cdr e-biuletyn informacyjny cdre-biuletyn informacyjny cdr— nr 10/50/2012 wydarzenia w cdr str. 3...

WYDARZENIA W CDR

2

IMPREZY PROMOCYJNE

4

ZAPROSZENIA

5

WARTO SKORZYSTAĆ

7

WARTO ZAPAMIĘTAĆ

9

WARTO PRZECZYTAĆ

10

PRAWO

15

W TYM NUMERZE:

E-biuletyn

Informacyjny CDR październik 2012

Rok V Nr 10/50/

• ARiMR uruchomi dwa nowe nabory wniosków o przyznanie pomocy w ramach PROW 2007 - 2013

• Nowe stawki płatności bezpośrednich za rok 2012

• Zwalczanie chorób kory i drewna waŜne równieŜ na jesieni

• IX ROLNICZY FESTIWAL NAUKI

CDR

Brwinow

Program 1-31.10.2012 r.

/str. 15/

L.P. NAZWA I RODZAJ

FORMY EDUKACYJNEJ

DATA

I MIEJSCE

ZGŁOSZENIA

I INFORMACJE

1.

Metodyka i organizacja doradztwa rolniczego /szkolenie /

5 października

CDR O/Poznań

CDR O/Poznań

Wenancjusz Kujawiński

[email protected]

2.

Przydomowe oczyszczalnie, gospodarka odpadami w gospodarstwie rolnym /szkolenie/

9-10 października

CDR Brwinów

CDR Brwinów

Janina Dąbrowska

22/729 66 34 wew.106, [email protected]

3.

Propozycje finansowania PROW 2014-2012 /szkolenie /

5 października

CDR O/Radom

CDR O/Radom

W. Kowalski

48 /365 49 70

[email protected]

4.

Finanse i inwestycje w gospodarstwie rolnym /szkolenie/

17-18 października

CDR O/Poznań

CDR O/Poznań

Oskar Wysocki

61 823 20 81 w. 124 [email protected]

6.

Minimalne wymogi wzajemnej zgodności oraz BHP w gospodarstwie rolnym (kurs

komercyjny)

22-26 października

CDR Brwinów

CDR Brwinów Barbara Grygo 22/729 66 34 w. 122 [email protected] Renata Koczkodaj w. 130 [email protected]

5.

Program rolnośrodowiskowy w ramach PROW 2007-2013—szkolenie dla kandydatów na

doradców rolnośrodowiskowych

11-16 października

CDR Brwinów

CDR Brwinów

BoŜena Krześniak

[email protected]

Justyna Zdunek [email protected]

E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 10/50 /2012

WYDARZENIA W CDR

Str. 2


WYDARZENIA W CDR

Str. 3

IX ROLNICZY FESTIWAL NAUKI

Brwinów – Warszawa, 18—19 października 2012 roku Patronat honorowy

M i n i s te r Ro l n i c t wa i Ro zwo j u W s i

M i n i s te r N a uk i i S zko l n i c t wa Wy Ŝ sze go

Patronat medialny

Rolniczy Magazyn Elektroniczny

Stowarzyszenie Dziennikarzy im. Władysława Reymonta

Zie lony Sztandar

W programie festiwalu:

KONFERENCJA

„SYTUACJA DEMOGRAFICZNA POLSKIEJ WSI PO AKCESJI DO UE. NASTĘPSTWA SPOŁECZNE I EKONOMICZNE”

18 – 19 października 2012 roku

Centralna Biblioteka Rolnicza w Warszawie /I dzień – godz. 11.00-14.00/

Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie /II dzień – godz. 11.00-15.00/

Ponadto:

KIERMASZ KSIĄśEK O TEMATYCE ROLNICZEJ I NAUKACH POKREWNYCH 18 października 2012 r., godz. 10.30 – 16.00

Centralna Biblioteka Rolnicza w Warszawie

WYSTAWA OSIĄGNIĘĆ JEDNOSTEK BADAWCZO-ROZWOJOWYCH I UCZELNI ROLNICZYCH

/postery, stoiska promocyjne/

19 października 2012 roku, godz. 10.00 – 15.00

Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie

Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie

ul. Pszczelińska 99, 05 – 840 Brwinów

tel. 0-22/729 66 34 do 38 w.108 fax 0-22/729 72 91,

www.cdr.gov.pl

Informacje i zgłoszenia: Justyna Zdunek, e-mail: [email protected],

Centralna Biblioteka Rolnicza w Warszawie

ul. Krakowskie Przedmieście 66, 00-950 Warszawa

tel. 0-22/ 826 57 05 fax 0-22/ 826 01 57,

www.cbr.edu.pl

Informacje: Joanna Waszczuk, [email protected]

Zgłoszenia: Agata Biłas, e-mail: [email protected]

E-BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 10/50 /2012

IV Kwartał

Forum Rolników Ekologicznych

ZODR Barzkowice

91/ 561 37 00, [email protected]

IV kwartał

XI Edycja Konkursu Wiedzy Ekologicznej

ZODR Barzkowice

91/ 561 37 00,

[email protected]

13-14 października

Targi ogrodnicze „Jesień w sadzie i ogrodzie”

PODR w Szepietowie

86 275 89 02, [email protected]

20-21 października

Pokaz Zwierząt Futerkowych

Centrum Wystawowo-Szkoleniowe Sielinko

61/ 447 36 58, [email protected]

6-7 października

Targi Ogrodnicze „Jesień 2012”

Pomorski Ośrodek Doradztwa Rol-niczego w Gdańsku,

Oddział Strzelino

[email protected],

59/ 847 12 88

6-7 października

VII Jesienna Giełda Ogrodnicza – Boguchwała 2012 r.

Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego Boguchwała

17/ 87 01 532,

[email protected]

7 październik

II Małopolski Festiwal ZielononóŜki Gołębi Rasowych i Drobnego Inwen-

tarza „ZielononóŜka”

PZDR Proszowice

7 października

XIV Dni Kukurydzy woj. mazowiec-kiego i łódzkiego oraz Ogólnopolska

Prezentacja Odmian Kukurydzy

MODR Warszawa, Odział Bielice*

46/862 00 44,

[email protected]

7 października Jesienne Targi „Przyjazna Energia w Domu i Zagro-

dzie”

Centrum Edukacyjno-Wystawowe w Marszewie

62/ 742 73 59, 62/ 742 73 70, [email protected]

październik

V Forum Rolnictwa Ekologicznego na Dolnym Śląsku

DODR we Wrocławiu,

PZD Jelenia Góra

[email protected],

75/ 755 30 81

październik/listopad

Konkurs ekoagroturystyczny „Zielone Lato”

OODR Łosiów

77 / 412 53 27 wew.259,

[email protected]

IMPREZY PROMOCYJNE WODR

Str. 4

ZAPROSZENIA

Warsztaty naukowe

Ocena ryzyka zdrowotnego i ekologicznego

na terenach rolniczych

Instytut Uprawy NawoŜenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach zaprasza na warsztaty naukowe

Ocena ryzyka zdrowotnego i ekologicznego na terenach rolniczych naraŜonych na oddziaływanie zanieczyszczeń

chemicznych 9-10 października 2012 r.

Cel i zakres warsztatów Celem warsztatów jest przedstawienie metodyk oceny ryzyka aktualnie stosowanych w kraju w kontekście międzynarodowych osiągnięć w tym zakresie. Chcemy zaprosić Państwa do moŜliwie szerokiego przedstawienia swoich badań wyraŜając nadzieję, Ŝe spotkanie to pozwoli na zapoznanie się z aktualnymi badaniami oceny ryzyka w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem oddziaływania zanieczyszczeń na obszarach rolniczych. Liczymy na interesującą wymianę doświadczeń pomocnych zarówno w ujednolicaniu i rozwoju technik badawczych jak i w wytyczaniu nowych kierunków działań umoŜliwiających skuteczniejszą ochronę środowiska glebowego w przyszłości. Proponujemy, aby główne tematy warsztatów obejmowały następujące zagadnienia: • monitoring stanu zanieczyszczenia gleb i wód śródlądowych • analizę zagroŜeń związanych z zanieczyszczeniem gleb uŜytkowanych rolniczo oraz

wód śródlądowych • procedury oceny ryzyka dla zdrowia człowieka; prace badawcze i aplikacyjne • procedury oceny ryzyka ekologicznego; prace badawcze i aplikacyjne • wykorzystanie metod ekotoksykologicznych w procedurach oceny ryzyka • stres łączony; ocena oddziaływania zanieczyszczeń w warunkach współdziałania

czynników stresowych • ocena oddziaływania nowych substancji w środowisku glebowym i wodnym Miejsce warsztatów Instytut Uprawy NawoŜenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach. Obrady będą odbywać się w Sali Kongresowej IUNG-PIB. Sekretariat warsztatów Instytut Uprawy NawoŜenia i Gleboznawstwa – PIB, Zakład Gleboznawstwa Erozji i Ochrony Gruntów, ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy e-mail: [email protected], tel: 081 8863421 wew.310 , fax: 081 8864547

źródło: www.iung.pulawy.pl

E-BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 10/50 /2012 Str. 5

ZAPROSZENIA

IV Konferencja Naukowa

Jakość a wykorzystanie ziarna zbóŜ

Instytut Uprawy NawoŜenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Zakład Uprawy Roślin ZboŜowych

zaprasza na IV Konferencję Naukową:

Jakość a wykorzystanie ziarna zbóŜ

PUŁAWY 18-19 PAŹDZIERNIKA 2012 R.

IUNG—PIB w Puławach zaprasza na czwartą ogólnopolską konferencję poświęconą jakości ziarna zbóŜ. Celem konferencji jest prezentacja i przedyskutowanie wyników badań, prowadzonych w róŜnych ośrodkach naukowych nad kształtowaniem się jakości ziarna zbóŜ na tle uwarunkowań genetycznych, środowiskowych i agrotechnicznych. Do udziału w konferencji zapraszani są pracownicy naukowi, doradcy i producenci zbóŜ oraz specjaliści reprezentujący róŜne dyscypliny i specjalności wiąŜące się z problematyką obrad. Zakres tematyczny konferencji: • Hodowla odmian zbóŜ dla róŜnych kierunków uŜytkowania Postęp w hodowli odmian róŜnych gatunków zbóŜ, wykorzystywanych w przemyśle spoŜywczym (młynarsko-piekarskim, kaszarskim, piwowarskim) i paszowym. • Wykorzystanie ziarna zbóŜ w przemyśle spoŜywczym, browarnym, paszowym Technologia produkcji, czynniki siedliska, uprawy, zbioru i magazynowania wpływające na cechy technologiczne, prozdrowotne oraz zdrowotność ziarna (mikotoksyny, zawartość metali cięŜkich, pozostałości pestycydów itp.). Procesy technologiczne w kształtowaniu jakości produktów przemysłu zboŜowego i browarnego. • Wykorzystanie ziarna zbóŜ na cele energetyczne Środowiskowe, genetyczne i chemiczne uwarunkowania wykorzystanie roślin zboŜowych na cele energetyczne. • Wartość nasienna ziarna zbóŜ Czynniki siedliska, uprawy, zbioru i magazynowania wpływające na wartość nasienną ziarna zbóŜ. ZaleŜność wielkości plonu ziarna, budowy łanu, zdrowotności roślin itp. od jakości materiału siewnego. Miejsce konferencji: Instytut Uprawy NawoŜenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach. Obrady będą odbywać się w Sali Kongresowej IUNG-PIB.

