atmosfera 4/05 (24)
DESCRIPTION
Magazyn teleinformatyczny ATMosfera - biuletyn firmy ATM S.A.TRANSCRIPT
������������ �� �� ��������� ����
���������
�����
������������ �
������
!"!#$�%%$#!&'
()!'%*����+*)�
,%�#-*�&��.+�"
�*/��)�*)�01
!!�-*�&�0�2��01
�������������������� ��
������������
������
�'%')!/2�
!�#'���#�)��
(�*)�&*3'%
4!/�'.*)�
�����������������
������
����������� �������������Firma ATM S.A. opiera sw¹ strategiê dzia³ania i rozwoju na trzech filarach: te-lekomunikacji, integracji systemowej i konsultingu, powi¹zanym z produkcj¹oprogramowania biznesowego. Rok 2005 charakteryzowa³ siê pewnym novumw stosunku do poprzedniego okresu, a mianowicie poza nasz¹ standardow¹dzia³alnoœci¹ w konsekwentny sposób budowaliœmy podstawy do zaistnienia narynku jako niezale¿ny dostawca us³ug w zakresie sieciowej dystrybucji treœci mul-timedialnych. Sieciow¹ dystrybucjê treœci multimedialnych, albo jak coraz czêœ-ciej siê to nazywa — „dystrybucjê kontentu” — uwa¿amy za us³ugê dodan¹ dous³ug telekomunikacyjnych, maj¹c¹ olbrzymi potencja³ biznesowy. Wi¹¿e siê toz zachodz¹cymi obecnie g³êbokimi przemianami, które mo¿na bez przesadyokreœliæ jako rewolucyjne, a które zwi¹zane s¹ z powszechn¹ cyfryzacj¹ mediówi rozwojem Internetu. ATM od lat inwestuje w zbieranie doœwiadczeñ i budowa-nie know-how w tej dziedzinie.
Przejœcie na technologiê cyfrow¹ stanowi dla wielu us³ugodawców problempogodzenia nowej jakoœci i funkcjonalnoœci z koniecznoœci¹ poniesienia — czês-to niema³ych — nak³adów inwestycyjnych. Odpowiedzi¹ ATM na ten dylematjest oferta us³ug opartych na w³asnych, wdro¿onych do dzia³ania platformachtechnologicznych. Bie¿¹ce wydanie ATMosfery jest poœwiêcone omówieniu ta-kich w³aœnie, autorskich platform dystrybucji kontentu: SSM i Digit-all-time orazzagadnieniom telewizji interaktywnej.
Na rynku POS TV (Point of Sales TV) ATM oferuje swoje oprogramowanie,sprzêt i centrum zarz¹dzania pod postaci¹ rozwi¹zania SSM (Spread ScreensManager). Jest ono unikatowe dziêki oprogramowaniu napisanym w sposób za-pewniaj¹cy w przysz³oœci szybkie dostosowywanie systemu do wymagañ ka¿-dego klienta oraz zaawansowanemu monitoringowi ca³ego systemu i mo¿liwo-œci tworzenia dowolnie szczegó³owych raportów z emisji materia³ów. Artyku³ pt.„ATM na rynku POS TV” zawiera informacje dotycz¹ce wejœcia naszej firmy naten wymagaj¹cy rynek.
Kolejny tekst: „Digit-all-time — wielokana³owa platforma us³ug rozrywko-wych i informacyjnych” prezentuje bardzo oryginaln¹ koncepcjê tworzenia roz-wi¹zañ umo¿liwiaj¹cych dostarczanie ró¿norodnego kontentu — od rozrywkipo informacjê — rozmaitym u¿ytkownikom telefonii komórkowej, komuniku-j¹cym siê z systemem za poœrednictwem SMS, WAP, IVR, GPRS lub WiFi. Trzebapodkreœliæ, ¿e oferowana platforma jest niezwykle nowatorska nie tylko w wa-runkach polskich, ale tak¿e na œwiecie, o czym œwiadcz¹ dotychczasowe wdro-¿enia platformy DAT.
Natomiast artyku³ pt. „Telewizja interaktywna — nowy model biznesowy” jestpoœwiêcony omówieniu rozwoju technologii i modeli biznesowych w zakresietelewizji interaktywnej, który zmusza do œcis³ej wspó³pracy nadawców telewizyj-nych i operatorów telekomunikacyjnych. ATM docenia potencja³ tego segmenturynku i prowadzi zaawansowane prace rozwojowe nad powi¹zanymi z nim plat-formami dystrybucji treœci multimedialnych — kolejnymi platformami sukcesu.
Korzystaj¹c z okazji, redakcja „ATMosfery” w imieniu firmy ATM S.A. pragniez³o¿yæ wszystkim Klientom, Akcjonariuszom, Partnerom i Czytelnikom ¿yczeniaszczêœliwego nowego roku.
� � � � � � � � �
�
Po trzech kwarta³ach 2005 roku wy-niki firmy s¹ lepsze ni¿ wczeœniejzak³adane. Przekroczyliœmy wszyst-kie za³o¿enia bud¿etowe. Roczneprognozy zak³adaj¹ 108 milionówz³otych przychodów i 8 milionówz³otych zysku netto.
W okresie lipiec—wrzesieñ naj-bardziej poprawi³y siê zyski: ope-racyjny i netto. Pierwszy wzrós³o 550%, co da³o sumê 2,1 milionaz³otych. Zysk netto — w porówna-niu z ostatnim rokiem — zwy¿-kowa³ o 240%. Wzros³y równie¿
przychody Spó³ki, które wynios³y30,8 milionów z³otych, czyli o po-³owê wiêcej ni¿ w analogicznymokresie zesz³ego roku.
W pierwszych trzech kwarta³achzarobiliœmy blisko 2,85 miliona z³o-tych. To 45% wiêcej ni¿ przed rokiem.Przychody ze sprzeda¿y osi¹gnê³y81,3 miliona z³otych (30-procento-wy wzrost), a zysk operacyjny 3,2 mi-liona (102%). Poni¿sza tabela opi-suje realizacjê planów kwartalnychw 2005 roku.
����������� ������������������
ATM S.A. zdecydowa³a siê otwo-rzyæ specjalny program wspieranianajzdolniejszych studentów infor-matyki Uniwersytetu Warszawskie-go, doceniaj¹c znakomite osi¹g-niêcia uczelni na polu kszta³ceniawybitnych informatyków.
Na mocy podpisanej umowySpó³ka ufundowa³a roczne stypen-dia trzem studentom Uniwersytetu— cz³onkom dru¿yny, która zajê³a
najwy¿sze miejsce na MistrzostwachEuropy Œrodkowej w Programowa-niu Zespo³owym (CEPC ’05), odby-waj¹cych siê w dniach 19—20 lis-topada w Budapeszcie. Dru¿ynywarszawskiej uczelni na Mistrzost-wach spisa³y siê œwietnie: zajê³y dwapierwsze miejsca, pokonuj¹c ponad50 zespo³ów z Europy Œrodkowej.Tym samym swoj¹ opiek¹ sponsor-sk¹ ATM obejmie dru¿ynê mistrzow-
sk¹: Marcina Michalskiego, Paw³aParysa i Bart³omieja Romañskiego.Wymieniona trójka przez rok odgrudnia bie¿¹cego roku otrzymywaæbêdzie co miesi¹c sta³¹ — okreœlon¹w umowie — kwotê stypendium.
— Wspieranie polskiej nauki jest
dla nas tradycj¹ i zaszczytem — po-wiedzia³ Prezes Zarz¹du ATM S.A.Roman Szwed. — Osi¹gniêcia m³o-
dych informatyków Uniwersytetu
�������������������������������������� �����������
�������� ��������� ����������������
(ks)
Wyniki 2005 r. Narastaj¹co po 3 kwarta³ach
tys. z³ I II III Bud¿et Realizacja Przekroczenie
Przychody ze sprzeda¿y 22 635 27 827 30 808 73 477 81 270 11%
Zysk brutto ze sprzeda¿y 8 699 11 402 11 574 30 764 31 674 3%
Koszty ogólne 9 453 9 675 9 500 29 721 28 628
Zysk ze sprzeda¿y -754 1 727 2 073 1 043 3 046 192%
Pozosta³e koszty operacyjne 31 -148 -16 120 -132
Zysk operacyjny -786 1 875 2 089 923 3 178 244%
Koszty finansowe 148 145 -472 523 -179
Zysk brutto -933 1 730 2 561 400 3 357 740%
Podatek dochodowy 143 213 154 0 510
Zysk netto -1 077 1 517 2 407 400 2 847 612%
�
� � � � � � � � �
Warszawskiego s¹ ogromne. My
chcemy ich wspieraæ solidnie i d³u-
gofalowo. Firmy komercyjne w Pol-
sce powinny podejmowaæ wszelkie
dzia³ania, aby daæ m³odym, wybit-
nie zdolnym studentom motywacjê
do ambitnego rozwijania swoich
umiejêtnoœci, a pracowników aka-
demickich wspomagaæ w kontynu-
owaniu ich misji edukacyjnej, która
potrafi przynieϾ tak spektakularne
efekty. Naszym zdaniem to jest
w³aœciwy sposób zachêcania m³o-
dych talentów do pozostania w kra-
ju — doda³ Roman Szwed.— Bardzo mnie cieszy, ¿e od
pewnego czasu œwiatowe sukcesy
naszych studentów s¹ zauwa¿ane
nie tylko przez œrodowiska nauko-
we i uczelniane, ale i przez te firmy
informatyczne, które patrz¹ per-
spektywicznie i którym le¿y na ser-
cu, aby nasz najwiêkszy skarb na-
rodowy — niezwykle uzdolniona
m³odzie¿ — widzia³ szansê swoje-
go rozwoju i realizowania siê w kra-
ju. Niew¹tpliwie ATM S.A. jest tego
chlubnym przyk³adem i jesteœmy
bardzo zadowoleni, i¿ mamy wresz-
cie takiego strategicznego, d³ugo-
terminowego sponsora-partnera— skomentowa³ prof. Jan Madey,opiekun dru¿yn Uniwersytetu War-szawskiego bior¹cych udzia³ w Mis-trzostwach.
