KONUM:

Caan Tekstil ve Turizm San. Tic. A.Ş

Velimeşe Tren Yolu Altı Mevkii

Çorlu/Tekirdağ

1985’ten beri faaliyette olan Caan Tekstil bir üretim ve ihracat şirketidir. Şirket üç ayrı bina halinde çalışmaya devam etmektedir. Tekirdağ Çorlu’daki Baskı ve Boya bölümü binası, İstanbul Kağıthane’deki Örme Bölümü binası, İstanbul Yenibosna’daki nakış ,ütü taş ve triko bölümü binası arasında sürekli bir iletişim vardır ve şirket bu bağlantıyı sürdürerek müşterilerine hizmet vermektedir.

Genellikle bayan giyim üzerine yoğunlaşan Caan Tekstil, Almanya Rusya, Kuveyt ve Yünanistan ülkelerine ihracat yapmaktadır. Caan Tekstilin, yurtiçi ve yurtdışında birçok firm tarafından tercih edilmesinin sebebi bünyesinde iplik alımı dışında her aşamada uzmanlaşması ve üretimdeki kalite politikasıdır.

ÜRETİM:

Caan Tekstil Ürün ve Türleri:

*Reaktif Baskı(pamuklu için)

*Asit baskı(daha çok ipek için)

*Dispers (polyester için)

*Ronjan (aşındırma: kumaşın rengini tahrip ederek),

*Pigment ronjan

*Pigment

*Plastik baskı

1

2

KAPASİTE:

Filmdruck makinesi: Filmdruck makinası rotasyonla karşılaştırma yapılırsa boydan raporlamada sınırlaması olmadığından dolayı avantajlı konumdadır. Filmdruckda bu yüzden genel olarak pano desenler ve geniş raporlu desenler basılmaktadır. Rotasyonda tek bir noktadan pres vererek yapılan baskıya karşılık filmdruckta raklelerin kumaş üzerinde gidip gelmesi sureti ile yapılan baskı daha iyi sonuçlar vermektedir. Ende rapor kısıtlaması yoktur. Yapabildiği baskı türleri, Reaktif (viskon ve karışımları için) , ronjan (aşındırma, sadece viskon mallarda), pigment, dispers (polyester mallar için), devore (yakma), glitter (altın veya gümüş rengi), yaldız baskıdır.

Firmanın Filmdruck makinesinin günlük kapasitesi: 6.000 mt’dir.

3

Rotasyon Makinesi: Rapor boyu kumaşın boyuna doğru fix rapor 64,2 cm.'dir. Enine doğru bir rapor sınırlaması yoktur. Baskı yapılabilecek max. Kumaş eni 185 cm’dir. Ortalama hızı: 1800 m./dak.Yapabildiği baskı türleri, Reaktif (viskon ve karışımları için) , ronjan (aşındırma, sadece viskon Firmanın Rotasyon makinesinin günlük kapasitesi: 19.000 mt’dir.

Parça Baskı Makinesi: ahtapot baskı makinası sistemi ile firmanın Parça baskı makinesinin günlük kapasitesi 10.000 adettir.

4

Günlük numune işleminde veya desenlerin kiloları düşükse yahut desen değiştirme sorasında zaman kaybı dolayısıyla günlük kapasitede oynamalar olabili

HAM DEPO VE MAL AÇMA

Ham Depoya gelen iç piyasanın ya da ihracat firmalarının işlem görmemiş ürünlerinin alınması için gerekli işlem aşamaları şunlardır:

İrsaliye: Ham depo ve ekip elemanı, malın sevk edildiği araçtan gelen malların irsaliyesini alır. İrsaliyede Top adet ve kiloları belirtilir.

Teslim alma fişi: Ham depo elemanı irsaliyenin adresini, müşteri ismini, malın cinsi , top sayısı ve kilosunu kontrol eder. İrsaliyedeki bilgilerin doğruluğu onaylanınca, bilgiler teslim alma fişine kayıt edilir. Stok numarası alındıktan sonar tüm bilgiler ait olduğu firma kartına yazılır.

Malın işletmeye kabulu: Firma kartları, planlama birimindeki kumaş Kabul elemanına ve firmayla ilgilenen müşteri temsilcisine teslim edilir. Böylece malın işletmeye kabulu sağlanır.

Sentez programı: İrsaliye, Kumaşın gördüğü işlem sırasıyla ham depodan sevkiyata kadar olan iş akışını teknolojik olarak monitörlemeye yarayan SENTEZ isimli bilgisayar programına aktarılır.

Refakat kartı: Malın işletmede göreceği işlem basamakları planlama bölümü tarafından belirlendikten sonar refakat kartına işlenir ve refakat kartıyla birlikte işletmede göreceği işleme gore ilgili birime iletilir.

5

Barkod: Her işlem basamağında operator, refakat kartı üzerindeki barkodu sentez programına okutur. Bu malın hangi işlem basamağında olduğunu göstererek müşteriye bilgi verir.

MAL AÇMA

Mal açma makinesi:

Malın top halinden pafta haline getirilmesi , aynı partiye ait topların bir araya getirilmesi, birleştirilmesi ve malların göz ile, kontrolü için mal açma makinesi kullanılır. Birleştirme makinenin önündeki overlook makinesi ile yapılır. Toplar belirlenen parti büyüklüğüne gore birleştirilir. Malın cinsine ve göreceği işleme gore tek iplik veya çift iplikle dikiş yapılır. Mal açma makinesi elemanı , kumaş kalemiyle top başlarına topun hangi partiye ait olduğunu yazar.

PLANLAMA

Planlama Bölümü Elamanları:

Planlama bölümü , kumaş Kabul elemanları, partileme elemanları, müşteri ilişkileri elemanları, işletme ve sevkiyat takip elemanlarından oluşur.

Görevleri

Planlama bölümü, malın ham depodan sevkiyata kadar geçtiği her işlemin takibi ve yönlendirilmesinden sorumludur.

Planlama Bölümünde Sırasıyla:

İşletmeye Kabul edilecek malların partilenmesi Termofikse işlemi görecek malların ram programının yapılması Baskıaltı ö işlemleri görecek malların kazan programının

yapılması Günlük baskı makinelerinin programlanması Baskı programına gore kumaşların teslim programının

yapılması Sevkiyatta öncelik sırasının yapılması

6

Işlemleri uygulanır.

RAM

Boyanmış kumaşların baskıya hazır hale getirilmesi işlemidir.Ramlamada amaç kumaşı kurutmak, kenar kola yapıp kenar kesmek, en önemlisi de çekmezlik değerlerini yakalamaktır. Çekmezlik değerleri kötü olan kumaş üzerine yapılan baskının motifleri, finish işlemlerinde istenilen boyuttan sapar. Ram işlemleri tamamlanmış ve çekmezlik değerleri OK lenen kumaş, arabalara sallama olarak alınır ve arabalar da baskıya sevk edilir.

