Ngài cho báo tin các môn � � � các n i v � � th� y trò g� p nhau l� n cu� i. R� i � � n n� a � êm ngày

m� ng 8 tháng 2, nh� m ngày vía � � c B� n S� Thích Ca xu� t gia, Ngài � � nh th� n an nhiên th� t� ch t� i T� � ình B� o T� nh,

h� � ng th� 82 tu� i � �i, 61 tu� i h� . Kim quan c� a Ngài � � � c � em v quy n táng t� i chùa Ân Quang xã Hòa Thành. � � n n m

Bính Thìn (1976), linh c� t c� a Ngài � � � c � em v nh� p tháp t� i T� � ình H� ng Tích.

45.HÒA TH NG THÍCH HU CHI U (1895 - 1970)

Hòa th� � ng h� Nguy� n, pháp hi� u là Hu� Chi� u, sanh ngày r� m tháng ba n m � t Mùi (1895) t� i � p V� nh L c, xã Bình Hòa,

qu� n Bình Khê, nay là huy� n Tây S n, t� nh Bình � � nh. Thân ph� là ông Nguy� n Ch n Ph� � c, thân m� u là bà � � ng Th�

Page 74: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

74

Nhu.

Xu� t thân trong m t gia � ình kính tín Tam B� o, nên t� nh� Ngài th� �ng lui t� i ch� n Thi n môn � � h� c t� p và nghe pháp,

� � � c Hòa th� � ng Tr� ng Tâm tr� trì chùa V� nh L c (g� n nhà c� a Ngài) d� y b� o nh� ng ph� m h� nh c b� n c� a ng� �i xu� t gia.

� � n n m 25 tu� i (K� Mùi - 1919), Ngài m� i c� u pháp chính th� c v� i Chánh Nh n Hòa th� � ng t� i chùa Long Khánh - Qui

Nh n và � � � c trao truy n pháp danh là Tâm T� nh, t Gi� i Thoát, hi� u Hu� Chi� u. C ng trong n m � y, Ngài th� T� Kheo B�

Tát gi� i v � i Hòa th� � ng Chí H� ng chùa Khánh Lâm, t� nh Bình � � nh. Sau khi � � c gi� i, Ngài y ch� v� i Ph� Hu� Pháp s� � �

h� c lu� t.

� � n n m Nhâm Tu� t (1922) chùa H� ng Long, Bình � � nh khuy� t v� trú trì nên Hòa th� � ng B� n s� b� d� ng Ngài v � ó làm

trú trì. Kinh t� c� a chùa r� t eo h� p nh� ng Ngài v� n chu toàn trách nhi� m ti� p T ng � chúng su� t th�i gian Ngài tr� trì.

N m � t S� u (1925), Ngài làm th� ký t� i tr� �ng H� ng chùa Ph� � c Quang t� nh Qu� ng Ngãi và � � � c T ng chúng th� nh làm

Giáo th� .

Sau � ó Ngài vào Nam hóa � , thi� n nam tín n� qui ng� � ng r� t � ông, nh� ng n m � inh Mão (1927) Hòa th� � ng B� n s� g� i

Ngài v làm Hóa ch� t� ch� c tr� �ng H� ng (T ng chúng có � � n trên tám m� i v � ) t� i chùa Long Khánh, Qui Nh n.

N m K� T� (1929), Ngài � � � c Hòa th� � ng Ch n Ni� m chùa Trùng Khánh t� nh Ninh Thu� n th� nh làm Thi n ch� cho tr� �

ng

H� ng � � lãnh chúng tu h� c trong ba tháng. Mãn h� , tr� �ng H� ng m� gi� i � àn và th� nh Ngài làm Y� t ma A Xà Lê.

N m sau, 1930 Ngài cùng v� i Hòa th� � ng Trùng Khánh vào chùa Hi� n Long, t� nh V� nh Long (Nam ph� n) m� l � p gia giáo

trong hai n m do Ngài làm ch� gi� ng, chúng T ng h� c t� p trên b� n m� i v � . Sau � ó Ngài tr� v Bình � � nh.

N m Tân Mùi (1931), Ngài lo vi� c � � i trùng tu chùa H� ng Long, Bình � � nh. N m Nhâm Thân (1932), Ngài cung th� nh ch�

s n và tri� u t� p tín � � thành l� p H i An Nam Ph� t H� c. Ngài là m t sáng l� p viên c� a H i Ph� t H� c t� i t� nh Bình � � nh. Sau

� ó vì ch� a có H i quán nên Ngài � ã c� � ng ki� n thi� t ngôi ti n � � �ng t� i chùa Long Khánh � � làm tr� s� sinh ho� t c� a h i.

N m Giáp Tu� t (1934), Ngài cùng B� n s� v� n � ng m� Ph� t h� c � � �ng t� i chùa Long Khánh, Qui Nh n và th� nh Qu� c s�

Ph� � c Hu� làm ch� gi� ng, chúng T ng Trung Nam tham h� c trên n m m� i v � . N m � inh S� u (1937), chùa Thiên � � c � Bình � � nh khuy� t v� trú trì, ch� s n cung th� nh Ngài v trú trì chùa � y. Chùa c

k� � � nát quá nhi u nên n m sau (1938 - M� u D� n), Ngài m� cu c l� c quyên � � i trùng tu ngôi T� � ình Thiên � � c. Sau � ó

Ngài l� i tr � v trùng tu chùa V� nh L c (Bình Khê, Bình � � nh) là n i sanh tr� � ng c� a Ngài.

N m K� Mão (1939), Ngài th� a l� nh Hòa th� � ng B� n s� ra ki� n t� o l� i chùa Long Quang thu c thôn Phú

�c, t� nh Th� a

Thiên do chính B� n s� Ngài t� c Hòa th� � ng Chánh Nh n khai s n.

N m Nhâm Ng� , (1942), Ngài t� ch� c � � i gi� i � àn t� i chùa Thiên � � c và � � � c chúng T ng cung th� nh Ngài làm � àn � � u

thí gi� i, gi� i t� th� T� Kheo có � � n trên m t tr m v� . N m Quí Mùi (1943), Th� � ng t� a Giác Tánh m� l � p gia giáo t� i chùa H� ng Long và cung th� nh Ngài làm Ch� ng minh � � o

s� .

N m � t D� u (1945), trong giai � o� n kháng chi� n ch� ng Pháp, Ngài � � � c c� làm Ch� t� ch � oàn Ph� t giáo C� u qu� c do

thanh niên T ng Bình � � nh t� ch� c.

Dù tình th� an hay nguy, Ngài không lúc nào quên vi� c � ào t� o T ng tài cho t� ng lai Ph� t pháp. Cho nên c ng trong n m

� y, Ngài tri� u t� p thanh niên T ng m� Ph� t H� c � � �ng t� i chùa Thiên � � c và m

�i các Th� � ng T� a Hu� Ph� � c, Giác Tánh,

Tâm Hoàn, Huy n Quang v.v... gi� ng d� y. Sau vì nh n duyên khác, Ph� t H� c � � �ng này � ã � � � c d

�i v chùa Th� p Tháp.

N m � inh H� i (1947), Ngài � � i di � n cho H i Ph� t Giáo Vi� t Nam t� i liên khu 5 làm Phó ch� t� ch M� t tr� n Liên Vi� t t� i liên

khu 5. Trong n m � ó Ngài � � ng ra tri� u t� p ch� T ng b� n t� nh Nam, Ngãi, Bình, Phú, � � t� ch� c H i Ph� t Giáo Vi� t Nam

liên khu 5 và Ngài � � � c c� làm Chánh H i tr � � ng.

N m Tân Mão (1951), Ngài khai s n chùa Thiên Ch n t� i � p Kiên M� , qu� n Bình Khê, t� nh Bình � � nh, nh� ng chùa � ã b� chi� n tranh h� y ho� i. Sang n m Nhâm Thìn (1952), m� c dù chi� n tranh kh� c li � t � ã tiêu h� y tài s� n c� a Ph� t giáo r� t nhi u,

nh� ng Ngài c ng vì � � o pháp c� g� ng khai s n chùa Thiên Ph� � c thu c � p Kiên M� , qu� n Bình Khê, t� nh Bình � � nh � � n� i

l � i chùa Thiên Ch n � ã b� h� y ho� i.

� � n n m � t Mùi (1955), Ngài lên Kontum khai s n chùa Trung Khánh thu c � p Trung L� ng. Cùng n m � y, H i Ph� t H� c

Page 75: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

75

Vi � t Nam tái l� p, th� nh Ngài làm ch� ng minh � � o h� nh, và Giáo H i T ng Già ra � �i, th� nh Ngài vào hàng Tr� � ng lão c�

v� n cho Giáo H i T ng Già.

N m M� u Tu� t (1958), Ngài h� p môn phái � � c� i t � o T� � ình Long Khánh. N m sau K� H� i (1959), Ngài ch� ng minh cho

cu c � úc kim thân Ph� t T� b� ng � � ng cao 2 th� � c � � th� t� i B� u � i � n chùa Long Khánh- Qui Nh n.

� � n n m Quí Mão (1963), Ngài tham gia vào phong trào ph� n � � i ch� � � c tài Ngô � ình Di� m. Sau khi ch� � này s� p

� � , Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t ra � �i, th� nh Ngài vào hàng Tr� � ng lão c� v� n c� a Giáo H i Trung � ng.

Cu� i n m Giáp Thìn 1964, Ngài l� i lo trùng tu chùa Thiên � � c. C ng trong n m � ó chi� n tranh lan r ng, � � a x� chùa Thiên

� � c b� m� t an ninh, vì th� � � n n m � inh Mùi (1967), Ngài ph� i di trú v chùa Long Khánh.

N m K� D� u (1969), m� c d� u niên lãm � ã cao, nh� ng vì s ân c� n cung th� nh c� a chúng T ng nên Ngài � ã nh� n làm Thi n

ch� l � p an c� ki � t h� t� i T � � ình Long Khánh - Qui Nh n.

Ngài th� t� ch lúc 18 gi�

ngày 10 tháng 02 n m Canh Tu� t, t� c là ngày 17-3-1970. Th� th� 75 tu� i, h� l � p 50 n m.

46.HÒA TH NG THÍCH MINH C (1902 - 1971)

Hòa th� � ng Thích Minh � � c, th� danh Lê Minh Chánh, sinh ngày mùng 1 tháng 6 n m Nhâm D� n (1902) t� i xã Phú � � c,

huy� n Châu Thành, t� nh � � nh T� �ng (nay là Ti n Giang). Ngài sinh trong gia � ình th� m nhu� n Nho giáo, hi� u thông y lý,

và có lòng kính tin Ph� t giáo. N m 12 tu� i, Ngài theo c� thân sinh là Lê Minh, pháp hi� u Nh� Lan, t Ho� ng Quang, h� c

� � o n i chùa Long � � nh, Trà � ãnh, huy� n Tri Tôn, t� nh Long Xuyên.

N m M� u Thìn (1928) khi thân ph� qua � �i, Ngài ti� p t� c ngh y d� � c c� a cha � � t� � qu� n sanh. N m này, Ngài v� a 29

tu� i, � ã ý th� c � � � c nh� ng gì là chân th c, huy� n t� m mà kinh Ph� t � ã phân � � nh. Do � ó, Ngài chuy� n th� nh m� u thân vào

chùa Long � � nh (n i ng� �i anh Ngài là Y� t Ma Pháp Khánh � ang tr� trì t� i � ó) � � an d� � ng và tu h� c. N m Quý D� u (1933)

khi m� qua � �i, Ngài � ã th c s b� � c vào � � �

ng tu h� c b� ng hình th� c m t ng� �i xu� t gia.

N m Giáp Tu� t (1934), 32 tu� i, Ngài xin phép s� huynh lên � � �ng t� m s� h� c � � o. Tr� � c nh� ng bi� n � ng th

�i cu c, Ngài

tìm � � n chùa Thiên Thai (núi Dinh - Bà R� a) th� giáo v� i T� Hu� � ng. N i T � � � ng ra thành l� p Thiên Thai Thi n Giáo

Tông Liên H� u H i n m 1935 có t� p chí Bát Nhã Âm làm c quan ngôn lu� n... � ang náo n� c ho� t � ng và danh ti� ng lan

xa.

Sau khi � � � c T� Hu� � ng nh� n làm � � t� m� i, và � � t cho � � o hi� u Thi� n M� n, Ngài � l � i � ây tu h� c. Cu� i n m � y Ngài

� � � c T� cho th� tam � àn C� Túc gi� i t� i gi� i � àn chùa Ph� � c H� u (th� xã Long Xuyên). Gi� i � àn này do chính T� Hu�

� ng ch� ng minh, Ngài Y� t Ma Pháp C làm � � �ng � � u Hòa th� � ng.

N m Bính Tý (1936), Ngài tham d khóa h� t� i T� � ình Long Hòa (Bà R� a). Lúc mãn h� có � àn thí gi� i, T� Hu� � ng

ch� ng minh, Y� t Ma Minh Tâm làm � � �ng � � u Hòa th� � ng, Ngài � � � c c� làm � � nh� t tôn ch� ng.

N m � inh S� u (1937), Ngài tham d khóa h� t� i chùa Giác Hoàng (C� n Th ), nh� n ch� c Phó na. Cùng n m này, t� i chùa

Thiên Long (Biên Hòa) khai � àn thí gi� i, ch� s n tôn Ngài làm Giáo Th� .

N m M� u D� n (1938), chùa Thanh L� ng (Biên Hòa) khai � àn thí gi� i, Ngài � � � c suy c� Y � t Ma A Xà Lê. T� gi� i � àn này,

T� Hu� � ng nh� n th� y s tu hành c� a Ngài càng t ng tr� � ng, có th� ích l� i cho � � o m� ch mai sau. Do � ó T� � � t cho Ngài

pháp hi� u Minh � � c.

N m K� M � o (1939), Ngài � � � c b� x� tr� trì chùa Hoa Nghiêm (C� n Giu c), n i � ây Ngài � ã c� t m t th� o am � � h� ng n m

nh� p th� t an c� .

N m Quý Mùi (1943), H� ng ch� c xã Tân Th� i Nh� t ng� � ng m danh � � c nên th� nh Ngài v tr� trì chùa Giác Hoàng (Bà

� i � m). T� i � ây ngoài vi� c h� ng n m ti� p t� c ki� t th� t an c� , Ngài còn ti� p T ng � chúng, xây d ng m t gi� ng � � �ng và

nhà � ông nhà Tây � � có n i cho T ng chúng tu h� c. Do ho� t � ng tích c c c� a Ngài, chùa Giác Hoàng tr� thành c s� quan

tr� ng c� a phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo; các Ngài Pháp Linh, Thi� n Chi� u, Ho� ng Không, Long Quang th� �ng xuyên h i

h� p t� i � ây. Bên c� nh vi� c ho� ng � � o Ngài còn bi� n n i � ây thành n i g� p g� c� a không ít cán b Cách M� ng, trong � ó có

c� Ph� m V n � � ng. Do � ó khi Cách m� ng tháng 8-1945 bùng n� chùa Giác Hoàng là n i h� u c� quan tr� ng.

Page 76: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

76

N m � inh H� i (1947), vâng l� nh Hòa th� � ng Tam Không (Thích Minh Nguy� t) - H i tr� � ng H i Ph� t giáo C� u qu� c Nam

b , Ngài xu� ng vùng Ch� L� n d ng th� o am � � v� n � ng qu� n chúng � ng h kháng chi� n. Ch� n B� n Hàm T� là n i g� n

ch� và nhi u dân c� lao � ng, � � ng th�i có nhi u t� n� n xã h i nh� t, Ngài d ng m t ngôi chùa nh� � � t tên T ng Ph� �

ng,

hi� u Giác Hoàng � � th c hi� n nhi� m v� � � � c giao � � ng th�i khuy� n hóa qu� n chúng tu t� p. Riêng Ngài hàng n m t� i � ây,

vào mùa ki� t h� , tháng giêng và tháng chín Ngài chuyên tu “Chu� n � ng h� i sám nghi”. � ây là ph� ng pháp tu mà Ngài

cho là chóng � � t � � � c Ph� t l c c� n thi� t � � c� m hóa ng� �i khác.

N m Canh D� n (1950), Ngài lên núi Ch� a Chan ki� t h� 3 tháng trong Th� ch � ng.

N m Tân M� o (1951), Ngài � � � c suy c� � � �ng � � u Hòa th� � ng nhân mùa ki� t h� t� ch� c t� i chùa Long An � � �

ng Nguy� n

V n C� qu� n 10, thành ph� H� Chí Minh ngày nay.

N m Nhâm Thìn (1952), chùa Giác Hoàng (T ng Ph� �ng) � B� n Hàm T� ch� u chung s� ph� n b� h� a tai v� i bà con chung

quanh. Ngài quy� t tâm xây l� i ngôi chùa khác l� n h n, không xa n n chùa c bao nhiêu. � ó là chùa Thiên Tôn (� s� 117/9

� � �ng An Bình ph� �

ng 13, qu� n 5 ngày nay). Công trình mãi � � n n m Giáp Ng� (1954) m� i hoàn thành. Phòng thu� c t�

thi� n � � � c Ngài m� ra ngay t� i chùa sau khi xây c� t xong.

N m � t Mùi (1955), Ngài v th m l� i quê x� a t� i núi Nan Di, xã An Hão, huy� n Tri Tôn, t� nh Long Xuyên, n i mà thu� � u

th Ngài � ã xu� t gia. Do chi� n tranh tàn phá, chùa Long � � nh không còn, Ngài � � � c c� dân chung quanh h� tr� ch� t phá c�

cây � � sau � ó xây l� i ngôi T� � ình Long � � nh � � y k� ni� m này. Khi hoàn thành, Ngài cho ti� p � T ng chúng v tu h� c, xây

Tháp cho Tôn s� và l� p B� o � � ng cho c� m� u.

C ng trong th�

i gian này, do � nh h� � ng tình hình chung, Ngài � � � c m�i tham gia thành l� p Giáo H i L � c Hòa T ng cùng

v� i các Hòa th� � ng Thi� n Tòng, Thành � � o, Pháp Nh� c...

Mùa an c� n m Bính Thân (1956), Ngài làm Thi n ch� Giáo H i L � c Hòa T ng, tr c ti� p � � a Giáo H i vào các cao trào

� � u tranh c� a nhân dân. T� � ây cho � � n n m K� H� i (1959), nhi u c s� cách m� ng n i thành b� l , các ho� t � ng � � u

tranh c� a các Hòa th� � ng c ng b� � nh h� � ng. Sau các Hòa th� � ng � � ng � � u Giáo H i b� b� t, các ho� t � ng c� a Giáo H i

này c ng ng� ng ho� t � ng cùng lúc v� i Tr� �ng Ph� t H� c � � c Hòa, t� p chí Ph� t H� c, nhà in � u b� � óng c� a... Nh� ng bi� n

� ng này x� y ra và liên quan � � n chùa Thiên Tôn, n i ti � p xúc, h i h� p c� a các cán b Trung � ng và Thành � y Sài Gòn.

N m Canh Tý (1960) sau khi M� t tr� n Dân t c Gi� i phóng Mi n Nam Vi� t Nam ra � �i, Ngài tr� v chùa Thiên Tôn t� p h� p

các v� còn l� i, khôi ph� c l� i các ho� t � ng Giáo H i t � nhi u c� p.

Cùng n m này, t� i chùa Thiên Tôn, Ngài m� ra Ph� t h� c vi� n Minh � � c và t� ch� c � � i h i thành l� p T� ng � oàn Thanh

Niên T ng Ni. Tr� s� � � � c � � t t� i chùa này cho � � n n m 1975. T� ng � oàn này tr c thu c Giáo H i Ph� t Giáo C� Truy n,

có nhi� m v� “ch� ng M� c� u n� � c”. Sau � ó, Ngài còn mua � � t xây d ng nên ngôi chùa � � a T� ng t� i xã Tân Xuân, huy� n

Hóc Môn.

N m Tân H� i (1971) tu� i cao s� c y� u, nhi� m v� v� i n� � c và b� n nguy� n � sanh c� a Ngài � ã viên mãn, Ngài thâu th� n th� t� ch ngày 8 tháng 7 n m 1971 (nh� m 16 tháng 5 n m Tân H� i), h� � ng th� 70 tu� i, � � � c 28 h� l� p.

47.HÒA TH NG THÍCH BÍCH LÂM (1924 - 1971)

Hòa th� � ng h� Tr� n, húy V n Vinh, pháp danh Ch n Phú, t Chánh H� u, hi� u Thích Bích Lâm. Ngài sinh ngày 24 tháng 11

n m Giáp Tý (1924) t� i ph� �ng � � Nh� - Nha Trang- Khánh Hòa, thân ph� là c� Tr� n � � c T u, thân m� u là c� bà Tr� n Th�

� � .

S� m có nhân duyên v� i Ph� t pháp, Ngài � � � c Hòa th� � ng Thích Ph� � c Hu� , chùa S� c T� H� i � � c cho quy y ngày 19

tháng 2 n m Nhâm Thân (1932), pháp danh Ch n Phú. � � n ngày 15 tháng 10 n m K� Mão (1939), Ngài � � � c Hòa th� � ng

cho th� � , phú pháp t là Chánh H� u, hi� u Bích Lâm. N m 1945, Ngài th� Tam � àn C� Túc t� i chùa S� c T� H� i � � c do

Hòa th� � ng Ph� � c Hu� tái thí, truy n trao gi� i pháp. N m 1946 Ngài � � � c � c� tr� trì T� � ình Ngh� a Ph� ng.

N m Nhâm Thìn (1952) t� i � � i gi� i � àn T� � ình Thiên B� u � Ninh Hòa, Ngài nh� n làm Tôn ch� ng s� . � � n n m � inh D� u

(1957) t� i � � i gi� i � àn T� � ình Ngh� a Ph� ng, Ngài làm Giáo th� A Xà Lê. Sang n m K� H� i (1959), Ban � � i di � n Giáo

Page 77: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

77

H i Ph� t Giáo C� truy n mi n Trung t� ch� c � � i gi� i � àn t� i T ng h� c vi� n (chùa Ph� � c Hu� - Nha Trang), � � i chúng suy

tôn Ngài làm � � �ng � � u Hòa th� � ng truy n gi� i.

N m Canh Tu� t (1970), Ngài � � � c cung th� nh ngôi � � �ng � � u Hòa th� � ng tái thí truy n gi� i t � i � � i Gi� i � àn chùa Ph� � c

Duyên, Diên Khánh, Khánh Hòa. V� i � � c tính hi n hòa � � � c các môn � � � � t� kính ph� c, ch� s n hi n � � c m� n th� ng

nên giao cho Ngài � � m nhi� m nhi u Ph� t s nh� sau:

- T� n m 1950 � � n 1954: Ngài làm T� ng Th� ký Giáo H i T ng Già C� Truy n t� nh Khánh Hòa.

- T� n m 1955 � � n 1959: Là T ng giám Trung Vi� t Giáo H i Ph� t Giáo T� nh � Tông Vi� t nam.

- T� n m 1960 � � n 1968: Ngài � � m nhi� m ch� c v� Chánh � � i di � n Trung ph� n kiêm Giám � � c T ng h� c vi� n Giáo H i

Ph� t Giáo C� Truy n (L� c Hòa T ng) mi n Trung.

- T� n m 1969 � � n 1971: Kiêm nhi� m ch� c v� Phó Vi� n Tr� � ng N i V � Vi � n Ho� ng � � o Trung � ng Giáo H i Ph� t Giáo

C� Truy n Vi� t Nam.

Ngài � ã thay m� t Ban � � i di � n Giáo H i Ph� t Giáo C� Truy n mi n Trung � i tham quan, th m vi� ng thân h� u Ph� t giáo các

n� � c: Thái Lan, Nh� t B� n, H� ng Kông, � � i Hàn v.v... � � ng th�i mu� n có ng� �

i th� a k� s nghi� p � � o pháp nên Ngài � ã

cho hai � � t� là Th� � ng t� a Thích Trí Tâm, Thích Trí � � c � i � u h� c t� i Nh� t B� n.

Ngài � ã trùng tu ngôi Tam b� o Ngh� a Ph� ng, t� ngôi chùa nh� bé thành ngôi Già Lam B� u � i � n ngày nay và � ã khai s n,

trùng tu trên hai m� i ngôi t vi � n t� i Khánh Hòa cùng các t� nh mi n Trung.

Th� gian vô th� �ng, có sinh � t có di� t. Tr� i qua bao n m tài b� i công � � c n n móng Thích gia, d� t d� n chúng nh n g� n xa

tu h� c, Ngài viên t� ch ngày 24 tháng 11 n m Tân H� i (1971), tr� th� 48 tu� i, 26 h� l � p, � � l� i tang chung cho môn � � � � t�

cùng s luy� n ti� c c� a T ng Ni, Ph� t t� � � i v� i m t b� c Tôn � � c T ng tài s� m chuy� n nghi� p tr� n gi� a lúc tinh hoa � ang

phát ch� t.

48.HÒA TH NG THÍCH M T NGUY N (1911 - 1972)

Hòa th� � ng th� danh là Tr� n Qu� c L c, pháp danh Tâm Nh� , pháp hi� u Thích M� t Nguy� n, thu c dòng Lâm T� � �i th� 43.

Ngài sinh ngày 25 tháng 6 nhu� n n m Tân H� i (19-8-1911) t� i làng Phú Xuân, huy� n H� ng Trà, t� nh Th� a Thiên và là con

tr� � ng trong m t gia � ình n m anh em. Thân ph� là c� ông Tr� n Qu� c L� . Thân m� u là c� bà Nguy� n Th� Hoàng.

Thi� u th�

i Ngài theo tân h� c, b� n tính hi n hòa vui v� . V� n sinh tr� � ng trong m t gia � ình n n� p, thành tín Ph� t giáo, Ngài

� ã s� m c� m nh� n c� nh th� phù hoa gi� t� m. N m 1926 (15 tu� i) Ngài phát tâm xu� t gia, th� gi� i v � i Hòa th� � ng Giác Tiên

� chùa Trúc Lâm - Th� a Thiên. Nh�

chuyên tâm và kiên trì tu ni� m, Ngài � ã � � � c B� n s� chính th� c làm l� th� � th� Sa

Di gi� i lúc 18 tu� i (1929), pháp danh là Tâm Nh� .

Sau m t th�i gian tinh t� n tu h� c t� i tr� �

ng S n môn Ph� t h� c Tây Thiên, Ngài � ã t� t nghi� p c� p Trung h� c Ph� t giáo. N m

1937 (26 tu� i) Ngài � � � c B� n s� cho vào Bình � � nh th� gi� i T � Kheo t� i � � i gi� i � àn T� nh Lâm và � l � i theo h� c c� p � � i

h� c Ph� t giáo v� i Hòa th� � ng Ph� � c Hu� t� i chùa Th� p Tháp.

Khi còn tu h� c � Hu� , vào n m 1932, H i An Nam Ph� t H� c thành l� p t� i chùa Trúc Lâm, Ngài � � � c c� làm gi� ng s� c� a

h i. N m 1935, do � � o nghi� p t ng tr� � ng, Ngài � ã � � � c B� n s� phú pháp m t bài k� nh� sau:

Tâm nh� Pháp gi� i nh�

Vô sanh h� nh � �ng t�

Nh� � c n ng nh� th� gi� i

Ni � m ni� m ch� ng vô d� .

N m 1946, Ngài khai s n chùa B� o Tràng Hu� Giác t� i Hòa Tân, Bình � � nh. Chùa này � ã b� chi� n tranh phá h� y hoàn toàn.

Tr� v Th� a Thiên, Ngài � � � c S n môn cung th� nh trú trì chùa Linh Quang ngày 10-4-1946 (� � � c 35 tu� i). � � u n m 1951

Ngài � � m trách ch� c v� Chánh Tr� s S n môn T ng già Th� a Thiên, và cu� i n m � y l � i � � � c m�i làm gi� ng s� t� i Ph� t

h� c � � �ng Báo Qu� c. N m 1954 Ngài � � � c c� gi� ch� c Tr� s tr� � ng S n môn T ng Già Trung Vi� t liên ti� p trong nhi u

nhi� m k� .

Page 78: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

78

N m 1957 v� i ý nguy� n phát tri� n c s� � � dìu d� t hàng Ph� t t� v v� i � � o pháp, Ngài khai sáng chùa T� Hàng Quan Âm

t� i qu� n Nam Hòa, m t vùng c� n s n thu c t� nh Th� a Thiên. Chùa này hi� n v� n còn. Ngày 10-9-1959 � � i h i Giáo h i

T ng già toàn qu� c k� II t � i chùa � n Quang � Sài Gòn � ã công c� Ngài gi� ch� c v� Tr� s phó Giáo H i kiêm Tr� � ng Ban

Nghi L� .

N m 1960, nh� n th� y Ph� t s ngày càng nhi u, Ph� t t� lui t� i ngày càng � ông, mà chùa Linh Quang quá ch� t h� p, Ngài � ã

kh� i x � � ng vi� c trùng tu chùa và � � t k� t qu� t� t � � p.

N m 1963 Ngài � ã lãnh � � o Ph� t giáo � � Th� a Thiên - Hu� � � u tranh � òi th c thi n m nguy� n v� ng chính � áng c� a Ph� t

giáo Vi� t Nam. Trong � êm 20-8-1963 chính quy n Ngô � ình Di� m xua quân t� n công các chùa, � àn áp T ng Ni, Ph� t t� ,

Ngài b� b� t và áp chuy� n vào Sài Gòn cùng v� i m t s� Tôn � � c khác trong hàng lãnh � � o.

N m 1964, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t ra � �i, Ngài � � � c m

�i gi � ch� c Phó � � i di � n mi n V� n H� nh kiêm

T� nh Giáo H i Th� a Thiên. N m 1965 Ngài làm � àn ch� trong � � i gi� i � àn V� n H� nh t� ch� c t� i chùa T� Hi � u - Hu� v� i

trên 100 v� gi� i t � xu� t gia và 1.200 v� t� i gia. C ng n m này, Ngài � � � c m�

i vào Ban gi� ng hu� n vi� n Cao � �ng Ph� t H� c

Sài Gòn. Ngài r� t chú tâm vào vi� c � ào t� o T ng tài, nên n m 1967 Ngài � � ng ra t� ch� c l� p chuyên khoa n i � i � n Li � u

Quán t� i chùa Linh Quang. Ngài làm Giám � � c và ch� gi� ng l� p h� c này liên ti� p trong 4 n m.

Mùa xuân 1968 Ngài � � � c Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t công c� vào ch� c v� Chánh � � i Di � n mi n V� n

H� nh kiêm Chánh � � i Di � n t� nh Th� a Thiên và th� xã Hu� . N m 1970, Ngài khuy� n khích m� l� p chuyên khoa n i � i � n t� i

Ph� t H� c Ni Vi � n Di� u � � c - Hu� . C ng n m � y, Ngài nh� n làm c� v� n � � i gi� i � àn V� nh Gia t� i � à N� ng.

Trách nhi� m n� ng n c� a c� p lãnh � � o Giáo h i t � i mi n V� n H� nh và t� nh Th� a Thiên - Hu� � ã chi� m nhi u thì gi�

và s� c

l c c� a Ngài trong vi� c � � i n i và � � i ngo� i. Nh� ng Ngài v� n không quên công tác xã h i, t� thi� n. Ngài � ã ki� n thi� t cô

nhi vi� n, d� � ng lão � � �ng, b� nh xá � � có n i an trú và thu� c men cho nh� ng � � ng bào không may g� p c� nh khó kh n, � au

kh� . Ngài còn khuy� n khích xây d ng nh� ng Ni� m Ph� t � � �ng t� i các b� nh vi� n, lao xá, các tr� i tàn t� t, các � n v� quân

� i � � nh� ng n i này Ph� t t� có th� th� �ng xuyên t� ng ni� m và l� bái. Ngài � � c bi� t lo vi� c c� u tr� chi� n n� n và thiên tai.

Ngài còn khuy� n khích các nhà thi� n nguy� n t� c t� � ng, � úc chuông, � n t� ng kinh sách và l� u � ng � � n các vùng xa xôi m�

các bu� i thuy� t gi� ng giáo lý.

Ngoài ra, Ngài còn � � tâm vi� t bài � ng trên các nguy� t san t� p chí Ph� t giáo xu� t b� n t� i Hu� nh� Viên Âm, Giác Ng ,

Liên Hoa v.v... � � ph� bi� n giáo lý, h� � ng d� n bao ng� �i quay v v� i chánh pháp � � chung lo vi� c ph� c h� ng và b� i � � p

cho n n � � o giáo c� a dân t c ngày m t phát tri� n. Ngài còn d� ch các kinh t� ng nh� kinh Gi� i Thâm M� t, kinh Vô L� � ng

Th� , Tân Duy Th� c Lu� n (c� a Thái H� ).

Vì lao tâm lao l c lo toan Ph� t s , nên vào cu� i � �i Ngài lâm b� nh, có th

�i gian ph� i vào Sài Gòn � i u tr� . Tuy v� y Ngài

v� n luôn luôn ngh� � � n Giáo H i và Ph� t t� , xem nh� thân mình, � ã t� m gác vi� c ch� a b� nh và tr� v c� � ô ti� p t� c Ph� t s .

� � n ngày m� ng 10 tháng 7 n m Nhâm Tý, Ph� t l � ch 2516 (18-8-1972) vào lúc 9 gi� 30' Ngài � ã viên t� ch, h� � ng th� 62

tu� i � �i, v� i 40 tu� i h� .

Hòa th� � ng Thích M� t Nguy� n là m t c t tr� quan tr� ng trong ngôi nhà Ph� t pháp, m t v� h pháp � � c l c c� a Giáo H i

Ph� t Giáo Vi� t Nam trong nh� ng ngày � � u c� a phong trào ph� c h� ng, m t thành viên c y� u c� a Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t

Nam Th� ng Nh� t. V� i � � c hy sinh cao c� , Ngài � ã v� � t qua m� i khó kh n � � gánh vác nh� ng Ph� t s l � n lao. Nh� ý chí

b n v� ng, cùng tâm h� n h� x� , v� tha, Ngài � ã khéo nh� n nh� c, dung hòa m� i d� ki � n � � hòa � � ng v� i m� i t � ng l� p trong

T ng gi� i c ng nh� hàng c� s� � � hoàn thành s� m� ng “Th� � ng c� u Ph� t � � o, h� hóa chúng sanh” c� a m t Nh� Lai s� gi� .

49.HÒA TH NG THÍCH H I TRÀNG (1884 - 1972)

Hòa th� � ng th� danh Võ V n Nghiêm, pháp danh Giác Trang, hi� u H� i Tràng thu c dòng Lâm T� Chánh Tông, � �i th� 41,

sinh n m Giáp Thân (1884) t� i làng Tân Quí, t� ng Ph� � c � i n Th� � ng, t� nh Ch� L� n. Thân ph� là c� ông Võ V n Ngh� a,

thân m� u là c� bà Tr� n Th� Tín. Ngài sinh tr� � ng trong m t gia � ình tín ng� � ng Tam B� o thu� n thành. Thân ph� Ngài là

m t v� h� ng ch� c trong làng, lúc tu� i ng tu� n xin t� ch� c � � xu� t gia hi� u là Thanh Châu, � � n 75 tu� i � � � c phong Giáo

Page 79: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

79

th� , sáng l� p chùa V� n Ph� � c t� i làng Tân Chánh, huy� n H� c Môn, Sài gòn. Ngài có hai anh em trai, ng� �i anh c� xu� t gia

� � � c t� n phong Hòa th� � ng, hi� u Ch n Không.

N m lên 16 tu� i (1899) � � � c song thân ch� p thu� n, xu� t gia t� i chùa Long Huê - Gò V� p làm � � t� Hòa th� � ng Thích T�

Hu� , � � � c Ngài ban pháp danh Giác Trang, pháp hi� u H� i Tràng. N m Ngài 25 tu� i (1908) Hòa th� � ng B� n s� cho t� n � àn

th� C� Túc gi� i. Sau � ó Ngài � � � c g� i � � n chùa Long Ph� � c � V� nh Long, r� i � � n chùa Tân Long � Sa � éc � � tham h� c

giáo � i � n. Nh�

chuyên c� n tinh t� n theo h� c su� t tám n m, ki� n th� c càng m� r ng, � � o h� nh càng t ng ti� n, nên Ngài càng

� � � c ch� Tôn � � c m� n th� ng.

N m Ngài 30 tu� i (1913) Hòa th� � ng Ch n H i, S� t� chùa Thanh Tr� � c � Gò Công viên t� ch, Ngài � � � c Hòa th� � ng B� n

s� gi� i thi � u k� v� làm trú trì T� � ình Thanh Tr� � c. Th�

i gian này Ngài th� �ng � i các t� nh H� u Giang � � gi� ng d� y kinh

Pháp Hoa, ngoài nh� ng bu� i gi � ng d� y t� i chùa tr� x� .

N m 1922, Ngài m� khóa Ki� t h� an c� t� i chùa Thanh Tr� � c và cho kh� c b� n in kinh Pháp Hoa � � � c 200 b . C ng mùa

an c� này, có t� ch� c � � i gi� i � àn, ch� tôn Tr� � ng lão cung th� nh Ngài lên ngôi v� � àn � � u Hòa th� � ng. Sau khi mãn h� ,

Ngài cho trùng tu chùa Thanh Tr� � c, t� o n i � ây thành m t danh lam th� ng c� nh c� a t� nh Gò Công.

N m 50 tu� i (1934), vì b� n hoài T� nh � , Ngài giao chùa Thanh Tr� � c l� i cho � � t� , r� i v huy� n � � c Hòa l� p am tu t� nh

nghi� p mong ngày vãng sanh t t� i, tu� giác khai thông. Nh� ng s� nguy� n ch� a to� i, n m 1938, � � � c Hòa Th� � ng Ch n

Không (anh Ngài) yêu c� u, Ngài tr� lên Phú Nhu� n � � ki � n t� o chùa Ph� Quang trú trì � � ây và cùng v� i các v� c� s� chung

lo Ph� t s . Th�

i gian này phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo � ang phát tri� n m� nh � kh� p n i, � nh h� � ng lan r ng � � n t� ng

ngôi chùa.

N m 1946, chùa Ph� Quang � � � c tái t� o t� mái tranh vách lá thành chùa xây t� �ng l� p ngói d� � i s ch� ng minh c� a Hòa

th� � ng Ch n Không. R� i b� t � � u t� n m � ó, tùy ph� ng ti� n và c duyên mà chùa � � � c ki� n thi� t ngày m t khang trang

thêm lên, trong � ó nh� uy tín và l

�i khuy� n giáo c� a Ngài mà th� p ph� ng tín h� u hoan h

� � óng góp công và c� a thêm

nhi u.

N m 1951, do s tích c c v� n � ng c� a Hòa th� � ng Nh� t Liên, Giáo H i T ng Già Nam Vi� t � � � c thành l� p t� i chùa � n

Quang do Hòa th� � ng � � t T� � ch� c v� Tr� s tr� � ng, Hòa th� � ng Nh� t Liên � ch� c v� T� ng th� ký và Hòa th� � ng � � t

Thanh chùa Giác Ng � � � c cung th� nh làm Pháp Ch� . Ngài � � � c cung th� nh vào H i � � ng Tr� � ng Lão. C ng n m � ó Ngài

l � i � � � c cung th� nh gi� ch� c v� Ch� ng minh � � o s� .

Các n m 1954 - 1955, Ngài cùng v� i Hòa th� � ng Thi� n T� �ng chùa V� n Th� m� liên ti� p hai mùa an c� ki� t h� . N m 1956

Ngài l� i cùng Hòa Th� � ng Thi� n T� �ng chùa V� n Th� , Hòa th� � ng Hành Tr� chùa Giác Nguyên khai h� t� i chùa Giác

Nguyên � � � ào t� o T ng tài, ho� ng d� ng chánh pháp. N m 1959 Ngài k� t h� p v� i Ban tr� s Giáo H i T ng Già Nam Vi� t

m� khóa ki� t h� t� i chùa Thanh Tr� � c � Gò Công.

N m 1961, tuy tu� i � ã cao, Ngài v� n m� h� t� i chùa Ph� Quang � � trang b� cho T ng Ni � � y � � gi� i � � c và h� c h� nh. C ng

n m này, Ngài giao cho � � t� là Hòa th� � ng Thích Thi� n Thông trú trì chùa Ph� Quang � � Ngài có th�i gi

� theo b� n

nguy� n tu t� nh nghi� p an d� � ng tinh th� n.

N m 1964 Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t � � � c thành l� p, Ngài � � � c � � i h i tôn c� vào H i � � ng Tr� � ng lão

vi � n T ng Th� ng. C ng n m này, � � � c s ch� p thu� n c� a Vi� n Hóa � � o, Ngài ch� � � o cho Hòa Th� � ng Thi� n Thông trú trì

chùa Ph� Quang thành l� p Ph� t h� c vi� n Ph� Quang. � � n n m 1966 � � � c � � i tên là Ph� t H� c Vi � n H� i Tràng.

N m 1968, H i � � ng Vi� n T ng Th� ng l� i cung c� Ngài vào ngôi v� Phó T ng Th� ng GHPG Vi� t Nam Th� ng Nh� t. � � n

n m 1972, � � o h� nh và � � o nghi� p c� a Ngài � ã � � n h� i viên mãn. M t hôm Ngài báo cho các � � t� bi� t là Ngài s� p tr� v

cõi Ph� t. � � n ngày 23 tháng 8 n m Nhâm Tý (30-9-1972) tr� � c gi� Ngài thâu th� n t� ch di� t, hai Hòa th� � ng Thi� n Hòa và

Thi� n Hoa � � n th m. Ngài m� m� t nhìn và ch� p tay chào, r� i t� t� vãng sanh L� c qu� c. Ngài tr� th� 89 tu� i và 63 h� l � p.

50.HÒA TH NG THÍCH THI N HOA (1918 - 1973)

Hòa th� � ng pháp danh Thi� n Hoa, hi� u Hoàn Tuyên, sanh ngày 07 tháng 8 n m M� u Ng� (1918), t� i làng Tân Qui, huy� n

Page 80: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

80

C� u Kè, t� nh Trà Vinh. Vì quy y t� thu� � u th , Ngài l� y pháp danh là th� danh, nên húy là Tr� n Thi� n Hoa. Thân ph� Ngài

là ông Tr� n V n Th� pháp danh Thi� n Hu� , thân m� u là bà Nguy� n Th� Sáu pháp danh Di� u T� nh. Ngài là con út trong gia

� ình tám anh ch� em, ba ng� �i anh ch� c� a Ngài c ng xu� t gia � � u Ph� t.

C� gia � ình Ngài � u quy y v� i T� Chí Thi n chùa Phi Lai núi Voi, Châu � � c, pháp danh Thi� n Hoa là do T� � � t cho Ngài.

Nhân � i chùa Ph� � c H� u, làng � ông H� u, huy� n Trà Ôn làm l� k� siêu cho cha. Ngài quy� t xin m� cho � chùa xu� t gia, lúc

� y Ngài � � � c 7 tu� i. Sau � ó, Ngài � � � c g� i t� i chùa � ông Ph� � c, huy� n Cái V� n theo h� c v� i T� Khánh Anh, � � � c T� � � t

pháp hi� u là Hoàn Tuyên.

N m 1931, T� Khánh Anh lãnh chùa Long An � � � ng � � , Trà Ôn và khai l� p h� c gia giáo t� i � ây. Ngài � � � c nh� p chúng

theo h� c, lúc � y Ngài 14 tu� i.

N m 1935, Ph� t h� c � � �ng L� � ng Xuyên khai gi� ng, Ngài � � � c theo h� c t� i � ây, và ngay n m � y, Ngài th� gi� i Sa Di, lúc

17 tu� i.

N m 1938, Ngài � � � c Ban Giám � � c Ph� t h� c � � �ng c� ra Hu� h� c cùng v� i các T ng sinh khác trong l� p � � u tiên, lúc � y

Ngài 20 tu� i. Ngài h� c � Ph� t h� c � � �ng Tây Thiên hai n m. Sau � ó Ngài vào chùa Long Khánh, Qui Nh n h� c Ph� t pháp

v� i T � Ph� � c Hu� chùa Th� p Tháp h� t m t n m tròn. Ngài l� i tr� ra Hu� d h� c t� i Ph� t h� c � � �ng Báo Qu� c ngót b� n

n m, r� i � � n tòng lâm Kim S n m t n m. Sau tám n m theo h� c Ngài tr� v mi n Nam.

N m 1945, Ngài h� p tác cùng Hòa Th� � ng Trí T� nh khai gi� ng Ph� t h� c � � �ng Ph� t Quang t� i r� ch Bang Chang, xã Thi� n

M � , Trà Ôn. S� T ng sinh � � n h� c trên ba m� i v � . N m 29 tu� i, Ngài th� gi� i T� Kheo B� Tát t� i Gi� i � àn chùa Kim Huê,

Sa � éc.

N m 1946-1947, phong trào ch� ng Pháp c� u n� � c � ã làm � nh h� � ng � � n tr� �ng h� c. Hòa Th� � ng Trí T� nh tr� lên Sài Gòn,

ch� còn Ngài � l � i. V � a d� y h� c v� a m� phòng thu� c giúp � � nhân dân, Ngài h� � ng d� n T ng Ni v� a công tác ch� n tr� y

h� c v� a h� c kinh � i � n. Ngài l� i m� nh� ng l� p h� c “Bình Dân” d� y ban � êm � � ch� ng n� n mù ch� . H� c viên � � t k� t qu�

nhanh chóng nh� Ngài có sáng ki� n so� n t� p sách “V� n ch� O”

N m 1953, Giáo H i T ng Già Nam Vi� t c� Ngài gi� ch� c Tr� � ng Ban Giáo D� c và Tr� � ng Ban Ho� ng Pháp Giáo H i

T ng Già Nam Vi� t, kiêm � � c Giáo Ph� t h� c � � �ng Nam Vi� t chùa � n Quang, Sài Gòn. Ngoài vi� c � ích thân gi� ng d� y

cho h� c T ng � tr� �ng này, Ngài còn d� y các Ph� t h� c Ni tr� �

ng T� Nghiêm và D� � c S� . S� l � � ng T ng Ni � � � c � ào t� o

ra t� các tr� �ng � u là nh� ng v� xu� t s� c sau này ph� l c v� i Ngài � � m � ang các Ph� t s c� a Giáo h i c ng nh� công tác

ho� ng pháp và giáo d� c.

N m 1957, Ngài l� i ch� x� � ng m� nh� ng khóa hu� n luy� n tr� trì l� y tên là Nh� Lai S� Gi� . T ng gi� i � � t t� i chùa Pháp

H i, Ni gi � i � � t t� i chùa D� � c S� . Nh� ng v� t� t nghi� p các khóa này � � � c b� v chùa kh� p l� c t� nh t� p s ho� ng pháp.

Phong trào này làm d� y lên s tu h� c c� a tín � � Ph� t t� và là m � � c c� a m� i T ng Ni mu� n tr� thành s� gi� Nh� Lai.

V � i trách nhi� m Tr� � ng ban Giáo d� c trong Giáo H i T ng Già Nam Vi� t, Ngài � ã khuy� n khích, h� tr� m� tr� �ng Ph� t

h� c t� i kh� p các t� nh mi n Tây và chính Ngài gi� ng d� y kh� p n i � � � ng viên các tr� �ng. H� u h� t T ng Ni mi n Nam

� � ng th�i � u ch� u ân giáo d� c c� a Ngài ít nhi u, dù gián ti� p hay tr c ti� p.

V � i trách nhi� m Tr� � ng Ban Ho� ng Pháp Giáo H i T ng Già Nam Vi� t, � ích thân Ngài hu� n luy� n T ng Ni thành Gi� ng

viên th� t s có th� � i di � n gi� ng các n i. Ngài còn hu� n luy� n hàng c� s� theo h� c có kh� n ng truy n � � t l � i cho các l� p

h� c sau. Ngài � ã m� các l� p giáo lý Ph� t h� c ph� thông do Ngài ch� tr� ng t� i các chùa � n Quang, Ph� � c Hòa, Xá L� i,

Giác Tâm, D� � c S� ... � � gi� ng d� y cho Ph� t t� , làm cho phong trào h� c Ph� t mi n Nam tr� i d� y m� nh m� , ng� �i ng� �

i

h ng say tu h� c.

N m 1956, Ngài gi� ch� c v� � y viên Ho� ng Pháp c� a T� ng H i Ph� t Giáo Vi� t Nam, cùng v� i Th� � ng t� a Nh� t H� nh xu� t

b� n nguy� t san “Ph� t giáo Vi� t Nam”. Ngài t� ch� c phát thanh Ph� t giáo h� ng tu� n trên � ài phát thanh Sài gòn. Ngoài ra,

Ngài còn l� p nên nhà xu� t b� n Ph� t giáo l� y tên “H� ng � � o” do Ngài ch� u trách nhi� m, và ch� tr� ng m t “Ph� t h� c Tùng

th� ” v � i tám chuyên � sách.

N m 1963, ch� ng s áp b� c c� a ch� � nhà Ngô, Ngài � ã tích c c � � u tranh cho Ph� t giáo, Ngài nh� n ch� c Phó Ch� T� ch

� y Ban Liên Phái B� o V� Ph� t Giáo. V� i uy tín s� n có, Ngài kêu g� i T ng Ni và Ph� t t� mi n Nam � � ng lên b� o v� � � o

Page 81: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

81

pháp, � ã � � � c s � áp � ng n� ng nhi� t c� a T ng Tín � � � � u tranh kiên trì cho � � n ngày thành công.

N m 1964, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t ra � �i, Ngài nh� n ch� c � � Nh� t Phó Vi� n Tr� � ng Vi� n Hóa � � o, k�

� � n nh� n ch� c tr� trì Vi � t Nam Qu� c T .

N m 1966, Ngài � � m nh� n ch� c Vi � n tr� � ng Vi� n Hóa � � o GHPGVNTN. Trong giai � o� n này m� c dù có nhi u sóng gió,

nh� ng Ngài v� n v� ng vàng chèo ch� ng, l� y s t� n t� i c� a � � o pháp trong s t� n t� i c� a dân t c và nhân lo� i làm � � �ng l� i

lãnh � � o.

N m 1968, Ngài � � � c toàn th� � � i bi� u b� th m l� u nhi� m ch� c Vi� n Tr� � ng Vi� n Hóa � � o. Lúc � y dù c n b� nh � ã b c

phát, nh� ng Ngài v� n không n hà gánh l� y trách nhi� m Giáo H i ngày càng n� ng n . Trong giai � o� n này, m� i Ph� t s

� áng k� � mi n Nam � u � � � c Ngài khuy� n khích tr� giúp � � n thành công.

N m 1973, b� nh tình càng n� ng Ngài ph� i gi � i ph� u và không tr� d� y � � � c n� a. Cho � � n ngày 20 tháng Ch� p n m Nhâm

Tý, nh� m ngày 23 tháng Giêng n m 1973, Ngài � ã an lành viên t� ch, th� 55 tu� i � �i và 26 tu� i h� .

C� cu c � �i, Ngài hy sinh tr� n v� n cho � � o pháp t� lúc l� n khôn cho � � n ngày theo Ph� t, lúc nào Ngài c ng ch� bi� t lo cho

� � o và làm vi� c cho � � o. V� i t� m lòng bao dung hòa ái, nh� ng r� t c� ng ngh� trong � � �ng l� i mà Ngài v� ch ra, dù khó

kh n � � n m� y c ng quy� t th c hi� n thành công. Và Ngài � ã thành công r c r� trong vi� c th c hi� n s� m� ng c� a m t s� gi�

Nh� Lai, � � l� i cho mai sau lòng kính tr� ng và mãi mãi ghi kh� c công n Ngài.

Các tác ph� m c� a Ngài � � l� i r � t nhi u, là nh� ng n� c thang Giáo lý có giá tr� � � t n n t� ng h� c Ph� t cho T ng tín � � . Xin

l � � c ghi nh� ng danh m� c l� n nh� sau:

- Ph� t H� c Ph� Thông (12 quy� n).

- B� n � � Tu Ph� t (10 quy� n).

- Duy th� c h� c (6 quy� n).

- Ph� t h� c giáo khoa các tr� �ng B� � .

- Giáo lý d� y Gia � ình Ph� t t� .

- Nghi th� c t� ng ni� m.

- Bài H� c Ngàn Vàng (8 t� p).

- � � i c� ng kinh L ng Nghiêm.

- Kinh Viên Giác l� � c gi� i.

- Kinh Kim Cang.

- Tâm kinh.

- Lu� n � � i Th� a Kh� i Tín.

- Lu� n Nh n Minh.

và các lo� i t � p lu� n, s tích...

T� ng c ng là 80 quy� n trong 8 lo� i chuyên � .

Theo Dòng S Ki � n:

M�

T CON NG� � I Ð$ O H$ NH SÁNG NG� I

51.HÒA TH NG THÍCH T NH KHI T (1890 - 1973)

Hòa th� � ng Thích T� nh Khi� t, th� danh là Nguy� n V n K� nh, sinh ngày 17 tháng 11 n m Tân Mão (1890), t� i làng D� � ng

Mông Th� � ng, huy� n Phú Vang, t� nh Th� a Thiên. Thân sinh là c� ông Nguy� n V n Toán và c� bà Tôn N� Th� Lý. Ngài là

con trai th� ba trong gia � ¬nh, b� m tính thông minh, n m 15 tu� i Ngài � ã tinh thông Nho h� c rõ l� xu� t x� � � �i, nh� ng v� i

chí khí xu� t tr� n, mu� n v� n t� i m t ph� ng tr�i cao r ng Ngài � ã xin phép song thân � � � c xu� t gia t� m s� h� c � � o.

N m 1905, Ngài xu� t gia t� i chùa T� �ng Vân, làng D� ng Xuân H� , huy� n H� ng Th� y, t� nh Th� a Thiên, và � ã th� giáo

v� i � � i lão Hòa th� � ng Thanh Thái, hi� u Ph� � c Ch� , là � � tam T� chùa T� �ng Vân, � �

i th� 41 Thi n phái Lâm T� . Ngài

� � � c ban pháp danh là Tr� ng Thông, t Chân Th� �ng.

Page 82: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

82

V � i b� m tánh thu� n thành, c� t cách � � o v� Ngài � ã v� � t m� i th� thách cam go trong b� � c � � u hành � � o, tinh c� n h� c h� i

chánh pháp v� i các b� c th� c � � c cao T ng trong ch� n thi n môn, chuyên tâm th c hành gi� i � � nh tu� . � � n n m 19 tu� i

(1910), � � o phong ngày càng t� a r� ng, Ngài � � � c � � c cách mi� n tu� i � � th� C� Túc gi� i t � i � � i gi� i � àn V� nh Gia do t�

V � nh Gia làm � àn � � u, Hòa th� � ng Tâm Truy n làm Y� t Ma và Hòa Th� � ng Hoàng Phú làm Giáo Th� . Sau khi � � c gi� i

C� Túc, Ngài tr� v trú x� phát nguy� n l� y b V� n Ph� t, m� i ch� m� i l � , trong su� t ba n m li n.

N m 26 tu� i (1916), Ngài nh� n ch� c trú trì chùa Ph� � c Hu� , thu c ph� Tuy Lý V� ng, thôn V� D� , huy� n Phú Vang, t� nh

Th� a Thiên.

� � n n m 30 tu� i (1920) ngài � � c pháp v� i Hòa th� � ng B� n s� , � � � c ban � � o hi� u là T� nh Khi� t, k� v� T� � �i th� 42 thu c

Thi n phái Lâm T� v� i bài k� phú pháp nh� sau:

ľTr� ng Thông tâm pháp b� n � � ng nhiên.

Phó nh� Chân Th� �ng � � o chí kiên.

Phi h� u phi vô phi s� ki � n.

T� ch nhiên khai ng ch� nh n ti n".

N m 32 tu� i (1922), sau khi c� tang nghi� p s� , Ngài cùng Hòa th� � ng Hu� Pháp theo h� c l� p Cao � �ng Ph� t h� c t� i chùa

Thi� n H� ng, tham c� u kinh � i � n cùng Ngài Ph� � c Hu� , chùa Th� p Tháp trong su� t th�i gian n m n m.

N m 42 tu� i Ngài làm d� n th� nh s� t� i � � i gi� i � àn chùa T� Hi � u.

N m 44 tu� i Ngài tr� v trú trì chùa T� �ng Vân, k� v� Hòa Th� � ng T� nh H� nh, anh ru t c� a Ngài v� a viên t� ch.

N m 1935, m t l� p Trung � �ng Ph� t H� c � � � c m� t� i chùa T� �

ng Vân d� � i s trông nom c� a Ngài.

N m 48 tu� i (1938), Ngài � � � c cung th� nh Ch� ng minh � � o s� sáng l� p AN NAM PH� T H� C H�

I.

N m 50 tu� i (1940), Ngài làm Giám � � c � � o h� nh Vi� n Cao � �ng Ph� t h� c, m� t� i chùa T� �

ng Vân và Báo Qu� c, n i � ào

t� o nhi u T ng tài, l� i l � c xu� t chúng lãnh � � o Giáo h i qua nhi u th� h� nh� Hòa th� � ng Thi� n Hoa, Thi� n Hòa, Hành Tr� ,

Trí T� nh, Thi� n Siêu...

N m 54 tu� i (1944), Ngài � � � c cung th� nh, làm Y� t Ma � � i gi � i � àn t� i chùa Thuy n Tôn, Hu� .

N m 57 tu� i (1947), Ngài � � � c suy tôn ch� c v� Tòng Lâm Pháp Ch� Trung Vi� t.

N m 58 tu� i (1948), Ngài làm � àn � � u Hòa th� � ng � � i gi� i � àn m� t� i chùa Báo Qu� c, Hu� . Hòa th� � ng Thi� n Siêu là th�

Sa di trong � � i gi� i � àn này.

Ngày 06.5.1951, n m m� i m� t � � i bi � u c� a sáu h i Ph� t giáo Nam, Trung, B� c h� p t� i chùa T� � àm, Hu� quy� t ngh� thành l� p T� ng H i Ph� t Giáo Vi� t Nam, Ngài � � � c suy tôn H i ch� . � � n ngày 7-9-1952, Ngài � � � c b� u làm ch� t� a � � i

H i Ph� t Giáo T ng Già toàn qu� c h� p t� i chùa Quán S� , Hà N i.

Vào ngày 8.3.1953, Ngài vào mi n Nam ch� t� a l� suy tôn Hòa th� � ng Hu� Quang làm Pháp Ch� Giáo H i T ng Già Nam

Vi � t t� i chùa � n Quang, Sài Gòn.

N m 66 tu� i (1956), Ngài cùng v� i Hòa th� � ng Hu� Quang lãnh � � o phái � oàn Ph� t giáo Vi� t Nam tham d � � i H i Ph� t

Giáo Th� Gi� i t � ch� c t� i Tích Lan, và chiêm bái Ph� t Tích t� i � n � .

Ngày 20-2-1962, Ngài � ã ký cùng lúc hai v n th� g� i T� ng Th� ng Ngô � ình Di� m và Qu� c H i � � ph� n � � i chính sách k�

th� tôn giáo, kêu g� i T ng tín � � � oàn k� t nh� t trí và cùng v� i ch� Tôn � � c khác lãnh � � o cu c � � u tranh l� ch s� này.

N m 73 tu� i (1963), Ngài ti� p t� c lãnh � � o cu c � � u tranh b� o v� tín ng� � ng, ph� n � � i chính sách k� th� Ph� t giáo c� a

chính quy n Ngô � ình Di� m. Trong cu c � � u tranh ngày 20-8-1963, Ngài c ng ch� u chung s� ph� n v� i Ph� t giáo � � b� � àn

áp � � n ph� i mang th� ng tích ngay d� � i chân tòa sen khi nén h� ng tâm nguy� n còn � ang cháy d� . Sau � ó, Ngài b� qu� n

thúc và ch� u nhi u áp l c chính tr� tâm lý, Ngài v� n kiên tâm v� ng chí, và cu c � � u tranh b� t b� o � ng và � � y gian kh� này

� ã k� t thúc thành công vào cu� i n m 1963, khi chính quy n Ngô � ình Di� m b� s� p � � .

N m 74 tu� i (1964), � � i h i Ph� t giáo Vi� t Nam suy tôn Ngài lên ngôi v� T ng Th� ng Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng

Nh� t.

Cùng n m 1964, Ngài làm � àn � � u Hòa th� � ng � � i gi� i � àn t� ch� c t� i Vi � t Nam Qu� c T , Sài Gòn.

N m 78 tu� i (1968) làm � àn � � u Hòa th� � ng � � i gi� i � àn t� ch� c t� i Ph� t H� c Vi � n H� i � � c, Nha Trang.

Page 83: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

83

V � i ngôi v� T ng Th� ng, Ngài � ã v� n d� ng ph� ng châm l� y “T � bi xóa b� h� n thù” � � nói lên ti� ng nói � ích th c c� a

ng� �i Ph� t t� � � i v� i � � t n� � c và nhân lo� i. Ngài truy n th� a m t s� m� nh cao c� mà ch� T� ti n b� i � ã khéo léo v� n d� ng

� � hòa nh� p và t� n t� i v� i dân t c qua nh� ng ch� ng � � �ng l� ch s� .

Pháp âm c� a Ngài hãy còn vang v� ng qua nhi u b� c thông � i � p th� hi� n � � �ng l� i hòa bình c� a T ng tín � � Ph� t t� Vi � t

Nam, � � c bi� t là b� c thông � i � p g� i � � i h i Qu� c t� v Tôn giáo và Hòa Bình vào tháng 10-1970, trong � ó nguy� n v� ng tha

thi� t mong m� i hòa bình c� a dân t c Vi � t Nam � � � c th� hi� n qua vi� c ki� n ngh� nhi u ph� ng th� c gi� i quy� t chi� n tranh

và c� ng c� hòa bình.

V quan � i � m xây d ng � � t n� � c, Ngài kêu g� i gi � gìn b� n s� c v n hóa dân t c, � oàn k� t không chia r� tôn giáo � � ng phái,

t� p trung vào công cu c xây d ng b� o v� dân t c và � � t n� � c, � ó c ng chính là b� o v� lý t� � ng c� a mình.

� � i v� i T ng Ni và t� ng l� p Ph� t t� tr� , nh� t là nh� ng v� s c tr c di� n v� i công tác xã h i, Ngài không ng� ng khuyên nh�

hãy gi� gìn s tâm, nghiêm trì gi� i h� nh, gi� l � y ph� ng châm “Tùy duyên b� t bi� n” và khuyên � � ng bao gi� l� i d� ng tu� i

tr� , ch� c ph� n, d� dãi v� i b� n thân mà làm nh� ng chuy� n ph� ng h� i � � n � � o pháp.

Cu� i n m 1972, Ngài r�i Sài gòn v Hu� � � ti � n hành vi� c tu s� a T� � ình T� �

ng Vân và chú � � i h� ng chung, r� i � i th m

vi � ng các T� � ình và các v� Tr� � ng lão t� i c� � ô nh� là chu� n b� cho m t hành trình khác.

Sau vài ngày pháp th� khi� m an nh� có linh c� m v s ra � i c� a mình, Ngài ân c� n phó chúc cho T ng Ni, Ph� t t� nh� ng l�

i

di hu� n t� i h� u và Ngài � ã an t� �ng x� b� báo thân vào h� i 20 gi

� 45 phút ngày 23 tháng giêng n m Quý S� u (25-2-1973),

tr� th� 83 n m, 64 h� l � p. Tháp c� a Ngài an trú t� i T� � ình T� �ng Vân, hi� u là Thanh Trai.

Ngài � ã th� nh� p vào Ni� t bàn T� nh l� c, nh� ng � � o phong c� a Ngài v� n t� n t� i v � i non sông � � t n� � c và trong lòng ng� �i

con Ph� t.

52.HÒA TH NG THÍCH TÂM GIÁC (1917 - 1973)

Hòa th� � ng Thích Tâm Giác, th� danh là Tr� n V n M� , sinh n m 1917 t� i t � nh Nam � � nh, thân ph� là c� ông Tr� n V n Quý,

thân m� u là c� bà Nguy� n Th� Suôi. Ngài là con trai th� hai trong gia � ình g� m hai trai m t gái.

Ngài sinh tr� � ng trong m t gia � ình Nho phong. Thân ph� Ngài tinh thông Hán h� c. C� hai ông bà l� i r� t thâm tín Ph� t

pháp. Do � ó, Ngài � � � c h� p th� ngay t� thu� � u th hai n n v n hóa c� truy n c� a dân t c là Kh� ng giáo và Ph� t giáo.

� � � c bi� t thu� nh� , Ngài c� y� u � au, qu� t qu� o luôn, r� t khó nuôi. Theo t� p quán � � a ph� ng, Ngài � � � c hai c� thân sinh

� em “bán khoán” cho v� T ng trú trì t� i ngôi chùa trong thôn và � luôn trong chùa. � � n khi lên 7 tu� i, vì � ã quen s� ng cu c

� �i chay t� nh, nên Ngài xin v� i song thân cho xu� t gia � � u Ph� t.

� � � c s ch� p thu� n c� a hai c� , b� � c � � u Ngài th� nghi� p v� i Hòa th� � ng Thích Trí H� i t � i chùa Mai Xá thu c Ph� Lý,

t� nh Hà Nam (nay là Nam Hà).

Vào � � u th� p k� 1930, phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo n� i lên kh� p n� � c. T� i Nam k� H i Nghiên c� u Ph� t h� c ra � �

i n m

1931 � Sài gòn. T� i Trung k� H i An Nam Ph� t H� c thành l� p � Hu� n m 1932. Các Ph� t h� c � � �ng � � � c t� ch� c kh� p n i.

Các t� p chí Ph� t h� c xu� t b� n � u � � n � � ho� ng d� ng � � o pháp, gieo vào tâm h� n ch� Tôn � � c, T ng Ni và Ph� t t� c�

n� � c ni m ph� n kh� i ch� a t� ng có.

Tr� � c phong trào r� m r � Nam và � Trung, n m 1934 Hòa th� � ng Trí H� i (chùa Mai Xá) bèn t� giã b� n t lên th� � ô Hà

N i, cùng v� i ch� Tôn � � c và các c� s� thu� n thành � � y tâm huy� t nh� các ông Nguy� n N ng Qu� c, Tr� n V n � � i, Bùi

Thi� n C n, Bùi Thi� n C v� n � ng t� ch� c h i B � c k� Ph� t giáo. H i � ã cung th� nh Hòa th� � ng Thích Thanh Hanh là T�

V � nh Nghiêm lên ngôi Thuy n gia Pháp ch� , m� � � u k� nguyên ch� n h� ng Ph� t giáo � mi n B� c.

B� y gi�

Ngài 17 tu� i, � � � c B� n s� cho theo lên Hà N i h� u h� và � óng góp s� c mình vào công vi� c ho� ng d� ng � � o pháp.

Thu� � y Ngài ch� m� i th� gi� i Sa Di, nh� ng � � � c các T� T� Xuyên, T� Cát, Trung H� u, H� ng Tích và Tu� T� ng r� t

th� ng yêu.

Nh� Ngài có s� n c n b� n Nho h� c h� p th� � � � c trong gia � ình, l� i � � � c Hòa th� � ng Trí H� i dày công hu� n giáo và các T�

ân c� n b� o ban, d� n d� , nên v m� t giáo lý và thuy n h� nh, Ngài � � � c coi là hàng tân ti� n kh� d� ng, có nhi u tri� n v� ng

Page 84: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

84

trong t� ng lai, l§m tr� c t cho tòa nhà Ph� t giáo.

N m 1937, sau khi t� t nghi� p l� p Trung � �ng Ph� t h� c t� i tr � �

ng B� � thu c huy� n Gia Lâm, t� nh B� c Ninh, Ngài � � � c

các T� cho � ng � àn th� T� Kheo gi� i, lúc � ó Ngài tròn 20 tu� i. � � i gi� i � àn này do các v� Tôn túc th� t� a ch� ng minh nh�

T� T� , T� Trung, T� H� ng, T� C� n, T� Qu� ng, T� Ng (1) và các Hòa th� � ng Trí H� i, Thái Hòa, T� Liên tác ch� ng.

T� � ó Ngài � � � c vào hàng s� gi� c� a Nh� Lai, � � � c c� gi� nh� ng ch� c v� tr� ng y� u trong tr� x� c ng nh� làm Duy Na

trong các k� ki � t h� an c� t� i chùa Quán S� (s� 74 � � �ng Quán S� - Hà N i).

Sau n m 1945, v� a t� t nghi� p xong l� p � � i h� c Ph� t h� c t� ch� c t� i chùa Quán S� , Ngài c ng nh� các sinh viên T ng và

dân chúng ph� i t � n c� kh� i thành ph� vì th�i cu c. Ngài ph� i di c� lên vùng Thái Nguyên, sau l� i tr� v Ninh Bình. � � � c ít

lâu, Ngài tr� v Mai Xá n i chùa c ti � p t� c tu h� c và ch m lo nuôi d� � ng sáu tr m em cô nhi � ang b v vì � � n l� a chi� n

tranh.

N m 1949, nhân m t c duyên t� t, Ngài h� i c� v Hà N i và � � � c c� gi� ch� c Phó Giám � � c nhà in � u� c Tu� , ph� bút

nguy� t san Ph� ng Ti� n, c quan c� a H i T ng Ni Ch� nh Lý B� c Vi � t do Hòa th� � ng T� Liên làm ch� nhi� m kiêm ch� bút.

Trong th�i gian này Ngài còn tham gia các công tác t� thi� n xã h i, h� p s� c cùng H i Vi � t Nam Ph� t Giáo do C� s� Bùi

Thi� n C làm H i tr� � ng, trông nom Cô nhi vi� n � tr� i T � Sinh lên � � n m t tr m sáu m� i em. Ngài còn nh� n làm � y viên

trong tr� i nuôi d� � ng � � ng bào h� i c� � Ng� c Hà. Hàng n m c� vào mùa ki� t h� an c� t� i chùa Quán S� , Ngài � u � � � c c�

gi� ch� c Duy Na, m t ch� c v� quan tr� ng trong th� t ch� c tùng lâm.

V � n � ã thông th� o Hán t , bi� t qua Pháp v n, l� i ôm � p hoài v� ng xu� t d� ng tu h� c và tham kh� o Ph� t s các n� � c, nên

lúc còn h� c t� i chùa Quán S� , Ngài � ã cùng b� n � � ng môn là Hòa th� � ng Thích Thanh Ki� m r� nhau tranh th� � i h� c thêm

Anh v n và Nh� t ng� .

C duyên t� t lành � ã � � n. N m 1953, trong m t cu c h� p liên h i g� m H i Vi � t Nam Ph� t Giáo và Giáo H i T ng Già B� c

Vi � t, h i ngh� � ã công c� Ngài cùng Hòa th� � ng Thanh Ki� m sang Nh� t B� n � � nghiên c� u v công cu c ch� n h� ng Ph� t

giáo t� i qu� c gia � ó.

T� i Nh� t B� n, hai v� � u kiên tâm, trì chí, chuyên tu chuyên h� c c� v Ph� t pháp và th� h� c. Riêng Ngài th� �ng ôm � p chí

nguy� n c� i t � o n� p s� ng cho th� h� t� ng lai, c� n theo chi u h� � ng c� a th�i � � i là có kh� e m� nh v th� xác m� i mong ti� n

hóa v m� t tinh th� n. Do � ó, ngoài vi� c h� c Ph� t pháp và th� pháp, Ngài còn hàng ngày � � n luy� n t� p nhu � � o (Judo) t� i

Trung tâm Nhu � � o KODOKAN.

Sau chín n m tu h� c t� i Nh� t, Ngài � ã t� t nghi� p � � i h� c Ph� t pháp t� i Tokyo, lãnh c� p b� ng Ti� n s� Xã h i h� c, Ti� n s� Tri � t h� c � ông Ph� ng và Tam � �

ng huy n � ai t� i vi � n Nhu � � o KODOKAN.

N m 1962, hai v� tr� v n� � c ho� ng pháp. B� � c qua n m 1963, Ph� t giáo Vi� t Nam g� p pháp n� n, Ngài � ã cùng ch� Tôn

� � c, T ng Ni tham gia tích c c trong m� i công cu c hô hào Ph� t t� ch� ng l� i b� o quy n áp b� c, k� th� tôn giáo c� a T� ng

Th� ng Ngô � ình Di� m. Nh� s � � ng tâm nh� t trí c� a hàng tri� u con Ph� t � � ng lên b� o v� tín ng� � ng c� a dân t c, � � � c s

� � ng tình c� a m� i t � ng l� p � � ng bào, c� a các tôn giáo b� n, c� a d� lu� n th� gi� i, nh� s hy sinh cao c� c� a ch� T ng Ni � ã

dùng sanh thân � � t lên ng� n l� a bi trí d ng, trong � ó có ng� n l� a c� a B� Tát Thích Qu� ng � � c, cu c � � u tranh c� a Ph� t

giáo Vi� t Nam th� ng l� i.

N m 1964, nh� th� ng l� i � ó, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t � � � c thành l� p. Ngài � � � c c� gi� ch� c v� T� ng v�

tr� � ng T� ng v� Tài chính. Trong hi� n ch� ng c� a Giáo h i có ghi: “Nh� ng � � ng bào Ph� t t� B� c Vi � t di c� � � � c thành l� p

m t mi n trong Giáo h i m� nh danh mi n V� nh Nghiêm”. Do � ó, Ngài � � � c b� u làm Chánh � � i di� n mi n V� nh Nghiêm.

Ngày 1-7-1964, Ngài � � � c Giáo h i � y c� � � m trách ch� c v� Giám � � c Nha Tuyên úy Ph� t giáo.Cu� i n m 1964, th c hi� n

gi� c m ng h� ng ôm � p t� lâu là t� o l� p cho thanh ni«n Vi � t Nam có m t th� l c t v� , th� hi� n ý chí kiên c� �ng c� a th� h�

tr� có � � ba � � c Bi Trí D ng, Ngài thành l� p vi� n Nhu � � o Quang Trung, � ào t� o � � � c hàng tr m nghìn thanh niên � � các

� �ng c� p � ai, mà d� âm c� a tr� �

ng Nhu � � o này còn vang � � n ngày nay trên các võ � ài qu� c gia c ng nh� qu� c t� .

V � i hoài bão Ph� t giáo c� n có c s� h� t� ng � úng v� i t � m vóc, Ngài mu� n xây d ng Vi� t Nam Qu� c T thành m t � � i tòng

lâm Ph� t giáo gi� a m t thành ph� l � n vào b� c nh� t c� n� � c, thành m t Trung tâm v n hóa Ph� t giáo và m t Trung tâm du

l � ch. Tr� � c h� t Ngài cho ti� n hành xây ngôi b� o tháp 9 t� ng, v� n cao gi� a b� u tr�i Sài gòn. Công vi� c � ang ti� n hành d�

Page 85: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

85

dang thì Ngài � ã viên t� ch, r� i ti � p theo các bi� n c� c� a th�

i cu c, nên công vi� c ph� i � ình l� i.

% c� ng v� � � i di � n mi n V� nh Nghiêm, Ngài � ã ch� x� � ng và v� n � ng th� p ph� ng tín h� u phát tâm cúng d� �ng, xây

d ng ngôi chùa V� nh Nghiêm, là ngôi chùa l� n và � � p nh� t Sài gòn, mà ngày nay du khách trong và ngoài n� � c th� �ng � � n

tham quan l� bái công trình v n hóa tín ng� � ng này. Và c ng � � cho nh� ng Ph� t t� quê h� ng � mi n B� c có � i u ki� n sinh

ho� t tín ng� � ng theo truy n th� ng v n hóa nghi l� � � c thù, ngôi chùa này � ã tr� thành T� � ình c� a T ng Ni Ph� t t� � � t B� c

� t� i mi n Nam.

Ngoài các Ph� t s k� trên, Ngài còn dành thì gi� tr� � c thu� t các tác ph� m Ph� t giáo và võ � � o:

- Duy th� c h� c t� p I.

- Duy th� c h� c t� p II.

- H thân thu� t.

- Nage - Nokata.

- Nhu � � o.

- Bi � n th� Nhu � � o.

- Nh� t ng� t h� c.

- Ph� ng pháp ng� i thi n.

- Zen và Judo.

Trong lúc các Ph� t s � � � c ti� n tri� n m t cách t� t � � p, thì m t c n b� nh “vô th� �ng” ch� t � � n, m� c d� u các Bác s� trong và

ngoài n� � c � em h� t tài n ng và ph� ng ti� n hi� n � � i ra t� n tình ch� a tr� , nh� ng chi� c xe h� u tình v� n c� l n nhanh v n i

t� nh c� nh. Ngài viên t� ch vào ngày 20 tháng 10 n m Quý S� u, t� c ngày 15-11-1973. Nh� c thân c� a Ngài � ã � � � c an táng t� i

ngh� a trang V� nh Nghiêm, huy� n Hóc Môn.

Chú thích:

(1)T� T� : T� Xuyên; T� Trung: Trung H� u; T� H� ng: H� ng Tích; T� C� n: Qu� n Ph� ng; T� Qu� ng: Qu� ng Bá ; T� Ng :

Ng Xá.

53.HÒA TH NG THÍCH THI N CHI U (1898 - 1974)

Hòa th� � ng Thích Thi� n Chi� u th� danh là Nguy� n V n Tài, còn có tên khác là Nguy� n V n Sáng, bút hi� u là Xích Liên,

sinh n m 1898 t� i xã Long H u, huy� n Gò Công, t� nh Ti n Giang. Ngài sinh tr� � ng trong m t gia � ình có truy n th� ng � � o

Ph� t. Ông n i là Hòa th� � ng Hu� T� nh m t v� r� t tinh thông Nho h� c, khai s n chùa Long Ph� � c(1) t� i xã nhà và trú trì �

� ó. T� nh� , Ngài � � � c xu� t gia theo h� u ông n i. V � n t� ch� t thông minh, Ngài h� c ch� Nho r� t mau chóng và lúc 12 tu� i

� ã có th� “trùng tuyên” Sa Di Lu� t Gi� i m t cách thông th� o. N m 16 tu� i, Ngài � � c làu thông v n quan tho� i. Ngài l� i còn

t h� c và xem � � � c c� sách báo vi� t b� ng ti� ng Pháp.

