NDEKLERBLM I ..................................................................................................... 18 1. 1.1. LETM TEKNOLOJLER ............................................................... 18 Analog Byklk, Analog aret, Analog Gsterge ve Analog Sistem ............. 18 Saysal ve Analog Tekniklerin Karlatrlmas .............................................. 21 Zayflama ........................................................................................................ 22 Gecikme .......................................................................................................... 23 Grlt ............................................................................................................ 23 ANALOG VE SAYISAL SNYALLER ................................................................. 18

1.1.1. 1.1.2. 1.2.

SNYAL LETMN KISITLAYICI FAKTRLER .............................................. 22

1.2.1. 1.2.2. 1.2.3. 1.3. 1.4.

BANTGENL VE TEMELBANT GENBANT KAVRAMLARI ................. 23 KANAL OKLAMA(Multiplexing) ...................................................................... 24 Multiplexing .................................................................................................... 24 1.4.1.1. Frekans Blmeli oklama (Sklk Blmeli oklayc, Frequency Division Multiplexing, Fdm) .................................................................................................... 24 1.4.1.2. Zaman Blmeli oklama (Time Division Multiplexing, Tdm) .................. 25 PARALEL VE SER LETM ............................................................................. 26 Asenkron ve Senkron letiim .......................................................................... 26 Asenkron iletiim ..................................................................................... 26 Senkron iletiim ....................................................................................... 27

1.4.1.

1.5.

1.5.1.

1.5.1.1. 1.5.1.2. 1.6.

HABERLEME KANALLARININ ALIMA MODLARI ..................................28 Half Duplex.....................................................................................................28 Full Duplex .....................................................................................................28 Simplex ........................................................................................................... 28

1.6.1. 1.6.2. 1.6.3. 1.7.

BLGSAYAR A BLEENLER ........................................................................ 29 Kablo Tipleri ...................................................................................................29

1.7.1.

Fiber Optik Kablo (Fiber Optic Cable) ....................................................................... 30 1.7.1.1. 1.7.1.2. 1.7.1.3. 1.7.2. Koaksiyel kablo........................................................................................ 30 Kaplamal Dolanm ift (Shielded Twisted Pair-STP) ............................ 32 Fiber Optik Kablo .................................................................................... 35 RJ45 Konnektr ..................................................................................... 37

Konektrler .....................................................................................................37 apraz Ara Kablo Balants ........................................................................... 38

1.7.2.1. 1.7.3.

1

1.7.4. 1.8.

BNC Koaksiyel Konektrler ............................................................................ 38

BLGSAYAR ALARI ........................................................................................ 39 LAN (Local Area Networks) ........................................................................... 39 LAN letiim Metodlar ............................................................................ 39 LAN Karakteristikleri............................................................................... 40

1.8.1.

1.8.1.1. 1.8.1.2. 1.8.2. 1.8.3. 1.8.4.

MAN (Metropol Area Network) ...................................................................... 40 Wide Area Network......................................................................................... 41 Kablosuz Yerel A (Wireless Local Area Network) ........................................ 41 Kablosuz Yerel Alar Nasl alr? ......................................................... 42 Dier A Kavramlar ....................................................................................... 43 Intranet .....................................................................................................43

1.8.4.1. 1.8.5.

1.8.5.1. 1.9.

A TEKNOLOJLER ........................................................................................... 43 Ethernet Teknolojisi ........................................................................................ 43 Ethernetin Temelleri ............................................................................... 44 BLGSAYAR ALARININ AMACI NEDR? ................................................. 48

1.9.1.

1.9.1.1. 1.10.

1.11. A DONANIM CHAZLARI .................................................................................. 49 1.11.1. A Kartlar ......................................................................................................... 50 1.11.1.1. Ethernet Kart .............................................................................................. 50 1.11.1.2. Token Ring(TR) Kart ................................................................................... 51 1.11.1.3. FDDI Kart ...................................................................................................51 1.11.1.4. ATM Kart ...................................................................................................51 1.11.2. Tekrarlayclar (Repeaters) ................................................................................ 51 1.11.3. Kprler (Bridges) ............................................................................................. 52 1.11.3.1. Kprleme Teknolojisi ................................................................................ 53 1.11.3.2. Kpr eitleri ............................................................................................ 53 1.11.4. Anahtar(Switch) ................................................................................................. 55 1.11.5. Ynlendiriciler(Routers) .................................................................................... 56 1.11.5.1. Ynlendirmenin Temelleri ........................................................................... 57 1.11.5.2. Ynlendirme Paralar ................................................................................. 57 1.11.5.3. Ynlendirme Algoritmalar .......................................................................... 59 1.11.5.4. Ynlendirme eitleri.................................................................................. 60 1.11.5.5. Metrikler .....................................................................................................62 1.11.6. Geit Yollar (Gateways) ................................................................................... 63

2

1.11.6.1. Geit Yollarnn almas........................................................................... 64 1.11.7. Ortam Dntrc(Transceiver, Media Adapter) .............................................. 64 1.11.8. Modem .............................................................................................................. 64 1.12. BLGSAYAR ALARINA GENEL BAKI ..................................................... 65 1.12.1. Kullanclar Tarafndan Gnlk Kullanlan Alar ............................................ 66 1.12.2. Aa Balanan Cihazlar .................................................................................... 67 1.12.3. Bilgisayar Alarna Neden Gereksinim Duyulur .............................................. 68 1.12.4. Bilgisayar ve nternet Kullanm ...................................................................... 70 1.12.5. Bilgisayar Ann Avantajlar .......................................................................... 70 1.12.6. Bilgisayar Ann Dezavantajlar .....................................................................71 1.12.7. Bilgisayar Alarnn Yarlar ............................................................................ 72 1.13. A TRLER .................................................................................................... 73 1.13.1. Peer-to-Peer Network (Eler Aras A) ............................................................ 74 1.13.2. Server-Based (Client / Server) Network........................................................... 75 1.14. A PROTOKOLLER ........................................................................................ 76 1.14.1. Yazlm Protokolleri ........................................................................................ 76 1.14.2. A Protokolleri................................................................................................ 76 1.14.2.1. 1.14.2.2. 1.15. Ethernet Protokol ................................................................................... 77 letiim Protokolleri.................................................................................. 77

TOPOLOJLER ..................................................................................................78

1.15.1. Topoloji Tipleri................................................................................................. 79 1.15.1.1. 1.15.1.2. 1.15.1.3. 1.15.1.4. 1.15.1.5. 1.15.1.6. Bus Topoloji ............................................................................................ 79 Halka(Ring) Topoloji ............................................................................... 80 Yldz(Star) Topoloji ................................................................................ 81 Mesh(a) Topoloji .................................................................................... 82 Melez(Hybrid) Topolojiler ....................................................................... 82 Aa (Tree) Topoloji ................................................................................ 85

BLM II .................................................................................................... 87 2. OSI VE KATMANLARI .......................................................................... 87 2.1. Fiziksel Katman ......................................................................................................... 89 2.2. Veri balant Katman ................................................................................................ 89 2.3. Network Katman ....................................................................................................... 90 2.4. Transport (tama) Katman ........................................................................................ 90

3

2.4.1. Tama Katman Nedir? ....................................................................................... 90 Tama Katman Nasl alr? ......................................................................................... 90 2.4.2. Tama Katmannda Kullanlan Protokoller .......................................................... 92 2.5. Session (Oturum) Katman ......................................................................................... 92 2.6. Presentation (Sunum) Katman ................................................................................... 92 2.7. Application (Uygulama) Katman ............................................................................... 93 2.7.1. Msn rnei .......................................................................................................... 93 2.7.2. Ethernet standartlar ............................................................................................. 98 BLM III................................................................................................... 99 3. VER BALANTI KATMANI ................................................................. 99 3.1. ORTAM ERM DENETM (MEDIA ACCESS CONTROL - MAC) .................... 99 3.2. LLC (LOGICAL LINK CONTROL) .......................................................................... 99 3.3. HATA TESPT VE DZELTLMES ...................................................................... 99 3.3.1. Eitlik Denetimi (Parity Check ) ........................................................................ 101 3.3.2. ki Boyutlu Eitlik Denetimi (2-Dimensional Parity) .......................................... 101 3.3.3. Toplama Denetimi (Checksum) ......................................................................... 102 3.3.4. Hamming Hata Giderme Algoritmas ................................................................. 102 3.3.5. CRC (Cyclic Redundancy Check) ...................................................................... 103 3.3.6. Hata Dzeltme Teknikleri .................................................................................. 104 3.3.7. Hamming Kodlamas ......................................................................................... 106 3.3.8. ARQ Otomatik Tekrar stei (Automatic Repeat ReQuest) ............................. 108 3.3.8.1. Dur ve Bekle Protokol (Stop and Wait)...................................................... 108 3.3.8.2. N ereve Gerile Protokol (Go-Back N)................................................... 109 3.3.8.3. Seici Yineleme Protokol (Selective Repeat) ............................................. 110 3.4. OKLU ERM PROTOKOLLER ....................................................................... 111 3.4.1. ALOHA ............................................................................................................. 111 3.4.1.1. Saf Aloha .................................................................................................... 112 3.4.1.2. Dilimlenmi Aloha ...................................................................................... 112 3.4.1.3. Tayc Sezim oklu Eriim Protokolleri (CSMA) ..................................... 112 3.4.1.4 Israrc ve Israrc olmayan CSMA ................................................................. 112 3.5. ARPIMASIZ PROTOKOLLER .......................................................................... 114 3.5.1.Jetonlu Halka ...................................................................................................... 114 3.6. KABLOSUZ ALAR .............................................................................................. 114