Ronjan Baskı Uygulanacak Kumaşın RAM işlemi: RAM’da ilk kurutmasını görüp arkasından arabalara alınmış ronjan baskı altı kumaş yeniden ram girişine çekilir. Ram fuların 20 gr/lt. Ludigol ilave edilerek kumaş ramdan geçirilir. 130 C’de kumaşa ramda kenar kola yapılır. Kurutulur ve kenar kesilerek baskıya hazır hale getirilir.

MAKİNE PARKURU

Boya makineleri:

ADET KG

3 25 DMSHT Boya

3 50 DMSHT Boya

1 100 DMSHT Boya

1 60 THISEE Rotastrim HT

1 160 THISEE Rotastrim HT

1 300 THISEE Rotastrim HT

1 480 THISEE Rotastrim HT

2 200 DMSHT

7

1 300 DMSHT

2 400 DMSHT

2 600 DMSHT

1 1000 DMSHT

BASKI MAKİNELERİ

1 Adet BUSER ROTASYON

1 Adet BUSER FILMDRUCK

1 Adet MHM Parça Baskı

1 Adet MİMAKİ INKJET

DESEN VE KALIP ÇEKME MAKİNELERİ

3 ADET RAMSETE PROGRAMI ÇALIŞAN SİSTEM

3 ADET PHOTOSHOP PROGRAMI KULLANAN SİSTEM

1 ADET FİLM PLOTTER (ST)

1 ADET FİLM BANYO MAKİNESİ (DUPONT)

1 ADET INKJET DİJİTAL BASKI MAKİNESİ (DGS)

1 ADET FIMAT ROTASYON ŞABLONU EMİSYON ÇEKİM MAKİNESİ

1 ADET ŞABLON KURUTMA DOLABI (BUSER)

1 ADET ŞABLON POLİMERİZE FIRINI (BUSER)

1 ADET ŞABLON POZLAMA CİHAZI (BUSER)

8

1 ADET ŞABLON YIKAMA MAKİNESİ (FİMAT)

1 ADET ŞABLON BAŞLIK YAPIŞTIRMA MAKİNESİ (LUSCHER)

1 ADET KALIP GAZE BEZİ GERME MAK. (HARLAGER)

1 ADET FIRIN (HARLAGER)

TERMOFİKSE İŞLEMİ:

Termofikse işlemi, kumaşın boyut stabilitesinin sağlanması ve sonraki ısıl ve ıslak işlemlerde korunması amacıyla yapılır. Termofikse işlemi görmemiş polyester kumaşı ıslak veya kuru ısıtıldığı zaman çeker. Islak ısıtmada çekme daha fazla olur.

Sentetik liflerin elde edilmeleri ve diğer işlemler sırasında oluşan iç gerilimlerinin, kaynar su içinde çekme ve kalıcı kırık oluşumuna sebep olmaması için yapılan bir ısıl işlemdir. Yani bir ön terbiye işlemi olarak, sonraki işlemlerde oluşabilecek büzülmelere, kırıklara ve çekmelere karşı bir önlemdir. Isı fiksajı yapılan kumaş, daha sonraki işlemlerde kullanım sırasında çekmez, büzülmez ve örgü yapısında karışıklıklar oluşmaz. Kontrollü koşullarda uygulanan ısıl işlemle, elyafa, dolayısıyla kumaşa oluşabilecek boyutsal değişikliklere karşı direnç gösterme kabiliyeti kazandırılır. Termofiksaj işlemi boyamadan önce ya da boyamadan sonra yapılabilir.

Bu işlem, gerekli ısıda, nemli ya da kuru sıcak hava ya da sıcak su ile, elyafın ısınma esnasında kazandığı gevşemesini, takip eden soğuma aşamasında stabil hale getirerek yapılır. Bu işlemle yalnız boyutsal stabilite değil buruşmalara karşı bir direnç de sağlanmış olur. Ayrıca termofiksaj işleminin boya alımına da olumlu katkısı vardır. Bu nedenle boyama öncesi fiksaj (Ön Fiksaj) daha çok tercih edilir.

Fikse edilecek elyafın türüne bağlı olarak fikse süresi ve fikse sıcaklıkları değişiklik gösterir. Elyafın ısıya karşı dayanıklılığı daha yüksek sıcaklıkta ve daha uzun sürede fiksaj yapılmasına olanak tanır.

9

Termofikse işlemi sadece lycralı kumaşlara uygulanan, en-gramaj sabitlemek, boyama sırasında oluşabilecek lycra kırıklarını önlemek için kullanılan ısıl bir işlemdir.

Lycra çekimi sırasında, fikse işleminde amaç maksimum esnekliği sağlamaktır. Kumaş içinde maksimum esnekliğe sahip olan lycranın esnekliği, termofikse işlemiyle istenilen en ve gramaj doğrultusunda, ısıl işlemle azaltılarak müşterinin talep ettiği özelliklere çekilir.

Maksimum hız ve Isı ayarı:

İstenilen en ve gramaj değerlerine Kullanılan lycranın türüne ve oranına Kumaş kalitesine

10

göre değişir.

Ortalama değer, yuvarlak örgü kumaşlarda 180 C de 25 mt/dk., rachel örgü kumaşlarda (genelde iç giyim ve mayoda kullanılır) 190C de 14 mt/dk’dır. Lycra oranı %20 - 30 oranında, lycra denyanları 40-70 dny. oranında değişir. Lycralı dokuma kumaşlarda ise, lycra oranı düşük olduğundan(%3) daha uzun sure işlem görmesi gerekir. Ayrıca fikse işlemleri örgü kumaşlara gore daha hızlı yapılır. (45 mt/dk.). Görüldüğü gibi kumaş içerisindeki lycra oranı, hız ve ısı ayarlamalarında en belirleyici öğedir.

İşleme uğrayacak kumaş üzerinde termofikse standartlarını oluşturmak için, tüm parti işleme sokulmadan once ön denemeler yapılır.

Deneme işleminde dikkate alınan noktalar:

Lycranın denyesi Lycranın oranı İplik numarası Kullanılan örgü makinesi Elyaf türü

*Denemelerden sonra yakalanan termofikse standartlarından emin olduktan sonra işlem görecek kumaşa bir kalite numarası verilir. Aynı kalite numarasıyla boyahaneye sevk edilen kumaş , kayıtlı olan standartla işleme alınır. Bu sayede her kalitede yeniden numune almaya gerek kalmaz. Böylce hem zamandan kazanılır hem de kumaş israfı yapılmaz.

11

DESEN DAİRESİ

Desen Çalışmasında Dikkat Edilecek Hususlar:

Müşteriden gönderilen koleksiyon desenleri desen bölümü şefi tarafından teslim alınır. Müşteri ile temasa geçilerek desen üzerindeki vasra renk ve şekil değişiklikleri konuşulduktan sonra desen çalışma aşamasına geçilir.

