Vet. Bil. Derg. (2006), 22, 1-2: 45-49

BURSA BÖLGESiNDEKi SIGIRLARDA TOXOPLASMOsis iN SEROLOJiK TANısı

VE ANTi-TOXOPLASMA GONDii ANTiKOR SEROPREVALANSININ

BELiRLENMESi

Engin Kennerrnan1@ Güney Kaya1 Serkal Gazyağcı2

Cahil Babur3 Selçuk Kılıç3

Serological Diagnosis of Toxoplasmosis and Determination of Seroprevalence ofanti-Toxoplasma gondii Anti bodies in Cattle in Bursa province

Özet: Bu çalışmayla Bursa bölgesindeki sığırlarda toxoplasmosisin serolojik tanısı ve anti-Toxop/asma gondii antikorseroprevalansının belirlenmesi amaçlandı . Çalışmanın materyalini Bursa ve çevresindeki allı farklı ilçeden rastgele se­çilen 2 ay-5 yaşlı, Holstein ırkı 200 adet sağlıklı sığır oluşturdu. Tüm hayvanların klinik muayeneleri yapıldı ve kan ör­nekleri toplandı. Anti-Toxsop/asma gondii antikorları Sabin Feldman tekniği ile analiz edildi. Çalışmada 200 sığırın

146'sında (%73) anti-T. gondii antikorları saptanırken 54 (%27) sığırın seronegatif olduğu belirlendi. En yüksek se­ropozitiflik oranı Keles (%86.2) en düşük oran ise Merkez ilçede (%63) belirlendi. Anti •T. gondii antikor se­roprevalansının 0-1 yaş grubunda diğer yaş gruplarından daha yüksek oranda (%80.3) olduğu saptandı. Seropozitifve seronegatif sığırların hematolojik muayenelerinde bir farklılık saptanmadı . Sonuç olarak, bu çalışmada Bursa böl­gesindeki sığırlarda toxoplasmosis seroprevalansının yüksek düzeyde olduğu ve hastalığa gençlerin daha duyarlı ol­dukları saptandı. Halk sağlığı açısından önemli bir enfeksiyon olan toxoplasmosise karşı profilaktif önlemlerin alın­

masının gerekli olduğu kanısına varıldı .

Anahtar Kelimeler: Toxoplasmosls, sığır, Sabin Feldman (SF)

Summary : Serological diagnosis of toxoplasmosis and determination of seroprevalence of anti-Toxop/asma gondiiantibodies in caltle in Bursa province were aimed in this study. The material of the study was consisted of randomlyseleeted twohundred healthy Holstein cattle aged 2 monlh - 5 year from six different districts in Bursa province. Cli­nical examinations were performed and blood samples were collected from all cattle. Anti-Toxop/asma gondii an­tibodies were analyzed with Sabin Feldman test. Anti - T. gondii antibodies were detected in 146 (73%) of 200 cattleand 54 (27%) cattle were found seronegative. Higher seropositivity was observed in Keles (86.2%) whereas lower se­ropositivity was found in Central district (63%). No difference was detected in hematological analysis of seropositiveand seronegative cattle. As a result, it was determined that seroprevalance of toxoplasmosis was high in cattle inBursa region and it was found that young cattle were more susceptible to infection in this study. it was concluded thatprophylactic procedures must be performed in cattle against toxoplasmosis which is an important zoonotic infectionfor public health.

Keywords: Toxoplasmosls, cattle, Sabin Feldman (SF)

Giriş

Toxoplasmosis Toxopfasma gondii tarafından

oluşturulan, insan ve sıcakkanlı hayvanlarda yaygın

olarak görülen paraziter bir enfeksiyondur (Dubey,1986; Redondo ve Innes, 1997). Parazit seksüel slk­lusunu sadece kedilerde tamamlamasının yanı sıra,

aseksüel siklusunu insan, kuş ve bütün memeli hay-

vanlarda gerçekleştirir (Dubey, 1986). To­xoplasmosis insanlarda fötusu etkileyerek abortlarayol açtığı gibi, bağışıklık sistemi zayıf AIDS has­talarında ve kemoterapi uygulanan kanser has­talarında ölümfere neden olmaktadır (Hill ve Dubey2002; Sroka, 2001). Hayvanlar arasında en fazla et­kilenen türler koyun ve keçilerdir. Bu türlerde en­feksiyon gebe hayvanlarda aborta neden olmaktadır