Ngoài vi� c nghiên c� u h� c t� p n i � i � n, Ngài còn ti� p xúc v� i các trào l� u v n hóa � ông Tây. � � c bi� t các lo� i tân th� c� a

Trung Hoa và Nh� t B� n � ã � nh h� � ng l� n � � n t� t� � ng Ngài, m t � i � n hình cho l� p T ng s� tr� c� p ti� n, mu� n ch� n h� ng

Ph� t Giáo theo chi u h� � ng tích c c, hoàn toàn � � i m� i.

N m 1926, Ngài lên Sài Gòn � � tìm h� c thêm. Ph� t t� cung th� nh Ngài v trú trì chùa Linh S n � g� n ch� C� u Mu� i. B� y

gi�

Hòa th� � ng Khánh Hòa, ng� �i kh� i x� � ng phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo � Nam b , mu� n s� m thành l� p m t H i

Ph� t Giáo Vi� t Nam chung cho toàn qu� c. Nh� n th� y Ngài là m t T ng s� tr� � � y nhi� t huy� t và có trình � tân h� c, n m

1927, Hòa th� � ng Khánh Hòa c� ngài ra B� c liên l� c, ti� p xúc v� i ch� T ng t� i các T� � ình Linh Quang, H� ng Phúc, Tiên

L � v.v... Nh� ng do nhi u tr� ng� i, cu c v� n � ng không thành.

Tr� v Sài Gòn n m 1928, Ngài � ã c ng tác v� i các Hòa Th� � ng Khánh Hòa, T� Nh� n, Ch n Hu� và Thi� n Ni� m thành l� p

Thích h� c � � �ng và Ph� t h� c Th� xã t� i chùa Linh S n. N m 1929 Ngài h� p l c v� i Hòa th� � ng Khánh Hòa v� n � ng Ph� t

t� h� u tâm � Trà Vinh g� i mua cho th� xã m t b T� c T� ng kinh g� m 750 t� p � � tôn trí t� i chùa Linh S n. T� i � ây v� i t �

cách là trú trì, Ngài m� khóa thuy� t gi� ng giáo lý, kinh � i � n, truy n � � t t� t� � ng � � i m� i Ph� t giáo, phát huy tinh th� n yêu

Page 86: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

86

n� � c, � c l� p dân t c. Ngài m� tr� �ng d� y ch� Qu� c ng� , l� p nhà in, vi� t sách báo. Ngày ch� nh� t hàng tu� n, Ngài h� � ng

d� n Ph� t t� nghi th� c th c hành th� cúng Ph� t � n gi� n, nh� ng v� n tròn � � y ni m tin n i chánh pháp.

T� t� � ng m� i c� a Ngài, g� n li n � � o pháp v� i dân t c � ã không tránh kh� i s theo dõi c� a m� t thám Pháp. Chính quy n

th c dân � ã tr� c xu� t Ngài, không cho trú trì chùa Linh S n n� a. Nhân duyên m� i l � i � � n, Ngài có ng� �i b� n là c� s� Thu� n

Viên � H� nh Thông Tây - Gò V� p l� p m t t� nh th� t r ng rãi, m�

i Ngài v � ây d� y Ph� t pháp và h� � ng d� n ph� ng pháp tu

hành.

Th�

i gian này Hòa th� � ng Khánh Hòa có cho xu� t b� n t� p san Ph� t h� c b� ng Qu� c ng� l � y tên là Pháp Âm, s� � � u ra ngày

13-08-1929. Nh� n th� y n i dung t� Pháp Âm ch� a có gì ti� n b , Ngài v� n � ng � � xu� t b� n t� p san khác l� y tên là Ph� t Hóa

Tân Thanh Niên, tòa so� n � � t t� i chùa Chúc Th� � xóm Thu� c, qu� n Gò V� p(2), n i dung t� p san này h� � ng v t� ng l� p c�

s� trí th� c và T ng s� tr� . Theo Ngài, T ng Ni c� n ph� i có trình � Ph� t h� c (n i � i � n), xã h i h� c (ngo� i � i � n) và thông su� t

� � � c Ng Minh. Có � � ki � n th� c c b� n nh� v� y m� i � � m b� o � � � c s� m� nh ho� ng pháp, m� i h� � ng d� n và lãnh � � o � � � c

qu� n chúng Ph� t t� .

Gi� i Ph� t t� c� s� và qu� n chúng kh� p vùng Gia � � nh, Sài Gòn, Ch� L � n � � ng quy t� v nghe pháp. Ngài m� khóa tranh

bi� n v Ph� t h� c, vi� t sách, báo. Ngài th� �ng tranh lu� n v� i các nhà Tây h� c trên báo chí, ch

�ng h� n nh� t

� Tân Phong.

T� i H � nh Thông Tây, qu� n Gò V� p, t� nh Gia � � nh, Ngài th� �ng sinh ho� t chính tr� v� i các nhà cách m� ng, nh� ông Lê V n

Trâm t B� y Ch� m, các nhà tu yêu n� � c nh� Hòa th� � ng � � o Thanh(3).

Uy tín c� a Ngài ngày càng lan r ng � � n m� i t � ng l� p nhân dân, t� bình dân � � n trí th� c. Các nhà lãnh � � o cách m� ng � � � a

ph� ng � u quý kính. Chính trong th�

i gian này Ngài � � � c k� t n� p vào t� ch� c cách m� ng (1930). � � a bàn ho� t � ng c� a

Ngài là Gò V� p, Ph² Nhu� n, Hóc Môn, Bà � i � m, An Phú � ông v.v... Do � ó Ngài l� i b� chính quy n t� nh Gia � � nh ra l� nh

tr� c xu� t kh� i � � a ph� ng này.

Ngài ph� i di t� n v chùa H� ng Long � ngã sáu Ch� L� n. Ti� p t� c s nghi� p ho� ng pháp l� i sanh, Ngài v� n thuy� t pháp,

gi� ng kinh, vi� t sách báo. T� i � ây Ngài � ã cho xu� t b� n hai quy� n “Ph� t h� c t� ng y� u” và “Ph� t h� c v� n � áp”.

Sau bao ngày tháng v� t v� , Ngài b� th� b� nh, n� m li � t gi� �ng ba n m. Tuy nhiên tinh th� n v� n sáng su� t, Ngài v� n ti� p t� c

vi � t sách, Ngài hoàn thành thêm m t tác ph� m n� a là quy� n “T� i sao tôi cám n � � o Ph� t” và � � � c nhà xu� t b� n Nam

C� �ng � n hành n m 1933. Các sách c� a Ngài r� t � � � c gi� i thanh niên, trí th� c � a thích, vì có nh� ng t� t� � ng m� i, h� p th

�i.

Nh� n th� y các h i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c, h i L � � ng Xuyên Ph� t H� c các báo Pháp Âm, T� Bi Âm, � u không � áp

� ng ch� tr� ng và t� t� � ng c� a mình, Ngài ra � i tìm h� � ng khác. Nh� ng � i t� i � âu, Ngài c ng g� p nh� ng va ch� m. Tr� v

u� t chí l� i b� m� t thám Php theo dõi nên Ngài r�i chùa H� ng Long tr� v � �

i s� ng th� �ng và ho� t � ng cho Cách m� ng �

vùng Gò V� p, Phú Nhu� n. � ó là th�

i gian 1934-1935.

N m 1936, tr� l � i n� p s� ng tu hành Ngài xu� ng R� ch Giá g� p Hòa th� � ng Trí Thi n, trú trì chùa Tam B� o(4). Ngài và Hòa

th� � ng Trí Thi n � � ng chí h� � ng khi cùng sinh ho� t trong h i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c � chùa Linh S n, nên chuy� n

� i này là � � bàn vi� c thành l� p m t t� ch� c Ph� t Giáo th� t s ti � n b . K� t qu� h i Ph� t H� c Kiêm T� ra � �i � R� ch Giá ngày

23-3-1937. Chùa Tam B� o � làng V� nh Thanh Vân � � � c ch� n làm tr� s� , Hòa th� � ng Trí Thi n làm Chánh t� ng lý, riêng

Ngài không gi� m t ch� c v� gì, ch� làm vi� c phía sau, nh� m tránh s � � ý c� a nhà c� m quy n th c dân. � � u n m 1938 H i

xu� t b� n t� p chí Ti� n Hóa. Ngài là cây bút � � c l c cho t� báo. Nh� ng bài c� a Ngài vi� t � u � � � c ký bút hi� u Xích Liên.

H i Ph� t H� c Kiêm T� ch� tr� ng hành � ng phù h� p v� i trào l� u chính tr� và Cách m� ng � ang sôi � ng kh� p n i vào th�i

� i � m � ó. Cho nên sau khi Hòa th� � ng Trí Thi n ti� p xúc v� i các � � ng chí c� a ông Võ Hoành, m t chi� n s� � ông Kinh

Ngh� a Th� c � ang b� an trí t� i Sa � éc, thì chùa Tam B� o th c s tr� thành m t c n c� Cách m� ng. N m 1939, t� i � ây � ã bí

m� t t� ch� c s� n xu� t v khí � � � ánh Pháp. Vi� c b� b� i l , thi n s� Trí Thi n và nhi u v� b� b� t và b� � ày ra Côn � � o. Còn

Ngài ch� y thoát v Sài Gòn, � n tr� n t� i vùng Bà � i � m - Hóc Môn.

N m 1940, Ngài tham gia vào phong trào Nam K� Kh� i Ngh� a t� i Hóc Môn. Cu c kh� i ngh� a th� t b� i, Ngài l� i ph� i tr � n

tránh. Nh� ng � � n n m 1942, Ngài b� th c dân Pháp b� t � ày Côn � � o. Ngài b� tra t� n � � n b� i xu i. Cách m� ng tháng 8-1945

thành công, Ngài � � � c � ¯n v � � t li n. Tr� v Gò Công, Ngài gi� ch� c Phó ch� t� ch � y Ban Hành Chánh Kháng Chi� n t� nh

Gò Công. N m 1947, Ngài vào chi� n khu tham gia kháng chi� n � Quân khu 7. N m 1948, Ngài v Quân khu 8 � � � ng

Page 87: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

87

Tháp M� �i và n m 1949, v Quân khu 9 làm vi� c � Ban Tuyên Hu� n Trung � ng C� c Mi n Nam.

Sau hi� p � � nh Genève n m 1954, Ngài t� p k� t ra B� c. N m 1956, Ngài � � � c Chính ph� Vi � t Nam Dân Ch� C ng Hòa c�

làm chuyên gia qua Trung Qu� c, ph� trách Tr� � ng Ti� u ban Phiên d� ch c� a Nhà xu� t b� n Ngo� i v n � B� c Kinh.

N m 1961, Ngài tr� v n� � c, làm chuyên viên khoa tri� t h� c c� a � y Ban Khoa H� c Xã H i Vi � t Nam � Hà N i. N m 1965,

Ngài v h� u. N m 1970, Ngài th� b� nh. � � n ngày 06/7/1974, Ngài viên t� ch t� i Hà N i, th� 76 tu� i � �i, và � � � c an táng t� i

ngh� a trang V n � i � n. N m 1993, ch� T ng và Ph� t t� chùa Pháp Hoa � Phú Nhu� n � ã c� � oàn � � i bi � u ra Hà N i b� c m

Ngài, h� a thiêu di c� t và � � a tro v tôn trí t� i chùa nhân ngày gi� th� 19 c� a Ngài.

S nghi� p tr� � c tác c� a Ngài còn � � l � i nh� sau:

- Ph� t Hóa Tân Thanh Niên.

- Ph� t Giáo T� ng Y� u.

- Ph� t h� c V� n � áp.

- Tranh Bi� n.

- Ph� t giáo và Vô th� n lu� n.

- Tôn Giáo.

- Chân lý c� a � � i th� a và Ti� u th� a.

- T� i sao tôi cám n � � o Ph� t.

- Tri � t lý � � o Ph� t (d� ch kinh L ng Nghiêm).

- Cái thang Ph� t h� c.

- Ph� t pháp là Ph� t Pháp.

- Kinh Pháp Cú.

Nhìn l� i quá trình ho� t � ng c� a Ngài, chúng ta th� y r� ng dù g� p muôn ngàn khó kh n, nh� ng Ngài v� n m� nh d� n ti� n b� � c

� � u tranh, vì � c l� p t� qu� c và h� nh phúc nhân sinh. Ngài sáng tác nhi u tác ph� m Ph� t giáo, vì mu� n t� t� � ng trong sáng

c� a chánh pháp h� ng còn � th� gian � � l� i l � c cho các th� h� mai sau trên ti� n trình giác ng gi� i thoát.

Chú thích:

(1) Có tài li� u nói là chùa Linh Tuy n (Nguy� n Lang VNPGSL III).

(2) Chùa này � ã b� Pháp � u� i l � y � � t xây phi tr� �ng Tân S n Nh� t.

(3) Ông B� y Ch� m nay là li� t s� . Hòa Th� � ng � � o Thanh là v� Khai S n trú trì chùa Pháp Hoa � Phú Nhu� n.

(4) Có tài li� u ghi là chùa Kim S n, tên c c� a chùa S� c T� Tam B� o.

Page 88: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

88

V. PH T GIÁO GIAI O N TH NG NH T T N C

54. Hòa Th� � ng Thích Trí Th� ng (1891-1975)

55. Hòa Th� � ng Thích Viên Giác (1911-1976)

56. Hòa Th� � ng Thích Thành � � o (1906-1977)

57. Hòa Th� � ng Thích T� Liên (1903-1977)

58. Hòa Th� � ng Thích Hoàn Thông (1917-1977)

59. Hòa Th� � ng Thích Thi� n Hòa (1907-1978)

60. Hòa Th� � ng Thích Thi� n Minh (1922-1978)

61. Hòa Th� � ng Thích B� u Ch n (1911-1979)

62. Hòa Th� � ng Thích Trí � (1894-1979)

63. Hòa Th� � ng Lâm Em (1898-1979)

64. Hòa Th� � ng Thích Trí H� i (1906-1979)

65. Hòa Th� � ng Thích Giác Nhiên (1878-1979)

66. Hòa Th� � ng Thích Huy n Tân (1911-1979)

54.HÒA TH NG THÍCH TRÍ TH NG (1891-1975)

Hòa th� � ng th� danh là Nguy� n Kh� c � ôn, t � � o Thông, pháp hi� u Thích Trí Th� ng, sinh tháng giêng n m Tân Mão

(1891) t� i thôn L� ng L c, t� ng Thi u Quang, huy� n Tuy Vi� n, ph� Hoài Nh n, nay là thôn L� ng L c, xã Ph� � c H� ng,

huy� n Tuy Ph� � c, t� nh Bình � � nh. Thân ph� là c� ông Nguy� n Phò, thân m� u là c� bà D� ng Th� Lân. Ngài sinh tr� � ng

trong m t gia � ình trung nông, gia giáo và sùng tín Tam B� o.

Thân ph� m� t s� m, Ngài ph� i n� ng nh� s giáo d� � ng n i ng� �

i bác ru t là Hòa th� � ng � n Bình trú trì T� � ình Thiên

Hòa � Bình � � nh. T� � n Bình tinh thông d� ch lý và t� � ng pháp, th� y rõ s kh� d� ng trong t� ng lai c� a Ngài, nên c� tâm

dìu d� t, � ào t� o Ngài nên ng� �i.

N m Quý Mão (1903), Ngài � � u Ti� u h� c t� i tr� �ng trung h� c (collège) Qui Nh n. N m � inh Mùi (1907) không � � u b� ng

Thành chung, Ngài quay v h� c Hán v n và y d� � c v� i T� � n Bình là nh� ng môn s� tr� �ng c� a T� và h� c thêm Pháp v n

v� i c� � inh Tr� c.

N m Nhâm Tý (1912), Ngài (22 tu� i) � � � c b� giáo viên h� ng tr� �ng, d� y t� i thôn Bình Th� nh, qu� n l� Tuy Ph� � c. N m

� t Mão (1915), Ngài � � � c � � c cách v d� y t� i tr � �ng Tam Quan thu c ph� Hoài Nh n, vùng giáp ranh v� i t � nh Qu� ng Ngãi.

Hàng n m c� vào d� p ngh� hè, Ngài cùng các � � ng nghi� p d� y hè t� i vùng La Hà, núi Thiên � n, chuyên kèm Hán v n và

Pháp v n cho s� công ch� c Nam tri u t� i t � nh � � �ng Qu� ng Ngãi. Trong th

�i gian này, Ngài th� �

ng lui t� i chiêm bái T�

� ình Thiên � n, � � � c Hòa th� � ng � n Chi� u gi� ng d� y nh� ng � i u c n b� n c� a Ph� t pháp nh� T� � � , Bát Chánh � � o, Th� p

nh� nhân duyên... Ngài � � � c m t lão Nho cho � tr� , r� i l � p gia � ình � � ây.

N m M� u Ng� (1918) g� p ngh� ch c� nh gia � ình, nh� ng l� i là c duyên cho Ngài nh� n th� c giá tr� � ích th c c� a giáo lý nhà

Ph� t. � o� n tuy� t duyên tr� n, r�

i b� c gi� ng, Ngài tr� v Bình � � nh xin xu� t gia tu h� c, � � � c T� cho pháp danh Ch n C� nh.

N m Canh Thân (1920), 29 tu� i ngài th� C� Túc gi� i t� i � � i gi� i � àn chùa Châu Long, (nay là T� � ình T� nh Lâm huy� n

Phù Cát) do Hòa th� � ng Ph� Hu� làm � � �ng � � u Hòa th� � ng. B� y gi

� T� � n Bình phú cho Ngài pháp t � � o Thông, pháp

hi� u Trí Th� ng, vì Ngài � � t th� khoa t� i gi� i tr� �ng này.

N m Tân D� u (1921), T� � n Bình viên t� ch, Ngài th� a k� trú trì chùa Thiên Hòa và m� l � p d� y Hán v n, Pháp v n và Vi� t

v n cho bá tánh quanh vùng. � êm 28 tháng ch� p n m Nhâm Tu� t (1922), do b� t c� n nên x� y ra h� a ho� n, chùa b� thiêu h� y.

Ngài xin phép � � � c khuy� n giáo kh� p các t� nh mi n Nam. N m 1923 Ngài tái thi� t toàn b T� � ình Thiên Hòa, t� n t� i cho

Page 89: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

89

� � n nay.

N m Giáp Tý (1924), r� m tháng giêng, sau khi c� � � t� là Thi n s� Cát Khánh, � � t� y ch� làm Giám t , Ngài vào T� � ình

Bát Nhã � Phú Yên tham h� c giáo lý, và cùng nhi u v� danh T ng khác gi� ng d� y khóa h� nh� các Thi n s� chùa T� Quang,

Ph� � c S n, Kim Cang, B� o S n, H� ng Tích, B� o T� nh, Thiên S n � Phú Yên, Ph� � c T� �ng, H� i � � c, Thiên B� u, Thiên

Hòa � Khánh Hòa. Nh�

� ó Ngài càng thêm tinh thông n i � i � n.

Ngày 20 tháng 7 n m � t S� u 1925, thi n s� Cát Khánh t� ch. Ngài v c� Ngài Qu� ng Nguyên � � t� c� u pháp làm Th� t� a

th� a k� s nghi� p T� � ình Thiên Hòa, r� i Ngài vào Phan Rang tham y� t Hòa th� � ng Ch n Ni� m chùa Trùng Khánh, � � � c

Hòa th� � ng m�

i l � u l� i. Sau thi� n tín chùa Trùng S n � núi � á Ch� ng th� nh Ngài v làm Th� t� a, có s tham ch� ng c� a

Hòa th� � ng Ch n Ni� m. % � ây Ngài c ng m� l� p d� y ch� Hán, Pháp, Vi� t và làm thu� c.

N m Bính D� n (1926), n� Ph� t t� Hà Th� K � nh pháp danh Tâm Thành � thôn Ph� � c H� u, x� Cà Ná, sinh quán Phù Cát,

Bình � � nh, hi� n cúng cho Ngài th� o am c� a bà c� t � � tu d� � ng. Ngài � ã xây d ng lên ngôi chùa hi� u là H� ng Viên.

N m � inh Mão (1927), Ph� t t� Tâm � � t th� danh Võ Th� Hu� t, phu nhân Qu� n � � o Nguy� n T� p � � n chùa Trùng S n cung

th� nh Ngài v th� o am c� a bà � � d� y giáo lý Ph� t � à. Sau � ó bà hi� n cúng th� o am cho Ngài và � � � c Ngài � � i thành chùa

Thiên H� ng.

N m M� u Thìn (1928), Ngài m� l� p n i � i � n t� i chùa Thiên H� ng. � � t� theo h� c có các th� y Huy n Di� u, Huy n Tân,

Huy n C , Huy n Lý, Huy n Ý, Huy n Ngh� a, Huy n � � t, Huy n Châu (th� t� a chùa H� ng Viên).

N m Giáp Tu� t (1934) Ngài ch� ng minh cho Ph� t t� Nh� Ph� � ng th� danh Võ Th� Én sáng l� p chùa Long Quang, g� n c� u

� � o Long � � tu h� c. Do � ó dân gian th� �ng g� i là chùa Bà Én. N m � t H� i (1935), � � � c s � ng h tài chánh c� a thi� n tín

vùng B� o An, Tháp Chàm, � ô Vinh, Ngài cung th� nh Hòa th� � ng Trí H� i chùa Bích Liên � Bình � � nh, Hòa th� � ng Phúc

H chùa T� Quang � Phú Yên m� Thích h� c � � �ng t� i chùa Tây Thiên.

N m M� u D� n (1938), Ngài cùng m t s� Ph� t t� thu� n thành � Phan Rang v� n � ng thành l� p An Nam Ph� t H� c chi h i

Ninh Thu� n, tr� s� � � t t� i chùa Thiên H� ng, do c� s� Nguy� n Công Tích làm H i tr� � ng. N m K� Mão (1939) tri u � ình

Hu� s� c t� bi� u ng� ch cho chùa Thiên H� ng. N m Canh Thìn (1940), hào lý và nhân dân làng � � c Nh n hi� n cúng toàn b

Thi n Lâm C� T cho Ngài. Ngài c� � � t� là Thích Huy n Tân v làm trú trì. N m Tân T� (1941), Ngài xin khai kh� n ba

m� i sáu m� u � � t r� ng hoang � phía Nam sông � � ng Mé � � m� làng Ph� t h� c. Nh� ng � � n n m 1945 k� ho� ch b� tan v� .

N m Nhâm Ng� (1942), tri u � ình Hu� s� c ch� khâm ban � � o � i � p T ng Cang cho Ngài và s� c t� bi� u ng� ch cho chùa

Thi n Lâm. N m 1943, Ngài ch� ng minh l� � � t � á xây d ng ngh� a trang c� a h i Ph� t h� c và cho d�i tr� s� An Nam Ph� t

H� c t� chùa Thiên H� ng lên chùa Long Quang � � ti � n vi� c sinh ho� t tu h� c c� a h i viên.

N m Giáp Thân (1944), Ngài � � � c ch� s n Bình � � nh cung th� nh ch� c v� Tuyên lu� t s� t� i � � i gi� i � àn T� � ình Thiên � � c,

n i sinh quán c� a Ngài. N m � inh H� i (1947), Ngài ch� ng minh l� � � t � á xây h i quán An Nam Ph� t H� c t� nh Ninh Thu� n

t� i � p Ph� Hà. N m 1948, Ngài v� n � ng l� p Ph� t h� c � � �ng Phan Rang, ch� s n cung th� nh Ngài gi� ch� c Giám vi� n

kiêm Giám � � c và Giáo th� tr� �ng. N m Canh D� n (1950), Ngài � � � c h i Vi � t Nam Ph� t H� c Trung Vi� t cung th� nh � ngôi

v� ch� ng minh � � o h� nh và ch� c v� H i tr � � ng h i Vi � t Nam Ph� t H� c t� nh Ninh Thu� n. Cùng n m này Ngài tái thi� t chùa

Long Quang � � d�i tr� s� Giáo h i t � nh t� chùa Ph� � c Quang núi Cà � ú v � ây. Ngài c ng � � � c ch� s n cung th� nh làm

Tr� s tr� � ng Giáo H i T ng Già Ninh Thu� n.

N m Tân Mão (1951), ch� s n và h i Vi � t Nam Ph� t H� c t� nh Khánh Hòa cung th� nh Ngài � � m trách ch� c Giám � � c Ph� t

h� c � � �ng Nha Trang. N m sau, Ngài � � � c cung th� nh làm � àn � � u Hòa th� � ng t� i � � i gi � i � àn chùa Thiên B� u � Ninh

Hòa. Sau � ó vì b� t � � ng v cách th� c lãnh � � o c� a T� ng tr� s Giáo H i T ng Già Trung Vi� t, n m 1955 Ngài tách ra thành

l � p T� nh � Tông Vi� t Nam và � � � c c� gi� ch� c Tông tr� � ng kiêm C� v� n T� nh � Tông t� nh Ninh Thu� n. V� i c� ng v� này Ngài � ã ch� ng minh khai s n các chùa Tr� �

ng Th� , An Nh n, Tr� �ng Sanh. N m Tân S� u (1961), ban � � i di � n C�

S n Môn Trung ph� n � � � c thành l� p, Ngài � � � c m�

i làm Ch� ng minh � � o s� . N m Giáp Thìn (1964), Ngài � � � c cung

th� nh gi� ch� c Phó T ng Th� ng kiêm Giám lu� t T� nh � Tông Vi� t Nam. Cùng n m này Ngài tham gia thành l� p Ph� t h� c

vi � n � � � ng � � , Nha Trang.

N m � t T� (1965), Ngài m� phòng � ông y t� i chùa Thiên H� ng � � ch� a b� nh cho dân nghèo và ch� ng minh sáng l� p chùa

Page 90: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

90

B� o Vân � thôn Nh n H i. Mùa hè n m � t Mão (1975), Ngài cho g� i môn � � và thi� n tín v phú chúc Ph� t s t� ng lai.

� � n ngày 12 tháng 5 (21-6-1975) lúc 10 gi� 30', Ngài an nhiên th� t� ch, h� � ng th� 85 tu� i � �

i, 54 tu� i h� .

Hòa th� � ng Thích Trí Th� ng, là m t v� cao T ng � ã có nhi u � óng góp cho phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo, Ngài ho� t � ng

liên t� c không phút ng i ngh� . Nh� � ó mà phong trào Ph� t giáo � t� nh Ninh Thu� n m t th

�i � � � c kh� i s� c.

55.HÒA TH NG THÍCH VIÊN GIÁC (1911 - 1976)

Hòa th� � ng th� danh Tr� n � � i Qu� ng, pháp danh Tâm Trí, hi� u Chi� u Nhiên, pháp t Viên Giác, thu c � �i th� 43 dòng

Lâm T� , Li � u Quán.

Ngài sinh n m Nhâm Tý (1911), t� i làng D� ng N� , huy� n Phú Vang, t� nh Th� a Thiên, trong m t gia � ình Nho phong � � c

h� nh nh� ng có chí h� � ng cách tân theo Tây h� c. Thân ph� là c� ông Tr� n � � i D � t, thân m� u là c� bà Nguy� n Th� M � u

(pháp danh Tâm M� ).

Ngài l� n lên trong truy n th� ng giáo d� c c� a gia phong, � � � c g� n g i nhi u b� c trí th� c c� a thân ph� trong nh� ng l� n g� p

g� � àm lu� n thân m� t. Do � ó Ngài � ã s� m có � � � c ki� n th� c r ng, nh� n � � nh, lý gi� i các s vi � c nhanh chóng, thu� n lý l� n

tình, không h làm m� t lòng ai. Ngài luôn tâm ni� m � � � c k� t thân v� i các b� c trí th� c là vi� c thu� n l� i b� ích trên con

� � �ng m� mang trí tu� .

Nh� vào s v� ng chãi � ó nên dù thân ph� m� t s� m, Ngài là ng� �

i con tr� � ng � ã ph� giúp m� u thân r� t � � c l c trong vi� c

nuôi d� y, b� o d� � ng � àn em.

Song hành v� i vi � c chu toàn trách nhi� m gia � ình, Ngài v� n dành r� t nhi u th�

i gian � � nghiên c� u kinh � i � n Ph� t giáo.

Ngài nhanh chóng ti� p c� n � � � c tinh hoa Ph� t h� c, khi� n tinh th� n Ngài càng thêm h� ng ph� n. T� � ó, Ngài luôn nuôi � � c

v� ng s� s� ng � �i tu hành m t khi tròn b� n ph� n v� i các em và m� u thân.

N m � inh S� u (1937), v� a 27 tu� i, m� u thân � ã an ph� n và các em � ã l� n khôn, thành � � t c ng nh� � ã an b gia th� t...,

Ngài mang ý chí xu� t tr� n t� lâu � � n c� u th� pháp quy y v� i T � Bích Không.

N m Tân T� (1941), sau b� n n m hành � i � u, ch� p tác và làm quen v� i nghi th� c thi n gia, Ngài � ã ch� ng t� � � � c s ch� n

l a � úng � � n c� a b� n thân tr� � c b� � c ngo� t cu c � �i, Ngài xin B� n s� cho th� Sa Di gi� i. Li n sau khi th� gi� i, Ngài � � � c

B� n s� ch� p thu� n cho ra tham h� c t� i Ph� t h� c � � �ng Báo Qu� c.

N m M� u Tý (1948), trong gi� i � àn t� i chùa Báo Qu� c do Hòa th� � ng Thích T� nh Khi� t làm � àn � � u Hòa th� � ng, Ngài

� � � c th� T� Kheo B� Tát gi� i.

Sau khi mãn khóa t� i Ph� t h� c � � �ng Báo Qu� c, các v� � � ng môn t� a � i ho� ng hóa kh� p n i theo yêu c� u Ph� t s c� a t� ng

� � a ph� ng. Riêng Ngài xin � l � i phát nguy� n nh� p th� t ba n m h� u c� ng c� thêm � � o l c và công h� nh tr� � c khi ra ph� ng

hành Giáo h i.

N m Giáp Ng� (1954), Giáo H i T ng Già Trung Vi� t � c� Ngài � � m � � ng ch� c v� Giám � � c Ph� t h� c � � �ng Khánh

Hòa. Và c ng trong th�i gian này, Ngài � � � c Hòa th� � ng Ph� � c Hu� giao trách nhi� m tr� trì chùa H� i � � c (Nha Trang).

N m 1956, Ngài � ã cùng ch� Tôn � � c trong Giáo h i, bi� n chùa H� i � � c thành Ph� t H� c Vi � n Trung ph� n, � óng vai trò

quan tr� ng trong vi� c � ào t� o T ng tài cho Ph� t giáo mai sau.

Ti � p theo b� � c chuy� n quan tr� ng � y, Ngài l� i theo yêu c� u Ph� t s � i ho� ng hóa n i vùng cao nguyên Trung ph� n. N i này,

Ngài � ã thành l� p và � i u hành tr� �ng B� � Tu� Quang, � à L� t.

Ít lâu sau, Ngài l� i ti � p t� c ra V� n Ninh l� p tr� �ng Ph� t h� c cho T ng sinh t� i T� � ình Linh S n.

Gi� a hai th�i gian v� n hành Ph� t s h� u ích � ó, Ngài g� p C� s� Nh� Liên, � ang tu hành n i m t am tranh nh� . Ngài � � � c

c� s� gi� i thi � u các � � a danh � � m b� n s� c Ph� t giáo nh� làng Xuân T , núi Ông S� , núi Ph� � à... và t� n m� t ch� ng ki� n

c� nh non n� � c h� u tình xóm thôn yên � , s n bao th� y b� c. Ngài quy� t � � nh ch� n n i này và khai s n nên chùa Giác H� i � �

d� ng b� � c t� nh tu và ti� p T ng � chúng.

N m Bính Thân (1956), chùa Giác H� i � ã th c s tr� nên n i tu h� c và an c� ki � t h� th� �ng xuyên c� a ch� T ng b� n x� .

Chùa nhanh chóng tr� thành m t già lam th� ng tích c� a Giáo h i và t� ng b� � c tr� nên m t tu vi� n uy nghiêm, � úng nh�

Page 91: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

91

tâm nguy� n Ngài h� ng ôm � p.

N m Quý Mão (1963) sau Pháp n� n, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t � � � c thành l� p. Ngài � � � c ti� n c� gi� ch� c

Th� Ký T� ng V� Ho� ng Pháp tr c thu c Vi � n Hóa � � o.

Sau � ó Ngài v gi� ng d� y t� i Ph� t h� c vi� n Trung ph� n và Ni vi� n Di� u Quang (Nha Trang).

Mi � t mài v� i nhi� m v� Ph� t giáo tr� ng � � i, Ngài v� n không quên t rèn luy� n thân tâm theo khuôn m� u thi n gia và dù �

b� t c� giai � o� n, hoàn c� nh nào và � � âu, các � � t� c� a Ngài c ng luôn h� c � � � c nh� ng phong cách riêng bi� t, hòa nhã

khiêm t� n và giàu lòng th� ng yêu � � chúng c� a Ngài.

Th�

i gian sau � ó là s chuyên tâm d� ch kinh, tr� � c tác mà Ngài � ã nghiên c� u ph� ng pháp t� lúc còn tùng h� c t� i Ph� t h� c

vi � n Báo Qu� c và nhi� p hóa � � chúng nh� ng v� n không t� nan m� i Ph� t s � � � c Giáo h i tin c� n giao phó.

N m Bính Thìn, Ngài th� t� ch vào sáng ngày 14 tháng 7 n m 1976, t� i chùa Giác H� i, h� � ng th� 65 tu� i � �i, 28 h� l � p.

V s nghi� p v n ch� ng, Ngài � ã d� ch, tr� � c tác và � ã xu� t b� n:

V d� ch thu� t:

- T� Bi � � o Tràng Sám Pháp (L� ng Hoàng Sám) tr� n b 10 quy� n.

- � � i Th� a Kim Cang kinh lu� n (01 quy� n).

- Ph� m Ph� Môn.

- B� o Tích (m� i d� ch, ch� a hoàn ch� nh).

V tr� � c tác g� m có:

- Quan h� t� t� � ng.

- Tìm hi� u Quán Th� Âm B� Tát (Ph� m Ph� Môn).

- L� ch s� phong c� nh chùa Giác H� i.

- Khuyên ni� m Ph� t (th ).

Và còn nhi u tác ph� m khác ch� a hoàn ch� nh, b� th� t l � c trên b� � c � � �ng ho� ng hóa kh� p n i.

56.HÒA TH NG THÍCH THÀNH O (1906 - 1977)

Hòa th� � ng Thành � � o, th� danh Tr� n V n � � � c, sinh n m Bính Ng� (1906) t� i B � n Tre, là tr� � ng nam c� a ông Tr� n V n

Núi và bà � � ng Th� Phi� n. Gia � ình thu c thành ph� n nông dân, thông th� o Nho h� c, kính th�

Ph� t � � o.

N m � t Mão (1915), khi lên 9 tu� i, Ngài � � � c song thân d� n � � n � � nh l� , xin xu� t gia v� i Hòa th� � ng Chí Thi n, tr� trì

chùa S� c T� Linh Th� u, � p Xoài H t, xã Th� nh Phú, t� nh M� Tho. Hòa th� � ng B� n s� � � t cho pháp danh là B� n � � c (theo

dòng k� T� Th� ng Bích Dung).

N m Quý H� i (1923), th�i gian hành � i � u ch� p tác h� c Ph� t ch� a � � � c bao nhiêu thì Hòa th� � ng B� n s� viên t� ch. Sau khi

c� tang B� n s� xong, Ngài xin phép s� huynh cho sang � � nh l� , c� u h� c v� i Hòa th� � ng Khánh Hòa (tr� trì chùa Tuyên

Linh, M� Cày). Ngài � � � c Hòa th� � ng ch� p thu� n, ti� p nh� n làm � � t� , � � t cho pháp danh là H� ng Hu� , pháp hi� u Thành

� � o.

N m Bính D� n (1926), Ngài th� T� Kheo gi� i t � i gi� i � àn chùa Tân Long, xã Tân Thu� n Tây, qu� n Cao Lãnh, do � � i lão

Hòa th� � ng T� Vân làm � � �ng � � u truy n gi� i.

Sau khi th� gi� i, Ngài xin � l � i chùa hai n m � � n� ng nh� công � � c, � � ng th

�i tranh th� h� c h� t b� n quy� n Lu� t T� Ni.

Hòa th� � ng T� Vân th� y Ngài có ý chí, ngày � êm ch m lo h� c t� p ch� p tác, không n hà m� i gi� gi� c nên gi� i thi � u Ngài

� � n an c� ki � t h� t� i chùa S� c T� Tam B� o (R� ch Giá). Tr� �ng H� ng này do Hòa th� � ng Trí Thi n làm Ch� h� ng, Hòa

th� � ng Lê V n Tho� i chùa Long Hòa (Cao Lãnh) làm Thi n ch� . Ngài � � � c c� làm Phó chúng trong mùa an c� � ó. Cu� i

n m này, sau khi mãn h� v , Ngài � � � c c� làm tr� trì chùa B� u Th� nh (M� Tho).

Mùa hè n m � inh M� o (1927), Ngài � � n an c� t� i chùa Long Khánh, Quy Nh n. Tr� �ng h� này do Qu� c s� Ph� � c Hu�

ch� ng minh, Hòa th� � ng Hu� Quang (chùa Long Hòa, Trà Vinh) làm Thi n ch� , Hòa th� � ng Khánh Hòa (chùa Tuyên Linh,

B� n Tre) làm Pháp s� và bà Lê Th� Ng� i (B � n Tre) làm � � i thí ch� . Tr� �ng quy t� thêm hàng tr m T ng s� mi n Nam ra

Page 92: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

92

nh� p h� . Ngài � � � c c� làm Chánh qu� n chúng. Trong d� p này, Ngài � � � c g� p Hòa th� � ng Bích Liên và Giáo th� Thi� n

Chi� u, là nh� ng T ng s� luôn n� ng lòng v� i m � � c ch� n h� ng Ph� t giáo. Trong ti� p xúc, Hòa th� � ng Bích Liên � ã � t� ng

Ngài hai câu th :

Chánh ni� m huân tu, th� � ng t� a thâm minh thi n h� y lu� t.

Chúng duyên hòa h� p, h� ng tr� �ng vi� n bá � � o phong thanh.

T� m d� ch:

Chánh ni� m v� ng vàng, th� � ng t� a hi� u sâu v h� y lu� t.

Chúng duyên hòa h� p, tr� �ng h� ng m� r ng � � o th m xa.

N m Canh Ng� (1930), Ngài � � � c c� v tr� trì chùa V� nh Ph� � c và chùa H� ng Long � Trà Vinh.

Phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo � mi n Nam � � � c phát � ng t� n m 1929, Hòa th� � ng Khánh Hòa là m t trong nh� ng v� kh� i x � � ng tham gia tích c c và tiêu bi� u. N m 1930, Hòa th� � ng � ang kiêm tr� trì hai chùa Tuyên Linh và S� c T� Linh

Th� u. Chùa S� c T� Linh Th� u � � � c ch� n làm tr� s� t� p chí Pháp Âm, t�

báo � � u tiên b� ng ch� Qu� c ng� và là c quan

ngôn lu� n truy n bá cho phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo. Ngài Thành � � o � � � c th� phát t� i chùa Linh Th� u, và là � � t� c� a

Hòa th� � ng Khánh Hòa nên � ã tham gia phong trào t� r� t s� m. Tr� s� c� a t� t� p chí Pháp Âm t� i chùa S� c T� Linh Th� u

l � i c ng là n i T � nh � y M� Tho ch� n làm tr� s� báo Dân Cày. Th� nên sau ngày � � ng C ng S� n � ông D� ng ra � �i

(3.2.1930), m� t thám Pháp phát hi� n � � � c s liên h� c� a phong trào v� i t� ch� c này nên bao vây chùa Linh Th� u. Th� �ng

tr� là Ngài Th� T� a � i � n ph� i b� chùa � n tr� n. N m 1934, Hòa th� � ng Khánh Hòa cùng môn � � t� chúng � ã � � ng ý c�

Ngài v tr� trì chùa này.

Công vi� c ch� n h� ng Ph� t giáo � � � c vài n m hanh thông suôn s� thì m� t thám Pháp xen vào, n i b l� ng c� ng. Không th�

ti � p t� c � � � c n� a nên Hòa th� � ng Khánh Hòa m� ra h� � ng khác, nh� m duy trì s ho� t � ng. Ngài � i theo Hòa th� � ng

Khánh Hòa sang Trà Vinh ch� tr� ng thành l� p H i L � � ng Xuyên Ph� t H� c n m 1934. Hòa th� � ng An L� c (chùa V� nh

Tràng) � � � c cung th� nh Chánh H i tr� � ng, và Ngài là h i viên sáng l� p.

N m � t H� i (1935), L� B Th� � ng Th cung l� c s� c t� l � n th� ba c� a vua B� o � � i cho chùa Linh Th� u(1). L� n này, Tri u

� ình Hu� t� ng cho chùa thêm hai ch� “C � t ” và T tr� � ng (t� c tr� trì Thành � � o) � � � c th� � ng m t Ngân Bài. Li n sau � ó,

Ngài cho t� ch� c Kh nh H� và l� p chúc th� gi� i � àn. Có h n 100 gi� i t� v th� gi� i và 300 T ng Ni h � àn. Ba v� Hòa

th� � ng Khánh Hòa (chùa Tuyên Linh, B� n Tre), Thiên Tr� �ng (chùa B� u Lâm, M� Tho), Chánh Qu� (chùa Kim Huê, Sa

� éc) ch� ng minh và Y� t Ma. Ngài � � � c tôn � � �ng � � u Hòa th� � ng.

N m K� M � o (1939), Hòa th� � ng An L� c viên t� ch. Ngài � � � c môn � � pháp quy� n c� a Hòa th� � ng tôn làm Tr� � ng t� � �

lo vi � c tang l� .

Vi � c tri u � ình Hu� ban S� c T� và Ngân Bài cho chùa Linh Th� u và b� n thân Ngài, làm t ng uy tín c� a Ngài v� i tri u � ình.

Nh� v� y Ngài d� dàng v� n � ng, khuy� n khích T ng tín � � � ng h các phong trào yêu n� � c. Do � ó chùa Linh Th� u tr�

thành n i liên l� c c� a T� nh � y M � Tho, n i t� ng nuôi gi� u, che ch� cho các lãnh � � o cán b cách m� ng. Khi cu c kh� i

ngh� a Nam K� bùng n� ngày 23.11.1940 thì chính n i � ây là � i � m xu� t phát. C� � i � m b� phát hi� n, m� t thám Pháp theo dõi

và b� t giam Ngài t� i Khám l� n b� n n m, mãi � � n khi Cách M� ng Tháng Tám thành công (1945), Ngài m� i � � � c tr� t do.

N m 1947, vì chùa S� c T� Linh Th� u � ã b� theo dõi th� �ng xuyên, không th� yên � n � t� i � ó n� a, Ngài bèn phó thác cho

các � � t� � � lên Sài gòn khai s n chùa Ph� t � n (hi� n nay � s� 539 � � �ng Tr� n H� ng � � o, Q. 1) v� i ý � � nh � l � i � ó vài n m,

ch� tình th� l � ng d� u s� quay v chùa c . Nh� ng v� i ti � ng súng ngày m� i gia t ng t� nhi u h� � ng trên toàn � � t n� � c, ý � � nh

quay v c� a Ngài � ã không thành hi� n th c.

Nh� ng n m 1949 - 1950, v� i s ho� t � ng m� nh c� a chi� n s Ph� t giáo kh� p n i. Phong trào Ph� t giáo C� u qu� c b� gi� i tán,

ch� còn l� i m t vài v� tiêu bi� u trong M� t tr� n Liên Vi� t và b� � c sang thành l� p m t Giáo h i Ph� t giáo m� i v � i tinh th� n

kháng chi� n. R� m tháng hai n m Nhâm Thìn (1952) t� i chùa Long An (nay � � � �ng Nguy� n V n C� , Sài gòn) Giáo H i

L � c Hòa T ng, h� u thân c� a phong trào Ph� t giáo C� u Qu� c � � � c thành l� p, Ngài � � � c c� làm T ng Giám. N m 1953, H i

L � c Hòa Ph� t T� � � � c thành l� p, hai niên kha � � u, tr� s� � � t t� i chùa Long Vân (Gia � � nh). N m 1954, bi� n c� Bình

Xuyên � ã thiêu r� i chùa Ph� t � n. Ngài ph� i cho trùng tu l� i và tr� s� c� a H i L � c Hòa Ph� t T� l � i d�

i v chùa Ph� t � n.

Page 93: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

93

Ngài � � � c b� u làm H i tr � � ng liên ti� p hai niên khóa.

Các công tác t� thi� n � � � c h i quan tâm hàng � � u và b� n thân Ngài v� n là m t l � ng y nên chùa Ph� t � n lúc b� y gi� tr�

nên phòng thu� c T� thi� n, lúc nào c ng � ông � � o ng� �i � � n ch� a b� nh. Ngài còn cho xu� t b� n t� p chí Ph� t h� c và thi� t l � p

Khánh Hòa tùng th� . Ngài làm ch� nhi� m t� p chí Ph� t H� c trong tám n m. Khánh Hòa tùng th� � ã xu� t b� n � � � c “ Th� n

th� c thông “, “ T� n � � o nghi� p”.

Mãi � � n ngày 9.11.1968, Giáo H i L � c Hòa T ng và L� c Hòa Ph� t T� th� ng nh� t � � i tên là Giáo h i Ph� t giáo C� truy n

Vi � t Nam, và Ngài � � � c c� ch� c T� ng V� tr� � ng Ho� ng Pháp, v n phòng c ng � � t t� i chùa Ph� t � n. Ngài còn có công

thành l� p tr� �ng Ph� t h� c L� c Hòa (g� n chùa Giác Viên) và � ích thân làm Giám � � c nh� ng do hoàn c� nh chi� n tranh nên

tr� �ng không ho� t � ng th� �

ng xuyên � � � c. Cu� i n m � y, Ngài còn cho m� � � i gi� i � àn t� i chùa Ph� t � n � � ti � p d� n h� u

lai.

Tu� i già s� c y� u, Ngài viên t� ch vào ngày 16 tháng 11 n m � inh T� (26.12.1977). Th� 71 tu� i � �i, 62 tu� i � � o.

Sau l� trà t� , xá l� i Ngài � � � c nh� p tháp trong khuôn viên chùa Giác Lâm.

Cu c � �i Ngài v� i b� n mùa an c� ki � t h� , trong � ó hai l� n � � � c c� làm Th� chúng. B� y l � n � � � c tham d gi� i � àn, � � � c

t� ng th� � ng y pháp. Nhi u l� n làm Pháp s� ; làm Tuyên Lu� t s� , gi� i ngh� a Lu� t t� ph� n trong các gi� i � àn. Ngoài ra th� �ng

khi Ngài còn chuy«n trì các kinh Pháp Hoa, kinh Kim Cang, kinh Bát Nhã v.v... Có � � y � � công h� nh m t v� xu� t gia có

tinh th� n ti� n th� và � ã t� o nên m t s nghi� p Ph� t giáo � � l� i cho mai h� u.

Chú thích:

(1) Nguyên chùa Linh Th� u v� n hi� u là Long Tuy n � � � c l� p vào � �i C� nh H� ng. Do Hòa th� � ng M� n Hu� t� ng có công

giúp Chúa Nguy� n Ánh trong giai � o� n bôn t� u. Nên vào n m 1811 � � � c Chúa (t� c Gia Long sau khi giành l� i ngôi) ban

hi� u “S� c T� Long Tuy n T ”. N m 1841, l� i � � � c vua Thi� u Tr� ban S� c T� l � n th� hai, và l� n này chính th� c � � i tên

thành Linh Th� u T .

57.HÒA TH NG THÍCH T LIÊN (1903 - 1977)

Hòa th� � ng th� danh Nguy� n Thanh Lai, sinh n m Quí Mão (1903), t� i làng Qu� nh Lôi, t� ng Kim Liên, huy� n Hoàn Long,

t� nh Hà � ông. Xu� t thân trong m t gia � ình Nho giáo, thân ph� là c� ông Nguy� n V n � � nh và thân m� u là c� bà Nguy� n

Th� � ào.

Ngài xu� t gia n m 13 tu� i t � i chùa H� ng Tích, là � � t� c� a T� Thanh Tích. V� i tính c� ng tr c, n ng � ng, m� c dù � � � c

ch� n làm tr� � ng pháp t� k� v� chùa H� ng Tích, song Ngài quy� t tâm du ph� ng tham h� c n i các � � o tràng danh ti� ng

nh� � ào Xuyên, T� Xuyên, B� ng S� , V� nh Nghiêm... và � ã t� ng trú trì � chùa Côn S n, Thanh Mai.

N m 1935, sau phong trào ch� n h� ng Ph� t Giáo toàn qu� c, s� n có gi� i � � c trang nghiêm và trí tu� minh m� n, s� h� c uyên

thâm, Ngài � � � c h i B � c K� Ph� t Giáo cung th� nh ra chùa Quán S� , Hà N i � � chung lo Ph� t s .

Ngoài vi� c ph� ng s chung cho � � i cu c Ph� t giáo, Ngài � ã � óng góp r� t nhi u cho Ph� t h� c � � �ng Quán S� nh� gi� ng d� y,

ch� sám và gi� i s� các � � i gi � i � àn, cùng tham gia tích c c cho nh� ng ho� t � ng v v n hóa và xã h i c� a Ph� t giáo mi n

B� c.

N m 1945, sau m t th�

i gian dài d� � ng b� nh t� i Côn S n, Ngài l� i tr� v Quán S� . V� n d� ng ki� n th� c và trí tu� v� n có,

Ngài cùng v� i Hòa th� � ng Trí H� i xu� t b� n báo Tinh Ti� n (� B� c Vi � t) � � truy n bá Ph� t pháp trong hoàn c� nh m� i c� a � � t

n� � c � ã giành l� i ch� quy n. Ý th� c trách nhi� m tr� � c s� m� nh l� ch s� c� a dân t c và � � o pháp, Ngài kh� c ph� c m� i tr �

ng� i, � cao ch� tr� ng: Th� ng nh� t Ph� t giáo, � oàn k� t T ng Già. Và cu� i cùng, n m 1949, nguy� n v� ng � y � ã � � t � � � c

qua vi� c thành l� p H i T ng Ni Ch� nh Lý B� c Vi � t v� i t � p chí Ph� ng Ti� n do Ngài làm ch� bút kiêm ch� nhi� m, h i này là

ti n thân c� a H i Ph� t Giáo T ng Già B� c Vi � t (n m 1950) v� n do Ngài làm Ch� t� ch, � � ng th�i gi� ch� c Phó H i tr� � ng

H i Vi � t Nam Ph� t Giáo.

Tháng 5-1950, Ngài � � i di� n cho Ph� t giáo Vi� t Nam � i d H i ngh� thành l� p H i Th� Gi� i Ph� t Giáo Liên H� u t� i Tích

Lan. Ph� t giáo Vi� t nam là m t sáng l� p viên. T� i h i ngh� này lá c� 5 s� c � � � c công nh� n là Ph� t k� và Ngài � � � c � � i H i

Page 94: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

94

suy c� làm � � nh� t Phó H i Tr� � ng. Ngài là � � i di� n Ban Ch� p Hành Th� Gi� i Ph� t Giáo Liên H� u Vi � t Nam, tr� s� � � t t� i

chùa Quán S� , Hà N i.

N m 1951, Ngài là m t sáng l� p viên T� ng H i Ph� t Giáo Vi� t Nam, t� ch� c th� ng nh� t Ph� t giáo toàn qu� c, g� m c� T ng

Già và c� s� thu c B� c, Trung, Nam � � phù h� p v� i � à ti� n hóa chung c� a Ph� t giáo th� gi� i.

N m 1952, tháng 9, Ngài l� i � i tham d � � i h i Ph� t giáo Th� gi� i t � i Nh� t, nh� m t ng c� �ng Ph� t s trên c s� Ph� t giáo

th� gi� i, nh� ph� bi� n giáo lý Ph� t � à trong các t� ch� c giáo d� c thu c m� i qu� c gia, t� ti� u h� c � � n � � i h� c, th c hi� n các

công tác nhân � � o, t� thi� n, xã h i, thành l� p � oàn Thanh niên Ph� t t� Th� gi� i. Trong Ph� t s � ó t� n m 1950 � � n 1954,

Ngài h� � ng d� n thành l� p các t� ch� c Gia � ình Ph� t T� � kh� p mi n B� c m t cách nhanh chóng.

T� nh� ng n m 1949 � � n 1954, Ngài tích c c � i v � n � ng các v� Tôn Túc lãnh � � o Ph� t giáo kh� p mi n B� c Trung Nam, � �

xây d ng c s� v� ng ch� c cho m t Giáo H i t� ng lai. K� t qu� Giáo H i T ng Già Toàn Qu� c � � � c thành l� p n m 1952 và

Ngài � � � c c� làm T� ng th� ký.

V xã h i, su� t kho� ng th�i gian t� 1945-1954, Ngài là v� tr� trì chùa Quán S� - Hà N i, m t trung tâm � ào t� o T ng tài và

� i u hành toàn b Ph� t s � mi n B� c. Ngài � ã l� p nên các t� ch� c c� u tr� � � ng bào g� p hi� m nghèo vì thiên tai ho� c chi� n

tranh, và cc cô nhi vi� n Quán S� , T� Sinh, góp ph� n tích c c hàn g� n v� t th� ng chi� n tranh xoa d� u n� i � au trong xã h i.

V v n hóa, Ngài cho kh� c in r� t nhi u b� n và ph� bi� n trong c� n� � c b “Vi � t Nam Ph� t � i � n Tùng San”. Ngài cùng v� i

Hòa th� � ng Trí H� i xu� t b� n t� p chí Tinh Ti� n, và còn là ch� nhi� m và ch� bút t�

nguy� t san Ph� ng Ti� n, h� u thân c� a báo

� u� c Tu� . Ngài chuyên vi� t các bài gi� ng ph� thông v Ph� t h� c � � báo � u� c Tu� � n hành.

V giáo d� c, Ngài có công thành l� p tr� �ng Ti� u h� c Khuông Vi� t t� i chùa Quán S� ; tr� �

ng Trung h� c V� n H� nh t� i Hàm

Long, Hà N i. Và � � c bi� t quan tâm r� t nhi u � � n vi� c � ào t� o T ng tài b� ng cách g� i các T ng s� Vi � t Nam du h� c � n� � c

ngoài, nh� m phát tri� n ki� n th� c, trao � � i v n hóa, t ng c� �ng h� u ngh� và � ào t� o Nh� Lai s� gi� gi� a các qu� c gia Ph� t

giáo trên qui mô qu� c t� .

N m 1954, � � t n� � c b� chia c� t, Ngài cùng v� i các Hòa th� � ng � � ng chí h� � ng nh� Tu� T� ng, Trí H� i, V � nh T� �ng... kiên

quy� t l � u l� i Hà N i � � làm c t tr� v� ng ch� c trong vi� c truy n th� a Ph� t s� � ã có t� n m 1949.

� � n n m 1958, H i Ph� t Giáo Th� ng Nh� t ra � �i, v� i n i dung và nhân s m� i, k� th� a s nghi� p c� a Ngài trong giai � o� n

m� i. Vì b� nh duyên và tu� i ngày m t thêm cao, Ngài ph� i ngh� d� � ng b� nh và t� nh tu � chùa Quán S� và các n i khác �

mi n B� c.

Tháng 3 n m 1977, Ngài ch� ng thi n tr� � ng � i g� p và � àm � � o cùng ch� T ng t� i chùa Quán S� � � t� t� . Th� r� i chi u

ngày 13 tháng 2 n m � inh T� , t� c ngày 1.4.1977, Ngài an nhiên viên t� ch t� i chùa Quán S� , tr� th� 75 n m, và ho� ng pháp

� sinh 45 n m. B� o tháp c� a Ngài � � � c tôn xây t� i chùa Sùng Phúc, thôn Hu� nh Cung, xã Tam Hi� p, huy� n Thanh Trì,

t� nh Hà Tây (nay là Hà N i). B� o hi� u là Chân Không Tháp.

V tr� � c tác, Hòa Th� � ng còn � � l � i nh� ng tác ph� m:

- T� m g� ng quy y.

- S lý l � t� ng.

- Ký s phái � oàn Ph� t giáo Vi� t Nam � i � n � và Tích Lan...

S nghi� p và � � o h� nh c� a Ngài � ã � i vào l� ch s� Ph� t giáo Vi� t Nam và dân t c nh� m t tinh � � u gi� a th� k� XX. V � i

công lao cao c� trong cu c ch� n h� ng Ph� t giáo n� � c nhà và � � a � � o Ph� t Vi � t Nam góp m� t v� i Ph� t giáo th� gi� i. Ngài là

t� m g� ng sáng cho các th� h� T ng Ni, Ph� t T� vì � ã c� ng hi� n tr� n � �i cho � � o pháp và dân t c.

58.HÒA TH NG THÍCH HOÀN THÔNG (1917 - 1977)

Hòa th� � ng th� danh là Nguy� n Minh Có, pháp danh Hu� � � t, pháp hi� u Hoàn Thông, sinh n m � inh T� (1917) tri u Kh� i

� � nh n m � � u, t� i � p H i An, xã An Phú Tân, huy� n C� u Kè, t� nh Trà Vinh, trong m t gia � ình nông dân nghèo. Thân ph� là

c� ông Nguy� n V n Phuông, thân m� u là c� bà Nguy� n Th� S� u, Ngài m� côi cha lúc 13 tu� i.

Thi� n duyên � � a � � n cho h� t m� m B� � trong tâm Ngài phát tri� n. N m 1930, trong thân t c có ông H� Trinh T� ng, gia

Page 95: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

95

t� khá gi� , phát tâm ph� ng s Tam B� o, xu� t ti n c� a xây m t ngôi chùa, l� y hi� u là H i Th� ng T . Ông xu� t gia � � u Ph� t,

húy là T� �ng Ninh, pháp danh � � c Ng , pháp hi� u Ni� m H� ng và làm trú trì chùa này � � ho� ng d� ng � � o pháp. Ngài

� � � c thân m� u cho phép xu� t gia v� i S� c� trú trì chùa H i Th� ng khi v� a m� côi cha, � � � c ban pháp danh Hu� � � t. N m

16 tu� i (1933) Ngài � � � c B� n s� cho th� gi� i Sa Di.

Sau � ó Ngài � � � c theo h� c v� i Hòa th� � ng Khánh Anh t� i chùa Long An, x� � � ng � � , qu� n Trà Ôn, t� nh C� n Th , � � � c

ban pháp hi� u là Hoàn Thông. � ó là th�

i k� Hòa th� � ng Khánh Anh ph� i h� p v� i các Hòa th� � ng Khánh Hòa, Hu� Quang,

Pháp H� i thành l� p Liên � oàn Ph� t H� c Xã ho� t � ng � � � c hai n m thì � óng c� a vì thi� u tài chánh. Qua n m 1935 H i

L � � ng Xuyên Ph� t H� c l� i � � � c các Hòa th� � ng nói trên thành l� p t� i Trà Vinh. Ph� t h� c � � �ng L� � ng Xuyên c ng � � � c

thành l� p ti� p theo � � t t� i chùa Long Ph� � c, n i tr� s� c� a h i.

Ngài l� i � � � c B� n s� cho v h� c t� i Ph� t h� c � � �ng L� � ng Xuyên trong ba n m. N m 21 tu� i, Ngài th� C� Túc gi� i t � i � � i

gi� i � àn m� � Tân H� ng, t� nh B� n Tre.

N m 1942, Ph� t h� c � � �ng L� � ng Xuyên t� m ng� ng vài tháng vì thi� u tài chánh. Hòa th� � ng Khánh Anh lui v chùa

Ph� � c H� u � qu� n Trà Ôn, t� nh C� n Th � � m� l � p T ng h� c. Ngài c ng theo Hòa th� � ng v � ây ti� p t� c tu h� c và làm th� gi� cho Hòa th� � ng.

Qua n m 1943, B� n s� c� a Ngài là Hòa th� � ng � � c Ng � chùa H i Th� ng viên t� ch, Ngài ph� i tr� v th� a ti� p làm trú trì

b� n t . Tuy là trú trì chùa H i Th� ng, Ngài v� n th� �ng vân du hành � � o nhi u n i. Cách m� ng tháng 8 n m 1945 r� i Nam

b kháng chi� n, Ngài lãnh ch� c Phó H i tr � � ng Liên � oàn Ph� t Giáo C� u Qu� c trong m� t tr� n Vi� t Minh t� nh V� nh Trà do

Hòa th� � ng Hoàn Tâm chùa Ph� t Quang � Trà Ôn làm Chánh H i tr� � ng. C ng trong th�i gian kháng chi� n ch� ng Pháp

này, Ngài � � � c phân công làm trú trì chùa Ph� � c T� �ng xã Phong Phú và chùa V� n Hòa � C� u Kè. T� i các n i này, tín � �

kính ph� c � � o h� nh c� a Ngài, � � n quy y th� gi� i r � t � ông.

Sau khi s� p x� p cho hai chùa nói trên có các v� trú trì m� i, Ngài � � n trú trì chùa Long Khánh � Trà Vinh, tham gia các ho� t

� ng c� a Giáo H i T ng Già Nam Vi� t và H i Ph� t H� c Nam Vi� t. � � n n m 1964, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng

Nh� t � � � c thành l� p. T� i � � i h i thành l� p T� nh Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t t� nh V� nh Bình, Ngài � � � c cung

c� vào ngôi v� Chánh � � i Di � n. T� � ó các ho� t � ng Ph� t s quan tr� ng trong t� nh nh� các � � i l � , các khóa an c� ki � t h� ,

s n môn � u th� nh Ngài t� i ch� ng minh ho� c gi� ng d� y.

Ngài thu c vào hàng giáo ph� m r� t thông hi� u Nho h� c và tinh thâm Ph� t pháp, nên � � � c Vi � n Hóa � � o Giáo H i Ph� t

Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t tri � u th� nh lên chùa � n Quang � � sung vào các phái � oàn m� khóa an c� ki � t h� , Ngài � � � c

cung th� nh vào ban t� ch� c ph� trách l� nghi. Nhân d� p này, Ngài biên so� n m t cu� n sách v nghi th� c t� ng ni� m áp d� ng

cho các t vi� n trong và ngoài t� nh, � � th c hành các khóa l� c� u an, c� u siêu v.v... cho th� ng nh� t. Cu� n sách này sau l� y

tên là “Nghi l� ”.

N m 1968, Ngài � � � c gi� ch� c Giám vi� n Ph� t h� c vi� n Khánh Hòa (t� c Ph� � c Hòa c ). Ngài còn � � � � u ki� n t� o m t

ngôi Tam B� o t� i � p Tân � � c, xã B� n Cát, huy� n Ti� u C� n, hi� u là Nh� Pháp T (Th� � ng t� a L� u � oan làm trú trì).

Su� t � �i Ngài hy sinh ph� c v� � � o pháp cho � � n khi th� b� nh ba n m ph� i lui v chùa H i Th� ng t� nh d� � ng. Nh� ng r� i

theo lu� t vô th� �ng, h� u sinh t� t h� u di� t, vào lúc 14 gi

�, ngày 09 tháng 03 n m � inh T� (1977), Ngài � ã th� t� ch t� i b� n t ,

tr� th� 61 tu� i � �i, 40 tu� i h� .

59.HÒA TH NG THÍCH THI N HÒA (1907 - 1978)

Hòa th� � ng pháp hi� u Thích Thi� n Hòa, th� danh H� a Kh� c L� i, sinh n m 1907 t� i làng Tân Nh t, Ch� L� n.

Ngài sinh trong m t gia � ình trung l� u, thân ph� là ông H� a Kh� c Tài, thân m� u là bà Nguy� n Th� Giáp, có c� th� y b� y anh

em, Ngài là con út.

Ngài � � � c cha m� cho h� c h� t b� c Trung h� c và m�

i Th� y d� y thêm Nho h� c nên Ngài s� m tr� thành ng� �i trí th� c trong

xã h i th�

i b� y gi�.

N m 15 tu� i, Ngài phát tâm m � � o, tìm � � n chùa Long Tri u trong làng � � quy y th� gi� i v� i T� B� u S n và � � � c pháp

Page 96: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

96

danh là Tâm L� i, hi� u Thi� n Hòa.

N m 17 tu� i, Ngài vâng l� nh bà n i bu c l� p gia � ình � � k� th� a h� ng h� a, và có � � � c hai ng� �i con m t trai, m t gái.

� � n n m 20 tu� i, Ngài n tr� �ng chay, c� t m t am nh� � � th� trì kinh Kim Cang su� t m� �

i hai n m và t� p h� nh c� a ng� �i

xu� t gia.

N m 28 tu� i, các ng� �i thân l� n l� � t khu� t bóng, hi� u ngh� a � ã v� n toàn, s� p � � t vi� c gia � ình xong, Ngài quy� t chí xu� t gia,

� � � c T� B� u S n gi� i thi� u � � n T� Khánh Hòa làm th� y th� � . L� xu� t gia t� ch� c vào tháng t� , n m � t H� i (1935) t� i

Ph� t h� c � � �ng L� � ng Xuyên Trà Vinh.

Tuy m� i xu� t gia nh� ng phong cách v� � t h n chúng b� n nên t� t c� � � ng ý c� Ngài làm Chánh tr� s c� a tr� �ng. Nh

� s

ch m ch� h� c hành, tinh t� n tu t� p, nên � � � c ban Giám � � c nhà tr� �ng ng� i khen và toàn chúng � u quí kính Ngài nh�

ng� �i anh c� .

N m 1936, Ngài � � � c tuy� n ch� n cùng hai v� Hi � n Th� y, Hi� n Không ra Hu� h� c. � � n Hu� , Ngài cùng hai v� � � � c vào h� c

tr� �ng Tây Thiên d� � i s gi� ng d� y c� a Hòa Th� � ng Ph� � c Hu� chùa Th� p Tháp, Bình � � nh. N m sau, tr� �

ng d�i v chùa

T� �ng Vân. Cu� i n m 1938, T� Ph� � c Hu� vì kém s� c kh� e, tr� v Bình � � nh d� y t� i chùa Long Khánh, Ngài c ng theo

vào Bình � � nh h� c và làm th� gi� h� u T� m t n m r� i l � i ra Hu� h� c � Ph� t h� c � � �ng Báo Qu� c n m n m.

N m 1945, Hòa Th� � ng ra mi n B� c quy� t tâm h� c lu� t, và Ngài th� C� Túc gi� i t� i gi� i � àn chùa Bút Tháp n m � t D� u

1945. Sau � ó, � � n Nam � � nh h� c lu� t v� i T � Tu� T� ng t� i chùa Quy H� n, r� i � � n Hà Nam h� c v� i T � T� Xuyên � chùa B� o

Khám. Lúc này, Ngài có ch� tr� ng tu� n báo Hoa Sen r� t thích h� p v� i tín � � x� B� c.

N m 1949, Hòa th� � ng h� p tác v� i s� c� T� Liên thành l� p Giáo H i T ng Ni Ch� nh Lý B� c Vi � t (ti n thân c� a Giáo H i

T ng Già B� c Vi � t) và m� Ph� t h� c � � �ng � ào t� o T ng Ni t� i chùa Quán S� - Hà N i. N i � ây, ngoài ch� c Giám tr� �

ng,

Ngài còn tr� bút cho T� p chí Ph� ng Ti� n và B� � Tân V n. � � n n m 1950, Ngài tr� v Nam, � � � c c� làm Giám � � c

Ph� t h� c � � �ng Nam Vi� t, c s� � � t t� i chùa Sùng � � c.

N m 1951, Hòa Th� � ng Thích Trí H� u cúng cho Ngài ngôi chùa lá nh� hi� u là & ng Quang g� n ngã ba V� �n Lài. Ngài cho

s� a ngôi chùa này thành tr� �ng h� c, � � hi� u là Ph� t h� c � � �

ng Nam Vi� t, nay là chùa � n Quang qu� n 10, TP H� Chí Minh.

Chính n i � ây � ã � ào t� o nh� ng T ng tài � � m � ang Ph� t s nh� l� p � � u tiên sáu v� ra tr� �ng: Th� y Hu� H� ng, B� u Hu� ,

Thi n Tâm, T� c Ph� � c, T� nh � � c, � � t B� u.

N m 1953, Ngài kiêm nhi� m ch� c v� Tr� S Tr� � ng Giáo H i T ng Già Nam Vi� t thay cho Th� � ng t� a Huy n Dung � i

Anh qu� c tu h� c

N m 1960, Ngài sáng l� p thêm Ph� t h� c vi� n Giác Sanh, � � t t� i chùa Giác Sanh, Phú Th� .

N m 1964, Ngài m� Ph� t h� c vi� n Hu� Nghiêm t� m t bãi � � t ngh� a � � a tr� ng � Bình Chánh. T� tr� �ng Trung h� c chuyên

khoa r� i ti � n lên Vi� n Cao � �ng Ph� t h� c, và Ngài gi� ch� c Giám lu� t � � n cu� i � �

i. Song song v� i tr � �ng T ng, Ngài còn

làm Giám � � c Ph� t h� c Ni tr� �ng T� Nghiêm, Ni tr� �

ng D� � c S� . Ngài m� khóa hu� n luy� n tr� trì bên T ng t� i chùa Pháp

H i, bên Ni t� i chùa D� � c S� , và khóa Nh� Lai S� Gi� � � t tr� s� t� i chùa Tuy n Lâm.

Ngoài công tác giáo � � c � ào t� o T ng tài, v m� t t� ch� c Giáo h i, n m 1952, Ngài h� � ng d� n phái � oàn Giáo H i T ng

Già Nam Vi� t tham d � � i h i th� ng nh� t T ng Già Vi� t Nam t� i chùa Quán S� - Hà N i và � � � c � � i bi � u ba mi n suy c�

Ngài làm Tr� S Tr� � ng Giáo H i T ng Già Toàn Qu� c.

N m 1965, Ngài � � � c b� u làm T� ng V� tr� � ng T� ng v� Tài chánh Ki� n thi� t Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t.

N m 1969, Ngài � � � c t� n phong Hòa th� � ng, và � � n n m 1973, � � � c suy tôn Phó T ng Th� ng cho � � n ngày viên t� ch.

N m 1974, Ngài b� nh n� ng, sau khi qua kh� i, Ngài bi� t r� ng s� c kh� e không th� bình ph� c nh� x� a, cho m�

i các b� c tôn

túc c� n s � � l � p H i � � ng Qu� n tr� T� � ình � n Quang, di chúc bàn giao m� i vi � c cho H i � � ng Qu� n tr� thay th� Ngài � i u

hành c ng i s nghi� p mà Ngài � ã t� o d ng nên trong su� t quá trình ho� ng � � o.

Ngài n� m b� nh g� n ngót b� n n m, cho � � n ngày � � u xuân Di L� c m� ng M t tháng Giêng n m M� u Ng� , (07-02-1978)

Ngài x� báo thân thâu th� n t� ch di� t, h� � ng th� 72 tu� i � �i, hóa � � o 43 n m.

Công h� nh Ngài � � l� i cho � �i vô cùng to l� n, g� m nhi u l� nh v c: truy n gi� i, ki � n thi� t, tr� � c tác.

V ph� n truy n gi� i:

Page 97: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

97

- Y � t ma � � i gi� i � àn chùa Pháp H i n m 1957 - 1958.

- Hòa th� � ng � àn � � u gi� i � àn T� kheo t� i Ph� t h� c � � �ng Nam Vi� t n m 1960.

- � àn � � u Hòa th� � ng � � i gi� i � àn chùa � n Quang n m 1962.

- Y � t ma � � i gi� i � àn t� i Vi � t Nam Qu� c T n m 1964.

- Giáo Th� � � i gi� i � àn t� i Ph� t H� c Vi � n Hu� Nghiêm n m 1966.

- Giáo Th� � � i gi� i � àn t� i Ph� t H� c Vi � n H� i � � c - Nha Trang n m 1968.

- Y � t Ma � � i gi � i � àn t� i Ph� t H� c Vi � n Hu� Nghiêm n m 1969.

- Giáo Th� � � i gi� i � àn V� nh Gia t� i � à N� ng n m 1970.

- � àn � � u Hòa th� � ng t� i chùa Ph� t Ân - M� Tho n m 1972.

- � àn � � u Hòa th� � ng � � i gi� i � àn t� i Long Xuyên n m 1974.

V ph� n tr� � c tác:

- Tài li� u Tr� trì.

- Gi� i � àn T ng.

- T� Kheo gi� i kinh.

- Nghi th� c H� ng thu� n Quy y.

- Ý ngh� a v nghi th� c t� ng ni� m.

- Nhân duyên Ph� t ki � t gi� i.

V ph� n ki� n thi� t:

- Sáng l� p Ph� t h� c � � �ng Nam Vi� t.

- Sáng l� p Ph� t h� c vi� n Giác Sanh.

- Sáng l� p Ph� t h� c vi� n Hu� Nghiêm.

- Ki � n t� o Ph� t h� c Ni tr� �ng T� Nghiêm.

- Ki � n t� o Ph� t h� c Ni tr� �ng D� � c S� .

- Ki � n t� o tr� �ng B� � Giác Ng .

- Ki � n t� o tr� �ng B� � Hu� � � c.

- Sáng l� p Hãng v� trai Lá B� � .

- Sáng l� p Cô nhi vi� n Di� u Quang.

- Ki � n t� o lò thiêu An D� � ng � � a.

- Ki � n t� o tháp Ph� � � ng.

- Ki � n t� o � � i Tòng Lâm Ph� t Giáo t� i Bà R� a V ng Tàu.

Ngài là m t danh T ng kh� kính mà � � c � danh ti� ng vang kh� p ba mi n. C� cu c � �i t � n tâm ph� c v� � � o pháp, trùng

h� ng xây d ng con ng� �i và c s� v� t ch� t cho Ph� t giáo. Ngài còn là m t lu� t s� nghiêm trì gi� i lu� t, n� i ti � ng ph� m h� nh

và hòa nhã. Công h� nh c� a Ngài là t� m g� ng sáng, ngàn � �i ng� � ng m � ã ghi l� i trên trang l� ch s� Ph� t giáo m t s

nghi� p muôn thu� � � m nét không phai.

Theo Dòng S Ki � n:

Ti � u S� HT Thích Thi� n Hoà, T� � ình � n Quang Biên So� n

60.HÒA TH NG THÍCH THI N MINH (1922 - 1978)

Hòa th� � ng Thích Thi� n Minh, th� danh � � Xuân Hàng, pháp danh Thi� n Minh, pháp hi� u Thích Trí Nghi� m. Sinh n m

Nhâm Tu� t (1922) t� i làng Bích Khê, huy� n Tri� u Phong, t� nh Qu� ng Tr� . Gia � ình Ngài thu c t� ng l� p th� c gi� , thân ph� là ông � � Xuân Quang, có làm vi� c làng, � � � c phong C� u Ph� m V n Giai.

Thân m� u là bà Hoàng Th� Nh n. Ngài là ng� �i th� n m trong tám anh ch� em (1).

N m Tân Mùi (1931), khi m� i 10 tu� i, Ngài � � � c song thân cho phép xu� t gia tu h� c. Khi � y phong trào ch� n h� ng Ph� t

Page 98: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

98

giáo � ang � � � c phát � ng r� m r t� i Trung k� và H i An Nam Ph� t H� c � � � c thành l� p t� i Hu� n m 1932. Do � ó, Ngài

th� a h� � ng � � � c nh� ng thu� n duyên � � vun b� i cho s tu h� c ngay t� b� � c � � u. N m Giáp Tu� t (1934) Hòa th� � ng Giác

Tiên cùng � � t� thân tín c� a Hòa th� � ng là Ngài M� t Kh� � � ng ra t� ch� c, thành l� p tr� �ng An Nam Ph� t H� c t� i chùa Trúc

Lâm, thu nh� n ch� 50 h� c T ng, � � � c tuy� n ch� n r� t k� t� nhi u n i, trong � ó có Ngài.

V � n có t� ch� t thông minh l� i tinh t� n tu h� c, su� t th�i gian theo h� c t� i tr � �

ng An Nam Ph� t H� c, t� b� c Ti� u h� c, lên Cao

� �ng và � � i h� c Ph� t giáo, Ngài � u g� t hái � � � c k� t qu� t� t � � p. N i � ây, tài hùng bi� n thu hút ng� �

i nghe � � � c b c l

m� i khi Ngài � ng � àn di� n thuy� t, nên Ngài � � � c ch� Tôn � � c giám qu� n luôn khen ng� i.

N m Quý Mùi (1943), Ngài t� t nghi� p � � i h� c Ph� t giáo chu� n b� nh� n lãnh tr� ng trách ho� ng pháp l� i sanh, thì tình hình

trong n� � c có bi� n � ng d� n d� p. � � o chính Nh� t (9.3.1945) r� i Cách m� ng Tháng tám và Nam b Kháng chi� n

(23.9.1945)... T� t c� các ho� t � ng c� a Ph� t giáo c ng ch� u nhi u � nh h� � ng, ph� i ng� ng ho� t � ng. Không ít T ng s� và

Ph� t t� � ã lao vào cu c kháng chi� n ch� ng th c dân, c� u n� � c. Các h� c T ng t� t nghi� p xu� t s� c cùng khóa v� i Ngài có

Hòa th� � ng Trí Quang, Trí Thuyên... c ng không ng� n ng� i d� n thân vào các t� ch� c c� u n� � c. Ngài h ng hái ph� trách � y

Ban Ph� t Giáo C� u Qu� c t� i t � nh Qu� ng Tr� , nh� tri ki � n uyên thâm và tài hùng bi� n vô ng� i, Ngài � ã v� n � ng � � � c s

� ng h t� nhi u phía � óng góp nhân tài v� t l c cho kháng chi� n.

