Bitki Örtüsünde ve Havadaki Fiziksel Değişikliklerin Allerjik Hastalıkların Gelişimine Etkisi

Dr. Ayşe Bilge ÖZTÜRK

TTD 16. Yıllık Kongresi

Çıkar çatışması

• Sunumumla ilgili hiçbir çıkar çatışmam yoktur.

Küresel Isınma

Dünyada ortalama sıcaklığın 1900-2100 yılları arasında 1.4-5.80C arasında yükseleceği tahmin ediliyor.

P.J Beggs. Clin Exp Allergy 2004;34:1507-13.

Türkiye’de ise, 1961-1990 yılları ile karşılaştırıldığında 2071-2100 yılları arasında hava sıcaklığının; Kıyı bölgelerinde ortalama 4-50Cİç kesimlerde ise ortalama 5-60C artacağı tahmin ediliyor.

Demir İ, ve ark. PRECIS bölgesel İklim Modeli ile Türkiye için İklim Öngörüleri: IV. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu, 2008, Bildiriler Kitabı, 365-73.

TC. Çevre ve Orman Bakanlığı. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü.İklim Değişikliği ve Yapılan Çalışmalar 2008.

İklim Değişiminin Etkileri

• Aşırı doğa olayları• Değişen deniz seviyeleri ve su kaynakları• Isı dalgaları• Biyoçeşitlilikte azalma• Çölleşme

TC. Çevre ve Orman Bakanlığı. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü.İklim Değişikliği ve Yapılan Çalışmalar 2008.

İklim Değişiminin Sağlık Üzerine Etkileri

• Termal Stres• Seller ve Kuraklık• Hava Kirliliği• İnfeksiyonlar• Solunum Yolu Hastalıkları• Allerjik Hastalıklar

TC. Çevre ve Orman Bakanlığı. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü.İklim Değişikliği ve Yapılan Çalışmalar 2008.

CO2

konsantrasyonunda artış

Hava kirleticilerinde artış

Hava sıcaklığında artış

Aeoroallerjenlerde değişiklik•Süresi

•Dağılımı•Miktarı

Sağlık Etkileri1.Allerjik Rinit2.Astım Atak

3.Atopik Dermatit

P.J Beggs. Clin Exp Allergy 2004;34:1507-13.

İklim değişiminin aeroallerjenler üzerine etkisi

• Polen sayımındaki artış ısı ve/veya CO2 seviyesindeki artış ile ilişkili• Danimarka ve İsviçre’de 1900’lerin sonlarındaki sıcaklık artışı- ortalama

polen sayısında artış• Japonya’da 1983-1998 yıllarında Temmuz ayındaki sıcaklık artışı- yıl

içindeki toplam polen sayısında artış

Çalışma Çalışılan Bitki CO2 konsantrasyonu (ppm)

Sonuçlar

Ziska LH. et al, Aust J Plant Physiol, 2000

Ragweed polen(Ambrosia artemisiifolia)

280370600

%132 artış%90 artış

Wayne P. et al, Ann Allergy Asthma Immunol, 2002

Ragweed polen(Ambrosia artemisiifolia)

350700

%61 artış

Polen sayısı

Beggs PJ. Clin Exp Allergy 2004;34:1507-13.

Polen Allerjenitesi

• Huş Ağacı major allerjeni Bet v1 • Büyüme mevsiminde sıcaklık 1.0-2.50C arasında değiştirdiğinde• Yüksek ısıda daha güçlü bir allerjenite

Ahlholm JU, et al. Clin Exp Allergy 1998;28:1384-8.

• Aynı Huş ağacı içindeki polen proteinleri heterojenliği• Bölgesel farklılık• Güneye bakan dallardan elde edilen ağaç polenlerinin Ig-E

bağlama kapasitesi yüksek

Hjelmroos M. et al. Int. Arch Allergy Immunol 1995;108:368-76.

Polen Mevsimi

Ocak-Şubat ve Mart dönemindeki 5.50C üzerinde kümülatif ısı artışıyla birlikte;

İngiltere’de huş ağacı polen mevsimi erkene kaymakta

Emberlin J. et al. Int J Biometeorol 2002;46;159-70.

İtalya’da 1981-2000 yılları arasında hava sıcaklığındaki artış ile birlikte

20 gün daha uzun süreli ve erken başlangıçlı polen mevsimi

Frenguelli G. Et al. Monaldi Arch Chest Dis 2002;57:141.

Bitki ve Polen Dağılımı

İklim değişikliğine uzun dönem cevap (50-100 yıl) • Bazı türlerde yer değiştirme• Bazı türlerde yok oluş• Betula, Olea ve Parietaria dağılımında birkaç yüz

km kuzey yarımküre yönüne genişleme• Amerika’da meşe, çam, ceviz ağaç türlerinde artış• Rüzgar hızı, yönü, nem oranı ve yağış miktarı • Kum fırtınaları, kasırgalar

Beggs PJ. Clin Exp Allergy 2004;34:1507-13.Reid CE. et al. Ecohealth 2009; 12:1-13.

