beton teknoloj agregakisi.deu.edu.tr/kamile.tosun/yapi_malzemesi_ii-4-agrega_su-web-1.pdf ·...

1

BETON TEKNOLOJBETON TEKNOLOJİİSSİİ

AGREGAAGREGA

YAPI MALZEMESYAPI MALZEMESİİ II DERSII DERSİİDokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

DOÇ.DR. KAM İLE TOSUN FELEKOĞLU

AGREGAAGREGA

�� MMİİNERAL KNERAL K ÖÖKENLKENL İİ, , �� DEDEĞİŞİĞİŞİK BOYUTLU, K BOYUTLU, �� SERT TANELERSERT TANELER

BETONUN % 60 - % 80’İ AGREGA AKILCI SEÇ İM !

AGREGAAGREGA�� Amerikan standartlarAmerikan standartlar ıından ASTM D8:ndan ASTM D8:

agregayagregay ıı, , ““ HarHarçç veya beton oluveya beton olu şşturmak amacturmak amac ııyla bir yla bir babağğlaylay ııccıı madde ile veya temel tabakalarmadde ile veya temel tabakalar ıı, demiryolu , demiryolu balastlarbalastlar ıında, vb. inda, vb. i şşlerde tek balerde tek ba şışına kullanna kullan ıılan kum, lan kum, ççakakııl, deniz kabul, deniz kabu ğğu, cu, c üüruf ya da ruf ya da kkıırmatarmata şş gibi mineral gibi mineral kompozisyonlu kompozisyonlu grangran üülerler (taneli) bir malzemedir(taneli) bir malzemedir ””şşeklinde taneklinde tan ıımlamaktadmlamaktad ıır.r.

AGREGAAGREGA�� Agregalar, Agregalar,

betonun hacim olarak %60betonun hacim olarak %60 --%80%80’’ ini oluini olu şşturur.turur.

�� BitBit üümlml üü yol kaplamalaryol kaplamalar ıınnıın an ağığırlrl ııkkçça % 90a % 90--95, hacimce 95, hacimce %75%75--8585’’ ini agregalar oluini agregalar olu şşturmaktadturmaktad ıırlar. rlar.

AGREGAAGREGA�� Agrega taneleri, Agrega taneleri,

ççimento hamurunun zamana baimento hamurunun zamana ba ğğll ıı olarak golarak g öösterebilecesterebilece ğği hacim i hacim dedeğğiişşikliikli ğği (bi (b üüzzüülmelme --genlegenle şşme) ve buna bame) ve buna ba ğğll ıı olarak oluolarak olu şşabilecek abilecek ççatlaklaratlaklar ıı azaltazalt ıır, sert ve yr, sert ve y üüksek dayanksek dayan ıımlarmlar ıı nedeniyle betonun nedeniyle betonun ççevre koevre ko şşullarullar ıına dayanna dayan ııklkl ııll ığıığınnıı ve dayanve dayan ıımmıınnıı artart ıırrıır. r.

�� AgreganAgregan ıın n ççimento ile genellikle imento ile genellikle kimyasal etkilekimyasal etkile şşime girmesi istenmez. ime girmesi istenmez. ÇÇimento hamuru ile agrega arasimento hamuru ile agrega aras ıındaki ndaki babağğlantlant ıı fiziksel ve mekanik fiziksel ve mekanik öözellik tazellik ta şışır. r. Bu baBu ba ğğlantlant ııya ya ““ aderansaderans ”” adadıı verilir.verilir.

AGREGAAGREGA�� Beton karBeton kar ışıışımlarmlar ıında agrega dayannda agrega dayan ıımmıı yyüüksek ise; ksek ise;

kkıırr ıılma lma ççimento hamurunda ve imento hamurunda ve öözellikle zellikle ççimento imento hamuruhamuru -- agrega agrega arayaray üüzeyindezeyinde oluolu şşur. ur.

�� EEğğer agrega zayer agrega zay ııf ise; kf ise; k ıırr ıılma agrega ilma agrega i ççinde oluinde olu şşur.ur.

AGREGAAGREGA�� Beton karBeton kar ışıışımlarmlar ıında agrega dayannda agrega dayan ıımmıı yyüüksek iseksek ise

�� EEğğer agrega zayer agrega zay ııf isef ise

�� Hafif (zayHafif (zay ııf) agregada kf) agregada k ıırrıılmalma�� DoDoğğal agregalal agregal ıı betonda ara betonda ara

yyüüzeyden kzeyden k ıırrıılmalma

AGREGAAGREGA�� EEğğer agrega zayer agrega zay ııf ise kf ise k ıırr ıılma agregada olulma agregada olu şşur.ur.

AGREGAAGREGA��ÖÖZELLZELL İİKLER (NORMAL BETON KLER (NORMAL BETON İİÇÇİİN)N)

• SERT• TEM İZ• YÜKSEK DAYANIMLI• KİMYASAL ETK İLERE DAYANIKLI• İNERT• ADERANS - FİZİKSEL BAĞ

AGREGAAGREGAAGREGA KAYNAKLARIAGREGA KAYNAKLARI

�� Agregalar genel olarak;Agregalar genel olarak;dodoğğal agregalar, ial agregalar, i şşlenmilenmi şş dodoğğal agregalar ve yapay agregalaral agregalar ve yapay agregalar

olarak solarak s ıınnııflandfland ıırr ıılmaktadlmaktad ıır.r.

DODOĞĞALAL

ÇÇakakııll KKıırmatarmata şş

YAPAYYAPAY

GenleGenleşştirilmitirilmi şş kilkil CurufCuruf

AGREGAAGREGADODOĞĞAL AGREGALARAL AGREGALAR

�� ÇÇakakııl ve kum dol ve kum do ğğal agregalar olup, ocak ve dere al agregalar olup, ocak ve dere malzemelerinin tipik birer malzemelerinin tipik birer öörnerneğğidir. idir.

