bodhziewicz_condena 1277

26
1 EPISTOLA SCRIPTA A STEPHANO EPISCOPO PARISIENSI ANNO 1277. Vniuersis praesentes litteras inspecturis Stephanus, permissione diuina Parisiensis ecclesiae minister indignus, salutem in filio Virginis gloriosae. Magnarum et grauium personarum crebra zeloque fidei accensa insinuauit relatio, quod nonnulli Parisius studentes in artibus proprie facul- tatis limites excedentes quosdam manifes- tos et execrabiles erorres, immo potius uanitates et insanias falsas in rotulo seu cedulis - praesentibus hiis annexo seu an- nexis contentos quasi dubitabiles - in scholis tractare et disputare praesumunt, non attendentes illud Gregorii: “qui sa- pienter loqui nititur, magno opere metuat, ne eius eloquio audientium unitas confun- datur” 1 , praesertim, cum errores praedic- tos gentilium scripturis muniant, quas, proh pudor! ad suam imperitiam asserunt sic cogentes, ut eis nesciant respondere. Ne autem, quod sic innuunt, asserere ui- deantur, responsiones ita palliant, quod, dum cupiunt uitare Scillam, incidunt in Caripdim. Dicunt enim ea esse uera secundum philo- sophiam, sed non secundum fidem catho- licam, quasi sint duae contrariae ueritates, et quasi contra ueritatem sacrae scripturae sit ueritas in dictis gentilium dampnato- rum, de quibus scriptum est: Perdam sa- pientiam sapientium 2 , quia uera sapientia perdit falsam sapientiam. Vtinam tales attenderent consilium sapientis dicentis: Si tibi est intellectus, responde proximo tuo: sin autem, sit manus tua super os tuum, ne capiaris in uerbo indisciplinato, et con- fundaris 3 . EPÍSTOLA ESCRITA POR ESTEBAN, OBISPO DE PARÍS EN EL AÑO 1277. A todos los que vayan a examinar esta carta, Esteban, ministro indigno de la igle- sia de París con el permiso de Dios, <les desea> salud en el Hijo de la Virgen Glo- riosa. La declaración frecuente de las eminentes y dignas personas y encendida por el celo de la fe ha puesto de relieve que algunos estudiantes de artes en París, excediendo los límites de su propia facul- tad, osan tratar y disputar ciertos manifies- tos y despreciables errores, o más bien, vanidades y locuras falsas, que se hallan contenidos como dudosos en el rollo o las hojas anexo o anexas a la presente <car- ta>, sin considerar a quello <que dijo> Gregorio: “quien se esfuerza por hablar sabiamente, ha de temer en gran manera que se turbe con su discurso la unidad de los que lo escuchan”, principalmente por- que protegen los mencionados errores con los escritos de los gentiles que -¡gran ver- güenza!- reivindican para su propia impe- ricia, forzándolos de modo que no sepan responderles. Y para que no parezca que reivindican lo que asienten, revisten sus respuestas de manera tal que mientras se disponen a evitar Escila, se precipitan sobre Caribdis. En efecto, dicen que esas cosas son verda- deras de acuerdo con la filosofía, pero no de acuerdo con la fe católica, como si fue- ran dos verdades contradictorias y como si en contra de la verdad de la Sagrada Escri- tura estuviera la verdad en las palabras de los gentiles condenadores, acerca de los cuales fue escrito: Echaré a perder la sa- biduría de los sabios, porque la verdadera sabiduría echa a perder la falsa sabiduría. Ojalá tales <personas> escucharan el con- sejo del sabio que dice: Si tienes inteli- 1 Gregorius Magnus, Regula pastoralis, lib. II, cap. 4, PL, 77:31. 2 1 Cor. 1:19 3 Sir. 5:14

Upload: pablo-quintana

Post on 30-Jan-2016

18 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Condena de las 119 tesis escritas por el Obispo de París Esteban Tempier

TRANSCRIPT

Page 1: Bodhziewicz_Condena 1277

1

EPISTOLA SCRIPTA

A STEPHANO EPISCOPO PARISIENSI ANNO 1277.

Vniuersis praesentes litteras inspecturis Stephanus, permissione diuina Parisiensis ecclesiae minister indignus, salutem in filio Virginis gloriosae. Magnarum et grauium personarum crebra zeloque fidei accensa insinuauit relatio, quod nonnulli Parisius studentes in artibus proprie facul-tatis limites excedentes quosdam manifes-tos et execrabiles erorres, immo potius uanitates et insanias falsas in rotulo seu cedulis - praesentibus hiis annexo seu an-nexis contentos quasi dubitabiles - in scholis tractare et disputare praesumunt, non attendentes illud Gregorii: “qui sa-pienter loqui nititur, magno opere metuat, ne eius eloquio audientium unitas confun-datur”1, praesertim, cum errores praedic-tos gentilium scripturis muniant, quas, proh pudor! ad suam imperitiam asserunt sic cogentes, ut eis nesciant respondere. Ne autem, quod sic innuunt, asserere ui-deantur, responsiones ita palliant, quod, dum cupiunt uitare Scillam, incidunt in Caripdim. Dicunt enim ea esse uera secundum philo-sophiam, sed non secundum fidem catho-licam, quasi sint duae contrariae ueritates, et quasi contra ueritatem sacrae scripturae sit ueritas in dictis gentilium dampnato-rum, de quibus scriptum est: Perdam sa-

pientiam sapientium2, quia uera sapientia

perdit falsam sapientiam. Vtinam tales attenderent consilium sapientis dicentis: Si tibi est intellectus, responde proximo tuo:

sin autem, sit manus tua super os tuum, ne capiaris in uerbo indisciplinato, et con-

fundaris3.

EPÍSTOLA ESCRITA POR ESTEBAN, OBISPO DE PARÍS

EN EL AÑO 1277. A todos los que vayan a examinar esta carta, Esteban, ministro indigno de la igle-sia de París con el permiso de Dios, <les desea> salud en el Hijo de la Virgen Glo-riosa. La declaración frecuente de las eminentes y dignas personas y encendida por el celo de la fe ha puesto de relieve que algunos estudiantes de artes en París, excediendo los límites de su propia facul-tad, osan tratar y disputar ciertos manifies-tos y despreciables errores, o más bien, vanidades y locuras falsas, que se hallan contenidos como dudosos en el rollo o las hojas anexo o anexas a la presente <car-ta>, sin considerar a quello <que dijo> Gregorio: “quien se esfuerza por hablar sabiamente, ha de temer en gran manera que se turbe con su discurso la unidad de los que lo escuchan”, principalmente por-que protegen los mencionados errores con los escritos de los gentiles que -¡gran ver-güenza!- reivindican para su propia impe-ricia, forzándolos de modo que no sepan responderles. Y para que no parezca que reivindican lo que asienten, revisten sus respuestas de manera tal que mientras se disponen a evitar Escila, se precipitan sobre Caribdis. En efecto, dicen que esas cosas son verda-deras de acuerdo con la filosofía, pero no de acuerdo con la fe católica, como si fue-ran dos verdades contradictorias y como si en contra de la verdad de la Sagrada Escri-tura estuviera la verdad en las palabras de los gentiles condenadores, acerca de los cuales fue escrito: Echaré a perder la sa-biduría de los sabios, porque la verdadera sabiduría echa a perder la falsa sabiduría. Ojalá tales <personas> escucharan el con-sejo del sabio que dice: Si tienes inteli-

1 Gregorius Magnus, Regula pastoralis, lib. II, cap. 4, PL, 77:31. 2 1 Cor. 1:19 3 Sir. 5:14

Page 2: Bodhziewicz_Condena 1277

2

Ne igitur incauta locutio simplices per-trahat in errorem, nos, tam doctorum sa-crae scripturae, quam aliorum prudentium uirorum communicato consilio districte talia et similia fieri prohibemus, et ea tota-liter condempnamus, excommunicantes omnes illos qui dictos errores uel aliquem ex illis dogmatizauerint, aut deffendere seu sustinere praesumpserint quoquomo-do, necnon et auditores, nisi infra VII dies nobis uel cancellario Parisiensi duxerint reuelandum, nichilominus processuri con-tra eos pro qualitate culpae ad poenas alias, prout ius dictauerit, infligendas. Librum etiam De amore siue De Deo

amoris qui sic incipit: “cogit me multum”, etc, et sic terminatur: “caue igitur, Galtere, amoris exercere mandata”, etc; item li-brum geomantiae qui sic incipit: “Aesti-mauerunt Indi”, etc. et sic terminatur: “ra-tiocinare ergo super eum, et inuenies”, etc. item libros, rotulos seu quaternos nigro-manticos aut continentes experimenta sor-tilegiorum, inuocationes demonum, siue coniurationes in periculum animarum, seu in quibus de talibus et similibus fidei orthodoxae et bonis moribus euidenter aduersantibus tractatur, per eandem sen-tentiam nostram condempnamus; in om-nes, qui dictos rotulos, libros, quaternos dogmatizauerint, aut audierint, nisi infra VII dies nobis uel cancellario Parisiensi praedicto reuelauerint eo modo, quo su-perius est expressum, in hiis scriptis ex-communicationis sententiam proferentes, ad alias poenas, prout grauitas culpae exe-gerit, nichilominus processuri. Datum anno Domini millesimo CC septuagesimo sexto, die dominica, qua cantatur Lethare

