Linguacaderno

PRIM

ARIASegundo trimestre

O caderno Lingua 3, para o terceiro curso de Primaria, é unha obra colectiva concibida, deseñada e creada no Departamento de Edicións Educativas de Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L., dirixido por Antonio Brandi Fernández e Ana María Guerra Cañizo.

Na súa elaboración participou o seguinte equipo:

TEXTO Teresa Broseta Fandos (Lecturas iniciais) Luz Cures Vázquez Paula Fernández Seoane Roxelio Sarria Batlle Anxos Campos González

ILUSTRACIÓN Toni Cabo

EDICIÓN Paula Fernández Seoane

EDICIÓN EXECUTIVA Afonso Toimil Castro Amparo Tortosa Sanz

DIRECCIÓN DO PROXECTO Ana María Guerra Cañizo

DIRECCIÓN E COORDINACIÓN EDITORIAL DE PRIMARIA Maite López-Sáez Rodríguez-Piñero

Índice

Unidade 6

COMPRENDO UN tExtO tEatRal. Unha idea… moi cansa! ........ 114

GRaMÁtICa. Clases de sílabas ...................................................116

ORtOGRaFÍa. Signos de interrogación e de admiración .............. 118

VOCaBUlaRIO. O noso corpo ....................................................... 110

SaBER FaCER. Redactar instrucións .............................................. 112

aCtIVIDaDES DE REPaSO. ...................................................................113

Unidade 7

COMPRENDO UN CONtO. Unha decisión fantástica ...................... 114

GRaMÁtICa. O substantivo ............................................................ 116

ORtOGRaFÍa. O uso de r e rr ....................................................... 118

VOCaBUlaRIO. O fondo mariño .................................................... 120

SaBER FaCER. Elaborar un folleto informativo ................................ 122

aCtIVIDaDES DE REPaSO. ...................................................................123

Unidade 8

COMPRENDO UN tExtO INFORMatIVO. A historia do chocolate .. 124

GRaMÁtICa. O xénero dos substantivos ........................................ 126

ORtOGRaFÍa. Palabras con b ........................................................ 128

VOCaBUlaRIO. No mercado ......................................................... 130

SaBER FaCER. Escribir unha receita .............................................. 132

aCtIVIDaDES DE REPaSO. ............................................................ 133

2

Unidade 9

COMPRENDO UN POEMa. Sabes que dixo a tía Estrela? ............... 134

GRaMÁtICa. O número dos substantivos ...................................... 136

ORtOGRaFÍa. Palabras con h ........................................................ 138

VOCaBUlaRIO. Festa na rúa ......................................................... 140

SaBER FaCER. Escribir unha invitación .......................................... 142

aCtIVIDaDES DE REPaSO. ............................................................ 143

Unidade 10

COMPRENDO UN CONtO. A horta do avó ..................................... 144

GRaMÁtICa. O artigo ..................................................................... 146

ORtOGRaFÍa. As contraccións do artigo ....................................... 148

VOCaBUlaRIO. O bosque ............................................................. 150

SaBER FaCER. Explicar un proceso ............................................... 152

aCtIVIDaDES DE REPaSO. ............................................................ 153

Repaso trimestral ......................................................................... 154

3

6 Comprendo un texto teatral

Unha idea… moi cansa!(No ximnasio, EVA, ALBERTE, LAURA e CIBRÁN fan abdominais mentres falan.)

EVA: Dóeme o pescozo…

ALBERTE: E a min, a barriga…

LAURA: Eu teño unha dor de costas…

CIBRÁN: (Bufando.) Queredes calar dunha vez? Oírvos aínda empeora as cousas!

(Calan os catro, só uns segundos.)

EVA: (Coma antes.) Quédanos moito?

ALBERTE: (Laiándose.) Vinte abdominais…

LAURA: Buf!

CIBRÁN: (Enfadado.) Pero como se vos ocorreu? (Imita a voz dos amigos, pero con ton de burla.) «O primeiro equipo que faga cincuenta abdominais elixirá o deporte de hoxe». Vaia idea!

(Entra sorrindo ANTÍA, a mestra de Educación Física.)

ANTÍA: Que? Como ides?

EVA: (Disimulando, con ton alegre.) Moi ben!

ALBERTE: (Igual.) De marabilla!

LAURA: (Igual.) Xenial!

CIBRÁN: (Entre dentes.) Coa lingua fóra…

ANTÍA: Que dis, Cibrán?

CIBRÁN: (Mordendo a lingua.) Nada, nada… Que imos ben.

EVA: E os outros? Como van?

ANTÍA: (Escachando coa risa.) Os outros hai tempo que se renderon!

LAURA: (Parando, indignada.) E non nos dixeches nada?

ALBERTE: (Igual.) E deixáchesnos sufrir así?

EVA: (Igual.) Hai que ver!

CIBRÁN: (Contento.) Entón, podemos dicir que fomos os mellores! Decidimos nós a que imos xogar, non?

ANTÍA: De acordo. Que preferides? Fútbol, baloncesto, voleibol…

LAURA, ALBERTE E EVA: (Á vez.) Descansar!

CIBRÁN: (Enfadadísimo.) Xa sabía eu que isto non ía acabar ben!

4

3 Relaciona cada expresión da lectura co seu significado.

4 Fíxate na lectura e explica que expresa cada tipo de letra.

Letra maiúscula e grosa

Letra cursiva que vai entre parénteses

Letra normal

1 Resolve estas cuestións sobre o texto.

Quen son os protagonistas?

Onde están? A que clase asisten?

Que tipo de exercicio fan? Marca o debuxo que o representa.

Cantos abdominais teñen que facer?

Cantos lles quedan? Polo tanto, cantos fixeron xa?

2 Risca a resposta incorrecta. Por que estaban a facer tantos abdominais os rapaces?

COMPEtENCIa lECtORa

Porque acordaran que os primeiros en facelos poderían elixir o deporte que ían practicar ese día.

Porque se trataba dunha proba para obter boa nota en Educación Física.

Falar entre dentes.

Morder a lingua.

Escachar coa risa.

Rir moito, ás gargalladas.

Murmurar, falar en voz baixa.

Conterse para non dicir algo.

Eva, Alberte, Laura e Cibrán.

Están no ximnasio.

Cincuenta.

Vinte. Trinta.

Educación física.

Fan abdominais.

Os personaxes.

Como teñen que actuar e falar

O que din os personaxes.

os personaxes.

5

Clases de sílabas

LEMBRA

A sílaba tónica é aquela que se pronuncia con máis intensidade dentro dunha palabra. O resto das sílabas da palabra son sílabas átonas.

Algunhas palabras levan acento gráfico ( ́ ) sobre a vogal da sílaba tónica.

1 Copia a sílaba tónica de cada palabra.

carpeta teléfono mandil xamón

autobús fabricar galiña álbum

2 Clasifica as palabras da actividade anterior no grupo que corresponda.

Con acento gráfico Sen acento gráfico

3 Completa coa sílaba que falta e indica se é unha sílaba tónica (T) ou átona (A).

∂erno x^ fono cå co¬ toxo

tartå gå bolı fo då to

A

pe dil món

állicarbús

lé

teléfono xamón

álbumautobús

carpeta mandil

fabricar galiña

ca ló ra es

ru grå fa ra

T A A

TTAT6

5 Completa as oracións coa palabra axeitada de cada parella.

4 Localiza e copia nos cadros palabras do texto que teñan as sílabas indicadas. A casa de cor de cada cadro corresponde á sílaba tónica.