Kum: 4 mm ile 63 Kum: 4 mm ile 63 µµµµµµµµmm

SiltSilt : 63 : 63 µµµµµµµµm m -- 2 2 µµµµµµµµmmKil: 2 Kil: 2 µµµµµµµµm altm alt ıı

ÇÇakakııl: l: 63 mm ile 4 mm 63 mm ile 4 mm


�� Kum ve Kum ve ççakakııll ıın bir arada bulundun bir arada bulundu ğğu malzemeye u malzemeye ttüüvenanvenanagrega adagrega ad ıı verilir. verilir.

�� DoDoğğal agregalardan al agregalardan ççakakııl ve kum; derelerden, eski dere l ve kum; derelerden, eski dere yataklaryataklar ıından olundan olu şşan ocaklardan, denizden, ova, teras ve an ocaklardan, denizden, ova, teras ve çöçö llerden sallerden sa ğğlanlan ıır. r.

�� Buzul alanlardaki Buzul alanlardaki çöçö keltilerde bulunan yuvarlak takeltilerde bulunan yuvarlak ta şş ve ve ççakakııl l tataşşlarlar ıı bunlara bir bunlara bir öörnektir. Dirnektir. Di ğğer bir er bir öörnek ise, akarsulardaki rnek ise, akarsulardaki ppüürrüüzszsüüz ve yuvarlak z ve yuvarlak ççakakııl ve kum taneleridir.l ve kum taneleridir.


�� DDışış etkenlere maruz kayaetkenlere maruz kaya ççlar dolar do ğğadaki hem fiziksel hem de adaki hem fiziksel hem de kimyasal birkimyasal bir ççok sok s üürereçç taraftaraf ıından andan a şışındnd ıırr ıılmakta ve lmakta ve bozulmaktadbozulmaktad ıırr

�� Bu bozulma sBu bozulma s üürereççleri sonucu aleri sonucu a ççığığa a ççııkan kan üürrüünler, rnler, r üüzgar, zgar, su, yersu, yer ççekimi, ya da buzul hareketleri ile taekimi, ya da buzul hareketleri ile ta şışınmakta ve nmakta ve ççeeşşitli formlarda zemin minerali olarak itli formlarda zemin minerali olarak çöçö kelmektedir. kelmektedir.


�� KaralarKaralar ıın n ççok iok i ççerlerine kadar girmierlerine kadar girmi şş olan plaj kumlarolan plaj kumlar ıı üüniformniform boyutlu boyutlu malzemeler olmakla birlikte, nehir kumlarmalzemeler olmakla birlikte, nehir kumlar ıı ssııklkl ııkla bkla b üüyyüük miktarlarda k miktarlarda ççakakııl, l, siltsilt ve kil ive kil i ççermektedir. ermektedir.

�� Bu tip agregalar genellikle kBu tip agregalar genellikle k ıırma, eleme, yrma, eleme, y ııkama gibi ikama gibi i şşlemlerden sonra lemlerden sonra kullankullan ııll ıır. Ancak, dor. Ancak, do ğğada hiada hi çç bir ibir i şşlem gerektirmeyen temiz, uygun yaplem gerektirmeyen temiz, uygun yap ıı ve ve dadağığıll ıımda agrega da bulunabilir. mda agrega da bulunabilir.

�� Deniz kumlarDeniz kumlar ıında ayrnda ayr ııca midye, istiridye ca midye, istiridye kabuklarkabuklar ıı vb. canlvb. canl ıı kalkal ııntnt ıılarlar ıı bazbazııdurumlarda sorunlar durumlarda sorunlar ççııkartkart ıır; betonun r; betonun yerleyerle şşmesini gmesini g üçüç leleşştirir, dtirir, d üüşşüük dayank dayan ıımlml ııtaneler olutaneler olu şşturur, turur,


�� Deniz kumu temiz ve homojen olmasDeniz kumu temiz ve homojen olmas ıına na karkarşışın in i ççinde tuz bulundurur. inde tuz bulundurur.

�� Tuz, Tuz, ÇÇelik donatelik donat ııyyıı paslandpasland ıırdrd ığıığından ndan zararlzararl ııddıır. Ayrr. Ayr ııca tuz, rutubeti ca tuz, rutubeti ççektiekti ğğinden, inden, tuzlu kum kullantuzlu kum kullan ıılan yaplan yap ıılarlar ıın nemli n nemli olmasolmas ıına yol ana yol a ççar. ar.


�� ÇöÇöl ve ova kumlarl ve ova kumlar ıı ise temiz olmalarise temiz olmalar ıına ve tuz na ve tuz iiççermemelerine raermemelerine ra ğğmen, yalnmen, yaln ıızca ince tanelerden zca ince tanelerden oluolu şştutuğğundan, beton yapundan, beton yap ıımmıı iiççin genellikle uygun dein genellikle uygun de ğğildir.ildir.

AGREGAAGREGAİŞİŞLENMLENM İŞİŞ AGREGALAR (KIRMATAAGREGALAR (KIRMATA ŞŞ AGREGALAR)AGREGALAR)

�� İşİşlenmilenmi şş agregalar, kagregalar, k ıırr ıılmlm ışış ve elenmive elenmi şş dodoğğal kayalaral kayalar ıı kapsamaktadkapsamaktad ıır. r.

�� Bazen Bazen ççakakııllar da beton llar da beton karkar ışıışımlarmlar ıına daha uygun hale na daha uygun hale getirilmek amacgetirilmek amac ııyla kyla k ıırr ıılmaktadlmaktad ıır. r.

