ara tirma yakla im - desen ve yÖntemler · ebe z eğitimde araştırma yöntemleri nicel...

3/29/12

1

ARA�TIRMA

YAKLA�IM - DESEN ve YÖNTEMLER�

Epistemolojik Açıdan “Bilgi” Nedir?

!  ��251��C/3"/-"2D/�)&13*/*/�A:&2*/%&�#*2-&E&$&B*�#*2�#*-(*�0-".":��0B25�#*-(*�%525."�6&��,*E*E&-�4&$2A#&-&2&�(@2&�%&B*E&#*-*2��

!  ��251��C/3"/-"2D/�)&13*/*/�A:&2*/%&�#*2-&E&$&B*�#*2�#*-(*�0-"#*-*2��>2/&B*/�%&/&9�90-5�*-&�&-%&�&%*-&/�#*-*.3&-�#*-(*��;�

!  �-(5-"2-"�%&34&,-&/&/�9"�%"�0-(5-"2-"�*-(*-*�6&2*-&2&�%"9"/"/�#*-(*/*/�4&,�3"B-".�#*-(*�4A2A%A2��

EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri

Ontolojik Açıdan “Gerçek” Nedir?

��251��G�&2?&,H�

0#+&,4*'4*2��30.54452��

4&,4*2�6&�#*2&9-&2*/�

.A%")"-&3*�%DED/%"��

6"20-"/�#*2�0-(5%52��

�

!  ��251��G�&2?&,H�35#+&,4*'4*2��$0B5-%52��#*2&9-&2*/�3039"-�&4,*-&E*.�/&4*$&3*/%&�0-5E4525-"/�#*2�0-(5%52��%0-"9D3D9-"�#*2&9-&2*/�*?&2*3*/%&�#5-5/%5B5�,0/5."�6&�E"24-"2"�(@2&�'"2,-D�'02.-"2��9025.-"2��"-"#*-*2��


“Gerceğe” nasıl ulaşırız? ��251��&2?&,��0#+&,4*'�#*2�0-(5�0-."3D/%"/�%0-"9D��"2"E4D2."$D/D/�%"�#5/5�"/-"."�3A2&$*/%&�)*?�#*2�.A%")"-&3*�0-."%"/��,&/%*�9025.-"2D/D�%")*-�&4.&%&/��0#+&,4*'�6&�#*-*.3&-�9@/4&.-&2*�,5--"/"2",�#5/"�5-"E."3D�(&2&,*2��

!  ��251��G�&2?&,H�%&/*-&/�0-(5�#*2&9*/�,&/%*3*/%&/��6&�#5-5/%5B5�024".%"/�4".".&/�#"BD.3D:�#*2�0-(5�%&(*-%*2��,3*/&��#*2&9-&2�G3039"-�(&2?&B*H�,&/%*-&2*/%&/�#*2�E&9-&2*�*-"6&�&%&2&,�024",�0-5E45252-"2��*-*.3&-�"2"E4D2."/D/�"."$D�#5�G(&2$&B*H*/�'"2,-*�9025.-"2D/D�"/-"."9"�9@/&-*,�0-."-D%D2��


“Gerçeğe” nasıl ulaşırız? ��251��G�039"-�(&2?&B&H�"*4�%&B*E,&/-&2��."4&."4*,3&-�0-"2",�*'"%&�&%*-&#*-*2��6&�"2"-"2D/%"�,*�*-*E,*�%&B*E*,�4&,/*,-&2�*-&�@-?A-&#*-*2��

!  ��251��5#+&,4*'�0-."3D/%"/��6&�%&B*E,&/-&2�"2"3D/%",*�*-*E,*-&2�/*$&-�0-"2",�*'"%&�&%*-&.&9&$&,�,"%"2�,0.1-&,3�0-%5B5�*?*/��@-?A-.&-&2*�:02%52��


ARA�TIRMA YAKLA�IMI - DESEN� - YÖNTEM� ?