Ge l i ş Tarihi : 02 .12.2005 @ ; engink@uludag.cdu.trI. Uludağ Universiıesi Veteriner Fakültcsi.Tç Hastalıkları Anabilim Dalı. BURSA2. Kırıkkalc Universiıcsi Veıerincr Fakültesi. Iç Hastalıkları Anabilim Dalı. KIRIKKALE3. Refik Saydam Ilıfzıssıha Enstitüsü. ANKARA

KENNERMAN. KAYA. GAZYA("jcı. BABUR. KILIÇ

(Arias ve ark., 1994; Mirdha ve ark., 1999).

SIOlrlarda hastalık ilk kez 1953 yılında bildirilmiş:

dört ayn sOrUde inek ve buzağtlann dokulanndan T.gondif benzeri bir paraıit tespit edilmiştir . Hastalıktan

etkilenen hayvanlarda solunum ve merkezi sinir si­temi bulguları belirlenmiştir. Daha sonraki yıllarda ya­p ı lan çalışmalarda slOlrlarda do{ıal şartlarda abartveya neonatal ölümlerin görülmediOi bildirilmektedir(Redonda ve Innes, 1997). Munday (1978) T. gonelifookistleri veya doku klstlen inekule edilmiş gebe sı­

ğırlarda ateş ve anoreksl geliştiOini bildinniş, fakat sı­

ğırların saOhkll do{ıum yaptıklarını , plesentada ya dabuzağııann dokularında parazit izole ediIemediğini

beli rtmişt i r. Başka bir çalışmada (Koestner ve Cole,1961) T. gondif taşfzoidlenyle ile deneysel olarakenfekte edilen dört buzağmm ikisinde merkezi sinirsistemi bulgulan gôzlenmiş ve enfeksiyondan ongün sonra buzağıların dokularında parazıt izole edil­miştir. Parazıtin taşlzoid , doku kisti ve ookist gibifarkl ı formlarının farklı yollarla (oral, paranteral, int­raamniotik, intraruminal) veri lmesi sonucunda hay­vanlarda ateş, anareksl, depresyon, ishal ve s0­

lunum stresi gibi bulgular gözlendiğl ve bu bulguların

uç hafta içinde dOzeldiOi bild iri lmişt ir (Dubey, 1986).Sığı rlarda doğal enfeksiyon çoğunlukla önemli bir kli­nik bulguya neden olmadan subk linik seyretmektedlr(Dubey, t986: Redondo ve Innes , 1997; Sroka,200 1).

Subklinik toxoplasmosfsin tanısı için T. gondiianukcnanru bel irleyen serolojik testler gelişt iri lmiştir.

Sabin Feldman (SF) testi, indirekt üoresans antikortesti (lFA), direkt aglutinasyon testi, lateks ag·lutlnasyon test i (LAT), immunosorbenı aglut inasyontesti (IAAT) ve ELlSA testi bu amaçla en sık kul­lanılan testlerdir (Hill ve Dubey, 2002; Klun ve ark.,2005: Gondim ve ark., 1999). Sabin Feldman testitoksoptasmoslsln serolo jik tan ısında referans testolarak kullanılmakta , temel olarak IgG ve daha azoranda da IgM tipi antikorları sapıamaktadır (Reiter­Owona ve ark., 1999).

Sığ ırlarda doğal enfeksiyonların ço{ıunlukla

subklinik sayretmesi ve önemli klinik bulgularaneden olmamasına rağmen, doku kistlerinde etkenbulunabilmesi nedeniyle toxoplasmosis halk sağlığı

aç ıs ından büyük öneme sahiptir. Bu bağlamda, buçalışmada Bursa bölgesindeki sığırlarda anti­Toxoplasma gondii ant ikor seroprevalansmm be­lirlenmesi amaçlanmıştır.