Desen çalışma aşamasının ilk basamağı, desenin, baskı makine parkurundan hangi makine tekniğine uygun olduğunun seçimidir. Desene en uygun baskı makinesi seçildikten sonra desenin raport sistemine karar verilir.

12

Raport Sistemi

3 Çeşit Raport sistemi kullanılır:

Düz raport Soter raport Diagonel raport

Düz Raport: Düz raportlama sisteminde, desenin en küçük birim biçim ya da biçimleri kndi ekseninde sağa-sola ve yukarı-aşağı olacak şekilde sıralanır. Birim biçimler arasındaki mesafe, varsa

13

müşterinin talep ettiği ölçüde, yoksa desenin genel görünüşünü bozmayacak ve estetik görüşe uyacak şekilde ayarlanır.

Soter Raport: Soter raportlamada desenin en küçük birim ya da biçimleri istenilen ölçüde ( 1/2 , 1/3, 1/4, …1/16 gibi) desenin boyuna doğru ölçü sıralanır.

Diagonal Raport: Diagonal Raportta oran sınırlaması yoktur. Sabit oranlar dışında, serbest ölçüyle ama seçilen ölçü sabit tutularak, desenin boyuna doğru kaydırılarak sıralanır.

BASKI MAKİNESİNİN SEÇİMİ

Filmdruck Desenleri

Desen çalışma sistemleri daha soft, tramlı desenler, ince kontürlü desenler, raport ölçüleri serbest desenler, kendi içinde tekrarı olmayan pano desenler, trigrami denilen matbaa baskısına uygun desenler filmdruck makinesine uygun şekilde çalışır.

Trigrom Baskı: Matbaa sistemindeki gibi 4 ana renkle (Siyah, Mavi, Kırmızı, Sarı) üstüste basıldığında, ana renkleri oluşturarak yapılan

14

baskı türüdür. Fotoğraf görüntülü desenlerle, renk sayısı makine kapasitesinden fazla olan desenlerde trigromi baskı sistemi kullanılır.

Rotasyon Desenleri

Desen çalışma sistemleri daha lap ağırlıklı desenlerle, raport ölçüleri rotasyon makinesi ölçülerine (642 mm – 914 mm) uyan ya da uydurulabilen desenler, rotasyon makinesiyle uygun biçimde çalışılır.

Parça Baskı Desenleri

15

Pano şeklinde çalışılmış ama desen ölçüleri 70x100 boyutundan küçük ve pigment boyaya uygun desenler parça baskı makinesiyle basılır.

DESEN ÇALIŞMASI

Uygulanacağı Baskı ve Raport sistemi belirlenmiş olan desenin çalışılacağı desen programı belirlenir. Kullanılan çizim programları 2 çeşittir.

Ramsete çizim programı Photoshop grafik programı

16

RAMSETE ÇİZİM PROGRAMI

Bu tekstil desen çizim programında daha çok basit ve lap desenler tercih edilir. Ramsete programı desenin raportlamasını ve çizilen motifin raport tekrarına taşınmasını otomatik olarak yapar. Ramsete programında renk ayrımı aşamasında, yani desenin kaç renkten oluştuğunun belirlenmesi sırasında, desenin herhangi bir yerinden okutulan rengi diğer bölümlerde de kendi ayırır. Tüm desenin taranmasına gerek yoktur.

PHOTOSHOP ÇİZİM PROGRAMI

Bu grafik programı daha tram ağırlıklı ve geçişli desenlerde tercih edilir. Photoshop programında renk seçimi Ramsete programına göre çok daha duyarlı ve yumuşak geçişlidir. Photoshop programının Ramsete’e göre dezavantajı otomatik raportlama sisteminin olmaması, motiflerin raport ölçülerine göre taşınarak raportun tamamlanmasıdır.

Her iki programda da raport ölçüleri ayarlanmış desenin renk ayrımında seçilen renkleri, her biri ayrı olarak ekranda görülecek

17

şekilde renk panosuna yerleştirilir. Çizilmek için seçilen rengi oluşturan motifler bilgisayar kalemiyle çizilir. Tüm renkler çizildiğinde desen çalışma işlemi tamamlanmıştır.

NEGATİF ÇIKTISI ALMA İŞLEMİ

CTS FİLM PLOTTER

Desen çalışmasının tamamlanmasının ardından, seçilen her ayrı renk bilgisayar ortamında, CTS film Plotter’na gönderilir. Plotter karanlık oda ortamında çalışan ve lazer pozlama yapan makinadır. Her renk, kendi renk ismi film kenarında yazılı olarak ve raport ölçüsüyle çeşitine göre oturtma aksi işaretleri alınmış olarak, sanayi tipi film üzerine gümüşe basılır. Plotter’dan banyo makinesine alınan film üzerindeki, pozlama sırasında ışık almayan desensiz kısımlar dökülerek, deseni oluşturan gümüş kısımlar siyah görüntü halinde negatif üzerinde kalır. Banyo işlemi 3 aşamalıdır.

Filmdruck kalıpları genellikle 115 cm boy ve 220 cm eni olan 40x40 mm, profilden imal edilmiş çerçevelerdir. İstenilen durumlarda 165x220 , 180x220 cm boyutlarına büyütülebilir. Hazırlanmış çerçevenin üzerine 12 den başlayıp 36,48,61,77,90 ve 120 mesh gözeneklerine sahip faze bezi(ipek) gerilmektedir. Gerginlik maksimum derecede olmalıdır. Iyi gerilmemiş kalıpta desenlerin üstüste oturtulmasında problem yaşanır. Gerilmesi tamamlanmış ve 15 gün boyunca dinlendirilmiş kalıp üzerindeki dış etkenlerden kaynaklanan yağ yıkanarak atılır. Kurutulan filmdruck kalıba üzerine ışık hassaslığını arttırıcı emülsiyon, ragle yardımıyla çekilip fırına atılarak emülsiyon kurutulur. Bundan sonraki işlem pozlama işlemidir. Kalıp pozlama makinasına takılır. Pozlama makinasının üzerine yerleştirilen negatif, desenin raportuna gore otomatik olarak yürüyerek ilerler. Bu sırada kuvvetli ışık kaynağı yardımıyla, desen kalıp üzerine pozlanır. Pozlaması tamamlanmış kalıp tazyikli suya tutularak, ışık görmeyen desen bölgelerindeki emülsiyon tabakası dökülür. Kalıbın çerçeveye yakın kısımlarına spatula yardımıyla yeniden emülsiyon çekilir. Bu işlemde amaç çerçeve kenarlarından kumaş üzerine boya sızmasını önlemektir. Sürülen yeni emülsiyon yeniden 15 dk. pozlama işlemine tabi tutulur ve rötüş yapılır. Rötüş sonrası profil (çerçeve) kısmına ,

18

çerçevenin paslanarak deforme olmasını önlemek ve daha kuvvetli hale getirmek için, suya dayanıklı özel bir lak ile boyanır. Kuruduktan sonra emülsiyonlu kısımlara sertleştirici sürülüp kuvvetlendirildikten sonra baskıya hazır hale gelir. Rotasyon şablonları ambalaj halindeyken silindir şeklinde değildir.