gencia, responde a tu prójimo y si no, que

esté tu mano sobre tu boca para que no te

sorprendan en una palabra impertinente y

quedes turbado. Por consiguiente, para el discurso des-preocupado no arrastre a los ingenuos al error, nosotros, habiéndosenos comunica-do la decisión tanto de los doctores de la Sagrada escritura como de otros hombres prudentes, prohibimos terminantemente que ocurran cosas tale y semejantes y las condenamos en su totalidad, excomulgan-do a todos aquellos que enseñen como doctrina o que osen defender o sostener de cualuqier modo los mencionados errores o a alguno de aquellos y asimismo a los que los atienden, a no ser que se presenten en menos de siete días ante nosotros o el can-ciller de París para denunciar el hecho, hemos de proceder no obstante contra ellos según el tipo de culpa para adjudi-carles otros castigos de acuerdo con lo que dicte la ley. También a través de nuestro dictamen condenamos el libro Acerca del amor o Acerca del dios del amor que comienza así: “Mucho me obliga”, etc. y termina así: “por consiguiente, Gualterio, ocúpate de cumplir los mandatos del amor” etc., a su vez, el libro de geomancia que comien-za así: “consideraron los indios” etc. y termina así: “en fecto, razona sobre ello y descubrirás”, a suvez, los libros, rollos o cuadernos de nigromancia o que conten-gan instrucciones de sortilegios, invoca-ciones a demonios o conjuros para peligro de las almas o en los cuales se trata de cosas tales o semejantes contrarias de ma-nera evidente a la fe ortodoxa y a las bue-nas costumbres; contra todos los que en-señaran como dogmas los rollos, libros y cuadernos mencionados o los escucharan, a no ser que en menos de siete días a no-sotros o al canciller de París al que ya aludimos lo denunciaran del modo en que se eplicó anteriormente, declarando contra estos escritos el dictamen de la excomu-nión, hemos de proceder igualmente a

Page 3: Bodhziewicz_Condena 1277

3

Jherusalem, in curia Parisiensi.

ARTICULI CONDEMPNATI A STEPHANO EPISCOPO PARISIENSI

ANNO 1277. 1. Quod Deus non est trinus et unus, quo-niam trinitas non stat cum summa simpli-citate. Vbi enim est pluralitas realis, ibi necessario est additio et compositio. Exe-mplum de aceruo lapidum. 2. Quod Deus non potest generare sibi similem. Quod enim generatur, ab aliquo habet principium a quo dependet. Et quod in Deo generare non est signum perfectio-nis. 3. Quod Deus non cognoscit alia a se. 4. Quod nichil est aeternum a parte finis quod non sit aeternum a parte principii. 5. Quod omnia separata coeterna sunt primo principio. 6. Quod redeuntibus corporibus coelesti-bus omnibus in idem punctum, quod fit in XXX sex milibus annorum, redibunt idem effectus, qui sunt modo. 7. Quod intellectus non est actus corporis, nisi sicut nauta nauis, nec est perfectio essentialis hominis. 8. Quod intellectus, quando uult, dimittit corpus, et quando uult, induit. 9. Quod non fuit primus homo, nec erit ultimus, immo semper fuit et semper erit

<aplicar> otras penas, de acuerdo como lo requiera la gravedad de la falta. Presenta-do en el año mil doscientos setenta y seis, día domingo, en el que se canta Regocíja-

te, Jerusalén6, en la curia de París.

ARTÍCULOS CONDENADOS

POR ESTEBAN, OBISPO DE PARÍS EN EL AÑO 1277.

1. Que Dios no es uno y trino porque la trinidad no puede concurrir con la simpli-cidad máxima. Donde hay una pluralidad real, allí hay necesariamente suma y com-posición. <Considérese> el ejemplo de un montículo de piedras. 2. Que Dios no puede engendrar <algo> igual a sí mismo. En efecto, lo que es ge-nerado por otro tiene un principio del cual depende. Y que generar no sería un signo de perfección en Dios. 3. Que Dios no conoce nada más que a sí mismo. 4. Que nada es eterno del lado del fin que no sea eterno del lado del principio. 5. Que todas las cosas separadas son coeternas al primer principio. 6. Que, regresando todos los cuerpos ce-lestes en un mismo punto, lo que ocurre en treinta y seis mil años, regresarán los mismos efectos, que hay ahora. 7. Que el intelecto no es un acto del cuer-po, a no ser como <lo es> el navegante del navío; ni es una perfección esencial del hombre. 8. Que el intelecto, cuando lo desea, aban-dona el cuerpo y, cuando lo desea, lo habi-ta. 9. Que no hubo un primer hombre ni ha-brá un último; por el contrario, siempre

6 Corresponde al cuarto domingo de la Cuaresma según el calendario litúrgico.

Page 4: Bodhziewicz_Condena 1277

4

generatio hominis ex homine. 10. Quod generatio hominis est circularis, eo quod forma hominis redit pluries super eandem partem materiae. 11. Quod homo est homo praeter animam rationalem. 12. Quod, quia Socrates factus est non receptibilis aeternitatis, si debet esse ae-ternus, necesse est ut transmutetur natura et specie. 13. Quod ex sensitiuo et intellectiuo in homine non fit unum per essentiam, nisi sicut ex intelligentia et orbe, hoc est, unum per operationem. 14. Quod homo pro tanto dicitur intellige-re, pro quanto coelum dicitur ex se intelli-gere, uel uiuere, uel moueri, id est, quia agens istas actiones est ei unitum ut motor mobili, et non substantialiter. 15. Quod homo post mortem amittit omne bonum. 16. Quod de fide non est curandum, si dicatur aliquid esse haereticum, quia est contra fidem. 17. Quod non contingit corpus corruptum redire idem numero, nec idem numero resurget. 18. Quod resurrectio futura non debet concedi a philosopho, quia impossibile est eam inuestigari per rationem. - Error, quia etiam philosopus debet captiuare intellec-tum in obsequium Christi. 19. Quod anima separata nullo modo pati-tur ab igne.

hubo y siempre habrá generación del hombre a partir del hombre. 10. Que la generación del hombre es cir-cular porque la forma del hombre vuelve muchas veces sobre la misma parte de la materia. 11. Que el hombre es hombre además de alma racional. 12. Que puesto que fue hecho como no susceptible de recibir la eternidad, si debe ser eterno, es necesario que se transforme en naturaleza y especie. 13. Que de lo sensitivo y de lo intelectivo no se hace una misma cosa en el hombre a través de la esencia, a no ser como de la inteligencia y el orbe, esto es, una misma cosa a través de la operación. 14. Que se dice que el hombre comprende tanto cuanto se dice que el cielo compren-de por sí mismo o vive o se mueve, esto es, porque realizando estas acciones está unido a él como el motor al móvil y no sustancialmente. 15. Que el hombre después de la muerte pierde todo bien. 16. Que no hay que preocuparse por la fe, si se llegara a decir que algo es herético, porque es contra la fe. 17. Que no ocurre que un cuerpo corrom-pido regrese idéntico en cuanto al número ni resucitará idéntico en cuanto al número. 18. Que la resurrección futura no debe ser reconocida por el filósofo porque no es posible que ésta sea investigada a través de la razón. <Esto es> un error porque también el filósofo debe cautivar el inte-lecto en honor a Cristo. 19. Que el anima separada no puede sufrir por el fuego de ninguna manera.

Page 5: Bodhziewicz_Condena 1277

5

20. Quod lex naturalis prohibet interfec-tionem animalium irrationabilium sicut rationabilium, licet non tantum. 21. Quod nichil fit a casu, sed omnia de necessitate eueniunt, et, quod omnia futu-ra quae erunt, de necessitate erunt, et quae non erunt, impossibile est esse, et quod nichil fit contingenter, considerando om-nes causas. - Error, quia concursus causa-rum est de diffinitione casualis, <ut dicit Boethius> libro De Consolatione. 22. Quod felicitas non potest a Deo immiti inmediate. 23. Quod dicere Deum dare felicitatem uni, et non alii, est sine ratione et figmen-tum. 24. Quod non omnes scientiae sunt neces-sariae, praeter philosophicas disciplinas, et, quod non sunt necessariae, nisi propter consuetudinem hominum. 25. Quod Deus non potest dare perpetuita-tem rei transmutabili et corruptibili. 26. Quod prima causa posset producere effectum sibi aequalem, nisi temperaret potentiam suam. 27. Quod Deus non posset facere plures animas in numero. 28. Quod Deus nunquam plus creauit inte-lligentiam, quam modo creat. 29. Quod Deus est infinitae uirtutis in du-ratione, non in actione, quia talis infinitas non est, nisi in corpore infinito, si esset. 30. Quod intelligentiae superiores creant animas rationales sine motu coeli; intelli-

20. Que la ley natural prohibe el asesinato de los animales irracionales como la de los irracionales, aunque no en la misma medida. 21. Que nada se produce por azar sino que todas las cosas resultan por la necesidad y que todas las cosas futuras que existirán, existirán por necesidad y las que no existi-rán es imposible que existan y que nada se produce por contingencia, si se tienen en cuenta todas las causas. <Esto es> un error, porque la confluencia de las causas es por definición casual, como dice Boecio en <su> libro De la consolación <de la filosofía>. 22. Que la felicidad no puede ser suscitada por Dios de manera directa. 23. Que decir que Dios otorga la felicidad a uno y no a otro carece de razón y es una invención. 24. Que no todas la ciencias son necesa-rias, salvo las disciplinas filosóficas y que no son necesarias a no ser en razón de la costumbre de los hombres. 25. Que Dios no puede otorgar perpetui-dad a una cosa transmutable y corruptible. 26. Que la causa primera puede producir un efeco igual a sí misma a no ser que modere su potencia. 27. Que Dios no puede hacer las almas múltiples en número. 28. Que Dios nunca creó en mayor canti-dad inteligencia, que la crea ahora. 29. Que Dios tiene una virtud infinita en cuanto a su duración, no en cuanto a su acción, puesto que tal infinidad no existe, ano ser en un cuerpo infinito, si <éste> existiera. 30. Que las inteligencias superiores crean almas racionales sin movimiento del cielo,