4

3.6.1. Kablosuz Yerel A (Wireless Local Area Network) ........................................... 114 3.6.2. Kablosuz Yerel Alarn almas ..................................................................... 115 3.6.2.1. Peer-to-peer ( Makinadan makinaya) Model ............................................... 115 3.6.2.2 Client/Server ( stemci/Sunucu) Modeli ........................................................ 116 3.6.3. Kablosuz A Trleri ......................................................................................... 116 3.6.4. Niin Kablosuz? ................................................................................................ 117 3.6.5. Kablosuz Yerel Alarn Yaygn Kullanm Alanlar ........................................... 117 3.6.6. LAN Balant Standartlar ................................................................................. 118 3.6.6.1. Bnc Alt Yaps ............................................................................................. 118 3.6.6.2. Bncnin Avantajlar ..................................................................................... 118 3.6.6.3. Bncnin Dezavantajlar ................................................................................ 118 3.7. IEEE ....................................................................................................................... 118 3.7.1. IEEE'nin Amalar: ............................................................................................ 119 BLM IV ................................... 119 4. OS A KATMANI.................................................................................119 4.1. IP(INTERNET PROTOCOL).................................................................................. 119 4.1.1. Dinamik ve Statik Adresler ................................................................................ 120 4.1.2. IP Adresi Snflar .............................................................................................. 120 4.1.2.1. A Snf Adresler ......................................................................................... 121 4.1.2.2. B Snf Adresler ......................................................................................... 121 4.1.2.3. C Snf Adresler ......................................................................................... 121 4.2. ICMP (Internet Control Message Protocol - Internet Ynetim Mesajlamas Protokol) ....................................................................................................................................... 122 4.2.1. OSI Bavuru Modelinde ICMP nin Yeri ........................................................... 122 4.2.2. ICMP Niin Kullanlr? ...................................................................................... 123 4.2.3. ICMP Paketinin Yaps ve Format.................................................................... 123 4.2.4. ICMP Hata- ve Durum-Raporlama Prosedrleri ................................................. 124 4.3. OTONOM SSTEM ( AUTONOMOUS SYSTEM ) ................................................ 125 4.3.1. OTONOM SSTEM YNLENDRME ....................................................... 126 4.4. BGP ( BORDER GATEWAY PROTOCOL ) .......................................................... 126 4.4.1. Mesafe Vektr Ynlendirme ( Distance Vector Routing ) ............................... 127 4.5. YNLENDRME BLG PROTOKOL ( Routing Information Protocol ) .............. 128 4.5.1. Rpv1 ve Rpv2 arasndaki farklar ...................................................................... 130 4.5.2. RIP Nasl Calr? .............................................................................................. 130

5

4.5.3. RIP Yaplandrmas............................................................................................ 131 4.5.4. RIP in Amalar Nelerdir? ................................................................................ 132 4.5.5. RIP in Sorunlar ................................................................................................ 132 4.6. IPSEC (IP SECURITY) ........................................................................................... 133 4.6.1. IPSec Nedir? ...................................................................................................... 133 4.6.2. Btnlk (integrity) ........................................................................................... 134 4.6.3. Kimlik dorulama (Authentication) ................................................................... 135 4.6.4. Gizlilik (Confidentiality) .................................................................................... 135 4.6.5. IPSec letim Modlar .......................................................................................... 136 4.6.6. IPSec Protokolleri .............................................................................................. 138 4.6.6.1. AH ( Authentication Header-Kimlik Dorulama Bal )............................ 138 4.6.6.2. ESP (Encapsulating Security Payload -Kapsllenen Gvenlik Yk) .......... 140 4.7. ADRES ZMLEME PROTOKOL (ARP) ...................................................... 145 4.7.1. ARP (Adres zmleme Protokol) Nedir? ....................................................... 145 4.7.2. Fiziksel Adresler (Mac Adresleri) Nedir? ........................................................... 145 4.7.3. Arp stei Paketi ................................................................................................ 146 4.7.4. Ayn Ada Arp Fiziksel Adreslerinin zmlenmesi ......................................... 146 4.7.5. Farkl Alarda Arp Fiziksel Adreslerinin zmlenmesi ................................... 147 4.7.6. Arp Tablosu ....................................................................................................... 148 4.7.6.1. Arp Tablosuna Otomatik Yeni Veri Eklenmesi ............................................ 148 4.7.6.2. Arp Tablosuna El le Yeni Veri Eklenmesi .................................................. 150 4.7.6.3 Arp Paket Format ........................................................................................ 151 4.7.7. RARP (Reverse Address Resolution Protocol Ters Adres zmleme Protokol) .................................................................................................................................... 152 4.8. SINIR GETLER PROTOKOL (BGP) .............................................................. 152 4.8.1. BGP (Border Gateway Protokol) Nedir? ............................................................ 152 4.8.2. BGP eitleri Nelerdir? ..................................................................................... 153 4.8.3. BGP nin Temel Mant Nedir? ........................................................................ 153 4.8.4. BGP nin alma Mekanizmas Nedir? ............................................................. 154 2.5. AS (Autonomous System) .................................................................................... 155 BLM V...................................................................................................157 5. TAIMA KATMANI...............................................................................157 5.1. TCP (TRANSMISSION CONTROL PROTOCOL) ................................................. 157 5.1.1. Tcp / Ip Modeli .................................................................................................. 157

6

5.1.2. TCPnin Balca zellikleri ............................................................................... 158 5.1.3. TCP nternet Ortamndaki levleri .................................................................... 158 5.1.4. TCP nin Katmanlar .......................................................................................... 158 5.1.4.1. Uygulama Katman...................................................................................... 158 5.1.4.2. Tama Katman .......................................................................................... 159 5.1.4.3. nternet Katman.......................................................................................... 159 5.1.4.4. A Katman ................................................................................................. 159 5.1.5. TCP/IP Modelinin OSI Modeliyle karlatrlmas ............................................ 160 5.1.6. Balant Kurulumu ............................................................................................ 161 5.1.7. Balantnn Sona Erdirilmesi ............................................................................. 161 5.1.8. TCP (Tranmission Control Protocol) Fonksiyonlar .......................................... 162 5.1.8.1. Gvenlilik (Reliability)................................................................................ 162 5.1.8.2. Ak Kontrol (Flow Control) ..................................................................... 163 5.1.8.3. Ara Bellekleme (Buffering) ......................................................................... 164 5.1.8.4. Tkanklktan Kanma (Congeston Avoidance).......................................... 164 5.1.8.5. Pencereleme (Windowing) .......................................................................... 164 5.1.9. TCP Segment Yaps ......................................................................................... 165 5.1.10. Transport Katman Port Numaralar ................................................................. 166 BLM VI .................................................................................................167 6. 7.1. A KATMANI ....................................................................................167 UDP Bal .................................................................................................. 168 UDP Bal Alanlar.............................................................................. 168 Kullanc Arayz ......................................................................................... 169 IP Arayz .................................................................................................... 169 UDP (USNG DATAGRAM PROTOKOL) ......................................................... 167

7.1.1.

7.1.1.1. 7.1.2. 7.1.3. 7.2. 7.3.

NNTP(Network News Transfer Protocol-A Haber Aktarm Protokol) ............... 171 SIP (Session Initiation Protocol - Oturum Balatma Protokol) ............................ 171 SIPin Yetenekleri ......................................................................................... 172 RTP (Real-Time Transport Protocol- Gerek Zamanl Aktarm Protokol) ........... 172 TELNET .............................................................................................................. 173 Telnet nedir? ................................................................................................. 173 Telnet'i nasl yklerim? ................................................................................. 174

7.3.1. 7.4. 7.5.

7.5.1. 7.5.2.

6.5.3. Telnet'i Windows'ta Nasl Kullanrm? ............................................................... 174

7

6.5.4. TELNET Komutlar ........................................................................................... 174 7.6. NFS (Network File System- A Dosya Sistemi) ................................................... 175 NFS Nedir? ................................................................................................... 175 NFS Faydalar? ............................................................................................. 175 NFS Komutlar? ............................................................................................ 176

7.6.1. 7.6.2. 7.6.3. 7.7. 7.8.

NTP (Network Time Protocol- A Zaman Protokol) ........................................... 176 SSH(Secure Shell) ................................................................................................ 176

6.8.1. SSH IN alma Mant ................................................................................... 177 7.9. 7.10. 7.12. PCT (Private communication technology) ............................................................ 178 TLS( Transport Layer Security, Tama Katman Gvenlii) ............................ 178 FTP ( FILE TRANSFER PROTOCOL) ............................................................ 179 SNMP (Simple Network Managment Protocol- Basit A Ynetimi Protokol): 180

7.12.1. FTP Yapmak in Nelere htiya Var? ........................................................... 180 7.13. 7.13.1. SNMPyi Oluturan Bileenler ...................................................................... 181 7.14. 7.15. DEMULTIPLEXING ....................................................................................... 181 IP OKLAMA ................................................................................................. 182

7.15.1. IP Adresleme ................................................................................................. 182 7.15.2. IP oklama .................................................................................................... 183 7.15.3. NAT .............................................................................................................. 183 7.15.3.1. 7.15.3.2. 7.16. IPv4 ....................................................................................................... 185 IPV6 ...................................................................................................... 185

KABLOSUZ ALARDA GVENLK ............................................................ 187

7.16.1. A Gvenlii................................................................................................. 187 7.16.2. Gvenlik Politikalar ..................................................................................... 187 7.16.2.1. 7.16.2.2. 7.16.2.3. Gvenlik Politikalar Nasl Hazrlanr? ................................................... 188 Gvenlik Politikasnn Yazlmas ........................................................... 189 Gvenlik Politikasnn Uygulanmas ...................................................... 191 Virs, Worms Ve Trojanlar .................................................................... 191 Spam Mailler.......................................................................................... 192 Phishing ................................................................................................. 192 Packet Sniffers ....................................................................................... 192 Malware (Ktcl Yazlm) .................................................................... 193

7.16.3. A Saldr Trleri .......................................................................................... 191 7.16.3.1. 7.16.3.2. 7.16.3.3. 7.16.3.4. 7.16.3.5.

