Sức khỏe của cha mẹ và con cái ở Nordrhein-WestfalenBảo vệ sức khỏe bằng cách sớm phát hiện bệnh, tăng cường sức khỏe và phòng bệnh

Vietnamesisch

Cẩm nang dành cho người nhập cư ở Nordrhein-Westfalen Phát hành ra 15 thứ tiếng

Das GesundheitsprojektMit Migranten für Migranten

Gesundheit von Eltern und Kindern in Nordrhein-Westfalen: Gesundheit erhalten durch Früherkennung, Förderung und Vorsorge Ein Leitfaden für Zuwanderinnen und Zuwanderer in Nordrhein-Westfalen

Auftraggeber: Ministerium für Arbeit, Gesundheit und Soziales des Landes Nordrhein-Westfalen Fürstenwall 25, 40219 Düsseldorf Internet: www.mags.nrw.de | Telefon: 0211/8 55-5

BKK Landesverband Nordrhein-Westfalen | Kronprinzenstraße 6, 45128 Essen Internet: www.bkk.de | Telefon: 0201/179-01

BKK Bundesverband | Kronprinzenstraße 6, 45128 Essen Internet: www.bkk.de | Telefon: 0201/179-01

Herausgeber: Ethno-Medizinisches Zentrum e.V. (EMZ) Königstraße 6, 30175 Hannover E-Mail: ethno@onlinehome.de | Internet: www.ethno-medizinisches-zentrum.de

Konzeption, Inhalt und Erstellung: Ethno-Medizinisches Zentrum e.V. (EMZ)

Redaktion: Ahmet Kimil, Carolin Sobiech, Elena Kromm-Kostjuk, Tanja Hohmann, Stephanie Knostmann, Eva Schwarz und Ramazan Salman Lektorat und Satz: Bernd Neubauer, Waake bei Göttingen Übersetzung: Dolmetscherdienst – Ethno-Medizinisches Zentrum e.V. Gestaltung: eindruck (Gestaltung und Werbung), Hannover Titel: EMZ. Bildquellen Seite 9, 10, 13, 15, 17, 18, 19, 21, 28, 33, 34, 36, 37 © Fotolia.com, Seite 24 © Pixelio.de

Wenn in diesem Leitfaden Personengruppen benannt sind, wird im Folgenden die männliche Schreibweise verwendet. Es sind aber weibliche und männliche Personen gleichermaßen gemeint. Dies geschieht aus Gründen des besseren Leseflusses und ist nicht als diskriminierend zu verstehen.

Alle Rechte vorbehalten. Das Werk ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwendung in anderen als den gesetzlich zugelassenen Fällen bedarf deshalb der vorherigen schriftlichen Genehmigung der Herausgeber.

Dieser Leitfaden ist in folgenden Sprachen erhältlich: Albanisch, Arabisch, Deutsch, Englisch, Französisch, Griechisch, Italienisch, Kurdisch (Kurmanci), Persisch (Farsi), Polnisch, Russisch, Serbokroatisch, Spanisch, Türkisch, Vietnamesisch

Stand: Juni 2009

Impressum

1

Quý vị độc giả thân mến, các bậc phụ huynh thân mến!

Tình trạng sức khỏe và lối sống lành mạnh của cha mẹ có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và sự phát triển của con cái. Điều này không chỉ đúng trong lúc mang thai và khi sinh nở, mà còn ảnh hưởng lâu dài trong suốt quá trình trưởng thành của đứa trẻ. Chỉ những ai nắm được đầy đủ thông tin mới có thể tận dụng được những lợi thế mà hệ thống y tế ở đây cung cấp cho người dân. Cuốn cẩm nang này nhằm mang đến cho quý vị những thông tin thiết yếu về những khả năng mà ngành y tế Đức cung cấp cho quý vị, để quý vị có thể áp dụng cho bản thân và cho con cái những biện pháp phòng bệnh và chữa bệnh phù hợp nhất.

Với dự án y tế „Cùng người nhập cư vì người nhập cư – Những hướng dẫn y tế cho các thành phần đa văn hóa ở Nordrhein-Westfalen“ chúng tôi muốn phát huy những hỗ trợ trong lĩnh vực y tế có lưu ý đến các yếu tố khác biệt về văn hóa và ngôn ngữ. Cùng với các đối tác khác của dự án, chúng tôi coi trách nhiệm lớn nhất của mình là tạo điều kiện để mọi người dân ở Nordrhein-Westfalen có khả năng sử dụng những dịch vụ mà hệ thống y tế cung cấp.

Chúng tôi mong rằng, dự án y tế đa văn hóa và cuốn cẩm nang này sẽ đóng góp phần nào để giúp quý vị cùng con cái sống khỏe và lớn mạnh.

Lời nói đầu

Karl-Josef LaumannBộ trưởng lao động, y tế và xã hội bang Nordrhein-Westfalen

Theo Giehler Thành viên hội đồng quản trị BKK của liên đoàn bang Nordrhein-Westfalen

2

Mở đầu 3

1. Mạnh khỏe trước khi mang thai 4 Các chăm sóc y tế dành cho cha mẹ và con cái 4 Dinh dưỡng 5 Kiểm tra sức khỏe 6 Thuốc men, rượu, thuốc lá 7 Dấu hiệu có thai 8

2. Mạnh khỏe trong khi mang thai 10 Khám định kỳ và phát hiện sớm bệnh 10 Dinh dưỡng 12 Uống rượu 14 Hút thuốc 14 Thuốc men 15 Sống lành mạnh 15 Người mang thai nên tránh những gì? 16 Chuẩn bị sinh 16 Vượt cạn 18

3. Mạnh khỏe sau khi sinh 20 Về nhà 20 Giấc ngủ an toàn cho trẻ sơ sinh 22 Cho con bú 24 Sữa bộ nuôi trẻ sơ sinh 26 Thức ăn bổ sung 27 Chế độ dinh dưỡng đúng cho nhi đồng 28 Vệ sinh răng miệng 29 Khám sức khỏe định kỳ cho trẻ nhỏ và thanh thiếu niên 30 Kiểm tra sức khỏe cho người lớn 32 Tiêm chủng cho trẻ sơ sinh, nhi đồng và thanh thiếu niên 33 An toàn cho trẻ em 34 Sinh trưởng trong môi trường đa ngôn ngữ 35

4. Một số địa chỉ cần thiết 38

Nội dung

3

Các bậc cha mẹ và các bậc cha mẹ tương lai thân mến!

Hệ thống y tế ở Đức đảm bảo được những điều kiện tối ưu để trẻ em ra đời khỏe mạnh và phát triển tốt. Các khoa sản của nhiều bệnh viện được trang bị rất hiện đại. Các bác sĩ phụ sản và nữ hộ sinh theo sát giúp đỡ quý vị từ khi mang thai tới khi sinh nở. Sau đó các bác sĩ nhi khoa sẽ hỗ trợ quý vị cả bằng lời khuyên lẫn khả năng chuyên môn. Nhiều bệnh truyền nhiễm có thể phòng ngừa bằng biện pháp tiêm chủng, nếu không cũng có thể điều trị hiệu quả bằng thuốc men.

Những điều kiện cơ bản đó rất hữu ích. Tuy nhiên những điều kiện ấy tự nó không đủ để giúp con em quý vị tránh khỏi bệnh tật, mà trẻ em có được khỏe mạnh hay không còn phụ thuộc một phần lớn vào lối sống của các bậc phụ huynh là quý vị. Ví dụ trong thời kỳ mang thai thì người mẹ tương lai gánh một trách nhiệm rất lớn. Quý vị hút thuốc, uống rượu trong khi mang thai hay quý vị giữ một chế độ dinh dưỡng khoa học, tất cả những điều này đều có ảnh hưởng đến sức khỏe đứa trẻ sau này. Có nhiều điều mà các bậc phụ huynh nên làm vì sức khỏe của bản thân và của con em mình, và để tránh những rủi ro có thể xảy ra. Muốn vậy quý vị cần tìm hiểu thông tin về đề tài này trước khi quá muộn.

Tập sách nhỏ này sẽ cung cấp cho quý vị những thông tin cần thiết đó để quý vị có thể chăm lo cho sức khỏe con mình từ khi còn nằm trong bụng mẹ đến lúc chào đời và trong những tháng sơ sinh. Quý vị sẽ nhận được những hướng dẫn bổ ích cho quá trình thai nghén, cho chế độ dinh dưỡng, cũng như những thông tin để có được một môi trường thuận lợi cho giấc ngủ của trẻ sơ sinh và mọi chăm sóc cần thiết hằng ngày của trẻ. Ngoài ra quý vị cũng sẽ được giới thiệu khái quát về những chăm sóc y tế công cộng dành cho cha mẹ và con cái trong giai đoạn này mà quý vị rất nên tận dụng.

Cuối mỗi đoạn đều có phần tóm tắt những thông tin hay hướng dẫn quan trọng nhất liên quan đến chủ đề chính nêu trong đoạn. Phần cuối cuốn cẩm nang này là địa chỉ của những tổ chức hỗ trợ, văn phòng tư vấn, cơ sở y tế ở Nordrhein-Westfalen, nơi quý vị có thể nhận được trợ giúp trong lĩnh vực „Sức khỏe của cha mẹ và con cái“. Ở đây chúng tôi không hy vọng đưa ra một danh sách đầy đủ mà chỉ mong giới thiệu phần nào những dịch vụ y tế đa dạng mà các tổ chức đó cung cấp để quý vị độc giả có được định hướng ban đầu.

Mở đầu

4

1. Mạnh khỏe trước khi mang thai

Các chăm sóc y tế dành cho cha mẹ và con cái

Hệ thống y tế Đức có cơ cấu rất đa dạng nhằm chăm sóc một cách hiệu quả nhất sức khỏe các bậc cha mẹ và con em họ.

Ngay từ khi có ý định lập gia đình, đôi bạn đời đã có thể đến các văn phòng tư vấn (ví dụ những cơ sở của cơ quan y tế địa phương hay của liên đoàn các tổ chức từ thiện) để được giải đáp những thắc mắc cá nhân.

Khi có thắc mắc và gặp vấn đề về sức khỏe, quý vị tham vấn các bác sĩ chuyên khoa là thích hợp hơn cả. Bác sĩ phụ khoa (Gynäkologen) sẽ khám sức khỏe cho người phụ nữ trước, trong và sau khi mang thai. Có những khóa chuẩn bị sinh nở để giúp đỡ các bậc cha mẹ tương lai. Các nữ hộ sinh sẽ theo sát giúp đỡ người mẹ trước, trong và sau khi sinh. Thông thường người ta đến bệnh viện sinh con, cũng có khi sinh ở các nhà hộ sinh. Sinh con tại nhà hãn hữu hơn. Nếu gặp các vấn đề tâm lý tâm thần trong hoặc sau khi mang thai, quý vị có thể nhờ đến sự giúp đỡ chuyên môn của các chuyên viên tâm lý trị liệu.

Để hỗ trợ và bảo vệ quyền lợi người phụ nữ trước và sau khi sinh con, ở Đức có Luật bảo vệ bà mẹ trẻ sơ sinh. Luật này có những quy định ưu đãi phụ nữ, ví dụ như người mẹ tương lai được phép nghỉ làm sáu tuần trước và tám tuần sau khi sinh.

Sau khi đứa trẻ ra đời, cha mẹ bé cũng có thể tham dự rất nhiều chương trình hỗ trợ sức khỏe phong phú (ví dụ như khóa tập phục hồi chức năng sau khi sinh cho các bà mẹ, mát xa cho trẻ sơ sinh v.v...).

Khi trẻ nhỏ có vấn đề về sức khỏe hay cần khám sức khỏe định kỳ, quý vị nên đưa con đến bác sĩ nhi khoa.

Một phần các dịch vụ y tế này được cung cấp miễn phí (ví dụ như tư vấn ở sở y tế) hoặc do quỹ bảo hiểm y tế tài trợ (như khám sức khỏe định kỳ và các điều trị y khoa cần thiết).

Các dịch vụ do bảo hiểm y tế tài trợ trong thời gian mang thai và nuôi trẻ sơ sinh

Bắt đầu từ khi mang thai, quỹ bảo hiểm y tế nhận tài trợ cho dịch vụ kiểm tra sức khỏe định kỳ của mẹ và con. Quỹ cũng trang trải mọi chi phí điều trị do một bác sĩ có hợp đồng làm việc với quỹ, chi phí cho nữ hộ sinh, chi phí cho thuốc men, bông băng và phương tiện điều trị cần thiết cũng như những chi phí trong khuôn khổ hợp đồng bảo hiểm nếu người mẹ phải vào nằm viện chờ sinh, người có bảo hiểm không phải tự chịu một phí tổn nào. Nếu người đóng bảo hiểm vì lý do thai nghén hay sinh nở mà không làm nổi việc nhà thì quỹ bảo hiểm y tế sẽ theo những điều khoản quy định cụ thể mà chịu các phí tổn hợp lý để trả cho một người giúp việc.

Ngoài ra người lao động nữ đóng bảo hiểm bắt buộc và các phụ nữ hưởng các điều kiện tương đương còn được nhận trợ cấp nghỉ đẻ ở mức lương ròng trung bình của ba tháng lương cuối trước khi nghỉ đẻ. Quỹ bảo hiểm y tế trả tới mức tối đa 13 EUR một ngày; số dư vượt quá 13 EUR do chủ lao động trả bổ sung. Một số thành viên khác của quỹ bảo hiểm, theo những điều kiện nhất định, sẽ được nhận trợ cấp nghỉ đẻ ở mức trợ cấp nghỉ chữa bệnh nếu hợp đồng bảo hiểm có bao gồm khoản trợ cấp này. Tiền trợ cấp nghỉ đẻ được trả cho khoảng thời gian sáu tuần trước và tám tuần sau khi sinh; trong trường hợp sinh nhiều con một lần hay đẻ non thì được trả tới mười hai tuần sau khi trẻ ra đời; nếu sinh sớm trước thời hạn thì được trả bù thêm cho khoảng thời gian nghỉ đẻ trước khi sinh đã bị rút ngắn. Tiền trợ cấp nghỉ đẻ là một điều khoản ưu đãi chỉ bảo hiểm y tế công theo luật định mới có. Bảo hiểm y tế tư không trả tiền trợ cấp nghỉ đẻ.

Dinh dưỡng

Các cặp bạn đời muốn có con có thể chủ động phần nào để đạt được nguyện vọng này, và đồng thời góp phần tăng cao cơ hội để con sinh ra được khỏe mạnh. Ngay từ trước khi mang thai, chế độ dinh dưỡng đa dạng với nhiều hoa quả và rau củ đã đóng một vai trò quan trọng để có thể có con. Với chế độ dinh

dưỡng này những phụ nữ quá cân hay quá ít cân có thể điều chỉnh cơ thể lại gần với trọng lượng lý tưởng. Như vậy khả năng thụ thai cũng đồng thời được nâng cao. Ngược lại cà phê có tác dụng làm suy giảm khả năng sinh sản, cho nên quý vị không nên uống quá ba ly cà phê một ngày.

