azərbaycan respublikasının dəniz nəqliyyatı …...ii-1-ci fəsil quruluş-struktur,...

1

Azərbaycan Respublikasının dəniz nəqliyyatı sahəsində qoşulduğu beynəlxalq konvensiyalarda nəzərdə tutulan tələblərin

implementasiyası üzrə şərhlər

SOLAS Beynəlxalq Konvensiyası 74/88 əlavələr edilmiş

Qayda, Bənd Normativ tələb Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyasının

şərhi/tələbi

II-1-ci Fəsil Quruluş-Struktur, arakəsmə və dəyanətlilik, maşın və elektrik qurğuları II-1/3-6/2.3 Bütün giriş vasitələrinin hazırlandığı konstruksiya və materiallar

və onları gəminin korpusuna bərkitmə qurğuları Administrasiyanın tələblərini ödəməlidir. Bu giriş vasitələri I/10 saylı qaydaya müvafiq olaraq yoxlamalardakı istifadəsindən öncə, onlarla əlaqədar və onlardan istifadə zamanı yoxlamaya cəlb edilir.

Ümumi tutumu 500 tondan yuxarı olan neft tankerlərində və ümumi tutumu 20000 tondan yuxarı olan qalama yük gəmilərinin giriş vasitələri və dəlikləri BDT-nin MSC. 134(76), MSC. 158(78), MSC. 151(78) Qətnamələrinin tələblərinə uyğun olmalıdır.

II-1/3-6/5.3 5,000 ton dedveytdən az olan neft tankerləri üçün xüsusi hallarda Administrasiya 5.1 və 5.2 bəndlərində qeyd edilən dəliklər üçün nisbətən kiçik ölçüləri təsdiq edə bilər və qeyd olunan dəliklərin kəsilməsi, yaxud yaralı şəxsin çıxarılması Administrasiyanın razılığı ilə təsdiq oluna bilər.

Ümumi tutumu 500 tondan yuxarı olan neft tankerlərində və ümumi tutumu 20000 tondan yuxarı olan qalama yük gəmilərinin giriş vasitələri və dəlikləri BDT-nin MSC. 134(76), MSC. 158(78), MSC. 151(78) Qətnamələrinin tələblərinə uyğun olmalıdır.

2

Qayda, Bənd Normativ tələb Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyasının şərhi/tələbi

II-1/13/7.1.3 Elektrik enerjisi, hidravlik enerji, yaxud Administrasiya tərəfindən məqbul hesab edilən hər hansı digər enerji mənbəyindən istifadə etməklə qapı açılıb-bağlanması üçün zəruri avadanlıqlarla təchiz edilməlidir

Qapıların enerji mənbəyində həmçinin olmalıdır: Hər biri bütün qapıları eyni zamanda bağlamaq qabiliyyətinə malik mühərrik və nasoslarla təchiz olunmuş iki müstəqil elektrik enerjisi mənbəyinə malik mərkəzləşmiş hidravlik sistem. Bundan əlavə, bütün qurğular 15º əks təmayül üzrə ən azı üç dəfə - bağlamaq-açmaq-bağlamaq funksiyalarını icra etmək üçün kifayət qədər potensialı olan hidravlik akkumulyatorlara malik olmalıdır; və ya Hər bir qapı üçün müstəqil hidravlik sistemi (hər biri elektrik enerjisi mənbəyinə malik və qapını açıb-bağlamaq üçün mühərrik və nasoslarla təchiz olunmuş şəkildə). Bundan əlavə, orada 15º əks təmayül üzrə ən azı üç dəfə - bağlamaq-açmaq-bağlamaq funksiyalarını icra etmək üçün kifayət qədər potensiala malik hidravlik akkumulyator olmalıdır; və ya hər bir enerji mənbəyi qapını açıb-bağlamaq bacarığına malik mühərrikdən ibarət olan hər bir qapı üçün müstəqil elektrik sistemi və mühərriki. Əsas, yaxud qəza halları üçün elektrik enerjisi mənbəyindən hər hansı biri sıradan çıxdığı zaman 3.1-ci bəndin tələbinə uyğun olaraq, enerji təchizatı mənbəyi müvəqqəti qəza- elektrik enerjisi mənbəyindən avtomatik şəkildə enerji ilə təchiz edilmək qabiliyyətinə malik olmalıdır və o, 15º əks təmayül üzrə ən azı üç dəfə - bağlamaq-açmaq-bağlamaq funksiyalarını icra etmək üçün kifayət qədər potensiala malik olmalıdır. 3.1) Elektrik enerjisinin müvəqqəti mənbəyi kimi xidmət edən batareyanın iş qabiliyyəti aşağıda göstərilən xidmətləri 30 dəqiqə ərzində yerinə yetirməyə imkan verməlidir: .1 işıqlandırma və mühüm naviqasiya işıqları; .2 fövqəladə vəziyyətdə tələb olunan daxili rabitə və elan sistemləri: .3 ümumi siqnalizasiya sistemi, yanğının aşkarlanması və siqnalizasiya sistemləri, yanğın qapılarının və yanğının mövqeyini göstərən idikatorların idarəetmə qurğuları; .4 gündüz siqnal lampaları, səs siqnalı vasitələri (fitlər, qonqlar və s.) və fövqəladə şəraitdə tələb olunun digər siqnal növləri: .5 sukeçirməz qapıların bağlanması üçün qurğular, onların mövqelərini göstərən indikatorlar və bağlanmasını xəbərdar edən siqnallar. Ardıcıl bağlanmağa icazə verilir. .6 Gəminin mühafizə siqnalizasiyası və AİS-in quraşdırılması. 3.1.2-3.1.6-cı yarımbəndlərdə göstərilmiş avadanlıqlar tələb olunan vaxt ərzində öz batareyaları ilə istifadə oluna bilərlər.

3


II-1/ 5-1.1 Kapitan Administrasiyanın tələblərini ödəyə biləcək şəkildə qeyd olunan informasiya ilə təchiz edilməlidir, çünki, bu, xidmətin dəyişən şəraitləri altında kapitana gəminin zədəyə qarşı davamlılığına dair sürətli və sadə proseslərlə düzgün təlimatları əldə etmək imkanı vermək üçün zəruridir. Zədəyə qarşı davamlılıq haqqında informasiyanın nüsxəsi Administrasiyaya təqdim edilməlidir.

Sabitlik haqqında məlumat BDT-nin aşağıdakı tələblərinə əsasən işlənib hazırlanmışdır: MSC/Circ.456 – Dəyanətlilik haqqında məlumatın hazırlanması üçün Təlimat; MSC/Circ.706 – Köçürmə əməliyyatları vaxtı mövcud tankerlərin dəyanətliliyinə dair Təlimat; MSC.1/Circ.1228 – Aşağıdakı və ayrılmış dənizlərdə təhlükəli hallardan qaçmaq üçün kapitana yenidən baxılmış təlimat.

II-1/5.2 II-1/5.3

Zədəyə qarşı davamlılıq üzrə əsas məlumatların eyni seriyadan olan digər gəminin yana əyilmə testindən əldə etməyin və qeyd olunan test sınağından azad edilmiş gəmi üçün zədəyə qarşı davamlılıq üzrə etibarlı informasiyanın 5-1 saylı qaydada tələb olunduğu kimi, qeyd olunan əsas məlumatdan əldə etməyin mümkünlüyü Administrasiyaya göstərilərək onu əmin etdikdən sonra Administrasiya tərəfindən fərdi olaraq hər hansı bir yük gəmisinin yan tərəfə əyilməsinə dair test sınağı tələb edilməyə bilər.

.Yana əyilmə baş verir:

.1 2-ci bəndə əsasən inşa olunan seriya gəmilər;

.2 seriya inşası olmayan hər bir gəmi :

.3 yenidənqurmadan sonra hər bir gəmi:

.4 əsaslı təmirdən, dəyişiklikdən və modifikasiyadan sonra gəmilər;

.5 gəmilərdə daimi bərk ballast quraşdırıldıqdan sonra;

.6 dəyanətliliyi naməlum olan və ya şübhə yaradan gəmilər;

.7 beş ildən çox olmayan müddətdə istismarda olan sərnişin gəmiləri;

.8 on beş ildən çox olmayan müddətdə istismarda olan balıqçı gəmiləri (uzunluğu 30 metr və ondan az olan); .2 Hər bir gəmiqayırma zavodunda inşa edilməkdə olan gəmilərdən aşağıdakıları yana əyilir: ilk inşa olunan gəmi sonra seriyanın hər beşinci gəmisi. Seriyanın digər gəmiləri üçün yana əyilmə sınağı yüngülü ilə əvəz edilə bilər. Lakin əgər birinci gəmi ilə müqayisədə seriyalı inşa edilmiş gəmidə sturuktur dəyişikliklər aparılmışdırsa bu zaman gəmidə yana əyilmə sınağı keçirilməli və dəyişikliklər SOLAS 74-ün BDT-nin MSC.216(82) nömrəli qətnaməsi ilə dəyişikliklər edilmiş II-1/5-ci qaydasının 2-ci bəndində qeyd edilmiş həddi keçir.

II-1/7.7 Əgər borular, kanallar, yaxud tunellər ehtimal edilən zədələnmə

sahəsində yerləşərsə, qurğular elə hazırlanmalıdır ki, subasma

ehtimal edilən şöbələrdən başqa davamlı subasma digər

şöbələrə yayıla bilməsin. Halbuki, Administrasiya kiçik ölçülü

davamlı subasmaya yol verə bilər, bir şərtlə ki, həmin

subasmanın təsirlərini asanlıqla nəzarətə almaq mümkün olsun

və gəminin təhlükəsizliyinə xələl gəlməsin.

Dəliklərin su altında qalması səbəbindən ehtimalın təmin edilməsi məqsədilə zədələnməmiş yerlərə aparan subasma nəzərə alındıqda zədələnməmiş yerlərin subasması zamanı zədə dəyanətliliyi nəzərə alınır.

4


II-1/15.2 Korpusun üzündə hər hansı dəliyi bağlamaq və açmaq üçün vasitələrin quraşdırılması və səmərəliliyi nəzərdə tutulmuş məqsədə uyğun olmalı və onların quraşdırıldığı yerlər isə bütövlükdə, Administrasiyanın razılığına əsasən həyata keçirilməlidir.

Dənizdə olarkən korpus daxilindəki dəliklərin sukeçirməzliyinin bütövlüyünü təmin etmək üçün nəzərdə tutulmuş qapılar sürüşən tipli su keçirməyən qapılar olmalı və naviqasiya körpüsündən məsafədən bağlanmaq qabiliyyətinə malik olmalı və onları həmçinin yerində (postdan) arakəsmənin hər iki tərəfindən idarə etmək mümkün olmalıdır. İdarəetmə postu qapıların açıq, yaxud bağlı olduğunu göstərən indikatorlarla təchiz edilməldir və qapının bağlanması prosesi isə səsli qəza xəbərdarlıq siqnalı ilə təchiz edilməlidir. Əsas elektrik enerjisi mənbəyi sıradan çıxdığı zaman elektrik enerjisinin verilişi, qapıların idarə olunması və indikatorların işi təmin olunmalıdır. İdarəetmə sisteminin sıradan çıxmasının təsirini azaltmağa xüsusi diqqət yetirilməlidir. Hər bir enerji mənbəyi ilə idarə edilən sürüşən tipli su keçirməyən qapı əl ilə idarə olunan fərdi mexanizm ilə təchiz edilməlidir. Qapını hər iki tərəfindən əl ilə açmaq və bağlamaq mümkün olmalıdır.

II-1/29.1 Digər xüsusi hallar nəzərdə tutulmadıqda, hər bir gəmi

Administrasiyanın razılığına uyğun olaraq, əsas sükan ötürücüsü

və köməkçi sükan ötürücüsü ilə təchiz edilməlidir. Əsas sükan

ötürücüsü və köməkçi sükan ötürücüsü elə quraşdırılmalıdır ki,

onlardan birinin sıradan çıxması digərini istismar edilməz

vəziyyətə gətirib çıxarmasın.

Azimutlaşdırılmış mühərrik, su mühərriki sistemləri ilə məhdudlaşmayan çoxlu sükan sistemkləri ilə təchiz edilmiş gəmi üçün hər bir sükan sistemi öz qurğusu ilə təchiz edilibsə SOLAS-ın II-1/29.1-ci qaydasının tələbi qənaətbəxş hesab edilir.

II-1/29.2.1 Bütün sükan ötürücüsü komponentləri və sükan balleri Administrasiyanın razılığına əsasən sağlam və etibarlı quruluşa malik olmalıdır. Təkrarlanmayan hər hansı çox mühüm komponentin uyğunluğuna xüsusi diqqət verilməlidir. Hər hansı çox mühüm komponent müvafiq olduqda, daimi şəkildə yağlanan, yaxud yağlama qurğuları ilə təchiz edilmiş toplu diyircəkli yastıqlar, rolikli diyircəkli yastıqlar, yaxud sürüşən diyircəkli yastıqlar kimi sürtünmə əleyhinə diyircəkli yastıqlardan istifadə etməlidir.

Gəminin hərəkət istiqaməti üçün sükan qurğularından istifadə olunan bütün komponentlər təsnifat cəmiyyətinin tələblərinə cavab verən şəkildə möhkəm etibarlı quruluşda olur. Duplikatı olmayan istənilən mühüm komponentin uyğunluğuna xüsusi diqqət yetirilir. Hər hansı çox mühüm komponent müvafiq olduqda, daimi şəkildə yağlanan, yaxud yağlama qurğuları ilə təchiz edilmiş toplu diyircəkli yastıqlar, rolikli diyircəkli yastıqlar, yaxud sürüşən diyircəkli yastıqlar kimi sürtünmə əleyhinə diyircəkli yastıqlardan istifadə etməlidir.

5


II-1/29.3.3 3 Əsas sükan ötürücüsü və sükan balleri aşağıdakılardan

ibarət olmalıdır:

.1 Etibarlı möhkəmliyə və maksimal irəli gediş istismar sürəti

ilə idarə etmək imkanına malik olmalı və bunlar praktiki

olaraq sübut edilməlidir.

.2 ən dərin açıq dənizdə suya oturma dərəcəsində gəminin

istismarı zamanı və irəli gedişin maksimal istismar sürəti ilə

28 saniyədən çox olmayan bir müddətdə sükanı 35° bir

bortdan 35° digər borta dəyişmək imkanına və həmçinin eyni

vəziyyətdə 35°bir bortdan 30°digər borta dəyişmək imkanına

malik olmalıdır.

.3 3.2 saylı bəndin tələblərini qarşılamaq zəruri olduqda

enerji mənbəyindən istifadə etməklə və Administrasiyanın

tələbinə uyğun olaraq istənilən halda rumpel sahəsində

sükan balleri 120 mm diametrdən böyük olduğu zaman

işlədikdə, buzda üzgüçülüyün gücləndirilməsi istisna olmaqla;

və

.4 Elə konstruksiya edilməlidir ki, onlar maksimal geriyə gediş

sürətində zədə almasın; halbuki, bu konstruksiya tələbini

sınaq yoxlamaları zamanı maksimal geriyə gediş sürəti və

maksimal sükan bucağında sübuta yetirmək lazımdır.

Gəminin hərəkət istiqaməti üçün əsas sükan qurğuları olur: 1. Gəminin nümayiş oluna biləcək maksimum sürəti üçün müvafiq gücdə və

bacarıqda; 2. gəminin istismarı zamanı və irəli gedişin maksimal istismar sürəti ilə 2.3°/s-

dən az olmayan sürətdə sükanı bir bortdan digər borta dəyişmək imkanına və həmçinin eyni vəziyyətdə bir bortdan digər borta dəyişmək imkanına malik olmalıdır;

3. mühərriklə istismar olunan bütün gəmilərə; və 4. Maksimal arxa hissə sürətində zədələnməmə olmaması üçün dizayn

edilməlidir.

6


II-1/29.4.3 4 Köməkçi sükan ötürücüsü aşağıdakı kimi olmalıdır:

.1 gəmiyə üzmək üçün lazımi sürətlə idarə edilmək və

fövqəladə vəziyyətlərdə tez bir zamanda sürəti artırmaq üçün

etibarlı və davamlı olmalıdır;

.2 ən dərin açıq dənizdə suya oturma dərəcəsində gəminin

istismarı zamanı və irəli gedişin maksimal istismar sürəti ilə

60 saniyədən çox olmayan bir müddətdə sükanı 15° -dən çox

bir bortdan 15° digər borta dəyişmək imkanına və irəli

gedişin maksimal istismar sürətinin bir yarım qədərində,

yaxud 7 uzel olmaqla (hansı daha böyük olarsa) istismarına

malik olmalıdır;

.3 4.2 saylı bəndin tələblərini qarşılamaq zəruri olduqda

enerji mənbəyindən istifadə etməklə və Administrasiyanın

tələbinə uyğun olaraq istənilən halda rumpel sahəsində

sükan balleri 230 mm diametrdən böyük olduğu zaman

işlədikdə, buzda üzgüçülüyün gücləndirilməsi istisna olmaqla;

və

Gəminin hərəkətinin idarə edilməsi üçün köməkçi sükan qurğuları olur: 1. gəmiyə üzmək üçün lazımi sürətlə idarə edilmək və fövqəladə

vəziyyətlərdə tez bir zamanda sürəti artırmaq üçün etibarlı və davamlı olmalıdır;

2. ən dərin açıq dənizdə suya oturma dərəcəsində gəminin istismarı zamanı və irəli gedişin maksimal istismar sürəti ilə 60 saniyədən çox olmayan bir müddətdə sükanı 15° -dən çox bir bortdan 15° digər borta dəyişmək imkanına və irəli gedişin maksimal istismar sürətinin bir yarım qədərində, yaxud 7 uzel olmaqla (hansı daha böyük olarsa) istismarına malik olmalıdır; və

3. Mühərriklə istismar olunan bütün gəmilər üçün lazım olduğu təqdirdə 29.4.2-ci bəndin tələblərinə cavab vermək və mühərrikinin gücü 2.500 Kvt-dan çox olan hər hansı gəmidə.