8

7.16.4. A Koruma Yntemleri ................................................................................ 193 7.16.4.1. 7.16.4.2. 7.16.4.3. 7.16.4.4. 7.16.4.5. Gvenlik Duvar ( Firewall) ................................................................... 193 Atak Tespit ve nleme ( IDS / IPS )....................................................... 193 Sanal zel A Eriimi (VPN) ................................................................. 194 E-posta Gvenlii................................................................................... 194 Son Kullanc Gvenlii ( Kimlik Dorulama, ifreleme, Anti-X) .......... 195

7.16.5. Kablosuz Alarda Gvenlik........................................................................... 195 7.16.6. Kablosuz A Gvenlik nlemleri .................................................................. 196 7.16.6.1. 7.16.6.2. 7.16.6.3. 7.16.6.4. 7.16.6.5. 7.16.6.6. 7.16.6.7. 7.16.6.8. 7.17. Balang Ayarlarn Deitirmek ........................................................... 196 Firmware Gncellemek .......................................................................... 196 Yaynlanmasn Engelleme ..................................................................... 196 SSID smini Deitirmek........................................................................ 196 MAC Adres Filtreleme ........................................................................... 197 Yayn Gcn Azaltmak ........................................................................ 197 ifreleme ................................................................................................ 197 Kimlik Dorulama Ekleme ..................................................................... 197

VPN ( Virtual Private Network) ........................................................................ 197

7.17.1. Remote Access VPN ..................................................................................... 198 7.17.2. Site To Site VPN ........................................................................................... 198 7.18. GVENLK DUVARI(FIREWALL) ............................................................... 199 7.18.1. Firewall Trleri ............................................................................................. 199 7.18.1.1. 7.18.1.2. 7.18.1.3. Paket Filtreleme ..................................................................................... 199 Dinamik (Stateful) Paket zleme ............................................................. 200 Uygulama A Geidi/Vekil Sunucular.................................................... 200

BLM VII ................................................................................................201 8. 8.1. 8.2. 8.3. BYOMETRK TEKNOLOJLER .......................................................201 BYOMETR NEDIR? ......................................................................................... 201 BYOMETRNN TARH................................................................................... 203 BALICA BYOMETRK YNTEMLER VE ALIMA PRENSIPLERI ......... 204 Parmak zi Tanma ........................................................................................ 205 Tarihe ................................................................................................... 205 zellikleri .............................................................................................. 206 Avantajlar ............................................................................................. 209

8.3.1.

8.3.1.1. 8.3.1.2. 8.3.1.3.

9

8.3.1.4. 8.3.2.

Dezavantajlar ........................................................................................ 209 Tarihe ................................................................................................... 209 zellikleri .............................................................................................. 210 Avantajlar ............................................................................................. 213 Dezavantajlar ........................................................................................ 213 Tarihe ................................................................................................... 214 zellikleri .............................................................................................. 214 Avantajlar ............................................................................................. 215 Dezavantajlar ........................................................................................ 216

Yz Tanma ................................................................................................... 209

8.3.2.1. 8.3.2.2. 8.3.2.3. 8.3.2.4. 8.3.3.

ris Tanma .................................................................................................... 214

8.3.3.1. 8.3.3.2. 8.3.3.3. 8.3.3.4. 8.3.4. 8.3.5. 8.3.6. 8.3.7. 8.3.8. 8.3.9.

Retina Tanma ............................................................................................... 216 Damar Tanma............................................................................................... 216 El Yazs Tanma ........................................................................................... 217 DNA Tanma Teknolojisi .............................................................................. 217 Biyometrinin Gelecei................................................................................... 219 Biyometrinin Kullanm Alanlar ................................................................... 219

8.3.10. Biyometrik Teknolojiler Standart mdr? ....................................................... 220 8.3.11. Birey Ayrt Etme Kaynaklar Karlatrma Tablosu ...................................... 221 BLM VIII ...............................................................................................221 9. 9.1. 9.2. 9.3. 9.4. 9.5. 9.6. UYDU SSTEMLER ..........................................................................221 UYDU NEDR? ................................................................................................... 221 UYDULARIN TARHSEL GELM................................................................. 221 UYDULARIN YRNGES ............................................................................... 222 UYDULARIN ENERJ KAYNAKLARI.............................................................. 222 UYDULARIN MR ......................................................................................... 222 UYDU LETM SSTEMLER ......................................................................... 223 Televizyon Yayn ve Uydu Frekanslar ......................................................... 223 X Band Yaynlar ......................................................................................... 223 C Band Yaynlar ......................................................................................... 224 Ku Band Yaynlar ....................................................................................... 224 Ka Band Yaynlar........................................................................................ 224

9.6.1. 9.6.2. 9.6.3. 9.6.4. 9.6.5. 9.7.

UYDU ETLER ............................................................................................. 224

10

9.7.1.

Yeryznden olan yksekliklerine gre uydular ............................................ 224 Alak Yrnge Uydular(Low Earth Orbit-LEO).................................... 224 Orta Yrnge Uydular (Medium Earth Orbit-MEO) .............................. 225 Yerduraan Yrnge Uydular(GeostationaryEarth Orbit-GEO)............. 225 Yksek Yrnge Uydular (High Eliptical Orbit-HEO) .......................... 225 Askeri Amal Uydular........................................................................... 226 Haberleme Uydular .............................................................................. 227 Yn Bulma Uydular .............................................................................. 227 Meteoroloji Uydular .............................................................................. 227

9.7.1.1. 9.7.1.2. 9.7.1.3. 9.7.1.4. 9.7.2.

Kullanm Amalarna Gre Uydular .............................................................. 226

9.7.2.1. 9.7.2.2. 9.7.2.3. 9.7.2.4. 9.8.

UYDULARIN YAPISI, YRNGES VE ENERJS ......................................... 227 Uydu Haberleme Sistemleri ......................................................................... 228 Yer stasyonlar ............................................................................................. 228 Uydularn Yaps ........................................................................................... 229 Haberleme Sistemleri ............................................................................ 230 Bilgisayar ve Veri Toplama Sistemleri: .................................................. 230 G Kaynaklar ...................................................................................... 230 Pozisyon Belirleme ve Sabitleme niteleri ............................................. 230

9.8.1. 9.8.2. 9.8.3.

9.8.3.1. 9.8.3.2. 9.8.3.3. 9.8.3.4. 9.8.4.

Uyduyu Oluturan Bileenler ......................................................................... 231 Uydu Transponderleri............................................................................. 231 Antenler ................................................................................................. 231 Uydunun Ak ve Gne Panelleri ........................................................... 232

9.8.4.1. 9.8.4.2. 9.8.4.3. 9.9.

UYDULARIN YRNGELER .......................................................................... 232 Kutup Yrngeli Uydular .............................................................................. 233 Ekvatoral Uydular ......................................................................................... 234 Eliptik Yrngeli Uydular ............................................................................. 235 UYDU HABERLEME SSTEMLER ............................................................ 235 YER STASYONLARI ..................................................................................... 236

9.9.1. 9.9.2. 9.9.3. 9.10.

9.10.1. Uydular Nasl Haberleir? ............................................................................. 235 9.11. 9.11.1. Alc Yer stasyonu (Downlink) ..................................................................... 238 9.11.2. Verici Yer stasyonu (Uplink) ....................................................................... 239 9.11.3. Tanabilir Yer stasyonu ............................................................................... 240 9.11.4. Yer stasyonlarnn Anten Sistemi ................................................................. 240

11

9.11.4.1. 9.12.

Cassegrain Anten Sistemi ....................................................................... 240

UYDU LETM SSTEMLERNDE OKLAYICI YNTEMLER ............... 242

9.12.1. Frekans Paylamal oklayc Gei .............................................................. 242 9.12.2. Zaman Paylamal oklayc Gei................................................................ 243 9.12.3. Kod Paylamal oklayc Gei .................................................................... 244 9.13. UYDU RETM ............................................................................................. 246 KAYNAKLAR ............................................................................................248

12

RESMLER TABLOSU

Resim 1: Analog iaret, analog sistem ve analog gsterge ....................................................... 19 Resim 2: Bant Genilii Betimlemesi ..................................................................................... 23 Resim 3. Ethernet Kart .......................................................................................................... 24 Resim 4: Senkrol letiimin Gsterimi .................................................................................... 27 Resim 5: Bilgisayar A Bileenlerinin Genel Yaps ............................................................... 29 Resim 6: A balantlarnda kullanlan Koaksiyel Kablo ........................................................ 29 Resim 7: Koaksiyel Kablonun Grnm ........................................................................... 30 Resim 8: RG 58 Kablo ......................................................................................................... 31 Resim 9: Kaplamal Dolanm ift ......................................................................................... 32 Resim 10: STP Kablo ............................................................................................................. 33 Resim 11: Kaplamasz Dolanm ift (UTP) .......................................................................... 33 Resim 12: Kategori 5e uygun UTP Kablo rnei .................................................................. 34 Resim 13: CAT5 Genel Grnm ......................................................................................... 34 Resim 14: CAT6 Kablo .......................................................................................................... 34 Resim 15: CAT7 Kablo .......................................................................................................... 35 Resim 16: CAT5 Kablo .......................................................................................................... 35 Resim 17: Fiber Optik Kablo Yaps ....................................................................................... 36 Resim 18: Fiber Optik Kablo .................................................................................................. 36 Resim 19: RJ 45 Konnektr .................................................................................................. 37 Resim 20: BNC Portlar .......................................................................................................... 38 Resim 21: Networkun Yaps ................................................................................................. 65 Resim 22: A Yaplarnn Varl ........................................................................................... 66 Resim 23: Adaki letiimin rneklerle Aklanmas ............................................................. 67 Resim 24: TED Bursa Koleji rencileri Laboratuar Ortamnda Bilgisayar Kullanrken ........ 69 Resim 25: ankr-erke 19 Mays ok Programl Lisesi rencileri laboratuarda ders ilerken ................................................................................................................................... 69 Resim 26:Bilgisayar ve Bilgisayar Dndaki Cihazlarn Balant Yaps ................................ 70 Resim 27: Gvenli A Yaps ................................................................................................. 71 Resim 28: Gvenli Olmayan A Yaps .................................................................................. 72 Resim 29: Peer-to-Peer (Eler Aras A) ................................................................................. 74 Resim 30: Server-Based (Sunucu Tabanl) Network ............................................................... 75