5

Ngoài ra quý vị cũng nên cung cấp đủ lượng axit folic cho cơ thể mình ngay từ bây giờ. Loại vitamin này có trong các thực phẩm như ngũ cốc không xay xát cám, rau xanh (ví dụ spinat, súp lơ xanh, cà rốt, măng tây, bắp cải con, cà chua) và các loại hạt đậu có vỏ cứng.

Vitamin axit folic đặc biệt quan trọng cho sự phát triển của các tế bào, các cơ quan và hệ thần kinh của bào thai. Các nghiên cứu khoa học cho thấy, ở thời điểm người mẹ thụ thai, lượng axit folic đầy đủ trong cơ thể sẽ góp phần làm giảm bớt rủi ro dị tật ở trẻ sơ sinh (ví dụ như tật hở cột sống).

Các bác sĩ khuyên nên uống bổ sung thêm viên axit folic (0,4 mg mỗi ngày), vì lượng vitamin này có trong thực phẩm thông thường không đủ để bù đắp cho nhu cầu hằng ngày của cơ thể. Viên axit folic có bán ở các hiệu thuốc và cửa hàng hóa dược tổng hợp không cần đơn thuốc của bác sĩ.

Kiểm tra sức khỏe

Nếu có thể quý vị nên đi điều trị các bệnh nha khoa trước khi mang thai. Sự thay đổI nội tiết tố trong quá trình thai nghén thường dẫn đến suy yếu mô liên kết làm sưng lợi răng. Qua chỗ sưng vi trùng có thể xâm nhập vào sâu hơn gây ra viêm nhiễm răng miệng. Nhiều phụ nữ không biết rằng tình trạng răng lợi của mình cũng rất quan trọng đối với sức khỏe thai nhi. Các kết quả nghiên cứu trong lĩnh vực nha khoa đã đưa ra được bằng chứng về mối liên hệ giữa các bệnh về răng lợi (các bệnh parodontal) ở mẹ và sự tăng nguy cơ đẻ non cũng như nguy cơ con sinh ra có cân nặng dưới mức trung bình. Ở những phụ nữ bị viêm lợi tỉ lệ này cao gấp tám lần so với các phụ nữ có răng lợi khỏe mạnh.

Nhóm chủ trương „Sức khỏe mẹ và con“ bang Nordrhein-Westfalen

Trong khuôn khổ hoạt động của mình, nhóm chủ trương „Sức khỏe mẹ và con“ ở Nordrhein-Westfalen phổ biến trên mạng Internet thông tin về đề tài „Thuốc lá và rượu – Không!“ bằng tiếng Đức và tiếng Thổ. Quý vị có thể nạp thông tin này dưới dạng tài liệu PDF từ trang nhà của Viện y tế và lao động tiểu bang, trong mục Mutter und Kind, địa chỉ: www.praeventionskonzept.nrw.de.

6

Phụ nữ có nguyện vọng làm mẹ nên kiểm tra kịp thời việc tiêm chủng phòng bệnh của mình, nếu cần nên theo lời khuyên của bác sĩ tiêm chủng bổ sung cho đủ. Đặc biệt quan trọng là khả năng phòng ngừa các bệnh sởi, quai bị, thủy đậu, ho gà và nhất là bệnh phong chẩn. Bác sĩ có thể xét nghiệm xem người phụ nữ có đủ kháng thể chống bệnh phong chẩn không. Nếu không đủ (khoảng 15 phần trăm phụ nữ rơi vào trường hợp này) thì nhất thiết phải tiêm chủng trước khi mang thai. Trong ba tháng đầu của thời kỳ thai nghén mà bị nhiễm bệnh phong chẩn thì nguy cơ sinh con khiếm khuyết về thần kinh, bị mù hay điếc bẩm sinh rất cao. Khi đã có thai thì không thể tiêm chủng phòng bệnh phong chẩn được nữa.

Phụ nữ dưới 25 tuổi đóng bảo hiểm y tế công có thể tới bác sĩ phụ khoa xét nghiệm vi trùng chlamydia mỗi năm một lần. Vi trùng chlamydia lây truyền qua đường sinh dục gây viêm nhiễm, nếu không được điều trị có thể dẫn đến viêm dạ con và ống dẫn trứng. Những phụ nữ mắc bệnh này thường không thể có con bằng cách thụ tinh thông thường được nữa.

Thuốc men, rượu, thuốc lá

Một phụ nữ thường xuyên dùng thuốc tây nên đến bác sĩ tư vấn khi muốn có con. Một số thuốc men có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai, số khác dùng trong lúc mang thai có thể gây tổn hại đến thai nhi. Hầu như tất cả các loại thuốc đáng ngại này đều có thể thay thế bằng những loại thuốc khác phù hợp cho phụ nữ mang thai hoặc người mẹ cho con bú.

Hút thuốc làm giảm khả năng sinh sản – điều này đúng cho cả phụ nữ lẫn nam giới. Do vậy đôi bạn đời tốt nhất nên từ bỏ khói thuốc trước khi có thai!

Rượu cũng độc hại không kém. Những phụ nữ lo ngại rằng khi có thai cũng không kiêng được bia rượu nên kịp thời đến tư vấn tại các cơ sở tư vấn chống bệnh nghiện (địa chỉ của các cơ sở này có trong phụ lục). Về phần người cha, nếu uống nhiều rượu cũng không tốt. Chất cồn làm loãng tinh dịch của người đàn ông. Có nhiều bằng chứng cho thấy, uống rượu thường xuyên dẫn đến hậu quả là lượng tinh trùng kém phẩm chất tăng lên và do đó khả năng có con của người đàn ông bị giảm sút.

7

Hôn nhân giữa những người có liên hệ huyết thống

Người Đức hiếm khi kết hôn với anh chị em họ. Ngược lại người nhập cư trong một giới nhất định lại hay có quan hệ hôn nhân loại này. Nên biết rằng, con cái của các cặp cha mẹ có liên hệ huyết thống với nhau thường bị dị tật bẩm sinh, tàn tật hay mắc bệnh di truyền. Các nhà nghiên cứu đánh giá rủi ro đó trong số họ cao hơn ở người thường từ hai đến bốn lần. Các trường hợp đẻ con chết lưu cũng thường gặp trong số họ hơn là ở các cặp vợ chồng không có liên hệ huyết thống. Vì vậy các cặp vợ chồng tương lai có liên hệ huyết thống với nhau nên đến tư vấn di truyền tại một cơ sở chuyên môn (ví dụ như các bệnh viện đại học y), trước khi đi đến quyết định lập gia đình. Ở đó quý vị sẽ được cho biết về nguy cơ mắc bệnh ở thế hệ con, khả năng phát hiện và điều trị bệnh. Nếu cần quý vị hãy tham vấn cả bác sĩ của mình.

Dấu hiệu có thai

Có nhiều dấu hiệu thai nghén chứng tỏ một phụ nữ sắp có con. Mất kinh và một vài thay đổi của cơ thể (như ngực căng, tiểu tiện nhiều lần, buồn nôn, mệt mỏi, chóng mặt và thèm ăn) thường là những biểu hiện đầu tiên của thai nghén.

Để biết mình có thai hay không người phụ nữ nên dùng một biện pháp thử thai nghén. Có nhiều phương pháp thử khác nhau. Chắc chắn nhất là đến bác sĩ phụ khoa khám. Khoảng một tuần sau khi thụ thai bác sĩ đã có thể xét nghiệm thấy trong máu người mẹ tương lai một nội tiết tố khẳng định chắc chắn là người đó mang thai.

Khoảng hai tuần sau khi thụ thai, lượng nội tiết tố ở người phụ nữ đã tăng cao thì có thể dùng biện pháp thử nước tiểu. Dụng cụ thử nước tiểu đơn giản có bán ở các hiệu thuốc và cửa hàng hóa dược tổng hợp. Tuy nhiên kết quả thử cách này không phải lúc nào cũng đáng tin cậy, quý vị vẫn nên đến bác sĩ kiểm tra lại. Các bác sĩ ở Đức có trách nhiệm giữ kín thông tin về bệnh nhân. Chỉ khi được sự đồng ý của bệnh nhân bác sĩ mới có quyền tiết lộ những thông tin này. Song song với các bác sĩ, các cơ sở tư vấn thai sản (xin xem địa chỉ trong phụ lục) cũng sẵn sàng giải đáp cho quý vị mọi thắc mắc liên quan đến vấn đề thai nghén, ví dụ như giải thích về tình dục, về biện pháp tránh thai và kế hoạch hóa gia đình. Các cơ sở tư vấn này còn cung cấp những hướng dẫn cụ thể giúp quý vị xin được trợ giúp về mặt xã hội và về mặt kinh tế.

8

■ Chế độ dinh dưỡng hợp lý, tránh thuốc lá và rượu cũng như sử dụng thuốc men một cách có trách nhiệm, những điều đó sẽ có tác động tích cực đến khả năng sinh sản của cả phụ nữ và nam giới.

■ Chỉ uống tối đa ba ly cà phê một ngày.

■ Trước khi có thai nên bổ sung thêm viên axit folic (mỗi ngày 0,4 mg) vào chế độ dinh dưỡng của người phụ nữ.

■ Kiểm tra việc tiêm chủng phòng bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là bệnh phong chẩn, từ trước khi người phụ nữ có thai và tiêm chủng bổ sung nếu cần.

■ Cần đến bác sĩ nha khoa khám răng để phát hiện bệnh và điều trị kịp thời.

■ Nếu nghi ngờ mình có thai người phụ nữ nên thử càng sớm càng tốt để biết chắc và nên đến bác sĩ phụ khoa khám.

Hướng dẫn về đề tài:

Mạnh khỏe trước khi mang thai

9

10

Khám định kỳ và phát hiện sớm bệnh

Các bà mẹ tương lai, cả người có bảo hiểm y tế công lẫn người có bảo hiểm tư, đều có quyền được một bác sĩ phụ khoa và/hay một nữ hộ sinh chăm sóc sức khỏe trong thời kỳ mang thai, lúc sinh nở và một vài tuần sau khi sinh hạ. Quý vị nên tận dụng các dịch vụ y tế này.

Trong trường hợp thai nghén bình thường không có vấn đề gì về sức khỏe thì mỗi tháng đến bác sĩ khám thai một lần là đủ. Từ tuần thứ 32 trở đi thì cứ hai tuần khám một lần, nếu quá ngày hẹn vẫn chưa sinh thì phải khám thường xuyên hơn, cứ hai ngày một lần. Ngoài ra phụ

nữ mang thai ở tháng thứ tư và tháng thứ tám nên đến bác sĩ nha khoa khám răng.

Những dịch vụ chăm sóc sức khỏe này bao gồm cả kiểm tra bệnh truyền nhiễm ở phụ nữ mang thai, nhất là những bệnh đặc biệt nguy hiểm cho đứa con như viêm gan siêu vi trùng dạng B hay phong chẩn. Các bà mẹ tương lai còn được xét nghiệm siêu vi trùng HIV, nếu muốn có thể thử ẩn danh. Việc phát hiện sớm nhiễm HIV ở mẹ rất quan trọng, vì ngày nay nếu sử dụng biện pháp y khoa can thiệp kịp thời có nhiều khả năng ngăn chặn được lây nhiễm từ mẹ sang con.

Người có thai cũng cần phải kiểm tra những viêm nhiễm với vi trùng chlamydia. Bệnh này có thể gây ra đẻ non và lây sang đứa con trong khi sinh. Các triệu chứng nhiễm bệnh có thể là viêm mắt, viêm phổi và rối loạn hô hấp. Phụ nữ mang thai khi tới khám thai định kỳ sẽ được bác sĩ phụ khoa kiểm tra thường xuyên các bệnh truyền nhiễm qua đường âm đạo. Việc xét nghiệm âm đạo rất quan trọng để tránh nguy cơ đẻ non. Ai muốn cũng có thể tự mình kiểm tra mỗi tuần hai lần tại nhà. Các hiệu thuốc có bán găng tay dùng để đo độ pH trong âm đạo. Nồng

2. Mạnh khỏe trong khi mang thai

11

độ pH cao là dấu hiệu có viêm nhiễm. Một số quỹ bảo hiểm y tế chịu trang trải chi phí mua găng tay thử nồng độ pH.

Trong khuôn khổ khám thai được quỹ bảo hiểm y tế tài trợ quý vị có thể xin tư vấn một lần để được giải thích về những nguy cơ có hại cho sức khỏe của mẹ và con trong thời gian mang thai và sau khi sinh.

Các bà mẹ tương lai được phát một quyển sổ khám bệnh gọi là sổ khám thai, trong đó bác sĩ ghi lại những nhận xét trong quá trình thai nghén và tất cả những kết quả khám định kỳ quan trọng. Phụ nữ mang thai đi đâu cũng nên có sổ này bên người và phải mang theo mỗi lần đi khám định kỳ.

Trong lịch khám thai định kỳ có những kiểm tra sau đây dành cho bà mẹ tương lai và thai nhi:

■Kiểm tra bệnh tiểu đường khi mang thai (thử nước tiểu)

■Kiểm tra bệnh rối loạn trao đổi chất do thai nghén (tiền sản giật) (thường xuyên kiểm tra huyết áp, thử nước tiểu và kiểm tra phù nề mô)

■Kiểm tra bằng siêu âm (đo kích thước thai, dự đoán thời hạn sinh, xác định sự phát triển của thai trong bụng mẹ, đặc biệt quan trọng trong trường hợp mang thai nhiều con một lúc)

■Kiểm tra bằng máy nghe tim thai (CTG, ghi lại dấu hiệu cơn đau chuyển dạ và tiếng tim thai)

Tất nhiên người cha tương lai có thể đi cùng người mẹ đến khám thai và có mặt khi siêu âm chẳng hạn.

Sổ khám thai ghi kết quả kiểm tra định kỳ và nhận xét trong thời kỳ thai nghén

12

Dinh dưỡng

Người phụ nữ khi mang thai cần có một chế độ dinh dưỡng hợp lý và điều độ, ý thức được tầm quan trọng của ăn uống nhưng không ăn quá nhiều – nghĩa là không phải ăn cho hai người. Phụ nữ có mang cần nhiều vitamin, khoáng chất và các phân tử vi lượng.

Ngược với quan niệm từ trước tới nay, nhu cầu năng lượng của phụ nữ mang thai không tăng nhiều. Người mang thai ở tháng thứ tư chỉ cần thêm hằng ngày từ 250 tới 400 calo. Cho đến cuối thời kỳ mang thai nếu tăng từ 10 đến 15 kilogam là bình thường. Người gầy có thể tăng cân nhiều hơn. Nếu người phụ nữ tăng cân dưới mức đó, ví dụ vì ăn kiêng, thì thai nhi sẽ không nhận được đủ năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết để phát triển tốt và khỏe mạnh.