Page 6: Bodhziewicz_Condena 1277

6

gentiae autem inferiores creant uegeta-tiuam et sensitiuam motu coeli mediante. 31. Quod intellectus humanus est aeter-nus, quia est a causa eodem modo semper se habente, et quia non habet materiam, per quam prius sit in potentia quam in actu. 32. Quod intellectus est unus numero om-nium, licet enim separetur a corpore hoc, non tamen ab omni. 33. Quod raptus et uisiones non fiunt, nisi per naturam. 34. Quod prima causa non potest plures mundos facere. 35. Quod sine agente proprio, ut patre et homine, non posset fieri homo a Deo. 36. Quod Deum in hac uita mortali pos-sumus intelligere per essentiam. 37. Quod nichil est credendum, nisi per se notum, uel ex per se notis possit declarari. 38. Quod Deus non potuit fecisse primam materiam, nisi mediante corpore coelesti. 39. Quod a uoluntate antiqua non potest nouum procedere absque transmutatione praecedente. 40. Quod non est excellentior status, quam uacare philosophiae. 41. Quod intellectus Socratis corrupti non habet scientiam eorum, quorum habuit. 42. Quod causa prima non habet scientiam

y que las inteligencias inferiores crean <el alma> vegetativa y la sensitiva, mediando el movimiento del cielo. 31. Que el intelecto humano es eterno porque existe a partir de una causa que siempre se encuentra del mismo modo y, porque no posee materia, por la cual pri-mero exista en potencia que en acto. 32. Que el intelecto de todos es uno solo en cuanto al número, aunque en efecto se separe de este cuerpo, sin embargo <no se separa> de todo cuerpo. 33. Que los arrebatos y las visiones no se producen a no ser por la naturaleza. 34. Que la causa primera no puede hacer múltiples mundos. 35. Que sin un agente propio como el pa-dre y el hombre no puede producirse el hombre a partir de Dios. 36. Que en esta vida mortal podemos co-nocer a Dios a través de la esencia. 37. Que no se debe creer nada que a no ser que sea conocido por sí mismo o que pue-da ser explicado mediante cosas conocidas por sí mismas. 38. Que Dios no pudo haber hecho la ma-teria primera a no ser mediante un cuerpo celeste. 39. Que lo nuevo no puede provenir de una voluntad antigua sin que se produzca una transformación de la anterior. 40. Que no hay un estado mejor que el de abandonarse a la filosofía. 41. Que la inteligencia de Sócrates, estan-do éste corrompido, no tiene el conoci-miento de aquellas cosas de las que la tuvo <conocimiento>. 42. Que la causa primera no tiene conoci-

Page 7: Bodhziewicz_Condena 1277

7

futurorum contingentium. Prima ratio, quia futura contingentia sunt non entia. Secunda, quia futura contingentia sunt particularia; Deus autem cognoscit uirtute intellectiua, quae non potest particulare cognoscere. Vnde, si non esset sensus, forte intellectus non distingueret inter So-cratem et Platonem, licet distingueret inter hominem et asinum. Tertia est ordo cau-sae ad causatum; praescientia enim diuina est causa necessaria prescitorum. Quarta est ordo scientiae ad scitum; quamuis enim scientia non sit causa sciti, ex quo tamen scitur, determinatur ad alteram par-tem contradictionis; et hoc multo magis in scientia diuina, quam nostra. 43. Quod primum principium non potest esse causa diuersorum factorum hic infe-rius, nisi mediantibus alliis causis, eo quod nullum transmutans diuersimode transmutat, nisi transmutatum. 44. Quod ab uno primo agente non potest esse multitudo effectuum. 45. Quod primum principium non est pro-pria causa aeternorum, nisi metaphorice, quia conseruat ea, id est, quia, nisi esset, ea non essent. 46. Quod, sicut ex materia non potest ali-quid fieri sine agente, ita nec ex agente potest aliquid fieri sine materia; et, quod Deus non potest causa efficiens, nisi res-pectu eius quod habet esse in potentia materiae. 47. Quod entia declinant ab ordine primae causae, in se considerata, licet non in or-dine ad alias causas agentes in uniuerso. - Error, quia essentialiter et inseparabilior est ordo entium ad primam causam, quam

miento de las cosas que ocurrirán por con-tingencia. La primera razón es porque las cosas que ocurrirán en el futuro no son entes. La segunda, porque las cosas que ocurrirán en el futuro de manera contin-gente son cosas particulares; y Dios cono-ce con el poder del intelecto, que no puede conocer de manera particular. De donde, si no existiera el sentido, acaso el intelecto no podría distinguir a Sócrates de Platón, aunque pudiera distinguir al hombre del burro. La tercera es el orden de la causa respecto de lo causado; en efecto, la pre-ciencia divina es la causa necesaria de las cosas preconocidas. La cuarta es el orden de la ciencia respecto a lo conocido. En efecto, aunque la ciencia no sea la causa de lo conocido, se determina con respecto a la segunda parte de la contradicción y esto sucede tanto más en la ciencia divina que en la nuestra. 43. Que el primer principio no puede ser la causa delos diversos hechos de aquí abajo, a no ser que medien otras causas, puesto que al no transformar nada no transforma de distintas maneras, a no ser que se haya transformado. 44. Que a partir de un solo primer agente no puede haber una multiplicidad de efec-tos. 45. Que el primer principio no es la causa propia de las cosas eternas a no ser de manera metafórica, porque las conserva, esto es, porque si él no existiera, éstas no existirían. 46. Que así como de la materia no puede producirse nada sin un agente, así tampo-co puede producirse nada de un agente sin materia y que Dios no puede <ser> causa eficiente a no ser con respecto a lo tiene ser en la potencia de la materia. 47. Que los entes, considerados en sí mismos, derivan del orden de la causa primera, aunque no en orden con respecto a las otras causas agentes en el universo.

Page 8: Bodhziewicz_Condena 1277

8

ad causas inferiores. 48. Quod Deus non potest esse causa noui facti, nec potest aliquid de nouo produce-re. 49. Quod Deus non possit mouere coelum motu recto. Et ratio est, quia tunc relin-queret uacuum. 50. Quod Deus non potest irregulariter, id est, alio modo, quam mouet, mouere ali-quid, quia in eo non est diuersitas uolunta-tis. 51. Quod Deus est aeternus in agendo et mouendo, sicut in essendo; aliter ab alio determinaretur, quod esset prius illo. 52. Quod id, quod de se determinatur ut Deus, uel semper agit, uel numquam; et, quod multa sunt aeterna. 53. Quod Deum necesse est facere, quic-quid inmediate fit ab ipso. - Error, siue intelligatur de necessitate coactionis, quia tollit libertatem, siue de necessitate inmu-tabilitatis, quia ponit impotentiam aliter faciendi. 54. Quod primum principium non potest inmediate producere generabilia, quia sunt effectus noui. Effectus autem nouus exigit causam inmediatam, que potest aliter se habere. 55. Quod primum principium non potest aliud a se producere; quia omnis differen-tia, quae est inter agens et factum, est per materiam. 56. Quod Deus non potest inmediate cog-noscere contingentia, nisi per aliam parti-cularem causam et proximam.

<Esto es> un error porque el orden de los entes existe de manera esencial y más inseparable con respecto a la causa prime-ra que con respecto a las causas subordi-nadas. 49. que Dios no podría mover el cielo con un movimiento rectilíneo. Y la razón es porque entonces éste quedaría vacío. 50. Que Dios no puede mover algo irregu-larmente, esto es, de un modo distinto del que mueve, porque en él no hay diversi-dad de voluntad. 51. Que Dios es eterno en hacer y mover, así como en ser; de otra manera sería de-terminado por otra cosa que fuera anterior a él. 52. Que aquello que se determina a partir de sí mismo, como Dios o siempre está en acción o nunca y que muchas cosas son eternas. 53. Que es necesario que Dios haga lo que quiera que es hecho por él mismo de ma-nera inmediata. <Esto es> un error ya sea que se entienda acerca de la necesidad de la coacción, porque anula la libertad, o acerca de la necesidad de inmutabilidad porque postula la incapacidad de hacer de otra manera. 54. Que el primer principio no puede pro-ducir cosas que pueden ser engendradas de manera inmediata, porque son efectos nuevos. Un efecto nuego requiere de una causa inmediata que puede existir de una manera distinta. 55. Que el primer principio no puede pro-ducir otra cosa que sí mismo, porque toda diferencia que existe entre lo que hace y lo que es hecho es con respecto a la materia. 56. Que Dios no puede conocer las cosas contingentes de manera inmediata, a no ser por medio de otra causa que sea parti-cular y próxima.