Que vou ser de maior?

Moitas veces, Ánxela pensa en que vai traballar cando sexa maior: algúns días cre que lle gustaría ser veterinaria, coma súa nai; outros días pensa en ser mestra, coma seu pai. E outras veces imaxina que será aventureira e que irá por todo o mundo buscando tesouros ocultos. Pero aínda falta moito tempo: seguro que, entrementres, descubrirá moitas máis profesións interesantes!

6GRaMÁtICa

q¤æ ha^ no√¶ ángulofi.

O ∂eixo¤ u> aviso ∂æ q¤æ saíå.

M”iñå na^ traballå ∂æ .

O paq¤e†æ unhå sorp®eså.conten

contén

secretaria

secretaría

calculo

cálculo

medico

médico

R. M.

SE GU RO

TRA BA

SE RÁ

VE CES LLAR

RÁ

VE TE RI NA

DES CU BRI

RIO

—alculo

ßec®etariå

µédico

con†é>

7

Que...

Canto...

Onde...

Que...

Cando...

Como...

Signos de interrogación e de admiración

LEMBRA

•  Ao final dunha pregunta escríbese un signo de interrogación (?).

•  Ao final dunha exclamación escríbese un signo de admiración (!).

1 Escribe o signo axeitado en cada caso.

2 Escribe a letra que corresponda. En que grupo dos anteriores se utilizou cada signo?

3 Inventa en cada caso unha pregunta que comece coa palabra que se indica.

Afírmase algo

Eu teño nove anos

Iago foi ao museo

Vai bo tempo

a Pregúntase algo

Que hora é

Onde está o libro

Tes un lapis

B Exprésase unha emoción

Que medo dá

Bravo! Gañamos

Ai, canto o sinto

C

4 Escribe exclamacións que empecen coas seguintes palabras.

Signo de interrogación Signo de admiración Punto

.

.

.

? !

!

!

B C A

R. L.

R. L.

?

?

8

5 Transforma as preguntas en exclamacións e as exclamacións en preguntas.

6ORtOGRaFÍa

Alegrouse de velo? —omo ßæ a¬egro¤ ∂æ √±lo! Vaia trasnada fixo o teu gato!

Durmiches abondo hoxe?

Que fame tes!

Adestrácheste moito esta semana?

6 Escribe unha pregunta apropiada para cada resposta. Non esquezas utilizar o signo de puntuación adecuado.

7 Escribe unha exclamación para cada escena. Lembra empregar o signo axeitado.

Chegaremos en media hora.

Esta planta custa 12 euros.

R. M.

Q€æ trasnadå fixo o †e€ gatoH”o≈æ durmic™efi abondo!

Tefi faµæ?M”oito †æ a∂estrac™efi estå ßemanå!

R. M.

—anto faltå

A”^! Q€æ rico! E”sπerå!

parå c™ega®?—anto custåeså plantå?

9

O noso corpo

1 Copia o texto de cada globo no lugar correspondente. Que lle doe a cada un?

3 Escribe o nome da parte do corpo en que se coloca cada obxecto. Despois, indica se é un adorno (A) ou unha protección (P).

ombreira ombro brazalete orelleiras pulseira xeonlleira dedal

2 Relaciona cada nome coa parte do debuxo correspondente.

meixela caluga cella cabelo

queixo orella

Dóeme o cóbado!Dóeme o ombreiro!

Dóeme o nocello! Dóeme o xeonllo!

A

Dرµæo omb®eiro!

Dرµæo ≈eonllo!

Dرµæo cóbado!

Dرµæ o no©ello!

brazopulso∂edo

o®ellå≈eonllo

10

5 Escribe estas palabras debaixo da parte do corpo con que se relacionan.

6VOCaBUlaRIO

colariño pedestremanicuracabezal

carapuchapedalmanda colar

4 Le as pistas e escribe o nome de cada rapaz debaixo do debuxo correspondente.

Xaime está sentado e ten o nocello vendado.

Antón está axeonllado e toca o seu ombro.

David está deitado e leva unha fita na fronte.

Anxo está saltando á corda.

Ana está na punta dos pés e ten unha venda no xeonllo .

Sara está axeonllada e ten as mans na cintura.

Rafael está deitado e ten un brazo vendado.

Sabela está anicada e toca o seu cóbado.

Antón Sara

Sabela

Anxo David

Rafael

Ana

carapucha

cabezal

manda

manicura

pedal

pedestres colariño

colar

Xaime

11

REDaCtaR INStRUCIóNS SaBER FaCER

1 Observa o debuxo e pinta. En que consiste facer a vertical?

2 Observa os debuxos e ordena as instrucións para facer a vertical.

Adiantar unha perna para coller impulso mentres se dirixen os brazos cara adiante.

Poñerse diante dunha parede cos brazos en alto ben dereitos.

Apoiar as mans no chan e erguer as pernas no aire ata que toquen a parede.

3 Completa coa información da actividade 1 e coas instrucións da actividade 2 transformadas en ordes.

Fa©e® å √±rtica¬ consis†æ e>

E”> priµeiro luga®,

A continuació>,

Finalµen†æ,

Consiste en poñerse cabeza abaixo apoiándose nas mans.

Consiste en enfadarse moito e botarse ao chan.

1 2 3

1

3

2

po~erßæ ca∫±zå

ha^ q€æ po~erßæ dian†æ

adiántaßæ unhå πernå parå

apóianßæ afi manfi no cha>

abaixo apoiándoßæ nafi manfi.

dunhå pa®e∂æ cofi brazofi e> algo ∫±> ∂e®eito.

colle® impulso æ dirí≈enßæ ofi brazofi carå adian†æ.

æ érg€enßæ afi πernafi no ai®æ atå toca® å pa®e∂æ.12

aCtIVIDaDES DE REPaSO

6

2 Escribe o número. Cantas sílabas átonas ten cada palabra?

escaravello marabilla frauta círculo

adestrador hipopótamo árbore telefonar

3 Escribe unha oración para cada caso.

a Un rapaz pregúntalle a hora a súa nai.

B Dislle a alguén que gañaches un premio.

4 Escribe o signo que empregaches ao final de cada unha das oracións anteriores.

a B

5 Escribe. Que parte do corpo toca cada rapaz?

1 Sigue os fíos e copia a sílaba tónica de cada palabra onde corresponda para descifrar a mensaxe oculta.

AMA

PESTANA

ARESTA TALO

CERTOPOSTODADO

ARES POS TA CER TA DA

4 3 1 2

3

R. M.

Mamá, que hora é?

? !

ombreiro cóbado pulsoxeonllo

Gañei o premio!

243

13

Unha decisión fantásticaÁ hora de xantar, o señor Andrade provoca un conflito familiar ao preguntar:

–A onde imos este ano de vacacións, familia?

–Á praia! –vota a nai, namorada do mar.

–Á montaña! –berra o fillo, obsesionado con subir o Everest.

–Ao campo! –exclama a filla, tola polos animais da granxa.

–Triplo empate… –murmura o pai, desconcertado.