13

Resim 31: Bus Topoloji .......................................................................................................... 79 Resim 32: Halka(Ring) Topoloji ............................................................................................. 80 Resim 33: Yldz(Star) Topoloji .............................................................................................. 81 Resim 34: Mesh(a) topoloji................................................................................................... 82 Resim 35: Melez(Hybrid) Topoloji ......................................................................................... 83 Resim 36: Yldz Topolojide Huba Giden Kablolarn Gsterimi ............................................ 84 Resim 37: Ethernet Hubn Yaps ...................................................................................... 84 Resim 38: Aa (Tree) Topoloji ............................................................................................. 85 Resim 39: Hiyerarik Yapdaki Alar ..................................................................................... 85 Resim 40: OSI Haberlemesi .................................................................................................. 88 Resim 41: Alt Alar................................................................................................................ 91 Resim 42: Msn Sohbet Ekran ................................................................................................ 93 Resim 43: letiim Kuran Bilgisayarlar ................................................................................... 94 Resim 44: Uygulama Katman ................................................................................................ 94 Resim 45: Grsel Sohbet Ortam ............................................................................................ 96 Resim 46: Sral Veri letimi ................................................................................................. 100 Resim 47: Hata Giderme....................................................................................................... 101 Resim 48: Denklik Gsterimi ............................................................................................... 101 Resim 49: Manchester Kodlamas ......................................................................................... 113 Resim 50: Jetonlu Halka ....................................................................................................... 114 Resim 51: Peer to peer Gsterimi .................................................................................... 115 Resim 52: Client/Server ( stemci/Sunucu) Modeli ............................................................... 116 Resim 53: ULAKNET .......................................................................................................... 125 Resim 54: Otonom Sistem .................................................................................................... 126 Resim 55: A,B,C Alar ile R1,R2,R3 Routerlar Arasndaki Balant ................................. 130 Resim 56: Hash Algoritmas Yaps ...................................................................................... 144 Resim 57: Gvenlilik ............................................................................................................ 162 Resim 58: Gvenlilik ............................................................................................................ 163 Resim 59: Ak Kontrol ...................................................................................................... 164 Resim 60: Pencereleme......................................................................................................... 165 Resim 61: OSI Bavuru Modeli ............................................................................................ 167 Resim 62: SSHn alma Mant ...................................................................................... 177 Resim 63: SSH ..................................................................................................................... 177 Resim 64: Demultiplexing zelliine sahip devre ................................................................. 181

14

Resim 65: Komut letim Sisteminde NAT Kullanm .......................................................... 186 Resim 66: Remote Access VPN ............................................................................................ 198 Resim 67: Site To Site VPN ................................................................................................. 199 Resim 69: Eigface rnekleri ................................................................................................. 210 Resim 70: SVM .................................................................................................................... 213 Resim 71: ris Blgesi .......................................................................................................... 215 Resim 74: El ve Damar Tanma Teknolojisi.......................................................................... 217 Resim 75: DNA Aratrma Metodu....................................................................................... 218 Resim 76: Biyometrik Alanlar .............................................................................................. 220 Resim 77: Yer stasyonlar balants .................................................................................... 228 Resim 78: Trksat n Yaps ................................................................................................ 229 Resim 79: Uydunun Gne Panellerini Gsteren Bir Fotoraf............................................... 232 Resim 80: Kutupsal Yrnge ................................................................................................ 234 Resim 81: Ekvatoral Yrnge ............................................................................................... 234 Resim 82: Eliptik Yrnge ................................................................................................... 235 Resim 83: Uydularn Haberleme Sistemi ............................................................................. 236 Resim 84: Yer stasyonlarnn Genel Blok Yaps ................................................................. 237 Resim 85: Yer stasyonlar.................................................................................................... 238 Resim 86: Downlink mekanizmas........................................................................................ 238 Resim 87: Uplink Mekanizmas ............................................................................................ 239

15

EKLLER TABLOSUekil 1: Pozitif ve negatif lojik iaretler .................................................................................. 20 ekil 2: Frekans Blmeli oklamann Koordinat zerinde Gsterimi .................................... 25 ekil 3: Zaman Blmeli oklamann Koordinat Dzleminde Gsterimi.................................. 25 ekil 4: Koaksiyel Kablonun Yaps ....................................................................................... 30 ekil 5: RJ45 Kullanm ve Kablo Genel Yaps..................................................................... 38 ekil 6: arpraz Ara Kablosu Kullanm ................................................................................. 38 ekil 7: IPSec Mimarisi ........................................................................................................ 136 ekil 8: AH Kimlik Dorulama Yaps ................................................................................. 138 ekil 9: ESP nin Yaps ....................................................................................................... 141 ekil 10: Arp stei Gnderimi ............................................................................................. 145 ekil 11: Fiziksel Adres zm .......................................................................................... 146 ekil 12: Arp zmlenmesi ................................................................................................ 146 ekil 13: Farkl Arp zm ................................................................................................ 147 ekil 14: BGP Komuluu .................................................................................................... 153 ekil 15: BGP alma Mekanizmas ................................................................................... 154 ekil 16: Bgp rnei I .......................................................................................................... 155 ekil 17: Bgp rnei II......................................................................................................... 156 ekil 18: Bgp rnei III ....................................................................................................... 156 ekil 19: TCP de Tkanklk ................................................................................................ 179 ekil 20: IP Adresleme rnei ............................................................................................. 182

16

TABLOLAR

Tablo 1: 0 ve 1 deerlerinin ifade edebilecei fiziksel anlamlar. ......................................... 20 Tablo 2: Ethernet Kart Trleri................................................................................................. 51 Tablo 3: Anahtar zerinde MAC adreslerinin tutulmas .......................................................... 56 Tablo 4: Topolojilerin Karlatrlmas .................................................................................. 86 Tablo 5: Open Systems Interconnect (OSI) Referans Modeli .................................................. 88 Tablo 6: ARP Paket Biimi................................................................................................... 151 Tablo 7: Transport Katman Port Numaralar ........................................................................ 167 Tablo 8: UDP Balk Alanlar ............................................................................................... 168 Tablo 9: Yalanc Baln Alan ............................................................................................ 170 Tablo 10: Birey Ayrt Etme Kaynaklar Karlatrma Tablosu ............................................. 221

17

BLM I 1. LETM TEKNOLOJLERVeri iletimi, gnderici tarafndan iletim ortamna aktarlan bilginin alcya ulamas olarak tanmlanabilir. letim ortam olarak kablo (bakr veya optik) ya da atmosfer kullanlabilir. Veri iletim ortamlar kablolu ve kablosuz olmak zere ikiye ayrlr. Bu balantlar tayabildikleri veri miktar ve tama hzlarna gre nitelendirilirler. Veri, elektrik sinyalleri biiminde kablolarda veya elektromanyetik dalgalar biiminde uzayda tanr. letiim ortamnn tipi nemlidir nk, veri iletim ortam saniyede iletilen maksimum bit miktarn belirler.

1.1.

ANALOG VE SAYISAL SNYALLER

Bilim, teknoloji, ticaret ve benzeri bir ok alan byklkler ile ilgilenmektedir. Bu alanlarn ilgilendii byklkler; llebilme, grntlenebilme, kaydedilebilme, aritmetik olarak hesaplanabilme, vb. zelliklere sahiptir. Byklkler ile ilem yapld zaman onlarn sahip olduklar deerleri etkin ve gvenli olarak ifade etmek byk bir nem tar. Byklklerin saysal deerlerini ifade etmede, analog ve saysal olarak isimlendirilen iki yntem kullanlr. fade edilen byklklerin, tanabilir fiziksel byklklere, rnein bir gerilim veya akm ekline dntrlmeleri gerekebilir. Gerek fiziksel byklkleri dntrme ileminde, gerekse de bilginin ilenmesi / iletilmesinde temel olarak analog ve saysal (dijital) iaretlerden faydalanlr. Analog ve saysal iaretler zelliklerine uygun devrelerde (sistemlerde) ilemlere tabi tutulduktan sonra, k birimi olarak isimlendirilen gstergeler yardmyla insanlar iin anlaml hale getirilir. Bu durumda karmza analog ve saysal kavramlar ve her bir kavram ile birlikte byklk, iaret, gsterge ve sistem terimleri ortaya kmaktadr. 1.1.1. Analog Byklk, Analog aret, Analog Gsterge ve Analog Sistem Sahip olduklar deerler belirli snrlar ierisinde devaml olarak deien byklk, analog byklk olarak isimlendirilir. Dier bir deyile; sonsuz sayda ara deer alabilen byklk, analog byklk olarak tanmlanr. Fiziksel bir byklk bilgi ekline

18

dntrlrken, bilgiyi temsil eden iaret dorudan doruya fiziksel bykln benzeri ise oluan iaret analog iaret olarak adlandrlr (Resim 1.1.a). Srekli (continuous) iaretler olarak da isimlendirilen analog iaretler bilhassa l ve ayar tekniinde kullanlr.