Thực đơn của phụ nữ mang thai nên có nhiều hoa quả và rau củ. Cá và các loại dầu ăn chất lượng cao (như dầu hạt cải, dầu ôliu v. v...) rất tốt cho sự trao đổi chất và phát triển của bào thai. Trong các sản phẩm ngũ cốc không xay xát mất cám, khoai tây, hoa quả và rau củ có chứa nhiều tinh bột. Để phát triển tốt xương, răng và cơ bắp thai nhi cần nhiều chất đạm. Chất đạm có trong trứng, các sản phẩm của sữa và thịt, nhưng cũng có cả

ở trong thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Sữa, các loại đậu, súp lơ xanh và các sản phẩm từ đậu nành chứa nhiều can xi; chất này rất cần cho sự hình thành xương của thai nhi từ tháng thứ hai trở đi. Chất sắt (có trong thịt, ngũ cốc không xay xát mất cám, rau xanh, các loại quả đậu, củ dền, hạt đậu vỏ cứng) không thể thiếu được, vì chất sắt cần cho quá trình tạo hồng cầu để thai nhi nhận được đủ lượng ôxy qua máu. Ngoài ra các bác sĩ còn khuyên dinh dưỡng phải đủ lượng i ốt. Mẹo nhỏ: Quý vị hãy nấu ăn bằng muối i ốt và ăn cá biển ít nhất hai lần một tuần. Để đảm bảo đủ lượng i ốt trong thời kỳ mang thai (và cả thời gian cho con bú),nếu muốn quý vị có thể uống thêm viên jodid (100 đến 200 µg mỗi ngày).

Các loại vitamin không chỉ cần thiết cho sự trao đổi chất và hình thành máu mà còn rất quan trọng trong quá trình phát triển xương và phổi ở thai nhi. Quý vị cũng đừng quên tiếp tục uống viên axít folic!

13

Khi lựa chọn và chế biến thực phẩm nên lưu ý: xà lách và rau tươi phải rửa kỹ trước khi ăn, không ăn thịt còn sống hay chín tái, trứng sống, cá sống và các sản phẩm làm từ sữa chưa khử trùng (ví dụ phó mát làm từ sữa tươi chưa chế biến). Ăn thực phẩm sống có thể bị nhiễm bệnh qua vi trùng listeriose và ký sinh trùng toxoplasmose – những bệnh này không nguy hiểm đối với người lớn, nhưng có thể nguy hiểm cho thai nhi. Thịt cá và các sản phẩm chế biến từ thịt cá chỉ nên ăn khi đã được rán hay nấu chín kỹ.

Phụ nữ mang thai còn được khuyên không nên ăn các thứ nội tạng (gan, thận) vì các bộ phận này chứa nhiều chất độc. Hơn nữa, ăn gan thường xuyên sẽ có nguy cơ thừa vitamin A, có thể gây dị tật bẩm sinh ở trẻ. Để được cung cấp đủ các axít béo không no, chất i ốt và chất selen quý vị nên ăn cá một đến hai lần mỗi tuần. Nhưng hiện nay môi trường biển có khả năng bị ô nhiễm vì các chất thải độc hại nên các loại cá biển lớn như cá thu, cá hồng, cá chình, cá ngừ, cá mập nếu có ăn quý vị chỉ nên ăn ít thôi và không ăn thường xuyên.

Cũng nên hạn chế uống cà phê và trà đen vì các loại thức uống này có tính chất kìm hãm quá trình hấp thụ chất và do đó làm tăng nguy cơ sẩy thai. Đừng quên: không uống quá ba ly mỗi ngày. Các gia vị như bạch đậu khấu, quế, đinh hương, ký ninh (có trong nước tăng lực tonic water) cũng không nên sử dụng thường xuyên vì có tác dụng kích thích cơn đau chuyển dạ.

14

Uống rượu

Tác hại của rượu không thể lường hết được. Cũng như ni cô tin trong thuốc lá, chất cồn trong rượu là chất độc hại cho tế bào, gây tác động xấu đến sự phát triển thể lực và trí tuệ của trẻ.

Quý vị cứ thử hình dung: mỗi một ly rượu quý vị uống khi mang thai, bào thai cũng uống cùng. Nếu quý vị có nồng độ cồn trong máu 0,6 phần nghìn thì thai nhi cũng có 0,6 phần nghìn – chỉ có điều thai nhi đào thải lượng cồn này khó khăn hơn quý vị rất nhiều. Chất cồn làm tổn hại tế bào và ngăn cản sự phân chia tế bào. Hậu quả nó gây ra rất nặng nề đối với sự phát triển các cơ quan nội tạng và hệ thần kinh, ví dụ như não bộ.

Sẩy thai không phải là nguy cơ độc nhất. Nếu quý vị uống rượu lúc có thai, con của quý vị sinh ra có thể mang dị tật bẩm sinh hay bị khuyết tật hệ thần kinh.

Những dị tật và khiếm khuyết ở trẻ sơ sinh mà nguyên nhân không chối cãi được là do uống rượu trong thời gian mang thai được gọi là „hội chứng bào thai nhiễm độc cồn“ (FAS). Những biểu hiện hay gặp của hội chứng FAS là người lùn, trẻ sinh ra quá nhẹ cân, trẻ sơ sinh chậm phát triển và biến dạng trên khuôn mặt. Uống rượu khi mang thai còn có thể ảnh

hưởng đến các cơ quan chức năng (như khuyết tật tim, rối loạn thị giác, thính giác và khả năng ăn uống) cũng như tác động xấu đến sự phát triển và khả năng giao tiếp của trẻ.

Hút thuốc

Thuốc lá có chứa trên 1000 chất hoá học khác nhau. Trong đó đáng để ý nhất là chất ni cô tin. Mỗi một điếu thuốc quý vị hút khi mang thai (kể cả khi chỉ thụ động thở vào khói thuốc người khác hút) đều tác động xấu đến sự phát triển của thai nhi, vì chất độc từ cơ thể người mẹ sẽ được truyền thẳng sang thai nhi qua dây rốn và nhau thai. Hút thuốc làm tăng nguy cơ sẩy thai và sinh con chết lưu, cũng như nguy cơ trẻ sơ sinh chết đột ngột (xem mục „Giấc ngủ an toàn cho trẻ sơ sinh“). Ở những người mẹ hút thuốc hiện tượng đẻ non tăng gấp đôi, thai nhi chậm phát triển thường xuyên gặp hơn. Con của các bà mẹ hút thuốc khi mang thai thường hay bị dị ứng, hen suyễn và các bệnh đường hô hấp khác. Một môi trường sạch không khói thuốc không chỉ có lợi cho sức khỏe của con trẻ – cả cha mẹ qua đó cũng có nhiều điều lợi.

15

Thuốc men

Như đã nói ở trên (xem mục „Thuốc men, rượu, thuốc lá“), phụ nữ mang thai và cho con bú không được dùng một số thuốc men nhất định. Khi được bác sĩ kê đơn thuốc trị một bệnh cấp tính hay khi mua thuốc không cần đơn bác sĩ ở hiệu thuốc quý vị phải hỏi rõ thuốc này có dùng được trong thời kỳ mang thai hay cho con bú không. Nếu chưa chắc chắn quý vị nên đến hỏi bác sĩ để lấy lời khuyên.

Sống lành mạnh

Thời kỳ mang thai là khoảng thời gian thích hợp để các bậc cha mẹ tương lai chuẩn bị cho đứa con sắp ra đời và đón những thử thách mới khi trở thành cha mẹ. Quý vị cần nhiều yên tĩnh và giảm bớt căng thẳng. Vận động có thể giúp quý vị thư giãn. Đặc biệt thích hợp là các hình thức thể thao nhẹ ngoài không khí trong lành (như đi bộ, bơi lội). Khi tập thể thao nên lưu ý nương nhẹ các khớp xương và cột sống, tránh những chấn động mạnh bất ngờ hay gặp phải khi chơi những môn thể thao như tennis hay squash. Những người ít luyện tập cũng nên tránh cả những môn thể thao khi chơi dễ trượt ngã (như những môn võ thuật, trượt tuyết, trượt patin, cưỡi ngựa, đi xe đạp) để bảo vệ thai nhi.

Trên nguyên tắc phụ nữ có thai vẫn có thể đi du lịch được. Tuy nhiên một số bác sĩ khuyên trong ba tháng đầu của thời kỳ thai nghén không nên đi máy bay. Sau tuần mang thai thứ 36 và bảy ngày đầu sau khi sinh người phụ nữ không được đi máy bay. Nếu một phụ nữ mang thai vẫn quyết định đi đường hàng không thì khi đi máy bay nên mang tất chống tắc nghẽn mạch máu (thrombose) và cố gắng đi lại trong máy bay để cơ thể được vận động một chút.

Quý vị hãy bỏ công chuẩn bị kỹ càng cho chuyến đi và nên tham vấn bác sĩ trước xem cần lưu ý những gì.

16

Người mang thai nên tránh những gì?

Các phụ nữ có thai – đặc biệt những người chưa được tiêm chủng đầy đủ – nên tránh tiếp xúc với những người mắc các bệnh truyền nhiễm như sởi, quai bị, thủy đậu và nhất là phong chẩn (xem mục „Kiểm tra sức khỏe“).

Khi thấy có triệu chứng mắc bệnh cúm phải đi khám bác sĩ ngay.

Ngoài ra cũng nên tránh tiếp xúc với mèo. Trong phân mèo, trong đất cát và cả trong thịt sống có thể có ký sinh trùng truyền bệnh toxoplasmose. Bị nhiễm toxoplasmose trong khi mang thai có thể dẫn đến hậu quả sẩy thai hay con sinh ra bị mù, bị khuyết tật hệ thần kinh.

Những điều cần tránh về mặt dinh dưỡng, rượu, thuốc lá và cách sử dụng một số thuốc men trong thời kỳ thai nghén đã được hướng dẫn ở các chuyên mục tương ứng trong cuốn cẩm nang này.

Chuẩn bị sinh

Giai đoạn cuối thời kỳ thai nghén, khoảng một phần ba tổng số thời gian mang thai, là lúc thích hợp để chuẩn bị cho việc sinh nở. Có rất nhiều khóa chuẩn bị sinh nở ở các bệnh viện, do nữ hộ sinh và chuyên viên thể dục trị liệu hướng dẫn. Những người mang thai không thạo tiếng Đức có thể tìm những khóa gần nhà hay trong bệnh viện dạy bằng một thứ tiếng khác, hay cũng có thể nhờ phiên dịch.

Những khóa hướng dẫn này là cơ hội tốt để quý vị nâng cao hiểu biết về trình tự một cuộc sinh nở, vì cách đỡ đẻ ở Đức có thể khác ở các nước khác. Trong chương trình của khóa hướng dẫn có cả phần tập thể dục và tập thở. Đa số phụ nữ mang thai từ tháng thứ sáu đến tháng thứ bảy bắt đầu tham dự các khóa chuẩn bị sinh nở. Vì các khóa hướng dẫn này thường đông kín chỗ, chúng tôi khuyên quý vị nên đăng ký sớm từ khoảng tháng thứ tư. Hầu hết các quỹ bảo hiểm y tế chịu trả chi phí theo học các khóa chuẩn bị do nữ hộ sinh hướng dẫn.

17

Ai đóng bảo hiểm y tế công có quyền được hưởng sự chăm sóc miễn phí của một nữ hộ sinh. Nữ hộ sinh có thể giải thích những thắc mắc về giai đoạn thai nghén, lúc sinh nở, thời gian ở cữ và những tháng tiếp theo. Nữ hộ sinh cũng sẽ giúp đỡ quý vị trong trường hợp thai nghén khó khăn. Sau khi sinh nữ hộ sinh sẽ chăm sóc cả mẹ lẫn con. Họ có kinh nghiệm về việc cho con bú, chăm sóc trẻ sơ sinh và đối phó với những khó khăn có thể nảy sinh. Sự trợ giúp này rất đáng quý, nhất là đối với những đôi bạn đời sinh con đầu lòng. Để được giúp đỡ những người sắp làm cha mẹ phải chủ động liên hệ với nữ hộ sinh.

Có hai khả năng hỗ trợ cho sản phụ lúc sinh con. Hoặc là quý vị vào bệnh viện tình cờ gặp phiên trực của nữ hộ sinh nào thì để nữ hộ sinh đó đỡ đẻ cho mình. Hoặc là quý vị „đặt trước“ một nữ hộ sinh. Người „nữ hộ sinh được tin cậy“ này sẽ có mặt suốt thời gian đỡ đẻ để giúp đỡ và động viên quý vị. Cách này thường được chọn khi nữ hộ sinh và người mẹ tương lai đã làm quen trong thời gian mang thai và có điều kiện thiết lập một mối quan hệ tin cậy. Người nữ hộ sinh được tin cậy này cũng có thể kết hợp với bác sĩ phụ khoa để đảm nhiệm một số lần khám thai định kỳ.

18

Vượt cạn

Đa số trẻ sơ sinh ra đời trong bệnh viện. Ở đó lúc nào cũng có các bác sĩ giàu kinh nghiệm túc trực. Trường hợp gặp tai biến có thể đối phó nhanh. Trên phương diện y khoa sinh con trong bệnh viện là an toàn nhất. Khi có nguy cơ đẻ khó (sinh nhiều con một lần, người mẹ lớn tuổi, thai ngược) thì nhất thiết nên đến sinh trong bệnh viện phụ sản có liên kết trực tiếp với một bệnh viện nhi (Perinatalzentrum). Bác sĩ qua các kỳ khám thai sẽ đánh giá khả năng đẻ khó hay dễ để có lời khuyên thích hợp cho những người chuẩn bị làm cha mẹ.

Ở Đức hiếm khi người mẹ quyết định sinh con tại nhà. Tương ứng với nhu cầu ít ỏi đó, dịch vụ chăm sóc cho việc sinh nở tại nhà cũng không có bao nhiêu. Vì vậy, nếu muốn sinh tại nhà quý vị nên sớm lo tìm một nữ hộ sinh. Ưu điểm của sinh con tại nhà là môi trường quen thuộc cho sản phụ. Ngược lại hình thức sinh nở này có nhược điểm lớn là các phương tiện y tế để đỡ đẻ rất hạn chế và nếu cuộc sinh nở diễn biến bất lợi thì phải đưa sản phụ vào bệnh viện.

Sinh nở tại các nhà hộ sinh cũng có ưu điểm và nhược điểm tương tự. Chỉ những ai có quá trình mang thai diễn biến bình thường mới nên sinh con tại nhà hộ sinh. Ở nhà hộ sinh việc đỡ đẻ do các nữ hộ sinh đảm nhiệm, đa số các trường hợp không có bác sĩ trực.

Các bậc cha mẹ tương lai cũng nên đăng ký chỗ sinh kịp thời tại bệnh viện hay nhà hộ sinh. Nhiều cơ sở y tế lên lịch cụ thể để những người sắp làm cha mẹ có cơ hội đến khoa sản tham quan trước. Người cha tương lai cùng đến được là tốt nhất.

■ Tuyệt đối tránh chất ni cô tin trong thuốc lá và chất cồn trong rượu bia.

■ Đều đặn đến bác sĩ phụ khoa khám thai theo định kỳ và kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm bệnh.