Równoczeœnie ATM podpisa³umowê z dzia³aj¹c¹ przy UW Fun-dacj¹ Rozwoju Informatyki, na mo-cy której Spó³ka zosta³a g³ównymsponsorem reprezentacji Uniwersy-
tetu Warszawskiego na Mistrzost-wach w Programowaniu Zespo³o-wym. Zgodnie z ustaleniami ATM— oprócz Mistrzostw Polski i Euro-py Œrodkowej — dofinansuje rów-nie¿ wyjazd mistrzów Europy Œrod-kowej na Mistrzostwa Œwiata,które odbêd¹ siê w San Antoniow kwietniu przysz³ego roku.
(ks)
Zwyciêska ekipa w mistrzostwach CEPC ’05.
������������ ��������������
�������������������������
29 listopada 2005 roku Wroc³awskieCentrum Sieciowo-Superkompute-rowe przy Politechnice Wroc³aw-skiej obchodzi³o jubileusz 10-leciaistnienia oœrodka. W zorganizo-wanej z tej okazji uroczystej kon-ferencji mia³ zaszczyt braæ udzia³ATM. Zaproszonym goœciom przed-stawiono historiê i perspektywyrozwoju WCSS. Uroczystoœæ by³adla nas tym milsza, gdy¿ po³¹czonoj¹ z uruchomieniem dostarczo-nego przez ATM superkomputeraSGI Altix 3700. Wœród zaproszonych
by³ te¿ przedstawiciel producenta— firmy SGI, wieloletniego partne-ra biznesowego ATM.
Zainstalowany przez nas Altix3700 posiada 64 procesory IntelItanium 2 oraz bardzo du¿¹, bo a¿128-gigabitow¹ pamiêæ wspó³dzie-lon¹. Warto dodaæ, ¿e wczeœniejATM dostarczy³ tak¿e do WCSSszybk¹ pamiêæ masow¹ SGI TP 9700.W momencie dostarczania by³a topierwsza w Polsce pamiêæ masowaz portami Fiber Channel o przepu-stowoœci 4 Gb/s. (md)
�
� � � � � � � � �
�������������� ��������������������
ATM kontynuuje strategiê inwesto-
wania w rozwój nowych produk-
tów wykorzystuj¹c swoj¹ unikaln¹
pozycjê na rynku TMT (Technolo-
gy, Media & Telecommunications).
We wrzeœniu br. podpisaliœmy umo-
wê z firm¹ NEO Agencja Reklamo-
wa Sp. z o.o. na wdro¿enie i obs³u-
gê systemu POS TV (Point of Sales TV
— telewizja w miejscu sprzeda¿y)
w jednej z ogólnopolskich sieci
handlowych. NEO jest znan¹ agencj¹
marketingow¹ typu BTL (Below the
Line), która specjalizuje siê w wyko-
rzystywaniu w proponowanych pro-
gramach marketingowych najnowo-
czeœniejszych technik cyfrowych.
Dla ATM oznacza to wejœcie na
nowy, dynamicznie rosn¹cy rynek
reklamy cyfrowej z ofert¹ outsour-
cingu zintegrowanej platformy tech-
nicznej do rozpowszechniania treœ-
ci audiowizualnych. WartoϾ umowy
w ci¹gu 5 lat wyniesie 5,67 mln z³.
POS TV to technika rozpowszech-
niania reklamy wizualnej na moni-
torach zamontowanych w miejscach
sprzeda¿y. System bêdzie centralnie
sterowany, a reklamy bêd¹ prze-
sy³ane przez sieci operatorów mo-
bilnych. Wdra¿any system o nazwie
SSM to w³asne rozwi¹zanie ATM.
Tylko w Stanach Zjednoczonych
rynek reklamy wykorzystuj¹cej no-
woczesne media cyfrowe (tzw.
signage) jest oceniany na ponad
1 mld dolarów. Analitycy Stanford
Resources spodziewaj¹ siê niemal
czterokrotnego wzrostu tego ryn-
ku w latach 2004—2009. Atutem
POS TV jest mo¿liwoœæ bardzo szyb-
kiego dostosowania wyœwietlanych
treœci do bie¿¹cych oczekiwañ rek-
lamodawców i do wyników pomia-
ru skutecznoœci poszczególnych
reklam. Badania pokazuj¹ wielokrot-
nie wiêksz¹ skutecznoœæ reklamy
w miejscu sprzeda¿y od innych jej
form. Pomiary przeprowadzone
w sieciach SPAR i Tesco w Wielkiej
Brytanii wykaza³y œredni wzrost sprze-
da¿y wywo³any w³¹czeniem POS TV
o 10%, zaœ w po³¹czeniu z promo-
cj¹ cenow¹ — a¿ o 22%. Te same
ekrany mog¹ te¿ s³u¿yæ do zastoso-
wañ rozrywkowych, np. prostych
gier obs³ugiwanych z telefonu ko-
mórkowego. Wiêcej szczegó³ów
nt. platformy POS TV zawiera za-
mieszczony w bie¿¹cym numerze
„ATMosfery” artyku³ pt. „ATM na
rynku POS TV”.
���������������������������
Pod koniec paŸdziernika br. ATM S.A.
wygra³a dwuetapowy przetarg na
dostawê ³¹czy telekomunikacyjnych
dla sieci rozleg³ej (WAN) Telewizji
Polskiej S.A. Trzyletni kontrakt, opie-
waj¹cy na sumê 1,8 miliona z³o-
tych, poszerza obszern¹ listê klien-
tów, dla których ATM œwiadczy tego
typu us³ugi.
Sieæ WAN po³¹czy 18 lokalizacji
Telewizji na terenie ca³ego kraju.
G³ównym podwykonawc¹ Spó³ki
jest Crowley Data Poland Sp. z o.o.
ATM specjalizuje siê w us³ugach
telekomunikacyjnych i informatycz-
nych œwiadczonych na rzecz œwiata
mediów i notuje wiele sukcesów na
tym polu, a wygrany przetarg jest
kolejnym przyk³adem potwierdza-
j¹cym ten fakt. (ks)
(ks)
�
� � � � � � � � �
Kolejnym œwiadectwem udanego
wkraczania ATM na rynek mediów
jest podpisanie w listopadzie br.
z TVN SA umowy na dostawê ³¹cza
miêdzynarodowego Warszawa-
-Londyn dla kana³u iTVN. Bêdzie to
naziemny cyfrowy kana³ transmisji
danych, gwarantuj¹cy bardzo wy-
sok¹ jakoœæ i niezawodnoœæ.
Umowa ta stanowi rozwiniêcie
dotychczasowej wspó³pracy obu
firm. ATM S.A. œwiadczy us³ugê
transmisji sygna³u wizyjnego po-
miêdzy central¹ firmy w Warszawie
a oœrodkiem w Krakowie.
Warto przypomnieæ, ¿e w paŸ-
dzierniku br. ATM S.A., operator
sieci ATMAN, podpisa³a te¿ kolejne
kontrakty rozszerzaj¹ce wspó³pra-
cê z operatorami telewizji kablo-
wych. Z us³ug sieci ATMAN korzysta
obecnie piêæ z szeœciu najwiêkszych
sieci telewizji kablowych (wed³ug
danych Polskiej Izby Komunikacji
Elektronicznej): UPC, Vectra, Aster,
ICP i Toya. £¹czna wartoœæ przycho-
dów ATM zwi¹zanych z tym sekto-
rem rynku wynios³a w pierwszych
trzech kwarta³ach 2005 roku ponad
11,8 miliona z³otych.
ATM œwiadczy dla telewizji kab-
lowych us³ugi telekomunikacyjne
(dostêp do Internetu, transmisja da-
nych), us³ugi integracyjne (budowa
sieci rozleg³ych, systemy bezpie-
czeñstwa) oraz dostarcza oprogra-
mowanie wspomagaj¹ce procesy
biznesowe. Oferta dla sieci telewi-
zji kablowych wci¹¿ siê rozszerza.
Przewiduje siê, ¿e ju¿ wkrótce sta-
n¹ siê one znacz¹cym partnerem
warszawskiej spó³ki w projektach
zwi¹zanych z dystrybucj¹ nowej ge-
neracji treœci multimedialnych.
������������ ���������������
������ �����������
Telewizja Polska S.A. coraz œmielej
nape³nia Internet wartoœciow¹ treœ-
ci¹. 26 sierpnia TVP w ramach pro-
wadzonego projektu telewizji in-
teraktywnej (iTVP) przeprowadzi³a
bezpoœredni¹ transmisjê z uœwiet-
niaj¹cego 25 rocznicê Sierpnia ’80
koncertu Jean Michel Jarre’a.
Nasza firma pokaza³a w prak-
tyce w³asne mo¿liwoœci wspó³pra-
cy z nadawcami telewizyjnymi, bê-
d¹c dostawc¹ rekordowego, jak do
tej pory, ³¹cza do Internetu o prze-
pustowoœci 500 Mb/s.