�� KKıırma irma i şşlemi yuvarlak parlemi yuvarlak par ççacacııklarklar ıı daha daha kkööşşeli hale getirmek suretiyle, tane eli hale getirmek suretiyle, tane şşeklini ve tane boyut araleklini ve tane boyut aral ığıığınnıı ve ve dadağığıll ıımmıınnıı iyileiyile şştirmektedir. tirmektedir.

�� KKıırr ıılmlm ışış üürrüün, istenilen agrega boyutlarn, istenilen agrega boyutlar ıınnıın elde n elde edilmesi iedilmesi i ççin eleklerden gein eleklerden ge ççirilmektedir. irilmektedir.


�� KKıırmatarmata şş, ana kaya, ana kaya ççlarlar ıın veya bn veya b üüyyüük tak taşşlarlar ıın, tn, t üüm m agrega paragrega par ççalaralar ıınnıın kn k ıırr ıılmlm ışış bir ybir y üüzeye sahip zeye sahip olacak olacak şşekilde kekilde k ıırr ıılmaslmas ıı sonucu olusonucu olu şşmaktadmaktad ıır. r.

�� KKıırmatarmata şş imalatimalat ıında nda ööncelikle ana kayancelikle ana kaya ççlar talar ta şşocaocağığında patlatma ynda patlatma y ööntemiyle parntemiyle par ççalanmakta, alanmakta, daha sonra konkasdaha sonra konkas öörler tarafrler taraf ıından kndan k ıırr ıılarak larak boyutsal olarak kboyutsal olarak k üçüüçü ltlt üülmektedir. lmektedir.

�� KonkasKonkas öörrüün uygun bir n uygun bir şşekilde ayarlanmasekilde ayarlanmas ıı ile ile istenen boyutlarda agrega elde edilir. istenen boyutlarda agrega elde edilir.


MODERN KONKASMODERN KONKAS ÖÖRR

Çeneli kırıcıKonik kırıcı

FillerFillerKaba Kaba 1515--2525 Kaba Kaba 55--1515 ince ince 00--55


�� MMııccıır adr ad ıı da verilen da verilen kkıırmatarmata şş agregalar genelde agregalar genelde kaba (>4 mm) kaba (>4 mm) ince (4 mm > x > 63 ince (4 mm > x > 63 µµµµµµµµm) ve m) ve mineral filler (< 63 mineral filler (< 63 µµµµµµµµm) olmak m) olmak üüzere zere

üçüç boyutta boyutta üüretilir.retilir.


�� İİri agregalarri agregalar ıın n üüretilmesinden sonra, konkasretilmesinden sonra, konkas öörden arta kalan rden arta kalan siltsilt ’’eekarkarşışıll ıık gelen kk gelen k ıırma kuma rma kuma fillerfiller , , mmııccıır tozur tozu veya veya tataşşunuunu adadıı da verilir.da verilir.

�� KKıırmatarmata şşlarlar ıınn dodoğğal hallerinden kal hallerinden k ıırr ıılmlm ışış olmalarolmalar ıı nedeni ile knedeni ile k ööşşeleri zayeleri zay ııf f olabilmekte, dolayolabilmekte, dolay ııssııyla beton dayanyla beton dayan ıımmıınnıı olumsuz etkileyebilmektedir. olumsuz etkileyebilmektedir.


�� Tane daTane dağığıll ıımmıınnıın dn d üüzgzgüün olmasn olmas ıı ve temiz olmasve temiz olmas ıı durumunda, durumunda, kkıırmatarmata şşagregalar pagregalar p üürrüüzlzlüü ve kve k ööşşeli yeli y üüzeyleri nedeniyle zeyleri nedeniyle ççimento harcimento harc ıı ile iyi bir ile iyi bir şşekilde baekilde ba ğğlanabilmektedir. lanabilmektedir.

ÇÇakakııll kkıırmatarmata şş ÇÇakakııl agregall agregal ıı betonbeton KKıırmatarmata şş agregalagregal ıı betonbeton

�� KKıırmatarmata şşlarlar ıınn ppüürrüüzlzlüü olmalarolmalar ıı nedeni ile inedeni ile i şşlenebilirlik azalmaktadlenebilirlik azalmaktad ıır. r.

AGREGAAGREGAYAPAY AGREGALARYAPAY AGREGALAR

�� İİmalat malat üürrüünnüü agregalar agregalar nispeten yeni malzemelerdir. nispeten yeni malzemelerdir. Tipik olarak, bunlar hafif Tipik olarak, bunlar hafif aağığırlrl ııklkl ıı olup, genellikle hafif olup, genellikle hafif beton imalatbeton imalat ıında tercih nda tercih edilmektedir. edilmektedir.

GenleGenleşştirilmitirilmi şş kilkil CurufCuruf

�� YYüüksek fksek f ıırr ıın cn c üürufu en yaygrufu en yayg ıın kullann kullan ıılan yapay agrega tlan yapay agrega t üürrüüddüür. r.

2424

Yüksek dayanımlı hafif agregalar (genleştirilmiş kil)

2525

Birim hacim ağırlık (kg/dm3)

Ba

sın

çd

aya

nım

ı(M

Pa

)

Sert-mukavim

Donma-çözülme dirençli

Boşluk yapısıbağlantısız

Uzun süreli su emmesi düşük

Yüksek sıcaklıklara dayanıklı

Isı yalıtımısağlıyor

2626

Kendiliğinden yerleşen yüksek performanslı hafif beton

Ters segregasyona dikkat !

2727

Münih BMW Merkez Bina ve Fabrikaları

Basınç dayanımı: 70 MPa

Kendiliğinden yerleşen yüksek performanslı

hafif beton

AGREGAAGREGAGERGERİİ DDÖÖNNÜÜŞŞTTÜÜRRÜÜLMLMÜÜŞŞ BETONBETON

Ne yapacağız bu betonları?