O seu voto é decisivo, pero non sabe que elixir, porque todo lle gusta: navegar, camiñar pola montaña, coidar os animais… Mentres nai e fillos discuten, el vai buscar un mapa e pasa un anaco mirándoo. Despois, levantando a vista, exclama:

–Un momento! Creo que atopei unha solución satisfactoria para todos…

Sobre o mapa, o longo dedo do pai sinala a zona de Carnota.

–Mirade! –continúa–. Se nos aloxamos nunha casa preto de Carnota, cada un terá o que quere: o campo, a praia e a montaña ao alcance da man. Que vos parece?

–A montaña tamén? –pregunta o fillo, desconfiado.

–Si, meu fillo… Alí está o monte Pindo!

A paz regresa ao comedor dos Andrade e os catro comen a froita cun sorriso na cara, soñando xa cunhas vacacións formidables.

7 Comprendo un conto

1 Relaciona. A onde quería ir cada un?

a nai á montaña

ao campoo fillo

a filla á praia

14

COMPEtENCIa lECtORa

2 Pinta a resposta correcta.

Onde hai un triplo empate?

Por que o pai non sabía que opción escoller?

3 Relaciona cada palabra da lectura con outra que teña un significado semellante.

4 Marca a imaxe que mostra un casal e explica que é. Podes consultar o dicionario.

U> casa¬ Æ

5 Responde.

Que vai buscar o pai mentres todos discuten?

Onde propón que se aloxen?

Razoa. Por que Carnota era unha boa solución para todos?

0 - 1 - 11 - 1 - 12 - 1 - 0

Porque lle gustaban todas.

Porque non lle gustaba ningunha delas.

conflito

confundido

obsesionado

boa

satisfactoria

enfrontamento

desconcertado

empeñado

unhå caså ∂æ campo, ≈eralµen†ægran∂æ, coafi súafi †errafi æ πer†enzafi.

U> mapå.Nunhå caså p®eto ∂æ —arnotå.

†erá> praiå, montañå æ campo ao alcan©æ.Porq€æ alı

15

O substantivo

LEMBRA

Os substantivos son as palabras que utilizamos para nomear as persoas, os animais e as cousas.

Os substantivos poden ser comúns e propios. Os substantivos comúns nomean calquera persoa, animal ou cousa. Os substantivos propios nomean unha persoa, animal ou cousa en concreto e sempre se escriben con maiúscula inicial.

1 Arrodea os substantivos destas oracións.

Encántame ir ao acuario para ver nadar os golfiños.

A tía Andrea trouxo un colar para a miña cadela Sita.

Collemos un tren e un autobús para ir a Ourense.

2 Escribe un substantivo da actividade anterior que encaixe en cada descrición.

De persoa, común De animal, común

De animal, propio De cousa, común

De lugar, propio De persoa, propio

3 Marca cun X as dúas características de cada substantivo.

Persoa animal Cousa Común Propio

Truco X XLaura

leituga

rapaza

andoriña

goma

tía

Ourense

Sita

cadela/golfiños

acuario/colar/tren/autobús

Andrea

16

7

4 Completa con substantivos do tipo que se indica.

va^ Å escolå

e> cadå díå.

O q¤æ estÅ a†errando

√–> ∂æ .

O ∂æ —larå chámasæ

æ Æ mo^ sua√¶.

O in√±nto¤ unhå

∂æ fa©e® pompafi.

5 Subliña os substantivos que deben ir en maiúscula e copia as oracións corrixidas.

A dona da floraría chámase rosa.

Os cidadáns de francia son os franceses.

A foto do curmán marco non cabe neste marco.

Mañá visitaremos o castelo de vimianzo.

GRaMÁtICa

persoa + propio

persoa + común

cousa + común

cousa + común

cousa + común

lugar + propio

animal + común

animal + propio

acuario/colar/tren/autobús

R. L.

A dona da floraría chámase Rosa.

Os cidadáns de Francia son os franceses.

A foto do curmán Marco non cabe neste marco.

Mañá visitaremos o castelo de Vimianzo.

17

O uso de r e rr

LEMBRA

•  O son R suave escríbese sempre con r.

•  O son R forte pódese escribir con r ou con rr.

– Escríbese r ao principio de palabra e despois de consoante.

– Escríbese rr entre vogais.

1 Busca na sopa de letras sete palabras co son R e escríbeas onde corresponda.

2 Resolve a adiviña. A solución é o nome dunha froita que contén o son R suave.

R X S T U L B ME R R C A B A LI L T L E X R UA R E E R B R CP I R A T A I OA N N B U S L RR E B A N D A OS T O R R E F HT U R C X S N ER G S A F A X TE C B A R C A A

S<o> .

Unha a unha ou por parellas,

terás pendentes divertidos

se nos colgas das orellas.

Teñen o son R suave Teñen o son R forte

Escríbense con r Escríbense con rrBARCA

PIRATA REBANDA

REI

TORRE

BARRILCORO

©e®eixafi18

3 Estes rótulos perderon os r e os rr. Cópiaos con todas as letras que lles faltan.

4 Ordena as letras e escribe a palabra correspondente a cada debuxo.

5 Completa o texto con r ou rr.

—™eo ∂æ ochafi, ∫±> cå gado, co æ o cå o camiño abaixo, æ ∂e† áfi ∂e¬, e> a∫±chado, co æ o dono, q¤æ va^ osmando.

7ORtOGRaFÍa

Est*ada da Ma*iña

P*aza daFe*adu*a

Ca*il de vehículos

*ápidos

G A R O R

I O D A R

C A X N O R G

E A H R B

O I Ñ T A R

O C A R O

E

Praza da Carril de vehículos Estrada da

Ferradura rápidos

GORRA CANGREXO RATIÑO

RADIO HERBA COROA

Mariña

r

r rr

rrr rr

rr19

O fondo mariño

1 Subliña. En cada parella, que palabra nomea o que atopamos no fondo mariño?

3 Escribe a letra que ocupa cada posición no abecedario e descubrirás uns peixes moi apreciados na cociña.

2 Copia as oracións substituíndo os debuxos polos nomes que subliñaches na actividade 1.

Entre os agachouse un de mar.

A mariña nada entre as .

O agarrou unha cun tentáculo.

15.ª 5.ª 18.ª 3.ª 1.ª 4.ª 1.ª

5.ª 11.ª 15.ª 5.ª 17.ª 1.ª 4.ª 14.ª 17.ª

18.ª 1.ª 10.ª 11.ª 14.ª 12.ª

Ó

corais

corraiseiruga

tartaruga

astro

ostra

algas

acelgas

cabaliño

cabaleiro

polbo

pombo

_____________

_____________ _____

_____

Entre os corais agachouse un cabaliño de mar.

A tartaruga mariña nada entre as algas.

O polbo agarrou unha ostra cun tentáculo.

P E S C A D A S A L M N

E M P E R A D O R

20

4 Resolve os xeroglíficos e descubrirás outros peixes curiosos.

5 Escribe a letra que corresponda. A que fai referencia cada palabra destacada?

No final do cabo hai uns grandes acantilados.

Estragouse o cabo e non temos luz.

Esta tarde sairemos a navegar en bote.

Utilizaron un bote de tomate para facer a salsa.