Trzeba te¿ wspomnieæ, ¿e nie-
co wczeœniej udostêpniliœmy ³¹cza
internetowe dla serwerów obs³u-
guj¹cych transmisjê z XI Przystan-
ku Woodstock. System, pracuj¹cy
w Centrum Danych ATMAN i za-
rz¹dzany przez firmê Noria, sk³ada³
siê z serwerów IBM wyposa¿onych
w oprogramowanie Real Server
(Real Networks).
Transmisjê w Internecie z Przy-
stanku Woodstock ogl¹da³a rekor-
dowa liczba odbiorców. Podczas
dwóch dni trwania imprezy zanoto-
wano oko³o 500 tysiêcy uruchomieñ
odtwarzaczy Real Player oraz ponad
dwa tysi¹ce równoczesnych u¿yt-
kowników. Obci¹¿enie ³¹cza inter-
netowego wynios³o oko³o 170 Mb/s,
a ca³kowita iloœæ wys³anych danych
przekroczy³a 860 GB.
�������� ����������������� ���������� �!������
(ks)
(ks)
�
� � � � � � � � � � � �
��������������� ������
Pocz¹tkowo, gdy nie by³o ekranówplazmowych i diodowych, reklamywyœwietlano za pomoc¹ telewizo-rów i monitorów kineskopowych,w których wielkoœæ przek¹tnejekranu by³a ograniczona do jedne-go metra. Jeszcze inn¹ technik¹ by-³y tzw. „cuby”, z których mo¿na by-³o sk³adaæ znacznie wiêksze ekrany,a technologia wyœwietlania by³aoparta na projekcji. Poniewa¿ kosztjednego elementu (cuba) wynosi³kilkadziesi¹t tysiêcy euro, tego typunoœnik ustawiony np. w centrumhandlowym nie mia³ szansy na sie-bie zarobiæ. Ponadto wszystkie teurz¹dzenia mia³y jedn¹, ogromn¹wadê — nie by³y dobrze widocznew ci¹gu jasnego, zw³aszcza s³o-necznego dnia, co ogranicza³o ichzastosowanie jedynie do wewnêtrz-nych instalacji.
Podstawowym czynnikiem dyna-mizuj¹cym rozwój multimedialnychnoœników reklamowych by³o poja-wienie siê, a nastêpnie drastycznyspadek cen monitorów plazmowych.Warto dodaæ, ¿e jeszcze niedaw-no plazmowy monitor o przek¹tnej42 cale kosztowa³ ponad czter-dzieœci tysiêcy z³otych, a obecnie
jego cena spad³a do piêciu tysiêcy.Dobrym przyk³adem postêpu tech-nologii plazmowej s¹ lotniska po-obwieszane kilkoma setkami tegotypu ekranów. Spe³niaj¹ one nietylko rolê informacyjn¹, ale i rekla-mow¹. Obecnie, dziêki znacznemuspadkowi cen sprzêtu i zaawanso-wanym systemom zarz¹dzania rek-lamodawca mo¿e zbudowaæ lubkorzystaæ z sieci noœników w spo-sób op³acalny ekonomicznie. Nie-mniej technologiê plazmow¹ czyprojekcyjn¹ trzeba traktowaæ jakotypowy „indoor” (czyli wykorzysty-wan¹ pod dachem), poniewa¿, byobraz by³ dobrze widoczny w dzieñ,w pe³nym s³oñcu ekran wymagaodpowiedniego zaciemnienia.
������������ ���
Ekrany LED (diodowe) to jedyna tech-nologia, która wygrywa ze s³oñcem.Zbudowane s¹ z modu³ów, które— w zale¿noœci od producenta —mog¹ byæ prostok¹tne, o propor-cjach obrazu 4:3, lub kwadratowe.Z regu³y spotyka siê modu³y za-wieraj¹ce po 32 piksele w pioniei poziomie. Z takich modu³ów mo¿-na tworzyæ dowolne konfiguracje,w tym równie¿ o proporcji 4:3,
ale nie jest to warunek konieczny.W sk³ad piksela wchodzi ró¿naliczba diod, minimum to trzy diodyw kolorach RGB, ale spotyka siêrównie¿ po kilka diod tego samegokoloru w jednym pikselu. Wymiarypiksela mog¹ byæ od 1,5 × 1,5 cm(z trzema diodami) do np. 3 × 4 cm(z oœmioma diodami). Jak wiadomo,rozdzielczoœæ ma istotny wp³yw najakoœæ obrazu, dlatego te¿ d¹¿y siêdo osi¹gniêcia najwiêkszego sto-sunku rozdzielczoœci do powierzchni,wyra¿anej w liczbie pikseli na metrkwadratowy. Œredniej klasy ekranyposiadaj¹ od 2000 do 7000 pikselina metrze kwadratowym. Przy wiel-koœci ekranu do 10 m2 otrzymu-jemy rozdzielczoœæ nie wiêksz¹ni¿ 160 × 128, przy wielkoœci dook. 20 m2 mo¿na otrzymaæ roz-dzielczoœæ ok. 320 × 256, a przy
���� ������ ����
�������������������
��� ����� �� � ������ ��� ���� �� � �� ������
������ ���� �� �� ������ ���� ���� � ��� �������
��� ������ ��� ��� �� ��������� ! ����� �������
������ � ��"����������� ��#����� �� � �������� ���
�� ������ � ����� ���������� � ������� � ������� �
� � ��� ������� ������ $ �� $���� �� ��� ��� ��������
���� �� ���� �� �� %����� � ������� �� ����� ������
�� � ����$� ��� �����#� �� ��#����� � ������$��&
�
� � � � � � � � � � � �
wielkoœci ekranu do 50 m2 roz-
dzielczoœæ osi¹ga wartoœæ nawet
448 × 320. Jak widaæ, nie s¹ to
wielkoœci imponuj¹ce, ale do wy-
œwietlania reklam wystarczaj¹ce.
Do zastosowañ profesjonalnych
opracowano nowy typ œcian diodo-
wych, wykorzystuj¹cych diody LED
tzw. trzy w jednym (dioda SMD).
Dziêki jej miniaturowym wymiarom
mo¿na otrzymaæ „pitch” nie wiêkszy
ni¿ 5 mm, co przy ekranie LED o wy-
miarach 3 × 4 m2 daje rozdzielczoœæ
600 × 800. Ekrany diodowe to
obecnie jedyna dostêpna techno-
logia, która pozwala uzyskaæ ostry
i jasny obraz wideo nawet przy
pe³nym nas³onecznieniu.
Ostatnie lata charakteryzuj¹ siê
bardzo szybkim tempem rozwoju
noœników wideo, niemniej jest to
wci¹¿ bardzo trudny rynek, na któ-
rym wiele firm zarówno oferuj¹cych,
jak i wykorzystuj¹cych tê techno-
logiê zbankrutowa³o. Zainstalowa-
nie ogromnej œciany reklamowej
nie musi siê przek³adaæ na szybki
zwrot z inwestycji, której koszt mo-
¿e czasem wynieœæ kilka milionów
dolarów. Przyk³ady spektakularnych
upadków firm medialnych, wykorzy-
stuj¹cych taki noœnik, wystêpowa³y
tak¿e w Polsce. Nadal wiêc oczeku-
je siê takiego prze³omu w techno-
logii wielkoformatowych ekranów
reklamowych, jakim poprzednio by-
³o wprowadzenie technologii plaz-
mowych dla œrodowiska indoor.
Trzeba jeszcze wzi¹æ pod uwagê
znacznie komplikuj¹cy sytuacjê fakt,
¿e obecnie jest tylko dwóch licz¹-
cych siê producentów niebieskich
diod na œwiecie, którzy solidarnie
utrzymuj¹ wysoki poziom cen.
Wszystko to powoduje, ¿e ekrany
diodowe bardzo wolno zastêpuj¹
billboardy plakatowe.
Obiecuj¹c¹ technologi¹, dziesiê-
ciokrotnie tañsz¹ od diodowej, choæ
jeszcze testowan¹, jest MagInk,
opracowany i oferowany przez fir-
mê córkê Mitsubishi. Jest to rodzaj
elektronicznego tuszu, który po-
zwala zmieniaæ statyczne obrazy co
kilka sekund. Jej wad¹ jest niewy-
starczaj¹ca szybkoœæ odœwie¿ania,
znacznie mniejsza od tej, jaka cechu-
je obraz wideo. Dlatego technologia
ta nie pozwala na wyœwietlanie
dynamicznych reklam i filmów,
mo¿na natomiast z powodzeniem
zmieniaæ billboardy co kilka sekund,
minut czy godzin i tym samym wy-
eliminowaæ koszt druku i nakleja-
nia plakatów.
Podsumowuj¹c ten krótki prze-
gl¹d technologii, trzeba stwier-
dziæ, ¿e wielkoœci ekranów w ka¿dej
z technologii bêd¹ ros³y, czego do-
brym przyk³adem s¹ ekrany plaz-
mowe i LCD oferowane przez firmê
Samsung: 84 calowy LCD i 102 ca-
lowy plazmowy, kosztuj¹cy nieste-
ty a¿ 200 tys. USD. W najbli¿szym
czasie przede wszystkim te techno-
logie bêd¹ wykorzystywane w urz¹-
dzeniach POS TV (Point of Sales TV)
instalowanych w zamkniêtych po-
mieszczeniach (sklepach, super-
marketach itp.). Natomiast w œro-
dowisku otwartym (outdoor) bêd¹
stosowane w miarê tanienia wspom-
niane ju¿ technologie diodowe oraz
pewnie MagInk, która prawdopo-
dobnie wyprze tradycyjny billboard,
znacznie zmniejszaj¹c koszt wy-
miany ekspozycji.