" �2"E4D2."�9",-"ED.D��#*2�"2"E4D2."/D/�9"1D-DED/%"�#*-(*/*/�6&�(&2?&B*/�/"3D-�"-(D-"/%DBD/"�%"9"-D�0-"2",��"2"E4D2."�)",,D/%",*�(&/&-�9",-"ED.D�*'"%&�&%&2��

" �2"E4D2."�%&3&/*��"2"E4D2."/D/�3025-"2D/D�$&6"1-".",�9"�%"�)*104&:-&2*/*�4&34�&4.&,�"."$D9-"�"2"E4D2."$D�4"2"'D/%"/�(&-*E4*2*-&/�#*2�1-"/%D2��

" �2"E4D2."�9@/4&.*�#*2�"2"E4D2."/D/�/"3D-�9"1D-%DBD%D2��


3/29/12

2

Yöntem Bilim Hangi Yöntem?

#  �*4&-�6&��*$&-�"2"E4D2."�9",-"ED.-"2D�#*2#*2*/%&/�?0,�'"2,-D�.D%D2 ��

#  �"2,-D�*3&��#5�'"2,-D-D,�/&2&%&/�,"9/",-"/D902�

#  �2"-"2D/%",*�'"2,-"2�/&-&2%*2 �

EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri

Nicel Araştırma — Nitel Araştırma Nicel araştırma Nitel araştırma

$ Gerçeklik nesneldir $ Asıl olan yöntemdir $ Değişkenler kesin sınırlarıyla saptanabilir ve bu değişkenler arasındaki ilişkiler ölçülebilir $ Araştırmacı olay ve olgulara dışardan bakar, nesnel bir tavır geliştirir $ Genelleme $ Tahmin $ Nedensellik ilişkisini açıklama

$ Gerçeklik oluşturulur $ Asıl olan çalışılan durumdur $ Değişkenler karmaşık ve iç-içe geçmiştir ve bunlar arasındaki ilişkileri ölçmek zordur $ Araştırmacı olay ve olguları yakından izler, katılımcı bir tavır geliştirir $ Derinlemesine betimleme

$ Yorumlama $  Aktörlerin perspektiflerini anlama


Nicel Araştırma — Nitel Araştırma Nicel araştırma Nitel araştırma

$  Kuram ve denence ile başlar $  Deney, manipülasyon ve kontrol $  Standardize edilmiş veri toplama araçları kullanma $  Parçaların analizi $  Uzlaşma ve norm arayışı $  Verinin sayısal göstergelere indirgenmesi $  Olay ve olguların dışında, yansız ve nesnel

$  Kuram ve denence ile son bulur $  Kendi bütünlüğü içinde ve doğal $  Araştırmacının kendisinin veri toplama aracı olması $  Örüntülerin ortaya çıkarılması $  Çokluluk ve farklılık arayışı $  Verinin, bütün derinlik ve zenginliği içinde betimlenmesi $  Olay ve olgulara dahil, öznel perspektifi olan ve empatik

ARA�TIRMA YAKLA�IMLARI

N�CEL �&��/&2&%&��/&�,"%"2 �

N�TEL �&%&/��/*?*/��/"3D- �

KARMA �*2-*,4&�


Araştırma Yaklaşım-Desen-Yöntemleri

��*$&-��5"/4*4"4*6&��#  �&/&93&-��81&2*.&/4"-��

I  !"9D'��&/&93&-��2&��I  "2D�%&/&93&-��5"3*��I  �".��&/&93&-��25&��I  �&,��&/&,-*��*/(-&��5#+&$4��

#  �&/&93&-��-."9"/��0/��81&2*.&/4"-��I  �&4*.3&-��&3$2*14*6&��I  �"2ED-"E4D2."-D��0.1"2"4*6&��I  C-*E,*3&-��022&-"4*0/"-��I  �"2"."��526&9��I  �8�1034��"$40�I  C,*/$*-�6&2*�"/"-*:*��&$0/%9��"4"��/"-93*3��

�*4&-��5"-*4"4*6&��I  �A-4A2��/"-*:*��4)/0(2"1)9��I  �-(5#*-*.��)&/0.&/0-0(9��I  >2/&,��-"9�C/$&-&.&3*��"3&��45%9��I  �&02*��-5E452."��205/%&%�4)&029��I  025.-"."��&2.&/&54*$3��I  �-&E4*2&-�="-DE."-"2��2*4*$"-��45%*&3��

�"2."��*8&%��• ��?D,-"9D$D��81-"/"4029��0/'*2."4029��*$&-�%��*4&-��• ��81-02"4029��&E'&%*$*��*4&-�%��*$&-��• ��=&E*4-&.&��2*"/(5-"4*0/��*$&-��*4&-��=&E*4-&.&��


�/"-*4*,��/"-94*$"-��I  �"62".��/"-*:*�I  �"2*)3&-��/"-*:*�I  �&2-&.&��&6*&7��&4"��/"-*:��&/4&:-&2�I  �0-*4*,"��/"-*:-&2*��0-*$9��/"-93*3��I  �&B&2-&/%*2.&��2"E4D2."-"2D��6"-5"4*6&��&3&"2$)&3��

DENEYSEL (EXPERIMENTAL) ARA�TIRMA

" Deney ve kontrol grubu belirlenir.