Materyal ve Meto d

Çalışmanın materyalin! Bursa ve çevresindeki

46

atıı farkl ı ilçede rastgele seçilen 1·5 yaşlı , Holsteinırkı 200 adet sağlıklı sığır oluşturdu. Tüm sığırlann

klinik muayenesi yapıldıktan sonra tekn iğine uygunolarak antikoagulanlı (EDTA) ve antlkoaçulansız kanörnekleri alındı . Antikoagulansız kan örnekleri sant­rifüj edilerek serum örnekleri ayrıldı ve analiz edilenekadar -20°C de saklandı.

Antikoagulansız kan örneklerinden hematolojikmuayeneler (total lökosit, eritrosit sayısı, hematokritdeger, fonnül lökosit) otomatik kan sayım cihazı

(System 1999: Sererıo Baker Diagnostic) ile yapıldı .

Sab in Feldman Boya Testi (SFDT) AnkaraRefik Saydam Hı fz ıssıha Merkez Başkanlı!)ı Salgın

Hastalıklar Araşt ı nna Müdürlüğü Parazitoloji La­baratuvarında tekniğine uygun olarak canlı antijenve metilen mavisi boyamaları ile yapıldı (Reiter·Owona ve ark., 1999).

Swiss-Albina tipl fJç-<iört haftalık sağlıklı beyaztarele r. Ankara Refik Saydam Hıfzıssıha Merke zBaşkanl ığ ı Deney Hayvanları Üretim la­baratuvanndan temin edildi . Canlı ant ijen olarak ,T.gond ii RH suşunun fareterin periton sıvısından

elde edilen 48 saatlik pasajları kullanıldı . Serumlar56°C'de 30 dakika lnaktive edildikten sonra, serumfizyolojik ile 1/4, 1/16, 1/64, 11256 ve 1/1024 olaraksulandırıldı ve bu sulandırımlardan 25 ml yan tüpleregeçildi. Sodyum Borat ve 25 mg metiten mavisi bo­yası Ilave edildI. 25 ml aktivatör serum içeris indecanlı T.gondil takiloitlerinden X40 objektif ile hermikroskobl sahasında ortalama 25 adet olacak şe­

klide ayarlanmış antijen, yan tüplerdeki serum su­landırımları üzerine ilave edildi . Tüpler. 37°C su ban­yosunda 50 dakika inkübasyona bırakıldı. Aynı

miktar alkali matilen mavisi konulduktan sonra, 37°C'deki su banyosunda 10 dakika bekletildi ve ışık

mikroskobuyla X40 büyütmede T.gondii tro­fozoitlerinin boya alma durumlarına göre de­Qerlendirildi. 1/16 ve üzerindeki titreler pozitif olarakkabu l edildi.

Çalışmada yaş gruplarının seropozititliğe el­kisinin belirlenmesinde ki-kare testi , hematoloiik bul­gulann değerlendirilmesindestudent-t testi kullanıld ı .

Bulgular

Çalışmada 200 sığırın 146'sında (%73) anti- T.gondii antikarları saptanırken 54 (%27) sığınn se·ronegatif olduğu belirlendi. Tablo t'ce görüldüğügibiseropozitif 146 sığırın 7t'inin (%48.6) 1/16, 62'sinin(%42.6) 1164, 11'inin (%7.5) 11256 ve 2'sinin (%1.3)1/1024 sulandınna basamaklarında pozitif oldukları

saptandı . En yüksek seropozmüik oranı Keles

BursaBölgesindeki Sıııı rla rda Toxoplasmosisin..•

Tablo 1. Bursabölgesindeki slğır1arda Anti - T. Gondii antikorlannm ve pozitif titrelerin iÇelere göre dağılımı