����������� ������������
ATM wi¹¿e z wejœciem na rynek
POS TV spore nadzieje, spodziewa-
j¹c siê osi¹gn¹æ du¿y efekt synergii
z dotychczasow¹ dzia³alnoœci¹ sie-
ciow¹ i telekomunikacyjn¹. Projek-
towanie, budowa, integrowanie,
uruchamianie i administrowanie
sieciami komputerowymi i teleko-
munikacyjnymi to chleb codzienny
firmy. Dzia³alnoœæ w zakresie sie-
ci POS TV, ³¹cz¹cej wiele ekranów
i komputerów ró¿nego typu, nada-
j¹cych treœci reklamowe, jest bardzo
zbli¿ona zarówno pod wzglêdem
technologicznym, jak i bizneso-
wym do dotychczasowych doœwiad-
czeñ firmy. W modelu biznesowym
stosowanym przez ATM g³ówny �POS TV w sieci sklepów ¯abka.
� � � � � � � � � � � �
�
nacisk k³adzie siê na udostêpnianieklientom kompletnego systemuPOS TV mog¹cego sk³adaæ siê na-wet z setek lub tysiêcy terminali,a nie na jego jednorazow¹ sprze-da¿. Dodajmy, systemu POS TVprofesjonalnie administrowanegooraz daj¹cego klientom mo¿liwoœæwyrafinowanego zarz¹dzania wy-œwietlanymi materia³ami audiowi-zualnymi. Przewidywany okres eks-ploatacji takiego systemu szacujesiê na 3 lata, poniewa¿ u¿ywane365 dni w roku monitory wypalaj¹siê, a rosn¹ce potrzeby klientówzmuszaj¹ do instalacji nowych ter-minali, które umo¿liwi¹ emisjê co-raz bardziej zaawansowanych ma-teria³ów wideo i animacji.
Z biznesowego punktu widzenia,synergia kryje siê w modelu przy-chodów. Podobnie jak w przypad-ku innych sieci, klient korzystaj¹cyz udostêpnionej mu sieci POS TVp³aci miesiêczn¹ stawkê za dopiê-cie ³¹cza, transfer danych oraz zaus³ugi administracji i zarz¹dzaniasystemem. Krótko mówi¹c, klientp³ac¹c wy³¹cznie za u¿ytkowaniesieci mo¿e siê koncentrowaæ na po-zyskiwaniu reklamodawców, a niena rozwi¹zywaniu problemówtechnicznych. Firmy osi¹gaj¹ce zyskiz reklam — w³aœciciel supermar-ketu, agencja reklamowa, firmaprowadz¹ca sprzeda¿ lub œwiad-cz¹ca us³ugi w licznych oddzia³ach,a nawet telewizja, która mo¿eotworzyæ oddzielny kana³ dla od-biorców — nie bêd¹ ³atwo rezyg-nowa³y z mo¿liwoœci i dochodów,które daje POS TV. Trzeba dodaæ,¿e obserwacja rozwoju tego rynkuw Europie i USA oraz dzia³aj¹cychna nim firm napawa optymizmem.Dlatego prowadzenie w ATM pro-jektów w tej dziedzinie znalaz³og³êbokie uzasadnienie. Odpowied-ni rozwój infrastruktury oraz wie-dza i doœwiadczenie specjalistów
pozwoli³y na stworzenie autorskiejplatformy POS TV o nazwie SSM(Spread Screens Manager), dziêkiktórej ATM odnosi sukcesy na ryn-ku i uzyskuje powa¿ne Ÿród³o sta-³ych przychodów, doceniane przezinwestorów gie³dowych.
������������ ��������
Podstawowymi elementami systemuSSM oferowanego przez ATM s¹:serwer centralny oraz tzw. „playery”,czyli terminale odtwarzaj¹ce ma-teria³y audiowizualne. Playeremjest zazwyczaj dedykowany kom-puter, wyposa¿ony w odpowiedniekran, a jego konfiguracja sprzê-towa zale¿y od stawianych przednim zadañ. W sk³ad systemu SSMwchodzi tak¿e specjalnie opraco-wane przez ATM oprogramowanie:systemowe, narzêdziowe, zarz¹-dzaj¹ce i monitoruj¹ce. Oprogra-mowanie to dzia³a na serwerzecentralnym i na playerach. SystemSSM dzia³a nieco inaczej ni¿ kla-syczna telewizja, nie odtwarza bo-wiem kontentu w czasie rzeczy-wistym, lecz w zadanym czasieprzesy³a w³aœciwe materia³y audio-wizualne do wskazanego playeralub do grupy playerów. Tak wiêcjedn¹ z zasadniczych funkcji ca³e-go systemu jest umo¿liwienie zdal-nego przesy³ania kontentu i odpo-wiedniego sterowania dzia³aniemplayerów. Po otrzymaniu materia-³ów ka¿dy player potwierdza, ¿ekontent zosta³ prawid³owo prze-s³any i przyjêty, a nastêpnie odtwa-rza go lokalnie zgodnie z ustalo-nym harmonogramem. Do playeróws¹ z regu³y wysy³ane dwa typy pli-ków. Pierwszy, o rozmiarach do-chodz¹cych do kilkudziesiêciu me-gabajtów, zawiera treœæ, która mabyæ wyœwietlona (np. film reklamo-wy w formacie MPEG). Natomiast
drugi (tzw. schedule), znaczniemniejszy, opisuje kolejnoœæ i czasodtwarzania treœci oraz czêstotli-woœæ i dok³adne pory ich emisji.Jeœli odpowiednie treœci multime-dialne znajduj¹ siê ju¿ w pamiêciplayera, to ww. paramery mog¹ byæ³atwo i szybko zmieniane wg aktu-alnych potrzeb klienta. Tak¿e opro-gramowanie dzia³aj¹ce na wszyst-kich komponentach systemu POS TVzosta³o napisane w taki sposób,aby zapewniæ mo¿liwoœæ szybkiegodostosowania systemu do zmienia-j¹cych siê wymagañ dowolnegoklienta. Zaawansowany monitoringca³ego systemu daje mo¿liwoœæ na-tychmiastowego reagowania naewentualne awarie terminali, cogwarantuje wysok¹ dostêpnoœæi niezawodnoœæ systemu. Natomiastrozbudowany system raportówgeneruje szczegó³owe sprawozda-nia obrazuj¹ce czas i liczbê emisjiposzczególnych materia³ów. Te ce-chy s¹ g³ównymi zaletami rozwi¹-zania SSM oferowanego przez ATM,który po wielu analizach dostêp-nego na rynku oprogramowaniado zarz¹dzania treœci¹ zdecydowa³siê na stworzenie oryginalnego,w³asnego produktu.
Co wiêcej, ATM oferuj¹c autorskieoprogramowanie, sprzêt i centrazarz¹dzania jest znakomicie przy-gotowany do budowy i eksploa-tacji systemów POS TV. Dowiod³otego pierwsze, udane wdro¿eniesystemu POS TV w sieci sklepów¯abka, w którym transmisjê danychzapewniaj¹ ³¹cza GPRS/UMTS.Oczywiœcie, w rozwi¹zaniach ty-powych mo¿e byæ wykorzystywanasieæ telekomunikacyjna ATMAN lubklasyczne ³¹cza innych operatorów.Istnienie sieci ATMAN daje ATMdu¿¹ przewagê nad konkurentami,umo¿liwiaj¹c bezpoœrednie dotarciedo wiêkszoœci ekspozycji POS TV naterenie ca³ej Polski. �
� � � � � � � � � � � � � � � � � �
�
�
��������������������������������������
����������������� ����� ������� ��������� ����� �������� ����������
������������ �����������������
Digit-all-time (DAT) jest wielokana-
³ow¹ platform¹ us³ug informacyj-
nych i rozrywkowych, g³ównie gier
interaktywnych i quizów. Mo¿e
w nich uczestniczyæ równolegle
wielu u¿ytkowników telefonów
mobilnych, którzy — znajduj¹c siê
w dowolnym miejscu na œwiecie —
maj¹ dostêp do sieci komórkowej.
Produkt adresowany jest przede
wszystkim do operatorów sieci ko-
mórkowych, zewnêtrznych dostaw-
ców us³ug telekomunikacyjnych
oraz producentów telewizyjnych.
Digit-all-time znajduje zastosowa-
nie w centrach handlowych, kla-
sycznych i interaktywnych kana-
³ach telewizyjnych oraz podczas
wszelkich imprez promocyjnych. To
platforma umo¿liwiaj¹ca tworze-
nie gier WAP/Voice i wielu us³ug
dodanych firmowanych przez ope-
ratorów GSM.
Prostota platformy DAT polega na
tym, ¿e wymaga ona jedynie dostê-
pu do ju¿ istniej¹cych sieci telekomu-
nikacyjnych i telefonii komórkowej.
Natomiast podstawow¹ cech¹ za-
pewniaj¹c¹ atrakcyjnoœæ platformy
jest interaktywnoϾ. Obecnie naj-
czêœciej s¹ wykorzystywane dwa
kana³y komunikacyjne: SMS i IVR.
Klasyczny SMS zosta³ nazwany przez
twórców systemu „videoSMS”, po-
niewa¿ wys³any do systemu powo-
duje jego wizualizacjê. Kana³ SMS
wprowadzono ze wzglêdu na tele-
wizje satelitarne, które maj¹ du¿e
opóŸnienie w przekazie sygna³u
wideo. Idea wykorzystania SMS
znajduje szerokie zastosowanie,
poczynaj¹c od zabaw, quizów, po-
przez pobieranie informacji, doko-
nywanie mikrop³atnoœci, na grach
i telewizji koñcz¹c. Platforma DAT
umo¿liwia za pomoc¹ SMS nawet
zdalne uruchamianie i obs³ugê ró¿-
nych urz¹dzeñ. Z kolei kana³ IVR
jest przeznaczony do obs³ugi
wszelkiego rodzaju gier 3D typu
multiplayer, gdzie wa¿ne jest, aby
ka¿dy, kto posiada telefon komór-
kowy, móg³ wzi¹æ udzia³ w grze.
