cùmhnant nan dùthchannan aonaichte air còraichean chloinne

2
16 Tha a’ chòir agam cuid de rudan a chumail prìobhaideach Cùmhnant nan Dùthchannan Aonaichte air Còraichean Chloinne Mairsinneachd Tha a’ chòir agad air beatha, deagh bhiadh, uisge, agus a bhith a’ fàs suas gu fallain Leasachadh Tha a’ chòir agad air foghlam agus air tìde gus fois a ghabhail agus gus cluich Com-pàirteachas Tha a’ chòir agad innse mar a tha thu a’ faireachdainn, gun tèid èisteachd riut, agus gun tèid feairt a thoirt air na beachdan agad Dìon Tha a’ chòir agad a bhith air do làimhseachadh gu math agus gun a bhith air do ghoirteachadh le duine sam bith Widgit Symbols © Widgit Software 2002 - 2018 www.widgit.com 19 Tha a’ chòir agam a bhith air mo dhìon bho bhith air mo ghoirteachadh agus bho dhroch làimhseachadh 20 Tha a’ chòir agam air dìon agus taic sònraichte mur a tèid agam air fuireach còmhla ri mo theaghlach fhèin 21 Tha a’ chòir agam air a’ chùram as fheàrr ma bhios mi air m’ uchd-mhacachadh 22 Ma tha mi nam fhògarrach, tha na h-aon chòraichean agam ri clann a rugadh san dùthaich sin 25 Mur eil mi a’ fuireach còmhla ri mo theaghlach, bu chòir do dhaoine sùil a chumail gu cunbhalach a bheil mi sàbhailte agus toilichte 26 Bu chòir mo theaghlach an t-airgead fhaighinn a tha a dhìth orra gus mo thogail 27 Tha a’ chòir agam air taigh ceart, air biadh agus air aodach 28 Tha a’ chòir agam air foghlam 29 Tha a’ chòir agam air foghlam a bhios a’ leasachadh mo phearsantachd, mo spèis air na còraichean aig daoine eile agus air an àrainneachd 30 Tha a’ chòir agam a bhith a’ bruidhinn mo chànan fhèin agus a bhith a’ leantainn dòigh beatha mo theaghlaich 31 Tha a’ chòir agam a bhith a’ gabhail fois agus a bhith a’ cluich 32 Cha bu chòir toirt orm obair chunnartach a dhèanamh 33 Bu chòir dhomh a bhith air mo dhìon bho dhrogaichean cunnartach 34 Cha bu chòir duine sam bith beantainn rium ann an dòigh a tha a’ toirt orm a bhith a’ faireachdainn mì-chofhurtail, mì-shàbhailte no brònach 35 Cha bu chòir dhomh a bhith air mo thoirt am bruid, air mo reic no air mo mhalairt 37 Tha a’ chòir agam gun a bhith air mo heanasachadh ann an dòigh a tha an-iochdmhor no cronai 38 Chan fhaod mi gabhail anns an arm gus am bi mi 15 39 Tha a’ chòir agam air cuideachadh ma chaidh mo ghoirteachadh, ma chaidh dearmad a dhèanamh orm no ma chaidh mo dhroch làimhseachadh 40 Tha a’ chòir agam air taic laghail agus air làimhseachadh cothromach ma chaidh cur às mo leth gun do bhris mi an lagh 41 Nuair a tha an dùthaich againn a’ coimhead às ar dèidh nas fheàrr na na Dùthchannan Aonaichte, bu chòir dhuinn cumail oirnn leis an deagh obair! 42 Bu chòir fios a bhith aig a h-uile duine mu UNCRC 1 Tha na còraichean seo aig a h-uile duine fo aois 18 2 Tha na còraichean seo aig a h-uile pàiste 4 Bu chòir dhan Riaghaltas dèanamh cinnteach gun tèid spèis a thoirt do na còraichean agam 5 Bu chòir dhan Riaghaltas meas a thoirt do chòir mo chuideachadh gus theaghlach mo ionnsachadh mu mo chòraichean 6 Bu chòir dhomh taic fhaighinn airson a bhith beò agus fàs suas 17 Tha a’ chòir agam fiosrachadh fhaighinn ann an grunn diofar dhòighean, cho fad ’s a tha e sàbhailte 18 Tha a’ chòir agam a bhith air mo thogail le mo dhithis phàrantan, ma ghabhas seo a dhèanamh 13 Tha a’ chòir agam fiosrachadh fhaighinn is a cho-roinn 14 Tha a’ chòir agam na smaointean is beachdan agam fhèin a bhith agam, agus a bhith a’ taghadh mo chreideamh fhèin, le stiùireadh bho mo phàrantan 7 Tha a’ chòir agam air ainm agus a bhith a’ buntainn ri dùthaich 11 Tha a’ chòir agam gun a bhith air mo thoirt a-mach às an dùthaich gu mì-laghail 12 Tha a’ chòir agam gun tèid èisteachd rium agus gun tèid feairt a thoirt air na beachdan agam 3 Bu chòir inbhich na rudan as fheàrr air mo shon a dhèanamh 36 Tha a’ chòir agam a bhith air mo chumail sàbhailte bho rudan a dh’fhaodadh cron a dhèanamh air an leasachadh agam 8 Tha a’ chòir agam air dearbh-aithne 10 Tha a’ chòir agam mo theaghlach fhaicinn ma tha iad a’ fuireach ann an dùthaich eile 15 Tha a’ chòir agam coinneachadh ri càirdean agus a bhith a’ gabhail ann am buidhnean 9 Tha a’ chòir agam a bhith a’ fuireach còmhla ri teaghlach a bhios a’ coimhead às mo dhèidh 23 Ma tha ciorram orm, tha a’ chòir agam air cùram is foghlam sònraichte 24 Tha a’ chòir agam air deagh chùram slàinte, uisge glan agus deagh bhiadh