AGREGAAGREGAGERGERİİ DDÖÖNNÜÜŞŞTTÜÜRRÜÜLMLMÜÜŞŞ BETONBETON

AGREGAAGREGAATIK AGREGALARATIK AGREGALAR

TuTuğğla Kla K ıırr ığıığı

AGREGAAGREGABETONDA KULLANILABİLENMİNERAL VE KAYALAR

BETONDA KULLANILAMAYANMİNERAL VE KAYALAR

• KİREÇTAŞI

• BAZALT• GRANİT• DİYABAZ• SİYANİT• MERMER• BARİT

• ANDEZİT• ALÇITAŞI• KİLTAŞI• KUMTAŞI• KUVARS DIŞINDAKİ SİLİKA MİNERALLERİ• FELDSPATLAR• SÜLFAT MİNERALLERİ

ANCAK DENEY YAPILMADAN KARAR VERİLEMEZ!

• KUVARS

AGREGAAGREGAİİSTENMEYEN KAYASTENMEYEN KAYA ÇÇLARLAR

a) Dayana) Dayan ıımmıı ddüüşşüük kayalar; Genellikle bok kayalar; Genellikle bo şşluklu, yapraksluklu, yapraks ıı, , ince yapince yap ııll ıı kayakaya ççlarlar ıın basn bas ıınnçç dayandayan ıımmıı gibi mekanik gibi mekanik öözellikleri zellikleri ççok dok d üüşşüüktkt üür.r.

b) Su etkisinde hacim deb) Su etkisinde hacim de ğğiişşikliikli ğği yapanlari yapanlar

c) Betonda sc) Betonda s üülfat etkisi olulfat etkisi olu şşturanlarturanlar

d) d) ÇÇimento ile alkaliimento ile alkali --agrega reaksiyonu yapanlaragrega reaksiyonu yapanlar

e) Dee) Değğiişşik kimyasal reaksiyon yapanlarik kimyasal reaksiyon yapanlar

Los Angeles deneyi ile kaba agrega aLos Angeles deneyi ile kaba agrega a şışınma kaybnma kayb ıınnıın bulunmasn bulunmas ıı

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİElek analiziElek analizi

AgreganAgregan ıın n öözgzgüül al ağığırlrl ığıığınnıın bulunmasn bulunmas ıı

AgreganAgregan ıın sn s ııkkışıışık, gevk, gev şşek birim hacim aek birim hacim a ğığırlrl ığıığınnıın bulunmasn bulunmas ıı

ŞŞekilsiz agreganekilsiz agregan ıın birim hacim an birim hacim a ğığırlrl ığıığı (Parafin ile)(Parafin ile)

AgreganAgregan ıın su muhtevasn su muhtevas ıınnıın bulunmasn bulunmas ıı

İİnce agregada yabancnce agregada yabanc ıı organik madde bulunmasorganik madde bulunmas ıı

AgreganAgregan ıın 63 n 63 µµµµµµµµm elekten gem elekten ge ççen ken k ıısmsm ıınnıın bulunmasn bulunmas ıı

AgreganAgregan ıın incelik modn incelik mod üüllüü tayinitayini

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİAgregadaki hafif malzeme yAgregadaki hafif malzeme y üüzdesinin bulunmaszdesinin bulunmas ıı((ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrl ığıığı 22’’den az olan)den az olan)

KlorKlor üür miktarr miktar ıı tayinitayini

SSüülfat miktarlfat miktar ıı tayinitayini

Dona dayanDona dayan ııklkl ııll ııkk

ElastisiteElastisite modmod üüllüünnüün bulunmasn bulunmas ıı

AlkaliAlkali --Agrega Agrega ReaktiviteReaktivite DeneyiDeneyi

Agregada kuruma Agregada kuruma ççekmesi tayiniekmesi tayini

Kusurlu malzeme yKusurlu malzeme y üüzdesi tayinizdesi tayini

AGREGAAGREGAGRANGRANÜÜLOMETRLOMETR İİ –– TANE DATANE DAĞĞILIMIILIMI

�� ÇÇimentonun beton karimentonun beton kar ışıışımmıı iiççindeki en pahalindeki en pahal ıı bilebile şşen olmasen olmas ıınedeniyle, nedeniyle, gerekli igerekli i şşlenebilirlik, dayanlenebilirlik, dayan ıım ve kalm ve kal ııccııll ıık k öözelliklerinin sazelliklerinin sa ğğlanmaslanmas ıı kokoşşulu ileulu ile karkar ışıışımdaki mdaki ççimento imento hamuru gereksiniminin en aza indirilmesi gerekmekte dir. hamuru gereksiniminin en aza indirilmesi gerekmekte dir.

�� Bu nedenle, karBu nedenle, kar ışıışımda kullanmda kullan ıılacak agreganlacak agregan ıın n grangran üülometrisilometrisi , ba, başşka bir deyika bir deyi şşle tane boyutu dale tane boyutu da ğığıll ıımmıı, , iişşlenebilir bir beton ilenebilir bir beton i ççin gerekli olan in gerekli olan ççimento hamuru imento hamuru ihtiyacihtiyac ıınnıın belirlenmesi an belirlenmesi a ççııssıından da ndan da öönemli bir nemli bir karakteristiktir. karakteristiktir.

AGREGAAGREGAGRANGRANÜÜLOMETRLOMETR İİ –– TANE DATANE DAĞĞILIMIILIMI

�� ÇÇimento hamuru miktarimento hamuru miktar ıı, , agrega taneleri arasagrega taneleri aras ıındaki doldurulmasndaki doldurulmas ııgereken bogereken bo şşluk miktarluk miktar ıı ve ve ççimento hamuru ile sarimento hamuru ile sar ıılmaslmas ıı gereken gereken agrega toplam yagrega toplam y üüzey alanzey alan ıı ile doile do ğğrudan ilgilidir. rudan ilgilidir.