3-cü maddənin şərhində verilmiş “bəyan edilmiş sükan bucağı həddi” anlayışı tətbiq edilir.

II-1/40.2 Administrasiya tərəfindən bu Hissənin elektrik qurğuları ilə əlaqədar müddəalarının birtipli şəkildə həyata keçirilməsi və tətbiq edilməsini təmin etmək üçün müvafiq addımlar atılmalıdır.

SOLAS Konvensiyasının tələblərinin yerinə yetirilməsinə nəzarət etmək məqsədilə normativ sənədləri hazırlayarkən Tanınmış Təşkilatlar Dəniz Administrasiyasının təlimatlarını, müvafiq sahədə milli standartları və İEC 60092 standartlarını nəzərə alır.

7


II-1/42.1.3 Qəza halları üçün elektrik enerjisi mənbəyi və əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, qəza halları üçün aralıq elektrik enerjisi mənbəyi, qəza paylayıcı şiti və qəza elektrik işıqlandırma paylayıcı şitləri, əlaqədar elektrik enerjisinin əsas mənbəyi, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, əsas paylayıcı şitin yerləşdiyi yer elə olmalıdır ki, elektrik enerjisinin əsas mənbəyi, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa və əsas paylayıcı şit, yaxud hər hansı A kateqoriyalı maşın otağı yerləşmiş otaqlarda yanğın, yaxud digər qəza hadisəsi baş verərsə, Administrasiyanı əmin etmək üçün qəza elektrik enerjisinin təchizatı, idarə edilməsi və paylanmasına maneçilik törətməsin. Qəza halları üçün elektrik enerjisi mənbəyinin yerləşdiyi otaq, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, qəza elektrik enerjisinin müvəqqəti mənbəyi və qəza paylayıcı şiti, praktiki cəhətdən mümkün olduğu qədər, A kateqoriyalı maşın otaqları, yaxud elektrik enerjisinin əsas mənbəyinin yerləşdiyi otaqlar, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, yaxud əsas paylayıcı şitin sərhədlərinin qonşuluğunda olmamalıdır.

Qəza halları üçün elektrik enerjisi mənbəyi və əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, qəza halları üçün aralıq elektrik enerjisi mənbəyi, qəza paylayıcı şiti və qəza elektrik işıqlandırma paylayıcı şitləri, əlaqədar elektrik enerjisinin əsas mənbəyi, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, əsas paylayıcı şitin yerləşdiyi yer elə olmalıdır ki, elektrik enerjisinin əsas mənbəyi, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa və əsas paylayıcı şit, yaxud hər hansı A kateqoriyalı maşın otağı yerləşmiş otaqlarda yanğın, yaxud digər qəza hadisəsi baş verərsə, Administrasiyanı əmin etmək üçün qəza elektrik enerjisinin təchizatı, idarə edilməsi və paylanmasına maneçilik törətməsin. Qəza halları üçün elektrik enerjisi mənbəyinin yerləşdiyi otaq, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, qəza elektrik enerjisinin müvəqqəti mənbəyi və qəza paylayıcı şiti, praktiki cəhətdən mümkün olduğu qədər, A kateqoriyalı maşın otaqları, yaxud elektrik enerjisinin əsas mənbəyinin yerləşdiyi otaqlar, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, yaxud əsas paylayıcı şitin sərhədlərinin qonşuluğunda olmamalıdır.

II-1/43.1.3 Qəza halları üçün elektrik enerjisi mənbəyi və əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, qəza halları üçün aralıq elektrik enerjisi mənbəyi, qəza paylayıcı şiti və qəza işıqlandırma paylayıcı şiti, əlaqədar elektrik enerjisinin əsas mənbəyi, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, əsas paylayıcı şitin yerləşdiyi yer elə olmalıdır ki, elektrik enerjisinin əsas mənbəyi, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa və əsas paylayıcı şit, yaxud hər hansı A kateqoriyalı maşın otağı yerləşmiş otaqlarda yanğın, yaxud digər qəza hadisəsi baş verərsə, Administrasiyanı əmin etmək üçün qəza elektrik enerjisinin təchizatı, idarə edilməsi və paylanmasına maneçilik törətməsin. Qəza halları üçün elektrik enerjisi mənbəyinin yerləşdiyi otaq, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, qəza elektrik enerjisinin müvəqqəti mənbəyi və qəza paylayıcı şiti, praktiki cəhətdən mümkün olduğu qədər, A kateqoriyalı maşın otaqları, yaxud elektrik enerjisinin əsas mənbəyinin yerləşdiyi otaqlar, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, yaxud əsas paylayıcı şitin sərhədlərinin qonşuluğunda olmamalıdır.

Qəza halları üçün elektrik enerjisi mənbəyi və əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, qəza halları üçün aralıq elektrik enerjisi mənbəyi, qəza paylayıcı şiti və qəza elektrik işıqlandırma paylayıcı şitləri, əlaqədar elektrik enerjisinin əsas mənbəyi, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, əsas paylayıcı şitin yerləşdiyi yer elə olmalıdır ki, elektrik enerjisinin əsas mənbəyi, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa və əsas paylayıcı şit, yaxud hər hansı A kateqoriyalı maşın otağı yerləşmiş otaqlarda yanğın, yaxud digər qəza hadisəsi baş verərsə, Administrasiyanı əmin etmək üçün qəza elektrik enerjisinin təchizatı, idarə edilməsi və paylanmasına maneçilik törətməsin. Qəza halları üçün elektrik enerjisi mənbəyinin yerləşdiyi otaq, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, qəza elektrik enerjisinin müvəqqəti mənbəyi və qəza paylayıcı şiti, praktiki cəhətdən mümkün olduğu qədər, A kateqoriyalı maşın otaqları, yaxud elektrik enerjisinin əsas mənbəyinin yerləşdiyi otaqlar, əlaqədar transformator avadanlıqları, əgər varsa, yaxud əsas paylayıcı şitin sərhədlərinin qonşuluğunda olmamalıdır.

8


II-1/ 45 1.2 Administrasiya elektrik keçiriciliyi səbəbindən müəyyən risklərin mövcud olduğu qapalı, yaxud son dərəcə nəm otaqlarda portativ elektrik avadanlıqlarının istifadəsinə dair əlavə ehtiyat tədbirləri tələb edə bilər. 2. Əsas və qəza paylayıcı şitləri elə quraşdırılmalıdır ki, personalın heç bir təhlükə olmadan aparatlar və avadanlıqlara lazım olduqda asan əlçatımığı təmin olunsun. Şitlərin yan və arxa tərəflər və əgər lazım olarsa, üz tərəfləri etibarlı çəpərlə təchiz edilməlidir. Yer ilə münasibətdə cərəyan gücü Administrasiya tərəfindən müəyyən olunmuş həddi keçən enerji daşıyan üzəri açıq hissələr bu cür paylayıcı şitlərin üz tərəfində quraşdırılmalıdır. Zəruri olan yerdə paylayıcı şitin üz və arxa tərəfi üçün cərəyankeçirməz müşəmbələr, yaxud tutacaqlar nəzərdə tutulmalıdır.

3.2. 3.1 saylı bəndin tələbi Administrasiya tərəfindən təsdiq

edilmiş şərtlər altında aşağıdakılardan istifadəni istisna etmir:

.1 doldurulmuş cərəyanla katod mühafizə sistemi;

.2 Məhdudlaşdırılmış, yaxud yerində torpaqlanmış sistemlər;

yaxud

.3 İzolyasiya səviyyəsinin monitorinqi cihazları ən əlverişsiz

şəraitdə 30 mA-nı keçməmək şərti ilə.

3.3. Əgər gəminin korpusundan ikinci naqil qismində istifadə edilərsə, bütün terminal şəbəkələr, yəni, sonuncu qoruyucu cihazdan sonra qoşulan bütün şəbəkələr iki naqildən ibarət olmalı və Administrasiyanın razılığına əsasən onlar üçün xüsusi ehtiyat tədbirləri görülməlidir.

Elektrikdən yaranan zərbələr, yanğın və digər təhlükələrə qarşı təhlükəsizlik tədbirləri IEC 60092 standartlarına əsaslanır.

II-1/45.3.3 Əgər gəminin korpusundan ikinci naqil qismində istifadə edilərsə, bütün terminal şəbəkələr, yəni, sonuncu qoruyucu cihazdan sonra qoşulan bütün şəbəkələr iki naqildən ibarət olmalı və Administrasiyanın razılığına əsasən onlar üçün xüsusi ehtiyat tədbirləri görülməlidir.

1. Əgər gəminin korpusundan ikinci naqil qismində istifadə edilərsə, bütün terminal şəbəkələr, yəni, sonuncu qoruyucu cihazdan sonra qoşulan bütün şəbəkələr iki naqildən ibarət olmalıdır. 2. Yerdən keçən naqillər yoxlanılması və izolyasiyanın yoxlanılması üçün əlçatan olmalıdır.

9


II-1/45.5.4 Təhlükəli ərazilərdə çəkilmiş kabellər həmin ərazilərdə elektrik sistemində baş verən sıradançıxma halları nəticəsində yanğın, yaxud partlayış təhlükəsi yaradarsa, Administrasiyanın razılığına əsasən qeyd olunan risklərə qarşı xüsusi ehtiyat tədbirləri görülməlidir.

Təhlükəli ərazilərdə çəkilmiş kabellər həmin ərazilərdə elektrik sistemində baş verən sıradançıxma halları nəticəsində yanğın, yaxud partlayış təhlükəsi yaradarsa aşağıdakı ehtiyyat tədbirləri görülür: 1. Kabellər ehtimal olunan mühitə uyğun olaraq müvafiq qaydada bükülür. 2. Kabellər mexaniki zədəyə qarşı müvafiq qaydada qorunur. 3. Qığılcıma qarşı təhlükəsi zəncirlərin digər zəncirlərdən elektrik və mexaniki ayrılması. 4. Kabellərin metal örtüklərinin effektiv yerləşməsi.

II-1/45.9.3 Akkumulyator batareyaları Administrasiyanın tələblərinə müvafiq olaraq hermetik şəkildə kipləşdirilmədiyi halda yataq otaqlarında yerləşdirilməməlidir.

Akkumulyator batareyaları hermetik şəkildə kipləşdirilmədiyi halda yataq otaqlarında yerləşdirilməməlidir.

II-1/46.2 Administrasiyanın razılığına əsasən, avadanlıqların etibarlı şəkildə işləməsi və mütəmadi müayinələr üçün cihazların qənaətbəxş olmasının təmin edilməsi və etibarlı istismarın davam etdirilməsini təmin etmək üçün adi yoxlamaları aparmaq məqsədilə tədbirlər görülməlidir.

SOLAS Konvensiyasının tələblərinin yerinə yetirilməsinə nəzarət etmək məqsədilə normativ sənədləri hazırlayarkən Tanınmış Təşkilatlar Dəniz Administrasiyasının təlimatlarını, müvafiq sahədə milli standartları və İEC 60092 standartlarını nəzərə alır.

II-2 FƏSİL - KONSTRUKSIYA – YANĞINDAN MÜHAFİZƏ, YANĞININ AŞKARLANMASI VƏ SÖNDÜRÜLMƏSİ

II-2/1.6.2.2 Kimyəvi maddələr daşıyan tankerlərdə istifadə olunan bu köpük konsentratının növü Təşkilat tərəfindən işlənib hazırlanmış təlimatları nəzərə alaraq Administrasiyanın tələblərini qarşılayır.

II-2/1.6.2.2-nin icrasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası kimyəvi maddələr daşıyan tankerlərdə istifadə olunan bu köpük konsentratının növünün kimyəvi tankerlər üçün yanğın söndürmə sistemləri üzrə genişləndirilmiş köpük konsentratının işləməsi və sınaq kriteriyaları üzrə Təlimatın tələblərinə cavab verdiyini müəyyən edir (MSC/Circ.799).

II-2/1.6.6 Administrasiyanın razılığına əsasən alternativ və əlavə tədbirlər

və cihazlarla təchiz edilən hallar istisna olmaqla, Kimyəvi maddələr daşıyan tankerlər və qaz daşıyan tankerlər, müvafiq şəkildə, Qalama kimyəvi yüklər haqqında beynəlxalq məcəllənin və Qaz daşıyıcısı haqqında beynəlxalq məcəllənin müddəalarına lazımi diqqət yetirməklə, tankerlər üçün mövcud tələblərə cavab verməlidir.

Qalama kimyəvi yüklər haqqında beynəlxalq məcəllənin və Qaz daşıyıcısı haqqında beynəlxalq məcəllənin müddəalarına cavab verən kimyəvi maddələr və qaz daşıyan tankerlər 60°C-dən çox olmayan alışma temperaturu olan xam neft və neft məhsulları daşıyan tankerlərə olan tələblərə cavab verən kimi qəbul edilir.

10


II-2/1.3.2 Gəminin, yaxud sərnişin yaşayış otaqlarının ölçülərini xeyli dəyişən və ya gəminin istismar müddətini artıran təmirlər, dəyişikliklər və modifikasiyalar və ya avadanlığın ayrı-ayrı hissələrində edilmiş müvafiq dəyişikliklər 1 iyul 2012-ci il tarixdə, yaxud həmin tarixdən sonra inşa edilmiş gəmilər üçün mövcud olan tələblərə Administrasiyanın yetərli hesab etdiyi və praktiki cəhətdən mümkün olan şəkildə cavab verməlidir.

01.07.2012-ci il tarixində və ya bu tarixdən sonra inşa edilmiş gəmilər üçün tələblərə cavab verərkən gəminin ölçülərinin əhəmiyyətli dəyişikliyi: Yeni orta hissənin (midbody) əlavə olunması ilə uzadılma; yeni orta hissə SOLAS-ın II-2-ci Fəslinin tələblərinə cavab verir. Sərnişin yaşayış yerlərinin əhəmiyyətli dəyişikliyi: Sərnişin yaşayış yerlərinə çevrilmiş maşın daşımaq üçün nəzərdə tutulmuş göyərtə; yeni yaşayış yerləri SOLAS-ın II-2-ci Fəslinin tələblərinə cavab verir. Gəminin istismar müddətinin əhəmiyyətli artımı: Göyərtənin qalan hissəsində sərnişinlərin yaşayış yerlərinin yenilənməsi; yenilənmiş yaşayış yerləri SOLAS-ın II-2-ci Fəslinin tələblərinə cavab verir. Lakin, bu halda bu yerlərdəki yenilənməsi nəzərdə tutulmayan təxliyə vasitələri yeni tələblərə uyğun olaraq yenidən baxılmır.

II-2/2.4.2.2.5 .1 Neft boruları, onların klapanları və tutacaqları polad və ya təsdiq edilmiş digər materialdan olmalıdır, Administrasiyanın elastic borulardan istifadənin lazım olduğunu qəbul etdiyi hallar istisna olmaqla. Bu cür elastik borular və onların sonluqları müvafiq gücə malik təsdiq edilmiş yanğına davamlı materialdan olur və Administrasiyanın tələbinə uyğun şəkildə hazırlanır. Neft tanklarında quraşdırılmış və static təzyiq altında olan klapanlar üçün polad və ya çuqun-qraft materiallar qəbul olunur. Lakin, adi çuqun materialdan olan klapanlar hesablanmış təzyiqin 7 bardan az olduğu və hesablanmış temperaturun isə 60°C-dən aşağı olduğu boru sistemlərində istifadə oluna bilər.

SOLAS-ın II-2/2.4.2.2.5-ci Qaydanın icrasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası tətbiq olunmağa hazır olan metal və ya qeyri-metal şlanqların ölçüsünü müəyyən edir. Elastik şlanqlardan quraşdırılmış boru sistemləri və maşın bölnəsi qurğuları arasında daimi birləşmədə istifadə olunması nəzərdə tutulur. Elastik şlanqlar təsdiq edilmiş standartlara uyğun olaraq dizayn edilir və hazırlanır. Yüksək təzyiqli yanacaq injektorlarında elastik şlanqlar qəbul edilmir. Prototip testi daxilində aşağıdakı sınaq tətbiq edilir:

- 1,5-ə bərabər sınaq təzyiqi hesablanmış təzyiq; - Partlayış təzyiqi hesablanmış təzyiqin dörd mislinə bərabərdir;

- Yanğına davamlılıq sınaqdan keçirilmiş suya davamlı elastik şlanq (0,5 MPa ) və yanğın effekti (850

0C) 30 dəqiqə ərzində gərilmiş

vəziyyətdə qalırsa qənaətbəxş hesab olunur; Təzyiqin sınağı.

11


II-2/5.1.1 Yük nasosxanaları, yük çənləri, çirkab axıntılar üçün çənlər

və kofferdamlar maşın otaqlarının burun hissəsində

yerləşdirilir. Halbuki, neft yanacağı tanklarını maşın

otaqlarının burun hissəsində yerləşdirməyə ehtiyac yoxdur.