źródło: www.iung.pulawy.pl

Str. 6

E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012

WARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆ


W październiku ARiMR uruchomi dwa nowe nabory wniosków o przyznanie pomocy w ramach PROW 2007 - 2013 1

Dla rolników, którym Ŝywioł zniszczył gospodarstwa, ARiMR ma

200 mln. zł na odbudowę produkcji rolniczej

Rolnicy z Podkarpacia mają do dyspozycji ok. 49 mln zł na inwestycje

w swoich gospodarstwach. Zdj. Archiwum ARiMR

Od 15 października do 26 listopada 2012 r. będzie moŜna

składać wnioski o przyznanie pomocy w ramach działania "Przywracanie potencjału

produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk Ŝywiołowych oraz

wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych". JuŜ po raz piąty ARiMR będzie

przyjmowała wnioski o przyznanie takiego wsparcia. W dotychczas przeprowadzonych

naborach, w 2010 r. i w 2011 r. z pomocy na wznowienie produkcji rolnej skorzystało około

4 tys. gospodarstw. Warunki ubiegania się o pomoc w tegorocznym naborze nie zmieniły się

w porównaniu do tych obowiązujących w poprzednich latach. Z pomocy mogą skorzystać

rolnicy, którzy zostali najdotkliwiej poszkodowani przez klęski Ŝywiołowe takiej jak: powódź,

obsunięcie ziemi, wiosenne przymrozki, zniszczenia w uprawach spowodowane przez mróz,

susza, deszcz nawalny, lawina, grad, huragan czy uderzenie pioruna. Rolnik moŜe otrzymać

wsparcie z działania "Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku

wystąpienia klęsk Ŝywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych"

jeŜeli poniósł starty w wysokości co najmniej 10 tys. zł w majątku trwałym np. maszynach,

budynkach produkcyjnych, sadach czy plantacjach wieloletnich i jednocześnie klęska

Ŝywiołowa spowodowała w jego gospodarstwie powyŜej 30% strat w rolniczych uprawach,

hodowli zwierząt czy ryb. Rolnik musi udokumentować powstałe szkody, dołączając protokół

z oszacowania zakresu i wysokości strat, który sporządza komisja powołana przez wojewodę.

Potrzebna jest równieŜ opinia wojewody w sprawie zakresu i wysokości start powstałych

w gospodarstwie rolnika. Na przywracanie produkcji rolniczej, w całym okresie realizacji PROW

2007 - 2013 jedno gospodarstwo moŜna otrzymać do 300 tys. zł wsparcia, z tym Ŝe kwota

pomocy nie moŜe przekroczyć 90% kosztów kwalifikowanych poniesionych na inwestycje.

Dofinansowanie moŜna otrzymać m.in. na budowę, przebudowę lub remont budynków

słuŜących do produkcji rolniczej, kupno nowych maszyn czy urządzeń rolniczych, odtwarzania

sadów albo plantacji wieloletnich, jak równieŜ na zakup stada podstawowego zwierząt

hodowlanych. WaŜne jest, Ŝe pomoc udzielana w ramach działania "Przywracanie potencjału

produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk Ŝywiołowych oraz wprowadzenie

odpowiednich działań zapobiegawczych" nie ma charakteru odtworzeniowego.

Str. 7

WARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆ


W październiku ARiMR uruchomi dwa nowe nabory wniosków o przyznanie pomocy w ramach PROW 2007 - 2013 2

To oznacza, Ŝe jeŜeli, na przykład klęska Ŝywiołowa spowodowała

zniszczenia w budynkach słuŜący do produkcji, rolnik nie musi ich

odbudowywać, jeŜeli uzna, Ŝe bardziej potrzebna będzie mu nowa

maszyna. Wniosek o przyznanie pomocy naleŜy złoŜyć w Oddziale

Regionalnym ARiMR, właściwym ze względu na miejsce realizacji

operacji osobiście albo przez upowaŜnioną osobę, moŜna równieŜ wysłać

go przesyłką rejestrowaną, przesyłka pocztową. Do wykorzystania w ramach tego działania

zostało jeszcze ok. 200 mln zł.

Dzięki wsparciu ARiMR rolnicy, którzy otrzymali pomoc w ramach dotychczas

przeprowadzonych czterech naborów, kupili prawie 10 tys. maszyn i urządzeń rolniczych,

wybudowali lub zmodernizowali 90 tys. metrów kwadratowych budynków produkcyjnych

i odtworzyli 780 ha sadów lub plantacji wieloletnich.

Od 2 do 29 października 2012 roku w województwie podkarpackim zostanie przeprowadzony

nabór wniosków o przyznanie pomocy z działania "Modernizacja gospodarstw rolnych".

Wynika to z tego, Ŝe tylko w tym regionie zostały jeszcze pieniądze z PROW 2007 - 2013 na takie

inwestycje. Pozostałe 15 województw wykorzystało środki na "Modernizację gospodarstw

rolnych" dostępne w ramach tego Programu we wcześniejszych naborach. Gospodarze

z Podkarpacia mają jeszcze do wydania na inwestycje swoich gospodarstw ok. 49 mln zł.

Maksymalna pomoc jaką moŜe otrzymać rolnik w całym okresie realizacji PROW 2007 - 2013

wynosi 300 tys. zł., z tym, Ŝe poziom dofinansowania waha się od 40% do 60% kosztów

kwalifikowanych poniesionych na realizację takich inwestycji. WyŜszy poziom dofinansowania

mogą uzyskać rolnicy przed "40", którzy gospodarują w trudnych warunkach, czyli korzystają ze

wsparcia ONW. Pieniądze moŜna przeznaczyć m.in. na zakup maszyn czy urządzeń rolniczych,

inwestycje w budynki produkcyjne albo zakładanie i wyposaŜenie sadów lub plantacji

wieloletnich. Pomoc, będzie przyznawana w zaleŜności od liczy punktów jaką uzyska wniosek.