N m Bính Tu� t (1946) � � n n m � inh H� i (1947), nhi u t� ch� c kháng chi� n t� i Hu� tan v� , quân vi� n chinh Pháp tràn ra

Qu� ng Tr� , Qu� ng Bình, gây nhi u tang tóc bi th� ng. Ngài b� Pháp b� t giam m t th�i gian. Sau � ó v i vàng v Hu� , Ngài

cùng v� i nhi u v� kh¨c khôi ph� c l� i các ho� t � ng Ph� t giáo.

N m � inh H� i (1947), sau khi tr� duyên cùng Hòa th� � ng Trí Th� khai gi� ng Ph� t h� c � � �ng Trung Vi� t t� i chùa Báo

Qu� c (Hu� ), Ngài c ng k� p lúc góp s� c cùng các Hòa th ng M� t Hi � n, M� t Nguy� n v� n � ng thành l� p S n môn T ng già

Trung vi� t.

N m K� S� u (1949), Ngài � � � c phân công � i vào phía Nam Trung Vi� t và Cao nguyên, khôi ph� c và thành l� p l� i các T� nh

h i. Ngài � ã xây d ng � � � c nhi u c s� v� ng ch� c cho H i An Nam Ph� t H� c t� i các t� nh Lâm Viên, � � ng Nai Th� � ng,

Khánh Hòa, Ninh Thu� n, Bình Thu� n.

N m Tân Mão (1951), Giáo H i T ng Già Trung Vi� t � � � c thành l� p t� i Hu� . � ây là n i g� p g� th� �ng xuyên c� a các v�

lãnh � � o � � bàn b� c nh� ng v� n � thi� t y� u cho Ph� t giáo. Và ch� m t n m sau t� i chùa Quán S� (Hà N i), Giáo H i T ng

Già Toàn Qu� c � � � c thành l� p. T� i � � i h i quan tr� ng này Ngài � � � c b� u vào Ch� t� a � oàn � i u khi� n các cu c th� o lu� n.

Trong th�i gian làm Ph� t s t� i mi n Nam Trung Vi� t và Cao nguyên. Ngài th� �

ng xuyên vi� t bài c ng tác v� i T� p chí Viên

Âm do Hòa th� � ng Trí Quang làm ch� bút. Ngài còn làm ch� nhi� m t� p chí H� � ng Thi� n xu� t b� n t� i � à L� t n m 1950.

Trong th�

i gian t� i Khánh Hòa, Ngài � ã làm Tr� s tr� � ng T� nh Giáo H i m t th�i gian dài, � ã � óng góp r� t nhi u trong

vi � c xây d ng các c s� chi h i t � i các qu� n và các khuôn h i t � i Th� xã Nha Trang. � � c bi� t khuôn h i Linh Th� u g� m � a

s� � � ng bào di c� � khu Xóm M� i � ã � � � c Ngài tr c ti� p h� � ng d� n dìu d� t trong nh� ng ngày � � u. T� n i này, Ngài c ng

có công s� c r� t l� n cho vi� c nuôi d� � ng và hình thành Ph� t H� c Vi � n H� i � � c (Nha Trang).

N m K� H� i (1959), t� i � � i h i c� a T� ng H i Ph� t Giáo Trung Ph� n � � � c t� ch� c t� i Hu� , Ngài � � � c suy c� làm Tr� s

tr� � ng T� ng H i, cho � � n n m Nhâm D� n (1962) thì Hòa th� � ng Trí Quang lên thay � � Ngài lãnh tr� ng trách khác.

N m Quý Mão (1963), � ây là th�i � i � m mà b� t k� m t T ng s� hay Ph� t t� nào có nhi� t tâm, lòng thành m� n � � o, � u � u t�

và lo góp ph� n mình trong công cu c ch� ng k� th� tôn giáo c� a chính th� Ngô � ình Di� m. Ngài � ã cùng Ban Tr� S T� ng

H i, d� � i s lãnh � � o t� i cao c� a � � i lão Hòa Th� � ng Thích T� nh Khi� t, phát � ng phong trào � � u tranh, � òi th c thi n m

nguy� n v� ng � ã l� p thành ki� n ngh� � ngày 10.5.1963. Sau � ó, Ngài cùng Hòa th� � ng Trí Quang cung th� nh Hòa Th� � ng

H i Ch� vào Sài Gòn � � chuy� n cu c � � u tranh tr c ti� p v� i chính th� Ngô � ình Di� m, và n i này � y Ban Liên Phái B� o

V � Ph� t Giáo � � � c thành l� p, Ngài là m t trong n m thành viên � ngôi v� c� v� n.

Sau khi Hòa th� � ng Thích Qu� ng � � c t thiêu t� i ngã t� Phan � ình Phùng và Lê V n Duy� t, chính th� Ngô � ình Di� m h� t

ho� ng, yêu c� u � y Ban Liên Phái c� phái � oàn � � n � � th� ng thuy� t. Ngài � � � c c� làm Tr� � ng � oàn trong l� n th� ng

thuy� t này. Tr� � c s vi � c c®n � ang gây nên nhi u làn sóng � � u tranh, ph� n u� t, Tr� n L� Xuân l� i còn mô t� hành � ng t

thiêu c� a Ngài Qu� ng � � c v� i nh� ng l�i l � khi� m nhã nh� t, Ngài bình t� nh khôn ngoan � � i ch� t v� i � y Ban Liên B , dùng

Page 99: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

99

kh� n ng hùng bi� n, lý l� v� ng ch� c, Ngài � ã th�ng th� ng lên án chính ph� d� n h� vào th� ph� i ký b� n Thông Cáo Chung.

M � c dù b� n Thông Cáo Chung này ch� là k� hoãn binh � � Ngô � ình Di� m chu� n b� m t k� ho� ch thâm � c h n, � ó là k�

ho� ch “N� � c l ” và nó � ã � � � c th c hi� n vào � êm 20.8.1963. R� t nhi u ch±a chi n b� bao vây và Ch� tôn giáo ph� m b� b� t

b� , � ánh � � p trong � ó có Hòa th� � ng H i ch� T� nh Khi� t, Ngài c ng cùng chung s� ph� n ngay trong � êm � áng nh� � y.

Ngày 1-11-1963, T� � ng D� ng V n Minh cùng các t� � ng lãnh quân � i n� i d� y l� t � � Ngô � ình Di� m, m� i tai h� a dành

riêng cho m t tôn giáo l� n c� a dân t c m� i hoàn toàn ch� m d� t.

N m Giáp Tu� t (1964), Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t � � � c thành l� p v� i ngày L� Ph� t � � n huy hoàng ch� a

t� ng có t� i Vi � t Nam � � � c th� hi� n b� ng l� � ài hùng v� ngay t� i B � n B� ch � � ng Sài Gòn. Trong t� ch� c Giáo H i Ph� t Giáo

Vi � t Nam Th� ng Nh� t này, Ngài � � � c suy c� làm Phó Vi� n tr� � ng Vi� n Hóa � � o kiêm T� ng v� Tr� � ng T� ng V� Thanh

Niên.

V � i c� ng v� m� i m� và quan tr� ng này, Ngài � ã v� n � ng t� m� i n i, xây d ng nên Trung tâm Qu� ng � � c � s� 194 � � �ng

Công Lý (nay là Nam K� Kh� i Ngh� a). � ây là tr� s� c� a T� ng V� Thanh Niên và tr� s� c� a các V� tr c thu c nh� Gia � ình

Ph� t t� , H� � ng � � o Ph� t giáo, Thanh Niên Ph� t t� , Sinh Viên Ph� t t� , H� c Sinh Ph� t t� , Thanh Niên Thi� n chí Ph� t t� ...

N i � ây còn là Trung Tâm V n Hóa Xã H i ho� t � ng r� t sôi n� i c� a Giáo H i. � � ng th�i, còn là n i xu� t phát nhi u cu c

� � u tranh � òi dân ch� trong n� a cu� i th� p niên 60. Khi v� a hoàn thành xong công trình to l� n này, Ngài � � � c Giáo h i c�

làm Tr� � ng � oàn Ph� t Giáo Vi� t Nam � i d H i Ngh� Ph� t Giáo Th� Gi� i � � � c t� ch� c t� i Nh� t B� n.

Nh� ng n m cu� i th� p niên 60, phong trào � � u tranh � òi th c hi� n Qu� c H i L � p Hi� n, Dân Ch� Dân Sinh bùng n� kh� p

m� i n i. % mi n Trung (� à N� ng) vào ngày 15 tháng 5 n m 1966 tr� � c làn sóng � � u tranh c� a Ph� t Giáo, 2.000 lính dã

chi� n � ã bao vây chùa chi n. Cu c � � máu � ã di� n ra b� i s � àn áp c� a quân � i t� Sài Gòn ra v� i các cánh quân � � a

ph� ng. H n 600 T ng Ni, Ph� t t� ch� t và 1.000 ng� �i khác b� th� ng. Tr� � c tình hình � ó, Hòa th� � ng Trí Quang hô hào

ti � n hành cu c � � u tranh b� t b� o � ng, và m t trong nhi u hình th� c b� t b� o � ng � � � c Hòa Th� � ng Trí Quang ch� th� là

“th � nh Ph� t xu� ng � � �ng”. Nh� ng vi� c làm � ó � � h� tr� cho cu c � � i � � u c� a Ngài Thi� n Minh � Sài Gòn.

Nhân danh Ch� t� ch các l c l� � ng � � u tranh và T� ng V� Tr� � ng T� ng V� Thanh Niên, Ngài � ã g� p tr c ti� p hai t� � ng

Thi� u-K� � � a ra nh� ng yêu sách � � u tranh. � ó là ngày 28.5.1966, hai t� � ng này h� a ngày hôm sau phúc � áp. Ngài h� � ng

d� n phái � oàn ra v h� n l� i hôm sau. Riêng Ngài sau khi báo cáo k� t qu� cùng Vi� n Hóa � � o và các phong trào do Ngài làm

Ch� t� ch, Ngài m t mình � i b� ng Taxi v Trung Tâm Qu� ng � � c. Ngài v� a � � t chân xu� ng l � � �ng ngay tr� � c c� ng Trung

Tâm thì m t qu� l u � � n n� ngay ch� Ngài v� a b� � c ra. R� t may Ngài ch� b� th� ng t� t � chân. Ngay chi u hôm sau, các v� khác thay m� t Ngài vào g� p hai t� � ng Thi� u - K� thì � � � c tr� l

�i b� ng thái � tráo tr� “không nh� � ng b n� a”.

T� cu c ám sát � ó, s� c kh� e c� a Ngài gi� m sút th� y rõ. M� i ho� t � ng c� a Ngài nh� m� t d� n k� t qu� nguyên v� n. Tuy

nhiên, Ngài c ng không kém quy� t li � t tr� � c m� i tình hu� ng x� y ra, v� n ti� p t� c lãnh � � o Giáo H i cùng Ch� tôn � � c khác.

N m 1971, Ngài � � � c c� làm Phó Vi� n Tr� � ngVi� n Hóa � � o, � ây là giai � o� n Vi � n Hóa � � o b� phân hóa tr� m tr� ng, Ngài

� ã góp ph� n � n � � nh, lèo lái v� � t qua, ngay c� nh� ng n m ác li� t nh� t c� a chi� n tranh.

N m 1972, khi Hòa th� � ng Thi� n Hoa viên t� ch, Ngài ph� i ra � � m � � ng ch� c Quy n Vi � n Tr� � ng Vi� n Hóa � � o, cho � � n

khi t� ch� c � � � c � � i H i Ph� t Giáo k� 4, Hòa th� � ng Trí Th� nh� n ch� c Vi � n Tr� � ng Vi� n Hóa � � o, Ngài m� i rút v làm

c� v� n cho Vi� n Hóa � � o mà thôi.

Th�

i gian sau � ó, vì s� c kh� e, Ngài ph� i h� n ch� ho� t � ng, trao l� i ch� c T� ng V� Tr� � ng T� ng V� Thanh Niên dù ch� a có

ng� �i thay, do � ó Vi � n Hóa � � o � ã � � c cách quy n T� ng V� Tr� � ng cho � � i � � c Giác � � c cho � � n n m 1975. Sau � � i h i

k� 7 c� a Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t, Ngài � � � c m�i làm C� V � n Ban ch� � � o Vi � n Hóa � � o (n m 1976).

T� � ó, Ngài càng lui d� n vào t� nh d� � ng, mãi cho � � n tháng 10 n m 1978. Vì tu� i già s� c y� u và b� nh t� t, nên Ngài � ã thu

th� n viên t� ch t� i n i an trí.

Hòa th� � ng Thi� n Minh tr� th� � � � c 56 n m và 36 n m hành � � o.

Chùa Thuy n Tôn (Hu� ) � ã l� p tháp v� ng th� Ngài v� i ngày k

� ni� m t� � ng nh� công n là 15 tháng 9 âm l� ch.

Chú thích:

(1) Theo gia ph� chi th� 5, phái th� II, h� � � Kh� c, làng Bích Khê, huy� n Tri� u Phong, t� nh Qu� ng Tr� , tám anh em là:

Page 100: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

100

Xuân Ti m, Th� Ti � n, Xuân Khôi (ch� t n m 1917), Th� Di � u, Xuân Hàng (1922-1978), Xuân Tú, Xuân Uy� n, Th� Danh.

Theo Dòng S Ki � n:

Hoà Th� � ng Thích Thi� n Minh

61.HÒA TH NG B U CH N (1911 - 1979)

Hòa th� � ng B� u Ch n th� danh là Ph� m V n Tông, sinh n m Tân H� i (1911) t� i Sa � éc - � � ng Tháp. Thu� thi� u th�

i Ngài

sinh s� ng t� i � � t n� � c Chùa Tháp Campuchia, do � ó Ngài th� m nhu� n Ph� t Giáo Nam Tông v� n là qu� c giáo c� a V� ng

qu� c này. S� n có túc duyên Ph� t pháp nên vào n m 1940, Ngài xu� t gia thu c h� phái Nam Tông. Sau � ó Ngài vào r� ng

ch� p trì h� nh � � u � à (Dhutanga) su� t m� �i hai n m. N m 1951 Ngài � � � c Ph� t t� Vi � t Nam cung th� nh v Sài gòn � �

truy n bá giáo pháp Nguyên Th� y. N m 1952 Ngài có duyên lành sang Tích Lan � � nghiên c� u Ph� t h� c t� i tr � �ng

Dhammaducla Viddhyàlaya trong th�

i gian hai n m. Ngài c ng � ã hành h� ng sang � n � � � chiêm bái các thánh tích và

cung th� nh Ng� c Xá L� i do Giáo H i Ph� t Giáo � Tích Lan t� ng � em v Vi � t Nam.

N m 1954, Ngài d� n � � u phái � oàn Ph� t Giáo Vi� t Nam tham d H i ngh� K � t T� p Tam T� ng Pàli l� n th� 6 t� i Rangoon -

Mi � n � i � n. Ngài là v� Giáo ph� m Ph� t giáo Vi� t Nam � ã tham gia nhi u ho� t � ng Ph� t s qu� c t� .

Vào n m 1956, Ngài tham d H i ngh� Ph� t giáo Th� gi� i l � n th� 3 t� i Mi � n � i � n. Và nhân d� p này B L� Mi � n � i � n � ã

trao t� ng Ng� c Xá L� i cho Ngài mang v Vi � t Nam tôn th�

. Ngài là thành viên v� n � ng thành l� p Giáo H i T ng Già

Nguyên Th� y Vi � t Nam. Nhi� m k� lâm th�i Ngài � � � c c� làm T ng Th� ng Ban Ch� � ng Qu� n vào n m 1957. Trong n m

này Ngài d� n � � u phái � oàn d l� k� ni� m 2.500 n m Ph� t Giáo t� i Campuchia. Ngài d H i ngh� Ph� t giáo l� n th� 4 t� i

Népal và H i ngh� Tri � t h� c t� i � n � .

N m 1958, Ngài d H i ngh� Qu� c t� v L� ch s� Tôn Giáo Th� Gi� i l � n th� 9 t� i � ông Kinh, Nh� t B� n. N m 1960 Ngài

� � � c b� u làm Phó Ch� T� ch H i Ph� t Giáo Th� Gi� i trong k� � � i H i l � n th� 5 t� i Thái Lan và tham d H i ngh� L� ch s�

Tôn giáo Th� gi� i l � n th� 10 t� i Tây � � c. Ngài c ng � � n các n� � c Tây Ph� ng: Anh, Ý, Pháp � � nghiên c� u các t� ch� c

Ph� t Giáo t� i các n i này.

N m 1961 t� i H i ngh� Ph� t giáo Th� gi� i l � n th� 6 t� i Phnôm Pênh, Campuchia, Ngài � � � c b� u vào ch� c v� C� v� n tinh

th� n t� i cao và v� nh vi� n cho H i Ph� t giáo Th� gi� i.

N m 1962, Ngài � � c c� T ng Th� ng Giáo H i T ng Già Nguyên Th� y Vi � t Nam. Ngài � ã cùng v� i Hòa th� � ng Narada

(ng� �i Tích Lan) v� n � ng xây d ng th� ng tích Thích Ca Ph� t � ài t� i núi L� n - V ng Tàu.

N m 1963, Ngài gi� ch� c Phó Ch� T� ch � y ban Liên phái B� o V� Ph� t Giáo ch� ng ch� � nhà Ngô k� th� Ph� t Giáo. N m

1964, Ngài d� n � � u phái � oàn tham d H i ngh� Ph� t Giáo Th� gi� i l � n th� 7 t� i � n � . N m 1965 t� i Tân Gia Ba, Ngài

� � � c b� u làm Ch� T� ch H i Ph� t Giáo Th� Gi� i � � a ph� ng và tham d H i ngh� thành l� p H i T ng Già Th� Gi� i t � i Tích

Lan.

N m 1966, Ngài d� n � � u phái � oàn tham d H i ngh� Ph� t giáo Th� gi� i l � n th� 8 t� i Thái Lan. N m 1968 Ngài tham d

H i ngh� L� ch S� Tôn Giáo Th� Gi� i th� 12 t� i Jerusalem Do Thái. N m 1972 Ngài � � m nhi� m ch� c v� Phó T ng Th� ng

Giáo H i T ng Già Nguyên Th� y Vi � t Nam. N m 1975 � � � c c� gi� ch� c Phó Ch� T� ch Ban Liên L� c Ph� t Giáo Yêu N� � c

thành ph� H� Chí Minh.

N m 1979, Ngài � � m nh� n ch� c v� C� v� n Ban Ch� � ng Qu� n Giáo H i T ng Già Nguyên Th� y Vi � t Nam khóa 11. Ngài là

m t h� c gi� , bi� t r� t nhi u ngo� i ng� nh� Lào, Thái Lan, Khmer, Mi� n � i � n, Tích Lan, Trung Qu� c, Pháp, Anh, � � c, Ý,

Nga và C� ng� Pàli. Riêng v Pàli là ngôn ng� mà Ngài � ã dành r� t nhi u thì gi�

nghiên c� u và � ã so� n thành t � i � n Pàli.

Dù b� n r n Ph� t s trong n� � c c ng nh� Ph� t s qu� c t� , Ngài v� n dành th�i gian � � phiên d� ch và tr� � c tác nhi u kinh

sách � � ho� ng d� ng giáo pháp, trên d� � i 20 tác ph� m.

Ngày 17.9.1979, m� c dù s� c kh� e suy kém, Ngài v� n d� n � � u phái � oàn Ph� t Giáo Vi� t Nam sang th m h� u ngh� , tham d

l � Dôn Ta (l� l� n nh� t c� a dân t c Campuchia) t� i Campuchia và t� ch� c l� truy n gi� i T � Kheo cho các nhà s� Campuchia.

Ngày 19-9-1979 b� nh c b c phát tr� m tr� ng, � � n 2 gi�

sáng ngày 21-9-1979 (1.8 - K� Mùi) Ngài an nhiên viên t� ch t� i

Page 101: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

101

Phnôm - Pênh, h� � ng th� 69 tu� i � �i, v� i 30 tu� i � � o. Tr� � c gi

� phút lâm chung, trên gi� �

ng b� nh Hòa th� � ng v� n còn

t� nh táo nghe các thành viên trong � oàn báo cáo bu� i l � Dôn Ta và l� Truy n gi� i viên mãn cho 7 v� s� Campuchia, m� � � u

k� nguyên ph� c h� i n n Ph� t Giáo x� Chùa Tháp.

Ngài là m t t� m g� ng sáng v ph� ng di� n ho� ng pháp l� i sanh. Công h� nh Ngài còn t� a r ng ra th� gi� i, và còn l� u l� i

trong m� i b� � c hành trì gi� i pháp � sanh c� a nh� ng ng� �i có lòng v� tha và chí tìm c� u gi� i thoát.

Các tác ph� m c� a Ngài còn � � l� i trong s nghi� p sáng tác phiên d� ch:

- C� S� Th c Hành.

- T� Thanh T� nh Gi� i.

- Pháp Xa.

- Chuy� n Pháp Luân.

- B� Tát Kh� H� nh.

- Hàng rào giai c� p

- Ni � m Thân.

- Chánh Giác Tông.

- T i Ng tr� n.

- Truy� n Ng� Qu� .

- Qu� Báo Sa Môn.

- Nhân Qu� Liên Quan.

- Kho tàng Pháp B� o.

- Pháp � � u � à.

- Tà Ki� n Chánh Ki� n.

- H i Ngh� Qu� c T� .

- V n Ph� m Pàli.

- � � nh lu� t thiên nhiên c� a v tr� .

- T � i � n Pàli.

62.HÒA TH NG THÍCH TRÍ (1894 - 1979)

Hòa th� � ng pháp danh Trí � , hi� u H� ng Chân, th� danh Lê Kim Ba, sinh ngày 15 tháng 12 n m 1894 t� i thôn Ph� Tr� ch,

xã K� S n, huy� n Tuy Ph� � c, t� nh Bình � � nh.

Sinh ra trong m t gia � ình Nho h� c, lúc thi� u th�

i Ngài h� c ch� Nho và n m 18 tu� i h� c tr� �ng S� ph� m. Vì th� mà s� h� c

r� t uyên thâm, thêm lòng m� n m � � o Ph� t, Ngài � i sâu vào nghiên c� u giáo lý và tr� thành m t v� h� c Ph� t l� i l � c.

N m 1920, Ngài b� t � � u gi� ng d� y Ph� t pháp t� i Bình � � nh và là m t trong nh� ng b� c � � ng l� ng cho phong trào ch� n

h� ng Ph� t giáo t� i t� nh nhà.

N m 1931, Ngài vào Sài Gòn, cùng v� i m t s� cao T ng sáng l� p và xu� t b� n t� p chí T� Bi Âm. T� p chí này ho� t � ng

� � � c m t th�

i gian, nh� ng sau vì thi� u c duyên thu� n ti� n nên không duy trì ti� p � � � c.

N m 1935, Ngài � � � c m�

i làm � � c giáo và gi� ng d� y t� i tr� �ng An Nam Ph� t H� c t� i chùa Báo Qu� c - Hu� . � ây là m t

tr� �ng � � � c hình thành r� t s� m trong giai � o� n m� i ch� n h� ng Ph� t giáo, qui t� � � c� T ng sinh Trung Nam B� c, su� t

m� �i n m tr� �

ng, g� n nh� do m t mình Ngài ch m sóc gi� ng d� y.

N m 1940, Ngài tr� vào Bình � � nh. � � � c Hòa th� � ng Liên Tôn khuy� n hóa, Ngài xin xu� t gia làm � � t� c� a Hòa th� � ng

Trí H� i chùa Bích Liên � làng Hào Xá, qu� n An Nh n. Sau � ó Ngài theo th� h� c v� i Hòa th� � ng Ph� � c Hu� chùa Th� p

Tháp, � � � c Hòa th� � ng � � t pháp hi� u là H� ng Chân. N m 1941, Ngài th� tam � àn C� Túc v� i Hòa th� � ng � � c Quang chùa

Qu� c Ân, Hu� .

Ngài tham gia phong trào Ph� t Giáo C� u Qu� c t� n m 1945, và th� �ng c� v T ng Ni Ph� t t� cùng lo vi� c c� u n� � c. N m

Page 102: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

102

1946, H i B � c K� Ph� t Giáo � ang trên � à phát tri� n, Ngài � � � c m�i ra m� tr� �

ng t� i chùa Quán S� - Hà N i � � � ào t� o

hàng h� u du� cho s nghi� p ho� ng pháp l� i sinh.

N m 1950, Ngài � � � c b� u làm � y viên � y Ban Liên Vi� t t� i Thanh Hóa và n m 1953 � � � c ch� � � nh làm � y viên � y ban

Vi � t Nam B� o v� Hòa bình Th� gi� i.

N m 1954, Hòa bình l� p l� i � mi n B� c, Ngài tr� v tr� bóng tùng lâm Quán S� . � � ng tr� � c nhu c� u m� i, Ngài � ã tích c c

v� n � ng T ng Ni Ph� t t� các t� nh mi n B� c � � thành l� p m t t� ch� c Ph� t Giáo Th� ng Nh� t. Tháng 3 n m 1958, c duyên

� ã h i � � , H i Ph� t giáo Th� ng nh� t � � � c thành l� p, Ngài � � � c ti� n c� vào ban lãnh � � o Trung � ng và � � � c b� u làm H i

Tr� � ng t� � ó, tr� i qua các k� � � i h i, Ngài � u � � � c b� u làm H i tr� � ng su� t hai m� i b� n n m li n cho � � n cu� i � �i.

Sau khi H i Ph� t Giáo Th� ng Nh� t � � � c thành l� p Ngài � � c bi� t quan tâm � � n vi� c � ào t� o T ng tài. Vì th� y rõ trong nh� ng

n m b� ng� �i Pháp � ô h , � � t n� � c chi� n tranh, T ng Ni không � � � c h� c hành, Ph� t t� không � � � c nghe thuy� t pháp gi� ng

kinh, nên Ngài � ã xin v� i Nhà n� � c m� nhi u l� p h� c ng� n h� n � � � ào t� o c� p t� c m t s� Gi� ng s� nòng c� t cho các t� nh,

thành. Nh� ng l� p ng� n h� n này t� ba � � n n m tháng do Ngài tr c ti� p t� ch� c h� � ng d� n và m�i nh� ng Hòa th� � ng danh

ti � ng khác tham gia gi� ng d� y.

N m 1963 - 1964, khi � ã có nh� ng ng� �i nòng c� t � các t� nh và các chi h i Ph� t giáo các t� nh, thành ph� � ã � � � c c� ng c� ,

Ngài l� i t � ch� c m t khóa “Tu h� c Ph� t pháp” dài h� n trong m t n m � � nâng cao trình � gi� ng d� y giáo lý.

N m 1968 - 1969, Ngài t� ch� c l� p chuyên nghiên c� u Duy Th� c và Bách Pháp Minh Môn lu� n. � � n n m 1970, Ngài m�

tr� �ng “Tu h� c Ph� t pháp Trung � ng” t� i chùa Qu� ng Bá - Hà N i. Hai n m sau, Ngài m� tr� �

ng “Trung Ti� u h� c Ph� t

pháp Trung � ng” (1972 - 1974), r� i l � p chuyên v “Nh � khóa hi� p gi� i” (n m 1974 - 1975).

Sau ngày � � t n� � c th� ng nh� t (1975), th� y rõ ti n � � xán l� n c� a Ph� t giáo Vi� t Nam, Ngài chu� n b� ngay k� ho� ch � ào t� o

quy mô � � có nh� ng T ng tài ho� t � ng � � i n i c ng nh� � � i ngo� i cho Ph� t giáo Vi� t Nam. Và � � n � � u n m 1977, tr� �ng

“Tu h� c Ph� t pháp Trung � ng” khóa h� c b� n n m � � � c chính th� c khai gi� ng, làm c s� cho vi� c m� tr� �ng “Cao c� p

Ph� t h� c Vi � t Nam” sau này.

C ng vào n m 1976, Ngài v� i t � cách � y viên Th� �ng v� Qu� c H i tham gia trong � oàn c� a Nhà n� � c vào Sài gòn d H i

ngh� Hi � p th� ng Th� ng nh� t � � t n� � c. Sau � ó, Ngài v Bình � � nh th m quê, và th m các ch� n T� � ình, n i Ngài � ã xu� t

gia � � u Ph� t, cùng nh� ng n i Ngài � ã t� ng khai tràng thuy� t pháp n m nào.

Nh� ng n m cu� i c� a th� p k� 70, tuy tu� i cao, s� c kh� e gi� m sút, nh� ng Ngài v� n minh m� n và luôn quan tâm � � n vi� c

ho� ng pháp l� i sinh. Vào tháng 10 n m 1979, Ngài cùng quí � � i bi� u c� a H i Ph� t Giáo Mi n Nam tham d mít tinh h� � ng

� ng tu� n l� � � u tranh b� o v� hòa bình c� a t� ch� c Ph� t Giáo Châu Á Vì Hòa Bình (ABCP). Sau khóa l� chi u ngày 24

tháng 10 n m 1979, t� c ngày 4 tháng 1 n m K� Mùi, Ngài g� i th� gi� � � a lên chính � i � n chùa Quán S� l � Ph� t và � i quanh

chùa th m các c s� Ph� t s cùng T ng chúng tr� x� , r� i tr� v phòng ng� i � � c sách nh� th� �ng l� . Th� r� i Hòa th� � ng an

nhiên th� t� ch ngay t� i tòa � � c, h� � ng th� 85 tu� i v� i 47 n m ho� ng d� ng � � o pháp. Sau khi Ngài m� t, Hòa th� � ng Pháp

ch� Thích � � c Nhu� n � � t cho Giác linh Ngài hi� u là Kim Quang. B� o tháp xây t� i T� � ình Qu� ng Bá. Tháp hi� u là “� � i

Nh� n B� o Tháp”.

V tr� � c tác, Ngài � ã vi� t nhi u bài nghiên c� u có giá tr� trong t� p chí T� Bi Âm nh� :

- Lu� n v Sóng Th� c (Duy th� c).

- Pháp l� y H� ng Danh sám (Giáo lý).

-...

Các kinh sách và tài li� u do Ngài d� ch và vi� t r� t nhi u, song vì � � t n� � c chi� n tranh, ch� a có � i u ki� n xu� t b� n nh� :

- Bách pháp minh môn lu� n.

- Nhân minh nh� p chính lý lu� n.

- Ph� t pháp khái lu� n.

- Toát y� u l� ch s� Ph� t giáo Vi� t Nam.

- Bát Nhã tâm kinh.

- Nhân minh khái y� u.

Page 103: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

103

- Nhân minh h� c gi� i thích.

Ngoài ra, Ngài còn tr c ti� p ch� � � o và cùng Ban Ho� ng Pháp Trung � ng H i Ph� t Giáo Th� ng Nh� t biên so� n và hi� u

� ính nhi u kinh sách, nh� :

- Ph� t T� tam kinh.

- Ph� t h� c th� �ng th� c.

- Bát th� c quy c� t� ng.

- � � ng mông ch� quán.

- Kinh Th� L ng Nghiêm...

V � � i ngo� i, Ngài tham gia nhi u H i ngh� qu� c t� , các phong trào hòa bình t� i các n� � c và ho� t � ng xã h i nh� :

- N m 1956, � i � n � d l � k� ni� m 2.500 n m c� a � � o Ph� t.

- N m 1962, làm Tr� � ng � oàn Ph� t giáo Vi� t Nam � i d � � i H i l � n th� VI c� a H i Ph� t giáo Th� gi� i (WFB) t� i

Campuchia.

- N m 1964, � i Trung Qu� c d l� k� ni� m Ngài Tr� n Huy n Trang.

- N m 1979, d mít tinh � � u tranh b� o v� hòa bình c� a ABCP t� i Mông C� .

- T� n m 1955 - 1979, Ngài luôn � � � c b� u làm � y viên � oàn Ch� t� ch � y ban Trung � ng M� t tr� n T� qu� c Vi � t Nam.

- Các cu c b� u c� Qu� c h i khóa 2, khóa 3, khóa 4 và khóa 5 c� a n� � c Vi � t Nam Dân ch� C ng Hòa, Ngài � � � c nhân dân

b� u là � � i bi � u Qu� c h i và � � � c Qu� c h i c� gi� ch� c � y viên � y ban Th� �ng V� Qu� c h i.

- Ngài � ã � � � c Nhà N� � c t� ng th� � ng: Huân ch� ng � c l� p h� ng 2 và Huân ch� ng kháng chi� n h� ng 3.

Trong hàng Danh T ng Vi� t Nam, bao công h� nh � � o - � �i toàn v� n nh� Ngài d� có m� y ng� �

i � � t � � � c nh� th� . Hòa

th� � ng là m t tinh � � u gi� a tr�

i trong � � i cu c ch� n h� ng Ph� t giáo, góp ph� n r� t l� n trong s nghi� p th� ng nh� t Ph� t giáo

Vi � t Nam và ghi l� i nét son � � m c� a m t giai � o� n l� ch s� Ph� t giáo n� � c nhà.

63.HÒA TH NG LÂM – EM (1898 - 1979)

Hòa th� � ng Lâm Em, sinh n m 1898 t� i làng M� Tú, huy� n Sóc Tr ng, trong m t gia � ình ng� �i Khmer có truy n th� ng tu

h� c Ph� t giáo theo tôn ch� c� a b phái Theravàda.

Nh� ng khi r� nh r� i, Ngài th� �ng � � � c song thân t� o � i u ki� n � � s� m bi� t rõ các nghi l� , gi

� gi� c tu h� c c� a Ph� t t� t� i gia.

V � i b� m tính thông minh và s� n có m t t� m lòng thi� t tha vì � � o, Ngài � ã nhanh chóng h� p th� � � � c truy n th� ng tu h� c

c� a gia � ình, và chính s tr� duyên g� n g i l � n lao � ó � ã h� tr� không ít cho b� � c � � �ng tu h� c c� a Ngài sau này.

N m Bính Thìn (1916), � � � c s � � ng ý c� a cha m� , � � ng th�i nh� n th� y ni m vinh d l� n lao c� a m t gia � ình có ng� �

i

xu� t gia h� c � � o, Ngài chính th� c xu� t gia (n m 18 tu� i), th� gi� i Sa Di t� i chùa B� Th� o, huy� n M� Tú, t� nh Sóc Tr ng.

N m Canh Thân (1920), sau th�i gian chuyên c� n tu h� c, Ngài th� T� Kheo gi� i, c ng t� i chùa B� Th� o (n m 22 tu� i).

T� � ó Ngài � � � c c� � i tham h� c kinh t� ng và lu� t t� ng n i các chùa trong t� nh l� n các n i khác. � � n � âu Ngài c ng � � � c

các Tr� � ng lão quý m� n, h� t lòng d� y b� o. T ng chúng cùng th�i c ng thích � � � c g� n g i và trao � � i k � t qu� h� c t� p v� i

Ngài, t� o nên s � oàn k� t g� n bó trong giáo � oàn.

Ý th� c r� ng b� n thân c� n ph� i nâng cao trình � tu h� c, c� n có ki� n th� c c n b� n v Ph� t h� c Nguyên Th� y t� kinh t� ng

Pàli, mang ý chí ti� n th� � ó, Ngài sang t� n Campuchia, g� p g� và c� u h� c n i các Tr� � ng lão cao minh, � ó là n m 1938.

Cùng th�i gian tham c� u kinh t� ng Pàli � y, Ngài còn h� c tham thi n m t cách nghiêm túc, nên � � nh l c và trí tu� phát tri� n,

� � t nhi u k� t qu� t� t. � � c bi� t, t� n m 1940 Ngài � ã th c hành h� nh � � u � à ngay trong r� ng su� t tám n m. � � n gi� a n m

1947 Ngài m� i x � h� nh.

Cu� i n m 1948, Ngài tr� v Vi � t Nam b� t � � u ho� ng hóa, truy n � � t kinh nghi� m tu hành cho th� h� k� ti� p. Ngài � ã ki� n

t� o � � � c trong c ng � � ng Ph� t giáo Khmer m t s� c thái sinh � ng khác v� i th�i gian tr� � c, b� t nh� p cùng phong trào ch� n

h� ng Ph� t giáo chung c� a � � t n� � c. T� � ó, gi� i Ph� t giáo ng� �i Vi � t g� c Miên có c h i g� n g i và g� n bó chung v� i Ph� t

giáo Vi� t Nam.

Page 104: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

104

Th� hi� n s hòa nh� p � ó, Ngài lên Sài Gòn, tìm � � n c ng � � ng ng� �i Vi � t g� c Miên sinh s� ng � � ây truy n � � t tâm nguy� n,

� � � c � a s� � ng h , s� n sàng tr� duyên cho hoài bão c� a Ngài là mu� n có ngay gi� a � � t Sài Gòn này m t ngôi chùa l� bái

theo tông phái Theravàda chính th� ng. � � u tiên, Ngài � ã d ng lên m t cái c� c nh� bên b�

r� ch Nhiêu L c vùng Tân � � nh

� � có n i tu và ch�

� � i nh� ng tr� duyên.

N m 1948, Hòa th� � ng Oul Srây t� Campuchia sang Sài gòn th m h� hàng, Ngài cùng toàn th� Ph� t t� cung th� nh Hòa

th� � ng � l � i � � tr� duyên cùng nhau xây c� t ngôi chùa. Th� là không lâu sau t� c� c nh� c� a Ngài, trên bãi � � t l � y � � y c� d� i

và ô rô bên b� kinh Nhiêu L c, � ã hình thành m t ngôi chùa uy nghi � � s , theo truy n th� ng Khmer. � ó là chùa

Ch ntar nsây (Candaransi, hi� n nay mang s� 164/235 � � �ng Tr� n Qu� c Th� o - Qu� n 3 - thành ph� H� chí Minh). Ngài b� t

� � u tr� trì ngôi chùa này ngay t� n m M� u Tý (1948) sau khi v� a hoàn thành.

Theo � � o d� s� 10 c� a chính th� Ngô � ình Di� m, Ph� t giáo Khmer Theravàda c ng cùng chung s� ph� n b� ng� � c � ãi, k�

th� . Do � ó trong Pháp n� n 1963, Ngài � ã d� n thân cùng các v� Tôn túc lãnh � � o và hàng tr m nghìn Ph� t t� tham gia � � u

tranh ch� ng � àn áp Ph� t giáo, � òi h� i bình � �ng, t do tín ng� � ng. Nên Ngài � ã b� b� t nhi u l� n ngay t� i Sài Gòn.

Là T ng tr� � ng Theravàda, thành viên trong T� ng H i Ph� t Giáo Vi� t Nam, ngày 10.5.1963, Ngài lên ti� ng � ng h b� n

tuyên ngôn c� a T� ng H i Ph� t Giáo Vi� t Nam � òi h� i chính ph� ph� i th c thi n m nguy� n v� ng chính � áng c� a gi� i Ph� t

giáo. Ngày 15.5.1963, Ngài có m� t trong phái � oàn T� ng H i Ph� t Giáo Vi� t Nam � � n dinh Gia Long � � trao t� n tay Ngô

� ình Di� m b� n tuyên ngôn � y.

Ngày 21.5.1963, Ngài � � � c b� u là m t trong n m v� C� v� n c� a � y Ban Liên Phái B� o V� Ph� t Giáo (cùng Hòa th� � ng

Minh Tr c và các Th� � ng t� a Trí Quang, Pháp Tri, Thi� n Minh và Thanh Thái). � ây là m t t� ch� c c� n thi� t ph� i ra � �i

trong c n nguy bi� n c� a Ph� t giáo Vi� t Nam th�i b� y gi

�.

Ngày 30-5-1963 theo ch� tr� ng c� a � y Ban Liên Phái, Ngài � ã tuy� t th c 48 gi�. � ó c ng là ngày � � u tiên c� Sài Gòn

tuy� t th c mang ý ngh� a tiên phong cho các cu c � � u tranh b� t b� o � ng sau này. L� i c ng là ngày � � u tiên Sinh viên - H� c

sinh và Thanh niên nh� p cu c � � u tranh cho s bình � �ng tôn giáo và hòa h� p dân t c.

Ngày 3.6.1963 cùng chung s� ph� n v� i các chùa � � i t � � ng c� a l� nh phong t� a, chùa Ch ntar nsây c ng b� chánh quy n bao

vây g� t gao, vì Ngài có chân trong Ban c� v� n � y ban Liên phái B� o v� Ph� t giáo. C ng b� i th� , sau cu c tuy� t th c t� i

chùa Xá L� i ngày 15.7.1963 do � y ban � x� � ng, các T ng s� ng� �i Vi � t g� c Miên càng b� tra h� i và b� b� ráp � àn áp. Ngài

và t� t c� T ng chúng Vi� t g� c Miên � u b� b� t nh� t b� n ngày.

Ngày 9.7.1963, Ngài lên ti� ng ph� n � � i B N i V � chính th� Ngô � ình Di� m � ã ký Ngh� � � nh v vi � c treo c� Ph� t giáo

riêng cho � n v� nào tr c thu c T� ng H i. � ây là hình th� c chia r� Ph� t giáo lâu dài.

Ngày 11.8.1963, Ngài vân t� p T ng s� Theravàda thành hàng ng ch� nh t v chùa Xá L� i tham d l � c� u siêu � � i � � c

Nguyên H� ng t thiêu ngày 4.8.1963.

N m 1965, Ngài � � � c b� u vào ch� c v� T ng tr� � ng Giáo H i Theravàda.

N m 1970, Ngài � � � c m�

i làm thành viên trong H i � � ng Vi� n T ng Th� ng Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t.

Sau n m 1975, Ngài � � � c m�

i tham gia vào � y Ban Liên L� c Ph� t Giáo Yêu N� � c Thành ph� H� Chí Minh.

N m 1979 v� i tu� i già s� c y� u, Ngài b� nh nh� và viên t� ch lúc 15 gi� 40' ngày 8.10 (Kattika) n m K

� Mùi, nh� m ngày ch�

nh� t 28.10.1979. Ngài h� � ng th� 81 tu� i, xu� t gia 63 n m. Nh� c thân Ngài � � � c trà t� theo truy n th� ng Ph� t giáo Khmer

và � � � c th� t� i chùa Ch ntar nxây.

64.HÒA TH NG THÍCH TRÍ H I (1906 - 1979)

Hòa th� � ng pháp danh Thích Thanh Thao, hi� u Trí H� i, th� danh � oàn Thanh T� o, sinh n m Bính Ng� 1906, t� i làng Qu� n

Ph� ng Trung, huy� n H� i H � u, t� nh Nam � � nh. Xu� t thân t� m t gia � ình có ba anh em, s� ng b� ng ngh nông và d� t v� i,

song thân Ngài là c� ông � oàn V n � ích t Phúc Th c và c� bà Nguy� n Th� Tu� t hi� u Di� u M� u.

Ngài m� n � � o Ph� t và có ý � � nh xu� t gia lúc 12 tu� i. Sau n m n m h� c � chùa làng khi 17 tu� i, � � � c song thân cho phép và

S� c� Thanh D� ng h� � ng d� n, gi� i thi � u, Ngài chính th� c nh� p � � o d� � i s d� y d� tr c ti� p c� a Tôn s� Thích Thông

Page 105: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

105

D ng, t� i chùa Mai Xá, huy� n Lý Nhân, t� nh Hà Nam. Ch�ng bao lâu Ngài � � � c th� gi� i Sa Di � T� � ình T� Xuyên.

N m 19 tu� i, do yêu thích tinh th� n t� p th� và các m� i quan h� trong n� p s� ng tu h� c, Ngài cùng m t s� tu s� tr� , thành l� p

� oàn Thanh Niên T ng, l� y tên là L� c Hòa T� nh L� .

N m 20 tu� i (1925) Ngài th� gi� i T � Kheo. Sau � ó ti� p t� c � i h� c và ki� t h� trong su� t n m n m.

N m 25 tu� i (1930), Ngài b� t � � u ra tr� trì chùa Phú � a, xã Yên L� p, huy� n Bình L� c, t� nh Nam Hà. Và m t n m sau � ó,

l � i tr � v trông coi chùa Mai Xá vì Tôn s� c� a Ngài viên t� ch.

N m 27 tu� i, cùng v� i m t s� T ng s� và C� s� , Ngài � ã l� p Ban Ph� t H� c Tùng Th� � � nghiên c� u, phiên d� ch và � n hành

các kinh � i � n v� i m� c � ích ph� bi� n giáo lý cho các hàng Ph� t t� .

N m 29 tu� i (1934), t nh� n th� y có trách nhi� m v� i Ph� t pháp � � ng th�

i, c� n ph� i ch� n h� ng và phát tri� n sâu r ng Ph� t

giáo � mi n B� c, Ngài cùng m t s� T ng Ni Ph� t t� có uy tín, � � o tâm � � � c toàn th� Ph� t t� m�

i � � ng ra ti� p nh� n và t�

ch� c chùa Quán S� - Hà N i làm Tr� s� Trung � ng, và chính th� c thành l� p H i B � c K� Ph� t Giáo làm c s� pháp lý cho

vi � c ph� c v� chánh pháp.

N m 1935, � � truy n bá giáo lý và t� o nh� n th� c � úng v ch� tr� ng c� a h i trong vi� c t� ng tr� và h� th� ng hóa các � oàn

th� T ng Ni Ph� t t� , Ngài cùng H i xu� t b� n t� tu� n báo “� u� c Tu� ” và l� p nhà in. T

� � u� c Tu� là ti n thân c� a “Di � u

Âm” và “Ph� ng Ti� n” sau này. Ngoài ra, Ngài còn ch� tr� ng m t t�

nh� t báo “Tân Ti� n”.

N m 1936, Ngài � � ng ra tái thi� t l � i toàn b ngôi chùa Quán S� v� i qui mô và ki� n trúc m� i. � � ng th�

i, t� ch� c � � i l � suy

tôn � � i lão Hòa th� � ng V� nh Nghiêm lên ngôi Thi n gia Pháp ch� , và l� p tr� �ng T ng h� c � � t t� i chùa B� � , Gia Lâm,

Hà N i bên b�

sông H� ng. Ngoài ra, Ngài còn tích c c v� n � ng có � � � c 50 m� u ru ng t� i t� nh Thái Bình � � gi� i quy� t v� n

� kinh t� c n b� n cho các T ng sinh yên tâm tu h� c.

N m 1937 - 1938, trên bình di� n qu� c t� , Ngài m� cu c công du sang Trung Hoa trong hai tháng � � tham kh� o Tam T� ng

kinh � i � n và ti� p xúc các v� Cao T ng nh� Thái H� � � i S� ... � � h� c h� i kinh nghi� m c ng nh� ph� ng pháp t� ch� c ch� � � o. Cu� i n m 1938, Ngài l� i vân du sang Lào, Thái Lan, l� p chi h i Ph� t giáo Vi� t ki u H� i ngo� i và � � t quan h� Ph� t s

v� i Ph� t giáo c� a hai n� � c này.

N m 1941 - 1942, nh� m phát tri� n công tác giáo d� c và t� thi� n xã h i, Ngài � y thác cho c� s� Thi u Ch� u l� p tr� �ng h� c

Ph� Quang và ngh� a trang T� � . C� hai c s� này � u t� a l� c � ngo� i ô Hà N i. M t tr� �ng Ni h� c c ng � � � c khai gi� ng

t� i chùa B� � , bên c� nh tr� �ng T ng h� c. S� s� T ng Ni sinh ngày m t � ông ph� i di chuy� n � � n các Ph� t h� c tr� �

ng khác

nh� : chùa Cao Phong � Phúc Yên do T� Tu� T� ng h� � ng d� n; chùa Côn S n � H� i D� ng do Hòa th� � ng T� Liên gi� ng

d� y; chùa H� ng H� i � H� i D� ng do Hòa th� � ng Thái Hòa � ào luy� n...

N m 1943, Ngài phác th� o m t ch� ng trình ki� n thi� t m t � � i Tùng Lâm r ng 20 m� u tây � ga Th� �ng Tín - Hà � ông,

v� i qui mô r ng l� n trong � ó có ngôi chùa, nhà Pháp B� o, nhà T� , nhà T ng trang nghiêm, ti� n nghi, tiêu bi� u cho m t c

s� ho� ng d� ng chính php. Ngoài ra còn có nh� ng c s� giáo d� c nh� tr� �ng Ti� u, Trung và � � i h� c, b� nh vi� n, siêu th� ,

nhà d� � ng lão v.v... nh� m phát huy v n hóa dân t c. Và n i thánh tích Ph� t giáo, Ngài c ng có k� ho� ch trùng tu khu danh

lam Trúc Lâm Yên T� . Các công vi� c � ang ti� n hành thì ph� i � ình ch� vì n m 1945 - 1946, m t n� n � ói ghê g� m lan tràn

kh� p mi n B� c. Th� hi� n lòng t� bi, Ngài cùng Hòa th� � ng T� Liên và C� s� Thi u Ch� u thành l� p T� ng H i C� u T� � � t t� i

chùa Quán S� - Hà N i � � giúp � � nh� ng ng� �i � ói kh� , d ng lên m t Cô Nhi Vi� n nuôi h n 200 tr� th� t l � c, b v . Cu� i

n m 1946, chi� n tranh Vi� t - Pháp bùng n� , các Ph� t s ph� i � ình ch� và s� ph� n các cô nhi b� p bênh. Ngài ph� i � � a m t s�

em v chùa Mai Xá và d� y ngh th� công � � t túc. Còn các em khác thì theo c� Thi u Ch� u lên Phúc Yên sinh s� ng.

N m 1950, Ngài th� nh � � � c � � i T � ng kinh t� Nh� t B� n � � b� sung vào Th� vi � n Ph� t giáo t� i chùa Quán S� làm t� li � u

nghiên c� u d� ch thu� t cho ch� T ng Ni mi n B� c.

N m 1951, T� ng H i Ph� t Giáo Vi� t Nam � � � c thành l� p. Sáu t� p � oàn Ph� t giáo suy tôn Hòa th� � ng Thích T� nh Khi� t làm

H i ch� và Ngài làm � � nh� t Phó H i ch� . � � n n m 1952, Giáo H i T ng Già Toàn Qu� c � � � c thành l� p t� i chùa Quán S�

Hà N i nh� m th� ng nh� t Ph� t giáo toàn qu� c. � � i h i � ã suy c� T� Tu� T� ng lên ngôi Th� � ng Th� và b� u Ngài làm Tr� S

Tr� � ng.

N m 1953, v� i m� c � ích ti� p t� c � ào t� o T ng tài và trao � � i v n hóa v� i các n� � c trong t� ch� c Ph� t giáo th� gi� i. Ngài

Page 106: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

106

cùng quí Hòa th� � ng khác, d� � i danh ngh� a T� ng h i và Giáo h i � c� m t s� ch� T ng sang du h� c � Nh� t B� n, Tích Lan

và � n � . Và c ng trong n m này, Ngài � � ng ra xây tr� �ng Trung Ti� u h� c V� n H� nh trong khuôn viên chùa Hàm Long -

Hà N i, cùng v� i tr � �ng Ti� u h� c Khuông Vi� t t� i chùa Quán S� , c� hai � u gi� ng d� y theo ch� ng trình giáo d� c ph�

thông.

N m 1954, vào th�i gian � � t n� � c t� m chia � ôi, dù g� p bao khó kh n tài chính, bao xúc � ng tâm lý, Ngài v� n quy� t tâm

xây hoàn t� t chùa Ph� t Giáo H� i Phòng � � ti � p t� c Ph� t s và � n � � nh tinh th� n Ph� t t� . Ngài � ã � l � i mi n B� c � � h� � ng

d� n T ng Ni Ph� t t� cho t� i ngày th� ng nh� t � � t n� � c.

N m 1958, H i Ph� t Giáo Th� ng Nh� t Vi � t Nam ra � �i t� i mi n B� c. Ngài c ng hòa mình tham d nh� ng không còn gi�

ch� c v� gì. N i chùa Ph� t Giáo H� i Phòng, Ngài v� n c� g� ng h� � ng d� n Ph� t t� , sáng tác và phiên d� ch nhi u tác ph� m,

g� m 30 cu� n. Ngài có công � � c bi� t là � ã phiên d� ch và c� xúy th c hi� n vi� c t� ng kinh theo nghi l� ti� ng Vi� t cho T ng Ni

Ph� t t� mi n B� c.

Hòa th� � ng còn là v� trú trì T� � ình B� � trên 30 n m. T� i � ây sau n� n thiên tai l� t l i n m 1971, Ngài � ã xây d ng l� i t � t

c� và duy trì qua hai cu c kháng chi� n.

N m 1979, Ngài vào th m mi n Nam, � � � c T ng Ni Ph� t t� nghênh ti� p n� ng h� u và kính m� n � � c bi� t. Khi tr� v B� c

� � � c m� y hôm, Ngài lâm b� nh và th� t� ch ngày 7 tháng 6 n m K� Mùi, (30-6-1979) t� i chùa Ph� t Giáo H� i Phòng. Ngài tr�

th� 74 tu� i, ho� ng � � o 57 n m.

Hòa th� � ng Thích Trí H� i là m t trong nh� ng b� c cao T ng c� a l� ch s� Ph� t giáo Vi� t Nam, Ngài s� ng mãi trong lòng T ng

Ni Ph� t T� Vi � t Nam hôm nay và mãi mãi v sau.

Danh m� c nh� ng tác ph� m c� a Hòa th� � ng còn � � l� i nh� sau:

- Nh� p Ph� t nghi t� c.

- Nghi th� c t� ng ni� m.

- Khôn s� ng

- Gia � ình Giáo D� c.

- Truy� n Ph� t Thích Ca.

- Ph� t h� c Ng� Ngôn.

- L�

i vàng.

- Kinh Th� p Thi� n.

- Kinh Ki � n Chính.

- Ph� t h� c Ph� thông.

- Ph� t h� c v� n � áp.

- � � ng n� La Hán.

- Cái h� i vàng mã.

- Ph� t hóa ti� u thuy� t.

- Kinh l� c � t� p.

- Tâm chúng sinh.

- Thanh g� m trí tu� .

- Lu� n quán tâm.

- Ph� m quán tâm.

- Khóa H� L� c.

- Trúc Lâm Tôn Ch� Nguyên Thanh.

- Nhân gian Ph� t giáo � � i c� ng.

- Nghi th� c th� Tam qui.

- Duy Ma C� t và Viên Giác.

- Các v n s� .

Page 107: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

107

- Ngh� a khoa cúng chúc th c.

- Ph� t giáo Tri� t h� c.

- H� i ký thành l� p H i Ph� t Giáo Vi� t Nam.

- Sa di lu� t d� ch 2 t� p.

- Ph� t giáo Vi� t Nam.

65.HÒA TH NG THÍCH GIÁC NHIÊN (1877 - 1979)

Hòa th� � ng pháp danh Tr� ng Th� y, pháp t Chí Thâm, pháp hi� u Giác Nhiên, thu c dòng Thi n Lâm T� Thiên Thai S n,

� �i th� 42.

Ngài th� danh là Võ Chí Thâm, sinh ngày 7 tháng 1 n m 1877, t� i làng Ái T� , huy� n Tri� u Phong, t� nh Qu� ng Tr� . Thân ph�

là c� Võ V n X� ng, thân m� u là c� Tr� n Th� Di u. Ngài xu� t thân t� m t gia � ình gia phong n n� p. N m lên 7 tu� i Ngài

theo h� c ch� Nho, nh� ng v� i chí nguy� n xu� t tr� n, Ngài t� giã quê nhà � � n chùa Tây Thiên Di � à � Hu� xin � � u s� v� i

Hòa th� � ng Tâm T� nh.

Su� t hai m� i ba n m tu h� c, d� � i s dìu d� t c� a Hòa th� � ng B� n s� , c ng thêm v� i s� c m� nh c� a ng� �i quy� t tâm h� c

� � o, � � nh l c c� a Ngài càng t ng tr� � ng. M� i � � i t � � ng ngo� i gi� i � u tr� thành � tài thi n quán � � ch� ng nghi� m giáo lý

Ph� t � à, nên tri ki� n c� a Ngài m� i ngày m� i sâu s� c. N m 1910, Ngài cùng Hòa th� � ng T� nh Khi� t � � n chùa Ph� � c Lâm,

t� nh Qu� ng Nam c� u th� C� Túc gi� i t � i gi � i � àn do T� V� nh Gia làm � àn � � u, Ngài Tâm Truy n làm Y� t Ma, Ngài Hoàng

Phú làm Giáo Th� . Sau khi � � c gi� i, Ngài chuy«n tâm nghiêm trì gi� i � � nh tu� , � � o tâm m� i ngày m� i tri � n n� . Ngài ý th� c

sâu s� c h� nh nguy� n “Th� � ng c� u h� hóa” là m� c � ích tr� ng y� u c� a ng� �i hành � � o.

N m 1932, Ngài � ã cùng quí Hòa th� � ng Ph� � c Hu� , Giác Tiên, T� nh H� nh và hai C� s� Tâm Minh-Lê � ình Thám, Tr� ng

X � � ng � � ng ra thành l� p h i An Nam Ph� t H� c. Ngài � ã � � m nhi� m ch� c v� Ch� ng minh � � o s� và kiêm nhi� m Giám � � c

Ph� t h� c � � �ng Tây Thiên, Hu� .

N m 1934, Ngài � � � c cung th� nh làm trú trì qu� c t Thánh Duyên thu c Túy Vân-Hu� , m t trong ba qu� c t l� n nh� t �

Hu� .

N m 1936, Ngài � � � c tri u � ình Duy Tân phong ch� c T ng Cang. Cùng n m � ó, Ngài và Hòa th� � ng Giác Tiên ch� ng

minh cho t� p chí Viên Âm, � ây là m t ph� ng ti� n ho� ng d� ng Ph� t pháp h� t s� c quan tr� ng th�

i b� y gi�

.

N m 1937, Ngài � � � c Giáo H i và Môn phái suy c� làm tr� trì T� � ình Thuy n Tôn-Hu� (1).

N m 1956, Ngài � � � c Giáo H i Ph� t Giáo Trung ph� n cung th� nh vào ch� c v� Vi � n tr� � ng Ph� t H� c Vi � n H� i � � c-Nha

Trang. � ây là n i � ào t� o T ng tài c� a Ph� t giáo Trung Ph� n.

T� nh� ng n m 1958 � � n n m 1962, trong su� t b� n niên khóa, Ngài � � m nhi� m ch� c v� Chánh H i Tr� � ng T� ng Tr� S H i

Ph� t Giáo Trung Ph� n. Khi � � m nhi� m ch� c v� này, tu� i Ngài � ã 80 nh� ng Ngài ch�ng qu� n tu� i cao s� c y� u, � ích thân

kinh lý các c s� Ph� t giáo tr c thu c � � th m vi� ng và ch� � � o.

N m 1963, vào ngày 14-4 n m Quý Mão, tr� � c th� m h� a k� th� tôn giáo c� a chính quy n Ngô � ình Di� m, v� i � tu� i 86

thân hình m� nh kh� nh, n� ng chi� c g� y trúc Ngài d� n d� u � oàn tu� n hành � òi t do tín ng� � ng và bình � �ng cho tôn giáo.

Sau cu c � � u tranh ch� ng chính sách k� th� tôn giáo, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t ra � �i, m� ra m t trang s�

m� i c� a � � o Ph� t Vi � t Nam. Tr� � c tình hình và nhi� m v� m� i, Ngài luôn luôn quan tâm � � n vi� c phát tri� n và � ào t� o

nh� ng nhân s có tài, có � � c � � chu toàn m� i m� t cho � � o pháp và Dân t c.

V � i tr � ng trách � ó, Ngài � ã nhi u l� n làm � àn � � u Hòa th� � ng truy n gi� i cho chúng xu� t gia và t� i gia n i các Gi� i � àn

nh� H Qu� c t� i Ph� t h� c vi� n Trung ph� n Nha Trang (chùa H� i � � c), Gi� i � àn V� n H� nh t� i chùa T� Hi � u-Hu� , Gi� i � àn

V � nh Gia t� i Ph� t h� c vi� n Ph� � à- � à N�ng... và Ngài � ã t� ch� c cho hàng ngàn Ph� t t� t� i gia th� B� Tát gi� i, Th� p thi� n,

Tam quy ng gi� i trên kh� p m� i mi n � � t n� � c.

Môn � � � � t� c� a Ngài là nh� ng v� � ã và � ang gi� nh� ng ch� c v� tr� ng y� u trong Giáo h i nh� Hòa th� � ng Thi� n Siêu,

Thi� n Minh, Thi� n Bình...

Page 108: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

108

Sau khi � � i lão Hòa th� � ng � � nh� t T ng Th� ng Thích T� nh Khi� t viên t� ch, Ngài � � � c � � i H i Ph� t Giáo Vi� t Nam

Th� ng Nh� t k� V suy tôn k� v� làm � � nh� T ng Th� ng vào ngày 10-3-1973. � ây là ch� c v� n� ng n nh� t gi� a b� i c� nh � � t

n� � c và � � o pháp � ang có nhi u bi� n chuy� n, � � ng th�

i c ng là ch� c v� sau cùng c� a � �i Ngài. Ngài luôn l� y n� i � u t�

thoát kh� c� a chúng sanh làm n� i � u t� c� a chính mình. Vì th� v� i ch� c v� cao c� n� ng n � y, Ngài � ã quan tâm r� t nhi u

� � n hoàn c� nh � � t n� � c và n i tình Giáo h i. Ngài ch� tr� ng d� p t� t chi� n tranh, � em l� i hòa bình cho � � t n� � c và � u t�

hàng � � u v� n là s sinh ho� t c� a T ng Ni, Ph� t t� trong c ng � � ng Giáo h i.

Sau n m 1975, � � t n� � c � ã hòa bình th� ng nh� t, Ngài ra l�

i khuyên nh� t� chúng luôn luôn t ng tr� � ng � � o tâm, huân tu

tam h� c gi� i � � nh tu� , áp d� ng tinh th� n Bách Tr� � ng vào cu c s� ng h� ng ngày, Ngài d� y: “Tôi nay � ã già r� i, h n 100 n m

qua tôi � ã s� ng v§ � ã ch� ng ki� n bao n� i thay � � i c� a � � t n� � c thân yêu. V� i hàng xu� t gia, tôi th� y không gì h n là s� ng

ph� m h� nh, hoan h�, hòa h� p, gi� gìn gi� i, � � nh, tu� � � hành � � o giúp � �

i”. � � i v� i hàng C� s� , Ngài khuy� n d� : “Tôi c ng

mong hàng Ph� t t� t� i gia hãy tu tâm d� � ng � � c, bi� t th� ng yêu m� i ng� �i, làm tròn trách nhi� m c� a mình � � i v� i � � o,

� � i v� i � �i � � cùng nhau phát huy tinh th� n t� bi, trí tu� c� a � � o Ph� t và xây d ng m t n� � c Vi � t Nam vinh quang giàu

m� nh”.

Trong s nghi� p tu hành, Ngài luôn luôn kêu g� i T ng s� nên chú tr� ng cu c s� ng n i tâm h n là nghiêng v hình th� c. � � o

Ph� t th� t s t� n t� i không ch� � hình th� c chùa tháp, l� nghi, kinh � i � n, m� c d� u kinh � i � n là kim ch� nam d� n � � n � � o qu�

Vô th� � ng b� � . Mà s t� n t� i � ích th c c� a � � o là s th� hi� n � � o pháp qua n� p s� ng g� ng m� u c� a các b� c T ng già

nghiêm trì gi� i lu � t và t� n l c ph� c v� � � chánh pháp mãi mãi t� n t� i � th� gian, � em l� i nhi u l� i ích cho chúng sanh.

� � u xuân 1979, ngày 4 tháng Giêng, n m K� Mùi, Ngài ti� p Hòa th� � ng Chánh th� ký Vi � n T ng Th� ng và Ban � � i Di � n

Giáo h i Ph� t giáo Th� a Thiên � � n chúc th� � � u n m. Sau l� chúc th� , Ngài ân c� n � áp l� v� i nh� ng l�i � � u n m vô cùng

xúc � ng: “Tôi nay tu� i � ã già, s� c kh� e c� a tôi kém nhi u, ch� a bi� t ch� ng s ch� t s� � � n nay mai. Nhân d� p � � u n m,

Hòa th� � ng cùng quí Th� y � � n th m tôi, tôi xin cám n và c� u Ph� t gia h Hòa th� � ng cùng quí Th� y nhi u s� c kh� e c�

g� ng kiên nh� n tr� � c m� i hoàn c� nh � � ph� c v� Giáo h i, dìu d� t T ng Ni, tín � � tu ni� m. Tôi th� t không còn có gì vui

s� � ng h n”. � ây là di hu� n t� i h� u tr� � c khi Ngài vào cõi Ni� t Bàn t� nh l� c.

Gi� a ngày m� ng 5 thân th� khi� m an, r� i Ngài x� báo thân vào h� i 6 gi� 30 ngày 6 tháng Giêng n m K

� Mùi (2/2/1979)

h� � ng th� 102 tu� i � �i và 69 h� l � p.

Chú thích:

(1) Ngôi T� � ình này do Ngài Th� t Di � u - Li� u Quán thu c thi n phái Lâm T� khai s n vào kho� ng n m th� IV niên hi� u

V � nh Th� nh (1708) và theo ph� h� Thi n Chi c� a Ngài Li� u Quán thì Ngài thu c � �i th� VIII.

66.HÒA TH NG THÍCH HUY N TÂN (1911 - 1979)

Hòa th� � ng th� danh là Lê Xuân L c, húy là Tâm, pháp danh Nh� Th� , pháp hi� u Thích Huy n Tân, sinh ngày m� ng 8

tháng 2 n m Tân H� i (1911) t� i V n S n (Lánzon), Phan Rang. Thân ph� là c� Lê V n Chí. Thân m� u là c� bà Tr� n Th� Nhi.

Ngài sinh tr� � ng trong m t gia � ình danh gia c t c � � � a ph� ng, là con th� ba trong s� b� y anh ch� em.

Thi� u th�

i, Ngài h� c tr� �ng Pháp Vi� t - Ninh Thu� n. Ngài có bi� t tài v ngh phù � iêu kim lo� i. Gia � ình sùng tín � � o Ph� t,

nên nh� ng ngày l� , ngày vía, Ngài th� �ng theo cha m� lên chùa l� Ph� t. Tín tâm c� a Ngài do � ó mà ngày m t t ng tr� � ng.

N m 20 tu� i (1930) Ngài vâng l� nh song � � �ng l� p gia th� t. Nh� ng cu c s� ng th� gian tr� n t� c không � em l� i cho Ngài s

yên bình n i tâm, nên 4 n m sau, Ngài xu� t gia � � u Ph� t t� i chùa Thiên H� ng, c� u pháp v� i Hòa th� � ng Thích Trí Th� ng và

� � � c ban pháp danh Nh� Th� .

Sau m t th�i gian tu h� c, � � n ngày 17 tháng 10 n m � t H� i (1935), Ngài � � � c B� n s� cho th� C� túc gi� i t � i � � i gi � i � àn

T� � ình Trùng Khánh � thôn D� Khánh, Phan Rang do Hòa th� � ng Long S n làm � àn � � u truy n gi� i. Ngài là Th� Sa Di

trong s� 189 gi� i t� . Th� y Ngài � ã tr� � ng thành trên con � � �ng tu h� c, Hòa th� � ng B� n s� cho phép Ngài � � � c tìm � � n T�

� ình Bát Nhã � Phú Yên xin tham h� c.

N m sau, 1936 Hòa th� � ng B� n s� � � a Ngài v T� � ình Th� p Tháp � Bình � � nh theo h� c kinh lu� n v� i Qu� c s� Ph� � c

Page 109: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

109

Hu� . Sau � ó theo l�i m

�i c� a Hòa th� � ng Giác Tiên thay m� t cho S n môn và h i An Nam Ph� t H� c Th� a Thiên - Hu� ,

Qu� c s� Ph� � c Hu� ra gi� ng d� y kinh lu� t t� i Ph� t h� c � � �ng Tây Thiên. Ngài � � � c Qu� c s� cho � i theo làm th� gi� và

� � � c ch� Tôn � � c Th� a Thiên c� làm Th� chúng. Ngài � � � c ban pháp hi� u Huy n Tân t� � ó.

N m 1939, Ch� s n Bình � � nh cung th� nh Qu� c s� Ph� � c Hu� v ch� gi� ng tr� �ng H� ng t� i T� � ình Long Khánh - Quy

Nh n. Ngài l� i theo Qu� c s� v � ây tu h� c và c ng � � � c ch� Tôn � � c Bình � � nh c� làm Th� chúng t� i tr� �ng H� ng này.

Tr� �ng H� ng mãn khóa, Ngài � � � c Qu� c s� Ph� � c Hu� tuyên d� ng: “T� Kheo Huy n Tân h� c h� nh kiêm � u, h� o h� ng

� � i h� c Ph� t pháp”. Hôm � ó B� n s� c� a Ngài là Hòa th� � ng Thích Trí Th� ng chùa Thiên H� ng - Phan Rang � � � c m�

i t� i

d l� , � � nh� n ph� n vinh d này.

N m 1940 (Canh Thìn), lý h� ng hào lão và nhân dân làng � � c Nh n làm gi� y hi� n cúng toàn b chùa Thi n Lâm (Thoàn

Lâm) lâu nay do làng qu� n tr� , cho Hòa th� � ng Trí Th� ng. Do � ó, Ngài � � � c B� n s� g� i v giao trách nhi� m trú trì ngôi

ph� m v này. N m 1941, Tri u � ình Hu� ra s� c ch� khâm ban � � o � i � p trú trì cho Ngài và s� c t� bi� u ng� ch T� � ình Thi n

Lâm. T� � ó Ngài th� �ng xuyên m� l� p gi� ng d� y kinh lu� t cho T ng Ni và truy n d� y giáo lý Ph� t � à cho thi� n tín quy t�

v chùa tu h� c.

R� m tháng 7 n m Tân Mão (1951), Ngài thành l� p Chi h i An Nam Ph� t H� c Ninh Thu� n � � t t� i thôn � � c Nh n, � � ng th�i

Ngài v� n � ng thành l� p Ph� t h� c � � �ng Ninh Thu� n. Cùng n m này Ngài � ã thành l� p H i Ph� T� ng T� t� i T � � ình

Thi n Lâm.

N m 1952, Ch� S n và h i An Nam Ph� t H� c t� nh Khánh Hòa cung th� nh Ngài gi� ch� c Giám � � c Ph� t h� c � � �ng Nha

Trang. Trong hai � � i gi� i � àn n m 1957 và 1968 t� i Ph� t h� c vi� n Trung ph� n � chùa H� i � � c-Nha Trang, Ngài � u � � � c

cung th� nh vào hàng Th� p S� .

N m 1957, h i An Nam Ph� t H� c Ninh Thu� n cung th� nh Ngài trú trì chùa Sùng Ân. T� n m 1959 � � n n m 1961 Ngài � � i

trùng tu T� � ình Thi n Lâm (Thoàn Lâm) t� o thành m t c� nh già lam nguy nga bên � � �ng qu� c l s� 11 � i � à L� t.

N m 1963 Ph� t giáo mi n Nam g� p pháp n� n. Ngài là v� th� � ng th� v� ng tay lái � � a con thuy n Ph� t giáo � Ninh Thu� n

v� � t qua m� i tr� ng� i, gi� v� ng lòng tin cho tín � � .

N m 1964 Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t � � � c thành l� p. Ngài lãnh trách nhi� m Chánh � � i Di � n T� nh Giáo

H i Ninh Thu� n khóa � � u tiên và làm c� v� n � � o h� nh cho t� ch� c Gia � ình Ph� t t� � � ây. T� n m 1970 � � n n m 1975,

Ngài gi� ch� c Giám vi� n Ph� t h� c vi� n Li� u Quán. N m 1972 Ngài � � � c t� n phong ngôi v� Hòa th� � ng.

N m 1974, Ngài � � � c m�

i vào H i � � ng Giáo ph� m Trung � ng Vi� n T ng Th� ng Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng

Nh� t. B� y gi� Ngài � ã 64 tu� i, th� �

ng b� � au y� u, nh� t là b� nh suy� n. Tuy nhiên khi th� y trong ng� �i s� c kh� e có ph� n khá

h n, Ngài li n gi� ng d� y kinh lu� n cho T ng chúng, vì � ây là công vi� c mà Ngài hoài bão su� t cu c � �i. � � n ngày m� ng 8

tháng 3 n m K� Mùi (1979) Ngài viên t� ch t� i chùa Thi n Lâm, h� � ng th� 69 tu� i � �

i, 45 tu� i h� .

Hòa th� � ng Thích Huy n Tân là m t v� cao T ng � t� nh Ninh Thu� n. Ngài có ki� n th� c tinh thâm v kinh lu� t vì thi� u th�

i

� � � c theo h� c v� i thi n s� danh ti� ng là Qu� c s� Ph� � c Hu� . Su� t � �i, Ngài m t lòng xây d ng cho ngôi nhà th� ng nh� t

Ph� t giáo thêm b n v� ng.

Page 110: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

110

VI. GIAI O N TH NG NH T PH T GIÁO VI T NAM L N TH 2

67. Hòa Th� � ng Thích Giác H� nh (1880-1981)

68. Hòa Th� � ng H Tông (1893-1981)

69. Hòa Th� � ng Thích Tâm Hoàn (1924-1981)

70. Hòa Th� � ng � n Lâm (1898-1982)

71. Hòa Th� � ng Thích Thái Không (1902-1983)

72. Hòa Th� � ng Thích Trí Th� (1909-1984)

73. Hòa Th� � ng Thích Thi� n T� �ng (1917-1984)

74. Hòa Th� � ng T� nh S (1913-1984)

75. Hòa Th� � ng Thích Pháp Tràng (1898-1984)

76. Hòa Th� � ng Thích Thanh Trí (1919-1984)

77. Hòa Th� � ng Thích Hành Tr� (1903-1984)

78. Hòa Th� � ng Gi� i Nghiêm (1921-1984)

79. Hòa Th� � ng Thích Phúc H (1904-1984)

80. Hòa Th� � ng Thích Th� Long (1909-1985)

81. Hòa Th� � ng Thích Minh Nguy� t (1907-1985)

82. Hòa Th� � ng Thích Trí H� ng (1908-1986)

83. Hòa Th� � ng Thích V� nh � � t (1911-1987)

84. Hòa Th� � ng Thích Giác Tánh (1911-1987)

85. Hòa Th� � ng Ng Chân T� (1901-1988)

86. Hòa Th� � ng Thích Bình Minh (1924-1988)

87. Hòa Th� � ng Thích Ph� � c Quang (1908-1988)

88. Hòa Th� � ng Thích Thanh Chân (1905-1989)

89. Hòa Th� � ng Thích Hu� H� ng (1917-1990)

90. Hòa Th� � ng Thích B� u Lai (1901-1990)

91. Hòa Th� � ng Thích Tâm Nguy� n (1917-1990)

92. Hòa Th� � ng Thích B� u Hu� (1914-1991)

93. Hòa Th� � ng Thích H� ng T� (1911-1991)

94. Hòa Th� � ng Thích Thi� n Ch n (1914-1992)

95. Hòa Th� � ng Thích Ho� ng � � c (1888-1992)

96. Hòa Th� � ng Thích � ôn H� u (1905-1992)

97. Hòa Th� � ng Thích M� t Hi � n (1907-1992)

98. Hòa Th� � ng Thích Thi n Tâm (1925-1992)

99. Hòa Th� � ng Thích Nh t Minh (1908-1993)

100. Hòa Th� � ng Thích � � c Nhu� n (1897-1993)

67.HÒA TH NG THÍCH GIÁC H NH (1880 - 1981)

Hòa th� � ng h� Nguy� n th� danh là � � c C� , � � o hi� u là Thích Giác H� nh, sinh ngày 13 tháng 6 n m Canh Thìn (1880- P.L.

2423) t� i làng Ái T� , huy� n Tri� u Phong, t� nh Qu� ng Tr� . Xu� t thân trong m t gia � ình trung nông, thân ph� là c� ông

Nguy� n � � c U� n, thân m� u là c� bà Lê Th� L c. Anh em Ngài có chín ng� �i g� m b� y trai và hai gái và chính Ngài � óng

Page 111: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

111

vai tr� � ng t� khi ng� �i anh c� m� t s� m.

Ngài sinh tr� � ng trong m t gia � ình ch� u � nh h� � ng Tam giáo. Thi� u th�i, Ngài theo h� c Nho v n. Khác v� i m� i Nho sinh,

Ngài luôn � u t� v cu c s� ng xu� t t� c. � ã nhi u l� n Ngài trình bày v� i thân sinh v b� n hoài xu� t gia h� c Ph� t c� a mình.

Cho � � n n m 17 tu� i (1897), Ngài m� i � � � c xu� t gia t� i T� � ình T� Hi � u (Hu� ). Sau 2 n m tu h� c v� i ý chí kiên � � nh, tính

tình hoan h� và nh� n n� i, trong tu� n l� Ph� t � � n 08-4 n m K

� H� i (1899), Ngài th� gi� i Sa Di v� i Ngài Hu� Nh� t và � � � c

pháp danh là Tâm C� nh và pháp t là Thi� n Quyên.