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETR İİ –– TANE DATANE DAĞĞILIMIILIMI

tek boyutlu Sürekli gradasyon Dmax ’ın küçültülmesi

kesikli gradasyon yalnız iri agrega gradasyonu

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİ

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETR İİ –– TANE DATANE DAĞĞILIMIILIMI


YALNIZCA YALNIZCA İİRRİİGRADASYONGRADASYON

AGREGAAGREGAGRANGRANÜÜLOMETRLOMETR İİ

�� GranGran üülometrilometri bilebile şşimi,imi, agrega iagrega i ççinde boyutlarinde boyutlar ıı belirli limitler ibelirli limitler i ççinde inde kalan tanelerin ne oranlarda oldukalan tanelerin ne oranlarda oldu ğğunu aunu a ççııklar.klar.

�� Bu amaBu ama ççla, kullanla, kullan ıılmadan lmadan öönce agregannce agregan ıın n grangran üülometriklometrikbilebile şşiminin iminin elek analizi deneyielek analizi deneyi ile saptanile saptan ııp, belirli sp, belirli s ıınnıırlar irlar i ççinde inde kalkal ııp, kalmadp, kalmad ığıığı kontrol edilmelidir.kontrol edilmelidir.

�� Bir agrega tanesinin geBir agrega tanesinin ge ççebildiebildi ğği en ki en k üçüüçü k elek eleğğin in delik delik ççapapıı veya kenar uzunluveya kenar uzunlu ğğu o tanenin u o tanenin ççapapııolarak adlandolarak adland ıırrııll ıır. r.

•4mm 60µµµµ İNCE AGREGA

AGREGANIN SINIFLANDIRILMASI•70mm 31.5mm BALAST•31.5mm 4mm İRİ AGREGA

•60µµµµ 2µµµµ SİLT•2µµµµ ALTI KİL

AGREGAAGREGAGRANGRANÜÜLOMETRLOMETR İİ


ÖÖRNEK ALMA : RNEK ALMA : ÇÇEYREKLEME YEYREKLEME Y ÖÖNTEMNTEMİİ

•AGREGA YIĞINININ ORTA BÖLGESİ TESPİT EDİLİR.

•BU BÖLGENİN DEĞİŞİK YERLERİNDEN ÖRNEK ALINIR

•AGREGA YIĞINININ ORTA BÖLGESİ TESPİT EDİLİR.

•BU BÖLGENİN DEĞİŞİK YERLERİNDEN ÖRNEK ALINIR

•ALINAN ÖRNEK BİR YÜZEYE BOŞALTILIR.

•OLUŞAN YIĞIN YAKLAŞIKSİLİNDİR HALE GETİRİLİR.




•ÖRNEK YAKLAŞIK DÖRDEBÖLÜNÜR.

•İKİ ÇEYREK PARÇA ALINARAKYENİ BİR KARIŞIM YAPILIR.

•YENİ OLUŞTURULAN YIĞIN DADÖRDE BÖLÜNÜP KARŞILIKLIİKİ PARÇASI ALINARAKDENEY YAPMAK ÜZERE KARIŞTIRILIR..



ÖÖRNEK ALMA : BRNEK ALMA : B ÖÖLGELGEÇÇ


ELEK ANALELEK ANAL İİZZİİ

�� ÖÖrnek alrnek al ıınan ynan y ığıığınnıı temsil ettitemsil etti ğği varsayi varsay ıılan malzeme lan malzeme 105105±±±±±±±±22°°°°°°°°C sC sııcaklcakl ııktaki etktaki et üüvde 24 saat bekletilerek vde 24 saat bekletilerek kurutulur.kurutulur.

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİELEK ANALELEK ANAL İİZZİİ

�� EtEtüüvden kuru malzeme devden kuru malzeme de ğğiişşik elek aik elek a ççııklkl ığıığı olan olan eleklerin eleklerin üüzerine bozerine bo şşaltalt ıılarak, sarsma uygulanlarak, sarsma uygulan ıır. r.

�� ElleElle

�� Otomatik elemeOtomatik eleme

�� TSETSE’’nin eski agrega nin eski agrega şşartnamelerinde hem artnamelerinde hem dairesel delikli hem de dairesel delikli hem de kare gkare g öözlzlüü eleklere yer eleklere yer verilmiverilmi şştir. tir.

�� Yeni Yeni şşartnamelerde artnamelerde ise elek aise elek a ççııklkl ııklarklar ıı kare kare ggöözlzlüü olarak olarak saptanmsaptanm ışıştt ıır r

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİELEK TELEK T İİPLERPLER İİ

d1.25a≅Dairesel delikliDairesel delikli

Kare gKare g öözlzlüü


ELEK SERELEK SER İİLERLER İİ Agrega Elek SerileriKare gözlü

(TS EN 933-2)Elek Açıklığı (mm)

Kare gözlü elekler (ASTM C136)

Elek No

Elek açıklığı(mm)

Kaba agrega

İnce agrega

125.090.0

63.0

31.5

16.0

8.0

4.02.01.00.50.25

0,063

6”5”3.53”

2.5”2”

1.5”1”¾”½”3/8

48

163050

100200

152.2127.088.976.263.550.838.125.4

19.0512.709.53

4.762.381.190.59

0.2970.1490.075


31.516.08.04.02.01.00.5

0.25Elek altı

Agrega Elek SerileriKare gözlü Elek Açıklığı

(mm)

NORMAL BETONDANORMAL BETONDAKULLANILANKULLANILANELEK SERELEK SER İİLERLER İİ

DDmaxmax=32 mm=32 mm


�� Eleklerde sarsma iEleklerde sarsma i şşlemi lemi tamamlandtamamland ııktan sonra her elek ktan sonra her elek üüzerinde ve elek altzerinde ve elek alt ıında kalan nda kalan kkııssıımlar ayrmlar ayr ıı ayrayr ıı tarttart ııll ıır.r.