Telefony UMTS, które dopiero po-
jawiaj¹ siê w Polsce, bêdzie po-
cz¹tkowo posiada³ tylko niewielki
procent u¿ytkowników. Dlatego
w³aœnie zastosowanie technologii
IVR (Interactive Voice Response),
znanej z obs³ugi np. skrzynek g³o-
sowych, okaza³o siê ciekawym roz-
wi¹zaniem, umo¿liwiaj¹cym udzia³
w grze tak¿e posiadaczom zwyk-
³ych telefonów komórkowych.
Platforma Digit-all-time pozwa-
la tak¿e na tworzenie szeregu
us³ug dedykowanych dla progra-
mów telewizyjnych. Digit-all ICEBerg
jest rozwi¹zaniem u³atwiaj¹cym
organizacjê konkursów telewizyj-
nych dla u¿ytkowników telefonów
mobilnych. Dostêp do gier i quizów
realizowany jest z wykorzystaniem
ró¿nych kana³ów: SMS, IVR, WAP
czy J2ME. Gry mo¿na prowadziæ
w czasie rzeczywistym na wizji, da-
j¹c graczom mo¿liwoœæ aktywnego
wspó³tworzenia programu tele-
wizyjnego.
��� �������������������������������
Platforma jest zbudowana z serwe-
rów zlokalizowanych w firmie ATM,
sieci telekomunikacyjnej (mo¿e to
byæ publiczny Internet) i oprogra-
mowania klienta zainstalowanego
na komperze PC, do którego jest
����� ����� ���� ���� ����������� � ������ ������ ����
�� ��� ������ � � ���� �������� ������ �����
� ��� ��� ���� ������� ������� ���� ���� �������������� ����
������� ��������� �� ��! "� �����# $����������� ��%���
������� � � ������� �� ��������� � �������� �����
�������� ���� ���� ���������! ������&��� ��� � ������
�� �� �� � ����� !"!# �$%# &'(# )%(! ��* �+� ,��
����� ��� ������������� � ���� �����"! "� $����� $� ����
���� ��-�� *�- ��������� ������ ��� � � �������. ����-/��
��
� � � � � � � � � � � � � � � � � �
przy³¹czony maksymalnie du¿y ekran,np. plazmowy, lub urz¹dzenie wy-œwietlaj¹ce typu rzutnik. Warto do-daæ, ¿e by³y tak¿e przeprowadzaneeksperymenty w sali kinowej, gdziena ekranie gra³o nawet 30 osóbu¿ywaj¹cych telefonów komórko-wych. Poniewa¿ platforma obs³u-guje równie¿ dŸwiêk 3D, wra¿e-nia graczy w tym przypadku by³yniezwyk³e.
DAT jest wyposa¿ony w systemzarz¹dzania kompozycj¹ ekranutelewizyjnego w czasie rzeczywis-tym. Za selekcjê i obróbkê prezen-towanych treœci odpowiada iTVContent Manager, zaœ uk³ademobrazu — liczb¹ wyœwietlanychprogramów i podzia³em prostok¹-ta ekranu — administruje iTV ScreenManager. System jest tak zbudo-wany, aby w przysz³oœci umo¿liwia³równie¿ ³atwe manipulowanie ka-na³ami telewizyjnymi, emitowany-mi przez operatorów telefonii mo-bilnej. Z punktu widzenia graczazasada dzia³ania jest dosyæ prosta.Telefon traktowany jest jako game
pad, klawiszom przypisywane s¹funkcje s³u¿¹ce grze czy te¿ stero-waniu np. pojazdami.
Warunek obs³ugi maksymalniedu¿ej liczby u¿ytkowników, bior¹-cych udzia³ w g³osowaniach lubzabawach, jest podstawowym wy-maganiem, stawianym zw³aszczaprzez operatorów telewizyjnych.Wzros³o te¿ zainteresowanie ope-ratorów us³ugami lokalizacyjnymi,rozwijaj¹cymi siê na razie w Polscew stopniu ograniczonym ze wzglê-du na barierê psychologiczn¹ u¿yt-kowników, którzy nie chc¹ byælokalizowani w serwisach informa-cyjnych czy rozrywkowych. Równiewa¿na jest personalizacja, czyli do-starczanie treœci opracowywanychpod k¹tem odbiorcy. ¯aden u¿yt-kownik nie chce siê przebijaæ przezca³¹ zhierarchizowan¹ strukturê
serwisu, lecz pragnie od razu do-cieraæ do informacji bezpoœredniogo interesuj¹cych. Informacje po-winny byæ tak¿e automatycznieprzesy³ane wykorzystywanym przezodbiorcê kana³em.
������������� ���������������
Wszystkie gry oparte s¹ na tymsamym silniku. To, co odró¿nia jeod siebie, to sposób wizualizacji,medium komunikacji oraz ró¿nescenariusze rozgrywek i zasady.Gracze maj¹ do wyboru kilka gruptematycznych przedstawionych po-ni¿ej w ramce.
Gracze komunikuj¹ siê z syste-mem poprzez SMS, IVR, WiFi, GPRSlub WAP. Gry mog¹ byæ prowa-dzone w ró¿nych lokalizacjach —na domowych telewizorach, w cen-trach handlowych czy za pomoc¹telefonów komórkowych. Istot¹ka¿dej z proponowanych gier jest
prezentacja w czasie rzeczywistymwszystkich wspó³zawodnicz¹cychze sob¹ graczy na jednej planszyekranu telewizyjnego.
Przyk³adem gry oferowanej w ra-mach Racing Arena jest — wdro-¿ona w portugalskiej telewizji SicTV— gra Car Racing, czyli Wyœcig Sa-mochodowy. Innymi propozycjamis¹ Ships Battle — Bitwa Morska orazTanks Battle — Bitwa Czo³gów.Uczestnicy do³¹czaj¹ do dowolnejgry po wybraniu numeru dostêpo-wego, z sieci komórkowej b¹dŸstacjonarnej. W trakcie po³¹czenia
����������
� ������������ ��������������� ��������������������
�� ��� ��������� ������������������������������ ����
������ ����������������� ��� ��������������������
� ����������������� �������� ����������������������
�� ��������������� ��������
� ����������� ���������������� ���������������������
������������������!��������������������� �����������
��������������
� �������������� ������������������"�#��������������
� �� ��������
� ������������ ���������������������������!����������
��������� ������#��������������������������������
����$���%����"���������������������� ����&���� ������'
� ����� ������� ��! � ����� ������ ������� ��� ���� (����
��� ������ �� ���"����� � �������� ����)� *���������
�� ��������������������� �����������������"��������
�������������+��������"�������������� �������!��������
�"�������������������������� �� ��������
��
� � � � � � � � � � � � � � � � � �
z numerem dostêpowym gracz otrzy-
muje krótk¹ wiadomoœæ o ozna-
czeniu kierowanego przez niego
pojazdu. Ca³oœæ instrukcji, dotycz¹-
cych poruszania siê i zasad gry, pre-
zentowana jest w formie ci¹g³ej in-
formacji w oknie gry.
Ciekaw¹ pozycj¹ jest gra z gru-
py Sport Arena — Football. Pozwala
ona na jednoczesny udzia³ w roz-
grywce dwóch u¿ytkowników: je-
den wciela siê w rolê bramkarza,
drugi strzelca. Rywalizacja polega
na pojedynku w rzutach karnych,
w formie turniejów dowolnie usta-
lonych przez organizatora. Cieka-
wostk¹ jest mo¿liwoœæ prezento-
wania na ekranie dodatkowych
informacji o u¿ytkownikach, takich
jak zdjêcie przes³ane w formie MMS
lub e-mail czy pseudonimów przy-
jêtych przez uczestników zabawy.
������������
Nowa technologia jest oferowana
na zasadzie dzier¿awy platformy.
W tym celu w ATM zosta³ zbudo-
wany system, który pozwala obs³u-
giwaæ partnerów z ca³ej Europy za-
le¿nie od typu serwisu. To znaczy,
¿e poprzez serwer zlokalizowany
w Polsce mo¿na w dowolnym kraju
obs³ugiwaæ gry za pomoc¹ telefo-
nów komórkowych dzia³aj¹cych
w ka¿dej sieci. O mo¿liwoœciach
systemu œwiadczy test, w którym
serwer dzia³a³ w Polsce, czêœæ IVR
w Portugalii, a klient znajdowa³ siê
w Singapurze. Warto dodaæ, ¿e
opóŸnienia pomiêdzy wciœniêciem
klawisza a reakcj¹ na ekranie nie
przekracza³y sekundy.
Zwykle w momencie pojawienia
siê nowej technologii klienci nie ma-
j¹ wizji jej wykorzystania. Tak wiêc
wraz z technologi¹ musi byæ tak¿e
dostarczany pewien kontent, który
bêdzie pobudza³ wyobraŸniê po-
tencjalnego klienta. Temu s³u¿¹ ofe-
rowane obecnie gry. Zwyczajowo
operator proponuje udzia³ w przy-
chodach (tzw. revenue sharing).
Jednak w przypadku gier dobrze
sprawdza siê model licencyjny,
zw³aszcza gdy operator chce siê
ró¿niæ od konkurentów i np. u¿yt-
kownikom swojej sieci oferowaæ
grê bez op³at.