Ngày 08 tháng 3 n m Canh Tu� t (1909), Ngài th� C� Túc gi� i t � i � � i gi� i � àn Ph� � c Lâm - Qu� ng Nam do Hòa th� � ng

V � nh Gia làm Hòa th� � ng � � �ng � � u. V� i chí nguy� n tham h� c c� u ng chân lý gi� i thoát, nên Ngài tìm � � n h� c � � o t� i

chùa Tây Thiên. Tr� i qua m t th�i gian dài tu h� c nghiên c� u, Ngài tinh thông kinh, lu� t, lu� n và nh� t là ph� n gi� i lu� t � � � c

Ngài nghiêm trì c� n m� t. V� i tu� c n m� n ti� p, s� h� c uyên thâm, nên tên tu� i Ngài không nh� ng � � � c bi� t � � n trong ch� n

thi n môn mà còn lan truy n ra ngoài h§ng tín h� u n� a. T� n m 1915, Ngài � ã s� m thành b� c Pháp khí c� a Ph� t � � o. Lúc

b� y gi� t� i kinh thành Hu� , ông bà Hi� p Tá � � i H� c S� Nguy� n � ình Hòe có l� p m t ngôi am nh� hi� u Ph� Phúc n� m trên

� � i Bình An (Nam Giao-Hu� ) mong mu� n m�i Ngài làm t� a ch� . Sau nhi u l� n ông bà � � n chùa Tây Thiên cung th� nh,

Ngài hoan h� nh� n làm trú trì Ph� Phúc Am vào n m � t Mão (1915) lúc Ngài � � � c 36 tu� i. V � ây, th� y cách sinh ho� t �

Ph� Phúc Am mang nhi u s� c d� � oan mê tín không phù h� p v� i thanh quy thi n môn, Ngài quy� t tâm ch� n ch� nh. Sau th�i

gian dài, Ngài m� i t � o � � � c n� p s� ng thanh t� nh c� a ch� n thi n môn.

Nh� ý chí ti� n tu và công h� nh ho� ng hóa Ph� t � � o, Ngài � ã � � c pháp v� i Hòa th� � ng Tâm T� nh, � � � c ban � � o hi� u là

Giác H� nh, vào ngày 14 tháng giêng n m Bính D� n (1926), k� th� a � �i th� 43 dòng Lâm T� Thi n Tông. Cùng n m � ó,

Ngài trùng tu chánh � i � n và � � i Am Ph� Phúc thành chùa V� n Ph� � c (Hu� ).

N m 1932, h i An Nam Ph� t H� c ra � �i, Ngài � � � c cung th� nh làm ch� ng minh � � o s� c� a h i.

N m 1933, � � ti � p d� n h� u lai báo Ph� t ân � � c, Ngài � ã dành nh� ng ngôi nhà t� h� u c� a chùa (V� n Ph� � c) làm c s� v� t

ch� t cho tr� �ng ti� u h� c Ph� t giáo � � T ng Ni có n i tham h� c, do Pháp s� M� t Kh� sáng l� p và ch� gi� ng.

N m Nhâm Ng� (1941), Ngài � � � c cung th� nh làm Y� t Ma Hòa th� � ng t� i � � i gi� i � àn chùa H� ng Khánh t� nh Bình � � nh

do Ngài Chí B� o làm � � �ng � � u Hòa th� � ng.

Ngài r� t quan tâm v vi � c ho� ng hóa � sinh, nên Ngài � ã t� ng c� v� n � � o h� nh cho hai t� ch� c Ph� t giáo � � ng th�

i là

Giáo H i T ng Già Trung Vi� t và H i An Nam Ph� t H� c, Ngài c ng � ã chung s� c cùng Ch� tôn Giáo ph� m T ng Ni h� ng

quan tâm � � n các lãnh v c giáo d� c, xã h i và hóa � � o b� ng nh� ng ph� ng th� c nghi l� c� a thi n môn. Ngài t nguy� n

� � ng vào trong ban Kinh tài � � v� n � ng tài chánh cho báo Viên Âm. T� báo này � � � c duy trì mãi � � n ngày báo Liên Hoa

ra � �i, nh

� s � óng góp m t ph� n c� a Ngài.

Là ng� �i d� c lòng ph� ng s � � o pháp và c ng r� t hi� u h� nh, Ngài không quên n i chôn nhau c� t r� n, nên � ã tr� v quê

h� ng n m M� u Tu� t (1958). Cùng v� i ch� v� Tr� � ng lão � làng Ái T� , Ngài trùng tu chùa chi n, t� o l� p tr� s� � � t� lòng

ng� �i � � o t� nh� ngh� a sanh thành.

N m 1963, Ngài tham gia công cu c v� n � ng, � òi th c thi 05 nguy� n v� ng c� a Ph� t Giáo Vi� t Nam.

� � n n m � t T� (1965), Ngài th� y tu� i tác � ã cao không th� � � m � � ng Ph� t s , nên Ngài trao ch� c trú trì cho k� pháp t�

tr� � ng là Hòa th� � ng Thích Tâm H� � ng. Cùng n m này, Ngài � � � c m�

i làm Tôn ch� ng A Xà Lê các gi� i � àn T� Hi � u,

Báo Qu� c và Thi n Tôn - Hu� .

N m 1967, Ngài vào mi n Nam (Sài Gòn) ti� p nh� n chùa Tu� Quang. N m 1970, Ngài cho xây l� i chùa này, và n m 1971

Ngài � ã chú thành m t � � i h� ng chung, sau � ó � � i hi � u chùa là V� n Ph� � c vào n m 1973 (% s� 55 � � �ng Tu� T� nh, qu� n

11, Sài Gòn).

N m 1973, Ngài � � � c Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t cung th� nh làm thành viên H i � � ng Tr� � ng Lão Vi� n

T ng Th� ng. C ng trong kho� ng th�

i gian này, Ngài ch� � � o cho Hòa th� � ng Tâm H� � ng chú � � i h� ng chung và trùng tu

chùa T� nh � n� m phía Tây B� c c� nh chùa V� n Ph� � c, � � �ng Lam S n- Hu� .

T� � � y, Ngài không qu� n ng� i m� i khó kh n có khi hành � � o � mi n Trung, lúc du hóa t� n ph� ng Nam. Nhi� m v� c� a m t

tr� � ng t� Nh� Lai trong � �i Ngài � ã viên thành. Thân ng u� n gi� h� p � y � ã � � n h� i qui t� ch, Ngài � ã an nhiên mãn hi� n

Page 112: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

112

vào gi� Tý ngày 10 thng 7 n m Tân D� u (nh� m ngày 09/8/1981), tr� �

ng th� 102 n m, � � � c 72 h� l � p. Nhà bia và b� o tháp

c� a Ngài � � � c tôn trí t� i khuôn viên chùa V� n Ph� � c, � � �ng Lam S n-Hu� .

Cu c � �i hành hóa c� a Ngài th� hi� n ph� ng châm: “L� i sanh vi s nghi� p, ho� ng hóa th� gia v� ” c � a ch� T� mà Ngài � ã

tâm � � c và th c hành su� t tám m� i l m n m xu� t tr� n vi th� � ng s� v� y.

68.HÒA TH NG H TÔNG (1893- 1981)

Hòa th� � ng H Tông th� danh là Lê V n Gi� ng, sinh n m 1893 t� i làng Tân An, qu� n Tân Châu, t� nh Châu � � c. Ngài xu� t

thân trong m t gia � ình trung l� u trí th� c, thân ph� là ông Lê V n Nh� , thân m� u là bà � inh Th� Giêng. Thu� nh� Ngài

theo h� c ch� Hán và ch� Vi � t t� i làng Tân An. � � n n m 20 tu� i Ngài sang Phnômpênh h� c ch� ng trình Pháp v n t� i

tr� �ng Collège Sisavatt. Ngài thi � � u b� ng Diplôme. Sau � ó Ngài v h� c ngành Thú y t� i tr� �

ng Cao � �ng � Hà N i, � � u

b� ng bác s� thú y, và làm vi� c t� i Campuchia.

M � c dù thành công m� mãn trên � � �ng � �

i, có � � a v� trong xã h i, nh� ng men danh l� i không làm say lòng Ngài. N m 34

tu� i, Ngài phát tâm b� t � � u t� b� th� t� c, h� � ng v nghiên c� u con � � �ng tu hành, thoát kh� i mùi danh b� l� i. Ngài tìm � � c

nhi u kinh sách khác nhau và th c hành kh� h� nh, tuy� t d� c. Cu� i cùng Ngài g� p � � � c � � c Phó Vua sãi t� i chùa Unalom

Phnômpênh Campuchia. Ngài � � � c � � c Phó Vua sãi gi� ng d� y bát chánh � � o và b� o Ngài hãy � � n Pháp B� o Vi � n � � c

quy� n Bát Chánh � � o b� ng ti� ng Pháp. T� � ó Ngài có duyên lành v� i Ph� t giáo Nam Tông t� i x� Chùa Tháp Campuchia.

Ngài cùng v� i ông Nguy� n V n Hi� u và các c� s� ng� �i Vi � t khác h i h� p lúc thì t� i Sài Gòn, lúc t� i Phnômpênh � � � àm

� � o v Ph� t pháp. Ngài l� p m t ngôi chùa t� i Phnômpênh là chùa Sùng Ph� � c � � h� � ng d� n Vi � t ki u tu h� c theo Ph� t giáo

Nam Tông. M� i ng� �i g� i Ngài là A-Cha Gi� ng v� i lòng tôn kính. Vào ngày r� m tháng 10 n m Canh Thìn (1940), Ngài

� � � c � � c Phó Vua sãi Campuchia truy n gi� i xu� t gia t� i chùa Sùng Ph� � c Phnômpênh.

C ng trong n m 1940, Ngài v Vi � t Nam xây d ng T� � ình B� u Quang t� i � p Gò D� a, xã Tam Bình, huy� n Th� � � c, Sài

Gòn. � ây là ngôi chùa � � u tiên c� a Ph� t giáo Nam Tông ng� �i Vi � t. T� � ây nhi u ngôi chùa c� a Ph� t giáo Nguyên Th� y

� � � c thành l� p và Ph� t giáo Nguyên Th� y b� t � � u � � � c truy n bá � Vi � t Nam.

N m 1944, Ngài tr� l � i Phnômpênh. T� i x� chùa Tháp, Ngài chu du kh� p n i, Ngài vào r� ng � � th c hành thi n � � nh

Vipassanà theo h� nh � � u � à (Dhutanga).

N m 1949, Ngài tr� v Vi � t Nam cùng v� i c� s� Nguy� n V n Hi� u và các thi� n tín ban � � u c� a Ph� t giáo Nguyên Th� y l � p

chùa K� Viên � Bàn C�, qu� n 3, Sài Gòn. % � ây Ngài th� �

ng xuyên thuy� t pháp v kinh � i � n Pàli cho c� s� tín � � tu h� c

theo giáo lý Nguyên Th� y.

T� lúc th� m nhu� n chánh pháp, Ngài luôn luôn tinh t� n hành � � o và ho� ng pháp l� i sanh.

N m 1954, Ngài cùng v� i Hòa th� � ng B� u Ch n � ã tham d h i ngh� k� t t� p Tam T� ng Pàli l� n th� 6 t� i Rangoon - Mi� n

� i � n. Ngài � ã � � c di� n v n trong ngày b� m� c h i ngh� . Ngài � � n � n � chiêm bái b� n Thánh tích trung tâm: B� � � � o Tràng, V� �

n L c Uy� n, V� �n Lâm Tì Ni và n i Ph� t

nh� p Ni� t Bàn. Ngài c ng xu� t ngo� i sang Thái Lan và Tích Lan � � nghiên c� u Tam T� ng Pàli và th c hành Thi n T� Ni � m

X � .

Ngày 18-12-1957 Giáo H i T ng Già Nguyên Th� y Vi � t Nam � � � c thành l� p. Trong Ban Ch� � ng Qu� n lâm th�i, Ngài

� � � c b� u làm Phó T ng Th� ng � � nh� . Sau � ó, chính th� c b� u Ban Ch� � ng Qu� n Giáo H i T ng Già Nguyên Th� y Vi � t

Nam khóa I, Ngài � � � c suy c� ch� c v� T ng Th� ng.

Ngài � ã xây d ng nhi u ngôi chùa, � ào t� o nhi u T ng tài, cho xu� t gia nhi u tu n� , thành l� p Ph� t h� c vi� n, Thi n vi� n.

% Lâm � � ng, Ngài l� p Thi n vi� n Tam B� n m 1963 và Thi n vi� n Phi Nôm n m 1964.

% Th� � � c, Sài Gòn, Ngài l� p tu vi� n B� u Long và Ph� t h� c vi� n Nguyên Th� y n m 1970, và � V ng Tàu, Ngài l� p chùa

B� � n m 1969 trên Núi L� n.

Ngài c ng h� p tác v� i các v� cao T ng khác trong Ph� t giáo Nguyên Th� y � � l � p các chùa Tam B� o-� à N� ng n m 1953,

chùa Giác Quang- Ch� L� n n m 1950, chùa Pháp Quang-Gia � � nh n m 1958, chùa T ng Quang � Hu� n m 1959 v.v...

Page 113: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

113

� � n n m 1971, Ngài ti� p t� c � � m nh� n ch� c T ng Th� ng, nh� ng � y quy n l� i cho Hòa th� � ng B� u Ch n lúc b� y gi� là

Phó T ng Th� ng � i u hành, còn Ngài sang Thái Lan � � hành thi n và nghiên c� u Tam T� ng Pàli. Sau � ó Ngài tr� v Vi � t

Nam ti� p t� c hành � � o và ho� ng d� ng giáo pháp.

N m 1980, Nhà n� � c Vi � t Nam cho phép Ngài xu� t c� nh sang Pháp ch� a b� nh. % Pháp h n m t n m vì n� i nh� quê h� ng,

nh� ch� T ng và các ngôi chùa thân yêu, Ngài xin tr� v Vi � t Nam, d� ng b� � c t� i chùa B� u Long- Th� � � c, n i � ây Ngài

trùng tu c� nh B� � � � o Tràng. Sau � ó, Ngài t� ch� c làm ph� � c cúng d� �ng trai T ng b� y ngày và cúng d� �

ng � � n 33

ngôi chùa Ph� t giáo Nguyên Th� y.

Ngày 26-7 n m Tân D� u, t� c 25/8/1981 tr� � c nh� ng gi� phút cu� i cùng, Ngài r� t minh m� n còn gi� ng d� y Thi n � � nh v �

m� c ni� m h i th� cho các � � t� thân c� n. Bài pháp v� a xong, Ngài an lành viên t� ch, v� i nét m� t trang nghiêm t� i t � nh nh�

� ang n� m ngh� ng i. Lúc � y là 16 gi�

45 phút. Ngài h� � ng th� 89 tu� i � �i, 41 tu� i � � o.

Công � � c du nh� p Ph� t giáo Nguyên Th� y vào Vi� t Nam c� a Ngài vô cùng to l� n. Ngài là v� T� khai s n c� a Ph� t giáo

Nam Tông ng� �i Vi � t. Ngài có nhi u � � c tính � u vi� t mà các hàng � � t� xu� t gia và t� i gia c� a Ngài không bao gi

� quên

� � � c. Ngài là m t ng� �i ngay th

�ng, b c tr c, nghiêm kh� c nh� ng bao dung, thích � c c� thi n � � nh, th c hành h� nh b� thí

x� ly. Báo thân � y � ã tan rã, nh� ng s nghi� p ho� ng pháp và t� m g� ng tu hành tinh chuyên c� a Ngài còn mãi. Các kinh

sách � ã � � � c Ngài phiên d� ch và � n hành:

- Nh� t hành c� a c� s� . - C� s� th c hành.

- Lu� t Xu� t Gia quy� n 1, 2.

- Vi Di � u Pháp v� n � áp.

- N n T� ng Ph� t Giáo.

- S Thi n Tâm.

- Thanh T� nh Kinh.

- Qu� V� ng V� n � � o.

- T� Di � u � � .

- Bát Chánh � � o.

- Pháp Trích Y� u.

- Ph� t Giáo chánh l�i Ph� t thuy� t.

- Phép Chánh � � nh.

- Ph� t Ngôn.

- Th� p � .

- Tri � t lý v nghi� p v.v...

69.HÒA TH NG THÍCH TÂM HOÀN (1924 - 1981)

Hòa th� � ng Tâm Hoàn, th� danh là Nguy� n H� � ng, pháp danh Tâm Hoàn, t Gi� i Quy, hi� u Hu� Long, thu c dòng thi n

Lâm T� � �i th� 43.

Ngài sinh ngày 12 tháng 02 n m Giáp Tý (1924),t� i làng Phú Thành, xã Nh n Thành, huy� n An Nh n, t� nh Bình � � nh trong

m t gia � ình Nho giáo, thân ph� là ông Nguy� n Ph� � c Trì, thân m� u là bà Lê Th� Chi� u. C� hai ông bà � u là ng� �i ph� � c

� � c nhân h� u, có lòng kính tín Tam B� o, th� �ng hay � � n l� bái và nghe gi� ng t� i T� � ình Th� p Tháp Di � à. Thân ph� Ngài

là m t h� ng ch� c trong làng, � � � c m� i ng� �i quý m� n.

Gia � ình Ngài có t� t c� chín anh ch� em, Ngài là ng� �i con th� tám. Ng� �

i anh c� � ã xu� t gia t� i T � � ình Th� p Tháp v� i T�

Ph� � c Hu� , trú trì chùa Diêu Quang, � p Nh n Th� , xã Th� L c, huy� n An Nh n, Bình � � nh.

Do nh� ng thu� n duyên s� n có � y, Ngài � ã s� m th� a h� � ng � � � c ph� � c báu t� gia � ình trong c� hai lãnh v c, � � o pháp và

Page 114: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

114

tri th� c. Khi l� n lên, nh� ng n� p sinh ho� t mang n� ng truy n th� ng Ph� t giáo c� a gia � ình, Ngài � u thu� n th� c. C ng nh�

hai b� c sanh thành, Ngài luôn ng� � ng m n� p s� ng � � o phong ung dung thanh thoát c� a các b� c T ng già ph� m h� nh.

N m � t H� i (1935) khi Ngài v� a 12 tu� i, thêm m t thi� n duyên quý báu n� a � � a � � n b� � c ngo� t quan tr� ng c� a � �i Ngài

là vi� c Hòa th� � ng Giác Tánh v� n là thân h� u c� a thân ph� , th� �ng hay g� p g� trao � � i � � o tình � ã t� n d� n Ngài b� � c vào

con � � �ng tu Ph� t. Li n sau � ó, � � � c s ch� p thu� n c� a hai � � ng sinh thành, Ngài � ã � � n T� � ình Long Khánh, c� u � � o

xu� t gia v� i Hòa th� � ng Chánh Nh n (húy Tr� ng Ch� n). Hôm � ó là ngày mùng 8 tháng 4.

N m 1941, Ngài � � � c Hòa th� � ng B� n s� g� i � � n h� c t� i Ph� t h� c � � �ng Báo Qu� c-Hu� . Th

�i gian này, Ngài � � � c s t� n

tình d� y d� c� a ch� Tôn � � c giáo th� n� i ti � ng, trong � ó có Ngài � � c giáo Trí � và bác s� Tâm Minh - Lê � ình Thám, là

hai v� � ang n� l c � ào t� o T ng tài cho công cu c ch� n h� ng Ph� t giáo. Cùng khóa � � � c � ào t� o v� i Ngài t� i Ph� t h� c

� � �ng này có quý Hòa th� � ng Trí Quang, Thi� n Minh, Huy n Quang, Thi� n Siêu, Trí Nghiêm, Trí Thành...

N m 1944, lúc 20 tu� i Ngài th� C� Túc gi� i t � i T � � ình H� ng Khánh, trong gi� i � àn này Ngài � � � c ch� n là V� Sa di.

N m 1945, Ngài tr� l � i quê nhà. Do � i u ki� n � � t n� � c � ang d� n tâm l c vào vi� c ch� ng ngo� i xâm, Ngài � ã tham gia

phong trào Ph� t giáo C� u qu� c t� nh Bình � � nh v� i t� cách thành viên sáng l� p.

T� n m 1945 � � n 1954, Ngài liên t� c d� n thân vào công vi� c c� u n� � c bên c� nh s nghi� p ho� ng hóa. Do � ó trong 10 n m

liên t� c này, Ngài t� ng là Bí th� Ph� t giáo C� u Qu� c t� nh, � y viên Ban Ch� p hành M� t tr� n Vi � t Minh t� nh, � y viên � y ban

Kháng chi� n t� nh, Chính tr� viên Th� � i B Dân Quân Quy Nh n, � y viên H i � � ng Nhân Dân t� nh Bình � � nh (� ng c�

� n v� An Nh n) và các ch� c v� khác. Do nh� ng c� ng hi� n � ó, Ngài luôn b� theo dõi và không tránh kh� i tù t i, ch� u � �

m� i tra t� n c c hình nh� vào n m 1956 Ngài b� giam b� ng gông xi ng t� i Ty Công An Tuy Hòa và nhà lao Ng� c Lãn cho

� � n ngày hi� p � � nh � ình chi� n Genève � � � c ký k� t.(1)

N m Giáp Ng� (1954) sau khi � � t n� � c b� chia � ôi, Ngài � � � c c� gi� ch� c Phó H i tr � � ng H i Ph� t h� c Trung ph� n.

N m K� H� i (1959), Ngài l� i � � � c b� u vào ch� c Phó h i tr� � ng H i Ph� t giáo t� nh Bình � � nh.

N m Quý Mão (1963), c ng nh� nhi u ch� s n khác, d� � i s lãnh � � o c� a � y Ban Liên Phái B� o V� Ph� t giáo, Ngài � ã

d� n thân tích c c cùng toàn th� Ph� t giáo � � c� n� � c làm nên trang s� � � p nh� t � c� ng v� c� a m� i ng� �i con Ph� t th

�i b� y

gi�.

N m Giáp Thìn (1964), Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t ra � �i � áp � ng giai � o� n phát tri� n m� i có t� m vóc, k

c� ng ch� t ch� . Ngài � � � c � � i H i toàn t� nh suy c� ch� c Phó � � i Di � n Giáo H i t� nh Bình � � nh.

V m� t � ào t� o, Ngài � ã t� ng � � m nh� n nh� ng tr� ng trách nh� t� n m 1947, 1948 là Giáo th� các Ph� t h� c � � �ng Th� p

Tháp (An Nh n), Thiên � � c (Tuy Ph� � c)... T� n m 1956 � � n n m 1957, Phó Giám � � c Ph� t h� c � � �ng Nha Trang. N m

1960, Phó � � c Giáo Ph� t h� c vi� n Nguyên Thi u. Sau n m 1963, là Phó Giám Vi� n và Giáo th� t� i hai Ph� t h� c vi� n Ph� � c

Hu� và T� � ình Th� p Tháp. N m 1968, làm Hóa ch� � � i gi� i � àn Bình � � nh t� i T� � ình Long Khánh. N m 1973, là Chánh

ch� kh� o � � i gi � i � àn Ph� � c Hu� t� i Nha Trang, n m 1976 là Giáo th� t� i � � i gi� i � àn chùa H� ng Long, Bình � � nh.

V m� t truy n pháp � sinh, � � t� c� a Ngài ph� n l� n � u � � � c g� i � i tu h� c và xu� t thân t� các Ph� t h� c � � �ng danh ti� ng,

nhi u v� � ã tr� thành gi� ng s� l � i l � c, � ang ti� p t� c con � � �ng ho� ng hóa c� a Ngài. K� c� gi� i C� s� Ph� t t� t� i gia c ng

không hi� m ng� �i l � i l � c � ang ti� p t� c tu h� c � kh� p m� i n i, nhi u nh� t là � huy� n Hoài Ân- Hoài Nh n Quy Nh n và

Thành ph� H� Chí Minh.

Riêng v T� � ình Long Khánh, do T� � � c S n t� Trung Qu� c � � n khai s n vào kho� ng n m 1700, là m t danh lam th� ng

tích và l� u tâm c� a m� i ng� �i. Ngài � ã góp ph� n vào vi� c trùng tu, phát tri� n thành n i tr� �

ng l� p � ào t� o T ng Ni và Ph� t

t� t� i gia n� i ti � ng. Các Ngài Thi� n Hoa, Thi� n Hòa và nhi u v� khác � ã t� ng � � n h� c t� i � ây trong th�i k � T� Ph� � c Hu�

làm ch� gi� ng.

C� cu c � �i c� a Ngài th� hi� n qua n� p s� ng tam th� �

ng b� t túc, gi� n d� , siêng n ng, nhu hòa, nh� n nh� c, lúc nào Ngài c ng

nghiêm túc v� i b� n thân, khiêm t� n, nhã nh� n v� i m� i ng� �i. Ngài r� t th� ng yêu � � chúng và h� t lòng ph� ng s Tam B� o,

dân t c, mong sao cho � � o m� ch miên vi� n, � � t n� � c vinh quang. Chính các h� nh nguy� n này c� a Ngài, là � ng c thúc � � y

T ng chúng và Ph� t t� noi g� ng, sách t� n nhau trên b� � c � � �ng tu ni� m, gi� i thoát.

C duyên � ã mãn, sau h n n m m� i n m s� ng gi� a tr� n hành � � o, Ngài � ã an nhiên th� t� ch vào lúc 5 gi�

sáng, ngày mùng

Page 115: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

115

7 tháng 3 n m Tân D� u (1981) t� i T� � ình Long Khánh, thành ph� Quy Nh n. H� � ng th� 58 tu� i � �i, 38 tu� i � � o.

Chú thích:

1) Theo th� bút c� a chính Ngài.

70.HÒA TH NG N LÂM (1898 - 1982)

Hòa th� � ng t� c danh là Lê V n Tâm, sinh n m M� u Tu� t (1898) trong m t gia � ình nông dân t� i huy� n Cai L� y, t� nh Ti n

Giang. Thân ph� Ngài là c� Lê V n C� �ng, thân m� u là c� � � ng Th� D� � ng. Gia � ình Ngài quy y theo Ph� t giáo B� c Tông.

Thu� nh� Ngài � ã theo gia � ình th� �ng xuyên � � n các chùa � � l � Ph� t t� ng kinh.

N m 18 tu� i, duyên lành � ã � � n, Ngài xu� t gia t� i chùa Khánh Qu� i thu c phái Lâm T� (Thi n tông Trung Qu� c). Sau � ó

Ngài � i hành � � o � các chùa Long Thành, Hu� nh Long r� i tr� v chùa Phi Lai n i Ngài � ã quy y t� thu� nh� .

N m 30 tu� i (1920), Ngài sang Campuchia nghiên c� u kinh � i � n Tam T� ng Pàli. N m 1940, Ngài g� p Hòa th� � ng Thi� n

Lu� t (ng� �i Vi � t Nam tu theo h� phái Nam tông, b� y gi

� � t� nh Preyveng- Campuchia) và � � � c th� gi� i theo Ph� t giáo Nam

Tông. N m 1941 Ngài phát nguy� n th c hành pháp môn � � u � à kh� t th c và � c c� trong r� ng.

N m 1946, Ngài th� gi� i T� kheo v� i Ngài Dhammavansa Guna Thera. Vì c� m kích n� p � c c� thi n � � nh trong r� ng nên

Th� y t� � � ã ban pháp danh cho Ngài là � n Lâm (Arannavasi). Ngài luôn tâm ni� m ng� �i tu ph� i s� ng � c c� thi n � � nh,

r� ng núi là môi tr� �ng y«n t� nh s� giúp cho tâm � � � c thanh t� nh. � � ng th

�i Ngài gìn gi� gi� i h� nh trang nghiêm trong s� ch,

l � y gi� i � � nh tu� làm ph� ng châm tu t� p. Ngài có � �i s� ng tri túc, thi� u d� c c� a b� c Sa môn chân chính. Dù � � âu Ngài

c ng trì bình kh� t th c hàng ngày.

N m 1954, t� Campuchia v Sài Gòn, Ngài tu t� p t� i các chùa K� Viên, Giác Quang, B� u Quang.

N m 1957, Giáo H i b� nhi� m Ngài v tr� trì chùa T ng Quang (Hu� ).

N m 1959, Ngài theo quy� t � � nh c� a Giáo H i v � i u hành Ph� t s t� i chùa Tam B� o (� à N�ng).

N m 1961, Ngài l� i v tr� trì chùa Thanh Vân, Tây Ninh.

N m 1962, Giáo H i � i u � ng Ngài v tr� trì chùa Ph� � c H� i, Tân Hi� p, Ti n Giang.

N m 1975, Giáo H i T ng Già Nguyên Th� y Vi � t Nam � i u Ngài v tr� trì chùa K� Viên- Bàn C�, Sài Gòn.

Trên b� � c � � �ng ho� ng d� ng chánh pháp, � âu � âu c ng có d� u chân c� a Ngài, t� mi n Nam ra mi n Trung, t� mi n

Trung xu� ng mi n Tây.

Ngài là m t trong nh� ng v� Giáo ph� m cao c� p c� a Ph� t giáo Nam Tông � � � c T ng ni Ph� t t� h� phái tôn kính ng� � ng m .

N m 1965, Ngài � � � c tín nhi� m suy c� vào ch� c Phó T ng Th� ng Giáo H i T ng Già Nguyên Th� y Vi � t Nam. N m 1976,

Ngài � � � c ch� T ng suy c� Ng§i vào ch� c v� T ng Th� ng GHTGNTVN. Trong nhi� m k� 1979 - 1982 Ngài làm C� V� n

GHTGNTVN.

N m 1981, khi Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam � � � c thành l� p, Ngài � � � c � � i h i suy c� vào ch� c v� Phó Pháp ch� H i

� � ng Ch� ng minh.

Tháng 10/1982 s� c kh� e c� a Ngài b� t � � u suy y� u. M� c dù b� nh duyên nh� v� y, nh� ng Ngài v� n vô cùng sáng su� t khi

T ng chúng Ph� t t� � � n th m, Ngài th� �ng nh� c nh� vi � c tu hành. Hình � nh m t v� Hòa th� � ng cao T ng luôn luôn chánh

ni� m, t� nh giác tr� � c gi�

phút viên t� ch � ã tác � ng vào ni m tin c� a hàng Ph� t t� xu� t gia c ng nh� t� i gia c� s� r� t nhi u.

Vào lúc 10 gi� 30 phút sáng 20/12/1982 t� c 6/11 n m Nhâm Tu� t, Ngài � ã an nhiên th� t� ch. M t � � i th� � ã không còn, m t

thuy n t� � ã tách b� n, � � l � i ni m th� ng ti� c vô b�

n i các hàng môn � � h� u sanh.

71.HÒA TH NG THÍCH THÁI KHÔNG (1902 - 1983)

Hòa th� � ng Thích Thái Không, th� danh là Hoàng Long Phi, sinh ngày 07-7-1902 (Nhâm D� n) t� i xã An Nh n, huy� n

Th� nh Phú, t� nh B� n Tre. Thân ph� là c� Hoàng � ng Khoa và thân m� u là c� Kh� ng Th� Mai. Ngài là con th� n m trong

Page 116: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

116

gia � ình có sáu anh em.

Xu� t thân t� m t gia � ình nông dân nghèo, có truy n th� ng tin � � o. N m 1917 (� inh T� ), Ngài xu� t gia � � u Ph� t n i T�

Khánh Hòa t� i chùa Tuyên Linh thu c xã Minh � � c, huy� n M� Cày, t� nh B� n Tre. T� i ngôi chùa này, Ngài � ã c� n m� n mi� t

mài tu h� c, r� i � � � c l� n l� � t th� Sa Di và C� Túc gi� i.

N m 1930, phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo � mi n Nam phát kh� i t � Hòa th� � ng Khánh Hòa, B� n s� c� a Ngài. Vì th�

Ngài � � � c ti� p xúc th� �ng xuyên v� i S� Thi� n Chi� u, cùng nhau h� p tác v� i H i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c. Ngài l� y

bút hi� u b� ng chính pháp danh c� a mình, � � tham gia vi� t bài cho t�

báo T� Bi Âm, góp ph� n chuy� n t� i nh� ng giá tr� tinh

hoa Ph� t h� c c ng nh� l � ch s� Ph� t giáo n� � c nhà, un � úc thêm ni m tin yêu Ph� t pháp và khêu g� i lòng yêu n� � c, t tôn

dân t c trong m� i t � ng l� p � c gi� . Nh� � ó, Ng§i � � � c xem nh� m t s� gi� Nh� Lai ho� ng truy n chánh pháp m t cách r� t

� � c l c trong kho� ng th�i gian và hoàn c� nh mà Ph� t giáo h� u nh� b� � � y lùi vào làng quê cô t� ch.

Khi các ho� t � ng c� a H i Nam K� Nghiên C� u Ph� t H� c t� m l� ng d� u b� i nh� ng khó kh n khách quan, Ngài tr� v v� i

H i Ph� t H� c L� � ng Xuyên, ti� p t� c c� ng hi� n tài s� c làm l� i ích cho s nghi� p chánh pháp, ph� l c v� i T� Khánh Hòa,

Hu� Quang, Khánh Anh và c� s� Tr� n Qu� nh là ch� bút t� p chí Duy Tâm � � � ào t� o T ng tài cho Ph� t giáo mi n Nam.

N m 1944, Ngài tr� v trú x� chùa Tuyên Linh thu c xã Minh � � c, huy� n M� Cày, t� nh B� n Tre. N i � ây, vì giúp � � che

gi� u nhi u chi� n s� cách m� ng, Ngài b� gi� c Pháp b� t � i u tra, � ánh � � p và giam c� m sáu tháng. Nh� T� Khánh Hòa lãnh ra

cho v chùa Viên Minh � m t th�

i gian. Sau � ó, vì e r� ng Ngài ti� p t� c ho� t � ng móc n� i v� i các chi� n s� Cách m� ng, th c

dân Pháp không còn cách nào khác h n là qu� n thúc Ngài t� i chùa Viên Giác, th� xã B� n Tre, hòng cách ly v� i qu� n chúng

Ph� t t� và d� p t� t lòng yêu n� � c n i Ngài. Nh� ng Ngài v� n gi� lòng kiên � � nh v� i dân t c và � � o pháp.

Cu� i n m 1941, do chi� n tranh gi� a th c dân Pháp v� i các l c l� � ng kháng chi� n, H i L � � ng Xuyên Ph� t H� c không th�

ti � p t� c ho� t � ng vì thi� u ngu� n tài tr� . Ngài ch� n con � � �ng kháng chi� n ch� ng Pháp, theo Cách m� ng ra chi� n khu. N m

1945, Ngài � � � c b� u l§m Tr� � ng ban Ch� p hành H i Ph� t Giáo C� u Qu� c t� nh B� n Tre, và là thành viên M� t Tr� n Vi � t

Minh t� i qu� n Gi� ng Mi� u.

T� n m 1947 � � n n m 1949, Ngài còn là Tr� � ng Ban chia c m x� áo cho V� Qu� c � oàn t� nh B� n Tre.

N m 1951, Ngài � � � c � i u v công tác t� i xã Long Hòa k� t h� p v� i nhi� m v� xây d ng l� i t � � � u công vi� c ho� ng hóa.

N m 1960, t� i B � n Tre phát � ng cu c Cách m� ng � � ng Kh� i, Ngài � � � c � c� gi� ch� c � y viên M� t tr� n Dân t c Gi� i

phóng mi n Nam Vi� t Nam t� nh B� n Tre, kiêm ch� t� ch M� t tr� n Dân t c Gi� i phóng huy� n Th� nh Phú.

N m 1969, Ngài lúc này trú x� t� i xã An Nh n, huy� n Th� nh Phú, � � � c h i � � ng L� � ng Vi� n Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t

Nam Th� ng Nh� t � c� tr� trì chùa L� � ng Xuyên-Trà Vinh ngày 11/10/1970 và � � � c suy c� làm Tr� � ng ban Giáo D� c

T ng Ni và Giám Lu� t.

T� � ó cho � � n n m 1975, v� i danh ngh� a Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t, Ngài ho� t � ng công khai và gi� liên

l � c th� �ng xuyên v� i Cách m� ng, nh� t là v� i các cán b Tôn giáo ki u v� n Trung Nam b .

N m 1975, sau khi � � t n� � c th� ng nh� t, Ngài � � � c c� vào � y Ban M� t Tr� n T� Qu� c th� xã Trà Vinh.

N m 1976, Ngài � � � c b� u vào H i � � ng Nhân Dân t� nh C� u Long, nhi� m k� I. Và � � n n m 1977, là � y viên M� t Tr� n T�

Qu� c t� nh C� u Long nhi� m k� I, II � � ng th�

i là � y viên H i � � ng Nhân Dân th� xã Trà Vinh nhi� m k� III.

N m 1981, Ngài là thành viên Ban Trù B� � � i H i Ph� t Giáo Th� ng Nh� t h� p t� i th� � ô Hà N i.

Sau khi Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam � � � c hình thành, Ngài � � � c suy c� làm thành viên H i � � ng Ch� ng minh Giáo H i

Ph� t Giáo Vi� t Nam nhi� m k� I.

C ng nh� m� i chúng sinh ch� u s chi ph� i c� a � � nh lu� t vô th� �ng, Ngài � ã x� báo an t� �

ng sau c n b� o b� nh vào ngày 24

tháng giêng n m Quí H� i (8.3.1983). Tr� th� 81 n m và 60 n m � � o nghi� p.

M t lòng trung kiên v� i dân t c và � � o pháp, Ngài th� hi� n m t cách tr� n v� n c� � � o l� n � �i trong s nghi� p và hành � ng,

n� i ti � p truy n th� ng � � c thù c� a Ph� t giáo Vi� t Nam qua g� ng Trúc Lâm - Tu� Trung Th� � ng S� .

Page 117: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

117

72.HÒA TH NG THÍCH TRÍ TH (1909 - 1984)

Hòa th� � ng h� Nguy� n, húy V n Kính, pháp danh Tâm Nh� , t � � o Giám, pháp hi� u Thích Trí Th� . Ngài sinh ngày 19

tháng 9 n m K� D� u, t� c ngày 01-11-1909 trong m t gia � ình nho phong thanh b� ch, t� i làng Trung Kiên, t� ng Bích Xa,

ph� Tri � u Phong (Nay là xã Tri� u Th� � ng, huy� n Tri� u Phong) t� nh Qu� ng Tr� . Thân ph� là c� Nguy� n H� ng Ngh� a, thân

m� u là c� Lê Th� Chi� u. Hai c� là ng� �i r � t kính tín Tam B� o. Vì v� y, dù là con trai � c nh� t trong gia � ình, lúc 14 tu� i

Ngài � ã � � � c song thân cho vào h� c kinh k� � chùa H� i � � c - Hu� .

N m 1926, khi � � � c 17 tu� i, Ngài th c th� xu� t gia th� giáo v� i Hòa th� � ng Viên Thành t� i chùa Tra Am � Hu� . N m Ngài

20 tu� i (1929), � � � c B� n s� cho vào th� gi� i C� Túc (T� Kheo) t� i � � i gi� i � àn chùa T� Vân � � à N� ng. T� i � � i gi � i � àn

này Ngài trúng tuy� n Th� Sa Di trong s� 300 gi� i t � . Do � ó, B� n s� � ã ban cho Ngài pháp hi� u là Thích Trí Th� , ng� ý

khen t� ng ch� TH� là � � ng � � u. C ng v� a n m � ó, B� n s� c� a Ngài là Hòa th� � ng Viên Thành viên t� ch. Ngài � l � i chùa

Tra Am hai n m � � th� tang. N m 1932, Ngài vào h� c t� i Ph� t h� c � � �ng Trúc Lâm do Hòa th� � ng Giác Tiên thành l� p và

m�

i Hòa th� � ng Ph� � c Hu� � chùa Th� p Tháp-Bình � � nh ra làm ch� gi� ng.

Trong th�i gian theo h� c t� i Ph� t h� c � � �

ng Trúc Lâm, g� p lúc phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo kh� i phát � mi n Trung,

Ngài tích c c tham gia, cùng v� i các pháp l� khác góp ph� n r� t l� n. Ngài � ã t� ng làm giáo th� , d� y � tr� �ng Ph� t H� c Ph�

Thiên, � à N� ng.

Cu� i n m 1934, Ngài tr� ra Hu� , cùng các pháp l� ngày tr� � c t� ch� c tr� �ng Ph� t h� c � chùa Tây Thiên, cung th� nh T ng

Cang Giác Nhiên � chùa Thuy n Tôn làm giám � � c, Hòa th� � ng Ph� � c Hu� � chùa Th� p Tháp-Bình � � nh làm � � c giáo.

Cùng th�i gian này, Ngài còn làm gi� ng s� cho H i Ph� t H� c Th� a Thiên và l� p Trung � �

ng Ph� t h� c c ng m� t� i chùa Tây

Thiên, cùng kiêm nhi� m vi� c gi� ng d� y t� i tr� �ng Ti� u h� c Ph� t h� c m� t� i chùa Báo Qu� c - Hu� .

N m 29 tu� i (1938), sau khi t� t nghi� p tr� �ng Ph� t h� c Tây Thiên, Ngài � � � c s n môn c� v trú trì T� � ình Ba La M� t.

Ngài v� n ti� p t� c công vi� c gi� ng d� y và h� tr� cho các tr� �ng Ph� t h� c. N m 1939, Ni tr� �

ng chùa T� � àm � � � c thành

l � p. � ây là c s� và kh� i duyên Ni b � � u tiên � � � c hình thành trong c� n� � c. S n môn và h i Ph� t h� c giao cho Ngài � � c

trách vi� c � ào t� o Ni chúng.

N m 1942, Ngài � � � c Giáo H i T ng Già Th� a Thiên b� nhi� m trú trì chùa Báo Qu� c. Th�i gian này Ngài tích c c ho� t

� ng cho vi� c ph� c h� ng Ph� t Giáo và cùng các T ng l� c� p ti� n nh� Th� � ng t� a M� t Th� , Thi� n Minh, Thi� n Siêu �

x� � ng c� i ti � n cách tu h� c, ph� c� p cho phù h� p v� i th�i � � i.

N m 1944, các l� p � � i, Trung và Ti� u h� c c� a tr� �ng S n Môn Ph� t H� c � � � c d

�i v chùa Linh Quang, Ngài � � � c s n

môn T ng Già giao phó nhi� m v� Giám vi� n kiêm trú trì chùa.

Cu� i n m 1945, chi� n tranh Vi� t - Pháp l� i bùng n� sau cu c Cách M� ng Tháng Tám giành � c l� p cho n� � c nhà, Ngài � ã

cùng m t s� v� khác thành l� p h i Ph� t Giáo C� u Qu� c Trung b và Th� a Thiên, và cho ng� �i � i kh� p các t� nh thành l� p

h i Ph� t Giáo C� u Qu� c t� i t � nh. Vào n m 1946, chi� n s x� y ra ngay t� i thành ph� Hu� , nên S n Môn T ng Già Th� a

Thiên quy� t � � nh d�

i tr� �ng s n môn Ph� t H� c v chùa Báo Qu� c, Ngài bàn giao nhi� m v� trú trì chùa Linh Quang l� i cho

Hòa th� � ng M� t Nguy� n.

N m 1947, m� t tr� n Hu� v� , c� nh tang th� ng, ch� t chóc di� n ra kh� p thành th� � � n nông thôn. Nh� ng T ng tín � � nào � ã

th c s � � ng trong hàng ng kháng chi� n thì rút ra chi� n khu. Nh� ng ai còn trong n i thành thì t� p h� p nhau t� i các chùa � �

c� u nguy� n cho � � t n� � c s� m thanh bình. Sau � ó, các Ph� t s � � � c khôi ph� c d� n d� n. Cu� i n m � ó, Ngài � � � c giao nhi� m

v� m� l � i Ph� t h� c � � �ng Trung Vi� t t� i chùa Báo Qu� c và ti� p t� c làm Giám vi� n. Chính n i � ây � ã � ào t� o � � � c nhi u

T ng tài, l� i l � c h� u d� ng cho các ho� t � ng Ph� t s v sau. T� gi� i � àn � � u tiên t� i � ây, sau c n khói l� a, do Ngài làm � àn

� � u, � ã ph� c h� i ý ngh� a “Th� t ch� ng” mà các tr� �ng gi� i th� �

ng ít coi tr� ng.

N m 1950, sau khi h i Vi � t Nam Ph� t H� c thành l� p(1) � � � c ba n m, Ngài � � � c � � i h i th� �ng niên b� u làm H i tr� � ng

thay cho c� s� Ch n An - Lê v n � � nh. T� ngày có phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo t� i Trung Vi� t n m 1932, � ây là l� n � � u

tiên ch� c H i tr� � ng thu c v T ng s� .

Page 118: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

118

Th� ng nh� t Ph� t giáo là nguy� n v� ng tha thi� t nh� t trong cu c � �i tu hành c� a Ngài. Do � ó, khi � � � c giao nhi� m v� � � ng

� � u H i Vi � t Nam Ph� t H� c, Ngài li n v� n � ng th� ng nh� t Ph� t giáo c� n� � c. N m 1951, m t � � i h i g� m 51 � � i bi � u � � i

di� n cho 6 t� p � oàn Ph� t giáo, c� ba mi n Nam, Trung, B� c h� p t� i chùa T� � àm ngày 06 tháng 5 d� ng l� ch, � ã quy� t ngh� thành l� p T� ng H i Ph� t Giáo Vi� t Nam, � áp � ng nguy� n v� ng tha thi� t c� a hàng T ng s� và c� s� � ã t� ng � � c ao th� ng

nh� t Ph� t giáo Vi� t Nam.

N m 1952, trong ch� c v� � y viên Ho� ng pháp c� a Giáo H i T ng Già Trung Vi� t, Ngài � ã � � t viên � á cho ngôi tr� �ng

Trung, Ti� u h� c t� th� c B� � � � u tiên c� a h i t � i thành n i Hu� . T� � ó v sau các tr� �ng B� � t� b� c Ti� u h� c � � n b� c

Trung h� c � � � c l� n l� � t m� � các t� nh h i kh� p Trung Vi� t, lan vào c� Sài gòn.

N m 1956, � � i h i k � II c� a T� ng H i Ph� t Giáo Vi� t Nam h� p t� i chùa Ph� � c Hòa (Sài gòn), Ngài � � � c b� u làm � y viên

Giáo d� c. C ng trong n m này, Ph� t h� c vi� n Nha Trang � � � c thành l� p t� i chùa H� i � � c trên núi Tr� i Th� y, Ngài � � � c

giao nhi� m v� Giám vi� n.

� � có thêm tài chính y� m tr� � m th c cho T ng sinh, Ngài � ã c� m t s� h� c T ng vào Sài Gòn h� c riêng khoa ch� bi� n

n� � c t� ng là m t món n chay r� t c� n thi� t và ph� bi� n trong các chùa và dân gian mà nhu c� u hàng ngày r� t l� n. Khi s�

h� c T ng này tr� v , Ngài cho thành l� p x� � ng ch� bi� n n� � c t� ng � óng chai, l� y hi� u “Lá B� � ” cung c� p cho th� tr� �

ng kh� p Trung ph� n và Cao nguyên.

Ph� t h� c vi� n Nha Trang ch� � ào t� o T ng sinh � � n b� c Trung h� c, sau � ó h� ph� i vào Sài Gòn theo h� c b� c � � i h� c. � �

giúp � � s� T ng sinh này có n i n � � i h� c mà v� n gi� � � � c n� p sinh ho� t thi n môn, n m 1960 Ban Qu� n Tr� � y cho Ngài

vào Sài Gòn mua m t s� � � t (nay � � � �ng Lê Quang � � nh) t� i xã H� nh Thông, qu� n Gò V� p, xây d ng tu vi� n Qu� ng

H� ng Già Lam. N i � ây c ng là trú s� c� a Ngài sau n m 1963 cho t� i ngày viên t� ch.

N m 1962, Ngài d� n � � u phái � oàn Ph� t Giáo mi n Nam tham d � � i l � th� gi� i Ph� t l� ch 2500- ngày � � c Ph� t nh� p Ni� t

Bàn t� i th� � ô Vientaine Lào.

N m 1963, s k� th� tôn giáo x� y ra d� � i chính quy n Ngô � ình Di� m. Ngài tr� v Hu� cùng ch� T ng lãnh � � o cu c � � u

tranh � òi h� i t do tín ng� � ng và bình � �ng tôn giáo. Ngài b� b� t giam và � � a vào Sài Gòn. Khi trung tâm � � u não c� a cu c

� � u tranh chuy� n t� Hu� vào Sài gòn, Ngài l� i tích c c tham gia. Sau khi chính quy n Ngô � ình Di� m s� p � � , Giáo H i

Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng nh� t ra � �i, Ngài � � � c c� vào Ban D th� o hi� n ch� ng và sau � ó � � � c b� u vào ch� c T� ng v�

tr� � ng T� ng v� Ho� ng Pháp, kiêm T� ng v� Tài chánh. V� i trách v� này Ngài � ã t� ch� c � � � c ba cu c h i ngh� ho� ng pháp

(t� i Ph� t h� c vi� n Nha Trang, chùa Xá L� i, chùa � n Quang), thành l� p � oàn gi� ng s� phân công t� i các � � a ph� ng thuy� t

gi� ng Ph� t pháp, và thành l� p thêm � � � c Ph� t h� c vi� n Ph� � à � � § N� ng.

N m 1964, Ngài làm Vi� n tr� � ng vi� n Cao � �ng Ph� t h� c � � t t� i chùa Pháp H i, ti n thân c� a Vi� n � � i H� c Ph� t giáo V� n

H� nh, Ngài còn ch� tr� ng xu� t b� n các t� p san Tin Ph� t, Bát Nhã � � h� tr� cho công tác ho� ng pháp.

N m 1965, Ngài � i hành h� ng chiêm bái các danh lam Ph� t tích � Nh� t B� n, Hàn Qu� c, � ài Loan, H� ng Kông, � � ng th�

i

� � m� r ng s giao thi� p v� i các t� ch� c Ph� t giáo t� i các n� � c này trên � � �ng ph� ng s Ph� t pháp.

N m 1969, Ngài � � � c H i � � ng L� � ng vi� n Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t t� n phong pháp v� Hòa th� � ng.

Cùng n m này, Ngài khai � � i gi� i � àn t� i Ph� t h� c vi� n Nha Trang. N m 1969, Ngài trùng tu T� � ình Báo Qu� c-Hu� . N m

1970 Ngài m� l � p Trung � �ng II chuyên khoa t� i Ph� t h� c vi� n Nha Trang, � � n n m 1974 chuy� n thành Vi� n Cao � �

ng

Ph� t H� c Nha Trang, Hòa th� � ng Thi� n Siêu � � � c th� nh c� làm Vi� n tr� � ng.

Trong � � i h i Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t k� 5 và k� 6, Ngài � � � c giao trách nhi� m h� t s� c quan tr� ng và

n� ng n là Vi� n tr� � ng Vi� n Hóa � � o � � thay th� Hòa th� � ng Thích Thi� n Hoa v� a viên t� ch. � ây là giai � o� n khó kh n

nh� t c� a � � t n� � c c ng nh� Giáo H i. Ng� �i lãnh � � o lèo lái con thuy n Giáo H i ph� i � � ngh� l c, can tr� �

ng và sáng

su� t m� i � i � úng h� � ng, � úng � � o pháp � � � c. � � n n m 1975, Ngài l� i ph� i gánh thêm m t trách v� n� ng n n� a, là x� lý

th� �ng v� Vi � n T ng Th� ng. N m 1976, Ngài m� � � i gi � i � àn Qu� ng � � c � chùa � n Quang và làm � àn ch� .

� � t n� � c � ã � � � c th� ng nh� t, Nam B� c m t nhà. Tr� � c th c tr� ng � ó, vi� c th� ng nh� t Ph� t giáo hai mi n là c� n thi� t. Th� y

� � � c � i u � ó, ngày 23-01-1977 trong � � i h i k � 7 c� a Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t, Ngài � ã � � a ra thông

b� ch nêu lên nguy� n v� ng � y c� th� nh� sau: � � i h i c� n � y cho Giáo h i Trung � ng ti� p t� c v� n � ng th� ng nh� t Ph� t

Page 119: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

119

Giáo c� n� � c trong tinh th� n � � o pháp và truy n th� ng dân t c.

N m 1980, Ngài khai � � i gi � i � àn Thi� n Hòa t� i chùa � n Quang và Ngài làm � àn ch� . � ây c ng là � � i gi � i � àn cu� i cùng

c� a Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t. Và c ng là gi� i � àn có s� gi� i t� T ng Ni � ông nh� t 1.500 ng� �i.

Sau bao gian lao, v� � t qua bao khó kh n tr� ng� i t � m� i phía, Ngài � ã � � � c các h� phái Ph� t giáo � c� làm Tr� � ng ban

v� n � ng th� ng nh� t Ph� t giáo. Không lâu sau � ó ngày 07-11-1981 � � i h i Th� ng nh� t Ph� t giáo � � � c t� ch� c t� i chùa

Quán S� - Hà N i, thành l� p Giáo H i toàn qu� c v� i danh x� ng “ Giáo H i Ph� t giáo Vi� t Nam”. Ngài � � � c b� u làm Ch�

T� ch H i � � ng Tr� S Trung � ng - nhi� m k� I.

Trách nhi� m Ph� t s khó kh n cho n n Th� ng nh� t Ph� t giáo hoàn thành, � áng l� � ã � � n lúc Ngài lui v an trú t� i ch� n già

lam thanh t� nh. Nh� ng Ngài � ã không qu� n tu� i già s� c y� u, v� n m t lòng ph� ng s � � o pháp. Ngài � ã d� n � � u � oàn � � i

bi� u Ph� t giáo Vi� t Nam tham d � � i h i l � n th� 5 (1979), l� n th� 6 (1982) c� a T� ch� c Ph� t Giáo Châu Á Vì Hòa Bình

(ABCP) h� p t� i Mông C� . N m 1980, Ngài làm tr� � ng � oàn � � i bi � u Tôn Giáo Vi� t Nam d h i ngh� các nhà Tôn Giáo

Th� Gi� i vì hòa bình và gi� i tr � quân b� , ch� ng chi� n tranh h� t nhân, t� ch� c t� i Nh� t B� n. N m 1981, Ngài làm tr� � ng

� oàn � � i bi � u Ph� t giáo Vi� t Nam d h i ngh� các nhà ho� t � ng Tôn Giáo Th� Gi� i vì hòa bình và s s� ng, ch� ng chi� n

tranh h� t nhân, t� ch� c t� i Liên Xô.

N m 1983, Ngài tham d h i ngh� các v� � � ng � � u Ph� t giáo 5 n� � c Châu Á t� ch� c t� i th� � ô Veintaine Lào. C ng n m

này, Ngài � � � c c� làm � y viên � oàn Ch� T� ch � y Ban Trung � ng M� t Tr� n T� Qu� c Vi � t Nam.

Vào nh� ng n m tháng cu� i � �i, sau khi � ã � em bao tâm l c c� ng hi� n cho s ch� n h� ng Ph� t giáo, cho s phát tri� n và

th� ng nh� t các h� phái d� � i m t mái nhà Ph� t giáo, cho s tu hành th ng ti� n c� a l� p h� u sinh, s� c kh� e c� a Ngài có ph� n

suy gi� m nhi u.

Ngày 02 tháng 3 n m Giáp Tý, t� c ngày 02 tháng 4 n m 1984, sau m t c n suy tim � t ng t, Ngài � ã thâu th� n viên t� ch t� i

B� nh vi� n Th� ng Nh� t, th� 76 tu� i � �i, 56 tu� i � � o.

Ngoài nh� ng � óng góp Ph� t s t� ngày xu� t gia cho � � n ngày lãnh các tr� ng trách trong Giáo h i, Hòa th� � ng Thích Trí

Th� còn � � l � i cho h� u th� nhi u sáng tác, d� ch ph� m có giá tr� nh� :

- Kinh Ph� Hi n.

- M � Hi n Quan Âm.

- Kinh Vô Th� �ng.

- Kinh A Di � à (th� th 4 ch� ).

- Pháp Môn T� nh � .

- Nghi Th� c Ph� t � � n.

- T� Ph� n Lu� t.

- Nghi Th� c Truy n Gi� i T� i Gia và B� Tát Th� p Thi� n.

- Lu� t T� Kheo.

- � � tr� thành ng� �i Ph� t t� .

- Kinh B� t T ng B� t Gi� m.

- Th� �ng B� t Khinh B� Tát.

- Phát B� � Tâm.

- Th� v� ch qui ch� � ào t� o T ng tài.

- Nghi th� c t� ng ni� m hàng ngày c� a gi� i Ph� t t� .

- � i u c n b� n cho gi� i Ph� t t� m� i quy y v.v...

(và m t s� tác ph� m v n th khác.)

Nói � � n Hòa th� � ng, là nói � � n s nghi� p th� ng nh� t Ph� t giáo Vi� t Nam gi� a các h� phái, t� ng giai � o� n l� ch s� t� tr� � c

1954 cho � � n sau 1975 và cho � � n khi hoàn thành b� n nguy� n. Ngài là thuy n Bát Nhã � � a Ph� t giáo Vi� t Nam b� � c qua

l � ch s� và làm nên l� ch s� . Ngài � ã � i qua, nh� ng l� ch s� v� n còn l� i ngàn n m v� i công h� nh và hình bóng Ngài trong lòng

bao th� h� k� th� a.

Page 120: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

120

Chú thích:

(1) H i Vi � t Nam Ph� t H� c v� n là h� u thân c� a H i An Nam Ph� t H� c, thành l� p n m 1948 � � t tr� s� t� i s� 1B � � �ng

Nguy� n Hoàng - Hu� .

73.HÒA TH NG THÍCH THI N T NG (1917 - 1984)

Hòa th� � ng pháp danh là Thanh Gi� i, t Ch n Nh� , hi� u Thi� n T� �ng, thu c dòng Lâm T� Chánh Tông � �

i th� 41. Ngài

th� danh Ngô V n Ph� i, sinh n m 1917 t� i làng Bình Xuân, t� ng Hòa L� c, t� nh Gò Công (nay thu c t� nh Ti n Giang). Ngài

xu� t thân trong m t gia � ¬nh kính tin Ph� t � � o. Thân ph� là c� Ngô V n Ch� n, thân m� u là c� � � Th� Th , Ngài là con th�

hai trong gia � ình có 5 anh em. Cô em út sau này n� i chí Ngài, xu� t gia hi� u là T� nh Quang c ng là m t trong hàng Ni

chúng l� i l � c.

N m lên 9 tu� i, Ngài s� m m� côi cha, l� i là lao � ng chính c� a gia � ình. V� n b� n tính ch n ch� t hi n hòa và chí hi� u, Ngài

ch� u khó v� i ru ng � � ng lam l ph� giúp m� và d� y b� o các em. Nh� ng lúc r� nh vi� c mùa màng, Ngài th� �ng cùng m� lên

chùa l� Ph� t nghe kinh, nhân duyên l� n k� t và h� nh nguy� n xu� t gia � � � c nung n� u trong lòng.

� � n n m 19 tu� i (� inh S� u - 1937), nhân ngày Ph� t � � n, Ngài t� i chùa Long Quang, làng Bình Th� nh làm l� th� phát quy

y v� i Hòa th� � ng tr� trì. Tr� i qua b� n n m tinh t� n chuyên c� n tu h� c, Ngài v� n ch� a th� a mãn � � � c vi� c thâm nh� p kinh

t� ng c� a mình, Ngài bèn kh n gói y bát nâu sòng lên Sài Gòn tá túc � chùa Linh S n công qu� và tham h� c. N i � ây, h� nh

duyên � � � c g� p Hòa th� � ng Lê Ph� � c Chí, Ngài c� u pháp th� h� c s� m khuya chuyên c� n và � � � c truy n trao nhi u pháp

y� u.

N m 1941, Ngài � � � c th� tam � àn C� Túc gi� i t � i chùa Xuân Quang � th� xã Phan Thi� t.

N m 1943, Ngài cùng s� huynh là Hòa th� � ng Thích Th� i An cùng � i nhi u n i tham h� c Ph� t pháp. H� nghe � âu có b� c

cao � � c thì Ngài tìm � � n xin th� giáo. Do � ó Ngài � ã g� p không ít b� c Th� y l � i l � c nh� Hòa th� � ng Hòa Bình � chùa Kim

Huê, Hòa th� � ng B� u � � t � chùa Linh S n - Sa � éc...

N m 1944, Ngài v làm trú trì chùa Long An � Sa � éc, t� i � ây di� n ra cu c h i ng � áng nh� gi� a Ngài, Hòa th� � ng Th� i

An, Hòa th� � ng Khánh Ph� � c v� i m t T ng khách � � c bi� t là Hòa th� � ng Hành Tr� , nhân m t hôm Hòa th� � ng d� ng b� � c

trên � � �ng ho� ng pháp. C� m m� n � � o h� nh và ki� n th� c qu� ng bác c� a Hòa th� � ng Hành Tr� , ba v� � ã cung th� nh Hòa

th� � ng l� u l� i chùa Long An � � m� Ph� t H� c � � �ng nuôi d� y T ng chúng tu h� c, tôn Hòa th� � ng làm Huynh tr� � ng kiêm

Hóa ch� ngôi chùa này. B� n v� � � ng phát nguy� n k� t ngh� a làm T ng h� u tr� n � �i k vai sát cánh bên nhau trên con � � �

ng

ho� ng d� ng chánh pháp, ti� p T ng � chúng.

N m 1946, ti� p n� i phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo sau khi chi� n tranh ch� ng Pháp t� m l� ng, c� b� n v� � u r�i mi n Tây

lên Sài Gòn thành l� p ngôi Tam B� o � vùng Khánh H i � � t tên là chùa T ng Già � � qui t� T ng chúng và m� tr� �ng � ào

t� o. � ây c ng là Ph� t h� c � � �ng � � u tiên � Sài Gòn.

N m 1947, nh� n th� y T ng chúng và Ni chúng v h� c r� t � ông, các v� l� i l � p nên ngôi già lam th� hai � g� n � � y là chùa

Giác Nguyên � � ti� p � chúng T ng, còn chùa T ng Già � � cho Ni chúng th� h� c. V sau, chùa T ng Già � � � c � � i tên là

chùa Kim Liên.

N m 1950, c� m m� n ân � � c và � � o h� nh c� a Ngài, H i V � n Th� hi� n cúng cho Ngài ngôi chùa V� n Th� � vùng Tân � � nh.

Ngài v � � y an tr� và ti� p T ng � chúng. T� � ó tr� i h n 10 n m sau, Ngài mi� t mài v� i công vi� c ho� ng d� ng chánh

pháp và có công g� y d ng trùng tu l� i các ngôi già lam khác nh� : T ng Già, Giác Nguyên, V� n Th� , Thi n Lâm, Giác Minh,

Quan Âm, Thiên Ph� � c, H i Tôn...

N m 1960, Ngài tr� v làm Hóa ch� T� � ình Giác Nguyên nhi� p � t� chúng thay ba v� huynh � � nh� n trú x� khác � �

ho� ng d� ng Ph� t pháp.

N m 1963, Ngài � ã cùng ch� T ng,Ni và qu� n chúng Ph� t t� tham gia � � u tranh ch� ng chính quy n Ngô � ình Di� m k� th� tôn giáo, � òi bình � �

ng và t do tín ng� � ng.

N m 1964, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t ra � �i, t� n m 1973 liên ti� p ba nhi� m k� , Ngài � � � c c� gi� ch� c

Page 121: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

121

T� ng V� Tr� � ng T� ng V� Tài chánh Ki� n thi� t.

N m 1968, Ngài � � � c c� tham gia phái � oàn Ph� t giáo Vi� t Nam � i th m các n� � c Ph� t giáo nh� Singapore, � ài Loan,

H� ng Kông và Nh� t B� n.

N m 1969, Ngài làm Hóa ch� kiêm Giám � � c Ph� t h� c vi� n T� � ình Giác Nguyên.

Do gi� i h� nh trang nghiêm, Ngài � � � c các n i cung th� nh làm gi� i s� � các gi� i � àn � � truy n trao gi� i pháp cho T ng Ni

trong nh� ng n m sau nh� : Giáo Th� A Xà Lê t� i � � i gi� i � àn chùa � n Quang n m 1973 và � � i gi � i � àn Qu� ng � � c n m

1977, � � nh� t Tôn ch� ng � � i gi� i � àn Thi� n Hòa t� i � n Quang n m 1980.

N m 1981, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam � � � c thành l� p, Ngài � � � c cung th� nh làm thành viên H i � � ng Ch� ng minh

Trung � ng.

Nh� ng n m sau � ó, vì tu� i già s� c y� u, Ngài ch� an trú n i T� � ình Giác Nguyên, chuyên tâm tr c ti� p d� y b� o � � chúng,

khuy� n giáo tín � � . Ngài còn dành thì gi� d� ch kinh, và l� y vi� c vãng sanh T� nh � làm y� u ch� . C ng nh� nh� ng b� c Cao

� � c khác, bi� t tr� � c ngày gi�

tr� v cõi Ph� t, Ngài khuyên chúng � � t� c� g� ng tu trì, x� thân vì � � o pháp, noi g� ng � � o

b� n gi� a Ngài và ba v� pháp h� u th c hi� n l� c hòa � oàn k� t trong T ng gi� i. Vào ngày 23 tháng 8 n m Giáp Tý, t� c 18

tháng 9 n m 1984, Ngài x� nh� c thân thâu th� n v cõi Ph� t, h� � ng th� 68 tu� i � �i v � i 46 n m hành � � o.

Cu c � �i Ngài là m t t� m g� ng thân giáo v� i h� nh nguy� n ch� p tác lao � ng mi� t mài, th� hi� n ph� ng châm: “Nh� t nh t

b� t tác, nh� t nh t b� t th c”, Ngài không n hà gian kh� trong m� i công tác xây d ng, trùng h� ng chùa chi n.

Và còn h n th� , v� i m t � � c � kh� kính, Ngài t nghiêm kh� c v� i b� n thân b� ng h� nh � � u � à nh� T� Ca Di� p. Kh� p n i

� u khâm ph� c và kính tr� ng m t b� c cao T ng th�ng th� n, trung th c � � y ngh� l c hi� m có nh� Ngài.

74.HÒA TH NG T NH S (1913 - 1984)

Hòa th� � ng T� nh S , th� danh là Võ V n � ang, sinh n m Quí S� u (1913), trong m t gia � ình có truy n th� ng Nho giáo, t� i

m t vùng quê mi n Nam, xã Hòa Long, huy� n Lai Vung, t� nh � � ng Tháp. Thân ph� Ngài là c� Võ V n T� , thân m� u là c�

Tr� n Th� Thông.

N m 7 tu� i Ngài � ã h� c ch� Nho. R� t thông minh, Ngài � � � c ng� �i � � ng th

�i g� i là “Th� n � � ng Lê Quí � ôn”. Do túc

duyên s� n có t� nhi u � �i, � � n n m 12 tu� i Ngài xu� t gia và th� gi� i Sa Di t� i chùa B� u H� ng (Sa � éc). Th� y Ngài quá

thông minh nên B� n s� � � t pháp danh là Thích Hu� L c.

N m 20 tu� i Ngài th� gi� i T � kheo t� i chùa Kim Huê-Sa � éc. � � n n m 25 tu� i Ngài � � � c b� nhi� m v tr� trì t� i chùa

Ph� � c � � nh - Ch� Lách. N m 30 tu� i Ngài tr� trì chùa Viên Giác-V� nh Long. N m 35 tu� i duyên lành � � i v � i Ph� t giáo

Nam Tông � ã chín mùi, Ngài � � � c du h� c t� i Chùa Tháp Campuchia, th� gi� i theo Ph� t giáo Nam Tông t� i chùa Kùm Pung

(Treyloko) � Trà Pét.

T� Campuchia Ngài có thi� n duyên du h� c t� i Thái Lan, th� gi� i T� kheo t� i chùa Pakknam Bangkok. Ngài � � � c th� y t� �

ban pháp danh là T� nh S (Santakicco) vì th� y Ngài chuyên tâm hành � � o. T� i x � Ph� t giáo Thái Lan này, Ngài � ã th c

hành h� nh � � u � à, tu thi n Minh Sát và h� c A T� � àm (Abhidhamma) trong b� y n m. R�

i Thái Lan v Vi � t Nam, Ngài tr�

l � i tr � trì chùa Viên Giác - V� nh Long. Ngài b� t � � u m� mang truy n bá giáo pháp Nguyên Th� y. Ngài d� y Pháp h� c A T�

� àm Pàli (Abhidhamma) và Pháp hành T� Ni � m X� .

Mu� n cho môn h� c Abhidhamma � � � c truy n bá r ng rãi nên vào n m 59 tu� i Ngài v tr� trì chùa Siêu Lý - Sài Gòn. M�

tr� �ng chuyên d� y v môn Abhidhamma và d� ch các b sách Giáo Khoa Ph� t H� c nh� Vi Di � u Pháp S C� p, Trung C� p và

Chánh T� ng Abhidhamma.

Ngài � ã � ào t� o nhi u th� h� h� c trò Vi Di� u Pháp. Các th� h� � � t� này � ã k� th� a s nghi� p c� a Ngài truy n bá môn

Abhidhamma kh� p n i. Nh� ng th� h� � � t� Vi Di � u Pháp � � u tiên hi� n nay còn nh� ng v� tiêu bi� u nh� � � i � � c Giác Chánh,

c� s� V� nh Phúc, c� s� Tr� n Qu� nh H� ng � ã có công � � c duy trì và phát tri� n môn h� c Abhidhamma.

V ph� ng di� n � ào t� o T ng tài, Ngài � ã t� ng làm th� y T� � truy n gi� i xu� t gia cho hàng tr m Sa Di, T� Kheo. H� � ã

ti � p n� i � � � c s nghi� p truy n bá giáo pháp c� a Ngài m t cách t� t � � p.

Page 122: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

122

Không nh� ng ch� � ào t� o T ng tài mà Ngài còn xây d ng r� t nhi u c s� t vi � n: chùa Viên Giác (V� nh Long), chùa Long

Linh, chùa Giác Ph� � c, chùa Pháp � , chùa Trúc Lâm, chùa Siêu Lý, chùa Thi n Quang 1, chùa Thi n Quang 2.

� i � m n� i b� t nh� t trong s nghi� p ho� ng pháp c� a Hòa th� � ng là Ngài � ã d� ch hoàn thành T� ng lu� n Pàli t� c T� ng

Abhidhamma g� m:

1) B Pháp T� (Dhammasangani).

2) B Phân Tích (Vibhanga).

3) B Ch� t Ng� (Dhà kàthà).

4) B Nhân Ch� � � nh (PuggalaPanntti).

5) B Ng� Tông (Kàthà Vatthu).

6) B Song � � i (Yamakam).

7) B Phát Trí (Patthana).

� ¯ là ph� n chánh t� ng Abhidhamma. Sau � ây là nh� ng d� ch ph� m giáo khoa Adhidhamma � � � c gi� ng d� y t� i các tr� �ng

Ph� t H� c Thái Lan.

1) Vi Di � u Pháp S C� p.

2) Vi Di � u Pháp Trung C� p.

3) Vi Di � u Pháp Cao C� p.

4) Thanh T� nh � � o.

5) Di� u Pháp Lý H� p.

S nghi� p � � o pháp c� a Ngài vô cùng to l� n. Nh� t là Ngài � ã dành h� t � �i mình � � phiên d� ch tr� n T� ng Vi Di� u Pháp

(Lu� n T� ng PàLi). Qua công h� nh này, Ngài là m t ngôi sao mà càng nhìn chúng ta càng th� y sáng h n.

� «m mùng 6 tháng 5 n m Giáp Tý, Ngài th� b� nh. N� a � êm hôm � y Ngài cho g� i Ch� T ng � � ban di hu� n và g� i l�i sám

h� i � � n T ng chúng g� n xa. R� i Ngài an trú chánh ni� m và viên t� ch lúc 6 gi� 15' sáng ngày 7 tháng 5 n m Giáp Tý (t� c 05-

06-1984), h� � ng th� 72 tu� i, hành � � o 52 n m.

Tr� � c khi viên t� ch Ngài � ã gi� ng v s kh� , r� i m� m c� �i t � t h i th� cu� i cùng. Ngài ra � i nh� ng s nghi� p � � o pháp c� a

Ngài v� n còn � l � i v � i h� u t� n ng� � ng c� u gi� i thoát kh� � au, � � h� ng an vui t t� i n i Ni � t Bàn t� ch t� nh.

75.HÒA TH NG THÍCH PHÁP TRÀNG (1898 - 1984)

Hòa th� � ng Thích Pháp Tràng, th� danh � � ng Ng� c T , sinh n m M� u Tu� t (1898) t� i thôn Tân Long (nay là xã Tân Bình,

huy� n Cai L� y, t� nh Ti n Giang). Song thân là c� � � ng V n T� nh và bà Ngô Th� N i. Gia � ình Nho h� c, kính tín Ph� t � � o.

Ngài là ng� �i con th� tám trong gia � ình, ng� �

i anh th� hai xu� t gia tr� � c Ngài.

N m lên 7 tu� i, Ngài � ã � � � c cha cho h� c ch� Hán. N m lên 13 tu� i, do s� c h� c ti� n nhanh, ti� p thu v n ngh� a th� kinh t� t

nên Ngài � � � c cha cho ra tr� �ng làng h� c ch� Qu� c ng� .

N m M� u Ng� (1918), v� a tu� i 20, Ngài t� ch� i vi � c l� p gia � ình, kiên quy� t xin cha m� cho xu� t gia và tìm � � n chùa

Khánh Qu� i (cùng thôn Tân Long) xin th� � . � � � c Hòa th� � ng Khánh Qu� i gi� i thi � u � � n chùa Thiên Thai (Bà R� a) � � nh

l � c� u pháp v� i Hòa th� � ng Hu� � ng, � � � c Hòa th� � ng � � t Pháp danh Tr� ng T , hi� u Pháp Tràng, n� i � �i th� 42 dòng

Lâm T� . Nh� s d� y d� c� a Hòa th� � ng Thiên Thai, không bao lâu Ngài � ã thông hi� u các kinh t� ng và thi n lu� t.

N m M� u Thìn (1928), chúc th� gi� i � àn � � � c m� t� i chùa Ph� � c Long (nay là H i Xuân, Cai L� y) Ngài � � � c m�i tham

d v� i c� ng v� Giáo Th� . Lúc b� y gi� Ph� t t� xã M� Ph� � c Tây � em cúng chùa Khánh Long vào T� � ình Thiên Thai, Hòa

th� � ng Thiên Thai nh� n th� y Ngài � ã � � c duyên nên c� làm tr� trì chùa này. Nh� vào tài � � c c� a Ngài, các hàng Ph� t t�

� ã � � n quy y và l� bái r� t � ông.

N m � t H� i (1935), Ngài tham d gi� i � àn t� i chùa Tiên Long (Biên Hòa) � � � c c� làm Y� t Ma A Xà Lê.

N m � inh S� u (1937), Ngài an c� t� i T� � ình Long Hòa (Bà R� a) do Hòa th� � ng Thiên Thai � � ng ra t� ch� c, Ngài � � � c c�

gi� ch� c Chánh Chúng.

Page 123: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

123

N m M� u D� n (1938), Ngài � � � c Hòa th� � ng Thiên Thai � y nhi� m � � ng ra t� ch� c gi� i � àn. Công vi� c viên mãn t� t � � p,

Ngài � � � c t� n phong Th� � ng T� a (n m Ngài � � � c 41 tu� i).

T� � ây, uy tín và � � c � c� a Ngài � ã lan t� a kh� p n i, b� t nh� p v� i cao trào cách m� ng � mi n Nam, nên cán b cách m� ng

th� �ng lui t� i vi � ng th m, � àm � � o � � tranh th� s � ng h , và Ngài � ã nhi� t tình c ng tác. Cu� i tháng 11 n m 1940 (Canh

Thìn) cu c kh� i ngh� a Nam k� bùng n� , Ngài là m t trong nh� ng ng� �i � � u tiên có công l� n. Tuy v� y, khi tình hình bình � n,

các cu c truy lùng, b� t b� c� a th c dân thêm d� d i, nh� ng ng� �i c� m � � u cu c kh� i ngh� a � y l� p b� b� t, l� p b� l� u � ày ra

Côn � � o. Riêng Ngài nh� Ph� t t� thân tín giúp � � , nhanh chóng � � a Ngài sang chùa Ph� � c Long, xã Tân H� i, huy� n Long

M � , t� nh C� n Th � � � n tu. Mãi � � n sau n m 1945 Ngài m� i tr� v quê c và tìm � � n chùa Liên T� n i ng� �i anh ru t c� a

Ngài là Th� y Minh Tâm � ang � tu. Ngài v � ây là có m� c � ích liên l� c l� i v� i các c s� cách m� ng.

N m � inh H� i (1947), Hòa th� � ng Minh Nguy� t � ã v chùa Liên T� , cùng Ngài thành l� p H i Ph� t Giáo C� u Qu� c huy� n

Cái Bè. Sau � ó, Ngài � � � c c� vào Ban Ch� p Hành huy� n, r� i Ban Ch� p Hành c� p t� nh, và � y viên Ki� m soát Ban Ch� p

Hành Ph� t Giáo C� u qu� c Nam b . Ngài � ã � i � � n h� u h� t các n i trong t� nh v� n � ng T ng Ni Ph� t t� , quyên ti n � ng h

kháng chi� n và ch� t� o v khí.

N m M� u Tý (1948), Ngài công tác � Ban Ch� p Hành Ph� t Giáo C� u Qu� c; � y viên M� t Tr� n Liên Vi� t t� nh M� Tho.

Nh� ng n m 1949-1950, khi phong trào Ph� t Giáo C� u Qu� c b� gi� i tán, Ngài � � � c c� vào làm � � i bi � u Ph� t giáo trong M� t

Tr� n Liên Vi� t.