�� Elekte kalan aElekte kalan a ğığırlrl ııklar bir klar bir ççizelge izelge üüzerine yazzerine yaz ııll ıır. r.

Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı

Elek üstünde kalan ağırlık (g)

-20181427949876612522311185

Elek üstünde kalan yığışımlı ağırlık (g)

-

2018 + 0 = 20182018 + 1427 = 34453445 + 949 = 43944394 + 876 = 52705270 + 612 = 58825882+ 522 = 64046404 + 311 = 67156715 + 185 = 6900


Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı

Elek üstünde kalan

ağırlık (g)

-20181427949876612522311185

Elek üstünde kalan yı ğışımlı

ağırlık (g)

0

20183445439452705882640467156900

Elek üstünde kalan yığışımlı q (%)

0

(2018/6900)×100=29.2(3445/6900)×100=49.9(4394/6900)×100=63.7(5270/6900)×100=76.4(5882/6900)×100=85.2(6404/6900)×100=92.8(6715/6900)×100=97.3(6900/6900)×100=100


Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı


ağırlık (g)

-20181427949876612522311185

Elek üstünde kalan yı ğışımlı

ağırlık (g)

0

20183445439452705882640467156900


yığışımlı q (%)

0

29.249.963.776.485.292.897.3100

Elekten geçen yığışımlı p (%)

100-0=100

100-29.2=70.8100-49.9=50.1100-63.7=36.3100-76.4=23.6100-85.2=14.8100-92.8=7.2100-97.3=2.7

100-100=0


Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı


ağırlık (g)

-20181427949876612522311185

Elek üstünde kalan yığışımlı

ağırlık (g)

0

20183445439452705882640467156900


yığışımlı q (%)

0

29.249.963.776.485.292.897.3100


10070.850.136.323.614.87.22.70


Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı


10070.850.136.323.614.87.22.70

Yatay eksende elek noYatay eksende elek noDDüüşşey eksende elekten geey eksende elekten ge ççen yen y ığışıığışımlml ııyyüüzdeler olacak zdeler olacak şşekilde grafik ekilde grafik ççizilir.izilir.


Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı


10070.850.136.323.614.87.22.70

Elek açıklı ğı (mm)

Ele

kten

geç

en (

%)

40

60

20

00 0.25 0.5 1 42 8 16 32

100

80

2.77.2

14.8

23.6

36.3

50.1

70.8

100



Ele

kten

geç

en (

%)

40

60

20

00 0.25 0.5 1 42 8 16 32

100

80

2.37.2

14.8

23.6

36.3

50.1

70.8

100

�� 4mm4mm ’’den kden k üçüüçü k k ççaplapl ıımalzemelerin oranmalzemelerin oran ıı%36.3%36.3’’ ttüür. r.

�� DiDiğğer bir deyier bir deyi şşle le malzemenin malzemenin %36.3%36.3’ü’ü ince agrega, ince agrega, %63.7%63.7’’si iri agregadsi iri agregad ıır.r.



Ele

kten

geç

en (

%)

40

60

20

00 0.25 0.5 1 42 8 16 32

100

80

�� GranGran üülometrilometri eeğğrisi risi p = 100 yatay p = 100 yatay dodoğğrusuna yakrusuna yak ıın n ise, agregada fazla ise, agregada fazla miktarda ince tane miktarda ince tane bulunmaktadbulunmaktad ıır. r.

�� EEğğrinin yatay rinin yatay eksene yaklaeksene yakla şşmasmas ııdurumunda ise, durumunda ise, agregada fazla agregada fazla miktarda iri agrega miktarda iri agrega bulundubulundu ğğu anlau anla şışıll ıır.r.

Daha ince

Daha Kalın


ÇOK İNCETANELER

ÇOK İRİTANELER

HEPSİ AYNIBOYUTLU TANELER

FAZLA ÖZGÜLYÜZEY

FAZLA SU DÜŞÜK

DAYANIM + DAYANIKLILIK

İŞLENEBİLME ZORLUĞU

BOŞLUKLUYAPI DÜŞÜK


BOŞLUKLU YAPI DÜŞÜK



�� İİDEAL GRANDEAL GRAN ÜÜLOMETRLOMETR İİ

�� Taze betonun karTaze betonun kar ışıştt ıırr ıılmaslmas ıı, ta, taşışınmasnmas ıı, yerine , yerine serilmesi ve sserilmesi ve s ııkkışıştt ıırr ıılmaslmas ıı iişşlemleri boyunca, lemleri boyunca, iri ve ince tanelerin iri ve ince tanelerin segregasyonunasegregasyonuna neden neden olmayarak, istenilen iolmayarak, istenilen i şşlenebilmenin ve lenebilmenin ve yoyoğğunluunlu ğğun elde edilmesini saun elde edilmesini sa ğğlayacak olan layacak olan agrega tane boyutu daagrega tane boyutu da ğığıll ıımmııddıır.r.

�� İİdeal tane dadeal tane da ğığıll ıımmıınnıın nasn nas ııl olmasl olmas ıı gerektigerekti ğği konusundaki i konusundaki ççalal ışışmalar malar yaklayakla şışık 150 yk 150 y ııl l öönce bance ba şşlamlam ışış olup, 1845olup, 1845 ’’ te Wright, 1897te Wright, 1897 ’’de de FeretFeret , , 19071907’’de Fuller ve de Fuller ve ThomsonThomson , 1930, 1930’’da da BolomeyBolomey , 1938, 1938’’de de FauryFaury gibi gibi üünlnl üü birbir ççok bilim adamok bilim adam ıı taraftaraf ıından ndan ççeeşşitli itli ççalal ışışmalar yapmalar yap ıılmlm ışıştt ıır. r.