6 Forma palabras engadindo a terminación -or.

nadar nadado® adestrar pescar mergullar

7 Completa as definicións das palabras que formaches.

U> Æ unhå πersoå q¤æ . U> Æ unhå πersoå q¤æ . U> Æ unhå πersoå q¤æ . U> Æ unhå πersoå q¤æ .

7VOCaBUlaRIO

a

C

B

nadado® nadå

D

Peixe martelo Peixe serra

Peixe espada Peixe globo

C

A

D

B

πescado®

πescado® πescå

a∂estrado®

a∂estrado® a∂estrå

µergullado®

µergullado® µergullå21

ElaBORaR UN FOllEtO INFORMatIVO SaBER FaCER

1 Completa o texto de presentación do folleto cos datos da ficha.

2 Relaciona estes elementos para coñecer máis datos sobre o castelo.

Na actualidade o castelo está destinado un hospital de peregrinos.

Dentro do recinto do castelo existiu a fins turísticos.

3 Elabora o texto do folleto sobre o castelo de Monterrei a partir da información anterior.

O cas†elo ∂æ M”on†er®e^ Æ u> construído nå

. A”tópaßæ e>, nå provinciå

∂æ . PosÛæ dúafi.

O castelo de Monterrei: séculos de historia dominando o val

Tipo de construción: palacio-fortaleza

Época de construción: Idade Media

Torres: Torre das Damas, Torre

da Homenaxe

Localidade: Monterrei (Ourense)

palacio-forta¬ezåIda∂æ

M�ediåM”on†er®e^

Ou®enßætor®efi

O cas†elo ∂æ M”on†er®e^ Æ u> palacio--forta¬ezå construído nå Ida∂æ M�ediå. A”tópaßæ e> Mon†er®e^, nå provinciå ∂æ Ou®enßæ. PosÛæ dúafi tor®efi. Dentro do ®ecinto do cas†elo existi€ u> hospita¬ ∂æ πe®egrinofi. Nå actualida∂æ o cas†elo estÅ ∂estinado å finfi turísticofi.

22

aCtIVIDaDES DE REPaSO

7

1 Subliña os substantivos da cor que corresponda en cada caso.

substantivo común substantivo propio

O meu curmán Ramón estuda nun colexio de Betanzos.

O río Tambre desbordouse na localidade da Ponte Maceira.

Gustaríame que o meu gato Traste fose máis simpático.

2 Observa e escribe unha oración que conteña, como mínimo, os substantivos indicados.

3 Completa con r ou rr e arrodea as grafías que representen o son R suave.

O q¤æ ^ o último, ^ µello . Va¬æ máifi i® cå cho å . —antofi máifi ßexamofi, máifi ^ emofi.

4 Pinta as burbullas que conteñen nomes de animais ou de plantas do mar.

Substantivo común de persoa + substantivo propio de animal

Substantivo común de cousa + substantivo propio de lugar

ostraabella

pescada

flotador

coral

lura

alga

sardiña

R. L.

rr r r

r r

r r

23

8 Comprendo un texto informativo

A historia do chocolateO chocolate, un alimento que lle gusta a case todo o mundo, ten unha historia ben curiosa. Quérela coñecer?

Obtense a partir das sementes do cacao, que é unha árbore propia das zonas tropicais de América. Os primeiros consumidores de cacao foron os antigos maias e, tanto o valoraban, que mesmo empregaban as sementes como moeda. Imaxínaste pagar nunha tenda con moedas de cacao?

Alá polo século XVI, os exploradores europeos que chegaron a América coñeceron o cacao e trouxérono a Europa, onde tivo un éxito inmediato. Co paso dos anos, os cociñeiros exploraron as posibilidades deste produto e conseguiron facer todas esas cousas de chocolate que tanto nos gustan: pasteis, xeados, bombóns…

Ademais de estar bo, o chocolate (especialmente o negro) ten certas propiedades: contén vitaminas e minerais, e tamén unhas substancias que se chaman antioxidantes, que protexen o corpo das enfermidades. Por iso, consumido en cantidades razoables dentro dunha dieta equilibrada, o chocolate resulta beneficioso para a saúde.

En cambio, é un alimento perigoso para certos animais domésticos como os cans e os gatos. Unha das substancias que contén, a teobromina, pode chegar a ser mortal se se acumula no seu organismo.

Así que xa o sabes: se para merendar tes pan con chocolate, cómeo todo e non deixes nada ao alcance da túa mascota!

1 Ordena do máis antigo ao máis moderno. Como se usou o chocolate ao longo da historia?

12 3

24

COMPEtENCIa lECtORa

2 Relaciona os elementos das dúas columnas. Que fixo cada un?

Os maias exploraron as posibilidades do chocolate.

Os europeos descubriron o cacao.

Os cociñeiros actuais estenderon o consumo do chocolate.

3 Escribe cada palabra a carón do significado correspondente.

Maias

Cacao

Antioxidante

Teobromina

Planta que ten unhas sementes das que se obtén o chocolate.

Pobo americano que foi o primeiro en consumir cacao.

Substancia do chocolate perigosa para os animais domésticos.

Substancia do chocolate beneficiosa para o noso corpo.

4 Escribe V se é verdadeiro e F se é falso.

A árbore do cacao é propia das zonas tropicais de América.

O chocolate obtense das follas do cacao.

O chocolate non tivo éxito en Europa.

O chocolate, en cantidades razoables, é beneficioso para a saúde.

5 Arrodea. Para quen é moi perigoso o chocolate?

6 Responde. Gústache o chocolate? Como o tomas?

Cacao

Maias

Teobromina

Antioxidante

V

F

F

V

R. L.

25

O xénero dos substantivos

LEMBRA

Os substantivos teñen xénero: son masculinos ou femininos. Os masculinos poden levar diante palabras coma o ou un; os femininos poden levar diante a ou unha.

Algúns substantivos teñen formas distintas para o masculino e o feminino. A forma do feminino adoita formarse engadíndolle un -a á do masculino, ou cambiando o -o ou o -e final do masculino por un -a. Outros substantivos teñen a mesma forma para o masculino e o feminino, e algúns utilizan unha palabra diferente para cada xénero.

1 Clasifica os substantivos segundo sexan masculinos ou femininos.

SUBSTANTIVOS MASCULINOS

SUBSTANTIVOS FEMININOS

2 Escribe os nomes poñéndolles diante un ou unha, segundo corresponda. Despois, escribe M (masculino) ou F (feminino).

o médico

a radiografíao rapaz

a avoa

médico rapaz

avoa

unha barra F unha serpe F un camión M

unha praia F un can M unha piña F

radiografía

26

8

3 Completa co feminino ou co masculino e relaciona.

A µestrå æ o

O arqui†ec†o æ å

O pinto® æ å

A bom∫±irå æ o

O ministro æ å

A car†eirå æ o

4 Copia cambiando de xénero os substantivos destacados e as palabras que conveña.

A gata quería alcanzar os chourizos.

A xuíza é de Allariz.

O elefante do zoo é africano.

A panadeira regaloume un bolo boísimo.

5 Pinta da mesma cor as palabras que forman unha parella de masculino e feminino.

GRaMÁtICa

vaca egua muller naiavoa

pai homeavó boi cabaloxenro

nora

µest®æ

arqui†ectå

pintorå

bom∫±iro

ministrå

car†eiro

O gato quería alcanzar os chourizos.