Korzyœci biznesowe osi¹gane
dziêki zastosowaniu platformy DAT
s¹ oczywiste. To przede wszystkim
zwiêkszenie aktywnoœci uczestni-
ków programów interaktywnych
TV, podniesienie atrakcyjnoœci ofer-
ty programowej, a tak¿e, w przy-
padku operatorów telefonii GSM,
rozszerzenie i wzbogacenie oferty
us³ug o wartoœci dodanej prze-
znaczonych dla rynku masowego.
�����������
Innowacyjna koncepcja rozwijana
przez ATM sprawia, ¿e platforma
Digit-all-time jest unikalna i wyró¿-
nia siê na tle konkurencji. DAT to
odpowiedŸ na szybko zmieniaj¹cy
siê rynek us³ug, technologii i ludz-
kich przyzwyczajeñ. Produkt jest
tak stworzony, aby zapewnia³ nie-
przerwan¹ komunikacjê i dostêp —
niezale¿nie gdzie siê znajduje od-
biorca — poprzez ró¿ne kana³y:
g³os, SMS, MMS, WAP, J2ME,
WWW, telewizjê czy PC. Dziêki za-
implementowanemu systemowi
zarz¹dzania treœci¹ mo¿liwe jest
szybkie dostosowanie kontentu do
ró¿nych kana³ów i jêzyków.
Jeden z raportów tygodnika
Computerworld stwierdza, ¿e treœci
oferowane przez dostawców i ope-
ratorów sieci komórkowych kreuj¹
coraz szybciej rozwijaj¹cy siê biz-
nes. Jednak¿e dopiero powszechne
pojawienie siê technologii UMTS
pozwoli na jego pe³ne rozwiniêcie
dziêki platformie Digit-all-time.
Zw³aszcza biznesu zwi¹zanego
z grami prowadzonymi w czasie
rzeczywistym. ATM jest do tego
przygotowany.
��������������������������� ��!����
� ���������������� ������� ������������������������
� ������� � �������� � ! � ������ �������� "����� "���#
� $!%�&�����������' ��(�������)������������������������
���������������������� !���������������*+��������
���' ����#
� ,��!%�-�������������������������������� ����.����������
������������� ���������������������������������������
������������ !#
� /�� -�����0������������)������������������������)�1
�������������������������������������#
� ���������� ����� ������� ����������&������ �
,2,34 -3�%56��7��7������� �,�������8��� .�9����!���1
�� ����� �������: .�,�����/������ ���.�;����� �9���'�
�������:� ����� �(#
� -�������,7 7��������� �,2,34 -�,����<���&*�������(.
�' ��������������4 -��������������������������#
� !�� �����!%�������)������������������������)����
���������������������������������7
�
��
� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �
������������� �������������������
Obecnie mówi siê o sieciach nowejgeneracji, wykorzystuj¹cych proto-kó³ IP, trzeba mieæ jednak œwiado-moœæ, ¿e stare struktury szkieletowe,które na ca³ym œwiecie ju¿ od daw-na s¹ cyfrowe, pozostaj¹ w takimkszta³cie, w jakim by³y. Na nich jestbudowana warstwa IP, co wystarczado implementacji dowolnej nowejus³ugi lub produktu. Wygl¹da nato, ¿e najwiêksi producenci teleko-munikacyjni zdo³ali œwiatu narzuciæideê, ¿e switching jest gorszy odroutingu. Dziêki takiemu podejœciuœwiat telekomunikacji znacznie siêuproœci³, równie¿ w sensie rynkupracy i poszukiwanych na nim spec-jalistów. Tak¿e znacznemu uprosz-czeniu uleg³a technologia i drastycz-nie zawêzi³ siê portfel produktówka¿dego operatora telekomunika-cyjnego.
Jeœli spojrzeæ na pakiet us³ug ty-powego operatora us³ug rezyden-cjalnych, oferowanych gospodar-stwom domowym — zw³aszczaw Europie, gdzie gracze rynkowiwywodz¹ siê z dawnych monopolitelekomunikacyjnych — widaæ, ¿edo tej pory by³y one bardzo zró¿ni-cowane. Same us³ugi g³osowe by³ystosunkowo proste — darmoweminuty w rozmaitych porach doby.Jednak gdy do tego dochodzi³ do-stêp do Internetu, transmisja da-nych i szereg us³ug dodanych (np.zwi¹zanych z obs³ug¹ p³atnoœci),typowy pakiet us³ug oferowanyklientowi rezydencjalnemu by³bardzo z³o¿ony, wieloparametrowy.W zwi¹zku z tym, mimo ¿e odbior-ca mia³ wybór pomiêdzy ró¿nymioperatorami, co forsuj¹ dyrektywyunijne i strategia lizboñska, by³ todobry sposób by go zatrzymaæ u sie-bie, odpowiednio reguluj¹c ratingczy mechanizm finansowy w zale¿-noœci od parametrów produktów
aktywowanych dla danego klienta.Tak wiêc walka konkurencyjna sta-wa³a siê coraz ostrzejsza.
To co mo¿na zaobserwowaæobecnie, sprowadza siê do rady-kalnego ograniczenia wszystkichparametrów us³ug praktycznie dojednego — przep³ywnoœci. Ju¿ niemówi siê o us³udze g³osowej i do-stêpie do Internetu, lecz o rezyden-cjalnej us³udze telekomunikacyjnej.Koszt rezydencjalnej us³ugi g³oso-wej jest groszowy, zaœ o cenie de-cyduje dostêp do Internetu i trans-misja danych. Istniej¹ ju¿ standardyprzemys³owe i technologiczne,kszta³t us³ugi jest dobrze okreœlony,tak wiêc jej cena na rynku rezy-dencjalnym zosta³a sprowadzonado kosztu miesiêcznego abonamen-tu za jeden Mbit. Skutkiem takiegopodejœcia s¹ jeszcze bardziej wy-niszczaj¹ce wojny cenowe pomiê-dzy operatorami.
Dlatego konieczne staje siê ofe-rowanie takich produktów i us³ug,
������������������
������������������������������ ��������
� �������� ���� ���� ������ �������� ��������������
��� ������ �� ��� ���� � ������� ���� ��� �������� ���
������ ������� ��������� ����� ��� ����� � ���� ��
������� ��� ���� ������ ��� �������� � ����� ���� �
�������� ��� ��� �������� � ��!���� � ���� ���������
� ��� ���� ��" ����� ����� ��� #��"���� ��� ��� �� �
�� � ����������� ������������ ��������� ��������� ��
����� ������ ��������� � ��� ����� ������ ����������
�������� � ��� �� ���� ������� �!��� � ����� � ����
!����� �� �� ����� ����� ��� �� ���� ������ ��� ����"
#���"$� %� ��� �������� ���� ����� �������� &�!��� � ���
������ ����!�� ������ �������� ���� ��� ��� ��� ��������
�� '(�������������(� ������(����"����(� �()*�
��
� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �
które nie wi¹¿¹ siê bezpoœrednioz transmisj¹ (chocia¿ bez czêœci te-lekomunikacyjnej nie maj¹ racji by-tu), natomiast maj¹ ró¿ne wartoœcidodane. Patrz¹c jednak na portfelus³ug dodanych (np. poczta g³oso-wa, hosting itp.) szeroko pojmowa-nych operatorów telekomunikacyj-nych, widaæ ¿e by³y one zazwyczajo rz¹d wielkoœci tañsze. Oznaczato, ¿e operatorzy nie zawsze trak-towali je z nale¿yt¹ powag¹. Zatemdzisiaj walka musi siê toczyæ o coœca³kiem innego. Kiedyœ dostêp doInternetu by³ us³ug¹ dodan¹ do g³o-su, teraz jest zupe³nie na odwrót.Musz¹ wiêc powstaæ us³ugi doda-ne, które mo¿na nazwaæ „ciê¿ki-mi”, kosztowne i wiêcej znacz¹cew ofercie. St¹d na rynku pojawi³asiê popularna strategia triple play(telefon, Internet i telewizja w jed-nym kablu od jednego operatora,oczywiœcie w technice cyfrowej).
�������������� �� ��������� ���
Jeœli z kolei oceniaæ rynek nadaw-czy, to widaæ tocz¹cy siê od 10 latproces, który w³aœnie przynosi pier-wsze efekty. Jest on przede wszyst-kim zwi¹zany z telewizj¹ cyfrow¹.Jego skutkiem s¹ dwa zjawiska:rozwój naziemnej telewizji cyfroweji telewizji wysokiej rozdzielczoœci,która œciœle wi¹¿e siê z cyfrow¹.Jednak jeœli ktoœ zapyta o jakoœæprzekazu analogowego, zw³aszczaw odniesieniu do rynku europejskie-go gdzie obowi¹zuje PAL, to jestona dobra, tym bardziej ¿e dbaj¹o ni¹ operatorzy kablowi. Zatempowstaje kolejne pytanie, po cowprowadzaæ technikê cyfrow¹,skoro nikt nie narzeka na analogo-w¹. OdpowiedŸ jest prosta. Po pierw-sze, by zmieœciæ wiêcej kana³ów,po drugie, by sprzedawaæ dodatko-wo p³atne tzw. kana³y kontent pre-mium. Aby by³o to mo¿liwe, trzebaodejœæ od klasycznego modelu broad-castowego, czyli rozsianych stacji
nadawczych (satelitarnych lub na-ziemnych), których sygna³ odbiera-j¹ abonenci wyposa¿eni w ró¿negotypu odbiorniki. Model biznesowypolega w tym przypadku na sprze-dawaniu czasu reklamowego lubdofinansowywaniu nadawcy z bud-¿etu pañstwa. W tym modelu niema miejsca na kontent premium.Tworzenie na bazie istniej¹cej infra-struktury skomplikowanych modelibiznesowych i mechanizmów na-dawania kontentu mija siê z celem,poniewa¿ gros odbiorców korzysta zkana³ów publicznie dostêpnych.