Şekil itibarıyle daha amorf olan şablonlar, paket içinde birbiriyle içiçe bulunur. Kullanılacağı zaman kutudan zarar verilmeden alınan şablon fırınlama işlemine tabii tutulur. Fırın içerisinde 160 derecede bir saat Polimerize edilen şablon kendi kendine silindir şeklini alır. Fırınlama işleminden sonra, şablon üzerindeki dış koşullardan kaynaklanan yağın giderilmesi sağlanır. Kuruduktan sonra şablon üzerine, şablonun ışığa karşı hassaslaşmasını sağlayacak olan emülsiyon makine yardımıyla çekilir. Kurutma dolabında kurutulan şablon, desen çekimine hazırdır.

Çalışılan desenin her rengi için ayrı bir şablona ihtiyaç vardır. Bu yüzden desendeki renk sayısı kadar şablon hazırlanır. Şablon pozlama makinasına takılır. Üzerine sarılacak filmin bir tarafı emülsiyonludur. Şablonun emülsiyonlu tarafıyla filmin emülsiyonlu tarafı birbirine değecek şekilde, film şablon üzerine sarılır. 15 dk. pozlanır. Bu işlem sırasında desenin olduğu bölümler ışık almaz. Desen olmayan yerler ışık alarak bu bögedeki emülsiyonu sertleştirerek mukavemet sağlar. Pozlama işlemi biten şablon, su dolu bir havuzda 15 dk. bekletilip tazyikli suyla yıkanarak ışık görmeyen desenli bölgeler üzerindeki emülsiyonun dökülmesi sağlanır. Desensiz alanlar sabit kalır. Yeniden kurutma dolabına alınan şablon, kuruduktan sonra sertleştirilmek için 160 derecede fırınlama işlemine girer. Bu işlem 1 saat sonra sonlanır. En son işlem olarak, başlık takma makinesiyle başlıkları takılır ve rötüş kontrolünden sonra şablon baskıya hazır hale gelir.

1. BANYO : Developerli banyodur. Developer, pozlanan kısımların meydana çıkmasını sağlar.

2. BANYO: Fikserli banyodur. Pozlanmayan kısımların gümüşünü dökerek, motiflerin açığa çıkmasını sağlar ve filmi sabitler.

19

3. BANYO: Su banyosudur. Film üzerinde kalan artıkların temizlenmesini sağlar.

Banyosu tamamlanmış olan negatiflerin ışıklı masada son kontrolleri yapıldıktan sonra, kalıp akslarının çizimine geçilir. Işıklı masa üzerine yatırılmış negatif üzerine, mavi mürekkepli 0,1 numaralı rapido kalemi ve temiz bir cetvel yardımıyla çekim orta aksı çekilir. Mürekkebin mavi oluşunun sebebi, negatif üzerindeki gümüşün siyah rengine karışıp desen gibi görünmesini önlemektir. Bu aksın çizilmesindeki amaç, kalıp üzerinde 2 ya da 3 defa enine ya da boyuna çoğaltılacak desenin kaymasını önlemek ve her rengin birbiri üzerinde kayma yapmadan oturmasını sağlamaktır. Bu aksa teksir aksı da denir. Bu işlemden sonra negatifler kalıp çekim gravür dairesine gönderilir. Gönderilen her desen için bir numara verilir. Bu numaralar sene ve sezon olarak basılacağı baskı makinesine göre sınıflandırılarak dosyalanır, kopyası da CD ortamında saklanır.

KALIP ÇEKME İŞLEMLERİ

Rotasyon Kalıbı Çekim İşlemleri

Rotasyon şablonu nikelden yapılmış, 642 mm veya 914 mm çapında değişik boyutlu gözeneklere sahip ( mes) silindir bir şablondur. 25 mes’ten başlayıp 40,60,80,100,125,135,155,165 ve 195 mes’e kadar devam eden gözenek farklılığı olan şablonlar kullanılmaktadır. Mes numarası büyüdükçe gözenek boyutları küçülür. Yani boyanın kumaşa geçirgenliği azalır. Bu yüzden gliter, sim, yaldız gibi büyük parçalı baskılarda 25 mes şablon tercih edilirken, yumuşak geçişli ve ince kontürlü desenlerde 195 mes

20

kullanılır. Ara meslerin seçimi kumaş cinsine ve desenin hassasiyetine gore değişir.

BASKI ÖN HAZIRLIK İŞLEMLERİ

Baskıaltı kumaşı müşteri talebine göre hazırlanmış ve deseni çalışılıp, uygulanacağı baskı makinesine göre şablonu hazırlanmış olan desen baskı bölümüne teslim edilir. Aynı zamanda planlamanın müşteri ilişkileri bölümünden desenin hangi kumaşa uygulanacağı kilo ya da metre cinsinden miktarı, firma adı, parti numarası ve müşteriye verilen temrin tarihi baskı bölümüne bildirilir. Bu bilgiler doğrultusunda kumaşın baskıya alınacağı tarih belirlenir ve hazırlık işlemleri başlatılır.

1- Kart açılma işlemi2- Negatif incelenmesi3- Kumaş cinsine göre kullanılacak boya grubunun seçilmesi4- Reçete yazımı5- Reçete yazımı ve kumaş bilgilerinin işletmeye devri6- Palaska çalışması

1-KART AÇILMA İŞLEMİ:

Baskı yapılacak desenin işlendiği baskı ana kartıdır. Arşivleme için kullanılır. Kesinlikle işletmeye verilmez. Kartın ön yüzüne firma ismi, firmanın desen numarası, işletmenin desen numarası, kalıp (renk) sayısı yazılır ve desenin renkli fotokopisi yapıştırılır. Ön işlemler bitip reçete belirlendikten sonra geriye

21

dönülüp, ana kartın içine her renk için kullanılan reçeteler kaydedilir.

2- NEGATİF İNCELENMESİ

Desen hazırlanmasından sonra çıkarılan negatifler, desen dairesinden istenerek incelenir ve hangi rengin hangi negatiflere bağlı olduğu belirlenerek, o renk ismine çekilmiş kalıp için orjinal numunede istenilen renklere göre renk çalışması başlatılır.

