BALIKESİR ÜNİVERSİTESİSAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜANATOMİ ANABİLİM DALI

COLUMNA VERTEBRALİS

Atakan Karagöz

Columna Vertebralis 33 omurun üst üste sıralanmasıyla oluşan 72 – 75 cm uzunluğunda bir sütundur. Bu sütun baş ile göğüs karın boşluğundaki organları taşır ve destek vazifesi görür.Ayrıca bu vertebraların gövdeleriyle arkusları arasında Canalis Vertebralis oluşur.

Omurga S şeklinde olup, bel ve boyun kısmında öne doğru konveksite , göğüs ve sakral bölgede ise arkaya doğru konveksite gösterir. Columna Vertebralis vücudun tüm hareketlerinde görev yapar ve gövdenin ağırlığını alt taraf kemiklerine aktarır. Vücudun dengesinde önemli bir rol oynar.

Columna Vertebralis’i oluşturan 33 omurun ilk 24 birbirleriyle hareketli eklemler yaparlar.Bu nedenle bunlara Hareketli,Gerçek yada Presakral Vertebralar denir. Geriye kalan 9 vertebra’nın 5’i birleşerek Sacrum’u diğer 4’ü ise Coccygis’i oluştururlar ve sabit yada yalancı vertebralar ismini alırlar

Sınıflandırma ;

7 Vertebrae Cervicalis (C I - C VII

12 Vertebrae ThoracicaeT I – T XII

5 Vertebrae LumbalesL I – L VSacrumS I – S VCoccygis

Tipik bir omur önde Corpus vertebrae arkada Arcus Vertebrae olarak iki bölümden oluşur.Bu ikisi birleşerek For. Vertebrale ‘yi oluşturur.Bunlarda üst üste dizilerek Canalis Vertebralis ’i oluşturur.İlk 24 omurun ilk ikisi hariç diğerleri birbirine çok benzer.

For. VertebraleArcus Vertebrale

Corpus Vertebrale

Omurların önde bulunan silindirik yapıdaki büyük kısmına Corpus Vertebrae denilir. Bu yüzler Facies İntervertebralis adını alır.Discus İntervertebralis’lerin oturduğu bu yüzlerin kenar kısmları çıkıntılıdır ve Epiphysis Anularis denilir.

Gövdenin arka yüzündeki kemere Arcus Vertebrae denilir. Gövdeye tutunan kısmına Pediculus Arcus Vertebrae , arka kısmına ise Lamina Arcus Vertebrae denilir.

Pediculus Arcus Vertebrae ‘nin üst kısmındaki çentiğe İnc.Vertebralis Superior , Alt kısmındaki çentiğe ise İnc. Vertebralis İnferior denilir. Bu çentikler eklem yapmış omurlar arasında görülen For. İntervertebrale’yi oluştururlar.

Lamina Arcus Vertebrae’nin iki tarafının birleşmesiyle Proc. Spinosus oluşur. Proc. Spinosus orta kısımdan arkaya doğru uzanan tek çıkıntıdır.

Pedikül ve Lamina’nın birleşme yerinde üst ve alt eklem çıkıntıları arası mesafenin ortalarından laterale doğru uzanan kısma ise Proc. Transversus denilir.

Normal bir vertebra da dört adet eklem çıkıntısı bulunur. Bunlardan üstte olanlara Proc. Articularis Superior alttakilere ise, Proc. Articularis İnferior denilir.

CI in üstten görünüşü

Proc. Articularis Superior

Proc. Articularis İnferior

CI in alttan görünüşü

Vertebrae Cervicales

7 adet boyun omurunun birincisi, ikincisi ve yedincisi diğerlerinden daha farklıdır.

Proc. Transversuslarda bulunan For. Transversarium denilen delikler vardır.Bu deliklerden A. ve V. Vertebralis ile komşu Simpatik Pleksus geçer. Ön bölümün ucundaki çıkıntıya Tuberculum Anterior , Arka yüzdeki çıkıntıya ise Tuberculum Posterior denilir.

ATLAS CI

Gövde ve spinal çıkıntısı yoktur. Atlas’ın eklem çıkıntılarının bulunduğu kısma Massa Lateralis Atlantis denilir.Eklem yüzlerinden üstte olan daha çukurdur ve Facies Articularis Superior adını alır.

Facies art. sup

Mas

sa lat

.

Buraya occipital kemiğin kondilleri oturur.

Altta kalan eklem yüzlerine ise Facies Articularis İnferior denilir.Her iki tarafın massa lateralis ini birleştiren kısma önde Arcus Anterior Atlantis, arkada Arcus Posterior Atlantis denilir.Arcus Ant. Ön yüzündeki çıkıntıya Tuberculum Anterius, arka yüzündeki eklem yüzüne Fovea Dentis denilir

Fovea dentis

Tub. Anterius

Facies Art. İnf.

Arcus Post. Atlantis kısmında rudimenter çıkıntıya Tuberculum Posterius denilir.Üst eklem yüzünün arka kısmındaki oluğa, Sulcus Arteria Vertebralis denilir.Bu oluktan A.vertebralis geçer.

AXİS CII

Epistropheus adı ile de bilinir.En belirgin özelliği Dens Axis ’dir.Korpusun üst kısmının ortasında yukarı doğru uzanır. Korpusla birleştiği yere collum dentis, sivri tepesine apex dentis denilir.