Resim 1: Analog iaret, analog sistem ve analog gsterge

Giri ve k iaretleri ekil olarak benzeyen elektronik devreye / sisteme, analog (lineer-dorusal) devre veya analog sistem denir (Resim 1.1.b). Analog sisteme en iyi rnek mikrofonlardr. Mikrofonlarda, konuma ile oluan ses basncyla orantl olarak bir k gerilimi retilir. retilen k geriliminin deeri, giriteki ses basncna baldr. Yaygn olarak kullanlan analog sistemlere rnek olarak, telefon sistemleri, manyetik kasetler ve termostatlar verilebilir. Analog iaretleri giri bilgisi olarak kullanan analog sistemin kndan elde edilen bilgiler, analog gstergelerde anlaml hale getirilir. Byklkleri, iki snr deer arasnda ok sayda ara deerler eklinde ifade eden gstergelere, analog gsterge denir. Analog bilgilerin gsterilmesi genelde gsterge ierisinde skala ve ibre ile yaplr. Otomobildeki hz gstergesi, odadaki termostat analog gstergelerdir. Bu gstergelerde, otomobildeki hz gstergesinin 0 ile 180 km-saat, analog l aletindeki skalann 0 ile 1000V arasnda olmas gibi, iki snr deeri bulunur (Resim 1.1.c). Saysal Byklk, Sayisal aret, Saysal Sistem ve Saysal Gsterge Yalnzca iki deer alabilen (var-yok, ak-kapal, vb.) byklk, saysal byklk olarak isimlendirilir. ki deerlikli byklk, iaret ekline dntrlrken yalnzca iki deere sahip iaret eklinde gsterilir. Saysal bykl gstermek iin kullanlan ve 0, 1 gibi iki deer alabilen iaret, saysal iaret olarak adlandrlr (Resim 1.2.a). Saysal iaretin ald deerler zplayarak (adm adm) deiir. Saysal iarette 0dan 1e ani deiim pozitif ynde ise pozitif lojik, ani deiim negatif ynde ise negatif lojik denir (ekil 1.1).

19

Resim 2: Saysal iaret, saysal gsterge ve saysal sistem

Saysal iaretlerin aldklar deerleri gstermek iin 0-1, L-H (Low-High) sembolleri kullanlr. Saysal teknikte kullanlan bu sembollerin eitli fiziksel anlamlar olabilir. Sembollerin ifade ettii anlamlardan birka Tablo 1.1de sralanmaktadr.

ekil 1: Pozitif ve negatif lojik iaretler

Fiziksel byklkleri veya bilgileri saysal iaretlerle (yalnzca 0 ve 1 deerleriyle) ifade ederek ileyen devrelere / sistemlere, saysal sistemler veya saysal devreler (dijital devreler) denir (ekil 1.2.b). Saysal sistemleri oluturan devreler, genelde elektronik devreler olmakla birlikte, mekanik, manyetik veya pnmatik olabilir. Saysal sistemlere rnek olarak; genel amal saysal bilgisayarlar, saysal telefon santralleri, saysal voltmetreler, frekans sayclar, trafik k kontrol sistemleri, hesap makineleri, saysal saatler ve elektronik daktilolar gsterilebilir.

Tablo 1: 0 ve 1 deerlerinin ifade edebilecei fiziksel anlamlar.

20

Saysal sistemler yaptklar ilemlere gre 3 genel grup altnda incelenebilir: 1- Bileik (Combinational) Saysal Sistemler : Devrenin k, girilerin o anki durumu ile dorudan ilgili olan lojik devrelerdir. Temel lojik kaplarla yaplan tasarmlar ve toplayc / karc devreleri rnek olarak gsterilebilir. 2- Ardl (Sequential) Saysal Sistemler : Sistemin daha nceden sahip olduu konum ve hali hazrdaki giri deikenlerinin durumlarna bal olduu sistemlerdir. rnein; sayclar, kaydrclar. 3- Bellek (Storage) Sistemleri : Ardl lojiin belirli bir durumunun sakland lojik devrelerdir. Saysal sistemlerin kndan elde edilen bilgileri anlalabilir biime dntrmek iin saysal gstergelerden faydalanlr. Saysal gsterge olarak, 7 paral gsterge, sv-kristal gstergeler (LCD) v.b. olarak isimlendirilen elemanlardan faydalanlr (ekil 1.2.c). Bu elemanlarn zellikleri ilgili blmlerde incelenecektir. 1.1.2. Saysal ve Analog Tekniklerin Karlatrlmas Elektronikte daha nce analog teknik kullanlarak yaplan uygulamalar gnmzde saysal teknikler kullanlarak yaplmaktadr. Analog teknikten, saysal teknik kullanmaya doru olan bu talebin nedenleri yle zetlenebilir: 1deerleridir. 2- Saysal sistemlerde bilgi saklamas kolaydr: Saysal sistemlerde kullanlan yntemlerle bilgilerin bir yere konmas, onun alnmas ve gerektii kadar elde tutulmas mmkndr. 3- Doruluk (accuracy) ve birbirine balanabilecek devrelerin says daha yksektir: Analog devreler -drt basamakl olabilirken, saysal devrelerde daha ok sayda devrenin birbiriyle irtibat mmkndr. nk gerilim ve akm deerleri dorudan elektronik elemanlara bamldr. 4- Saysal devrelerde ilemler programlanabilir: Saysal sistemleri tasarlamak, sistemdeki ilemler saklanabilen komutlar (program) tarafndan kontrol edildiinden kolaydr. Analog sistemler de programlanabilir ancak programlanabilecek ilemlerin esneklii ve komplekslii olduka snrldr. 5- Saysal devreler grltden daha az etkilenir: Sinyallerin grltden etkilenmesi analog sistemlerdeki kadar kritik deildir. nk saysal sinyallerin deerleri 1 ve 0 olarak kabul edilen gerilim snrlarn zorlamad srece nemli deildir. Saysal sistemlerin tasarm daha kolaydr: Anahtarlama montaj kullanldndan, akm ve gerilimin kesin deerleri nemli deildir. nemli olan 1 ve 0

21

6- Saysal sistemlerde bir entegre ierisine daha fazla sayda saysal devre eleman yerletirilebilir: Her ne kadar analog elemanlarda entegre devre ierisine yerletirilse de, belirli elemanlarn entegre ierisine yerletirilmesi (yksek deerli kondansatrler, bobinler, transformatrler vb.) ekonomik deildir. Bu da saysal elemanlarn entegre ierisine yerletirilmesini avantajl duruma getirmektedir. Btn bu avantajlarn yannda saysal sistemlerin dezavantaj, gnlk hayatmzda kullandmz byklklerin byk bir ksmnn analog olmasdr. Analog ve saysal sistemleri aklayp, iki sistemi karlatrdktan sonra, aklmza saysal sistemlerde iki seviyeli sistemin kullanlma sebebi ve tm bilgileri / verileri iki seviyeli olarak ifade etmemizin amac nedir? diye bir soru gelebilir. Bu sorunun en iyi cevab; saysal sistemlerin tarihini inceleyerek verilebilir.1950lerde gelitirilen ilk saysal sistemler, onlu say sistemini ifade etmek iin 10 farkl seviye yani 10 farkl gerilim kullanlyordu (0=0V, 1=1V, 2=2V, 3=3V, .9=9V gibi). Bu mantkla oluturulan saysal devreler 10 farkl gerilim seviyesini ayrt etmek ve ayrt ettii deerlere gre ilem yapmak zorunda idi. Bu durum, ok karmak devrelerin olumasna ve seviyelerin karma olaslnn yksek olmasna neden oluyordu. Bu problem, on seviyeli sistem yerine iki seviyeli sistemin kullanlmas ile zld ve bu zm hala geerliliini koruyor.

1.2.

SNYAL LETMN KISITLAYICI FAKTRLERSinyaller iletim ortamnda tanrken grl (noise),gecikme (delay distortion)ve

zayflamalardan tr bozulurlar. Sinyalin bozulma oran, frekans ve genlik deerleriyle yakndan ilikilidir. Saye sinyaldeki bozulma msaade edilebilir bir aralk ierindeyse problem oluturmaz, ancak alcya ulaan baz sinyaller anlalmayacak ya da yanl yorumlanacak kadar bozulmu olabilir. Sinyaldeki bozulmay eitli nlemlerle minimuma indirmek mmkndr, ancak uzun mesafelerde tamamyla engellemek mmkn olmaz.

1.2.1. Zayflama Sinyalin genliinin dmesi olarak tanmlanr. Sinyalin zayflamasna, iletim ortamnn direnci neden olur. Zayflamadan kaynaklanan problemi zmek iin al ile gnderici arasnda belli aralklarla sinyal glendirici (amplifier)ya da yineleyici gibi donanmlar yerletirilebilir ancak bu donanmlar birden fazla noktada kullanldnda alcya gelen birok bitin hatal olmasna sebebiyet verebilir. Zira glendiriciler, Gerek sinyalin

22

genliini ykseltirken kanlmaz olarak hattaki grltnn genliinizde kanlmaz olarak hattaki grltnn genliinde ykseltecektir.

1.2.2. Gecikme Sinyalin far frekans birleenlerinin alcya farkl zamanlarda ulamas olarak tanmlanr. Bu, zayflama ve grltnn aksine anlalmas olduka karmak bir konudur. Farkl frekans bileenlerinin gecikmesinden kaynaklanan bozulma, bir iletim ortamndan aktarlabilecek maksimum bit orann kstlayan en byk etkendir. 1.2.3. Grlt Hava artlarndan, iletim ortamndaki snmadan, kablo iftlerinin birbirlerini etkilemesinden veya yaknlardaki enerji iletim hatlarndan kaynaklanabilir. Grlt faktrn minimuma indirebilmek iin iletim ortamnn enerji nakil hatlarndan uzak tutulmasna dikkat edilmelidir.

1.3.

BANTGENL VE TEMELBANT GENBANT KAVRAMLARIBantgenilii(Bandwidth): Bant genilii. Bir a kablosunun tayabilecei

maksimum veri miktar, bps (bit per second) birimi ile llr.

Resim 2: Bant Genilii Betimlemesi

Temelbant(Baseband): Tek tayc frekansn kullanld klasik bir a teknolojisi. Ethernet buna iyi bir rnektir. Buna Narrowband da denir. Kart broadbanddir.

23

Resim 3. Ethernet Kart

Genibant(Broadband) : Tek bir iletiim ortamnda birden fazla veri kanal salayan iletiimi gsterir.

1.4.