3- KUMAŞ CİNSİNE GÖRE KULLANILACAK BOYA GRUBUNUN SEÇİLMESİ

Baskı sırasında kullanılacak boya grubu kumaşın elyaf cinsine göre belirlenir. Buna göre boya gruplarının kullanıldığı kumaş cinsleri şöyledir:

Asit Boyalar: Naylon kumaşlar(Polyamid) , tül (lycralı ve lycrasız ), ipek şifon, crepe de chine, saten, yün

Reaktif Boyalar: Viskon, Pamuk, Süprem, Ribana, Pike, Poplin, Gabardin, mat Floş, parlak Floş, Modal

Dispers Boyalar: Polyester kumaşlar

Pigment ve Plastik Boyalar: Her türlü kumaşa uygulanır. Ama sert tutumlu boyalar olduğundan ince kumaşlara uygulandığında hoş görünmez.

Devore boyalar: Naylon-Polyester, Pamuk Naylon, Viskon Naylon, Pamuk Polyester, Viskon Polyester, Floş Polyester gibi çift katlı kumaşlara uygulanır. Devore patı karışımına göre naylon ya da polyestere etki etmeyip diğer elyaf cinsini yıpratarak parçalar. Yıkama esnasında parçalanan kısım dökülerek deseni oluşturur. Parçalanmayı sağlayan kimyasal alüminyum sülfattır.su ile birleşince sülfirik asite dönüşerek parçalanmayı sağlar.

Pigment Ronjan Boyalar ve Ronjan Boyalar: Koyu renkli desenlerde fon düzgünlüğünü korumak için kullanılan baskı türüdür. Kumaş cinsinden çok desene göre seçilir.

4- REÇETE YAZIMI

22

Kumaş cinsine göre, seçilen boya grubuna göre, müşteriden gelen, orjinal numune üzerindeki renkleri yakalama işlemidir. Boyalar gruplarına göre işletme içerisindeki iletişimi kolaylaştırmak için kodlanmıştır. Asit boyalar renk isimleriyle, reaktif boyalar yüzlü numaralarla, pigment boyalar ikiyüzlü numaralarla, dispers boyalar ise dörtyüzlü numaralarla anılır.

Asit Boya Renk Skalası: Yellow, G.Yellow, Oranj, Kırmızı, Bordo, Brown, Türkiş, Blue, Lacivert, Red NBG, Siyah

Reaktif Boya Renk Skalası: 101-Yellow, 102-G.Yellow, 103-Koyu Sarı, 104-Oranj, 105-Kırmızı, 106-Pembe, 107-Violet, 108-Turkuaz, 109-Lacivert, 110-Mavi, 111-Mor, 112-Siyah, 114-Bordo, 115-Kahve

Pigment Boya Renk Skalası: 203-Sarı, 204-Oranj, 205-Kırmızı, 206-Pembe, 207-Violet, 208-Mor, 209-Lacivert, 210-Mavi, 211-Yeşil, 212-Kahve, 213-Antrasit, 215-Siyah

Ronjan Boya Renk Skalası: 301-Sarı, 302-Koyu Sarı, 303- Kırmızı, 306- Yeşil, 307- Violet, 308-Mor, 309-Lacivert, 311-Siyah, 312-Oranj, 313-Kahve

Dispers Boya Renk Skalası: 401-Sarı, 402-Oranj, 403-Bordo, 404-Kırmızı, 405-Oranj, 406-Mor, 407-Kahve

İşletmenin içinde kullanılan reçetelerden oluşturulmuş arşivlerden, kullanılacak boya grubunun dosyası alınarak,

23

arşivlenen renklerin içine, istenilen renge en uygun reçete seçilir. Reçete tek bir boyadan oluştuğu gibi ikili, üçlü, nadiren de dörtlü kombinasyonlardan oluşabilir. Reçetede, içerdiği boyaların kod numaraları ve boya karışımı içindeki oranların yanında koyuluk ve açıklığı belirleyen açılım kısmı bulunur. En koyudan açığa doğru gidildikçe rengin tonu aşağıdaki ifadelerle anlatılır.

2,5 kat kök, 2 kat kök, 1,5 kat kök, %25 koyu kök, 4/1, 3/1, 2/1, 1/1… gibi.

Pay büyüdükçe renk koyulaşırken, payda büyüdükçe renk yonu açılır.

5- REÇETE VE KUMAŞ BİLGİLERİNİN İŞLETMEYE DEVRİ

Reçete ve kumaş bilgileri iki ayrı karta işlenerek işletmeye verilir. Reçete kartlarında firma ismi, desen numarası, kumaş cinsi, kumaş miktarı bilgileri doldurulduktan sonra her kalıp ismi karşısına uygun görülen reçete yazılır ve bu kart boyaları hazırlamak için boya mutfağına gönderilir. Kumaş refakat kartına ise firma ismi, desen numarası, kumaş cinsi ve kumaş miktarına ilave olarak hangi boya grubuyla baskı yapılacağı ve hangi baskı makinesinin kullanılacağı bilgisi verilir. Bu kart da işletmede vardiya şefine ya da baskı makinesi ustasına gönderilir. Kumaş refakat kartı, baskının tüm işlemleri bitirilip sevkiyat aşamasına gelinceye kadar kumaşla beraber işletme içinde dolaşır. Reçete kartı ise baskı işlemi bitip reçeteler kesinleşince baskı bölümüne, ana karta işlemek için geri gönderilir.

6-PALASKA ÇALIŞMASI

İşletmeye verilen reçete kartı üzerindeki reçeteler, baskı öncesi renk kontrolü için, boya mutfağında birer kg hazırlanır. Palaska kalıbının üzerine tüm istenilen reçetelerdeki boyalar dökülür. Palaska kalıbı sağ, sol yukarı ve aşağı aralarında 5’er cm boşluklar bulunan 4x9 cm ebatında dikdörtgenler oluşur. Parça baskı kalıbına çekilen palaska kalıbı üzerinde, her dikdörtgene ayrı

24

boya dökülerek, elle ragle kullanımıyla, basılacak kumaş parçasına bırakılırken, istenilen rengin yakalanmadığı reçeteler üzerinde boya oranlarıyla oynanarak iyileştirmeler yapılır. Bu değişiklikler, reçete kartına işlenerek kart yeniden boya mutfağına teslim edilir. Baskı aşamasına gelindiğinde, hazırlanacak boyalar değişiklikler gözönüne alınarak hazırlanır.

BASKI VE PAT BOYALARI

1- Reaktif Baskı Pat ve Boyaları2- Asit Baskı Pat ve Boyaları3- Dispers Baskı Pat ve Boyaları4- Ronjan Baskı Pat ve Boyaları5- Pigment Baskı Pat ve Boyaları

1-Reaktif Baskı Pat ve Boyaları:

Selüloz, Rejenere Selüloz ve bunların karışımlarına uygulanır. (Viskon, Pamuk, Süprem, Ribana, Pike, Popolin, Gabardin, Floş, Modal)

25

2-Pigment Baskı Pat ve Boyaları:

Pigment Baskı Pat Reçetesi:

100 kg için:

Binder trn 17 30kg

Softal pp 10kg

Fixal pp 2 kg

Suprapol pp 1 kg

Liquid sl 4 kg

Pigment Baskı Patının Şişirilmesi: Pigment boyada baskı patı şişirme işlemi yoktur. Tüm kimyasallar ve boya karıştırılır. Pat yerine Binder, yumuşatıcı olarak Soft pp, fiksatör olarak Fixal pp, kaynaştırıcı olarak Liquid sl, kıvamlaştırıcı olarak da Suprapol pp kullanılır.