Upload: others

Post on 23-Oct-2021

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Cùmhnant nan Dùthchannan Aonaichte air Còraichean Chloinne

16 Tha a’ chòir agam cuid de rudan a chumail prìobhaideach

My letters, diary or phone calls should be private.

The law should protect me from attacks against my way of life, my good name, my family and my home.

Cùmhnant nan Dùthchannan Aonaichte air Còraichean Chloinne

Mairsinneachd

Tha a’ chòir agad air beatha, deagh bhiadh, uisge, agus

a bhith a’ fàs suas gu fallain

Leasachadh

Tha a’ chòir agad air foghlam agus air tìde gus fois a ghabhail agus gus cluich

Com-pàirteachas

Tha a’ chòir agad innse mar a tha thu a’ faireachdainn, gun tèid

èisteachd riut, agus gun tèid feairt a thoirt air na beachdan agad

Dìon

Tha a’ chòir agad a bhith air do làimhseachadh gu math agus gun a bhith

air do ghoirteachadh le duine sam bith

Widgit Symbols © Widgit Software 2002 - 2018 www.widgit.com

19Tha a’ chòir agam a bhith air mo dhìon bho bhith air mo ghoirteachadh agus bho dhroch làimhseachadh

Governments should make sure that I am properly cared for.

I have the right to be protected from violence, abuse and neglect from adults.

20Tha a’ chòir agam air dìon agus taic sònraichte mur a tèid agam air fuireach còmhla ri mo theaghlach fhèin

If I cannot be looked after by my own family, I must be looked after properly, by people who respect my religion, culture and language.

The Government should make sure that alternative care is available for me.

21 Tha a’ chòir agam air a’ chùram as fheàrr ma bhios mi air m’ uchd-mhacachadh

must be what is best for me.

The same rules should apply whether the adoption takes place in the country where I was born or if I move to another country.

22Ma tha mi nam fhògarrach, tha na h-aon chòraichean agam ri clann a rugadh san dùthaich sin

If I have come into a country as a refugee, I should have the same rights as children born in that country.

the family of any refugee child.

25Mur eil mi a’ fuireach còmhla ri mo theaghlach, bu chòir do dhaoine sùil a chumail gu cunbhalach a bheil mi sàbhailte agus toilichte

I have the right to have a review of my care if I am looked after by the local authority rather than by my parents.

I have the right to have my situation reviewed regularly.

26 Bu chòir mo theaghlach an t-airgead fhaighinn a tha a dhìth orra gus mo thogail

I have a right to have a standard of living that is good enough to meet my mental and physical needs.

The Government should help families who cannot afford this.

27 Tha a’ chòir agam air taigh ceart, air biadh agus air aodach

The Government should provide extra money for the children of families in need.

For example – If a family does not have money or is unable to support themselves the welfare state should help the children.

28 Tha a’ chòir agam air foghlam

I have a right to a primary education, which should be free.

Schools should respect my dignity.

I should be encouraged to reach the highest level of education that I am capable of.

29Tha a’ chòir agam air foghlam a bhios a’ leasachadh mo phearsantachd, mo spèis air na còraichean aig daoine eile agus air an àrainneachd

Education should develop my respect for human rights.

It should develop my personality and talents.

Education should develop my respect for the natural environment.

It should encourage me to respectmy parents, my own and other cultures.

30Tha a’ chòir agam a bhith a’ bruidhinn mo chànan fhèin agus a bhith a’ leantainn dòigh beatha mo theaghlaich

I have the right to learn and use my own language whether or not these are shared by most of the people in the country where I live.

I have the right to follow the customs of my family whether or not these are shared by most of the people in the country where I live.

31 Tha a’ chòir agam a bhith a’ gabhail fois agus a bhith a’ cluich

I have the right to play, relax, and join in a wide range of cultural, artistic, and other recreational activities.

Adults should think about what I need to make sure I have opportunities to play and relax in my local community and should involve me in planning.