Ngày 10.10.1952, trong chuy� n công tác t� M� Tho v Cai L� y, Ngài b� b� t cùng v� i ti n quyên góp � ng h kháng chi� n và

không ít tài li� u quan tr� ng. Ngài b� giam � khám s� 7 (� M� Tho) và b� tra t� n tr� � c khi � ày lên L c Ninh. � � n n m Quý

T� (1953) Ngài m� i � � � c t do, tr� v ti � p t� c công tác trong M� t Tr� n Liên Vi� t M � Tho.

Sau Hi� p � � nh Genève 1954, Ngài nh� n nhi� m v� � l � i t � i ch� � � � � u tranh � òi thi hành Hi� p � � nh, và � òi quy n dân ch�

dân sinh, cùng tham gia Ban Ch� p Hành Ph� t Giáo L� c Hòa t� nh � � nh T� �ng.

N m 1956, Ngài � � ng ra v� n � ng t� ch� c ngày l� Ph� t � � n t� i thành ph� M� Tho r� t tr� ng th� . Ngài thuy� t ph� c chính

quy n Sài Gòn cho vào nhà lao th m các tù chính tr� , cung c� p thu� c men, th� c n... Nh�

� ó nh� ng cán b b� giam gi� � u

n� m � � � c tình hình b«n ngoài. Hình th� c này t� n t� i � � � c hai n m thì b� c� m h�n. Ngài chuy� n h� � ng khác, � � u tiên là v� n

� ng giúp � � � � ng bào b� n� n trong chi� n d� ch c� a chính quy n Ngô � ình Di� m truy quét quân Bình Xuyên c� a t� � ng B� y

Vi � n � vùng c� u ch� Y, Xóm C� i - Sài Gòn Ch� L� n.

Cu� i n m 1957, Ngài � ã thoát � � � c � � t truy b� t c� a chính quy n Sài Gòn vào chùa B� u Long, Trung L� ng - M� Tho (lúc

này Ngài tr� trì n i � ây). Ngài li n lánh sang B� n Tre, � � n chùa B� u Long � xã Phú � � c, do m t Ph� t t� dâng cúng Ngài.

Ngày 15.01.1960, M� t Tr� n Gi� i Phóng Mi n Nam Vi� t Nam ra � �i, Ngài � � � c b� u làm � y viên M� t tr� n t� nh M� Tho.

Cu� i n m 1964, Trung � ng M� t tr� n Gi� i phóng Mi n Nam Vi� t Nam m�i Ngài tháp tùng � oàn � � i bi� u d � � i h i Nhân

dân � ông D� ng t� ch� c t� i Campuchia t� ngày 1 � � n 9 tháng 3.1965. � oàn g� m 27 thành viên, do ông Hu� nh T� n Phát

d� n � � u. Sau h i ngh� , Ngài còn � � � c m�

i tham quan Angkor và các n i khác � Campuchia. Sau khi v n� � c, Ngài � � � c d

l � p Dân V� n M� t Tr� n t� i V n phòng Trung � ng. Hai tháng sau khi mãn khóa, Ngài v công tác � M � t tr� n Liên khu 8.

Nh� � ó, Ngài có d� p lui t� i các vùng An Giang, Kiên Giang, B� n Tre, M� Tho, Gò Công. Trong m t chuy� n công tác, Ngài

b� máy bay oanh kích b� th� ng � vai ph� i,

N m 1969, Ngài cùng Hòa th� � ng Thi� n Hào � � � c � y nhi� m h� � ng d� n phái � oàn Ph� t giáo sang vi� ng tang T ng Hoàng

Campuchia.

N m 1970, Trung � ng M� t tr� n Gi� i phóng Mi n Nam Vi� t Nam c� Ngài tham gia phái � oàn d H i ngh� Cao c� p Nhân

dân � ông D� ng, � � � c t� ch� c � Campuchia. Sau � ó, Ngài v ng� t� i chùa Long Khánh (xã Long Thành, t� nh V� nh Long)

do Hòa th� � ng Pháp Vân � ang tr� trì.

N m 1972, Ngài chuy� n � � a bàn ho� t � ng lên Sài Gòn Ch� L� n. Trên � � �ng v Sài Gòn, ngày 27.6 Ngài b� b� t t� i Phú

Lâm, nh� ng do không tìm � � � c gì khác h n nên sau � ó Ngài � � � c tr� t do.

N m 1973, Ngài � � � c c� � � n g� p Ni S� Hu� nh Liên � T� nh xá Ng� c Ph� ng (� � �ng Lê Quang � � nh - Gò V� p) � � truy n

� � t, bàn b� c các ch� th� ho� t � ng c� a T ng Ni t� ch� c bi� u tình ch� ng ch� � Sài Gòn.

Page 124: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

124

N m 1975, Ngài tr� l � i Ti n Giang � � thay m� t Quân Khu 8 kêu g� i T ng Ni Ph� t t� � oàn k� t và d� c tâm s� c xây d ng � � t

n� � c trong hoàn c� nh m� i c� a n� � c nhà th� ng nh� t.

N m 1978, lúc này � ã 80 tu� i, Ngài � � � c m�

i v tr� trì chùa Ph� t � n t� i thành ph� M� Tho.

N m 1981, Ngài tham d � � i h i � � i bi� u Th� ng nh� t Ph� t giáo Vi� t Nam t� i Hà N i và � � � c suy c� làm thành viên H i

� � ng Ch� ng Minh Trung � ng Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam.

Ngày 17.3.1984, Ngài tr� l � i th m quê h� ng (Cai L� y - Ti n Giang) l� n sau cùng. T� i � êm � y, � ang ng� i tham d m t ván

c� t� � ng, Ngài � t ng t qua � �

i. H� � ng th� 86 tu� i, 45 n m tham gia cách m� ng và 66 n m s� ng trong � � o pháp.

Kim quan Ngài � � � c � � a v chùa V� nh Tràng và B� o tháp � � � c xây d ng trong khuôn viên chùa này.

Ngài � ã � � � c Nhà n� � c t� ng th� � ng các huân huy ch� ng:

- Huân ch� ng Kháng chi� n h� ng nh� t.

- Huân ch� ng ch� ng M� h� ng nh� t.

- B� ng khen c� a M� t tr� n T� qu� c t� nh Ti n Giang.

76.HÒA TH NG THÍCH THANH TRÍ (1919 - 1984)

Hòa th� � ng th� danh là H� V n Liêu, húy Tâm Hu� , pháp hi� u Thích Thanh Trí, thu c dòng Lâm T� � �i th� 43. Ngài sinh

ngày m� ng 1 tháng 10 n m K� Mùi (21-11-1919) t� i làng Ph� � c Yên, xã Qu� ng Th� , huy� n Qu� ng � i n (nay là H� ng

� i n), t� nh Th� a Thiên. Là con trai � c nh� t trong m t gia � ình có n m anh ch� em. Thân ph� là c� ông H� V n S� ng. Thân

m� u là c� bà Tô Th� Th� c.

Xu� t thân trong m t gia � ình n n� p, th� m nhu� n � � o Ph� t, h� ng ngày th� �ng lui t� i ngôi S� c t� Qu� ng Ph� � c T trong

làng, nên Ngài s� m có ý nguy� n xu� t gia h� c � � o. N m 12 tu� i, Ngài � ã xin phép song thân vào Hu� , tìm � � n chùa T� Hóa,

� � nh l� � � i lão Hòa th� � ng Tr� ng Diên, xin xu� t gia và � � � c Hòa th� � ng h� a kh� . T� � ó Ngài ch m lo h� c t� p kinh lu� n,

tìm hi� u Ph� t pháp. � � n n m 1936, Ngài � úng 18 tu� i, � � � c th� gi� i Sa Di t� i gi� i � àn chùa � � i Bi t � nh Thanh Hóa, do � � i

lão Hòa th� � ng Thích Hu� Minh trú trì chùa T� Hi� u làm � àn � � u Hòa th� � ng.

Tuy còn là Sa Di, nh� ng v� i t� ch� t thông minh, � � o h� nh g� ng m� u, nên n m 1940 (22 tu� i), Ngài � � � c Ph� Tôn Nh n

hoàng t c xin Giáo h i cho trú trì chùa Di� u H� thành ph� Hu� . Hai n m sau, Ngài l� i � � � c Giáo h i và T� � ình Báo Qu� c

m�

i làm Tri s c� a T� � ¬nh. N m 1948, lúc 30 tu� i, Ngài th� C� Túc gi� i t � i � � i gi � i � àn Báo Qu� c do Hòa th� � ng Thích

T� nh Khi� t làm � àn � � u. Sau � ó Ngài � � � c Giáo h i l � n l� � t giao nhi u trách nhi� m quan tr� ng.

N m 1953, Ngài là � y viên Tài chánh c� a Giáo h i T ng già Trung Vi� t. C ng trong n m này, Ngài � ã cùng Giáo h i sáng

l � p tr� �ng ti� u h� c Hàm Long v� i m� c � ích m� mang v th� h� c cho chúng � i � u � � có � � � c trình � ki � n th� c ph� thông

góp ph� n x� ng � áng cho s nghi� p c� a Giáo h i. � � n n m 1957 tr� �ng này � ã m� lên � � n b� c trung h� c.

N m 1959, Ngài � � ng ra h� ng công � � i trùng tu T� � ình Báo Qu� c b� ng v� t li � u n� ng nh� ng v� n gi� � � � c nét c� kính c� a

l � i ki � n trúc Á � ông.

N m 1963 g� p lúc pháp n� n, Ngài � ã cùng ch� tôn giáo ph� m, T ng Ni, Ph� t t� � � ng lên tranh � � u � òi h� i t do tín ng� � ng,

bình � �ng tôn giáo, cùng b� b� t � êm 20-8-1963 khi chính quy n Ngô � ình Di� m t� n công chi� m chùa.

N m 1964 Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t � � � c thành l� p, Ngài � � � c m�

i làm � � c � y Tài chánh Ki� n thi� t c� a

T� nh Giáo H i Th� a Thiên và Thành ph� Hu� . Hai n m sau, Ngài � � � c c� làm Chánh � � i Di � n T� nh Giáo H i kiêm Giám

t Ph� t h� c vi� n Báo Qu� c - Hu� .

T� t M� u Thân 1968, T� � ình Báo Qu� c không may b� bom � � n tàn phá n� ng n , Ngài l� i m t l � n n� a � � ng ra kêu g� i s tùy

h� � óng góp c� a tín � � � � � � i trùng tu T� � ình.

� � u xuân 1970, t� i bu� i h� p c� a T� � ình, theo th� � ngh� c� a Hòa th� � ng Trí Th� , Ngài � � � c m�

i � � m nhi� m trú trì Ph� t

h� c vi� n Báo Qu� c thay Hòa th� � ng � ang b� n Ph� t s c� a Vi� n Hóa � � o t� i Sài Gòn. Nh� ng Ngài v� n t� ch� i, ch� gi� ch� c

Giám t nh� c , thay m� t Hòa th� � ng Trí Th� � � m � � ng Ph� t s c� a T� � ình và cùng v� i Ban qu� n tr� Ph� t h� c vi� n Báo

Qu� c ch m lo vi� c giáo d� � ng T ng sinh.

Page 125: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

125

Tháng 8 n m 1972, Ngài � � � c Giáo H i m�i gi� tr� ng trách Chánh � � i Di � n l� n n� a c� a t� nh Th� a Thiên và Thành ph�

Hu� , thay th� Hòa th� � ng Thích M� t Nguy� n m� i viên t� ch. V� i tình c� m yêu quê h� ng làng xóm, n m 1974 Ngài � ã cùng

dân làng Ph� � c Yên, n i chào � �i c� a Ngài, trùng tu ngôi S� c t� Qu� ng Ph� � c C� T mà thu� thi� u th

�i Ngài h� ng lui t� i

l � Ph� t, nghe kinh.

N m 1977,Ngài � � � c m�i làm Tôn ch� ng c� a � � i gi � i � àn t� ch� c t� i chùa � n Quang,Sài Gòn, và làm � àn ch� c� a gi� i

� àn t� ch� c t� i chùa Báo Qu� c-Hu� . C ng n m này, Ngài chính th� c là � y viên c� a H i � � ng Giáo Ph� m Trung � ng Giáo

H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t.

Ngày 25-5-1979,Ngài � � � c � y ban M� t tr� n T� qu� c t� nh Bình Tr� Thiên m�

i vào phái � oàn � i th m t� nh k� t ngh� a

Savannakhet c� a n� � c C ng Hòa Dân Ch� Nhân Dân Lào.

� � u xuân Canh Thân (1980) tr� � c nhu c� u c� a l� ch s� , Ngài � � � c m�

i vào Ban v� n � ng Th� ng nh� t Ph� t giáo toàn qu� c.

Trong � � i h i Th� ng nh� t Ph� t Giáo 1981, Ngài � � � c c� làm � y viên H i � � ng Tr� s Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam.

Tháng t� n m Nhâm Tu� t (1982), trong � � i h i thành l� p Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam t� nh Bình Tr� Thiên, Ngài � � � c b� u

gi� ch� c Tr� � ng Ban Tr� S t� nh kiêm Chánh � � i Di � n Giáo H i thành ph� Hu� . N m 1983 Ngài l� i � � � c b� u vào � y ban

M � t tr� n T� qu� c t� nh.

Ngài không nh� ng ch� lo tu trì, mà còn ch� � � o t� ch� c t túc v kinh t� cho T ng Ni nh� thành l� p các T� h� p ch� bi� n v� trai Lá B� � , các T� h� p nông nghi� p, các T� h� p � an thêu, các T� h� p ti� u th� công nghi� p khác. Nh

� � ó mà T ng Ni có

� i u ki� n làm ra c� a c� i v � t ch� t, � óng góp l� i ích chung cho xã h i và c� i thi � n sinh ho� t n i t vi � n.

Su� t cu c � �i Ngài � ã dành tâm l c và trí tu� c ng s ch� t ch� v� i Hòa th� � ng Thích Trí Th� trong vi� c ph� ng s Ph� t

pháp, � ào t� o T ng sinh không m� t m� i. Khi � � � c tin Hòa th� � ng Thích Trí Th� viên t� ch, Ngài � ã vào Sài Gòn và nh� n

làm ch� p l� nh cho Tang l� .

� ¨m tang c� Hòa th� � ng Thích Trí Th� v� a xong, ch� m� �i ngày sau Ngài c ng viên t� ch t� i Tu vi� n Qu� ng H� ng Già

Lam Sài Gòn vào lúc 13 gi� 30' ngày 13 tháng 3 n m Giáp Tý (13-4-1984), h� � ng th� 66 tu� i � �

i, 40 tu� i h� . Kim quan c� a

Ngài � � � c � � a v Hu� nh� p tháp t� i chùa Báo Qu� c.

77.HÒA TH NG THÍCH HÀNH TR (1904 - 1984)

Hòa th� � ng pháp danh Th� An, pháp t Hành Tr� , pháp hi� u Ph� � c Bình, thu c dòng Lâm T� Chúc Thánh � �i th� 42. Ngài

th� danh là Lê An, sinh n m 1904 trong m t gia � ình trung nông t� i làng Ph� ng L� u, huy� n � � ng Xuân, t� nh Phú Yên.

Thân ph� là c� Lê Uy� n, thân m� u là bà Nguy� n Th� S� . Ông Bà có b� n ng� �i con, c� ba ng� �

i con trai � u xu� t gia � � u

Ph� t.

Ngài xu� t gia n m 12 tu� i � chùa làng, � � n n m 19 tu� i, � � � c Hòa th� � ng Gi� i T � �ng chùa Ph� � c S n th� � làm � � t� và

tu h� c t� i � ây. N m 22 tu� i Ngài th� C� Túc gi� i và gi� ch� c th� ký trong chùa.

V � i phong cách � � nh � � c và say mê h� c h� i, Ngài � ã trau gi� i kinh lu� t n i � i � n cùng Qu� c v n � h� u h� t các tr� �ng h� ,

khóa h� c � � � c t� ch� c b� y gi� � kh� p các � � o tràng chùa Thiên Ph� � c - Th� � � c n m 1934; � � o tràng T� � ình Bát Nhã -

Phú Yên n m 1935...

G� p lúc phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo � ang phát tri� n, Ngài vào Nam tham h� c � Thích H� c � � �ng L� � ng Xuyên do các

Hòa th� � ng Khánh Hòa, Khánh Anh, Hu� Quang lãnh � � o.

N m 1936, Ngài � � � c ti� n c� làm Giáo Th� sau khóa tr� �ng H� ng do H i L � � ng Xuyên Ph� t H� c t� ch� c t� i chùa Long

Ph� � c-V� nh Long. Sau � ó, Ngài � � � c c� ra Hu� h� c t� i Ph� t h� c � � �ng chùa T� �

ng Vân, r� i � � n chùa Tây Thiên v� i h� c

T ng c� ba mi n tham d , do Qu� c S� Ph� � c Hu� làm pháp ch� gi� ng d� y.

N m 1940, vì b� nh tr� m tr� ng, Ngài ph� i tr � vào Nam � i u tr� , và � l � i gi � ng d� y t� i Ni tr � �ng chùa Kim S n - Phú Nhu� n.

N m 1942, Ngài � � � c T� Khánh Hòa b� v Sóc Tr ng làm Giáo Th� gi� ng d� y � chùa Hi� p Châu, chi h i K � Sách c� a H i

L � � ng Xuyên Ph� t H� c và chùa Viên Giác t� i V � nh Long.

Page 126: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

126

N m 1945, Ngài � � � c Hòa th� � ng V� n An � � a v làm Giáo th� gi� ng d� y t� i chùa H i Ph� � c, Nha Mân t� nh Sa � éc. Trong

th�i gian � y, Ngài làm � � nh� t Y� t ma � � i gi� i � àn chùa An Ph� � c, Châu � � c. Sau � ó, Ngài v chùa Long An � Sa � éc, t� i

� ây � ã k� t ngh� a pháp � � o huynh � � cùng ba v� Khánh Ph� � c, Th� i An, Thi� n T� �ng, và m� Ph� t h� c � � �

ng. Ch� T ng

kh� p l� c t� nh h i t� v tu h� c r� t � ông. Xu� t thân t� � ây có các Hòa th� � ng T� Nh n, Hòa th� � ng Hu� H� ng...

N m 1946, Ngài v� i ba v� s� � � k� t ngh� a lên Sài Gòn h� p nhau l� p chùa T ng Già, hi� n nay là chùa Kim Liên, � � ti � p �

chúng T ng t u v tu h� c. � ây là Ph� t h� c � � �ng � � u tiên � � � t Sài Gòn trong phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo, m� � � �

ng

cho các Ph� t h� c vi� n sau này phát tri� n.

N m 1947, Ngài l� i cùng ba v� s� � � d ng nên ngôi già lam th� hai là chùa Giác Nguyên � � chuy� n ch� T ng v � ây tu h� c,

chùa T ng Già bi� n thành tr� �ng Ph� t h� c dành cho Ni chúng. Hai � � o tràng này ngày thêm vang ti� ng và T ng Ni kh� p n i

v h� c r� t � ông, góp ph� n l� n trong công cu c ch� n h� ng Ph� t giáo t� i � � t Sài Gòn b� y gi�. Ngài � � m nhi� m Giám � � c

Ph� t h� c � � �ng Giác Nguyên và Hóa ch� Ph� t h� c Ni tr� �

ng T ng Già.

N m 1948, Ngài m� � � i gi� i � àn t� i Ph� t h� c � � �ng Giác Nguyên � � truy n trao gi� i pháp cho T ng Ni th� trì tu h� c. Sau

Ngài � � � c � c� làm Tr� � ng ban Nghi L� c� a Giáo H i T ng Già Nam Vi� t vào n m 1951, làm Ch� ng minh � � o s� H i

Ph� t H� c Nam Vi� t t� i chùa Xá L� i Sài Gòn cho � � n cu� i � �i (1956 - 1984), và làm Tr� � ng � oàn Ph� t giáo Vi� t Nam tham

d H i ngh� Ph� t giáo Th� gi� i k � 4 t� i Nam Vang n m 1957.

N m 1963, Ngài khai m� Ph� t h� c � � �ng Chánh Giác t� i chùa Chánh Giác-Gia � � nh do Ngài làm Giám � � c kiêm tr� trì.

Sau � ó Ngài v tr� trì thêm chùa � ông H� ng � Th� Thiêm và ch� n n i này làm ch� n t� nh tu nh� p th� t vào nh� ng mùa An

C� Ki � t H� .

N m 1967 - 1969, Ngài làm Gi� i S� các � � i gi� i � àn H� i � � c � Ph� t h� c vi� n H� i � � c-Nha Trang và Qu� ng � � c � Ph� t

h� c vi� n Hu� Nghiêm-Sài gòn.

N m 1971, Ngài � � � c suy c� làm Phó Ch� T� ch H i � � ng Giám Lu� t Vi � n T ng Th� ng Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam

Th� ng Nh� t.

N m 1975 - 1977 - 1980, liên ti� p Ngài làm � àn � � u Hòa th� � ng các � � i gi� i � àn t� i chùa � n Quang do Giáo H i Ph� t

Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t m� ra � � truy n trao gi� i pháp cho gi� i t � toàn qu� c.

T� n m 1977-1981, Ngài kiêm ch� c T� ng v� tr� � ng T� ng V� T ng S c� a Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t.

N m 1981, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam � � � c thành l� p, Ngài � � � c cung th� nh vào làm thành viên H i � � ng Ch� ng Minh

Trung � ng.

Nh� n th� y th�i gian � � ng hành v� i lão b� nh, phát sinh n i thân t� � � i, t� n m 1976 tr� � i, Ngài phát nguy� n nh� p th� t an

t� nh cho � � n khi v cõi Ph� t. Vào ngày 29 tháng 10 n m Giáp Tý (1984), huy� n thân Ngài nh� nhàng chuy� n hóa. Ngài tr�

th� 80 n m, � � � c 59 h� l � p, � � l � i trong tâm t� � ng � àn h� u t� n ni m tri ân vô h� n b� i m t s nghi� p vô cùng.

Ngài có công � � c l� n trong nhi� m v� giáo d� c � ào t� o nhi u th� h� T ng tài, và truy n th� a chính pháp qua vi� c phiên d� ch,

� n hành nhi u kinh lu� t ph� bi� n v� i các tác ph� m � � l � i:

- Sa Di lu� t gi� i.

- Qui S n c� nh sách.

- T� ph� n gi� i b� n Nh� Thích.

- Ph� m Võng B� Tát gi� i.

- Kinh A Di � à s� sao.

- Kinh V� T� ng H� u Thuy� t Nhân Duyên.

- Kinh Hi n Nhân.

- Kinh tr� kh� ng tai ho� n.

- T� Kheo gi� i kinh.

- Khuy� n phát B� � tâm v n.

- Long Th T� nh � .

- S � �ng Ph� t h� c giáo khoa th� .

Page 127: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

127

- Nghi th� c L� Sám.

- Kinh Thi Ca La Vi� t.

- S tích Ph� t giáng th� .

Hòa th� � ng là v� S� Bi � u c� a hàng Cao T ng � � o cao � � c tr� ng, uy kính trong T ng Già. Công h� nh c� a Ngài mãi còn

� � � c s ng� � ng v� ng trong lòng T ng Ni, Ph� t t� Vi � t Nam.

78.HÒA TH NG GI I NGHIÊM (1921 - 1984)

Hòa Th� � ng Gi� i Nghiêm th� danh là Nguy� n � ình Tr� n, sinh ngày 5 tháng 5 n m 1921, t� i làng Gia Lê Th� � ng, xã Th� y

Ph� ng, huy� n H� ng Phú, t� nh Th� a Thiên - Hu� . Ngài xu� t thân trong m t gia � ình g� m ba anh em, có tinh th� n yêu

n� � c và có truy n th� ng � � o � � c lâu � �i. Ông n i là b� c xu� t gia, cha là Hòa th� � ng Quang Di� u, chú c ng xu� t gia, bác là

Hòa th� � ng Ph� � c Duyên.

N m 9 tu� i (1930), Ngài xu� t gia t� i chùa Bãng Lãng - Hu� thu c h� phái B� c truy n. Sau � ó Ngài � � � c th� gi� i Sa Di.

� � n n m 19 tu� i (1940 - Canh Thìn), Ngài th� gi� i T � Kheo t� i � � i gi � i � àn chùa Ph� � à - � à N�ng.

Trong th�i gian này, Ph� t giáo Nam Tông b� t � � u du nh� p vào Vi� t Nam. Nh

� v� y Ngài có d� p nghiên c� u giáo lý Nguyên

Th� y.

N m 1944, Ngài � � � c sang du h� c t� i Phnômpênh- Campuchia. N m 1947 Hòa Th� � ng Ni� p Tích truy n gi� i T� Kheo

theo truy n th� ng Nam Tông - Theràvada cho Ngài. Ngài � � � c h� c � � o v� i � � c vua sãi Campuchia, Hòa Th� � ng Chuon

Nath.

Sau � ó Ngài sang du h� c � Thái Lan và Mi� n � i � n. T� i Mi � n � i � n, Ngài � � � c h� c thi n t� ni� m x� v� i Ngài thi n s�

Mahàsi Sayàdaw.

Sau h n m� �i n m du h� c n� � c ngoài, Ngài tr� v Vi � t Nam � � ho� ng khai Ph� t Giáo Nguyên Th� y.

N m 1957, Ngài cùng các v� Tr� � ng lão Hòa th� � ng H Tông, B� u Ch n, Thi� n Lu� t, T� i Th� ng, Giác Quang, Kim Quang,

pháp s� Thông Kham v� n � ng thành l� p Giáo H i T ng Già Nguyên Th� y Vi � t Nam.

Khi Giáo H i T ng Già Nguyên Th� y Vi � t Nam chính th� c thành l� p, Ngài � � � c � c� gi� ch� c v� Phó T� ng th� ký,

nh� ng vì Ngài có khuynh h� � ng cách m� ng nên chính quy n Ngô � ình Di� m không duy� t cho Ngài gi� ch� c v� trong Giáo

H i. Khi chính quy n Ngô � ình Di� m s� p � � , Ngài � � � c b� u làm T ng Th� ng trong b� n nhi� m k� t� n m 1964-1971.

N m 1963 trong phong trào � � u tranh ch� ng k� th� tôn giáo c� a ch� � Ngô � ình Di� m, Ngài b� b� t t� i S n Trà. N m 1966,

Ngài tham gia � � u tranh ch� ng ch� � lao tù t� i các nhà giam M� -Ng� y - � à N� ng và Gành Ráng - Qui Nh n.

N m 1975, Ngài tham gia Ban Liên l� c Ph� t giáo Yêu n� � c Thành ph� HCM và gi� ch� c v� Phó Ch� T� ch.

N m 1979, Ngài � � � c tái c� ch� c T ng Th� ng Giáo H i T ng Già Nguyên Th� y Vi � t Nam. C ng trong n m 1979, Ngài

� � � c th� nh tham gia giáo � oàn ch� T ng Ph� t Giáo Nguyên Th� y Vi � t Nam � i Campuchia � � làm th� y t� � cho các s� sãi

� ã b� Khmer � � b� t hoàn t� c. T� � ó Ph� t Giáo Campuchia � ã � � � c ph� c h� i v � ng m� nh và th� t ch� t tình � oàn k� t Vi � t

Nam-Campuchia.

N m 1980, Ban v� n � ng th� ng nh� t Ph� t Giáo Vi� t Nam � � � c thành l� p, Ngài tham gia vào Ban v� n � ng v� i t� cách Phó

Tr� � ng ban.

N m 1981, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam ra � �i, Ngài � � � c th� nh vào H i � � ng Ch� ng minh và � � � c � c� làm Phó Ch�

T� ch H i � � ng Tr� S Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam.

Trong cu c � �i ho� ng hóa hành � � o, Ngài � ã tham d nhi u h i ngh� qu� c t� v Ph� t giáo, � � c bi� t là tham d h i ngh� k� t

t� p Tam T� ng l� n th� 6 t� i Rangoon - Mi� n � i � n.

- V s nghi� p giáo d� c � ào t� o T ng l� , Ngài � ã m� m t Ph� t h� c vi� n s c� p t� i chùa Tam B� o - � à N� ng và m t Ph� t

h� c vi� n Trung � �ng t� i chùa Ph� t B� o t� i qu� n Tân Bình - Sàigon, n i Ngài làm vi� n ch� và ti� n s� Thi� n Gi� i làm Giám

� � c. Ph� t h� c vi� n � ào t� o nhi u T ng tài cho h� phái Nam Tông.

Sau khi h� c thi n t� ni� m x� � Mi � n � i � n, tr� v n� � c, Ngài m� trung tâm thi n t� ni� m x� t� i Tam B� o T núi L� n-V ng

Page 128: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

128

Tàu, � ào t� o nhi u hành gi� thi n sinh thâu � � t k� t qu� pháp hành t� t � � p. Sau 1975, Ngài ti� p t� c m� nhi u khóa thi n t� i

chùa Ph� t B� o n i Ngài tr� trì.

- V s nghi� p sáng tác d� ch thu� t, Ngài � ã d� ch và cho in các tác ph� m sau � ây:

1/. Thi n T� Ni � m X� .

2/. Mi Tiên v� n � áp 1,2,3.

3/. L� ch s� Ph� t T� Gotama.

4/. Gi� i v ki � p.

5/. D� Xoa h� i Ph� t.

6/. � � Thích v� n � � o.

7/. Pháp s� gi� ng gi� i.

8/. Lu� t t� ng Pàli.

Ngoài ra, còn m t s� kinh Ngài � ang d� ch d� dang, ho� c còn trong b� n th� o hi� n l� u gi� t� i chùa Ph� t B� o.

- V s nghi� p xây d ng chùa chi n, t� mi n Nam ra mi n Trung, lên Cao Nguyên, � � âu c ng có d� u chân Ngài b� � c � � n

� � ho� ng khai � � o m� u.

Ngài � ã ki� n l� p các t vi � n nh� chùa � � nh Quang (% làng Gi� Lê), T ng Quang (Hu� ), Tam B� o (� à N� ng), Nam Quang

(H i An), T ng B� o (Qu� ng Ngãi), B� u S n, Pháp Quân (� à L� t), Pháp B� o (M� Tho), Bình Long (Phan Thi� t), Ph� � c

S n (� � ng Nai), Tam B� o Thi n Vi � n (Bà R� a - V ng Tàu) và Ph� t B� o Thành ph� H� Chí Minh).

Hòa Th� � ng Gi� i Nghiêm có s� � � chúng xu� t gia � ông � � o nh� t trong Ph� t Giáo Nam Tông Vi� t Nam, m t s� hi� n còn

� ang du h� c n� � c ngoài.

Hi � n nay, nh� ng � � t� tr� � ng thành c� a Ngài là Hòa Th� � ng H Nh� n � Hu� , Hòa th� � ng Pháp Tri, Th� � ng T� a Viên

Minh, Tâm H�, H Ch n v.v...

N m 1984, Ngài lâm tr� ng b� nh, s� c kh� e kém d� n và không h� i ph� c l� i � � � c. Ngài � ã thâu th� n th� t� ch lúc 10 gi� 10

phút ngày 13 tháng 7 n m Giáp Tý t� c 09/8/1984 t� i chùa Ph� t B� o, h� � ng th� 63 tu� i, v� i h n 50 n m d� c lòng ho� ng � � o.

H� ng n m, vào mùa Vu Lan Báo Hi� u (13/7 Â.L) toàn th� t ng tín � � Ph� t Giáo Nam Tông và Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t

Nam làm l� t� � ng ni� m Hòa th� � ng, m t thi n s� , m t b� c Th� y t� hòa kh� kính, � � c � cao thâm, m t v� giáo ph� m tôn

túc c� a Ph� t Giáo Vi� t Nam.

79.HÒA TH NG THÍCH PHÚC H (1904 - 1985)

Hòa th� � ng Thích Phúc H , th� danh là Hu� nh V n Ngh� a, sinh ngày 24 tháng 7 n m Giáp Thìn (1904) � �i vua Thành Thái

n m th� 16 t� i làng Tri u S n, xã Xuân Th� , huy� n � � ng Xuân, t� nh Phú Yên. Song thân c� a Ngài là c� ông Hu� nh Trung

và c� bà Tr� n Th� Nho.

N m M� u Tý (1912), Ngài � � � c song thân cho lên chùa T� Giác trong � � a ph� ng, h� c ch� Nho v� i � � i s� Thi� n H� nh.

Lúc này Ngài m� i lên 9 tu� i. Sau sáu n m mi� t mài � èn sách v� i s d� y d� ân c� n c� a v� th� y � � u tiên kiêm thông y lý,

Ngài d� n d� n quen thu c, quy� n luy� n v� i c� nh chùa am, c ng v� i túc duyên nhi u � �i thôi thúc, Ngài quy� t chí xu� t gia

h� c � � o.

N m Bính Tý (1917),Ngài v� a 14 tu� i � � � c song thân � ng thu� n và � � a t� i chùa S� c T� Ph� � c S n (� � ng Tròn) thu c xã

Xuân S n cùng huy� n, xu� t gia v� i Hòa th� � ng trú trì hi� u Thi n Ph� ng, thu c dòng Lâm T� Chúc Thánh � �i th� 41.

Ngài � � � c Hòa th� � ng ban cho pháp danh là Th� Chí, t Hành Thi� n. T� i � ây, su� t n m n m, v� a tu h� c v� a ch� p lao ph� c

d� ch, h� u c� n bên th� y, Ngài � ã làm tròn ph� n s c� a m t ng� �i s tâm hành � � o.

N m Nhâm Tu� t (1922), chùa Linh S n (Hòn Ch� ng) thu c thôn Ngân S n, xã An Th� ch, huy� n Tuy An, trong t� nh m� � � i

gi� i � àn, Ngài � � � c B� n s� cho � � n � ó th� C� Túc gi� i. � � i gi� i � àn này do Hòa th� � ng Ho� ng Hóa làm � àn � � u. B� y gi�

Page 129: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

129

Ngài m� i 19 tu� i, là Th� Sa Di, l� i thi� t tha c� u gi� i, và có oai nghi t� h� nh, nên � � � c Hòa th� � ng � àn � � u c� m m� n, cho

� � c cách t� n � àn th� gi� i. Nhân � ó Ngài c ng � � � c B� n s� ban cho pháp hi� u Thích Phúc H .

Sau khi th� lãnh gi� i pháp xong, Ngài tr� v chùa c h� u h� B� n s� , tinh t� n tu h� c, ròng rã h n m� �i n m. N m Nhâm

Thân (1932), Ngài � � � c B� n s� cho ra Hu� tham h� c v� i Hòa th� � ng Giác Viên � chùa H� ng Khê. M t n m sau (1933),

� � � c tin B� n s� lâm tr� ng b� nh, Ngài v i vã quay v lo h� u h� ch m sóc. Tháng 6 n m � ó, Ngài � � � c h i � � ng ch� s n b� n

t� nh Phú Yên c� làm trú trì chùa S� c T� T� Quang, th� �ng g� i chùa � á Tr� ng, thu c thôn C� u L� ng, xã An Dân, huy� n

Tuy An, trên � èo V� �n Xoài.

Ngôi chùa này là m t T� � ình danh th� ng, do t� Pháp Chuyên Thi n S� , thu c dòng Lâm T� � �i th� 36 khai sáng vào n m

� inh T� (1797), � �i vua Nguy� n Quang To� n niên hi� u C� nh Th� nh nhà Tây S n. Tuy Ngài nh� n làm trú trì, song Hòa

th� � ng tr� � ng lão Pháp Ng� � � ng v� trú trì hãy còn kh� e m� nh, nên Ngài ch� ph� tá. Do � ó Ngài có nhi u th�i gian � i � ây

� i � ó � � ho� ng d� ng chánh pháp. Mãi t� i n m � t D� u (1945),Hòa th� � ng Pháp Ng� viên t� ch, Ngài m� i chính th� c trú trì

chùa T� Quang.

Mùa h� n m Giáp Tu� t (1934), lúc Ngài 30 tu� i, ch� s n t� nh Khánh Hòa th� nh Ngài vào gi� ch� c Giáo th� gi� i � àn t� i

chùa Thiên B� o, huy� n Ninh Hòa. V� i tinh th� n c� u h� c lúc nào c ng tha thi� t, mùa � ông n m � y Ngài l� i xin B� n s� cho

ra Bình � � nh tham h� c v� i Hòa th� � ng Ph� � c Hu� t� i chùa S� c T� Th� p Tháp Di � à. � � n n m � inh S� u (1937), Ngài

nh� n l�

i m�

i c� a Hòa th� � ng Hu� � � o � Phan Rang, vào gi� ng d� y Ph� t pháp cho T ng sinh t� i Ph� t h� c � � �ng gia giáo

chùa Tây Thiên thu c t� nh Ninh Thu� n.

N m M� u D� n (1938), Ngài tr� v Phú Yên, h� p tác v� i Ch� s n, m� Ph� t h� c � � �ng t� i chùa B� o Lâm, thôn Liên Trì, nay

thu c xã Bình Ki� n, th� xã Tuy Hòa. Ngài kiêm luôn ch� c Giáo th� .

N m Tân T� (1941), Ngài nh� n l�

i m�

i c� a T� ng Tr� S H i Vi � t Nam Ph� t H� c Hu� , ra làm giáo h� c l� p S � �ng Ph� t

H� c � � �ng chùa Báo Qu� c do Hòa th� � ng Thích Trí Th� làm giám � � c. N m 1942, Ngài tr� v Phú Yên, giúp vi� c cho

H i Ph� t H� c t� nh nhà, th� �ng xuyên gi� ng d� y giáo lý cho T ng tín � � Ph� t t� . � � c bi� t � Phú Yên có l� hàng n m, sau l�

Vu Lan r� m tháng b� y âm l� ch, � i � u chúng các chùa th� �ng t� p trung v m t T� � ình � � tu h� c � ôi ba tháng r� i tr � v chùa

mình. Nh� ng l� p � y � � � c Ngài làm giáo th� gi� ng d� y. Qua � ó Ngài phát hi� n nh� ng nhân t� tích c c trong vi� c tu h� c, l� n

trí n ng � � o h� nh c� a m t s� T ng s� � � gi� i thi� u ra tham h� c � Hu� . Các v� này sau tr� thành tr� c t cho phong trào ch� n

h� ng Ph� t giáo t� i các t� nh mi n Nam Trung Vi� t, nh� các H®a th� � ng Hành Tr� , Trí Nghiêm, Ph� � c Trí, V� nh L� u, Trí

Thành v.v...

N m � t D� u (1945), khi Ngài tr� l � i trú trì chùa T� Quang, Ban Tr� S H i Ph� t H� c t� nh Phú Yên cung th� nh Ngài gi�

ch� c Chánh H i Tr � � ng H i Ph� t H� c t� nh.

N m � inh H� i (1947), nh�

uy tín s� n có, Ngài � ã kêu g� i hàng Ph� t t� h� ng s� n h� ng tâm t� i � � a ph� ng, k� công ng� �i

c� a, trùng tu l� i chùa T� Quang � � � c khang trang.

T� n m K� S� u (1949) � � n n m Giáp Ng� (1954), liên ti� p n m n m li n, Ngài v� n gi� ch� c Chánh H i Tr � � ng H i Ph� t

H� c t� nh Phú Yên, lèo lái con thuy n chánh pháp v� � t qua bao khó kh n c� a th�i cu c, gi� v� ng ni m tin cho T ng tín � �

Ph� t t� . Trong th�i gian này, vào n m Nhâm Thìn (1952) ch� s n t� nh Bình � � nh m� � � i gi � i � àn t� i chùa Thiên Bình,

cung th� nh Ngài làm Y� t Ma A Xà Lê c� a gi� i � àn này.

T� n m K� H� i (1959) � � n n m Quý M� o (1963), m� c d� u chính quy n � c tài gia � ình tr� Ngô � ình Di� m ra s� c � àn áp,

phong trào Ph� t giáo � Phú Yên v� n không ng� ng � � � c c� ng c� và phát tri� n. Hai t� ch� c Giáo H i T ng Già và H i Ph� t

H� c Phú Yên qui t� T ng Ni và Ph� t t� v m t m� i, � � ng cung th� nh Ngài gi� ch� c H i Tr � � ng cùng m t lúc � � lèo lái con

thuy n chánh pháp qua c n sóng gió. Th�i gian này, Ngài kêu g� i toàn th� tín � � trong t� nh phát tâm � óng góp xây d ng

ngôi tr� �ng B� � - Tuy Hòa, t� b� c Ti� u h� c � � n Trung h� c � � giáo d� c con em Ph� t t� và � � ng bào không � � � i u ki� n

vào h� c tr� �ng công. � � ng th

�i m t Cô nhi vi� n Ph� t giáo c ng � � � c xây d ng t� i th� xã � � nuôi d� � ng tr� m� côi, giao

cho ch� Ni ph� trách.

Trong pháp n� n n m 1963, Ngài là cây � � i th� ch� ng � � ngôi nhà Ph� t giáo tr� � c phong ba bão táp, và che ch� cho hàng

T ng Ni, Ph� t t� toàn t� nh gi� v� ng ni m tin. Nh�

uy tín c� a Ngài mà các chùa ch� b� bao vây phía ngoài, ch� b� o quy n

Page 130: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

130

không dám xâm ph� m v§o trong. Vi� c th� cúng và kinh k� v� n � � � c duy trì nh� th� �

ng l� .

N m Giáp Thìn (1964), t� i � � i h i � � i bi � u Ph� t giáo các t� nh toàn mi n Nam h� p n i chùa Xá L� i (Sài Gòn), Giáo H i

Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t � � � c thành l� p v� i hai vi� n T ng Th� ng và Hóa � � o � Trung � ng, và các Ban � � i di � n,

các t� nh. M t l � n n� a, T ng tín � � Ph� t giáo t� nh Phú Yên l� i cung th� nh Ngài n� m gi� ch� c v� Chánh � � i di � n Giáo H i

Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t t� nh Phú Yên liên ti� p trong ba nhi� m k� t� n m 1964 � � n n m 1970. Trong th�i gian này,

Ngài cùng T ng tín � � trong t� nh trùng tu l� i ngôi t� � ình B� u T� nh, n i � � t tr� s� c� a T� nh Giáo H i, và là m t di tích l� ch

s� do T� Li � u Quán khai sáng, t� o n i � ây tr� thành m t c� nh già lam thanh tú � trung tâm th� xã Tuy Hòa.

Tháng 6 n m M� u Thân (1968), � � i gi� i � àn Ph� � c Hu� � � � c t� ch� c t� i Ph� t H� c Vi � n Nha Trang do Hòa th� � ng Trí Th�

làm � àn ch� . Ngài � � � c Hòa th� � ng T ng Th� ng Thích T� nh Khi� t m�i thay Hòa th� � ng làm � àn � � u truy n gi� i pháp cho

các gi� i t� . � � n tháng 9 c±ng n m, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t t� nh Bình � � nh l� i m�i Ngài làm � àn � � u

Hòa th� � ng t� i � � i gi� i � àn t� ch� c t� i chùa Long Khánh � Qui Nh n.

N m Tân H� i (1971), Ngài � � � c cung th� nh vào H i � � ng Tr� � ng Lão Vi� n T ng Th� ng Giáo H i Ph� t Vi � t Nam Th� ng

Nh� t kiêm luôn ch� c Giám lu� t vi � n này. Nh� ng n m k� ti � p, Ngài còn � � � c Hòa th� � ng Thích Trí Th� cùng Ban Giám

� � c Ph� t H� c Vi � n Trung Ph� n t� i Nha Trang cung th� nh làm y ch� s� trong các mùa an c� c� a ch� T ng. Tháng 9 n m Quý

S� u (1973) Hòa th� � ng � àn ch� Thích Trí Th� l � i cung th� nh Ngài làm � àn � � u Hòa th� � ng � � i gi� i � àn Ph� � c Hu� t� i

Ph� t h� c vi� n Nha Trang.

Ngày 07-11-1981, � � i h i � � i bi � u toàn qu� c Ph� t Giáo l� n � � u tiên sau ngày � � t n� � c � � � c th� ng nh� t h� p t� i chùa Quán

S� - Hà N i, � ã cung th� nh Ngài là m t thành viên trong H i � � ng Ch� ng minh Trung � ng Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam.

Tháng 8 n m 1982, � � i h i � � i bi � u Ph� t Giáo t� nh Phú Khánh (lúc � ó hai t� nh Phú Yên và Khánh Hòa còn h� p nh� t) c ng

cung th� nh Ngài làm Ch� ng Minh S� cho t� nh h i.

Vào nh� ng n m tháng cu� i � �i, nh� bi� t tr� � c vi� c ra � i theo lu� t vô th� �

ng, Ngài � ã thu� n l�i th� nh c� u c� a T ng tín � � v

an trú t� i chùa B� u T� nh � � ti � n vi� c ti� p xúc tông môn. Và � ây c ng là n i d� ng chân cu� i cùng trong cu c � �i ho� ng hóa

� sinh c� a Ngài. Ngày 11 tháng giêng n m � t S� u (31-01-1985) vào lúc 7 gi� sáng, Ngài � ã x� b� xác phàm v n i an l� c,

h� � ng th� 82 tu� i � �i, 63 tu� i � � o.

Hòa th� � ng Thích Phúc H là t� m g� ng tiêu bi� u cho gi� i � � c � � o h� nh � � hàng Ph� t t� xu� t gia c ng nh� t� i gia h� c t� p.

Lúc nào Ngài c ng ân c� n sách t� n T ng Ni và Ph� t t� tu h� c. B� t lu� n sang hèn, giàu nghèo, m� i khi có d� p ti� p xúc th m

vi � ng, Ngài luôn khuy� n hóa tinh th� n tu ni� m c� u gi� i thoát, giác ng . V� i ng� �i xu� t gia Ngài th� �

ng d� y: “Làm sao cho

� � o pháp tr� �ng t� n, ngày m t r� ng r� . Các th� y là T ng B� o, là ru ng ph� � c c� a tín � � ”. V � i hàng Ph� t t� t� i gia, Ngài

d� y: “Ph� i tùy theo hoàn c� nh mà gi� gìn, công c� pháp môn T� nh � � � c� u vãng sanh C c l� c”...

Ngài luôn s� ng bình d� , lúc nào c ng nghiêm kh� c v� i b� n thân, khiêm t� n v� i m� i ng� �i. Ai � ã g� p Ngài m t l � n c ng � u

sinh lòng kính ng� � ng.

80.HÒA TH NG THÍCH TH LONG (1909 - 1985)

Hòa th� � ng h� Ph� m, pháp danh Th� Long, sinh n m K� D� u (1909) t� i xã H� i Anh, huy� n H� i H � u, t� nh Nam Hà, trong

m t gia � ình Nho phong thanh b� ch có truy n th� ng thâm tín Ph� t pháp. Ngài là ng� �i con út nh� ng c ng là ng� �

i con trai

duy nh� t c� a c� Ph� m V n Ngoan t� c Ngôn và c� bà Tr� n Th� Thanh, pháp danh Di� u Thái. Sau khi sinh ra Ngài, c� bà

� � ng ý � � c� ông xu� t gia. C� Ph� m V n Ngoan xu� t gia � chùa N i, th� tr� n C� L� v� i pháp danh Thích Thanh Cát và c�

hai ng� �i ch� gái c� a Ngài c ng xu� t gia.

N m 1915, nhân chuy� n v th m nhà, s� c� Thanh Cát � ã khuyên gia � ình cho Ngài xu� t gia. Ngài � � � c y� t ki� n S� t�

Quang Tuyên (1) lúc � ó � ang tr� trì chùa Th� y Nhai, xã Xuân Th� y, huy� n Xuân Th� y - Nam Hà. Ngài xu� t gia th� phát t� i

� ây, sau � ó � � � c sang chùa Th� � ng Phúc tham h� c.

N m 1929, Ngài � � � c Tam s� Th� t ch� ng trao truy n C� Túc gi� i, n� i pháp � �i th� 46 dòng Tào � ng, s n môn Phú Ninh

- Nam � � nh. Sau � ó, Ngài � � � c � � n tham h� c t� i T� � ình Liên Phái - Hà N i.

Page 131: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

131

N m 1934, T� Quang Tuyên viên t� ch, Ngài tr� v C� L� ch� u tang và ti� p t� c công vi� c ki� n t� o chùa C� L� mà nghi� p s�

� ang làm. Ngài th� nh S� t� Th� ch C� u v chùa C� L� làm th� y y ch� , hoàn thành cây C� u Ph� m, � úc � � � c � � i H� ng Chung

n� ng 9 t� n, t� o d ng nhà h i quán và hoàn thành các công trình ki� n trúc hai bên c� a tòa chính � i � n. Ngoài ra, Ngài c ng tái

t� o chùa Th� y Nhai, Th� � ng Phúc v.v... Hàng n m, Ngài t� ch� c l� h i m� ng � � n sinh Thi n s� Không L t� ngày 11 � � n

ngày 14 tháng 9 âm l� ch, có hàng v� n l� � t ng� �i � � n tham d c� u nguy� n, chiêm bái.

Sau khi chùa C� L� � � � c tôn t� o hoàn ch� nh, Ngài th� nh các b� c tôn túc Hòa th� � ng và T ng Ni v k� t túc an c� trong 3

tháng h� . C� duy trì � u � � n nh� v� y trong su� t h n n� a th� k�. N m nào chùa C� L� c ng là tr� �

ng h� c� a T ng Ni phía

Nam t� nh Nam Hà. Ngài t� n tâm trông nom cúng d� �ng m� i v � t d� ng c� n thi� t � � ch� T ng Ni an tâm tu h� c, v� i c� ng v�

là tr� trì, r� i � � �ng ch� , ch� gi� ng trong các khóa h� . Có n m ch� T ng an c� g� n 150 v� . Chùa C� L� c ng là n i t� ch� c

nhi u gi� i � àn c� a Ph� t giáo t� nh Nam Hà. Ngài � � � c m�i làm Hòa th� � ng � àn � � u, Hòa th� � ng A Xà Lê � các gi� i � àn

chùa C� L � và gi� i � àn Thánh Ân (chùa C� - Nam � � nh)...

V m� t Ph� t s , Ngài là m t trong nh� ng b� c giáo ph� m cao c� p c� a Ph� t giáo Vi� t Nam và c� a Ph� t giáo t� nh Nam Hà.

- Trong su� t th�i k � 1958 - 1981, H i Ph� t Giáo Th� ng Nh� t Vi � t Nam (mi n B� c) ho� t � ng, Ngài � � � c c� gi� ch� c v�

Phó h i tr� � ng, H i tr � � ng Ph� t giáo t� nh Nam Hà.

- Tháng 10 n m 1964, � � i h i k� III Trung � ng H i Ph� t Giáo Th� ng Nh� t Vi � t Nam, Ngài � � � c suy c� vào Ban tr� s

Trung � ng.

- N m 1971, t� i � � i h i k � IV Trung � ng H i Ph� t Giáo Th� ng Nh� t Vi � t Nam, Ngài � � � c suy c� ch� c Phó H i tr� � ng

kiêm T� ng th� ký Ban tr� s Trung � ng.

N m 1973, Ngài cùng Ban tr� s Trung � ng thành l� p tr� �ng “Tu h� c Ph� t pháp Trung � ng” t� i chùa Quán S� . Tr� i qua

hai khóa � ào t� o, � � n n m 1981 tr� �ng tr c thu c h� th� ng Giáo d� c c� a Trung � ng Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam và � � i

tên “Tr� �ng Cao C� p Ph� t H� c Vi � t Nam c s� I”.

- Sau n m 1975, Ngài cùng quý Hòa th� � ng mi n Trung, mi n Nam thành l� p Ban v� n � ng Th� ng nh� t Ph� t giáo.

- Tháng 11 n m 1981,� � i h i � � i bi � u th� ng nh� t Ph� t giáo Vi� t Nam l� p nên “Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam”, Ngài � � � c

th� nh vào “H i � � ng Ch� ng minh” và là Phó ch� t� ch Th� �ng tr c H i � � ng Tr� S Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam.

V m� t tham gia công tác xã h i, quan ni� m “Ph� t pháp b� t ly th� gian pháp” nên vi� c � � o vi� c � �i Ngài � u x� thân ph� ng

s .

- N m 1945, Ngài là Phó Ch� t� ch T� nh b Vi � t Minh t� nh Nam � � nh.

- N m 1947, là Phó ch� t� ch Ph� t giáo c� u qu� c Nam � � nh.

- N m 1951, là Phó ch� t� ch M� t tr� n Liên Vi� t t� nh Nam � � nh, � y viên m� t tr� n Liên Vi� t toàn qu� c.

- T� n m 1976 - 1980, là Phó ch� t� ch � y Ban M� t Tr� n T� Qu� c t� nh Hà Nam Ninh và là � � i bi � u H i � � ng Nhân Dân

T� nh.

- Ngài � � � c nhân dân tín nhi� m b� u làm � � i bi� u Qu� c h i khóa VII và � � � c Qu� c h i c� gi� ch� c Phó ch� t� ch Qu� c h i

n� � c C ng Hòa Xã H i Ch� Ngh� a Vi� t Nam.

- Ngài còn là thành viên tích c c c� a H i “Ph� t Giáo Châu Á Vì Hòa Bình” (ABCP) trong nhi u khóa, và là Phó ch� t� ch

c� a h i. Ngài � ã tham gia nhi u t� ch� c Ph� t giáo qu� c t� t� i h� u h� t các n� � c Châu Á, � ông Âu, tham d các h i ngh� Ph� t giáo th� gi� i và � ã � � � c Nhà n� � c t� ng Huân ch� ng � c L� p h� ng hai, Huân ch� ng kháng chi� n h� ng ba...

- Ngày 23-3-1985, Ngài viên t� ch t� i T � � ình C� L � , h� � ng th� 76 tu� i. L � tang � � � c t� ch� c tr� ng th� v� i nghi th� c l� tang

Nhà n� � c. Hòa th� � ng Pháp ch� Thích � � c Nhu� n � ã ban Tháp hi� u c� a Ngài là An L� c tháp, và tên hi� u T� M� . Cu c � �i

hành � � o c� a Ngài tr� i qua 56 mùa h� .

Chú thích:

(1) S� t� Quang Tuyên là bác t� i gia c� a Ngài.

Page 132: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

132

81.HÒA TH NG THÍCH MINH NGUY T (1907 - 1985)

Hòa th� � ng Thích Minh Nguy� t, th� danh là Lý Duy Kim, sinh ngày 19.12.1907, trong m t gia � ình trung nông, t� i xã Tân

An, t� nh Th� D� u M t (nay là Sông Bé).

N m K� Mùi (1919), khi v� a � úng 13 tu� i, Ngài � � n chùa Thiên Thai (t� nh Bà R� a) xin xu� t gia, tu h� c v� i T� Hu� � ng,

v� n là m t T ng s� tài ba, m t nhà Nho uyên thâm có tinh th� n yêu n� � c.

Trong th�i gian tu h� c t� i � ây, ngoài nh� ng th

�i khóa, Ngài � � � c g� n g i, h� u c� n bên T� Hu� � ng. Do � ó Ngài � ã có

� � � c nh� ng c� m ngh� ban � � u v tinh th� n dân t c khi � � � c d nghe nh� ng bu� i t� a � àm gi� a T� Hu� � ng và c� Nguy� n

Sinh S� c (thân sinh Ch� t� ch H� Chí Minh). Ý th� c cách m� ng n� y n� trong lòng và Ngài luôn luôn tr n tr� v � i u � y.

N m M� u D� n (1938), ý chí nâng cao tri ki� n b� ng cách � em � � o Ph� t vào cu c � �i và tinh th� n yêu n� � c thôi thúc, Ngài

xin phép B� n s� � � vân du tham h� c kh� p n i, v� a m� mang trí tu� , v� a thâm nh� p th c t� i hoàn c� nh � � t n� � c � nhi u

khía c� nh. B� � c chân Ngài � ã nhi u l� n � � n chùa Ph� t B� n (C� n Th ), B� u Long (M� Tho), Long An (Sài gòn), V� nh

Tràng (Ti n Giang), Ô Môi (V� nh Long), Thiên An v.v... � ó là nh� ng cu c thuy� t gi� ng, nh� ng b� � c chân giáo hóa chúng

sanh, � � l � i trong lòng T ng Ni Ph� t t� m� i n i hình � nh t� t � � p v h� nh nguy� n c� a Ngài.

N m Canh Thìn (1940), cùng v� i cao trào ch� n h� ng Ph� t giáo, cu c kh� i ngh� a Nam K� � ã n� ra. Trách nhi� m � � o - � �i,

Ngài v� n hàng ngày nh� c nh� mình ph� i chu toàn. Trong b� i c� nh phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo, khi suy lúc th� nh, do

nhi u y� u t� th�

i cu c chi ph� i, � � c bi� t là bàn tay phá r� i t � phía th c dân và nh� ng ng� �i theo th c dân và tr� � c n� n � � ng

bào b� áp b� c bóc l t, tàn sát, lòng yêu n� � c c� a Ngài càng � � � c nung n� u thêm. � � n khi hay tin Hòa th� � ng Trí Thi n

(chùa Tam B� o, R� ch Giá) b� b� t và l� u � ày Côn � � o, Ngài � ã chuy� n lòng yêu n� � c c� a mình thành hành � ng tích c c.

N m � t D� u (1945), Cách M� ng Tháng Tám thành công, c ng là lúc b dày ho� t � ng c� a Ngài � ã � � ch� ng minh cho lòng

yêu n� � c n� ng nàn � y. Ngài ho� t � ng khi chìm khi n� i, � n hi� n kh� p m� i n i v� i bí danh Tam Không. Liên t� c sau � ó Ngài

� � � c m� i ng� �i tín nhi� m b� u vào các ch� c v� nh� H i tr � � ng H i Ph� t Giáo C� u Qu� c Nam b , H i tr� � ng H i Ph� t

Giáo C� u Qu� c t� nh M� Tho, H i tr � � ng H i Ph� t Giáo C� u Qu� c khu Sài gòn - Gia � � nh, � y viên M� t tr� n t� nh M� Tho,

� y viên khu Sài Gòn - Gia � � nh và k� b Vi � t Minh Nam b .

Là m t công dân yêu n� � c n� ng nàn, � � ng th�i là m t T ng s� v� n � ã � � � c trang b� tinh th� n bi, trí, d ng c� a ch� n thi n

môn nên ho� t � ng ch� ng th c dân và phát tri� n H i Ph� t Giáo C� u Qu� c � u � � � c Ngài ti� n hành song song � t� ng � � a

bàn, nh� t là chùa Ô Môi (� � ng Tháp M� �i) n i � � t tr� s� c� a H i Ph� t Giáo C� u Qu� c Nam B . B� t ch� p m� i gian nguy,

Ngài � ã � i kh� p n i v� n � ng và � � u tranh ngay trong vùng th c dân ki� m soát. Và trong n i thành Sài Gòn c ng không

thi� u d� u chân Ngài.

N m Giáp Ng� (1954) sau Hi� p � � nh Genève, Ngài � l � i mi n Nam ho� t � ng cùng các v� khác. Ngài v� n � ng � � � c r� t

nhi u t vi� n làm c s� giúp � � che gi� u cán b ho� t � ng cách m� ng ngay trong vùng b� ki� m soát. Lúc này Ngài là v� tiêu

bi� u cho l c l� � ng T ng s� ho� t � ng yêu n� � c, vì th� chính quy n Ngô � ình Di� m chú ý và theo dõi r� t g� t gao t� ng b� � c

� i c� a Ngài. M t m� t, chúng ra s� c dùng m� i th� � o� n hòng mua chu c, lôi kéo Ngài, th� m chí t� o c h i cho Ngài lãnh

� � o m t t� ch� c Ph� t giáo h� u danh vô th c, có s b� o h , tài tr� t� phía chính quy n... Nh� ng Ngài � ã khéo léo t� kh� � c,

v� n ti� p t� c con � � �ng cách m� ng � ã � i. Trong th

�i gian ho� t � ng bí m� t, Ngài t� ng ch� tr� ng xu� t b� n nguy� t san Tinh

T� n (1947) và t� p san T� Qu� c (1956).

N m Canh Tý (1960) ngày 6-4, m t c s� b� l . T� t c� cán b c� t cán b� b� t, trong � ó có Ngài. Nhân c h i này chính quy n

không ng� t rêu rao v t i danh “ph� n ngh� ch” c� a Ngài, hòng làm lung l� c nh� ng ng� �i yêu n� � c khác. Và � � t ng thêm

s� c m� nh cho m� c � ­ch � ó, Ngài b� � ày ra Côn � � o v� i m� c án 20 n m tù kh� sai.

N m Giáp D� n (1974), sau khi Hi� p � � nh Paris � � � c ký k� t, Ngài � � � c trao tr� v vùng gi� i phóng L c Ninh. Nh� v� y Ngài

� ã b� l � u � ày kh� sai n i Côn � � o h n 15 n m.

Khi � � � c t do, Ngài liên l� c v� i các v� giáo ph� m lãnh � � o khác trong các t� nh phía Nam, � � chu� n b� cho l c l� � ng Ph� t

giáo tham gia n� i d� y cùng các m i ti � n công c� a Chi� n d� ch H� Chí Minh.

Page 133: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

133

N m � t Mão (1975), mi n Nam hoàn toàn gi� i phóng, Ngài g� p l� i các v� lãnh � � o Ph� t giáo sau bao nhiêu n m xa cách.

B� ng kh� n ng và uy tín c� a mình tr� � c tình hình m� i c� a � � t n� � c, Ngài � � m � � ng các ch� c v� Phó ch� t� ch � y Ban M� t

Tr� n Thành ph� H� Chí Minh, � y viên � oàn ch� t� ch � y ban Trung � ng M� t tr� n T� Qu� c Vi � t Nam. Ngoài ra Ngài còn

làm Ch� t� ch � y ban Liên l� c Ph� t giáo Yêu n� � c Thành ph� H� Chí Minh, v� i nhi� m v� liên l� c T ng Ni Ph� t t� � oàn k� t,

xây d ng t� qu� c trong giai � o� n m� i.

� � h� u thu� n cho m� c � ích này, Ngài lãnh ch� c Ch� nhi� m Báo Giác Ng , t�

báo Ph� t giáo � � u tiên t� i các t� nh phía Nam

sau ngày � � t n� � c hoàn toàn th� ng nh� t. Và � � th� t ch� t thêm tình h� u ngh� , Ngài � ã cùng Hòa th� � ng Trí Th� , Hòa th� � ng

Minh Châu... tham d H i ngh� Tôn giáo Th� gi� i � � � c t� ch� c t� i Mátx-C -Va - Liên Xô, tham quan Ph� t giáo Liên Xô �

vùng Bu-ri-át, H i ngh� T� ch� c Ph� t t� Châu Á vì Hòa Bình t� i Mông C� . Trong d� p này Ngài � � � c t� ng nhi u huân

ch� ng h� u ngh� . Ban trù b� � � i h i Th� ng Nh� t Ph� t Giáo Vi� t Nam � � � c thành l� p, Ngài là Phó Ban v� n � ng kiêm Tr� � ng ban Thông tin.

N m Tân D� u (1981), t� i � � i h i � � i bi � u Ph� t giáo toàn qu� c t� ch� c � Hà N i, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam ra � �i v � i

t� m vóc � � i th� xuyên su� t, có hi� n ch� ng ch� t ch� . Ngài � � � c suy c� ngôi v� Phó Pháp Ch� th� �ng tr c H i � � ng Ch� ng

Minh Trung � ng.

Th�

i gian ti� p theo sau � ó, Ngài v an trú và làm vi� c t� i chùa Long Hoa (qu� n 10, Thành ph� H� Chí Minh). T� i � ây, ngày

28 tháng ch� p n m Giáp Tý (18/1/1985) Ngài � ã viên t� ch, th� 77 tu� i � �i, và 57 n m hành � � o.

Kim quan Ngài � � � c � � a v nh� p tháp n i chùa T� Thiên Thai (t� nh Bà R� a) theo phó chúc “U� ng n� � c nh� ngu� n, lá r� ng

v c i”.

Xét v ý ngh� a, tuy là Tam Không, song th c th� là Minh Nguy� t, v� n h� ng chi� u sáng. Nh� th� , t� i cõi Ta bà này Ngài � ã

� � l � i trong lòng m� i ng� �i s nh� p th� c� a m t T ng s� giàu lòng yêu n� � c.

82.HÒA TH NG THÍCH TRÍ H NG (1908 - 1986)

Hòa th� � ng pháp hi� u là Trí H� ng, pháp t � � o Long, th� danh là Nguy� n T ng. Sinh ngày m� ng 8 tháng 7 n m M� u Thân

(1908) t� i làng Th� ch Tr� , xã � � c M� , qu� n M � � c, t� nh Qu� ng Ngãi.

Ngài sinh tr� � ng trong m t gia � ình nhi u � �i làm quan tri u � ình và kính tin Ph� t pháp. Thân ph� Ngài là quan � � i th� n

C� n Chánh � � i h� c s� , thân m� u là c� bà Nguy� n Th� � � nh. Song thân c� a Ngài bình sinh r� t ng� � ng m � � c � v� � � t�

T� s� T� � ình Thiên � n - Qu� ng Ngãi, th� �ng hay � � n h� i pháp, nghe gi� ng, do � ó T� Giác Tánh � ã phú chúc cho hai

ng� �i sau này có ng� �

i con xu� t gia h� c � � o. V� i m t gia � ình tin hi� u Ph� t pháp thì l�i phú chúc � ó mang � � n r� t nhi u

ni m hoan h�. Vì v� y sau khi sinh, thân m� u � ã b� ng Ngài � � n xin quy y v� i T � Ho� ng Phúc (� � Ng T� S� T� � ình Thiên

� n - Qu� ng Ngãi) � � � c T� � � t cho Ngài pháp danh Ch n Miên.

Lúc tr� Ngài � � � c theo h� c tr� �ng Qu� c h� c Kh� i � � nh và tr� �

ng nhà Dòng Pellerin � Hu� � � n h� t b� c Trung h� c. Trong

th�i gian này, Ngài v� n th� �

ng xuyên theo cha m� � � n chùa l� Ph� t và nghe pháp. Tuy nhiên, do sinh tr� � ng trong gia � ình

quý t c và ch� u nhi u � nh h� � ng b� i nghi th� c tri u � ình, nên n m � inh Mão (1927) Ngài bu c ph� i l � p gia � ình khi v� a

19 tu� i.

N m Canh Ng� (1930) lúc 22 tu� i, Ngài nh� t quy� t c� t ái ly gia, ch� n � � i núi � á � en thu c thôn C� L� y, t� nh Qu� ng Ngãi,

l � p m t th� o am l� y hi� u là Th� ch Liêm, � � làm n i tu d� � ng và nghiên c� u giáo lý. Trong vòng hai n m t tu h� c t� i � ây,

Ngài � � � c s h� tr� , ch� giáo th� �ng xuyên c� a Hòa th� � ng Di� u Nguyên.

N m Quý D� u (1933) Ngài th� Sa Di gi� i v� i Hòa th� � ng Ho� ng Th� c, tr� trì chùa S� c T� Th� ch S n, � � � c Hòa th� � ng

phú pháp t là � � o Long. T� � � y Ngài � chùa này hành � � o cho � � n n m Giáp Tu� t (1934) thì th� Tam � àn C� túc gi� i,

c ng t� i gi� i � àn chùa Th� ch S n. N m � t H� i (1935), B� n s� Ho� ng Th� c xét th� y � � c h� nh và tài n ng c� a Ngài kh� d� làm nhi u l� i ích cho Ph� t pháp ngày mai nên phú pháp hi� u Trí H� ng và truy n y bát. Li n sau � ó, Ngài � � � c Hòa th� � ng

cùng toàn th� s n môn c� � � m � � ng ch� c v� Giám vi� n chùa S� c T� Th� ch S n. Trong th�

i gian � i u hành, Ngài � ã cho

s� a sang l� i tr� � ng th� t và gi� ng � � �ng, nh

� v� y ngôi T� � ình S� c T� Th� ch S n càng thêm trang nghiêm, tráng l� .

Page 134: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

134

N m M� u D� n (1938), Ch� tôn Hòa th� � ng hi� p cùng ch� s n thu c sáu ph� huy� n trong t� nh cung th� nh Ngài gi� ch� c

Ki � m T ng t� nh Qu� ng Ngãi.

N m K� M � o (1939), Ngài � � � c chính th� c c� gi� ch� c tr� trì chùa S� c T� Th� ch S n thay Hòa th� � ng Ho� ng Th� c � ã già

y� u. Chính vì nhi� m v� này nên Ngài không th� ti� p t� c � � m nh� n ch� c Ki � m T ng và � � nh thoái thác, nh� ng Ch� s n t� nh

Qu� ng Ngãi và T ng Cang Di� u Quang nh� n th� y Ngài có � � c � và kh� n ng, ân c� n m�i Ngài � � m � � ng Ki� m T ng

S n môn l� n th� hai. L� n này Ngài � ã l� p b� n T ng � � c, ch� nh � � n hàng ng T ng Ni và ti� n hành làm lý l� ch T ng t� ch.

Bên c� nh � ó, Ngài còn � xu� t v� i chính ph� xin xác nh� n các danh lam c� t trong t� nh. H n 500 T ng Ni cùng hàng v� n

tín � � c� a h n 100 ngôi chùa trong t� nh � ã h� tr� Ngài m t cách tri� t � � . Ngài c ng � ã t� ng làm Ch� ng minh, Ch� h� ng,

Hóa ch� r� t nhi u tr� �ng h� t� Trung vào Nam. Ngoài ra, Ngài còn tìm m� i cách h� tr� , giúp � � Ch� s n trong t� nh trùng tu,

ki � n t� o ho� c ch� ng minh nhi u ngôi chùa, T� � ình. T� Ph� � c Hu� (chùa Th� p Tháp Bình � � nh) c� m m� n công � � c � y, � ã

t� ng Ngài b� c hoành v� i 4 ch� “Giác Hoàng T� Nh n”.

N m M� u D� n (1938), H i An Nam Ph� t H� c t� nh Qu� ng Ngãi � � � c thành l� p do Bác S� Lê � ình Thám và Bác S� Hoàng

M ng L� ng ch� xúy � Hu� và Qu� ng Ngãi, Ngài cùng � � i lão Hòa th� � ng Ho� ng Th� c và T ng Cang Di� u Quang � � � c

cung th� nh làm Ch� ng minh � � o s� kiêm c� v� n � � o h� nh cho T� nh h i. Ngài � ã kêu g� i kh� p n i � ng h cho h i trong

b� � c m� � � u nh� ng quan tr� ng trong l� ch s� Ph� t Giáo n� � c nhà. N m này, Ngài h� p cùng T ng Cang Di� u Quang trùng tu

chánh � i � n T� � ình Thiên � n. C ng n m này, chùa Ph� � c S n huy� n B� ng S n, t� nh Bình � � nh khai � � i gi� i � àn th� nh

Ngài làm � � th� t Tôn ch� ng.

N m K� Mão (1939), chùa T� Lâm do Ngài ki� n t� o � � � c tri u � ình s� c t� bi� u ng� ch và Ngài � � � c s� c ch� chu� n phong

T ng Cang.

N m Giáp Thân (1944), Ngài ch� ng minh Gi� i � àn t� i chùa Thiên Ph� � c, qu� n M � � c, t� nh Qu� ng Ngãi, do Ngài Y� t ma

Khánh H� t� ch� c. Nh� ng n m k� ti � p, Ngài � � m nh� n ch� c K� T� Thiên � n. Chùa Thiên � � c � Gò B� i (Bình � � nh) khai

� � i gi� i � àn, cung th� nh Ngài ch� ng � àn. R� i chùa Thiên � n b� bão l� t tàn phá, Ngài � � ng ra � � m trách trùng tu l� i.

N m � inh H� i (1947), khi v� a � � t chân � � n Hu� � � an d� � ng, ngày 12-4 Ngài � � � c S n môn t� nh Th� a Thiên m�

i gi�

ch� c T� ng Th� Ký H i � � ng Tr� s S n môn, ti� p theo � ó là ch� c Tòng Lâm Thuy n Ch� c� a t� ch� c Ch� S n Thuy n L� ,

tr� s� � óng t� i chùa Ng Ch� Di � u � � . � � n ngày 2-7, Ngài l� i � � � c cung th� nh tr� trì T� � ình Hu� Lâm. T� � ó, Ngài v� n

nguyên ch� c Tòng Lâm Thuy n Ch� kiêm H i tr � � ng S n môn T ng Già Trung Vi� t.

N m Nhâm Thìn (1952),� áp l�

i m�i c� a Ph� t giáo mi n B� c, ngày 5-3 Ngài ra th m Hà N i. Ngài � ã � � n vi� ng T� V� nh

T� �ng t� i chùa Th� n Quang Ng Xã, T� Thuy n gia Pháp ch� M � t & ng t� i chùa Hòa Giai, S� c� chùa Bà � á và chiêm bái

các danh lam th� ng tích c� a mi n B� c.

Tháng 3/1955 Ch� s n Qu� ng Ngãi cung th� nh Ngài tr� l � i t� nh nhà và trùng tu T� � ình Thiên � n. Ngài ch� ng minh thành

l � p Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam t� nh Qu� ng Ngãi � � h� p pháp hóa vi� c ho� ng � � o và ti� n hành � � i h i thành l� p Ph� t

Giáo C� S n Môn sau này. D� n dà Ngài t� o nhi u c s� nh� T� � ình Bác Ái � Kontum, kêu g� i nh� ng ng� �i có c� m tình

v� i S n môn � ng h . Khi duyên h� nh tròn � � y, k� t� ngày có � � i h i L � c Hòa T ng Sài Gòn ngày 01-10-1957, t� s � y

nhi� m � � c trách Trung Nguyên và Cao Nguyên Trung ph� n, � � � c t� th� h� p pháp và s ch� p thu� n c� a t� nh � � �ng Qu� ng

Ngãi, Ngài tri� u t� p � � i h i t � i chùa S� c T� T� Lâm ngày 29-4-1958 � � thay � � i danh hi� u h i và b� u Ban qu� n tr� T� nh

Giáo h i Ph� t giáo C� S n Môn, và Ngài � � � c c� ch� c T ng tr� � ng T� nh h i. Sau � ó hàng tr m chi h i, t� nh h i � mi n

Trung � � � c thành l� p và thu n� p r� t nhi u tín � � .

Ngày 11-4-1960 (Canh Tý), Ngài t� ch� c khánh thành trùng tu chùa S� c T� T� Lâm r� t tr� ng th� . N m Tân S� u (1961),

Ngài khai tr� �ng h� t� i � ây do Ngài làm ch� ng minh và hóa ch� . � � n ngày 6-7-1961, Ngài l� i khai gi� i � àn 3 ngày � êm

c ng t� i chùa S� c T� T� Lâm. T� i gi � i � àn này Ngài � � � c t� n phong Hòa Th� � ng (53 tu� i, 27 h� l � p). Do � ó, � ây là l� n

� � u tiên Ngài thí gi� i theo nguy� n v� ng c� a T ng tín � � kh� p n i. Gi� i � àn này � � � c nhi u v� danh T ng toàn qu� c tham d

ch� ng minh c ng nh� gi� ng d� y.

Ngày 6-6 n m Nhâm D� n (1962), toàn th� Ch� s n t� nh Qu� ng Ngãi cùng môn � � c� a Ngài kh� i công xây c� t ngôi b� u

tháp bên c� nh chùa S� c T� T� Ân l� y tên là Linh S n B� u Tháp � � l � u ni� m và t� lòng tôn kính công � � c vô biên c� a Ngài.

Page 135: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

135

Sau � ó Ngài vào Sài Gòn � � cùng Ch� tôn � � c khác v� n � ng thành l� p Trung � ng Giáo h i Ph� t giáo C� S n Môn Vi� t

Nam. � � i h i thành l� p � � � c ti� n hành ngày 12-6-1963 t� i T� � ình Giác Lâm, Phú Th� Hòa-Gia � � nh. Trong � � i h i này,

Ngài � � � c c� gi� ch� c Phó T ng Th� ng Qu� n T ng Trung � ng GHPGCSMVN, Hòa th� � ng Hu� Tâm là T ng Th� ng, Hòa

th� � ng Hu� Minh là T ng th� ng Hành chính. Th�i gian ti� p theo, Ngài cùng các c� p lãnh � � o Giáo H i � i xu� ng các t� nh

mi n Tây phát tri� n c s� h� t� ng. Sau � ó Ngài tr� v Qu� ng Ngãi, r� i vào T� � ình Linh S n Tr� �ng Th� T , núi Tà Cú

t� nh Bình Tuy ch� ng minh công vi� c xây c� t t� � ng � � c B� n S� nh� p di� t (dài 59 th� � c). Ngày 8 tháng 2 n m Giáp Thìn

(1964) nhân � � i H i Chu Niên, V n phòng Trung � ng Giáo H i C� S n Môn chia ra làm hai Vi� n: Vi � n � � o Th� ng và

Vi � n Hành � � o, Ngài � � � c c� làm Phó � � o Th� ng (thu c Vi � n � � o Th� ng).

Ngày 13 tháng 2 n m � t T� (1965), Ngài � � � c m�

i tr � trì chùa Thi n Lâm s� 570/2 � � �ng L� c T� nh, Phú Lâm, Ch� L � n.

Ngày 26 tháng 9 n m 1966, � � i h i � � i bi � u Ph� t giáo toàn qu� c quy� t ngh� sát nh� p 2 Vi� n T ng Th� ng và Hành � � o

thành m t vi � n duy nh� t là Vi� n T ng Th� ng. Ngài � � � c c� gi� ch� c Phó T ng Th� ng kiêm hành chánh và � i u hành Giáo

H i. T� ch� c v� này, Ngài ti� p ki� n nhi u v� danh T ng n� � c ngoài nh� � � i � � c Narada Maha Théra (Tích lan), Th� � ng

T� a Yoshioka (Ph� t giáo T ng Già Nh� t B� n), Ngài H i tr � � ng Ph� t Giáo Nam Hàn...