Yük çənləri və çirkab axıntılar üçün çənlər kofferdamlar, yük

nasosxanaları, maye yanacaq tankları, yaxud ballast çənləri

vasitəsilə maşın otaqlarından təcrid edilməlidir. Yük

çənlərinin və çirkab axıntılar üçün çənlərin və eləcə də neft

yanacağını vuran (nəql edən) nasosların yanında yerləşən

otaqların ballastı üçün nasoslar və onların aksesuarlarının

yerləşdiyi nasosxanalar bu qayda əsasında yük nasosu

otağına ekvivalent kontekstdə nəzərdə tutulur, bir şərtlə ki,

qeyd olunan nasosxanalar yük nasosxanaları üçün tələb

edilən eyni təhlükəsizlik səviyyəsinə malik olsun. Yalnız

ballast üçün, yaxud neft yanacağının vurulması (nəqli) üçün

nəzərdə tutulmuş nasosxanalardan 10.9 saylı qaydanın

tələblərinə cavab verməyi tələb olunmur. Nasosxananın

aşağı hissəsində nasosları yerləşdirmək üçün A kateqoriyalı

maşın otaqlarında taxça quraşdırıla bilər, bir şərtlə ki,

taxçanın göyərtədəki daxil üzü (hündürlüyü) bir qayda olaraq,

kildən yuxarıda, bortun nəzəri hündürlüyünün üçdə-bir

hissəsindən çox olmasın və 25,000 tondan ağır olmayan

dedveytə malik gəmilərdə boru xətlərinin əlverişli və rasional

yerləşməsi mülahizələrinə görə bunun praktiki cəhətdən

mümkün olmadığı üzə çıxarsa, Administrasiya qeyd olunan

taxçanın hündürlüyünü artırmağa icazə verə bilər, lakin

həmin hündürlük kildən yuxarıda, bortun nəzəri

hündürlüyünün yarısından çox olmalı deyil.

Yalnız ballastın köçürülməsi üçün nəzərdə tutulmuş nasosxanalar II- 2/4.5.10.-cu qaydanın tələblətinə cavab verməyə bilər. II-2/4.5.10-cu qaydanın tələbləri yalnız yük nasoslarının, çirkab axıntılar üçün çənlərin və eləcə də neft yanacağını vuran (nəql edən) nasosların yanında yerləşən otaqların ballastı üçün nasoslar və onların aksesuarlarının yerləşdiyi nasosxanalara tətbiq edilir. Yalnız ballastın köçürülməsi üçün nəzərdə tutulmuş nasosxanalar II- 2/4.5.10.-cu qaydanın tələblətinə cavab verməyə bilər. II-2/4.5.10-cu qaydanın tələbləri yalnız yük nasoslarının, çirkab axıntılar üçün çənlərin və eləcə də neft yanacağını vuran (nəql edən) nasosların yanında yerləşən otaqların ballastı üçün nasoslar və onların aksesuarlarının yerləşdiyi nasosxanalara tətbiq edilir. 1. Boş yer və ya yanacaq tankını qoruyan ballast su tankı MARPOL-un tələblərinə əsasən SOLAS-ın II-2/3.6-cı qaydasına uyğun olaraq hətta yanacaq tankı və ya çirkab su tankı ilə xaçvari əlaqəsi olsa da “yük sahəsi” kimi qəbul edilmir. 2. MARPOL-a uyğun olaraq yanacaq tankını qoruyan boş yer SOLAS-ın II- 2/4.5.1.1.-ci qaydasında göstərildiyi kimi kofferdam hesab edilmir. Buna görə də 1-ci şəkildə göstərilmiş boş yerin mövqeyi çirkab tankı ilə xaçvari əlaqəsi olsa da belə qəbul edilir.

12


II-2/5.1.3 Halbuki, zəruri hesab edildiyi halda, Administrasiya yük və

çirkab axıntılar üçün olan çənləri maşın otaqlarından təcrid

edən yük çənlərinin, çirkab axıntılar üçün çənlərin və

otaqların burun hissəsində əsas yük idarəetmə postlarını,

idarəetmə postlarını, yaşayış otaqlarını və xidməti otaqların

yerləşməsinə icazə verə bilər, lakin, onların neft yanacağı

tanklarının, yaxud ballast çənlərinin burun hissəsində

yerləşməsi tələb olunmur. A kateqoriyalı maşın otaqlarından

başqa, digər maşın otaqlarını yük çənlərinin və çirkab

axıntılar üçün çənlərin burun hissəsində yerləşdirilməsinə

icazə verilə bilər, bir şərtlə ki, onlar kofferdamlar, yük

nasosxanaları, neft yanacağı tankları, yaxud ballast çənləri

vasitəsilə yük çənlərindən və çirkab axıntılar üçün çənlərdən

təcrid edilmiş olsun. Maşın otaqlarında daxili yanma

mühərriki yerləşərsə, portativ yanğınsöndürənlərə əlavə

olaraq, ən azı 45 l və ya ekvivalent həcmdə bir ədəd təsdiq

edilmiş köpük növlü yanğınsöndürən yerləşdirilməlidir. Əgər

yarım-portativ yanğınsöndürənin istismarı praktiki cəhətdən

əlverişli olmazsa, bu yanğınsöndürən iki əlavə portativ

yanğınsöndürən ilə əvəz edilməlidir. Yaşayış otaqları, əsas

yüklərə nəzarət otaqları, idarəetmə postları və xidməti otaqlar

elə yerləşməlidir ki, göyərtədə və ya arakəsmədə baş verən

hər hansı bir zədələnmə hadisəsi yük çənlərindən qeyd

olunan otaqlara qaz və buxarın daxil olmasına imkan

verməməlidir. Bundan əlavə, zəruri hesab edildiyi halda,

gəminin təhlükəsizliyi və idarə edilməsi üçün Administrasiya

əsas mühərrik olmayan, 375 kVt-dan böyük gücə malik daxili

yanma mühərrikinin yerləşdiyi maşın otağını yük zonasının

burun hissəsində yerləşməsinə icazə verə bilər, bir şərtlə ki,

belə bir yerləşmə bu bəndin müddəalarına müvafiq olsun.

Boyaların saxlama anbarı istifadə olunmasından asılı olmayaraq, tankların üzərində və neft tankerləri və kimyəvi yük daşıyan tankerlər üçün SOLAS-ın II-2/4.5.1.2-ci qaydasında nəzərdə tutulmuş sahələrdə yerləşdirilə bilməz.

13


II-2/5.3.3 Tüstünün yük çənlərinə keçməsinin qarşısını almaq üçün qaz

kənarlaşdırıcı sistem nəzərdə tutulmalıdır. Bu cihazların

konstruksiyası, sınağı və yerləşdiyi yeri Təşkilat tərəfindən

işlənib hazırlanmış təlimatlar əsasında, Administrasiya

tərəfindən təyin edilmiş tələblərə cavab verməlidir.* Yük

üzərindəki boş dəliklərdən təzyiqi bərabərləşdirmək üçün

istifadə edilməməlidir. Özü bağlanan və tam kipləşdirici

örtüklər nəzərdə tutulmalıdır. Bu dəliklərdə alov kəsicilərə və

torlara yol verilmir.

SOLAS-ın II-2/5.3.3-ci qaydasının icrası ilə əlaqədar olaraq, alovun yük tanklarına keçməyinin qarşını alan vasitələrin quruluşu, sınağı və yerləşməsi BDT-nin MSC/Circ.677 və MSC/Circ.450./Rev.1. nömrəli qətnamələrinin tələblərinə cavab verir.

II-2/5.5.1 20,000 ton və daha çox dedveytə malik tankerlər üçün yük

çənlərinin mühafizəsi “Yanğın təhlükəsizliyi sistemləri haqqında”

Məcəllənin tələblərinə müvafiq olaraq, stasionar təsirsiz qaz sistemi vasitəsilə təmin edilir, lakin, istisna hal budur ki, Administrasiya 5.5.4 saylı bənddə təsvir edildiyi kimi, digər ekvivalent sistemləri, yaxud cihazları qəbul edə bilər.

5.5.1-ci bənddə qeyd edildiyi kimi alternative quraşdırılmış avadanlıqlar qəbul oluna bilər əgər müvqafiq testlər “Yanğın təhlükəsizliyi sistemlərinə dair” Məcəllənin tələblərinə əsasən qoruma ekvivalentlərinə imkan verir və aşağıdakı tələblərə cavab verir:

1. Normal istismar zamanı partlayıcı qarışıqların tanklarda yığılmasının qarşısını almaq qabiliyyəti var; və

2. Sisteminin generatorun statik elektriyindən özü-özünə alışması riskini azaltmaq üçün dizayn edilməlidir.

II-2/5.5.2 “Yanğın Təhlükəsizliyi Sistemlərinə dair” Məcəllədə nəzərdə tutulan təsirsiz qaz sistemlərinə olan tələblər tətbiq edilmir: .1. 1.6.1-ci qaydada əks olunmuş yükləri daşıyarkən kimyəvi yük

daşıyan tankerlərə və qaz daşıyan gəmilərə çünki onlar Təşkilat tərəfindən hazırlanmış Təlimata əsasən Administrasiya tərəfindən yaradılmış kimyəvi yük daşıyan tankerlərdə təsirsiq qaz sistemlərinə dair tələblərə uyğundur;

“Yanğın Təhlükəsizliyi Sistemlərinə dair” Məcəllədə qeyd olunan təsirsiz qaz sistemləri tətbiq edilmir: 1. 60°C-dən çox olmayan alışma temperaturuna malik xam neft və neft

məhsulları daşıyan kimyəvi yük daşıyan tankerlər və qaz daşıyan gəmilər, BDT-nin А.567(14) Corr.1. nömrəli Qətnaməsi ilə qəbul edilmiş Kimyəvi Yük daşıyan tankerlərdə Təsirsiz Qaz sistemlərinə dair Qaydaların tələblərinə əsasən müvafiq şərtlərə cavab verən təsirsiz qaz sistemləri ilə təchiz edildikdə .2. Qalama kimyəvi yüklər haqqında beynəlxalq məcəllənin 17 və 18-ci

fəsillərində xam neft, yaxud neft məhsullarından əlavə, sadalanan digər tezalışan yükləri daşıyan zaman, bir şərtlə ki, onların daşınması üçün istifadə

edilən tankların tutumu 3,000 m3-dən artıq olmasın və tank yuyucu maşının

hər bir ucluğu 17.5 m3/saatdan artıq olmasın və yük tankından istifadə edilən

hər bir maşının ümumi məhsuldarlığı istənilən vaxt 110 m3/saatdan artıq

olmasın.

14


II-2/4.5.1.4.4 Əgər bort yükü tankları nəzərdə tutularsa, bu tankların daxilində neft məhsulları üçün göyərtə altı yük boru xətləri quraşdırılır. Halbuki, Administrasiya neft məhsulları üçün yük boru xətlərinin xüsusi kanallarda yerləşdirilməsinə icazə verə bilər, bir şərtlə ki, onları Administrasiyanın razılığına əsasən adekvat şəkildə təmizləmək və havalandırmaq mümkün olsun. Əgər bort yükü tankları nəzərdə tutulmazsa, neft məhsulları üçün göyərtə altı yük boru xətləri xüsusi kanallarda yerləşdirilir.

Kombinə daşıyıcılarda göyərtədən aşağıdakı yük xətti drenaj və havalandırma qurğuları olan xüsusi kanallarda yerləşdirilir.

II-2/4.5.6.3 Boş tankların təsirsizləşdirməsi, üfləməsi, yaxud qazsızlaşdırılması üçün tədbirlər və cihazlar 5.5.3.1 saylı bənddə tələb olunduğu kimi, Administrasiyanın tələblərini qarşılamalıdır və elə olmalıdır ki, ciblərdə karbohidrogen buxarlarının tankdakı daxili konstruksiya elementləri tərəfindən əmələ gəlməsi halları minimuma endirilsin və:

.1 əgər quraşdırılarsa, fərdi yük çənlərinin üzərində qaz çıxışı

boru xətti 5.3 saylı bəndə və 11.6 saylı qaydaya müvafiq olaraq,

təsirsiz qaz/hava dəliyi (nəfəslik)dən praktiki cəhətdən mümkün

olduğu qədər uzaqda yerləşir. Qeyd olunan çıxış borularının

girişi ya göyərtə səviyyəsində, yaxud da tankın dib hissəsindən 1

m yuxarıda yerləşə bilər;

.2 5.6.3.1 saylı bənddə qeyd edilən qaz çıxışı boru xətti elə

olmalıdır ki, üç tankdan hər hansı biri təsirsiz qazla təchiz edilən

zaman çıxış sürətini 20 m/s təmin etmək mümkün olsun. Onların

çıxış dəlikləri göyərtə səviyyəsindən yuxarıda 2 m-dən az

olmayaraq uzanmalıdır.

.3 hər bir qaz çıxışı dəliyi 5.6.3.2 saylı bənddə qeyd edilən

müvafiq özü bağlanan cihazlarla birgə quraşdırılmalıdır.

Tanınmış Təşkilat tərəfindən təsdiq edilmiş quraşdırılmış təsirsizləşdirmə qurğuları gəmilərdə quraşdırıla bilər.

II-2/5.2.2.5 Yük nasosxanaları və digər otaqları ayıran arakəsmələrdə və göyərtələrdə yük nasosxanalarını işıqlandırmaq üçün təsdiq edilmiş daimi qazkeçirməz işıqlandırma üçün hasarlanmış yerlərin quraşdırılmasına icazə verilə bilər, bir şərtlə ki, onlar kifayət qədər möhkəmliyə malik olsun və arakəsmənin, yaxud göyərtənin odadavamlılığı və qazkeçirməzliyi qorunub saxlansın.

SOLAS-ın II-2/5.2.2.5-ci qaydasının tələblərinə uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası sərnişin gəmilərində maşın şöbəsi üçün hər hansı tələb olunan yanğın söndürən sistemin nəzarətinin ya bir nəzarət məntəqəsində quraşdırılmasını ya da bir neçə yerdə olmasını tələb edir.

15


II-2/5.6.3 Boş tankların təsirsizləşdirməsi, üfləməsi, yaxud qazsızlaşdırılması üçün tədbirlər və cihazlar 5.5.3.1 saylı bənddə tələb olunduğu kimi, Administrasiyanın tələblərini qarşılamalıdır və elə olmalıdır ki, ciblərdə karbohidrogen buxarlarının tankdakı daxili konstruksiya elementləri tərəfindən əmələ gəlməsi halları minimuma endirilsin.

1. II-2/4.5.6.3-cü qaydada qeyd edilmiş çıxış yerləri II-2/4.5.3.4.1.3-cü qaydaya uyğun olaraq üfüqi şəkildə yerləşdirilməlidir. 2. MSC/Circ.677-yə istinad edilir - neft daşıyan tankerlərdə alovun yük tanklarına keçməsinin qarşısını alan qurğuların quruluşu, sınağı və yerləşməsi üzrə yenidən baxılmış standartlar və MSC/Circ.450/Rev.1-in

Yenidən baxılmış amilləri yük tankının havalandırma və qaz boşaltma qurğularının quruluşu zamanı nəzərə alınmalıdır (MSC/Circ. 1120).

II-2/7.3.2 Stasionar yanğın aşkarlayıcısı və yanğına dair qəza-xəbərdarlıq siqnalı sistemlərinin işi Administrasiyanın razılığına əsasən, müvafiq temperaturda isti hava, yaxud müvafiq sıxlıq spektrinə, yaxud hissəcik ölçüsünə malik tüstü və ya aerozol hissəcikləri istehsal edən və ya aşkarlayıcı cihazın cavab verməsi səviyyəsi üçün konstruksiya edilmiş ilkin yanğın mərhələsi ilə əlaqədar digər fenomeni yaradan avadanlıqlar vasitəsilə dövrü şəkildə yoxlanılır.

“Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/7.3.2-ci Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası detektorların test edilməsi təmin olunmasını tələb edir. Test müvafiq temperatur olan isti havada, tüstüdə, müvafiq sıxlığa malik aerozol hissəcikləri olan yerlərdə və ya detektorun işə düşəcəyi yanğınla bağlı digər hadisələrdə həyata keçirilməlidir.

16


II-2/7.5.3 Boş otaqlar, sanitar otaqları və s. kimi mühüm yanğın

təhlükəsinə malik olmayan otaqlar istisna olmaqla, hər bir ayrı-

ayrı zonda, istər şaquli, istərsə də üfüqi olsun, bütün yaşayış

otaqlarında və xidməti otaqlarda və əgər Administrasiya zəruri

hesab edərsə, idarəetmə postlarında aşağıdakılardan hər hansı

biri quraşdırılır:

.1 Stasionar yanğın aşkarlayıcısı və yanğına dair qəza-

xəbərdarlıq siqnalı sistemi elə quraşdırılır və qurulur ki, qeyd

olunan otaqlarda yanğın olduğunu aşkarlasın və dəhlizlərdə,

nərdivanlarda və yaşayış otaqlarının ərazilərindəki çıxış

yollarında tüstünün aşkarlanması təmin edilsin. Kayutlarda

quraşdırılmış aşkarlayıcılar yerləşdiyi otaqda aktivləşdiyi zaman

səsli qəza xəbərdarlıq siqnalını işə sala bilmək və həmçinin işə

düşməsinə səbəb olmaq imkanına malik olmalıdır. (Bu sənəd

tərəfindən əlavə edilib: Res.MSC.216(82)); yaxud

.2 təsdiq edilmiş növdə avtomatik sprinkler, yanğın aşkarlayıcısı və yanğına dair qəza-xəbərdarlıq siqnalı sistemi “Yanğın təhlükəsizliyi sistemləri haqqında” Məcəllənin müvafiq tələblərinə cavab verməli və elə quraşdırılmalı və qurulmalıdır ki, qeyd olunan otaqları mühafizə etmək mümkün olsun. Bundan əlavə, stasionar yanğın aşkarlayıcısı və yanğına dair qəza-xəbərdarlıq siqnalı sistemi elə quraşdırılır və qurulur ki, dəhlizlərdə, nərdivanlarda və yaşayış otaqlarının ərazilərindəki çıxış yollarında tüstünün aşkarlanması təmin edilsin.

“Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/7.5.3-cü Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası 36-dan çox olmayan sərnişin daşıyan sərnişin gəmilərində boş otaqlar, sanitar otaqları və s. kimi mühüm yanğın təhlükəsinə malik olmayan otaqlar istisna olmaqla, hər bir ayrı-ayrı zonda, istər şaquli, istərsə də üfüqi olsun, bütün yaşayış otaqlarında və xidməti otaqlarda və əgər Administrasiya zəruri hesab edərsə, idarəetmə postlarında aşağıdakılardan hər hansı birinin quraşdırılmasını tələb edir: stasionar yanğın aşkarlayıcısı və yanğına dair qəza-xəbərdarlıq siqnalı sistemi elə quraşdırılır və qurulur ki, qeyd olunan otaqlarda yanğın olduğunu aşkarlasın və dəhlizlərdə, nərdivanlarda və yaşayış otaqlarının ərazilərindəki çıxış yollarında tüstünün aşkarlanması təmin edilsin; və ya təsdiq edilmiş növdə avtomatik sprinkler, yanğın aşkarlayıcısı və yanğına dair qəza-xəbərdarlıq siqnalı sistemi “Yanğın təhlükəsizliyi sistemləri haqqında” Məcəllənin müvafiq tələblərinə cavab verməli və elə quraşdırılmalı və qurulmalıdır ki, qeyd olunan otaqları mühafizə etmək mümkün olsun. Bundan əlavə, stasionar yanğın aşkarlayıcısı və yanğına dair qəza-xəbərdarlıq siqnalı sistemi elə quraşdırılır və qurulur ki, dəhlizlərdə, nərdivanlarda və yaşayış otaqlarının ərazilərindəki çıxış yollarında tüstünün aşkarlanması təmin edilsin.

II-2/7.6 Administrasiyanın tələblərinə cavab verən gəmi qeyd olunan qısa reysləri həyata keçirən zaman bu tələbin tətbiq edilməsinin mümkünsüz olduğu hallar istisna olmaqla, Administrasiyanın fikrincə, istənilən zaman əlçatımlı olmayan hər hansı yük otağında stasionar yanğın detektoru və yanğına dair qəza- xəbərdarlıq siqnalı sistemi, yaxud tüstü detektoru ilə nümunə yığma sistemi nəzərdə tutulmalıdır.

“Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/7.6-cı Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası tələb edir ki, Administrasiyanın tələblərinə cavab verən gəmi qeyd olunan qısa reysləri həyata keçirən zaman bu tələbin tətbiq edilməsinin mümkünsüz olduğu hallar istisna olmaqla, Administrasiyanın fikrincə, istənilən zaman əlçatımlı olmayan hər hansı yük otağında stasionar yanğın detektoru və yanğına dair qəza-xəbərdarlıq siqnalı sistemi, yaxud tüstü detektoru ilə nümunə yığma sistemi nəzərdə tutulmalıdır.

http://krcon.krs.co.kr/contents.aspx?categoryid=39204&localekey=en

17


II-2/9.2.2.2.2.1 "A" sinif bölmələrinə aid edilməsi tələb olunmayan, 36 nəfərdən

artıq olmayan sərnişin daşıyan gəmilərdəki yaşayış otaqlarında

və xidməti otaqlarda olan arakəsmələr 2.2.4 saylı bənddəki

cədvəllərdə təsvir edilmiş ən azı «B» sinif, yaxud "C" sinif

bölmələrindən ibarət olur. Bundan əlavə, "A" sinif bölmələrinə

aid edilməsi tələb olunmayan dəhlizlərin arakəsmələri aşağıdakı

hallar istisna olmaqla, «B» sinifli bölmələrindən ibarət olur və bir

göyərtədən digər göyərtəyədək uzanır:

.1 əgər davamlı «B» sinifli tavanlar, yaxud tikişlər arakəsmənin hər iki tərəfində quraşdırılmış olarsa, o halda, davamlı tavanın, yaxud tikişin arxasındakı arakəsmənin bir hissəsi, qalınlığı və tərkibi «B» sinifli bölmələrin inşasında məqbul hesab edilən materialdan hazırlanmalıdır, lakin, o, yalnız Administrasiyanın qənaətinə görə ağlabatan və praktiki cəhətdən mümkün hesab edildiyi halda «B» sinifli odadavamlılıq standartları səviyyəsinə uyğun gəlməlidir.

Davamlı tavan və ya tikişlərin arxasında inşa edilən genişləndirilmiş arakəsmələr Arakəsmənin genişləndirilməsi yanmayan materialdan düzəldilməli və genişləndirmənin inşası üzrə yanğın təsnifatına cavab verməlidir. Əgər genişləndirilmiş arakəsmə B-0 təsnifatıdırsa, genişlənmə 1 mm naziklikdə düzəldilməli və sıxılmalıdır (məs: mineral yun). Alternativ olaraq, B-0 təsnifatı genişlənmə uyğun mineral yundan (sıxlığı ın azı 100kg/m

3 və nazikliyi ən azı 50mm) inşa edilə bilər.

II-2/9.2.2.3 Sərnişin gəmilərində arakəsmələrin və göyərtələrin odadavamlılığına dair spesifik müddəalara uyğunluğuna əlavə olaraq, bütün arakəsmələrin və göyərtələrin minimal odadavamlılıq səviyyəsi 9.1 və 9.2 saylı cədvəllərdə təsvir edildiyi kimi olmalıdır. Əgər gəminin hər hansı xüsusi konstruksiya özəlliklərinə görə cədvəl üzrə hər hansı bölməsinin minimal odadavamlılıq qiymətini müəyyən etməkdə çətinlik yaranarsa, qeyd olunan dəyərlər Administrasiyanın tələblərinə cavab verən müddəalara əsasən təyin edilir.

“Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/9.2.2.3-cü Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası tələb edir ki, 36-dan çox sərnişin daşıyan gəmilərdə arakəsmələrin və bütün göyərtələrin minimum odadavamlılığı SOLAS-ın II-2 Fəsilində göstərilən tələblərə, lakin 9/II-2-ci Qaydanın 9.1 və 9.2 nömrəli cədvəllərdə qeyd olunan xüsusi müddəalara uyğun olmalıdır. Əgər gəminin hər hansı xüsusi konstruksiya özəlliklərinə görə cədvəl üzrə hər hansı bölməsinin minimal odadavamlılıq qiymətini müəyyən etməkdə çətinlik yaranarsa, qeyd olunan dəyərlər hər dəfə Administrasiya ilə razılaşdırılmalıdır.

II-2/9.2.2.3.2.5 Administrasiya (5)-ci kateqoriyaya aid olan otaqlarla əlaqədar 9.1 nömrəli cədvəldəki izolyasiya qiymətlərinin budkalar və üst tikililərin sonuna tətbiq edilməsi və 9.2 nömrəli cədvəldəki izolyasiya dəyərlərinin açıq göyərtələrə tətbiq edilməsini müəyyən etməlidir. 9.1, yaxud 9.2 nömrəli cədvəllərin (5)-ci kateqoriyalarında heç bir halda sahələrin hasarlanması tələb olunmur; belə ki, Administrasiyanın fikrincə, həmin sahələri hasarlamaq lazım deyil.

“Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/9.2.2.3.2.5-ci Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası 9.1 nömrəli cədvəldəki izolyasiya dəyərlərinin budkalar və üst tikililərin sonuna tətbiq edilməsini müəyyən edir. Administrasiyaya sübut olunub razılaşdırılarsa, 9.1 və ya 9.2 nömrəli cədvəllərin (5)-ci kateqoriyalarında göstərilən sahələrin hasarlanması tələb olunmur.

18


II-2/9.2.3.3.4 11.2 saylı qaydada tələb edilən polad, yaxud digər ekvivalent materialdan hazırlanmağı tələb edilən xarici məhdudlaşdırıcı konstruksiyalar pəncərələri və bort illüminatorlarını yerləşdirmək üçün deşilə bilər, bir şərtlə ki, sərnişin gəmilərinin məhdudlaşdırıcı konstruksiyaları «A» sinifli odadavamlılığa malik olmağı üçün heç bir tələb tətbiq edilməsin. Eyni şəkildə, «A» sinifli odadavamlılığa malik olmağı üçün heç bir tələb olmayan qeyd olunan məhdudlaşdırıcı konstruksiyalarda qapılar Administrasiyanın razılığına əsaslanan materiallardan hazırlana bilər.

“Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/9.2.3.3.4-cü Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası müəyyən edir ki, polad, yaxud digər ekvivalent materialdan hazırlanmağı tələb edilən xarici məhdudlaşdırıcı konstruksiyalar pəncərələri və bort illüminatorlarını yerləşdirmək üçün deşilə bilər, bir şərtlə ki, sərnişin gəmilərinin məhdudlaşdırıcı konstruksiyaları «A» sinifli odadavamlılığa malik olmağı üçün heç bir tələb tətbiq edilməsin. Eyni şəkildə, «A» sinifli odadavamlılığa malik olmağı üçün heç bir tələb olmayan qeyd olunan məhdudlaşdırıcı konstruksiyalarda qapılar Administrasiya ilə razılaşdırılan materiallardan hazırlana bilər.

II-2/9.2.4.2.4 11.2 saylı qaydada tələb edilən polad, yaxud digər ekvivalent materialdan hazırlanmağı tələb edilən xarici məhdudlaşdırıcı konstruksiyalar pəncərələri və bort illüminatorlarını yerləşdirmək üçün deşilə bilər, bir şərtlə ki, sərnişin gəmilərinin məhdudlaşdırıcı konstruksiyaları «A» sinifli odadavamlılığa malik olmağı üçün heç bir tələb tətbiq edilməsin. Eyni şəkildə, «A» sinifli odadavamlılığa malik olmağı üçün heç bir tələb olmayan qeyd olunan məhdudlaşdırıcı konstruksiyalarda qapılar Administrasiyanın razılığına əsaslanan materiallardan hazırlana bilər.

“Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/9.2.4.2.4-cü Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası müəyyən edir ki, polad, yaxud digər ekvivalent materialdan hazırlanmağı tələb edilən xarici məhdudlaşdırıcı konstruksiyalar pəncərələri və bort illüminatorlarını yerləşdirmək üçün deşilə bilər, bir şərtlə ki, sərnişin gəmilərinin məhdudlaşdırıcı konstruksiyaları «A» sinifli odadavamlılığa malik olmağı üçün heç bir tələb tətbiq edilməsin. Eyni şəkildə, «A» sinifli odadavamlılığa malik olmağı üçün heç bir tələb olmayan qeyd olunan məhdudlaşdırıcı konstruksiyalarda qapılar Administrasiya ilə razılaşdırılan materiallardan hazırlana bilər.

II-2/10.2.1.2.1.3 Sərnişin gəmilərində əgər II-1/54 saylı qaydaya müvafiq olaraq həmin gəmilərin maşın şöbələrinə dövrü şəkildə növbəsiz xidmət göstərilirsə, Administrasiya qeyd olunan sahələr üçün adi növbəli maşın şöbələri üçün tələb olunan stasionar su yanğınsöndürən sistemi ilə əlaqədar müddəalar müəyyən edir.

“Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/10.2.1.2.1.3-cü Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası müəyyən edir ki, sərnişin gəmilərində dövrü şəkildə növbəsiz xidmət göstərilən maşın şöbələrinə qeyd olunan sahələr üçün adi növbəli maşın otaqları üçün tələb olunan stasionar su yanğınsöndürən sistemi quraşdırılsın.

II-2/10.2.3.2.1 Gəmilər Administrasiyanın müəyyən etdiyi miqdarda və diametrdə yanğın şlanqları ilə təchiz edilir.

“Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/10.2.3.2.1-ci Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası müəyyən edir ki: Sərnişin gəmilərində hər hydrant üçün bir yanğın şlanqı təchiz edilir. Ümumi tutumu 1000 ton və daha artıq olan yük gəmilərində 30 m məsafədən bir 1 yanğın şlanqı və bir ehtiyat yanğın şlanqı qoyulur, lakin hər gəmi üçün şlanqların sayı 5-dən az olmamalıdır. Bu saya maşın şöbəsi və qazanxanadakı şlanqlar aid deyil. Təhlükəli yük daşıyan gəmi yuxarıda qeyd olunanlara əlavə olaraq 3 şlanq və ucluqlala təchiz edilir. Ümumi tutumu 1000 tondan az olan yük gəmilərində yanğın şlanqlarının sayı 3-dən az olmamalıdır və 2-ci bənddə göstərilən uyğun hesablanır. Yanğın şlanqlarının daxili diametric 64 mm olur.

19


II-2/10.3.2.1 Yaşayış otaqlarının əraziləri, xidməti otaqlar və idarəetmə postları Administrasiyanın razılığına əsasən kifayət sayda müvafiq növlü portativ yanğınsöndürənlərlə təchiz edilir.

Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/10.3.2.1-ci Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası nəzarət stansiyalarında, yaşayış yerlərində və xidmət sahələrində yanğınsöndürənlərin minimum sayını, yəni göstərilən sahələr yerləşən göyərtənin uzunluğunun 30 hər metrlik məsafə ilə 2 yanğınsöndürənin olmasını müəyyən edir, lakin bu, aşağıdakı müddəalardan qeyd olunan sayda az olmamalıdır:

1. Nəzarət stansiyaları: Hər sahə üçün 1 köpüklü yanğınsöndürən. Girişləri bitişik olan və eyni dəhlizdə yerləşən 50 m²-ə qədər kiçik ərazilər üçün dəhlizdə 1 yanğınsöndürənə icazə verilir. Elektrik və radio avadanlıqları, həmçinin xəritə otağı və xəritə şöbəsi olan hər sahə və ya 1-ci bənddə qeyd edildiyi kimi sahələr üçün 1 karbon yanğınsöndürən qoyulur. Qəza dizel generatoru və yanğın dizel nasosu olan sahələr üçün 1 köpüklü yanğınsöndürən qoyulur.

2. Yaşayış və xidmət sahələri: Yaşayış və xidmət sahələri ilə əlaqədar dəhlizlərdə hər 30m məsafə ara ilə 1 köpüklü yanğınsöndürən. İctimai yerlərdə hər 100m məsafə ara ilə 1 köpüklü yanğınsöndürən. 15m- dən az olan sahələrdə yaxınlıqdakı yanğınsöndürəndən istifadə edilə bilər. Neftlə işləyən avadanlıqlar olan kambuzlarda və çörəkxanalarda 1 köpüklü yanğınsöndürən. Elektrik, buxar, kömür, qazla işləyən avadanlıqlar olan və 50 m²-dən çox olan kambuzlar və çörəkxanalar olan sahələrdə 1 köpüklü və ya karbonlu yanğınsöndürən. Daxili xidmət sahələri göstərilən digər sahələrdə 1 köpüklü yanğınsöndürən (dəhlizdə, girişdə yanğınsöndürən olan yerlərdə və yanğınsöndürən müddəalarının məcburi olmadığı sahələrdə).

II-2/10.5.4 Əgər Administrasiyanın fikrincə, 5.1, 5.2 və 5.3-cü bəndlərdə göstərilmiş yanğınsöndürmə vasitələri üçün tələblərin nəzərdə tutulmadığı hər hansı maşın otağında yanğın təhlükəsi mövcud olmazsa, həmin otaqda, yaxud ona bitişik otaqda Administrasiyanın yetərli hesab etdiyi sayda təsdiq edilmiş portativ yanğınsöndürənlər, yaxud digər yanğınsöndürən vasitələr təchiz edilir.

Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/10.5.4-cü Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası yuxarıda qeyd olunan Qaydalarda müəyyən etdiyi kimi digər maşın sahələri aşağıda göstərilən daşına bilən yanğınsöndürənlə təchiz edilir: Əsas mühərrikin gücü 740 kvt-dan az olan daxili yanma və buxar maşınlarının yerləşdiyi sahələr üçün 1 karbonlu yanğınsöndürən. Əsas mühərrikin gücü 740 kvt-dan çox olan daxili yanma və buxar maşınlarının yerləşdiyi sahələr üçün 2 karbonlu yanğınsöndürən. Paylayıcı şit olan hər sahə üçün 2 karbonlu yanğınsöndürən (15 m² olan sahələrdə girişin yaxınlığında 1 karbonlu yanğınsöndürən).

20


Əgər Administrasiya qeyd olunan qısa reysləri həyata keçirən sərnişin gəmisi üçün 7.1.1 saylı bəndin tələblərini tətbiq etməyin əsassız olduğu qənaətinə gələrsə, ümumi tutumu 1,000 ton və daha az olan gəmilərdə yük otaqları Administrasiyanın tələblərini qarşılamalıdır, bir şərtlə ki, gəmi polad tryum qapaqları ilə və bütün ventilyasiya və yük otaqlarının digər dəlikləri üçün effektiv bağlayıcı vasitələrlə təchiz edilsin.

Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/10.7.1.2-ci Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası müəyyən edir ki, təhlükəli yük daşıyan gəmilər istisna olmaqla digər yük gəmiləri aşağıda göstərilən hallarda müəyyən edilmiş yanğın söndürmə sistemləri ilə təchiz edilməyə bilər: Yaxın məsafələrə səfər edən sərnişin gəmilərində; Daşınan yanğınsöndürən olan yük sahələri üçün, eləcə də polad qapaqlı lyuklar və bütün ventilyasiyaları və yük sahələrinə gedən digər açıq sahələri tam bağlanan ümumi tutumu 1000 tondan az olan sərnişin gəmilərində.

II-2/10.7.1.2

II-2/13.3.4 Qəza nəfəsalma aparatı (QNA) sayları və yerləri Administrasiya tərəfindən müəyyən edilir.

Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/13.3.4-cü Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası Azərbaycan Dövlət bayrağı altında üzən gəmilərdə Qəza nəfəsalma aparatı (QNA) üçün minimum tələbləri müəyyən edir: Yaşayış sahələrində Bütün növ gəmilərin yaşayış sahələrində ən azı 2 ədəd QNA Sərnişin gəmilərində hər əsas şaquli zonada 2 ədəd. 36 nəfərdən artıq sərnişin daşıyan sərnişin gəmilərində 1.2-ci bənddə göstəriləndən əlavə 2 ədəd QNA hər əsas şaquli zona üçün yerləşdirilməlidir. 1.2-ci və 1.3-cü bənddə qeyd olunanlar pilləkən maneələri olan ayrı-ayrı əsas şaquli zonalarına və SOLAS-74-ün II-2/9.2.2.3-cü qaydasında göstərilən 6, 7, 8, və ya 12-ci kateqoriyalı sahələri olmayan gəmilərdə hər iki tərəfi bağlı əsas şaquli zonalara tətbiq edilmir. Maşın şöbəsi Bütün növ gəmilərin maşın şöbələrində orda işləyən heyətin sayından olmayacaq miqdarda QNA olmalıdır. Ehtiyat QNA Sərnişin gəmilərində ən azı 2 ehtiyyat QNA və yük gəmilərində ən azı 1 ehtiyat QNA olması barədə müddəa hazırlanmalıdır. Təlim üçün QNA Bütün növ gəmilərdə ən azı təlim üçün 1 ədəd QNA olmalıdır. Təlim üçün QNA müvafiq nişanla nişanlanmalıdır. “Yanğın Təhlükəsizlik Sistemləri haqqında” Məcəllənin (FSS Code) tələblərinə cavab verən və Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası tərəfindən təsdiqlənən QNA Azərbaycan Dövlət bayrağı altında üzən gəmilərdə tətbiq oluna bilər. Gəmidə QNA-nın sayı və yeri Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası razılaşdırılmalı və Yanğın nəzarət planında göstərilməlidir.

21


II-2/15.2.4.1 Gəminin komanda heyəti üzvlərinin idarə edilməsi üçün ümumi yerləşmə planları gəmidə daimi şəkildə nümayiş etdirilməlidir və burada «A» sinif taxtapuşları vasitəsilə üzəri örtülmüş idarəetmə postlarının hər bir göyərtəsi, o cümlədən, yanğın aşkarlayıcısı və yanğına dair qəza-xəbərdarlıq siqnalı sistemlərinin xüsusiyyətləri ilə birgə «B» sinifli taxtapuşlarla üzəri örtülmüş bölmələr, sprinkler qurğusu, yanğınsöndürmə vasitələri, müxtəlif şöbələrə giriş vasitələri, göyərtələr və s., ventilyasiya sistemi, o cümlədən, ventilyasiya idarəetmə postlarının xüsusiyyətləri, qapıların vəziyyəti və hər bir şöbəyə xidmət göstərən ventilyatorlarının eyniləşdirmə nömrələri aydın şəkildə əks olunmalıdır. Alternativ olaraq, Administrasiyanın razılığı əsasında, yuxarıda adı çəkilən təfərrüatlar bukletə daxil edilə bilər və həmin bukletin bir nüsxəsi hər bir komanda heyəti üzvünə verilməli və digər bir nüsxəsi isə gəmidə hər zaman açıq yerdə saxlanmalıdır. Planlar və bukletlər yenilənməlidir; hər hansı dəyişiklik praktiki cəhətdən mümkün olduğu qədər tez bir zamanda burada qeydə alınmalıdır. Qeyd olunan planlar Administrasiya tərəfindən tələb olunan dildə və ya dillərdə tərtib edilməlidir. Əgər bu dil ingilis dili, yaxud fransız dili olmazsa, həmin dillərdə olan tərcümələr daxil edilməlidir.

Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/15.2.4.1-ci Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası müəyyən edir ki, yuxarıda qeyd olunan Qaydaya uyğun olaraq, Gəminin komanda heyəti üzvlərinin idarə edilməsi üçün ümumi yerləşmə planları gəmidə daimi şəkildə nümayiş etdirilməli, lakin təfərrüatlar bukletə daxil edilə bilər və həmin bukletin bir nüsxəsi hər bir komanda heyəti üzvünə verilməli və digər bir nüsxəsi isə gəmidə hər zaman açıq yerdə saxlanmalıdır. Planlar və bukletlər Azərbaycan və ingilis dillərində hazırlanmalıdır.

II-2/19.2 (19.2-ci cədvəl və ona uyğun qeydlər).

Bu sinifdən olan maddələrin (4.3-cü sinif) qalama şəklində daşınması elə həyata keçirilməlidir ki, bu cədvəldə sadalanan tələblərə əlavə olaraq, gəminin konstruksiya və avadanlıqlarına Administrasiya tərəfindən xüsusi diqqət verilsin.

Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/119.2.-ci Qaydasına uyğun olaraq, 4.3-cü sinif maddələrin yük şəklində daşınması ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası müəyyən edir ki, II-2/119.2.-ci Qaydasına əlavə olaraq aşağıdakılar nəzərə alınmalıdır: 4.3-cü sinif maddələr su ilə təmasda olarkən ümumi xassəyə malikdir və yanan qaza çevrilir. Bəzi hallarda bu qazlar öz-özünə alışa bilir. “4.3-cü sinif maddələrin yük şəklində daşınması zamanı təhlükəsizlik tədbirləri” bukletində xüsusi əməliyyat təcrübələri vı prosedurların idarə edilməsinin siyahısı tövsiyə olunub. Yuxarıda qeyd olunan buklet təsnifat cəmiyyəti və ya tanınmış institut tərəfindən hazırlanmalı və Administrasiya tərəfindən və ya adından təsdiqlənməlidir.

22


II-2/19.3.1.2 Daxil olan suyun həcmi 10.2 saylı qaydada müəyyən edildiyi ölçüdə və təzyiqdə suyu təchiz etmək və yük otağının istənilən hissəsini boş olduğu zaman su ilə təchiz etmək bacarığına malik olmalıdır. Bu həcmdə olan su Administrasiyanın tələblərinə uyğun şəkildə bərabər növdə olan vasitələrin köməyi ilə verilə bilər.

Hidrantların sayı və yeri belə olmalıdır: tək şlanq olduğu təqdirdə dörd su şırnağından ən azı ikisi boşaldığı vaxt yük sahəsinin hər hansı bir yerinə çatacaq məsafədə olmalıdır və bütün su şırnaqları tək şlanqdan təchiz olunduğu təqdirdə ro-ro yük hissəsinin hər bir hissəsinə çatmalıdır.

II-2/19.3.2 Administrasiyanın fikrincə, istismar məqsədləri üçün çox mühüm əhəmiyyət kəsb etmədikdə, örtülü yük otaqlarında, yaxud nəqliyyat vasitələri üçün otaqlarda elektrik avadanlıqları və elektrik naqilləri quraşdırılmır. Halbuki, elektrik sisteminin tam şəkildə təcrid edilməsi (məsələn, əriyən qoruyuculardan başqa, sistemdə digər tağları ayırmaq yolu ilə) mümkün olduğu hallar istisna olmaqla, əgər qeyd olunan otaqlarda elektrik avadanlığı quraşdırılarsa, sözügedən avadanlıqlar məruz qala biləcəyi təhlükəli mühitlərdə istifadə üçün təsdiq olunmuş təhlükəsiz növdə* olmalıdır. Göyərtələrdə və arakəsmələrdə kabellər üçün keçidlərin buxar və ya qaz sızmasının təsirinə məruz qalmasının qarşısını almaq üçün onlar sıx şəkildə bərkidilməlidir. Yük otaqlarından keçən kabellər zərbənin təsirindən mühafizə olunmalıdır. Alışma mənbəyi yarada biləcək tezalışan buxar ifraz edən hər hansı avadanlığın quraşdırılmasına icazə verilmir.

Administrasiyanın fikrincə, istismar məqsədləri üçün çox mühüm əhəmiyyət kəsb etmədikdə, örtülü yük otaqlarında, yaxud nəqliyyat vasitələri üçün otaqlarda elektrik avadanlıqları və elektrik naqilləri quraşdırılmır. Halbuki, elektrik sisteminin tam şəkildə təcrid edilməsi mümkün olduğu hallar istisna olmaqla, əgər qeyd olunan otaqlarda elektrik avadanlığı quraşdırılarsa, sözügedən avadanlıqlar məruz qala biləcəyi təhlükəli mühitlərdə istifadə üçün təsdiq olunmuş təhlükəsiz növdə olmalıdır. Göyərtələrdə və arakəsmələrdə kabellər üçün keçidlərin buxar və ya qaz sızmasının təsirinə məruz qalmasının qarşısını almaq üçün onlar sıx şəkildə bərkidilməlidir. Yük otaqlarından keçən kabellər zərbənin təsirindən mühafizə olunmalıdır. Alışma mənbəyi yarada biləcək tezalışan buxar ifraz edən hər hansı avadanlığın quraşdırılmasına icazə verilmir.

II-2/20.4.1 Stasionar yanğın aşkarlayıcısı sistemi yanğın hadisəsinin baş verdiyini tez bir zamanda aşkarlamaq bacarığına malik olmalıdır. Aşkarlayıcı qurğuların növü və onların arasındakı məsafə və yerləşdikləri məkanlar ventilyasiya və digər müvafiq amilləri nəzərə almaqla Administrasiyanın tələblərini qarşılamalıdır. Quraşdırıldıqdan sonra sistem normal ventilyasiya şərtləri altında test yoxlamasından keçirilir və Administrasiyanı qane edəcək səviyyədə ümumi cavabvermə vaxtını göstərir.

Dənizdə insan həyatının mühafizəsinə dair” Beynəlxalq Konvensiyanın (SOLAS-74) II-2/20.4.1-ci Qaydasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası müəyyən edir ki, ventilyasiya effektlərini və digər müvafiq faktorları nəzərə almaqla avtomatik detektorların yerləşdirilməsi və mövqeləri aşağıdakı tələblərə uyğun olmalıdır: Detektor üçün maksimum döşəmə sahəsi, avtomatik isti detektoru və tüstü detektorlarının quraşdırılması üçün mərkəzlər arasında maksimum məsafə, arakəsmələr arasında maksimum məsafə “Yanğın Təhlükəsizlik Sistemləri haqqında” Məcəllənin (FSS Code) (BDT-nin MSC.98(73) nömrəli Qətnaməsi) 9-cu fəslinə uyğun olmalıdır. Quraşdırıldıqdan sonra normal ventilyasiya şəraitində test edildikdən sonra qəza vəziyyətləri üçün də yoxlanılmalıdır.

III Fəsil - Xilasedici vasitələr və avadanlıqlar

23


III/4.2.2 Xilasetmə vasitələr və avadanlıqları təsdiq etməzdən əvvəl Administrasiya təmin etməlidir ki, qeyd olunan xilasetmə avadanlıqlar və cihazlar Administrasiyanı qane edəcək səviyyədə, bu tövsiyələrdə müəyyən edilmiş, mahiyyətcə ona bərabər olan test yoxlamalarından uğurla keçmiş olmalıdır.

Xilasetmə vasitələr və avadanlıqları test olunması BDT-nin MSC.81(70) nömrəli Qətnaməsi – “Xilasetmə vasitələr və avadanlıqları test olunması üçün düzəliş edilmiş tövsiyyələr”inə (BDT-nin MSC.226(82) nömrəli Qətnaməsi ilə düzəliş edilib) uyğun olmalıdır.

III/7.3 Növbətçi xilasetmə qayığının, yaxud dəniz təxliyə sisteminin növbətçisi üçün bu məcəllənin 2.3 saylı bölməsinin tələblərinə uyğun olaraq hidro-kostyum, yaxud bu məcəllənin 2.4 saylı bölməsinin tələblərinə uyğun olaraq müvafiq ölçüdə sukeçirməz kostyum təchiz edilir. Əgər gəmi Administrasiyanın fikrincə, həmişə istilik mühafizəsinin zəruri olmadığı isti iqlim şəraitində* reysləri həyata keçirirsə, bu geyim vasitəsini daşımağa ehtiyac yoxdur.

MSC/Circ 1046 nömrəli Sirkulyarı – “İstilik mühafizəsinin qiymətləndirilməsiz üçün təlimatlar”ı nəzərə alaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası istisnaların tətbiq edilə biləcəyi aşağıdakı sahələri müəyyən edir: 30

0Ş və 30

0C arasındakı coğrafi sektorlar (dərəcə en dairələri);

Aralıq dənizi - 350Ş en dairəsinin cənub sahələri;

Yay mövsümü ərzində Aralıq dənizi (1 apreldən 31 oktyabra qədər); 1-ci və 2-ci bəndlərə aid edilməyən Afrika sahillərinin 20 millik sahil ərazisi.

III/32.3.2 Gəmidəki bütün şəxslər bu məcəllənin 2.3 saylı bölməsinin tələblərinə uyğun olaraq müvafiq ölçülü hidro-kostyumlarla təchiz edilir. Halbuki, Administrasiyanın fikrincə, hidro-kostyumlardan istifadəni zəruri hesab etmədiyi isti iqlim şərtlərində gəmi daim reyslər həyata keçirərsə,** IX/1 saylı qaydada müəyyən edildiyi kimi, qalama yük gəmilərindən başqa, digər gəmilər üçün bu hidro-kostyumlar tələb olunmur.

MSC/Circ 1046 nömrəli Sirkulyarı – “İstilik mühafizəsinin qiymətləndirilməsiz üçün təlimatlar”ı nəzərə alaraq, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası istisnaların tətbiq edilə biləcəyi aşağıdakı sahələri müəyyən edir: 30

0Ş və 30

0C arasındakı coğrafi sektorlar (dərəcə en dairələri);

Aralıq dənizi - 350Ş en dairəsinin cənub sahələri;

Yay mövsümü ərzində Aralıq dənizi (1 apreldən 31 oktyabra qədər); 1-ci və 2-ci bəndlərə aid edilməyən Afrika sahillərinin 20 millik sahil ərazisi.

V Fəsil – Dəniz üzgüçülüyünün təhlükəsizliyi

24


V/1.4 Administrasiya 15-28-ci Qaydaların müddəalarının hansı

kateqoriyaya məxsus gəmilər üçün tətbiq edilmədiyini müəyyən

etməlidir:

.1 ümumi tutumu 150 tondan az olan, hər hansı reysi həyata

keçirən gəmilər;

.2 ümumi tutumu 500 tondan az olan, beynəlxalq reysləri

həyata keçirməyən gəmilər; və

.3 balıqçı gəmiləri.

Dövlət Dəniz Administrasiyası tərəfindən dəniz üzgüçülüyü avadanlıqları ilə bağlı xüsusi tələblər müəyyən edilməsə də, SOLAS-ın V Fəslində ümumi tutumla bağlı qeyd olunan tələblər tətbiq olunur. Bu gəmilərin aşağıdakı cədvələ uyğun təchiz edilməsi təklif olunur.

V/23.3.3.1.3 Gəmiyə təhlükəsiz və münasib giriş-çıxış aşağıdakılardan hər

hansı biri vasitəsilə təchiz edilməlidir:

.1 su səthindən 1.5 m-dən kiçik olmayan və 9 m-dən böyük

olmayan qaldırıcı tələb edən losman pilləkənləri elə

yerləşdirilməli və bərkidilməlidir ki:

1.1 o, gəmidəki hər hansı mümkün axıntıdan kənarda

yerləşsin;

1.2 o, gəminin gövdəsinin silindr şəkilli hissəsi daxilində və

praktiki cəhətdən mümkün olduqda, gəminin orta hissəsinin

daxilində, onun uzunluğunun bərabər yarısında olsun;

1.3 hər bir pillə möhkəmcə gəminin bortuna doğru

yerləşdirilməlidir; əgər düşərgə dirəkləri kimi konstruksiya

xassələri bu müddəanı yerinə yetirməyə imkan verməzsə,

onda insanların gəmiyə təhlükəsiz şəkildə minməsini və

gəmidən düşməsini təmin edən, Administrasiyanı qane

edəcək səviyyədə xüsusi tədbirlər görülməlidir.

Gəmiyə təhlükəsiz və münasib giriş-çıxış aşağıdakılardan hər hansı biri vasitəsilə təchiz edilməlidir:

1. su səthindən 1.5 m-dən kiçik olmayan və 9 m-dən böyük olmayan qaldırıcı tələb edən losman pilləkənləri elə yerləşdirilməli və bərkidilməlidir ki: 1.4 losman pilləkəni bir seksiyadan ibarət olmalı və gəminin istənilən

suya oturma dərəcəsindən və diferentindən, eləcə də əks bortdan 15° yana əyilmə səviyyəsindən gəmiyə minmək və gəmidən düşmək üçün yerlərdən suyun səviyyəsinə çatmaq üçün kifayət qədər uzunluğa malik olmalıdır. halqalar, pərçimlər və bərkidici burazlar ən azı bort burazları kimi möhkəm olmalıdır; yaxud

2. Suyun səthindən gəminin girişinədək məsafə 9 m-dən çox olarsa, losman pilləkəni ilə birləşmiş ştat nərdivanı (yəni, kombinə edilmiş qurğu), yaxud digər bərabər təhlükəsizlik səviyyəsinə malik və münasib vasitələr, Ştat nərdivanı elə yerləşdirilməlidir ki, kormaya tərəf istiqamətlənsin.