I have a right to play and be with other children in a safe, supportive, stimulating and stress-free environment.

32 Cha bu chòir toirt orm obair chunnartach a dhèanamh

The Government should agree a minimum age for when I can start work.

The Government should say how many hours I am allowed to work when I am old enough.

The Government should make sure that adults

33 Bu chòir dhomh a bhith air mo dhìon bho dhrogaichean cunnartach

The Government should provide ways of protecting me from dangerous drugs.

For example - The Government should make sure I know about dangerous drugs and what they do and that I am protected from coming into contact with them.

34Cha bu chòir duine sam bith beantainn rium ann an dòigh a tha a’ toirt orm a bhith a’ faireachdainn mì-chofhurtail, mì-shàbhailte no brònach

The Government should protect me from sexual abuse.

Nobody should do anything to my body that I do not want them to do, like touching me or taking pictures of me or making me say things I don’t want to say.

If I have been harmed or abused I should get the help I need to recover.

35 Cha bu chòir dhomh a bhith air mo thoirt am bruid, air mo reic no air mo mhalairt

The Government should make sure that I am not taken from my family illegally.

The Government should make sure that I am not exploited.

37If I break the law, I should not be treated cruelly.

I should not be put in prison with adults.

I should be allowed to keep in contact with my family.

I have the right to get legal help.

Tha a’ chòir agam gun a bhith air mo heanasachadh ann an dòigh a tha an-iochdmhor no cronai

38

I am not allowed to join the army until I am 15.

If my country is at war, I should get special protection.

Chan fhaod mi gabhail anns an arm gus am bi mi 15 39

Tha a’ chòir agam air cuideachadh ma chaidh mo ghoirteachadh, ma chaidh dearmad a dhèanamh orm no ma chaidh mo dhroch làimhseachadh

If I have been hurt, neglected or badly treated I should get special help to make me feel better.

For example – I have the right to be given support if I want to get better following neglect, abuse, punishment or being involved in a war.

40Tha a’ chòir agam air taic laghail agus air làimhseachadh cothromach ma chaidh cur às mo leth gun do bhris mi an lagh

If I am accused of breaking the law, I should get legal help.

Putting children or young people in prison should only happen for the most serious offences.

41Nuair a tha an dùthaich againn a’ coimhead às ar dèidh nas fheàrr na na Dùthchannan Aonaichte, bu chòir dhuinn cumail oirnn leis an deagh obair!

If the laws in my country protect me better than the articles of the UNCRC then those laws should stay.

The rights listed in the UNCRC are a foundation on which Governments can build.

42 Bu chòir fios a bhith aig a h-uile duine mu UNCRC

It is the government’s job to make sure that adults and children know about the UNCRC.

They should make sure they do this in an appropriate and active way.

1 Tha na còraichean seo aig a h-uile duine fo aois 18

Under the UNCRC a child means every human being below the age of 18.

Unless under the law of that country majority is attained earlier – for example if I get married at 16.

2 Tha na còraichean seo aig a h-uile pàiste

The UNCRC applies to everyone whatever their race, religion, abilities, whatever they think or say, no matter what family they come from.

Governments should respect and ensure my rights in the UNCRC without discrimination of any kind.

Governments should take measures to make sure that I am protected against discrimination.

4Bu chòir dhan Riaghaltas dèanamh cinnteach gun tèid spèis a thoirt do na còraichean agam

The Government should make sure the rights in the UNCRC are available to me.

For example – The Government can’t take away my rights whenever they want to, they have to honour the rights which are set out in the UNCRC.

5Bu chòir dhan Riaghaltas meas a thoirt do chòir mo chuideachadh gus theaghlach mo ionnsachadh mu mo chòraichean

Governments should respect the rights and responsibilities of parents to guide their children.

As I grow, my family should direct and guide me so that I learn to use my rights properly.

6 Bu chòir dhomh taic fhaighinn airson a bhith beò agus fàs suas

I have the right to life.

Governments should ensure that I survive and develop healthily.

17Tha a’ chòir agam fiosrachadh fhaighinn ann an grunn diofar dhòighean, cho fad ’s a tha e sàbhailte

Television, radio and newspapers should provide information that I can understand.

No one should promote materials that could harm me.

The Government should encourage the production of children’s books.

18Tha a’ chòir agam a bhith air mo thogail le mo dhithis phàrantan, ma ghabhas seo a dhèanamh

Both parents share the responsibility for bringing up children.

Parents should always consider what is best for each child.

Governments should help parents by providing services to support them, especially if both parents work.

13 Tha a’ chòir agam fiosrachadh fhaighinn is a cho-roinn

share information of all kinds.

I can do this by talking, by writing, by creating art or whatever I choose.

I can do this as long as the information is not damaging to myself or others.

14Tha a’ chòir agam na smaointean is beachdan agam fhèin a bhith agam, agus a bhith a’ taghadh mo chreideamh fhèin, le stiùireadh bho mo phàrantan

I have the right to practice my religion and believe what I want.