Page 9: Bodhziewicz_Condena 1277

9

57. Quod si omnes causae aliquando fue-rint in quiete, necesse est ponere Deum mobilem. 58. Quod Deus est causa necessaria pri-mae intelligentiae; qua posita ponitur ef-fectus, et sunt simul in duratione. 59. Quod Deus est causa necessaria motus corporum superiorum et coniunctionis et diuisionis continentis in stellis. 60. Quod ad hoc quod omnes effectus sint necessarii respectu causae primae, non sufficit quod ipsa causa prima non sit im-pedibilis; sed exigitur, quod causae me-diae non sint impedibiles. - Error, quia tunc Deus non posset facere effectum ne-cessarium sine causis posterioribus. 61. Quod Deus possit agere contraria, hoc est, mediante corpore coelesti, quod est diuersum in ubi. 62. Quod Deus est infinitae uirtutis, non quia faciat aliquid de nichilo, sed quia continuat motum infinitum. 63. Quod Deus non potest in effectum causae secundariae sine ipsa causa secun-daria. 64. Quod effectus immediatus a primo debet esse unus tantum, et simillimus pri-mo. 65. Quod Deus uel intelligentia non in-fundit scientiam animae humanae in sompno, nisi mediante corpore coelesti. 66. Quod plures sunt motores primi. 67. Quod primum inmobile simpliciter non mouet, nisi aliquo moto mediante, et

57. Que si todas las causas alguna vez llegaran a estar en reposo, es necesario suponer que Dios es móvil. 58. Que Dios es la causa necesaria de la primera inteligencia, dando por supuesta la cual, se supone el efecto, y son simultá-neos en <su> duración. 59. Que Dios es la causa necesaria del movimiento de los cuerpos superiores y de la conjunción y de la separación de los que están contenidos en las estrellas. 60. Que para que todos los efectos sean necesarios en relación con la causa prime-ra no es suficiente que la propia causa primera no sea suceptible de ser impedida, pero se exige que las causas medias no sean suceptibles de ser impedidas. <Esto es> un error porque entonces Dios no po-dría hacer un efecto necesario sin causas posteriores. 61. Que Dios podría llevar a cabo cosas contrarias, esto es, mediando un cuerpo celeste que es diverso en el dónde. 62. Que Dios tiene una virtud infinita, no porque haga algo de la nada, sino porque mantiene un movimiento infinito. 63. Que Dios no tiene poder en el efecto de la causa secundaria sin la propia causa secundaria. 64. Que el efecto inmediato del primero debe ser uno solo nada más y con el más alto grado de semejanza al primero. 65. Que Dios o la inteligencia no infunde conocimiento al alma humana durante el sueño, a no ser que medie un cuerpo ce-leste. 66. Que los primeros motores son múlti-ples. 67. Que el primero inmóvil no mueve de

Page 10: Bodhziewicz_Condena 1277

10

quod tale mouens inmobile est pars moti ex se. 68. Quod potentia actiua, quae potest esse sine operatione, est potentia passiua per-mixta. - Error, si intelligatur de quacum-que operatione. 69. Quod substantiae separatae, eo quod habent unum appetitum, non mutantur in opere. 70. Quod intelligentiae, siue substantiae separatae, quas dicunt aeternas, non ha-bent propter proprie causam efficientem, sed metaphorice, quia habent conseruan-tem causam in esse; sed non sunt factae de nouo, quia sic essent transmutabiles. 71. Quod in substantiis separatis nulla est possibilis transmutatio; nec sunt in poten-tia ad aliquid, quia aeternae et immunes sunt a materia. 72. Quod substantiae separatae, quia non habent materiam, per quam prius sint in potentia, quam in actu, et sunt a causa eodem modo semper se habente: ideo sunt aeternae. 73. Quod substantiae separatae per suum intellectum creant res. 74. Quod intelligentia motrix coeli influit in animam rationalem, sicut corpus coeli influit in corpus humanum. 75. Quod angelus non potest in actus op-positos inmediate, sed in actus mediatos mediante alio, ut orbe. 76. Quod angelus nichil intelligit de nouo. 77. Quod si esset aliqua substantia separa-ta, que non moueret aliquod corpus in hoc

manera simple, a no ser que, medie algo movido, y que tal <primer> inmóvil al mover es parte de lo movido a partir de sí. 68. Que la potencia activa, que puede existir sin operación, es una potencia pa-siva mixta. <Esto es> un error si se en-tiende acerca de cualquier operación. 69. Que las sustancias separadas, puesto que tienen un solo apetito, no se transfor-man en operación. 70. Que las inteligencias o las sustancias separadas, a las que llaman eternas, no tienen una causa eficiente propiamente, sino metafóricamente, porque tienen una causa que se conserva en el ser, pero no son hechas de nuevo, porque así serían suceptibles de transformación. 71. Que en las sustanciasseparadas no hay ninfuga transformación posible ni exiten en potencia en relación a algo, porque son eternas e inmunes con respecto a la mate-ria. 72. Que las sustancias separadas, porque no tienen materia, por medio de la cual existan primero en potencia que en acto, también existen a partir de una causa que se encuentra siempre de la misma manera; por esta razón son eternas. 73. Que las sustancias separadas crean elementos por medio de su intelecto. 74. Que la inteligencia motora del cielo influye sobre el alma racional como el cuerpo del cielo influye sobre el cuerpo humano. 75. Que el ángel no tiene poder sobre los actos opuestos de manera inmediata, sino sobre los actos mediatos mediando otro, como el orbe. 76. Que el ángel nada comprende de nue-vo.

Page 11: Bodhziewicz_Condena 1277

11

mundo sensibili, non clauderetur in uniuerso. 78. Quod substantiae sempiterne separatae a materia habent bonum, quod est eis pos-sibile, cum producuntur, nec desiderant aliquid quo carent. 79. Quod substantiae separatae sunt sua essentia, quia in eis idem est quo est et quod est. 80. Quod omne quod non habet materiam est aeternum; quia, quod non est factum per transmutationem materiae, prius non fuit: ergo est aeternum. 81. Quod, quia intelligentie non habent materiam, Deus non posset facere plures eiusdem speciei. 82. Quod intelligentiae superiores non sunt causa alicuius nouitatis in inferiori-bus, et quod superiores sunt inferioribus causa aeterne cognitionis. 83. Quod intelligentia perficitur a Deo in aeternitate, quia secundum totum inmuta-bilis est, anima autem coeli non. 84. Quod intelligentia recipit a Deo esse per intelligentias medias. 85. Quod scientia intelligentiae non differt a substantia eius; ubi enim non est diuersi-tas intellecti ab intelligente, nec diuersitas intellectorum. 86. Quod substantiae separatae sunt actu infinitae. Infinitas enim non est impossibi-lis, nisi in rebus materialibus. 87. Quod mundus est aeternus, quantum ad omnes species in eo contentas; et, quod tempus est eternum, et motus, et materia, et agens, et suspiciens; et quia est a poten-

77. Que si hubiese alguna sustancia sepa-rada que no moviera algún cuerpo en este mundo sensible, no estaría enncerrada en el universo. 78. Que las sustancias perdurables separa-das de la materia tienen un bien que es posible para ellas, cuando son producidas tampoco desean algo de lo cual carecen. 79. Que las sustancias separadas son su esencia, porque en ellas es una misma cosa por lo que es y lo que es. 80. Que todo lo que no tiene materia es eterno, porque lo que no está hecho por la transformación de la materia, no existió antes, por consiguiente, es eterno. 81. Que, puesto que las inteligencias no tienen materia, Dios no podría hacer múl-tiples de la misma especie. 82. Que las inteligencias superiores no son la causa de ninguna novedad en las infe-riores y que las superiores son para las inferiores la causa de conocimiento eterno. 83. Que la inteligencia es perfeccionada por Dios en la eternidad, porque es inmu-table según todo, pero el alma del cielo no <lo es>. 84. Que la inteligencia recibe de Dios el ser a través de las inteligencias medias. 85. Que la ciencia de la inteligencia no difiere de su sustancia; en efecto, donde no hay diversidad del intelecto respecto del que intelige, tampoco <hay> diversi-dad de los intelectos. 86. Que las sustancias separadas son infi-nitas en acto. En efecto, la infinidad no es imposible a no ser en los elementos mate-riales. 87. Que el mundo es eterno en cuanto a todas las especies que están contenidas en

Page 12: Bodhziewicz_Condena 1277

12

tia Dei infinita, et impossibile est innoua-tionem esse in effectu sine inouatione in causa. 88. Quod nichil esset nouum, nisi coelum esset uariatum respectu materiae generabi-lium. 89. Quod impossibile est soluere rationes philosophi de aeternitate mundi, nisi di-camus quod uoluntas primi implicat in-compossibilia. 90. Quod naturalis philosophus debet ne-gare simpliciter mundi nouitatem, quia innititur causis naturalibus, et rationibus naturalibus. Fidelis autem potest negare mundi aeternitatem, quia innititur causis supernaturalibus. 91. Quod ratio philosophi demonstrans motum coeli esse aeternum non est sop-histica; et mirum quod homines profundi hoc non uident. 92. Quod corpora coelestia mouentur a principio intrinseco, quod est anima; et quod mouentur per animam et per uirtu-tem appetitiuam, sicut animal. Sicut enim animal appetens mouetur, ita et coelum. 93. Quod corpora coelestia habent ex se aeternitatem suae substantiae, sed non aeternitatem motus. 94. Quod duo sunt principia eterna, scili-cet corpus coeli, et anima eius. 95. Quod tria sunt principia in coelestibus: subiectum motus aeterni, anima corporis coelestis, et primum mouens ut desidera-tum. - Error est quoad duo prima. 96. Quod Deus non potest multiplicare

él y que el tiempo es eterno y el movi-miento y la materia, no sólo agente, sino también paciente; y porque existe a partir de la potencia infinita de Dios y es impo-sible que la innovación exista en un efecto sin innovación en una causa. 88.Que nada sería nuevo a no ser que el cielo fuese variado con respecto a la mate-ria de las cosas suceptibles de ser genera-das. 89. Que es imposible solucionar las razo-nes del filósofo acerca de la eternidad del mundo a no ser que digamos que la volun-tad del primero implica cosas que no ad-miten la composición. 90. Que el filósofo natural debe negar rotundamente la novedad del mundo por-que se sustenta en causas naturales y ra-zones naturales. Pero el que es fiel puede negar la eternidad del mundo porque se basa en causas sobrenaturales. 91. Que la rezón del folósofo al demostrar que el movimiento del cielo es eerno no es sofística y es sorprendente que los hom-bres doctos no lo vean. 92. Que los cuerpos celestes son movidos por un principio intrínseco, que es el alma, y que son movidos por el alma y por el poder del apetito como el animal. En efec-to, así como el animal que tiene un apetito es movido, así también el cielo. 93. Que los cuerpos celestes tienen a partir de sí <mismos> la eternidad de su sustan-cia, pero no la eternidad del movimiento. 94. Que los principios eternos son dos, es decir, el cuerpo del cielo y su alma. 95. Que los principios en los <cuerpos> celestes son tres: el sujeto del movimiento eterno, el alma del cuerpo celeste y el primero que mueve según su deseo. <esto es> un error en cuanto a los dos primeros <principios>.

