“วฒนธรรมตางชาต” พลวตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม

และวฒนธรรม ของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน

“FOREIGN CULTURE” THE CHANGES IN DYNAMICS TO THE SOCIAL AND CULTURAL ASPECTS OF THE COMMUNITIES,

KOH SAMUI AND KOH PHANGAN DISTRICT SURATTHANI PROVINCE

โดย ณฐา คมแควน หวหนาโครงการวจย สธาวด จนาญาต ผรวมวจย นทศ ไหมจย ผรวมวจย

โครงการวจยนไดรบทนอดหนนการวจยจากสานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงวฒนธรรม

ประจาปงบประมาณ 2553

(1)

กตตกรรมประกาศ

โครงการวจยเรอง “วฒนธรรมตางชาต” พลวตท สงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม

และวฒนธรรม ของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ไดรบทนอดหนนการวจยจากสานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงวฒนธรรม ประจาปงบประมาณ 2553

งานชนนคงไมสาเรจลงไดดวยดหากไมไดรบความรวมมอชวยเหลอจากทานผ ร ปราชญชาวบาน ผประกอบธรกจทองเทยว และหนวยงานราชการในพนท ทงทอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน เปนอยางด ขอขอบพระคณอาจารยเอยม ศรแสง อาจารยจาเนยร เจรญสข อาจารยเสนย ใจเยน อาจารยสชาต เรองทอง อาจารยสประวต มครฑ และคณประทป ทวยเจรญ เปนอยางสงทอนเคราะหชวยเหลอและใหขอมลอนเปนประโยชนอยางยงตอการวจยครงน นอกจากนขอขอบคณบรรณารกษหอสมดพทธทาสธรรมโฆษณและหอสมดกลาง มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน ทใหความชวยเหลอในการคนควาเอกสารอางอง

อนงขอขอบพระคณ สานกศลปะและวฒนธรรม มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน ทอนเคราะหสถานทในการดาเนนงานชนนมาตลอดระยะเวลา 1 ป อกทงขอขอบพระคณทานศาสตราจารยชวน เพชรแกว ทปรกษาโครงการทใหคาชแนะในการลงพนทภาคสนามและคาปรกษาในการดาเนนงานเปนอยางดมาโดยตลอด ทาใหงานชนนสาเรจลลวงไปไดและมความสมบรณยงขน ผลประโยชนและคณคาใด ๆ อนเกดจากงานวจยชนน จงเปนคณความดทบรรดา ผ มพระคณทงหลายทกลาวมาแลว ยอมมสวนไดรบดวยกนทงสน

คณะผวจย กนยายน 2554

(2)

บทคดยอ

การศกษา “วฒนธรรมตางชาต” พลวตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน มวตถประสงคเพอศกษาบรบทชมชน พลวตและการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม วฒนธรรมตางชาตทมบทบาทการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม และผลกระทบ อปสรรค และโอกาสตอการเปลยนแปลงทนทางวฒนธรรม รวมถงการหาแนวทางสรางภมคมกน

เกาะสมยและเกาะพะงน เปนเกาะตงอยในทะเลอาวไทย เกาะสมยมเนอทประมาณ 252 ตารางกโลเมตร สวนเกาะพะงนมเนอทประมาณ 170 ตารางกโลเมตร ลกษณะภมประเทศสวนกลางของเกาะมภ เขา พ น ท รอบนอกมท งพ น ท เปนทดอน ราบลม และราบตาสลบ กนไป มหาดทรายและสนทรายกระจายรอบ ๆ ภมอากาศเปนแบบรอนชนมรสมเนองจากไดรบอทธจากลมทะเล แหลงทรพยากรธรรมชาตทสาคญ ไดแก ดน นา ปาไม สตวปา สตวนา ทะเล และทรพยากรทองเทยว มสาธารณปโภคพนฐานทครบครน ประชากรสวนใหญเปนชาวไทยพทธ ชาวไทยเชอสายจน ชาวไทยมสลม และชาวตางชาต สภาพเศรษฐกจเกยวของอยกบการผลตภาคเกษตร อตสาหกรรมขนาดเลก และการทองเทยว วฒนธรรมประเพณทโดดเดนของเกาะสมยคอ การชนควาย เพลงรองเรอ สวนเกาะพะงนคอ ชกพระทางทะเล สาหรบความเปนมาทางประวตศาสตรของเกาะสมยและเกาะพะงนแตเดมไมปรากฏหลกฐานแนชดวาเปนมาอยางไร แตในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวปรากฏหลกฐานวา เกาะสมยอยในการปกครองของเมองนครศรธรรมราช สวนเกาะพะงนขนกบเมองไชยา ปพ.ศ.2440 มการจดระบบการปกครองทองถน เกาะสมยและเกาะพะงนจงถกยบรวมเปนอาเภอเดยวกน คอ อาเภอเกาะสมยขนตอเมองไชยา หลงปพ.ศ.2513 เกาะพะงนแยกตวจากเกาะสมยตงเปนกงอาเภอ และตงเปนอาเภอในป พ.ศ.2520 ภายหลงจากมการพฒนาประเทศดวยแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตตงแตปพ.ศ.2504 เปนตนมา นบเวลายาวนานไดหาทศวรรษบรบทชมชนเกาะสมยและเกาะพะงนไดรบผลกระทบทาใหเกดการเปลยนแปลงในทกดาน อาท สภาพกายภาพ สงคมวฒนธรรม และเศรษฐกจ ซงสงผลกระทบตอวถการดาเนนชวตของผคนอยางกวางขวาง

ดานพลวตและการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม เดมวถชวตของผคนทงสองเกาะมความเปนอยแบบพงพาอาศยเกอกลกนระหวางคนกบคน และคนกบธรรมชาต การเปลยนแปลงของสงคมเปนไปโดยระบบธรรมชาต โดยมการปรบเปลยนไปอยางชาๆ ตามสภาพการณทเปลยนไป วฒนธรรมการเรยนรของผ คนในยคนนผกยดอยกบสถาบนศาสนาและครอบครว

(3)

สาระของการเรยนรเกยวของกบการดาเนนชวตและศาสนา วฒนธรรมการทางานมทงปจเจกบคคลและการทางานเปนกลม วฒนธรรมการผลตและบรโภคแบบเดมเปนการผลตในสงทบรโภค และบรโภคในสงทผลต ปรมาณการผลตขนอยกบปจจยสและแรงงานในครวเรอน ภายหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 (พ.ศ.2520) การขยายตวทางเศรษฐกจและโครงสรางพนฐานของทงสองเกาะ ทาใหการเดนทางตดตอกบภายนอกมความสะดวกมากขน ดวยเหตนชาวตางชาตทตองการหลกเลยงความแออดของฝงทะเลจงหวดภเกตไดเปลยนเสนทางมาทองเทยวมายงเกาะสมยและเกาะพะงนมากขน ชาวบานจงปรบวถชวตดวยการหารายไดจากการเขามาของชาวตางชาต ดาเนนกจกรรมการทองเทยวอยางงาย เชน การสรางเพงพก ใหเชาตามชายหาด เปนตน หลงปพ.ศ.2530 การทองเทยวขยายตวอยางรวดเรว รฐปรบโครงสรางสาธารณปโภคและบรการสาธารณะตางๆใหทนสมย ทาใหมนกลงทนชาวตางชาตเขามาประกอบกจการเพมขนมากขน เกาะสมยจงเปลยนแปลงเปนแบบเดยวกบภเกตและพทยา

ในสวนวฒนธรรมตางชาตทมบทบาทตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม คอ วฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคน ไดแก การศกษา ภาษา การใชเทคโนโลยในการประกอบอาชพ และการประกอบอาชพแบบใหม วฒนธรรมการทางาน ไดแก ธรกจตางชาตทมบทบาทในพนท การสรางพนทสาหรบคนตางชาต การทาธรกจนายหนา และการนาการบรหารงานแบบตะวนตกมาใชในการทาธรกจทองเทยว วฒนธรรมการผลตและการบรโภค ไดแก การผลตและการบรโภคอาหาร เครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรค และสาธารณปโภค

ดานผลกระทบ อปสรรค และโอกาสตอการเปลยนแปลงทนทางวฒนธรรมทง 3 ดาน มทงเชงบวกและเชงลบ เชงบวก ไดแก การพฒนาการศกษาเกยวกบภาษาตางประเทศสความเปนสากล การพฒนาเทคโนโลย การสอสารการพฒนาอาชพเพอสรางรายไดใหแกชมชน การพฒนาสาธารณปโภค ดานเชงลบ ไดแก การจดระบบการศกษา ความเสอมโทรมของสภาพแวดลอมทางธรรมชาต ความเสอมโทรมของสงคมและวฒนธรรม สาหรบแนวทางการสรางภมคมกน นาเสนอใน 6 ประเดน ไดแก ศกษา คนควา วจยวฒนธรรมทองถน สงเสรมใหคณคาและรวมกนรกษาเอกลกษณทางวฒนธรรมตน จดทาระบบเครอขายสารสนเทศทางดานวฒนธรรม สรางพนทสาหรบวฒนธรรม สนบสนนกลมองคกรตาง ๆ ททาหนาทดานวฒนธรรมใหมความเขมแขง และจดทาแผนยทธศาสตรดานวฒนธรรมระยะยาว

(4)

ABSTRACT

The study of “Foreign Culture” the changes in dynamics to the social and cultural aspects of the communities, Koh Samui and Koh Phangan district Suratthani province aimed to study 1) the communities context, dynamics and social and cultural changings 2) the influence of foreign culture to the social and cultural changes and 3) the effects, obstacles and opportunities to the cultural capital change including the way to protect them.

For communities’ context, Koh Samui and Koh Phangan located in Aow Thai Sea. Koh Samui had 252 square kilometers and Koh Phangan had 170 square kilometers. The global landscapes of the islands were mountainous. The outer spaces were inlands, plains and low plains continuously. There were sand and dune scattered around the islands. The climates were tropical storm due to the sea wind. The important sources were the land, water, the forest, wind animals, marine animals, sea and tourist places. There were infrastructures for people there. People were mostly Buddhist, Chinese Thai, Muslim and Foreigners. On the economy were agricultures, small industrials and tourism. The well-known cultures in Koh Samui were Buffalos Fighting and Lullaby. Koh Phangan was Chak Pha Sea Festival. The history of Koh Samui and Koh Phangan had not clear picture of when it was took place but in the region of King Rama V had the evidence that Koh Samui was governed by Nakonsithammarat Kingdom and Phangan was governed by Chaiya. Later in 2440 B.E. there was a renewal of local government Koh Samui and Koh Phangan was place together to Koh Samui District and governed by Chaiya. After 2513 B.E. Koh Phangan was separated from Koh Samui District to King Amhoe and became Amphoe in 2520 B.E. After the development of the country with the national development plan from 2504 B.E. later on about five decades Koh Samui and Koh Phangan cultural contexts were effected and changed many ways like geography, social culture and economy which were effected to people way of life in wide range.

For dynamics and social and cultural changes, in the past people in Koh Samui and Koh Phangan were helping each other’s between the both islands and people with

(5)

nature. The cultural change depended on the natural system and changed a bit due to the cultural learning of people in the past which depended on the religion and family. The way of learning depended on the way of life and religion. The traditional of work had both personal and group works. The methods of producing and using products were produce for using it and using thing that was made. The amount of production was depended on four factors and the family ability. After the fourth national development plan (2504 B.E.) there was an expansion of the economy and infrastructures made transportation better than in the past. Many foreigners needed to stay far away from clouded life on Phuket Island. They turned to Koh Samui and Koh Phangan. People there changed their way of life to make money from foreigners by doing simple tourist activities like making a hut for rent at the beach. After 2530 B.E. tourism there grown up fast, governor provided modern utilities and infrastructures. This increased business foreigners came to do their business. So far Koh Samui became as same as Phuket and Patthaya.

In the part of foreign cultures played the role to the social and cultural changes were the culture and people learning process like educations, languages, using technology in the career and the new careers. The culture of working was foreign business influence in the working area, foreigner’s areas, business commission and using western way of management in tourist business. The culture of producing and using products were food producing and eating, dress, place for living, medicine and utilities. For the part of effects, obstacle and opportunity to cultural capital changes had both positive and negative parts. The positive parts were international language education development, technology developments, communication, career development to make profit for the communities and utilities development. The negative parts were the education system, the decay of natural resources and the decay of social and culture. The methods to make protection for the two islands were 6 ways as follow 1) study, find out and research the rural culture 2) promote to add value and save cultural identities 3) make cultural IT system 4) provide place for cultural activities 5) support the cultural organizations for their competency and 6) make a long cultural strategy.

(6)

สารบญ หนากตตกรรมประกาศ (1)บทคดยอ (2)ABSTRACT (4)สารบญ (6)สารบญตาราง (8)สารบญภาพ (9)บทท 1 บทนา 1 ความเปนมาของการวจย 1 วตถประสงคของการวจย 3 คาถามหลกในการวจย 3 ขอบเขตของการวจย 4 กรอบแนวความคดของการวจย 5 วธการดาเนนงานวจย 6 นยามศพทเฉพาะ 7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 8บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 10 ความรเกยวกบวฒนธรรม 10 ความรเกยวกบการเปลยนแปลงสงคมและวฒนธรรม 28 งานวจยทเกยวของ 40บทท 3 บรบทชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนในภาวการณเปลยนแปลง 47 บรบทชมชนอาเภอเกาะสมย 47 บรบทชมชนอาเภอเกาะพะงน 96บทท 4 พลวตวฒนธรรมตางชาต 131 พลวตการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ.2553) 131 วฒนธรรมตางชาตทมบทบาทตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม 148

(7)

หนาบทท 5 ผลกระทบ อปสรรค โอกาส และแนวทางการสรางภมคมกน 182 ผลกระทบ อปสรรค โอกาส ตอการเปลยนแปลงทางสงคม

และวฒนธรรม 182 การวเคราะหวฒนธรรมตางชาตทสงผลตอการเปลยนแปลง 195 แนวทางการสรางภมคมกน 200บทท 6 สรปผลการศกษา อภปรายผล และขอเสนอแนะ 206บรรณานกรม 236บคลานกรม 243ระดมขอมลจากกลมยอย 246ภาคผนวก 247 ภาคผนวก ก ภาพประกอบการวจย 248 ภาคผนวก ข แบบสมภาษณ 255ประวตผวจย 280

(8)

สารบญตาราง

ตารางท หนา

3.1 แสดงสถานบรการสาธารณสข 513.2 แสดงบคลากรทางดานสาธารณสข 523.3 แสดงสถตขอมลคดอาญา 533.4 แสดงประชากรอาเภอเกาะสมยแยกเปนรายตาบล 593.5 แสดงเปรยบเทยบประชากรของอาเภอเกาะสมยในชวงเวลา 3 ป นบตงแตป

พ.ศ. 2551-2553 603.6 แสดงสภาพการผลตพชทสาคญของอาเภอเกาะสมย 683.7 แสดงสภาพนกทองเทยวในอาเภอเกาะสมย 693.8 แสดงทพกในอาเภอเกาะสมย 693.9 แสดงสถตการทองเทยวภายในเกาะสมย ในระหวางปพ.ศ. 2547 – 2548 703.10 แสดงจานวนประชากรและจานวนครวเรอนของอาเภอเกาะพะงน

จาแนกตามองคกรปกครองสวนทองถน 1003.11 แสดงความแตกตางการผลตแบบเดมและแบบใหมของชาวเกาะพะงน 1285.1 แสดงการวเคราะหวฒนธรรมตางชาตตะวนตกทสงผลตอการเปลยนแปลง

ทางสงคมและทนวฒนธรรม 199

(9)

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1.1 แสดงกรอบแนวความคดของการวจย 53.1 แสดงเรอพระของอาเภอเกาะพะงน 112

1

บทท 1

บทนา

ความเปนมาของการวจย วฒนธรรมมบทบาทสาคญในการพฒนาทรพยากรมนษย เปนปจจยพนฐานในการพฒนาชาตใหมนคง เพราะเชอมโยงวถชวต ความเชอ แนวคดของคน ครอบครว ชมชนและชาตเขาดวยกน การไหลเวยนเปลยนแปลงทางวฒนธรรมและความหลากหลายทางวฒนธรรมทเปนการเคลอนตวของกระแสโลกาภวตน (อมรา พงศาพชญ, 2547) และการเปดกวางทางวฒนธรรมของคนไทย สงผลใหเกดความสญเสยความเปนอตลกษณจากการเผยแพรของวฒนธรรมตางชาต ไดงาย รวมถงความรวดเรวของอทธพลการครอบงาทางวฒนธรรมนบวาเปนอปสรรคสาคญยงตอการวางแผนและพฒนาชาต ผลการไหลเวยนเปลยนแปลงทางวฒนธรรมกอใหเกดกระแสวฒนธรรมใหมเปนอปสรรคและโอกาสการเขาสสภาวะไรพรมแดน เกดภาวการณสญเสยหรอเสอมสลายของวฒนธรรมไทยทเคยมแตดงเดม อาท การเออเฟอเผอแผ แสดงมตรไมตรระหวางกนทงคนในชาตหรอกบตางชาต การเคารพนบนอบตามกาลเทศะ การมเมตตา การใหอภย หรอการรอมชอมเพอประสานประโยชน การมสวนรวมในกจการสาธารณะ เปนตน จากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 (พ.ศ.2520-2524) ทมนโยบายในการเรงรดการพฒนาบรการทองเทยว รฐจะใหความสาคญในดานการเพมรายไดในรปเงนตราตางประเทศจากการทองเทยวใหสงขนเพอชวยลดภาระการขาดดลการคาและดลการชาระเงนระหวางประเทศ และสงเสรมการทองเทยวเนนใหประชาชนในทองถนมสวนรวมในการพฒนาการทองเทยวทงในดานการลงทน เพอจดสรางสงอานวยความสะดวกตางๆ การฟนฟศลปวฒนธรรม และประเพณของทองถน ตลอดจนผลตผลทเปนสนคาพนเมองในทองถนนนๆ เพอใหไดรบผลประโยชนจากการพฒนาการทองเทยวไดอยางทวถง โดยสนบสนนใหมสถาบนหรอสมาคมสงเสรมการทองเทยวขนในแตละภมภาค ทาใหประเทศไทยมการเปลยนแปลงสงคมไทย มการเปดเสรการคากอใหเกดการหลงไหลของระบบอตสาหกรรมทเขามาเปลยนแปลงวฒนธรรมการเกษตรของคนไทย การกาวกระโดดของเทคโนโลยเกดผลการสญเสยทางสมดลนเวศและทาใหระบบวตถนยมทมาทดแทนมมากยงขน อกทงความเออเฟอเกอกลในชมชน สงผลใหสงคม

2

และวฒนธรรมไทยในยคปจจบนเกดการแยกสวนมากขน (สานกงานคณะกรรมการพฒนา การเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2553) มงแสวงหาการบรโภคเพอความสขตามวถสขนยม เปลยนแปลงวถชวตดงเดม จนทาใหหลงลมอตลกษณ ละเลยคณคาภม ปญญาดงเดม เกดทศนคตดแคลนชาตพนธและวฒนธรรมตนเอง ไมสามารถปดกนหรอจากดการแลกเปลยนเรยนรเฉพาะเพยงวฒนธรรม “ดงเดม” สงผลตอการสรางการปรบตว โครงสรางวฒนธรรมและสงคม การสญเสยของคณคาวฒนธรรมนาไปสสภาวะทางสงคมอนเปนอปสรรคในการพฒนา ในปจจบนการเคลอนยายทางวฒนธรรมตางชาต วกฤตคานยมทเปนผลกระทบจากการเลอนไหลของวฒนธรรมตางเขาชาตเขาสประเทศทางอตสาหกรรมทองเทยว สอสารมวลชนและทางเทคโนโลยสารสนเทศโดยขาดการคดกรองและการเลอกรบวฒนธรรมทดงาม ทาใหคณธรรมและจรยธรรมของคนไทยลดลง โดยเฉพาะเดกและเยาวชน เนองจากวถชวตทเปลยนแปลงไป สงผลทาใหสถาบนครอบครว สถาบนการศกษา และสถาบนศาสนามบทบาทในการอบรมเลยงด ใหความรปลกฝงศลธรรมใหมคณธรรมและจรยธรรมลดนอยลง นาไปสคานยมและพฤตกรรมทเนนวตถนยมและบรโภคนยมเพมมากขน คานยมทฟ งเฟอ ขาดการยบยงชงใจ สงผลใหเกดปญหาอาชญากรรมตามมา นอกจากนเกดสภาวะการบรโภคเกนตว การละทงถนฐานสชมชนเมอง และการหลงลมอตลกษณของชมชน วถชวตแบบตางคนตางอย ขาดปฏสมพนธ อนนาไปสความออนแรงในจตสาธารณะและการมสวนรวมของชมชน อาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงนเปนอาเภอใน 19 อาเภอของจงหวดสราษฎรธาน ในชวงกอนป 2525 พนท 2 อาเภอนผคนสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนหลก ตอมามอตสาหกรรมการทองเทยวไดขยายตวอยางรวดเรวนบตงแตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 เปนตนมา ซงจากขอมลสถตการทองเทยวมแนวโนมการขยายตวอยางตอเนอง ในป 2550 พบวาอาเภอเกาะพะงนมประชากร จานวน 12,884 คน มจานวนผ เยยมเยอนรวมทงส น 334 ,229 ลานคน โดยรอยละ 87 เปนการเดนทางมาของชาวตางชาต ซงเทากบ 292,248 ลานคน สวนอาเภอเกาะสมยมประชากร จานวน 48,986 คน มจานวนผ เยยมเยอนรวมทงสนประมาณ 898,765 ลานคน (สานกงานสถตจงหวดสราษฎรธาน, 2553) ปจจบนพบวาอตสาหกรรมการทองเทยวใน 2 อาเภอนสงผลผลกระทบตอการเปลยนแปลงทางกายภาพ เกดปญหาความเสอมโทรมของศลธรรม ยาเสพตด โสเภณ การพนน และอาชญากรรมเพมมากขน เพราะอทธพลของการเลอนไหลทางวฒนธรรมตางชาตทผสมผสานเขากบวถชวตและวฒนธรรมไทย และขาดการการสรางภมคมกนการแพรขยายของวฒนธรรมตางชาต