I have this right as long as I’m not stopping other people from enjoying their rights.

My parents should guide me on these matters.

7 Tha a’ chòir agam air ainm agus a bhith a’ buntainn ri dùthaich

I have the right to a legally registered name and nationality.

I have the right to know and be cared for by both my parents.

11 Tha a’ chòir agam gun a bhith air mo thoirt a-mach às an dùthaich gu mì-laghail

Governments should take steps to stop me being taken out of my own country illegally.

Governments should make agreements with other countries to guarantee this.

12Tha a’ chòir agam gun tèid èisteachd rium agus gun tèid feairt a thoirt air na beachdan agam

When adults are making decisions that affect me, I have a right to say what I think and be listened to.

I have a right for my views to help inform decisions about what happens to me, at home, in school, in my community and in my country.

Adults should support me so that I can give my views in a way that is best for me to do so.

3 Bu chòir inbhich na rudan as fheàrr air mo shon a dhèanamh

All adults should do what’s best for me.

When adults make decisions, they should think how they affect me.

36Tha a’ chòir agam a bhith air mo chumail sàbhailte bho rudan a dh’fhaodadh cron a dhèanamh air an leasachadh agam

I should be protected from any activities that could harm my development.

For example – I shouldn’t do work that is unsafe. That means that people who employ me should only do so when I’m old enough. They should only ask me to do things which are safe.

8 Tha a’ chòir agam air dearbh-aithne

My right to a name, a nationality and family ties should be respected.

For example – This means that despite a person’s nationality, name or family background, the UNCRC recognises that they are an individual and have a right to be so.

10Tha a’ chòir agam mo theaghlach fhaicinn ma tha iad a’ fuireach ann an dùthaich eile

Governments should let families move between countries so that parents and children can stay in contact.

If my family are living in different countries, I have the right to stay in contact with both of them.

15Tha a’ chòir agam coinneachadh ri càirdean agus a bhith a’ gabhail ann am buidhnean

I have the right to join groups and organisations as long as this does not stop other people from enjoying their rights.

For example – I am free to move around my community and public spaces to meet others.

9Tha a’ chòir agam a bhith a’ fuireach còmhla ri teaghlach a bhios a’ coimhead às mo dhèidh

I should not be separated from my parents unless it is for my own good – for example if a parent is mistreating or neglecting me.

If my parents are separated, I have the right to stay in contact with both of them, unless this might harm me.

In any discussions around separation, I should be given a chance to make my views known.

23 Ma tha ciorram orm, tha a’ chòir agam air cùram is foghlam sònraichte

I have the right to a full and happy life and adults should support me to be an active participant in my community.

I have the right to special help and care to make sure I can receive education, health care services, and recreation opportunities.

Adults should support me to reach my full potential and individual development and provide opportunities for me to participate in activities with others.

24 Tha a’ chòir agam air deagh chùram slàinte, uisge glan agus deagh bhiadh

I have the right to good quality health care and to clean water.

I have the right to nutritious food and a clean environment so that I can stay healthy.

Rich countries should help poorer countries achieve this.

Page 2: Cùmhnant nan Dùthchannan Aonaichte air Còraichean Chloinne

Widgit Symbols © Widgit Software 2002 - 2018 www.widgit.com

Bu chòir inbhich na rudan as fheàrr air mo shon a dhèanamh.

Nuair a nì inbhich co-dhùnaidhean, bu chòir dhaibh smaoineachadh air dè a bhuaidh a bheir iad orm.

Bu chòir inbhich na rudan as fheàrr air mo shon a dhèanamh3

Bu chòir dhan Riaghaltas dèanamh cinnteach gum faigh mi na còraichean anns an UNCRC.

Mar eisimpleir – chan fhaod an Riaghaltas na còraichean agam a thoirt air falbh uair sam bith a tha iad ag iarraidh, feumaidh iad urram a thoirt do na còraichean anns an UNCRC.

Bu chòir dhan Riaghaltas dèanamh cinnteach gun tèid spèis a thoirt do na còraichean agam

4Fon UNCRC, tha pàiste a’ ciallachadh duine sam bith fo aois 18.

Ach a-mhàin ma ruigear ìre inbheachd aig aois nas tràithe fo lagh na dùthcha sin – mar eisimpleir ma phòsas mi aig aois 16.

1 Tha na còraichean seo aig a h-uile duine fo aois 18

Tha an UNCRC a’ buntainn ris a h-uile duine ge b’e dè an cinneadh, an creideamh, no na comasan a th’ aca, ge b’e dè a tha iad a’ smaoineachadh no ag ràdh, ge b’e dè an teaghlach às a bheil iad.

Bu chòir Riaghaltasan spèis a thoirt do na còraichean agam agus dèanamh cinnteach gum faigh mi na còraichean anns an UNCRC gun leth-bhreith de sheòrsa sam bith.Bu chòir Riaghaltasan ceuman a ghabhail gus dèanamh cinnteach gu bheil mi air mo dhìon bho leth-bhreith.