Page 13: Bodhziewicz_Condena 1277

13

indiuidua sub una specie sine materia. 97. Quod indiuidua eiusdem speciei dif-ferunt sola positione materiae, ut Socrates et Plato, et quod forma humana existente in utroque eadem numero non est mirum, si idem numero est in diuersis locis. 98. Quod mundus est eternus, quia quod habet naturam, per quam possit in toto futuro, habet naturam, per quam potuit esse in toto preterito. 99. Quod mundus, licet sit factus de nichi-lo, non tamen est factus de nouo; et quamuis de non esse exierit in esse, tamen non esse non praecessit esse duratione, sed natura tantum. 100. Quod theologi dicentes quod coelum quandoque quiescit, argunt ex falsa sup-positione; et, quod dicere, coelum esse, et non moueri, est dicere contradictoria. 101. Quod infinitae praecesserunt reuolu-tiones coeli, quas non fuit impossibile comprehendi a prima causa, sed ab inte-llectu creato. 102. Quod anima coeli est intelligentia, et orbes coelestes non sunt instrumenta inte-lligentiarum sed organa, sicut auris et oculus sunt organa uirtutis sensitiuae. 103. Quod forma, quam oportet esse et fieri in materia, non potest agi ab illo, quod non agit ex materia. 104. Quod humanitas non est forma rei, sed rationis.

96. Que Dios no puede multiplicar los individuos de una especie sin materia. 97. Que los individuos de una misma es-pecie difieren por la sola posición de la materia, como Sócrates y Platón, y que, existiendo la forma humana como una misma en uno y otro en número, no es sorprendente que un mismo <individuo> con un <mismo> número exista en diver-sos lugares. 98. Que el mundo es eterno porque lo que tiene una naturaleza por la cual tenga po-der en todo lo futuro, tiene una naturaleza por la cual pudo estar en todo lo pasado. 99. Que el mundo, aunque haya sido he-cho a partir de la nada, sin embargo no fue hecho de nuevo, y a pesar de que nohaya provenido del no ser al ser, sin embargo el no ser no precedió al ser en duración, sino solamente en naturaleza. 100. Que los teólogos que dicen que el cielo reposa a veces lo demuestran a partir de una suposición falsa y que decir que el cielo existe y no es movido es decir cosas contradictorias <entre sí>. 101. Que precedieron infinitas revolucio-nes del cielo que no fue imposible que hayan sido comprendidas por la causa primera, pero <fue imposible que hayan sido comprendidas> por un intelecto crea-do. 102. Que el alma del cielo es la inteligen-cia y que los orbes celestes no son instru-mentos de la inteligencias sino órganos, así como los oídos y los ojos son órganos de la potencia sensitiva. 103. Que la forma –la cual conviene que existe y sea hecha en la materia- no puede ser producida por aquel que no produce a partir de la materia. 104. Que la humanidad no es la forma de

Page 14: Bodhziewicz_Condena 1277

14

105. Quod forma hominis non est ab ex-trinseco, sed educitur de potentia mate-riae, quia aliter non esset generatio uniuoca. 106. Quod omnium formarum causa effec-tiua inmediata est orbis. 107. Quod elementa sunt aeterna. Sunt tamen facta de nouo in dispositione, quam modo habent. 108. Quod anima humana nullo modo est mobilis secundum locum, nec per se, nec per accidens; et si ponatur alicubi per substantiam suam, nunquam mouebitur de ubi ad ubi. 109. Quod substantia animae est eterna; et quod intellectus agens et possibilis sunt aeterni. 110. Quod motus coeli sunt propter ani-mam intellectiuam; et anima intellectiua siue intellectus non potest educi, nisi me-diante corpore. 111. Quod nulla forma ab extrinseco ue-niens potest facere unum cum materia. Quod enim separabile est, cum eo, quod est corruptibile, unum non facit. 112. Quod intelligentiae superiores im-primunt in inferiores, sicut anima una im-primit in aliam, et etiam in animam sensi-tiuam; et per talem impressionem incanta-tor aliquis prohicit camelum in foueam solo uisu. 113. Quod anima separata non est altera-bilis secundum philosophiam, licet secun-dum fidem alteretur. 114. Quod anima rationalis, quando rece-dit ab animali, adhuc remanet animal uiuum.

una cosa, sino de la razón. 105. Que la forma del hombre no proviene del exterior, sino que se deriva de la po-tencia de la materia, porque de otra mane-ra no habría una generación unívoca. 106. Que el orbe es la causa efectiva de todas las formas. 107. Que los elementos son eternos. Sin embargo están hechos de nuevo en la dis-posición que ahora tienen. 108. Que el alma humana de ninguna ma-nera es móvil de acuedo al lugar ni por sí ni por accidente y si es colocada en algún otro lugar por su sustancia jamás se move-rá de un lugar a otro. 109. Que la sustancia del alma es eterna y que el intelecto agente y <el intelecto> posible son eternos. 110. Que los movimientos del cielo exis-ten a causa del alma intelectiva y el alma intelectiva o intelecto no puede ser extraí-do a no ser que medie el cuerpo. 111. Que ninguna forma que viene del exterior puede hacer<se> uno con la mate-ria. Que, en efecto, lo que es suceptible de ser separado no puede hacer<se> uno con lo que es suceptible de corromperse. 112. Que las inteligencias superiores in-fluyen sobre las inferiores, como una sola alma influye sobre otra e incluso sobre el alma sensitiva y por tal influencia algún hechicero arroja un camello a un foso con sólo mirarlo7. 113. Que el alma separada no se vuelve diferente según la filosofía, aunque se vuelva diferente según la fe. 114. Que cuando el alma racional se retira de un animal, hasta ese momento el ani-

7 Cf. Algazel, Metaphysica II, tract. V.9. (ed. Muckle, 1933).

Page 15: Bodhziewicz_Condena 1277

15

115. Quod anima intellectiua cognoscendo se cognoscit omnia alia. Species enim omnium rerum sunt sibi concreatae. Sed haec cognitio non debetur intellectui nos-tro, secundum quod noster est, sed secun-dum quod est intellectus agens. 116. Quod anima est inseparabilis a cor-pore; et quod ad corruptionem harmoniae corporalis corrumpitur anima. 117. Quod scientia magistri et discipuli est una numero; ratio autem, quod intellectus sic unus est: quia forma non multiplicatur nisi quia educitur de potentia materiae. 118. Quod intellectus agens non copulatur nostro possibili; et quod intellectus possi-bilis non unitur nobiscum secundum subs-tantiam. Et si uniretur nobis ut forma, es-set inseparabilis. 119. Quod operatio intellectus non uniti copulatur corpori, ita quod operatio est rei non habentis formam, qua operatur. - Error, quia ponit quod intellectus non sit forma hominis. 120. Quod nichil potest sciri de intellectu post eius separationem. 121. Quod intellectus, qui est ultima ho-minis perfectio, est penitus abstractus. 122. Quod intellectus possibilis est inse-parabilis a corpore simpliciter quantum ad hunc actum, qui est specierum receptio, et quantum ad iudicium, quod fit per simpli-cem specierum adeptionem, uel intelligi-bilium compositionem. - Error, si intelli-gatur de omnimoda receptione.

mal permanece vivo. 115. Que el alma intelectiva conociéndose <a sí misma> conoce todas las demás co-sas. En efecto, las especies de todas las cosas son concreadas para sí. Pero este conocimiento no se debe a nuestro intelec-to de acuerdo con el hecho de que es nues-tro, sino de acuerdo con el hecho de que es intelecto agente. 116. Que el alma es inseparable del cuer-po y que el alma se corrompe para corrup-ción de la armonía corporal. 117. Que la ciencia del maestro y del dis-cípulo es una sola en número; y la razón <de esto es> que el intelecto así es uno solo porque la forma no se multiplica a no ser porque se deriva de la potencia de la materia. 118. Que el intelecto agente no se une a nuestro <intelecto> posible y que el inte-lecto posible no se une a nosotros según la sustancia. Y si se uniera a nosotros como forma sería inseparable. 119. Que la operación del intelecto no se une a un cuerpo unido, porque es opera-ción de una cosa que no tiene forma por la cual operar. <Esto es> un error porque supone que el intelecto no sería la forma del hombre. 120. Que nada puede conocerse acerca del intelecto luego de su separación. 121. Que el intelecto, que es la última perfección del hombre, es profundamente abstracto. 122. Que el intelecto posible es insepara-ble del cuerpo de manera simple en cuanto a este acto, que es la recepción de las es-pecies y en cuanto al juicio que se produce por la simple obtención de las especies o la composición de las cosas inteligibles. <Esto es> un error si se comprende acerca de la recepción de todos los tipos.