Seropozitif titreler

hç e Total Negatil Pozitil % 1/16 1164 1/256 1/1024

Mer1<ez 46 17 29 63.0 1. 9 1

I negöı 30 10 20 66.6 10 9 1

Yenişehi r 34 5 29 86.2 10 16 3

«eıes 29 4 25 86.2 9 12 4

Karacabey 26 9 17 65.3 11 6

M.Kemalpaşa 35 9 26 74.2 '3 10 2

Toplam 200 54 146 73 71 62 11 2

Tablo 2'de görüldüğ'ü gibi anti-T. gondii antikor seroprevalansı 0-1 yaş grubundadger yaş gruplarından daha yüksekoran­da ('YoSO.3) bulundu.

Tablo2. Bursabölgesindeki sı{ıırtarda Anti- T. GorxtA antikartarını n yaşa göfe dağılımı

Seropozitif titreler

Yaş n Negatif Pozitil % 1/16 1164 1/256 1/1024

0· 1 56 11 45 BO.3" 17 22 51 . 2 52 14 38 73.7 19 15 3

2·3 44 14 30 68.1 19 11 1,3 49 15 33 68.7 17 14 2

" p<0.01

(%86.2) en düşük oran ise Merkez ilçede (%63) be­lirlendi.

Yapılan hematolojik muayenelerde hemangi birfarklılık saptanmad ı (Tablo 3).

Tablo 3. Bursa bölgesindeki Anti - T. Gondii seropositilveserorıegatif slğır1arda hematolojik muayene sonuçlan

Parametre Seroposilil Seronegatil

T. lökosit (x1Q3/~1 ) 8.47± 1.25 8.96 ±0.79

Eritrosit (x 1o&/ı.ıl ) 8.26 ±0.85 8.94±0.67

HCT (%) 32.08 ±2.92 34.04±0.6

Nötrofil (%) 42.48 ± 1.58 38.38 ±2.57

Le rıtosit (%) 55.26 ±3.37 58.71 ±4.47

Eozinol il (%) 1.86 ±0.61 2.09±0.47

Tartışma ve Sonuç

Toxoplasmosis T. gondii ta rafından oluşturulan

protozoal bir enfeksiyondu r. Hastalık başta insanlarolmak üzere tüm sıcakkanh hayvanlarda gö­rülmektedir. En fazla etki lenen türler koyun ve ke·çiler olmakla biı1ikte, hastahğa slQırlarda da rast-

47

lanmaktad ı r (Alias ve ark., 1994 ; Dubey, 1986; Mird·ha ve ark. , 1999; Redonda ve Innes, 1997). in­sanlarda abo rta neden olması nedeniyle önemli birzoonoz hastalıkt ı r ve dünyadakı her üç kişiden bi­rinin T. gondil ile enfekte olduQu belirtilmektedir(Stoka, 20(1). Toxoplasmosts slQırtarda ço{ıunlukla

subklinik seyretmesine raQmen, sı{ıırlarda doku klst­lerinin oluştuQu bilinmektedir (Redondo ve Innes,1997). Bu nedenle, özellikle iyi pişmemiş etlerin ye­nilmesiyle enfeksiyonun insanlara bulaşma riskimevcuttur (Hill ve Dubey, 2002; Sroka, 20(1). BubaQlamda. slQırlarda toxoplasmosisin belirlenmesihalk sa{ırıQ ı açıs ından büyük önem taşımaktadır.

Dünyada toxoplasmosisin seroprevalansı nı be­lirlemek amacıyla Sabin Feldman testi kullanılarak

yapılan çalışmalarda anti-toxoplasma gondii antikorseroprevalansının Danimarka'da %11.4 (Work ,1967), Kanada'da %17 (Tlzard ve ark., 1978) ve hal­ya'da %65.8 (Zardi ve ark.., 1968) olduQu bil·d irilmi şti r. Farklı seroloiik testler kullanılarak yapılan

çalı şmalarda ise anti-toxoplasma antikor se­roprevalans ının ElISA testi ile Iran'da %9 (Ghazae i,2005), Brezilya'da %11 (Meireles ve ark.., 2003) ; in­direkt flouresan antiko r testi ile Brezilya 'da %26