KANAL OKLAMA(Multiplexing)

1.4.1. Multiplexing Elektronik, telekomunikasyon veya bilgisayar alarinda birden fazla analog sinyallerinin veya dijital bilgi aktarmlarnn (Digital Data Streams) birletirilip tek bir sinyal haline getirlimesidir. rnegin elektronik cihazlarda multiplexing birden fazla analog sinyallerinin digital sinyale dnderilip (analog-to-digital ADC ) ilenmesini (process) salanr veya telekominikasyonda birden fazla telefon grumesinin ayn fiziki kablo zerinden aktarlmas sinyallerin multiplex edilmesiyle gerekleir. Komunikasyonda, multiplex edilmi sinyal komunikasyon kanallar (Communication Channels) zerinden gnderilir (Transmission). Multiplexing dk seviyeli (low-level) komunikasyon kanallarnn kapasitesini sanal (virtual-channels) blmelere ayrp yksek seviyeli (higher-level) mantiksal (Logical) kanallar yaratr ve bu kanallar zerinde sadece tek bir sinyal (rnegin 1 telefon gorusmesi) gnderilebilir. Gnderilen bu sinyaller alc makina tarafindan demultiplex edilip orijinal hallerine geri dntrlr. Frekans Blmeli oklama (Sklk Blmeli oklayc, Frequency Division Multiplexing, Fdm) Tek hat zerinden birden fazla kiinin iletiimine izin veren devre anahtarlamal a tipidir. Buna gre hatt birden fazla kii kullanmak iin farkl frekans aralklarn kullanrlar. rnein bir hatt 4 farkl kii kullanmak istiyorlar. Hattn kullanm farkl frekanslardan al veri ile 4 farkl kiiye blnerek her frekans aralnda farkl kiinin kullanmas ile salanr.

1.4.1.1.

24

ekil 2: Frekans Blmeli oklamann Koordinat zerinde Gsterimi

Yukardaki ekilde birim zamanda ayn hat zerinden 4 farkl kiinin iletiim ekli gsterilmitir.Buna gre 1.kii (krmz renkle veri transferi yapan kii) dier 3 kii verisinin yolladklar hattan verisini yollayabilmektedir. Ayn hattan 4 farkl kiinin yollayabilmesi iin farkl frekans aralklarn kullanmalar gerekir. Bu yntemde dier devre anahtarlamal yntemlerde olduu gibi herhangi bir kii veri yollamasa bile ona ayrlan frekans dilimini baka kimse kullanamaz ve hattn bu ksm bo kalr. Zaman Blmeli oklama (Time Division Multiplexing, Tdm)

1.4.1.2.

Tek hat zerinden birden fazla kiinin iletiimine izin veren devre anahtarlamal a tipidir. Buna gre hatt birden fazla kii kullanmak iin farkl zaman aralklarn kullanrlar. rnein bir hatt 4 farkl kii kullanmak istiyorlar. Hattn kullanm birim zaman 4 farkl kiiye blnerek her birim zamanda farkl kiinin kullanmas ile salanr.

ekil 3: Zaman Blmeli oklamann Koordinat Dzleminde Gsterimi

Yukardaki ekilde birim zamanda ayn hat zerinden 4 farkl kiinin iletiim ekli gsterilmitir.Buna gre 1.kii (krmz renkle veri transferi yapan kii) dier 3 kii verisinin yolladktan sonra hattan verisini yollayabilmektedir. Bu yntemde dier devre anahtarlamal

25

yntemlerde olduu gibi herhangi bir kii veri yollamasa bile ona ayrlan zaman dilimini baka kimse kullanamaz ve hat bo kalr. Bu balant ekli ikiye ayrlr: E zamanl (zaman uyumlu) zaman blmeli oklama (sycnhronous TDM): Buna gre gnderen ve alan taraflar tam olarak hangi zamanda gndereceklerini ve alacaklarn bilmektedirler. Bu zaman aralklarnda iletiimi yaparlar.Bu sistemin tam alabilmesi iin alc ve verici sistemlerin e zamanl olmalar ve bribirlerinden haberdar olmalar gerekir. Zaman uyumsuz zaman blmeli oklama (asynchronous TDM): Bu yapya gre gnderen ve alan taraflarn birbiri ile uyumlu olmas gerekmemektedir. Bu sistemde her zaman biriminde gnderilen bilgi ilave olarak kimden geldii ve kime gittii gibi kimlik bilgilerini tutmaktadr. Bu sayede alc ve vericiler arasnda iletiim yaplabilmektedir.

1.5.

PARALEL VE SER LETMHaberleme bilgi alverii olarak dnlebilir. Bunun iin ey gereklidir. Bilgiyi

gnderen, alan ve gnderten ortamdr. Mesela iki insann konumasnda biri konuarak bilgiyi gnderir dieri dinleyerek alr sesler ise hava ortamnda iletilir. Bilgisayarlarda ise veri haberlemesi sz konusudur. Burada veri haberlemesi aletler arasnda, kodlanm bilginin transferidir. Bu kodlama 1 ve 0 lardan oluur ve iletim elektrik sinyalleri eklinde gerekleir. Veri iletimi seri ve paralel olmak zere iki ekilde gerekleir. Seri iletimde veriler bit bit tek bir tel zerinden srayla iletilir. Paralel iletimde ise her bit ayr bir telden ayn zamanda iletilir. Bu yzden paralel iletim daha hzldr. Bilgisayarn merkezi ilem birimi ile bellei arasnda veri iletimi paralel yollardan olur. Fakat veri iletim hznn bu derece kritik olmad bilgisayar ile dier aletler (klavye, modem, v.s.) arasndaki veri iletimi seri olarak gerekleir. Seri iletim de kendi iinde asenkron ve senkron olmak zere ikiye ayrlr. 1.5.1. Asenkron ve Senkron letiim 1.5.1.1. Asenkron iletiim

letim bir karakterin herhangi bir anda iletilebilmesi demektir. Bu tr iletim genellikle iletim hznn saniyede 28800 bit veya daha az olduu durumlarda kullanlr. Az ve basit elektrik devre ihtiyac gerektirmesi ve ucuz olmas dolaysyla tercih edilir. Mesela

26

bilgisayar bandaki kullanc klavye kullanarak yaz yazarken her tua farkl zaman aralklaryla basar ve baslan tu hakkndaki bilgi yani o karakter bilgisayara belli bir dzende deil, farkl zaman aralklaryla gnderilir. Asenkron iletimle gnderilen her karakter drt blmden oluur. Balang biti, veri bitleri, parity biti ve sonlandrma bitleri, Parity biti her zaman kullanlmaz. Veri bitleri kullanlan karakter koduna gre 7 veya 8 bittir. Asenkron iletimin kullanm kolaydr fakat verimli bir iletim yolu deildir. nk her gnderilen karakterin banda ve sonunda ilave bitlerin kullanlmasn gerektirir. Senkron iletiim

1.5.1.2.

Senkron iletimde her karakterin banda ve sonunda ilave bitler gerekmez. Byk bloklar halindeki veri bir defada iletilebilir. Fakat burada nemli olan verileri alan makinann iletilen bloklar ve bloklarn iindeki karakterleri ayrt edebilmesi ve anlayabilmesidir. Bunun iin karakter senkranizasyonu ve bit senkranizasyonu olmak zere iki yntem kullanlr. Bit senkronizasyonunda bloun nnde ve sonunda bayrak olarak isimlendirilen 8 bitlik blmler vardr. Bu sayede alc makina kendini ayarlar. Karakter senkronizasyonu ise bloktan nce SYNC denilen 2 sembol kullanr. Bunlardan sonra alan makina veri bloklarnn balayacan anlar. Mesela ASCII karakterlerden oluan bir dosya bu yolla iletilebilir.

Paralel ve Seri letiimevrim i (Online)Web Destekli renme

evrim D (Offline)

Sanal Snf Videokonferans Web Portal Web Gnl (Blog) Wiki Sohbet Anlk Mesaj Tartma Gruplar Yz Yze Eitim

Podcast/ webcast

CD-ROM / DVD Video yayn

Basl Yayn

Anlk Ezamanl (Senkron)

stendiinde Ezamansz (Asenkron)/

Resim 4: Senkrol letiimin Gsterimi

27

1.6.

HABERLEME KANALLARININ ALIMA MODLARI

1.6.1. Half Duplex Half Duplex iaretlerin iki ynl ancak ayni anda bir yne doru iletilebilmesi anlamna gelir. Bir telefon kanal sklkla iletimin yalnzca tek bir ynde yaplmasna izin veren bir yank yakalayc, echo-suppressor, ierir. Bu kanal half-Duplex e evirir. Yank yakalayclar yava yava teorik olarak full-Duplex cihazlar olan yank dengeleyiciler, echo cancelers, ile deitirilmektedirler. Bir modem iki telli bir hatta balandnda, k empedans hattn giri empedans ile tam olarak eit olmaz, bu yzden iletilen iaretin bir ksmi (Genellikle kt olarak deierek) her zaman geri yansr. Bu yzden half-Duplex alclar, lokal gnderici aktif iken iptal edilirler. Half-Duplex modemler full-Duplex modada da alabilirler.

1.6.2. Full Duplex Full Duplex iaretlerin ayni anda iki ynl iletilebilmesi anlamna gelir. Full Duplex alma sekli alnan iaretin gnderilen iaretin yansmasndan ayrlabilmesi yeteneini gerektirir. Bu ye gnderi ve al iaretlerinin farkl frekans bandlarinda yer ald ve filtreleme ile birbirinden ayrld FDM (frequency division multiplexing) ile veya yank dengeleme, Echo Canceling (EC) ile yaplr. Full-Duplex teriminin anlam modemin tam hz ile iki ynl iletim yapmas anlamna gelir. Dk hzl ters kanal iletimi salayan modemler dagitik hzl, split-speed, veya asimetrik modem olarak adlandrlrlar. Full Duplex modemler half Duplex kanallarda almazlar.

1.6.3. Simplex Simplex iaretin yalnzca bir ynde gedebilmesi demektir. Bu alma seklinde data iletimi yalnzca bir ynde gerekleir.

28

1.7.

BLGSAYAR A BLEENLER

Resim 5: Bilgisayar A Bileenlerinin Genel Yaps

1.7.1. Kablo Tipleri Kablosuz zmlerin artan poplaritesine ramen bilgisayar alarnn ok byk bir blm balant iin hala bir eit kablo kullanmaktadr. Gnmz networklerinde kullanlan kablolarn yapsna gz atacaz.