" Deney grubu üzerinde bir takım de�i�iklikler yapılırken kontrol grubu sabit tutulur.

" Ortaya çıkan sonuçlara göre bu iki grup kar�ıla�tırılarak neden-sonuç ili�kisine bakılır.

" 4 alt gruba ayırabiliriz: #  Zayıf Deneysel (Pre-Experimental) #  Tam Deneysel (True experimental) #  Yarı Deneysel (Quasi-experimental) #  Tek Denekli (Single subject)


3/29/12

3

ZAYIF DENEYSEL

(Pre-Experimental)

Seçkisiz atamanın olmadığı tek grup desenler ile seçkisiz atama ve eşleştirmenin olmadığı karşılaştırmalı grup desenlerinden oluşur


Zayıf deneysel modeller...

Statik grup karşılaştırmalı desen (Sontest denkleştirilmemiş gruplu desen)

Statik grup öntest-sontest desen

(öntest-sontest denkleştirilmemiş desen)

Tek grup öntest-sontest desen

YARI-DENEYSEL

(Quasi-experimental)

Deney ve kontrol Gruplarının seçimi rasgele yapılması yerine bazı ön ölçümler ve ölçütlere göre belirlenir.


Yarı-deneysel modeller

TAM DENEYSEL

(True experimental)

Deney ve kontrol gruplarına seçim tesadufi bir �ekilde yapılır. Yani bir bireyin herhangi bir grupta olma ihtimali e�ittir.


Tam deneysel modeller...

Sontest kontrol gruplu seçkisiz desen

Öntest-sontest kontrol gruplu seçkisiz desen

3/29/12

4


Tam deneysel modeller...

Eşleştirilmiş seçkisiz desenler

TEK DENEKL�

(Single Subject)

• Geli�igüzel bir denek seçimi yoktur. •  Ara�tırmaya uygun olan bir veya birkaç ki�i ile çalı�ma yapılır.


DENEYSEL OLMAYAN (NON-EXPERIMENTAL) ARA�TIRMA

"  Denekler ve bulundukları ortam üzerinde de�i�iklik yapılmaz.

"  Mevcut durumu tanımlamak amacıyla ölçümler ve gözlemler yapılır.

"  Deneysel dizaynda oldu�u gibi neden-sonuç ili�kisini göstermek amaçlanmaz.

"  6 alt gruba ayırabiliriz: #  Betimsel (Descriptive) #  Karşılaştırmalı (Comparative) #  Korelasyonel-İlişkisel (Correlational) #  Tarama (Survey) #  Ex-post Facto #  İkincil veri analizi (secondary data analysis)


BET�MSEL (DESCRIPTIVE)

YÖNTEM

Karakterize edilmiş kişiler veya gruplar sayısal olarak tanımlanmaya çalışılır. Mevcut durumun değerlendirmesi yapılır.


KAR�ILA�TIRMALI (COMPARATIVE) YÖNTEM

İki veya daha fazla grup veya olgu

arasında farklılık olup almadığı araştırılır.Betimsel yöntemin bir

kademe ileriye götürülmüş halidir.


KORELASYONEL-�L��K�SEL (CORRELATIONAL) YÖNTEM

İki veya daha fazla grup veya olgu arasındaki bir ilişkinin olup olmadığı incelenir. Pozitif Korelasyon Negatif Korelasyon


3/29/12

5

TARAMA (SURVEY)

Tutumlar, inanışlar, görüşler gibi bilgi türlerini belirlemede kullanılır. Genellikle veriler anket yoluyla toplanır ve örneklem geniş turulur.


EX-POST FACTO (ETKEN-FAKTÖR SONRASI)

Neden-sonuç ilişkisi aranır. Deneysel dizayndan farklı olarak nedenler (faktörler) çok öncesinden gerçekleşmiştir veya ortamda mevcuttur.