■ Trong khoảng thời gian mấy tháng đầu của thời kỳ thai nghén nên chọn một nữ hộ sinh giúp đỡ mình khi mang thai và hướng dẫn mình chăm sóc trẻ sơ sinh những tuần đầu tiên sau khi sinh.

■ Lưu ý để có chế độ dinh dưỡng đầy đủ chất với nhiều hoa quả, rau củ và các sản phẩm ngũ cốc không xay xát mất cám, uống nhiều nước.

■ Sử dụng bổ sung một chế phẩm của axit folic trong suốt thời kỳ mang thai. Bác sĩ phụ khoa sẵn sàng tư vấn cho quý vị về loại thuốc bổ này.

■ Tránh ăn thịt chưa nấu chín, trứng sống và phó mát làm từ sữa chưa được khử trùng.

■ Chỉ được phép sử dụng thuốc men thích hợp cho người mang thai.

■ Vận động thường xuyên rất tốt cho quá trình thai nghén và việc sinh nở. Tuy nhiên mỗi phụ nữ nên tùy thể trạng của mình mà chọn cách vận động cho thích hợp.

■ Tránh những bộ môn thể thao có nhiều nguy cơ trượt ngã khi luyện tập.

■ Trong nửa sau của thời kỳ mang thai quý vị có thể tham gia các khóa hướng dẫn cho những người chuẩn bị làm cha mẹ (các khóa chuẩn bị sinh nở). Nên đăng ký sớm từ khoảng tháng thứ tư.

■ Chọn nơi sinh nở thích hợp. Bác sĩ sẽ tư vấn quý vị trong trường hợp cần vào bệnh viện chuyên khoa sản. Các bệnh viện sản và nhà hộ sinh thường xuyên tổ chức những buổi thông tin hoặc ngày tham quan miễn phí dành cho những người sắp làm cha mẹ.

■ Người mẹ tương lai có quyền nghỉ ngơi và hưởng sự quan tâm chăm sóc của người khác!

19

Mạnh khỏe trong thời kỳ mang thai

Hướng dẫn về đề tài:

20

3. Mạnh khỏe sau khi sinh

Về nhà

Thường thì một vài ngày sau khi sinh mẹ và con đã có thể ra viện. Bỗng nhiên cả nhà phải quay cuồng quanh một trung tâm vũ trụ mới! Nhiều bậc cha mẹ miêu tả khoảng thời gian đầu tiên với đứa con sơ sinh là đẹp tuyệt vời, nhưng cũng mệt không thể tưởng tượng được. Nếu đứa trẻ là con đầu lòng thì nhiều bậc cha mẹ trước đó không thể hình dung nổi mình sẽ phải dành nhiều thời gian và sức lực đến thế cho cái sinh linh nhỏ tí xíu này. Ban đêm không chợp mắt được bao nhiêu, vì cứ ba bốn tiếng em bé đã lại khóc đòi ăn. Rồi còn phải liên tục thay tã và lau rửa cho bé. Ban đầu những công việc này rất tốn thời gian, sau quen dần mới làm nhanh được. Thêm vào đó người mẹ cũng cần nghỉ ngơi để hồi phục sức khỏe sau cơn vượt cạn.

Tám tuần đầu sau khi sinh được gọi là „thời gian ở cữ“. Trong thời gian này cha mẹ và em bé cần được yên tĩnh và nhiều thời gian dành cho nhau. Có được sự giúp đỡ lúc này là rất đáng quý. Người cha cũng có thể đỡ đần cho người mẹ bằng cách giúp vợ làm việc nhà càng nhiều càng tốt, dù rằng những việc đó từ

trước tới nay không phải là nhiệm vụ của mình.

Người mẹ đang ở cữ nên nghỉ ngơi nhiều và không nên mang vác nặng (quy tắc: không nâng vật gì nặng hơn đứa con). Các bắp thịt dưới đáy xương chậu bị „rão rệu“ rất nhiều do gánh nặng lúc mang thai và sự cố gắng khi sinh nở. Nếu người mẹ mang vật nặng hay tập thể thao quá sớm có khả năng sau này mắc chứng không kiểm soát được đại tiểu tiện (không thể nín giữ được phân hay nước tiểu). Có những bài tập thể dục đặc biệt („tập phục hồi chức năng“) thích hợp cho sản phụ trong thời gian ở cữ. Người mẹ có thể nhờ nữ hộ sinh hướng dẫn cho mình tập những bài thể dục này.

Sau thời gian ở cữ quý vị nên tham gia một khóa đặc biệt tập phục hồi chức năng. Các khóa này có thể do nữ hộ sinh, chuyên viên vật lý trị liệu hay các trường bổ túc văn hóa đảm nhiệm. Chi phí do các quỹ bảo hiểm y tế chịu.

21

Trong những tuần đầu sau khi sinh nữ hộ sinh sẽ thường xuyên đến tận nhà quý vị. Mười ngày đầu ngày nào họ cũng tới, nếu cần họ sẽ duy trì sự giúp đỡ tại nhà cho đến khi cai sữa con. Khi có thắc mắc hay gặp khó khăn nữ hộ sinh sẵn sàng giải đáp qua điện thoại cho quý vị bất kỳ lúc nào. Nếu trong thời gian mang thai quý vị chưa nhờ đến sự giúp đỡ của nữ hộ sinh thì chậm nhất là lúc sinh con trong bệnh viện nên liên lạc với họ.

Sau khi sinh thường thường người thân và bạn bè lũ lượt kéo đến thăm em bé mới sinh. Nếu quý vị thấy không tiếp đãi được lượng khách lớn như vậy thì cũng đừng ngại hẹn họ đến thăm vào lúc khác hoặc thẳng thắn nhờ họ giúp, ví dụ nhờ mỗi người nấu giùm một món ăn mang đến.

Khoảng ba đến năm ngày sau khi sinh, do nội tiết tố bị đảo lộn nên nếu người mẹ có „tâm trạng mít ướt“ hay còn gọi là „trầm cảm sau khi sinh“ thì cũng không có gì khác thường. Bỗng nhiên người mẹ lo lắng mình không làm chủ được hoàn cảnh mới và có cảm giác lẻ loi bất lực. Họ rất dễ mất bình tĩnh và hay khóc mà tự mình cũng không thể hiểu nổi tại sao.

Thường thì các triệu chứng này tự mất đi trong vòng vài ngày cho đến vài tuần. Nhưng cũng có trường hợp, dù là rất hiếm, từ đó chuyển thành trầm cảm hậu sản (khi con dưới một tuổi). Trong trường hợp này người mẹ lo lắng chán nản suốt nhiều tuần liên tiếp cho đến mức có thể có ý nghĩ tự sát. Trầm cảm hậu sản là một bệnh có thể điều trị được và nên điều trị. Dù rằng điều này rất khó nói ra, nhưng nếu tình hình sức khỏe và tinh thần xấu đi đáng kể do tâm trạng và những suy nghĩ trầm uất thì quý vị rất nên tham vấn một bác sĩ hay một nữ hộ sinh để tìm lời khuyên.

22

Nhóm chủ trương „Sức khỏe mẹ và con“ bang NRW

Trong khuôn khổ hoạt động của nhóm chủ trương „Sức khỏe mẹ và con“ ở bang Nordrhein-Westfalen, trên mạng Internet có phổ biến thông tin về đề tài „Giấc ngủ an toàn cho con“ bằng tiếng Đức, tiếng Ả Rập, tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Ba Lan, tiếng Nga, tiếng Séc và Croatia, tiếng Thổ. Quý vị có thể nạp thông tin này dưới dạng lài liệu PDF từ trang nhà của dự án Phòng bệnh hơn chữa bệnh của bang NRW, trong mục Mutter und Kind, địa chỉ: www.praeventionskonzept.nrw.de.

Giấc ngủ an toàn cho trẻ sơ sinh

Mỗi người mẹ người cha đều đã có lần bị một cơn ác mộng ám ảnh: đứa con bề ngoài khỏe mạnh bình thường bỗng nhiên lặng lẽ ra đi trong giấc ngủ. Hiện tượng chết đột ngột của trẻ là một trong những lý do tử vong hay gặp nhất trong lứa tuổi sơ sinh. Một phát hiện có thể đã cứu sống rất nhiều trẻ sơ sinh trong những năm gần đây là nhận xét trẻ được đặt nằm ngửa khi ngủ ít bị chết đột ngột hơn hẳn.

Ngày nay người ta đã giải thích được hiện tượng chết đột ngột ở trẻ sơ sinh: Trẻ bị chết trong lúc ngủ do các phản xạ tự vệ của cơ thể bị hạn chế. Hơi thở trẻ sơ sinh khi ngủ thường hay ngắt quãng. Thông thường hiện tượng ấy vô hại vì đã có những phải xạ tự vệ giúp trẻ không bị ngạt. Nếu lượng ô xy trong máu xuống quá thấp và lượng các bô nic (tức là „thán

khí“) lên cao thì phản xạ tự vệ của trẻ là hít vào một hơi thở sâu và choàng tỉnh dậy. Trẻ bị nhiễm bệnh, bị ủ quá nóng hay quá kín, hít trở lại nhiều thán khí đã thở ra và thụ động thở khói thuốc lá bị rối loạn cơ chế phản xạ tự vệ. Khi đó trẻ có thể bị chết ngạt.

Để đảm bảo an toàn cho trẻ sơ sinh xin quý vị để tâm đến những lờI khuyên sau đây:

Luôn đặt trẻ sơ sinh nằm ngửa khi ngủ và không nên cho trẻ ngủ trên giường cha mẹ mà cần có giường riêng thích hợp cho trẻ sơ sinh đặt trong phòng ngủ của cha mẹ. Để khỏi cản trở hô hấp và không bị nóng quá, trẻ cần chỗ ngủ rộng và thoáng. Giường của trẻ sơ sinh không cần có gối, tấm lót đầu (quây „kén“) hay tấm lót lông cừu. Cũng không nên đắp chăn vì trẻ có thể kéo chăn trùm lên đầu. An toàn hơn cả là túi ngủ dành cho trẻ sơ

23

sinh. Đệm giường nên mỏng nhưng chắc. Không nên dùng tấm trải giường không thấm nước, vì tấm này làm tích ẩm và đọng khí. Khi ngủ trẻ sơ sinh không cần đội mũ, không cầu chai chườm nước nóng hay thú bông to. Dây rợ, ruy băng, dây cáp, màn chống muỗi, vải căng trần hoặc rèm che xung quanh đều có nguy cơ quấn kín làm trẻ ngạt. Nhiệt độ lý tưởng trong phòng ngủ dao động khoảng từ 16 đến 18 độ.

Không hút thuốc khi có trẻ sơ sinh. Người ta đã chứng minh được, trẻ sơ sinh phải hít thở khói thuốc có nguy cơ chết đột ngột cao hơn. Cho con bú làm giảm nguy cơ này, vì sữa mẹ có tác dụng chống nhiễm bệnh đường hô hấp và vì trẻ bú sữa mẹ ngủ từng pha ngắn hơn và ít sâu hơn. Nếu có thể người mẹ nên cho con bú ít nhất là sáu tháng.

Ở tư thế nằm ngửa!

Con tôi ngủ an toàn hơn trong túi ngủ!

Trong phòng không được hút thuốc!Đặt con ngủ trên giường riêng kê trong phòng ngủ của tôi!Nuôi con bằng sữa mẹ!Không quây kén, xếp gối hay để chăn trong giường con!Không trải giường của con bằng đệm lông hay lót tấm không thấm nước!

Quý vị hãy đảm bảo chỗ ngủ an toàn cho con mình:

Nguồn tư liệu: Bộ lao động, y tế và xã hội bang Nordrhein-Westfalen (chủ xuất bản), Sức khỏe mẹ và con. Cẩm nang „Giấc ngủ an toàn cho con“

24

Cho con bú

Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh có sức khỏe bình thường. Trên nguyên tắc trẻ sơ sinh cho tới sáu tháng tuổi không cần thêm thứ dinh dưỡng bổ sung nào khác. Sữa mẹ dễ tiêu hóa. Trong sữa mẹ có các kháng thể chống lại nhiều bệnh tật. Sữa mẹ cũng có tác dụng làm giảm nguy cơ dị ứng. Cho con bú còn tiện ở chỗ: sữa mẹ không cần khử trùng, lúc nào cũng sẵn và chẳng phải hâm nóng. Thêm vào đó sữa mẹ còn không mất tiền mua. Cho con bú có lợi cho cả mẹ lẫn con. Người mẹ cho con bú từ đầu dạ con sẽ co lại nhanh hơn và xuống cân cũng nhanh hơn. Ngoài ra cho con bú còn phòng bệnh ung thư vú. Thêm một điều nữa cũng không kém phần quan trọng là cho con bú góp phần gắn bó thêm mối quan hệ mẫu tử.

Số bữa bú và thời gian mỗi bữa bú nên tùy theo nhu cầu của trẻ. Lúc đầu có thể trẻ sơ sinh đòi bú từ sáu đến tám lần một ngày. Đến lúc nào đó trẻ sẽ hình thành thói quen bú theo cữ khoảng ba bốn tiếng một lần. Để trẻ hay ăn chóng lớn và không gặp khó khăn khi bú, quý vị phải để ý giữ tư thế cho con bú sao cho đúng. Thường thì ngay sau khi trẻ ra đời nữ hộ sinh đã hướng dẫn người mẹ cách cho con bú. Có nhiều tư thế cho con bú khác nhau. Quan trọng là đứa trẻ khi bú phải quay cả người về phía mẹ, và trẻ không chỉ mút mỗi đầu vú mà phải ngậm cả vùng quanh đầu vú nữa. Trẻ bú như vậy người mẹ sẽ tránh được tắc sữa, sưng tấy hay viêm tuyến sữa. Nếu đã có lần bị viêm tắc sữa thì sau khi ra viện cần có người am hiểu kề bên để hỏi ý kiến mỗi khi lại gặp khó khăn. Nên dự tính đến những khả năng tìm sự giúp đỡ từ nhiều phía khác nhau. Để giải đáp những thắc mắc và khó khăn của người mẹ cho con bú không nhất thiết cần đến người có chuyên môn y tế. Các bà mẹ cũng có thể trao đổi kinh nghiệm và giúp đỡ lẫn nhau. Quý vị có thể đến các nhóm họp mặt những người cho con bú hay đến điểm hẹn là quán cà phê chẳng hạn để gặp gỡ các bà mẹ khác.

Các bà mẹ cho con bú rất cần sự giúp đỡ của người bạn đời, cả của thân nhân và bạn bè nếu có thể. Đặc biệt trong những tuần đầu tiên còn mệt mỏi sau khi sinh người mẹ phải được yên tĩnh, tránh mọi căng thẳng. Giống như lúc còn mang thai, chế độ dinh dưỡng tốt nhất cho mẹ và con trong thời gian ở cữ cũng phải lành mạnh và đầy đủ chất. Cần nhất là phải uống đủ nước để cân bằng lượng chất lỏng thiếu hụt trong cơ thể. Các bác sĩ và nữ hộ sinh đều khuyên không nên ăn kiêng trong thời gian cho con bú. Nếu quý vị xuống cân do ăn kiêng, các chất độc có trong lớp mỡ dự trữ có thể lọt vào sữa mẹ mà trẻ đang bú.

