Buod ng Wikang Filipino Bilang Konsepto

Isinalaysay ni Gng Pamela C. Constatino ang konseptuwal na batayan ng Filipino, sapagkat maipapaliwanag at mailalarawan nito ang esensiya at katangian ng wikang pambansa ng Filipinas.Kadalasan nagkakaroon ng mga pagtatalo ukol sa pagkakaiba ng tagalog sa Pilipino at sa Filipino. Ang ganitong mga obserbasyon ay bunga ng di pagkakita ng pagkakaiba sa naririnig o maging sa nababasang esensiya ng wikang Filipino sa kabila ng pagbabago sa tawag nito.Mula sa probisyon ng Konstitusyon ng 1935, Tagalog ang naging batayan ng wikang pambansa. Ito ay ayon sa Executive Order 134 na pinirmahan ni Pang. Manuel L. Quezon noong Disyembre 30, 1937. Tinawag itong Pilipino noong 1959, batay sa Department Order no. 7 ni Sek. Romero ng Department of Education. Noong 1973, sabay sa paagbabago ang konstitusyon, ay hindi na isa, kundi lahat ng wika ng Pilipinas ang naging batayan ng wikang pambansa. Itoy nilinaw at tinawag na Filipino sa Konstitusyon ng 1987.Ang dahilan ng pagbabago ng wikang pambansa ay ang politikal na aspeto. Sa isang banda, maraming di nasisiyahan sa pagdodomina ng Tagalog bilang pambansang wika ng Pilipinas, habang sa kabilang banda, hindi matanggap ng mga hindi-tagalog na hindi kabilang sa wikang pambansa ang kani-kanilang mga wika.

Konseptuwal na BatayanAng konsepto ay isang ideya na kaugnay sa isang partikular na paksa, ayon sa diksyunaryo. Bilang konsepto, dalawang pangunahing ideya ang maiuugnay sa wikang Filipino; (1) Lingua Franca at (2) Dayalekto ng Filipino.

Lingua Franca at Karanasang Komon sa mga PilipinoAng lingua franca ay isang wikang nagagamit ng dalawang taong magkaiba ang unang wika. Sa konseptuwal na batayan ng Filipino, nagagamit ang isang wika, ito na nga ang wikang Filipino. Naging posible ito dahil sa; (1) pagkakahawig ng mga wika sa Pilipinas (2) karanasang pangkalakalan at kolonyal (3) at pag-unlad ng gamit ng Pilipino mula sa mass media at mga paaralan.

Horizontal vs VerticalTinitingnan ng ilang mga lingguwista at sosyolingguwistang Filipino na konseptuwal (horizontal) ang pagbabago. Ibig sabihin nito na sosyo-sikolohikal ang resulta ng pagbabago. Gayunpaman, may mga naniniwala namang historikal (vertical) ang pagbabago. Ang iba pang saltang banyaga mula sa Hapon, Espanyol at Ingles ay naging bahagi ng ating bokabularyo dahil sa kolonisasyon sa ating bansa. Kaugnay nito ang malaking papel ng mass media para ipalaganao ang pinagtibay na wikang pambansang Filipino batay sa Tagalog. Ang mga waika na nabanggit ang bumubuo ngayon sa tinatawag na lingua franca.

Mga Diyalekto ng Filipino at Pagkilala sa Mga Katutubong WIka ng FilipinasBilang lingua franca, nadedebelop nang pasalita ang Filipino. Isa rin itong pangalawang wika ng mga Pilipino sa dahilang may kani-kaniyang mga katutubong unang wika ang bawat isa. Sa sosyolingguwistika, tinatawag na interference ang nangyayaring epekto ng unang wika sa pangalawang wika sa oras na ginamit ito, lalo nang pasalita . Nadedebelop ang tinatawag na diyalekto ng Filipino dahil dito.

Natural na Proseso at Papel ng mga Tagapagsalita ng Katutubong WikaAyong kay Teodoro Agoncillo (1965;52) isang historyador at manunulat sa Tagalog, ang ganitong ideya ay mamamatay nang natural gaya ng volapuk, Ido, Ro, Esperanto atbp. (mga naimbentong mga wikang artipisyal sa Europe). Ganito rin ang batikos at puna sa Filipino lalo na noong simula. Maiiwasan kung gayon, na maging artipisyal ang wikang ito kung sa natural na proseso ito ay madedevelop sa pamamagitan ng lingua franca.

Mahalaga ang papel ng mga tagapagsalita ng mga katutubong wka. Sa paggamit ng wikang Filipino sa pakikipag-usap sa isang tagapagsalita ng ibang katutubong wika, naipapasok niya nang natural ang ilang elemento ng kaniyang wika gaya ng mga salita, ekspresyon atbp.

Sa kabuuan, ang wikang Filipino ang isa sa mga nagbibigay-ngalan sa bansang Pilipinas. Ito rin ang ay isang pagkakataon upang ang bawat Filipino ay tumulong sa pagbuo ng isang wikang pambansa.