Tha na còraichean seo aig a h-uile pàiste2

Tha a’ chòir agam air ainm agus air nàiseantachd a tha clàraichte gu laghail.

Tha a’ chòir agam a bhith eòlach air mo dhithis phàrant agus gum bi iad a’ coimhead às mo dhèidh.

Tha a’ chòir agam air ainm agus a bhith a’ buntainn ri dùthaich7

Bu chòir meas a thoirt dhan chòir agam air ainm, nàiseantachd agus ceanglaichean teaghlaich.

Mar eisimpleir – tha seo a’ ciallachadh gu bheil an UNCRC ag aithneachadh gu bheil a h-uile duine, nan neach fa leth agus gu bheil a’ chòir aca air seo, ge b’ e dè an nàiseantachd no ainm a th’ aca no dè an teaghlach às a bheil iad.

Tha a’ chòir agam air dearbh-aithne8

Bu chòir Riaghaltasan spèis a thoirt do na còraichean is dleastanasan aig pàrantan a bhith a’ stiùireadh an cuid chloinne.

Nuair a dh’fhàsas mi suas, bu chòir dhan teaghlach agam stiùireadh is treòrachadh a thoirt dhomh gus an ionnsaich mi mar a chleachdas mi na còraichean agam mar as còir.

Bu chòir dhan Riaghaltas meas a thoirt do chòir mo theaghlach mo chuideachadh gus ionnsachadh mu mo chòraichean

5

Tha a’ chòir agam air beatha.

Bu chòir Riaghaltasan dèanamh cinnteach gum mair mi is gum fàs mi gu fallain.

Bu chòir dhomh taic fhaighinn airson a bhith beò agus fàs suas6

Bu chòir Riaghaltasan ceuman a ghabhail gus dèanamh cinnteach nach tèid mo thoirt a-mach às an dùthaich agam gu mì-laghail.

Bu chòir Riaghaltasan aontaidhean a dhèanamh le dùthchannan eile gus dèanamh cinnteach nach tachair seo.

Tha a’ chòir agam gun a bhith air mo thoirt a-mach às an dùthaich gu mì-laghail

11Nuair a tha inbhich a’ dèanamh cho-dhùnaidhean a bheir buaidh orm, tha a’ chòir agam na beachdan agam a chur an cèill agus gun tèid èisteachd rium.Tha a’ chòir agam gun tèid èisteachd ri mo bheachdan fhad ’s a thathar a’ dèanamh cho-dhùnaidhean air dè a thachras dhomh aig an taigh, anns an sgoil agam, anns a’ choimhearsnachd agam agus anns an dùthaich agam.Bu chòir inbhich taic a thoirt dhomh gus an urrainn dhomh na beachdan agam a chur an cèill anns an dòigh as fheàrr dhomh.

Tha a’ chòir agam gun tèid èisteachd rium agus gun tèid feairt a thoirt air na beachdan agam

12Cha bu chòir dhomh a bhith air mo dhealachadh bho mo phàrantan ach a-mhàin ma tha seo a rèir mo leas fhèin – mar eisimpleir ma tha pàrant gam dhroch-làimhseachadh no a’ dèanamh dearmad orm.Ma tha na pàrantan agam dealaichte, tha a’ chòir agam ceangal a bhith agam ris an dithis phàrantan gu cunbhalach, ach a-mhàin ma bhios seo an aghaidh mo leas.Ann an còmhradh sam bith mu dhealachadh, bu chòir cothrom a bhith agam na beachdan agam a chur an cèill.

Tha a’ chòir agam a bhith a’ fuireach còmhla ri teaghlach a bhios a’ coimhead às mo dhèidh

9Bu chòir Riaghaltasan leigeil le teaghlaichean gluasad eadar dùthchannan gus an urrainn do phàrantan is clann a bhith ann an conaltradh ri cheile.

Ma tha an teaghlach agam a’ fuireach ann an dùthchannan eadar-dhealaichte, tha a’ chòir agam cumail ann an conaltradh leis an dithis aca.

10 Tha a’ chòir agam mo theaghlach fhaicinn ma tha iad a’ fuireach ann an dùthaich eile

Tha cothrom agam ballrachd a ghabhail ann am buidhnean agus comainn cho fad’s nach cuir seo bacadh air daoine eile bho bhith a’ faighinn nan còraichean aca fhèin.Mar eisimpleir – tha saorsa agam a bhith a’ gluasad mun cuairt anns a’ choimhearsnachd agam agus ann an àiteachan poblach gus coinneachadh ri daoine eile.

Tha a’ chòir agam coinneachadh ri càirdean agus a bhith a’ gabhail ann am buidhnean

15Bu chòir mo litrichean, leabhar-latha no gairmean fòn a bhith prìobhaideach.