Bitki Özellikleri

Çalışma Çalışılan Bitki CO2

konsantrasyonu (ppm)

Sonuçlar

Schenk U. et al, J Exp Bot 1995;46:987-93.

Çim poleni(L. Perenne)

390690

Büyüme hızında %17 artış,Biyokütle’de %4-%107 artış

Wulff RD. et al, L Oecologia 1985;66:458-60.

P. Lanceolata 350675

Tohum ağırlığında azalma,Germinasyon hızı ve yüzdesinde artış,Döl için fide boyutunda artış

Klus DJ. et al, Amer J Bot 2001;88;1080-7.

P. Lanceolata 35Pa71Pa

Toplam kütlesinde %15 artış,Su kullanım etkinliğinde artış

Beggs PJ. Clin Exp Allergy 2004;34:1507-13.

Diğer Aeroallerjenler

• Mantar sporlarında artış• İngiltere’de mevsimsel Alternaria sporu konsantrasyonu; 1970-1998 yılları arasında- belirgin artış trendi Başlangıç zamanı Haziran sonu- Haziran başı• Yüksek ısı- hamamböceklerinin sayısında artış

Corden JM. et al. Aerobiologia 2001;17:127-36. Beggs PJ. Clin Exp Allergy 2004;34:1507-13.

İnsan Aktiviteleri

CO2

Diğer sera gazları

SıcaklıkDiğer iklim

değişiklikleri

‘Elbette dostlarım, kendi nihayetimize gidiyor

olmamız muhtemeldir.’

Yüzüklerin Efendisi

Ekstrem Hava Olayları ve Aeroallerjenler

• Artmış astım atak ve rinit sıklığı• Polenlerin alt solunum yollarına kolay

ulaşımı• Didymella, Cladosporium ve Alternaria

sporlarında artış• Binaların içinde- dışında yoğun küf

oluşumu• Hava kirleticilerinde-toz yoğunluğunda

artış

Reid CE. et al. EcoHealth 2009;6:458-70.

Hava Kirleticileri, İklim Değişimi ve Aeroallerjenler

• O3 inflamatuar etki• PM ve SO2 polenler için taşıyıcı• Allerjenlerin salınımında artış• Vücutta kalış sürelerinde artış • Havadaki O3 seviyesindeki artış-

aeroallerjen konsantrasyonunda artış

• Astıma bağlı acil vizitlerinde artış

Reid CE. et al. EcoHealth 2009;6:458-70.

İklim Değişimi ve Allerjik Hastalıklar

• DSÖ verilerine göre dünyada 300 milyon astımlı var ve her yıl bu hastaların ¼’ü yaşamını kaybediyor.

• Allerjik Rinit prevalansı: 1950’li yıllarda %5 1990’lı yıllarda %12 2000 yılında ise %15

Shea KM. et al. J Allergy Clin Immunol 2008;122:443-53. Nihlén U. et al. Allergy 2006; 61(11):1299-304.

Astım ve Allerji patlaması

Fırtınalar-Yangınlar-Termal Stres ve Allerjik Hastalıklar

• Sıcak ve nemli ortamlar- artmış egzama oranı

• Fırtına, kasırga gibi ciddi hava olayları-artmış astım ve allerjik rinit atakları

• Termal stres-solunum yolu hastalığı olan yaşlılarda artmış mortalite

Sardon JP. The 2003 Heat Wave. Euro Surveill 2007;12: 694.Suarez-Varela MM, et al. Int J Biometeorology 2008; 52(8):833–40.

Hava Kalitesi-Astım ve Allerji İlişkisi

NO2,O3, PM seviyesindeki artış• Astım ve allerjik hastalıkların prevelansında artış• Solunum fonksiyonlarında azalma• Solunum yolu infeksiyonlarında artış

PM konsantrasyonundaki artış• Astıma bağlı hastane yatışlarında artış

O3 seviyesindeki artış• Çocuklarda astıma bağlı acil başvurularında artış• Allerjenlere artmış yanıt• Yeni astım oluşumu• Mortalitede artış

D’Amato G. et al. Clin Exp Allergy 2008;38:1264-74.

Türkiye’deki Durum?

Yıllık ortalama sıcaklık artışı her iki cinste;

• Astım ve hırıltı prevalansı ile ilişkili Kadınlarda;• Egzema prevalansı ile ilişkili Yıllık nem oranındaki artış

kadınlarda;• Astım sıklığındaki artış ile ilişkili

Metintas S, Kurt E. Int J Environ Health Res 2010:1-11.

Çözüm Önerileri

• İklim değişikliğinin toplum sağlığı etkilerine dikkat çekilmesi

• Sera gazları azaltma stratejileri• İç ve dış ortam havasının hava kalitesi standartları• İklim değişikliğine uyumu sağlayan politik girişimler• Sağlık çalışanlarının artabilecek infeksiyon ve

solunum hastalıkları konusunda bilgilendirilmesi• Ülkemizdeki durumu yansıtacak yeni çalışmaların

geliştirilmesi

TEŞEKKÜRLERTeşekkürler