Oczywiœcie, istnieje szereg kana-³ów takich jak Discovery czy Nation-al Geographic, za które odbiorcyp³ac¹, ale ich rozsiew jest niepub-liczny, ju¿ cyfrowy i o tym, czy bêd¹one oferowane w pakiecie, decy-duje operator. Mowa wiêc wci¹¿jedynie o modelu ratingowym flatrate, który zawsze jest abonamen-towy. Od tego modelu nale¿y odejœæw kierunku pay as you go, czyli ta-kiego, w którym p³aci siê za kon-kretn¹ treœæ. Je¿eli spojrzeæ szerzejna rynek rozrywki konsumenckiej,medialnej (obejmuj¹cej muzykê,film itp.), widaæ, ¿e coraz wiêcej lu-dzi zdaje sobie sprawê, ¿e nie trze-ba ju¿ kupowaæ ca³ych p³yt, by po-s³uchaæ jednej piosenki, czy filmu,by go raz obejrzeæ. Przy tym zaczy-naj¹ oni wymagaæ wprowadzaniaodpowiednich modeli biznesowych,które to umo¿liwiaj¹. Rosn¹ca pre-sja powoduje zmiany w tenden-cjach na rynku telekomunikacyjnym,poniewa¿ biznesy broadcastowyi telekomunikacyjny wzajemnie siêpotrzebuj¹. Telewizja interaktywnato wspólna nazwa zestawu strategiibiznesowych po stronie nadawcówi mediów cyfrowych oraz operatorówtelekomunikacyjnych, a tak¿e towa-rzysz¹cych im rozwi¹zañ technolo-gicznych, pozwalaj¹cych na kapita-lizacjê rozwoju rynku szerokopas-mowych us³ug telekomunikacyjnychi obecnoœci du¿ego zakresu atrak-cyjnych treœci w domenie cyfrowej.
Podsumowuj¹c, operator tele-komunikacyjny musi zró¿nicowaæw³asn¹ ofertê, wprowadziæ do niejwiêcej parametrów i umo¿liwiaæprzesy³anie du¿ego, o wysokiej ja-koœci, niedostêpnego w inny sposóbkontentu multimedialnego. Z koleinadawca ma potrzebê poszerzaniarynku, docieraj¹c z kontentem doszerszej grupy odbiorców, którzyw zwyk³ych warunkach za takietreœci nie chcieliby p³aciæ. Dlaczegodo tej pory nadawcy tego nie zro-bili? OdpowiedŸ jest prosta — niedysponowali odpowiedni¹ tech-nologi¹. A dlaczego operatorzy te-lekomunikacyjni nie byli zaintere-sowani? Dlatego, ¿e dotychczasdzia³ali w zupe³nie odmiennymœrodowisku biznesowym.
�� ������������������ �������
Rynek œrodków technicznych dlatelewizji interaktywnej dopiero siêksztatuje, dlatego istnieje wiele ró¿-nych rozwi¹zañ. Nale¿y spodziewaæsiê, ¿e wykrystalizuj¹ siê technolo-gie wiod¹ce. Jeœli spojrzeæ na rynektelekomunikacji IP, rozwi¹zañ inter-netowych sprzed dziesiêciu lat, topanowa³a na nim ogromna liczba,nawet bardzo dziwnych rozwi¹-zañ. Obecnie rynek IP jest regularnyi dobrze zorganizowany. Wiado-mo, gdzie kupowaæ poszczególnekomponenty i jak budowaæ sieci.Misterium przekszta³ci³o siê w rze-mios³o. Z kolei patrz¹c na wieloletnirozwój rynku telewizji satelitarneji kablowej, widaæ tak¿e przejœcieod wielkiej z³o¿onoœci i rozmaitoœcido pe³nego uproszczenia technolo-gicznego, sprowadzaj¹cego siê doinstalacji standardowego pude³ka.Ten sam proces bêdzie dotyczy³ —wci¹¿ jeszcze wielu — rozwi¹zañw zakresie telewizji interaktywnej,zw³aszcza ¿e widaæ wyraŸnie zary-sowuj¹ce siê tendencje standary-zuj¹ce, wzmacniane przez rozwójwspólnego modelu biznesowego
�
��
� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �
nadawcy i operatora. Niestety, tech-nologia wci¹¿ jeszcze nie znajdujesiê w fazie standaryzacji.
O jakich platformach i œrodkachtechnicznych mówi siê w przypad-ku telewizji interaktywnej? Popierwsze, o IPTV, czyli tzw. telewizjitelekomunikacyjnej, umo¿liwiaj¹-cej transmisjê telewizji jakoœci cyf-rowej nie na zasadzie broadcas-tingu za pomoc¹ kabla jednokie-runkowego ze wzmacniaczamiwizyjnymi przez sieæ nadajnikównaziemnych lub satelitê, lecz po-przez sieæ telekomunikacyjn¹. Jestto rozwiniêcie idei sprzed lat — vi-deo frame relay czy video over ATM— tym razem w œwiecie IP. Ten po-mys³ ma szansê rozwoju, poniewa¿jest w zasadzie jedynym sposobemprzesy³ania w warstwie trzeciej.Podstawow¹ przewag¹ telewizjitelekomunikacyjnej nad tradycyj-nym rozsiewem jest dwukierunko-woœæ sieci transmisyjnej. Ta cechaumo¿liwia nie tylko komunikacjênadawcy do odbiorcy, ale tak¿e od-biorcy do nadawcy, który w do-wolnym momencie mo¿e za¿¹daæodpowiedniej us³ugi. Czêsto IPTVjest mylone z telewizj¹ interneto-w¹, nie maj¹c z ni¹ nic wspólnego.
IPTV zapewnia szeroki wachlarzrozwi¹zañ i produktów konsumenc-kich, których oczekuje rynek. Jestwiêc retransmisja zwyk³ych kana-³ów telewizyjnych w technologiicyfrowej, ró¿nego rodzaju mecha-nizmy ochrony praw autorskich,mechanizmy rozliczeniowe (abo-namentowe lub pay as you go) czyvideo on demand. Odbiór realizo-wany jest nie przez komputery PC,lecz dedykowane urz¹dzenia, tzw.set top box IPTV. Z jednej strony s¹one pod³¹czone do sieci telekomu-nikacyjnej, z drugiej zaœ wspó³pra-cuj¹ z telewizorami. W skrajnychprzypadkach jakakolwiek próba in-gerencji w set top box mo¿e byætraktowana przez operatora jakprzestêpstwo. Tak surowe restrykcjewi¹¿¹ siê przede wszystkim z faktem,
¿e technologia cyfrowa pozwalana kopiowanie bez spadku jakoœci.
Drug¹ platform¹ jest w³aœnietelewizja internetowa (PCTV, desk-top TV, mobile TV), zwana czêstokomputerow¹ lub osobist¹. Podsta-wow¹ cech¹, odró¿niaj¹c¹ to roz-wi¹zanie od IPTV, jest brak set topbox, zaœ urz¹dzeniami odbiorczymis¹ urz¹dzenia komputerowe. Jedy-nym medium zapewniaj¹cym obu-stronn¹ transmisjê i u³atwiaj¹cymobs³ugê jest Internet. Nie oznaczato, ¿e ka¿dy internauta mo¿e tak¹telewizjê ogl¹daæ. Zazwyczaj tegotypu systemy s¹ wdra¿ane przezoperatora, a przekaz udostêpnianytylko w jego sieci. Zakres oferowa-nych us³ug jest taki sam jak po-przednio. Natomiast model bizne-sowy ró¿ni siê ze wzglêdu na brakurz¹dzeñ set top box. Trzeba te¿mieæ œwiadomoœæ odmiennego za-chowania u¿ytkownika, który w przy-padku IPTV jest odchylony od tele-wizora (lean back), dzier¿¹c w rêkupilota, natomiast korzystaj¹c z tele-wizji internetowej sk³ania siê ku (leanforward) klawiaturze, myszy i urz¹-dzeniu komputerowemu. W przy-padku nale¿¹cych do u¿ytkownikaurz¹dzeñ komputerowych du¿otrudniej zapewniæ ochronê przedkopiowaniem kontentu, mimo sto-sowania odpowiednich mecha-nizmów zabezpieczaj¹cych.
Trzeci¹, doœæ specyficzn¹ plat-form¹ jest tzw. telewizja mobilna,która jest pewn¹ odmian¹ telewizjiinternetowej. Telewizja mobilna ko-jarzona jest przede wszystkim zestreamingiem odpowiednio prze-formatowanego kontentu, nada-wanego w ramach oferty repertu-arowej. To oczywiœcie mo¿e byætaki format i treœci, jakie s¹ prezen-towane w telewizji dostêpnej w do-mach w sposób tradycyjny. Jednakogl¹danie filmu na wyœwietlaczukomórki jest raczej ma³o sensow-ne. Co innego wiadomoœci, zdjêcia,serwis pogodowy czy pewne treœciinformacyjne, eksponowane nawet
na nieruchomym tle — o taki kon-tent g³ównie chodzi. Pod wzglê-dem technologicznym ten rynekjest najbardziej zró¿nicowany, ofe-ruj¹cy najwiêksz¹ liczbê niekompa-tybilnych rozwi¹zañ.