Resim 6: A balantlarnda kullanlan Koaksiyel Kablo

29

Koaksiyel Kablo (Coaxial Cable)

RG-8 RG-6 (Alarda kullanlmasa da bilmemiz gerekiyor.) RG-58

Bilgisayar alarnda kullanlan kablo tipleri unlardr:

Dolanm ift Kablo (Twisted Pair Cable)

Kaplamal Dolanm ift (Shielded Twisted Pair-STP) Kaplamasz Dolanm ift (Unshielded Twisted Pair-UTP)

Fiber Optik Kablo (Fiber Optic Cable) 1.7.1.1. Koaksiyel kablo

Koaksiyel kablo bir tr bakr kablo eididir; uygulamada bir ok alanda yksek frekansl elektriksel iaretin aktarlmasnda kullanlr. Veri iletim kablolamasnda tipik olarak 10 Mbps iin birka yz metre mesafelere kadar gidilmektedir. Koaksiyel kablo, aadaki ekilde grld gibi, ortada ok damarl tel yumandan olumu bir iletken, zeri yaltkanla kaplanm ve onunda zerinde kafes yapsnda bir koruyucu iletken tabaka vardr. En dta ise, kablo iindeki paralar d fiziksel etkilerden korumak amacyla bir klf bulunur.

Resim 7: Koaksiyel Kablonun Grnm

Koaksiyel kablolar, elektriksel parazitten korunma asndan bakr kablolar ierisinde tercih edilen bir kablo trdr.

ekil 4: Koaksiyel Kablonun Yaps

30

Koaksiyel Kablo Yaps Network alarnda, denmesinin zor, dier tr bakr kablolara gre pahal olmas ve buna karlk ok yksek hzlara klamamas koaksiyel kablolara olan ynelimi daha ucuzu olan bklml ift kablolara yneltmitir. Koaksiyel kablo tipleri kendi RG kodlarna sahiptir. Bu deer kablonun belirli bir uzunlukta elektrik akmna kar gsterdii direntir. Koaksiyel kablolar dtan bakldnda birbirlerine ok benzerler, ancak kabloya daha yakndan baknca zerinde RG kodunu ve empedansn grebilirsiniz. Empedans deeri "50 " veya "75 " eklinde omega karakteriyle yazlr.

RG-8 RG-8 veya genellikle sylendii gibi Thicknet (kaln net) kablo ethernetin ilk kulland kablo tipidir. Gnmzde bu kabloyu kullanan bir a bulmak gerekten zordur. Kaln ve mukavemetli bir kabloydu. RG-6 RG-6 75 deerindedir ve bilgisayar alarnda hibir zaman kullanlmamtr. Ancak gnlk hayatta ok sk karmza kar. Televizyonlara giren anten kablosu RG-6'dr.

RG-58 Gnmzde karlaabileceiniz tek koaksiyel a kablosu RG-58'dir. Dier isimleri Thinnet(ince net) ve Cheapernet(ucuz net)'dir. Ayn RG-8 gibi 50 olan bu kablo RG-8'e gre ucuz, uygulamas kolay bir kablodur. UTP yaygnlancaya kadar yerel alarda geni uygulama alan bulmutur.

Resim 8: RG 58 Kablo

31

Koaksiyel kablonun avantajlar Kurulumu kolaydr. Teknolojisi ve standartlar yerlemitir.Birok firma tarafndan retilen kablolar birbiriyle uyumlu ve beraber alabilmektedir. Elektromanyetik grltlere dolanm ift (TP) kablodan daha dayankldr. Kvrlmalara kar diren gstermekte ve abuk bozulmamaktadr.

Dezavantajlar Koaksiyel kablolar Elektromanyetik grltlere duyarldr. Baz koaksiyel kablolar ar, kvrlmaz ve pahaldr. UTP kablodan pahaldr. Kaplamal Dolanm ift (Shielded Twisted Pair-STP)

1.7.1.2. kapldr.

Bu tip kabloda dolanm tel iftleri koaksiyel kabloda olduu gibi metal bir zrh ile

Resim 9: Kaplamal Dolanm ift

STP kablonun avantajlar Teknolojisi ve standartlar oturmu ve duraandr. UTPye gre daha yksek bant geniliini desteklemektedir. Dezavantajlar UTP ve koaksiyel kablodan daha pahaldr ve kurulumu zordur. ok hzl veri iletiimi iin uygun deildir. Elektromanyetik grltlere duyarldr. Gnmzde en yaygn biimde kullanlan a kablosudur

32

Resim 10: STP Kablo

Kaplamasz Dolanm ift (Unshielded Twisted Pair-UTP) UTP birbirine dolanm iftler halinde ve en dta da plastik bir koruma olmak zere retilir. Kablonun iinde kablonun dayanklln arttrmak ve dtaki plastik klf kolayca syrmak iin naylon bir ip bulunur. Sinyal bozulmalarnn nne gemek iin kablolar birbirine dolanmtr.

Resim 11: Kaplamasz Dolanm ift (UTP)

Kategoriler Kaplamasz Dolanm ift( UTP )kablo aktarabilecei veri miktarna gre kategorilere sahiptir. Kategori Kategori.1 Kategori.2 Kategori.3 Kategori.4 Kategori.5/5e Kategori .6 Kategori 7 Destekledii maksimum veri aktarm miktar Telefon hatlar-veri aktarmnda kullanlmaz 4 Mbit/Saniye 16 Mbit/Saniye 20 Mbit/Saniye 20 Mbit/Saniye 1.000 Mbit/Saniye 10.000 Mbit/saniye

33

Bilgisayar alarnda kullanlmtr.

10 Mbit ethernet dneminde CAT3 kablo youn olarak

kullanlm, 100 Mbit ethernetin gelitirilmesiyle CAT5 kablolar retilmeye balanm ve

Resim 12: Kategori 5e uygun UTP Kablo rnei

CAT5 ile 100 Mbit hznda veri aktarm yaplabilir. Bir sonraki standart CAT5e (gelimi CAT5) standarddr. CAT5e ile gigabit hzna ulalabilir.

Resim 13: CAT5 Genel Grnm

CAT6'da da ayn durum sz konusu CAT5e'den de daha yksek deerlere eriebilir. 1000 Mhz hz iin, yani Gigabit ethernet iin en uygun kablodur. Grdnz gibi grntde bir fark yok.

Resim 14: CAT6 Kablo

34

CAT7 Dierlerinin aksine farkl bir yaps vardr. Her tel ifti metal folyo ile kapl, hepsi birden dier bir folyo ile kapldr. CAT7 RJ-45'ten tamamen farkl bir jak kullanlmaktadr.

Resim 15: CAT7 Kablo

Resim 16: CAT5 Kablo

Gnmzde yeni kurulan bir ada mutlaka CAT5 veya st bir kablo tercih edilmelidir. UTP kablonun avantajlar Ses iletimi iin teknoloji ve standartlar belirli ve sabittir. Birok binada, TP kablo kullanan telefon sistemleri vardr. Bunlar uygun kategoride ise bilgisayar alar iin de kullanlabilir. Kurmas kolay ve ucuzdur. Dezavantajlar Elektromanyetik grltlere kar duyarldr. UTP iin baz hzl a standartlar yenidir ve oturmu deildir.

1.7.1.3.

Fiber Optik Kablo

Fiber optik kablo (FO) veri ve ses iletimi iin en ideal kablo trdr. Ancak maliyeti yksek, denmesi zor olmakta ve kolayca krlabilmektedir. Genel olarak yksek band

35

genilii gerektiren veya uzak mesafelere gidilmesi gereken uygulamalarda kullanlr. Aktif a cihazlarnn yksek hzlarda birbirine balanmasnda uzak mesafelerdeki cihazlarn birbirine balanmasnda ve omurga kurulmasn da kullanlr.

Resim 17: Fiber Optik Kablo Yaps

Elektriksel grlt k demetini etkilemeyecei iin aktarm sorunsuzca gerekletirilir. FO kabloya aradan balant yaplp u karmak zor olduu iin noktadan noktaya gvenli bir ekilde iletim yaplr.

Resim 18: Fiber Optik Kablo

Fiber Optik kablo zerinden veri aktarm ince fiber cam zerinden k dalgas eklinde gerekletirilir. Basit bir Fiber Optik kablo ekli yukarda gsterilmektedir. ekilde de grlecei gibi temel paradan oluur ; uygulamada fiziksel mukavemetin salanmas asndan, FO kablonun kullanm yerine bal (bina ii veya bina d gibi) olarak baka paralarda ierebilir. Fiber Optik kablonun avantajlar D etkenlere kar olduka korumaldr, bu yzden gvenilir bir iletiim ortamdr. Bant genilii yksektir (622 Mbps).

36

Dezavantajlar Maliyeti yksektir. Balantlarn uzman kiilerce yaplmas gerekmektedir. Konfigrasyonu ve kurulumu olduka karmaktr.

1.7.2. Konektrler 1.7.2.1. RJ45 Konnektr RJ45, Ethernet ve Jetonlu Halka a cihazlarn zerinde bulunan portlar iin kullanlan bir fiziksel ara balam konnektrdr. RJ45 konnektr zerinde 8 tane u vardr. Bu ularn bir ksm veya tamam, kullanlan kablolama alt yap standardna gre kullanlr. rnein, Ethernet 10Base-T'de 4 u kullanlrken, 100Base-T4'de sekiz u kullanlr.

Resim 19: RJ 45 Konnektr

Ethernet ve Jetonlu Halka uygulamasnda kullanlan RJ45 konnektr sonlandrlmas aada anlatlmtr. Bklml ift kabloda (UTP, STP) 4 ift tel vardr ve her biri farkl renklerle kodlanmtr. rnein birinci iftin ilk teli beyaz zeminde zerinde yeil olarak kodlanm olup ksaca By olarak anlr; elenii olan ikinci tel yeil zemin zerine beyaz olarak kodlanmtr ve ksaca Yb ile gsterilir.