Không hút thuốc trong khi cho con bú. Các chất độc hại trong thuốc lá sẽ qua sữa mẹ lọt vào cơ thể trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, nếu quý vị không thể bỏ được

thuốc lá thì tiếp tục cho con bú vẫn tốt hơn là chuyển sang sữa hộp. Nhưng người mẹ không nên hút thuốc trong vòng một tiếng đồng hồ trước khi cho con bú, và nên thay một chiếc áo sạch để khi ôm con cho bú trẻ không phải hít thở mùi khói thuốc lá thấm trong áo mẹ.

Cũng nên tránh cả rượu bia. Chất cồn vào sữa mẹ có thể gây hại cho con. Ngoại lệ lắm, nếu người mẹ cho con bú muốn uống một ly nhỏ thì nên để khoảng cách từ lúc uống rượu đến lúc cho con bú càng lâu càng tốt. Hoặc là trước khi uống rượu quý vị có thể hút sữa vào chai để dành cho bữa ăn tới của con. Tốt nhất nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc nữ hộ sinh về các tác hại của rượu. Những biện pháp thận trọng khi cho con bú cũng áp dụng trong trường hợp người mẹ phải thường xuyên uống thuốc tây.

Vitamin D và muối fluorit

Không phụ thuộc vào việc trẻ bú sữa mẹ hay ăn sữa ngoài, từ lúc sinh ra đến khi tròn một tuổi trẻ cần uống thêm vitamin D để phòng bệnh còi xương, và cũng nên tham vấn bác sĩ nhi để trẻ sử dụng một chế phẩm của muối fluorit phòng ngừa sâu răng. Khi trời đặc biệt nóng hoặc trẻ bị sốt quý vị nên hỏi ý kiến bác sĩ hay nữ hộ sinh xem có cần cho trẻ uống thêm phụ vào với sữa một loại nước uống không có đường (nước đun sôi để nguội, trà hoa quả hay trà dược thảo).

25

26

Sữa bộ nuôi trẻ sơ sinh

Nếu người mẹ không muốn hoặc không thể cho con bú thì phải nuôi bộ bằng sữa dành cho trẻ sơ sinh. Sữa này có bán trong siêu thị hay các cửa hàng hóa dược tổng hợp. Nên sử dụng các sản phẩm thay thế sữa mẹ chế biến từ sữa bò vì các loại sữa bộ này có thành phần gần giống sữa mẹ. Từ khi sinh cho đến cuối tháng thứ sáu trẻ cần loại sữa bộ dành cho trẻ sơ sinh ở giai đoạn đầu tiên. Nếu thấy cần thiết quý vị có thể cho trẻ ăn sữa này đến khi tròn một tuổi. Loại sữa này trên nhãn mác có ký hiệu „Pre“ hay số „1“. Từ tháng thứ sáu trở đi trẻ có thể ăn loại sữa bộ tiếp theo có ký hiệu số „2“, trong thành phần của sữa có bổ sung thêm thức ăn phụ. Sữa bò tươi hay sữa đậu nành, kể cả để nguyên hay pha loãng, đều không phù hợp để nuôi trẻ sơ sinh. Cơ thể trẻ sơ sinh chưa thể tiêu hóa được các loại sữa này, nếu dùng sẽ nảy sinh nhiều vấn đề về đường tiêu hóa. Cũng không nên tự pha lấy sữa nuôi trẻ sơ sinh vì lý do vệ sinh và sợ không đảm bảo được thành phần chất dinh dưỡng hợp lý.

Trẻ sơ sinh có cha mẹ hay anh chị mắc các chứng dị ứng như dị ứng phấn hoa, dị ứng da hay hen suyễn có nhiều khả năng cũng bị dị ứng. Nếu trẻ không bú sữa mẹ quý vị nên hỏi ý kiến bác sĩ nhi xem có nên nuôi trẻ bằng sữa bộ hạn chế dị ứng không. Sữa hạn chế dị ứng dành cho trẻ sơ sinh ở giai đoạn thứ nhất có ký hiệu „HA Pre“, „Pre HA“ hay „HA 1“ trên mác. „HA“ là chữ viết tắt của hypoallergen và có nghĩa là sản phẩm chứa ít tác nhân gây dị ứng. Sữa bộ hạn chế dị ứng nuôi trẻ sơ sinh ở giai đoạn tiếp theo có ký hiệu „HA 2“. Mỗi người phải tự tìm hiểu để chọn được loại sữa bộ phù hợp nhất cho con mình.

Sữa bộ nuôi trẻ sơ sinh mà pha không đúng, bất kể loãng hay đặc quá, đều không tốt cho trẻ. Bởi vậy quý vị phải theo đúng hướng dẫn cách pha in trên vỏ bao và liều lượng chỉ định của nhà sản xuất. Nước pha sữa phải được đun sôi, để nguội còn khoảng 50 độ mới hòa với bột sữa. Khi đong bột sữa bằng thìa đo phải dùng dao gạt ngang miệng thìa mới đúng liều lượng, đong đầy có ngọn sữa pha ra sẽ bị đặc. Pha rồi phải lắc chai thật mạnh để hòa tan và làm nguội xuống cho vừa uống.

27

Nên cho trẻ sơ sinh uống sữa bộ trong chai có núm vú loại lỗ thật nhỏ. Như vậy trẻ ăn sữa chai cũng phải ra sức mút như trẻ bú sữa mẹ. Động tác mút sữa rất quan trọng cho sự phát triển hàm và cử động nuốt của trẻ. Ngoài ra, sau mỗi bữa ăn phải cố gắng ra nhiều sức để mút trẻ sẽ mệt và ngủ ngon hơn. Ngày nay người ta khuyên nên cho trẻ sơ sinh ăn sữa bộ vừa đủ theo nhu cầu của trẻ – cũng như trẻ bú sữa mẹ – để tránh dư thừa dinh dưỡng. Yếu tố quyết định cho sự phát triển thể hiện ở chỗ trẻ tăng cân đều trong phạm vi bình thường. Mấy tuần đầu nữ hộ sinh sẽ kiểm tra cân nặng của trẻ, sau đó bác sĩ nhi sẽ kiểm tra khi trẻ đến khám định kỳ.

Thức ăn bổ sung

Từ tháng thứ năm hay tháng thứ bảy trở đi nên dần dần thay thế các bữa bú sữa mẹ hoặc ăn sữa chai bằng các thức ăn bổ sung (bột). Bột nấu nhuyễn từ khoai tây, rau và thịt là thích hợp nhất cho giai đoạn đầu tiên. Cũng có thể cho trẻ ăn thức ăn bổ sung chế biến sẵn đóng lọ thủy tinh, khi sử dụng phải theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất về độ tuổi và liều lượng.

Điều quan trọng nhất là bột dành cho trẻ sơ sinh nên có thành phần đơn giản, bột nuôi trẻ dưới một tuổi không cho gia vị (như muối và hạt tiêu), nếu có thể cũng không cho đường hay các chất phụ gia khác. Nếu quý vị tự quấy bột cho trẻ thì nên dùng rau sạch và hoa quả trồng theo phương pháp sạch rửa kỹ và gọt vỏ. Có thể bắt đầu cho trẻ ăn thêm bằng cách

Chế độ dinh dưỡng cho trẻ dưới một tuổi

Vit. K

Vitamin D, fluorit

Sữa mẹ hoặc sữa dành cho trẻ sơ sinh

Tháng

Bột rau – khoai tây – thịt

Bột sữa – ngũ cốc

Bột ngũ cốc – hoa quả

Hai lần ăn giữa các bữa chính

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Nguồn tư liệu: Viện nghiên cứu dinh dưỡng cho trẻ em, Dortmund

Bánh mì, sữa

Bánh mì, sữa

28

thay bữa bú trưa bằng một bữa bột. Sau tháng thứ sáu hoặc thứ bảy có thể thêm một bữa bột thứ hai vào buổi tối (bột sữa – ngũ cốc), khoảng một tháng sau thì cho trẻ ăn bột hoa quả – ngũ cốc. Thức uống của trẻ tốt nhất là nước, trà hoa quả hay trà Fenchel không có đường. Từ tháng thứ chín đến tháng thứ mười hai trở đi quý vị có thể cho trẻ ăn thức ăn cứng được rồi và nên cho trẻ làm quen dần với các bữa ăn của gia đình.

Nếu đứa trẻ có nguy cơ bị dị ứng cao (xem mục „Sữa bộ nuôi trẻ sơ sinh“), quý vị nên hỏi ý kiến bác sĩ về cách cho trẻ thích ứng dần dần với thức ăn mới và những sản phẩm nào nên tránh dùng.

Chế độ dinh dưỡng đúng cho nhi đồng

Khi đã ngoài một tuổi trẻ cần một chế độ dinh dưỡng phong phú và đa dạng. Lúc này trẻ ở vào giai đoạn phát triển nhanh nên rất cần một số chất dinh dưỡng nhất định. Tốt nhất là các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật (bánh mì làm từ bột ngũ cốc không xay xát mất cám, các loại ngũ cốc, khoai tây, cơm, mì, hoa quả và rau củ) kết hợp với uống nhiều nước.

Thực phẩm có nguồn gốc động vật – gồm có sữa và các sản phẩm của sữa (phó mát, da ua, phó mát tươi) cũng như thịt, cá và trứng – chỉ nên cho ăn có chừng mực. Đồng thời với việc hạn chế tối đa những thức ăn có nhiều mỡ động vật hoặc nhiều đường, quý vị nên nấu cho trẻ em ở tuổi nhi đồng ít nhất một bữa ăn nóng trong ngày và cho các em uống trung bình mỗi ngày 1,5 lít nước (trẻ nhỏ hơn cần uống ít hơn, ví dụ trẻ một tuổi cần khoảng 600 ml), tốt nhất là nước khoáng hoặc trà không có đường. Nước ngọt và nước chanh hơi có quá nhiều đường nên rất hại răng. Các loại đồ uống như côca côla nên để cho trẻ làm quen càng muộn càng tốt. Nước uống loại này hạn chế sự phát triển xương, gây hại đến hệ thần kinh và có thể làm cho trẻ dễ mất bình tĩnh.

29

Vệ sinh răng miệng

Chế độ dinh dưỡng hợp lý và vệ sinh răng miệng đúng cách ngay từ đầu là yếu tố quan trọng để trẻ giữ răng được tốt. Từ lúc trẻ mọc chiếc răng sữa đầu tiên đã nên dạy trẻ đánh răng bằng bàn chải mềm cả mặt trong mặt ngoài. Cho tới khi trẻ hai tuổi, mỗi ngày chỉ cần làm vệ sinh răng miệng một lần trước khi đi ngủ là đủ. Tránh tạo cho trẻ thói quen uống nước ngọt bằng chai gắn núm vú – ngậm cho dễ ngủ –. Thường xuyên ngậm kiểu này răng sẽ bị bám đường dẫn đến sâu răng, không ít trường hợp sún răng cửa.

Trẻ từ hai tuổi đến khi bắt đầu đi học nên đánh răng mỗi ngày hai lần bằng bàn chải và kem đánh răng có chứa fluorit dành cho nhi đồng, tốt nhất nên có người lớn trông chừng. Thời gian đầu thường là cha mẹ phải chải lại lần nữa răng trẻ mới đủ sạch. Từ sáu tuổi trở lên trẻ em có thể sử dụng chung kem đánh răng của người lớn.

Nếu trẻ ăn đồ ngọt (nếu hạn chế được chỉ cho ăn một lần trong ngày) – thì sau khi ăn nhất thiết phải đánh răng. Kẹo cao su ít hại răng nhai trong khoảng thời gian giữa hai lần ăn có thể trung hòa các axit có hại. Muối ăn có chứa fluorit cũng góp phần ngừa sâu răng.

Khám răng định kỳCũng như người lớn, trẻ nhỏ và thanh thiếu niên nên đến bác sĩ nha khoa khám răng đều đặn. Quỹ bảo hiểm y tế công chịu mọi chi phí cho các dịch vụ kiểm tra và chăm sóc răng định kỳ liệt kê sau đây:

Trẻ nhỏ (từ 3 đến 6 tuổi):Trong tổng cộng ba lần khám răng phòng ngừa sâu răng bác sĩ nha khoa sẽ kiểm tra cả răng, hàm và miệng. Bác sĩ sẽ tư vấn cho cha mẹ đứa trẻ về vệ sinh răng miệng, dinh dưỡng hợp lý và cấp fluorit bổ sung cho trẻ.

Nhi đồng và thanh thiếu niên (từ 6 đến 18 tuổi):Mỗi năm đến bác sĩ nha khoa khám răng hai lần để phát hiện bệnh. Bác sĩ sẽ kiểm tra vệ sinh răng miệng và hướng dẫn trẻ cách đánh răng cho đúng. Ngoài việc khám răng bác sĩ còn xử lý răng bằng fluorit và trám các rãnh ở mặt trên răng hàm để tránh sâu răng.

Nghĩa vụ khai báo ở bang Nordrhein-Westfalen

Các bác sĩ ở Nordrhein-Westfalen có nghĩa vụ thông báo tên những trẻ em đã đến phòng mạch của mình khám định kỳ từ U5 đến U9 lên „Trung tâm y tế tuổi thơ“ thuộc Viện y tế và lao động bang Nordrhein-Westfalen. Trung tâm này sẽ kết hợp với các phòng quản lý hộ khẩu so sánh dữ liệu để tìm ra những em không đi khám định kỳ. Người ta sẽ gửi thư nhắc nhở cha mẹ các em này. Bằng cách ấy bang Nordrhein-Westfalen muốn nâng cao số lượng trẻ em tham gia khám sức khỏe định kỳ. Nếu sau khi nhắc nhở vẫn không thấy báo trẻ đã đi khám thì chính quyền địa phương nơi em đó ở sẽ được thông báo để kiểm tra và quyết định xem có cần can thiệp hay không.

30

Khám sức khỏe định kỳ cho trẻ nhỏ và thanh thiếu niên

Những năm đầu tiên của cuộc đời rất quan trọng cho sự phát triển của trẻ. Vì vậy mà có quy định kiểm tra sức khỏe định kỳ và khám phát hiện sớm bệnh dành cho trẻ em và thanh thiếu niên. Thông thường các quỹ bảo hiểm y tế tài trợ toàn phần cho các dịch vụ chăm sóc sức khỏe này.

Những kỳ „khám U“ bắt đầu từ ngay sau khi trẻ ra đời. Kiểm tra sức khỏe định kỳ nhằm mục đích theo dõi quá trình phát triển thể lực và trí tuệ của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, để có thể phát hiện sớm những lệch lạc mà điều trị kịp thời. Trẻ thường được khám lần thứ nhất U1 và thứ hai U2 ngay khi còn ở trong bệnh viện. Nếu sản phụ ra viện sớm (hay còn gọi là „đẻ

ngoại trú“), thì phải đưa con đến bác sĩ nhi thử máu ở gót chân để kiểm tra các bệnh về trao đổi chất. Xét nghiệm này rất quan trọng, vì qua đó có thể phát hiện những bệnh cần điều trị từ rất sớm. Phát hiện bệnh càng sớm thì khả năng điều trị được càng cao.