Oceniane będą dwa aspekty - wielkość ekonomiczna gospodarstwa wyraŜona w ESU oraz czy cel

inwestycji jest związany ze wzrostem wartości dodanej brutto w gospodarstwie.

W Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013 przewidziano na pomoc

z działania "Modernizacja gospodarstw rolnych" ok. 8,5 miliarda złotych. W przeprowadzonych

dotychczas naborach rolnicy złoŜyli do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 78 tys.

wniosków o przyznanie takiej pomocy, a 90% z nich zostało rozpatrzone.

Źródło: www.arimr.gov.pl

Str. 8

WARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆ


Są juŜ znane stawki płatności bezpośrednich za rok 2012.

Dopłaty w Polsce będą przeliczane wg kursu 4,1038 zł za euro.

Europejski Bank Centralny ogłosił 28 września br. oficjalny kurs euro, zgodnie z którym będą przeliczane i wypłacane dopłaty bezpośrednie za 2012 rok. Kurs ten wynosi 4,1038 złotych za euro. Kursy przeliczeniowe obowiązują we wszystkich państwach członkowskich, w których oficjalną walutą nie jest euro.

W tym roku przyjęty kurs przeliczeniowy jest mniej korzystny niŜ w roku ubiegłym, kiedy wynosił on 4,4050 zł za euro. Kurs ten jest

niŜszy o 0,3012 zł. Łączna kwota przeznaczona na dopłaty bezpośrednie w Polsce za 2012 r. wynosi ponad 3,48 mld euro, tj. ponad 14,3 miliardów złotych, przy czym 90% tej kwoty rolnicy otrzymają z budŜetu UE a pozostałe 10% sfinansowane zostanie z budŜetu krajowego.

Obowiązujące stawki płatności bezpośrednich za 2012 r. zostaną opublikowane w rozporządzeniach Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Planowane kwoty na realizację płatności bezpośrednich finansowanych z budŜetu UE - za 2012 r. w PLN

ARiMR, zgodnie z przepisami, rozpocznie wypłatę płatności bezpośrednich od dnia 3 grudnia 2012 r.

Natomiast w Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa trwa naliczanie tegoroczny płatności dla rolników, którzy gospodarują w niekorzystnych warunkach lub trudnym ternie (tzw. dopłaty ONW). Ich wypłata rozpocznie się, zgodnie z unijnym prawem, od 16 października 2012 r. Na te płatności przeznaczono 1,3 mld zł.

Str. 9

Rodzaj płatności

Planowane kwoty na realizację poszczegól-nych płatności bezpośrednich za 2012 r. w

PLN

Jednolita płatność obszarowa (JPO) 10 278 138 926,11 zł

Oddzielna płatność z tytułu cukru 654 112 889,60 zł

Oddzielna płatność z tytułu owoców i warzyw (płatność

do pomidorów) 27 557 017,00 zł

Oddzielna płatność z tytułu owoców miękkich 78 792 960 zł

Specjalna płatność obszarowa do powierzchni upraw

roślin strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych 123 114 000,00 zł

Płatność do krów 187 133 280,00 zł

Płatność do owiec 7 891 607,40 zł

Płatność do surowca tytoniowego (płatność do tytoniu) 119 153 833,00 zł

Zwalczanie chorób kory i drewna waŜne równieŜ na jesieni

Autor: Dr Beata Meszka, Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach 1


szczególnie młodych drzew, w których przypadku szybciej dochodzi do zaobrączkowania poraŜonego organu.

Objawy zgorzeli kory są róŜne i zaleŜą od wieku zainfekowanego organu, miejsca zakaŜenia i szczepu grzyba. Najczęściej są to niezbyt głębokie nekrozy widoczne na jednorocznych bądź dwuletnich pędach, wokół śladów poliściowych, u podstawy krótkopędów lub wokół uszkodzeń kory. W miejscu infekcji kora brunatnieje, zapada się, łuszczy i zamiera. Wszystkie uprawiane odmiany jabłoni są poraŜane, aczkolwiek w róŜnym stopniu. Najwięcej objawów obserwuje się na odmianach: ‘Elstar’, ‘Golden Delicious’, ‘Pinova’ i ‘Gala’. Zarodniki konidialne tworzące się na poraŜonych krótkopędach stanowią główne źródło infekcji nowych tkanek. Konidia wnikają przez blizny po opadłych liściach, rany po zerwanych owocach oraz po mechanicznych uszkodzeniach kory (cięcie, szczepienie, Ŝerowanie szkodników). Miejscem poraŜenia są takŜe przetchlinki owoców. Infekcje owoców mają charakter utajony i od momentu ich zakaŜenia w sadzie do ujawnienia się objawów chorobowych w okresie przechowywania w formie charakterystycznego „oczkowania” (gorzka zgnilizna) moŜe minąć nawet kilka miesięcy. Ze względu na taki przebieg choroby, o jej nasileniu i wielkości strat, producenci dowiadują się dopiero wyjmując jabłka z chłodni lub przechowalni. Szczególnie podatne na gorzką zgniliznę są jabłka odmian: ‘Elstar’, ‘Rubin’, ‘Golden Delcious’, ‘Koksa Pomarańczowa’, ‘Gala’, ‘Šampion’, ‘Ligol’, ‘Pinova’, ‘Fiesta’.