�K�NC�L VER� ANAL�Z� (SECONDARY DATA ANALYSIS)

Daha önceden farklı amaçlar için toplanılıp kullanılmış verilerden yararlanarak yeni araştırmalar yapmak amacıyla veri analizine dayalı araştırma.


N�TEL (QUALITATIVE) ARA�TIRMA

" Birebir etkile�im ile veri toplama esasına dayalı ara�tırmalardır.

" 6 alt gruba ayırabiliriz: #  Kültür Analizi (Ethnographic) #  Olgubilim Cncelemeleri (Phenomenology) #  Durum ÇalıEması-Örnek Olay Cncelemesi (Case

Study) #  Teori OluEturma (Grounded theory) #  Yorumlama (Hermeneutics) #  EleEtirel ÇalıEmlar (Critical Studies)


Kültür Analizi (Ethnographic)

Bir kültürü, o kültürdeki inanış ve değerleri ve bunların oluşma süreçlerini incelemek amacıyla yapılan araştırmalardır.


Olgubilim (Phenomenography)

Bildiğimiz fakat tam olarak anlayamadığımız olguları araştırmayı amaçlayan çalışmalardır.


3/29/12

6

Durum Çalı�ması (Case Study)

Bir duruma ilişkin etkenlerin (ortam, bireyler, olaylar, süreçler vb) bütüncül bir yaklaşımla araştırıldığı ve ilgili durumu nasıl etkiledikleri ve ilgili durumdan nasıl etkilendikleri üzerine odaklanılan bir araştırma yöntemidir.


Teori Olu�turma (Grounded Theory)

Sistematik olarak toplanan ve analiz edilen verilere dayalı teori oluşturma yöntemidir. Olgu bilime benzer fakat olgu bilimde olgulara ilişkin kuramlar ortaya koyma yoktur.


Yorumlama (Hermeneutics)

Bir metnin, sanatsal ürünün, davranışın veya bir konuşmacının söylediklerinin ne anlama geldiğini derinlemesine irdelemeyi amaçlayan bir yöntemdir


Ele�tirel Çalı�malar (Critical Studies)

Genelde toplum içinde marjinal grupların sorunlarını incelmeyi amaçlayan çalışmalardır. Özellikle feminist, etnik ve cinsiyet konularıyla ilgilenir.


ANAL�T�K (ANALYTICAL) ARA�TIRMA

" Birebir etkile�im gerektirmeyen daha çok dokümanlara dayalı veri toplama ve analiz esasına dayalı nitel ara�tırma desenidir.

" 5 alt gruba ayırabiliriz: #  Tarihsel Ara�tırma (Historical Research) #  Kavram Analizi (Concept Analysis) #  Derleme (Review)-Meta Analiz/Sentez #  Politika Analizleri (Policy Analysis) #  DeBerlendirme AraEtırmaları (Evaluation Research)


Tarihsel Ara�tırma (Historical Research)

Tarih içerisinde gerçekle�mi� olayların dokümanlara dayalı olarak incelenmesidir.


3/29/12

7

Kavram Analizi (Concept Analysis)

Bir kavramın ve özelliklerinin etraflıca açıklanmasına dayalı çalı�malardır.


Derleme-Meta Analiz (Review-Meta Analysis/

Syntesis)

Herhangi bir alandaki çalı�maların anla�ılır bir �ekilde sentezlenmesi ve özetlenmesidir.


Politika Analizleri (Policy Analysis)

E�itimle ilgili politika üretme, politikaları inceleme ve ele�tirme ve geli�tirme i�leriyle ilgilenir.


De�erlendirme Ara�tırmaları (Evaluation Research)

Bir i�lemin veya sürecin nasıl i�letildi�inin incelendi�i ve de�erlendirildi�i ara�tırmalardır.


KARMA ARAŞTIRMALAR

" Açıklayıcı-Do�rulayıcı (Explanatory-Confirmatory) (Nicel % Nitel)

" Exploratory (Ke�fedici)

(Nitel % Nicel)

" Çe�itleme (Triangulation)

(Nicel + Nitel��Çe�itleme) EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri

ara tirma yakla im - desen ve yÖntemler · ebe z eğitimde araştırma yöntemleri nicel...

Documents