O xuíz é de Allariz.

A elefanta do zoo é africana.

O panadeiro regaloume un bolo boísimo

27

Palabras con b

LEMBRA

Escríbese b nos seguintes casos:

•  Diante de r.

•  Diante de l.

•  Despois de m.

1 Escribe onde corresponda os nomes dos elementos representados nestes debuxos.

2 Escribe unha oración con cada parella de palabras.

3 Completa con br ou con bl as palabras de cada serie.

Conteñen br Conteñen bl Conteñen mb

bloq¤efi

problema

obra

timbre

agradable

anco ancura anquear pú ico pu icar pu icación

brochålibro mob¬æ

tambo®embu∂æ

R. L.

br br br bl bl bl

28

4 Resolve o encrucillado. Todas as palabras levan b.

8ORtOGRaFÍa

5 Pinta as letras que necesites para formar a palabra representada no debuxo e escríbea.

6 Completa os títulos co grupo de consoantes axeitado: br, bl ou mb.

4

2

1

3

A lámpadåq€æ

illabånafi †æ afi

F X A O A B L M E R L B Z U T S A

A R O C B A

A uxiñå amigå æ

A froitå ∂æ

H”€ er†o

5

1

2

3

4

5

C A B L E

B O M B Ó

B R U X A

G A M B

CABRA

ALFOMBRA BLUSA

mbbrblbr

br

A

N

E

29

No mercado

1 Busca o nome destes oito alimentos na sopa de letras e completa os rótulos.

2 Escribe. Cales dos produtos anteriores son froitas?

3 Forma nomes de árbores froiteiras engadindo a terminación -eira.

laranxa laran≈eirå cereixa ©er∂eirå figo claudia

ameixa mazá

pera noz

E V S E T P N M T P P

S C E N O R I A S E L

P O E C P R L O T R Á

I M P A T A C A S A T

N C E R E I X A S S A

A U R O A R T V Q U N

C A B A Z A S U F A O

A E P R V U E P B V S

S A M E I X A S L L A

cabazas

patacas

espinacas

cenorias

cereixas

cereixas

fig€eirå

πe®eiråaµei≈eirå

no©eiråma©eiråclaud^eirå

peras

peras

ameixas

ameixas

plátanos

plátanos

30

4 Risca o alimento que sobra en cada lista.

8VOCaBUlaRIO

5 Escribe. A que categoría pertencen os alimentos que riscaches na actividade anterior?

CARNEVERDURASPEIXE

6 Escribe nomes de tendas seguindo o modelo.

peixe πeixaríå pasteis

carne pan

froitas xeados

7 Arrodea o alimento que representa mellor cada sabor.

HORTALIZAS

leituga

polo

feixóns

espinacas

cogombros

CARNES

salmón

vitela

cordeiro

chourizo

xamón

PEIXES

pescada

sardiña

acelgas

linguado

atún

doce bisté biscoito pataca fideo

salgado zume azucre cereixa chourizo

acedo limón arroz polo pan

salmón acelgas polo

carnizaríåfroitaríå

pas†elaríåpanadaríå≈eadaríå

31

ESCRIBIR UNha RECEIta SaBER FaCER

1 Observa as imaxes e ordena os pasos para facer canapés con forma de xoaniña.

3 Escribe a receita tendo en conta a información anterior.

Poñemos medio tomate sobre o pan para facer o corpo da xoaniña.

Untamos o pan de molde con queixo.

Cortamos un tomate pola metade.

Engadimos unha oliva para facer a cabeza da xoaniña.

2 Pinta os ingredientes que precisas para elaborar a receita do canapé.

1 2 3 4

pan de molde

tomatesqueixo

de untarolivas negras

leituga maionesa

Nome do prato

Ingredientes

Preparación

3

1

2

4

Canapés de xoaniña

Queixo de untar, tomates, olivas negras e pan de molde.

1. Untamos o pan de molde con queixo.

2. Cortamos os tomates pola metade.

3. Poñemos medio tomate sobre o pan para facer o corpo da xoaniña.

4. Engadimos unha oliva para facer a cabeza da xoaniña.

32

aCtIVIDaDES DE REPaSO

8

1 Subliña os substantivos. Despois, arrodea os que teñen xénero masculino.

O gandeiro alimenta os cabalos da súa granxa.

A directora explicoulle as novas propostas ao mestre.

O pediatra e o enfermeiro van atender as rapazas feridas.

O escritor publicou unha novela de aventuras.

2 Escribe o feminino dos substantivos masculinos que arrodeaches.

3 Pinta a palabra de cada parella en que se agocha un b.

4 Elixe dúas das palabras con b da actividade anterior e escribe unha oración con cada unha delas.

5 Relaciona. A que posto do mercado debe ir cada personaxe?

amicioso enexoso cara caa enorcar emarcar

conidar cominarcomparatio comparale ruto ulto

carnizaría peixaríafroitaría

Quero mercar pescada.

Quero mercar un melón.

Quero mercar costeletas.

gandeira

enfermeira escritorapediatra

eguas mestra

R. L.

33

9 Comprendo un poema

Sabes que dixo a tía Estrela?Falaban Antía e Xoán á sombra da laranxeira unha tarde de verán.

–Sabes que dixo a tía Estrela? Que ten a cidade unha praza onde colle a vila enteira!

–Ti non cres que esaxerou? A cidade non é xigante, non hai praza semellante!

–E dixo que os rañaceos lles fan cóxegas ás nubes aló no alto do ceo!

–Debe de estar tola! Que barbaridade… Contouche unha boa trola!

–Pode ser que esaxerase… Temos que ir alí un día e pescudar a verdade.

–Os dous xuntos? Máis non se fale!

1 Arrodea os personaxes que interveñen na conversa anterior.

2 Marca. Onde se atopaban os rapaces se estaban á sombra da laranxeira?

Debaixo da laranxeira. Enriba da laranxeira.

Antía A tía Estrela Xoán

34

COMPEtENCIa lECtORa

4 Explica. Que cres que quere dicir a oración Os rañaceos fanlles cóxegas ás nubes?

5 Escribe a carón de cada afirmación se é verdadeira ou falsa.

Unha mañá de primavera, Xoán e Antía falaron sobre a cidade.

Xoán explicoulle a Antía o que a tía Estrela lle contara sobre a cidade.

A tía Estrela dixo que nunha praza da aldea collía a cidade enteira.

Antía pensaba que o que contaba Estrela da cidade era certo.

Xoán cría que quizais a tía Estrela esaxerara ao falar da cidade.

6 Responde.

Que lle suxire Antía a Xoán ao final do texto?

Xoán quere ir á cidade con Antía? Como o sabes?

3 Relaciona cada palabra da lectura co seu significado.

rañaceos

barbaridade

trola

pescudar

Aquilo que se presenta como certo, pero é falso.

Investigar para chegar a saber algo.

Dito sen sentido, contrario á razón.

Edificio que alcanza unha grande altura.

Falsa

Que son tan altos que case tocan as nubes.

Verdadeira

Verdadeira

Falsa

Verdadeira

Que vaian un día á cidade a

pescudar a verdade.

Porque lle di a Antía «Os dous

xuntos? Máis non se fale».