�� Bu Bu ççalalışışmalarmalar ıın en dikkate den en dikkate de ğğer olaner olan ıı, , en fazla sen fazla s ııkkııll ığıığı (birim hacim a(birim hacim a ğığırlrl ığıığı) ) sasağğladlad ığıığı ssööylenen Fuller baylenen Fuller ba ğığıntnt ııssııddıır:r:

n

D

d100P

×=d: elek boyutu P:elekten geçen (%)

D: agregan ın en fazla boyutun: istenen incelik ve kalınlı ğa

göre ayarlanabilen katsayı



�� Fuller baFuller ba ğığıntnt ııssıında en fazla birim hacim nda en fazla birim hacim aağığırlrl ıık elde edebilmek ik elde edebilmek i ççin n katsayin n katsay ııssıınnıın n 0.5 al0.5 alıınmasnmas ıı gerektigerekti ğği belirtilmii belirtilmi şştir.tir.

D

dP 100=

�� agreganagregan ıın iyi bir tane dan iyi bir tane da ğığıll ıımmıına (na (gradasyonagradasyona ) sahip olup, ) sahip olup, olmadolmad ığıığına sna s ööz konusu karz konusu kar ışıışımmıın beton in beton i ççindeki performansindeki performans ııggöözlenerek karar verilir.zlenerek karar verilir.

40

31.5

Ele

kten

geç

en (

%)

60

20

0

100

80

0

Elek açıklı ğı (mm)0.25 0.5 1 42 8 16

28

1423

38

62

6



�� BirBir ççok ok üülkenin lkenin standartlarstandartlar ıına giren na giren bu ebu eğğriler, uygulama riler, uygulama kolaylkolayl ığıığı yyöönnüünden nden tek bir etek bir e ğğri yerine, ri yerine, eeğğrilerle rilerle ssıınnıırlandrland ıırr ıılmlm ışışbböölgeler olarak lgeler olarak verilir.verilir.

15

42

53

66

77

89

28

A32C32

B32

100

8

28

37

47

62

80

18

Uygun Granülometri

40

31.5

Ele

kten

geç

en (

%)

60

20

0

100

80

0

Elek açıklı ğı (mm)0.25 0.5 1 42 8 16

28

1423

38

62

6



�� B: B: İİdeal deal GranGran üülometrilometri�� C: C: İİncelik Sncelik S ıınnıırr ıı�� A: KalA: Kal ıınlnl ıık sk s ıınnıırr ıı

15

42

53

66

77

89

28

A32C32

B32

100

8

28

37

47

62

80

18

Uygun Granülometri

�� A ve B A ve B ççizgileri arasizgileri aras ıında nda kalan bkalan b öölge ideal kullanlge ideal kullan ıım m alanalan ıınnıı ggööstermektedir. stermektedir.

�� B ve C B ve C ççizgileri arasizgileri aras ıındaki ndaki bböölgede kalan malzemenin ince lgede kalan malzemenin ince kalmaskalmas ıına rana rağğmen men kullankullan ıılabilmesine izin verilir.labilmesine izin verilir.


�� DDmaxmax= 8 mm i= 8 mm i ççin in İİDEAL GRANDEAL GRAN ÜÜLOMETRLOMETR İİ

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETR İİSSİİ DDÜÜZGZGÜÜN BETON N BETON ÖÖRNEKLERRNEKLER


GÖLCÜK’te YIKILMIŞ BAZI YAPILARDAN ALINMIŞ BETON ÖRNEKLERİ-1999

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETR İİSSİİ BOZUK BETON BOZUK BETON ÖÖRNEKLERRNEKLER(K(KİİLLLLİİ ve ve İİRRİİ AGREGASIZ, ADERANSI YOK)AGREGASIZ, ADERANSI YOK)


GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ BOZUK, BOBOZUK, BOŞŞLUKLU LUKLU BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!! BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!!

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETR İİSSİİ BOZUK BETON BOZUK BETON ÖÖRNEKLERRNEKLER(K(KİİLLLLİİ ve ve İİRRİİ AGREGASIZ, ADERANSI YOK)AGREGASIZ, ADERANSI YOK)



GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ BOZUK, BOZUK, BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!! BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!!

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETR İİSSİİ

�� Genellikle doGenellikle do ğğada bulunan malzemeler bu ada bulunan malzemeler bu grangran üülometrilometridedeğğerlerine uymaz. Ancak biri fazla kalerlerine uymaz. Ancak biri fazla kal ıın, din, di ğğeri fazla ince iki eri fazla ince iki malzemeyi belirli oranlarda karmalzemeyi belirli oranlarda kar ışıştt ıırarak, istenen srarak, istenen s ıınnıırlarda kalan rlarda kalan bir karbir kar ışıışım elde edilebilir. m elde edilebilir.


�� Bazen istenen Bazen istenen grangran üülometridelometride karkar ışıışım elde edebilmek im elde edebilmek i ççin, din, d öörtrt --bebeşş ayrayr ıı malzemenin belirli oranlarda karmalzemenin belirli oranlarda kar ışıştt ıırr ıılmaslmas ıı gerekebilir.gerekebilir.