KENI"ERMAN, KA YA, GAZYxöcı , BABUR. xıuc

(Ogawa ve ark., 2(05), Kosta Rika'da %34,4 (Ariasve ark, 1994), PoIonya'da %53.8 (Sroka, 2001); la·teks aglutinasyon tesü ile Vietnam'da %10.5 (Huongve ark., 1998); indirekt hemaglutinasyon testi ile Hin­distan'da %52 (Mirdha ve ark., 1999) ve SubtstanKaradaO'da %76.3 (KhJn ve arx., 2005) olduOu sap­tanmıştı r. Ülkem.zde sl!}lr1ardaSF testi ile yapılan ça­lışmalarda toxoplasmosis seroprevalansını Ekmen(1967) Kars ve Ankara bölges inde %22.3, Weilandve arkadaşlan ülkenin farklı yOrelerinde (1970)%40 .5, Alt ıntaş (1977) toplam 7 haraya ait slOIr1arda%27.2, Eren ve ark (1997) Ankara 'da %60.2 ,Aydın'da %66, Inci ve arkadaşlan (1999) Kayseribölgesinde "1066.03, Aslantaş ve Babü r (2000) Karsyöresinde %49 .56, Yıldız ve arkadaşları (2000) Kı­

rıkkale Bölgesinde %41.6, Karatepe ve arkadaşlan

(200 1) Amasya yöresinde %58, Aslan ve Babür(2002) şanneta yöresinde %49.13 olduOunu bil­dirmiş lerdi r. Aktaş ve arkadaşları (2000) Elaz ı !} yö­resindeki sl{ılr1arda SF testi ile anti-toxoplasma an­tikor seroprevalans ının %70.4 oIdu{ıunu beHOOmiştir.

NalbanlOOlu ve arkadaşlan (2002) Kuzey Kıbrıs TürkCumhuriyeti'nin farkl ı bölgelerinden 98 sı!}ıra aitserum OmeOinde SF testi ile % 34,69, lFA testi le %30,61 oranında seropozitif titre saptamışlardır. se­vinç ve arkadaşlan (2000) Konya yOresindeki sı­

{ı1r1arda Toxoplasma gondiJ seroprevalansın ın lHAtesti ile %35.50, lFA testi ile %3 1.52 ok1uQunu bil­dirmişlerdir. Karagenç ve arkadaşlan (2005) Aydın

ilindeki sl{ıl r1arda ELlSA testi ne toxoplasmosis se­roprevalansının %45 .2 olduQunu belirtmişlerdir. Buçalışmada SF testi ile %73 ola rak saptanan se·rcoreve ıensm di{ıer çalışmalardan yüksek olmaklabirlikte Aktaş ve arkadaşları (2OOO)'nın Elazı{ı yö­resindeki s ı {ı ı rlarda SF testi ile saptadıldan (%70.4)deQere yakın oldu{ıu gOrülmektedir. Çalışmalarda

la rıd ı sonuçları n alınması kullanılan test yön­temlerindekl farklılıklara ve uygulana n managementprogramlarıyla ilişkil i olabilir. HastalıOın slOIr1ara bu­laşmasında kedilerin dışkuanyla at ılan ooklstlerinyem ya da sular ile alınmasının Onemli olduQu bi­linmektedir (Dubey, 1986; H iıı ve Dubey 2002; Re·dondo ve Innes, 1997) . Yöremiz şartlannda Ozellildeküçük işletmelerde biyogüvenlik ~rinin uy.gutanmaması ve çevrede bulunan kedilerın &hır1ara

girip yem ve sulan kontartane etmes i slg lr1arda anti­T. gondii antikor seroprevalansının yüksek olması ileil işki li oIdu{ıu düşünülmüşlür. SIQır1ann bulundugu cr­tamda toxoplasmosisli bir ked inin Oıması dunnx.ında

atılan binlerce kistin yem ve sular1a slC ır1ar ta­ralından alınması için yeterli oIduQu biktirihTlişti r