37

RJ45 Konnektr Standart Balant eitleri

ekil 5: RJ45 Kullanm ve Kablo Genel Yaps

1.7.3. apraz Ara Kablo Balants ki iftin kullanld apraz balant u deerleri aada, verilmitir. Tabloda ise hem 4 ift hem de 2 ift iin apraz balant u deerleri grlmektedir.

ekil 6: arpraz Ara Kablosu Kullanm

1.7.4. BNC Koaksiyel Konektrler BNC kablo balants bilgisayarnz ile a arasndaki durumu LEDler yardmyla izleminize olanak vermez. Kablonun ak ular 50 Ohm luk diren ile sonlandrlr.

Resim 20: BNC Portlar

Fiber optik kablolarn sonlandrlmas ve cihazlarla balantlarn yaplmas iin, aadaki ekilde grld gibi ST, SC, MIC, SMA906 ve Bionic olarak adlandrlan eitli konnektr trleri vardr.

38

Cihaz zerindeki FO yuva hangi trde konnektre sahip ise, kablo da ona uygun sonlandrlm olmaldr.

1.8.

BLGSAYAR ALARIBir veya birden fazla bilgisayarn; dosya ve veri al verii yapabilmesi iin

birbirine balanarak oluturduu yapya Network denir.[1] Network topolojisi 3 balk altnda incelenirler. LAN, WAN ve MAN olmak zere yaplarna gre standartlar vardr.[1]

1.8.1. LAN (Local Area Networks) Yerel A yksek hzda veri transferi zelliine sahip server PC printer gibi birimlerden oluan bir a trdr. Bu ada kullanc PC ler yazclar ve ortak PC'ler arasnda bilgi alverii veri iletimi elektronik posta alm ve gnderimi gibi ok sayda fonksiyon gerekletirilmi olur. Yine bu alar server ad verilen ynetici bilgisayarlarla ynetilir ve izlenirler.[2] Aada basit bir yerel a yapsn oluturan birimler tantlmtr. Server: A yneten ve izleyen birimdir. PC: Kullanclar tarafndan zerinde ilem yaplan birimdir. Printer: Kullanc PC'leri tarafndan ynetilen birimdir. Yerel a balants iinde yeralan birimler a ierisinde IP ad verien bir kimlik ile aktif olabilir ve sistemin bir paras olma zelliini kazanrlar. Ak Komut:1 Kapal Komut:0 LAN letiim Metodlar Unicast letiim Multicast letiim Broadcast letiim Unicast letiim Tek bir data paketinin, tek bir kaynaktan tek bir hedef adrese gnderilmesiyle yaplan iletiime Unicast letiim denir.

1.8.1.1.

3 ana kategori vardr.

39

Multicast letiim Tek bir data paketi, ada kopyalanarak birka zel hedef adrese gnderilmise, bu ekilde olan iletiime Multicast letiim denir. Broadcast letiim Tek bir data paketi, kopyalanarak ada bulunan btn bilgisayarlara gnderiliyorsa, bu tr iletiime Broadcast letiim denir.

1.8.1.2.

LAN Karakteristikleri Corafi olarak limitli operasyon alan vardr. Yksek transfer hz vardr. Yerel servislere devaml olarak ulaabilme olana vardr. Genellikle WAN (Wide Area Network)'dan daha ucuzdur. Kablolama birincil iletiim ortamn oluturur.

LAN dizayn ederken iki durum gz nnde tutulur. Uzaklk Maliyet Uzaklk LAN uzakla gre snrlandrlmtr. Bunun sebebi transfer edilecek bilgiye ve kablolama tekniine baldr. Birok kablolama tekniinde bilgi sinyalleri belli mesafeye kadar bilgiyi iletir. Bu bilgi, bilgi sinyalleri snene kadar gider. Bilgi sinyallerini ilk gnderildii gibi tutabilmek iin tekrarlayc (repeater) denilen cihazlar kullanlr. Bilgi sinyallerinin snmesinden dolay LAN kurulurken uzaklk gz nnde tutulur.

Maliyet LAN dizaynnda baz noktalarda, maliyet uzaklktan daha nde tutulur. Kesin ulamas gereken bilgiler iin uzaklk tanmlamasnn olmamas gerekir. Durum yle olunca maliyet artmakta, ama iletiim olmaktadr.

1.8.2. MAN (Metropol Area Network) Metropolitan alar diye adlandrdmz alarn tanm ise birka local alarn birleimini metropolitan network olarak tanmlayabiliriz. rnek verecek olursak. Bir firmay

40

ele alrsak. Firmann merkez binasndaki kurulan a yerel, bu firmanin birka ehirde ubeleri var ise bu ubelerdeki yerel alar da birbiri ile balantl hale getirildiinde metropolitan a elde etmi oluruz.

1.8.3.

Wide Area Network

zellikle networkleri uzak yerleimler arasnda balamak gerektiinde deiik uzak balant tekniklerini kullanan WAN teknolojileri kullanlr. Cisco deiik Wan teknolojilerini destekler. WAN Balant Trleri LAN'larn balamak iin kullanlan deiik WAN trleri vardr: Dedicated(Adanm) Circuit-switched(evre Dnmeli) Packet-switched(Paket Dnmeli)

Dedicated ya da point-to-point olarak adlandrlan balantlarda kiralk hatlar (leased line) kullanlr. Circuit switching balantlar ayn bir telefon grmesi gibi salanr. Balant salandktan sonra veri aktarm salanr. Dial-up balantlar ve ISDN balantlar kullanlr. Genelde dk bant geniliinde veri transferi iin kullanlr. Packet-switching balantlar ise bant geniliinin paylalmasn salar. Frame Relay ve X.25 en yaygn paket anahtarlamal balant yntemidir. 1.8.4. Kablosuz Yerel A (Wireless Local Area Network) Kablosuz yerel a, kablolu iletiime alternatif olarak uygulanabilecek esnek bir iletiim sistemidir. Radyo frekans(RF) ) teknolojisini kullanarak havadan bilgi alverii yapar bylece kablolu balant miktarn azaltr. Kablosuz yerel alar salk kurumlar, hipermarketler, retim kurulular, fabrikalar, akademik kurumlar ve ambarlar gibi birok alanda yaygn hale gelmitir. Bu endstriler (el terminalleri, dizst bilgisayarlar gibi) gerek zamanl veri transferi yapabilen cihazlarn getirdii retkenlik artndan kazan salamlardr. Gnmzde kablosuz yerel alar birok i sahasnda genel amal balant alternatifi olarak kabul edilmektedir.

41

Niin Kablosuz ? Kablosuz yerel a yardmyla kullanclar kolayca kaynaklara ulaabilecek, a yneticileri ise kablo demeden ya da yer deitirmeden a kurabilecek veya mevcut ada deiiklik yapabileceklerdir. Kablosuz yerel alarn, geleneksel yerel alara kar stnlkleri unlardr: Mobilite: Kablosuz yerel alar a kullanclarna irketlerinin hangi noktasnda olursa olsunlar, hareket halinde dahi gerek zamanl bilgi eriimi salar. Kurulum Hz ve Basitlii: Kablosuz yerel a sistemleri kurulumu hzl ve kolaydr, ayrca duvar ve tavanlardan kablo ekme zorunluluu da ortadan kaldrr. Kurulum Esneklii: Kablosuz a teknolojisi kablolu an eriemeyecei yerlere ulam salar. Maliyet Kazanc: Kablosuz a kurabilmek iin ilk olarak harcanmas gereken miktar kablolu bir adan daha fazla olmakla birlikte hayat evresi sarfiyat ok azdr. Uzun vadeli kazanlar, ok yer deitirme gerektiren dinamik ortamlarda kendini belli eder. Geniletilebilirlik: Yaplar kolaylkla deitirilebilir ve az miktarda kullancnn oluturaca peer to peer a yapsndan, binlerce kullancya geni bir yelpazeyi kapsar. Kablosuz Yerel Alar Nasl alr?

1.8.4.1.

Kablosuz yerel alar havadan yaylan elektromanyetik dalgalarla ( radyo ya da infrared ) bir noktadan baka bir noktaya fiziksel balant olmakszn bilgi iletiimini salar. Radyo dalgalar uzaktaki bir alcya enerji verdii iin alc tarafndan kusursuz bir ekilde alnr. Bu metoda modulasyon da denir. Veri tayc zerine birkez bindirildikten sonra radyo sinyali bir frekanstan daha fazla frekans igal edecektir. nk module edilecek bilgi de taycnn zerine binecektir. Bylece birden fazla tayc frekans giriim olmakszn ayn uzayda bulunabilecktir. Bilgiyi almak iin alcnn belli bir frekansa ayarlamas yeterli olacaktr zira alc dier frekanslar reddedecektir. Tipik bir kablosuz yerel a yaplandrmasnda, eriim noktas denilen hem alc hem verici konumundaki ( transceiver ) cihaz standart kablolamayla, kablolu aa balanr. Eriim

42

noktas ( access point ) kablolu a omurgas ve kablosuz a arasnda veri alverii ve tamponlamasn stlenir. 1.8.5. Dier A Kavramlar 1.8.5.1. Intranet

ntranet, sadece belirli bir kurulu iindeki bilgisayarlar, yerel alar (LAN) ve geni alan alarn (WAN) birbirine balayan, ounlukla TCP/IP tabanl bir adr. Yani, kk Internet!, Internet'in daha zel bir hali. ntranetler gateway'ler ile dier networklara balanabilir. Temel oluturulma amalar, kurulu bnyesinde bilgileri ve bilgi ilem kapasitesini paylamaktr. ntranetler, irket(ler) ii tele-konferans uygulamalarnda ve farkl birimlerdeki kiilerin bir araya gelebildii i gruplarnn oluturulmasnda da kullanlrlar. ntranetler zerinden HTTP, FTP vb gibi pek ok protokol uygulamalar altrlabilir. Gnmzde, ntranetler iinde, Web eriimi ile kayna