Bu chòir an lagh mo dhìon bho ionnsaighean an aghaidh mo dhòigh-bheatha, mo chliù, mo theaghlach agus mo dhachaigh.

Tha a’ chòir agam cuid de rudan a chumail prìobhaideach16

Tha seo a’ gabhail a-steach saorsa a bhith a’ lorg, a’ faighinn agus a’ co-roinn fiosrachadh den a h-uile seòrsa.

Is urrainn dhomh seo a dhèanamh le bhith a’ bruidhinn, a’ sgrìobhadh, a’ cruthachadh ealain no ann an dòigh sam bith a thogras mi.

Faodaidh mi seo a dhèanamh cho fad ’s nach dèan am fiosrachadh cron orm fhèin no air daoine eile.

Tha a’ chòir agam fiosrachadh fhaighinn is a cho-roinn13

Tha a’ chòir agam a bhith a’ gabhail pàirt anns a’ chreideamh agam agus a bhith a’ creidsinn na thogras mi.

Tha a’ chòir seo agam cho fad ’s nach eil mi a’ cur bacadh air daoine eile bho bhith a’ faighinn nan còraichean acasan.

Bu chòir mo phàrantan stiùireadh a thoirt dhomh air na cùisean seo.

Tha a’ chòir agam na smaointean is beachdan agam fhèin a bhith agam, agus a bhith a’ taghadh mo chreideamh fhèin, le stiùireadh bho mo phàrantan

14

Bu chòir Riaghaltasan dèanamh cinnteach gu bheilear a’ coimhead às mo dhèidh gu ceart.

Tha a’ chòir agam a bhith air mo dhìon bho fhòirneart, droch-dhìol agus dearmad bho inbhich.

Tha a’ chòir agam a bhith air mo dhìon bho bhith air mo ghoirteachadh agus bho dhroch làimhseachadh

19Mur a bi an teaghlach agam fhèin a’ coimhead às mo dhèidh, bu chòir coimhead às mo dhèidh gu ceart, le daoine aig a bheil spèis air mo chreideamh, cultar agus cànan.

Bu chòir dhan Riaghaltas dèanamh cinnteach gu bheil cùram eile ann dhòmh.

Tha a’ chòir agam air dìon agus taic sònraichte mur a tèid agam air fuireach còmhla ri mo theaghlach fhèin

20Bu chòir telebhisean, rèidio is pàipearan-naidheachd a bhith a’ toirt seachad fiosrachadh a thuigeas mi.

Cha bu chòir duine sam bith stuthan a chur air adhart a dh’fhaodadh cron a dhèanamh orm.

Bu chòir dhan Riaghaltas a bhith a’ brosnachadh dèanamh leabhraichean chloinne.

Tha a’ chòir agam fiosrachadh fhaighinn ann an grunn diofar dhòighean, cho fad ’s a tha e sàbhailte

17Tha an dithis phàrant an urra ri bhith ag àrach clann.

Bu chòir pàrantan daonnan smaoineachadh air dè as fheàrr airson gach pàiste.

Bu chòir Riaghaltasan taic a thoirt do phàrantan le bhith a’ toirt seachad seirbheisean a tha gan cuideachadh, gu sònraichte ma bhios an dithis phàrantan ag obair.

Tha a’ chòir agam a bhith air mo thogail le mo dhithis phàrantan, ma ghabhas seo a dhèanamh

18

Tha a’ chòir agam air beatha làn is sona agus bu chòir inbhich a bhith gam chuideachadh airson a bhith a’ gabhail pàirt gu gnìomhach sa choimhearsnachd agam.Tha a’ chòir agam air taic is cùram sònraichte gus dèanamh cinnteach gum faigh mi foghlam, seirbheisean cùram-slàinte, agus cothroman cur-seachad.Bu chòir do dh’inbhich taic a thoirt dhomh gus mo làn chomasan a choileanadh cho math ris an fhèin leasachadh agam mar neach fa leth agus bu chòir dhaibh cothroman a thoirt dhomh pàirt a ghabhail ann an gnìomhan le feadhainn eile.

Ma tha ciorram orm, tha a’ chòir agam air cùram is foghlam sònraichte

23Tha a’ chòir agam air deagh chùram slàinte agus air uisge glan.

Tha a’ chòir agam air biadh beathachail agus air àrainneachd ghlan gus an urrainn dhomh a bhith fallain.

Bu chòir dùthchannan beartach dùthchannan nas bochda a chuideachadh gus seo a dhèanamh.

Tha a’ chòir agam air deagh chùram slàinte, uisge glan agus deagh bhiadh

24Ma thèid m’ uchd-mhacachadh, ’s e mo leas-sa an rud as cudromaiche.

Bu chòir na h-aon riaghailtean a bhith an gnìomh ma thèid m’ uchd-mhacachadh anns an dùthaich far an do rugadh mi no ma ghluaiseas mi gu dùthaich eile.