(Dubey, 1986)

Toxoplasmosis sı{ıırtarda çoOunlukla subldinikseyretmesine ra{ımen nadir de olsa buzaQılarda yük-

48

sek ateş, ~unum sistemi ve sinir sistemi bul­gulanna neden olmaktadır (Redondo ve lroes.1997). Bu çalışmada herhangi bir klinik bulgu gOs­termeyen sa{ılıktı slOIr1arda yapılm ış ve % 73 gibiyüksek bir seropozitif1ik oranı belirlemliştir. Sa{ılıklı

hayvanlann seropozitif olmas ı hayvaruann dahaonce hastalık etkenine maruz kaldı!} ını ya da nu­munelerin ahndlOI sırada hayvanıann subklinik en­lekslyon geçirdiili g<lnişOyle (K"'n ve ark., 2005)desteklellebilir. Ayrıca , slOIr1ann koyun ve keçileregöre toxcoıesrrcs tse daha dirençü olduklan biL­dirilmektedir (Dubey, 1986). Çalışmada seropozitifolduklan belirlenen sı!}ırtannın %48 .6'slnda 1/16 ve% 42.6'slnda 1/64 düzeyinde düşük titrelerde antikorsaptanması enfeksiyon etkeniyle uzun süre öncetemas edildiOi, IgG'lerin yanlanma ömünert ne­deniyle antikor düzeyinin yıllar Içinde azalması ileIlişkilidi r (Dubey, 1986). Klun ve arkadaşları (2005)da seropositif slQır1arda antikor titrasyonlarının ge­neRikle duşük düzeyde « 1/400) oIduQunu be­li rtmişlerdir.

Genç hayvanlann toxoplasmosise yaş/ ılardan

daha duyarh okIuldan bildirilımektadir (Dubey, 1986).Bu çalışmada 0-1 yaş gn.tıundaki "O.rIarda be­Iirienen seropozitifl ik oranının ~r yaş gruplarından

onemli düzeyde (p<O.Q1) yüksek olduOu sap­tarvnıştır. Redorıdo ve Innes (1997) de genç hay­vanlarda seropozitillik oranının daha yüksek of­dUOlnJ bildirmişlerdir. Buna karşın, Aktaş vear1<adaşlan (2000) tse 1 yaş üzerindeki sl{ıIMrda se­ropozitifl ik oranının daha yüksek oldugunu be·Ii rtmişlerdi r.

Sonuç olarak, bu çalışmada Bursa bölgesindekislOlrlarda tcxooasrrosıs seroprevalansının yüksekdüzeyde olduQu belirtenmiş ve hastal lOa gençlerindaha duyartı olduklan saptanmıştı r. Halk saOhQı aç ı ­

sından önemli bir enfeksiyon olan toxoplasmosisekarşı profilaktif önlemlerin alınmasının gerekli ol­duQu; enlekte kedilerin aQ ırlardan, yem de­polarından ve meralardan uzak tutularak kedilerind ışkı lanyla atılan ookisllerin slCırtara bulaşmasının

OnIervrıesi gerekti~ kanısına vanlrtaşnr.

Kaynaklar

Aktaş. M., BabOr. C., Karaer. z, Dı.manh, N. (2000) EJa.ılO YOresinde SıQ1r1arda ~Feki'narı (SF) Testi leAnti-Toxoplssma gondii Antikoriannın BeirIenmesi. TurkJVet Anim Sci, 24, 535-538.

Alınlaf. K (1977) Haralanmıı SIOIr1annda Sen:ıkıjik Yön­lemIerte Toxoplasmoz Ataştırması . Mikrobiyol BUIL, 1"189-199.

Mas, M.L, Reyes, L, etWK:hina. M., Under, E. (1994)Seroepiderriology of Toxoplasms (JOildiJ(~xa) wl

Bursa ımlı:;eslndekl Sı~ırlarda TOJloplasmoslsl.n .. .