Ngày 15 tháng 2 n m Bính Thìn (1976), Ngài khai m� tr� �ng H� ng t� i chùa Thi n Lâm, quy t� h n 100 gi� i t� t� các t� nh

h i.

Tu� i già s� c y� u sau h n 50 n m hành � � o, ho� ng pháp l� i sanh r ng kh� p Trung, Nam, ngày 14 tháng 9 n m Bính D� n

nh� m 17-10-1986 Ngài � ã viên t� ch t� i chùa Thi n Lâm, th� th� 79 n m, � � � c 57 tu� i h� .

83.HÒA TH NG THÍCH V NH T (1911 - 1987)

Hòa th� � ng h� Nguy� n húy H� ng H� nh, hi� u V� nh � � t, thu c dòng Lâm T� th� 40, sinh n m Tân H� i (1911) t� i xã M�

Nh n, huy� n Ba Tri, t� nh B� n Tre, trong m t gia � ình làm ngh nông sùng m � � o Ph� t.

N m lên 9 tu� i, Ngài � � � c song thân cho phép xu� t gia, thí phát v� i Hòa th� � ng Khánh Thông � chùa B� u S n, xã Tân

Th� y, huy� n Ba Tri. B� n s� cho Ngài th� gi� i Sa Di vào ngày m� ng m t tháng 7 n m Tân D� u (1921). B� y gi�

trong chùa

T ng chúng tu h� c khá � ông, nên Ngài � � � c B� n s� cho lui t� i h� u c� n h� c � � o v� i Hòa th� � ng Khánh Hòa là � � ng môn

huynh � � c� a B� n s� � chùa Tiên Linh t� nh B� n Tre và Hòa th� � ng T� Phong � chùa Giác H� i, Ch� L� n.

N m 20 tu� i (Tân Mùi - 1931), Ngài � � � c th� C� Túc gi� i, r� i � i tham h� c các n i. B� y gi� b� t � � u có phong trào ch� n

h� ng Ph� t giáo � Nam k� do Hòa th� � ng Khánh Hòa ch� x� � ng. Nhi u Ph� t h� c � � �ng � � � c t� ch� c kh� p n i � � � ào t� o

T ng tài, quan tr� ng nh� t là Ph� t h� c � � �ng L� � ng Xuyên. � � n � âu Ngài c ng m t lòng khiêm cung h� c h� i và gìn gi� t� t

n� p s� ng thanh qui t vi � n, nên � � � c m� i ng� �i m� n th� ng, nh� c nh� .

N m 24 tu� i (1925), Ngài � � � c B� n s� truy n pháp, ban cho bài k� nh� sau:

H� ng huy k� chánh tông

H� nh hòa ph� � c hu� thông

V � nh truy n T ng t� c � � o

� � t ng li � u ch n không.

Sau � ó Ngài � � � c b� x� v làm trú trì chùa B� u Linh � x� Cái Mít thu c xã Th� nh Phú � ông, huy� n Gi� ng Trôm, t� nh B� n

Tre. Ti� p � � n Cách M� ng Tháng Tám thành công r� i Nam b kháng chi� n. Ngài cùng toàn dân ch� ng gi� c c� u n� � c. Trong

th�i gian này Ngài tham gia công tác cho M� t tr� n Vi � t Minh và là � y viên Ban Ch� p hành H i Ph� t giáo C� u qu� c t� nh

B� n Tre.

Trong quá trình ho� ng d� ng chánh pháp, hóa � chúng sinh, Ngài � ã t� ng trú trì nhi u chùa, nh� chùa Long Ph� � c t� i th� xã V� nh Long, chùa V� n � � c n i � � t Ph� t h� c � � �

ng Sóc Tr ng. Ngài c ng � � n gi� ng d� y t� i khóa an c� ki � t h� t� i chùa

Tam B� o - Hà Tiên.

N m 1962, sau khi d khóa tu nghi� p tr� trì “Nh� Lai S� Gi� ” t � ch� c t� i chùa Pháp H i (Sài Gòn), Ngài � � � c ch� Tôn

� � c Giáo H i T ng Già Nam Vi� t b� nhi� m v trú trì Ph� � c H� ng C� T t� i th� xã Sa � éc.

Page 136: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

136

Trong ch� c v� trú trì, Ngài b� t tay vào vi� c ch� nh � � n l� i quy lu� t thi n môn cho phù h� p v� i � � �ng l� i Giáo h i � � ng

th�i, ki � n thi� t và s� a sang l� i chánh � i � n, c� ng rào, � ông Tây lang, ki� n t� o l� i các tháp c� a ch� v� trú trì ti n b� i, xây

thành t� � ng � §i Quán Âm l thiên. Ngài còn cho xây Ph� t h� c � � �ng chùa B� u Quang và tháp th

� Xá l� i Ph� t trong khuôn

viên chùa, xây T ng xá, Pháp B� o � � �ng � � tàng tr� kinh sách, làm c s� cho Ph� t h� c vi� n trong t� ng lai. Công trình này

r� t qui mô, nên th c hi� n trong nhi u n m cho � � n cu� i � �i Ngài v� n ch� a hoàn mãn. M� c dù ch� a hoàn ch� nh h� t, nh� ng

trên � � i th� phong c� nh r� t � � p, làm t ng thêm pháp h� cho ng� �i.

N m 1964, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t � � � c thành l� p, T ng Ni và Ph� t t� t� nh Sa � éc cung th� nh Ngài vào

ngôi v� Chánh � � i di � n T� nh Giáo H i.

Sau ngày n� � c nhà th� ng nh� t, n m 1982 T� nh h i Ph� t giáo � � ng Tháp � � � c thành l� p, Ngài l� i hoan h� lãnh tr� ng trách

Tr� � ng Ban Tr� S T� nh H i, khai m� và ch� ng minh các � àn gi� i, các khóa an c� ki� t h� trong t� nh cho � � n ngày viên t� ch.

N m 1987, huy� n thân t� � � i � � n h� i suy y� u. Dù pháp th� b� t an, Ngài v� n th� n nhiên gi� chánh ni� m. Vào � êm r� m tháng

9 n m � inh Mão, sau khi t� m g i s� ch s� , Ngài cho g� i môn � � � � n d� n dò các Ph� t s và chuy� n giao công vi� c còn l� i.

Th� y môn � � bu� n kh c tr� � c lúc v� nh ly, Ngài bèn nh� c l�i C� � � c r� ng:

Sanh tùng hà x� kh�

T� tùng hà x� lai

Tri � � c lai x� kh�

Ph� ng danh h� c � � o nh n.

� � c xong Ngài an nhiên t� bi� t � � i chúng. Lúc � ó là gi� H� i. Ngài tr� th� 76 n m, gi� i l � p 56 h� , pháp l� p 52 thu.

84.HÒA TH NG THÍCH GIÁC TÁNH (1911 - 1987)

Hòa th� � ng th� danh là Võ Phi Long, pháp danh Nguyên L� u, pháp t Chí Ý, pháp hi� u Giác Tánh. Thu c � �i th� 44 dòng

thi n Lâm T� , phái Li� u Quán.

Ngài sinh ngày 2 tháng 3 n m Tân H� i (1911), t� i làng V� nh L c, xã Bình Hòa, qu� n Bình Khê (Tây S n), t� nh Bình � � nh

trong m t gia � ình nhi u � �i có truy n th� ng Ph� t giáo. Thân ph� Ngài là c� Võ v n Trí và thân m� u là c� Hà Th� T� � c.

Khi Ngài v� a tám tu� i thì thân ph� qua � �i.

N m Quí H� i (1923), do túc duyên t� nhi u � �i, thân m� u ch� p thu� n và tr c ti� p � � a Ngài � � n chùa H� ng Long, thu c

thôn D� ng L ng, xã Nh n An, qu� n An Nh n, t� nh Bình � � nh, c� u xin xu� t gia v� i Hòa th� � ng Hu� Chi� u. N m � y Ngài

� � � c m� �i ba tu� i.

N m � inh Mão 1927, khi v� a � úng tu� i m� �i b� y, Ngài � � � c th� gi� i Sa Di t� i tr � �

ng H� ng chùa Long Khánh (Quy

Nh n), do Hòa th� � ng Chánh Nh n làm � àn � � u.

N m Tân Mùi (1931), 20 tu� i Ngài th� T� Kheo B� Tát gi� i t� i � � i gi� i � àn Gia Khánh t� nh Bình � � nh, do Hòa th� � ng

Huy n Ng làm � àn � � u.

N m 1934, 23 tu� i Ngài � � n chùa Thiên � n (Qu� ng Ngãi) tham h� c v� i Hòa th� � ng Di� u Trang, T ng cang T� � ình Thiên

� n.

N m 1935, 24 tu� i Ngài v T� � ình Th� p Tháp (Bình � � nh) tham h� c v� i Qu� c s� Ph� � c Hu� .

N m 1936, 25 tu� i khi Qu� c s� Ph� � c Hu� � � � c tri u � ình cung th� nh ra gi� ng pháp n i hoàng cung và cho T ng Ni � Hu� ,

Ngài � � � c theo Qu� c s� tr c ti� p tham h� c � � b� sung ki� n th� c Ph� t h� c.

Trong th�

i gian l� u trú � Hu� , Ngài h� c t� i Ph� t h� c � � �ng chùa Tây Thiên do Qu� c s� Ph� � c Hu� gi� ng d� y. Các Pháp

h� u � � ng h� c cùng Ngài lúc b� y gi� g� m các v� : M � t Nguy� n, Hành Tr� , Thi� n Hoa, Thi� n Hòa, Huy n Tân, Bình Chánh,

Trí Nghiêm... Sau khi ra tr� �ng Ngài là m t trong nh� ng c� � ng viên c� a � oàn Thanh Niên T ng L� t� i Ph� t h� c � � �

ng

Báo Qu� c (Hu� ).

N m 1942, Ngài � � � c � à Thành Ph� t H� c H i cung th� nh làm gi� ng s� � Ph� t h� c � � �ng chùa Ph� Hi n, � à N� ng.

N m 1943, Ngài tr� v chùa H� ng Long (Bình � � nh) thành l� p Ph� t h� c � � �ng � � gi� ng d� y cho T ng Ni t� i t� nh và m t b

Page 137: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

137

ph� n chúng T ng c� a Ph� t h� c � � �ng Ph� Hi n � � a vào. C ng th

�i gian này, � oàn Thanh Niên T ng L� Hu� � � � c Ngài

� � i thành � oàn Thanh niên T ng s� Bình � � nh.

N m 1945, nhi u bi� n � ng l� ch s� x� y ra trên th� gi� i l � n � Vi � t Nam. Ho� t � ng c� a Ph� t h� c � � �ng c ng b� � nh h� � ng

nên ph� i � ình ch� t� t c� . M t s� T ng sinh tr� v trú x� ho� c tham gia tr c ti� p vào các ho� t � ng xã h i khác. Các b� c cao

minh túc trí lãnh � � o Ph� t giáo Bình � � nh nh� n � � nh r� ng không th� � � tình tr� ng � ó kéo dài, làm � nh h� � ng � � n vi� c � ào

t� o nh� ng th� h� k� th� a ho� ng truy n chánh pháp. Do � ó, � � i v� i tình hình � � t n� � c, vi� c tr� � c m� t là thành l� p H�

I

PH� T GIÁO C& U QU�

C do các Ngài Tâm Hoàn, Bình Chánh, Huy n Quang, K� Châu và Ngài kh� i x � � ng ho� t � ng,

góp ph� n � � u tranh giành � c l� p dân t c, � � ng th�i quy t� và c� ng c� l � i n i b T ng Già. K� t qu� � a s� qu� n chúng Ph� t

t� và các gi� i � � ng thanh � ng h tham gia. Do nh� ng vi� c làm tích c c � ó nên Ngài � � � c b� u vào H i � � ng Nhân dân xã

Nh n An và huy� n An Nh n trong nh� ng n m 1945-1952. Và c ng trong giai � o� n này, Ngài cùng các Hòa th� � ng k� trên

sáng l� p Chúng L� c Hòa Ph� t Giáo Liên khu 5.

N m 1946, Ngài cùng các Hòa th� � ng sáng l� p � ã t� ch� c H i ngh� � � � � i tên H i Ph� t Giáo C� u Qu� c thành Ph� t giáo

Vi � t Nam. Ngài � � � c gi� ch� c Kinh Tài c� a Ph� t giáo Vi� t Nam t� nh Bình � � nh.

T� n m 1948 � � n 1958, trong th� p niên này, Ngài l� n l� � t � � m nh� n các ch� c v� Phó Giám � � c các Ph� t h� c � � �ng Thiên

� � c, Nh� n S n và Th� p Tháp.

N m 1952, Ngài cùng các Hòa th� � ng trong t� nh � � ng ra t� ch� c Tr� �ng K� � chùa Thiên Bình (Bình � � nh) � � truy n trao

gi� i pháp cho chúng T ng.

N m 1954, Ngài � � � c công c� ra Hu� liên l� c v� i Ph� t giáo Trung ph� n. Sau khi tr� v , Ngài cùng ch� tôn túc th c hi� n s�

m� ng c� i t� hai t� ch� c Ph� t giáo ho� t � ng song song v� i nhau � ó là thành l� p Giáo H i T ng Già và T� ng H i Ph� t Giáo.

N m 1956, Ngài � � m nh� n ch� c v� Phó Tr� � ng ban Ki� n thi� t trùng tu T� � ình Th� p Tháp, Bình � � nh.

N m 1958, Ngài cùng Hòa th� � ng Tâm Hoàn trùng tu ngôi T� � ình Long Khánh, Qui Nh n. C ng trong n m này Ngài

� � � c Hòa th� � ng Thích Trí Th� Giám � � c Ph� t h� c vi� n Trung ph� n (H� i � � c, Nha Trang) th� nh c� vào hàng ch� c s

truy n gi� i.

N m 1959, Ngài trùng tu T� � ình H� ng Long và làm tr� � ng Ban Qu� n tr� Tu Vi� n Nguyên Thi u.

N m 1961, Giáo H i T ng Già Trung ph� n công c� Ngài làm Phó Ban Tr� s , � � ng th�i m� � � i gi� i � àn t� i chùa Linh

Quang và cung th� nh Ngài vào hàng Th� p s� truy n gi� i.

N m 1963, Ngài � � � c suy c� làm T� ng Th� ký cho hai t� ch� c Giáo H i T ng Già và T� ng H i Ph� t Giáo � � lãnh � � o cu c

� � u tranh � òi t do tín ng� � ng, bình � �ng tôn giáo c� a T ng tín � � Ph� t Giáo t� nh Bình � � nh.

N m 1964, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t � � � c thành l� p, Ngài � � � c Vi � n Hóa � � o công c� làm Chánh � � i

di� n mi n Li � u Quán và là thành viên c� a H i � � ng Giáo Ph� m Trung � ng Vi� n T ng Th� ng. Cùng n m này, Ngài cùng

ch� huynh � � trùng tu l� i ngôi T� � ¬nh Thiên � � c.

N m 1968, mi n Li � u Quán t� ch� c � � i gi� i � àn H� i � � c t� i Nha Trang, cung th� nh Ngài vào hàng Th� p s� truy n gi� i và

� � i gi� i � àn chùa Long Khánh Quy Nh n � ã cung th� nh Ngài làm Giáo th� A Xà Lê.

N m 1969, Giáo H i c� i t� và h� th� ng hóa t� ch� c hành chánh các Ph� t h� c vi� n toàn qu� c, Ngài l� n l� � t � � � c suy c� các

ch� c v� nh� : C� v� n, Giám lu� t, Giáo th� tr� � ng... � nhi u Ph� t h� c vi� n nh� t là � hai Ph� t h� c vi� n Nguyên Thi u và

Ph� � c Hu� .

N m 1971, mi n V� n H� nh t� ch� c � � i gi� i � àn V� nh Gia t� i Ph� t h� c vi� n Ph� � à, � à N� ng, Ngài � � � c cung th� nh vào

hàng Th� p s� truy n gi� i.

N m 1973, mi n Li � u Quán t� ch� c � � i gi� i � àn Ph� � c Hu� t� i Ph� t h� c vi� n Trung ph� n Nha Trang, Ngài � � � c cung

th� nh làm Y� t Ma A Xà Lê truy n gi� i.

Ngài luôn xem nhi� m v� nhi� p hóa � � chúng b� ng “Tr c tâm th� � � o tràng”. Vì v� y nh� ng � óng góp tích c c c� a Ngài cho

� � o pháp và dân t c là ti� ng nói chung cho T ng Ni Ph� t t� noi theo. Sau n m 1975, Ngài � � � c m�

i gi� ch� c v� Phó Ch�

t� ch � y ban M� t tr� n T� qu� c Vi � t Nam t� nh Ngh� a Bình.

N m 1979, Ngài � � � c m�

i vào Ban v� n � ng th� ng nh� t Ph� t giáo Vi� t Nam do Hòa th� � ng Trí Th� làm Tr� � ng ban.

Page 138: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

138

N m 1981, t� i � � i h i � � i bi � u Th� ng nh� t Ph� t giáo toàn qu� c h� p t� i Hà N i, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam � � � c thành

l � p, Ngài � � � c suy c� vào H i � � ng Ch� ng minh Trung � ng Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam.

N m 1986, Ngài � ã góp ph� n v� n � ng thành l� p Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam t� nh Ngh� a Bình khóa 1. Và C� v� n cho

Ban Tr� s Ph� t giáo t� nh trong khóa 2.

T� n m 1982 � � n 1985, t� i T� � ình Long Khánh (Quy Nh n), Ngài liên t� c � � � c cung th� nh làm Thi n ch� trong các mùa

An c� ki � t h� .

Ngày 17 tháng 11 n m Bính D� n (1986), Ngài b� t � � u nhu� m b� nh và � ã nh� n th� y tr� � c c duyên viên mãn. Theo nguy� n

v� ng c� a Ngài và S n môn, Ngài � � � c � � a v chùa Thiên � � c ngày 30.01.1987 � � t� nh d� � ng. Trong th�i gian này Ngài � ã

ân c� n d� y b� o T ng chúng, Ph� t t� nh� ng � i u thi� t y� u � � có th� s� ng h� u ích cho � � o, cho � �i.

B� n gi� sáng, ngày mùng 4 tháng giêng n m � inh Mão (1.2.1987) t� i chùa Thiên � � c - Bình � � nh, Ngài � ã an nhiên th�

t� ch, h� � ng th� 77 tu� i � �i, 57 h� l � p, sau bao n m s� ng vì h� nh nguy� n � sanh.

85.HÒA TH NG NG CHÂN T (1901 - 1988)

Hòa th� � ng Ng Chân T� th� danh là Tr� n Rinh, sinh ngày mùng 3 tháng 3 n m Tân S� u (1901), t� i t � nh Thái Bình trong

m t gia � ình Nho h� c. Thân ph� là c� Tr� n Quán, thân m� u là c� Tr� n Th� Ph� � c. Ngài là anh c� trong s� n m anh em (3

trai 2 gái).

S� m h� p th� và thâm hi� u Nho h� c t� th�

i niên thi� u, khi tr� � ng thành Ngài chuy� n sang nghiên c� u Ph� t h� c theo s

h� � ng d� n c� a S� t� Quang Huy. Nh�

túc c n s� n có, l� i thêm siêng n ng nghiên c� u; nên Ngài quy� t tâm h� � ng v � � o

gi� i thoát � � tìm c� u chân lý. Sau m t th�i gian t� m s� h� c � � o Ngài � ã g� p � � � c Tôn s� H� Không T� th� �

ng du hóa tha

ph� ng, hành � � o theo h� nh � c giác và chuyên gi� ng kinh hóa � qu� n mê. V� i l�i gi � ng thanh thoát và dung m� o uy

nghiêm, bi� u th� m t b� c chân tu thoát t� c, Tôn s� � ã mau chóng c� m hóa Ngài. Vào ngày mùng 8 tháng 2 n m K� Mùi,

Ngài � � � c Tôn s� trao truy n qui gi� i v� i pháp danh Ng Chân T� . Sau � ó Ngài � ã � � c pháp v� i c� T� chùa Bà � á - Hà

N i.(1)

N m K� Mùi (1919), trên b� � c vân trình theo th� y h� c � � o, Ngài � ã � � � c nhân duyên chiêm bái nhi u n i c� tích danh lam.

Khi qua Yên T� , lúc � � n Côn S n, r� i Non N� � c, Tam � � o, T� n Viên, H� ng Tích, chùa Th� y � u là nh� ng th� ng � � a cho

vi � c t� a thi n tu t� p.

N m 1927, Ngài xin phép Th� y tr� v trùng tu chùa làng t� i Cao M� i, Ki � n X� ng, t� nh Thái Bình và th� nh Tôn s� � � n

gi� ng kinh. Cao � � c c� a Tôn s� và nhi� t tâm c� a Ngài � ã chuy� n hóa gia � ình qui h� � ng Ph� t � � o, � � ng tâm x� t� c, phát

nguy� n trai gi� i tu hành, � em h� t tài s� n ru ng v� �n hi� n cúng Tam B� o � � m� mang Ph� t s .

T� n m 1929 � � n n m 1932, Ngài � � n trùng tu các chùa Quan Âm t� nh Ki� n An, chùa làng Úc Gián huy� n Ki � n Th� y, chùa

V n � � u huy� n An Lão, chùa Kiên Bái, chùa Côn S n, chùa � � Xá huy� n Chí Linh, H� i D� ng, chùa Phù C� c, chùa

Khánh Vân ph� Ki � n X� ng, t� nh Th i Bình.

N m 1935, Ngài mua � � t t� i Ki � n An và sáng l� p chùa Ho� ng Pháp � chúng tu hành, ho� ng truy n giáo pháp.

N m 1938, � � th c hi� n h� nh nguy� n b� thí và t� bi, Ngài � ã thành l� p Vi � n D� c Anh, t� i t� nh Ki� n An, thu nh� n các tr� em

nghèo kh� , m� t cha m� t m� , thi� u tình th� ng v nuôi d� y cho n h� c thành tài. Ngoài ra, Ngài còn m� thêm ti� u th� công

nghi� p � � giúp � � nh� ng ng� �i nghèo khó có ph� ng ti� n sinh s� ng. Vi� c làm này � ã � � � c chính quy n � � ng th

�i và ch�

Tôn thi n � � c h� t s� c tán thán và � ng h , vì � ã th� hi� n � � � c tinh th� n c� u kh� ban vui c� a � � o Ph� t.

N m 1945 (� t D� u), chi� n tranh Pháp - Nh� t x� y ra trên quê h� ng, n� n � ói tràn lan mi n B� c, thây ch� t � � y � � �ng, ti� ng

khóc than nh� xé ru t. � � ng tr� � c th� m c� nh tang th� ng c� a � � ng bào, Ngài � ã v� n � ng các c quan t� thi� n và nh� ng

nhà h� o tâm ti� p s� c v� i chùa, t� ch� c c� u t� xã h i giúp � � c m áo thu� c men cho nh� ng ng� �i � ói, b� nh. H� ng ngày,

Ngài cùng v� i b� n � � o kéo xe � i nh� t các t� thi x� u s� không ng� �i th� a nh� n v mai táng.

N m 1953, Ngài mua hai m� u � � t t� i t � nh H� i Phòng, m� Tùng Lâm tu vi� n nay là chùa Ph� Chi� u và l� p thêm Vi� n D� � ng

Lão giúp � � ng� �i già y� u có n i an d� � ng, tu ni� m.

Page 139: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

139

N m 1955, v� i m� c � ích ho� ng d� ng Ph� t pháp � � n kh� p m� i mi n, Ngài � ã hành � � o � � n mi n Nam qua các n i nh� Gò

Công, Cai L� y, B� n Tre, V� nh Long, Trà Vinh, C� n Th , Châu � � c.

N m 1957, nh� n th� y Gia � � nh là n i thu� n duyên trong vi� c hành � � o, Ngài li n mua sáu m� u � � t t� i xã Tân Hi� p, huy� n

H� c Môn, sáng l� p chùa Ho� ng Pháp, m� ra � � o Tràng Thi n H� c, t� ch� c in kinh sách � n t� ng mong giáo lý Ph� t � à � � � c

ph� bi� n sâu r ng � � n m� i t � ng l� p nhân dân.

N m 1965, tr� � c c� nh màn tr�i chi� u � � t, nhà tan c� a nát c� a � � ng bào do chi� n tranh tàn phá t� i � � ng Xoài, Thu� n L� i,

Ngài � ã � ón nh� n 60 gia � ình g� m 361 nhân kh� u v chùa nuôi n trong 8 tháng. Sau � ó, xây c� t khu � � nh c� g� m 55 c n

nhà vách t� �ng mái tôn c� p cho � � ng bào v� i � � y � � các � � dùng c� n thi� t trong gia � ình.

N m 1968, Ngài ti� p nh� n và trùng tu Ni� m Ph� t � � �ng Thi� n Ph� � c t� i s� 192/11 � � �

ng Nguy� n Trãi qu� n 5 thành ph�

H� Chí Minh làm n i gi � ng kinh thuy� t pháp, ph� bi� n kinh sách.

C ng n m 1968 chi� n tranh v� n ti� p di� n tàn kh� c trên quê h� ng � � t n� � c, nh� ng tr� th m� t cha l� c m� b v không n i

n� ng t a ho� c nghèo � ói th� t h� c ngày càng nhi u. M t l� n n� a, Ngài l� i thành l� p Vi � n D� c Anh t� i xã Tân Hi� p huy� n

H� c Môn, ti� p nh� n cô nhi và b� n nhi t� 6 � � n 8 tu� i, kho� ng 355 em, nuôi d� y mi� n phí, rèn luy� n � � c trí th� d� c � � tr�

thành ng� �i h� u d� ng cho � � t n� � c trong t� ng lai.

N m 1974, m� c dù tu� i � ã cao, nh� ng v� i h� nh nguy� n t� bi vô l� � ng, Ngài � ã mua 45 m� u � � t t� i � p Phú � � c, xã Tân T� o,

huy� n Bình Chánh d � � nh th c hi� n m t ch� ng trình xây d ng làng cô nhi Vi� t Nam v� i � � y � � ph� ng ti� n cho các em

sinh ho� t và m t � n th�

Qu� c T� Hùng V� ng � � nh� c con cháu nh� � � n công cu c m� n� � c và d ng n� � c c� a các Vua

Hùng oanh li� t thu� tr� � c. Công vi� c � ang � � � c ti� n hành xây d ng thì � � n tháng 4-1975 � � t n� � c th� ng nh� t, Ngài � ã hi� n

s� � � t � ó cho Ban qu� n tr� khu Kinh t� m� i s� d� ng, hi� n nay là nông tr� �ng Lê Minh Xuân.

T� sau gi� i phóng, Ngài v� n ti� p t� c nh� ng công tác t� thi� n xã h i cho � � t n� � c. M� c dù tu� i cao s� c y� u và v� i kinh t� eo

h� p, Ngài v� n � óng góp h� ng tháng vào tr� �ng Cao c� p Ph� t h� c và trong cu c h� a ho� n � ch� nh� ph� �

ng 24 qu� n 1

� � �ng Nguy� n C� nh Chân, Ngài � ã c� u tr� ba � � t cho 32 h t� i � ó.

V � i tâm nguy� n ho� ng pháp � � giác ng chúng sinh, m� c dù b� n r n r� t nhi u công tác Ph� t s và t� thi� n xã h i, Ngài v� n

không quên truy n bá chánh pháp. M t s� kinh sách do Ngài biên so� n, � ã � � � c in � n nh� :

1. Kinh Nh t T� ng (so� n riêng cho chùa t� ng � � c).

2. Nghi lu� t tu trì thi� t y� u.

3. Qui gi� i hành trì.

4. S tích nhân qu� báo � ng.

5. Tuyên d� ng di� u pháp.

6. � � o gi� i thoát.

7. Tuyên d� ng chính pháp.

8. Trên � � �ng hành � � o.

9. Khóa ni� m tùy thân.

10. L� � c s� Ph� t T� .

N m 1986 tu� i � ã cao, bi� t mình s� p xa r�i � � o tràng, môn chúng, Ngài nh� n nh� c� n k� v� i môn � � : “Hãy � � tôi v , � � ng

nu� i ti � c gì n� a”. Ngài � ã th� t� ch lúc 13 gi�

30 phút ngày 16 tháng 10 n m M� u Thìn t� c ngày 26/11/88 t� i chùa Ho� ng

Pháp. Ngài tr� th� 88 n m và � � � c 65 tu� i � � o.

Chú thích:

(1) Hòa th� � ng Ng Chân T� ban � � u hành � � o theo Tam Giáo, nên Ngài tu h� nh bi� t truy n, không theo h� th� ng gi� i

pháp c� a Ph� t giáo chính th� ng.

86.HÒA TH NG THÍCH BÌNH MINH (1924 - 1988)

Hòa th� � ng Thích Bình Minh, pháp danh Qu� ng Tu� n, th� danh Nguy� n Bình Minh, sinh ngày 20 tháng 10 n m Giáp Tý

Page 140: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

140

(10-11-1924) t� i xã H� ng Cát, huy� n Tr c Ninh, t� nh Nam � � nh. Thân ph� là c� Nguy� n V n Ch� và thân m� u là c�

Nguy� n Th� Ninh. Ngài là con út trong gia � ình có b� n trai hai gái, nên � � � c h� c hành chu � áo c� Nho l� n Tây h� c.

Gia � ình Ngài � u là nh� ng Ph� t t� thu� n thành. Trung tu� n tháng 6 n m M� u D� n (1938), Ngài � � � c song thân cho phép

xu� t gia và � � � c S� c� Thanh Tiên, tr� trì chùa Tuân L� c, huy� n Tr c Ninh, t� nh Nam � � nh nh� n làm � � t� và truy n th�

tam quy ng gi� i.

Cu� i n m 1938, Ngài � � � c truy n th� Sa Di gi� i và tu h� c � chùa Tuân L� c � � � c h n m t n m. Cu� i n m 1939, khi S� c�

Thanh Tiên vào tr� trì t� i chùa L� (An L� c) th� xã Vinh, t� nh Ngh� An, Ngài � � � c theo B� n s� .

Ngài tu h� c t� i � ó � � n gi� a n m 1944 thì ra chùa Quán S� , � � � c Hòa th� � ng Trí H� i quan tâm � � a sang chùa B� � (huy� n

Gia Lâm) theo h� c T� Tu� T� ng (t� c T� C� n) và sau � ó l� i tr � v chùa Quán S� h� c Duy Th� c h� c do C� s� Nguy� n H� u

Kha (Thi u Ch� u) gi� ng.

Vào � � u n m 1945, Ngài � � � c c� � i tr � trì chùa làng Phú Ngh� a H� , huy� n Qu� nh L� u, Ngh� An. M� i � � � c n� a n m thì

Cách M� ng Tháng Tám thành công, Ngài tr� l � i chùa Quán S� và sau � ó Ngài v chùa C� n (Nam � � nh) theo T� Tu� T� ng

� � tu h� c.

T� cu� i n m 1945 � � n gi� a n m 1954, Ngài y ch� h�n vào T� Tu� T� ng � � tu h� c và � ã theo h� u T� trú chân � ó � ây nhi u

c� nh chùa nh� Qu� n Ph� ng Trung, Nam Anh, Cát Ch� , N i, S� , V� ng Cung, Quán S� v.v...

Vào trung tu� n tháng 3 n m M� u Tý (1948), T� Tu� T� ng t� ch� c gi� i � àn � � truy n th� T� kheo gi� i cho Ngài và các b� n

� � ng tu có gi� i h� nh.

T� n m 1951 � � n 1954, T� cho Ngài ra � chùa Quán S� � � h� c Trung c� p ngo� i � i � n. Sau Hi� p � � nh Genève, Ngài vào

Nam � � tham c� u thêm n i � i � n n i các b� c Tôn � � c Ph� t giáo � àng trong. � � u tiên, Ngài t� m trú t� i chùa � n Quang, n i

có Ph� t h� c � � �ng Nam Vi� t � ang m� do Hòa th� � ng Thi� n Hòa làm Giám � � c c ng là � � ng h� u tu h� c môn Lu� t t� ng v� i

Ngài t� i chùa C� n.

� � u n m 1955, Giáo H i T ng Già B� c Vi � t t� i mi n Nam ra � �i, chùa Giác Minh � � � c thành l� p, Ngài v chùa Giác Minh

gi� ch� c Gi� ng viên kiêm Th� qu� . Sau � ó Ngài v chùa Giác Hoa � Gia � � nh � � h� c thêm ngo� i ng� và nghiên c� u n i

� i � n. C ng trong n m này, Ngài cùng m t s� v� T ng h� u sang Campuchia tham quan các ngôi chùa n� i ti � ng và tìm hi� u v

Ph� t giáo Nguyên Th� y.

N m 1957, Ngài � � � c c� gi� ch� c T� ng th� ký Giáo H i T ng Già B� c Vi � t, ti� p theo Ngài làm � y viên Ho� ng pháp, r� i

c� v� n giáo lý và Chánh Duy Na chùa Giác Minh cho � � n n m 1960.

N m Tân S� u (1961), Ngài khai s n c� nh chùa riêng do Ngài t t� o � � tìm s yên t� nh t� duy v giáo lý và gi� ng d� y T ng

tín � � . � ó là chùa Hòa Bình � � � �ng Lê V n Duy� t, qu� n 10 Sài Gòn. T� i n i � ây chính th� c b� t � � u s nghi� p ho� ng hóa

c� a Ngài. T ng tín � � kh� p n i quy ng� � ng v h� c Giáo lý và Lu� t t� ng r� t � ông và � u � � n.

N m 1964, Ngài � � � c b� u làm � � c � y T ng S Mi n V� nh Nghiêm, và gi� ch� c v� � y � � n ngày th� ng nh� t � � t n� � c

(1975). Trong th�

i gian này, Ngài cùng Hòa th� � ng Thích Thanh Ki� m h� � ng d� n m t � oàn Ph� t t� Vi � t Nam tham quan

chiêm bái th� ng tích các c� nh chùa � Nh� t B� n, � ài Loan, H� ng Kông (n m 1967). R� i cùng các Hòa th� � ng trong � oàn

Ph� t giáo Vi� t Nam � i th m vi� ng Ph� t giáo các n� � c Lào, Thái Lan, � ài Loan, H� ng Kông (1969). Trong nh� ng n m này,

Ngài � � � c m�

i làm Giáo s� gi� ng d� y t� i Ph� t h� c vi� n Vi � t Nam Qu� c T .

N m 1972, Ngài � � � c Giáo H i c� � i d � � i h i Ph� t Giáo Liên H� u Th� Gi� i l � n th� 10 t� i Tích Lan (Colombo) cùng v� i

các Hòa th� � ng Thanh Ki� m, � L� � ng, Kim Sang. Sau � ó Ngài � � � c c duyên th m vi� ng các ngôi chùa n� i ti � ng t� i

Kandy, Anuradhapura, Mihintale.

Cu� i n m 1972 � � n n m 1973, Ngài � � � c m�i làm T� ng v� Tr� � ng T� ng V� Ph� t h� c Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng

Nh� t, sau � ó làm � � c � y Ph� t h� c mi n V� nh Nghiêm cho � � n ngày th� ng nh� t � � t n� � c, và ti� p t� c gi� ch� c � y Viên

Qu� n Tr� chùa V� nh Nghiêm su� t nh� ng n m v sau.

N m 1983-1984, Ngài d� y lu� t t� i Ph� t h� c vi� n Thi� n Hòa chùa � n Quang, và ph� trách môn Kinh Lu� t t� i các tr� �ng h�

V � nh Nghiêm, Giác Ng và các Ph� t h� c Ni tr� �ng cùng gi� ng giáo lý ph� thông cho Ph� t t� t� i chùa Hòa Bình. � � c bi� t,

qua các l� p chuyên khoa Lu� t h� c t� i chùa Hòa Bình, Ngài � ã t� o � � � c m t th� h� k� th� a v� ng ch� c v c n b� n giáo � i � n

Page 141: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

141

c� n thi� t � � thi hành nhi� m v� S� Gi� Nh� Lai.

Ngoài vi� c gi� ng d� y, Ngài còn biên so� n các giáo trình, phiên d� ch các kinh � i � n ph� c� p và công trình cu� i cùng là phiên

d� ch b lu� t Y� t Ma Ch� Nam ra ti� ng Vi� t, giúp cho T ng Ni có � i u ki� n hành s tác pháp Thi n môn � úng lu� t. Bên c� nh

� ó, Ngài t� ch� c vi� c tác pháp t� ng gi� i � u � � n t� i gi� i tràng chùa Hòa Bình cho T ng sinh các n i v � ây th c t� p, và là

gi� i tràng t� ng B� Tát gi� i cho c� s� Ph� t t� .

Nh� ng h� u thân t� c h� u b� nh, m t b� nh nan y � ã khi� n Ngài ra � i v cõi Ph� t vào ngày 15 tháng 11 n m M� u Thìn (23-12-

1988) t� i chùa Hòa Bình trong s luy� n ti� c c� a T ng Ni Ph� t t� . Ngài tr� th� � � � c 64 n m v� i 40 h� l � p.

Hòa th� � ng � ã biên so� n và phiên d� ch các tác ph� m:

- Ph� t Giáo giáo khoa (biên so� n).

- Kinh 42 Ch� ng (d� ch).

- Kinh Di Giáo (d� ch).

- Kinh l� 6 ph� ng (d� ch).

- Nghi th� c ph� thông (biên so� n).

- Y � t Ma Ch� Nam (d� ch).

87.HÒA TH NG THÍCH PH C QUANG (1908 - 1988)

Hòa th� � ng Thích Ph� � c Quang th� danh Tiêu Mao, sinh ngày 28-4 M� u Thân (1908) t� i làng Tân H i, huy� n V� n Linh,

t� nh Qu� ng � ông, Trung Qu� c. Xu� t thân trong m t gia � ình nông dân, thân ph� là c� Tiêu Minh, thân m� u là c� � u Quý.

Ngài tham gia phong trào Tam Dân do Tôn D� t Tiên lãnh � � o. N m 1927, b� T� � ng Gi� i Th� ch kh� ng b� , c� gia � ình ch� y

sang Vi� t Nam, vào Ch� L� n, xu� ng � � nh T� �ng làm công cho ti� m gi� i khát t� i thành ph� M� Tho � � ki� m s� ng.

Nh� � nh h� � ng truy n th� ng cách m� ng c� a gia � ình nên khi sang Vi� t Nam, Ngài d� dàng h i nh� p vào xã h i c� a giai c� p

lao � ng nghèo � � giúp � � ng� �i cô th� , ch� ng áp b� c b� t công nên � � � c � � ng bào ng� �

i Hoa c ng nh� ng� �i Vi � t th� ng

m� n quý tr� ng.

Thu� thi� u th�i Ngài là m t võ s� n� i ti � ng t� Sài Gòn � � n L� c T� nh. Do � ó các quan l� i c� m quy n cùng h� ng ch� c h i

t chuyên áp b� c nhân dân � u n� s� Ngài, anh em t u ngh� a v d� � i tr� � ng r� t � ông. Ngài t� p h� p � � � c m t nhóm anh em

công nhân ng� �i Hoa quan h� v� i th� thuy n hãng x� � ng � M � Tho hòa nh� p vào cao trào Cách M� ng t� i � � a ph� ng.

N m 1936-1939, Ngài h� � ng d� n công nhân lao � ng thành ph� M� Tho tham gia phong trào M� t tr� n bình dân Nam K� ,

d mít-tinh, � � u tranh � ình công bãi th� � òi dân sinh, dân ch� . Sau � ó Ngài � � � c cách m� ng huy � ng cùng v� i Hà Tôn

Hi � n, võ s� T chuyên trách hu� n luy� n anh em võ trang, t v� � � .

� «m 22 tháng 11 n m 1940, nh� n l� nh kh� i ngh� a, Ngài h� � ng d� n toán ngh� a quân ng� �i Hoa trong thành ph� M � Tho

cùng nhân dân toàn t� nh n� i d� y c� � p chánh quy n. Nh� ng do cu c kh� i ngh� a Nam K� b� l , gi� c Pháp � ã � phòng, vi� c

c� � p chánh quy n b� th� t b� i, chúng ra tay � àn áp, Ngài và anh em ph� i l � n tr� n và ho� t � ng bí m� t.

Tháng 8 n m 1945, Ngài cùng ngh� a quân m t l� n n� a c� � p chính quy n. Cách M� ng Tháng Tám thành công, Ngài � � � c

c� làm H i tr� � ng H i Hoa ki u Liên H� u, là ti n thân c� a Hoa Ki u gi� i phóng Liên hi� p H i t � nh M� Tho cho � � n n m

1954.

Tháng 7 n m 1954, hòa bình l� p l� i, Ngài ti� p t� c lãnh � � o ng� �i Hoa tham gia các cu c mít-tinh bi� u tình � òi thi hành hi� p

� � nh Genève. Ngài b� chính quy n nhà Ngô ba l� n vây b� t, nh� m� u trí và tài võ ngh� cao c� �

ng nên c� ba l� n Ngài � u

tr� n thoát.

N m 1954, Ngài lên Sài Gòn g� n v� i phong trào hòa bình ho� t � ng cùng ông Ký � ng, khi c s� b� phát hi� n, Ký � ng b� b� t, Ngài tr� n thoát � � � c và b� � c qua b� � c ngo� t m� i: Ngài xu� t gia � � u Ph� t, b� l � i sau l� ng quá kh� hào hùng � y mà � i

vào lãnh v c t� ch t� nh t� bi.

N m 1960, Ngài xu� t gia t� i chùa Giác Nguyên � Khánh H i, � � � c Hòa th� � ng Thi� n T� �ng thâu nh� n làm � � t� , � � t pháp

danh là Ph� � c Quang, húy là Tr� ng Minh. T� i � ây Ngài Ph� � c Quang ch m lo tu h� c và ch� p lao ph� c d� ch thi n môn d� � i

Page 142: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

142

s dìu d� t c� a Hòa th� � ng B� n s� .

N m 1961, chùa khai gi� i � àn, Ngài � � � c th� gi� i Sa Di. Do là ng� �i Hoa, nên Hòa th� � ng B� n s� cho phép tu h� c hành

� � o theo Hoa Tông mang tính � � c thù c� a ng� �i Hoa, v� n là � � Ngài g� n g i k� t duyên v� i Hoa Tông mà c� m hóa tín � �

ng� �i Hoa truy n th� a � � o m� ch. Nh

� s kiên trì tu h� c, Ngài ngày càng có uy tín trong gi� i Ph� t giáo ng� �

i Hoa, cu� i

n m 1961, Ngài ki� n l� p T� � � c T� nh Xá làm trú x� và làm n i qui t� Ph� t t� ng� �i Hoa v � ây l� bái tu h� c.

N m 1962, Ngài th� T� kheo gi� i t � i Gi� i � àn chùa T� Di � n t� nh Trà Vinh. T� � ây, trên � � �ng hành � � o, Ngài � ã có � i u

ki � n t� p h� p tín � � , quy t� qu� n chúng thành l� p các H i quán, các t� ch� c h� p pháp nh� :

. H i T � Thi� n - Quan Âm c� u tr� .

. � � i T� Liên Xã.

. Nhóm ch� ng b� t lính v.v...

N m 1970, ch� Tôn ng� �i Hoa t� i Vi � t Nam trù b� thành l� p Giáo H i Ph� t Giáo Hoa Tông Vi� t Nam. Ngài � � � c m

�i làm

thành viên Ban trù b� . � � n n m 1972, t� i � � i h i � � i bi � u l� n th� nh� t Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t, Ngài

� � � c b� u làm T� ng v� Tr� � ng Tài chánh Ban ch� p hành Trung � ng Giáo h i Ph� t giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t, và c ng t� i

� � i h i này, Ngài � � � c suy tôn làm Hòa th� � ng.

N m 1973, Ngài xây d ng thêm ngôi chùa T� � � c m� i, v� i qui mô l� n h n nh� m m� r ng c s� , qui t� qu� n chúng làm

Ph� t s . Ngoài vi� c tu h� c ph� ng s � � o pháp, Ngài còn lãnh � � o tín � � ng� �i Hoa cùng v� i Ph� t giáo toàn qu� c tham gia

� � u tranh � òi hòa bình ch� ng áp b� c theo xu th� chung b� y gi�; và còn v� n � ng tài chánh v� t ch� t chuy� n ra vùng cách

m� ng, giúp cho cán b ho� t � ng n i thành n � h i h� p r� t bí m� t và an toàn.

N m 1975, v� i l c l� � ng và uy tín l� n s� n có, Ngài huy � ng các t� ng l� p ng� �i Hoa tham gia cu c cách m� ng l� ch s�

th� ng nh� t n� � c nhà. Cách m� ng thành công, Ngài � � � c Ph� t giáo Hoa Tông Vi� t Nam b� u làm Ch� t� ch Ban ch� p hành

Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t trong k� � � i h i b� t th� �ng. � � n tháng 8-1975, Ngài l� i � � � c � c� làm � y viên

� oàn Ch� t� ch kiêm Th� qu� Ban Liên L� c Ph� t Giáo Yêu N� � c Thành Ph� .

Tháng 3 n m 1976, Ngài � � � c c� làm � y viên Ban ki� m tra b� u c� Qu� c h i th� ng nh� t. T� n m 1976 � � n 1987, Ngài là

� � i bi � u H i � � ng Nhân dân Qu� n 5 các khóa 1, 2, 3; là � y viên � y ban M� t tr� n Thành ph� và qu� n 5 su� t 3 nhi� m k� . Và

là Tr� � ng Ban Liên L� c Ph� t giáo Yêu n� � c qu� n 5, sau là Chánh � � i di � n Ph� t giáo qu� n 5.

N m 1978, Ngài h� � ng d� n 148 h t� s� n chuy� n sang s� n xu� t t� i Tân L� p, Ti n Giang. T� i � ây Ngài � ã ki� n t� o m t c

s� T� � � c 3.

Tháng 11, n m 1981, t� i H i ngh� th� ng nh� t Ph� t giáo toàn qu� c � chùa Quán S� , Hà N i, Ngài � � � c suy c� làm thành

viên H i � � ng Ch� ng Minh.

N m 1982, t� i � � i h i thành l� p Thành H i Ph� t Giáo Thành ph� H� Chí Minh, Ngài � � � c c� làm � y viên Ban Tr� S , � � c

trách h� Hoa Tông.

Ngoài ra, trong quá trình hành � � o c� a mình, Ngài � ã xây d ng � � � c các c s� � � n nay v� n còn phát huy tác d� ng l� i ích

cho xã h i là:

. Tr� �ng Chính Ngh� a (M� Tho).

. Tr� �ng Chánh Giác (Th� D� u M t).

. Tang nghi quán Qu� ng � ông (qu� n 5).

Tu� i già s� c y� u, � � nh lu� t vô th� �ng r� i c ng � � n v� i b� t c� m t ai. Tuy � � m trách nhi u ch� c v� Ph� t s trong lúc ngã

b� nh, Ngài v� n ch� � � o công tác cho � � n khi không th� tr� d� y � � � c n� a. Ngài � ã làm di chúc, sáng su� t � y thác s nghi� p

l � i cho Giáo H i và Môn � � , c� u th� nh Ch� Tôn � � c v chùa T� � � c � � g� p m� t l � n cu� i cùng và làm l� cúng d� �ng r ng

rãi.

Ngài nh� nhàng th� t� ch vào lúc 11 gi� ngày 20 tháng 8 M� u Thìn, t� c ngày 30-9-1988 t� i chùa T� � � c qu� n 5. Tr� th� 81

n m, hành � � o 30 n m.

Hòa th� � ng Thích Ph� � c Quang có công lao to l� n trong ho� t � ng cách m� ng xuyên su� t hai th�

i k � ch� ng Pháp và M� .

Là m t b� c tu hành tiêu bi� u giàu lòng yêu n� � c, � óng góp tích c c cho s nghi� p hòa bình, � c l� p dân t c và công cu c

Page 143: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

143

th� ng nh� t Ph� t giáo Vi� t Nam.

88.HÒA TH NG THÍCH THANH CHÂN (1905 - 1989)

Hòa Th� � ng pháp danh Thích Thanh Chân, hi� u Nh� n Nh� c, th� danh là Nguy� n Thanh Chân. Sinh ngày 4 tháng 10 n m

� t T� (1905), t� i thôn Qu� nh Trân, xã Nam C� u H� (nay là xã Nam H� ), huy� n Duy Tiên, t� nh Nam Hà.

Ngài sinh ra trong m t gia � ình Nho h� c thu� n � � c, ngay t� thu� thi� u th�i, � ã � � � c giáo � � c � úng m c, s� ng hòa ái v� i

m� i ng� �i, có chí ti� n th� và lúc nào c ng t� ra hi� u thu� n v� i song thân. Ng� �

i Th� y � � u tiên chính là anh c� c� a ngài, � ã

tr c ti� p kèm Ngài h� c hành su� t qu� ng � �i niên thi� u.

N m K� Mùi (1919) khi tròn 15 tu� i, Ngài � � � c song thân d� n � � n xin th� pháp xu� t gia h� c � � o v� i Hòa Th� � ng Thanh

Tích, Giám t H� ng S n lúc � ó. V� n s� n trí thông minh l� i làu thông Nho � i � n, nên Ngài � ã nhanh chóng � � � c Th� y nh� n

làm � � t� truy n trao giáo pháp.

N m 17 tu� i (Tân D� u-1921) sau th�i gian ch� p tác hành � � o, Ngài � � � c B� n S� cho th� Sa Di gi� i. T� � ây Ngài � � � c

phép � i tham h� c kh� p n i v� i tâm ni� m mu� n tr c ti� p thâm nh� p t� ng b� n Ph� t pháp mà chìa khóa ban � � u là v� n Nho

h� c, do � ó Ngài ti� p t� c tìm � � n c� Tú � Bát Tràng � � nâng cao thêm ki� n th� c Nho h� c, ti� p n� a � � n c� C� � � ng Bào....

� � r� i sau khi th� y trình � t� ng � � i, Ngài m� nh d� n tìm � � n Thi n Vi � n Phúc Khánh (B� ng S� ) � � h� c Ph� t, lúc này do

Hòa th� � ng Phan Trung Th� (Thanh Cát) tr c ti� p gi� ng d� y.

N m 21 tu� i (� t S� u -1925) Ngài th� T� Kheo gi� i. Sau khi � � � c th� gi� i, Ngài càng ra s� c trau d� i ki � n th� c Ph� t h� c,

không ng� ng n� l c ph� n � � u � � t v� n lên trong � i u ki� n khi� m khuy� t v v� t ch� t l � n ph� ng ti� n l� u truy n kinh t� ng.

Không lâu sau � ¯ Ngài � � � c c� nh� n ch� c tr� trì chùa Qu� nh Chân t� i quê nhà.

N m Giáp Tu� t (1934) khi � ã 30 tu� i, Ngài tr� l � i H� ng Tích ti� p t� c tinh nghiên giáo lý và � � � � � c g� n g i B� n s� th�

giáo thêm nh� ng � i u ch� a hi� u. Th�i gian này chính là giai � o� n th� thách c c k� lao nh� c. C ng nh� T ng chúng khác,

ngoài nh� ng th�i khóa tu h� c, Ngài ph� i lao � ng ch� p tác � � có l� ng th c sinh s� ng ho� c ph� i san b� ng cây c� , t� o m� l� i

� i, tránh b� t v� hoang vu n i cô t� ch xa xôi.

Khi B� n s� viên t� ch, T ng chúng � � ng thanh � c� ngài làm Giám vi� n � ng H� ng Tích. V� i nhi� m v� n� ng n này Ngài

càng t� ra nghiêm túc � � làm g� ng � chúng, nh� ng không t� o ra kho� ng cách trong � � ng môn và T ng chúng các th� h�

sau. Các l� p Ph� t pháp c n b� n � � � c Ngài m� ra theo quy trình nh� t � � nh � � T ng chúng có d� p hi� u sâu thêm tinh hoa Ph� t

� à và nh� n rõ m� c � ích cao � � p c� a vi� c xu� t gia. � ó c ng là � � c nguy� n lâu dài c� a Ngài � � i v� i ti n � � Ph� t giáo khi h i

� � nhân duyên k� t h� p.

Nh� ng � � c nguy� n cao � � p � y ch� m� i b� t � � u ki� n t� o n n móng ch� a � � � c bao lâu thì liên t� c t� nh� ng n m 1947 cho

� � n 1950, quân Pháp ch� n n i này làm v� th� chi� n l� � c, nên � ã ra s� c � ánh phá ác li� t. Vì th� Ph� t t� chung quanh nh� t là

T ng chúng, ph� i r�i kh� i n i này. Ròng rã nh� ng tháng ngày k� ti � p ch� còn Ngài là ng� �

i duy nh� t � l � i v � i chùa T� trông

nom coi sóc � � m� i ng� �i t � n c� . Hành � ng c ng có ngh� a r� ng Ngài là � i � m t a � � các t� ch� c kháng chi� n bám tr� . T� m

lòng yêu n� � c n� ng nàn c� a Ngài � ã � � � c th� hi� n mãnh li� t trong th�i gian, hoàn c� nh � ó.

N m Bính Thân (1956), khi tình hình vãn h� i m� i ho� t � ng c� a H� ng S n tr� l� i khung c� nh ban � � u, Ngài � ã � � � c

chính th� c c� gi� ch� c tr� trì th� ng c� nh này cho � � n ngày viên t� ch.

Ngoài vi� c nghiêm hành gi� i lu � t và dù trong b� t k� giai � o� n nào Ngài c ng là thành viên tích c c c� a Giáo H i Ph� t Giáo,

không bao gi� xao lãng nhi� m v� c� a ng� �

i tu s� yêu n� � c. T� sau Cách M� ng Tháng Tám cho � � n su� t c� th�i gian kháng

chi� n, Ngài t� ng là � y viên M� t tr� n Vi � t Minh các c� p, � y viên M� t tr� n Liên Vi� t Liên khu 3. Sau n m 1956, Ngài c ng

liên t� c gi� ch� c Phó Ch� T� ch � y Ban M� t Tr� n T� Qu� c t� nh Hà � ông, Hà Tây, Hà S n Bình và tham gia H i � � ng Nhân

dân t� nh 6 khóa.

Bên c� nh � ó, Ngài còn là m t trong nhi u v� sáng l� p h i Ph� t Giáo C� u Qu� c v� i c� ng v� � y viên th� �ng tr c và ch� bút

t�

báo Di� u Âm, ti� ng nói Ph� t Giáo yêu n� � c th�

i � ó.

Ngài còn tích c c v� n � ng và tìm s � ng h t� m� i phía nh� t là v� i các v� Tôn � � c mi n B� c lúc � ó, nh� m thành l� p m t t�

Page 144: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

144

ch� c Ph� t Giáo Th� ng Nh� t. N m 1956, Ngài � ã h� p cùng ch� v� khác trong T ng � oàn � � n g� p Ch� T� ch H� Chí Minh � �

xin phép thành l� p H i Ph� t Giáo Th� ng Nh� t Vi � t Nam.

N m M� u Tu� t (1958), H i Ph� t Giáo Th� ng Nh� t Vi � t Nam � � � c thành l� p, Ngài � � � c tham gia vào Ban Tr� S Trung

� ng và Ban Ch� ng Minh � � o S� , � � ng th�i tr c ti� p làm Chi H i Tr� � ng các t� nh Hà � ông, Hà Tây, Hà S n Bình. T� � ó

Ngài � ã yên tâm tu d� � ng và ho� ng hóa trên c� ng v� lãnh � � o c� a m t t� ch� c Ph� t Giáo Th� ng Nh� t � Mi n B� c. Dù v� y

trong hoàn c� nh � � t n� � c còn b� chia c� t, t� m lòng v� T ng già thi� t tha v� i � � o v� n hoài v� ng thi� t tha.

N m � t Mão (1975), th�

i � i � m th� ng nh� t � � t n� � c sau h n hai m� i n m chia c� t. � � c m th� ng nh� t Ph� t Giáo lúc này

càng tr� nên thi� t th c b i ph� n, nh� t là theo � � nh lu� t vô th� �ng tu� i � �

i Ngài � ã không còn c duyên t� n t� i lâu h n. Do

� ó Ngài cùng Hòa Th� � ng Trí � và m t vài v� lãnh � � o Mi n B� c lo xúc ti� n công vi� c. Các Ngài li n tìm g� p l� i ch� v� trong Nam sau bao n m dài ng n cách. T� m lòng � ó � ã b� t nh� p � úng v� i tâm t� nguy� n v� ng c� a nh� ng v� trong Nam.

Thu� n duyên l� n nh� t � ã � em � � n k� t qu� th� ng nh� t Ph� t Giáo nhanh chóng chính là nh� nhi� t tình c� a Hòa Th� � ng Thích

Trí Th� . Các Ngài � ã g� p nhau và � ã cùng nhau thành l� p Ban v� n � ng th� ng nh� t Ph� t giáo Vi� t Nam.

N m 1981 (Tân D� u), ngay t� i � � i h i � � u tiên c� a Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam, Ngài � � � c suy c� Phó Ch� T� ch H i

� � ng Tr� S Trung � ng và gi� nguyên ch� c v� này cho � � n khi viên t� ch.

N m M� u Thìn (1988), sau bao n m dài lao nh� c tâm não l� n th� l c, c n b� nh c tái phát tr� m tr� ng, Ngài ph� i vào b� nh

vi � n H� u Ngh� Vi � t - Xô � � � i u tr� . N m K

� T� (1989) sau h n m t n m tr� b� nh, Ngài � ã th� t� ch ngày 17 tháng 02, nh� m ngày 12 tháng 01 â.l, h� � ng th� 85

tu� i � �i, 70 tu� i � � o.

89.HÒA TH NG THÍCH HU H NG (1917 - 1990)

Hòa th� � ng Thích Hu� H� ng, húy Ng Trí thu c dòng thi n Lâm T� � �i th� 39, là � � t� S� t� V� n An (Sa � éc).

Ngài th� danh là Nguy� n Thanh Ch� m, sanh n m � inh T� (1917) t� i làng M� Tho, qu� n Cao Lãnh, t� nh � � ng Tháp. Thân

ph� là c� Nguy� n Minh Bi� n, pháp danh Minh Chi� u, thân m� u là c� Tr� n Th� M � u pháp danh Di� u Thi� t. N m 62 tu� i, c�

bà xu� t gia th� gi� i Sa Di Ni.

Là con tr� � ng trong gia � ình g� m b� y anh em, Ngài dìu d� t các bào � � b� � c vào l trình gi� i thoát nh� :

1/ Th� � ng t� a Thích Hu� Viên, tr� trì chùa S n B� u (V ng Tàu).

2/ Th� � ng t� a Thích Minh C� nh, tr� trì tu vi� n Hu� Quang.

3/ Ni S� Thích N� Nh� Trí (� ã viên t� ch n m 1978).

4/ Ni S� Thích N� Nh� Di � u, tr� trì tu vi� n Di� u � � c, Qu� n Bình Th� nh.

V � n sanh trong gia � ình trung l� u phúc h� u, nhi u � �i kính tín Tam B� o, sâu tr� ng ru ng ph� � c T ng già, Ngài s� m nh� n

th� c c� nh tr� n gian � o m ng, cu c � �i gi � huy� n vô th� �

ng. Ngài � � n núi S� p � � tìm n i tu d� � ng, h� ng ngày lo ni� m Ph� t

t� ng kinh. C duyên h i � � , Ngài � � � c T� V� n An (Sa � éc) cho th� phát n m 1938, lúc � y Ngài v� a tròn 21 tu� i.

N m 1942, T� V � n An khai � àn trao gi� i, Ngài chính th� c th� Sa Di. V� n thông minh s� n có và lòng khát ng� � ng � � i Th� a,

ngày � êm Ngài tinh t� n tu hành, lo ph� ng trì chánh gi� i.

N m 1943, T� V� n An bi� t Ngài là b� c pháp khí � � i Th� a, x� ng � áng ngôi Long T� � ng c� a Ph� t pháp bèn quy� t � � nh cho

th� T� Kheo B� Tát Gi� i t� i chùa Viên Giác � V � nh Long. Sau � ó � l � i chùa này h� c kinh lu� t trong m� �i tháng r� i qua

chùa Ph� � c Duyên � M� Tho tu h� c cho � � n n m 1945, Ngài vào h� c t� i Ph� t H� c � � �ng L� � ng Xuyên - Trà Vinh � � � c 6

tháng. Vì tình hình chi� n s trong n� � c, Ngài ph� i tr � v h� c v� i Hòa th� � ng Hành Tr� t� i chùa Long An - Sa � éc.

Cu� i mùa � ông 1947, Ngài c� u h� c v� i Hòa Th� � ng Thích Trí T� nh t� i Ph� t H� c � � �ng Liên H� i - Sàigon.

N m 1951, Ngài d� � ng b� nh t� i chùa Giác Nguyên - Khánh H i, � � ng th�i d� y kinh pháp cho T ng chúng. C ng t� i chùa

Giác Nguyên này, Ngài phiên d� ch kinh Duy Ma C� t và Kim Cang Gi� ng L� c.

N m 1954, v� i hoài bão “ Ho� ng pháp là nhà, l� i sanh là s nghi� p”, Ngài � ã ph� giúp Hòa Th� � ng Thích Thi� n Hòa, vi� n

ch� chùa � n Quang gi� ng các b kinh � � i Th� a.

Page 145: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

145

N m 1955, Ngài làm Phó Liên tr� �ng H i C c L� c Liên H� u do Hòa th� � ng Thích Trí T� nh làm Chánh Liên tr� �

ng.

N m 1956, Ngài sang Nam Vang d� y khóa h� t� i chùa Chu� n � , khi tr� v Ngài � � � c m�

i làm tr� trì chùa Kim Huê - Sa

� éc.

N m 1957, Giáo H i T ng Già Nam Vi� t m� khóa hu� n luy� n tr� trì “Nh� Lai S� Gi� ” t � i chùa Pháp H i do Hòa Th� � ng

Thích Thi� n Hòa làm Tr� � ng ban và m�

i Ngài � � m nhi� m Phó tr� � ng ban kiêm Th� ký.

N m 1958, Ngài gi� ng d� y t� i Ph� t H� c � � �ng Ph� � c Hòa - Trà Vinh.

N m 1960, Ngài m�

i Th� � ng t� a Hu� Phát gi� ch� c v� tr� trì chùa Kim Huê � � Ngài yên tâm nh� p th� t thi n � � nh.

N m 1962, Ngài xây d ng Thi n vi� n T� p Thành � Bà Chi� u và làm gi� i s� � � i gi� i � àn Ph� t H� c � � �ng Nam Vi� t chùa

� n Quang.

N m 1964, ngài � � � c m�

i làm gi� i s� t� i � � i gi� i � àn Vi� t Nam Qu� c T .

T� n m 1966 � � n 1969 Ngài làm giáo s� t� i Ph� t H� c Vi � n Cao � �ng Hu� Nghiêm và gi� ng kinh Viên Giác t� i chùa Tuy n

Lâm.

N m 1970, Ngài khai s n Tu Vi� n Hu� Quang r� i th� �ng tr� và hành � � o t� i � ây. Ngài � � � c m

�i làm gi� i s� t� i các gi� i

� àn: Hu� Quang - M� Tho (n m 1972), Ph� � c Hu� - Nha Trang (n m 1973), Qu� ng � � c - Long Xuyên (n m 1974) và � � � c

m�

i làm thành viên H i � � ng Giáo ph� m Trung � ng Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t cùng � � � c suy c� làm

T� ng lý H i � � ng Qu� n tr� T� � ình � n Quang.

T� n m 1976 � � n 1980, hai � � i gi� i � àn Qu� ng � � c và Thi� n Hòa � � � c m� ra t� i chùa � n Quang, Ngài � � � c cung th� nh

làm Y� t Ma A Xà Lê.

N m 1982, Thành H i Ph� t Giáo Thành ph� H� Chí Minh nhi� m k� I � c� ngài gi� ch� c v� Phó Ban Tr� S Thành h i

kiêm � y Viên Giáo D� c T ng Ni.

N m 1984, Ngài là gi� i s� � � i gi � i � àn do Thành H i Ph� t Giáo Thành ph� H� Chí Minh t� ch� c t� i chùa � n Quang. � � ng

th�i Ngài � � � c m

�i gi � ng d� y t� i các tr� �

ng h� do Thành H i t� ch� c cùng gi� ch� c Hi� u Phó kiêm gi� ng viên tr� �ng Cao

C� p Ph� t H� c Vi � t Nam c s� 2.

N m 1987, � � i H i Ph� t Giáo nhi� m k� II, Ngài � � � c tái c� ch� c v� Phó Ban Tr� S Thành H i. Mùa an c� n m này, Ngài

làm thi n ch� tr� �ng h� do Thành H i t � ch� c t� i T� � ình V� nh Nghiêm. Tháng 10/1987, Ngài � i d � � i H i Ph� t Giáo

toàn qu� c k� II t � i Hà N i. Ngài � � � c t� n phong Hòa th� � ng và � � � c � c� làm Tr� � ng ban T ng s Trung � ng Giáo H i

Ph� t Giáo Vi� t Nam.

N m 1988, Ngài làm Y� t Ma A Xà Lê t� i � � i gi� i � àn do Thành H i Ph� t Giáo t� ch� c l� n th� II t � i chùa � n Quang.

N m 1989, Vi� n Nghiên C� u Ph� t H� c Vi � t Nam � � � c thành l� p, Ngài � � � c c� làm Tr� � ng ban Ph� t giáo chuyên môn.

Cu c � �i hành hóa c� a Ngài r� t bình d� , ch n tu th� t h� c, nghiêm trì gi� i lu � t, xi� n d� ng Ph� t pháp b� ng con � � �

ng giáo

d� c. Ngài là m t lu� t s� giáo th� c� a T ng Ni, Ph� t T� trong Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam.

Trong s nghi� p tham thi n và gi� ng d� y, Hòa Th� � ng � ã phiên d� ch:

- Kinh Duy Ma C� t.

- Kim Cang Gi� ng L� c.

- L� � c S� � � c L� c T� .

- Pháp môn tu ch� ng L ng Nghiêm � � i � � nh.

Ch� a xu� t b� n:

- Kinh Ph� t thuy� t � � ng Lai Bi� n.

- Kinh Ph� t thuy� t di� t t� n.

- T� p Tri Ki � n Gi� i Thoát.

� ang so� n d� ch:

- Kinh Ph� m Võng Hi� p Chú.

Theo n m tháng trôi qua, b� n � � i tùy duyên thuyên gi� m, Ngài ng� a b� nh t� i thi n sàng. Ch�ng bao lâu Hòa th� � ng thu th� n

viên t� ch vào ngày 28 tháng Giêng n m Canh Ng� (1990). Ngài tr� th� � � � c 74 n m, v� i 46 h� l � p. B� o tháp Ngài � � � c xây

Page 146: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

146

d ng t� i � � i Tòng Lâm - Bà R� a � � cùng � � ng chung v� i các v� ti n b� i � ã ki� n t� o nên c s� T� � ình � n Quang.

90.HÒA TH NG THÍCH B U LAI (1901 - 1990)

Hòa th� � ng pháp danh Thích B� u Lai, pháp hi� u Giác Hòa. Th� danh Lê V n T� n, sinh n m 1901 (Tân S� u) t� i Sa � éc,

t� nh � � ng Tháp.

Ngài sinh trong m t gia � ình trung l� u, phúc h� u, th� m nhu� n Nho giáo � � ng th�

i h� t lòng kính tin Tam B� o. C� thân sinh

là ông Lê V n H� � ng và thân m� u là bà Lê Th� Thi m. Gia � ình có b� n ch� em (3 n� 1 nam), Ngài là ng� �i con th� ba và

c� th� y b� n ng� �i � u xu� t gia tu h� c. Hai ch� là T� kheo Ni Di� u Chánh, Di� u Lý tr� trì chùa Long � � c - Sa � éc (� ã viên

t� ch). Ng� �i em gái còn l� i là T� kheo Ni Di� u Ng� c, tr� trì chùa Long An, Xóm C� i - Sa � éc, t� nh � � ng Tháp.

V � a lên 6 tu� i, Ngài � � � c song thân cho vào tr� �ng t� th� c h� c ch� Nho và qu� c ng� . N m lên 7 tu� i � � � c vào tr� �

ng

công h� c ti� p nh� ng ch� ng trình ph� thông c� n thi� t th�

i b� y gi�. B� n tánh hi n h� u s� ng chan hòa và t� ch� t thông minh

� ã b c l , nên Ngài � � � c th� y giáo và b� n bè quý m� n.

N m 15 tu� i, Ngài th� tam quy ng gi� i t � i chùa Long Hòa v� i Hòa th� � ng Thích Thi� n An, � xã Ngãi S n, huy� n Trà Cú,

t� nh Trà Vinh. N m 18 tu� i (1919), cha m� Ngài � u qua � �i, � � l � i m� y ch� em ph� i t � ùm b� c l� y nhau. Không lâu sau � ó,

nh� n th� y các ch� mình c c c vì sinh k� , nên Ngài � ành b� d� vi� c h� c v� i nhi u nu� i ti � c, h� u ph� giúp các ch� trong sinh

ho� t h� ng ngày. Khi v� a mãn tang m� ba n m, nh� l�i tr � i tr n c� a m� là ph� i l � y v� � � n� i dõi tông � � �

ng. H n n� a Ngài

là con trai duy nh� t, l� i luôn hi� u th� o, Ngài quy� t � � nh l� p gia � ình � úng vào n m 20 tu� i.

N m 1922, Ngài thi vào ngành Th� ký B� u � i � n � ông D� ng và � � � c c� làm vi� c t� i Sài gòn. S� ng gi� a n i ph� n hoa � ô

h i � � y cám d� � �i th� �

ng, nh� ng � ây chính là n i có � � y � � kinh sách � � Ngài tham c� u v Ph� t giáo. N m 23 tu� i, nh�

� � � c � � c 2 quy� n “Tây Quy Tr c Ch� ” c� a tác gi� Tr� n Phong S� c và quy� n “Lão Nh n � � c Ng ” c� a tác gi� M � ch Qu� c

Tho� i, Ngài phát tâm, dành ra nhi u th�i gian � � nghiên c� u và tu pháp môn T� nh � . T� � ó, Ngài th c hành ba th

�i khóa tu

t� p m� i ngày: � � u hôm l� y sám h� i tiêu nghi� p và 12 câu nguy� n Di � à, gi� a � êm ng� i ni � m Ph� t công c� , sáng trì chú

L ng Nghiêm. � ó là duyên kh� i � � y tích c c cho hành trình gi� i thoát c� a Ngài.

N m 23 tu� i, Ngài � � � c � � i v t� nh nhà, làm Tr� � ng ty B� u � i � n và Ngân kh� . � � � c g� n g i gia � ình nên vi� c tu trì t� i gia

và nghiên c� u Ph� t h� c càng có c duyên thu� n l� i. Ngài ch� x� � ng thành l� p T� nh H i Ph� t H� c Sa � éc, r� i xây c� t chùa

H i Quán. % c� ng v� H i tr � � ng, Ngài � ã làm � � � c r� t nhi u � i u h� u ích cho � � o pháp t� i b� n t� nh trong n m n m li n

(1924-1929).

Sau 32 n m l n l n gi� a tr� �ng � �

i, suy g� m và rút ra � � � c nh� ng giá tr� � ích th c c� a chân lý v� nh h� ng, Ngài quy� t � � nh

xin v h� u s� m. Sau hai tháng s� p x� p vi� c gia � ình, Ngài b� t � � u b� � c vào n� o � � o b� ng c� thân và tâm.

Ngày r� m tháng 11 n m � t Mùi (1955), Ngài xu� t gia h� c � � o t� i T� � ình � n Quang (� ã 54 tu� i). Bi � t mình xu� t gia mu n

nên Ngài d� c lòng tinh t� n, � � ng th�i nh

� vào ân � � c c� a ch� T� Khánh Anh, T� Hu� Quang, các b� c Tôn túc nh� Hòa

th� � ng Vi� n Tr� � ng Thích Thi� n Hoa, Hòa th� � ng Giám � � c Ph� t h� c � � �ng Nam Vi� t Thích Thi� n Hòa... � ã tr� duyên

cho Ngài an vui tu h� c. Do � ó m t n m sau Ngài � ã � � � c th� Sa Di gi� i, và � � � c Ch� tôn túc � � c cách cho th� T� Kheo và

B� Tát gi� i. Sau � ó Ngài xin phép T� Khánh Anh ch� ng minh l�

i nguy� n ki� t th� t � � t� nh ni� m � � ng th�

i nghiên c� u hai b

kinh Di � à S� Sao và Quy Nguyên Tr c Ch� . N m 1957, Ngài � � � c tham d khóa hu� n luy� n tr� trì t� i chùa Pháp H i (qu� n 10, Sài gòn). Sau khi mãn khóa, Ngài � � � c

Giáo H i b� nhi� m tr� trì chùa Ph� � c Hòa, t� nh Trà Vinh, n i này c ng là Ph� t H� c Vi � n � ào t� o T ng tài cho Ph� t giáo.

N m 1958, Ngài tr� lên Sài gòn tham d khóa Nh� Lai S� Gi� � � ho� ng truy n chánh pháp theo tri� u t� p c� a Giáo h i.

� oàn Nh� Lai S� Gi� sau khi b� gi� ng � ã thành l� p m t l c l� � ng nòng c� t g� m ch� Th� � ng t� a Tr� �ng L� c, Trí Châu,

Nh t Long, Quang Minh, Thi� n An, Hi� n Pháp, Pháp Siêu... và � � � c chia thành hai � oàn. Ngài làm tr� � ng � oàn 1, có trách

nhi� m � i di � n gi� ng các t� nh t� mi n � ông nh� Biên Hòa, V ng Tàu, Long � i n, � à L� t � � n các t� nh mi n Tây nh� An

Giang, Châu � � c, V� nh Bình, B� n Tre, M� Tho, Sa � éc, V� nh Long...

N m 1959, Giáo H i T ng Già Nam Vi� t c� Ngài gi� ch� c v� T� ng Th� ký, kiêm Th� qu� Giáo H i. � ây là ch� c v� quan

Page 147: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

147

tr� ng và là b� � c ngo� t � � u tiên � � Ngài b� t � � u nh� ng trách nhi� m m� i.

N m 1962, Ngài � � � c m�

i vào Ban Giám � � c Ph� t H� c � � �ng Nam Vi� t - chùa � n Quang, v� i ch� c v� Giám Vi� n.

N m 1963, trong th�i k � Pháp n� n, Ngài c ng nh� các v� Tôn � � c khác � � u tranh � òi s bình � �

ng tôn giáo. Trong � � t

kh� ng b� t� n công vào các chùa ngày 30.5.1963, Ngài � ã b� b� t giam t� i tr� i Nguy� n v n Phú, Bình � ông - Ch� L � n cùng

v� i các v� Hòa th� � ng kh c. Sau khi � � � c th� ra, s� c kh� e � ã sa sút, Ngài ph� i v an d� � ng t� i Ni � m Ph� t � � �ng Qu� ng

� � c - C� n Th .

N m 1964, Ngài � � � c Giáo H i b� trí công vi� c phù h� p s� c kh� e là Giáo s� Ph� t H� c Vi � n Ph� � c Hòa kiêm tr� trì. � ây là

l � n th� hai Ngài tr� l � i chùa c . Không lâu sau � ó, khi Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t � � � c thành l� p, Ngài l� i

� � � c cung th� nh tr� l � i Sài Gòn � � nh� n nhi� m v� Phó T� ng V� Tr� � ng T� ng V� Tài Chánh.

N m 1966, do yêu c� u Ph� t s , Ngài � � � c c� � � m nhi� m ch� c v� Chánh � � i di � n mi n Hu� Quang (g� m các t� nh Sa � éc,

V � nh Long, Trà Vinh, B� n Tre, M� Tho, Gò Công). V n phòng � � � c � � t t� i chùa Kim Liên - M� Tho.

Th� � ng tu� n tháng 11.1969, Ngài có d� p cùng Ch� Tôn � � c khác � i th m các n� � c � � i th� a Ph� t giáo nh� Nh� t B� n, � ài

Loan, H� ng Kông.

N m 1971, Ngài cùng hai Th� � ng t� a Thi n Tâm và B� u Hu� lên � � i Ninh - Lâm � � ng xây d ng H� ng Nghiêm T� nh

Vi � n, m� các khóa tu t� p T� nh � cho T ng Ni sinh chuyên tu. Trong b� n n m v� i vai trò “Liên H� nh”, Ngài � ã � � t � � � c

nhi u k� t qu� nh� s� nguy� n. N m 1974, sau c n b� nh � t ng t, s� c kh� e Ngài sa sút nhi u. Do � ó, khi r�i B � nh vi� n � à

L � t, Ngài ph� i lui v an d� � ng t� i Ni � m Ph� t � � �ng Qu� ng � � c. M� i vi � c � H� ng Nghiêm T� nh Vi� n � u ký thác cho

Hòa th� � ng Thi n Tâm � � m nhi� m.

Sau n m 1975, Ngài � � � c tín nhi� m m�

i làm C� v� n cho Ban Liên l� c Ph� t giáo Yêu n� � c Thành ph� C� n Th và � � � c

m�

i làm � y viên danh d M � t tr� n T� qu� c Vi � t Nam t� nh H� u Giang và Thành ph� C� n Th .

N m 1978 � � n 1984, Ngài � � � c b� u vào Ch� t� ch � oàn M� t tr� n T� qu� c Vi � t Nam Thành ph� C� n Th v� i ch� c v� Phó

Ch� T� ch, liên ti� p trong 3 nhi� m k� li n.