Tha a’ chòir agam air a’ chùram as fheàrr ma bhios mi air m’ uchd-mhacachadh

21Ma thig mi a-steach do dhùthaich mar fhògarrach, bu chòir na h-aon chòraichean a bhith agam ’s a th’ aig clann a rugadh san dùthaich sin.

Bu chòir Riaghaltasan feuchainn ris an teaghlach aig pàiste sam bith a tha na f(h)ògarrach a lorg.

Ma tha mi nam fhògarrach, tha na h-aon chòraichean agam ri clann a rugadh san dùthaich sin

22

Bu chòir dhan Riaghaltas barrachd airgead a thoirt do na cloinn aig teaghlaichean ann an èis.

Mar eisimpleir – mur eil airgead aig teaghlach no mur eil iad comasach air taic a chumail riutha fhèin, bu chòir stàit nan sochairean taic a thoirt dhan chloinn.

Tha a’ chòir agam air taigh ceart, air biadh agus air aodach27

Tha a’ chòir agam air foghlam bun-sgoile agus bu chòir seo a bhith saor ’s an asgaidh.

Bu chòir do sgoiltean m’ urram a dhìon.

Bu chòir dhomh a bhith air mo bhrosnachadh gus an ìre as àirde de dh’fhoghlam a ruigsinn air a bheil mi comasach.

Tha a’ chòir agam air foghlam28Tha a’ chòir agam ath-sgrùdadh fhaighinn air a’ chùram agam ma tha an t-ùghdarras ionadail seach mo phàrantan a’ coimhead às mo dhèidh.

Tha a’ chòir agam gun tèid an suidheachadh agam ath-sgrùdadh gu cunbhalach.

Mur eil mi a’ fuireach còmhla ri mo theaghlach, bu chòir do dhaoine sùil a chumail gu cunbhalach a bheil mi sàbhailte agus toilichte

25Tha a’ chòir agam air ìre bith-beò a tha math gu leòr gus na feumalachdan inntinn is corporra a choileanadh.

Bu chòir dhan Riaghaltas taic a thoirt do theaghlaichean aig nach eil airgead gu leòr airson seo.

Bu chòir mo theaghlach an t-airgead fhaighinn a tha a dhìth orra gus mo thogail

26

Tha a’ chòir agam a bhith a’ cluich, a’ gabhail fois, agus a bhith a’ gabhail pàirt ann an raon farsaing de chur-seachadan cultarach, ealanach is eile.Bu chòir inbhich smaoineachadh mu na rudan a tha a dhìth orm gus dèanamh cinnteach gu bheil cothrom agam gus cluich agus fois a ghabhail anns a’ choimhearsnachd ionadail agam agus bu chòir dhomh a bhith an sàs ann am planadh.Tha a’ chòir agam a bhith a’ cluich le, agus a bhith còmhla ri, clann eile ann an àrainneachd shàbhailte, thaiceil gun uallach sam bith a bhith oirnn.

Tha a’ chòir agam a bhith a’ gabhail fois agus a bhith a’ cluich

31Bu chòir dhan Riaghaltas an aois as ìsle a stèidheachadh far a bheil e ceadaichte dhomh obair a thòiseachadh.

Bu chòir dhan Riaghaltas a ràdh cia mheud uair a thìde a tha e ceadaichte dhomh obrachadh nuair a tha mi air aois obrach a ruigsinn.

Bu chòir dhan Riaghaltas dèanamh cinnteach gun tèid càin a chur air inbhich a bhriseas na riaghailtean seo.

Cha bu chòir toirt orm obair chunnartach a dhèanamh32

Tha a’ chòir agam air foghlam a bhios a’ leasachadh mo phearsantachd, mo spèis air na còraichean aig daoine eile agus air an àrainneachd

29Bu chòir foghlam a bhith a’ toirt air adhart mo spèis air còraichean daonna.

Bu chòir dha mo phearsantachd agus mo thàlantan a thoirt air adhart.

Bu chòir foghlam a bhith a’ toirt air adhart mo spèis air an àrainneachd nàdarra.

Bu chòir dha mo bhrosnachadh gus spèis a bhith agam air cultar mo phàrantan, mo chultar fhèin agus air cultaran eile.

Tha a’ chòir agam mo chànan fhèin ionnsachadh is a chleachdadh fiù ’s mur eil seo aig a’ mhòr-chuid de na daoine eile anns an dùthaich far a bheil mi a’ fuireach.

Tha a’ chòir agam cleachdaidhean an teaghlaich agam a leantainn fiù ’s mur eil iad seo aig a’ mhòr-chuid de na daoine eile anns an dùthaich far a bheil mi a’ fuireach.

Tha a’ chòir agam a bhith a’ bruidhinn mo chànan fhèin agus a bhith a’ leantainn dòigh beatha mo theaghlaich

30

Bu chòir dhan Riaghaltas dèanamh cinnteach nach tèid mo thoirt air falbh bho mo theaghlach gu mì-laghail.