Hazırlanan boyaların bozulma süreleri: Her boya tipi hava ile temas ettiğinde oksitlenme problemi yaşar. Bu problem de boyanın nozulmasına neden olur. Boyaların gruplarına göre kullanılabilme süreleri şöyledir:

Boya Grubu: Bozulma Süresi:

Pigment Boya 4 gün

Reaktif Boya 3 gün

Asit Boya 3 gün

26

Dispers Boya 3 gün

Ronjan Boya 2 gün

Pigment Ronjan Boya 1 gün

LABARATUVAR

Islatıcılar:

Kumaşa hidrofillik kazandırır. Bu kimyasal noniyonik ve anyonik olarak ikiye ayrılır. Anyonik olanlar seri ıslatıcılar denen ıslatıcı türüdür. Noniyonik ıslatıcılarsa genellikle çektirme yöntemiyle boyamada tercih edilir. Halat (çektirme) boyalarda tercih edilmesinin sebebi daha düşük maliyette olması ve seri ıslatmaya ihtiyaç duyulmamasıdır.

Anyonik ıslatıcıların moleküler yapısı, noniyonik olan ıslatıcılara göre daha düşük olduğundan , lifler arasına nüfusu kolay olur ve ıslatma işleminin daha kısa sürede gerçekleşmesini sağlar. Halat boyamada anyonik ıslatıcılar özel durumlarda tercih edilir. Kullanılan boya büyük moleküllüyse, örneğin turkuaz boyalarda olduğu gibi, noniyonik safsızlıklar yaşanabileceğinden(boya çekmesi gibi) bu istenmeyen görüntüyü engellemek için anyonik ıslatıcılar kullanılır. Kullanılmadığı taktirde, boya çekmesi sebebiyle noniyonik safsızlığı olan bölgede boya yoğunlaşması olur. Bu da kumaş yüzeyinde, daha koyu tonlu boya noktaları halinde görülür.

Yağ Sökücüler:

Özellikle örme aşamasında , örme makinelerinden kumaş üzerine bulaşan yağları temizlemek için kullanılır. Bu tür kimyasallar, yağ moleküllerini çözüp yağ asitlerine dönüştürerek onları kumaş yüzeyinden ayırır. Banyo içerisindeki yağ sökücü oranı yağ

27

sökücünün teknik kapasitesine ve kumaştaki yağ oranına gore değişir.

Kırık Önleyiciler: Kumaşta kırık oluşumunu önlemek amacıyla kullanılır. Iki tür kırık önleyici vardır:

Yağ kökenli kırık önleyiciler Polimer yapılı kırık önleyiciler

Yağ kökenli kırık önleyiciler kumaş lifleri arasına yerleşerek ısıyla şişer ve liflerin de kendiyle beraber şişmesini sağlar. Bu sayed kırık oluşumunu önler.

Polimer yapılı kırık önleyiciler, kumaş yüzeyini kayganlaştırarak, makinenin metal aksamlarında ve kumaşın kendi içindeki sürtünmelerinde oluşabilecek kırılmaları önler.

İyon Tutucu: Kumaştan ve sudan gelen metalleri( Demir, Mangan, Magnezyum, Bakır…) tutmak için kullanılır. İyon tutucularda aranan en önemli özellik, Fe+2 ve Fe+3 iyonlarını maksimum düzeyde tutabilme yeteneğidir. Demir, kumaş üzerinde lifleri kopararak minik delikler oluşturur. Diğer metallerse boya ve ekolojik olarak istenmemesi sebebiyle iyon tutucu tarafından tutulur.

Hidrojen Peroksit: Kumaş üzerinde bit olarak anılan safsızlıkları okside ederek parçalar ve kumaşı ağartır. Oranı, kumaş üzerindeki safsızlıkların miktarına ve istenen beyzalığa gore değişir.

Alkali(Soda – Kostik): Kumaşın ağartma işleminde kullanılır. Alkali, yani bazik ortamda, hidrojen peroksit ve yağ sökücünün verimliliği artar. Soda zayıf alkali, kostik kuvvetli alkalidir. Viskon ve floş gibi rejenere selülozlarda(kansim elyaflarda) kumaşın zarar görmemesi için daha zayıf alkaliler tercih edilir.

Stabilizatör: Hidrojen peroksidi stabilize ederse kumaş üzerindeki oksidasyonunu yavaşlatır.

28

Katalaz enzimi: Kumaş üzerinde kalan hidrojen peroksidi gidermek için kullanılır. Hidrojen peroksit kuvvetli yükseltgen olduğu için kumaş üzerinde kalırsa, kasar sonrası yapılacak baskı ya da boyada, boya veriminin düşmesine neden olur.

Anti Peeling Enzimi: Kumaş yüzeyindeki, elyaftan gelen tüycükleri kesmek için kullanılır. Kumaş çok tüylü kalırsa, baskı sonrası yıkanıp solmuş gibi gözüken bir görüntü alır.

BASKI MAKİNELERİ

1- Filmdruck Baskı Makinesi

29

Caan Tekstilin Baskı Makine alanı içerisinde 1 adet Buser marka filmdruck baskı makinesi bulunur. Filmdruck baskı makinesi, girişte silindirleri, makine boyunca hareketli blanket ve blanket sonundaki kurutma bölümünden oluşur. Saatte ortalama 350-400 m baskı yapar. Makine girişinde 3 adet kumaş silindiri bulunur. Kumaş blankete yapıştırılmadan önce bu 3 silindirden de geçmek zorundadır. Kumaşın ilk atıldığı silindir kumaş düzgünlüğünü sağlamak için kullanılır. Ikinci silindir kumaşın tam olarak açılmasını sağlayan açıcı silindirdir. Son silindir ise kumaşın blanket üzerine yapışmasını sağlayan yapışturma silindiridir.

Blanket: uzunluğu 66,60 m, eni 2.5 m boyutunda hareketli yüzeydir. Makine üzerinde ve makine altında kesintisiz olarak döner. Yüzeyi yapışkan bir malzemeyle kaplı yapışkan blanket, kumaşı girişten kurutmaya kadar makine üzerinde ilerletir. Raglenin gidiş-geliş hareketi sırasındabaskı işlemi boyunca durmaksızın döner. Makinenin enine doğru her iki kenarda sıralanmış kelepçelerle giriş doğrultusu sabitlenmiştir. Bu sayede baskı yapılırken blanketle beraber kumaşın kayması önlenir. Blanket üzerinde, blankete sabitlenmiş, makinenin kenar metal aksamlarına tutunan kalıp yuvaları bulunur. Baskı esnasında kalıp yuvalarına takılmış olan kalıplar, baskı için durmuş blanket üzerine inerek raglenin hareketinin başlamasını sağlar.