Dens axis’in ön tarafındaki facies articularis anterior atlas’ın arcus anterior’undaki Fovea Dentis ile eklem yapar.Arka tarafındaki facies articularis posterior Lig. Transversum atlantis adı verile bağ ile eklem yapar.

Vertebra Cervicalis C V

Uncus corposisSulcus Nervi

Ulnaris

Corpus Vertebrae

VERTEBRA PROMİNENS CVII

Proc. Spinosus’u uzun ve çatalsızdır.For. Transversarium bulunur. Canlıda el ile muayenede spinal çıkıntısı hissedilebilen tek boyun omurudur.

VERTEBRAE THORACİCAE T I – T XII

Gövdelerinin yan tarafında kaburga başçıkları için eklem yüzleri (Fovea costalis Superior ve İnferior) ile transvers çıkıntılarında eklem yüzlerinin (Fovea costalis proccessus transversi) bulunur.

Torakal vertebraların For.Transversarium ları yoktur.11 ve 12 nci omurlarda Fovea costalis proc. Transversi bulunmaz.Gövdenin yan üst tarafında Fovea costalis superior, alt tarafında Fovea costalis inferior isimli eklem yüzleri vardır.

Proc.Spinosus ları aşağıya doğru meyillidir.5 ve 8. omurlar en meyilli yeridir.

Pedikül ve lamina arasında Proc. Art. Superior yerleşir.Altta ise lamina ya yapışık olarak Proc. Art. İnferior yerleşir.Fovea Costalis Proc. Transversi ise Proc. Transversus un ucunda bulunur ve kaburga tüberkülündeki eklem yüzü ile eklem yapar.

Farklılıkları ;

T I ; gövde daha uzun, proc. Spinosus u uzun kalın ve horizontal uzanır.

T IX ; Alt yarı eklem yüzleri bazen olmayabilir.T X ; 9. omurda alt eklem yüzü olmadığında

tek ve yarım eklem yüzü bulunur.T XI ; Proc. Transversus kısa ve eklem yüzü

bulunmaz.T XII ; Gövdesinde tam ve tek bir eklem yüzü

bulunur ve transvers çıkıntılarında eklem yüzü bulunmaz.

VERTEBRAE LUMBALES L I-V

For. transversarium ları ve transvers çıkıntılarında da eklem yüzleri yoktur.Gövde daha uzun ve ön kısım arka kısımdan kalındır.

For. Vertebrale üçgen şeklindedir.Üst eklem çıkıntısı konkav ve arkaya bakar.Proc. Spinosusları kısa,kalın ve dörtgendir.Proc. Transversusları uzun ve silindirik yapıdadır.

Bel omurlarındaki Proc. Transversuslara Proc. Costarius denilir.Alt bel omurlarının Proc Costarius larında iki belirgin çıkıntı vardır. Bunlardan üstte olan ve Proc. Art. Sup. Un arka kısmındakine Proc.Mamillaris,

altta ki Proc. Transversus un arka tarafında bulunan çıkıntıya ise Proc. Accessorius denilir.

SACRUM – VERTEBRAE SACRALES I - V

Beş omurun birleşmesiyle oluşan pelvis iskeletinin arka kısmında yer alır. İlk 3 omur çok gelişmiştir ve gövdenin ağırlığını ilium’a aktarır. Son iki omur rudimenterdir ve arkusları yoktur.

Sacrum’un lumbal vertebra ile birleştiği tepe noktada öne doğru bir çıkıntı vardır. Bu çıkıntıya promontorium denilir.

Ön yüzüne ise facies pelvica denilir.

Son iki omurun arkuslarının olmaması sebebiyle bir açıklık oluşur ve bu açıklığa Hiatus Sacralis denilir.Facies Pelvica da sakral spinal sinirlerin ön dallarının geçtiği delikler vardır.Bu deliklere Foramina Sacralia Anteriora denilir.

Sacrum’un arka yüzünde Facies dorsalis denilir ve spinal çıkıntıların birleşmesiyle oluşan çıkıntıya Crista Sacralis Mediana denilir.Hemen lateralindeki çıkıntılar Crista Sacralis Medialis biraz daha dışındaki çıkıntılara ise Crista Sacralis Lateralis denilir.

Crista sacralis lateralis

Son bel omuru ile eklem yapan yapıya Proc. Articularis Superior denilir.Alttaki rudimenter çıkıntıya ise Cornu Sacrale denilir. Crista Sacralis Lateralis in dış kısmındaki kemik bölüme Pars Lateralis denilir.

Üst kısımdaki yapıya Ala Ossis Sacri denilir.Pars Lateralis ‘in arkada ve dış taraftaki pürtüklü alana Tuberositas Ossis Sacri denilir. Canalis vertebrae nin devamı olan geçite ise Canalis Sacralis denilir.

Pars Lateralis’in dış kısmındaki kulak şeklindeki eklem yüzeyine Fasies Auricularis denilir.

Yukarıda bulunan eklem yapan tabana Basis Ossis Sacri denilir.

Sacrum’un aşağıdaki tepe kısmına ise Apex Ossis Sacri denilir.

COCCYGİSSon 4

rudimenter omurun birleşmesiyle oluşur. En belirgin özelliği Cornu Coccygeum denilen yukarı doğru olan çıkıntıdır.Sacrum la eklem yapar yada kemikleşebilir.