Cha bu chòir dhomh a bhith air mo thoirt am bruid, air mo reic no air mo mhalairt.

Bu chòir dhan Riaghaltas dèanamh cinnteach nach tèid brath a ghabhail orm.

Cha bu chòir dhomh a bhith air mo thoirt am bruid, air mo reic no air mo mhalairt

35Bu chòir dhomh a bhith air mo dhìon bho gnothach sam bith a dh’fhaodadh cron a dhèanamh air an leasachadh agam.

Mar eisimpleir – cha bu chòir dhomh obair a dhèanamh nach eil sàbhailte. Tha seo an ciallachadh nach bu chòir daoine obair a thoirt dhomh gus am ruig mi an aois cheart. Cha bu chòir dhaibh iarraidh orm ach rudan a tha sàbhailte a dhèanamh.

Tha a’ chòir agam a bhith air mo chumail sàbhailte bho rudan a dh’fhaodadh cron a dhèanamh air an leasachadh agam

36Bu chòir an Riaghaltas dòighean a lorg air mo dhìon bho dhrogaichean cunnartach.

Mar eisimpleir - bu chòir dhan Riaghaltas dèanamh cinnteach gu bheil fios agam mu dhrogaichean cunnartach agus mun bhuaidh a th’ aca agus gu bheil mi air mo dhìon bho bhith a’ tighinn faisg orra.

Bu chòir dhomh a bhith air mo dhìon bho dhrogaichean cunnartach

33Bu chòir dhan Riaghaltas mo dhìon bho dhroch-dhìol drabasta.

Cha bu chòir duine sam bith rud sam bith a dhèanamh ri mo bhodhaig nach eil mi ag iarraidh, mar eisimpleir, a bhith a’ beantainn rium, a bhith a’ togail dhealbhan dhìom, no a bhith a’ toirt orm rudan a ràdh nach eil mi ag iarraidh ràdh.

Ma chaidh cron no droch-dhìol a dhèanamh orm, bu chòir dhomh an taic a tha a dhìth orm fhaighinn gus am fàs mi nas fheàrr.

Cha bu chòir duine sam bith beantainn rium ann an dòigh a tha a’ toirt orm a bhith a’ faireachdainn mì-chofhurtail, mì-shàbhailte no brònach

34

Ma chaidh mo ghoirteachadh no mo dhroch-làimhseachadh no ma chaidh dearmad a dhèanamh orm, bu chòir dhomh taic shònraichte fhaighinn gus am bi mi a’ faireachdainn nas fheàrr.Mar eisimpleir – tha a’ còir agam air taic ma tha mi airson fàs nas fheàrr às dèidh dearmad, droch-dhìol, peanasachadh no a bhith an sàs ann an cogadh.

Tha a’ chòir agam air cuideachadh ma chaidh mo ghoirteachadh, ma chaidh dearmad a dhèanamh orm no ma chaidh mo dhroch làimhseachadh

39Ma thèid a chur às mo leth gun do bhris mi ann lagh, bu chòir dhomh taic laghail fhaighinn.

Cha bu chòir clann no òigridh a bhith air an cur dhan phrìosan ach a-mhàin airson nan eucoirean as miosa.

Tha a’ chòir agam air taic laghail agus air làimhseachadh cothromach ma chaidh cur às mo leth gun do bhris mi an lagh

40Ma bhriseas mi an lagh, cha bu chòir dèiligeadh rium gu h-an-iochdmhor.

Cha bu chòir dhomh a bhith air mo chur dhan phrìosan còmhla ri inbhich.

Bu chòir cothrom a bhith agam cumail ann an conaltradh le mo theaghlach.

Tha còir agam air taic laghail.

Tha a’ chòir agam gun a bhith air mo pheanasachadh ann an dòigh a tha an-iochdmhor no cronail

37

Chan fhaod mi gabhail anns an arm gus am bi mi 15.

Ma tha mo dhùthaich an sàs ann an cogadh, bu chòir dhomh dìon sònraichte fhaighinn.

Chan fhaod mi gabhail anns an arm gus am bi mi 1538

Ma tha na laghan anns an dùthaich agam a’ toirt dìon nas fheàrr dhomh na na h-altan anns an UNCRC, bu chòir na laghan sin a chumail.

Tha na còraichean anns an UNCRC mar bhunait agus is urrainn do Riaghaltasan togail orra.

Nuair a tha an dùthaich againn a’ coimhead às ar dèidh nas fheàrr na na Dùthchannan Aonaichte, bu chòir dhuinn cumail oirnn leis an deagh obair!

41Is e obair an riaghaltais a th’ ann a bhith a’ dèanamh cinnteach gu bheil fios aig inbhich is aig clann mun UNCRC.

Bu chòir dhaibh dèanamh cinnteach gun dèan iad seo ann an dòigh iomchaidh agus gnìomhach.

Bu chòir fios a bhith aig a h-uile duine mu UNCRC42