30

Kurutma: baskı makinesinin çıkış kısmında bulunan kurutmanın kumaş kapasitesi 18 m dir. Kurutmada kumaşın baskılı alandaki boya yaşlığını azaltarak, birbirine değme durumunda boyanın kumaşın herhangi bir yerine bulaşmasını, stampa yapmasını önlemektedir. Kurutmadan çıkan kumaş arabaya aktarılarak fikseye gönderilir.

Raport ayarları: desenin raport ayarı, müşterinin talep ettiği doğrultuda belirlenir. Makine raportlarını bilgisayarda otomatik olarak ayarlar. Filmdruck baskı makinesinde minimum rapor ölçüsü 50 cm, maksimum 3 m dir.

31

Ragle çeşitleri: Ragle boyutuna göre ragle isimleri belirlenir. Ragle sabit, yuvalı bir metal aksam ve bu yuvaya yerleştirilen ragle lastiğinden oluşur. Kalıbın bir ucundan diğer ucuna boyayı çekerek ragle taşıyıcı zincirleri üzerinden gidip gelme hareketi yapar. Bu hareket sırasında boyayı kalıp yüzeyine sıyırarak kumaşa geçmesini sağlar.

Pres sistemi: Pres ayarı, ragle lastiğinin kalıba uyguladığı basıncın oranıdır. 0-5-10-15-20 ve 25 lik pres ayarları desene ve kumaş cinsine göre seçilir. Tramlı desenlerde ve ince kumaşlarda pres ayarı düşük tutulurken, lap desenlerde ve kalın kumaşlarda pres ayarı yükseltilir. Pres ayarı yükseldikçe, raglenin kalıp üzerine uyguladığı basınç artacağından, boyanın geçişi de artar.

Blanket temizliği: makine üzerinden ilerleyen blanket, makine altına indiğinde yıkama fırçaları ve plastik bıçağı tarafından temizlenir. Bu işlem baskı süresince devam eder.

2-Rotasyon Baskı Makinesi

Caan Tekstilin Baskı makine alanı içerisinde 1 adet 16 renkli Buser marka rotasyon baskı makinesi bulunur. Rotasyon baskı makinesi girişte, kumaş silindirleri, makine boyunca hareketli blanket ve blanket sonundaki kurutma bölümünden oluşur. Saatte ortalama 1000-1200 m baskı yapar.

Kumaş silindirleri: makine girişinde 3 adet makine silindiri bulunur.

Kumaş silindiri Açıcı silindir Yapıştırma silindiri

Silindirlerin amaç ve özellikleri filmdruck baskı makinesiyle aynıdır.

32

Blanket: Uzunluğu 22 m, eni 2 m boyutlarında hareketli yüzeydir. Makine boyunca, makine üzerinden ve makine altından kesintisiz olarak döner. Yapışkan yüzeyi, kauçuk blanket kumaşı makine boyunca taşır. Baskı işlemi sırasında dönüş hareketine hiç ara vermez. Makine enine doğru her iki kenarda sıralanmış kelepçelerle gidiş doğrultusu sabitlenmiştir. Bu sayede baskı yapılırken blanketle beraber, kumaşın kayması önlenir. Blanket üzerinde, blankete sabitlenmiş makineni metal aksamına bağlı kalıp başlıkları bulunur. Baskı esnasında kalıp başlıklarına her iki ucundan takılmış olan silindir şablonlar, blanket üzerine inerek silindir içindeki sabit raglenin döner silindiri sıyırmasıyla baskı işlemini sağlar.

Kurutma: Baskı makinesinin çıkış kısmında bulunan kurutmanın kumaş kapasitesi 28 m dir. Kurutmanın amacı filmdruck baskı makinesiyle aynıdır.

Raport ayarları: Desenin raport ayarları silindir şablonun çapına göre belirlenir.

Ragle çeşitleri: filmdruck makinesinin tersine sabit pozisyonlu rotasyon raglelerinde bıçaklı sistem kullanılır. Ucu plastik ya da çelik olabilen ragleler, et kalınlığına göre 33 lük, 35 lik ve 40 lık ragle olarak isimlendirilirler. Tramlı desenlerde plastik ragle, lap desenlerde çelik ragle kullanılır.

Pres sistemi: 3 çeşit pres sistemi vardır.

33

Pres ayarı Yükseklik ayarı Hava yastığı ayarı

Pres ayarı raglenin şablon ile olan açısını anlatır. 0’dan 20’ye kadar numaralandırılır. Raglenin dik konumunda pres ayarı 20’dir. Hassas desenlerde ve ince kumaşlarda pres ayarı düşük tutulurken lap desenlerde ve kalın kumaşlarda pres ayarı yükseltilir. Yükseklik ayarı raglenin şablon üzerine yaptığı basınç ayarıdır. 0-10 rakamları arasında değişir. Basınç ters orantılı olarak, 0 konumunda en yüksek değerindedir. Hava yastığı ayarı blanketin şablon üzerine uyguladığı basınçtır. Blanket yüzeyi, altındaki hava yastıkları 120-200 değeri arasında ayarlanır. Kalın kumaşlarda ve lap desenlerde hava yastıklarının şişkinliği arttırılırken, ince kumaşlarda ve tramlı desenlerde hava yastıklarının şişkinliği azalır.

Blanket temizliği: Filmdruck baskı makinesiyle aynıdır. Yıkama fırçaları ve plastik sıyırma bıçağıyla temizlenir.

3- Parça Baskı Makinesi

34

Kaan Tekstilin Baskı makine alanı içerisinde 1 adet 10 renkli MHM marka parça baskı makinesi bulunur. Parça baskı makinesi sabit orta etrafında dönen 10 adet birbirine bağımsız 70x100 boyutlarında dikdörtgen tablolarından oluşur. Parça baskı makinesinin yanında 1,5 m ye 5,5 m ebatlarında parça baskı fikse makinesi bulunur. Saatte ortalama 100-1500 adet baskı yapar.

Tablalar: kumaşın sabit orta aksamı etrafında dönen 10 adet tablası bulunur. Blanketteki yapıştırma işlemini karşılamak için, baskı öncesi tabla yüzeyine spreyle yapıştırıcı sürülür.

Desen ayarları: tablalar üzerinde asılı bulunan ve tablalarla sabitlenmemiş olan kalıp yuvalarına takılan kalıp, kalıp yuvası üzerindeki ileri-geri ve aşağı-yukarı yön tuşlu düğmelerle müdahale edilerek desen ayarı yapılır.

Ragle çeşitleri: ragle çeşitleri, ragle boylarına göre 40’lık, 55’lik ve 70’lik olarak isimlendirilir.

Pres Sistemi: ragle yuvası üzerindeki vidalı düğmenin sağa veya sola çevrilerek vida sistemini yukarı veya aşağı hareketlendirmesiyle pres ayarı yapılır. Yukarı hareketlendiğinde raglenin kalıp üzerindeki basıncı azaltılmış, aşağı doğru hareketlendiğinde ise çoğaltılmış olur.

Blanket temizliği: Bası sonrası tabla üzerinde kalan kumaş havı ve boya kalıntıları tiner ve temiz bir bez yardımıyla

35

silinir. Yeterli gelmiyorsa spatula yardımıyla sıyırarak temizlenir.

4- Inkjet Baskı Makinesi

Caan Tektilin Baskı makine alanı içerisinde 1 adet sınırsız renkli Mimaki marka inkjet baskı makinesi bulunur. Inkjet baskı makinesi kumaşın direct üzerine yapıştırıldığı 1,5 m ye 3 m boyutlarındaki blanket, blanket çıkışında blanket altına gelecek bir kurutma ve kurutma önüne yerleştirilmiş top sarma silindirinden oluşur. Inkjet makinesi sisteminde kalıp çalışması yoktur. Blanket makinesi üzerine yerleştirilmiş sabit metal aksam üzerinde, blanket eninde gidip gelen, boya püskürtülen kafalar yardımıyla printer sisteminde baskı yapılır. Yalnız asit ve reaktif boya grubuyla baskı yapabilen inkjet makinesi, saatte 5 m baskı yapabilen bir numune baskı makinesidir. Inkjet makinesinin girişinin her iki yanında birinde asit diğerinde reaktif boyalar bulunan 2 boya kutusu bulunur. Bu kutular içinde, boya sıcaklıklarını sabitlemek amacıyla, sabit bir seviyede su bulundurulur. Asit ve raktif boya kutuları, içerisinde hava ve su almayacak şekilde kapatılmış 1’er kg lık plastik şişelerde su içinde yüzer konumda yer alır. Plastik şişelerin ağız kısmından çıkan plastik borular, blanket üzerindeki kafanın boya filtrelerine, her bir boya filtresine gelecek şekilde bağlanır. Iki kafalı inkjet baskı makinesi aynı anda bir kafadan asit, diğer kafadan da reaktif boya olmak üzere hazırda bekletilir. Makine, baskı sırasında, pantone kataloğundan verilmiş renk numarasına göre boya karışımını kendi hazırlayıp kumaş üzerine püskürtür. Desen dairesinde çalışılmış desen bilgisayar ortamında inkjet makinesine aktarılır. Istenilen renkler pantone kataloğundan belirlenip renk numaraları bilgisayara girilir ve baskı işlemi başlamış olur.

NUMUNE İŞLEMİ VE RENK OKEYİ

36

Baskı programına alınıp makineye takılan desenin okeyi verilmeden önce, tüm işletme basamaklarından, kısa metrajlı geçilerek renk ve desen kontrolü yapılır. Bu işleme numune işlemi adı verilir.

1-Filmdruck Baskı Makinesinde Numune İşlemi

Baskı için işletmeye verilmiş olan kumaş takip kartındaki parti kumaş numarasına göre baskısı yapılacak kumaş makine önüne alınır. Blanket üzerindeki kalıp yuvalarına takılmış olan kalıpların önüne de renk kartlarında belirtilen reçetelere göre hazırlanmış boyalar yerleştirilir. Baskı yapılacak kumaştan 3-6 m kesilerek numune işlemini başlatmak için makine girişindeki silindirlerden geçirilerek blankete yapıştırılır. Kalıplar blanket üzerinde istenilen raport ölçüsünde otomatik olarak sıralanmıştır. Sıralama sırasında koyu renkler başta alınmak üzere, en açık renge doğru gidilir. Kalıp üzerinde ragleler yerleştirildikten sonra, büyük bidonlar içerisinde hazırlanmış olan boyadan, maşrapa yardımıyla alınan boya ragle önüne dökülür ve makine çalıştırılır. Blanket üzerindeki kumaş ilk kalıbın altına geldiğinde blanket durur ve raglenin ileri-geri hareketiyle sıyrılan boya kumaşa geçirilir. Bu işlem her renk için uygulandıktan sonra kumaş kurutmaya gider. Kurutma sonrası fikseye gönderilir.

2- Rotasyon Baskı Makinesinde Numune İşlemi

Parti numarasına göre makine önüne alınan kumaştan 3-6 m kesilerek numune işlemini başlatmak için, makine girişindeki silindirlerden geçirilip blankete yapıştırılır. Şablonların önüne getirilmiş olan boyalar pompa motorlarıyla otomatik olarak silindir şablonların içine çektirilir. Silindir şablon içindeki ragle sabit, silindir, döner hareketlidir. Kumaşın altına geldiği şablon blanket üzerine indirilerek baskı işlemi başlatılır. Kurutma çıkışı, numune fikseye gönderilir.

3- Parça Baskı Makinesinde Numune İşlemi

37

Kasalar içerisinde parça kesilmiş olarak gelen mallardan bir tane alınarak, yapıştırıcı sprey sıkılmış tablalardan biri üzerine yapıştırılır. Her renk ayrı ayrı tabla üzerine inen kalıplarla raglenin ileri-geri hareketiyle kumaşa geçirilir. Tüm renkler basıldıktan sonra tabla üzerinden çekilip alınan kumaş parça, fiksesine gönderilir. Fikse işlemi seçilen baskı makinesine göre değil kullanılan boya grubuna göre değişir. Amaç bol buharla, baskılı alanlardaki boya ve patı doyurup, lifler arasına geçerek fikse olmasını sağlamaktır. Bu asit, reaktif ve dispers boyalar için geçerlidir. Pigment boyalarda ise yüksek sıcaklıkta liflerin açılıp boyanın lifler arasına girmesini sağlayarak boyayı fikseler.

Boya grubuna göre fikse değerleri :

BOYA GRUBU ISI DEĞERLERİ ÇIKIŞ SÜRESİ

Asit boya 105 C 30dk

Reaktif Boya 105 C 12-19 dk

Ronjan Boya 105 C 12-15 dk

Dispers Boya 180 C 8-9 dk

Pigment Boya 155 C 5 dk

(Parça Baskıda)

Pigment Boya 170 C 1 dk

Numune işleminden gelen kumaş, fikse içerisinde dönen 600 m lik kılavuz dokuma kumaşın ucuna, overlook makinesiyle dikilir ve makineye girer, makine boyunca devam eden zincirlere takılı kumaş, sopalar üzerinde ilerleyerek fikse makinesinden çıkar. Fikse işlemi bitten kumaş yıkama işlemine tabi tutulur.

Yıkama İşlemleri: yıkama işlemi asit dispers, ronjan boyalar ile basılmış kumaşlara uygulanır. Pigment baskı işlemi sonrasında yıkama işlemi yoktur.

38