35

O número dos substantivos

LEMBRA

Os substantivos teñen número: poden estar en singular ou en plural. Os substantivos en singular nomean un só ser ou obxecto; en plural, nomean varios seres ou obxectos.

Xeralmente, para formar o plural os substantivos engaden -s, se a forma de singular remata en vogal ou en -n, e engaden -es se a forma de singular remata en consoante distinta de -n.

Algúns substantivos teñen a mesma forma para o singular e para o plural.

1 Escribe os nomes dos elementos representados en singular ou en plural, segundo corresponda.

2 Arrodea as palabras anteriores que estean en singular.

3 Forma o plural das palabras que arrodeaches e escríbeo onde corresponda, segundo o xeito en que se constrúe.

Engadindo -s Engadindo -es

noces culleres melón

melóns camas avestruces

bólas

avestruz coches mazás cama

36

9

5 Escribe o nome de cada obxecto onde corresponda. Todos teñen a mesma forma en singular e en plural.

Sinala a dirección do vento.

Só escribe en cor gris.

É un libro de mapas.

Protéxete da chuvia.

GRaMÁtICa

l

AS MIÑAS ACTIVIDADESM M x V S D

6 Completa cos días da semana.

Ofi †eño a∂estraµento ∂æ †enifi. Ofi æ ofi †eño claßefi ∂æ ing¬éfi. Ofi vo¤ å claßefi ∂æ in‡ormáticå. Ofi xogo ao fútbo¬ no poli∂eportivo. Ofi æ ofi ∂escanßo.

4 Copia as oracións escribindo en plural os substantivos destacados e o resto das palabras que precises mudar.

Pásasme o rotulador?

Colle este caderno.

Ai, perdín a carteira!

Pásasme os rotuladores?

Colle estes cadernos.

Ai, perdín as carteiras.

catavento

lapis

atlas

paraugas

lunfimar†efi xo√±fiµérco®efi√±n®efi

domingofisábadofi37

2 Completa as oracións coas palabras que pintaches.

Gústaµæ ∂eitarµæ nå do xardí>.

H”a^ u> nå praiå.

No zoo vimofi unhå críå ∂æ .

3 Completa con houbo, hai e haberá.

On†æ nå escolå u> ƒestiva¬ ∂æ †eatro. M”añÅ nå ƒestå activida∂efi todo o díå. H”o≈æ √±rdurå f®escå nå prazå. A”ntó> esvaro¤ æ cåe®.

Palabras con h

LEMBRA

Escríbense con h os seguintes termos:

•  Todas as formas do verbo haber.

•  Moitas outras palabras, como herba, herdar, hora, etc.

1 Pinta as palabras que levan h.

✦otel✦arpa✦inchar✦ipopótamo✦amaca✦ovo

hamacå

ho†e¬

hipopótamo

houboha∫±rÅ

ha^houbo

38

4 Identifica en cada serie a palabra que se escribe con h e cópiaa.

9ORtOGRaFÍa

5 Elixe a palabra con h de cada parella e completa as respostas do rapaz.

6 Ordena as letras e escribe o nome do rapaz anterior.

—hámaßæ .

★elefante ★armiño ★iena ★esquío

★océano ★acuario ★élice ★iate

★ospital ★ inxección ★úmero ★impo

E N Q U E R I

Cal é a túa comida favorita?

É å . Que animal de compañía tes?

Teño u> . En que che gustaría viaxar?

E”> . Que queres ser de maior?

Q¤ero ße® u>suπe® .

H

hospita¬ h^enå ™éli©æ

hamburg€eså

háms†e®

™elicóp†ero

™erø¶

H�enriq€æ39

Festa na rúa

1 Risca en cada caso a palabra que non encaixa e poderás ler o texto.

3 Substitúe cada letra pola que ocupa o posto anterior no alfabeto e escribe o nome de cada adorno.

2 Escribe os nomes dos elementos representados. Correspóndense coas palabras que riscaches na actividade anterior.

Un gran comezo

Esta noite hai concerto no auditorio. No escenario altofalante ,

a famosa cantante camareira Viridiana interpreta os seus temas máis

coñecidos, acompañada por un micrófono unha orquestra magnífica.

O público foco aplaude desde a bancada. Que forma tan

extraordinaria de comezar as festas!

C B Ñ E F L S P M B T

H S L M B Ñ E B T

G B S P L T

M B N Q B E B T

foco

BANDEIROLAS

GRILANDAS

LÁMPADAS

FAROIS

camareiraaltofalantemicrófono

40

4 Elixe e escribe o concepto que se corresponde con cada definición.

9VOCaBUlaRIO

Noitada Mitin

VerbenaAsemblea

Baile de disfraces Baile de salón

Baile de rúaBaile de demos

Peregrinación Reunión

CarreiraProcesión

Festa nocturna en que uns músicos tocan e a xente baila.

Desfile solemne de tipo relixioso.

Acto en que nos vestimos imitando a algún personaxe.

5 Copia cada palabra onde corresponda. Que significa o termo destacado?

ESCENARIO TOCAR BAILAR

A banda vai interpretar melodías populares.

Montaron un taboado para a representación de teatro.

Todos os bailaríns van danzar ao ritmo da música.

Verbena

Procesión

Baile de disfraces

TOCAR

ESCENARIO

BAILAR

41

ESCRIBIR UNha INVItaCIóN SaBER FaCER

1 Relaciona cada pregunta coa súa resposta.

1. Quen convida? O sábado 25 de xuño, ás 17 horas.

2. A quen convida? Á grande actuación da maga Flora.

3. A que os convida? A tenda de maxia.

4. Cando se vai celebrar o acto? A todos os clientes.

5. Onde se realizará o acto? Na rúa Nova, 21, en Riolongo.

2 Inventa o nome da tenda e escríbeo no rótulo.

3 Pensa e escribe unha oración para animar os clientes a asistir á actuación.

4 Completa a invitación cos datos da actividade 1 en orde. Non esquezas engadir o nome da tenda e a oración que escribiches na actividade 3.

A †endå ∂æ maxiå « »

convidå Á GRAN q¤æ ßæ va^ ©e¬ebra®

TENDA DE MAXIA

« »

12

4

å todofi ofi cl^en†efi

o sábado 25 ∂æ xuño,

DE ACTUACIÓN DA MAGA FLORA

e> R”iolongo.áfi 17 horafi nå rúå Novå, 21,

3

5

R. M.Abracadabra

Abracadabra

R. L.

42

aCtIVIDaDES DE REPaSO

9

1 Escribe substantivos no número que corresponda, tendo en conta a forma dos artigos.

ofi å o afi

2 Cambia de número as palabras anteriores e os artigos que as acompañan.

3 Engádelles un h ás palabras que deban levalo. Se non o levan, escribe Ø.

4 Escribe unha oración co nome de cada un dos seguintes obxectos.

orchatå ospita¬ ombro irmánfi

elicóp†ero óso ábi¬ edrå

gatofi baló> flo®efi

o gato

h h

h ™ ™

afi casafi ofi balónfi å flo®

caså

R. L.

43

10 Comprendo un conto

A horta do avóO avó Vicente enfermou e ingresárono no hospital. Despois duns cantos días, cando tivo forzas para sentar na cama, sorriu ao vernos a todos ao seu redor. De súpeto, a cara mudoulle e preguntou:

–Se estades todos aquí, quen se está a ocupar da miña horta?