Page 16: Bodhziewicz_Condena 1277

16

123. Quod intellectus agens est quaedam substantia separata superior ad intellectum possibilem; et quod secundum substan-tiam, potentiam et operationem est separa-tus a corpore, nec est forma corporis hu-mani. 124. Quod inconueniens est ponere ali-quos intellectus nobiliores aliis; quia cum ista diuersitas non possit esse a parte cor-porum, oportet quod sit a parte intelligen-tiarum; et sic animae nobiles et ignobiles essent necessario diuersarum specierum, sicut intelligentiae. - Error, quia sic anima Christi non esset nobilior anima Iudae. 125. Quod intellectus possibilis nichil est in actu, antequam intelligat; quia in natura intelligibili esse aliquid in actu est esse actu intelligens. 126. Quod intellectus speculatiuus simpli-citer est aeternus et incorruptibilis; respec-tu uero huius hominis corrumpitur corrup-tis fantasmatibus in eo. 127. Quod ex intelligente et intellecto fit una substantia, eo quod intellectus sit ipsa intelligentia formaliter. 128. Quod illud, quod de sui natura non est determinatum ad esse uel non esse, non determinatur, nisi per aliquid, quod est necessarium respectu sui. 129. Quod uoluntas manente passione et scientia particulari in actu non potest age-re contra eam. 130. Quod si ratio recta, et uoluntas recta. - Error, quia contra glossam Augustini super illud psalmi Concupiuit anima mea desiderare4, etc. Et quia secundum hoc, ad

123. Que el intelecto agente es cierta sus-tancia separada superior en relación al intelecto posible y que de acuerdo con la sustancia, la potencia y la operación se halla separado del cuerpo y no es forma del cuerpo humano. 124. Que no es apropiado considerar que algunos intelectos son más nobles que otros, porque al no poder existir esta di-versidad por parte de los cuerpos, convie-ne que exista por parte de las inteligencias y así las almas nobles einnobles sería ne-cesariamente de diversas especies, como <lo son> las inteligencias. <Esto es> un error porque así el alma de Cristo no sería más noble que el alma de Judas. 125. Que el intelecto posible no es nada en acto antes de que comprenda, porque en la naturaleza inteligible ser algo en acto es ser en acto inteligente. 126. Que intelecto especulativo simple-mente es eterno e incorruptible, pero con respecto de un hombre en concreto se co-rrompe por las representaciones imagina-rias corrompidas en él. 127. Que de lo inteligente y el intelecto se produce una sola sustancia ya que el inte-lecto sería la propiainteligencia formal-mente. 128. Que aquello que no está determinado por parte de su naturaleza para el ser o no ser, no se determina a no ser por algo que es necesario con respecto a él. 129. Que la voluntad, perdurando la pa-sión y la ciencia particular en acto, no puede actuar contra ella. 130. Que si la razón es correcta, también la voluntad es correcta. <Esto es> un error porque <se puede esgrimir> en contra la glosa de San Agustín sobre aquello del

4 referencia Ps. 118:20

Page 17: Bodhziewicz_Condena 1277

17

rectitudinem uoluntatis non esset necessa-ria gratia, sed scientia solum, quod est error Pelagii. 131. Quod uoluntate existente in tali dis-positione, in qua nata est moueri et ma-nente sic disposito, quod natum est moue-re, impossibile est uoluntatem non uelle. 132. Quod orbis est causa uoluntatis me-dici, ut sanet. 133. Quod uoluntas et intellectus non mouentur in actu per se, sed per causam sempiternam, scilicet corpora coelestia. 134. Quod appetitus, cessantibus impedi-mentis, necessario mouetur ab appetibili. - Error est de intellectiuo. 135. Quod uoluntas secundum se est inde-terminata ad opposita sicut materia; de-terminatur autem ab appetibili, sicut mate-ria ab agente. 136. Quod homo agens ex passione coacte agit. 137. Quod quamuis generatio hominum possit deficere, uirtute primi tamen non deficiet; quia orbis primus non solum mouet ad generationem elementorum, sed etiam hominum. 138. Quod, cum Deus non comparatur ad entia in ratione causae materialis uel for-malis, non facit accidens esse sine subiec-to, de cuius ratione est actu inesse subiec-to. 139. Quod accidens existens sine subiecto non est accidens nisi aequiuoce; et quod impossibile est quantitatem siue dimen-sionem esse per se; hoc enim esset ipsam

salmo Codició mi alma desear, etc. Y porque, según esto, para la rectitud de la voluntad no sería necesaria la gracia, sino solamente la ciencia, lo que es un error de Pelagio. 131. Que estando la voluntad en tal dispo-sición, en la cual le fue natural el ser mo-vida y, permaneciendo la disposición así, de que <le> es natural mover, es imposi-ble que la voluntad no quiera. 132. Que el orbe es la causa de la voluntad del médico para que sane. 133. Que la voluntad y el intelecto no son movidos en ecto por sí suni por una causa perdurable, es decir, los cuerpos celestes. 134. Que habiendo acabado los impedi-mentos, el apetito necesariamente es mo-vido por lo apeteceible. <Esto> es un error <porque> se refiere a lo intelectivo. 135. Que la voluntad según sí misma es indeterminada en relación a los opuestos, como la materia, pero se determina por lo apetecible, así como la materia por el agente. 136. Que el hombre que actúa a partir de la pasión, actúa por coacción. 137. Que aunque la generación de los hombres pueda faltar, no obstante, por el poder del primero no faltará, porque el orbe primero no sólo mueve para la gene-ración de los elementos, sino también de los hombres. 138.Que como Dios no se equipara a los entes en razón de la causa material o for-mal, no hace que un accidente exista sin un sujeto, acerca de cuya razón es existir en acto en un sujeto. 139. Que el accidente que existe sin un sujeto no es un accidente sino de manera equívoca y que es imposible que la canti-dad o la dimensión existan por sí, en efec-

Page 18: Bodhziewicz_Condena 1277

18

esse substantiam. 140. Quod facere accidens esse sine subiecto, habet rationem impossibilis im-plicantis contradictionem. 141. Quod Deus non potest facere acci-dens esse sine subiecto, nec plures dimen-siones simul esse. 142. Quod ex diuersitate locorum ac-quiruntur necessitates euentuum. 143. Quod ex diuersis signis coeli signan-tur diuersae conditiones in hominibus tam donorum spiritualium, quam rerum tem-poralium. 144. Quod omne bonum, quod homini possibile est, consistit in uirtutibus intelle-ctualibus. 145. Quod nulla questio est disputabilis per rationem, quam philosophus non de-beat disputare et determinare, quia ratio-nes accipiuntur a rebus. Philosophia autem omnes res habet considerare secundum diuersas sui partes. 146. Quod possibile uel impossibile sim-pliciter, id est, omnibus modis, est possi-bile uel impossibile secundum philosop-hiam. 147. Quod impossibile simpliciter non potest fieri a Deo, uel ab agente alio. - Error, si de impossibili secundum naturam intelligatur. 148. Quod homo per nutritionem potest fieri alius numeraliter et indiuidualiter. 149. Quod alius est intellectus in ratione secundum quod Deus intelligit se et alia. - Error, quia licet sit alia ratio intelligendi, non tamen alius intellectus secundum ra-

to esto sería que la sustancia existe ella misma. 140. Que hacer que un accidente exista sin un sujeto tiene una razón de un imposible que implica una contradicción. 141. Que Dios no puede hacer que un ac-cidente exista sin un sujeto ni que exitan a la vez múltiples dimensiones. 142. Que de la diversidad de los lugares se adquieren las necesidades de los eventos. 143. Que a partir de los diversos signos del cielo se signan las diversas condicio-nes en los hombres, tanto de los dones espirituales como de las cosas temporales. 144. Que todo bien que es posible para el hombre consiste en virtudes intelectuales. 145. Que ninguna cuestión es disputable por la razón que el filósofo no deba dispu-tar y determinar, porque las razones son recibidas por las cosas. Pero la filosofía implica considerar todas las cosas según sus diversas partes. 146. que lo que es posible o imposible de manera simple, esto es de todos los mo-dos, es posible o imposible según la filo-sofía. 147. Que lo imposible de manera simple no puede ser hecho por Dios u otro agen-te. <Esto es> un error si se entiende con respecto a lo imposible sgún la naturaleza. 148. Que el hombre puede volverse otro numéricamente e individualmente por la alimentación. 149. Que el intelecto es otro en razón se-gún el hecho de que Dios comprende a sí y las otras cosas. <Esto es> un error por-que aunque haya otra razón de compren-der, no <hay> sin embargo otro intelecto según la razón.

Page 19: Bodhziewicz_Condena 1277

19

tionem. 150. Quod homo non debet esse contentus auctoritate ad habendum certitudinem alicuius quaestionis. 151. Quod ad hoc, quod homo habeat ali-quam certitudinem alicuius conclusionis oportet, quod sit fundatus super principia per se nota. - Error, quia generaliter tam de certitudine apprehensionis quam adhe-sionis loquitur. 152. Quod sermones theologi fundati sunt in fabulis. 153. Quod nichil plus scitur propter scire theologiam. 154. Quod sapientes mundi sunt philosop-hi tantum. 155. Quod non est curandum de sepultura. 156. Quod si coelum staret, ignis in stu-pam non ageret, quia Deus non esset. 157. Quod homo ordinatus quantum ad intellectum, et affectum, sicut potest suffi-cienter esse per uirtutes intellectuales et alias morales, de quibus loquitur Philoso-phus in Ethicis5, est sufficienter dispositus ad felicitatem aeternam. 158. Quod post conclusionem factam de aliquo faciendo, uoluntas non manet libe-ra; et quod paene non adhibentur a lege, nisi ad ignorantiae correptionem, et ut correptio sit aliis principium cognitionis. 159. Quod uoluntas hominis necessitatur per suam cognitionem, sicut appetitus bruti.