Hai kỳ U10 và U11 là hai lần khám bổ sung mà cho đến nay chỉ có ít quỹ bảo hiểm y tế chịu trang trải. Mục đích là để bù vào lỗ hổng lớn giữa U9 (lúc trẻ được khoảng 5 tuổi) và J1 (khi trẻ ở độ tuổi 12 đến 15). Trong hai lần khám này trẻ sẽ được kiểm tra để phát hiện những lệch lạc trong quá trình phát triển thể hiện qua kết quả học tập và hạnh kiểm ở trường. Nhân đó cũng khuyến khích sử dụng các biện pháp tăng cường sức khỏe.

31

Trẻ em đến khám sức khỏe định kỳ phải mang theo thẻ bảo hiểm và sổ kiểm tra sức khỏe để bác sĩ điền kết quả khám vào. Sẵn tới khám U cũng có thể tiêm chủng phòng những bệnh cần thiết luôn. Đừng quên mang theo sổ tiêm chủng.

Kiểm tra sức khỏe cho thanh thiếu niênKhi bước vào tuổi dậy thì cơ thể đứa trẻ có nhiều thay đổi, vì vậy phải có một lần „khám J“ cho trẻ ở khoảng tuổi 13, 14. Mục đích của lần kiểm tra sức khỏe này là để nhằm phát hiện và điều trị những bệnh có thể nguy hiểm cho sự phát triển thể lực, trí tuệ và sự trưởng thành về mặt xã hội của trẻ ở tuổi thiếu niên. Trẻ cũng sẽ được tư vấn về những lối sống có hại cho sức khỏe ví dụ như hút thuốc lá. Cha mẹ phải nhắc nhở con mình đến khám ở phòng mạch của một bác sĩ nhi hay bác sĩ gia đình. Nhiều bác sĩ nhi có cả lịch tư vấn riêng cho thanh thiếu niên.

Kỳ khám Thời gian Địa điểm

U1 Ngay sau khi chào đời Ở bệnh viện hay ở nhà, do nữ hộ sinh khám

U2 Khi trẻ được 3 đến 10 Ở bệnh viện hay ở phòng ngày tuổi mạch của bác sĩ nhi

U3 đến U9 8 kỳ kiểm tra sức khỏe Ở phòng mạch của bác sĩ (kể cả kỳ 7a mới bổ sung thêm) nhi hay bác sĩ gia đình cho tới khi trẻ tròn 6 tuổi

U10 và U11 Một lần khi trẻ từ 7 đến 8 tuổi Ở phòng mạch của bác sĩ và một lần từ 9 đến 10 tuổi nhi hay bác sĩ gia đình

Cha mẹ tự liên hệ lấy hẹn khám các kỳ U3 đến U9 ở phòng mạch bác sĩ nhi.

Các kỳ kiểm tra sức khỏe định kỳ cho trẻ em

Sổ khám sức khỏe của trẻ em ghi kết quả kiểm tra định kỳ trong từng giai đoạn

32

Kiểm tra sức khỏe cho người lớn

Không phải chỉ có trẻ em mới cần kiểm tra sức khỏe thường kỳ. Đối với người lớn mạnh khỏe cũng là điều quan trọng, nhất là khi họ có con.

Mọi thành viên của một quỹ bảo hiểm y tế công đều có quyền đi khám phát hiện sớm bệnh và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Tùy theo lứa tuổi và giới tính, quý vị có thể sử dụng nhiều dịch vụ y tế miễn phí khác nhau. Đi kiểm tra sức khỏe định kỳ thì không phải trả lệ phí khám bệnh.

■Phụ nữ từ 20 tuổi trở lên có thể đi khám phát hiện sớm bệnh ung thư mỗi năm một lần,

■từ 30 tuổi trở lên đi khám vú và khám da mỗi năm một lần,

■từ 50 tuổi trở lên có thể đi khám phát hiện sớm bệnh ung thư ruột mỗi năm một lần,

■và từ 55 tuổi trở lên có thể đi nội soi ruột hai lần cách nhau mười năm.

■Ngoài ra phụ nữ trong khoảng từ 50 đến 69 tuổi được đề nghị đi khám đều đặn hai năm một lần bằng phương pháp rọi tuyến vú. Biện pháp này giúp sớm phát hiện bệnh ung thư vú và được tiến hành tại các cơ sở khám gọi chung là Screening-Einheiten.

■Nam giới từ 45 tuổi trở lên có thể đi khám kiểm tra tuyến tiền liệt, cơ quan sinh dục và khám da mỗi năm một lần,

■từ 50 tuổi trở lên có thể đi khám phát hiện sớm ung thư ruột mỗi năm một lần và

■từ 55 tuổi trở lên có thể đi nội soi ruột hai lần cách nhau mười năm.

Phụ nữ và nam giới từ 35 tuổi trở lên có quyền đi kiểm tra sức khỏe toàn diện hai năm một lần để phát hiện sớm những bệnh hay gặp như các bệnh đường tim mạch, bệnh thận và bệnh tiểu đường (diabetes mellitus).

Trong phạm vi kiểm tra sức khỏe toàn diện có bao gồm cả việc bác sĩ tư vấn một cách cặn kẽ về nguy cơ các bệnh tật có thể gặp phải do tiền sử bệnh tật hay do lối sống của quý vị. Khi khám quý vị sẽ được đo huyết áp và đo mạch, nghe tim, nghe phổi cũng như lấy mẫu xét nghiệm máu và nước tiểu.

Tiêm chủng cho trẻ sơ sinh, nhi đồng và thanh thiếu niên

Tiêm chủng phòng ngừa được nhiều bệnh. Ủy ban thường trực về tiêm chủng đề nghị trẻ em nên tiêm chủng phòng những bệnh sau:

■Tetanus (bệnh uốn ván)■Diphtherie (bệnh bạch hầu)■Pertussis (bệnh ho gà)■Poliomyelitis (bệnh bại liệt ở trẻ em)■Viêm màng não và viêm thanh quản do

vi trùng Haemophilus■Viêm gan siêu vi trùng dạng B (bệnh

vàng mắt vàng da)■Viêm màng não do vi trùng

Pneumokken■Viêm màng não do vi trùng

Meningokokken■Sởi/quai bị/phong chẩn■Varizellen (bệnh thủy đậu)■Influenza (cúm siêu vi trùng)■Ung thư cổ tử cung

Mỗi bệnh nêu trên không nhất thiết phải tiêm phòng bằng một mũi tiêm chủng riêng. Có những loại vắc xin có tác dụng phòng chống nhiều bệnh truyền nhiễm (ví dụ như vắc xin ngừa sởi, quai bị và phong chẩn, „vắc xin ngừa sáu bệnh“).

Tiêm chủng

Bộ lao động, y tế và xã hội bang Nordrhein-Westfalen có phổ biến thông tin về đề tài tiêm chủng trên mạng Internet. Hướng dẫn về tiêm chủng phòng ngừa bệnh sởi, quai bị và phong chẩn có bằng tiếng Đức, tiếng Nga và tiếng Thổ. Quý vị có thể nạp xuống dưới dạng tài liệu PDF từ trang có địa chỉ: www.impfen.nrw.de.

33

34

Muốn biết trẻ cần tiêm chủng phòng bệnh gì vào thời điểm nào, tốt nhất quý vị nên hỏi bác sĩ nhi trong lần khám định kỳ U3 (lúc trẻ khoảng 4 đến 6 tuần tuổi). Không được tiêm chủng khi trẻ đang ốm. Trong trường hợp này phải đợi đến khi trẻ khỏi bệnh mới tiêm chủng được. Đa số các mũi tiêm chủng không gây phản ứng khó chịu. Tiêm chủng là để trẻ em có sức đề kháng chống một số bệnh, nhưng tiêm chủng không đảm bảo miễn dịch được một trăm phần trăm. Trẻ vẫn có thể bị mắc bệnh, tuy nhiên ở dạng nhẹ hơn.

Trên nguyên tắc các quỹ bảo hiểm y tế chịu mọi phí tổn cho việc tiêm phòng các bệnh liệt kê ở trên.

An toàn cho trẻ em

Tai nạn xảy ra rất nhanh: Em bé sơ sinh xoay người một cái, thế là ngã từ trên bàn thay tã xuống đất. Bé con trong tuổi bò chui vào xó xỉnh vớ được chai nước lau nhà vệ sinh đưa ngay lên miệng uống. Hay đứa trẻ nhỏ kéo ấm nước sôi đổ xuống người. Mỗi năm có hàng triệu trẻ em bị tai nạn tại nhà hay ở các nơi giải trí nặng đến mức cần được bác sĩ điều trị. Trẻ nhỏ đặc biệt hay bị tai nạn dẫn đến tử vong.Quý vị có thể đóng góp rất nhiều vào việc làm tăng an toàn cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Xin đơn cử vài hướng dẫn quan trọng nhất khi trông trẻ dưới một tuổi:

■Không bao giờ để trẻ sơ sinh nằm một mình trên bàn thay tã hay những chỗ cao, ngay cả khi trẻ còn rất nhỏ cũng vậy.

■Khi thay tã: Một tay luôn luôn giữ chừng em bé!

■Đậy nắp an toàn lên tất cả các ổ cắm điện trong nhà.

■Ấm chén đựng đồ uống nóng phải để ngoài tầm tay trẻ. Khăn trải bàn và dây điện của ấm đun nước không để lòng thòng, đề phòng trẻ nắm lấy kéo làm đổ nước sôi hay trà, cà phê nóng xuống người.

35

■Mặt bếp nóng là một nguy cơ gây bỏng. Không bao giờ để trẻ một mình không có người trông quanh quẩn gần bếp hay lò nướng.

■Thức ăn hâm bằng lò vi sóng sờ có chỗ chỉ ấm tay trong khi những chỗ khác có thể đã nóng bỏng. Trước khi đút cho trẻ ăn quý vị nên trộn đều và cẩn thận nếm thử một chút.

■Thuốc men phải cất kín trong tủ thuốc. Không để thuốc bừa bãi đầy nhà.

■Các loại nước tẩy rửa và các chất hóa học khác phải cất kỹ trong tủ để trẻ không tự lấy ra được.

■Không cho trẻ tập đi bằng „Khung tập đi“. Thường xuyên có nhiều tai nạn nặng xảy ra khi trẻ sử dụng khung này và bị ngã. Khung tập đi còn có thể tác động xấu đến sự phát triển bộ xương của trẻ. Mà trẻ sử dụng khung tập đi cũng không hề biết đi sớm hơn.

■Không bao giờ được phép để trẻ một mình trong bồn tắm hay vầy nước trong chậu, ngay cả khi trẻ đã biết ngồi hay biết đứng cũng phải có người trông.

Sinh trưởng trong môi trường đa ngôn ngữ

Tiếng mẹ đẻ của cha mẹ là ngôn ngữ cơ sở đối với một đứa trẻ. Ở Đức, đối với trẻ em sinh trưởng trong môi trường đa ngôn ngữ, người làm cha mẹ có trách nhiệm lo cho con mình bên cạnh tiếng mẹ đẻ phải làm quen với tiếng Đức càng sớm càng tốt. Chỉ có như vậy đứa trẻ mới có thể sống một cách tự lập và tự tin trong xã hội, thu được kết quả học tốt ở trường và thành công trong nghề nghiệp sau này.

Ngay cả các bậc cha mẹ không biết tiếng Đức cũng có thể giúp con mình sớm học tiếng Đức, bằng cách đăng ký cho con đi vườn trẻ hay mẫu giáo càng sớm càng tốt, để trẻ có đủ thời gian học tiếng Đức trước khi nhập trường tiểu học. Khi trẻ chưa đi vườn trẻ, các bậc cha mẹ nên cố gắng tạo điều kiện cho con mình chơi với trẻ khác nói tiếng Đức. Ở các nhóm trẻ lứa tuổi biết bò, các khóa bơi cho trẻ sơ sinh và các hoạt động ngoại khóa tương tự, các bậc cha mẹ có nhiều cơ hội tiếp xúc với những người làm cha mẹ khác nói nhiều ngôn ngữ khác nhau.

36

Mặc dù phần lớn trẻ em khi được một tuổi mới bắt đầu học nói, sự phát triển ngôn ngữ của đứa trẻ đã mang dấu ấn của thời gian trước đó. Từ khi còn nằm trong bụng mẹ bào thai đã được nghe tiếng mẹ đẻ rồi. Khi cha mẹ nựng nịu trẻ sơ sinh, đứa trẻ làm quen trước tiên với giai điệu của ngôn ngữ rồi sau đó mới đến ý nghĩa của lời nói. Dần dần trẻ mới học được cách lập câu và dùng từ diễn tả những nội dung trừu tượng.

Do vậy cha mẹ nên nói chuyện với con mình bằng ngôn ngữ mà bản thân họ nắm được vững chắc nhất và nói giỏi nhất. Trong đại đa số các trường hợp thì đó là tiếng mẹ đẻ. Vì trong tiếng mẹ đẻ họ đã có vốn từ phong phú và biết sử dụng cấu trúc ngữ pháp một cách chắc chắn. Một đứa trẻ học được bằng cách này ngôn ngữ đầu đời của nó thì sẽ thấy dễ dàng hơn khi học các ngôn ngữ sau.

Cũng chính vì thế cha mẹ nên nói chuyện thật nhiều với con cái, cùng trẻ giở xem truyện tranh, đọc sách và kể chuyện thật nhiều cho trẻ nghe. Cả hát và đọc thơ cho trẻ nghe cũng rất quan trọng, vì từ đó trẻ sẽ hình thành được khả năng cảm thụ ngôn ngữ. Nếu cha mẹ kiên nhẫn nghe trẻ kể chuyện mà không xen vào thường xuyên để sửa thì trẻ sẽ thích nói và qua đó sẽ phát triển tốt.

Nếu cha và mẹ nói hai thứ tiếng khác nhau thì mỗi người có thể nói chuyện với con bằng tiếng mẹ đẻ của mình: người nào nói ngôn ngữ của người ấy. Trong những tình huống phải trao đổi chung (cha và mẹ nói chuyện với nhau, cả nhà nói chuyện trong bữa ăn hay khi đi mua sắm v.v...) nên quy định rõ ràng để đứa trẻ biết lúc nào dùng ngôn ngữ gì.

Xin quý vị đừng lo: Trẻ nhỏ có khả năng học đồng thời một, hai hoặc thậm chí ba ngôn ngữ. Chúng chỉ cần có một người thân chỉ bảo tận tình cho mỗi thứ tiếng và có cơ hội thực hành hằng ngày, tức là nghe và nói thường xuyên mà thôi.

■Trong những tuần đầu sau khi sinh cha mẹ nên nghỉ ngơi và dành nhiều thời gian cho con. Người cha, bạn bè và thân nhân cần quan tâm chăm sóc và giúp đỡ người mẹ trong giai đoạn này.