Ümumi tutumu 150 tondan az olan bütün növ səfərlər edən və ümumi tutumu 500 tondan az olan beynəlxalq səfərlər etməyən özü hərəkətedən üzgüçülük cihazları, qurğuları və alətləri

Ümumi tutumu 500 tondan az olan hər gəmidə tutumundan asılı olaraq 1-ci cədvəldə qeyd olunan hərəkətedən üzgüçülük cihazları, qurğuları və alətləri quraşdırılmalıdır. Yuxarıdakı cədvəl ümumi tutumu 150 tondan az olan bütün növ səfərlər edən və ümumi tutumu 500 tondan az olan beynəlxalq səfərlər etməyən gəmilərə tətbiq edilir.

25

Cədvəl 1 № Üzgüçülük avadanlığı Gəmilərin ümumi tutumuna

uyğun olaraq əşyaların sayı Qeydlər

<150 >=1501 >=300

1 < 5 0 0 1 Standart maqnit kompası 1 1 1 1 Kompas 360

0 üfüqdə bir qövs üzərində bucağın ölçülməsinə gücündən asılı

olmayaraq pelorus və kompas bucağına uyğun olmalıdır 2 Ehtiyat maqnit kompası — 1 1 1 Standart maqnit kompası əvəzlənən olmalıdır. Standart maqnit kompasının

standartına uyğun olması tələb olunmur. (Bax 6-cı qeyd) 3 Radionaviqasiya sistemi/system

qəbuledici 1 1 1 1 Gəminin mövqeyi avtomatik təyin edilməlidir

4 Radar: — — 1 1 .1 elektronik xəritə çəkən (EPA) — — 1 — .2 avtomatik izləyən (ATA) — — — 1 .3 avtomatik radar xəritə çəkən (ARPA) — — — — 5 Gəminin kurs ötürücüsü — — 1

4 14

6 Exolot — — 1 1 — 7 Sürət və məsafə ölçən cihaz — — 1 1 Suda sürət və məsafəni ölçən olmalıdır 8 Avtomatik identifikasiya sistemi (AIS) — — 1

6 1 — 9 Səs qəbuledici sistemi 1 1 1 1 Tamamilə qapalı naviqasiya körpüsü olan gəmilər və bir nəfər tərəfindən idarə

edilən naviqasiya körpülü gəmilər (OMBO) üçün tələb olunur 10 Elektronik xəritə displeyi və məlumat

sistemi (ECDIS) — 1 1 1 Elektronik avadanlıqlar və kağız dəniz xəritələrin istifadəsi üçün ehtiyat tədbirlər

təchiz edilməlidir.

11 İndicatorlar: İndikatorlar koordinat mövqeyindən oxunaqlı olmalıdır

.1 sükan bucağı — — — 1 .2 pərlərin fırlanması, itələmənin gücü

və istiqaməti — — — 1

.3 hərəkət və nəzarət edilə bilən hərəkət pərlərinin istimar modu

— — — 1

.4 yandan itələmənin gücü və istiqaməti — — — 1 12 Radar reflektor 1 — — — — 13 Əllə idarə, dəst 1 1 1 1 — 14 Üzgüçülük sekstantı — — 1 1 — 15

Dəniz xronometri — — 1 1 Sərnişin gəmilərində və ümumi tutumu 300 tondan yuxarı olan xüsusi xidmət

gəmilərində 2 xronometr tələb olunur 16 Saniyəölçən — 1 1 2 — 17 Qlobus və ya buna bənzər alət — — — 1 R2, R2-RSN, R3, R3-RSN (və ya bənzər) məhdud üzmə rayonlu gəmilərdə tələb

olunmur 18 Prizmatik durbin 1 1 1 2 — 19 Anemometr (küləkölçən) — — 1 2 R3 (və ya bənzər) məhdud üzmə rayonlu gəmilərdə tələb olunmur 20 Aneroid barometr — 1 2 2 — 21 Inklinometr 1 1 1 2 —

26

1 – Ölçüsündən asılı olmayaraq ssərnişin gəmiləri də daxil olmaqla.

2 – Əsas sükan mövqeyində standart maqnit kompasının uzaq məsafədən ötürücüsü tələb olunur.

3 – Radionaviqasiya sisteminin istifadəsi (qlobal üzgüçülük peyk sistemi və ya yer radionaviqasiya sistemi) nəzərdə tutulan bütün səfər zamanı həyata keçirilməlidir.

4 – Cədvəlin 4-cü və 8-ci bəndlərində göstərilən avadanlıqlara ötürücü məlumatların əks edilməsi üçün müddəalar olmalıdır.

5 - Cədvəlin 4-cü və 11-ci bəndlərində göstərilən avadanlıqlara ötürücü məlumatların əks edilməsi üçün girokompasın gəmilərdə təchiz edilməsi tələb olunmur.

6 - Cədvəlin 4-cü və 11-ci bəndlərində göstərilən avadanlıqlara ötürücü məlumatların əks edilməsi və qəza sükanının mövqeyi barədə vizual məlumat əks etdirilməsi

üçün müddəalar hazırlanmalıdır. Məlumat əks etdiricisi girokompas təkraredici vasitəsilə qəza sükanının mövqeyi barədə təchiz edilməlidir. 7

- “B”- sinfi AİS avadanlığının quraşdırılmasına icazə verilir. 8

– Nəzərdə tutulmuş səfər zamanı marşrutun planlanması və monitorinqi üçün gəmidə düzəliş edilmiş kağız xəritənin təchiz olunması tələb olunmur. 9

– Nəzarət edilə bilən hərəkət pərləri olan yerlərdə təchiz edilməlidir. 10

– İtələyicilər olan yerlərdə təchiz edilməlidir. 11

– Radar vasitəsilə 9 GHz və 3 GHz-də gəminin effektiv exo sahəsinin olan yerlərin aşkarlanması tələb olunmur (müvafiq olaraq dalğanın 3 və 10 sm uzunluğu müşahidə olunan zaman).

12

– Gəminin üzmə rayonu: R1 – 3% ehtimalla dalğanın hündürlüyü 8.5 m olan dənizdə naviqasiyaya icazə verilən ərazilərdə sığınacaq yerindən məsafənin 200 mildən artıq olmadığı, habelə 200 mildə sığınacaq olmaq şərti ilə sığınacaqlar arasındakı ümumi məsafənin 400 mildən artıq olmadığı ərazi; R2 - 3% ehtimalla dalğanın hündürlüyü 7.0 m olan dənizdə naviqasiyaya icazə verilən ərazilərdə sığınacaq yerindən məsafənin 100 mildən artıq olmadığı, habelə 100 mildə sığınacaq olmaq şərti ilə sığınacaqlar arasındakı ümumi məsafənin 200 mildən artıq olmadığı ərazi; R2-RSN - 3% ehtimalla dalğanın hündürlüyü 6.0 m olan dənizdə və çayda naviqasiyaya icazə verilən sığınacaq yerindən: Açıq dənizdə naviqasiyaya icazə verilən ərazilərdə sığınacaq yerindən məsafənin 50 mildən artıq olmadığı, sığınacaqlar arasındakı ümumi məsafənin 100 mildən artıq olmadığı ərazi, qapalı dənizlərdə naviqasiyaya icazə verilən ərazilərdə sığınacaq yerindən məsafənin 100 mildən artıq olmadığı, sığınacaqlar arasındakı ümumi məsafənin 200 mildən artıq olmadığı ərazi; R3-RSN – 3% ehtimalla dalğanın hündürlüyü 3.5 m olan dənizdə və çayda xüsusi məhdudiyyətlər olan ərazilərdə və külək və dalğa olan akvatoriyalarda naviqasiyaya icazə verilən ümumi məsafənin 50 mildən artıq olmadığı ərazi; R3 – Təsnifat cəmiyyəti tərəfindən müəyyən edilmiş məhdudiyyətlərlə liman, reyd və sahilboyu üzgüçülük ərazisi.

Qeydlər: 1. Dənizdə yedəyə alınan və ya dartılan özü hərəkət etməyən gəmilər, eləcə də liman akvatoriyasında və ya reyddə uzun müddətə lövbərdə dayanan gəmilər durbinlər, əllə idarə olunan və inklinometrlə təchiz edilməlidir.

27

“Xilasedici vasitələr haqqında Beynəlxalq Məcəllə”nin (LSA Code) Regulation, Item

Statutory requirement Interpretation/requirement of the State Maritime Administration of the Republic of Azerbaijan

4.4.7.5 4.4.8-ci bəndin tələbinə uyğun olaraq, avadanlıq, su və ərzaq olan kiçik əşyaların saxlanması üçün bütün xilasedici qayıqlar müvafiq sukeçirməyən şkaflar və ya bölmələr ilə təchiz edilməlidir. Xilasedici qayıq yağış suyunu toplayan və əlavə olaraq Administrasiya tərəfindən tələb olunduğu təqdirdə dəniz suyundan içməli su hazırlayan əllə işləyən suyu şirinləşdirən avadanlıqla təchiz edilməlidir. Suyu şirinləşdirən avadanlıq dəniz suyundan başqa günəş istiliyi və ya kimyəvi maddələrdən asılı olmamalıdır.

Xilasedici qayıq yağış suyunu toplayan və dəniz suyundan içməli su hazırlayan suyu şirinləşdirən avadanlıqla təchiz edilməlidir. Suyu şirinləşdirən avadanlıq dəniz suyundan başqa günəş istiliyi və ya kimyəvi maddələrdən asılı olmamalıdır.

5.1.1.4 Sərt və doldurulmuş konstruksiyada olan növbətçi qayıq Administrasiyanının tələblərinə cavab vermək üçün bu fəsilin müvafiq tələblərinə uyğun olmalıdır.

LSA Code-un 5.1-ci Fəsilinin müddəaları Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyasının tələblərinə uyğundur.

5.1.3.7 Hər üzgüçülük bölməsi əllə doldurulma və deflyasiya üçün geri dönüş klapanına malik olmalıdır. Əgər Administrasiya tərəfindən zəruri hesab edilərsə, qoruyucu klapan da olmalıdır.

Qoruyucu klapanın olması məcburidir.

6.1.2.9 Gəmi heyəti olmadan tam təchizatlı xilasedici salın endirmə sürəti Administrasiyanın tələblərinə cavab verməlidir. Gəmi heyəti olmadan tam təchizatlı digər xilasedici qayığın endirmə sürəti 6.1.2.8-ci bənddə göstərilənin ən azı 70%-nə bərabər olmalıdır.

Gəmi heyəti olmadan tam təchizatlı xilasedici salın və digər xilasedici qayığın endirmə sürəti aşağıdakı qaydada hesablanmaqla müvafiq olaraq 50% və 70% sürətdən az olmamalıdır: Tam doldurulmuş xilasedici qayıq və növbətçi qayığın suda endirmə sürəti düsturda göstəriləndən az olmamalıdır: S=0,4+0,02Н, burada S hər metr/saniyədə endirmə sürəti və H isə ən yüngül dəniz şəraitində endirmə yerindən su xəttinə hər hündürlük/metri göstərir.

6.1.2.10 Maksimum endirmə sürəti xilasedici qayıq və növbətçi qayığın dizaynı, sakinlərin hədsiz gücdən qorunması və qəza dayanacağı zamanı ətalət qanunu da hesablanmaqla burazma mexanizminin möhkəmliyi nəzərə alınmaqla Administrasiya tərəfindən formalaşdırılmalıdır. Sürətin həddindən artıq olmasının qarşısının alınması üçün müvafiq tədbirlər görülməlidir.

Maksimum endirmə sürəti xilasedici qayıq və növbətçi qayığın dizaynı, sakinlərin hədsiz gücdən qorunması və qəza dayanacağı zamanı ətalət qanunu da hesablanmaqla burazma mexanizminin möhkəmliyi nəzərə alınmaqla təsnifat cəmiyyəti tərəfindən hazırlanmalıdır.

6.2.1.3.6 Əgər platformada quraşdırılbsa, Administrasiyanın tələblərinə cavab verən sabitləşdirici system quraşdırılmalıdır.

Platformada (quraşdırılbsa) təsnifat cəmiyyətinin tələblərinə cavab verən sabitləşdirici system quraşdırılmalıdır.

28

Regulation, Item

Statutory requirement Interpretation/requirement of the State Maritime Administration of the Republic of Azerbaijan

7.2.2.1 Xəbərdar etmə sistemi radio və ya mesajların gəmi heyətinin yaxud sərnişinlərin və ya hər ikisinin olduğu yerə və toplanma məntəqəsinə çatdırılması üçün mikrofonla ilə quraşdırılmalıdır. Bu, naviqasiya körpüsündən və Administrasiyanın zəruri hesab elədiyi digər yerlərdə mesajların yayılmasına şərait yaratmalıdır.

Xəbərdar etmə sistemi radio və ya mesajların gəmi heyətinin yaxud sərnişinlərin və ya hər ikisinin olduğu yerə və toplanma məntəqəsinə çatdırılması üçün mikrofonla ilə quraşdırılmalıdır. Bu sahələrə altlıqlar, bosmanın anbarları, xəstəxanalar və nasosxanalar aid deyil. Bu sistem naviqasiya körpüsündən və zəruri hesab edilən digər yerlərdə mesajların yayılmasına şərait yaratmalıdır.

29

Yük nişanina haqqında Beynəlxalq Konvensiyası (Load Line 66/88)

Qayda Normativ tələb Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyasının

şərhi/tələbi

14.2 Gəminin üst tikilisinin üstündəki göyərtədə olan anbar

ağızlarının kominqs və qapaqları Administrasiyanın

tələblərinə uyğun olmalıdır.

Gəminin üst tikili göyərtəsinin üstündəki göyərtədə olan anbar ağızlarının

kominqs və qapaqları layihələndirənin (gəmi inşa edənin) tələblərinə uyğun

olmalı və qeyd edilən layihə Təsnifat Cəmiyyəti tərəfindən təsdiqlənməlidir.

Əlavə

I/I-8

Dairələr, xəttlər və hərflər tünd fonda ağ və ya sarı rənglə,

açıq fonda isə qara rənglə işarələnməlidir. Bundan başqa

bunlar administrasiyanın müəyyən etdiyi şəkildə daimi olaraq

gəminin gövdəsində işarələnmiş olacaqdır. İşarələr yaxşı

görünməlidir və tələb olunduğu halda, bu məqsədlə xüsusi

tədbirlər görülməlidir.

“Daimi işarələnmiş” dedikdə gəminin gövdəsinə elektrodlar və başqa

materiallarla qaynaq vasitəsilə vurulan işarələr başa düşülür ki, hər zaman

təhklükəsizliyi qorunsun

Əlavə

I/I-2

Mexaniki hərəkətvericiləri olan gəmilərə və ya lixterlərə,

mexaniki hərəkətvericiləri olmayan barjalara və digər

gəmilərə bu Əlavənin 1-40 qaydalarının tələblərinə müvafiq

olaraq suüstü hissəsi təyin olunmalıdır.

Meşə yükləri daşıyan gəmilərə bu Əlavənin 41-45-ci

qaydalarının tələblərinə uyğun olaraq bu qaydanın 1-ci

paraqrafında göstərildiyi kimi təyin olunan suüstü hissəyə

əlavə olaraq, meşə suüstü hissəsi təyin olunur.

Yelkəninin yeganə və ya əlavə hərəkətverici vasitə

olmasından asılı olmayaraq yelkəni olan gəmilər və yedək

gəmiləri bu Əlavənin 1-40-cı qaydalarının tələblərinə uyğun

olaraq suüstü hissə təyin olunacaqdır. Belə suüstü hissə

Administrasiyanın tələblərinə uyğun olaraq təyin olunmalıdır.

Gəmi gövdəsinin möhkəmliyinin təmin edilməsi (Qayda 1), Bort tərəfdən

olan qapıların (Qayda 21), və illüminatorların (Qayda 23) yerləşməsinə və

digər zərurətlərə aşağıda qeyd olunan səbəblərə görə suüstü bortun

artırılması tələb oluna bilər:

a) Qapı altlıqlarının hündürlüyü (Qayda 12) Lyuk kominqsləri (Qayda 15(1))

Maşın şöbəsindəki deşiklər (Qayda 17)

Müxtəlif deşiklər (Qayda 18)

Ventilyatorlar (Qayda 19)

Hava boruları (Qayda 20)

b) Lyuk qapaqlarının ölçüləri (elementləri) (Qayda 15 və 16) c) Göyərtədiki suyun dənizə axıb getməsi üçün olan deşiklər

barədə (Qayda 24) və Heyətin mühafizəsi (Qayda 25) d) Pəncərələr və bort illüminatorları

Faktiki suüstu bortda, üst göyərtə üçün tələb olunan kimi, faktiki suüstü

bortdan aşağı hündürlüyü olan standart üst göyərtənin uzunluğuna bərabər

məsafədə yerləşən ehtimal olunan suüstü bortdan minimum göyərtəyə

hesablanmış müvafiq olaraq ondan böyük olmayan son layihə olan yay

göyərtəsi ilə təmin oluna bilər. Eyni mülahizə layihə məhdudiyyəti

hallarında burun hündürlüyünün hesablanmasında istifadə oluna bilər.

Əlavə Daşınan bimslərin yerinə kövrək poladdan hazırlanmış

panton qapaqların istifadə edildiyi hallarda davamlılığını

Dəyişkən kəsişmə bölməsinin konstruktiv elementləri nəzərə alınmaqla bu

qaydalarda verilən gərilmə və əyilmə (kənaraçıxma)in aradan qaldırılması

30

I/II-15

LL-66

(möhkəmlik) bu qaydanın 4-cü bəndində verilən qəbul edilmiş

yüklər ilə hesablanır və maksimum gərginliyin 5 əmsalına

vurularaq əldə edilən bu möhkəmlik, məhsulun minimum son

möhkəmliyindən çox olmayacaqdır. Onlar elə layihələnməlidir

ki, gərilmə 0,0044-lük həddi keçməsin. Qapaq başlıqlarını

təşkil dən kövrək polad lövhələrin qalınlığı heç bir halda

stifner aralıqlarının 1%-dən və ya 6 mm-dən (0,24 inç) az

olmamalıdır. Uzunluğu 100 m-dən (324 fut) çox olmayan

gəmilər üçün bu qaydanın 5-ci bəndindəki tələblər tətbiq

olunacaqdır.