Meal Producing Animals in Costa Rica. Rev Biol Trop, 42,1·2, 15-20.

Aslan, G. Babür, C. (2002) Şanlıurfa'da Koyun ve SIOlrtarIle Mezbaha Çalışanla rında Toxoplasma Gondii Se­rcprevareneı. Türk. MikrobiyoL. Cem. Oerg., 32, 102· 105.

Aslantaş. Ö, Babür, C. (2000) Kars Yöresinde Sığı r ve Ko­yunla rında Bruselloz ve Toksoplazmoz Üzerine Se­roepidemiyolojik Araştırmalar. Ellik Vet. MikrobiyoL. Oerg.,11, 47·55.

Oubey, J.P. (1986) A Review ol Toxoplasmosis in ceme.Vel Parasücı, 75, 177-202 .

Ekmen, H. (1967) Toxoplazmozis'te Enfeksiyon Kay­nakları 1- Koyun ve SIOIr\arda Toxoplaıma Antlkenan. Mik­robiyol. aan., 1.: 243--247.

Eren, H., BabOr, C., Erdal, N., Sert, H. (1997) Ankara veAydın YOı"esi Sığııtarında Sabirı-Feldman Testi Ile To­xoplasma Gondii'nin Prevalans ı . Türk Hij. Den. Biyol.Derg., 54, 31-34.

Hill, O., Oubey, J.P. (2002) Toxoplasma gondii Trans­mission, Diagnosis and Preventon. C~ Microbiol. ıntect.,

8,634-640.

Huong, L.T.T., ljungsırom, BL, Uggla. A., Bjor1crnan, C.(1998) Prevalance ol Antibodies to Neospora caninumand Toxoplasma gondii in ceme and wa ter Buffaloes inSoulhem Vielnam. vet. Parasilot., 75,53-57.

Inci, A., Aydın, N., BabUr, C., Çam, V. ,Akdoğan, C.,Kuzan, ş. (1999) Kayseri Yöresinde Sığ ı r ve KoyunlardaToksoplaımozis ve Bnısenozıs Ozerine se­roepidemiyotojik Araştırmalar. Pendik Vel Mikrobiyel .Oerg., 30, 41-46.

Ghazaei, C. (2005) Serologica l Survey ol Anlibodies LoToxoplasma. The lntern. J. of vet. Med., 2,1, 4&-52.

Gondim, L.F., Barbosa. Hv., Ribeiro, F.C.H.A., Saeki, H.(1999) Serologieal Survey ol Anlibodies to Toxoplasmagondi; in Goals, Sheep, Canla and water Buffaloes inBat ua Slale, Brazü.Vet. ParasiloL., 82, 273-276.

Karagenç, T., Ertabaklar, H., uıoıaş. B., Aypak, S., Ertuğ ,

S. (2005) Aydın yöresindeki sığırlarda Toxoplasma 900­di/nin eercpreveıansı. V.Y.O. vet. Fak. Oerg., 16, 67-70.

Karatepe . B., Babür, C., Karatepe, M. (2001) Amasya Yö­resi Sığırlarında Tckseptasma Gondii'nin sercprevaıereı.

Ellik Vel. Mikrobiyot. Oerg., 12, 8-11.

Klun, I., Gjakovic, 0 .0 ., Radivojevic, SK , Nikolic, A.(2005) Cross secuonaı Survey on Toxoplasma gondii In­tecnco in Call1e, Sheep and Pigs in Serbia: Se­roprevalance and Risk see ters. v et, Pereenot. 82 , 245­255 .

Koesmer, A., Cole, C.R. (1961) Neuropathology ol Qvineand BoYine Toxoplasmosis. Am J Vel. Res., 22, 53·66 .

Meireles, l.G., Galis leo, A.J. , Andrade, H.F. (2003) Se­rotogical Survey of Anl ibodies lo Toxoplasma gondi; inFood Animals Irom Sao Paulo State, Brazi!. Brazilian Jo-

49

umal ol Veterinary Research and Animal Science ,40:267-271.