1515--25 25 KKıırma rma

kirekireççtataşşıı


kirekireççtataşışı

DoDoğğal al kumkum

00--5 5 KKıırma rma kumkum

�� Ancak elek ve malzeme sayAncak elek ve malzeme say ıılarlar ıınnıın den değğiişşebilmesi nedeniyle, ebilmesi nedeniyle, istenen istenen grangran üülometridelometride karkar ışıışım elde edilebilmesi im elde edilebilmesi i ççin, karin, kar ışıışım m oranlaroranlar ıı cebirsel denklemler kurularak cebirsel denklemler kurularak çöçö zzüülemez. Bu oranlar lemez. Bu oranlar deneme sdeneme s ıınama ynama y ööntemiyle bulunabilir.ntemiyle bulunabilir.


�� Sorun bu agregalarSorun bu agregalar ıın hangi oranlarda karn hangi oranlarda kar ışıştt ıırr ıılacalacağığınnııbulabilmektir.bulabilmektir.

%?%?

%?%?

%?%?

%?%?

7777


�� 2 ve daha fazla agrega varsa?2 ve daha fazla agrega varsa?


kirekireççtataşşıı


kirekireççtataşışı

DoDoğğal al kumkum

00--5 5 KKıırma rma kumkum

7878


�� KARIKARIŞŞACAK MALZEMELER ACAK MALZEMELER

KKıırmatarmata şş1515--2525


KKıırmatarmata şş tozutozu00--33

DoDoğğal kumal kum00--55

7979


�� ELEKTEN GEELEKTEN GE ÇÇEN YIEN YIĞĞIIŞŞIMLI (%) p IMLI (%) p

Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Kırmataş15-25

100,013,40,20,20,20,20,20,2

Kırmataş5-15

100,0100,044,80,20,20,20,20,2

Doğal kum0-5

100,0100,0100,082,150,829,017,511,2

Kırmataş tozu0-4

100,0100,0100,096,876,849,530,218,4

8080


�� %100 15%100 15--25 KIRMATA25 KIRMATA ŞŞ


8181




8282



KKıırmatarmata şş tozutozu00--55

8383


�� %100 0%100 0--5 Do5 Doğğal kum al kum

DoDoğğal kumal kum00--55

8484


3 veya daha fazla agrega kar3 veya daha fazla agrega kar ışıışımmıı iiççin en ideal in en ideal çöçö zzüümm

deneme yandeneme yan ıılma metodudur. lma metodudur.

8585



Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Kırmataş15-25

100,013,40,20,20,20,20,20,2

Kırmataş15-25

100,0100,044,80,20,20,20,20,2

Doğal kum0-5

100,0100,0100,082,150,829,017,511,2

Kırmataş tozu0-4

100,0100,0100,096,876,849,530,218,4

KKıırmatarmata şş 1515--2525%20%20


DoDoğğal Kumal Kum%30%30

KKıırmatarmata şş tozutozu%30%30

8686



Elek No(mm)

32

16

8

4

2

1

0.5

0.25

0,2×100 + 0,2×100 + 0,3×100 + 0,3×100 = 100

0,2×13,4 + 0,2×100 + 0,3×100 + 0,3×100 = 82,7

0,2×0,2 + 0,2×44,8 + 0,3×100 + 0,3×100 = 69,0

0,2×0,2 + 0,2×2,8 + 0,3×82,1 + 0,3×96,8 = 54,3

0,2×0,2 + 0,2×0,5 + 0,3×50,8 + 0,3×76,8 = 38,4

0,2×0,2 + 0,2×0,5 + 0,3×29,0 + 0,3×49,5 = 23,7

0,2×0,2 + 0,2×0,5 + 0,3×17,5 + 0,3×30,2 = 14,5

0,2×0,2 + 0,2×0,5 + 0,3×11,2 + 0,3×18,4 = 9,0

ideal

100

80

62

47

37

28

18

8

İncelik sınırı

100

89

77

66

53

42

28

15

kalınlıksınırı100

62

38

23

14

8

6

2

1515--2525%20%20

55--1515%20%20

DoDoğğal kumal kum%30%30


8787






8888


Su ihtiyacSu ihtiyac ıı ve bove bo şşluk miktarluk miktar ıı bakbak ıımmıından ndan iri malzeme miri malzeme m üümkmk üün oldun oldu ğğunca unca ççok olmalok olmal ııddıır.r.

İİri agrega (4 ri agrega (4 mmmm ’’denden bbüüyyüük malzeme) orank malzeme) oran ıı%50%50--60 olmas60 olmas ıı akakıılclc ıı bir babir ba şşlanglang ııçç olabilir.olabilir.

8989



Elek No(mm)

32

16

8

4

2

1

0.5

0.25

0,3×100 + 0,3×100 + 0,2×100 + 0,2×100 = 100

0,3×13,4 + 0,3×100 + 0,2×100 + 0,2×100 = 74,0

0,3×0,2 + 0,3×44,8 + 0,2×100 + 0,2×100 = 53,5

0,3×0,2 + 0,3×2,8 + 0,2×82,1 + 0,2×96,8 = 36,7

0,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×50,8 + 0,2×76,8 = 25,7

0,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×29,0 + 0,2×49,5 = 15,9

0,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×17,5 + 0,2×30,2 = 9,8

0,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×11,2 + 0,2×18,4 = 6,1

ideal

100

80

62

47

37

28

18

8

İncelik sınırı

100

89

77

66

53

42

28

15

kalınlıksınırı100

62

38

23

14

8

6

2

1515--2525%30%30

55--1515%30%30



9090






Deneme yanılma bilgisayar

programları ile daha hızlıyapılabilir.

9191

BETON TEKNOLOJBETON TEKNOLOJİİSSİİAGREGAAGREGA

YAPI MALZEMESYAPI MALZEMESİİ II DERSII DERSİİDokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

DOÇ.DR. KAM İLE TOSUN FELEKOĞLU

beton teknoloj agregakisi.deu.edu.tr/kamile.tosun/yapi_malzemesi_ii-4-agrega_su-web-1.pdf ·...

Documents