Despois duns segundos de silencio, recoñecemos todos á vez:

–Ninguén…

–Que desastre! –laiouse o pobre home.

O tío Moncho correu inmediatamente cara á horta co corazón nun puño. Mira que se se estragaran os tomates, os pementos, as espinacas, os cogombros e as cabaciñas! Mira que se se perdera definitivamente a horta que tanto estimaba o avó!

Pero, ao chegar á horta, o tío Moncho non deu creto ao que viu: todo estaba perfecto! A terra estaba húmida, coma se alguén acabase de regala, as hortalizas tiñan un aspecto espléndido e as malas herbas non se deixaban ver por ningún lado. Que misterio! Como era posible que estivese tan perfecta unha horta que levaba tantos días abandonada?

Cando o tío Moncho regresou ao hospital e explicou o que vira, os ollos do avó Vicente enchéronse de bágoas de alegría e exclamou:

–Debeu ser Pedro! Con razón di o refrán que quen ten un bo veciño, ten un bo amigo…

1 Responde as seguintes preguntas sobre o texto.

Onde ingresaron ao avó Vicente?

Por que o ingresaron?

A quen viu ao seu redor cando puido sentar na cama?

Que lles preguntou entón?

Ingresárono no hospital.

Porque enfermou.

Preguntóulles que se estaban todos alí,

quen se ocupaba da súa horta?

Viunos a todos.

44

COMPEtENCIa lECtORa

3 Escribe o nome das hortalizas que había na horta do avó Vicente.

4 Marca o significado correcto destas expresións que aparecen na lectura.

Ter o corazón nun puño. Non dar creto a algo.

Estar moi contento. Non poder crer o que pasa.

Estar moi tranquilo. Non ver o que pasa.

Estar moi preocupado. Non darlle diñeiro a ninguén.

5 Relaciona. Como estaba a horta do avó Vicente?

A terra tiñan un aspecto espléndido.

As hortalizas non se deixaban ver por ningún lado.

As malas herbas estaba húmida, coma se acabasen de regala.

6 Subliña a resposta correcta. Que persoa cría o avó Vicente que lle estivera coidando a horta?

Pedro, un parente. Pedro, un veciño.

2 Razoa. Por que ao avó lle pareceu un desastre que ninguén se ocupase da horta?

Viunos a todos.

R. L.

tomatescogombros espinacas

pementos cabaciñas

45

O artigo

LEMBRA

Os artigos son palabras que van diante dos substantivos e que serven para concretalos ou determinalos. Poden ser determinados (acompañan substantivos que nomean algo ou alguén coñecido) ou indeterminados (acompañan substantivos que nomean algo ou alguén descoñecido).

As formas do artigo determinado son o, a, os, as. As formas do artigo indeterminado son un, unha, uns, unhas.

1 Arrodea os artigos do texto e subliña os substantivos que acompañan.

3 Risca en cada caso o artigo que non concorda co substantivo.

o unha vento a un

calor as uns

pólas uns o

boneco

o as mel unha o

mensaxe os un

cume uns as

follas

Redacción

A mestra pediume que escribise sobre unha actividade que realizase esta fin de semana, pero non sei cal escoller: os avós leváronme a coñecer un acuario; outro día viñeron cear con nós uns amigos; e o domingo visitáronnos as tías e fixemos xuntas unhas tortas riquísimas.

2 Clasifica os artigos que arrodeaches no texto anterior.

Singular Plural

Masculino Feminino Masculino Feminino

Artigos determinados Artigos indeterminados

a asos

un unha uns unhas

o

46

10

4 Escribe o artigo determinado e o indeterminado que precisa cada palabra.

gol‡iño µedusafi gol‡iño µedusafi

vacå cø±llofi vacå cø±llofi

5 Completa cos substantivos que elixas, fixándote na forma dos artigos que van antes.

A M”ig¤e¬ ®egaláronl¬æ unfi . M”iñå na^ µerco¤ u> . O pro£eso® trouxo unhå . Teño ganafi ∂æ coµe® unfi .

6 Completa cos artigos axeitados seguindo o código de cores.

Artigo indeterminado Artigo determinado

mul¬e® cruzå rúå, cando √±hículo guiado po®

conduto® e> prácticafi estÅ å piq¤efi ∂æ atroπelalå.

ßeñorå ¬evantå brazofi æ ∫±rrå:_Paspá>! No> sa∫±fi toca® bucinå?_Toca® bucinå s^ q¤æ ße^, o q¤æ no> ße^ Æ conduci® camio>etå!

GRaMÁtICa

R. L.

ou>

ofiunfi

afiunhafi

unhåå

Unhå

u>u>

å

å

åå

Aofi

47

as contraccións do artigo

LEMBRA

As palabras a, con, de, en e por, cando se atopan cos artigos o, a, os, as, únense a eles e forman as palabras ao, á, aos, ás; co, coa, cos, coas; do, da, dos, das; no, na, nos, nas; e polo, pola, polos, polas.

As palabras con, de e en, cando se atopan cos artigos un, unha, uns e unhas, únense a eles e forman as palabras cun, cunha, cuns, cunhas; dun, dunha, duns, dunhas; e nun, nunha, nuns, nunhas.

Estas unións denomínanse contraccións.

1 Completa as oracións facendo as contraccións necesarias.

O estudan†æ va^ (å) .

Ton^ ando¤ (e>) .

O alcal∂æ traballå (e>) .

O cang®exo cor®æ (po®) .

O µédico traballå (e>) .

O ∫±∫… †e> ganå (∂æ) .

—ruza®emofi o río (po®) .

Pro†exinµæ do so¬ (co>) .

Å escolå

nofi coc™efi dæ choq€æ

no con©ello

polå praiå

no hospita¬

do chuπe†æ

polå pon†æ

coå vißeirå

48

2 Completa estes títulos de películas coas contraccións axeitadas.

10ORtOGRaFÍa

A illå †esouro

U> díå tolo tío X”a>

U> mis†erio hortå

3 Arrodea as contraccións que aparecen nas seguintes oracións.

4 Indica a partir de que palabras se formaron as contraccións que arrodeaches na actividade anterior.

+ . + .

+ . + .

+ . + .

+ . + .

Collín o mel que estaba na lacena para botarllo ao iogur.

Comín un bocadillo de peituga cunhas follas de leituga.

Os venres pola tarde quedamos para tocar a guitarra no piso dun amigo.

As xirafas distínguense polo seu longo pescozo e polas manchas da súa pel amarela.

polå praiå

nå co do

na en a

ao a o

cunhas con unhas

pola/as por a/as

no en o

dun de un

polo por o

da de a

49

O bosque

1 Escribe o nome das partes da árbore que se sinalan.

2 Ordena as letras e descubre o nome de cinco produtos que se poden atopar no bosque.

3 Escribe o número do produto anterior que corresponda. De cal fala cada rapaz?

ÑÓP I N

S ÑAT A CANDR A A L

ORA M A

1 2 3

4 5

Asada está riquísima!

É o froito do carballo.

É o froito da silva.

Está dentro das piñas dos piñeiros.

Algún é velenoso.