Mirdha, B.R., Samanlaray. J.C., Pandey , A. (1999) se­roposilivi tiy of Toxoplasma gondiiiı Domes tic Animals. ln­dian J . Public Health , 43, 2, 91-92.

Munday, B.L. (1978) Bcv ioe Toxoplasmosis: ExperimenıalInlect ions. Int. J. Parasiloı., 8, 285-288 .

Nalbantoğlu , S., Vatanseve r, z ., Deniz, A., Babür, C.,Çakmak, A., Karaer, z., Korudağ, E. (2002) Kuzey K ı brıs

TOrk Cumhuriyeti'nde Sabin-Feldman (SF) ve Indirekt Ro­resan (lFA) testleri ile Sığı rtarda Toxoplasma gondiIninSercprevalansı. Turk. J. Vet. Anim . Sci., 26, 825-828.

Ogawa, L., Frelre, R.L , v locnc. O., Gondim, L.F.P., Na­varro, l.T, (2005) Occue erce ol Antibadies to Neosporaeaninum and Toxoplasma gondii in Oairy canıe from TheNorthem Region ol The Parana State, BraziL. Arq. Bras.Med. Vet. zeeıee., 57, 3, 312-316.

Beıter-öwane . 1., Petersen, E., Joynson, O., Aspock, H.,Darde, M.L., Oisko, R., Oreaıen, O., Oumon, H., Grillo,R., Gross, U., Hayde, M., Holliman, R., Ho-Yen, 0 .0 ., Ja­nitschke , K. Jenum, PA, Naser, K., Oıezewekr, M., Thul­liez, P., Seilz. H.M. (1999) The Pası and Preseni Role olthe Sabin Feldman Dye Tesl in the Serodiagnosis of To­xoplasmosis. Bull World Health Organ, 77, 929-935 .

Redondo, I.E., Innes, E A. (1997). Toxoplasma gondi; ln­IOOion in Sheep and öeeıe . Comp. Immun. Microbiot. ın­

tect. Ois., 2, 191-196.

Sevinç, F., aırcane. F.M., Sevinç, M., Dik, B., Altınöz, F.(2000) Konya Yöresindeki Sığırlarda Toxoplasma goo·di/nin IHA (indirekt hemaglulinasyon) ve lFA (indirekt flu·eresen anl ikor) Testleriyle Seroprevalansı . TOrkiye Pa­raziloloji Oergisl, 24, 176-179.

Sroka. J. (200 1) Seroepidemiotogy ol Tox oplasmosis inThe lublin Region. Ann . Agric . Environ. Med., 8, 25-3 1.

Tızard, I.R., Hameson, J., Let C.M. (1978) The Pre­valence ol Serum Anlibodies to Toxoplasma gondii in On­1800 Mammals. Can. J. Comp. Med., 42,ln-183

Weiland, V.G., OaJchow, W. (1970) Toxoplasma·Inletionen bel Hausl rien in der TOrkei (Serologische Un­lersuchungan im S8bin-Ieldman-tesl) . Bartiner und MOnc­hener Tıerermcoe Wochenschnft, 4, 65-68.

Woı1<, K. (1967) Isotalion of Toxoplasma gondii from TheFlesh of Sheep, Swine and Canla. Acıa Path. Mikrobiof.Scandinav, 71 : 296- 306.

Y ı ldız, K , Babür , C., Kılıç, S., Aydeniz6z, M., Dalkılıç, i.(2000) Kınkkale Mezbahası'nda Kesilen Koyun ve Sığırlar

Ile Mezbaha Çalışantannda Anti-Toxoptasma An­tikorlannın Araşl ı rılması . TOrk Parazilot Oerg., 24,180­185.

lardi, O., Giorgi, G., Vecchio, R., Vend il1i, G.• Orisaldi, O.(1968). Serological Studies on Toxoplasma gondji In­IOOiorı in A Umiled Nurrber of An imal Species. lo­oprolil896i, 22 : 223-237. Vel. Bull ., 38, 550.