N m 1983, Ban Tr� S Ph� t Giáo t� nh H� u Giang và Ban � � i Di � n Ph� t Giáo Thành ph� C� n Th thành l� p, Ngài � � � c suy

c� ngôi v� Ch� ng minh Ban Tr� s và kiêm � y viên Ho� ng pháp Giáo H i t � nh.

N m 1989, Tr� �ng C b� n Ph� t h� c t� nh H� u Giang khai gi� ng, Ngài gi� ch� c v� Hi � u tr� � ng kiêm giáo th� các môn lu� t

t� ng và kinh t� ng. Ngày 28.11.1988 Ngài � � � c Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam t� n phong Hòa th� � ng và gi� ch� c ch� ng

minh Ban Tr� S T� nh H i Ph� t Giáo t� nh H� u Giang.

Ngày 8.12.1990 Ngài � � � c � y ban Trung � ng M� t tr� n T� qu� c Vi � t Nam t� ng huy ch� ng “Vì s nghi� p � � i � oàn k� t

dân t c” nhân k� ni� m 60 n m thành l� p.

Ngài c ng � ã t� ng � � � c cung th� nh làm gi� i s� trong nhi u gi� i � àn nh� : Gi� i � àn chùa Ph� Minh, Gi� i � àn chùa Kim Liên

(M � Tho), Gi� i � àn chùa Khánh Quang (C� n Th ) v.v...

Ngài có n ng khi� u v th v n, � ã t� ng l� y bút hi� u Th� � ng � � c trong Tao � àn Tây � ô th�i k� ch� a xu� t gia. Do � ó khi

làm công tác ho� ng hóa, di� n gi� ng sau này, � � k� t thúc và cô � � ng tinh ý bài gi� ng, Ngài th� �ng hay dùng th � � k� t lu� n.

N m 1990, Ngài � ã 90 tu� i, s� c l c có hao mòn theo th�i gian nh� ng trí tu� v� n minh m� n. Trong nh� ng ngày tháng cu� i

� �i này, Ngài � ã d� y b� o r� t nhi u � i u h� u ích, v� n duy trì n� p s� ng � u � � n th� �

ng ngày và không h xao lãng công tác

Ph� t s .

Nh� ng ngày � � u h� c� a n m cu� i cùng này, Ngài còn � � n chùa Khánh Quang làm Thi n ch� cho Khóa h� t� i � ây do Ban Tr� s t� nh t� ch� c. Ngài còn kiêm luôn công vi� c gi� ng hu� n. Bu� i chi u hôm � y Ngài l� i � � n chùa B� o An � � ch� ng minh l�

tác pháp c� a ch� Ni. Khi v , Ngài � ã lâm b� nh tr� m tr� ng, nh� ng t� i � � n, Ngài v� n g� ng g� � ng ng� i � � c cho th� ký riêng

ghi chép tham lu� n chu� n b� cho m t cu c h i th� o ch� ng mê tín, d� � oan s� p � � n. � ó là nh� ng c� g� ng cu� i cùng c� a � �i

Ngài.

Ngày 24.10 n m Canh Ng� (10.12.1990) Ngài viên t� ch, sau 90 n m tr� th� , � � � c 34 h� l� p � � l� i nhi u l� i ích cho � � o

pháp - Dân t c c� a m t b� c truy n th� a dòng Lâm T� , � �i th� 40.

V ph� ng di� n tr� � c tác, phiên d� ch, Ngài � ã � � l � i nh� ng tác ph� m nh� :

Page 148: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

148

- Khuy� n phát B� � tâm v n (d� ch).

- Các bài v n giác th� .

- Thi n môn tr� �ng hàng lu� t (duy� t xét, gi� o chính).

- Ý ngh� a nghi th� c t� ng ni� m (s� u t� p).

- S� u t� p gi� ng lu� n giáo lý (39 bài).

91.HÒA TH NG THÍCH TÂM NGUY N (1917 - 1990)

Hòa th� � ng pháp danh Tâm Nguy� n, th� danh là Ph� m V n Quý, sinh ngày 23 tháng ch� p n m Bính Thìn (16-1-1917) t� i

xã Bình Ngh� a, huy� n Bình L� c, t� nh Hà Nam. Ngài là con th� ba trong m t gia � ình Nho giáo. Thân ph� là c� � � Ph� m

� ình Giá, thân m� u là c� bà Tr� n Th� � m.

Gia � ình tuy theo Nho h� c nh� ng l� i có � � o tâm h� � ng v Ph� t giáo. Lúc nh� Ngài � � � c cha m� cho � i chùa l� Ph� t, nghe

gi� ng kinh pháp, Ngài s� m nh� n ra thân ng� �i là gi� t� m, n m u� n � u không. Do � ó, Ngài có ý xu� t gia � � u Ph� t.

N m 17 tu� i (1934), � � � c song thân ch� p thu� n, Ngài � � n chùa B� o Khám thôn T� Xuyên, xã � � c Lý, huy� n Lý Nhân, t� nh

Hà Nam, � � nh l� c� u T� � � t� là Hòa th� � ng Thích Doãn Hài, xin � � � c xu� t gia h� c � � o. Ngài � � � c T� thu n� p làm � � t�

và cho th� phát quy y.

N m 18 tu� i (1935), Ngài � � � c B� n s� trao truy n th� p gi� i t � i chùa B� o Khám (T� Xuyên) và � � � c ban pháp danh Tâm

Nguy� n. B� y gi� phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo n� r trên mi n B� c. H i B � c K� Ph� t Giáo � � � c thành l� p. Báo � u� c

Tu� , c quan truy n bá � � o Ph� t c� a h i � � � c xu� t b� n. Hai Ph� t h� c � � �ng � � � c h i m� t� i chùa Quán S� � Hà N i và

chùa B� � � Gia Lâm. Ngài � � � c B� n s� cho lên Hà N i theo h� c t� i các Ph� t h� c � � �ng này. Ngài luôn t� ra là m t h� c

T ng � � o h� nh, tinh t� n tu hành.

N m 22 tu� i (1939), sau ba n m tu h� c tinh c� n, Ngài � � � c � ng � àn th� T� Kheo gi� i t � i � � i gi� i � àn � chùa Quán S� , tr�

s� c� a H i B � c K� Ph� t Giáo do T� Trung H� u là Hòa th� � ng Chân Nh� làm � àn � � u Hòa th� � ng. Hòa th� � ng Trung H� u

b� y gi�

là Giám � � c Ph� t h� c � � �ng B� ng S� � Hà N i, còn Hòa th� � ng Trung Th� là � � c giáo và Hòa th� � ng Tu� T� ng

là Phó � � c giáo kiêm giáo s� lu� t h� c. � � n n m 1940 Hòa th� � ng Trung Th� viên t� ch, qua n m sau, 1941, � � n l� � t Hòa

th� � ng Trung H� u. Do � ó, Hòa th� � ng Tu� T� ng ph� i � � m trách luôn c� ch� c Giám � � c l� n � � c giáo � � � i u hành Ph� t h� c

� � �ng B� ng S� . T� � ó, Ngài theo Hòa th� � ng Tu� T� ng � � tu h� c và � ã tr� nên m t trong nh� ng h� c trò xu� t s� c c� a T� .

N m 1943, Ngài � � � c T� Thi� n B� n trú trì chùa Cao � à ch� � � nh làm � � ng gia. T� n m 1946 � � n n m 1950, tuy Ngài

theo h� c t� i Ph� t h� c � � �ng Quán S� , nh� ng v� n ph� ng m� nh T� Cao � à làm trú trì tr c ti� p chùa Th� � ng Nông và Lý

Nhân.

N m 1954, sau hi� p � � nh Genève, Hòa th� � ng Tu� T� ng r�

i chùa Quán S� cùng � � t� lui v chùa V� ng Cung � xã Qu� n

Ph� ng t� nh Nam � � nh. Trong s� � � t� theo T� v � ây có Ngài. Ngày 10-5-1959, Hòa th� � ng Tu� T� ng viên t� ch t� i � ây.

Tr� � c khi tr� v cõi Ph� t, H®a th� � ng Tu� T� ng � ã � y thác cho Ngài cùng v� i Hòa th� � ng Thích Tâm Thông cùng trú trì

chùa V� ng Cung. T� � ó Ngài cùng các T ng h� u ti� p t� c s nghi� p ho� ng hóa l� i sanh, mà ch� T� � ã dày công xây � � p.

Ngài m� tr� �ng d� y T ng Ni h� u ti� n tu h� c và truy n gi� ng Ph� t pháp cho th� p ph� ng tín h� u.

Trong th�

i gian làm trú trì chùa V� ng Cung, Ngài v� n dành thì gi� cùng v� i T ng Ni s n môn T� Xuyên trông nom T� � ình,

� � ng th�i gi � ch� c th� t� a chùa B� � � Gia Lâm.

N m 1983, Ngài cùng T ng Ni tín � � xây d ng l� i chùa V� ng Cung � � � c khang trang, t� o n i � ây thành m t ch� n già lam

� thành Nam.

Ngoài vi� c ph� ng s � � o pháp, Ngài còn � óng góp công s� c vào các công tác t� thi� n xã h i. T� n m 1981 � � n n m 1984,

Ngài là � y viên � y ban M� t tr� n T� qu� c và � � i bi � u H i � � ng Nhân Dân ph� �ng Tr� n H� ng � � o. N m 1984, Ngài là � y

viên � y ban M� t tr� n T� qu� c và � � i bi � u H i � � ng Nhân dân Thành ph� Nam � � nh khóa 9.

Ngày 13-8-1990 vào lúc 17 gi�, Ngài � ã an nhiên th� t� ch, h� � ng th� 74 tu� i � �

i, 51 h� l � p. Su� t cu c � �i t� lúc thi� u th

�i

cho � � n gi� phút cu� i, Ngài luôn luôn tâm nguy� n: “Ho� ng pháp vi gia v� , � sinh vi s nghi� p” mà ch� T� � ã c n d� n.

Page 149: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

149

Ngài th� �ng lãnh nhi� m v� gi� ng s� trong các khóa h� và ch� h� nhi u n m t� i tr � �

ng h� chùa C� � Nam � � nh. Ngài còn

� � � c m�i làm � àn � � u Hòa th� � ng, Y� t Ma, Giáo Th� t� i nhi u gi� i � àn t� i � � a ph� ng. T� ng l� p T ng Ni trung, h� , t� a t� i

t� nh Nam Hà hi� n nay, h� u h� t là h� c � � , gi� i t� do chính Ngài d� y b� o. Cu c � �i c� a Ngài là t� m g� ng sáng cho hàng

Ph� t t� xu� t gia c ng nh� t� i gia noi theo trên b� � c � � �ng tu h� c v� y.

92.HÒA TH NG THÍCH B U HU (1914 - 1991)

Hòa th� � ng th� danh là Nguy� n V n Ba, pháp danh Tâm Ba t Nh t Quang, pháp hi� u B� u Hu� thu c � �i th� 41 dòng

Lâm T� (ch� Nh t), � �i th� 43 thu c phái Thiên Thai (ch� Tâm), sinh n m Giáp D� n (1914) t� i xã Tân H� ng, huy� n B� n

Tranh, t� nh � � nh T� �ng, nay là t� nh Ti n Giang. Thân ph� là c� � � ng V n C� , thân m� u là c� bà Nguy� n Th� Thu. Ngài

theo h� m� và là con th� trong gia � ình có hai anh em.

N m lên 7, Ngài � � � c theo h� c tr� �ng Pháp - Vi� t � � n h� t b� c Ti� u h� c. V� n thu c gia � ình giàu lòng kính tin Tam B� o,

Ngài th� �ng theo m� � i chùa l� Ph� t � nhi u n i, và quy y Tam B� o t� i chùa Thiên Thai - Bà R� a, � � � c Hòa th� � ng Hu�

� ng ban pháp danh là Tâm Ba. L� n lên, Ngài th� �ng t� i chùa l� Ph� t nghe pháp, c� m nh� n � � � c l� vô th� �

ng tan h� p,

sinh t� chia ly, và có ý mu� n tìm h� c � � o gi� i thoát.

N m 1938 (M� u D� n), Ngài tìm � � n th� giáo v� i Hòa th� � ng Pháp Long thu c dòng Lâm T� , trú trì chùa Thiên Ph� � c t� i

Tân H� ng. Ngài � � � c B� n s� ch� d� y kinh Ph� t và cho � � c các t� p chí Ph� t h� c nh� T� Bi Âm, Duy Tâm, Viên Âm, � u� c

Tu� v.v... Nh� � ó h� t gi� ng b� � n i Ngài ngày càng t ng tr� � ng.

N m 1944 (Giáp Thân) lúc 30 tu� i, Ngài chính th� c xu� t gia t� i chùa Thiên Ph� � c. Tám tháng sau, � chùa Long Quang t� nh

V � nh Long m� gi� i � àn, Ngài � � � c B� n s� cho � � n th� gi� i Sa Di.

N m 1946, hai Hòa th� � ng Trí T� nh và Thi� n Hoa m� Ph� t h� c � � �ng t� i chùa Ph� t Quang, vùng r� ch Bang Chang qu� n

Trà Ôn, t� nh V� nh Long. Ngài t� i theo l� p S � �ng Ph� t h� c 2 n m.

B� y gi� chi� n tranh Pháp - Vi� t x� y ra kh� p thôn quê. Chùa Ph� t Quang n� m trong vùng m� t an ninh. Hòa th� � ng Trí T� nh

ph� i lên Sài Gòn m� Ph� t h� c � � �ng Liên H� i � � t t� i chùa V� n Ph� � c xã Bình Tr� � ông, cách Ch� L � n 5 Km. Ngài cùng

m t s� huynh � � � ã mãn l� p S � �ng Ph� t h� c t� i chùa Ph� t Quang, cùng lên � ây theo h� c.

N m Ngài 35 tu� i (1949), Ph� t h� c � � �ng Liên H� i m� � � i gi� i � àn, Ngài � � � c Ban Giám � � c cho � ng � àn th� C� Túc

gi� i.

Cùng th�

i gian, Ph� t h� c � � �ng Mai S n � � � c thành l� p, � � t t� i chùa Sùng � � c - Ch� L� n, do Th� � ng T� a Huy n Dung

ch� gi� ng. Sau mùa an c� 1949, Hòa th� � ng Trí H� u c� m � � t l � p chùa & ng Quang � � � �ng Lorgeril (nay là � � �

ng S� V � n

H� nh) và thành l� p � � ây m t Ph� t h� c � � �ng. N m 1950, do s giúp s� c v� n � ng c� a các Hòa th� � ng Nh� t Liên và Thi� n

Hòa, ba Ph� t h� c � � �ng trên � ây nh� p chung l� i và g� i là Ph� t H� c � � �

ng Nam Vi� t, � � t t� i chùa & ng Quang, sau � � i tên

là � n Quang. Ngài và các T ng sinh ba tr� �ng tr� thành T ng sinh Ph� t H� c � � �

ng Nam Vi� t.

Lúc này, ngoài s� h� c T ng c , còn có nhi u h� c T ng t� các t� nh và Phnôm - Pênh � � n h� c, t� ng s� � � n 100 v� . Ngài ti� p

t� c là h� c T ng c� a tr� �ng. N m 1951 Ngài hoàn t� t ch� ng trình Trung c� p Ph� t h� c. � � n n m 1954 Ngài hoàn t� t ch� ng

trình Cao � �ng Ph� t h� c v� i các v� � � ng khóa nh� Ngài: Hu� H� ng, Thi n Tâm, T� c Ph� � c, B� u � � t, T� nh � � c, T� nh Ch n

v.v...

Trong th�i gian theo h� c l� p Cao � �

ng, Ngài là h� c T ng cao tu� i nh� t, � � � c Ban giám � � c cho tham gia vi� c � i u hành

sinh ho� t c� a � � i chúng v� i ch� c v� Tri S . Ngoài ra, Ngài còn cùng các T ng h� u tham gia công tác gi� ng d� y cho l� p S

� �ng, ph� trách môn v n. Sau khi t� t nghi� p ra tr� �

ng, Ngài cùng Hòa th� � ng Thi n Tâm xin Ban Giám � � c cho v quê � n

tu t� nh nghi� p trong m t th�i gian dài � úng v� i s� nguy� n và h� a s� tr� l � i gánh vác Ph� t s � � � n n Tam B� o.

Su� t th�i gian 10 n m, Ngài � yên trong t� nh th� t Nam Tuy n- Long An, c� t � � t v� i c� nh � �

i b� n r n, b� môn t� khách,

chuyên tâm t� ng kinh sám h� i, trì chú, t� nh t� a tham thi n theo � úng th�

i kh� c bi� u � ã � n � � nh, không thay � � i.

Sau Pháp n� n 1963, Ph� t giáo tr� l � i sinh ho� t bình th� �ng, và chu� n b� cho m t s h� p nh� t sau quá trình � � u tranh ch� ng

l � i s � àn áp tôn giáo. N m 1964, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t � � � c thành l� p. Nhi u công tác Ph� t s m� i

Page 150: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

150

� � � c � � t ra. Nhu c� u � ào t� o nh� ng v� Nh� Lai S� Gi� tài � � c l� i càng c� p thi� t. Chùa � n Quang tr� thành v n phòng Vi� n

Hóa � � o. Hòa th� � ng Thích Thi� n Hoa là Tr� � ng ban Ho� ng pháp, quy� t � � nh d�i Ph� t h� c vi� n vào An D� � ng � � a (Phú

Lâm). N i � ây yên t� nh, ti� n cho vi� c tu h� c c� a T ng sinh.

C duyên ph� c v� � � o pháp c� a Ngài � ã � � n. Trong phiên h� p ngày 4-2-1964 t� i chùa � n Quang, Hòa th� � ng Thi� n Hòa

và Hòa th� � ng Thi� n Hoa nh� t trí c� Ngài Thanh T� � � n t� nh th� t Nam Tuy n xã Tân H� ng m�i Ngài, và � i B � n Tre m

�i

Ngài Thi n Tâm, � � ng x� th� t lên Sài Gòn chung lo Ph� t s .

Ban Giám � � c Ph� t H� c � � �ng � n Quang giao trách nhi� m cho quý Ngài thành l� p tr� �

ng Trung � �ng Ph� t h� c Chuyên

khoa � � t t� i chùa Hu� Nghiêm v� i g� n 40 h� c T ng. Ngài � � � c c� làm Giám Vi� n, Hòa th� � ng Thi n Tâm làm Giáo th� .

Hòa th� � ng Thanh T� làm Qu� n vi� n. � � ng th�i Ni tr � �

ng D� � c S� � Gia � � nh c ng � � � c khai gi� ng, � � t d� � i s lãnh

� � o kiêm nhi� m c� a ba v� . Trong phiên h� p ngày 4-5-1965 t� i chùa � n Quang gi� a Ban Giám � � c v� i T� ng v� T ng s và Ph� t H� c v� , tr� �

ng Trung

� �ng Ph� t h� c Chuyên khoa � � � c � � i thành Ph� t H� c Vi � n Hu� Nghiêm, nh� n thêm kho� ng 300 T ng sinh vào tu h� c, g� m

các trình � t� � � th� t (l� p 6) � � n � � nh� t (l� p 12) theo ch� ng trình ph� thông. Ngài v� n gi� ch� c Giám vi� n.

� � n n m 1968, Ph� t h� c vi� n g� p khó kh n v tài chánh, ph� i phân tán T ng sinh t� i các Ph� t h� c vi� n H� i � � c � Nha

Trang, Li� u Quán � Phan Rang, B� o T� nh � Phú Yên, Nguyên Thi u � Bình � � nh. Ph� t h� c vi� n Hu� Nghiêm ch� duy trì

m t l � p Trung � �ng Chuyên khoa khóa II. C ng n m � y, th� theo l

�i m

�i c� a T� ng V� Tr� � ng T� ng V� V n Hóa Giáo D� c,

Ngài � � m nhi� m luôn ch� c v� ph� tá V� tr� � ng Ph� t h� c v� , � � c trách ch� � � o các Ph� t h� c vi� n B� c Tông t� i các t� nh mi n

Nam.

N m 1970 � � i h i V n hóa Giáo d� c k� IV h� p t� i � à L� t, Giáo H i quy� t � � nh thành l� p m t Vi � n Cao � �ng Ph� t H� c � � t

t� i chùa Hu� Nghiêm suy c� Hòa th� � ng Trí T� nh làm Vi� n tr� � ng, Ngài làm Phó Vi� n tr� � ng. Ngài c ng tr c ti� p tham gia

gi� ng d� y b môn Lu� n cho T ng Ni sinh � hai tr� �ng Hu� Nghiêm và D� � c S� .

Cu� i n m 1974, Hòa th� � ng Thi� n Hòa � au y� u ph� i vào b� nh vi� n, bèn làm gi� y � y quy n cho Ngài tr� n quy n qu� n lý

các c s� tr c thu c T� � ình � n Quang nh� hãng v� trai Lá B� � , cô nhi vi� n Di� u Quang. Ngài l� i � � � c H i � � ng Qu� n

tr� chùa � n Quang c� làm Phó � � ng lý. Ngoài ra Ngài còn � � � c c� làm Tr� � ng ban Qu� n tr� � � duy trì c s� Hu� Nghiêm

cho � � n ngày viên t� ch.

V công � � c khai � àn truy n gi� i, n m 1965, Ngài làm Tr� � ng ban t� ch� c và Giáo th� gi� i � àn Sa Di t� ch� c t� i chùa Hu�

Nghiêm. N m 1966 Ngài l� i làm Tr� � ng Ban t� ch� c � � i gi � i � àn T� Kheo, B� Tát mi n Qu� ng � � c c ng t� ch� c t� i chùa

Hu� Nghiêm. N m 1968 Ngài � � � c cung th� nh làm Giáo th� t� i � � i gi � i � àn H� i � � c � Nha Trang. N m 1969 Ngài l� i

� � � c c� làm Tr� � ng Ban t� ch� c � � i gi� i � àn T� Kheo, B� Tát l� n th� 2 t� i chùa Hu� Nghiêm.

Sau ngày 30-4-1975 ho� t � ng c� a Ph� t giáo chuy� n qua hoàn c� nh m� i. Ngài h� � ng d� n ch� T ng nh� p th� t t� nh tu t� i b� n

vi � n theo ph� ng pháp và kinh nghi� m mà Ngài � ã th c hành trong 10 n m (1954-1964).

Trong nh� ng n m chi� n tranh, Ngài ph� i lánh c� nhi u n i, nhi� m ph� i b� nh s� t rét. Lúc v già, b� nh tái phát khá n� ng.

Ngài bàn giao vi� c qu� n tr� vi � n cho các � � t� , ch� làm c� v� n. Vào lúc 2 gi� ngày 27 tháng 10 Tân Mùi (02-12-1991), Ngài

viên t� ch t� i chùa Hu� Nghiêm, h� � ng th� 78 tu� i � �i và 42 h� l � p.

93.HÒA TH NG THÍCH H NG T (1911 - 1991)

Hòa th� � ng Thích H� ng T� , th� danh Bùi V� n Anh, sinh ngày mùng 1 tháng 8 n m Tân H� i (1911) t� i làng Bình Hòa, xã

An Dân, huy� n Tuy An, t� nh Phú Yên. Ngài sinh trong m t gia � ình có truy n th� ng � � o Ph� t. Thân ph� là c� Bùi Th� V � , pháp danh Nh� Ch n, thân m� u là c� bà Võ Th� Bi � u, pháp danh Th� B� u. T� nh� Ngài � � � c song thân giáo d� c trong tinh

th� n t� bi và chan ch� a � � c h� x� c� a Ph� t, nên Ngài s� m m c� a Thi n.

Duyên lành � ã � � n, ngày mùng 8 tháng 2 n m M� u Ng� (1918), khi v� a 8 tu� i, Ngài � � � c song thân cho phép xu� t gia � � u

s� v� i Hòa th� � ng Thích Hòa Ph� � c tr� trì chùa Thiên Long, � � � c B� n s� ban cho pháp danh Th� L� c, thu c � �i 42 dòng

Lâm T� Chánh Tông, chi phái Nguyên Thi u.

Page 151: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

151

Nh� túc duyên, Ngài r� t thông minh � � nh � � c, dù còn nh� , t� hai th

�i công phu, b� n quy� n lu� t T� Ni cho � � n các b kinh

� � a T� ng, Th� y Sám, Ngài � u thu c lòng. Ngoài s d� y d� c� a B� n s� , Ngài còn � � � c tham h� c giáo � i � n v� i các v� cao

T ng, nh� Hòa th� � ng T� Pháp chùa Thiên Tôn.

N m 1931 (20 tu� i), Ngài th� Tam � àn C� túc t� i � � i gi� i � àn chùa Linh S n, do � � i lão Hòa th� � ng Thích Ho� ng Hóa

làm � àn � � u thí gi� i, và � � � c phú pháp hi� u H� ng T� . Sau khi th� gi� i C� Túc xong, Ngài ti� p t� c h� c khoa Du già M� t

tông v� i Hòa th� � ng Linh Quang và � � � c Hòa th� � ng truy n trao pháp � n.

N m 23 tu� i (1934), Ngài � � � c ch� Tôn túc trong h i � � a T� ng Ph� lúc b� y gi�, gi� i thi � u và g� i h� c Tam T� ng giáo � i � n

t� i Ph� t h� c � � �ng Tây Thiên Hu� ba n m (1934 - 1937). Nh

� tâm c� u h� c v� ng b n, ch

�ng nh� ng Ngài uyên thâm kinh

� i � n mà còn th� u tri� t l� tánh di� u d� ng c� a khoa Du già Ch� n t� .

Sau khi tham h� c v� i các b� c cao T ng � Hu� và Phú Yên xong, nh� m lúc phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo � ang d� y lên

m� nh m� trên kh� p ba mi n � � t n� � c, Ngài nh� n th� y � ây là m t c duyên thu� n l� i � � ph� c h� ng chánh pháp.

N m 1937, Ngài v� n � ng T ng tín � � m� các T ng h� c � � �ng t� i các chùa C� Lâm, Liên Trì (Tuy An), Thiên T� (Ninh

Hòa) � � � ào t� o T ng tài. � � c bi� t t� i chùa C� Lâm có nhi u v� � � n nghe gi� ng kinh Pháp Hoa nh� : Hòa th� � ng Qu� ng

� � c, Ngài V� nh Th� , Nh n Th� , Nh n Du� ... do Ngài làm ch� gi� ng.

N m 1939, vì � nh h� � ng chi� n tranh nên các T ng h� c � � �ng này t� m th

�i � óng c� a, nh� ng Ngài luôn tìm m� i cách t�

ch� c các l� p tu h� c, gi� ng kinh lu� t d� � i hình th� c an c� ki � t h� , m� � � i gi � i � àn � các t� nh Phú Yên, Khánh Hòa, Bình

Thu� n, Bình Tuy � � � ào t� o các b� c cao T ng h� u ích cho � � o sau này nh� các Hòa th� � ng � n Tâm, Viên Quang, � � ng

Huy... và gi� ng d� y khoa Du già Ch� n t� cho ch� T ng � các t� nh Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Thu� n...

Ngoài vi� c gi� ng d� y, � ào t� o T ng Ni, Ngài còn � em h� t s� c mình khai s n và trùng tu r� t nhi u ngôi chùa � � có n i tu h� c

cho T ng Ni và s� m hôm l� bái c� a Ph� t t� g� n xa nh� : chùa Thiên Long � Phú Yên (1938); T� � ình Minh S n (1957);

Linh � ài và Thiên T� � Ninh Hòa (1959). � � ng th�i khai s n Linh S n T � L � c Tánh, � Tánh Linh (1961) và chùa Pháp

H i � Hàm Tân - Bình Thu� n (1967).

Trong su� t cu c � �i tu h� c và hành � � o, Ngài không t� nan b� t c� m t nhi� m v� nào khi � � � c ch� T ng và Giáo h i giao

phó c ng nh� Ph� t t� c� n � � n. � � i v� i dân t c, Ngài luôn � em h� t s� c mình góp ph� n vào công cu c b� o v� quê h� ng.

N m 1945, trong th�i k� kháng chi� n ch� ng Pháp, Ngài � � � c T ng tín � � � c� làm Ch� t� ch H i Ph� t giáo C� u qu� c t� nh

Phú Yên.

N m 1955, Ngài � � m nh� n Tr� s tr� � ng Giáo h i T ng già t� nh Khánh Hòa liên ti� p hai nhi� m k� .

N m 1963-1964, Ngài lãnh � � o phong trào � � u tranh b� o v� Ph� t giáo và dân t c t� nh Bình Tuy (Hàm Tân).

N m 1964-1978, Ngài � � � c H i � � ng Vi� n Hóa � � o Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t suy tôn vào H i � � ng

Tr� � ng lão Vi� n T ng Th� ng.

T� n m 1982 cho � � n ngày viên t� ch, Ngài � � � c suy tôn C� v� n Ch� ng minh kiêm � y viên T ng s Ban Tr� S T� nh H i

Ph� t Giáo Thu� n H� i (c ) và Bình Thu� n sau này.

Ngài � ã d� ch b kinh Th� p L� c Quán, và tr� � c tác quy� n l� ch s� T� H� u � � c (T� Linh S n Tr� �ng Th� núi Tà Cú) và ch�

h� u T� .

Cu c � �i tu hành và hóa � � o c� a Ngài là t� m g� ng hy sinh t� n t� y, không t� nan b� t c� m t vi� c gì dù nh� , � em h� t s� c

mình � � giáo d� c, � ào t� o T ng Ni ti� p d� n h� u lai ho� ng truy n chánh pháp.

Dù tu� i già s� c y� u, nh� ng Ngài v� n tinh t� n tu hành không m t phút giây tr� n� i, và ph� c v� chúng sinh � � n giây phút cu� i

cùng. Ngày mùng 2 tháng 8 n m Tân Mùi (1991), Hòa th� � ng an nhiên th� t� ch, h� � ng th� 80 tu� i, v� i 60 pháp l� p. B� o

tháp c� a Ngài t� a l� c trong khuôn viên chùa Pháp H i, huy� n Hàm Tân, t� nh Bình Thu� n.

94.HÒA TH NG THÍCH THI N CH N (1914 - 1992)

Hòa th� � ng pháp danh Ki� u L� i, pháp hi� u Ng Ch n, pháp t Thi� n Ch n, th� danh Tr� n Thanh, sinh n m Giáp D� n

(1914), t� i xã Tân Th� ch, huy� n Châu Thành, t� nh B� n Tre. Ngài là tr� � ng nam trong m t gia � ình trung nông Nho giáo,

Page 152: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

152

nh� ng l� i qui ng� � ng Ph� t giáo. Thân ph� là ông Tr� n V n Tri, pháp danh Ki� u Sanh, thân m� u là bà Nguy� n Th� Gi� n,

pháp danh Qu� ng Th�

i. Khi Ngài lên 10 tu� i thì thân ph� xu� t gia, v sau ng� �i em trai c� a Ngài c ng xu� t gia và trú trì

chùa Ph� � c Duyên � xã Tân Th� ch.

Khi lên 7 tu� i, Ngài � � � c � i h� c qu� c ng� � tr� �ng làng. V nhà, l� i � � � c thân ph� d� y thêm ch� Nho nên Ngài s� m có

v� n Nho h� c. L� n lên, Ngài có ý mu� n xu� t gia, nhi u l� n bày t� cùng thân m� u, nh� ng � u b� can ng n, Ngài v� n không

nh� t chí. Mãi � � n n m Giáp Tu� t (1934), lúc � ó Ngài tròn 20 tu� i, m� i � � � c to� i nguy� n.

Ngài tìm � � n chùa V� n An � Sa � éc, xin quy y th� gi� i v� i Hòa th� � ng Li� u Ng� c. Nh� s� n có v� n Hán h� c, l� i thêm chí

tâm tu h� c, Ngài s� m thông hi� u kinh t� ng và � � � c th� gi� i C� túc.

N m 1937, sau khi � ã h� c xong khóa Ti� u h� c Ph� t giáo t� i chùa V� n An - Sa � éc, do chi h i c� a H i L � � ng Xuyên Ph� t

H� c t� ch� c. Ngài � � � c B� n s� cho ra Hu� theo h� c tr� �ng Trung h� c Ph� t giáo t� i chùa Báo Qu� c trong hai n m, Ngài

luôn t� ra là m t h� c T ng xu� t s� c.

N m 1939, Ngài tr� v Nam gi� a lúc ng� �i Pháp ra s� c � àn áp các phong trào yêu n� � c, nhi u ng� �

i b� b� t b� , tra t� n và tù

� ày, sinh ho� t các chùa chi n c ng b� � nh h� � ng l� n. Ngài � � � c B� n s� cho v chùa H i Ph� � c � Nha Mân. Trong th�

i gian

này, Ngài cùng tham c� u kinh � i � n v� i các Hòa th� � ng B� u Chung, Hòa th� � ng Ph� � c Ân, Hòa th� � ng Long An...

N m 1940, v� i b� n tính hi n hòa, l� ch thi� p và tinh thông Ph� t pháp, Ngài � � � c T� V � n An phong ch� c Pháp s� và làm � � c

giáo Ph� t h� c vi� n V� n An - Sa � éc, h� � ng d� n T ng Ni tu h� c h n 100 v� . N m 1942, Ngài � � � c c� làm Pháp s� gi� ng d� y tr� �

ng H� ng � chùa Thiên Ph� � c, Tân H� ng, Long An.

N m 1943, Ngài liên ti� p d� y tr� �ng H� ng chùa Tân Th� nh � huy� n C� n Giu c, t� nh Long An, r� i � � n chùa Linh Phong �

Tân Hi� p.

N m 1944, Ngài tr� v quê nhà xây d ng nên ngôi chùa V� n Ph� � c.

N m 1945, Ngài m� Ph� t h� c � � �ng B� o An � Qu� i S n, v� i s� l � � ng T ng Ni t� i h� c có � � n 200 v� .

N m 1948, Ngài l� i m� tr� �ng gia giáo t� i chùa Tôn Th� nh, Long An trong ba n m.

N m 1957, Hòa th� � ng Thích Hành Tr� m� Ph� t h� c � � �ng T ng Già và Giác Nguyên � Khánh H i Sài Gòn, m

�i Ngài

� � m trách ch� c v� Pháp s� , h� � ng d� n T ng Ni tu h� c trong b� n n m.

N m 1963, Ngài tham gia cùng T ng Ni, Ph� t T� trong phong trào � � u tranh ch� ng k� th� tôn giáo c� a chính quy n Ngô

� ình Di� m. Sau � ó, Ngài v � � m trách Ph� t s và d� y b� o T ng chúng t� i chùa H i Long � th� xã Long An.

N m 1965, Ngài v trú trì chùa Ph� � c Duyên. T� i � ây, Ngài d� ng chân t� nh d� � ng, ti� p t� c phiên d� ch kinh sách và tr� � c

tác cho � � n khi Ngài viên t� ch vào ngày 15 tháng 6 n m 1992 t� c r� m tháng 5 n m Nhâm Thân, h� � ng th� 78 tu� i � �i, 58

tu� i � � o.

Trong cu c � �i ho� ng pháp, Ngài � ã dành tâm l c và thì gi

� cho công tác phiên d� ch. Các tác ph� m � � l � i nh� sau:

- Lu� t T� Ph� n hi� p chú.

- Lu� t T� Ph� n T� Kheo Ni l� � c ký.

- T� Ni H� ng Nh

- Kinh V� n Ph� t.

... và nhi u b khác.

Hòa th� � ng là m t Pháp s� danh ti� ng � kh� p mi n L� c t� nh Nam b , góp ph� n � em pháp âm chuy� n hóa nhân gian và giáo

d� c th� h� k� th� a s nghi� p s� gi� Nh� Lai.

95.HÒA TH NG THÍCH HO NG C (1888 - 1992)

Hòa th� � ng Thích Ho� ng � � c, th� danh Nguy� n V n C , sinh n m M� u Tý (1888), t� i làng Nh n Th� nh Trung, th� xã Tân

An, t� nh Long An, húy Nh� t Phú, pháp t Nh� Thu� n, pháp hi� u Ho� ng � � c.

Thân th� Ngài là ông Nguy� n V n Ân, thân m� u là bà Nguy� n Th� Thành. Gia � ình thu c t� ng l� p trung l� u, phúc h� u và

� � o � � c.

Page 153: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

153

V � n xu� t thân t� m t gia � ình nh� v� y nên Ngài � � � c h� p th� nh n lành t� ph� thân, s� m � � � c h� c ch� Hán và � � c bi� t là

ngh y h� c � ông ph� ng. C ng vào � ó, khi song thân giác ng Ph� t pháp thì Ngài l� i � � � c truy n � � t nh� ng tinh hoa c� a

m t tôn giáo l� n c� a nhân lo� i. H� ng ngày h� c hành và ph� giúp cha làm ngh thu� c, lúc nào Ngài c ng t� ra hi� u thu� n

tri � t � � . Khi � � n tu� i l � p gia � ình, vâng l�

i song thân Ngài � ã k� t hôn v� i ng� �i cùng b� n s� .

N m Tân D� u (1921), sau th�i gian chung s� ng và � ã có ba ng� �

i con (2 gái, 1 trai) thì ng� �i v� qua � �

i. C� m nh� n � � � c l�

vô th� �ng, nên Ngài th� y rõ vi� c c� n ph� i làm tr� � c m� t là s� ng và ti� p t� c nuôi con v� i ngh thu� c gia truy n do thân ph�

� � l � i, � � ng th�

i ph� ng d� � ng ng� �i m� già m t cách r� t chu toàn. Vì sinh k� gia � ình, Ngài ph� i ng� � c xuôi sông n� � c

kh� p các t� nh � � ng b� ng sông C� u Long, s� ng � �i thanh b� n tr� �

ng chay và th c hi� n nh� ng th�

i khóa tu ni� m t v� ch

riêng cho mình.

N m � t H� i (1935), lúc này Ngài � ã 47 tu� i. Nh� nh� ng chuy� n buôn bán � � �

ng sông nên Ngài � ã bi� t � � n chùa Linh S n

(C� u Mu� i - Sài Ggòn) và � � � c h� c � � o r� t nhi u n i Hòa th� � ng H� ng Tu - Thi� n Hu� tr� trì n i � ây. Do � ó khi � ã s� p

x� p yên b gia th� t, các con � ã l� n khôn, Ngài � � n th� giáo, xu� t gia v� i Hòa th� � ng.

Dù xu� t gia mu n, tu� i � ã cao, nh� ng nh�

ý chí t l c và v� n tinh hoa Ph� t pháp � � � c h� p th� t� nh� nên con � � �ng hòa

nh� p n� p s� ng thi n gia c� a Ngài không m� y khó kh n. Ng� � c l� i còn � � � c Hòa th� � ng B� n s� và các pháp l� chung

quanh khen ng� i.

N m M� u D� n (1938) Ngài 50 tu� i, sau khi � � � c th� T� Kheo gi� i t� i � � i gi� i � àn chùa H i Ph� � c (B� n Tre), Ngài ra Bình

� � nh tham h� c v� i Hòa th� � ng Bích Liên, r� i vào h� c v� i Hòa th� � ng Ki u � � o - Ho� ng Khai � chùa H i Tôn (B� n Tre),

Hòa th� � ng Ph� � c Chí � chùa Thiên Ph� � c (Long An). Sau � ó Ngài tr� v chùa Linh S n tham h� c v� i Hòa th� � ng Ph� � c

Chí - Hu� Thông m t th�i gian r� t lâu.

Trong th�i gian tu h� c và ho� ng khai chánh pháp, Ngài � ã trùng tu, ki� n t� o r� t nhi u t vi � n, nh� chùa H i Long, H� ng

Phú, Bình An, Linh Tâm, An Châu, Tâm Khánh và nhi u chùa � các � � a ph� ng khác trong t� nh Long An.

Ngoài nh� ng công vi� c trùng tu, ki� n thi� t, Ngài còn m� nhi u cu c thuy� t gi� ng � � nh k� ho� c nhân các ngày l� l� n, thu hút

� � � c r� t nhi u ng� �i nghe, k� t qu� m� mãn.

Ngài � ã cho m� h n 13 khóa an c� ki � t h� , � � � c cung th� nh làm � àn ch� nhi u gi� i � àn trong và ngoài t� nh. Hàng c� s� t� i

gia � � � c Ngài truy n th� gi� i pháp r� t � ông, không ít ng� �i � ã tr� thành nh� ng Ph� t t� n� i danh � óng góp trong nhi u l� nh

v c xã h i.

Trong các ph� ng pháp tu hành, Ngài ch� n m t pháp môn � � tu trì, nh� t quy� t trung thành v� i th�i khóa � ã � ra: trì Kinh

Kim Cang, ni� m Ph� t và chú Chu� n � . Ngài t� ng � i b trên 20 km � � h� c Lu� t T� ng khi còn s� c. Lúc v già Ngài v� n

th� �ng ôn t� p � i � n ch� ng, l� ng nghe pháp nh� , c� nh� ng thông tin Khoa h� c xã h i � � làm c s� cho vi� c gi� ng d� y Ph� t

pháp.

N m Quý H� i (1983), Ngài � � � c suy c� làm C� v� n và Ch� ng minh cho Ban Tr� S T� nh H i Long An.

N m 1988, khi 100 tu� i Ngài v� n còn � i d khóa An C� ki� t h� t� i chùa Linh S n (qu� n 1 - Sài gòn). N m 1989, Ngài d

khóa An C� t� i chùa Giác Sanh (qu� n 10). � � c bi� t, lúc � tu� i 94, Ngài � ã có l� n ra tr� � c T ng chúng phát l� sám h� i vì

nghi oan cho m t ch² � i � u. H n ai h� t, Ngài trân tr� ng các th� h� truy n th� a và luôn khuy� n khích l� p tr� tinh t� n tu h� c.

N m Nhâm Thân (1992), Ngài tích c c h� tr� nhi u m� t trong s ra � �i c� a Tr� �

ng C B� n Ph� t H� c Long An. Ngài luôn

nh� c nh� Ban Tr� S T� nh H i ph� i quan tâm th� �ng xuyên � � n c s� � ào t� o quan tr� ng này, có nh� v� y Tr� �

ng C B� n

Ph� t H� c m� i hoàn thành � � � c công tác, tr� ng trách Ph� t s c� a mình.

Tu� i th� c� a Ngài hình nh� là m t s � n bù x� ng � áng cho tinh th� n quy� t chí c� u gi� i thoát. Tuy xu� t gia mu n, b� n thân

� ã có gia � ình riêng nh� ng v� i ý th� c t giác cao � , Ngài � ã minh ch� ng cho h� u th� th� y � � � c nh� ng gì mà s c� g� ng

b� n thân khi � ã nh� t quán th c hi� n b� ng t� t c� lòng vô ngã v� tha, t� t s� � � t � � � c m t k� t qu� nào � ó.

Ngài v� n minh m� n, không th� b� nh cho � � n phút x� b� huy� n thân. Ngài � ã an nhiên th� t� ch vào lúc 11 gi�

30' ngày 01

tháng 10 n m 1992, nh� m ngày 06 tháng 09 n m Nhâm Thân. H� � ng th� 105 tu� i, 55 h� l � p. T� i T � � ình H i Long, xã

Nh n Th� nh Trung, th� xã Tân An, t� nh Long An.

Page 154: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

154

Di c� t � � � c trà t� và tôn trí n i tháp B� o � � ng H i Long.

Công trình có ý ngh� a thi� t th c lâu dài mang tính ho� ng hóa tích c c nh� t c� a Ngài là ch� biên cho các Pháp s� d� ch gi� i

kinh � i � n nh� T� Ni H� ng Nh , Lu� t Tr� �ng Hàng v.v... Bên c� nh � ó là vi� c t� ch� c kh� c in b� n g� các kinh Pháp Hoa,

� � a T� ng, Nh� t T� ng và các tranh t� � ng Ph� t, B� Tát.

96.HÒA TH NG THÍCH ÔN H U (1905-1992)

Hòa th� � ng pháp danh Tr� ng Nguy� n, hi� u � ôn H� u, thu c � �i th� 8 phái thi n Li� u Quán, th� danh là Di� p Tr� ng Thu� n.

Ngài sinh vào ngày 13 tháng giêng n m � t T� (16-2-1905) t� i làng Xuân An, t� ng An � � n, ph� Tri� u Phong, t� nh Qu� ng

Tr� . Ngài xu� t thân trong m t gia � ình có truy n th� ng Nho h� c, nh� ng l� i quy ng� � ng Ph� t giáo. Thân ph� là c� Di� p V n K

�,

m t v� l � ng y n� i ti � ng, v sau ông xu� t gia h� c Ph� t v� i T� H� i Thi � u, có pháp danh là Thanh Xuân, t Sung Mãn, � � c

pháp v� i T � Tâm Truy n, � � � c pháp hi� u là Ph� � c � i n, khai l� p chùa Long An (Qu� ng Tr� ) và k� th� tr� trì chùa S� c T�

T� nh Quang. Thân m� u là c� bà Nguy� n Th� C u, m� t s� m khi Ngài v� a lên 9 tu� i.

N m Ngài lên b� y, m t hôm T� Tâm T� nh v quê, � � n nhà th m, th� y Ngài di� n m� o khôi ngô bèn t� lòng � u ái, huy n ký

cho Ngài con � � �ng xu� t th� . Nghe v� y c� ông vui m� ng khôn xi� t, � � c bi� t l� u tâm � � n vi� c h� c hành c� a Ngài, li n m

�i

th� y v nhà d� y riêng, � � un � úc t� ng lai cho Ngài v� i lòng � � c mong � � � c nh� l�i T � d� y.

N m 17 tu� i (1922 - Nhâm Tu� t), sau m� �i n m � èn sách, Ngài � ã làu thông Nho h� c. Nh� ng t� t� � ng v nh n sanh v tr�

và ph� ng pháp l� p thân x� th� c� a Lão, Nho � ã không làm th� a mãn � � � c lý t� � ng c� a ng� �i thanh niên trí th� c � y khi

� � ng tr� � c ng� � ng c� a cu c � �i. Ph� i ch ng còn có m t chân lý, m t lý t� � ng cao siêu h n các nguyên lý Kh� ng M� nh mà

Ngài � ã g� p? Cho � � n khi � � � c song thân nh� c l� i vi � c T� Tâm T� nh � ã huy n ký ngày x� a, Ngài m� i ngh� � � n con � � �ng

xu� t gia h� c � � o.

� i u này khi� n cho chí xu� t tr� n c� a Ngài tr� � ng thành. N m 19 tu� i, ngày 19 tháng 6 n m Quý H� i (1923) � � � c s ch� p

thu� n c� a ph� thân, Ngài vào chùa Tây Thiên � � nh l� T� s� Tâm T� nh, xin � � � c xu� t gia t� i � ây.

M t n m sau, c ng � úng vào ngày vía Quan Âm (ngày 19 tháng 6 n m Giáp Tý - 1924), nh� h� c h� nh kiêm toàn và chí

nguy� n x� ng � áng, Ngài � � � c � � c cách cho th� tam � àn C� Túc t� i Gi� i � àn chùa T� Hi � u, do chính B� n s� làm � àn � � u.

Th� gi� i � � � c hai n m thì B� n s� viên t� ch (1926), Ngài bèn � � n chùa H� ng Khê c� u pháp v� i s� huynh là Hòa th� � ng

Giác Tiên.

N m 1927, Ngài � � � c 22 tu� i, tr� �ng Ph� t H� c Th� p Tháp t� i t � nh Bình � � nh khai m� , do T� Ph� � c Hu� - b� c danh T ng

n� i ti � ng làm Giáo th� , Ngài cùng m t s� v� khác nh� Hòa th� � ng Chánh Huy, Chánh Th� ng, Viên Quang vào � ây tham

h� c.

N m 1932, H i An Nam Ph� t h� c ra � �i, tr� �

ng Trung h� c, � � i h� c Ph� t giáo � � � c m� t� i Tây Thiên, T� Ph� � c Hu� � � � c

cung th� nh t� Bình � � nh ra làm giáo th� . V� i tinh th� n hi� u h� c c� u ti� n không ng� ng, Ngài ti� p t� c theo h� c ch� ng trình

� � i h� c t� i � ây và � � � c b� u làm Th� chúng c� hai tr� �ng. Ngài c ng làm Giáo th� cho Ph� t h� c � � �

ng Báo Qu� c và Ni

vi � n Di� u � � c - Hu� .

Ngay t� lúc còn ng� i gh� � � i h� c t� i Tây Thiên, Ngài � � � c m�

i làm Gi� ng s� c� a H i An Nam Ph� t H� c. N m 1936, t� t

nghi� p � � i h� c Ph� t giáo, v� i tu� i 32, Ngài � � � c m�i làm Giáo s� cho Ph� t h� c � � �

ng Báo Qu� c và Lu� t s� cho S n môn

Th� a Thiên, t� � ó Ngài � ã tr� thành m t h� t nhân tích c c c� a phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo, và là gi� ng s� nòng c� t, ti n

phong c� a H i Vi � t Nam Ph� t H� c. Ngài � ã � i gi � ng d� y kh� p các t� nh mi n Trung, nh� t là t� i � à N� ng và Qu� ng Nam.

N m 1940 và 1942, Ngài hai l� n sang thuy� t gi� ng � m t s� t� nh có � ông Vi� t ki u t� i Lào, � àm � � o v� i vua Sãi và tham l�

t� i m t s� n i � V� ng qu� c Ph� t giáo này.

N m 1945, Ngài thay th� Bác s� Tâm Minh - Lê � ình Thám gi� ch� c Chánh H i tr � � ng H i An Nam Ph� t H� c (Th� a

Thiên). C ng trong n m này, Ngài nh� n ch� c tr� trì Qu� c T Linh M� - m t di tích l� ch s� c� a c� � ô Hu� . Sang n m 1946,

Page 155: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

155

Ngài làm Ch� t� ch Ph� t giáo Li«n hi� p Trung b .

N m 1947, cùng chung s� ph� n v� i hàng lo� t các c s� Ph� t giáo c� n� � c, chùa Linh M� c ng b� Pháp � ánh phá và chi� m

� óng. Ngài b� Pháp b� t, tra t� n và sau cùng b� t t � ào huy� t chôn mình và suýt b� b� n ch� t, may nh� bà T� Cung (m� vua

B� o � � i) can thi� p m� i � � � c th� .

N m 1948, Ngài làm c� v� n � � o h� nh h i Ph� t h� c Trung ph� n và Tuyên lu� t s� � � i gi� i � àn Báo Qu� c - Hu� . N m 1949,

Ngài thay c� C� s� Ch n An Lê V n � � nh gi� ch� c Chánh h i tr� � ng T� ng Tr� s h i Ph� t h� c Trung ph� n.

N m 1951, Ngài � � � c cung th� nh làm � àn � � u Hòa th� � ng Gi� i � àn t� i chùa � n Quang - Sài Gòn, sau � ó � � � c S n môn

T ng già Trung ph� n m�

i làm Giám lu� t. Qua n m 1952, Giáo H i T ng Già toàn qu� c � � � c thành l� p t� i Hà N i, Ngài

� � � c suy c� làm Giám lu� t.

N m 1956, Ngài thành l� p và làm Ch� nhi� m Liên Hoa v n t� p. N m 1958, Liên Hoa v n t� p � � � c chuy� n thành Liên Hoa

nguy� t san c ng do chính Ngài làm ch� nhi� m.

N m 1963, Ngài tham gia � � ng trong hàng ng lãnh � � o phong trào � � u tranh ch� ng chính sách k� th� , � àn áp Ph� t giáo c� a

chính quy n Ngô � ình Di� m. � êm pháp n� n 20 tháng 8 n m 1963, Ngài b� b� t t� i chùa Di� u � � và b� � � a � i giam gi� .

N m 1964, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t � � � c thành l� p, Ngài � � � c c� làm Chánh � � i Di � n mi n V� n H� nh.

N m 1965, Ngài � � � c cung th� nh làm Y� t ma A Xà Lê � � i gi� i � àn T� Hi � u t� ch� c t� i T� � ình T� Hi � u - Hu� .

T� n m 1968, Ngài � � � c m�i tham gia M� t tr� n Dân t c Gi� i phóng mi n Nam, Ngài vào chi� n khu, ra Hà N i. T� � ây,

Ngài l� i càng � � y m� nh s nghi� p l� i � � o ích � �i.

- Tháng 1/1968: Phó Ch� t� ch Liên minh các l c l� � ng Dân ch� và Hòa Bình Vi� t Nam. Tháng 6/1968: � y viên H i � � ng

C� v� n Chính ph� Lâm th�

i C ng Hòa Mi n Nam Vi� t Nam.

- N m 1970, � i tham quan v n hóa, tôn giáo � Liên Xô và Trung Qu� c. N m 1971, � i d � � i h i thành l� p t� ch� c Ph� t

giáo Châu Á vì Hòa Bình � Mông C� và � � � c c� làm � y viên th� �ng tr c Ban Ch� p hành H i Ph� t giáo Châu Á vì Hòa

Bình.

- N m 1975, mi n Nam � � � c gi� i phóng, Ngài tr� v chùa c (Linh M� ) và sau � ó � � � c m�

i làm c� v� n cho Ban ch� � � o

Vi � n Hóa � � o Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t.

- N m 1976, Ngài � � c c� � � i bi � u Qu� c h i khóa VI n� � c C ng Hòa Xã H i Ch� Ngh� a Vi� t Nam. C ng chính trong n m

này, Ngài � � � c m�

i gi� ch� c � y viên � oàn Ch� t� ch � y ban Trung � ng M� t tr� n T� qu� c Vi � t Nam.

- T� n m 1976 � � n 1986, liên t� c trong m� �i n m li n, Ngài gi� ng d� y kinh lu� t cho T ng Ni � Hu� t� i các chùa Linh M� ,

Báo Qu� c và Linh Quang.

N m 1977, � � i h i k � VII Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t t� i � n Quang. Ngài � � � c suy c� vào H i � � ng

Tr� � ng Lão c� a Giáo H i và gi� ch� c v� Chánh Th� ký Vi � n T ng Th� ng.

N m 1979, � � c � � nh� T ng Th� ng - Hòa th� � ng Thích Giác Nhiên - viên t� ch, � � i h i k � VIII ch � a t� ch� c � � � c, H i

� � ng L� � ng Vi� n bèn cung th� nh Ngài kiêm ch� c v� X� lý Vi � n T ng Th� ng.

N m 1981, � � i h i � � i bi � u th� ng nh� t Ph� t giáo Vi� t Nam t� i chùa Quán S� - Th� � ô Hà N i, � ã suy c� Ngài vào H i

� � ng Ch� ng minh v� i ch� c v� � � Nh� t Phó Pháp Ch� kiêm Giám lu� t Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam.

N m 1977, 1981 và 1983, ba l� n Ngài � � � c cung th� nh làm � àn � � u Hòa th� � ng các � � i gi� i � àn t� i chùa Báo qu� c và

Trúc Lâm - Hu� .

% tu� i ngoài bát tu� n, s� c kh� e c� a Ngài � ã gi� m sút r� t nhi u, thân ng u� n nh� chi� c xe c , � èn d� u c� n, nhân duyên h i

h� p � ã mãn. Hóa duyên � ã tròn, Hòa th� � ng an nhiên thu th� n h i nh� p vào c� nh gi� i an l� c t� ch t� nh vào ngày 23/4/1992

(nh� m ngày 21/3 Nhâm Thân) t� i T� � ình Linh M� thành ph� Hu� , tr� th� 88 n m, tr� i qua 68 mùa An c� ki � t h� ...

Dù Ph� t s � a � oan và cu c � �i hành � � o g� p nhi u gian truân, ngh� ch c� nh, Hòa th� � ng c ng � ã � � l � i m t s� t� li � u

khiêm t� n nh� ng r� t có giá tr� do chính Ngài d� ch gi� i, biên so� n nh� :

- Cách th� c sám h� i các t i � ã ph� m.

- Ph� ng pháp tu quán.

- T� nhi� p pháp.

Page 156: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

156

- C� m � ng t nhiên.

- � âu là con � � �ng h� nh phúc.

- � � ng mông ch� quán.

- Sinh m� nh vô t� n hay là Thuy� t luân h� i.

- Lu� t T� Ph� n T� kheo ni.

Ngoài ra còn có m t s� bài � ng trên các báo Viên Âm, Liên Hoa.

Theo Dòng S Ki � n:

Niên Bi� u � � i Lão Hoà Th� � ng Thích � ôn H� u

� � c � � i Lão Hoà Th� � ng Thích � ôn H� u

97.HÒA TH NG THÍCH M T HI N (1907 - 1992)

Hòa th� � ng Thích M� t Hi� n, pháp danh Tâm H� ng, n� i pháp � �i th� 43 dòng thi n Lâm T� .

Ngài th� danh Nguy� n Duy Qu� ng, sinh ngày 04/02/1907 (t� c n m � inh Mùi) t� i làng D� Lê Th� � ng, xã Th� y Ph� ng,

huy� n H� ng Th� y, t� nh Th� a Thiên (Hu� ) trong m t gia � ình thu� n túy Ph� t giáo. Thân ph� là c� Nguy� n Duy Bút và thân

m� u là c� Nguy� n Th� Tang.

V � n có thi� n duyên v� i Ph� t ch� ng, nên n m lên 7 tu� i, Ngài � � � c song thân cho phép r�i mái � m gia � ình xu� t gia h� c � � o

v� i Hòa th� � ng Giác Tiên- T� khai s n chùa Trúc Lâm - Hu� . Khi còn là chú ti� u, Ngài � ã có c� t cách � � o phong; tâm chí

chân tr c c� u ti� n, Ngài s� m th� m nhu� n m� a pháp trong su� t b� y n m h� u Th� y h� c � � o.

N m 1921, lúc Ngài 14 tu� i, tr� � c s m� n m c� a v� Hoàng C� (t� c vua Kh� i � � nh) và � � � c B� n s� cho phép, Ngài theo

h� c cùng l� p v� i các v� ng tôn công t� t� i n i ph� Hoàng gia. S� ng trong c� nh cao sang Ngài v� n không tham � � m, ng� � c

l � i Ngài càng thi� t tha v� i n� p s� ng an b� n l� c � � o c� a ch� n Thi n môn nhàn t� nh nên sau m t n m, Ngài � ã kh� n kho� n xin

tr� v chùa.

N m 1927, tr� �ng Ph� t h� c t� i chùa Th� p Tháp Di � à t� nh Bình � � nh khai gi� ng, do T� Ph� � c Hu� , v� cao T ng lúc b� y

gi� làm Giáo th� ; Ngài cùng các Pháp l� � Hu� vào � ây tham h� c. Trong khóa h� c này, Ngài r� t tâm � � c v M � t giáo.

N m 1932, h i An Nam Ph� t H� c � � � c thành l� p, T� Ph� � c Hu� � � � c cung th� nh ra Hu� làm Giáo th� cho � � i h� c Ph� t

giáo t� i Ph� t h� c � � �ng Tây Thiên, do Ngài Giác Nhiên làm Giám � � c. Tham h� c l� p này, Ngài là m t h� c T ng � � � c Hòa

th� � ng Giáo th� chi� u c� ng� i khen.

N m 1935, Ngài là Th� Sa Di t� i Gi� i � àn Phúc Lâm t� nh Bình � � nh do T� Ph� � c Hu� làm � àn � � u. Sau th�i gian th� � � i

gi� i, Ngài � ã � � � c B� n s� phú pháp qua bài k� :

Tâm h� ng th� gi� i huân

Tùy x� k� t t� �ng vân

Phú nh� tâm h� ng tánh

C� kim chánh th� quân.

N m 1937, Ngài � � � c bà T� Cung m�

i v cung An � � nh - Hu� gi� ng d� y Ph� t h� c cho nh� ng v� trong Hoàng t c qui

ng� � ng Ph� t pháp.

N m 1938, Ngài � � m trách trú trì Trúc Lâm thay cho S� huynh M� t Tín già b� nh. N m sau � ó S n môn và b L � cung c�

Ngài gi� ch� c trú trì Thánh Duyên Qu� c T t� i núi Túy Vân, thu c huy� n Phú L c - Hu� .

N m 1940 - 1941, Ngài chuyên trì M� t giáo và � � t nhi u thành qu� , góp ph� n không nh� vào công vi� c � sanh.

� � u n m 1947, sau khi Hòa th� � ng Phúc H� u, trú trì T� � ình Báo Qu� c viên t� ch, Giáo H i T ng Già Th� a Thiên � ã thành

l � p Ban Qu� n Tr� chùa g� m ba v� là: Hòa th� � ng Châu Lâm, Hòa th� � ng Trí Th� và Ngài, trong � ó Hòa th� � ng Trí Th�

tr c ti� p trông coi.

Trên b� � c � � �ng ho� ng d� ng chánh pháp, n m 1949, Ngài vào Sa � éc. Su� t hai n m Ngài � ã t� n t� y trao truy n Ph� t

pháp c n b� n cho T ng Ni t� nh này.

Page 157: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

157

N m 1953, Ngài làm Tr� s tr� � ng Giáo H i T ng Già Trung Vi� t. N m 1956, Ngài d � � i l � Ph� t � � n t� i � ông H� i, trong

d� p này Ngài � ã chiêm bái các Thánh tích t� i Mi � n � i � n, Thái Lan, Ai Lao và Cao Miên. N m 1958, Ngài cùng v� i các

Ngài Thi� n Hoa, Thi� n Minh, Tâm Châu, � � i di � n Ph� t giáo Vi� t Nam tham d H i Ngh� Hòa Bình Th� Gi� i t � i Nh� t B� n.

N m 1963, là Tr� � ng ban T� ch� c � � i l � Ph� t � � n PL 2507 và chính trong ngày l� này, Ngài cùng ch� Tôn túc phát � ng

phong trào ch� ng chính sách k� th� Ph� t giáo c� a chính quy n Ngô � ình Di� m. N m 1964, Ngài tham gia � oàn � � i bi � u

Ph� t giáo Th� a Thiên - Hu� vào d � � i h i thành l� p Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t t� ch� c t� i chùa Xá L� i -

Sài Gòn.

N m 1965, Ngài làm � � t� Tôn ch� ng � � i gi� i � àn V� n H� nh t� i T� � ình T� Hi� u - Hu� .

N m 1967, Ngài là Giáo s� cho l� p Chuyên khoa Ph� t h� c Li � u Quán, do Ngài Thích M� t Nguy� n t� ch� c t� i chùa Linh

Quang - Hu� . N m 1968, Ngài � � � c Vi � n T ng Th� ng Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t suy c� lên hàng giáo

ph� m Hòa th� � ng cùng m t lúc v� i Ngài Trí Th� và Ngài Thi� n Hòa. N m này, Ngài làm � � ng Tôn ch� ng t� i Gi� i � àn

H� i � � c - Nha Trang.

Tr� � c s phát tri� n c� a các Ph� t h� c vi� n, Ngài cùng Hòa th� � ng Trí Th� và Hòa th� � ng Thi� n Hòa thành l� p Ban B� o tr�

Ph� t h� c vi� n, nh� m � ào t� o T ng tài cho Ph� t giáo Vi� t Nam. Ngài luôn quan ni� m r� ng T ng � oàn là gi ng m� i c� a Giáo

H i, và xem nhi� m v� ch m lo T ng s là vi� c chính y� u c� a � �i mình.

N m 1972, sau khi Pháp � � c� a Ngài là Hòa th� � ng Thích M� t Nguy� n viên t� ch. Ngài kiêm gi� ch� c trú trì chùa Linh

Quang, m t c s� tr� ng y� u c� a Giáo H i.

N m 1973, Ngài � � � c m�

i vào H i � � ng Giáo ph� m Vi � n T ng Th� ng Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t.

N m 1975, sau ngày � � t n� � c th� ng nh� t, M� t tr� n T� Qu� c Vi � t Nam t� nh Bình Tr� Thiên � ã m�i Ngài tham gia vào M� t

tr� n và H i � � ng Nhân dân. Vì s nghi� p � oàn k� t, Ngài � ã làm � � i bi � u H i � � ng Nhân dân t� nh, Phó Ch� t� ch � y ban

M � t tr� n T� Qu� c Vi � t Nam t� nh và � y viên � y ban Trung � ng M� t tr� n T� qu� c Vi � t Nam.

T� i T� � ình Báo Qu� c, các gi� i � àn l� n l� � t � � � c t� ch� c và Ngài � � � c cung th� nh làm Giáo th� , Y� t ma và � àn � � u Hòa

th� � ng.

N m 1981, Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam � � � c thành l� p, � � i h i Ph� t giáo k� I � ã suy c� Ngài lên ch� c v� Phó Pháp Ch�

H i � � ng Ch� ng minh Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam.

N m 1984, nh� ng bi� n c� d� n d� p cho Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam, Hòa th� � ng Thích Trí Th� - Ch� t� ch H i � � ng Tr� s

Trung � ng th� t� ch, ti� p Hòa th� � ng Thích Thanh Trí, Tr� � ng ban Tr� s Giáo H i Ph� t Giáo t� nh Bình Tr� Thiên c ng viên

t� ch, Ngài ph� i � � m trách nhi� m v� Tr� � ng Ban Tr� s .

N m 1990 � � i h i � � i bi � u K� I c� a Giáo H i Ph� t Giáo Th� a Thiên - Hu� , Ngài � ã � � � c � � i h i cung th� nh làm Tr� � ng

ban Tr� s kiêm � y viên T ng s .

Trong cu c � �i tu t� p, Ngài � ã khéo dung nhi� p Thi n tông, T� nh � và M� t giáo thành m t pháp môn t� ng h� p, c� n m� t

hành trì. Trên c� ng v� lãnh � � o, Ngài � ã nêu cao tinh th� n trách nhi� m, t� n t� y v� i m� i Ph� t s .

Ngài � ã s� ng th� t � n gi� n, bình d� , tâm chí thì c� ng tr c, hành � ng thì h� t lòng ph� ng s � � o pháp và Dân t c. Trên

b� � c � � �ng ho� ng pháp l� i sanh, Ngài � ã không t� nan b� t c� m t nhi� m v� nào do T ng � oàn hay Giáo h i giao phó.

� � u n m 1992, linh c� m v s ra � i c� a mình, nên trong ngày húy nh� t c� a thân sinh, Ngài � ã v quê vi� ng m ph� n t� tiên

� � th m l� i l � n cu� i cùng nh� ng n� m m� quý kính.

Sau � ó, Ngài l� n l� � t th m vi� ng các b c Tôn túc trong Giáo h i, chiêm bái các T� � ình, khuyên d� y và nh� c nh� ch� T ng

Ni và � � chúng tinh c� n tu h� c, ph� c v� chánh pháp, l� i l � c qu� n sanh. Sau h n m t tháng th� b� nh và t� nh d� � ng, Ngài � ã

an nhiên th� t� ch vào ngày R� m tháng 4 n m Nhâm Thân t� i T � � ình Trúc Lâm - Hu� gi� a ti� ng t� ng kinh ni� m Ph� t c� a

ch� T ng Ni cùng môn � � , hi� u quy� n. Ngài � ã tr� th� 85 n m và g� n 80 n m tu t� p, ph� ng s � � o pháp. Ngài � ã ra � i vào

cõi t� nh l� c, � � o phong c� a Ngài v� n mãi còn v� i quê h� ng non n� � c và còn mãi trong lòng T ng Ni, Ph� t t� Vi � t Nam.

Page 158: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

158

98.HÒA TH NG THÍCH THI N TÂM (1925 - 1992)

Hòa th� � ng pháp danh Thi n Tâm, pháp hi� u Liên Du, t Vô Nh� t thu c dòng Lâm T� Chánh Tông � �i th� 43, th� danh

Nguy� n Nh t Th ng, sinh n m 1925 (� t S� u) t� i xã Bình Xuân, Gò Công � ông, t� nh Ti n Giang. Song thân là c� Nguy� n

V n H� ng và c� Tr� n Th� Dung pháp danh Giác Ân. Ngài là ng� �i th� 10 trong s� 13 anh em, 4 trai, 9 gái.

Xu� t thân t� gia � ình Nho giáo kính tín Tam B� o. Sáu tu� i, Ngài � ã c� p sách � � n tr� �ng h� c qu� c ng� song song v� i Nho

h� c. Lúc thi� u th�i, Ngài � ã b c l thiên t� tài hoa v n nhã, b� m ch� t cao khi� t, và là ng� �

i con chí hi� u v� i cha m� . Do vì

th� y m� � au y� u tri n miên, n m 12 tu� i, Ngài ra � i tìm th� y h� c thu� c � � mong tr� lành b� nh cho m� u thân. Nhân t� m trú

h� c thu� c t� i chùa V� nh Tràng - M� Tho, Ngài có d� p nghiên t� m Ph� t � i � n và nuôi d� n ý chí xu� t gia tu h� c.

N m 18 tu� i, Ngài tr� v ch m sóc m� � � n khi lành m� nh. Sau � ó, Ngài kh� n kho� n xin phép song � � �ng cho xu� t gia,

nh� ng không � � � c � � ng ý. Cu� i cùng, Ngài � ành ph� i âm th� m tr� n � i (n m Giáp Thân - 1944, lúc 19 tu� i), � � n tu t� i chùa

S� c T� Linh Th� u � Xoài H t, và � � � c th� phát xu� t gia vào n m � t D� u (1945) làm � � t� c� a � � i lão Hòa th� � ng Thành

� � o.

N m 1948, Ngài th� gi� i Sa Di và h� c � Ph� t h� c � � �ng Liên H� i cùng Ph� t h� c � � �

ng Nam Vi� t chùa � n Quang cho � � n

n m 1951 � � hoàn t� t ch� ng trình Trung � �ng Ph� t h� c. Th

�i gian � ó, Ngài � � � c th� T� Kheo gi� i t � i � � i gi� i � àn � n

Quang t� ch� c n m 1950.

T� n m 1951 � � n n m 1954, Ngài hoàn t� t ch� ng trình Cao � �ng Ph� t h� c t� i Ph� t h� c � � �

ng Nam Vi� t v� i các v� � � ng

khóa nh� : Hòa th� � ng B� u Hu� , T� c Ph� � c, T� nh � � c, � � t B� u, T� nh Ch n... và Ngài cùng quý th� y l� p Cao � �ng � ã ph�

giúp � � c l c cho Hòa th� � ng Giám � � c Thi� n Hòa trong vi� c � i u khi� n sinh ho� t � � i chúng. Ngài làm Tri chúng, Ngài B� u

Hu� làm Tri s . Lòng khoan dung, tính hòa nhã � i m � � m c� a Ngài giúp an chúng và thành t u m� i Ph� t s .

N m 1954, t� t nghi� p l� p Cao � �ng, Ngài xin phép ch� Tôn � � c trong Ban Giám � � c lui v nh� p th� t t� nh tu trong m� �

i

n m t� i tr� x� Cái Bè và Vang Qu� i.

Dù nh� p th� t tinh t� n chuyên tu, song Hòa th� � ng không xa r�i bi nguy� n � sanh. Trong m� �

i n m � y, Ngài � ã phiên d� ch

các lo� i kinh sách chuyên h� � ng xi� n d� ng pháp môn T� nh � , nh� : kinh Quán Vô L� � ng Th� , T� nh h� c Tân L� ng, Lá

th T� nh � , H� ng quê C c L� c, và gi� ng d� y cho Ni chúng kh� p n i � � n th� h� c.

N m 1964, Hòa th� � ng Thi� n Hòa m� Tr� �ng Trung � �

ng Chuyên khoa Ph� t h� c t� i chùa Hu� Nghiêm, Bình Chánh, Sài

Gòn. Ngài và hai v� Thanh T� , B� u Hu� � � � c m�i giao � � m trách vi� c giáo d� c h� c T ng. Song song � ó, các Ngài còn ph�

trách gi� ng d� y cho h� c Ni t� i Ph� t h� c vi� n D� � c S� . Ngoài ra, Ngài còn gi� ng d� y t� i Phân khoa Ph� t h� c thu c Vi � n � � i

H� c V� n H� nh, Sài Gòn. Trong giai � o� n này, Ngài t� p trung biên so� n các b sách � � làm giáo trình ki� n th� c Ph� t h� c

Trung Cao nh� : Ph� t h� c Tinh Y� u, Duy Th� c h� c C� ng y� u và phiên d� ch sách T� nh � Th� p Nghi Lu� n cùng kinh � � i

Bi Tâm � à La Ni.

N m 1967, Ngài � � n � � i Ninh, � p Phú An, xã Phú H i, huy� n � � c Tr� ng, t� nh Lâm � � ng, ki� n thi� t H� ng Quang Th� t,

chu� n b� cho giai � o� n � n tu.

N m 1968, Hòa th� � ng chính th� c v tr� h�n � � � i Ninh, l� p nên � � o tràng T� nh � . Ngài không câu n� vào vi� c nh� p th� t,

mà s� n sàng ti� p hóa ch� T ng Ni Ph� t t� � � n tham v� n h� c � � o, Ngài còn so� n thu� t: Ni� m Ph� t th� p y� u, Tây ph� ng

nh t khóa, T� nh � ph p nghi và phiên d� ch kinh Ph� t � � nh Tôn Th� ng � à La Ni.

N m 1970, Ngài xây d ng H� ng Nghiêm T� nh Vi� n, bi� n � � o tràng thành m t vùng chuyên tu T� nh � , c ng là trung tâm

xi � n d� ng pháp môn này � mi n Nam. T ng Ni tín � � qui t� v l � p am th� t tr� l � i tu h� c r� t � ông. Danh � � c c� a Ngài

� � � c lan truy n r ng và Ph� t t� � � n quy ng� � ng ngày càng nhi u. � � c bi� t, � H� ng Nghiêm T� nh Vi� n này tâm T� nh � là

ngu� n c� m h� ng � � Ngài sáng tác r� t nhi u th v n � � � m ch� t � � o v� , thanh thoát. Th v n li � u ng tâm c� nh C c L� c c� a

Ngài c� m hóa � � � c không bi� t bao nhiêu � � ch²ng h� � ng v pháp môn này.

N m 1974, Ngài m� khóa tu h� c chuyên v pháp môn T� nh � trong ba n m, v� i s� Liên chúng 13 v� d� � i s h� � ng d� n

c� a Ban Liên � � o g� m 3 v� : Liên Th� : Hòa th� � ng B� u Hu� , Liên Hu� n: Hòa th� � ng Thi n Tâm, Liên H� nh: Hòa th� � ng

Page 159: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

159

B� u Lai.

T� n m 1975, Ngài vi� n ly m� i s nghe th� y bên ngoài, l� ng l� nhi� p tâm tu ni� m gia trì hai pháp môn M� t T� nh song hành.

Su� t m t th�

i gian dài, Ngài kiên trì nh� p th� t ch m ch� m gi� i quy� t vi � c l� n sanh t� , song Ngài v� n so� n d� ch b : “M � y

� i � u Sen Thanh” và “Tam B� o c� m � ng l� c” � � l � i l � c nhân sinh khuy� n tu T� nh � .

Nh� ng ngày cu� i cùng cu c � �i � n tu hành � � o, Ngài v� ng chút thân b� nh, tr� � c � ó Ngài � ã giao phó m� i vi � c c� a T� nh

vi � n H� ng Nghiêm l� i cho T ng � � qu� n lý � i u hành. Ngài c� g� ng kh� c ph� c thân b� nh, n� l c d� ng công trì danh hi� u

Ph� t. Cho � � n khi c� m nh� n th�i kh� c vãng sinh, Ngài b� o � � chúng vây quanh tr� ni� m, r� i � � n 9 gi

� sáng ngày 21 tháng

11 n m Nhâm Thân (t� c ngày 14-2-1992), Ngài an nhiên thoát hóa, vãng sinh h� � ng th� 68 tu� i, h� l � p 42.

C� m th� c � � c � c� a m t b� c danh T ng, lúc sinh th�i, các v� tôn túc trong Giáo h i T � nh � ã cung th� nh Ngài vào H i � � ng

Ch� ng minh Ban Tr� s Ph� t giáo t� nh Lâm � � ng. Trong cu c � �i hành � � o, Hòa th� � ng là v� Cao T ng có công l� n trong

vi � c xi� n d� ng pháp môn T� nh � . S nghi� p sáng tác và phiên d� ch c� a Ngài � � l � i cho h� u th� là m t v� n quí làm t�

l � ng tu trì và giúp hàng h� u sinh nh� n th� c sâu r ng trong giáo pháp.

Các tác ph� m c� a Hòa th� � ng � � l � i:

. Kinh Quán Vô L� � ng Th� .

. T� nh H� c Tân L� ng.

. Lá th T� nh � .

. H� ng Quê C c L� c.

. Ph� t h� c Tinh y� u.

. Duy Th� c H� c c� ng y� u.

. T� nh � Th� p nghi lu� n.

. Kinh � � i Bi Tâm � à La Ni.

. Ni� m Ph� t Th� p y� u.

. Tây ph� ng Nh t khóa.

. T� nh � Pháp Nghi.

. Kinh Ph� t � � nh Tôn Th� ng � à La Ni.

. M� y � i � u sen thanh.

. Tam B� o C� m � ng l� c.

99.HÒA TH NG THÍCH NH T MINH (1908 - 1993)

Hòa th� � ng th� danh là Nguy� n Quang T� ng, pháp danh Nh t Minh, húy Ch n T� o, hi� u Trí T� , thu c dòng Lâm T� � �i

th� 40, sinh ngày r� m tháng 8 n m M� u Thân (10-9-1908) t� i xã Tân L� i, t� ng Qu� n Long, qu� n Cà Mau, t� nh B� c Liêu

(nay là t� nh Minh H� i). Ngài sinh tr� � ng trong m t gia � ình tín thành Ph� t giáo. Thân ph� là c� ông Nguy� n V n � � ng

pháp danh Ch n T� . Thân m� u là c� bà � � ng Th� Nh� y pháp danh Di� u H� ng.

T� ngày còn th � u, Ngài � ã � � � c song thân d� n � � n chùa l� Ph� t, nên m� n thích c� nh thi n môn. � � n n m lên 8 tu� i, Ngài

� � � c song thân ch� p thu� n cho phép xu� t gia h� c � � o t� i chùa T� Ph� � c v� i v � Hòa th� � ng trú trì chính là ông n i c� a Ngài.