150. Que el hombre no debe ceñirse a la autoridad para tener la certeza de alguna cuestión. 151. Que para que el hombre tenga alguna certeza de alguna conclusión conviene que esté basado sobre principios conocidos por él. <Esto es> un error porque se habla en general tanto de certeza de la aprensión como de la adhesión. 152. Que los discursos de los teólogos están basados en narraciones ficticias. 153. Que nada más se conoce a causa de conocer la teología. 154. Que solamente los filósofos son los sabios del mundo. 155. Que no hay que preocuparse por la sepultura. 156. Que si el cielo se detuviera, el fuego no avanzaría en la mecha de un cirio, por-que Dios no existiría. 157. Que el hombre ordenado en cuanto al intelecto y al afecto, así como puede ser suficientemente por las virtudes intelec-tuales y otras morales, de las cuales habla el Filósofo en <sus libros de> la Ética, está suficientemente preparado para la felicidad eterna. 158. Que la voluntad no sigue siendo libre después de que se haya tomado la resolu-ción de hacer algo y que los castigos no son aplicados por la ley a no ser para re-ducción de la ignorancia y para que la reducción sea principio de conocimiento para otros. 159. Que la voluntad del hombre es ere-querida por su conocimiento como el ape-tito del animal salvaje.

5 nota

Page 20: Bodhziewicz_Condena 1277

20

160. Quod nullum agens est ad utrumlibet, immo determinatur. 161. Quod effectus stellarum super li-berum arbitrium sunt occulti. 162. Quod uoluntas nostra subiacet potes-tati corporum coelestium. 163. Quod uoluntas necessario prosequi-tur, quod firmiter creditum est a ratione; et quod non potest abstinere ab eo, quod ratio dictat. Haec autem necessitatio non est coactio, sed natura uoluntatis. 164. Quod homo in omnibus actionibus suis sequitur appetitum, et semper maio-rem. - Error, si intelligatur de maiori in mouendo. 165. Quod non est possibile esse pecca-tum in potentiis animae superioribus. Et ita peccatum fit passione, non uoluntate. 166. Quod peccatum contra naturam, utpote abusus in coitu, licet sit contra na-turam speciei, non tamen est contra natu-ram indiuidui. 167. Quod quibusdam signis sciuntur ho-minum intentiones et mutationes inten-tionum, et an ille intentiones perficiendae sint, et quod per tales figuras sciuntur euentus peregrinorum, captiuatio homi-num, solutio captiuorum, et an futuri sint scientes an latrones. 168. Quod continentia non est essentialiter uirtus. 169. Quod perfecta abstinentia ab actu carnis corrumpit uirtutem et speciem.

160. Que ningún agente existe para cual-quiera cosa, por el contrario, se halla de-terminada. 161. Que los efectos de las estrellas sobre el libre arbitrio son ocultos. 162. Que nuestra voluntad se halla subor-dinada a la potestad de los cuerpos celes-tes. 163. Que la voluntad necesariamente per-sigue lo que es firmemente creído por la razón y que no puede abstenerse de lo que dicta la razón. Y esta necesidad no es una coacción sino la naturaleza de la voluntad. 164. Que el hombre en todas sus acciones sigue <su> apetito y simpre al mayor. <Esto es> un error si se entiende del ma-yor en mover. 165. Que no es posible que haya pecado en las potencias superiores del alma. Y así el pecado se produce por la pasión, no por la voluntad. 166. Que el pecado contra la naturaleza, como el uso indebido de las uniones se-xuales, aunque esté en contra de la natura-leza de la especie, no obstante, no está en contra de la naturaleza del individuo. 167. Que por ciertos signos se conocen las intenciones de los hombres y los cambios en las intenciones y si sus propósitos han de llevarse a cabo; y que por tales figuras se conocen la llegada de extranjeros, el cautiverio de los hombres, la liberación de los cautivos o si serán sabios o ladrones. 168. Que la cotinencia no es esencialmen-te una virtud. 169. Que la perfecta abstinencia del acto carnal corrompe la virtud y la especie. 170. Que el pobre en los bienes de la for-tuna no puede proceder bien en las cosas morales.

Page 21: Bodhziewicz_Condena 1277

21

170. Quod pauper bonis fortunae non po-test bene agere in moralibus. 171. Quod humilitas, prout quis non os-tentat ea quae habet, sed uilipendit et hu-miliat se non est uirtus. - Error, si intelli-gatur nec uirtus nec actus uirtuosus. 172. Quod delectatio in actibus uenereis non impedit actum seu usum intellectus. 173. Quod scientia contrariorum solum est causa, quare anima rationalis potest in opposita; et quod potentia simpliciter una non potest in opposita, nisi per accidens, et ratione alterius. 174. Quod fabulae et falsa sunt in lege christiana, sicut in aliis. 175. Quod lex christiana impedit addisce-re. 176. Quod felicitas habetur in ista uita, et non in alia. 177. Quod non sunt possibiles aliae uirtu-tes, nisi acquisitae, uel innatae. 178. Quod finis terribilium est mors. - Error, si excludat inferni terrorem, qui extremus est. 179. Quod non est confitendum, nisi ad apparentiam. 180. Quod non est orandum. 181. Quod castitas non est maius bonum quam perfecta abstinentia. 182. Quod possibile quod fiat naturaliter uniuersale diluuium ignis. 183. Quod simplex fornicatio, utpote solu-

171. Que la humildad no es una virtud, en la medida en que quien no ostenta lo que tiene, sino que se menosprecia y humilla. <Esto es un error> si se entiende que no es ni una irtud ni un acto virtuoso. 172. Que el placer de los actos venéreos no impide la acción ni el uso del intelecto. 173. Que el conocimiento de las cosas contrarias solamente es la causa por la cual tiene poder sobre los opuestos, y por-que la potencia que es simplemente una sola no tiene poder sobre los opuestos a no ser por accidente y por la razón de otro. 174. Que las narraciones ficticias también son falsas en la ley cristiana así como en las otras <leyes>. 175. Que la ley cristiana impide aprender. 176. Que la felicidad se obtiene en esta vida, no en otra. 177. Que no son posibles otras virtudes que no sean las adquiridas o las innatas. 178. Que el final de las cosas terribles es la muerte. <Esto es> un error si se excluye el terror del infierno que es el peor. 179. Que no se bede confiar sino en la la apariencia. 180. Que no se debe rezar. 181. Que la castidad no es un bien mayor que la perfecta abstinencia. 182. Que es posible que ocurra natural-mente un diluvio de fuego. 183. Que la fornicación simple, es decir de un soltero con una soltera no es peca-do. 184. Que la creación no es posible aunque

Page 22: Bodhziewicz_Condena 1277

22

ti cum soluta non est peccatum. 184. Quod creatio non est possibilis, quamuis contrarium tenendum sit secun-dum fidem. 185. Quod non est uerum, quod aliquid fiat ex nichilo, neque factum sit in prima creatione. 186. Quod coelum nunquam quiescit, quia generatio inferiorum, quae est finis motus coeli, cessare non debet; alio ratio, quia coelum suum esse et suam uirtutem habet a motore suo; et haec conseruat coelum per suum motum. Vnde si cessaret a motu, cessaret ab esse. 187. Quod nos peius aut melius intelligi-mus, hoc prouenit ab intellectu passiuo, quem dicit esse potentiam sensitiuam. - Error, quia hoc ponit unum intellectum in omnibus, aut aequalitatem in omnibus animabus. 188. Quod si in aliquo humore uirtute ste-llarum deueniretur ad talem proportionem, cuiusmodi proportio est in seminibus pa-rentum, ex illo humore posset generari homo; et sic homo posset sufficienter ge-nerari ex putrefactione. 189. Quod cum intelligentia sit plena for-mis, imprimit illas formas in materiam per corpora coelestia tanquam per instrumen-ta. 190. Quod prima causa est causa omnium remotissima. - Error, si intelligatur ita scilicet, quod non propinquissima. 191. Quod formae non recipiunt diuisio-nem, nisi per materiam. - Error, nisi inte-lligatur de formis eductis de potentia ma-teriae.

se sostenga lo contrario de acuerdo con la fe. 185. Que no es verdad que algo se pro-duzca de a nada ni que haya sido hecho en la primera creación. 185. Que el cielo nunca reposa porque la generación de las cosas inferiores, que es el fin del movimiento del cielo, no debe cesar; otra razón <es> porque el cielo tie-ne su ser y su virtud a partir de su motor y el cielo los conserva por medio de su mo-vimiento, por lo que si detuviera su mo-vimiento, detendría su existencia. 187. Que el hecho de que comprendamos mejor o peor proviene del intelecto pasi-vo, del cual se dice que es una potencia sensitiva. <Esto es> un error porque adju-dica un solo intelecto a todos o la igualdad de todas las almas. 188. Que si en algún humor por la virtud de las estrellas se llegara a la porporción del tipo que existe en la simiente de los progenitores, de ese humor podría gene-rarse el hombre y así el hombre adecua-damente podría generarse a partir de la putrefacción. 189. Que como la inteligencia está colma-da de formas, imprime esas formas en la materia a través de los cuerpos celestes como si éstos fueran sus instrumentos. 190. Que la causa primera es la causa más distante de todas las cosas. <Esto es> si se entiende así, es decir, que no es la más próxima. 191. Que las formas no reciben división si no es por la materia. <Esto es> un error si no se entiende acerca de las formas ex-traídas de la potencia de la materia. 192. Quela forma material no puede ser creada. 193. Que el intelecto puede pasar de cuer-