Kövrək poladdan başqa bir materialla hazırlanan qapaqların

davamlılığı və sərtliyi kövrək poladdakına ekvivalent olmalı və

Administrasiya tərəfindən razılaşdırılmalıdır.

üçün tələb olunan bölmə modulları sabit kəsişmə bölməsinin konstrukstiv

elementləri K əmsalını artırmaqla hesablanır:

K=1+(3.2α – γ – 0.8)/(7+0.4), burada

α=l1/l0 , γ=W1/W0 .

K əmsalının qiyməti düsturdan təyin olunur və 1-dən aşağı olmur.

l1, l0 ,W1, W0 aşağıda göstərildiyi kimi tapılır:

C əmsalını artırmaqla ətalət momenti də eyni şəkildə artırılır.

C=1+8·α3·(1-β)/(0.2+3√(β))

Burada

α=l1/l0 , β= W1/W0 .

C əmsalının qiyməti düsturdan təyin olunur və 1-dən aşağı olmur.

l1, l0 yuxarıda göstərildiyi kimi tapılır.

Yuxarıda istifadə olunan formulanın istifadəsi örtük(üz) materialı

bölməsində kəskin dəyişikliklərin uzunluğu boyunca baş vermədiyi lyuk

bimslərinin və qapaqlarının möhkəmliyinin müəyyən edilməsi ilə

məhdudlaşır.

Qeyd: Bu şərhlər 1988-ci il tarixli protokolunun Qayda 15(4), 15(5), 15(6),

15(7), və 16-a da tətbiq olunur.

Əlavə

I/II-15

LL-88

Panton qapaqlar

Əgər daşına bilən bimslərin və qapaqların əvəzinə tətbiq

olunan panton qapaqlar yumşaq poladan düzəldilibsə, onda

onların davamlılığı elə yüklərə hesablanmalıdır ki, bu 16.2-

16.4 qaydalarında materialın yeyilməsinin yuxarı həddinin ən

kiçik qiymətinə görə ehtiyat davamlılığın 1,47əmsalının

tələblərinə uyğun gəlsin. Onlar elə layihələnməlidir ki, gərilmə

0,0044-lük həddi keçməsin. Qapaqların üstünü əmələ gətirən

yumşaq poladdan hazırlanmış lövhələrin qalınlığı heç bir

halda stifner aralıqlarının 1%-dən və ya 6 mm-dən az

olmamalıdır.


davamlılığı və sərtliyi kövrək poladdakına ekvivalent olmalı və


Əlavə I/II-16

LL-66


davamlılığı və sərtliyi kövrəy polada ekvivalent olmalı və


Havakeçirməməzliyi təmin edən vasitələr.

Havakeçirməməzliyi təmin edən və qoruyub saxlayan

vasitələr Administrasiyanın razılığı ilə olmalıdır. Bu tədbirlər,

istənilən dəniz vəziyyətlərində havakeçirməzliyi təmin etməli

və bu məqsədlə istər ilk yoxlamada istərsə də periodik

Dəyişkən kəsişmə bölməsinin konstruktiv elementləri nəzərə alınmaqla bu

qaydalarda verilən gərilmə və əyilmə (kənaraçıxma)in aradan qaldırılması

üçün tələb olunan bölmə modulları sabit kəsişmə bölməsinin konstrukstiv

elementləri K əmsalını artırmaqla hesablanır:

K=1+(3.2α – γ – 0.8)/(7+0.4), burada

α=l1/l0 , γ=W1/W0 .

K əmsalının qiyməti düsturdan təyin olunur və 1-dən aşağı olmur.

l1, l0 ,W1, W0 aşağıda göstərildiyi kimi tapılır:

31

yoxlamalarda, illik və ara yoxlamalarında testlər

aparılacaqdır.

C əmsalını artırmaqla ətalət momenti də eyni şəkildə artırılır.

C=1+8·α3·(1-β)/(0.2+3√(β))

Burada

α=l1/l0 , β= W1/W0 .

C əmsalının qiyməti düsturdan təyin olunur və 1-dən aşağı olmur.

l1, l0 yuxarıda göstərildiyi kimi tapılır.

Yuxarıda istifadə olunan formulanın istifadəsi örtük(üz) materialı

bölməsində kəskin dəyişikliklərin uzunluğu boyunca baş vermədiyi lyuk

bimslərinin və qapaqlarının möhkəmliyinin müəyyən edilməsi ilə

məhdudlaşır.

Qeyd: Bu şərhlər 1988-ci il tarixli protokolunun Qayda 15(4), 15(5), 15(6),

15(7), və 16-a da tətbiq olunur.

Əlavə I/II-16

LL-88

Bərkitmə qurğuları

Qapaqların bərkidilmə vasitələri və dənizlə qarşılıqlı təsiri

zamanı onların havakeçirməməzliyinin saxlanması, başqa

sözlə qısqaclar

Əlavə I/II-25

Bütün açıq göyərtələrin ətrafında leyer çəpərləri və falşbortlar

quraşdırılmalıdır. Falşbortların və leyer çəpərlərinin

hündürlüyü göyərtədən 1m-dən az olmayan məsafədə

olmalıdır. Lakin belə hündürlük gəminin normal istismarına

maneə olacaqsa, onda az hündürlük qəbul olunmalıdır. Bu

halda Administrasiya əmin olmalıdır ki, kifayət qədər

mühafizə təmin olunmuş olsun.

(a)Stasionar, hərəkət edən və asılı dayaqlar təxminən 1,5m-lik ara ilə təchiz

olunmalıdır.

(b) Ən azı hər üçüncü dayaq kranşteyn və ya deşmə vasitəsilə

dəstəklənməlidir. Bunun əvəzinə hamar polad asqılar Fiqur 1də göstərildiyi

kimi eni boyunca genişləndirilə bilər.

(c)Leyer çəpərinin yerinə yalnız xüsusi hallarda naqil kanatlar qəbul edilə

bilər və məhdud uzunluqda olamalıdır.

(d) Zəncirlər iki tərpənməz dayaq və falşbortlar arasında bağlandığı halda

onların leyer çəpərlərinin yerinə ola bilməsi qəbul olunur.

(e) Naqillər talreplər vasitəsilə tarım dartılmalıdır.

(f) hərəkət edən yaxud asılmış dayaqlar vertikal vəziyyətdə bağlanmış da

ola bilər

32

“Dənizin gəmilərdən çirkləndirilməsinin qarşısının alınması haqqında” Beynəlxalq Konvensiya (MARPOL 73/78)

Qayda Normativ tələb Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyasının şərhi/tələbi

Əlavə I

14.3

Otel gəmilər, saxlanc gəmilər və s. kimi öz yerini

dəyişmək məqsədi ilə yüksüz səfərlər edən stasionar

gəmilərdə neftn filtirasiyası üçün avadanlıq

quraşdırılmır. Belə gəmilər Administrasiyanın

tələblərinə uyğun olaraq, neft tərkibli lyal sularının

tam saxlanması üçün kifayət qədər tutumlu saxlama-

yığma tankları ilə təmin olunmalıdır.

Otel gəmilər, saxlanc gəmilər və s. kimi öz yerini dəyişmək məqsədi ilə yüksüz

səfərlər edən stasionar gəmilərdə neftn filtirasiyası üçün avadanlıq vacib deyildir.

Belə gəmilər neft tərkibli lyal sularının tam saxlanması üçün kifayət qədər tutumlu

saxlama-yığma tankları ilə təmin olunmalıdır. Yuxarıda göstərilən yığma-saxlama

tanklarının tutumunun hesablanması gəmi sahibi və onun qanuni nümayəndəsi

tərəfindən Təsnifat cəmiyyətinə tək keçid planında nəzərdən keçirilməsi üçün

təqdim olunur.

14.4 Administrasiya Ümumi tonnajı 400-dən aşağı olan

gəmiləri bu Əlavənin 15.6-cı qaydasına uyğun

olaraq, mümkün qədər, bortunda neft və ya neft

qarışıqları və ya onların tullantılarının saxlanılması

üçün avadanlıqlarla təmin etməlidir.

Ümumi tutumu 400-dən az olan istənilən gəmi mümkün qədər 15 ppm-lik

separatorla və neft qalıqlarını yığan yığma-saxlama tankla təchiz olunmalıdır.

Yuxarıda qeyd edilən gəmi, Əlavə 1-də qeyd edilmiş xüsusi ərazilərə səfərlər

edəcəyi halda, lyal sularının yığılması üçün yığma-saxlama tankları ilə təmin oluna

bilər.

18.5 Hazırki qaydanın 2-ci paraqrafının müddəalarına

baxmayaraq, uzunluğu 150m-dən az olan neft

tankerləri üçün ayrılmış ayrılmış ballastın şərtləri

Administrasiyanın tələblərinə uyğun olmalıdır.

Uzunluğu 150m-dən az olan neft tankerləri üçün ayrılmış ballastın şərtləri 150m-dən

az uzunluqlu ayrılmış ballastlı gəmilər üçün tövsiyyə olunan suyaoturuma görə

Administrasiyanın təlimatı ilə təyin olunur.(1 Əlavəsinin Ümumiləşdirilmiş Şərhləri-

Appendix 1)

18.8.2 Ayrılmış təmiz ballast tankları üçün tədbir və

əməliyyat prosdurları Administrasiyanın tələblərinə

uyğun olmalıdır. Bu tələblər ən azı BDTın A.495(XII)

qətnaməsi ilə qəbul edilmiş “Neft tankerlərində

ayrılmış təmiz ballast tankları üçün texniki tələblər”in

ən azı bütün müddəalarını özündə əhatə etməlidir.

Dedveyti 40000t və daha çox olan, 1 iyun 1982 və ondan qabaq inşa edilmiş

neftdaşıyan gəmilərdə ayrılmış ballast tankları əvəzinə alternativ kimi ayrılmış təmiz

ballast tankları Əlavə 1-in 18-ci qaydasının 8.1- 8.4 bəndlərində göstərilən şərtlərin

ödənilməsi ilə tətbiq oluna bilər. Ayrılmış təmiz ballast tankları üçün tədbir və

əməliyyat prosedurları BDTın A.495(XII) qətnaməsi ilə qəbul edilmiş “Neft

tankerlərində ayrılmış təmiz ballast tankları üçün texniki tələblər”ə uyğun olmalıdır.

18.8.4 Ayrılmış təmiz ballast tankları ilə istismarda olan hər

bir neftdaşıyan gəmi istismar texnologiyasının və

sisteminin ətraflı təsviri ilə “Ayrılmış təmiz ballast

tanklarının istismarı üzrə təlimat”la təmin

olunmaldıırlar. Belə təlimatlar Administrasiyanın

tələblərinə uyğun olmalıı və bu qaydanın 8.2

subparaqrafında verilmiş xüsusiyyətlərdəki bütün

məlumatları özündə əhatə etməlidir.

Ayrılmış təmiz ballast tanklarının istismarı üçün təlimat A.495(XII) qətnaməsinin

tələblərinə müvafiq olmalıdır.

18.10 1 iyun 1982-ci il və ondan əvvəl inşa edilmiş neft 1 iyun 1982-ci il və ondan əvvəl inşa edilmiş xüsusi ballast razılaşmaları olan neft

33

tankerlərində 1.28.3-cü qaydada təyin olunduğu kimi

xüsusi ballast razılaşmaları olmalıdır:

1. 1 iyun 1982-ci il və ondan əvvəl inşa edilmiş neft tankeri, 1.28.3 qaydasında göstərildiyi kimi quruluşa malikdirsə və ya elə istismar olunur ki, ballast suyundan istifadə etməyərək həmişə suya oturuma, differentə görə hazırki qaydanın 2-ci bəndində göstərilən tələbləri ödəyirsə, onda o, bu qaydanın 6-cı bəndində göstərildiyi kimi ayrılmış ballast tanklarına olan tələbatı aşağıdakı şəkildə ödəyir:

1.1. İstismar üsulları və ballast tədbirləri Administrasiya tərəfindən təsdiq olunur.

1.2. Əgər suya oturuma və differentə görə tələblər istismar üsullarının köməyi ilə yerinə yetirilirsə, onda Administrasiya ilə müvafiq liman dövlətlərinin hökümətləri (Konvensiyanın tərəfləri) arasında razılaşma əldə edilir.

1.3. Neftlə çirklənmənin qarşısını almaq barədə Beynəlxalq Şəhadətnamədə neft tankerinin xüsusi ballast tədbirləri ilə istismar olunması barədə qeyd vardır.

2. Bəzi nadir səfərlər istisna olmaqla, o cümlədən, bəzi hallarda hava şəraiti o qədər ağır olur ki, kapitanın fikrincə yük tankına gəminin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədi ilə əlavə ballast suyu qəbul etmək halları xaric, heç bir halda neft tanklarına ballast suyu qəbul edilmir. Belə əlavə ballast suyu Əlavənin 34-cü qaydasına uyğun və 29,31 və 32-ci qaydalarına müvafiq olaraq işlədilir və kənar edilir və Əlavənin 36-cı qaydasına uyğun olaraq, Neft əməliyyatları jurnalına qeyd edilir.

3. Administrasiya hazırki qaydanın 10.1.3-cü yarımbəndinə müvafiq olaraq sertifikata etdiyi qeydlər bbarədə üzv tərəfləri məlumatlandırmaq məqsədi ilə BDT-yə göndərməlidir.

tankeri, belə quruluşa malikdirsə və ya elə istismar olunur ki, ballast suyundan

istifadə etməyərək həmişə suya oturuma, differentə görə hazırki bu Əlavənin 18-ci

Qaydasının 2-ci bəndində göstərilən tələbləri ödəsin və bu zaman bu Əlavənin 18-

ci qayasının 10-cu bəndinin tələb və şərtləri də ödənməlidir. İstismar prosedurları və

ballast razılıqları A.495(XII) qətnaməsinə uyğun olaraq Təsnifat Cəmiyyəti

tərəfindən təsdiq olunur.

BDT-ə məlumat verilməsi məqsədi ilə Təsnifat Cəmiyyəti xüsusi ballast

razılaşmaları olan neft tankerlərinə Neftlə çirklənmənin qarşısının alınmasına dair

Beynəlxalq Şəhadətnamə verdikdə Administrasiyaya məlumat verməlidir.

23.3 5000t dedveytdən 200.000m3 tutuma qədər olan

kombinə edilmiş yüklər daşıyan gəmilər üçün neftin

5000t dedveytdən 200.000m3 tutuma qədər olan kombinə edilmiş yüklər daşıyan

gəmilər üçün neftin orta axın parametri hesablamalar o halda tətbiq edilə bilər ki,

34

orta axın parametri hesablamalar Administrasiyanın

tələblərinə uyğun olduğu halda tətbiq edilə bilər ki, bu

da onu göstərir ki, yüksək konstruktiv davamlılıq

uçotundan sonra kombinə edilmiş gəmi neftin axını

üçün elə parametrə malik olmalıdır ki, bu ən azı bu

ölçüdə ikiqat gövdəli, Om≤0,015-li ölçüyə malik olan

standart tankerə ekvivalent olsun .

hesablamaların yerinə yetirilməsi təsdiq etsin ki, yüksək konstruktiv davamlılıq

uçotundan sonra kombinə edilmiş yüklər daşıyan gəmi neftin axını üçün elə

parametrə malik olsun ki, ən azı bu ölçüdə ikiqat gövdəyə malik Om≤0,015 olan

standart tankerə ekvivalent olsun. Aparılmış hesablamala Təsnifat Cəmiyyəti

tərəfindən təsdiq olunmalıdır.

Qeyd. 1 yanvar 2010-cu il və ya bunan sonra inşa edilmiş neft tankerləri üçün neftin

axını parametrləri vardır ki, bunlar da bu Əlavənin 23-cü qaydasına uyğun,

MERC.122(52) qətnaməsi və düzəliş edilmiş MERC.146(54) qətnaməsindəki kimi

olmalıdır. Bu zaman hər neft tankerində axan neft aşağıdakı şərtlərin yerinə

yetirilməsinə görə hesablanmalıdır: “p” təzyiqi inert qazın maksimal statik təzyiqi

kimi qəbul olunmalıdır. Bu təzyiq geri qayıtmayan klapan çıxış qurğusu tərəfində

meydana çıxır ki, bu qurğu göyərtənin burun hissəsindəki qapıda quraşdırılır və ya

5kPa-a bərabər olur. Hansı böyükdüsə götürülür. Lakin “p” təzyiqinin tankdakı

buxar klapanın qurğusunda verilmiş maksimal təzyiqdən böyük qəbul olunmasına

ehtiyac yoxdur. (Əlavə 1-in Şərhlərinə bax – Qayda 23.7.3.2.(Qəza neft axını

gösəricisi)

25.5 Administrasiya dib zədələnməsi zamanı neftin axının

azaldılmasının ən səmərəli vasitəsi kimi hər bir yük

neft tankında hündürdə yerləşən qəza sorucu

borusunun olması və zədələnmiş tankdan və ya

tanklardan yükün izolə edilmiş ballastlı tanklara və ya

dolmamış yük tanklarına (əgər orada boş yerin

olduğuna inam varsa) köçürülməsi məsələsini

nəzərdən keçirə bilər. Belə sistem o halda nəzərə

alınır ki, ballast və ya yük tanklarında ekvivalent

qəbul tutumunun olması zamanı və onun 2 saat işi

ərzində zədələnmiş ən böyük tankın həcminin

yarısına bərabər nefti sorub çıxarma qabiliyyəti olsun

. Bu sistüm zamanı Os axını (III) düsturu ilə

hesablanır Bu sistem in sorucu boru kəmərləri ən azı

dibdən yuxarıda, Vs zədələnmiş dibin ən azı şaquli

uzunluğunda olsun. Administrasiya onun təsdiqlədiyi

belə qurğuların Konvensiyanın başqa tərəf

ölkələrinə göndərməsi üçün müvafiq məlumatı BDT-

Dibin zədələnməsi zamanı neftin axmasını azaltmaq üçün ən səmərəli vasitə kimi

Əlavə 1-in 25-ci qaydasının 5-ci bəndinə müvafiq olaraq, yükün daşınmasında

qəbul edilmiş sistem tətbiq olunur. Əgər yük köçürlmə sistemi 2 və daha çox yük

tankını birləşdirirsə, onda tankları bir-birindən ayırmaq üçün klapanlar və ya başqa

bağlama qurğuları olmalıdır.