Trong � � o ngh� a th� y trò còn có tình huy� t th� ng nên Ngài � � � c giáo d� c r� t chí tình.

N m Ngài 12 tu� i (1919) B� n s� viên t� ch, khi� n Ngài không bi� t n� ng t a vào ai. N� i bu� n ch� a nguôi thì qua n m sau,

thân m� u l� i qua � �i, Ngài � ành ph� i tr� v s� ng chung v� i gia � ình. Vài tháng sau, cô ru t c� a Ngài là s� bà Di� u H� nh,

trú trì chùa Quan Âm Ph� t t� i xã An Tr� ch - B� c Liêu, bi� t � � � c hoàn c� nh, bèn cho ng� �i t� i � ón v theo h� u Hòa th� � ng

Thi� n Nh t � chùa Thiên � n � � ti � p t� c tu h� c.

N m 1921, Ngài � � � c T� Thiên � n cho theo h� c l� p � ông y t� i chùa Long Ph� � c thu c xã Long � i n, huy� n Giá Rai do

Hòa th� � ng Ho� ng Ngh� a ch� trì.

N m 1922, Ngài 15 tu� i, T� Thiên � n cho th� gi� i Sa Di t� i gi � i � àn S� c t� Quan Âm C� T - Cà Mau, � � � c T� ban pháp

Page 160: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

160

danh Nh t Minh, và cho � � n c� u pháp h� c h� i v� i T � Qu� ng � � t.

� � n n m 1927, lúc 20 tu� i, Ngài th� gi� i T� Kheo t� i gi � i � àn chùa B� u Linh huy� n C� Cò. N m 1932, Ngài t� i c� u h� c

v� i T� B� u Quang chùa V� n Linh - C� n Th . N m 1937, Ngài ti� p t� c tham h� c v� i T� Chánh Thành chùa V� n An - Sa

� éc.

N m 1942, Ngài � � � c c� làm Giáo th� t� i Tr� �ng K� chùa Long Ph� � c, xã Long � i n. N m 1944, Ngài làm Y� t Ma A Xà

Lê Tr� �ng K� chùa Linh Th� nh t� i Bá Láng, huy� n Giá Rai.

N m 1945 Cách M� ng Tháng Tám thành công, r� i k � � � n Nam b kháng chi� n, v� i trách nhi� m T ng s� tr� � c hi� n tình � � t

n� � c, Ngài tham gia công tác M� t tr� n � oàn k� t toàn dân, góp ph� n ch� ng l� i s xâm l� � c c� a th c dân Pháp. Su� t b� y n m

liên t� c, Ngài gi� ch� c H i tr � � ng H i Ph� t giáo C� u qu� c t� nh B� c Liêu. Tuy lo Ph� t s , Ngài v� n không quên tham c� u

giáo lý. Ngài � ã c� u pháp v� i Hòa th� � ng Hu� Viên t� i chùa V� nh Hòa t� nh B� c Liêu, � � � c ban pháp hi� u Trí T� .

N m 1951, trong m t cu c b� ráp c� a th c dân, Ngài b� b� t � � a v giam l� ng � Cà Mau. Ít lâu sau, Ngài � ã tr� n ra vùng t

do gây d ng l� i c s� . � � � c m t th�i gian c s� b� b� i l , Ngài ph� i r

�i quê lên Sài gòn. Ngài tham gia vào Giáo H i T ng

Già Nam Vi� t tr� s� c� a h i � � t t� i chùa � n Quang, và � � � c c� làm Phó Tr� s tr� � ng ph� tá Hòa th� � ng Thích Thi� n Hòa.

� � n n m 1953, nh� n th� y � các t� nh mi n Tây, phong trào Ph� t giáo có ph� n suy y� u, thi� u bóng các b� c T ng tài h� � ng

d� n, Giáo H i c� Ngài làm T ng tr� � ng ba t� nh Sóc Tr ng, B� c Liêu và Cà Mau. V� i c� ng v� � y, n m 1955, Ngài m� � � i

gi� i � àn t� i chùa Ph� � c Hòa huy� n M� Xuyên, t� nh Sóc Tr ng, Ngài � � � c ch� s n 6 t� nh mi n Tây cung th� nh vào ngôi v� � àn � � u Hòa th� � ng. Gi� i t� T ng Ni h n 100 v� và h n 1.000 Ph� t t� � � � c th� ân pháp v c� a Ngài.

N m 1956, Ngài xây d ng chùa � � i Giác t� i t � nh Sóc Tr ng � � làm v n phòng liên l� c cho Ph� t giáo ba t� nh nói trên. N m

1961 Ngài � � � c c� làm Tr� � ng ban T� thi� n Giáo h i T ng già Toàn qu� c. N m 1962, Ngài nh� n tr� ng trách m� i là Ch�

t� ch � oàn Nh� Lai S� Gi� , tuy� n ch� n T ng tài b� nhi� m trú trì các t vi � n và d� n � � u Ban Ho� ng Pháp � i thuy� t gi� ng

kh� p các t� nh Nam, Trung. � ây là � i � m son trong công tác Ph� t s c� a Ngài.

N m 1964 - 1966, Ngài d� n � � t� ra Long Thành- � � ng Nai khai phá � � t � ai, l� p khu Ph� t Tích Tòng Lâm. Trong lúc công

vi � c ki� n t� o Tòng Lâm � ang còn dang d� , thì Hòa th� � ng T� Quang, nguyên H i tr� � ng H i Linh S n Ph� t H� c t� i Sài

Gòn ra t� n n i hai l� n, th� nh cho k� � � � c Ngài v � � m nhi� m ch� c v� trú trì Linh S n C� T � � �ng Cô Giang, g� n ch� C� u

Mu� i. Ngày 01-1-1968 nhân � � i h i Ph� t giáo t� ch� c t� i chùa Linh S n, Ngài � � � c chính th� c b� u làm trú trì kiêm H i

ch� Linh S n Ph� t h� c.

Khi Ngài v nh� n nhi� m v� trú trì, chùa Linh S n � trong tình tr� ng g� n nh� hoang tàn. Ngài b� t tay vào vi� c trùng tu, tái

thi� t liên t� c trong ba n m. Cu� i n m 1970, công vi� c hoàn thành. Chùa Linh S n tr� nên nguy nga tráng l� do công s� c

� óng góp c� a T ng sinh các Ph� t h� c vi� n H� i Tràng, Hu� nh Kim, Giác Sanh và Ph� t t� xa g� n � các ch� C� u Mu� i, ch�

C� u Ông Lãnh, ch� C� u Kho... � � u n m 1971 � � i l � khánh thành � � � c t� ch� c long tr� ng cùng lúc v� i � � i gi� i � àn và l�

th� nh ng� c Xá l� i Ph� t Thích Ca do � � i � � c Narada ng� �i Tích Lan cúng d� �

ng th� t� i chùa. Sau cu c l� này, Ph� t h� c

vi � n Linh S n ti� p t� c m� l � i trong ba n m, có trên 50 T ng Ni sinh theo h� c.

N m 1973, Ngài ra Hòn Ngh� trong vùng bi� n Kiên Giang xây d ng B� o t� � ng � � c Quan Th� Âm B� Tát l thiên, cao 22

mét � � c� u an lành cho m� i ng� �i qua l� i trên bi� n, nh� t là ng� dân. Công vi� c ki� n t� o này g� n xong thì mi n Nam hoàn

toàn gi� i phóng.

N m 1987 Ngài cùng nhi u v� Hòa th� � ng trú trì các t vi � n � m t s� t� nh và thành ph� H� Chí Minh � � ng ra xây d ng

“Tam b� o công � � ng tháp” trong khuôn viên Ph� t Tích Tòng Lâm � xã An Ph� � c, huy� n Long Thành � � an trí di c� t hàng

tr m v� tôn � � c mãn th� . N m 1989 ngôi tháp � ã hoàn thành viên mãn.

T� n m 1992, s� c kh� e c� a Ngài sút gi� m d� n. Ngày m� ng 7 tháng 3 n m Quý D� u (28-4-1993) vào lúc 13 gi� 40' Ngài � ã

an nhiên thâu th� n th� t� ch, h� � ng th� 87 tu� i � �i, 67 tu� i h� .

100.HÒA TH NG THÍCH C NHU N (1897 - 1993)

Hòa th� � ng th� danh là Ph� m � � c H� p, pháp hi� u Thanh Thi� n, pháp danh � � c Nhu� n, sinh n m � inh D� u, tri u Thành

Page 161: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

161

Thái n m th� 9 (1897), t� i Qu� n Ph� ng, xã H� i Ph� ng; huy� n H� i H � u, t� nh Nam � � nh (nay là t� nh Nam Hà). Thân ph�

là c� ông Ph� m Công Toán, hi� u Thành Ph� , thân m� u là c� bà Lê Th� V� . Ngài là con th� 6 trong m t gia � ình có 8 anh ch� em.

Sinh tr� � ng trong m t gia � ình n n� p Nho phong, lên 7 tu� i Ngài � ã � � � c cho � i h� c ch� Hán. Thân ph� Ngài v� n là m t

v� l� ng y � ông d� � c n� i ti � ng trong vùng, � � � c S� t� chùa � � ng � � c � t� nh Ninh Bình m�i sang � � bào ch� thu� c phong

c� u giúp dân làng. Do � � � c theo h� u thân ph� , d� n d� n Ngài m� n m c� nh yên t� nh và không khí thoát t� c c� a ch� n thi n

môn.

N m Nhâm Tý (1912) khi Ngài tròn 15 tu� i, Ngài nh� n chân � � � c cu c � �i là vô th� �

ng, thân ng� �i là gi� t� m, nên Ngài

xin phép song thân xu� t gia � � u Ph� t. Ngài s tâm c� u pháp v� i S� T� Thích Thanh Ngh� a thu c dòng thi n Tào � ng chùa

Qu� ng Bá, Hà N i, trú trì chùa � � ng � � c xã � � ng H� � ng, huy� n Kim S n, t� nh Ninh Bình.

Sau khi th� phát quy y, Ngài � � � c nghi� p s� g� i t � i chùa Thanh N n, huy� n Kim B� ng, t� nh Nam Hà c� u h� c v� i S� T�

Thích Thanh Ninh. V� i � � c h� nh khiêm cung, siêng n ng, hi� u h� c, Ngài luôn � � � c S� T� th� ng yêu và k� v� ng sau này

Ngài là pháp khí c� a tùng lâm.

N m � inh T� (1917) Ngài � � � c 20 tu� i, � � � c Tôn s� cho th� gi� i C� Túc t� i gi� i � àn chùa Già Lê T làng Phúc Nh� c, t� nh

Ninh Bình. Gi� i � àn này � � � c các b� c Cao t ng th� c � � c gi� các ch� c v� quan tr� ng nh� : S� t� Thích Thanh Khi� t làm

Hòa th� � ng � àn � � u, S� t� Thích Trung � � nh làm Y� t Ma A Xà Lê, S� t� Thích Thanh Phúc làm Giáo Th� , S� t� Thích

Khang Th� � ng và S� t� Thích Thanh Ngh� a làm Tôn ch� ng. T� � ây Ngài th c s � � � c d vào hàng T ng B� o v� i tr� ng

trách “Th� � ng c� u Ph� t � � o, h� hóa qu� n sinh”.

Sau khi � � c pháp, Ngài ti� p t� c con � � �ng tu h� c, tìm � � n tham v� n v� i ch� T� danh ti� ng kh� p n i, nh� ch� n T� � ình � ào

Xuyên � huy� n Gia Lâm do T� Giám Thông M� nh truy n d� y, ch� n T� B� ng � huy� n Th� �ng Tín t� nh Hà � ông (nay là Hà

Tây) và ch� n T� S� � huy� n Hoàn Long (nay là qu� n � � ng � a) Hà N i do S� T� Phan Trung Th� thuy� t pháp.... và còn

nhi u n i khác n� a.

Tr� i qua bao n m tháng chuyên tâm tu h� c, tinh t� n trau d� i � � o h� nh, Ngài � ã tr� thành m t b� c tôn � � c không nh� ng uyên

thâm Ph� t h� c, mà còn quán thông c� Kh� ng h� c, Lão h� c, � � o h� nh sáng ng�i � áng làm tiêu � ích cho hàng T ng Ni h� u

t� n, Ph� t t� s c ng� � ng m , quy tâm.

Trong th�i gian tu h� c � T� � ình B� ng S� , nh� n th� c c� a Ngài v chánh � � o � ã nh� p sâu, Ngài nh� n th� y th c tr� ng mê tín

d� � oan có tính truy n th� ng là m t tr� ng� i r � t l� n cho ng� �i Ph� t t� trên con � � �

ng tu h� c. Nên Ngài � ã h ng hái và tích

c c kh� i x� � ng vi� c bài tr� . Ban � � u Ngài � ã ph� i � � i phó v� i t� t� � ng d� � � ng c� a chính nh� ng b� n � � ng môn, nh� t là c� a

m t s� Ph� t t� có dính dáng ít nhi u v� i các � n, các ph� . Tuy vi� c làm c� a Ngài lúc � ó ch� a � � t th� ng l� i, nh� ng ít ra c ng

g� i cho m� i ng� �i khái ni� m so sánh, phân bi� t gi� a chánh tín và mê tín. T� B� ng S� sau này � ã h� t l

�i khen ng� i Ngài nh�

m t viên d ng t� � ng, khi mà trình � c ng nh� � i u ki� n phát tri� n Ph� t giáo n� � c nhà � ã � � � c nâng cao.

N m K� Mão (1939), nh� m th c hành h� nh nguy� n t� bi, Ngài � ã phát tâm th� gi� i B� Tát do S� t� Thích Doãn Hài, vi� n

ch� chùa T� Xuyên � t� nh Hà Nam ch� ng � àn.

N m Canh Thìn (1940), Ngài tr� l � i chùa � � ng � � c x� a ti� p t� c tu h� c. T� i � ây, sau khi nghi� p s� viên t� ch, Ngài � � � c c�

th� a k� làm trú trì. Ph� t s � � u tiên � � � c � � t ra trong tâm trí Ngài là: � ào t� o T ng tài, t� ch� c Giáo H i. Ngài li n l� p hai

tr� �ng Ph� t H� c: m t � chùa � � ng � � c và m t � chùa K� Lân thôn � � i H� u, xã V n B� ng, huy� n Gia Vi� n, t� nh Ninh

Bình.

Ngài luôn � � � c ch� T ng Ni và Ph� t t� cung th� nh làm ch� h� các tr� �ng nh� tr� �

ng h� chùa Phúc Nh� c, chùa � � i H� u,

chùa S n Th� y (Non N� � c), chùa Lê Xá (huy� n Gia Vi� n), chùa Bà � á � Hà N i v.v... Ngài luôn nêu cao uy mãnh Thích

H� i Côn B� ng, tiêu bi� u cho ngôi v� Tòng lâm Pháp ch� .

Sau n m � t D� u (1945), vào nh� ng n m � � u c� a cu c kháng chi� n ch� ng Pháp, T� � ình � � ng � � c do Ngài trú trì là c s�

nuôi gi� u cách m� ng. Ngài còn v� n � ng T ng tín � � kh� p n i, nh� t là vùng Hà Nam Ninh � ng h và tham gia kháng chi� n,

� áp l�i kêu g� i c� a c ch m� ng. B� y gi

� vì chi� n tranh lan tràn, nhu c� u nhân tài v� t l c cho kháng chi� n r� t cao: T� t c� cho

kháng chi� n. T� t c� cho m� t tr� n. Do � ó các Ph� t h� c � � �ng � u ng� ng ho� t � ng. Các chùa thu h� p sinh ho� t, T ng Ni � u

Page 162: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

162

ph� i t � m th�

i r�i b� cu c s� ng tu hành, lên � � �

ng tham gia phong trào Ph� t giáo c� u qu� c.

Kho� ng n m Canh D� n (1950), v� i � � c � ng�i sáng, gi� i lu � t tinh nghiêm c� a Ngài, H i Ph� t h� c t� nh Ninh Bình cung

th� nh Ngài gi� ch� c Giám lu� t cho h i � � gi� v� ng k� c� ng cho hàng T ng Ni, Ph� t t� trên con � � �

ng ti� n tu Tam vô l� u

h� c.

N m Nhâm Thìn (1952), quê h� ng b� n s� c� a Ngài b� quân � i vi � n chinh Pháp và b� n tay sai kh� ng b� ác li� t. M t s� tín

� � Ph� t giáo b� gò ép b� � � o. Chùa chi n b� phong t� a ho� c � � p phá. Tinh th� n Ph� t t� b� kh� ng ho� ng tr� m tr� ng. � � ng

tr� � c th� m h� a m� t n� � c và nguy c m� t � � o, v� i c� ng v� là ng� �i � � ng � � u hàng cao T ng trong vùng, s� gi� c� a Nh�

Lai, Ngài � ã c� ng quy� t b� o v� tôn giáo và tín ng� � ng c� a qu� n chúng, kêu g� i m� i ng� �i hãy sát cánh bên Ngài. K� thù

� ã dùng m� i th� � o� n mua chu c, h m d� a tù � ày hòng uy hi� p tinh th� n Ngài. Nh� ng Ngài v� n an nhiên, hiên ngang tr� � c

m� i s � e d� a. Cu� i cùng, tr� � c nguy c b� ám h� i, Ngài � ành ph� i thu� n theo l�i th� nh c� u c� a T ng tín � � , t� m lánh lên

Hà N i m t th�i gian.

N m Giáp Ng� (1954), hi� p � � nh Genève � � � c ký k� t, ch� m d� t chi� n tranh, l� p l� i hòa bình. Trên mi n B� c s� ch bóng

xâm l� � c, Ngài m� i cùng các � � t� tr� l � i chùa xua, g� y d ng l� i t � t c� � � ti� p t� c tu hành, ho� ng d� ng Chánh pháp.

N m � t Mùi (1955), Hòa th� � ng Tu� T� ng, Th� � ng th� Giáo h i T ng già Vi� t Nam và Hòa th� � ng M� t & ng, Pháp ch�

Ph� t giáo B� c Vi � t, hi� p cùng M� t tr� n T� qu� c Vi � t Nam vào t� n chùa � � ng � � c, m�

i Ngài tr� lên chùa Quán S� - Hà N i

nh� n ch� c Phó H i tr� � ng H i Ph� t Giáo Vi� t Nam. Trong th�

i gian này, Ngài � � � c th� nh v trú trì chùa Tàu (Ph� Giác t )

� qu� n � � ng � a, Hà N i. T� ngôi chùa này, Ngài th� �ng xuyên sang làm vi� c t� i tr� s� trung � ng c� a H i chùa Quán S� .

V sau do nhu c� u c� a Giáo H i, Ngài � l � i chùa Quán S� , � � � c ít lâu sau Ngài lãnh nhi� m v� trú trì chùa Quán S� . N m

Bính Thân (1956), Ngài � � � c b� u làm Phó ban � � i di � n Ph� t giáo Th� � ô.

N m � inh D� u (1957), Ngài là m t thành viên trong Phái � oàn � � i bi� u Ph� t giáo Vi� t Nam � � n y� t ki� n Ch� t� ch n� � c H�

Chí Minh và Phó Ch� t� ch Tôn � � c Th� ng t� i Ph� Ch� t� ch. Cùng n m này, Ngài � � � c b� u làm Tr� � ng Ban � � i di � n Ph� t

giáo Th� � ô.

Tháng 3 n m 1958, H i Ph� t Giáo Th� ng Nh� t Vi � t Nam (� mi n B� c) � � � c thành l� p. Hòa th� � ng Thích Trí � � � � c b� u

làm H i tr � � ng, Ngài � � � c b� u làm Phó H i tr� � ng. Ngài � � m nhi� m ch� c v� này liên t� c qua b� n k� � � i h i t � n m 1979,

Ngài làm quy n H i tr � � ng cho � � n n m 1981, sau khi Hòa th� � ng Trí � viên t� ch.

N m 1969, Ngài v trú trì chùa Qu� ng Bá (Hoàng Ân t ) xã Qu� ng An, huy� n T� Liêm, Hà N i. C ng trong n m này, H i

Ph� t Giáo Th� ng Nh� t Vi � t Nam m� tr� �ng Tu h� c Ph� t pháp Trung � ng t� i chùa này và th� nh Ngài làm hi� u tr� � ng. � ây

là Ph� t h� c � � �ng � � u tiên t� sau ngày mi n B� c � � � c gi� i phóng. Ngài trú trì và giáo hóa T ng ni, Ph� t t� � chùa Qu� ng

Bá h n 20 n m, sau � ó v chùa Hòe Nhai.

� � có n i an táng s� c thân t� � � i c� a T ng Ni toàn thành ph� Hà N i, n m 1980 Ngài � � ng ra xin phép Nhà n� � c thành l� p

ngh� a trang t� i chùa Hu� nh Cung, xã Tam Hi� p, huy� n Thanh Trì, ngo� i thành Hà N i. C ng trong n m này, Ngài nh� n lãnh

T� � ình H� ng Phúc (Hòe Nhai), ch� n T� c� a thi n phái Tào � ng. N m 1986, Ngài chính th� c v � ây trú trì cho � � n khi

viên t� ch.

N m 1980, trong b� i c� nh n� � c nhà hoàn toàn � c l� p và th� ng nh� t, T ng Ni, Ph� t t� c� n� � c mong mu� n th c hi� n ý

nguy� n bao � �i c� a các b� c ti n b� i là th� ng nh� t, hòa h� p Ph� t giáo Vi� t Nam thành m t kh� i. Ban v� n � ng th� ng nh� t

Ph� t giáo Vi� t Nam ra � �i trong th

�i � i � m này và � ã cung th� nh Ngài làm Ch� ng minh. C ng trong n m này Ngài vào l� u

trú t� i T � � ình V� nh Nghiêm (thành ph� H� Chí Minh) m t n m � � cùng v� i Ban V� n � ng � i th m vi� ng trao � � i, bàn b� c

v� i ch� v� tôn � � c lãnh � � o các giáo phái, h� phái, h i � oàn Ph� t giáo t� i các t� nh phía Nam � � th c hi� n ý nguy� n th� ng

nh� t Ph� t giáo.

Tháng 11 n m 1981, H i ngh� � � i bi � u th� ng nh� t Ph� t giáo Vi� t Nam di� n ra t� i chùa Quán S� - Hà N i � � thành l� p Giáo

H i Ph� t Giáo Vi� t Nam. Toàn th� � � i bi � u nh� t tâm cung th� nh Ngài � � m nh� n ngôi v� Pháp Ch� . Nh� ng Ngài t� ch� i � � n

3 l� n. Cu� i cùng v� i s thành tâm tha thi� t c� a H i ngh� , Ngài nh� n lãnh ngôi v� Pháp ch� v� i � i u ki� n là H i ngh� s� �

� � t lên Chính Ph� ba nguy� n v� ng tha thi� t c� a Ngài. � ó là:

1.- Cho phép m� t� i 3 thành ph� Hà N i, Hu� , thành ph� H� Chí Minh 3 tr� �ng � � i h� c Ph� t h� c.

Page 163: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

163

2.- Cho m� i t vi � n � � � c nh� p kh� u t� 2 � � n 5 ng� �i � � ch m lo Ph� t s .

3.- Cho phép Ph� t t� � � � c t do � � n chùa l� Ph� t, nghe Pháp.

T� � ó, qua hai k� � � i h i n� a, Ngài v� n � � � c T ng tín � � cung th� nh � ngôi v� Pháp Ch� .

Ngoài Ph� t s , Ngài còn tham gia các công tác t� thi� n, xã h i. Ngài � � � c b� u vào � y ban M� t tr� n T� qu� c Vi � t Nam

nhi u khóa. Do công lao � óng góp c� a Ngài cho s nghi� p � � i � oàn k� t toàn dân, Nhà n� � c � ã t� ng th� � ng Ngài Huân

Ch� ng H� Chí Minh và Huân Ch� ng � c L� p h� ng nh� t.

Là m t v� � � i cao T ng, c� ng hi� n tr� n � �i cho lý t� � ng ho� ng pháp l� i sinh, Ngài � ã � óng góp nhi u công s� c trong công

cu c ch� n h� ng, th� ng nh� t và hòa h� p Ph� t giáo, góp ph� n � oàn k� t và ph� ng s dân t c.

Vào lúc 5 gi� 5 phút ngày 11 tháng 11 n m Quý D� u (23-12-1993), h� nh nguy� n ho� ng pháp l� i sinh � ã viên mãn, Ngài � ã

an nhiên th� t� ch t� i b� nh vi� n H� u Ngh� Vi � t - Xô - Hà N i, h� � ng th� 97 tu� i � �i, 77 h� l � p.

Page 164: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

164

PH L C:

C S THI U CH U- NGUY N H U KHA (1902 - 1954)

C� s� Nguy� n H� u Kha, pháp danh Thi u Ch� u, tên t là L� c Kh� , sinh n m Nhâm D� n (1902), t� i làng Trung T , qu� n

� � ng � a, Hà N i.

Ông sinh ra trong m t gia � ình có truy n th� ng Nho h� c nhi u � �i, thân sinh là c� C� C� u, m t nhà ho� t � ng cách m� ng

lão thành trong phong trào � ông Kinh Ngh� a Th� c. Ông là ng� �i con th� hai trong b� n anh em: 3 trai, 1 gái.

T� thu� bé, ông � ã � � � c s� ng v� i bà N i, v� n là m t cô Tú v n hay ch� gi� i � � � t Hà N i và l� i là ng� �i Ph� t t� m � � o

thu� n thành. Do � ó, ông � ã ti� p c� n � � � c n� p s� ng � � o h� nh, t� p n chay t� n m lên 8 tu� i, và c ng nh� bà N i ch� d� y c� n

k� v Nho h� c, nên ông � ã s� m tinh thông T� Th� , Ng Kinh. � � � c th� a h� � ng v� n li � ng c n b� n quan tr� ng � y, khi vào

� tu� i thi � u niên ông � � � c h� c ch� Qu� c ng� , � � ng th�

i t nghiên c� u thông th� o các ngo� i ng� Anh, Pháp, Hoa và Nh� t.

Nh� thiên t� s� n có, ông d� dàng b� � c vào lãnh v c nghiên c� u giáo lý Ph� t � à, và th� m nhu� n sâu s� c, nhanh chóng.

N m Tân D� u (1921), lúc ông 20 tu� i, � ã b� t � � u d� y Nho h� c giúp cho T ng � � quanh vùng, nên có � i u ki� n trao � � i, tìm

hi� u thêm trong vi� c nghiên c� u giáo lý. T� � ó, nh� n th� y mình có túc duyên v� i Ph� t pháp, và v� i kh� n ng tri th� c c� a

mình, ông s� n sàng h pháp. B� ng tâm nguy� n và t� th� m t ng� �i c� s� , ông � � m nh� n ph� gi� ng cho T ng Ni và công tác

t� thi� n xã h i.

Tâm nguy� n cao � � p � ó, � � � c ông th� hi� n qua n� p s� ng gi� n d� , � � m b� c. Ông b� t � � u tr� �ng chay và m� i ngày ch� n m t

b� a; y ph� c � n gi� n nh� nh� ng ng� �i chân quê. Ông r� t quí th

�i gi

� nên công vi� c � � � c phân chia th

�i khóa rành m� ch,

ph� n l� n là d� ch kinh, vi� t sách, tu h� c và dành r� t nhi u th�

i gi� � � g� n g i và ch m sóc các tr� em m� côi.

� � t� o thêm � i u ki� n thu� n l� i trong vi� c góp ph� n tuyên d� ng Ph� t pháp. Ban � � u, ông l� p nhà bán sách l� y hi� u là Hòa

Ký � ph� Khâm Thiên, Hà N i. Khi phong trào ch� n h� ng Ph� t Giáo � B� c K� � � � c kh� i x� � ng, Ông cùng các � � o h� u c�

s� cùng th�i nh� Nguy� n N ng Qu� c, Tr� n Tr� ng Kim, Bùi K

�, Tr� n V n Giáp, Nguy� n � � M� c, Nguy� n V n Ng� c,

Nguy� n V n V� nh, D� ng Bá Tr� c v.v... là nh� ng nhà trí th� c tiên ti� n, � � � c ch� v� T ng gi� i nh� Ngài Trí H� i, T� Liên

m�

i � � ng � � ng ra thành l� p H i B � c K� Ph� t Giáo vào n m Giáp Tu� t (1934). H i ban � � u do Hòa th� � ng Thích Thanh

Hanh làm Thi n Gia Pháp Ch� .

N m � t H� i (1935), ho� t � ng n� i b� t nh� t c� a H i Ph� t Giáo B� c k� là vi� c cho ra � �i t � p chí � u� c Tu� . Trong � ó ông là

m t cây bút � � c l c và b n b� nh� t, phát huy � � � c vai trò Ph� t h� c trên t� ng trang báo, góp ph� n c� xúy cho phong trào

ch� n h� ng Ph� t gi¨o. Báo � u� c Tu� do ông qu� n lý tr c ti� p, � � t tr� s� t� i chùa Quán S� - Hà N i.

Có th� nói, th�

i gian � u� c Tu� t� n t� i trên v n � àn là do ông � i u hành, � ã nêu b� t tính tích c c và t� m vóc c� a m t t� p chí

Ph� t giáo l� n th�i b� y gi

� n i � � t B� c. Song song v� i công vi� c báo chí, ông còn là tác gi� c� a b Hán Vi� t T � i � n, � � ng

th�i � ã � � � c s� d� ng r ng rãi trong c� n� � c.

N m 1941, nh� m phát tri� n công tác giáo d� c và t� thi� n xã h i, Hòa th� � ng Trí H� i � ã � y thác cho ông l� p tr� �ng Ph�

Quang và ngh� a trang T� � , c� hai c s� này � � t t� i ngo� i thành Hà N i. Ông t� n tình trông nom và ra s� c d� y h� c. L� p

h� c có các T ng Ni theo h� c, ngoài vi� c d� y ch� ng trình th� h� c, Nho h� c, ông còn kiêm gi� ng d� y Ph� t h� c cho T ng Ni.

T� nh� ng l� p Ph� t h� c � � u tiên, có nh� ng v� � ã tr� thành danh T ng sau này nh� Hòa th� � ng Tâm T� ch, Hòa th� � ng Thanh

Ki � m..., bên Ni nh� Ni s� � àm Tu� , Ni s� � àm Ánh...

N m 1945, n� n � ói x� y ra � mi n B� c. Th� hi� n lòng t� bi, ông cùng v� i các Hòa th� � ng T� Liên, Trí H� i � � ng ra thành l� p

T� ng h i C� u t� , � � t t� i chùa Quán S� � � giúp nh� ng ng� �i � ói kh� , và d ng nên m t Cô nhi vi� n, nuôi d� y h n 200 tr� m�

côi. Cu� i n m 1946, chi� n tranh l� i bùng n� , các Ph� t s ph� i � ình ch� và s� ph� n các cô nhi b� p bênh. M t n� a các em

� � � c � � a v chùa Mai Xá t túc sinh s� ng. M t n� a còn l� i, ông mang theo lên Phúc Yên làm th� công và tr� ng khoai s� n

v� a sinh s� ng v� a h� c t� p.

Page 165: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

165

Th�

i gian ông nh� n công tác t� thi� n d� y d� ch m lo các tr� cô nhi, c ng là nhân duyên ông d� ch kinh và sáng tác nhi u bài

hát � � d� y các em Cô nhi và truy n bá cho dân chúng nh� : T� m lòng v� tha, Ng� �i chân tu, L� p bi� n tr� m luân, Khuyên tu...

và m t s� b§i có n i dung giáo d� c thi� u nhi nh� : � ánh � u... � � c tính có � � n 15 bài Ph� t Ca do ông sáng tác l� u truy n lúc

b� y gi�

.

N m M� u Tý 1948, ông còn m� thêm l� p h� c bình dân cho ng� �i nghèo � Cao Phong - Phúc Yên, quy t� trên 100 h� c viên

� � n h� c th� �ng xuyên, ông h� � ng d� n các em m� côi l� p tr� � c ch m nom tr� l � i ng� �

i l � p h� c sau.

N m K� S� u 1949, chi� n tranh v� n di� n ra kh� c li� t, dân chúng ph� i s tán kh� p n i. Ông ph� i � � a l� p h� c � i s tán qua

nh� ng vùng khác nhau nh� : � an Th� m, � � ng Quan, S n Tây, Phúc Yên, Thái Nguyên... r� t v� t v� khó kh n, có khi ch� n

toàn cháo s� n (khoai mì) su� t tháng. Tuy trong hoàn c� nh khó kh n nh� v� y, � i � � n � âu ông c ng cùng h� c trò xây d ng

tr� �ng h� c, c� t nhà cho ng� �

i nghèo và kiên � � nh gi� � úng th�i khóa c� a b� n thân. V� n n ngày m t b� a, � êm th� c d� ch

kinh, ch� ng� 3 gi� � � ng h� , 2 gi

� sáng th� c d� y ng� i thi n, trì chú, r� i t � p th� d� c, u� ng trà và � ôi phút ngâm th ... Ông

nghiêm kh� c v� i b� n thân cho nên v� i � � chúng ông c ng t� o � � � c s nghiêm minh tri� t � � , k� lu� t g� t gao khi có sai ph� m.

Riêng � � i v� i T ng Ni, tuy là h� c trò c� a ông, nh� ng ông luôn kính l� , sách t� n h� tu h� c và t� n tâm ch� d� y s� h� c c� a

mình cho h� .

C� s� Nguy� n H� u Kha còn là m t ng� �i yêu n� � c tri� t � � . Khi Pháp tr� l � i chi� m Hà N i, ông d� t khoát không ch� u s� ng

� nh� ng vùng nào mà � ã r i vào tay ng� �i Pháp. Vì th� ông � ã d� n d� t h� c trò c� a mình lên t� n Phúc Yên, n i v � n thu c

quy n qu� n lý c� a cách m� ng. N m 1945, lúc Cách M� ng thành công, H� Ch� T� ch � ã m�

i ông ra làm B tr� � ng B Giáo

D� c, nh� ng ông t� ch� i, � � ti � p t� c vi� c gi� ng d� y cho các l� p Ph� t giáo, cùng Cô nhi, � � theo con � � �ng tu trì l� i tha mà

mình � ã ch� n.

N m 1951, nghe bi� t ông g� p nhi u khó kh n � Phúc Yên, Hòa th� � ng T� Liên có cho ng� �i � em giúp ông 6 l� � ng vàng.

Ông d� t khoát t� ch� i không nh� n tr� giúp nào t� n i vùng b� chi� m � óng. Do nh� ng phong cách chu� n m c � ó, mà � i � � n

� âu, ông c ng � � � c ng� �i xu� t gia, t� i gia và dân chúng quí tr� ng, yêu m� n, xem ông nh� m t b� c th� y, m t C� s� có � � o

h� nh kh� kính. N m 1954, Hi� p � � nh Genève � � � c ký k� t, mi n B� c ti� n hành phong trào c� i cách ru ng � � t, c� i t � o t� s� n

� � a ch� . Nh� n th� y nh� ng � au kh� c� a không ít nông dân b� hàm oan, ông r� t � au bu� n, c ng vào s ki � n có l�i vu cáo ông

v m� t uy tín, và thu c t� ng l� p trí th� c t� s� n. � � ch� ng minh cho s trong sáng và thanh b� ch c� a mình, ông � ã vi� t b� n

b� c tâm th� , ba b� c g� i cho chính quy n trình bày n� i lòng c� a ông v� i ý ki � n � óng góp nh� ng � i u nên làm và nên tránh

� � l � i n� � c ích dân. M t b� c th� còn l� i, ông g� i cho các h� c trò c� a mình, d� n dò c� g� ng tu hành, h� c t� p � � giáo hóa � �i

mà � � ng � � b� � �i hóa.

Ngày 15.7.1954, t� c ngày 16.6 n m Giáp Ng� , sau khi t� bi� t h� c trò, l� t� b� n ph� ng, ông � ã k� t thúc � �i mình t� i sông

� u� ng, thu c � � ng M� - Thái Nguyên, � � cúng d� �ng Tam B� o t� m lòng trong sáng thanh t� nh c� a mình, và � � gi� toàn

khí ti� t m t nhà Nho, m t ng� �i yêu n� � c chân chính, m t c� s� hoàn thành nhi� m v� giáo hóa cho � � o và � �

i. Ông m� t

n m 52 tu� i v� i 30 n m công qu� c� ng hi� n cho s nghi� p � � o pháp.

Trong s nghi� p phiên d� ch và tr� � c tác, ông � ã � � l � i cho h� u th� m t di s� n tác ph� m quí báu. T ng Ni Ph� t t� � u trân

tr� ng s thâm nh� p giác ng cao c� a ông qua các kinh sách � � � c ti� p t� c l� u truy n:

1. Ph� t h� c c� ng y� u.

2. Khóa H� Kinh di� n gi� i.

3. S Tích Ph� t T� di� n ca.

4. Gi� i thích truy� n Quan Âm Th� Kính.

5. Con � � �ng h� c Ph� t th� k

� XX này.

6. Nhòm qua c� a Ph� t.

7. C� i tà qui chính.

8. Th� nào là Ph� t và Ph� t pháp.

9. L� c T� � àn Kinh.

10. Khóa t� ng h� ng ngày.

Page 166: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

166

11. B� n m� i tám phép ni� m Ph� t.

12. Vì sao tôi tin Ph� t Giáo (d� ch c� a B. Brongthon).

13. Kinh l� sáu ph� ng (d� ch).

14. Kinh Di Giáo (d� ch).

15. Kinh Di � à (d� ch).

16. Kinh T� Th� p Nh� Ch� ng (d� ch).

....

C� s� Thi u Ch� u - Nguy� n H� u Kha là m t Ph� t t� x� ng � áng tiêu bi� u cho hàng C� s� trong t� chúng môn � � c� a Ph� t.

Bàn tay � óng góp c� a ng� �i ghi � � m trong l� ch s� ch� n h� ng Ph� t giáo mi n B� c Vi � t Nam. Và h n n� a, x� ng � áng là

g� ng m� u tiêu bi� u cho s tr� ng th� m t nhân cách khiêm ái t� hòa c� a ng� �i con Ph� t.

C S TÂM MINH - LÊ ÌNH THÁM(1897 - 1969)

C� s� Tâm Minh - Lê � ình Thám sanh n m � inh D� u (1897) t� i làng � � ng M� (Phú M� ), t� ng Phú Kh� ng, ph� � i � n Bàn,

t� nh Qu� ng Nam, nay là t� nh Qu� ng Nam - � à N� ng. Ông xu� t thân trong m t gia � ình quy n quí nhi u � �i làm quan. Thân

sinh là Binh B Th� � ng Th� Lê � � nh � tri u T � � c.

Cùng v� i anh là Y s� Lê � ình D� ng tr c ti� p h� c ch� Nho v� i thân ph� . C� hai anh em � u t� ra thông minh xu� t chúng

ngay t� thu� niên thi� u. Riêng ông t� nh� , � ã t� ra là ng� �i có n ng khi� u v n ch� ng thi phú.

Trong nh� ng n m theo h� c t� i các tr� �ng Ti� u h� c, Trung h� c và � � i h� c, ông � ã chi� m � � � c c� m tình c� th� y và b� n.

Luôn luôn giành th� v� th� khoa trong các k� thi t� t nghi� p cu� i c� p.

Ông t� t nghi� p Y s� � ông D� ng (� � u Th� Khoa) t� i Hà N i n m 1916, và sau � ó � � u Y khoa Bác s� n m 1930, ng� ch Pháp

qu� c, t� i Y khoa � � i h� c � � �ng Hà N i.

Khi ra tr� �ng v� i danh hi� u Y s� , � úng lúc phong trào Duy Tân kh� i ngh� a b� th� t b� i, bào huynh Y s� Lê � ình D� ng b�

Pháp tù � ày t� i Buôn Mê Thu t. Ông b� tình nghi và luôn b� theo dõi. T� n m 1916 � � n n m 1923, ông � � � c b� nhi� m và

làm vi� c t� i các b� nh vi� n H i An, Bình Thu� n, Sông C� u, Qui Nh n, Tuy Hòa. Chính trong th�i gian này, ông nghiên c� u

thêm v tri � t lý � ông ph� ng nh� Kh� ng, Lão và Ph� t giáo... N m 1926, ông ph� trách � i u tr� t� i b� nh vi� n H i An

(Qu� ng Nam). Nhân m t bu� i vi � ng c� nh t� i chùa Tam Thai (t� c Ng Hành S n), ông � � � c � � c bài k� c� a T� Hu� N ng

ghi trên vách chùa:

B� � b� n vô th� ,

Minh c� nh di� c phi � ài,

B� n lai vô nh� t v� t,

Hà x� nhá tr� n ai.

� ây là l� n � � u tiên ông ti� p xúc v� i tri � t lý Ph� t giáo, bài k� trên � ã gieo vào tâm th� c ông m t � n t� � ng sâu s� c v � � o

Ph� t, m� c d� u th�i � i � m lúc � y ch� a cho phép ông � � n g� n v� i c� a thi n.

Nhân c� Phan Chu Trinh m� t, � � � c tin � y ông c ng nh� nh� ng ng� �i yêu n� � c khác, � ã làm l� truy � i � u t� i n i � ang làm

vi � c, t� nh Qu� ng Nam; m� t thám Pháp bi� t � � � c nên chuy� n ông ra làm vi� c � Hà T� nh.

N m 1928, ông l� i � � � c thuyên chuy� n v Hu� , � � m trách Y s� tr� � ng Vi� n bào ch� và vi trùng h� c Louis Pasteur, ông phát

minh ra Sérum Normet. Chính n m này, ông m� i lên chùa Trúc Lâm, cách kinh � ô Hu� kho� ng 7 cây s� � sau � àn Nam

Giao, � � th� nh tôn ý v b§i k � trên v� i Hòa th� � ng tr� trì là Ngài Giác Tiên. Sau khi hi� u th� u � áo bài k� , ông � ã th c s

chuy� n h� � ng � �i mình: Phát nguy� n quy y Tam b� o, n tr� �

ng trai t� � ó và nghiên c� u h� c h� i kinh � i � n Ph� t giáo � �

ho� ng hóa giúp � �i. V � i chí nguy� n nh� trên, ông � � � c th� tam quy ng gi� i v � i Hòa th� � ng Giác Tiên, pháp danh là Tâm

Minh, pháp t là Chiêu H� i.

N m 1929, ông th� h� c thêm v� i Hòa th� � ng Ph� � c Hu� chùa Th� p Tháp, Bình � � nh. Hòa th� � ng ch� � � o ông nghiên c� u

các bài gi� ng c� a Ngài Thái H� � � i s� � Trung Hoa v cách th� c t� ch� c Ph� t giáo, và suy ngh� c� i cách th� nào cho phù

Page 167: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

167

h� p v� i tình hình Ph� t giáo n� � c nhà. Ông � ã � � � t ý ki� n c� a mình lên ch� Hòa th� � ng Ph� � c Hu� , Giác Tiên, Giác

Nhiên, T� nh H� nh, T� nh Khi� t... và � ã � � � c các Ngài ch� p thu� n.

N m 1930, ông tr� ra Hà N i thi b� ng Y khoa Bác s� ng� ch Pháp. Khi tr� v , ông v� a h� c Ph� t v� a làm ngành y mà v� n

v� � t xa các b� n � � ng h� c trong th�

i gian � y.

N m 1932, H i An Nam Ph� t H� c ra � �i, do các v� Hòa th� � ng và ông � � ng ra ch� u trách nhi� m gánh vác công cu c ho� ng

d� ng chánh pháp. Tr� s� h i � � u tiên � � t � chùa Trúc Lâm, sau � ó là chùa T� � àm. Ông làm H i tr� � ng và các Hòa

th� � ng trong Ban Ch� ng minh là c� v� n cho H i. H i b� t � � u truy n � � o v� i nhi u hình th� c:

- Thuy� t pháp h� ng n� a tháng cho tín � � nghe t� i chùa T� Quang.

- M � tr� �ng � ào t� o T ng tài cho Giáo h i sau này.

- M � thêm các chi h i � � gánh vác trách nhi� m ho� ng d� ng chánh pháp kh� p các t� nh.

- Thành l� p Thanh niên � � c d� c (Ph� t h� c).

- Xu� t b� n t�

báo Ph� t giáo (Nguy� t san Viên Âm).

- Thi� t l� p các tòng lâm � � ch� T ng tu h� c, và � ào t� o T ng tài.

T� n m 1930, b� t � � u xu� t hi� n nh� ng bài vi� t c� a ông trên t� nguy� t san Viên Âm. Ông t tay vi� t c� truy� n ng� n (ký tên

T.M), truy� n dài (ký tên Châu H� i) và truy� n hài h� � c (ký tên Ba R� m).

T� n m 1934-1945 là nh� ng n m hoàn ch� nh các t� ch� c c� a Ph� t giáo và h� th� ng � ào t� o T ng tài, các l� p Ph� t h� c cho

thanh niên. K� t qu� mà ông � ã � óng góp � � � c trong nh� ng n m tháng � y, v� n mãi mãi � � � c ghi nh� : M t th� h� T ng s� tài

ba � ã n� r , làm n n t� ng tuyên truy n phát huy chánh pháp, � oàn k� t T ng Ni và Ph� t t� , b� o v� Ph� t giáo tr� � c nh� ng khó

kh n lúc b� y gi�. Chùa T� Quang, n i làm gi� ng � � �

ng b� � c � � u � � tuyên d� ng chánh pháp c ng � ã th� y bóng dáng c� a

ông trong chi� c áo dài màu � en và chi� c kh n � óng t� m t� t, thành kính � � nh l� ch� T ng tr� � c khi b� � c lên Pháp tòa � �

gi� ng kinh cho h� .

N m 1946, cu c chi� n tranh ch� ng Pháp bùng n� , dân chúng Hu� t� n c� , ông cùng gia � ình di t� n v Qu� ng Nam. T� n m

1947 � � n 1949 ông làm ch� T� ch � y ban Hành chánh Kháng chi� n mi n Nam Trung b . T� i Liên khu V c� a vùng kháng

chi� n, ông t� p h� p m t s� � oàn viên c� a � oàn Ph� t h� c � � c d� c có m� t trong vùng và thành l� p t� ch� c “Ph� t giáo và Dân

ch� m� i” t � i B� ng S n - Bình � � nh, nghiên c� u vi� c t� ng h� p giáo lý Ph� t giáo và tri� t h� c Mác-Lê Nin.

Mùa hè n m 1949, ông t� p k� t ra B� c. Sau � ó � � � c � c� làm Ch� t� ch phong trào v� n � ng Hòa Bình th� gi� i. N m 1956,

ông và Hòa th� � ng Trí � tham d phái � oàn sang d � � i h i Ph� t giáo Buddha Jayanti t� i � n � .

N m 1961, toàn b kinh L ng Nghiêm mà ông � ã dày công phiên d� ch và chú gi� i trong nhi u n m, � ã � � � c � ng t� i trên

báo Viên Âm tr� � c � ây � � � c ông hoàn t� t và xu� t b� n t� i chùa Quán S� , Hà N i. Sau � ó, sách � � � c gia � ình ông tái b� n l� u

hành r ng rãi � mi n Nam.

Trong nh� ng n m � B� c, ngoài ngày gi� làm vi� c cho Nhà n� � c, ông � � n chùa Quán S� � � d� ch kinh và gi� ng kinh, h� � ng

d� n vi� c tu h� c giúp nhà chùa. K� t qu� c� a nh� ng n m tháng dày công qu� vì � � o pháp và dân t c � y còn � � � c th� hi� n qua

các kinh sách uyên thâm nh� :

1. Kinh Th� L ng Nghiêm.

2. Lu� n Nh n Minh

3. � � i Th� a Kh� i Tín Lu� n

4. Bát Thúc Qui C� t� ng.

5. Ph� t H� c th� �ng th� c.

6. Bát Nhã Tâm Kinh.

7. L� ch s� Ph� t giáo Vi� t Nam và Ph� t T� Thích Ca.

8. Tâm Minh - Lê � ình Thám tuy� n t� p (g� m 5 t� p).

� �i ng� �

i là vô th� �ng, ông � ã ng lý � y và � ã bình th� n ra � i ngày 23-4-1969 (nh� m 7-3 âl, n m K

� D� u), sau khi � ã � àm

� � o l� n cu� i cùng v� i Hòa th� � ng � ôn H� u, t� i b� nh vi� n Vi � t - Xô, Hà N i. Th� 73 tu� i và 42 n m ph� ng s Tam B� o.

Tinh thành trong giai � o� n ch� n h� ng Ph� t giáo gi� a th� k� XX, C� s� Tâm Minh Lê � ình Thám qu� là b� c ti n b� i h� u

Page 168: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

168

công th� t sáng chói, ông � ã v� � t qua ranh gi� i hình th� c � � t u thành � � o nghi� p cao quí cho hàng h� u t� n ng� � ng v� ng dù

xu� t gia hay t� i gia.

C S CHÁNH TRÍ - MAI TH TRUY N (1905 - 1973)

C� s� Mai Th� Truy n sinh ngày 01-4-1905 t� i làng Long M� , t� nh B� n Tre trong m t gia � ình trung l� u. Thu� nh� ông

� � � c theo h� c t� i tr � �ng S h� c Pháp - Vi� t B� n Tre, r� i Trung h� c M� Tho, và Chasseloup Laubat Saigon. N m 1924, ông

thi � � u Th� ký Hành chánh và � � � c b� � i làm vi� c t� i Sài Gòn, Hà Tiên, Ch� L� n. N m 1931, ông thi � � u Tri huy� n và � ã

tùng s t� i Sài Gòn, Trà Vinh, Long Xuyên và Sa � éc. Hành nhi� m � � âu c ng t� ra liêm khi� t, chính tr c và � � c � , không

xu n� nh c� p trên, hà hi� p dân chúng, nên � � � c quý m� n.

N m 1945, sau � � o chính Nh� t, ông � ang làm Qu� n tr� � ng C� u Ngang, � � � c m�

i v gi� ch� c Phó T� nh tr� � ng Trà Vinh.

Tháng 6 n m � y, chính quy n Tr� n Tr� ng Kim c� ông làm Qu� n tr� � ng Th� t N� t (Long Xuyên). Sau Cách M� ng Tháng

Tám, ông � � � c c� làm Ch� T� ch � y Ban Qu� n B Vi � t Minh Châu Thành, Long Xuyên, r� i Chánh v n phòng kiêm � y viên

Tài chánh � y Ban Nhân Dân t� nh Long Xuyên.

Sau khi quân � i Pháp chi� m Long Xuyên, ông cùng � y ban d�

i v núi S� p r� i gi � i tán, nh� �ng quy n ch� huy kháng chi� n

cho quân s . Ông lánh v vùng thôn quê � n náu. Chính ph� Nguy� n V n Thinh m�i ông làm Qu� n tr� � ng, r� i Phó t� nh

tr� � ng Sa � éc. Tr� � c c� nh quân � i Pháp b� ráp tàn sát dân chúng, ông can thi� p không � � � c, nên xin t� ch� c. Chính ph�

không cho, ông bèn cáo b� nh xin � i � i u d� � ng.

Gi� a n m 1947, ông xin � � i v Sài Gòn và l� n l� � t gi� các ch� c v� sau � ây: Chánh v n phòng Ph� Th� T� � ng chính ph�

Nguy� n V n Xuân (Hà N i), Chánh v n phòng B Kinh T� , Giám � � c hành chánh s v� B Ngo� i Giao, � � ng lý v n

phòng B N i v � c� a Chính ph� Nguy� n Phan Long, � � ng Lý v n phòng Ph� Th� Hi � n Vi � t Nam và Phó � � ng lý v n

phòng Ph� Th� t� � ng c� a Chính ph� B� u L c. N m 1955 ông � � i qua ng� ch Thanh tra Hành chánh và Tài chánh, � � n n m

1960 thì v h� u.

Sau ngày 01-11-1963, ông tham gia H i � � ng Nhân S� cách m� ng. N m 1967 ông � ng c� Phó T� ng th� ng trong liên danh

Tr� n V n H� ng. N m 1968 ông gi� ch� c Qu� c v� khanh kiêm Vi� n tr� � ng Giám sát vi� n, r� i Qu� c v� khanh � � c trách

V n hóa cho � � n n m quy t� ch. V� i trách v� Qu� c v� khanh � � c trách V n hóa, ông � ã làm � � � c nh� ng vi� c có ích cho

� � ng th�i và h� u th� : xây d ng Th� vi � n Qu� c gia (ngay trên khuôn � � t mà th c dân Pháp � ã dùng xây khám l� n Saigon

gieo bi� t bao t i ác) nay là Th� vi � n Khoa h� c T� ng h� p thành ph� , xúc ti� n vi� c thành l� p V n kh� qu� c gia và Nhà v n

hóa, thành l� p và � � y m� nh ho� t � ng c� a � y ban � i � n ch� v n t , l� p � y ban d� ch thu� t và xu� t b� n các sách Hán Nôm

quý hi� m, thành l� p Chi nhánh B� o t� n C� tích Hu� .

S nghi� p l� ch s� c� a ông � � i v � i Ph� t giáo t� khi ông b� t � � u tr� thành c� s� Ph� t t� . Trong nh� ng n m làm vi� c � ó � ây

kh� p l� c t� nh mi n Tây, ông � � tâm nghiên c� u tìm hi� u v Ph� t giáo, Nho giáo, và các t� t� � ng tôn giáo tri� t lý khác. � � n

� âu ông c ng tham v� n các v� danh nho n� i ti � ng � � th� tài h� c v� n và bi� n bác, nh� ng ch� a v� nào giúp ông th� a nguy� n.

� � n khi làm vi� c � Sa � éc, ông � � n tham v� n Hòa Th� � ng Thích Hành Tr� th� danh Lê Ph� � c Bình, là gi� ng s� t� i chùa

Long An, chính n i � ây ông th c s qui ng� � ng c� m ph� c tr� � c � � c � và trí tu� c� a v� danh T ng nên c� u làm � � t� c� a

Ngài. Hòa th� � ng Thích Hành Tr� � � t pháp danh cho ông là Chánh Trí. T� � ây, ông b� t � � u d� c lòng � em kh� n ng và trình

� h� c th� c c� a mình ra h trì chánh pháp.

� � i v � i phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo, ông là m t ki � n t� � ng trong hàng c� s� � ã � óng góp công s� c r� t l� n. Là m t Ph� t

t� thu� n thành, ông n chay tr� �ng t� ngày th� Tam quy ng gi� i, làm Ph� t s không bi� t m� t m� i. N m 1950, t� i Saigon,

ông v� n � ng thành l� p H i Ph� t H� c Nam Vi� t. Ban � � u h i � � t tr� s� t� i chùa Khánh H� ng, sau d�i qua chùa Ph� � c Hòa.

Ông v� n � ng và � � ng ra xây d ng ngôi chùa l� ch s� Xá L� i, m t ngôi ph� m v huy hoàng tráng l� nh� t, tiêu bi� u cho nét

v n hóa m� i c� a � ông Tây hòa quy� n, làm tr� s� c� a H i Ph� t H� c Nam Vi� t. N m 1958 h i chuy� n v chùa Xá L� i. Ông

làm T� ng th� ký c� a h i khi m� i thành l� p và H i tr� � ng t� 1955 cho � � n ngày ông m� t. H i � ã m� các l� p Ph� t h� c ph�

thông lúc b� y gi� do ch� Th� � ng t� a Thi� n Hòa, Trí H� u, Thi� n Hoa, Qu� ng Minh di� n gi� ng. Ông c ng tham gia so� n và

Page 169: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

169

gi� ng m t s� ti � t m� c cho h� c viên. Hàng tu� n, t� i chùa Xá L� i, ông còn t� ch� c các th�i thuy� t pháp cho � � i chúng do ông

m�

i các v� cao T ng � � i � � c trong n� � c hay n� � c ngoài � ng � àn. Có khi chính ông là gi� ng s� .

Bên c� nh � ó, H i Ph� t H� c Nam Vi� t còn xu� t b� n t� p chí T� Quang do ông làm ch� nhi� m kiêm ch� bút. T� p chí này su� t

g� n 24 n m liên t� c (1951- 1975) � ã � óng góp không nh� cho công vi� c ph� bi� n Ph� t h� c � Sài Gòn và các t� nh. T� p chí

� ã � � � c ch� T ng bên Giáo H i T ng Già Nam Vi� t s� t s� ng góp ph� n v ph� ng di� n biên t� p. Chính ông là ng� �i vi � t

th� �ng xuyên trên T� Quang. V� i l � i hành v n nh� nhàng, bóng b� y và sâu s� c, v� i trình � thâm hi� u ngh� a lý sâu xa c� a

kinh � i � n, nh� ng bài ông vi� t � ã � � � c � c gi� hoan nghênh, � ã t� o c duyên cho nhi u ng� �i � � n v� i � � o Ph� t. Ông cùng

H i Ph� t H� c Nam Vi� t � ã thành l� p trên 40 T� nh h i và Chi h i Ph� t h� c kh� p mi n Nam.

� � làm � òn b� y thúc � � y cho phong trào ch� n h� ng Ph� t giáo t� i mi n Nam, n m 1952, ông và H i Ph� t H� c Nam Vi� t � ã

t� o nên Ph� t s vô cùng quan tr� ng, gây � � � c ti� ng vang kh� p toàn qu� c. � ó là l� r� � c ng� c Xá L� i t � i Sài Gòn vào ngày

13-9-1952. Nhân khi phi � oàn Ph� t giáo Tích Lan � i d � � i H i Ph� t Giáo th� gi� i k� II t � i Tokyo, có mang theo m t viên

ng� c Xá L� i � � t� ng qu� c gia Nh� t B� n. Trên � � �ng � i, phái � oàn quá c� nh Sài Gòn 24 ti� ng � � ng h� . Cu c r� � c ng� c Xá

L � i � ã � � � c � ông � � o T ng Ni, Ph� t t� và � � ng bào thành ph� và các t� nh lân c� n tham d � � chiêm bái Xá L� i Ph� t � � u

tiên � � n Vi � t Nam.

Trong giai � o� n � � u tranh n m 1963 � � � c coi là pháp n� n, ông gi� nhi� m v� T� ng th� ký � y Ban Liên Phái B� o V� Ph� t

Giáo � òi h� i chính quy n Ngô � ình Di� m th c thi bình � �ng tôn giáo. Ông và H i Ph� t H� c Nam Vi� t � � ng ý � � � y ban

� � t tr� s� trung � ng t� i chùa Xá L� i. Khi chính quy n cho quân � i và c� nh sát � ánh phá, phong t� a chùa, b� t b� c� m tù

T ng Ni Ph� t t� , ông c ng ch� u chung s� ph� n. Chùa Xá L� i tr � thành � � a � i � m l� ch s� trong cu c � � u tranh kiên c� �ng

� � m máu c� a Ph� t giáo � � ch� ng ch� � � c tài k� th� tôn giáo. N m 1964, ông tham gia � y ban so� n th� o Hi� n Ch� ng

Giáo H i Ph� t Giáo Vi� t Nam Th� ng Nh� t và � � � c b� u làm Phó Vi� n tr� � ng Vi� n Hóa � � o. Nh� ng vì b� t � � ng ý ki� n v

m� t t� ch� c, ch� m t tháng sau ông t� nhi� m, quay v ho� t � ng cho H i Ph� t H� c Nam Vi� t trong c� ng v� H i tr � � ng.

Khi Vi � n � � i H� c V� n H� nh � � � c thành l� p, t� m � � t t� i chùa Xá L� i trong khi ch� xây xong c s� , ông nh� n làm giáo viên

cho Vi� n tr� � c tiên, và sau � ó ông còn gi� ch� c Ph� tá Vi� n tr� � ng � � c trách hành chánh và tài chánh, kiêm T� ng th� ký

niên khóa 1967- 1968.

Ngoài nh� ng Ph� t s nói trên, ông còn � � tâm nghiên c� u kinh � i � n Ph� t � à. V� i h� c l c uyên thâm và s thông hi� u sâu

s� c giáo lý ông � ã dành nhi u th�i gian d� ch và tr� � c tác các tác ph� m có giá tr� v Ph� t h� c nh� sau:

- Tâm và Tánh (do Nhà Xu� t b� n � u� c Tu� - Hà N i � n hành n m 1950).

- Ý ngh� a Ni� t Bàn (1962).

- M t � �i s� ng v� tha (1962).

- Tâm kinh Vi� t gi� i (1962).

- Le Bouddhisme au Viet Nam (1962)

- Pháp Hoa huy n ngh� a (1964)

- � � a T� ng m� t ngh� a (1965)

(Do H i Ph� t H� c Nam Vi� t � n hành).

Ngoài ra, ông còn m t s� tác ph� m ch� a xu� t b� n nh� : Truy n tâm pháp y� u, Tây Du Ký, H� Vân Lão Hòa Th� � ng, Kinh

Vô L � � ng Th� , Kinh Quán Vô L� � ng Th� , M� �i l m ngày � Nh� t, Vòng quanh th� gi� i Ph� t giáo, � � o � �

i, Kh� o c� u v

T� nh � Tông, M� t Tông và m t t¨c ph� m � ang vi� t d� là Kinh L ng Nghiêm.

Ngày 15-4-1973, ông còn cùng các � � i bi � u các t� nh c� a H i Ph� t H� c Nam Vi� t h� p � � i h i t� i chùa Xá L� i, chia tay vào

lúc 23 gi�

khuya. Sáng 17-4-1973 t� c r� m tháng ba n m Quý S� u, vào lúc 8 gi�

15, ông n� m ngay th�ng, t� giã cõi tr� n r� t

nh� nhàng, thanh th� n, h� � ng th� 69 tu� i.

Ông � ã c� ng hi� n tr� n � �i cho vi� c ph� ng s Ph� t pháp. Ông là m t ng� �

i c� s� m� u m c uyên thâm giáo lý, t� n t� y v� i

� � o dù � ang � nh� ng � � a v� cao c� a quan tr� �ng. Ông là m t � i � n hình cho s tích c c c� a hàng c� s� l� i � � o ích � �

i theo

tinh th� n � � o Ph� t, và là � i � m sáng chói � mi n Nam trong phong trào ch� n h� ng và th� ng nh� t Ph� t giáo, góp ph� n l� n lao

trong s nghi� p truy n bá tri th� c Ph� t h� c, nh� t là phát tri� n h� th� ng Ph� t h� c c� s� do ông sáng l� p ra v� n còn duy trì ho� t

Page 170: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

170

� ng cho � � n ngày nay.

C S NGUY N V N HI U (1896 - 1979)

C� s� Nguy� n V n Hi� u sinh ngày 01/10/1896 t� i làng Tân An, t� ng � � nh B� o, t� nh C� n Th , con c� a ông Nguy� n Quang

Di � u và bà Mai Th� � � �ng.

T� nh� ông h� c ch� Nho, sau chuy� n sang h� c ch� ng trình Pháp - Vi� t trong n m n m t� i C� n Th .

N m 1911, ông thi � � u h� c b� ng tr� �ng Trung h� c M� Tho, sau � ó lên Sài Gòn h� c tr� �

ng Chasseloup Laubat, thi � � u

b� ng Thành Chung n m 1915. R� i ông h� c tr� �ng Công Chánh Hà N i và thi � � u b� ng Cao h� c K� thu� t Công chánh Hà

N i n m 1918. N m 1919 ông sang làm vi� c t� i Campuchia, n m 1925 v làm S� H� a Xa Sài Gòn, n m 1944 làm Giám

� � c H� a Xa mi n Nam.

Lúc nh� , ông quy y theo phái Cao � ài Tiên Thiên. Sau � ó ông chuy� n qua nghiên c� u Tin Lành - Gia Tô Giáo.

Cu� i n m 1930, nhân � � c quy� n La Sagesse du Bouddha (Tu� Giác c� a Ph� t) và hi� u � � � c giá tr� � ích th c c� a � � o Ph� t, t�

� ó ông ôm � p ý nguy� n truy n bá giáo pháp Nguyên Th� y. Lúc � � u ông t� p h� p � � � c các b� n � � ng h� c g� m c� s� C� m, Núi,

Nh� t, H� ng cùng nhau th c hành thi n � � nh.

N m 1935, khi g� p l� i ng� �i b� n là Bác s� Thú Y Lê V n Gi� ng, ông � em quy� n kinh Ph� t b� ng ch� Pháp gi� i thi � u và

khuyên v Campuchia t� m s� h� c � � o. Sau � ó ng� �i b� n xu� t gia là Hòa th� � ng H Tông, ng� �

i sáng l� p Ph� t giáo

Nguyên th� y Vi � t Nam.

N m 1938, khi � i tìm � � t c� t chùa � vùng ngo� i ô Sài gòn Ch� L � n, ông g� p � � � c ông Bùi Ng� n H� a hi� n ph� n � � t � Gò

D� a - Th� � � c � � l � p nên chùa B� u Quang, ngôi chùa � � u tiên c� a Ph� t giáo Nam Tông Vi� t Nam.

N m 1939, ông � ã th� nh Ngài H Tông, Ngài Thi� n Lu� t, Ngài Hu� Nghiêm và m t nhà s� ng� �i Campuchia v Vi � t Nam

ho� ng d� ng giáo pháp. C ng trong n m 1939 này, ông � ã th� nh � � c vua Sãi Campuchia Chuôn Nath và 30 v� T� kheo

Campuchia v làm L� Ki � t Gi� i Sìm§ t� i chùa B� u Quang.

N m 1940, ông bán nhà l� y n� a s� ti n c� t l � i chùa B� u Quang b� ng ngói g� ch và m t c� c l� u g� m ba c n c ng b� ng g� ch

ngói, phân n� a ti n còn l� i ông mua ru ng � � lo chi phí � m th c cho chùa.

N m 1948, ông kh� i công xây d ng chùa K� Viên t� i Bàn C� Sài Gòn và th� nh ch� T ng � � n thuy� t pháp, Pháp s� Thông

Kham t� Lào � ã � � � c th� nh v thuy� t pháp t� i chùa K� Viên này. Ngài Naradà � Tích Lan � ã � � n ngôi chùa này � � m� � � o

tràng gi� ng giáo lý.

Ngày 14/5/1957 ông � � ng ra thành l� p T� ng H i Ph� t Giáo Nguyên Th� y dành cho c� s� ho� t � ng. Ngày 18/12/1957 ông

cùng v� i các Cao T ng Nam Tông thành l� p Giáo H i T ng Già Nguyên Th� y Vi � t Nam.

Bên c� nh Ph� t s quan tr� ng trên ông còn l� u tâm tr� � c thu� t, phiên d� ch m t s� kinh sách ph� c v� công cu c ho� ng truy n

Ph� t � � o, nh� sau:

1. T� i sao theo phái Ti� u Th� a.

2. Ch� n � � �ng tu Ph� t.

3. Trên � � �ng ho� ng pháp c� a � � c Ph� t.

4. Con � � �ng gi� i thoát.

5. Pháp vô ngã.

6. Thi n � � nh.

7. Luân lý và xã h i Ph� t giáo.

8. Ni� m tâm t� .

9. Thành ki� n ngã ch� p.

N m 1961, ông � � ng ra v� n � ng quyên góp tài chính � � xây c� t Thích Ca Ph� t � ài (V ng Tàu).

Ngoài ra, ông � ã tham d H i ngh� k� t t� p Tam T� ng l� n th� 6 t� i Mi � n � i � n, tham d H i ngh� Ph� t giáo Th� Gi� i t � i Thái

Lan và � n � n m 1964, và ông c ng � ã sang Tích Lan và Singapore � � th m vi� ng các H i Ph� t Giáo.

Page 171: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

171

Tu� i cao s� c y� u và m t s� s� nguy� n h pháp � ã viên thành. C� s� v cõi Ph� t ngày mùng 2 tháng 5 n m 1979, t� c ngày

mùng 7 tháng 4 n m K� Mùi, h� � ng th� 83 tu� i � �

i, h n 40 n m là C� s� h pháp.

Là b� c tiên phong k� v� trong l� ch s� c ng � � ng c� s� Ph� t giáo Nguyên Th� y Vi � t Nam, c� s� Nguy� n V n Hi� u � ã � � l � i

m t s nghi� p l� n lao là du nh� p và phát tri� n Ph� t Giáo Nguyên Th� y t� i Vi � t Nam.

L I CU I SÁCH

C� n b� ch cùng ch� Tôn � � c, thân h� u tri th� c.

� � i v� i l � ch s� c� n � � i và hi� n � � i, vi � c công b� s� m m t s ki � n c ng có nh� ng m� t h� n ch� nh� t � � nh vì quan � i � m v s

ki � n � ó là c� a ng� �i � trong cu c nên ch� a th� nh� n � � nh chính xác và di� n � � t � � y � � các nguyên nhân. Chính vì th� mà

nguyên t� c c� a ngành s� h� c là ch� có các s ki � n � � � c công b� sau 50 n m thì m� i � � � c xem là có giá tr� l � ch s� . Cho nên

vi � c công b� tác ph� m l� ch s� trong hoàn c� nh nh� t � � nh s� ch� có giá tr� nh� t � � nh � th�i � i � m � ó.

Vì th� trong kh� n ng có th� và � � � c phép, quy� n sách này ch� nêu nh� ng � i � m n� i b� t v thân th� và s nghi� p c� a Danh

T ng. Do � ó, ch� c có nhi u khi� m khuy� t vì các s ki � n trong b� i c� nh liên quan � ã ít nhi u � � � c � n gi� n hóa.

Ngoài ra, trong t� p sách này còn thi� u bóng m t s� v� Cao T ng � ã có công � óng góp l� n lao cho Ph� t pháp, nh� ng lúc khó

kh n c ng nh� lúc thu� n l� i, ch�ng h� n nh� các Hòa Th� � ng Thi� n Lu� t, � � t T� , T� i Th� ng ho� c các v� � ã ch� u � ng bao

nhiêu gian kh� , tìm lên vùng r� ng sâu n� � c � c � Cao Nguyên � � gieo h� t gi� ng Ph� t pháp giáo hóa chúng sinh n i � èo heo

hút gió nh� các Hòa Th� � ng Nh n Th� khai s n chùa Linh Quang � � à L� t, Lâm � � ng, Hòa Th� � ng Quang Huy � Buôn

Ma Thu t, Hòa Th� � ng Trí H� u � Qu� ng Nam - � à N� ng.

Vì vi � c thu th� p tài li� u quá khó kh n nh� � ã nói trên � ây, mà l� i mu� n t� p sách � � u tiên này s� m ra m� t Ch� Tôn � � c và

quí v� � c gi� , nên Ban ch� biên � ành ph� i gác l� i trong t� p sau, ch� không ph� i là � ã b� sót.

Chúng tôi mong r� ng, công trình này s� là ti n � thúc � � y vi � c làm sáng t� thêm nh� ng nghi v� n l� ch s� v cu c � �i và s

nghi� p c� a Danh T ng mà ng� �i biên kh� o ch� a tìm th� y � � y � � � m� i khía c� nh.

Chúng tôi c ng hy v� ng nh� n � � � c s góp ý, t� li � u � � nh� ng trang s� � � � c ti� p t� c vi� t sâu h n, � � y � � h n và s� � � � c

công b� ti � p theo vào m t th�i � i � m khác b� ng các quy� n s� chuyên � và chi ti� t h n v hành tr� ng c� a các v� Danh T ng

mà � i u ki� n cho phép.

Trân tr� ng.

BAN BIÊN T ! P

CONTENT SYNOPSIS

ľBiographies of Prominent Monks of the Twentieth Century” is the first volume of the research project of Vietnamese

Buddhism's history.

It has as object the introduction to researchers and readers of the lives of prominent monks, from birth to death, who had

made exceptional contributions to religion, people and the Vietnamese Buddhist sangha during their present existences, and

of what they had bequeathed as lessons for coming generations to follow.

This study, of a comprehensive character, includes prominent monks of all three regions of Vietnam - North, Center and

South, without distinction of sects, localities and nationalities provided they were Vietnamese and had distinguished

themselves by their works to religion and people in every sphere.

In addition, this study makes no difference of these personalities, subjective political convictions during their lives and in

their activities: instead, it offers a summary of these in three contents: life, work and accomplishments, left behind and

recognized by Buddhist group, and the memory of whose work and virtue remains vivid in the hearts of Buddhists.

In the process of writing this book, we strove to keep to the method of historical research and of objective evaluation of data

Page 172: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

172

expected of historians. As oriented by the initialtheme, we limited ourselves to draw up the biographies of concrete

personalities, who are ranged according to the chronological order of their demises. So that readers may gain awareness of

the relationship between different periods of the history of Vietnamese Buddhism, we have tentatively divided it into such

periods as:

- Pre - renascence period of Vietnamese Buddhism 1900 - 1929

- Renascence period of Vietnamese Buddhism: 1930 - 1945

- Period of Vietnam's division: 1954 - 1975

- Period of national reunification: 1975 - 1933

This book contains biographies of one hundred monks and of four Buddhist laymen who deserved well of the religion and

of the country by making significant contributions during these four periods. It is volume I, the first part of the historical

project which has yet to be completed.

The history of the nation has turned over its pages which affords pre - conditions for the renascence of Buddhism. Along

with the people' s progress to win back independence and their own values, Vietnamese Buddhism, after having been many

centuries in the twilight, has sparkled all of a sudden into light to make contributions to the country and nation by the lives

and deeds prominent monks recorded in this volume.

In so far as centemporary and modern history are concerned, the ealy revelation of an event presents limitations since its

causes cannot yet be ascertained and appraised fully. Thus, in what is possible and permissible, this book only deals with the

positive aspects of the works bequeathed by prominent monks to serve as lodestar for coming generations.

It is therefore unavoidable that it contains shortcomings with regard to related events. We only hope that it affords a

precondition for further clarification of doubts which howere remain unknown to the authors. We welcome advices and

assistance in the form of materials from learned scholars so that we may be able to write the next volumes more deeply and

exhaustively.

SYNOPSIS DU CONTENU

ľBiographies des Bonzes Illustres Du Vingtième Siècle” est le premier volume qui fait partie d'un projet d'étude sur

l'histoire du Bouddhisme Vietnamien.

L'objet de ce livre est de presénter aux chercheurs et lecteurs la vie des bonzes illustres, de la naissance à la mort, qui ont

bien mérité de la religion, de la nation et de l'Eglise Bouddhiste durant toutes leurs présentes existences, et ce que ces

personnages ont légué comme lecons à suivre aux génération qui viennent.

Cette étude, de caractère global, comprend les illustres bonzes de toutes les trois régions - Nord, Centre et Sud du Viet nam -

sans distinction de secte, de localité et de nationalité pourvu qu' ies fussent Vietnamiens et eussent apporte des contributions

à la religion et à la nation dans tous les domaines.

Elle ne fait en outre aucune différence entre convictions politiques subjective de ces personnage durant leur vie et dans leurs

activités et se veut d'en faire un résumé selon ces trois contenus: Vie, Travail et Oeuvtes léguées et reconnues par les

groupes Bouddhistes, et dont le souvenir de leurs actions et vertus reste vivant dans les esprits.

Au cours de la rédaction de ce livre, nous nous sommes efforcés de nous astreindre au processus de recherche scientifique

en historiographie et d'évaluer les donneés en toute objectivité en tant que historiens. Respectant le sujet initialement adopté

nous nous bornons à écrire les biographies des personnalités coverètes et de les classer d'après l'ordre chronologique des

dates de dècès.

Afin que les lecteurs saisissent les liens entre les différentes périodes de l'histoire du Bouddhisme Vietnamien, nous tentons

de la diviser en périodes comme suit:

- Période de pré - renaissance du Bouddhisme Vietnamien: 1900 - 1929

- Période de renaissnace du Bouddhisme Vietnamien: 1930 - 1954

- Période de division du pays: 1954 - 1975

- Période de ré unification nationale: 1975 - 1993

Page 173: DANH T NG VI T NAM - thuvienhoasen.org · Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam Ph t L ch 2539 – 1995 DANH T NG VI T NAM TI U S DANH T NG VI T NAM TH K XX - T P I - Thành H i Ph t Giáo

173

Le livre présent comprend les biographies de cent bonzes et de quatre laiques bouddhistes qui ont apporté des contributions

significatives durant ces quatres périodes. C'est le vomume I de la première partie du projet d' étude de l'histoire du

Bouddhisme Vietnamien qui reste à parachever.

L'histoire du pays a tourné ses pages, ce qui a fourni les conditions préalables de la renaissance de Bouddhisme. En marche

avec la nation dans le recouvrement de son indépendance et de ses propres valeurs, le Bouddhisme Vietnamien, étant pour

plusieurs si©cles dans les brumes, a éclaté de mille feux pour contribuer an pays et à la nation les accomplissements et

oeuvres des bonzes illustres aux quels ce livre fait houneur.

Four l'histoire contemporaine et moderne, la publication prématurée des évènements a aussi ses limites parce qu'il n'est pas

encore possible de vérifier et d'analyser leurs causes justement et profondément.

Ainsi, dans le possible et permissible, ce livre relate seulenemt les aspects positifs des oeuvres que ces personnalités ont

légueés pour servir d' exemples aux génération qui viennent.

Cette étude contient par conséquent des lacunes iné vitables en ce qui concerne certains faits. Osons - nous espérer qu'elle

constituera un stimulant pour clarifier davantage les doutes qui demeurent, encore inconnus aux auteurs, et de recevoir de la

part des chercheurs érudits des conseils et de l'assistance en matière de matériaux pourque nous puissions rédiger plus

profondément et exhaustivement l' histoire du Bouddhisme Vietnamien dans volumes subséquents.

Thành H � i Ph�t Giáo TP. H� Chí Minh � n hành

Ch� biên: Thích � � ng B� n

(Word and PDF creator – http://tuvienhuequang.com)