MGE O OL C O

follas

froita

ramas

tronco

raíz

AMORA COGOMELOS PIÑÓN

5 4 1

32

LANDRA CASTAÑAS

50

5 Le as definicións e completa cada oración coa palabra da cor axeitada.

4 Resolve estes xeroglíficos.

10VOCaBUlaRIO

Polå tar∂æ, o cha> do parq¤æ énc™eßæ ∂æ ßecafi q¤æ cåe> dafi árbo®efi.

Fi≈e> u> barco cunhå ∂æ paπe¬. S<a∫±fi ∂æ q¤æ árbo®æ Æ estå ? A ®edacció> ∂e∫¶ ocupa® unhå .

6 Escribe o nome dos lugares en que abundan estas árbores.

palmeira palµeira¬ bidueiro

piñeiro sobreira

amieiro salgueiro

faia eucalipto

Folla: Parte das plantas que nace no talo ou nas pólas.

Folla: Lámina rectangular de papel que utilizamos para escribir nela, debuxar, etc.

Persoa que vixía o monte e axuda a conservalo.

Persoa que vixía a pesca nos ríos e que se ocupa da súa conservación.

G A R D A +

G A R D A +

G A R D A B O S Q U E

A R D A R R Í O SG

follafi

follåfollå

follå

pi~eira¬am^eira¬faia¬

bid€eira¬sob®eira¬salg€eira¬eucalipta¬

51

ExPlICaR UN PROCESO SaBER FaCER

1 Risca a imaxe que non se relaciona co proceso de elaboración do mel.

2 Explica o proceso de elaboración do mel a partir da información anterior, copiándoa de forma ordenada. Non esquezas poñerlle un título ao texto.

E”> priµeiro luga®, afi a∫±llafi

A continuació>,

Despoifi,

Finalµen†æ, E ası Æ como

liba> o >écta® dafi flo®efi. ∂eposítano nafi ©elafi do pana¬, nå colµeå. o >écta® trans‡órmaßæ e> µe¬ ¬entaµen†æ. o apiculto® ®ecol¬æ o µe¬. ßæ fa^ o µe¬.

A elaboració> do µe¬

Deposítano nas celas do panal,

na colmea.

O apicultor recolle o mel.

Quitámoslle as espiñas

á rosa.

O néctar transfórmase

en mel lentamente.

As abellas liban

o néctar das flores.

R. M.

52

aCtIVIDaDES DE REPaSO

10

1 Arrodea de vermello os artigos determinados e de azul os indeterminados.

Os avós compráronme un libro que había tempo que quería.

Uns amigos de miña nai viron unha balea nadando en mar aberto.

O concerto que me recomendaron as compañeiras comeza agora.

2 Pinta en cada caso o grupo de palabras que se axusta ao que se indica.

4 Risca as dúas palabras que non nomean partes da árbore.

osos lobo cervos esquíoiguana ganso

3 Escribe a palabra correcta segundo a forma do artigo. De que animal se fala en cada caso?

un vestidoo floreiroArtigo indeterminado masculino singular + substantivo

o repoloa rosaArtigo determinado feminino singular + substantivo

uns libros as chavesArtigo indeterminado masculino plural + substantivo

auga froito pólasraícesfollas terra

Gústaµæå .

Gústaµæo .

Gústannofiofi .iguana lobo cervos

53

Repaso trimestral

1 Arrodea a sílaba tónica de cada palabra. Despois, cópiaa na casa que corresponda para formar un novo termo. A casa de cor representa a sílaba tónica.

2 Subliña os nomes da cor que corresponda.

Substantivos comúns Substantivos propios

Unha visita moi interesante

Hoxe fun cos meus amigos, Sonia e Xaime, e as súas cadeliñas, Perla e Suave, visitar unha aldea de montaña que se chama Rioforte.

A guía levounos a un muíño moi antigo e a unha fábrica de papel. O dono regalounos moitos cadernos. Que ben o pasamos!

3 Copia un substantivo do texto anterior que encaixe en cada descrición.

De persoa, masculino, plural De lugar, propio

De persoa, feminino, singular De animal, propio

De cousa, masculino, singular De home, propio

De animal, feminino, plural De muller, propio

aba corda academia faraón

bocado abano fazaña

xoves gala abridor

polígono aluminio terra

RIOFORTE

a cor de ón

ca zaba

xo dorga

lí temi

amigos

guía

papel

cadeliñas

Rioforte

Perla

Xaime

Sonia

54

4 Escribe o plural das seguintes palabras.

caixón flor

goma compás

diario carpeta

5 Le o texto dos globos e relaciona. Que comprou cada rapaz?

r rrbr bl

6 Completa os ocos das oracións coas grafías axeitadas, seguindo o código de cores.

H”a^ ≈eado ∂æ t¤

ó> æ ∂æ amo

odo.

He> iq¤æ æ aifi almo za> to dafi.

Vimofi unhå ¬æ æ co æ imparå æ polo prado.

7 Escribe catro palabras que leven h.

Vai cun artigo indeterminado

feminino singular.

Vai cun artigo determinado feminino

plural.

Vai cun artigo determinado feminino

singular.

A mochila Unha calculadoraAs carpetas

herba vehículo hoxe hospital

R. M.

caixóns

gomas

diarios

flores

compases

carpetas

rr

r

r

r

r rr

rr

B<r

br b¬

55

Dirección de arte: Xosé Crespo González.

Proxecto gráfico: Pep Carrió.Fotografía de cuberta: Leila Méndez.

Xefa de proxecto: Rosa Marín González. Coordinación de ilustración: Paula Fernández Seoane e Amparo Tortosa Sanz. Xefe de desenvolvemento de proxecto: Xavier Tejeda de la Calle. Desenvolvemento gráfico: Raúl de Andrés González e Jorge Gómez Tobar.

Dirección técnica: Ángel García Encinar.

Coordinación técnica: Ester Marín Otero, Jesús Muela Ramiro e Virtudes Llobet Azpitarte. Confección e montaxe: Ester Marín Otero e Esperanza Martínez Molina. Corrección: Luz Cures Vázquez, Paula Fernández Seoane e Xavier Pais Villar.

Documentación e selección fotográfica: Mercedes Barcenilla Rodríguez.

Fotografías: J. Jaime; X. S. Lobato; A. G. E. FOTOSTOCK/J. W, Alker, Leonardo Díaz Romero, H. Schmidbauer, Franco Banfi/WaterF; CENTRAL STOCK; GETTY IMAGES SALES SPAIN/Photos.com Plus, Thinkstock; HIGHRES PRESS STOCK/AbleStock.com; I. PREYSLER; ISTOCKPHOTO; STOCKBYTE; M. Santos; SERIDEC PHOTOIMAGENES CD; ARQUIVO SANTILLANA.

Calquera forma de reprodución, distribución, comunicación pública ou transformación desta obra só pode ser feita coa autorización dos seus titulares, agás as excepcións que establece a lei. Contacte con CEDRO (Centro Español de Dereitos Reprográficos, www.cedro.org) se precisa fotocopiar ou escanear algún fragmento desta obra.

© 2014 by Edicións Obradoiro, S. L. / Santillana Educación, S. L.Entrecercas, 2 15705 Santiago de CompostelaPRINTED IN SPAIN

ISBN: 978-84-9972-254-2CP: 506077Depósito legal: M-19023-2014