Zapobieganie zgorzelom kory

Na młodych drzewach waŜne jest usuwanie pędów z objawami choroby i zabezpieczanie powstałych ran pastą Funaben Plus 03 PA lub farbą emulsyjną z dodatkiem 2% roztworu środka Topsin M 500 SC, a takŜe ochrona uszkodzeń kory poprzez wiosenne opryskiwanie tym preparatem. Zabieg jest szczególnie waŜny po osmykiwaniu liści w szkółkach oraz po uszkodzeniach gradowych. Efektywność środka Topsin M 500 SC w ochronie drzew przed zgorzelami, a jabłek przed gorzką zgnilizną jest bardzo dobra, ale tylko w przypadku wraŜliwych form grzybów z rodzaju Pezicula.

Tymczasem w sadach, w których stwierdza się obecność ras odpornych na tiofanat metylu (substancję czynną ww. fungicydu), jego efektywność będzie mniejsza.

WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ

Liczba środków ochrony roślin zarejestrowanych do stosowania w uprawach sadowniczych w ostatnich kilku latach istotnie się zmniejszyła, co znacznie utrudnia, a często wręcz uniemoŜliwia prawidłowe i skuteczne prowadzenie ochrony chemicznej przeciwko wielu agrofagom, a wśród nich tym powodującym choroby kory i drewna.

W rejestrze fungicydów zalecanych do opryskiwania drzew w celu ochrony drobnych ran, powstałych głównie podczas wiosennego formowania koron, po gradobiciu, a w szkółkach takŜe po osmykiwaniu liści, pozostały jedynie związki benzimidazolowe (Topsin M 500 SC, Funaben Plus 03 PA) oraz miedziowe. Topsin M 500 SC stosowany jest w polskich sadach juŜ od ponad 30 lat i wciąŜ wykazuje dobrą skuteczność w zwalczaniu: raka drzew owocowych, zgorzeli kory, gorzkiej zgnilizny jabłek i gruszek, brunatnej zgnilizny drzew pestkowych (na wiśniach, śliwach, morelach i brzoskwiniach), a takŜe leukostomozy drzew pestkowych.

Szkodliwość patogenów wywołujących choroby kory i drewna jest róŜna dla poszczególnych rodzajów, gatunków i odmian drzew owocowych. Znaczny wpływ na występowanie i nasilenie chorób, ma przebieg warunków atmosferycznych. Ciepła i wilgotna pogoda jesienią i zimą sprzyja zarodnikowaniu i infekcjom wszelkich zranień kory oraz poraŜeniu śladów poliściowych. Z kolei niska temperatura zimą, w wyniku której dochodzi do uszkodzenia tkanek (spękania kory, rozłamania konarów), sprzyja masowemu ich poraŜaniu przez grzyby z rodzajów Leucostoma i Cytospora, sprawców leukostomozy drzew pestkowych i cytosporozy jabłoni oraz Chondrostereum purpureum , sprawcy srebrzystości liści drzew owocowych.

Powszechne problemy

W sadach jabłoniowych podstawowym problemem są rak drzew owocowych (Nectria galligena) oraz, szczególnie w szkółkach i młodych nasadzeniach, zgorzel kory powodowana przez grzyby z rodzaju Pezicula. Szkodliwość wymienionych chorób bywa niekiedy bardzo duŜa. W warunkach sprzyjających rozwojowi ich sprawców powstają rozległe nekrozy oraz zrakowacenia pędów, konarów i pni, prowadzące często do zamierania

Str. 10


Drugą powszechnie występującą chorobą kory i drewna jest rak drzew owocowych. Sprawcą jest grzyb Nectria galligena, występujący we wszystkich rejonach uprawy jabłoni i grusz. Patogen ten zimuje w postaci grzybni w zrakowaceniach lub w postaci kulistych, karminowych owocników, w których od jesieni do późnej wiosny tworzą się zarodniki workowe będące źródłem infekcji. W wyniku poraŜenia powstają nekrozy, na których w ciągu całego sezonu wytwarzane są masowo zarodniki konidialne. Ze względu na obecność dwóch rodzajów zarodników, infekcje mogą zachodzić praktycznie w ciągu całego roku. Najbardziej sprzyjający zakaŜeniom okres przypada zaraz po zbiorze owoców i w czasie opadania liści. Grzyb poraŜa tkanki gospodarza przez róŜnego rodzaju uszkodzenia, rany mechaniczne, np. po cięciu, mrozowe i niekiedy przez ślady poliściowe. Patogen występuje powszechnie i moŜe poraŜać wszystkie odmiany jabłoni oraz wiele innych rodzajów drzew liściastych. Do najbardziej podatnych jabłoni naleŜą: ‘Elise’, ‘Elstar’, ‘Gala’, ‘Koksa Pomarańczowa’, ‘Melrose’, ‘Topaz’ i ‘Rajka’. W miejscu poraŜenia kora brunatnieje, zapada się i ulega nekrozie. W odróŜnieniu od zgorzeli kory, rany rakowe są bardziej rozległe. Patogen niszczy nie tylko miękisz korowy, ale takŜe drewno, co objawia się przebarwieniem rdzenia pędów na brązowo. Ze względu na rozwój grzybni zarówno w miękiszu korowym, jak i wiązkach przewodzących, wyniszczenie patogenu jest niezwykle trudne.

W ochronie przed rakiem drzew owocowych bardzo waŜna jest przede wszystkim prawidłowa agrotechnika, a więc: wycinanie silnie poraŜonych pędów lub całych drzew, czyszczenie ran rakowych w czasie suchej pogody, dobór odpowiedniego stanowiska dla podatnych odmian. Ochrona chemiczna polega przede wszystkim na zabezpieczaniu ran przed poraŜeniem. Opryskiwania fungicydem Topsin M 500 SC w dawce 1,5 l/ha naleŜy wykonywać po wszelkich zabiegach powodujących liczne uszkodzenia kory, takich jak: cięcie, osmykiwanie liści oraz po gradobiciu.