Oprócz wspomnianych rozwi¹-zañ istnieje jeszcze kilka odmiantechnologii DVB (Digital Video Broad-cast). Najbardziej znana jest DVB-S,czyli rozsiew satelitarny. Praktycz-nie mog¹ z niej korzystaæ wszyscy,którzy maj¹ dekoder i talerz do od-bioru satelitarnego. Poza tym ist-niej¹ DVB-C (odbiór kablowy) i DVB-T(cyfrowa telewizja naziemna, obec-nie budowana w Polsce wed³ugwytycznych Unii Europejskiej) orazrozwijana przez koncerny produ-kuj¹ce sprzêt dla operatorów tech-nologia DVB-H (hand-held). Ta o-statnia jest zwi¹zana z budow¹ siecistacji bazowych telefonii komórko-wej, które maj¹ pe³ne oprzyrz¹do-wanie do ³¹cznoœci radiokomunika-cyjnej, a tak¿e spe³niaj¹ wszystkienormy œrodowiskowe i przemys³o-we zwi¹zane z tzw. warstw¹ duktu.Taka sieæ pozwala na dostawianienowych urz¹dzeñ, np. cyfrowychnadajników telewizyjnych bardzoniewielkiej mocy, transmituj¹cychodpowiednio spreparowan¹ treœæczy retransmituj¹cych istniej¹ce ka-na³y, a których sygna³ odbieranyjest przez telefony komórkowe wy-posa¿one w dekodery DVB-H.Oczywiœcie nie chodzi o to, bywszyscy ogl¹dali filmy na ekranachtelefonów, lecz by mo¿na by³o têtechnologiê stosowaæ np. w ró¿-nego typu pojazdach: samochodach,autobusach, poci¹gach. W tymrozwi¹zaniu interaktywnoœæ wyni-ka z samej natury terminala tele-komunikacyjnego GSM, który rów-noczeœnie pe³ni rolê odbiornikatelewizyjnego. Tak wiêc transmisjabie¿¹cych kana³ów, nieobci¹¿aj¹camocno sieci, odbywa siê poprzezDVB-H, zaœ kontent na ¿¹danie re-alizowany jest we wspomnianymmodelu telewizji mobilnej. �
��
� � � � � � � �
�
�����������¯ycie zawodowe zaczyna³ 17 lat te-mu, pracuj¹c jako informatyk w Cen-trum Informatyki Ubezpieczenio-wej ZUS, a nastêpnie w firmie M.JIntertrade Co. Ltd. Natomiast resz-tê kariery zawodowej zwi¹za³ z fir-m¹ ATM, w której dzia³a od 13 lat.Pocz¹tkowo doœæ d³ugi czas pra-cowa³ w charakterze handlowcaw Dziale Komputerów PC. Potemznalaz³ siê w Dziale Realizacji Pro-jektów, z którego powsta³ obecnyDzia³ Realizacji Projektów Telekomu-nikacyjnych. Jan stoi dzisiaj na jegoczele. W ci¹gu ostatnich czterechlat zarówno on, jak i prowadzony
przez niego dzia³ odniós³ kilka zna-cz¹cych sukcesów. Dla Jana przedewszystkim najwiêkszym z nich jestkierowanie od pocz¹tku — wrazz Tomaszem Dziubiñskim, dyrekto-rem Pionu Techniki i Us³ug Profes-jonalnych — budow¹ sieci ATMAN.Z najbardziej istotnych dla rozwojufirmy nale¿y te¿ wymieniæ przed-siêwziêcia realizowane dla towa-rzystwa ubezpieczeniowego Wartai banku BRE, w których Jan pe³ni³rolê kierownika projektu. Obecnienadzoruje pod wzglêdem logis-tycznym i merytorycznym du¿e pro-jekty prowadzone przez w³asnydzia³, zwi¹zane z rozwojem i udo-stêpnianiem klientom sieci ATMAN.
ATMosfera: Od d³u¿szego czasu
kierujesz z³o¿onymi projektami. Jak
w nich postrzegasz swoj¹ rolê?
Jan Wiœniowski: Jako kierownikprojektu przede wszystkim spe³niamrolê zwornika, czyli osoby przypi-suj¹cej zadania uczestnikom pro-jektu i nadzoruj¹cej ich wykonanie,tak¿e w warstwie merytorycznej.Tym bardziej, ¿e jestem odpowie-dzialny nie tylko za sprawy hand-lowe, ale równie¿ za rozbudowêsieci œwiat³owodowej. Przecie¿, byprodukt lub us³ugê mo¿na by³osprzedaæ, najpierw trzeba oceniæmo¿liwoœci ich realizacji. Do tegozaœ niezbêdna jest wiedza i znajo-moœæ realiów technicznych. Takwiêc muszê nadzorowaæ ca³y pro-ces — od momentu pozyskaniaklienta przez dzia³ handlowy, po-przez sporz¹dzenie oferty i podpi-
sanie umowy, na realizacji kontrak-tu koñcz¹c.
ATMosfera: Ka¿dy z projektów
niesie wiele wyzwañ. Który by³
szczególnie trudny?
Jan: Niew¹tpliwie budowa, ci¹g³yrozwój i modernizacja sieci ATMAN,w któr¹ — w zale¿noœci od reali-zowanego etapu — zaanga¿owa-nych mo¿e byæ nawet do 60 osób.To niekoñcz¹ce siê przedsiêwziêciestale prowadzi ca³y mój dzia³. Jed-nak jednym z wiêkszych wyzwañby³o uczestnictwo w projekciewewnêtrznego systemu kontrolijakoœci SZOP (System Zarz¹dzaniaOperacjami i Projektami). Tym bar-dziej, ¿e pocz¹tkowo jego funkcjo-nowanie by³o testowane w moimdziale. Obecnie jest to ju¿ podsta-wowe narzêdzie wykorzystywane
przez wiêkszoœæ dzia³ów w firmieATM, porz¹dkuj¹ce i przyspiesza-j¹ce obieg informacji pomiêdzy ni-mi oraz pozwalaj¹ce na stworzeniearchiwum dokumentacji projekto-wej. Co z kolei zapewnia bie¿¹ceraportowanie i ocenê stanu realiza-cji projektów.
ATMosfera: Od wielu lat ATM
rozwija siê bardzo dynamicznie.
Czy takie tempo da siê utrzymaæ
w dalszej perspektywie?
Jan: Jestem przekonany, ¿e tak.Pocz¹tkowo rozwinê³y siê us³ugidostêpu do Inernetu. Obecnie ce-ny, nawet w zakresie dostêpu sze-rokopasmowego, gwa³townie spa-daj¹. Trzeba wiêc znaleŸæ sposóbna utrzymanie dochodów na od-powiednim poziomie. KierownictwoATM ju¿ od dawna widzi szansê
��� ����� �����������������
(jsz)
� � � � � � � �
��������� � ������� ���������� ���� ��� ����� ���� ���� !"�#
����������������� ��� ���������� ��� ���������������������� �������������������������� ������� ���� ������� �
������ �������������������!��"�� ������������! ��"��������#���$#���#������ ����#���$#���#���� ��"��� ������� �
���������������� %���&�'�&����
����!��"��#��� ()*���+�,���*���"�(�����-"��� ))��, �"�����"�)"�"��
����� .�/0"�� �1"2����
������� ���!����$ 3� � �� /&4��
���������������%�5 ������� � ������� �
w us³ugach medialnych, a zw³asz-
cza przechowywaniu i transferze
w naszej sieci kontentu. Dlatego
wraz z Ma³gosi¹ Naziêb³o ju¿ od
trzech lat zajmujemy siê regular-
nym przesy³em transmisji telewizyj-
nych dla Canal+, TVN i TVP. Muszê
siê pochwaliæ, ¿e potrafimy realizo-
waæ przesy³ wysokiej jakoœci obrazu
i dŸwiêku od nadawcy do odbiorcy,
który bezpoœrednio przekazuje to
do satelity praktycznie bez ¿adnej
obróbki. Niewiele firm ma takie
umiejêtnoœci i mo¿liwoœci. Du¿e
nadzieje wi¹¿emy tak¿e ze wspó³-
prac¹ z operatorami telewizji kab-
lowych i nadawcami telewizji lo-
kalnych.
ATMosfera: Jak¹ rolê widzisz tu
dla ATM?
Jan: Oczywiœcie jako poœrednika
w wymianie kontentu pomiêdzy
nimi. Tak siê stanie w chwili, gdy
operatorzy i nadawcy uwierz¹, ¿e
poœrednik taki jak my gwarantuje
ca³kowit¹ niezawodnoœæ i bierze
pe³n¹ odpowiedzialnoœæ
za realizacjê us³ugi. Ju¿
dzisiaj jesteœmy do tego
przygotowani.
ATMosfera: Jak wiêk-
szoœæ pracowników ATM
poœwiêcasz siê pracy bez
reszty. Niemniej, by spro-
staæ obowi¹zkom trzeba
mieæ kondycjê. Jak o ni¹
dbasz?
Jan: Rzeczywiœcie, wol-
nym czasem dysponujê je-
dynie w weekendy i wa-
kacje. Wtedy zajmujê siê
fotografowaniem i ob-
róbk¹ zdjêæ. Natomiast
od dwóch lat wci¹gnê³a
mnie nowa pasja — nur-
kowanie w Polsce i za-
granic¹ powi¹zane z fo-
tografik¹ podwodn¹. Ta
aktywnoœæ zapewnia pe³ny relaks
i likwidacjê wszelkich stresów.
Dziêki uprzejmoœci redakcji ATMo-
sfery mam mo¿liwoœæ przedstawie-
nia próbek moich fotograficznych
osi¹gniêæ.
ATMosfera: Dziêkujê za wywiad.