Page 23: Bodhziewicz_Condena 1277

23

192. Quod materialis forma non potest creari. 193. Quod intellectus potest transire de corpore in corpus, ita quod sit succesiue motor diuersorum corporum. 194. Quod anima nichil uult, nisi mota ab alio. Vnde illud est falsum: anima seipsa uult. - Error, si intelligatur mota ab alio scilicet ab appetibili uel obiecto, ita quod appetibile uel obiectum sit tota ratio motus ipsius uoluntatis. 195. Quod fatum, quod est dispositio uniuersi, procedit ex prouidentia diuina non immediate, sed mediante motu corpo-rum superiorum; et quod istud fatum non imponit necessitatem inferioribus, quia habent contrarietatem, sed superioribus. 196. Quod dignitatis esset in causis su-perioribus, posse facere peccata et mons-tra praeter intentionem, cum natura hoc possit. 197. Quod aliqua possunt casualiter eueni-re respectu causae primae; et quod falsum est, omnia esse preordinata a causa prima, quia tunc euenirent de necessitate. 198. Quod in causis efficientibus causa secunda habet actionem, quam non accepit a causa prima. 199. Quod in causis efficientibus cessante prima non cessat secunda ab operatione sua, dum tamen secunda operetur secun-dum naturam suam. 200. Quod aeuum et tempus nichil sunt in re, sed solum in apprehensione.

po en cuerpo, de manera que sea sucesi-vamente motor de diversos cuerpos. 194. Que e alma nada desea, a no ser que <esté> alejada de otra cosa. De donde <se demuestra> que esto es falso <porque> el alma desea por sí misma. <Esto es> un error si se entiende <que está> alejada de otra cosa, esto es de algo apetecible o un objeto, de modo que lo apetecible o el objeto sea la razón total del movimiento de su voluntad. 195. Que el destino, que es la ordenación del universo, proviene de la providencia divina no inmediatamente sino con la me-diación del movimiento de los cuerpos superiores y que este destino no impone la necesidad a los inferiores porque tienen una contradicción, sino a los superiores. 196. Que sería propio de la dignidad en las causas superiores, el poder cometer pecados y monstruosidades sin intención, ya que la naturaleza podría <hacer>lo. 197. Que Algunas cosas pueden acontecer causalmente con respecto a la causa pri-mera y que es falso que todas las cosas estén preordenadas por la causa primera, porque entonces acontecerían a partir de la necesidad. 198. Que en las causas eficientes la causa secundaria tiene una acción que no recibe de la causa primera. 199. Que en las causas eficientes, si se detiene la <causa>primera, no se detiene la segunda en su acción, en tanto que la segunda actúe de acuerdo con su naturale-za. 200. Que la duración y el tiempo nada son de hecho, sino solamente en la compren-sión. 201. Que quien genera el mundo según todo, dispone el vación porque el lugar necesariamente lo generado en el lugar; y

Page 24: Bodhziewicz_Condena 1277

24

201. Quod qui generat mundum secundum totum, ponit uacuum, quia locus necesario precedit generatum in loco; et tunc ante mundi generationem fuisset locus sine locato, quod est uacuum. 202. Quod elementa preuia generatione non sunt facta ex illo chaos, sed sunt eter-na. 203. Quod uniuersum non potest deficere, quia primum agens habet transmutare ae-ternaliter uicissim, nunc ad istam formam, nunc ad illam, et similiter materia nata est transmutari. 204. Quod substantiae separatae sunt ali-cubi per operationem, et quod non possunt moueri ab extremo in extremum, nec in medium, nisi quia possunt uelle operari aut in medio, aut in extremis. - Error, si intelligatur, sine operatione substantiam non esse in loco, nec transire de loco ad locum. 205. Quod tempus est infinitum quantum ad utrumque extremum, licet enim impos-sibile sit infinita esse pertransita, quorum nullum fuit pertranseundum. 206. Quod sanitatem, infirmitatem, uitam et mortem attribuit positioni siderum et aspectui fortunae, dicens quod si aspexerit cum fortuna, uiuet; si non aspexerit, mo-rietur. 207. Quod, in hora generationis hominis in corpore suo et per consequens in anima, quae sequitur corpus, ex ordine causarum superiorum et inferiorum inest homini dispositio inclinans ad tales actiones uel euentus. - Error, nisi intelligatur de euen-tibus naturalibus, et per uiam dispositio-nis.

entonces antes de la generación del mundo habría habido un lugar sin algo que estu-viera localizado en él, lo que es el vacío. 202. Que los elementos anteriores a la generación no están hechos de aquel caos, sino que son eternos. 203. Que el universo no puede acabar, porque el primer agente tiene que trans-formarse eternamente una vez a esta for-ma, una vez a aquella y de manera similar la materia nació para ser transformada. 204. Que las sustancias existen separadas en algún lugar por la acción y que no pue-den ser movidas de un extremo a otro y no al medio a no ser que quieran actuar ya sea en el medio o en los extremos. <esto es> un error si se entiende <que> sin ac-ción la sustancia no está en un lugar ni se dirige de un lugar a otro. 205. Que el tiempo es infinito en cuanto a ambos extremos, aunque en efecto sea imposible las cosas infinitas hayan sido transportadas por el medio, de las cuales ninguna debió ser transportada. 206. Que la salud, la enfermedad, la vida y la muerte <se> atribuye a la posición de los astros y a la consideración de la fortu-na, al decir que si considerara con fortuna, vivirá; si no considerara, morirá. 207. que en la hora de la generación del hombre rn su cuerpo y por consiguiente en <su> alma, la cual sigue al cuerpo, a partir del orden de las causas superiores e infe-riores hay en el hombre una disposición quelo hace proclive a determinadas accio-nes o sucesos. <Esto es> un error a no ser que se entienda acerca de los sucesos na-turales y por la vía de la disposición. 208. Que habiendo dos cosas buenas pro-puestas, la que es más fuerte mueve con mayor fuerza. <Esto es> un error a no ser que se entienda en cuanto hay de la cosa buena que mueve.

Page 25: Bodhziewicz_Condena 1277

25

208. Quod duobus bonis propositis quod fortius est fortius mouet. - Error, nisi inte-lligatur quantum est ex parte boni mouen-tis. 209. Quod omnes motus uoluntarii re-ducuntur in motorem primum. - Error, nisi intelligatur in motorem primum simplici-ter, non creatum; et intelligendo de motu secundum substantiam, non secundum defformitatem. 210. Quod materia exterior oboedit subs-tantiae spirituali. - Error, si intelligatur simpliciter, et secundum omnem modum transmutationis. 211. Quod intellectus noster per sua natu-ralia potest pertingere ad cognitionem primae causae. - Hoc male sonat, et est error, si intelligatur de cognitione inme-diata. 212. Quod intelligentia sola uoluntate mouet coelum. 213. Quod natura, quae est principium motus in corporibus coelestibus, est inte-lligentia mouens. - Error, si intelligatur de natura intrinseca, quae est actus uel forma. 214. Quod anima nunquam moueretur, nisi corpus moueretur, sicut graue uel leue nunquam moueretur, nisi aer moueretur. 215. Quod de Deo non potest cognosci, nisi quia ipse est, siue ipsum esse. 216. Quod Deum esse ens per se positiue, non est intelligibile; sed priuatiue et ens per se. 217. Quod creatio non debet dici mutatio ad esse. - Error, si intelligatur de omni

209. Que todos los movimientos volunta-rios conducen nuevamente al motor pri-mero. <Esto es> un error a no ser que se entienda al motor primero simplemente, no creado y entendiendo con respecto al movimiento según la sustancia, no según la deformación. 210. Que la materia exterior obedece a la sustancia espiritual. <Esto es> un error si se entiende simplemente y según todo modo de transformación. 211. Que nuestro intelecto por sus <do-nes> naturales puede llegar al conoci-miento de la causa primera. Esto suena mal y es un error si se entiende del cono-cimiento inmediato. 212. Que la inteligencia por <su> sola voluntad mueve el cielo. 213. Que la naturaleza, que es el principio del movimiento en los cuerpos celestes, es una inteligencia que mueve. <Esto es> un error si se entiende con respecto a una naturaleza intrínseca, que es acto o forma. 214. Que el alma nunca sería movida a no ser que el cuerpo sea movido, como pesa-do o liviano nunca sería movido a no ser que el aire fuera movido. 215. Que acerca de Dios no puedeser co-nocido a no ser que porque él mismo exis-te o que él es. 216. Que no es inteligible que dies es siendo por sí mismo positivamente, sino privativamente y siendo por sí. 217. Que la creación no debe llamarse transformación al ser. <Esto es> un error si se entiende acerca de todo tipo de trans-formación. 218. Que la inteligencia o el ángel o el alma separada nunca existe.

Page 26: Bodhziewicz_Condena 1277

26

modo mutationis. 218. Quod intelligentia, uel angelus, uel anima separata nusquam est. 219. Quod substantiae separatae nusquam sunt secundum substantiam. - Error, si intelligatur ita, quod substantia non sit in loco. Si autem intelligatur, quod substan-tia sit ratio essendi in loco, uerum est, quod nusquam sunt secundum substan-tiam.

219. Que las sustancias separadas nunca existen según la sustancia. <Esto es> un error si se entiende de manera tal que la sustancia no está en un lugar. Pero si se entiende que la sustancia sería la razón de estar en un lugar, es verdad que nunca existe según la sustancia.