W rejonach, w których obserwowane są infekcje śladów poliściowych, konieczne jest takŜe opryskiwanie tym preparatem zwłaszcza odmian podatnych w okresie opadania liści. Preparat hamuje zarówno kiełkowanie zarodników, jak i wzrost grzybni. WaŜnym zabiegiem zwalczającym chorobę jest dokładne wycinanie zrakowaceń i zabezpieczanie powstałych ran farbą emulsyjną z dodatkiem 2% roztworu Topsin M 500 SC lub pastą Funaben 03 PA. Ze względu na ryzyko selekcji form grzybów odpornych na tę grupę środków, w innych krajach zaleca się stosowanie fungicydów w mieszaninach z innymi np. mankozebem, ditianonem lub kaptanem.

Wśród drzew pestkowych (brzoskwinie, morele, nektaryny, śliwy, wiśnie i czereśnie) groźną chorobą drewna jest leukostomoza drzew pestkowych. Najczęściej wchodzi ona w skład kompleksu chorób nazywanego apopleksją. Sprawcami leukostomozy są dwa gatunki grzybów — Leucostoma cincta i L. persoonii, które znane są głównie w stadium konidialnym, jako Cytospora cincta i C. leucostoma. Grzyby wnikają do drzewa przez róŜnego rodzaju uszkodzenia kory i drewna, a więc rany po cięciu i rozłamanych konarach, uszkodzenia mrozowe i spowodowane przez owady. Miejscami infekcji mogą być takŜe zamarłe pędy i pąki, ślady poliściowe oraz rany po poparzeniach słonecznych. Szczególną podatność na poraŜenie wykazują drzewa osłabione lub uszkodzone przez mróz. Szkodliwość choroby jest duŜa, zwłaszcza w młodych sadach, w których moŜe prowadzić do gwałtownego zamierania drzew. Pierwszym widocznym objawem choroby jest gumowanie w miejscu infekcji, pojawiające się najczęściej na przełomie kwietnia i maja. Wyciekająca Ŝywica początkowo jest koloru bursztynowego, a potem ciemnobrązowego, czasami wręcz czarnego, ze względu na rozwijające się na jej powierzchni grzyby saprotroficzne (sadzaki). W miejscu wyciekającej Ŝywicy widoczne są wydłuŜone nekrozy, które hamują przemieszczanie się wody i składników odŜywczych do wyŜszych partii drzewa, powodując więdnięcie i zamieranie gałęzi, bądź większych konarów, powyŜej rany zgorzelowej. Latem, kiedy drzewo wykazuje wyŜszą naturalną odporność, wokół nekrozy tworzy się często tkanka zabliźniająca (kallusowa).


Str. 11






W zapobieganiu stratom powodowanym przez leukostomozę bardzo waŜne jest zwrócenie uwagi na prawidłową agrotechnikę, w tym dobór stanowiska. Jest to szczególnie wskazane dla gatunków podatnych na uszkodzenia mrozowe, a więc dla brzoskwini i moreli. Drzewa naleŜy sadzić najlepiej wiosną, aby uniknąć ich przemarznięć. Istotną rolę odgrywa ograniczanie źródła infekcji poprzez wycinanie i palenie poraŜonych pędów i zamierających drzew. Cięcie naleŜy przeprowadzać podczas suchej, najlepiej słonecznej pogody, aby powstające rany jak najszybciej wysychały. Po wszelkich uszkodzeniach kory, a przede wszystkim po gradobiciu moŜna opryskiwać drzewa jedynym zarejestrowanym fungicydem, jakim jest Topsin M 500 SC.

W sadach ziarnkowych i pestkowych częstym problemem, zwłaszcza w latach wilgotnych z duŜą liczbą opadów, jest brunatna zgnilizna. Choroba znana jest przede wszystkim z objawów występujących na owocach, w postaci brunatnych, szybko powiększających się, gnilnych plam, na których po kilku dniach pojawiają się koncentrycznie ułoŜone, Ŝółtobrunatne brodawki (sporodochia). Gnijące i wysychające owoce ulegają mumifikacji i w formie ciemnobrązowej do czarnej mumii pozostają na drzewach aŜ do wiosny. PoraŜane mogą być równieŜ kwiaty, krótkopędy i pędy drzew owocowych. Szczególnie groźne są infekcje kwiatów moreli i wiśni powodowane przez grzyb Monilinia laxa, który przerastając z kwiatów do pędów powoduje niekiedy masowe zamieranie wierzchołków pędów.

W celu ochrony owoców w sadach drzew ziarnkowych, zwłaszcza w latach z duŜą ilością opadów, które sprzyjają infekcjom, konieczne jest wykonanie 2 lub 3 zabiegów, po czerwcowym opadzie zawiązków, preparatami Topsin M 500 SC lub Sadoplon 75 WP.

O intensywności wystąpienia brunatnej zgnilizny w sadach drzew pestkowych decydują warunki atmosferyczne panujące w okresie kwitnienia. Na odmianach wiśni i moreli podatnych na poraŜenie, niewielkie źródło infekcji w postaci pojedynczych mumii w koronie drzewa, moŜe być wystarczające do wywołania silnego poraŜenia kwiatów i pędów. W związku z tym nawet po roku słabej infekcji, nie moŜna zaprzestać ochrony w następnym sezonie. Zwalczanie brunatnej zgnilizny powinno być prowadzone w kaŜdym roku, a liczbę zabiegów naleŜy uzaleŜniać od podatności odmiany i występowania choroby w poprzednich kilku sezonach. Termin rozpoczęcia zabiegów powinien być ściśle uzaleŜniony od fazy rozwojowej kwiatów. Pierwszy raz naleŜy opryskiwać drzewa w momencie rozchylania się pierwszych kwiatów, a drugi – w fazie pełni kwitnienia.