■ Nữ hộ sinh là người thường trực cố vấn cho quý vị khi có thắc mắc hay gặp vấn đề trong thời gian ở cữ.

■ Nhất thiết phải đưa trẻ đi kiểm tra sức khỏe định kỳ.

■ Người mẹ nên cố gắng cho con bú sáu tháng.

■ Trong thời kỳ cho con bú người mẹ cần có một chế độ dinh dưỡng phong phú với nhiều hoa quả, rau củ, các sản phẩm làm từ ngũ cốc không xay xát mất cám và uống nhiều nước.

■ Nguy cơ chết đột ngột ở trẻ sơ sinh có

thể phòng ngừa bằng cách đặt trẻ ngủ ở tư thế nằm ngửa trong mấy tháng đầu tiên.

■ Lưu ý đến chỗ ngủ của trẻ: Đặt giường trẻ sơ sinh trong phòng ngủ của cha mẹ, dùng túi ngủ thay chăn, không dùng gối, giữ nhiệt độ phòng ngủ khoảng từ 16 đến 18 độ.

■ Không hút thuốc lá trong nhà.

■ Cha mẹ nên tìm hiểu về tiêm chủng phòng bệnh bằng cách tới bác sĩ nhi khoa tư vấn.

■ Loại trừ sớm (từ trước khi trẻ biết bò) những nguyên nhân có thể gây tai nạn cho trẻ trong căn hộ.

■ Phải tập cho trẻ thói quen đánh răng và giữ vệ sinh răng miệng ngay từ đầu.

■ Các bậc cha mẹ nên tìm hiểu về đề tài „Song ngữ với trẻ em“. Mỗi người cha hoặc mẹ nên trao đổi với con bằng tiếng mẹ đẻ của mình càng nhiều càng tốt.

37

Mạnh khỏe sau khi sinh

Hướng dẫn về đề tài:

38

4. Một số địa chỉ cần thiết

Cơ sở/Liên hệ Giới thiệu sơ lược

AIDS-Hilfe NRW e.V. Lindenstraße 20 50674 Köln Điện thoại: 0221 | 92 59 96-0 Fax: 0221 | 92 59 96-9 E-Mail: info@nrw.aidshilfe.de Internet: www.nrw.aidshilfe.de

Arbeitskreis Neue Erziehung (ANE) Boppstraße 30 10967 Berlin Điện thoại: 030 | 25 90 06-0 Fax: 030 | 25 90 06-50 E-Mail: ane@ane.de Internet: www.ane.de

Ärztekammer Nordrhein Tersteegenstraße 9 40474 Düsseldorf Điện thoại: 0211 | 43 02-0 Fax: 0211 | 43 02-1200 Internet: www.aekno.de Ärztekammer Westfalen-Lippe Gartenstraße 210 – 214 48147 Münster Điện thoại: 0251 | 9 29-0 Fax: 0251 | 9 29-2999 Internet: www.aekwl.de

Các cơ sở của hội AIDS-Hilfe bang Nordrhein-Westfalen ngoài các hoạt động khác còn giúp tư vấn qua điện thoại. Họ giải đáp các thắc mắc về quan hệ tình dục một cách an toàn (Safer Sex), tiêm chích ma túy một cách an toàn (Safer Use), về mọi nguy cơ lây nhiễm bệnh và về xét nghiệm thử kháng thể HIV.

Hội ANE hỗ trợ các bậc cha mẹ dưới hình thức các bức „Thư gửi cha mẹ“ (bằng tiếng Đức và tiếng Thổ). Những lá thư có nội dung phù hợp với từng lứa tuổi sẽ do Sở thanh thiếu niên gửi tới các gia đình để nhắc nhở về những biện pháp tăng cường sức khỏe và phòng bệnh, đồng thời cung cấp những hướng dẫn bổ ích. Các bậc cha mẹ cũng có thể tự xin hội gửi thư trực tiếp tới cho mình.

Hiệp hội bác sĩ được sự ủy nhiệm của nhà nước chịu trách nhiệm đảm bảo chất lượng của dịch vụ chăm sóc y tế và nghiệp vụ bác sĩ. Bên cạnh việc tổ chức các khóa tu nghiệp cho bác sĩ và nhân viên y tế hiệp hội còn có trách nhiệm cố vấn chuyên môn cho hội viên, tư vấn cho người dân và đóng góp xây dựng chính sách y tế. Hiệp hội cũng đại diện cho quyền lợi của bệnh nhân và giúp đỡ các trường hợp điều trị sai lầm. Trang nhà của hiệp hội trên mạng Internet có cung cấp các hướng dẫn y tế cụ thể và phổ biến thông tin chung cho bệnh nhân.

39

Cơ sở/Liên hệ Giới thiệu sơ lược

Berufsverband der Frauenärzte e.V. Internet: www.bvf.de

Deutsche Gesellschaft für Gynäkologie und Geburts hilfe e.V. Internet: www.dggg.de

Berufsverband der Kinder- und Jugendärzte e.V. (BVKJ)

Nordrhein Gebhardstraße 17 42719 Solingen Điện thoại: 0212 | 31 16 15 Fax: 0212 | 31 53 64 E-Mail: fischbach@ kinderaerzte-solingen.de Westfalen-Lippe Pfarrstraße 10 32457 Porta Westfalica Điện thoại: 0571 | 5 18 55 Fax: 0571 | 5 84 79 E-Mail: Westermann DrMechthild@t-online.de Internet: www.kinderaerzte- im-netz.de

Hai tổ chức này cung cấp qua mạng Internet một diễn đàn có những thông tin về các đề tài như thai nghén và kế hoạch hóa gia đình. Thêm vào đó còn có mục trực tuyến giúp tìm bác sĩ phụ khoa và bệnh viện phụ sản: www.frauenaerzte-im-netz.de

Hiệp hội bác sĩ nhi khoa đại diện cho quyền lợi các bác sĩ chuyên ngành điều trị trẻ em và thanh thiếu niên ở nước Đức. Trên trang nhà của hội có phổ biến nhiều thông tin bổ ích về bác sĩ và bệnh viện nhi cũng như về ngành nhi khoa (ví dụ như một số bệnh ở trẻ em và sự phát triển lành mạnh của trẻ em).

40

Cơ sở/Liên hệ Giới thiệu sơ lược

Bundeszentrale für gesund-heitliche Aufklärung (BZgA) Ostmerheimer Straße 220 51109 Köln Điện thoại: 0221 | 89 92-0 Fax: 0221 | 89 92-300 E-Mail: poststelle@bzga.de Internet: www.bzga.de www.schwanger-info.de www.kindergesundheit-info.de

Deutscher Bundesverband für Logopädie e.V. (dbl) Augustinusstraße 11a 50226 Frechen Điện thoại: 02234 | 3 79 53-0 Fax: 02234 | 3 79 53-13 Internet: www.dbl-ev.de

Deutscher Familienverband (DFV) Landesverband NRW Elsbachstraße 107 51379 Leverkusen Điện thoại: 02171 | 34 12 70 Fax: 02171 | 34 17 58 E-Mail: info@dfv-nrw.de Internet: www.dfv-nrw.de Tư vấn trong lĩnh vực gia đình: www.familienratgeber.dfv-nrw.de

BZgA là một cơ quan liên bang trực thuộc Bộ y tế liên bang và phụ trách mảng nâng cao ý thức y tế và phòng bệnh ở nước Đức. Ngoài việc cung cấp thông tin và tài liệu chi tiết về đề tài sức khỏe (bằng nhiều thứ tiếng khác nhau), BZgA còn cố vấn và hỗ trợ các bậc cha mẹ. Trên trang nhà của BZgA có danh sách các văn phòng tư vấn cho các bậc cha mẹ.

Chuyên viên ngôn ngữ trị liệu là người khám và điều trị bệnh nhân bị rối loạn ngôn ngữ, rối loạn khả năng phát ngôn, rối loạn cơ quan phát âm và cơ chế nuốt vì lý do này hay là lý do khác thuộc mọi lứa tuổi. Quý vị có thể vào trang nhà của hội dbl để tìm chuyên viên Logopäden hành nghề trên phạm vi toàn nước Đức. Ngoài ra hội còn cung cấp nhiều thông tin hữu ích dành cho bệnh nhân (như vấn đề học tiếng trong các gia đình sử dụng song ngữ).

Hiệp hội gia đình ở Đức (DFV) là cơ quan phát ngôn đại diện quyền lợi cho các gia đình ở Đức. Ở phạm vi bang NRW hội DFV cung cấp qua mạng Internet những hướng dẫn cụ thể giúp đỡ các bậc cha mẹ.

41

Cơ sở/Liên hệ Giới thiệu sơ lược

Forschungsinstitut für Kinderernährung (FKE) Heinstück 11 44225 Dortmund Điện thoại: 0231 | 79 22 10-0 E-Mail: fke@fke-do.de Internet: www.fke-do.de

Freie Wohlfahrtspflege NRW 2008/2009 dưới quyền điều khiển của AWO Bezirksverband Westliches Westfalen e.V. Kronenstraße 63 – 69 44139 Dortmund Điện thoại: 0231 | 54 83-0 E-Mail: koordination@ freiewohlfahrtspflege-nrw.de Internet: www.freiewohlfahrtspflege-nrw.de

Gemeinsame Elterninitiative Plötzlicher Säuglingstod (GEPS) Deutschland e.V. Landesverband NRW Stadtlohnweg 34 48161 Münster Điện thoại: 0251 | 86 20 11 Fax: 0251 | 86 20 11 E-Mail: geps-nrw@schlafumgebung.de Internet: www.schlafum ge bung.de hay www.geps-deutschland.de

Ngoài những thông tin bổ ích và lý thú trong lĩnh vực dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ trong web của viện nghiên cứu về dinh dưỡng cho trẻ em (FKE) còn đưa ra nhiều công thức nấu ăn và hướng dẫn thiết thực về việc nuôi dưỡng trẻ. Trong mục lưu trữ thông tin về thức ăn bổ sung cho trẻ sơ sinh của FKE có giới thiệu các loại thức ăn chế biến sẵn phù hợp với từng độ tuổi của trẻ kèm với công thức thích hợp để quý vị tự nấu cho con mình ăn hay để so sánh thành phần dinh dưỡng.

Liên đoàn các hội từ thiện bang NRW với 17 hội thành viên tổ chức nhiều hoạt động từ thiện trên mọi lĩnh vực để cư dân các vùng có điều kiện tham gia công tác xã hội một cách tích cực. Các tổ chức từ thiện bang NRW (bao gồm Arbeiterwohlfahrt, Caritas-Verbände, Deutscher Paritätischer Wohlfahrtsverband, Deutsches Rotes Kreuz, Diakonisches Werk, Jüdische Gemeinden) cung cấp tại các trụ sở hoạt động của mình những dịch vụ và trợ giúp trong mọi lĩnh vực xã hội trên nguyên tắc làm việc thiện nguyện.

Hội phụ huynh này tự thành lập để giúp đỡ những gia đình rơi vào trường hợp có trẻ sơ sinh chết đột ngột trên phạm vi toàn liên bang. Thêm vào đó hội GEPS còn tìm cách đánh thức sự quan tâm của dư luận đối với đề tài này và phổ biến thông tin về các yếu tố rủi ro gây ra cái chết đột ngột ở trẻ sơ sinh có thể chủ động loại bỏ được. Hội cũng coi việc cải thiện các hình thức giúp đỡ (như cung cấp thông tin và tổ chức các khóa hội thảo nâng cao kiến thức về đề tài này) là một trong các nhiệm vụ của mình.

42

Cơ sở/Liên hệ Giới thiệu sơ lược

Gesellschaft für Geburtsvor-bereitung – Familienbildung und Frauengesundheit e.V. Martina van der Weem Am Ohrenbusch 3a 40764 Langenfeld Điện thoại: 02173 | 97 79 46 E-Mail: vanderweem@gfg-nrw.com Internet: www.gfg-nrw.com

Gesundheitsämter in NRW Quý vị có thể xin địa chỉ các Sở y tế bang NRW tại các trụ sở hành chính thành phố và quận huyện, hay tìm trong danh sách của Viện y tế và lao động tiểu bang trên trang web (www.liga.nrw.de)

ginko Stiftung für Prävention Kaiserstraße 90 45468 Mülheim an der Ruhr Điện thoại: 0208 | 3 00 69-31 Fax: 0208 | 3 00 69-49 E-Mail: info@ginko-stiftung.de Internet: www.ginko-ev.de

Hội chuẩn bị sinh nở theo sát giúp đỡ các bậc cha mẹ tương lai thời kỳ trước khi sinh con. Các khóa chuẩn bị sinh nở hay trợ giúp khi sinh nở mà hội cung cấp cũng giúp ích cho sức khỏe người mẹ và gia đình trong mọi giai đoạn của cuộc đời.

Các Sở y tế địa phương cung cấp cho dân cư trong vùng thông tin y tế, giải đáp và tư vấn mọi vấn đề về sức khỏe. Trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe trẻ em và thanh thiếu niên các vấn đề về thể lực của trẻ ở lứa tuổi nhi đồng đặc biệt được lưu ý (ví dụ kiểm tra sức khỏe bắt buộc của trẻ nhỏ trước khi nhập học bậc tiểu học). Các Sở y tế còn có các nhiệm vụ khác như tư vấn về bệnh SIDA, về biện pháp tiêm chủng phòng bệnh và giúp đỡ những người mắc bệnh tâm thần, bệnh nghiện cũng như người tàn tật.

Quỹ ginko là cơ sở chỉ đạo các hoạt động phòng chống nghiện ở NRW. Thông tin về các chất gây nghiện và hành vi tiêu thụ các chất này được quỹ đưa lên mạng Internet phổ biến rộng rãi, một phần đã được dịch ra nhiều thứ tiếng. Từ trang nhà quý vị không chỉ có thể nạp xuống các tập hướng dẫn dưới dạng tài liệu PDF mà còn tìm được thông tin về nhiều khả năng tư vấn khác nhau. Muốn tìm hiểu thêm hoặc tìm các trang liên kết, quý vị có thể vào trang nhà của Bộ lao động, y tế và xã hội bang Nordrhein-Westfalen, trong mục „Gesund-heit“ rồi bấm vào mục „Sucht“. Địa chỉ trang: www.mags.nrw.de

43

Cơ sở/Liên hệ Giới thiệu sơ lược

Humangenetische Beratung Để tìm địa chỉ các văn phòng tư vấn về di truyền ở địa phương nơi quý vị ở, xin hãy vào trang nhà của hội di truyền nhân chủng Đức (www.gfhev.de).