Təsnifat cəmiyyətləri qurğular barədə müvafiq məlumatları 25.5 qaydasına müvafiq

olaraq, BDT-yə ötrülməsi üçün Administrasiyaya təqdim etməlidir.

35

yə təqdim etməlidir.

28.3.4 Administrasiya əmin olmalıdır ki, gəmi batmanın

aralıq mərhələlərində kifayət qədər dayanıqlılığa

malikdir.

Ümumi tutumu 150 t və daha çox olan hər bir neft tankeri Əlavə 1-in 28-ci

qaydalarının tələblərinə uyğun olaraq, bölmələrə ayrılma və qəzaya davamlılıq

müddəalarını ödəməli və yüklənmə, qəza dayanıqlılığı haqda məlumatla təchiz

olunmalıdır.

30.6.5.2 Tədrici axın üzərində müşahidə qurğusu

Administrasiya tərəindən təyin olunmuş tələbləri

ödəyir ki, bu da ən azı BDT tərəfindən təsdiqlənmiş

Konstruksiya və dizayn üzrə xüsusiyyətlər və

Gəmidən kənara atılmaya nəzarət üçün tədrici axın

istismar və quraşdırma sisteminə dair müddəaları

özündə əhatə eləməlidir.

Tədrici axın üzərində müşahidə üçün qurğu Əlavə 1-in Ümumiləşdirilmiş

Şərhlərində əlavə 4 –də qəbul olunmuş tələbləri ödəməlidir.

30.7 1 yanvar 2010-cu il və ya bundan sonra inşa edilmiş

ümumi tutumu 150t və daha artıq olan nefttankeri

1.28.8 qaydasında təyin olunduğu kimi, onun

üzərində kinqston qutusu quraşdırılmış və daim yük

boru kəmərləri sistemi ilə birləşdirilərək kinqston

qutusu klapanı və daxili bağlama klapanı ilə təchiz

olunmalıdır. Bu klapanlardan başqa kinqston qutusu

elə olmalıdır ki, onu yük boru kəmərləri sistemindən

ayırmaq mümkün olsun, bu zaman tanker yükün

yüklənməsi, boşaldılması və köçürülməsi ni

Administrasiyanın tələblərini ödəyən məcburi

bağlama vasitələrindən istifadə etməklə həyata

keçirilir.

Belə vasitəsi boru kəməri sistemində quraşdırılan

məcburi bağlama vasitəsidir və bütün hallarda boru

kəmərinin kinqston qutusu klapanı ilə daxili klapan

arasındakı sahənin yüklə doldurulmasının qarşısını

almaq məqsədini daşıyır.

Neft tankerlərinin yük tankları ərazisindən ballast suyunun və ya neftlə çirklənmiş

suyun dənizə tökülməsi üçün avadanlıq və qurğular, həmçinin neft daşımaq üçün

2000 m3 və daha çox tutuma malik yük yerləri olan gəmilər Əlavə 1-in 30-cu

qaydasının tələblərinə müvafiq olmalıdır və o cümlədən klapanlı kinqston qutusuna

malik olmalıdır ki, bu da yük boru kəməri sisteminə məcburi bağlama vasitələri

istifadə etməklə birləşdirilir və bu vasitə lər təşkilat tərəfindən bəyənilərək, bütün

hallarda boru kəmərinin kinqston qutusu klapanı ilə daxili klapan arasındakı sahənin

yüklə doldurulmasının qarşısını almaq məqsədi daşıyır.

33.2 Xam neftlə yuma sistemi və onunla bağlı avadanlıq

və qurğular Administrasiyanın qoyduğu tələblərə

uyğun yerinə yetirilir. Bu tələblərin tərkibində

“Konstruskiya istismara verilən texniki tələblər” və

Təşkilat tərəfindən qəbul olunmuş xamn neftlə yuma

Boru kəmərlərinin xam neftlə yuma sistemi və bununla əlaqədar avadanlıq və

qurğular (boru kəmərləri, yuma maşınları nasoslar, təmizləmə sistemi və ballast

boru kəmərləri) konsturksiyalara, istismara verilən texniki tələblrəə və xam neftlə

yuma sistemlərinin yoxlanmasına dair A.446(XI) və dəyişiklər olmuş A.497(XII)

Qətnaməsinə və daha da dəyişikliklər olmuş A.897(21) Qətnaməsinin müddəalarına

36

sisteminin yoxlanması daxildir. Əgər gəmi hazırki

qaydanın 1-ci bəndinə görə xam neftlə yuma sistemi

ilə təchiz olunmamalıdırsa, ancaq bununla yanaşı

belə sistemlə təchiz olunubsa, onda o təhlükəsizliyə

dair tələblərə cavab verməlidir və bu tələblər

yuxarıda deyilən Texniki tələblərə aid deyildir.

müvafiq olmalıdır.

35.1 Xam neftlə yuma sistemi ilə istismar olunan hər bir

neft tankeri istismar prosesinin sistemini, avadanlığın

və xüsusiyyətlərini özündə əks etdirən İstismar və

Avadanlıq üzrə Təlimat ilə təchiz olunmalıdır. Belə

təlimat kitabçaları Administrasiyanın tələblərinə

uyğun olmalı və bu Əlavənin 33-cü qaydasının 2-ci

bəndində verilmiş xüsusiyyətlərindəki bütün

məlumatı özündə əks etdirməlidir. Əgər xam neftlə

yuma sistemi ilə bağlı əsaslı təsirə malik dəyişikliklər

olacaqsa, İstismar və avadnlıq üzrə Təlimatda da

müvafiq olaraq düzəlişlər olacaq.

Xam neftlə yuma sistemi ilə istismar olunan hər bir neft tankeri MERC.3(XII)

qətnaməsi və dəyişikliklər edilmiş MERC.81(43) Qətnaməsinə müvafiq “ İstismar və

Avadanlıq üzrə Təlimat” la təchiz olunmalıdır

36.9 Bu Əlavənin 34.6-cı qaydasına müvafiq olaraq

istismar olunan ümumi tutumu 150-dən aşağı olan

Neft tankerləri uyğun olaraq Administrasiya

tərəfindən hazırlanmış Neft əməliyyatları jurnalı ilə

təchiz olunmaldıır.

Neft əməliyyatları jurnalı Marpol Konvensiyasının Əlavə 1-in 3-cü Appendicdə

verilən şəkildə olmalıdır.

39.3 İstehsal, saxlama və boşaltma üçün üzmə qurğular

kimi quraşdırılmış platformaların (FPSO) və ya

saxlama üçün üzmə qurğuların (FSU) yoxlanılması

zamanı Bu Əlaənin 2-ci bəndinə edilmiş əlavəsini

Administrasiya BDT tərəfindən hazırlanmış təlimatda

nəzərə almalıdır.

Üzən neft-qaz çıxarma qurğularının sertifikatlarında Marpol 73/78 - ə Əlavə 1-in

39.2 qaydasının tələblərinə əlavə olaraq, Təlimatın baxılan 1 əlavəsinin tələblərinin

Marpol 73/78 in IMO MERC.139(53) qətnaməsnin və düzəlişlər edilmiş IMO

MERC.142(54) qətnaməsinin istehsal, saxlama və boşaltma üçün üzən qurğularda

tətbiqi nəzərə alınmalıdır.

Əlavə

IV

2.2

Administrasiya hazırki qaydanın 1.3 və 1.4

yarımbəndlərinə müvafiq 2 oktyabr 1983-cü ilə qədər

kili qoyulmuş və ya tikintinin oxşar mərhələsində olan

gəmilər Əlavənin 11-ci qaydasının tələblərinə uyğun

olaraq çirkab sularının atılması üçün praktiki olaraq,

mümkün qədər təchiz olunmalarını təmin etməlidir.

2 oktyabr 1983-cü ilə qədər kili qoyulmuş və ya tikintisinin oxşar mərhələsində olan

ümumi tutumu 400 və daha çox olan beynəlxalq reyslər həyata keçirən gəmilər

Marpol 73/78-in IV əlavəsinin 11-ci qaydasının tələblərinə uyğun olaraq, praktiki

cəhətdən mümkün qədər çirkab sularının aıdılması üçün avadanlıqla təchiz

olunurlar.

Göstərlən gəmilər ən azı kifayət qədər tutumlu yığma tanklarla və standart

birləşməli boru kəməri sistemi ilə təchiz olunmalıdır ki, çirkab sularını qəbuletmə

37

qurğusuna versin.

9 Hər bir gəmi 2 Qaydasına uyğun olaraq, bu Əlavənin

müddəalarına görə aşağıdakı kanalizasiya

sistemlərindən biri ilə təchiz olunur:

1. Çirkab sularının emalı üçün qurğu BDT tərəfindən hazırlanmış standartlar və sınaq üsullarını diqqətə alaraq Administrasiya tərəfindən razılaşdırılır, və ya

2. Çirkan sularının xırdalanması və zərərsizləşdirilməsi sistemi Administrasiya tərəfindən razılaşdırılmalıdır. Belə sistem gəmi yaxın sahildən 3 dəni milindən az məsafədə olduqda çirkab sularının müvəqqəti saxlanması üçün Administrasiyanın tələblərini ödəyən vasitələrlə təchiz olunmalıdır.

3. Saxlama tankları gəminin istismarı, gəmidə olan adamların sayı və başqa müvafiq amilləri nəzərə almaqla bütün çirkab sularının saxlanması üçün Administrasiyanın tələblərini ödəməlidir. Saxlama tankları Administrasiyanın tələblərini ödəyən quruluşa və onun tərkibinin həcminin vizual indikasiya vasitələrinə malik olmalıdır. Bax. Axın standartlarının Beynəlxalq xüsusiyyətləti və

çirkab sularının işlənməsi üçün qurğuların sınağı üzrə

BDT-nin qəbul etdiyi MERC.2(VI) qətnaməsi və

MERC159(55) qətnaməsi ilə qəbul olunmuş Axın

standartlarının tətbiqi üzrə yenilənmiş təlimat və irkab

sularının emal qurğularının işçi sınağının keçirilməsi

üzrə nəzərdən keçirilən Təlimatlar. Mövcud gəmilərdə

milli xüsusiyyətlər nəzərə alınır.

Marpol 73/78 – in IV Əlavəsinin tələbləri tətbiq olunan hər bir gəmi təchiz olunmalıır:

- MERC.2(VI) və ya MERC.159(55) qətnamələrinin tələblərinə uyğun olaraq, Təsnifat Cəmiyyəti tərəfindən təsdiqlənmiş tipə malik olan çirkab sularının təmizlənməsi üçün qurğu

- Təsnifat Cəmiyyətinin təsdiqlədiyi çirkab sularının xırdalanması və zərərsizləşdirilməsi sisemi və ya

- Gəminin istismarı, gəmidən adamların sayı və başqa amillər nəzərə alınmaqla bütün çirkab sularının saxlanması üçün tutuma malik saxlama tanklar

Təsnifat Cəmiyyəti tərəfindən təsdiqlənmiş saxlama tankın tutum hesabatı nəzərdən

keçirilmək üçün Gəmi sahiblərinə təqdim olunur. Saxlama tankı Təsnifat

Cəmiyyətinin tələblərini ödəyən quruluşa malik olmalıdır.

11.1.1 İstisna hallarını nəzərə almaqla, hazırki Əlavənin 3-

cü qaydasının baxılan maddələrinə görə dənizə çirkli

suların axıdılması aşağıdakı hallardan başqa

qadağan olunur:

1. Gəmi xırdalanmış və zərərsizləşdirilmiş çirkab sularını yaxın sahildən 3 dəniz milindən çox məsafəyə tökərkən Əlavənin 9.1.2 qaydasına uyğun Administrasiya tərəfindən təsdiqlənmiş sistemdən istifadə edir və ya xırdalanmamış

Marpol 73/78-ə IV əlavəsinin 11.1.1 qaydasına (IMO MERC.164(56) Qətnaməsinə

edilmiş düzəlişlərlə) müvafiq olaraq, icazə verilən rayonlarda gəmidə saxlama

tanklardan təmizlənməmiş çirkab sularının atılmasının mümkünlüyü üçün Təsnifat

Cəmiyyətləri çirkab sularının atılma intensivliyinin hesablanmasını gəmi sahiblərinə

nəzərdən keçirmək üçün təqdim etməlidir. Bu hesablanma IMO MERC.157(55)

qətnaməsnində müəyyən olunmuş normativlərə cavab verməlidir.

38

və zərərsizləşdirilməmiş çirkab sularını yaxın sahildən 12 dəniz milindən çox məsafəyə o şərtlə tökə bilər ki, gəmi 4 uzeldən az olmayan sürətlə hərəkət eləyisə, istənilən halda saxlama tanklarda yığılan çirkab sular birdən deyil, tədricən axıdılır və axıdılmanın intensivliyi BDT-nin hazırladığı normalar əsasında razılaşdırılır.

Gəmidən təmizlənməmiş çirkab sularının axıdılma

sürəti üçün standartlara dair tövsiyyələr

MERC.157(55) Qətnaməsinə əsaslanır.

Əlavə

V

5.5

Konvensiya tərəflərinin hər birinin höküməti onun

bayrağı altında üzmək hüququ olan bütün gəmilərə

təminat verir ki, Antraktida rayonuna çıxmamışdan

qabaq gəminin bortunda bu rayonda üzən zaman

tullantı saxlamaq üçün kifayət qədər tutum olsun və

rayondan çıxandan sonra bu zibili qəbuledici

qurğulara vermək üçün razılığı olsun

Hər bir gəmidə zibilin yığılması və saxlanması üçün qurğunun olması nəzərdə

tutulmalıdır. Təsnifat Cəmiyyətləri bu urğuların tutum hesablamalarını nəzərdən

keçirilmək üçün gəmi sahiblərinə təhvil verməlidir.

Əlavə

VI

13.1.1.2

Yenidən təchiz edilmə ilə bağlı Administrasiyanın şərhi və bu qaydanın 1.1.1-ci bəndində göstərilməyən digər üsullar istisna olmaqla 1 yanvar 2000-ci il və bu tarixdən sonra ciddi konversiyaya məruz qalan çıxış gücü 130 kVt-dan çox bütün gəmi dizel mühərrikinə bu qayda tətbiq edilməlidir.

BDT-nin Dəniz Mühitinin Mühafizəsi Komitəsinin tərəfindən MEPC.1/Circ.795/Rev.2 sirkulyar ilə təsdiqlənmiş MARPOL-ın VI Əlavəsinə Ümumiləşdirilmiş şərhlərin (Eyni tipli dəyişdirilən mühərriklər) 6- cı hissəsinə istinad edilməlidir.

13.5.2.2

Əgər gəmi layihə və ya konstruktiv məhdudiyyətləri ilə əlaqədar bu qaydanın 5.1.1- ci bəndində göstərilən standartlara riayət edə bilmədiyinə görə Administrasiyanın şərhi ilə yenidən təchiz edilmiş 750 kVt -dan az nominal güclə kombinasiya edilmiş dizel hərəkətverici qurğusuyla gəmidə quraşdırılmış gəmi dizel mühərrikə bu Qaydanın 10-cu bəndində göstərilən şərtlər, bu qaydanın 5.1.1-ci bəndində göstərilən standartlar tətbiq edilməməlidir.

III Mərhələnin minimal həddi ilə əhatə olunmayan qeyri əvəzedici mühərriklər barəsində 13.2.2-ci qaydanın tələbinə dair Təlimata əsasən MEPC.230(65) Qətnaməsində göstərilənlər nəzərə alınmalıdır

39

13.7.2 Bu qaydanın 7.1-ci yarımbəndi illik ilk yenilənmə yoxlamasından gec olmayaraq və ya 7.1- ci yarımbəndəki məlumatın saxlanmasından daha uzun müddət sonra tətbiq edilməlidir.Əgər gəminin sahibi gəmidə təsdiqlənmiş metod əldə edilməsi üçün bütün tədbirlərə baxmayaraq kommersiya üçün əlverişli olmadığına görə Administrasiyanın şərhi ilə təchiz edilə bilən təsdiqlənmiş metod ilə quraşdırma edibsə həmin təsdiqlənmiş metod növbəti illik yoxlamadan gec olmayaraq kommersiya üçün əlverişli təsdiqlənmiş metoddan sonrakı dövrə düşən gəmiyə quraşdırılmalıdır.

BDT Dəniz mühitinin Mühafizəsi Komitəsinin MEPC 243(66) saylı Qətnaməsi ilə qəbul edilmiş Təsdiqlənmiş metod prosesinə dair 2014-cü il Təlimatının 4- cü hissəsinə istinad edilməlidir.

azərbaycan respublikasının dəniz nəqliyyatı …...ii-1-ci fəsil quruluş-struktur,...

Documents