Do ochrony wiśni polecane są związki o róŜnym mechanizmie działania: z grupy IBE (np. Horizon 250 EW, Orius 250 EW, Tebu 250 EW, Bumper 250 EC) oraz benzimidazole (Topsin M 500 SC). W sadach morelowych moŜna stosować jedynie fungicyd Topsin M 500 SC w rotacji z preparatami miedziowymi. W sadach śliwowych infekcje kwiatów obserwowane są rzadko i najczęściej nie ma konieczności prowadzenia ochrony w okresie kwitnienia. Natomiast największym problemem, zarówno w sadach śliwowych, jak i brzoskwiniowych jest gnicie owoców. Zabiegi ochrony chemicznej najlepiej rozpocząć około 3 tygodnie po kwitnieniu, a na odmianach późno dojrzewających – około 5 tygodni. Choroba rozprzestrzenia się najszybciej w okresie od momentu wybarwiania się owoców do zbiorów. Fungicydami szczególnie przydatnymi w tym czasie są preparaty zawierające tebukonazol w rotacji z fungicydem Topsin M 500 SC.


Str. 12


Zwalczanie gorzkiej zgnilizny jabłek

Autor: Zbigniew Dąbrowski — doradca sadowniczy 1

W produkcji sadowniczej priorytetem jest uzyskanie plonów o jak najwyŜszej jakości. I nie liczy się jakość plonu w momencie zbioru, tylko po zakończonym okresie przechowywania, kiedy owoce trafiają do konsumentów. Bardzo waŜne jest, aby w trakcie przechowywania właściwie zabezpieczyć je przed chorobami tak, aby zachować odpowiednią jędrność, soczystość i smak owoców.

W przechowalnictwie jabłek największe zagroŜenie stwarza gorzka zgnilizna. Straty w plonie powodowane występowaniem tego patogena mogą wynieść nawet do 50%! Chorobę

wywołują dwa gatunki grzybów z rodzaju Pezicula. Gorzka zgnilizna ma charakter ukryty – objawy jej pojawiają się podczas przechowywania jabłek w chłodniach, tymczasem do zakaŜenia dochodzi kilka miesięcy wcześniej, w sadzie, jeszcze w okresie wegetacji. Źródłem zakaŜenia są zarodniki grzybów, które przenoszone są na zawiązki i owoce wraz z kroplami deszczu. Do infekcji dojść moŜe od końca czerwca, aŜ do zbioru jabłek. Grzyb pozostaje w owocu w formie utajonej. Dopiero w chłodniach, gdy owoce zaczynają dojrzewać, grzyb uaktywnia się, zaczyna przerastać do miąŜszu i powoduje jego gnicie. Wokół przetchlinek pojawiają się liczne, drobne plamy, które z czasem powiększają się i mogą ze sobą łączyć. Na plamach gnilnych moŜna zaobserwować liczne wzniesienia – skupiska zarodników konidialnych. Zgnilizna atakuje miąŜsz owocu i powoduje jego gorzknienie.

Na nasilenie występowania gorzkiej zgnilizny wpływ ma wiele czynników. Jeśli choroba wystąpiła w poprzednim sezonie, ze względu na obecność źródła infekcji w sadzie, najprawdopodobniej dojdzie do kolejnej infekcji w bieŜącym roku. TakŜe wiek drzew ma wpływ na obecność patogenów – im starsze drzewa tym prawdopodobieństwo rozwoju grzybów na pędach jest większe. Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi gorzkiej zgnilizny jabłek jest przebieg pogody w okresie bezpośrednio poprzedzającym zbiór owoców. Deszcze stymulują rozwój grzybów i sprzyjają zakaŜeniu jabłek. Na rozwój choroby wpływ ma takŜe wybór odmiany – większość późnych odmian jabłek wykazuje duŜą podatność na tę chorobę.

Zwalczanie gorzkiej zgnilizny jabłek polega na wykonywaniu oprysków fungicydowych przed zbiorem owoców. Pierwszy zabieg wykonuje się 4-5 tygodni przed planowanym zbiorem. Kolejny, ze względu na konieczność zachowania karencji musi być precyzyjnie ustalony w stosunku do terminu zbioru. Fungicydów zarejestrowanych przeciwko gorzkiej zgniliźnie jabłek do stosowania przed zbiorem jest kilka. Na szczególną uwagę zasługuje najbardziej skuteczny preparat w zwalczaniu gorzkiej zgnilizny jabłek, zarówno przy niskiej, jak i wysokiej presji choroby – Topsin M 500 SC.


Str. 13


Zwalczanie gorzkiej zgnilizny jabłek

Autor: Zbigniew Dąbrowski — doradca sadowniczy 2

W Instytucie Ogrodnictwa (dawniej: Sadownictwa i Kwiaciarstwa) w Skierniewicach, w Zakładzie Ochrony Roślin Sadowniczych przeprowadzono dwa doświadczenia na jabłoniach odmiany Elipse i Gala. Biologiczną efektywność fungicydu w zwalczaniu gorzkiej zgnilizny jabłek oceniano po przechowaniu owoców, na podstawie porównania liczby jabłek

poraŜonych Pezicula spp., opryskanych fungicydem i kontrolnych – nieopryskanych. Ocenę wykonano dwukrotnie: pierwszy raz po 6 lub 6,5 miesiącach przechowywania jabłek w chłodni zwykłej w temperaturze około 2ºC (1,2ºC – 2,2ºC) i wilgotności względnej powietrza 90-92%, a następnie po przetrzymaniu jabłek przez 3 dni w temperaturze 20ºC i wilgotności względnej powietrza 80%. W kaŜdej kombinacji oceniono 10 skrzynek owoców (2 skrzynki z kaŜdego poletka). W kaŜdej skrzynce (ok. 100 szt. owoców) liczono jabłka zdrowe i z objawami gorzkiej zgnilizny. Wyniki wyraŜono w procentach owoców poraŜonych w stosunku do wszystkich przechowywanych.