Informationszentrale gegen Vergiftungen des Landes Nordrhein-Westfalen Zentrum für Kinderheilkunde der Universität Bonn Prof. Dr. M. J. Lentze Adenauerallee 119 53113 Bonn

Kassenärztliche Vereinigung Nordrhein Tersteegenstraße 9 40474 Düsseldorf Điện thoại: 0211 | 59 70-0 Fax: 0211 | 59 70-8287 Internet: www.kvno.de Kassenärztliche Vereinigung Westfalen-Lippe Gartenstraße 210 – 214 48147 Münster Điện thoại: 0251 | 9 29-0 Fax: 0251 | 9 29-2999 Internet: www.kvwl.de

Tư vấn về di truyền cung cấp thông tin về nguy cơ sẵn có hay có thể khiến trẻ sinh ra mắc một bệnh do gien di truyền (bệnh di truyền). Quý vị có thể đến cả đôi hay từng người một để được tư vấn về di truyền, thông thường các Bệnh viện Đại học y đều có dịch vụ này.

Quý vị có thể gọi số điện thoại 0228 |19240 để được giải đáp miễn phí 24 trên 24 mọi thắc mắc về vấn đề ngộ độc. Trung tâm phòng chống ngộ độc còn phổ biến thông tin về biện pháp cấp cứu tại chỗ và phòng chống tai nạn ngộ độc trong trang nhà của trung tâm trên mạng Internet, địa chỉ: www.meb.uni-bonn.de/ giftzentrale

Các Hiệp hội bác sĩ có hợp đồng với các quỹ bảo hiểm y tế cung cấp trên trang web của mình danh mục để bệnh nhân và người được bảo hiểm có thể tìm bác sĩ hoặc chuyên viên trị liệu tâm lý hành nghề ở bang Nordrhein-Westfalen. Ngoài ra còn có thông tin về các đề tài tự giúp, cấp cứu và trực tiếp ứng của bác sĩ (sẵn sàng tiếp ứng trong trường hợp được gọi gấp) cũng như nhiều hướng dẫn cụ thể để giữ gìn sức khỏe.

44

Cơ sở/Liên hệ Giới thiệu sơ lược

Krebsgesellschaft Nordrhein-Westfalen e.V. Volmerswerther Str. 20 40221 Düsseldorf Điện thoại: 0211 | 15 76 09 90 Fax: 0211 | 15 76 09 99 Internet: www.krebsgesellschaft-nrw.de

Landesinstitut für Gesundheit und Arbeit des Landes Nord-rhein-Westfalen (LIGA.NRW) Ulenbergstraße 127 – 131 40225 Düsseldorf Điện thoại: 0211 | 31 01-0 Fax: 0211 | 31 01-1189 E-Mail: poststelle@liga.nrw.de Internet: www.liga.nrw.de

Landesverband der Heb ammen NRW Im Cäcilienbusch 12 53340 Meckenheim-Merl Điện thoại: 02225 | 94 72 63 Fax: 02225 | 94 72 64 Internet: www.hebammen-nrw.de

Tập đoàn phòng chống ung thư Nordrhein-Westfalen phấn đấu cải thiện điều kiện chữa trị bệnh ung thư. Ngoài ra tập đoàn còn chủ trương ủng hộ những chương trình phòng ngừa, phát hiện sớm bệnh và hậu chăm sóc cho bệnh nhân.

„Viện y tế và lao động tiểu bang“ (LIGA.NRW) cố vấn và hỗ trợ cho chính quyền tiểu bang, các cơ quan hành chính và công sở của bang Nordrhein-Westfalen cũng như các cơ quan và đoàn thể cấp xã về lĩnh vực sức khoẻ, về chính sách y tế, về vấn đề an toàn lao động và bảo vệ sức khỏe người lao động.

Hiệp hội nữ hộ sinh bang Nordrhein-Westfalen giới thiệu các hoạt động nghề nghiệp của nữ hộ sinh trước, trong và sau khi sinh. Các bậc cha mẹ có thể tham khảo thông tin trong trang nhà của hiệp hội để tìm một nữ hộ sinh thích hợp.

45

Cơ sở/Liên hệ Giới thiệu sơ lược

LandesSportBund Nordrhein-Westfalen e.V. Friedrich-Alfred-Straße 25 47055 Duisburg Điện thoại: 0203 | 73 81-0 Fax: 0203 | 73 81-616 E-Mail: info@lsb-nrw.de Internet: www.wir-im-sport.de

Ministerium für Arbeit, Gesundheit und Soziales des Landes Nordrhein- Westfalen (MAGS) Fürstenwall 25 40219 Düsseldorf Điện thoại: 0211 | 8 55-5 Fax: 0211 | 8 55-3683 Internet: www.mags.nrw.de Präventionskonzept NRW, Landesinitiative Internet: www.praeventions-konzept.nrw.de

Liên đoàn thể thao Nordrhein-Westfalen và đoàn thể thao thanh thiếu niên Nordrhein-Westfalen tổ chức nhiều hoạt động thể thao phong phú trong mọi lĩnh vực. Ngoài các chương trình và chủ trương thể dục thể thao chung còn có những hoạt động dành riêng cho người nhập cư: Ví dụ chương trình „Thể thao giúp hội nhập“ và dự án „spin – Thể thao trong môi trường đa văn hóa“ được lập ra nhằm lôi cuốn và giúp đỡ người nhập cư hội nhập tốt hơn vào đời sống xã hội thông qua các hoạt động thể thao.

Bộ lao động, y tế và xã hội bang Nordrhein-West-falen (MAGS) giữ trọng trách tổ chức điều kiện sống cho người dân NRW và cải thiện mức sinh hoạt xã hội chung. Những mục tiêu này được thể hiện qua các chính sách lao động, chính sách y tế và chính sách xã hội của bộ. Dự án Phòng bệnh hơn chữa bệnh là một chủ trương của bang NRW, bao gồm nhiều hoạt động rất đa dạng. Trong đó có việc soạn thảo thông tin và tài liệu bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau giới thiệu các đề tài đang được quan tâm (như „Mẹ và con“, „Vấn nạn quá cân ở trẻ em“). Qua trang nhà quý vị có thể liên hệ trực tiếp với nhóm chủ trương.

46

Cơ sở/Liên hệ Giới thiệu sơ lược

Ministerium für Generationen, Familie, Frauen und Integra-tion des Landes Nordrhein-Westfalen (MGFFI) Horionplatz 1 40213 Düsseldorf Điện thoại: 0211 | 8 61 85-0 Fax: 0211 | 8 61 85-4444 Internet: www.mgffi.nrw.de www.integration.nrw.de

Netzwerk der Geburtshäuser e.V. Geschäftsstelle Kasseler Straße 1a 60486 Frankfurt/Main Điện thoại: 069 | 71 03 44 75 Fax: 069 | 71 03 44 76 Internet: www.geburtshaus.de

Pro familia Landesverband Nordrhein-Westfalen Postfach 130901 42036 Wuppertal Điện thoại: 0202 | 2 45 65-10 Fax: 0202 | 2 45 65-30 E-Mail: lv.nordrhein-westfalen@profamilia.de Internet: www.profamilia.de

Psychotherapeutenkammer Nordrhein-Westfalen Willstätterstraße 10 40549 Düsseldorf Điện thoại: 0211 | 52 28 47-0 Fax: 0211 | 52 28 47-15 Internet: www.ptk-nrw.de

Ngoài các nhiệm vụ khác, Bộ gia đình, phụ nữ, các vấn đề thế hệ và hội nhập (MGFFI) ở bang Nordrhein-Westfalen có trách nhiệm thực thi mọi chính sách về gia đình và hội nhập. Trên trang nhà của bộ có thông tin tổng quát về các chương trình khuyến khích trong các lĩnh vực này. Riêng về mảng hội nhập, bộ có mở trên mạng Internet một cổng thông tin tên là „Integration in Nordrhein-Westfalen“. Người quan tâm có thể vào đây tìm thông tin về các chương trình giúp hội nhập, các đề tài liên quan đến vấn đề hội nhập và các số liệu thống kê về hội nhập.

Mạng lưới nhà hộ sinh là một hội đại diện quyền lợi các nhà hộ sinh nhằm khuyến khích hình thức hoạt động này trên toàn nước Đức. Quý vị có thể vào trang nhà của hội để tìm nhà hộ sinh ở NRW.

Dưới sự điều hành của Liên đoàn pro familia bang Nordrhein-Westfalen có 30 cơ sở tư vấn và rất nhiều chi nhánh ngoại vi khác. Tại đây quý vị sẽ có được tư vấn và giới thiệu các dịch vụ y tế về đề tài thai nghén, các biện pháp ngừa thai, nguyện vọng có con, sức khỏe của nam giới/phụ nữ và y học tình dục. Tất cả các cơ sở tư vấn đó đều được nhà nước công nhận là nơi tư vấn thai sản.

Hội chuyên viên tâm lý trị liệu NRW cung cấp cho bệnh nhân thông tin về các chuyên gia tâm lý điều trị cho người lớn cũng như trẻ em và thanh thiếu niên. Trên trang nhà của hội cũng có mục giúp quý vị tìm chuyên viên tâm lý hành nghề ở bang Nordrhein-Westfalen.

47

Selbsthilfenetz NRW Produkt vom Deutschen Pari-tätischen Wohlfahrtsverband Landesverband NRW e.V. Loher Straße 7 42283 Wuppertal Điện thoại: 0202 | 28 22-430 Fax: 0202 | 28 22-490 Internet: www.selbsthilfenetz.de

Sozialverband Deutschland e.V. Landesverband Nordrhein- Westfalen Erkrather Straße 343 40231 Düsseldorf Điện thoại: 0211 | 38 60 30 Fax: 0211 | 38 21 75 Internet: www.sovd-nrw.de

Zahnärztekammer Nordrhein Emanuel-Leutze-Straße 8 40547 Düsseldorf-Lörick Điện thoại: 0211 | 5 26 05-0 Fax: 0211 | 5 26 05-21 Internet: www.zaek-nr.de Zahnärztekammer Westfalen-Lippe Auf der Horst 29 48147 Münster Điện thoại: 0251 | 5 07-0 Fax: 0251 | 5 07-570 Internet: www.zahnaerzte-wl.de www.erste-zahnarztmeinung.de

Mạng lưới tự giúp giới thiệu tới người quan tâm các nhóm tự giúp để khắc phục các bệnh tật khác nhau ở bang NRW. Qua đó quý vị cũng có thể tìm hiểu về các tổ chức tự giúp trên toàn tiểu bang và các địa chỉ liên hệ với các nhóm tự giúp ở địa phương. Mạng lưới này cũng cung cấp nhiều thông tin và gợi ý về đề tài tự giúp mình khắc phục bệnh tật.

Liên đoàn công tác xã hội Đức có dịch vụ tư vấn miễn phí cho bệnh nhân. Dịch vụ này bao gồm cả tư vấn và thông tin giải đáp các thắc mắc về điều trị y khoa và về tâm lý xã hội cũng như giới thiệu hệ thống phúc lợi công cộng. Hội cũng giải thích các phương pháp điều trị bệnh khác nhau giúp bệnh nhân định hướng và giới thiệu bệnh nhân đến các cơ sở điều trị đặc biệt hoặc các nhóm tự giúp để khắc phục bệnh tật.

Hiệp hội nha sĩ Nordrhein và Westfalen-Lippe cung cấp cho bệnh nhân thông tin về vệ sinh răng miệng. Ngoài ra trang nhà của hiệp hội còn có những trợ giúp thiết thực khác, ví dụ như giúp quý vị tìm các phòng mạch nha sĩ chẳng hạn.

Cơ sở/Liên hệ Giới thiệu sơ lược

48

Ghi chú

Chúng tôi xin cảm ơn các nhà chuyên môn và các cơ quan đã đóng góp vào việc hoàn thành cuốn cẩm nang này:

Dr. Ute Alexy (Forschungsinstitut für Kinderernährung Dortmund) | Dr. Aysun Ay (Klinik für Frauenheilkunde und Geburtshilfe an der Medizinischen Hochschule Hannover) | Dr. Fikret Çerçi (Arzt für Kinder- und Jugendmedizin in Detmold) | Dr. Engin Erdoğan (Arzt für Familienmedizin in Bursa/Türkei) | Prof. Dr. Joachim Gardemann (Kompetenzzentrum Humanitäre Hilfe an der Fachhochschule Münster) | Jennifer Jaque-Rodney (Familienhebammenbeauftragte des Landesver ban des der Hebammen Nordrhein-West-falen) | Prof. Dr. Markus J. Kemper (Zentrum für Geburtshilfe, Kinder- und Jugendmedizin beim Uni-versitätsklinikum Hamburg-Eppendorf) | Heike Mönninghoff (Pädagogin Hannover) | Heike Reinecke (Ministerium für Arbeit, Gesundheit und Soziales des Landes Nordrhein-Westfalen) | PD Dr. Erika Sievers (Referentin für Sozialpädiatrie und Kinder- und Jugendgesundheitsdienst bei der Akademie für öffentliches Gesundheitswesen in Düsseldorf) | Dr. Martina Stickan-Verfürth (BKK Bundes verband) | Thomas Wage-mann (BKK Landesverband Nordrhein-Westfalen) | Wolfgang Werse (Landes institut für Gesundheit und Arbeit Nordrhein-Westfalen) | Dr. Matthias Wienold, Katja Ngassa Djomo, Anna-Lena Krahn, Mehmet Eser, Martin Müller, Eva Schwarz (Ethno-Medizinisches Zentrum e.V.)

Chịu trách nhiệm biên dịch cuốn cẩm nang sang các ngôn ngữ khác là những chuyên gia sau:

Javier Arola Navarro, Hai Bluhm, Ana Maria Cervantes Bronk, Dr. Jolanta Batke-Jesionkiewicz, Michael Gromm, Shahram Jennati Lakeh, Bartlomiej Jesionkiewicz, A. Kadir Akel, Photini Kaiser, Mustafa Kisabacak, Hong Van Nguyen, Francesca Parenti, Milos Petkovic, Rose-Marie Soulard-Berger, VIA TExT – Übersetzernetzwerk, Frankfurt am Main: Halil Alite, Nehat Kollçaku, Maher A. Sandouk

Cảm tạ

Quý vị sắp sửa có con và có thắc mắc về chế độ dinh dưỡng đúng khi mang thai hay về các kỳ khám thai? Hay là quý vị đã có con và muốn biết thêm về những điều cần chú ý khi cho con bú, làm sao cho trẻ sơ sinh ngủ được an toàn hoặc có cách nào giữ cho trẻ nhỏ khỏi bị tai nạn do những mối nguy hiểm trong sinh hoạt gia đình hằng ngày? Trong cuốn cẩm nang này quý vị sẽ tìm thấy những giải đáp hữu ích bao trùm mọi vấn đề về sức khỏe của cha mẹ và con cái.

Bên cạnh những đề tài y tế được đề cập trong cuốn cẩm nang này chúng tôi trước hết cũng muốn giới thiệu tới quý vị những hỗ trợ mà hệ thống y tế Đức dành cho các bậc làm cha mẹ trước, trong và sau thời kỳ thai sản.

Cuốn cẩm nang „Sức khỏe của cha mẹ và con cái ở Nordrhein-Westfalen“ quý vị có thể đặt qua mạng hoặc nạp xuống từ địa chỉ Internet www.bkk-promig.de.

Sức khỏe của cha mẹ và con cái ở Nordrhein-Westfalen

Tài liệu được phổ biến do: