1

Crna GoraCrna GoraCrna GoraCrna Gora

Ministarstvo saobraMinistarstvo saobraMinistarstvo saobraMinistarstvo saobraaja, pomorstva i telekomunikacijaaja, pomorstva i telekomunikacijaaja, pomorstva i telekomunikacijaaja, pomorstva i telekomunikacija

STRATEGIJA RAZVOJA I ODRAVANJA DRAVNIH PUTEVA

2

SADRAJ

1. UVOD ........................................................................................................................ 3

2. STANJE PUTNE MREE U CRNOJ GORI ........................................... 4

3. DRAVNI PUTEVI .......................................................................................... 10

3.1. Autoputevi ............................................................................................................ 10

3.2. Brza saobraajnica du crnogorskog primorja ...................................... 17

3.3. Magistralni i regionalni putevi..................................................................... 19

4. REKONSTRUKCIJA DRAVNIH PUTEVA...................................... 23

5. ODRAVANJE I ZATITA DRAVNIH PUTEVA ....................... 23

6. POVEZIVANJE CRNE GORE SA EVROPSKOM UNIJOM I REGIONOM ........................................................................................................ 29

7. ZAKLJUNE NAPOMENE ......................................................................... 35

3

1. UVOD

Strategija razvoja i odravanja dravnih puteva predstavlja strateki dokument ije je donoenje predvidjeno Zakonom o putevima (Sl.list RCG br.42/04), kojim se utvruju ciljevi i osnovni zadaci razvoja i odravanja dravnih puteva za period od 10 godina, njihova dinamika i obim realizacije, okvir potrebnih finansijskih sredstava i izvori finansiranja. Polazne osnove za ostvarenje racionalne politike upravljanja dravnim putevima utvrdjene su Strategijom razvoja saobraaja Crne Gore, Prostornim planom Crne Gore do 2020. godine i Zakonom o putevima. Budui da iz Vizije i Misije utvrene Strategijom razvoja saobraaja Crne Gore, proizilazi obaveza ostvarivanja planiranih ciljeva vezanih za razvoj i odravanje putne infrastrukture, bie neophodno implementacijom Strategije razvoja i odravanja dravnih puteva, stvoriti uslove kojima e se obezbijediti:

- siguran i bezbjedan saobraaj, u prvom redu, putem kvalitetne saobraajne infrastrukture, bez slabih mjesta, ime e se sprijeiti nastanak saobraajnih nezgoda i stradanja u saobraaju;

- finansijska odrivost i samoodrivost saobraajne infrastrukture, na nain da e se odravanje i unapreenje putne mree obezbjediti kroz postizanje adekvatnog balansa sredstava iz Programskog budeta i naknada koje plaaju korisnici puteva;

- kvalitetno odravanja dravnih puteva kroz jasno izraenu odgovornost nosioca ovog posla s naglaskom na potrebu preventivnog, efikasnu organizaciju korektivnog odravanja, kao i unapreenja preduzetnikog ambijenta za pojavu privrednih drutava specijalizovanih za pruanje usluga dravnim institucijama u vezi sa radovima na saobraajnoj infrastrukturi;

- smanjenje vremena i trokova putovanja za korisnike dravnih puteva izgradnjom obilaznica na lokacijama gdje su identifikovana uska grla u saobraaju, treih traka i dr., ime e se izbjei zaguenja i guve u saobraaju i poboljati protonost dravnih puteva;

- efikasanost upravljanja dravnim putevima kroz institucionalni sistem, donoenje i implementaciju srednjoronih planova i jednogodinjih programa za izgradnju i odravanje dravnih puteva, jaanje strunih kapaciteta institucija, sainjavanje sveobuhvatne baze podatka o dravnim putevima i objektima na njima;

- vee uee privatnog sektora u izgradnji novih infrastrukturnih projekata na bazi koncesionih aranmana i javno privatnog partnerstva, poveavanje transparentnosti procedura prilikom raspisivanja tendera i sklapanja ugovora za odravanje putne infrastrukture kako bi se obezbjedila jaa konkurencija meu zainteresovanim privrednim drutvima i poveao kvalitet i efikasnost realizacije na poslovima odravanja i rehabilitacije, uz pootravanje kaznene politike odnosno primjenu odgovarajuih mehanizama usljed nepotovanja ugovora u pogledu dinamike, kvaliteta radova i sl. od strane pruaoca usluga,

- odgovorno korienje dravnih puteva kroz efikasnu kontrolu mase i osovinskog optereenja, donoenje i implementaciju zakonskog okvira kojim e se demotivisati prevoznici u teretnom saobraaju da preoptereuju vozila, ime se oteuje putna infrastruktura, pojaanu brigu o putnom pojasu uz dravne puteve, spreavanje uzurpacija, rastereenje saobraajnica, planiranjem sezonskih reima saobraaja i posebnih ruta kojima e se usmjeravati teretni saobraaj;

- unapreenje ekonomskog razvoja u Crnoj Gori;

4

- maksimiziranje razvojnih potencijala regiona Crne Gore kroz unapreenje putne infrasrukture radi ravnomjernog ekonomskog, demografskog i drutvenog razvoja, odnosno stvaranja uslova za bri razvoj nedovoljno razvijenih podruja Crne Gore; - minimiziranje negativnih uticaja na ivotnu sredinu uvoenjem najviih standarda u

planiranju i projektovanju saobraajne infrastrukture i njenom korienju, planskim trasiranjem novih saobraajnica van najosjetljivijih podruja;

- integrisanje saobracajne mreze Crne Gore u Trans-Evropsku Transportnu mreu (TNT).

Strategija razvoja i odravanja dravnih puteva zasnovana je na realnoj slici postojeeg stanja putne mree u Crnoj Gori, identifikaciji problema i limitirajuih faktora za njen razvoj i unapreenje, planovima za razvoj, efikasno upravljanje i odravanje mree dravnih puteva (autoputeva, magistralnih i regionalnih) i u skladu s tim definisanim okvirnim finansijskim sredstvima koje je neophodno obezbjediti za realizaciju planiranih aktivnosti. Ministarstvo saobraaja, pomorstva i telekomunikacija, Direkcija za saobraaj i izvoai angaovani na osnovu transparentne tenderske procedure na radovima izgradnje, rekonstrukcije, odravanja i zatite dravnih puteva, kao i potencijalni investitori zainteresovani za ulaganje u putnu infrastrukturu, na osnovu Strategije razvoja i odravanja dravnih puteva imae jasan plan projektovanih aktivnosti u putnom sektoru, ijom realizacijom e se, uz adekvatan sistem finansiranja, obezbijediti vei nivo kvaliteta ukupne putne mree, njena integrisanost u evropske sisteme, kao i bri ukupan razvoj u Crnoj Gori, s naglaskom na sigurnosti i bezbjednosti saobraaja i ouvanje ivotne sredine.

2. STANJE PUTNE MREE U CRNOJ GORI

Duina crnogorske putne mree iznosi 6.848 km, od ega 884 km ine magistralni putevi, 964 km regionalni putevi , dok su lokalni putevi oko 5000 km. Od ukupno 1.848 km magistralnih i regionalnih puteva asfaltirano je 92%. U okviru ukupne putne mree postoji 312 mostova i 136 tunela, to je posljedica u saobraajnom smislu, vrlo nepovoljnog reljefa. Gustina magistralnih i regionalnih puteva iznosi 13 km na 100 km2. Preko 66% regionalnih i magistralnih puteva starije je od 25 godina. Ukupna vrijednost regionalnih i magistralnih puteva procjenjuje se na oko 2.600.000.000 eura.

5

Mrea magistralnih i regionanih puteva prikazana je na sljedeoj slici:

Crna Gora po razvijenosti putne mree spada u red srednje razvijenih drava Evrope. Trenutno u Crnoj Gori saobraa oko 198.000 registrovanih vozila, od ega je 89 procenata putnikih automobila.

BiH

6

Frekvencija saobraaja na magistralnim i regionalnim putevima kree se prema podacima iz 2007.godine od 117 automobila dnevno na regionalnim putevima do 11.390 automobila na pojedinim dionicama na magistralnim putevima. Svega 28% regionalnih i magistralnih puteva ima frekvenciju saobraaja veu od 3.000 automobila na dan. Na sljedeoj slici prikazana je frekvencija saobraaja u 2007. godini:

7

Poseban problem u odravanju putne infrastrukture, kao i njenoj daljnjoj rehabilitaciji i rekonstrukciji predstavlja njeno izraeno sezonsko korienje. Naime, u toku ljetnje turistike sezone (jun-septembar) frekvencija saobraaja je i do 20 puta vea od frekvencije u toku ostalog dijela godine. Na odreenim dionicama (Herceg-Novi Kamenari i Budva-Bar) dnevna frekvencija u toku turistike sezone i za vikend prelazi 20.000 vozila. Ovo stvara probleme u smislu ekonomske opravdanosti rekonstrukcije i izgradnje puteva, trajanju graevinske sezone koja se u periodu jun-septembar mora prekinuti i saobraajnih guvi koje se u tom periodu stvaraju. Naroito su optereeni glavni putni pravci, Debeli brijeg (granica sa Hrvatskom) Sukobin (granica sa Albanijom), Budva-Cetinje-Podgorica- Barski Most (granica sa Srbijom), kao i Bar-tunel Sozina-Podgorica. to se tie prognoze saobraaja, predvia se da e u periodu 2007-2012 g. frekvencija saobraaja godinje rasti po stopi od 6.6.% (maksimalno 8.10% minimalno 5.10%) a u periodu 2012-2017g. mogui porast na godinjem nivou je 6.20 % (maksimalni 7.60% a minimalni 4.80%). Nedovoljno razvijena putna mrea posljedica je limitirajuih faktora koji oteavaju ili ograniavaju funkcionalno povezivanje unutar Crne Gore, kao i njeno povezivanje sa neposrednim okruenjem. Naime, nepovoljna topografija i geoloka struktura terena, planinski prevoji sa oteanim prelazima, jako izraena sezonska ciklinost u korienju putne infrastrukture, ogranienost budetskih sredstava, kao i nedostatak privatne inicijative u sektoru puteva, uslonjavaju izgradnju i odravanje saobraajne infrastrukture. Bez obzira na gore navedene limitirajue faktore po razvoj putne infrastrukture, u proteklom periodu realizovane su mnoge aktivnosti na poboljanju i unapreenju putne mree, podizanju njenog ukupnog kvaliteta i nivoa sigurnosti, kao i naina upravljanja putevima i finansiranja puteva kao javnog dobra. Naime, to se tie poslova odravanja i zatite dravnih puteva, kojima se u