Na podstawie otrzymanych rezultatów dokonano oceny działania środka Topsin M.

Patogen Pezzicula spp. powodujący gorzką zgniliznę jabłek wystąpił w 2 doświadczeniach i był zwalczany z doskonałą średnią skutecznością wynoszącą 89,2%. W warunkach bardzo duŜego nasilenia gorzkiej zgnilizny jabłek na przechowywanych owocach fungicyd zastosowany w dawce 1,5 l/ha dwukrotnie przed zbiorem jabłek w znacznym stopniu zahamował wystąpienie choroby. Jego efektywność była średnio 2-krotnie wyŜsza niŜ zastosowanych preparatów standardowych /związków z grupy ftalimidów i związków anilinopyrimidynowych/.

Z uwagi na wysokie koszty przechowywania jabłek, zabezpieczenie ich przed chorobami grzybowymi, polegające na stosowaniu fungicydów przed zbiorem powinno być działaniem standardowym. Warto o tym pamiętać, aby nie naraŜać się na straty w plonie.


Str. 14


Bloki tematyczne

• Biznes – Grunt to biznes, i jak kaŜdy biznes – musi przynosić zyski. TVR jest unikalnym źródłem informacji, porad i analiz rolniczych, które pozwolą lepiej zrozumieć biznes rolniczy, co w efekcie przełoŜy się na rentowność gospodarstw naszych widzów

• Edukacja – Zawiłe prawo europejskie, nowe technologie, dynamiczny rynek. To wszystko zmienia polską wieś, wiedza o tym moŜe stać się fundamentem ciekawych pomysłów i motorem skutecznych rozwiązań.

• Rozrywka – RóŜnorodne regiony to bastiony polskiego folkloru. TVR promuje tę róŜnorodność: kulinaria, tańce, muzyka, wspomnienia, pejzaŜe, programy o wszystkim, co jest polskie, regionalne i choć trochę ciekawe.

Wiodącymi odbiorcami TVR są ludzie utrzymujący się z szeroko pojętego rolnictwa i przetwórstwa spoŜywczego. TVR oferuje równieŜ programy ze styku wsi i miasta. Precyzję dotarcia gwarantuje system pasmowy TVR

• Pasmo Edukacyjne

• Pasmo Informacyjne i Agrobiznesowe

• Pasmo Rozrywkowe

Propozycje programowe TVR uwzględniają róŜnorodność potrzeb rolników posiadających duŜe areały i tych gospodarujących na kilku lub kilkunastu hektarach.

Ramówka TVR zapewnia precyzyjne dotarcie do wybranej TG. Kobiet i MęŜczyzn. MłodzieŜy i Seniorów.

PROGRAM 1-31 października 2012 r.

Pobierz program—www.cdr.gov.pl/pol/wydawnictwa/eBiuletyn/programTVR_10_2012.pdf

Str. 15

1049

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia września 2012

r. w sprawie wprowadzania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

ziemniaków pochodzących z Arabskiej Republiki Egiptu.

Dz. U. z 2012 Nr 1049

1040

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 września

2012 r. w sprawie uchylenia zakazu wprowadzania na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej ziemniaków pochodzących z Arabskiej

Republiki Egiptu .

Dz. U. z 2012 Nr 1040

1007 USTAWA z dnia 13 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o paszach.

Dz. U. z 2012 Nr 1007

1000

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 sierpnia

2012 r. w sprawie zwiększenia współczynnika ilościowego za rok

gospodarczy 2010/2011.

Dz. U. z 2012 Nr 1000

985

USTAWA z dnia 13 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw. Dz. U. z 2012 Nr 985

961

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 22 sierpnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu zadań realizowanych przez Agencję Rynku Rolnego związanych z wdroŜeniem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej programu "Owoce w szkole". Dz. U. z 2012 Nr 961


PRAWOPRAWOPRAWOPRAWO

Str. 16

www.cdr.gov.pl

http://www.odr.net.pl/rolnictwo_ekologiczne/ http://cc.cdr.gov.pl/ http://www.agroturystyka.edu.pl/ http://www.produktyregionalne.edu.pl/ http://www.leaderatorium.pl/ http://www.agroportal.agro.pl/

ODDZIAŁ W POZNANIU

61-659 Poznań

ul. Winogrady 63

tel. 61/823 20 81,

[email protected]

ODDZIAŁ W RADOMIU

26-600 Radom,

ul. Chorzowska 16/18

tel. 48/ 365-69-00,

[email protected]

ODDZIAŁ W KRAKOWIE

31-063 Kraków

ul. Meiselsa 1

tel. 12/424-05-00 424-05-10

[email protected]

CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO

W BRWINOWIE 05-840 Brwinów, ul. Pszczelińska 99

tel. 22/ 729-66-34do 38 [email protected]

e - Biuletyn Informacyjny CDR wydawany jest przez Dział Metodyki, Doskonalenia Zawodowego i Kontroli Doradztwa Rolniczego Centrum Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Brwinowie.

W kaŜdym numerze znajdą Państwo zapowiedzi wydarzeń, wykaz najnowszych informacji i aktów prawnych dotyczących rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich oraz zaproszenia.

Zachęcamy do zamieszczania w e-Biuletynie artykułów, ciekawych informacji i ofert. Jeśli są Państwo zainteresowani o t r z y m y w a n i e m e - B i u l e t y n u Informacyjnego drogą elektroniczną, prosimy o zgłoszenia na adres: [email protected] lub tel. 22/729 66 34 w. 132,108

cdr e-biuletyn informacyjny cdre-biuletyn informacyjny cdr— nr 10/50/2012 wydarzenia w cdr str. 3...

Documents