3

จากเหตผลดงกลาวน คณะผวจยเลงเหนความสาคญในการทจะศกษาวฒนธรรมตางชาตตอพลวตการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในพนทอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงนจงหวดสราษฎรธาน ทเปนแหลงอตสาหกรรมทองเทยวหลกในภาคใตแหงหนง ประกอบกบสถานททองเทยวเปนเสมอนทนทางวฒนธรรมทสาคญ หากนาไปใชอยางผดวธหรอมากเกนไปจะทาใหทนนนสญสลายลงไปได รวมทงพลวตระหวางผคนในชมชนกบสงแวดลอมรอบตว โดยมไดคานงถงกระบวนการไหลเวยนเปลยนแปลงทางวตถ การบรโภคสนคาจากแหลงทนตางชาตทาใหเกดตวเลอกทหลากหลายกอใหเกดคานยมการบรโภค จนละเลยรากฐานวฒนธรรมดงเดม ทเขมแขงควบคการใชประโยชนจากทนทางสงคมและทนทางวฒนธรรมในการสรางภมคมกนทางสงคม ดงนนการวจยครงนคาดวาจะเปนประโยชนในเชงนโยบายทางสงคม ระดบชมชน จงหวดและประเทศ ทจะตองสรางใหชมชนจะมความตระหนกการเปลยนแปลงเพอใหการพฒนาเปนไปอยางสมดลยงยน วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาบรบทชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน 2. เพอศกษาพลวตและการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอ

เกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธานในชวงหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553)

3. เพอศกษาวฒนธรรมตางชาตทมบทบาทตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน

4. เพอศกษาผลกระทบ อปสรรค และโอกาสตอการเปลยนแปลงทนทางวฒนธรรม รวมถงเสนอแนวทางการสรางภมคมกนทางสงคมอนจะเปนประโยชนในการนาไปใชกบชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน คาถามหลกในการวจย ในการวจยครงนเพอใหเหนถงความสมพนธและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย คณะผวจยไดกาหนดคาถามหลกของการวจยออกเปนประเดนดงน 1. บรบทชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธานในมตพลวตและการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในชวงหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

4

แหงชาต ฉบบท 4 (พ.ศ.2520-2524) - ปจจบน (พ.ศ. 2553) เปนระยะเวลา 33 ป เปนอยางไร มปจจยหรอปญหาทตองแกไขเรงดวนหรอไมอยางไร

2. วฒนธรรมตางชาตทมบทบาทการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชน หรอไมอยางไร มผลกระทบ อปสรรค และโอกาสตอการเปลยนแปลงทนทางวฒนธรรม รวมถงเสนอแนวทางการสรางภมคมกนทางสงคมชนรนหลงไดอยางไร อนจะเปนประโยชนในการนาไปใชกบชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน และหาแนวทางแกไขไดหรอไมอยางไร

ขอบเขตของการวจย ในการดาเนนงานวจยครงนเพอเปนไปตามวตถประสงคทวางไว ไดกาหนดขอบเขตการวจยดงน 1. ขอบเขตดานพนท การศกษาครงมงศกษาชาวไทยในพนทอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวด สราษฎรธาน ซงในพนทอาเภอเกาะสมยม 7 ตาบล 39 หมบาน และอาเภอเกาะพะงนม 3 ตาบล 17 หมบาน 2. ขอบเขตดานเวลา ดาเนนการวจยในชวงเวลา 1 ป โดยดาเนนการตงแตวนท 4 สงหาคม 2553 - 3 สงหาคม 2554 3. ขอบเขตดานเนอหา การศกษาครงนมงศกษาเนอหาดงน 3.1 บรบทชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ไดแก ลกษณะทางกายภาพและชวภาพ ประวตและพฒนาการชมชน การพฒนาการทางการเมอง การปกครอง การพฒนาการทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ปญหาทตองแกไขเรงดวนของชมชน 3.2 วฒนธรรมตางชาตทมบทบาทตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธานในชวงหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553) ไดแก วฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคน วฒนธรรมการทางานของผคน วฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน

5

วฒนธรรมตางชาตทมบทบาทการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม หลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553)

กระบวนการมสวนรวมและปฏสมพนธระหวางคนในและคนนอกเชงพนท (สมภาษณ สนทนา เวทกลมยอย)

“วฒนธรรมตางชาต” พลวตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม และวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน

3.3 ผลกระทบ อปสรรค และโอกาสตอการเปลยนแปลงทนทางวฒนธรรม รวมทงเสนอแนวทางการสรางภมคมกนทางสงคมอนจะเปนประโยชนในการนาไปใชกบชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธานอนเนองมาจากขอ 3.2 กรอบแนวความคดของการวจย การวจยครงนเพอตอบโจทยวจยและสอดคลองกบกบวตถประสงคของการวจยเรอง “วฒนธรรมตางชาต” พลวตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ผวจยไดทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอกาหนดกรอบแนวคดการวจยออกเปนดงน

ภาพท 1.1 แสดงกรอบแนวความคดของการวจย

- วฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคน

- วฒนธรรมการทางานของผคน - วฒนธรรมการผลต

และการบรโภคของผคน

ผลกระทบ อปสรรค และโอกาสตอการเปลยนแปลงทนทางวฒนธรรม รวมถงเสนอแนวทางการสรางภมคมกนทางสงคมอนจะเปนประโยชนในการนาไปใชกบชมชน

บรบทชมชนอาเภอเกาะสมย และอาเภอเกาะพะงน - ลกษณะทางกายภาพ

และชวภาพ - ประวตและพฒนาการ

ชมชน - การพฒนาการทาง

การเมองการปกครอง - การพฒนาการทาง

เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม

- ปญหาทตองแกไขเรงดวนของชมชน

6

วธการดาเนนงานวจย ในการวจยครงนไดกาหนดวธการดาเนนงานวจยเพอตอบคาถามตามวตถประสงค การวจยแบงออกเปนดงน 1. วธวทยาในการวจย ใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ โดยใชขอมลจากเอกสารในระดบทตยภม และขอมลภาคสนาม มขนตอนการดาเนนการดงน 1.1 ระยะกอนทาวจย โดยเรมตนดวยการคดเลอกชมชนและเขาถงชมชน โดยไดคดเลอกชมชนมการเปลยนแปลงและไดรบผลกระทบในวงกวางเนองจากอตสาหกรรมการทองเทยวในจงหวดสราษฎรธาน 1.2 ระยะของการทาวจย โดยการดาเนนการวจยดวยการวเคราะหขอมลจากเอกสาร การจดเวทวเคราะหปญหารวมกบชมชน และสรางความเขาใจการวจยของคณะผวจยเพอปฏสมพนธในกระบวนการมสวนรวมอนจะกอใหเกดประโยชนตอการวจยเพอใหไดขอมลความรเชงลกเรยกวาเปนการวเคราะหปญหาแบบมสวนรวม PRA (Participatory Rural Appraisal) รวมทงยงสามารถกาหนดแนวทางดาเนนการภายในระยะทกาหนดของการวจยดวย 2. การเกบรวบรวมขอมล 2.1 การรวมรวบขอมลจากเอกสารใชวธวจยเชงประวตศาสตรทเกยวของบรบทชมชน วฒนธรรมตางชาต การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของในระดบประเทศ ระดบภาค ระดบจงหวดและระดบชมชนทงทเปนเอกสารทเปนทางการและไมเปนทางการ เชน เอกสาร ตารา วารสาร นตยสาร สงพมพตางๆ บทความและงานวจยทเกยวของ รวมทงฐานขอมลทางอนเตอรเนตของหนวยงานทเกยวของ เปนตน 2.2 การรวบรวมขอมลจากภาคสนาม ใชวธบอกเลา สงเกต สมภาษณ สนทนา และจดเวทกลม ในกรณเกบรวบรวมขอมลมขปาฐะหรอจารตบอกเลาใชวธดาเนนการแบบม สวนรวมบนทกเปนลายลกษณอกษร สวนการสงเกตใชการสงเกตแบบมสวนรวมและไมมสวนรวม ใชการสมภาษณแบบกงโครงสราง สมภาษณแบบเจาะลกทงสมภาษณเดยวและกลมโดยออกแบบคาถามแบบปลายเปด และการสนทนาเดยวหรอกลมแบบไมเปนทางการทเปนชาวบานและชาวตางชาตตะวนตกในพนท นอกจากนการจดเวทชมชนแบบมสวนรวมทงชาวบานทวไป ปราชญชาวบาน แกนนาชมชน ผอาวโส ผ นาตามธรรมชาต ผ นาทางการเมอง นกธรกจ กลมหรอชมรมตางๆ และผ ใหขอมลทสาคญจากภายในชมชนและนอกชมชนทเกยวของและเปนตวแปรทสาคญ

7

3. การวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมลการวจยครงน ใชวธการวเคราะหเนอหาเปนหลก โดยใชกรอบแนวคดทฤษฎและการสรางกรอบแนวคดสาหรบการวเคราะห สงสาคญในการวเคราะหขอมลในแตละประเดนสามารถตอบวตถประสงคของการวจยและความสมพนธของขอมลอยางเปนระบบตามกรอบของการวจยเปนหลก ดงนนผ วจยจงเลอกใชวธการวเคราะห 2 แบบคอ การวเคราะหขอมลเอกสาร (Content Analysis) และการวเคราะหการจาแนกและจดระบบขอมล (Typology and Taxonomy) โดยการจาแนกประเภทขอมลโดยการจดขอมลเปนหมวดหม และจาแนกในระดบเหตการณหรอวเคราะหเหตการณ ซงกอนการวเคราะหขอมลมการตรวจสอบขอมลกอนเพอหาความเชอถอตามลกษณะการตรวจสอบขอมลแบบสามเสา (Triangulation) ซงการตรวจสอบขอมลแบบสามเสาในการวจยครงนเปนการตรวจสอบขอมลดานเวลา โดยตรวจสอบขอมลทไดจากเวลาทตางกนจะเหมอนกนหรอไม แหลงขอมลดานสถานท โดยตรวจสอบวาขอมลเรองเดยวกนตางสถานทกนจะเหมอนกนหรอไม และขอมลดานบคคล โดยตรวจสอบวาบคคลทใหขอมลเปลยนไปขอมลจะเหมอนเดมหรอไม รวมทงการตรวจสอบสามเสาดานผ วจย(Investigator Triangulation) ขอมลทไดรบไมมความมนใจผ วจยจะทาการตรวจสอบขอมลโดย เปลยนผ สงเกต และตรวจสอบวาขอมลทไดเหมอนกนหรอไม การตรวจสอบสามเสาดานวธรวบรวมขอมล (Methodological Triangulation) ใชวธเกบรวบรวมขอมลตาง ๆ กนเพอรวบรวมขอมลเรองเดยวกน เชน ใชวธสงเกตควบคไปกบการซกถาม โดยออกแบบสมภาษณใหครอบคลมกบขอมลและเอกสารเบองตน แลวนามาบนทกรวมทงพจารณากรยาทาทาง พฤตกรรม บรรยากาศตางๆ ทเกยวกบผ ใหขอมล เพอมาประกอบการแปลความหมายรวมกบการถอดเทป และการบนทกภาคสนามในหลายๆ วธ นยามศพทเฉพาะ

บรบทชมชน หมายถง ลกษณะทางกายภาพและชวภาพ ประวตและพฒนาการชมชน การพฒนาการทางการเมองการปกครอง การพฒนาการทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ปญหาทตองแกไขเรงดวนของชมชนในพนทอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวด สราษฎรธาน พลวตการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม หมายถง การปรบเปลยนไปตามภาวะปกตหรอตามครรลองการดาเนนชวตของชมชนในมตทางสงคมและวฒนธรรมหลงแผนพฒนา

8

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 (พ.ศ.2520-2524) ถงปจจบน (พ.ศ. 2553) เปนระยะเวลา 33 ป ตางชาต หมายถง ผคนชาตตะวนตกทมาจากการทองเทยว ทาธรกจตางๆ การตงหลกแหลง และการอพยพ หลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 (พ.ศ.2520-2524) ถงปจจบน (พ.ศ. 2553) วฒนธรรมตางชาต หมายถง วฒนธรรมของผคนชาตตะวนตกทเปนวฒนธรรม 3 ดานคอ ดานวฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผ คน ดานวฒนธรรมการทางานของผ คน ดานวฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน วฒนธรรมและกระบวนการเรยนร หมายถง การแลกเปลยนผสมกลมกลนวฒนธรรมระหวางผคนชาตตะวนตกกบคนไทยโดยการปรบตวทอาศยกระบวนการเรยนรเพอใหสามารถดารงชวตไดอยางสอดคลองกบสงแวดลอมรอบตวทมอทธพลตอมนษย ทงในระดบปจเจกบคคลและสงคมระดบตางๆ ไมวาครอบครว กลม องคกร ชมชน และประเทศ วฒนธรรมการทางาน หมายถง พฤตกรรมทางวฒนธรรมดานการทางานของผคนชาตตะวนตก รวมถงกจกรรมทกอยางทมลกษณะเปนการทางานรวมกบคนไทยในทองถนและตางถนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน วฒนธรรมการผลตและการบรโภค หมายถง การดาเนนชวตประจาวนของผคนทไดรบและเปลยนแปลงโครงสรางการผลตและการบรโภคอนเนองจากวฒนธรรมของผคนชาตตะวนตก ซงเปนพลวตวฒนธรรมการผลตและบรโภคปจจย 4 และวฒนธรรมการผลตและบรโภคสาธารณปโภค ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ผลทคาดวาจะไดรบจากการวจยเรอง “วฒนธรรมตางชาต” พลวตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ดงน 1. ไดองคความรเกยวกบบรบทชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ทมผลตอการดารงชวตของชมชนภายใตพลวตการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม 2. ไดองคความรเกยวกบวฒนธรรมตางชาต ในชวงหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553) ตอพลวตและการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน

9

3. ไดองคความรผลกระทบ อปสรรค และโอกาสตอการเปลยนแปลงทนทางวฒนธรรมรวมถงเสนอแนวทางการสรางภมคมกนทางสงคม อนจะเปนประโยชนในการนาไปใชกบในพนทอตสาหกรรมทองเทยว 4. เปนฐานขอมลทสาคญอนจะเปนประโยชนในเชงนโยบายทางสงคม ระดบชมชน จงหวด และประเทศ ทจะตองสรางใหชมชนจะมความตระหนกการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมอนเนองจากวฒนธรรมตางชาตเพอใหการพฒนาเปนไปอยางสมดลยงยน

10

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การศกษาวจยเรอง “วฒนธรรมตางชาต” พลวตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธานครงน ไดศกษาแนวคด และทฤษฎตางๆ ทเปนความรเกยวกบวฒนธรรม และการเปลยนแปลงสงคมและวฒนธรรม รวมถงงานวจยทเกยวของ ความรเกยวกบวฒนธรรม ความหมายและพฒนาการของวฒนธรรม คาวา "วฒนธรรม" ในภาษาไทย มาจากคาสองคา คาวา "วฒน" จากคาศพท "วฑฒน" ในภาษาสนสกฤต หมายถงความเจรญ สวนคาวา "ธรรม" มาจากคาศพท "ธรม" ในภาษาสนสกฤต หมายถงความด เมอนาสองคามารวมกนจงไดคาวา "วฒนธรรม" หมายถง ความดอนจะกอใหเกดความงอกงามทเปนระเบยบเรยบรอย พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 ไดใหความหมายของวฒนธรรมไววาเปนสงททาใหเจรญงอกงามแกหมคณะ วถชวตของหมคณะ(ราชบณฑตยสถาน, 2535) สวนในพระราชบญญตวฒนธรรม พ.ศ. 2485 หมายถง ลกษณะทแสดงถงความเจรญงอกงามความเปนระเบยบเรยบรอย ความกลมเกลยวกาวหนาของชาต และศลธรรมอนดของประชาชน ทางวทยาการ หรอในอกความหมายหนงหมายถงพฤตกรรมและสงทคนในหมผลตสรางขนดวยการเรยนรจากกนและกน และรวมใชอยในหมของตน แตในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ใหนยามไววา สงททาความเจรญงอกงามใหแกหมคณะ เชน วฒนธรรมพนบาน วฒนธรรมชาวเขา ดงนนคาวา "วฒนธรรม" ในภาษาไทยตามความหมายน ใกลเคยงกบคาวา "อารยธรรม" สวนคาวา "culture" ในภาษาองกฤษ ทแปลวาวฒนธรรมนน มาจากภาษาละตน คาวา "cultura" ซงแยกมาจากคา "colere" ทแปลวา การเพาะปลก สวนความหมาย ทวไปในสากล หมายถง รปแบบของกจกรรมมนษยและโครงสรางเชงสญลกษณททาใหกจกรรมนนเดนชดและมความสาคญ (ราชบณฑตยสถาน, 2546) สวนความหมายวฒนธรรมในมมมองของประเวศ วะส (2548) หมายถงเปนวถชวตรวมกนของกลมคนทสอดคลองกบสงแวดลอมหนงๆ การมความเชอรวมกน มระบบคณคารวมกน แตสาหรบเสาวภา พรสรพงษ (2549) "วฒนธรรม"

11

หมายถง ผลรวมของระบบความร ความเชอ คานยมทางสงคมซงอยเบองหลงพฤตกรรมของมนษย กฎระเบยบหรอมาตรฐานของพฤตกรรมทคนในสงคมยอมรบวถชวตของคนในสงคม ดงนนวฒนธรรมตามทกลาวมาโดยสรปแลวเปนวถชวตรวมกนของกลมชนในสงแวดลอมหนง เนองจากสงแวดลอมแตกตางกนในแตละแหง วฒนธรรมของแตละแหงจงมความหลากหลาย มลกษณะเฉพาะตวทโดดเดนเปนเอกลกษณ วฒนธรรมเปนทนของกลมชนทชวยใหเกดการรวมตวกน แสดงถงความเปนกลมพวกเดยวกน ทาใหมการดารงชวตอยรวมกนไดอยางมความสมดล ซงเหนไดจากความเปนชาตหรอประเทศ วฒนธรรมมววฒนาการในรปแบบตางๆ ตามทรรศนะของอมรา พงศาพชญ (2546) วฒนธรรมในระยะแรกเรมมนษยอยเปนครอบครวมความสามารถเขาใจกนและประพฤตปฏบตตอกนได โดยไมมความขดแยงเทาใดนก วฒนธรรมทเกดขนในสงคมเปนการตอบสนองความตองการทางสงคมซงมการเรยนรและถายทอดจากรนหนงไปสอกรนหนง ดงนนวฒนธรรมอาจเกดจากความตองการของมนษยเพอความอยรอด มการปรบเปลยนดวยเงอนไขของกาลเวลาและสงแวดลอม จนกระทงกลายเปนเอกลกษณภาพลกษณเฉพาะของกลมสงคมนนๆ ซงมความแตกตางกน ซงเอกลกษณของวฒนธรรม วศน องคพฒนากล (2548) ไดอธบายถงคณสมบตวฒนธรรมวามความสมพนธระหวางมนษยกบมนษย และมนษยกบธรรมชาตและสงแวดลอม ซงตองอาศยระยะเวลาในการสรางวฒนธรรมและการเรยนร นอกจากนการเรยนรวฒนธรรมนอกจากเปนการกระทาในสงคมเดยวกนยงกระทากนระหวางสงคมหรอระหวางประเทศอกดวย ความยากลาบากของการเรยนรระหวางสงคมหรอประเทศชาต คอ การตระหนกหรอเหนความสาคญของวฒนธรรมทแตกตางกนวาเมอเรยนรแลวจะนามาใชใหเกดประโยชนแกสงคมและประเทศชาตอยางไร สงดงกลาวนบางครงจงเปนอปสรรคตอการเรยนรไมนอย อยางไรกตามกระบวนการเรยนรกคงดาเนนไปเรอย ๆ ทงปจเจกบคคล และกลมคนหรอประเทศชาต ซงพฤตกรรมเหลานจะมการถายทอดไปยงชนรนหลงและเปนพฤตกรรมทเปลยนแปลงไปตามประสบการณ ดงนนพฤตกรรมของมนษยจงเปนผลมาจากการเรยนร สาหรบผลทเกดจากการเรยนรปรากฏเปน 2 ลกษณะ คอ ลกษณะวฒนธรรมทางวตถและวฒนธรรมทไมใชวตถซงวฒนธรรมทางวตถ (Material culture) เปนผลผลตทางวฒนธรรมทสามารถจบและมองเหนไดดวยตาหรอเปนสงทสามารถสมผสถกตองทางกาย เชน อาคาร สถานท สงของ สงประดษฐตางๆ เปนตน สวนวฒนธรรมทไมใชวตถ (Non- Material culture) เปนวฒนธรรมทเกยวกบความเชอ ศาสนา ความรสกนกคด อดมการณ คานยม ภาษา ศลปะและประเพณพธกรรมตาง ๆ เปนตน อนเปนสงทอยในความทรงจา หรอผกพนจตใจของคนหรอเปนสงทไมสามารถจะมองเหนหรอจบ

12

ตองได ซงตามปกตแลวพฤตกรรมของมนษยเปนพฤตกรรมทเกดขนเองหรอเกดจากสญชาตญาณ ซงเปนพฤตกรรมสวนนอยของมนษย แตพฤตกรรมสวนใหญหรอเกอบทงหมดของมนษยเปนพฤตกรรมทเกดจากการเรยนร มนษยเรมเรยนรตงแตเกดไปเรอย ๆ จนตาย วฒนธรรมเปนสงทมมาแตเดม ผคนเกดมาในวฒนธรรมใดกจะเรยนรสงตาง ๆ ในวฒนธรรมนน การทประชากรของสงคมในประเทศตาง ๆ มพฤตกรรมอยางเดยวกนหรอแตกตางกนไปนน เพราะมการเรยนรตางกนไปตามวฒนธรรมของตน การกระทาดงกลาวทาใหวฒนธรรมของสงคมแตกตางกนไป การเรยนรทกลาวแลวรวมถงการเรยนรแบบรตวหรอไมรตวดวย โดยผานสอกลางทเปนทางการหรอไมเปนทางการกได เชน โดยการอบรมสงสอนจากครอบครว โรงเรยน สถาบนศาสนา และสออน ๆ สงทมนษยไดเรยนรทงความรทางวชาการดานตาง ๆ คานยม ความเชอทางศาสนา และอดมการณ ลวนเปนแบบแผนในการดารงชวตหรอวถชวต ซงจะตองเรยนรวาจะทาตวอยางไรในสถานการณทางสงคมทแตกตางกนไปเปนตน สงทมนษยเรยนรลวนเปนวฒนธรรมสวนหนงของสงคมหรอประเทศชาตทงสน (งามพศ สตยสงวน, 2543) อกทงการรบวฒนธรรมจากสงคมอนเปนการถายทอดวฒนธรรมจากคนรนหนงไปยงคนอกรนหนง เมอมการรบวฒนธรรมบางสวนจากสงคมขางเคยงทไมขดกบคานยมหลกของสงคมและสอดคลองกบของเดมทมอยในระยะแรกเรยกวาเปนการยมวฒนธรรม แตเมอนานๆ ไปการยมวฒนธรรมกลายเปนการรบวฒนธรรม และเปนจดเรมตนของการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม และการแพรกระจายวฒนธรรม นอกจากนการถายทอดวฒนธรรมภายจากสงคมหนงไปอกสงคมหนงเปนการทสงคมหนงยอมรบวฒนธรรมของสงคมอนและเกดการปรบตววฒนธรรมใหเขากน โดยทมการละทงวฒนธรรมของตวบางสวน มผลทาใหเกดการผสมผสานกลมกลนทางวฒนธรรม และทาใหเอกลกษณเดมเปลยนไป (อมรา พงศาพชญ, 2541) ซงการผสมผสานทางวฒนธรรมตามแนวคดของสพตรา สภาพ (2521) นบไดวาเปนการผสมผสานทางวฒนธรรมทรบเอาวฒนธรรมของสงคมอนมาปฏบต การผสมผสานทางวฒนธรรมจะมมากเมอสงคมหนงถกรกรานและอกฝายหนงชนะ การตดตอสมพนธกนยอมจะรบวฒนธรรมของกนและกน ซงสงคมตางๆ ยอมจะหวงแหนและรกษาวฒนธรรมเดมของตนไว โดยพยายามปองกนการผสมผสานหรอกดกนหรอไมกสรางกฎเกณฑเพอไมใหตดตอสมพนธกน ซงการผสมผสานวฒนธรรมมกจะเกดขน เมอสมาชกของวฒนธรรมหนงตดตอเกยวของกบสมาชกอกวฒนธรรมหนงมาเปนเวลานาน นอกจากนลกษณะของวฒนธรรมทสาคญนนตามทรรศนะของประเวศ วะส (2538) วฒนธรรมมลกษณะทสาคญอย 8 ประการกลาวคอ ประการแรก มความหลากหลายกระจายอานาจ จงสงเสรมกนเรองระบอบประชาธปไตย ประการทสอง กระจายรายไดและสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจ ประการทสาม สงเสรมศกดศรของชมชนทองถน ประการทส

13

มความบรณาการ ประการทหา มความสอดคลอง และความสมดลยงยน ประการทหก มการพฒนาจตใจและจตวญญาณอนลกซง ประการทเจด สงเสรมความเขมแขงของสงคม และประการสดทาย เปนการผดงศลธรรมของสงคม

ความรเกยวกบวฒนธรรมไทย ประเทศไทยมวฒนธรรมหรอเรยกวาวฒนธรรมไทยอนดงามสบตอกนมาตงแตสมยสโขทย

อยธยา และรตนโกสนทร โดยทวไปแลวคาวา " วฒนธรรมไทย” หมายถง ชวตของคนไทยในสงคมไทย ซงเปนแบบแผนของการประพฤตปฏบตทดงานและการแสดงออกถงความรสกนกคดในสถานการณตางๆ ทสมาชกในสงคมไทยสามารถร เขาใจ ซาบซง ยอมรบ และใชปฏบตรวมกนในสงคมไทย หรออกในอกความหมายหนงหมายถงวถแหงการดารงชวตของคนในสงคมนนๆ นบตงแตการดารงชวตในแตละวน การกน การอย การแตงกาย การพกผอน การทางาน การจราจรการขนสง การแสดงอารมณ การอยรวมกนเปนหมคณะ ซงวถชวตนนเรมมาจากการทมตนแบบ อาจจะเปนตวบคคลแลวมคนสวนใหญ หรอประชาชน สวนใหญมความเหนดวยและ ปฏบตสบทอดกนมา โดยสงนนตองเปนสงทดงามเพอดารงไวซงวฒนธรรมไทย ตราบจบชวลกชวหลาน สวนลกษณะของวฒนธรรมไทยทสาคญ ไดแก วฒนธรรมทางวตถหรอวฒนธรรมสสาร วฒนธรรมทางศลปกรรม วฒนธรรมทางจตใจหรอวฒนธรรมทางคตธรรม วฒนธรรมทางเนตธรรมวฒนธรรมทางสหธรรม วฒนธรรมทางภาษาและวรรณคด (ประภาศร สหอาไพ, 2550)

วฒนธรรมไทยเปนสงทตนไทยกาหนดขน สรางหรอยอมรบเขามาเพอชวยในการแกปญหา อกทงเปนการตอบสนองความตองการของสมาชกในสงคมไทยในรปแบบทเปนรปธรรมและนามธรรม ซงลวนมการสบทอดกนแพรหลายและมการพฒนาปรบปรงตลอดมา อกทงวฒนธรรมไทยเปนสงทเกดขนจากการทประชาชน ประพฤตปฏบตรวมกน เปนอนหนงอนเดยวกนมาตงแตอดตจนถงปจจบนอยางตอเนองกน ซงมการสบทอดมาจากคนรนกอน หรออาจเปนการประดษฐคดคน สงทดงามขนมาใหม หรอวาไดรบมาจากสงคม ประเทศอน และตองไดรบการยอมรบ ยดถอเปนแบบแผนปฏบตรวมกนของสมาชกในสงคมนนๆ จงจะถอไดวาเปนวฒนธรรมของสงคมนน ซงในอดตสมยรชกาลท 6 พระองคตระหนกถงภยแหงการถกกลนทางวฒนธรรม ไดทรงมพระราชดารวา อทธพลวฒนธรรมตางชาต กาลงรกลาหนกเขามาอยางรวดเรว จงทรงปรบปรงสงเสรมและปลกฝงวฒนธรรมไทย มความสานกในความรบผดชอบตอชาตและนยมไทยมากขน ตอมาหลงสงครามโลกครงท 2 ทาใหประเทศไทยมการเปลยนแปลงวฒนธรรมไทยอยางมากเกอบทกดาน จนคนไทยสวนใหญปรบตวไมทน หลงจากนนมการฟนฟวฒนธรรมของชาตอยางใหญหลวงใหทนสมยทดเทยมชาตตะวนตก

14

ความเปนวฒนธรรมในสงคมปจจบนนกอใหเกดปญหาทางวฒนธรรมมากมายเมอวฒนธรรมทางวตถเจรญขน แตวฒนธรรมทางจตใจเสอมลง คานยมของคนไทยเปลยนแปลงไปตามสภาพสงคมและสงแวดลอม คนสวนใหญถอวาเงนเปนวตถสาคญททาใหไดมาซงอานาจ ตาแหนง ความมหนามตา และความเคารพ ฯลฯ ดงนนคนมเงนมฐานะจงไดรบการยกยองจากสงคมซงนยมวตถ สงคมเตมไปดวยคนเหนแกตวมากขน ตางคนตางหาผลประโยชนเกดความขดแยงกน เกดปญหาทางดานเศรษฐกจทาใหเกดแหลงอบายมขอยทวไปทกแหง เกดปญหาการลกขโมย ทจรตคอรปชน ทสาคญสงวฒนธรรมทางวตถมมากขนยงทาใหเกดปญหาอนๆ ตามมามากมาย เชน ปญหาสงแวดลอม ปญหายาเสพตด ปญหาคนวางงาน ปญหาแหลงสลม ปญหาโสเภณ ปญหาอาชญากรรม ปญหาคนชนบทไหลสตวเมอง ปญหาการตดไมทาลายปา เปนตน ซงปญหาเหลานเกดจากวฒนธรรมความเปนอยทเปลยนแปลงไปจากอดตของสงคมไทย ซงในอดตนนคนไทยเปนคนมนาใจเออเฟอเผอแผตอกน ชวยเหลอกนยามตกทกขไดยาก ความสมพนธ ของพอแมลกในครอบครว ครกบศษย สามกบภรรยา เพอนกบเพอน หรอนายจางกบลกจาง และระหวางสมณะกบประชาชนตางผกพนดวยสงคหวตถ 4 คอ ทาน ปยวาจา อตถจรยา และสมานนตตา เปนตน (ทพยสดา นยทรพย, 2535) ความรเกยวกบวฒนธรรมตางชาต การแพรกระจายของวฒนธรรมตางๆ ในโลก และการเปดกวางในมตของขอมลขาวสาร การคาการลงทน การคมนาคม และการสอสารโทรคมนาคมนน จะสงผลตอมตของวฒนธรรมของแตละสงคมการแพรกระจายวฒนธรรมขามพรมแดนจะเปนไปโดยสะดวกและรวดเรว และจะเปนการยากอยางยงทสงคมไทยซงไดเชอมตอกบโครงสรางของระบบโลกแลว จะสกดกนหรอหลกหนจากผลกระทบของการแพรกระจายทางวฒนธรรมได ผลทตามมาคอเอกลกษณทางวฒนธรรมของไทยบางอยางจะแปรเปลยนไปเนองจากสงคมไทยเปนสงคมทเปดกวางจงไดรบอทธพลไดงายซงมผลดในแงของการชวยใหเกดการผสมผสานทางวฒนธรรมระหวางความเปนทองถนและความเปนสากลไดอยางด ทผานมาจากอดตถงปจจบนวฒนธรรมตางชาตไดแพรกระจายของวฒนธรรม ซงนงเยาว ชาญณรงค (2542) ไดศกษาวฒนธรรมตางชาต อาท วฒนธรรมตะวนออกและวฒนธรรมตะวนตก วฒนธรรมอนเดย วฒนธรรมจน และวฒนธรรมญป น ซงวฒนธรรมตางชาตเหลานไดแพรกระจายเขามาทาใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมไทยในรปแบบตางๆ กลาวคอ ในสวน วฒนธรรมตะวนออก เปนวฒนธรรมทแฝงดวยความคดปรชญา และคตธรรมความเชอทางศาสนา มความเจรญมนคงตลอดมาหลายพนป จะเปลยนแปลงไปบางตามสภาพแวดลอมและการเมอง แตยงคงความเปนเอกลกษณของตนไวไมเสอมคลาย เปนวฒนธรรมของชนชาตทม

15

ประเทศอยในทวปเอเชย และอาฟรกา ไดแก วฒนธรรมอนเดย ไทย มอญ เขมร พมา ลาว ญวน จน เกาหล ญป น อยปต อาหรบ เปอรเชย เปนตน ชนชาตเหลานลวนมอาณาจกรทมความเจรญทางอารยธรรมและวฒนธรรมมาตงแตอดต โดยเฉพาะวฒนธรรมทมการเผยแพรไปประเทศอนๆ ทวโลก โดยการตดตอคาขายขยายดนแดน ไดแก วฒนธรรมอนเดย วฒนธรรมจน วฒนธรรมอยปตโบราณ วฒนธรรมอาหรบ เปนตน ปจจบนวฒนธรรมตะวนออกไดรบอทธพลวฒนธรรมตะวนตกสมยใหมอยางมากจนทาใหคนรนใหมละเลย ขาดความสนใจในวฒนธรรมอนดงามของตน สวนของ วฒนธรรมตะวนตก เปนวฒนธรรมของชนชาตในทวปยโรป อเมรกา และชนชาตในกลมสแกนดเนเวย ซงในอดตดนแดนเหลานเปนทตงของอาณาจกรทยงใหญหลายอาณาจกร และเจรญกาวหนาทางอารยธรรม และไดแพรหลายไปยงดนแดนตางๆ วฒนธรรมตะวนตกเปนวฒนธรรมทมความเจรญทางวตถและจตใจอยางสงทดเทยมกบวฒนธรรมทางตะวนออก ซงวฒนธรรมทางจตใจของวฒนธรรมตะวนตกเปนวฒนธรรมทเตมไปดวยความเชอทางศาสนา มความเจรญทางเนตธรรมและสหธรรมสง ตอมาเมอประเทศตางๆ ในยโรปมการปฏวตอตสาหกรรม ทาใหสงคมใหคณคาทางวตถสงกวาจตใจ คานยมของสงคมมงหารายได ผลตวตถและมความเจรญทางเทคโนโลยสงอยางรวดเรว จนกลายเปนความเจรญทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงศลปะสมยใหมของตะวนตก ปจจบนวฒนธรรมตะวนตกสมยใหมแพรหลายไปทวโลกโดยการตดตอคาขาย การทองเทยว การเผยแพรทางโทรคมนาคมและสอตางๆ เชน ภาพยนตร ดนตร และเทคโนโลย เปนตน การเผยแพรถายเทวฒนธรรมของชนชาตตางๆ นนเกดจากปจจยตางๆ ไดแก การมสมพนธไมตร การตดตอคาขายระหวางประเทศ การสารวจเสนทางเดนเรอ การทาสงครามขยายดนแดนการเผยแพรศาสนา แตปจจบนการเผยแพรถายเทวฒนธรรมเกดจากปจจยตางๆ ไดแก ความเจรญทางดานคมนาคม ขนสง อทธพลของสอสารมวลชนตางๆ การเผยแพรวฒนธรรมโดยตรง วฒนธรรมตะวนตกทเผยแพรเขามาสตะวนออกและมอทธพลตอความเปนอยของผคนในปจจบนทสาคญ 7 ประการคอ ประการแรก วฒนธรรมดานประยกตการหรอเทคโนโลย (Technology) ไดแก การรจกใชเครองมอและเครองจกรกลตางๆ ทงในการเกษตร การขนสงและอนๆ ประการทสอง วฒนธรรมทางดานการศกษา ไดแก วธการศกษา วชาความรดานตางๆ การถายทอดความรและอปกรณทใชในการศกษาเลาเรยน ประการทสาม วฒนธรรมทางดานปกครอง ไดแก วธการปกครองระบอบประชาธปไตย วธบญญตกฎหมาย วธการบรหาร ประการทส วฒนธรรมทางดานนนทนาการ ไดแก วธการผกผอน การเลนดนตร กฬา และการดภาพยนตร เปนตน ประการทหา วฒนธรรมทางดานเศรษฐกจ ไดแก วธปฏบตเรองการผลต การจดตงธรกจแบบตาง ๆ ประการทหก วฒนธรรมทางดานการแตงกาย และประการสดทาย

16

วฒนธรรมอนๆ เชน ประเพณนยมตางๆ ไมวาจะเปนเทศกาลครสตมาส ปใหม วนวาเลนไทนหรอวนแหงความรก เปนตน นอกจากนวฒนธรรมตะวนตกยงมองคประกอบความเปนปจเจกบคคล เสรภาพและศกดศรของมนษยรวมทงมความรวทยาศาสตรและเทคโนโลย แตวฒนธรรมสงคมไทยมลกษณะความรสกและอารมณทเปยมดวยดวยนาใจ เคารพและความเปนปจเจกบคคล การรเรม เสรภาพและศกดศรของสมาชกทกคน ทาใหสงคมไทยขาดพลงทจะพฒนาเปลยนแปลงกาวไปขางหนา อกทงวฒนธรรมมความยนหยนและคงทนทาใหเกดชองวางทางสงคม ดงนนเปนเหตทาใหอทธพลของวฒนธรรมตะวนตกเขามาผสมเปนปจจยผลกดนใหวฒนธรรมไทยมพลวตมากขน ซงวฒนธรรมตะวนตกทเขามาสสงคมไทยโดยผานรฐ และระบบทนนยม เมอผานรฐกมลกษณะกระจกตวอยกบจานวนนอยเกยวกบการทหาร การคมนาคม การศกษาระดบสง ฯลฯ และเมอผานระบบทนนยมการคา ไมใชทนนยมการผลต กมลกษณะไปจากการบรโภค การโฆษณา มากกวาการเนนสมรรถภาพหรอการเรยนรวธผลตเทคโนโลย (ศนยศกษาเศรษฐศาสตรการเมอง, 2544) ในสวนของ วฒนธรรมอนเดย อนเดยเปนประเทศทมภาษาหลายภาษามากทสดในโลก ทาใหวฒนธรรมอนเดยมความหลากหลายและมวฒนธรรมแยกยอยไปตามกลมเผาพนธ ภาษา และความเชอ ซงวฒนธรรมอนเดยวมอทธพลครอบคลมและเปนแมแบบของวฒนธรรมของชาตตางๆ ในทวปเอเชย ไดแก ไทย ลาว เขมร พมา มอญ อนโดนเซย มาเลเซย จน และธเบต เปนตน รากฐานทมาแหงวฒนธรรมอนเดยสวนใหญมาจากความเชอทางลทธศาสนาเปนหลก สาหรบวฒนธรรมการบรโภคของอนเดยทแพรไปหลายประเทศ การบรโภคเครองเทศชนดตางๆ นม เนย ถว โรตททาจากแปง หรออาหารททอดกบกะท และไมรบประทานเนอวว อกอยางอาหารวางของชาวอนเดยทรจก คอ หมากพล ชาวอนเดยเปนแหลงตนตารบของวฒนธรรมการกนหมาก และวฒนธรรมนเปนทนยมเผยแพรในประเทศเอเชยอาคเนยรวมทงประเทศไทยดวย สาหรบ วฒนธรรมจน ชาวจนมวฒนธรรมทางวตถดงเดมทแสดงถงความเจรญ ชาวจนรจกทาปฏทนใช ทาเครองเคลอบถวยชาม มความรวชาการแพทยและการรกษาโรคดวยสมนไพร สวนวฒนธรรมทางจตใจ ชาวจนมนสยกตญญ ชอบทาการคา มานะอดทน และออมนอมตอลกคา และสงคมของชาวจนในอดตมนกคด นกปราชญ นกปกครอง บณฑตทความเชยวชาญในแขนงตางๆ มากมายครบเกอบทกสาขา ซงวฒนธรรมจนจดเปนวฒนธรรมทนยมประเพณและความเชอดงเดมอนเปนรากฐานทางศลธรรม คณธรรม คตธรรม และสหธรรม เปนทมาแหงประพฤตและดาเนนชวตในปจจบน นอกจากนในสวนของ วฒนธรรมญปน ชาวญป นเปนชนชาตทเปนชาตนยมสงทสดชาตหนงในโลก ไดรบอทธพลวฒนธรรมของชาตอนๆ มามากมาย ไดแก จน เกาหล อนเดย ฮอลนดา โปรตเกส เปนตน ซงวฒนธรรมจนนาการใชตะเกยบมาแพรหลายในญป น ปจจบนชาวญป นรบ

17

วฒนธรรมทางวตถจากตะวนตกมากทาใหคนรนใหมทงเดกและเยาวชนนยมบรโภคอาหารฝรง ใชชอนสอม มด และนยมบรโภคขนมปง ฮอทดอก หมแฮม สลดตางๆ แตชาตอนๆ รบวฒนธรรมการบรโภคจากญป น ไดแก การบรโภคสกยาก ปลาดบ เปนตน แตทงนการรบประทานอาหารของชาวญป น จะรบประทานอาหารโดยแบงเปนชดๆ ไมรบประทานกบขาวรวมกนแบบคนจนหรอคนไทย นบเปนวฒนธรรมเฉพาะของชาวญป นทไมเหมอนชาตอนในเอเชย นอกจากนวฒนธรรมทางวตถอกอยางหนงของชาวญป นทการแพรหลายในประเทศอนๆ ไดแก การอาบนาแร แชบอนารอน บอทรายรอนหรอโคลนรอน โดยมความเชอวาจะทาใหรางกายสดชนและชวยรกษาโรคภยไขเจบ การแพรกระจายวฒนธรรมตางชาตตามทกลาวมาแลวน อกอยางหนงความสมพนธทางวฒนธรรมกบตางชาตของประเทศไทยทมการแลกเปลยนวฒนธรรมกนตลอดมา คอ อนเดย จน เปอรเซยหรออหราน ลงกา เขมร พมา มอญ และปจจบนกขยายไปสประเทศอนๆ ทงในทวปเอเชย ยโรป อเมรกา แอฟรกา ออสเตรเลย เปนตน ซงการแพรกระจายวฒนธรรมตางชาตเขาสประเทศไทยนบตงอดตถงปจจบน ประเทศไทยในอดตมความสมพนธทางวฒนธรรมกบอนเดย จนและตะวนตก ซงความสมพนธทางวฒนธรรมกบอนเดย มความสาคญมากทสดและมอทธพลตอวฒนธรรมไทยในหลายดาน โดยเฉพาะพทธศาสนา ภาษา วรรณคด กฎหมาย และประเพณตาง ๆ อนเดยมการตดตอกบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตกอนพทธศตวรรษท 7 และมอทธพลตอผคนในดนแดนประเทศไทย สาหรบความสมพนธทางวฒนธรรมกบจน ไทยมความสมพนธกบจนในดานการคาขายมากเพราะไทยตองการสนคาของจน ทงทนามาใชเองและการขายตอใหกบพอคาตางชาต อกทงจนมการตดตอกบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนเวลานาน และเหตทการเปลยนแปลงทางการเมองในจน เนองจากถกตางชาตเขามาปกครองในสมยราชวงศหยวนทาใหคนจนบางสวนอพยพออกนอกประเทศและเขามาคาขาย แสวงโชคเพอหาเงนระยะหนงแลวจงกลบประเทศ การแสวงโชคมหลายลกษณะ เชน รบจางเดนเรอคาขาย รบราชการ เปนชางฝมอคาขาย ทาไร เปนเจาภาษ ฝากตวกบเจานาย ฯลฯ สวนความสมพนธทางวฒนธรรมตะวนตก ประเทศไทยมความสมพนธทางดานวฒนธรรมกบชาตตะวนตกตงแต พ.ศ. 2054 ในสมยกรง ศรอยธยา โปรตเกส เปนชาตตะวนตกชาตแรกทเดนทางเขามาตดตอคาขายกบกรงศรอยธยา วฒนธรรมสาคญทพอคาโปรตเกสนาเขามาเผยแพรคอ ครสตศาสนา แตไมคอยจะประสบความสาเรจ แตมวฒนธรรมสาคญ ๆ ของตะวนตกมาสสงคมไทย เชน ระบบการศกษาในโรงเรยน การแพทย สถาปตยกรรม และวชาการในแขนงตาง ๆ เปนตนวา ภมศาสตร ดาราศาสตร และวทยาศาสตร เปนตน แตหลงจาก พ.ศ. 2480 วฒนธรรมตะวนตกไดหลงไหลเขามาสสงคมไทยมากขน และไดผสมผสานจนกลายเปนสวนหนงของสงคมไทยปจจบน ซงสงคมปจจบนประเทศ

18

ไทยนาระบบสอสารทเปนเทคโนโลยสมยใหมจากตะวนตกเขามา เชน ระบบไปรษณย โทรเลข โทรศพท และยงไดนารถยนต รถจกรยาน รถราง รถเมล เครองบน มาใชเปนพาหนะในการคมนาคมอกดวย เทคโนโลยดานการสอสารและคมนาคม เหลาน ลวนมสวนทาใหสงคมไทยเปลยนแปลง ทงดานการเมอง เศรษฐกจและสงคม โดยเฉพาะอยางยงมการขยายตวของชมชนในทก ๆ ภมภาคของประเทศ (โครงการสารานกรมไทยสาหรบเยาวชน, 2550)

การแพรกระจายของวฒนธรรมตางชาตทเกดขนในประเทศไทย เกดจากสภาพไรพรมแดนและการเปดกวางในมตของขอมลขาวสาร การคาการลงทน การคมนาคม และการสอสาร โทรคมนาคมนน จะสงผลตอมตของวฒนธรรมของสงคมไทย ซงการแพรกระจายวฒนธรรมตางชาตสามารถทาไดสะดวกและรวดเรว ผลทตามมาทาใหเอกลกษณทางวฒนธรรมไทยบางอยางเปลยนไป บางครงมผลดทชวยใหเกดการผสมผสานทางวฒนธรรมระหวางความเปนทองถนและความเปนสากลไดเปนอยางด แตในขณะเดยวกนหากสงคมไทยขาดการประยกตปรบเปลยนใหเหมาะสมผลทตามมาอาจเกดปญหาความขดแยงระหวางกลมคนทยดมนในวฒนธรรมเดมและวฒนธรรมใหม ดงนนการแพรกระจายวฒนธรรมตางชาตทแพรกระจาย มายงวฒนธรรมทองถนสามารถสรางผลกระทบกบสงคมไทย ดงทปรากฏวาธรกจบนเทงขามชาตไดกระต นใหเกดกระแสวตถนยม บรโภคนยม และความฟ งเฟอตางๆ เกดความครองงา ทางวฒนธรรมทงในปจจบนและอนาคตเปนอยางแนแท (เกรยงศกด เจรญวงศศกด, 2546) อกประการหนงทสาคญเมอมการอพยพยายถนฐานของชาวตางชาตเขามาในประเทศไทยเปนไปโดยสะดวกยงขน สงเหลานเปนผลใหคนไทยตองสามารถสอสารภาษาสากลได เพอเออใหสามารถปฏบตงานรวมกบชาวตางชาต ผ ทมทกษะในการใชภาษาตางประเทศเปนอยางดจะเปนทตองการของตลาดแรงงานในอนาคต และโดยเฉพาะภาคธรกจบรการของไทย เชน การทองเทยว การโรงแรมทมผ ใชบรการสวนใหญเปนชาวตางประเทศ ยอมตองการคนทมความรภาษาตางประเทศ สวนแรงงานทไมมความรภาษาตางประเทศจะประสบความยากลาบากในการหางานทาอกดวย

การแพรกระจายวฒนธรรมจากสงคมตาง ๆ ทวโลกทเกดขน เปนการแพรกระจายวฒนธรรมขามพรมแดนจะเปนไปโดยสะดวกรวดเรวและมากขนจะเกดวฒนธรรมสากลทแผอทธพลมายงวฒนธรรมทองถน จงควรมการอนรกษวฒนธรรมทองถนมากขนเพอทดทานกระแสโลกาภวตนในสวนทจะสรางผลเสยกบสงคมไทย แตในขณะเดยวกนหากสงคมไทยในอนาคตยดมนถอมนในวฒนธรรมของตนเองอยางสดโตง จนขาดความสามารถในการประยกตปรบเปลยนอยางเหมาะสม ผลทตามมาคอปญหาความขดแยงระหวางกลมคนทยดมนในวฒนธรรมใหมและวฒนธรรมเดม นอกจากนนสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตทม

19

หนาทในการจดทาแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดกลาวถงจดออนสาคญทตองเรงแกไข คอ ดานจรยธรรมของคนไทยทมแนวโนมเสอมถอยลง คนขาดความศรทธาในหลกศาสนาและไมไดนาหลกธรรมมาใชในการดารงชวตเทาทควร ประกอบกบวฒนธรรมตางชาตทเขามามผลตอพฤตกรรม และวถชวตของคนในสงคมเปลยนไปโดยเฉพาะคนในสงคมเมองและเยาวชน สงผลใหวฒนธรรมดงเดมทเปนเอกลกษณอนดงามของไทยเรมสญหายและไมไดรบการนามาใชประโยชนในการพฒนาเทาทควร ซงปญหาดานคณธรรมจรยธรรมนจะสงผลโดยตรงตอการพฒนาคน และสงคมไทยในอนาคตอยางไมสามารถหลกเลยงได นอกจากนทกษะมนษยสมพนธทดยงชวยสนบสนนความเจรญเตบโตของภาคบรการดวย เชน การทองเทยว การโรงแรม ภตตาคาร รานอาหาร ฯลฯ วฒนธรรมตางชาตกบการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมไทย สงคมไทยปจจบนกาลงอยในกระแสของการเปลยนแปลงอยางรวดเรวดวยเหตผลของทงปจจยภายในและปจจยภายนอก จนทาใหมองเหนวาทศทางการเปลยนแปลงของสงคมไทยมแนวโนมทจะปรบเปลยนจากสงคมแบบพทธเกษตรไปสการเปนสงคมสมยใหมทมงเนนแสวงหา ความทนสมย (Modernization) ตามแนวทางของประเทศตะวนตกชดเจนขนทกทจะอยางไรกตามเมอศกษาแลวพบวา การเปลยนแปลงของสงคมไทยหาไดเกดขนอยางฉบพลนทนท หากแตววฒนาการมาเนนนานจนสามารถกาหนดชวงเวลาของการเปลยนแปลงสงคมไทย (สถาบน ราชภฏนครศรธรรมราช, 2545) แบงออกเปน 3 ชวงคอ ชวงแรกวฒนธรรมของตางชาตทเขาสประเทศไทยกอนพทธศตวรรษท 20 ในชวงนวฒนธรรมตางชาตทไดหลงไหลเขาสประเทศไทยในระยะเรมแรกหรอในยคกอนพทธศตวรรษท 20 นนกลาวไดวามจานวนไมมากเทากบวฒนธรรมของตางชาตทหลงไหลเขาสประเทศไทยในชวงเวลาตอมา (พทธศตวรรษท 20 - 24 และ 24 - ปจจบน) ทงนเพราะสภาพเศรษฐกจสงคมการเมองและเทคโนโลยในการคมนาคมและการสอสารในขณะนนมความเจรญกาวหนาอยในระดบตา ดงนนจงเปนชวงเวลาของการขยายอทธพลของประเทศมหาอานาจทอยในภมภาคเดยวกน ประเทศทจดไดวาเปนมหาอานาจในขณะนน ไดแก จน และอนเดย อยทางทศทางตะวนออกเฉยงเหนอ จนกระทงนกวชาการในยคกอนไดนยมเรยกภมภาคในแถบนวาอนโดจน โดยยดหลกของความสมพนธระหวางกลมประเทศในภมภาคนกบอนเดยและจนเปนหลก ดวยเหตผลของขอจากดของสภาพแวดลอมทางภมศาสตร ไดเกอหนนใหวฒนธรรมของตางชาตไดหลงไหลเขาสประเทศไทยในแวดวงอนจากดดวยคอวฒนธรรมของจนและอนเดยเทานน ซงอาจจะเปนไปทงทางตรงและทางออมกลาวคอวฒนธรรมบางประเภทอาจจะถกนาเขามาโดยชาวจนหรออนเดยโดยตรง ในขณะทวฒนธรรมบางประเภทไดเผยแพร

20

โดยตวกลางคอ ประเทศทสามอกตอหนง เชน พมา ขอม อนโดนเซย ฯลฯ เปนตน ชวงทสองวฒนธรรมของตางชาตทเขามาสประเทศไทยตงแตหลงพทธศตวรรษท 24- พ.ศ. 2500 วฒนธรรมของตางชาตทเขามาสประเทศไทยตงแตพทธศตวรรษท 24 ถงปจจบนนน กลาวไดวาเปนวฒนธรรมทมผลในการกาหนดลกษณะพนฐานของวฒนธรรมในปจจบนและอนาคตมากไมยงหยอนไปกวาวฒนธรรมทางตะวนออกทเขามาในยคปลายของกรงสโขทยกบยคตนของกรง ศรอยธยา เพราะวฒนธรรมของตางชาตทเขามาแทนทวฒนธรรมไทยบางประเภทไปโดยสนเชงซงเปนภาวะทนาวตก และเปนทนาสงเกตวาวฒนธรรมของตางชาตทเขามาในชวงเวลาดงกลาว เปนวฒนธรรมของกลมประเทศในซกโลกตะวนตกเสยเปนสวนใหญ จนสามารถกลาวไดวาเปนยคของอารยธรรมตะวนตก ทงนเพราะปจจยสาคญประการหนงทผลกดนใหมหาอานาจตะวนตกไดออกแสวงหาอาณานคมในตางแดนคอ ความสาเรจในการปฏวตอตสาหกรรมครสตศตวรรษท 19 ซงไดยงผลใหประเทศดอยพฒนาทงหลายตกอยในสถานภาพเดยวกนคอ ประการแรกเปนแหลงวตถดบเพอนาไปปอนโรงงานอตสาหกรรมในเมองแม และประการตอมาเปนแหลงระบายขายสนคาสาเรจรปของเมองแมทามกลางความเปนไปเพอประโยชนทางการคาของเมองแมดงกลาว ไดกอใหเกดการเปลยนแปลงในสวนตาง ๆ ของวฒนธรรมควบคกนไปดวยเพอใหวตถประสงคหลกคอ การคาขายไดรบการตอบสนอง วฒนธรรมของตางชาตทเขามาในยคนน บางสวนกไดเปนตวกาหนดลกษณะพนฐานของวฒนธรรมใหปฏบตสบตอกนมาจนถงปจจบน เชน กรรมวธในการผลตพลงทางการผลต การใชเงนตราเปนตวกลางในการแลกเปลยน โครงสรางและการกาหนดชนชนทางสงคม คานยมบางประการ ฯลฯ การเขามาของอารยธรรมตะวนตกทมสวนในการกาหนดลกษณะพนฐานของวฒนธรรมไทยในเวลาตอมาจนถงปจจบนนน ไดเรมตนเขามาตงแตรชกาลท 2 แหงกรงรตนโกสนทรเปนตนมา เพราะในชวงเวลาดงกลาวเปนระยะเวลาทบานเมองวางเวนจากศกสงคราม โดยเฉพาะอยางยงการทาสงครามพมาไดสนสดลง อาณาจกรไทยไดขยายออกไปอยางกวางขวาง ประจวบกบเปนชวงเวลาทอารยธรรมตะวนตกเรมหลงไหลเขาสภมภาคเอเชยอาคเนย ประเทศทมบทบาทสงในการแผอทธพลในภมภาคเอเชยอาคเนยในขณะนน ไดแก องกฤษกบฝรงเศส การเขามามบทบาทของสองมหาอานาจดงกลาว ไดมสวนในการเปลยนแปลงและการกาหนดวฒนธรรมขนบางสวนในสงคมไทย ชวงทสามวฒนธรรมตางชาตทเขามาสประเทศไทยตงแต พ.ศ. 2501 – ปจจบน หลงจากสงครามโลกครงท 2 สนสดลงไดยงผลใหการเมองระหวางประเทศถกแบงออกเปน 2 ขวคอ กลมประชาธปไตยทมสหรฐอเมรกาเปนผ นากบกลมสงคมนยมคอมมวนสตทมสหภาพโซเวยตเปนผ นา ทงสองฝายเกดความขดแยงเกยวกบอดมการณทางการเมองและไดกอใหเกดการส รบแบบใหมขนทเรยกวาสงครามเยน(Cold War)

21

ประเทศไทยเปนประเทศทนยมประชาธปไตย ดงนนนโยบายการตางประเทศของไทยจงใหความรวมมอกบองคการตาง ๆ ทงนเพอการตอตานการขยายตวของลทธคอมมวนสต ดวยเหตน ประเทศไทยจงเขารวมเปนสมาชกองคการสนธสญญาปองกนรวมกนแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (SEATO) ภายใตการสนบสนนของสหรฐอเมรกา องกฤษ ฝรงเศส เปนตน ซงผลจากการเขารวมสงครามโลกครงท 2 ของไทยเปนการสนบสนนความสมพนธอยางใกลชดกบวฒนธรรมชาตตะวนตกโดยยดรปแบบของสหรฐอเมรกา และประเทศในยโรปเปนมาตรฐานของความเจรญทางวฒนธรรมทก ๆ ดาน การพฒนาประเทศในทกๆ ดานเปนการพงพาแนวความคดของชาตตะวนตก อทธพลของชาตตะวนตกไดหลงไหลเขาสประเทศไทยอยางรวดเรว แตเดมคนไทยในอดตมความรสกวาโลกตะวนตกอยหางไกลไปจากประเทศไทยหรอกลาวกนวาคนละโลก แตภายหลงเมอความเจรญทางการคมนาคมพฒนาอยางรวดเรว การเชอมโยงระหวางประเทศตางๆ ในทวปเอเชย ยโรปและอเมรกา สามารถตดตอกนอยางกวางขวาง ซงสงผลใหการเผยแพรวฒนธรรมตะวนตกเขาสดนแดนตาง ๆ ทวโลก

วฒนธรรมตางชาตกบการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมไทย ซงการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมเปนการเปลยนแปลงวฒนธรรมดานวตถหรอเปนรปธรรม และทมใชวตถหรอเปนนามธรรม ในการเปลยนแปลงวฒนธรรมทางดานนามธรรมนเปนแกนสารของวฒนธรรมทแทจรง และทาใหเกดการเปลยนแปลงในดานคานยม บรรทดและระบบสญลกษณตางๆ ในสงคม ดงนนวฒนธรรมตางชาตทมบทบาทการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมทเดนชดนบตงแตอดตถงปจจบนมอยหลายประเดนกลาวคอ วฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคน

กระบวนการเรยนร คอกลไกสาคญทสดซงมนษยใชในการปรบตวเพอใหสามารถดารงชวตไดอยางสอดคลองกบสงแวดลอมรอบตวทมอทธพลตอมนษย ทงในระดบปจเจกบคคลและสงคมระดบตางๆ ไมวาครอบครว กลม องคกร ชมชน ประเทศ และระบบนเวศ การทมนษยมศกยภาพความสามารถทางสมองมากกวาสตวโลกทวไป การปรบตวโดยอาศยกระบวนการเรยนรจงมไดจากดอยเพยงดานกายภาพตามสญชาตญาณทางธรรมชาต คอ การกนอย สบเผาพนธ และเอาตวรอดจากภยคกคามตาง ๆ เทานน หากครอบคลมถงกระบวนการเรยนรเพอปรบตวใหสอดคลองกบความรสกนกคด จตใจ อดมคต ฯลฯ ของสงคมระดบตางๆ ทมนษยสรางขนดวยสตปญญา ความสามารถและจนตนาการทมอยตามธรรมชาตดวย กระบวนการเรยนรจงเปนทงกลไกการถายทอดหรอผลตซาเพอรกษาสงเดมเอาไว เชนเดยวกบทเปนกระบวนการสรางสรรคสงใหม ทเกดจากจากการมปฏสมพนธเพอปรบตวกบสงเดม ซงมการเปลยนแปลงไมหยดนงอย

22

ตลอดเวลาดวย ดงนนบรบทหรอสงแวดลอมระดบตาง ๆ รอบตวปจเจกบคคล จงมอทธพลโดยตรงทงในดานการผลตซาสงเดมและการสรางสรรคสงใหมของสงคม ขนกบคณลกษณะของกระบวนการเรยนรและระดบปฏสมพนธในกระบวนการเรยนรของมนษยกบสงแวดลอมนน ๆ โดยนยน การลดหายไปของจตสานกทางสงคมในยคสมยใหมจงสมพนธกบวถชวตของสงคมในยคทนสมย (Modernization) หรอโลกาภวตน (Globalization) หรออกนยหนงคอการเปลยนแปลงไปของระบบความสมพนธในระดบตาง ๆ มผลกระทบตอกระบวนการเรยนรดานจตสานกทางสงคมมากทสด ซงวฒนธรรมการเรยนรเพอจตสานกตอสงคมหรอชมชน กอนการพฒนาไปสความทนสมยนน วฒนธรรมการเรยนรในยคชมชน มลกษณะสาคญทสงเสรมจตสานกชมชนหรอสวนรวมดงน

1. กระบวนการเรยนรไดสรางและพฒนาความรทสอดคลองกบชวตจรงอยางรอบดาน มบรณาการทงระดบบคคลและชมชน สามารถใชประโยชนในการดารงชวต อยางครอบคลมเปนองครวม(รางกาย-จตใจ-สงคม-ธรรมชาต) คอมทงความรในดานทามาหากน ทอยอาศย รกษาสขภาพ ฯลฯ ความรเกยวกบระบบธรรมชาต เพอการดารงชวตทางกายภาพใหอยรอดปลอดภย และมองคความรในการนาจตใจของมนษยใหเขาถงหรอสมผสกบอดมคต สจธรรม สงเหนอธรรมชาต ฯลฯ โดยถอวาเปนความรทมคณคาสงสด อนสะทอนวาวฒนธรรมการเรยนรสมยเดมใหคณคากบความรในดานจตใจ (จตวญญาณ) มากทสด ยงไปกวานน ยงใหความรดงกลาวเปนแกนกลางของการใชความรอนในวถชวตประจาวนดานอนดวย ทาใหระบบความสมพนธทกระดบพงพาอาศยกนอยางเอออาทรตอกน ไมวาระหวางมนษยกบมนษย และมนษยกบธรรมชาต ดงนน กระบวนการเรยนรในสงคมไทยยคชมชนจงมอทธพลชวยพฒนารากฐานทางจรยธรรมใหแกสงคมไทยมาอยางยาวนาน

2. การทกระบวนการเรยนรและความรสวนใหญเกดและพฒนาอยภายในระบบความสมพนธระหวางมนษยระดบตาง ๆ และมนษยกบธรรมชาต โดยมการแลกเปลยนเรยนรระหวางกนสงมาก มผลใหวฒนธรรมการเรยนรในยคชมชนไมมคานยมกาหนดใหใครเปนเจาของความรหรอผกขาดการใช ความร หากสวนใหญมลกษณะของการแบงปนความรมากกวา ตามลกษณะความสมพนธทเออเฟอแบงปน กระบวนการเรยนรจงเปนกลไกพฒนาความรวมมอ รวมใจ ความเอออาทร มากกวาการแขงขนแกงแยงชงด การทาลายลางกน นอกจากน การยอมรบวา"ผ ร"คอผอาวโสทมความรและมคณธรรมในศาสตรทถอกนวาสมพนธกบระบบธรรมชาตหรอสงสงสด เชน พระสงฆ หมอยา หมอจา หมอผ ฯลฯ มผลใหความสมพนธระหวางผสอนและผ เรยน หรอแมแตผ รกบบคคลทวไป เปนความสมพนธในเชงพฒนาคณธรรมไปโดยปรยาย ไมวาคณธรรม

23

ดานความเมตตา-กรณา เชน การชวยผ เจบปวย มความทกข คณธรรมความกตญญกตเวท ฯลฯ กระบวนการเรยนรและความรทเกดขน จงมไดถกใชเพอพฒนาความสมพนธเชงอานาจหรอสงเสรมการเอาเปรยบเบยดเบยนกน ในทางตรงขาม ความรจะไดรบการกากบดวยคณธรรม เพราะผ ทสงคมยอมรบวามความร เปน “ผ ร” จะตองมคณธรรมดวยเสมอ การเรยนรทบรณาการทงเนอหา แหลงเรยนร และกระบวนการอยางหลากหลายโดยไมแยกออกจากวถชวตจรงของบคคลและชมชน นอกจากมผลใหการเรยนรเกดขนอยางกวางขวาง โดยตอเนองตลอดเวลาและตลอดชวตแลว ยงสามารถตอบสนองตอเงอนไขของบคคลแตละคนไดอยางมประสทธภาพ เพราะโดยขอเทจจรงแลว มนษยแตละคนมความสามารถในการเรยนรแตกตางกน มความถนด ทกษะ ฉนทะ และจดมงหมายของการเรยนรทแตกตางกนไป ความหลากหลายในการตอบสนองความเฉพาะดงกลาว สงเสรมใหกระบวนการเรยนรของชมชนมประสทธภาพในการถายทอดคานยม แบบแผนของวถชวตบคคลและชมชนไปสคนรนตอไปได ทาใหชมชนเปนปกแผน ในขณะทบคคลแตละคนกสามารถพฒนาศกยภาพในการดารงชวต การทามาหากน การแกไขปญหาของตนเอง ทง ๆ ทกระบวนการเรยนรหลายดานจะอยในลกษณะการเลยนแบบ ทองจา จดจา หรอ"การรบร"เพอทาตามอยาง แตเนอหาของการเรยนรทเปนเรองในวถชวตจรง ไดสรางเงอนไขใหผ เรยนตองปฏบตดวยตนเอง ไมวาการฝกฝนดานกายภาพหรอดานจตใจ กตองผานกระบวนการคด การใชเหตผล ไมสามารถจะใชแตความจาเพยงอยางเดยวลวน ๆ ไดในระหวางปฏบตเอง ในขณะเดยวกน ลกษณะของกระบวนการเรยนรในสงคมยคชมชนทมความหลากหลายหรอแตกตางกนมผลใหกระบวนการเรยนรพฒนาสรางใหมในสงท ถายทอดไปดวย เนองจากเปนการเรยนรแบบ มปฏสมพนธ มการปฏบต ฝกฝน และการคด อยตลอดเวลาในทกเนอหาและมการทดสอบประเมนผลดวยการปฏบตจรง กระบวนการเรยนรจงสงผลใหบคคลมความสามารถพฒนาความรใหมไดดวย ประกอบกบโครงสรางทางสงคมแบบแนวราบ และความสมพนธเชงสงคมของชมชน กยงเออใหเกดการแลกเปลยนการเรยนรระหวางบคคลไดมากขน จนกระทงสงสมเปนภมปญญาทองถนทชวยใหชมชนแตละแหลงดารงอยไดอยางมนคง

วฒนธรรมการทางานของผคน วฒนธรรมตางชาตตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมทเปนวฒนธรรมการทางานมนกวชาการหลายทานไดใหความหมายและนยแตกตางกนกลาวคอ วฒนธรรมการทางานตามแนวคดของเฉลยว บรภกด (2527) หมายถงแบบแผนการดาเนนชวตดานการทางานของสมาชกในสงคม รวมถงกจกรรมทกอยางทมลกษณะเปนการทางาน แตสาหรบประเวศ วะส (2528) วฒนธรรมการทางานในสงคมไทยมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวกอใหเกดความ

24

สลบซบซอนขน คนไทยตองปรบวฒนธรรมเพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงไมวาจะเปนวฒนธรรมการวางแผน วฒนธรรมการบรหารจดการ วฒนธรรมเชงจรยธรรม ซงจาเปนตองนามาใชกบคนจานวนมากทงชาวไทยและชาวตางประเทศทมาอยรวมกนในสงคมเดยวกน แตดวยสงคมไทยนนไดรบอทธพลของศาสนาพทธ ทาใหวฒนธรรมการทางานในสงคมถกปลกฝงใหมจตใจเออเฟอเผอแผ มนาใจกวางขวาง และเหนอกเหนใจผ อน นยมความจรงใจและใหความชวยเหลอซงกนและกนไมคดเอาเปรยบผ อนๆ (ประเสรฐ แยมกลมฟ ง, 2530) นอกจากนนการทางานเปนพฤตกรรมทางวฒนธรรมอยางหนงและตองอยภายใตอทธพลของวฒนธรรมของสมาชกในสงคมจะคด มคานยม พฤตกรรม ตลอดจนไดรบการสงสอนอบรมเพอการทางานในลกษณะใดยอมขนอยกบวฒนธรรมของสงคม ในแตละสงคมจะมวฒนธรรมการทางานแตกตางออกไป เชนเดยวกบวฒนธรรมการกน การนอน การแตงกาย ฯลฯ เพราะวาความคด ความเชอ คานยม ตลอดจนพฤตกรรมการทางานไม ได เปนส ง ทตดมาแต กาเนด แตเกดจากการ มประสบการณการเรยนรทสงสมและถายทอดตดตอกนเปนระยะเวลานาน และการทางานนนถอวาเปนพฤตกรรมทางสงคมของมนษยเปนพฤตกรรมทางวฒนธรรม ดงนนวฒนธรรมการทางานจงเปนปจจยทกาหนดรปแบบ วธการ ตลอดจนแรงกระตนในการทางานใหเกดประสทธภาพของงาน เสมอนวาการทางานเปนพฤตกรรมทางวฒนธรรมอยางหนง นอกจากนวฒนธรรมการทางานจากการศกษาของเกรยงศกด นรตพฒนะศย (2544) ทไดศกษาเรองการรบรการทางานระหวางไทยชาวตางชาตในสถานททางาน พบวาพฤตกรรมของคนไทยททาใหผ รวมงานชาวตางชาตรสกอดอดใจ เชน ประนประนอมเกดเหต ไมรกษาเวลา ไมสามารถโตตอบอยางเหมาะสม ไมตรงไปตรงมากบเจานาย มกาแพงภาษาและวฒนธรรม เพกเฉยตองาน ไมทางานตามกระบวนการและขนตอน เลนมากกวาทางาน มขอแกตวตลอด รวมทงมมมองของผ รวมงานชาวตางชาตมองวาคนไทยมจดออนหรอพฤตกรรมทควรปรบปรง เชน การบรหารเวลา ไมคดวธทางานเอง ไมรจกยดหยน ลมเหลวในการแยกแยะเรองสวนตวกบเรองงานออกจากกน ไมกลาแสดงออกในการเจรจาตอรอง ไมคอยตงเปาหมายเวลาในการทางาน ไมพยายามทางานอยางสดความสามารถ การยอมรบความเปลยนแปลง คนไทยสวนใหญยดตดอยกบวธการทางานเดมๆ ทางานแบบเปนฝายรบมากกวาเปนฝายรก การมองการณไกล และขาดความสามารถในการทางานเปนทม วฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน

การดาเนนชวตประจาวนทามกลางกระแสโลกาภวตนในการดาเนนกจกรรมประจาวนของคนไทยไดรบอทธพลการบรโภคของวฒนธรรมของชาตนบตงแตตนพทธศตวรรษท 26 หรอในชวงป 2501 เปนตนมา อยางในพนทภาคใตของประเทศไทย โครงสรางการผลตและการ

25

บรโภคของภาคใตเปลยนสวฒนธรรมบรโภคนยม มการระดมใชทรพยากรหาตลาดและใชวธการจดการเพอเกงกาไรและนาเงนตราตางชาตเขาประเทศดวยระบบทนนยม ตอมาชวงป 2520-2530 ในเวลา 10 ป วฒนธรรมการผลตและบรโภคแบบใหมในชมชนเมองหลายจงหวดของภาคใต จากขอมลงานวจยของณรงค บญสวยขวญ (2543) ทไดศกษาเรอง วถชวตของประชาชนในลมนาปากพนง อนเนองมาจากการพฒนาของรฐในระยะแผนพฒนาฉบบท 1-8 พบวาการขยายฐานการผลตโดยใชธรกจการทองเทยวเปนปจจย นบตงแตรฐบาลไดตงองคการสงเสรมการทองเทยวแหงประเทศไทย ขนเมอป พ.ศ. 2502 และยกฐานะเปนการทองเทยวแหงประเทศไทยเมอป พ.ศ. 2522 ไดใชสถานททองเทยวตามธรรมชาต ศลปวตถและโบราณ และการแสดงทางวฒนธรรมเปนจดขาย ทาใหวฒนธรรมแปลกปลอมจากตางชาตหลงไหลสแหลงทองเทยวพรอมกบการจดสรรวฒนธรรมการบรโภคเพอเอาใจนกทองเทยวทมพลงซอสง สงผลใหชาวภาคใตบรโภควฒนธรรมตางแดนอยางรวดเรว เชน พนทหาดใหญ เกาะสมย เกาะภเกต ปาดงเบซาร สไหงโก-ลก ยะลา เบตง ปตตาน ดงนนโครงสรางการผลตและการบรโภคในภาคใตมคานยมการผลตและการบรโภคแบบเกนตว เกนฐานะ มความสะดวกดานคมนาคมสอสาร ปจจยการโฆษณาชวนเชอทาใหเปนจดออนกลายเปนสงคมทบชาอานาจเงนและอานาจวตถ หรอเรยกวา สงคมธนาฤทธ รวมทงคานยมการผลตและการบรโภคทกมตลวนเปนระบบแสวงหากาไรสง เปน พาณชยวฒนธรรม นนเอง (สธวงศ พงศไพบลย, 2544) นอกจากนการเรยนรวฒนธรรมการบรโภคของคนในสงคมมหลายลกษณะตองอาศยเงอนไขและปจจยทสงเสรมใหเกดวฒนธรรมการบรโภค เชน ครอบครว กลมเพอน โรงเรยน ตวแบบ และสอตางๆ ซงวฒนธรรมบรโภคทเหนชดไดแก การรบประทานอาหารนอกบาน การแตงกาย และการพกผอนหยอนใจ ซงการวฒนธรรมการบรโภคนสอดคลองกบงานวจยของรวพร อมโรจน (2544) ทไดศกษาการเรยนรวฒนธรรม

การบรโภคของนกเรยนวยรนในเขตเมอง ทคนพบวาชองทางการเรยนรวฒนธรรมการบรโภคในการรบประทานอาหารนอกบาน ครอบครวเปนชองทางการเรยนรทสาคญมากทสดและตอมาสรางการเรยนรเองโดยไปกบเพอนในการลองของแปลกใหมและเปนแหลงนดพบระหวางกน สวนการแตงกายกลมเพอนเปนชองการเรยนรมากทสด รองลงมาเปนสอมวลชนทเสนอขาวดานแฟชนตางๆ สาหรบดานนนทนาการหรอพกผอนหยอนใจถอวากลมเพอนเปนชองทางการเรยนร เชน การไปดภาพยนตร การเดนชมสนคาตามหางสรรพสนคาและอนๆ เปนกลม ดงนนวฒนธรรมการบรโภคของคนในสงคมในปจจบนยงมความทวความรนแรงมากขน เชน การแตงกายของวยรนทางการโฆษณาแบบทใชเทคนคการสอสารการตลาด ภาพยนตร ละครตางชาต เปนตน หรอแมกระทงวฒนธรรมการกนของคนไทยไดรบผลกระทบอาหารสญชาตตางดาวมากมายไดหลงไหล

26

เขาสสงคมไทย ทงทเปนรปแบบตางชาตเตมตวทงตวสนคาหรออาหารและการตกแตงราน เชน แฮมเบอรเกอร พซซา สเตก เครองดม รานอาหารแฟรนไชสตางๆ ทงของไทยของตางชาต และรปแบบทเปนลกครงปนไทย

ทฤษฎทเกยวของกบวฒนธรรม ทฤษฎทเกยวของกบวฒนธรรมมอยหลายทฤษฎ แตทฤษฎทผ วจยไดนามาเปนแนวใน

การศกษาอาทเชน ทฤษฎความหลากหลายทางวฒนธรรม ทฤษฎความทนสมย ทฤษฎการพงพาทฤษฎการแพรกระจายทางวฒนธรรม ทฤษฎการผสมผสานทางวฒนธรรม ทฤษฎสณฐานวฒนธรรม เปนตน ซงแตละทฤษฎเหลานมนกวชาการหลายทานไดกลาวถงแตละทฤษฎกลาวคอ ทฤษฎความหลากหลายทางวฒนธรรม นนกลาวถงความหลากหลายทางวฒนธรรมเปนเครองกาหนดวถชวตและการปรบตวของมนษยในบรบทและเงอนไขของสภาพแวดลอมทแตกตางกนออกไปในแตละสงคม ทงในทางกายภาพ เศรษฐกจและสงคม ในความหลากหลายทางวฒนธรรมนทาใหมนษยควรไดมสทธกาหนดทางเลอกชวตของตนเอง มใชถกบดเบอนและมองขามในกระบวนการวางแผนพฒนาเศรษฐกจทมนเนนการเจรญเตบโต และความทนสมยทเปนสวนประกอบอยางหนงของการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในสงคม เหมอนกบ ทฤษฎความทนสมย ทฤษฎนเปนผลมาจากแนวคดการพฒนาเศรษฐกจทเนนการขยายตว และการเจรญเตบโตดวยการลอกเลยบแบบของสงคมอตสาหกรรมตะวนตก และการพฒนาของประเทศโลกทสามกวาได ซงการพฒนามาจากปญหาตางๆ ทเกดขน ไดแก ปญหาความยากจน ปญหาประชากร ปญหาการดอยการศกษาและปญหาสขภาพอนามย ดงนนวธแกปญหาเหลาน ทาใหเกดการวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต โดยนาเอาระบบเศรษฐกจและสงคมของประเทศพฒนาแลวมาใชขยายการผลตในภาคเกษตรเพ อสรางความพรอมใหกบภาคอตสาหกรรมในเขตเมอง ซงทฤษฎความทนสมยนทาใหเกดความชองวางของการกระจายรายได มการพงทนและเทคโนโลยจากภายนอกเพมขน เกษตรกรสญเสยทดนทากนกลายเปนแรงงานรบจางราคาถก เกดปญหาผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมยาวนาน อกทงทาใหทรพยากรถกใชอยางสนเปลองและเสอมโทรมอยางรวดเรว ดงนนจงเกดแนวคดทมาโตแยงกบทฤษฎความทนสมยนนกคอ ทฤษฎการพงพา โดยสงคมประเทศทพฒนาแลวตองสรางความสมพนธกบประเทศกาลงพฒนาหรอดอยพฒนาในลกษณะพงพาไมเอารดเอาเปรยบและอยดวยกนในสงคมโลก (ยศ สนตสมบต, 2548) สาหรบ ทฤษฎการแพรกระจายทางวฒนธรรม ทฤษฎนในการกระจายทางวฒนธรรมนนหมายถงการทวฒนธรรมจากสงคมหนงกระจายไปสสงคมอน การเปลยนแปลงสวนใหญมาจากการกระจายเผยแพร ซงเกดขน เมอสงคมม

27

การตดตอกนเปนกระบวนการ ทมการใหและการรบเมอมการปะทะสงสรรคระหวางวฒนธรรมของแตละสงคมแตทงนขนอยกบสภาพของสงคมแตละแหงนนดวย ในการแพรกระจายทางวฒนธรรมทสาคญอาจแบงออกเปน 2 ชนดคอ ชนดแรกทเปนการแพรกระจายแบบยายทใหม เปนลกษณะทเกดขนเมอคนแตละคนหรอแตละกลม ซงมความคดอยางใดอยางหนง เคลอนยายจากสถานทหนงไปอกสถานทหนงจงเทากบเปนการกระจายความคดนนไปยงถนใหมนนเอง สวนชนดทสองเปนการแพรกระจายแบบขยายออกไป มลกษณะทความคดจะกระจายไปทวหมคนจากพนทหนงไปสอกพนทหนงขยายออกไปเรอยๆ ทาใหจานวนผ รความคดนนมากขน และพนททเกดขนทเกดเหตการณนนกจะขยายกวางขน ทงในรปบแบบลาดบขน แบบตดตอและแบบกระตน ซงการแพรกระจายของวฒนธรรมนอกจากจะเสอมลงตามเวลาและระยะทางแลวยงมอปสรรคขดขวางการแพรกระจาย (บงกชรตน เตชะไตรศกด, 2541) อกทฤษฎหนงทสาคญคอ ทฤษฎการผสมผสานทางวฒนธรรม ในการผสมผสานทางวฒนธรรมเปนวธการทรบเอาวฒนธรรมของสงคมอนมาปฏบต เชน เมออยในสงคมใดกตองรบเอาวฒนธรรมของสงคมนนมาปฏบต ถาหากวฒนธรรมทรบมากลายเปนสงหนงทปฏบตสบตอกนมา การผสมผสานกจะเกดขน เชน คนไทยไปอยตางประเทศนานๆ ตดนสยดมนาชาหรอกาแฟ เมอกลบมาอยในประเทศไทยแลวกยงคงปฏบตเชนนน ก เทากบวาเปนการรบเอาวฒนธรรมดงกลาวนมาปฏบตจนกลายเปนสวนหน ง ของพฤตกรรมทกระทาตามปกต อกทงการผสมผสานทางวฒนธรรมจะมมากเมอสงคมหนงถกรกราน ฝายชนะจะพยายามบงคบใหพวกแพปฏบตตามแบบอยางวฒนธรรมของตน (นงเยาว ชาญณรงค, 2542) นอกจากนยงม ทฤษฎสณฐานวฒนธรรม หรอทฤษฎวาดวยรปลกษณของวฒนธรรม ซงทฤษฎนเปนทฤษฎของเบเนดค (Ruth Benedict) ทกลาววาวฒนธรรมเกดจากความพยายามของมนษยในการแกไขปญหาตางๆ ทมนษยประสบในชวตประจาวน มนษยตางเผาพนธจะเลอกสรรวธการแกปญหาเหลานตางกน ยงผลใหลกษณะของพฤตกรรมของมนษยเผาพนธตางๆ เหลานไมเหมอนกน ลกษณะของพฤตกรรมจะไดรบการเลอกสรรและพฒนาตอไปเรอย ๆ จนกระทงกลายมาเปนแบบแผน ซงมนษยสวนใหญในสงคมยอมรบวาดงามและถอปฏบตสบตอกนมา และซงเชอวาแตละสงคมจะมหลายแบบอยางแตกตางกน นอกจากนตามแนวคดของ มารกาเรต มทด (Margaret Mead) นกมานษยวทยาทมชอเสยงในครสตศตวรรษท 20 กลาววาทฤษฎนวฒนธรรมมอทธพลตอพฒนาการทางบคลกภาพโดยสภาพแวดลอมทถกกาหนดดวยวฒนธรรม การรบร และความคดของมนษยจะมอทธพลตอการเรยนรทางวฒนธรรม มากกวาการเลยงดอบรมตงแตเดก และเชอวาบคลกภาพและพฤตกรรมของมนษยถกหลอหลอมดวยอทธพลของวฒนธรรมและสภาพแวดลอม (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2544)

28

ความรเกยวกบการเปลยนแปลงสงคมและวฒนธรรม การเปลยนแปลงทางสงคม

การเปลยนแปลงทางสงคมมการกลาวถงหลายความหมายทแตกตางออกกนไป ในสวนของราชบณฑตยสถาน (2535) ไดอธบายวาการเปลยนแปลงทางสงคม หมายถงการทระบบสงคม กระบวนการ แบบอยางหรอรปแบบทางสงคม เชน ขนบธรรมเนยมประเพณ ระบบครอบครว ระบบการปกครองทไดเปลยนแปลงไป ไมวาจะเปนดานใดกตามการเปลยนแปลงทางสงคมน อาจจะเปนไปในทางกาวหนาหรอถดถอย เปนไปไดอยางถาวรหรอชวคราว โดยวางแผนใหเปนไปหรอเปนไปเอง และทเปนประโยชนหรอใหโทษกไดทงสน สวนพทยา สายห (2529) ไดอธบายวาการเปลยนแปลงทางสงคม เปนการเปลยนแปลงของระบบความสมพนธของคนทอยดวยกน อนเปนผลมาจากระเบยบทกาหนดการกระทา และความสมพนธของคน เชน สทธและหนาท ขนบธรรมเนยมประเพณ บทบาทและสถานภาพทมการเปลยนแปลง สาหรบความหมายในแงมมหนงของสนท สมครการ (2538) การเปลยนแปลงทางสงคม หมายถงการเปลยนแปลงใด ๆ ทมผลทาใหความสมพน ธทางสงคมเกดมความแตกตางกนข น ในชวงเวลาใดเวลาหน งแลว การเปลยนแปลงนนไมวาจะเลกนอย หรอใหญโตเพยงไรกตามยอมถอไดวาเปนเปลยนแปลงทางสงคมไดทงสน แตในอกความหมายหมายหนงการเปลยนแปลงทางสงคม หมายถงความแตกตางในสวนใดสวนหนงทเกดขนกบโครงสรางของสงคมหรอการจดระเบยบของสงคมระหวางปจจบนกบอดต ดงนนการเปลยนสงคมการทระบบสงคม กระบวนการแบบอยางหรอรปแบบทางสงคม มลกษณะการเปลยนแปลงไปในทางกาวหนาหรอถดถอย อาจเปนการเปลยนแปลงความสมพนธระหวางคนในสงคมหรออาจเกดในระดบปจเจกบคคลไมวาจะเปนสถาบนครอบครวหรอสถาบนการเมองเศรษฐกจ และการเปลยนแปลงทางสงคมดานโครงสรางของความสมพนธระหวางกลมและระหวางสวนประกอบของสงคม (สรชย หวนแกว, 2538) ซงโดยสรปแลวการเปลยนแปลงทางสงคม (Social change) นนหมายถงความแตกตางทเกดขนในสงคมระหวางชวงเวลาใดเวลาหนง ทงระดบจลภาคและระดบมหภาค ซงอาจเปนผลดหรอผลเสยกได สาเหตของการเปลยนแปลงทางสงคม

นกสงคมวทยาและนกมานษยวทยาตางมความเหนพรองกนถงสาเหตของการเปลยนแปลงทางสงคมวาม 5 สาเหตกลาวคอ สาเหตแรก มาจากสงแวดลอมทางกายภาพและประชากร (The physical environment and population) ปรากฏการณทางธรรมชาต เชน แผนดนไหว นาทวม ความแหงแลง เปนสาเหตหนงททาใหสงคมเกดการเสยระเบยบของสงคม (Disorganization) และความสมพนธของคนในสงคมทมตอกนถกเปลยนไป เชน สมาชกใน

29

ครอบครวตองแยกจากกนเพราะการเสยชวต และการพลดพรากจากกน เปนตน สาเหตทสอง มาจากเทคโนโลย (Technology) เมอมสงใหมททนสมยเกดขนในสงคมไมวาจะเปนการคดคนไดเองหรอการรบเอามาใช สงคมยอมไดรบผลกระทบและมการเปลยนแปลง ซงอาจเปนระดบกลมหรอระดบโครงสรางสงคมขนอยกบวาคนในสงคมไดรบผลประโยชนจากเทคโนโลยนนมากหรอนอย เพราะเทคโนโลยทาใหมนษยตองเปลยนพฤตกรรมในการกระทาตอกจกรรมทนาเอาเทคโนโลยมาใช บางสงตองสรางระเบยบในการทางานใหม เพอใหสอดคลองกบการทางานของเทคโนโลย แตเทคโนโลยบางอยางอาจทาใหมนษยตองทางานมากขนและเรวขนจนตองทาใหความสมพนธท มตอครอบครวและคนอน ๆ ในชวตประจาวนมการเปลยนแปลงไป แตขณะเดยวกนเมอมการนาเอาเทคโนโลยมาใชอาจทาใหเกดความลาทางวฒนธรรม (Cultural lag) ซงเปนชองวางระหวางสงเกากบสงใหม ทปรบตวในอตราทไมเทากนจนเกดเปนความเหลอมลาระหวางกนและเปนปญหาสงคมตามมา สาเหตทสาม มาจากวฒนธรรมวตถ (Nonmaterial culture) นกสงคมวทยามองวา วฒนธรรมทเปนวตถเปนสาเหตทสาคญททาใหเกดการเปลยนแปลงของวฒนธรรมทเปนวตถตามมา สงประดษฐตาง ๆ ทมนษยสรางขนมาทงหลายเกดมาจากคตนยม (Ideology) ทถายทอดออกมาสวฒนธรรมทเปนวตถ หากความคดเหน ความเชอ และวธการคดของคนในสงคมตองเปลยนแปลงไปตามสภาพแวดลอมเพอใหเกดความอยรอด การเปลยนแปลงภายในสงคมกจะเกดขนตามมา สาเหตท ส มาจากกระบวนการทางวฒนธรรม (Cultural processes) เมอ เกดการคนพบ (Discovery) และมการประดษ ฐ (Invention) จนเกดเปนวฒนธรรม (Innovation) ขนในสงคม การเคลอนไหวทางสงคม (Social movement) ทาใหเกดการแพรกระจายของวฒนธรรม (Cultural diffusion) จากคนกลมหนงหรอสงคมหนง ไปสคนกลมอนหรอสงคมอน สงคมทรบเอาวฒนธรรมไวใชกจะเกดการเปลยนแปลงในสงคมเกดขน และสาเหตสดทาย มาจากการพฒนาทางเศรษฐกจ (Economic development) ทาใหเกดความทนสมย (Modernization) เพราะมการเปลยนแปลงการผลตตามแบบดงเดมในยคสงคมเกษตรกรรม (Preindustrial society) ไปสการผลตแบบอตสาหกรรมและแบบเมอง ทาใหสงคมเกดการเปลยนแปลงไปส ความเปนอตสาหกรรม (Industrialization) ทเปลยนระบบการผลตจากการใชแรงงานมนษยไปสการใชแรงงานจากเครองจกรกล ใชระบบการทางานแบบอตสาหกรรม บรเวณทมการเปลยนแปลงไปสความเปนอตสาหกรรม เกดความเปนเมอง (Urbanization) เพราะมการอพยพแรงงานจากชนบทเขามาทางานในภาคอตสาหกรรม การทางานในกจกรรมตาง ๆ เปลยนรปแบบไปสความเปนระบบราชการ (Bureaucratization) เกดเปนองคกรขนาดใหญทมการจดการอยางเปนทางการ

30

รปแบบการเปลยนแปลงทางสงคม การเปลยนแปลงทางสงคมทเกดขนนนมสาเหตทสาคญมาจากการเปลยนแปลงทเปนไป

ตามธรรมชาตประการหนง กบการเปลยนแปลงทเกดขนจากมนษยเปนผกระทาอกประการหนง แตในกระบวนการของการเปลยนแปลงสามารถทาใหเกดรปแบบของการเปลยนแปลง 2 แบบ คอ รปแบบแรกการเปลยนแปลงแบบเสนตรง เปนการเปลยนแปลงทางสงคมทกลาววา ทกสงคมจะมววฒนาการแบบเดยวกนตลอด โดยเปลยนแปลงจากสงคมทมความเจรญของอารยธรรมขนตาไปสสงคมทมความเจรญของอารยธรรมระดบสงขนตอไป นกวชาการทเสนอรปแบบของการเปลยนแปลงทางสงคมแบบเสนตรงไดแก ออกสต กองต เลวส เฮนร มอรแกน และคารล มารกซ เปนตน รปแบบทสองการเปลยนแปลงแบบวฏจกร เปนการเปลยนแปลงทางสงคมทไมมความสมาเสมอ สงคมจะมจดเรมตน จากนนจะคอยๆ เจรญกาวหนาขนเรอย ๆ จนถงทสดกจะเสอมสลายไป คลายกบความเจรญของมนษยทเรมจากเดกทารก เตบโตเปนวยรน วยผ ใหญ วยชรา และในทสดกตายจากไป หรอหากเปรยบเทยบการเปลยนแปลงเปนเวลาในวนหนง ๆ คอ เรมจากเชามด สวาง และมด แลวคอย ๆ กลบมาเชาใหม ซงการเปลยนแปลงแบบนเมอสงคมมความเจรญถงจดสงสดแลว กจะคอย ๆ เสอมสลายลง โดยไมไดสญหายไป แตจะมการปรบปรงและเจรญขนมาใหม เชน สงคมของกรก อยปต จน อนเดย เปนตน

การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมมนกวชาการหลายทานไดกลาวถงและเสนอ

แนวคดตางๆ ตามกระแสการเปลยนแปลง ตามแนวคดของผองพนธ มณรตน (2540) ไดเสนอแนวคดไว 3 กระแสหลกกลาวคอ กระแสแรก แนวคดเกยวกบเรองสมดลของโครงสรางและหนาทของสงคม แนวคดนถอวา หนาทของสถาบนตางๆ ในสงคมและวฒนธรรมเกยวของกน ถาเกดการเปลยนแปลงไปในสวนใดสวนหนงแลว กยอมทาใหเกดการเปลยนแปลงในสวนตางๆ ตอไป นอกจากนแลวสวนประกอบตางๆ ภายในสงคมอาจเกดการขดแยงกนเองได เมอเกดความขดแยงกนแลวกจะสงผลใหเกดความตงเครยด ซงความตงเครยดดงกลาวทาใหเกดแนวคดทแตกตางกนหลายแบบทนาไปสการเปลยนแปลงจากเดมเลกนอยจนถงมากขน แมวาการเปลยนแปลงทางสงคม และวฒนธรรมจะเกดขนเรอยๆ กตาม แตการเปลยนแปลงนนกมกระบวนการบางอยางเกดขน เพอรกษาวฒนธรรมเดมเชนเดยวกน การเกดกระบวนการเหลานทาใหการเปลยนแปลงเปนไปอยางลาชา กระแสทสอง แนวคดเกยวกบเรองตวกาหนดทางเศรษฐกจ แนวคดนเปนการใชแนวคดของคารล มารกซ (Karl Marx) โดยอธบายวา รปแบบของการผลต หรอวถชวตทเกยวของกบการผลตเปนตวกาหนดวถชวตมนษย เพราะโครงสรางทางเศรษฐกจเปนพนฐานของโครงสรางดานสงคม การเมอง สตปญญา และความนกคด โดยทวไปไมใชสามญสานกของมนษยทเปน

31

ตวกาหนดลกษณะการดาเนนชวต ดงนนเมอเกดการเปลยนแปลงในพนฐานทางเศรษฐกจแลว การดาเนนชวตของคนในสงคมกยอมเปลยนแปลงไปดวย กระแสทสาม แนวคดเกยวกบการแพรกระจายทางวฒนธรรม ซงเปนกระบวนการทสบเนองกนไป ไมวาจะเปนอาณาเขตหนงไปยงอกอาณาเขตหนง เชน จากสงคมเมองสสงคมชนบท เรองของการอปโภค บรโภค ระบบความคดตางๆ ประเพณวฒนธรรมใหมๆ ทหลงไหลเขามาเพอปรบเปลยนในสงทมอยเดม ซงทาใหบางสวนยงคงอยสามารถตอตานได แตบางสวนลมสลายไป การแพรกระจายทางวฒนธรรมนนยอมมสวนประกอบอนๆ เขามาเกยวของดวยเปนกระบวนการ คอ ตองมการยอมรบ โดยอาศยเวลา การยอมรบวตถหรอสงของอยางใดอยางหนง และยอมรบความคดหรอการกระทาได ในการรบวฒนธรรมใหมนนผ รบจะรบโดยวธการคมนาคม หรอการสอสารอยางใดอยางหนง วฒนธรรมทรบมานนยอมเกยวของกบโครงสรางสงคมและระบบคานยมหรอวฒนธรรม

การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมตามแนวคดของรชนกร เศรษโฐ (2528) ไดกลาวถงการเปลยนแปลงในสงคมหนงๆ วามหลายดาน เชน การเปลยนแปลงดานบทบาท การเปลยนแปลงดานพฤตกรรม การเปลยนแปลงทางเทคนค การเปลยนแปลงดานอตสาหกรรม การเปลยนแปลงประชากร การเปลยนแปลงทางสงคม และการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม ซงการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมนน มองรวมไปถงวธการกระทาทกๆ อยาง ไมวาจะเปนการกนการอย การแตงกาย การพกผอน การแสดงอารมณ การอยรวมกนเปนหมคณะ ตลอดจนการแสวงหาความสขทางใจ และหลกเกณฑการดาเนนชวต รวมทงเครองมอเครองใชหรอวตถสงของตางๆ นอกจากนรชนกร เศรษโฐ ยงไดกลาวถงการเปลยนแปลงในสงคมชนบทวา อาจเกดขนไดใน 3 ลกษณะดวยกนคอ ลกษณะแรกการเปลยนแปลงโครงสรางภายในทงหมด โดยตอบสนองตอปจจยใหม สภาพสงแวดลอมใหม โอกาสและบทบาทใหมทถกกาหนดไวแลว เชน หมบานถกกาหนดใหกลายเปนเขตชาวประมง เศรษฐกจจะดขน และมการเปลยนแปลงทงในแงสงคม และเศรษฐกจ ลกษณะทสองการเปลยนแปลงโดยคนใดคนหนง หรอ 2-3 คน บคคลกลมนมกเปน ผ มเงนสามารถตดตอกบโลกภายนอกได หรอมญาตอยในเมองสงลกไปรบการศกษาในเมองหรอใชบรการจากหนวยสงเสรม หรอจากผ เชยวชาญทเขาไปในทองถน และลกษณะสดทายการเปลยนแปลงซงเรมขน หรออยางนอยทสดกถกกระตนโดยรฐบาล หรอโดยการทมการสรางสถาบนใหมๆ ขนมา อกทงนตามแนวคดของณรงค เสงประชา (2531) ลกษณะการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมโดยทวไปแลว มอยดวยกน 8 ประการกลาวคอ ประการแรก การเปลยนแปลงทางสงคม และวฒนธรรม ไมไดเกดจากสาเหตใดสาเหตหนงเพยงอยางเดยว แตมปจจยหลายอยางททาใหเกดการเปลยนแปลง เชน อดมคต เทคโนโลย ศาสนา คานยม และเศรษฐกจ ประการทสอง

32

การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม อาจเปนไปอยางชาๆ หรอเปนไปอยางรวดเรวกได ทงน ขนกบปจจยทเปนแรงเสรมหรอแรงตานการเปลยนแปลง ประการทสาม การเปลยนแปลงทางสงคม และวฒนธรรม เปรยบเสมอนภาพถายปรากฏการณทางสงคมในระยะหนง ซงปรากฏการณเชนนนจะไมปรากฏในลกษณะรปแบบเดมอก ประการทส พฤตกรรมของแตละบคคล ยอมกอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมได โดยเฉพาะอยางยงบคคลทมชอเสยงเปนทยอมรบของสงคมจะมอทธพลตอการเปลยนแปลงทางสงคมมากขน ประการทหา พฤตกรรมฝนสงคม หรอพฤตกรรมทเบยงเบนไปจากบรรทดฐานของสงคม ยอมกอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมตามมา เพราะสงคมยอมจะตองมการปรบตวอยางใดอยางหนง เชน การไมยอมรบการปกครองแบบเผดจการของผคนในระยะใด กจะทาใหสงคมตองปรบรปแบบการปกครอง ประการทหก การเปลยนแปลงทางสงคม และวฒนธรรมเปนสงทหลกเลยงไมได สงคมจะตองมปจจบนเสมอ ประการทเจด การเปลยนแปลงทางสงคม และวฒนธรรม อาจเกดขนจากการกระทาตอกนทางสงคม และคนเรามปฏกรยาโตตอบกน ประการทแปด การเปลยนแปลงทางสงคม และวฒนธรรมยอมมทศทางและมเปาหมาย อยางนอยทสดกเปลยนจากของเกาไปเปนของใหม จะทราบทศทางการเปลยนแปลงได ถาสามารถทราบเปาหมายและอดมการณของสงคม

สวนปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมนนอาจจะกลาวไดกวางๆ อย 2 ปจจยคอ ปจจยแรกเปนปจจยภายนอก เปนปจจยทเกดขนภายนอกชมชน ซงไดมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม และวฒนธรรม เชน การสาธารณปโภค เมอรฐบาลไดดาเนนการพฒนาโดยการเรงสรางถนน ไฟฟา โรงเรยน ทาใหชมชนชนบทไดรบการพฒนาทดขน การแพรกระจายทางวฒนธรรมเปนอกปจจยหนงทมความสาคญตอการเปลยนแปลงทางสงคม และวฒนธรรม ทงนเพราะการแพรกระจายทางวฒนธรรมจากสงคมเมองไปสสงคมชนบทเปนเรองทเกดขนและตอเนองอยตลอดเวลา ความสมพนธระหวางสงคมชนบทและสงคมเมองมอยมากมาย มการพงพาอาศยกนในดานเศรษฐกจและสงคม สวนปจจยทสองเปนปจจยภายใน เปนปจจยทเกดขนหรอมอยในชมชน ซงสงผลใหมการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมได ปจจยตางๆ เหลานไดแก ปจจยทางนเวศวทยา เชน สงแวดลอม ทตงของหมบาน ทดน และอนๆ เปนตน ถาหากชมชนตงอยในสภาพนเวศวทยาทดกอาจจะพฒนาชมชนของตนใหดขน ซงทาใหมการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม ปจจยทางดานบคลกภาพของปจเจกบคคล หรอสมาชกแตละคนกมสวนทจะชวยใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม ทงน เพราะหากบคคลไดรบการศกษาสง มประสบการณตางๆ ไดออกไปทองเทยวกอาจทาใหเกดการยอมรบสงใหมๆ ไดงายกวาบคคลอน ตลอดจนความเปนผ นาของชมชนทมความรความสามารถกมสวนในการเปลยนแปลงทางสงคม

33

และวฒนธรรมดวยเชนกน (สมศกด ศรสนตสข และสวรรณ บวทวน, 2527) นอกจากนปจจยของการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมอาจเกดขนอยกบสาเหตหรอมลเหตปจจยตางๆ ไดแก ปจจยทางภมศาสตรและดาราศาสตร ปจจยทางชววทยาซงรวมถงการถายทอดทางพนธกรรมของความสามารถทางปญญา ปจจยทางการเมองและการทหาร ปจจยทางเทคโนโลย ปจจยศาสนาและอดมการณ เปนตน ดงนนแนวโนมของกระบวนการเปลยนแปลงนนในสงคมยคใหมขนอยกบกระบวนการตางๆ เชน การทาใหเปนอตสาหกรรมเมอง สงคมประชาธปไตย และการแพรของการจดองคการสมยใหม รวมถงกระบวนการสรางคนชายขอบ เปนตน นอกจากนนแนวโนมของกระบวนการเปลยนแปลงนอาจออกในรปแบบการออกเปนนโยบายของรฐ หรอแผนพฒนา ทสงผลตอการปรบตวของผคนในสงคมในลกษณะของขบวนการทางสงคม (สรชย หวนแกว, 2538) ซงปจจยเหลานตามแนวคดของสพตรา สภาพ (2540) ปจจยทางภมศาสตรและดาราศาสตรนนเปนการเปลยนแปลงเกยวกบทตงภมประเทศ ภมอากาศ ทรพยากรธรรมชาต และปจจยทางชววทยา ตงแตการถายทอดทางพนธกรรม บทบาทของกลม เชอชาต นโยบายตางๆ ทเกยวกบเชอชาต นโยบายเกยวกบประชากร สวนปจจยทางดานการเมองและการทหาร บทบาทของผ นาประเทศ ระบอบการเมองการปกครอง การทาศกษาสงคราม แตสาหรบปจจยทางเทคโนโลย การประดษฐคดคนเครองมอเครองใชใหมๆ เพออานวยความสะดวกและทนแรงในการดาเนนชวตของมนษย นอกจากนปจจยทางดานเศรษฐกจ การทามาหากนทงการผลต การบรโภคและ การแลกเปลยน รวมถงปจจยทางศาสนาและอดมการณ ระบบความคด ระบบความเชอ ระบบอดมการณและศาสนา

การเปลยนแปลงสงคมและวฒนธรรมกอนและหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4

การพฒนาประเทศกอนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 คอในชวงของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 1-3 (พ.ศ. 2504-2519) ซงชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 1 (พ.ศ.2504-2509) การพฒนาประเทศเนนทการพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศในรปแบบของระบบคมนาคม และขนสง ระบบเขอนเพอการชลประทานและพลงงานไฟฟา สาธารณปการ ฯลฯ เพอรองรบในการเปลยนแปลงและการพฒนาประเทศ ตอมาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 2 (พ .ศ .2510-2514) ไดยดแนวทางแผนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 1 ขยายการพฒนาใหครอบคลมเนนเขตทรกนดารและหางไกลความเจรญ หลงจากนนเปนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 3 (พ.ศ.2515-2519) ปรบปรงโครงสรางทางเศรษฐกจและยกระดบการผลต เรงรดการสงออกและทดแทนสนคานาเขา ปรบงบลงทนในโครงการกอสรางมาสนบสนนการลงทนเพอใชประโยชนจากโครงการ

34

ขนพนฐานทมอย รวมถงการกระจายรายไดและบรการทางสงคมสชนบท ดงนนจะเหนไดแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1-3 เปนการสงเสรมความอยดกนดและการพฒนาชมชนหรอชนบททอยหางไกล และเปนการระดมทรพยากรกาลงคน ทรพยากรธรรมชาต และเงนทนในการพฒนาประเทศ และสงเสรมความเปนธรรมของสงคม สรางเสถยรภาพของระบบสงคมอนเสรควบคกบการพฒนาเศรษฐกจ จนกระทงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 (พ.ศ.2520-2524) ไดกาหนดการพฒนาเศรษฐกจและสงคมเพอเรงฟนฟเศรษฐกจของประเทศและแกปญหาทางเศรษฐกจและสงคม โดยยดความตองการของประชาชนในระดบพนทเปนหลกในการพฒนาชนบท มงสรางความเปนธรรมในสงคมและเนนการลดความเหลอมลาหรอลดชองวางทางเศรษฐกจและสงคม เรงบรณะและปรบปรงการบรหารทรพยากรหลกของชาต รวมทงการนาเอาทรพยากรธรรมชาตมาใช โดยเฉพาะทดน แหลงนา ปาไมและแหลงแร เรงรดการปฏรปทดน จดสรรแหลงนาในประเทศ อนรกษทะเลหลวง สารวจและพฒนา แหลงพลงงานในอาวไทยและภาคใตฝงตะวนออก ตอมาการพฒนาประเทศหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 (พ.ศ.2520-2524) คอในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5-10 ซงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5 (พ.ศ.2525-2529) มงการพฒนาชนบทดานเศรษฐกจและสงคม และพฒนาชายฝงตะวนออก ปรบโครงสรางการเกษตร ปรบโครงสรางอตสาหกรรมเพอการสงออกและกระจายอตสาหกรรมไปสสวนภมภาค ตอมาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6 (พ.ศ.2530-2534) มงเนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบสงคม พฒนาคณภาพชวตโดยอาศยการพฒนาดานสงคมกมงจะพฒนาคณภาพ ปรบโครงสรางการผลตใหสอดคลองและสามารถปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงของตลาดโลก โดยเฉพาะในภาคเกษตรกรรม ภาคอตสาหกรรมและพลงงาน และการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคม เพราะวาการพฒนาประเทศยงคงมปญหาดานความยากจนและความเหลอมลาในการกระจายรายได สงผลกระทบตอสภาพจตใจและวฒนธรรม ทาใหวถชวตของคนไทยเปลยนแปลงไป ปญหาอาชญากรรม และยาเสพตดเพมขนอยางรวดเรว รวมถงแกปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม หลงจากนนเปนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7 (พ.ศ.2535-2539) มงเนนการรกษาการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางตอเนอง การกระจายรายไดและพฒนาสภมภาค พฒนาทรพยากรมนษย คณภาพชวต และสงแวดลอม ลดอตราเพมประชากร ขยายโอกาสการศกษามากขน และการบรการทางสาธารณสขครอบคลมกวางขวาง รวมถงการพฒนาจตใจ วฒนธรรม และสงคมใหทนตอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ และเปนกาลงในการพฒนาประเทศ เชน จดใหมกลไกของ

35

รฐเพอสนบสนนการดาเนนงานของชมชนระดบตาง ๆ ชวยสงเสรมความมนคงของครอบครวใหบดามารดามความรบผดชอบตอครอบครว หรอมการใหคาปรกษาในเรองตาง ๆ ของครอบครว จดระบบการใหสวสดการสงคมแกผ ทดอยฐานะทางเศรษฐกจหรอชวยเหลอตวเองไมได ตลอดจนการรวมกาลงของชมชน องคกรภาคเอกชนรวมทงสถาบนศาสนากบภาครฐในการปองกนแกไขปญหาสงคม จนกระทงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8 (พ.ศ.2540-2544) ในป2540 ตองประสบวกฤตเศรษฐกจอยางรนแรง และสงผลกระทบตอคนและสงคมเปนอยางมากทเรยกวา ฟองสบแตก คาเงนบาทผนผวน ปญหาเงนเฟอและปญหาการวางงาน จงตองเรงฟนฟเศรษฐกจใหมเสถยรภาพมนคง และลดผลกระทบจากวกฤตทกอใหเกดปญหาการวางงานและความยากจนเพมขนอยางรวดเรว และมงเนนการระดมและใชทรพยากรจากทกสวนในสงคมมาใช เพอการแกไขปญหาและการพฒนาประเทศ โดยใหความสาคญกบการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคม และมงให “คนเปนศนยกลางการพฒนา” และใชเศรษฐกจเปนเครองมอชวยพฒนาใหคนมความสขและมคณภาพชวตทดขน พรอมทงปรบเปลยนวธการพฒนาแบบแยกสวนมาเปน บรณาการแบบองครวม เพอใหเกดความสมดลระหวางการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ตอมาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545 - 2549) เปนแผนทไดอญเชญแนว“ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ตามพระราชดารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มาเปนปรชญานาทางในการพฒนาและบรหารประเทศควบคไปกบกระบวนทรรศนการพฒนาแบบบรณาการเปน องครวมทม “คนเปนศนยกลางการพฒนา” ตอเนองจากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 โดยยดหลกทางสายกลาง เพอใหประเทศรอดพนจากวกฤตปญหาความเหลอมลาในการกระจายรายได ปญหาสงคม ปญหาทจรต โดยเฉพาะความเสอมโทรมทางจรยธรรม ซงสามารถดารงอยไดอยางมนคง และนาไปสการพฒนาทสมดล มคณภาพและยงยน ภายใตกระแสโลกาภวตนและสถานการณเปลยนแปลงตาง ๆ โดยใหความสาคญกบการพฒนาทสมดลทงดานตวคน สงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอกเพอนาไปสการพฒนาทยงยน และความอยดมสขของคนไทย และขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาต เพอใหสมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวาง ปจจบนในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 - 2554) ประเทศยงคงตองเผชญกบการเปลยนแปลงทสาคญ ในหลายบรบท ทงทเปนโอกาสและขอจากดตอการพฒนาประเทศ จงยงตองมการเตรยมความพรอมของคน และระบบใหสามารถปรบตวพรอมรบการเปลยนแปลง รวมถงสรางภมคมกนใหกบทกภาคสวนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ภายใตวสยทศนแหงการพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกนทนอกจากจะมเปาหมายการพฒนาคน ชมชน เศรษฐกจ ฐานทรพยากรและสงแวดลอม

36

อกทงยงมงใหเกดธรรมาภบาลขนในทกภาคสวนของสงคม โดยเฉพาะในการบรหารจดการประเทศดวยทตองรวมพลงสงคมจากทกภาคสวนใหมสวนรวมในการพฒนาประเทศ (สานกงานสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2553)

การเปลยนแปลงสงคมและวฒนธรรมจากผลการพฒนาการทองเทยว การพฒนาอตสาหกรรมทองเทยวของประเทศเพอตอบสนองความจาเปนทางเศรษฐกจ

สงคมและการเมอง ซงบทบาทและความสาคญของอตสาหกรรมการทองเทยวตามทรรศนะของนคม จารมณ (2536) มอยดวยกน 11 ประการคอ ประการแรก อตสาหกรรมทองเทยวกอใหเกดรายไดเปนเงนตราตางประเทศ ประการทสอง รายไดจากอตสาหกรรมทองเทยวทไดมาในรปของเงนตราตางประเทศ มสวนชวยในการสรางเสถยรภาพใหกบดลยภาพชาระเงน ประการทสาม รายไดจากอตสาหกรรมทองเทยวเปนรายไดทกระจายไปสประชากรอยางกวางขวางสรางงาน ประการทส สรางอาชพมากมายและเปนการสรางอาชพเสรมทตอเนองจากการทองเทยว เชน การผลตหตถกรรมพนบาน หรอการผลตอาหารอตสาหกรรมการทองเทยวมบทบาทในการสรางงาน สรางอาชพ โดยเฉพาะในธรกจทางตรง เชน โรงแรม ภตตาคาร บรษทนาเทยว เปนตน ประการทหา การทองเทยวมบทบาทในการกระต นใหเกดการผลตและนาเอาทรพยากร ของประเทศมาใชใหเกดประโยชนสงสด ประการทหก อตสาหกรรมการทองเทยวเปนอตสาหกรรมทไมมขดจากดในการจาหนาย ซงถอวาการเดนทางทองเทยวเปนสทธมนษยชนอยางหนงทรฐพงสนบสนน ประการทเจด อตสาหกรรมการทองเทยวไมมขดจากดในเรองการผลต เพราะไมตองพงดนฟา อากาศเหมอนการเกษตรอน ๆ ผลผลตของการทองเทยวจงเสนอขายใหแกนกทองเทยวไดโดยมความยงยนไมผนแปร ประการทแปด อตสาหกรรมทองเทยวชวยสนบสนนฟนฟอนรกษศลปวฒนธรรมประเพณ ทเปนเอกลกษณของแตละทองถนเปนมรดกตกทอดทควรคาแกการนาออกเผยแพรฟนฟและอนรกษไว ประการทเกา อตสาหกรรมทองเทยวจะมบทบาทในการสรางสรรคความเจรญไปสภมภาคตาง ๆ เชน สงอานวยความสะดวกตางๆ ถนน ไฟฟา นาประปา เปนตน ประการทสบ อตสาหกรรมการทองเทยวเปนมาตรการทชวยสงเสรมความปลอดภย และความมนคงใหแกพนททไดรบการพฒนาเปนแหลงทองเทยว และประการสดทาย อตสาหกรรมการทองเทยวมสวนชวยเสรมสรางสนตภาพสมพนธไมตร และความเขาใจอนดดวยเปนหนทางทมนษยตางสงคมไดพบปะทาความรจกและเขาใจกน

ผลจากการพฒนาอตสาหกรรมทองเทยวสงผลผลกระทบตอการเปลยนแปลงดานสงคมและวฒนธรรมทงดานบวกและดานลบ ซงการเปลยนแปลงทางสงคมโดยทวไปเปนการเปลยนแปลงของโครงสรางสงคม หรอของรปแบบความสมพนธและการปะทะสมพนธกนทาง

37

สงคมแตในความเปนจรงการเปลยนแปลงทางสงคมมความซบซอนเปนอยางมาก ซงเกยวพนกบสงตาง ๆในโครงสรางสงคม รวมถงเกยวพนกบปจจยตาง ๆ ท ไมใชทางสงคมดวย เชน การเปลยนแปลงทางนเวศวทยา การเปลยนแปลงทางดานประชากร หรอความเจรญทางเทคโนโลย เปนตน ในสวนของการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมนน วฒนธรรมเปนสงทไมหยดนงมการเปลยนแปลงเคลอนไหวไป ไดแก การเปลยนแปลงทางดานความเชอ ขนบธรรมเนยมประเพณ ภาษา และคณคาทางสงคมทแตละคนยดถอ และการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมนนจะเกดขนอยตลอดเวลา เพยงแตวาจะเกดขนชาหรอเรวเทานน ซงมผ แสดงทรรศนะการพฒนาทองเทยวสงผลผลกระทบตอการเปลยนแปลงดานสงคมและวฒนธรรมตางๆ กนกลาวคอ ศรญยา วรากลวทย (2548) ไดสรปวาการพฒนาการทองเทยวมผลกระทบทางสงคม 4 ประการคอ ประการแรกการจางงานและการอพยพ จากการทการทองเทยวนาใหเศรษฐกจของชมชนดขน สงผลใหการจางานมากขนเปนการดงดดใจใหคนอพยพขามถนเพอมาแสวงหางาน และกอใหเกดปญหากลายเปนชมชนเมอง สงผลกระทบตอแรงงานทองถนและสงผลกระทบตอแรงงาน ประการทสองการพฒนาโครงสรางพนฐาน การพฒนาและปรบปรงโครงสรางพนฐานทงสาธารณปโภค สาธารณปการ สงอานวยความสะดวกตาง ๆ เพอดานการทองเทยว เพอสรางแรงจงใจใหนกทองเทยว ทาใหผ ทอยบรเวณนนไดรบประโยชนไปดวย ประการทสามการพฒนาภมภาค ผลการใชจายเงนของนกทองเทยวมความสาคญพเศษในบรเวณรอบนอก ซงปกตคอนขางโดดเดยว ดอยการพฒนาและมกมปญหาการวางงาน การพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวพนทดอยพฒนาเปนผลประโยชนอยางยง ประการทสพฤตกรรมการบรโภค พฤตกรรมในเรองการใชจายนกทองเทยวมผลกระทบทงทางตรงและการบรโภค ทาใหเงนตรามการหมนเวยนในทองถนสง มาตรฐานการครองชพสงขนเนองจากมคานยมใชสนคาตางประเทศ การอดออมนอยลงเรมหยบยมเพอรองรบนสยบรโภคนยม นอกจากนผลกระทบดานลบของอตสาหกรรมการทองเทยวทสาคญ ไดแก ดานความปลอดภย ดานสงคม ดานยาเสพตด ดานประเพณวฒนธรรม ดานสงแวดลอม ดานเศรษฐกจและรายได สวนแนวคดของชยาภรณ ชนรงโรจน (2539) ทวาผลจากพฒนาการทองเทยวตอดานทางสงคมและวฒนธรรม เมอนกทองเทยวซงมพนฐานทางวฒนธรรมทตางกนเขาไปทองเทยวยงทองทใดกตาม ยอมไมอาจหลกหนความขดแยงได สวนผลกระทบดานลบมประเดนสาคญ ๆ คอ ประเดนเกดจากปญหาศลธรรม เมอมนกทองเทยวเขาไปแออดมากขนเทาไร กมแนวโนมจะสงผลกระทบใหระดบศลธรรมตาลงเทานน กจกรรมดานลบทมกเกดขนเสมอ คอ การเอารดเอาเปรยบนกทองเทยว ไมวาจะเปนประเทศรวยหรอจน นกทองเทยวมกถกโกง หรอหลอกขายสนคาทมคณภาพตากวาราคาเสมอ โดยทคนในทองททองเทยวมกจะเลงเหนแต

38

ประโยชนสวนตน และคดหาทางคากาไรเกนควร ซงสงผลใหเกดจนตภาพดานลบแกแหลงทองเทยวนน ประเดนปญหาโสเภณ ไดสงผลกระทบตอระดบศลธรรมและภาพพจนของประเทศ อกทงยงกอใหเกดการแพรกระจายของโรคเอดส ซงนบวนจะมความรนแรงยงขน ประเดนปญหาการพนน แหลงทองเทยวทเปดเปนสถานการพนนมกจะมบคคลทมพนฐานฐานะทางเศรษฐกจตาง ๆ เขาไปเลนการพนน บางคนเมอเลนการพนนแลวตองเสยพนนจนหมดตว หรอตกอยในภาวะหนสนจนถอนตวไมขน ไมสามารถประกอบอาชพและดารงชวตไดอยางปกตสข ในหลายประเทศไดกาหนดมาตรการหามคนในทองถนเขาไปเลนการพนนในสถานพนน แตมาตรการกยงไมเดดขาดและไมมผลในทางปฏบตรอยเปอรเซนต ประเดนปญหาสารเสพตด นกทองเทยวจานวนไมนอยทตงใจเดนทางไปยงแหลงทองเทยวบางแหงเพอทดลองสารเสพตด ผลกคอทาใหการปราบปรามไมหมด และผ เสพเองกตองตกเปนทาสสารเสพตดนน สขภาพรางกายไดรบอนตรายจากพษของสารเสพตด มการประกอบอาชญากรรมรายแรงเพราะขาดสต หรอยอมทาทกอยางเพอใหไดมาซงสารเสพตด และบอยครงทการขนยายสารเสพตดไดกระทาโดยบคคลทปลอมแปลงมาในรปของนกทองเทยว ประเดนปญหาอาชญากรรม ในพนททมการทองเทยวชกชม คนในทองถนมความแตกตางในฐานะทางเศรษฐกจกบนกทองเทยวมาก ซงจะเปนผลใหมโอกาสเกดอาชญากรรมไดมาก บางครงเปนการหลอก การโกงเลก ๆ นอย ๆ แตบางครงกรายแรงถงขนฆาตกรรมอยางโหดเหยมทารณผลเสยจงเกดขนกบฝายนกทองเทยวและกบฝายเจาหนาททองถน ประเดนปญหาคาครองชพ สนคาและบรการมกจะขนราคาเมอมนกทองเทยวเขาไปมาก ผลกคอคนในทองถนตองบรโภคและอปโภคสนคาทมราคาแพงตามไปดวย โดยเฉพาะกลมคนทมรายไดนอย ทาใหคนกลมนรายไดไมพอรายจาย เกดภาวะหนสนและมคณภาชวตตาลง ประเดนปญหาความไมเปนธรรมในสงคม ในพนท ท เปนแหลงทองเทยวมกไดรบการพจารณาพฒนาสงสาธารณปโภค สาธารณปการกอน ทาใหคนในพนทอนไมไดรบบรการหรอไดรบบรการชาไปอก นอกจากน เมอสรางขนมาแลวคนจนหรอฐานะไมดกไมสามารถใชบรการไดเพราะไมมศกยภาพทางเศรษฐกจพอ จงกอใหเกดความรสกถกเอาเปรยบ และมความรสกเปนปรปกษตอนกทองเทยว ประเดนปญหาการมคานยมผด ๆ ซงอาจเกดจากการเลยนแบบนกทองเทยว หรอเกดความเขาใจผด เชน ไมอยากทางาน อยากไปเทยวแบบนกทองเทยว โดยคนพวกนไมเขาใจวานกทองเทยวนนไดทางานเกบเงนเพอมาเทยว คานยมการอปโภคบรโภคสนคาจากตางประเทศหรอคานยมอน ๆ เชน การมเพศสมพนธกอนแตงงาน คานยมมงเนนการคาและวตถ เชน เมอถกขอถายรปจะเรยกเงน หรอการหนหลงใหอาชพเกษตรกรรม และหนไปประกอบอาชพรบจางแทน ประเดนปญหาความสมพนธในครอบครว การทางานในอตสาหกรรมทองเทยวสงผลใหเกดความลมสลายของ

39

ความสมพนธในครอบครวไดมาก เพราะเปนการทางานทไมมวนหยดแนนอน ทาใหไมมเวลาใหกบครอบครวและมโอกาสนอกใจคสมรส ประเดนปญหาความขดแยงทางวฒนธรรม ไมวาจะเปนคานยม ความประพฤต การแตงกาย หรออน ๆ อาจกอใหเกดความขดแยงทางวฒนธรรมระหวางนกทองเทยวกบคนในทองถนทงสน เชน การแตงกายไมสภาพ นงกางเกงขาสน ใสเสอคอกวางควานลก หรอการมพฤตกรรมกอดจบ เปลอยกายอาบแดด สงตาง ๆ เหลานชาวตะวนตกอาจไมรสกวาเปนความเสยหาย หรอเปนการกระทาทลบหลดหมนวฒนธรรมทองถนแตอยางใด ซงอาจเปนความรเทาไมถงการณ หรอจงใจกตาม ลวนกอใหเกดความขดแยงทงสน บางครงถงกบมการประทวง ตอตานหรอไมตอนรบนกทองเทยว ประเดนปญหาการลดคณคาของวฒนธรรมและงานศลปหตถกรรม บางแหงไดมการนาเอาวฒนธรรมดานพธกรรมและศลปหตถกรรมมาเปนสนคาขายนกทองเทยว จนบางครงทาใหพธกรรมและศลปหตถกรรมนนลดคณคาและความศกดสทธ กลบกลายเปนความรนเรงไป

ปจจบนการทองเทยวของประเทศไทยพยายามสงเสรมและกระตนการทองเทยว เพราะทผานมาวฒนธรรมของนกทองเทยว ทเรยกวา วฒนธรรมกระฏมพทขาดความรบผดชอบเปนการทไดใชชวตทไมมแบบแผนกาหนดตายตวทเคยชนในชวตประจาวนของตน เปนการเผชญภยแบบจอมปลอมหรอเสรภาพแบบปลอม ถอวาเปนอดมคตของวฒนธรรมทองเทยวจนถงปจจบน นอกจากนนวฒนธรรมกระฏมพทครอบงาวฒนธรรมปจจบนมการปรบเปลยนวฒนธรรมของทองถน ตองเผชญกบวฒนธรรมการทองเทยวอยางเขมขนจงเปนไปเพอรบใชวฒนธรรมทองเทยวและยงนบวนจะไมสมพนธกบวถชวตของสงคมมากขน แตนกทองเทยวและวฒนธรรมของตน ซงกาลงเปลยนแปลงวฒนธรรมทองถนกไมตองรบผดชอบตอวฒนธรรมทองถน (นธ เอยวศรวงศ, 2543) นอกจากนหลายภมภาคของไทยประสบปญหาอนเกดจากภยธรรมชาต ปญหาทางเศรษฐกจและการเมองทาใหนกทองเทยวลดนอยลง โดยทกระทรวงการทองเทยวและกฬา (2553) ไดจดทาแผนยทธศาสตรก วกฤตและมาตรการกระตนการทองเทยว พ.ศ. 2552-2555 เนนการแกไขปญหาเรงดวนทมหลายประการ ไดแก เพมอตราเขาพกในชวงฤดกาลทองเทยวทงในชวงฤดกาลและนอกฤดกาลทองเทยว ขยายตลาดนกทองเทยวทมาเยอนไทยเปนครงแรกและนกทองเทยวทเดนทางมาทองเทยวซา (Repeaters) ขยายตลาดนกทองเทยวทมคาใชจายสง เสรมสภาพคลอง และลดตนทนการดาเนนธรกจทองเทยว เพมประสทธภาพการผลตของธรกจทองเทยว สรางโอกาสหรอรายไดใหกบธรกจทองเทยว ชะลอการเลกจางแรงงานในภาคอตสาหกรรมทองเทยว สรางระบบภมคมกนใหกบภาคอตสาหกรรมทองเทยวไทย พฒนาเชอมการทองเทยวใน 2 ฝงมหาสมทร โดยบรเวณชายฝงอนดามน กลมจงหวดภเกต พงงา และกระบ เปนศนยกลางแหลงทองเทยวทางทะเล

40

แบบครบวงจรใหมความแขงแกรง ในขณะเดยวกน ตองเรงพฒนาจงหวดตรง และสตลเพอใหมความพรอมทจะรองรบการกระจายตวของนกทองเทยวจากภเกต อยางสมดลและมประสทธภาพ สวนชายฝงทะเลอาวไทย พฒนาเกาะสมย และเกาะพะงน เปนศนยกลางควบคไปกบการพฒนาแหลงทองเทยวชายฝงทะเลอาวไทย รวมทงแหลงทองเทยวตามธรรมชาตบนบก แหลงวฒนธรรมโบราณสถาน และภมสงคมของภาคใตในจงหวดสราษฎรธาน และนครศรธรรมราช การคาชายแดนและการเชอมโยงการทองเทยว งานวจยทเกยวของ การศกษางานวจยทเกยวของกบการศกษา “วฒนธรรมตางชาต” พลวตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวด สราษฎรธานครงน ยงมการศกษาในงานวชาการหรองานวจยเชงคณภาพคอนขางนอย อกทงผวจยยงไมพบวามงานวจยทเกยวของโดยตรง แตกมงานวจยเพอเปนแนวทางการศกษาดงน

ผลงานวจยทเกยวของในแงมมสะทอนการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของสงคมไทย ไดหยบยกมาเปนแนวทางในการศกษามอยประมาณ 2 เรองคอ เรองแรกเปนงานวจยของกว รกษพลอรยคณ (2545) ทไดศกษา การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนยานตลาดพล ผลของการศกษานนพบวาในยานตลาดพลมผคนทอาศยอย 4 กลมคอ กลมชาวไทย กลมชาวจน กลมชาวมอญและกลมชาวไทยมสลม ซงการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในชมชนยานตลาดพลไดเกดขนโดยมปจจยสาคญดวยกน 3 ประการ คอ ประการแรกนโยบายของภาครฐ ประการทสอง ประชากร และประการทสาม คานยมและการศกษา ปจจยทง 3 ประการนไดสงผลใหเกดการเปลยนแปลงทงในดานกายภาพ เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม และกอใหเกดผลกระทบในหลาย ๆ ดาน โดยการเปลยนแปลงทางดานกายภาพเกดการเปลยนแปลงดานพนทและเกดการขยายตวทางเศรษฐกจ จานวนประชากรทเพมขนกอใหเกดผลกระทบทงดานบวกและลบตอคนในสงคมสงผลตอสถาบนครอบครว และระบบเครอญาต ทาใหเกดมครอบครวเดยวมากขน กอใหเกดการเปลยนแปลงทางดานประเพณ และพธกรรม ตาง ๆ กระทบไปยงวถชวตและวฒนธรรมดานตาง ๆ ทาใหเกดการปรบตวของผคนในยานตลาดพลในลกษณะการยอมรบการเปลยนแปลง สวนเรองทสอง เปนการศกษาของบวกนก วชรปรดา (2544) ทไดศกษา การผสมผสานทางวฒนธรรม : กรณศกษาบานทามะไฟหวาน ตาบลทามะไฟหวาน อาเภอแกงครอ จงหวดชยภม ซงการศกษาเรองนเปนการศกษาในดานรปแบบการผสมผสานวฒนธรรมและปจจยททาใหเกดการผสมผสานวฒนธรรมทงทเปนกลมวฒนธรรมไทย

41

ลาวและตางประเทศ และพบวาการแตงกายเปนวฒนธรรมทมการผสมผสานมากทสด ทกกลมวฒนธรรมเปลยนแปลงการแตงกายแบบทองถนเดมมาเปนการแตงกายในรปแบบเดยวกน ปจจยททาใหเกดการผสมผสานวฒนธรรมซงประกอบดวยปจจยภายนอกคอ ปจจยดานเทคโนโลย และปจจยดานเศรษฐกจ สวนปจจยภายในคอ ปจจยดานสภาพแวดลอมธรรมชาต

สาหรบผลงานวจยทเกยวของในแงมมวฒนธรรมตางชาตตอสงคมและวฒนธรรม ไดรวบรวมงานวจยทเกยวของเพอเปนแนวทางในการศกษามอยประมาณ 5 เรองคอ เรองแรกเปนงานวจยของวภารตน พนธฤทธดา (2544) ทไดศกษา อทธพลของวฒนธรรมตางประเทศทมตอ อตลกษณของวยรนไทย : ศกษาเฉพาะกรณดนตรญป น ผลของการศกษาเรองนพบวาสอ และเพอนของวยรนมอทธพลทาใหวยรนไดรจกดนตรญป น เกดการเลยนแบบนกรองดนตรญป นทพวกเขาฟง แมดนตรญป นจะเปนเพยงวฒนธรรมยอยหนงในสงคมแตวฒนธรรมของวยรน ในสมยปจจบนมกแสวงหาความแปลกใหมทแตกตางจากวฒนธรรมกระแสหลก วยรนจงฟงดนตรญป นทเปนวฒนธรรมยอยหนงของสงคมในฐานะวฒนธรรมกระแสหลกของกลม พวกเขาไดแสดงออก ถงความเปนตวตน โดยการมาชมนมและทากจกรรมรวมกนในทก ๆ วนหยด และทกปวยรน จะรวมกนจดงานคอนเสรตรวมคนนยมดนตรญป นแสดงออก ซงอตลกษณรวมของกลมผานเรอนรางดวยการแตงกายเลยนแบบนกรองดนตรญป นไปรวมงาน พฤตกรรมตาง ๆ ทแสดงออกเหลาน บงบอก "ความเปนตวตน" ของวยรน และความเปนตวตนของวยรนกเลอนไหลไปไดตามบรบททเปลยนไป สวนเรองทสองเปนการศกษาของรงแสง อรณไพโรจน (2547) ทไดศกษา อทธพลของวฒนธรรมตางชาตทมตอพฤตกรรมสงคมของเยาวชนไทยในกรงเทพมหานคร ผลของการศกษาสรปไดวา เยาวชนทมโอกาสหาประสบการณตรงในตางประเทศควรไดรบการปลกฝงวฒนธรรมไทย และตองฝกใหพจารณาวาควรรบส ง ท เหนวาปฏบตกนในประเทศท มวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณตางไปจากของไทยอยางไร เพยงใด สาหรบการมสวนรวมและความเชอในสงทเกดขนวามาจากตนเปนอกปจจยทสงคมไทยควรนามาปฏบต โดยการจดประสบการณเยาวชนควรไดรบการสงเสรมใหมสวนรวมในการตดสนใจและควรไดรบประสบการณทจะชวยพฒนาความเชอวาสงทเกดขนมาจากตนเพอใหสามารถคด และแสดงพฤตกรรมสงคมทเหมาะสมตอไป สวนเรองทสามเปนการศกษาของปทมาภรณ ธรรมทต (2542) ทไดศกษา กระบวนการใหสารนเทศเพอการปรบตวทางวฒนธรรมของบคลากรตางชาตในประเทศไทย ซงศกษาเกยวกบการปรบตวทางวฒนธรรมของบคลากรตางชาตจากองคกรสถานศกษา องคกรระหวางประเทศ และองคกรภาคธรกจเอกชน ซงบคลากรเหลาน สวนใหญกอนเดนทางมาประเทศไทยมการรบรสารนเทศ ดานศาสนามากทสด เมอเดนทางเขามาปฏบตหนาทในประเทศไทยแลวตองการสารนเทศดาน

42

วฒนธรรมและประเพณมากทสด มการแสวงหาจากเพอนในประเทศของตนเองรวมทงเพอนคนไทยและมการสบคนขอมลดวยระบบอนเตอรเนต และจากสอสงพมพประเภทหนงสอ รวมไปถงแหลงขอมลการทองเทยวแหงประเทศไทยทตรงตอความตองการของบคลากรตางชาต และเรองทสเปนงานวจยของปทมา อฬารธรรม (2544) ทไดศกษา คณลกษณะผรวมงานชาวไทยทประสบความสาเรจในการทางานกบบรษทตางชาต ผลการศกษาเรองนสรปไดวาปญหาและอปสรรคในการทางานกบคนตางชาตของผ รวมงานชาวไทย มกจะพบปญหาดานวฒนธรรม สงคม ภาษา ทแตกตางกน ทาใหเกดปญหาในการสอสารและความเขาใจในการทางานระหวางผ รวมงานชาวไทยกบชาวตางชาต นอกจากนเรองทหาเปนงานวจยของอสมา สมารกษ (2551) ทไดศกษา ผลกระทบของการทองเทยวตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในเมองฮอยอน ประเทศเวยดนาม ภายหลงไดรบการประกาศใหเปนเมองมรดกโลก ผลของการศกษาสรปไดวาผลกระทบของการทองเทยวตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในเมองฮอยอน ประเทศเวยดนาม ภายหลงไดรบการประกาศใหเปนเมองมรดกโลก สรปไดวาการทองเทยวไดทาใหเกดปญหาความสมพนธระหวางคนในครอบครวทประกอบอาชพในภาคการทองเทยว สวนปญหาสงคมทพบเปนเพยงการลกเลกขโมยนอยและการเกดอบตเหตบนทองถนน เกดการเอาเปรยบนกทองเทยวจากบรษทนาเทยวและโรงแรม ในดานปญหาดานสงแวดลอมนน พบวามรานคาและบรการเปดมากจนเกนไป มแผงสนคายนออกมาเกะกะทางเดน มการขดซอมถนนภายในเมองเปนประจา สงผลกระทบแกนกทองเทยวทเดนชมโบราณสถานในเมอง เกดการเปลยนแปลงของคานยมทงทางดานการแตงกาย การบรโภค คานยมความทนสมย และเกดการลดคณคาของงานศลปหตถกรรม นอกจากน กฎระเบยบและขอบงคบทออกมาควบคมอนรกษเมองโบราณยงสงผลกระทบตอวถชวตคนในชมชนอกดวยจากการศกษาครงนมขอเสนอแนะ คอ ในการดาเนนงานของภาครฐหรอจากองคการยเนสโกควรคานงถงความตองการของคนในชมชน ใหไดมสวนรวมในการตดสนใจ มการจดอบรมความรเรองการอนรกษและอบรมการใชภาษาองกฤษขนพนฐาน เพอใหการบรการนกทองเทยวมคณภาพมากขนและทาใหเกดการจดการการทองเทยวอยางมประสทธภาพ โดยมหนวยงานควบคมในการอนญาตการเปดกจการรานคาตาง ๆ มการจากดและควบคมไมใหมากเกนไป

นอกจากนยงมผลงานวจยทเกยวของในแงมมสะทอนการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของพนทอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ผวจยไดรวบรวมงานวจยทเกยวของมอยประมาณ 6 เรองคอ เรองแรก เปนการศกษาของปยนช คงวทยากล (2540) ทไดศกษา ผลกระทบของการพฒนาการทองเทยวทมตอการใชทดนและสภาพแวดลอมของเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน ผลการศกษาเรองนพบวาพฒนาการทองเทยวของเกาะสมยแบงออกไดเปน

43

4 ชวง คอชวงแรกกอน พ.ศ. 2513 ชวงท 2 พ.ศ. 2513-2524 ชวงท 3 พ.ศ. 2525-2529 และชวงท 4 พ.ศ. 2530-ปจจบน การพฒนาการทองเทยวของเกาะสมยไดกอใหเกดการขยายตว ของการใชทดนในลกษณะการขยายตวของสถานทพกแรมประเภทบงกะโลและโรงแรม แตไดเรมมการขยายตวของอสงหารมทรพยทใชการทองเทยว เปนจดขายในชวงท 4 นเอง ผลกระทบทเกดขนจาแนกไดเปน 4 สาขาหลกคอ สาขากายภาพ ไดแก ดานทรพยากรดน ทรพยากรนา และทรพยากรอากาศ สาขานเวศวทยา ไดแก ดานทรพยากรสงมชวตบนบกและดานทรพยากรสงมชวตในนา สาขาคณคาการใชประโยชนของมนษย ไดแก ดานการใชทดนและโครงสรางพนฐาน และสาขาคณคาตอคณภาพชวต ไดแก ดานเศรษฐกจและสงคม สนทรยภาพและการพกผอนหยอนใจ ผลกระทบดานบวกปรากฏในสาขาคณคาการใชประโยชนของมนษย และสาขาคณคาตอคณภาพชวตเทานน ในขณะทผลกระทบดานลบปรากฏในทกสาขา โดยพนททไดรบผลกระทบไดแกพนทตลอดชายฝงทะเลรอบเกาะสมย โดยเฉพาะในดานตะวนออกของเกาะสมย ไดแก บรเวณหาดเฉวง หาดละไม อนเปนแหลงทองเทยวทสาคญของเกาะสมย พนทไดรบผลกระทบรองลงมาไดแก บรเวณตอนเหนอของเกาะสมย ไดแก หาดแมนา หาดบอผด หาดบางรก หาดเชงมน หาดยายนอย นอกจากนพนทตอนในของเกาะซงมสภาพเปนปาเขา พร หนองนา ปาชายเลน กไดรบผลกระทบจากการพฒนาการทองเทยวเชนกน โดยมผลกระทบดานลบในระดบสงมากมากใน 3 สาขา คอ ดานการใชทดน โครงสรางพนฐาน และเศรษฐกจสงคม ขณะนเกาะสมยไดกาวมาถงขนตอนการเปนปกแผนตามแนวคดของ Butler ซงจากผลกระทบทเกดขนมแนวโนมวา เกาะสมยจะเขาสขนตอนการหยดนงและเสอมในทสด ดงนนเพอแกไขและควบคมผลกระทบของการทองเทยว ตอการใชทดนของเกาะสมย จงเสนอแนะใหมการกาหนดเขตการใชทดน โดยแบงเปนเขตพฒนาการทองเทยว เขตควบคมการพฒนาการทองเทยว เขตอนรกษ และเขตสงวน การควบคมการพฒนาตามแนวยาว การปรบปรงผงเมองรวม สาหรบดานโครงสรางพนฐานเสนอใหหนวยงานทเกยวของมการปรบปรงมาตรฐานและระบบถนน การเกบและกาจดขยะ การจดการบาบดนาเสย แหลงนาดบเพอการประปา

สวนเรองทสอง เปนเปนผลงานวจยของปราณ เพชรแกว (2547) ทไดศกษา การเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมและเศรษฐกจ ศกษากรณเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน ผลการศกษานนพบวา ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรม และเศรษฐกจของเกาะสมย มทงปจจยภายในและปจจยภายนอก ป จจยภายใน ไดแก ประชากรและการท ามาหากน ความขดแย ง การขาดแคลนทรพยากร การศกษา และการอบรมสงสอน สวนปจจยภายนอกทสาคญ ไดแก แผนพฒนาของรฐ การคมนาคม การถกสงคมภายนอกรกราน การรบเอาเทคโนโลยภายนอก และการ

44

ทองเทยว สาหรบการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรม และเศรษฐกจ ของเกาะสมย พบวา มการเปลยนแปลงความสมพนธระหวาง สมาชกในครวเรอน การเปลยนแปลงความสมพนธระหวางสมาชกในชมชน และการเปลยนแปลงทางการศกษา สวนการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม มการเปลยนแปลงความสมพนธระหวางบานกบวด การเปลยนแปลงดานประเพณ และการเปลยนแปลงดานพกผอนหยอนใจ

เรองทสาม เปนการศกษาของสาโรช เนตธรรมกล และเพลนพศ เนตธรรมกล (2553) ศกษาเรอง การวจยฐานเศรษฐกจและทนทางวฒนธรรมในอาเภอเกาะสมย จงหวด สราษฎรธาน มวตถประสงคเพอศกษาบรบทชมชน ฐานทางเศรษฐกจและทนทางวฒนธรรมทมในอาเภอเกาะสมย ตลอดจนศกษาการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ และการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ และการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมทเกดขน ผลการศกษาพบวา คนทมาตงรกรากบนเกาะสมยในยคแรกอาจเปนเพอการแสวงหาโชค หาแหลงทากนใหม หรอดวยเหตบงเอญในการหลบลมมรสมมาแวะจอดเรอเปนครงคราว หรอการขนมาหานาจด ผอพยพเขามาอาศยในเกาะสมยกลมแรกเปนชาวมลาย ตามดวยคนอนเดย คนไทย และคนจนตามลาดบ มทรพยากร ตาง ๆ มากมายทงปาไม แร หาดทราย และความสมบรณของพนท ในอดตคนเกาะสมยยงชพดวยอาชพการเกษตรพชหลกไดแก มะพราว ผลไม นอกจากนยงมอาชพประมงโดยคนมสลม จากการตงถนฐานกนมายาวนานมการสรางทนทางวฒนธรรมทเปนเอกลกษณเฉพาะถนของเกาะสมยไมวาจะเปนวฒนธรรมทางดานภาษาถน ประเพณทสอดคลองกบศาสนาโดยเฉพาะศาสนาพทธทคนสวนใหญนบถอ อาหารการกน การเลนพนบาน และเครองมอทามาหากน นอกจากนการเตบโตของอตสาหกรรมทองเทยวอยางรวดเรวสงผลใหเกดการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมบนเกาะสมย จากอดตอยางมาก ปจจบนเกาะสมยมคนตางถนอพยพเขามาอาศยอยมากทงคนไทย และคนตางชาต รายไดหลกมาจากธรกจการทองเทยวทเตบโตอยางไมม การวางแผนเทาทควร ทาใหเกดปญหาทางเศรษฐกจและสงคมทตองไดรบการแกไขตามมา ทงปญหาความยากจน ปญหายาเสพตด ปญหาขยะ ปญหานาเสย ปญหาอาชญากรรม ปญหาการบกรกทสาธารณะ และปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต จาเปนตองมการวางแผนการเตบโตอยางเปนระบบเพอการพฒนาทยงยน

เรองทส เปนการศกษาของวลยลกษณ บญปราบ (2542) ไดศกษาเรอง การพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวเกาะสมย อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน ผลการศกษาเรองน พบวา ปจจยทสงผลตอการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว ประเดนแรกคอดานสภาพพนท ไดแก การมธรรมชาตทสวยงาม ศนยกลางการทองเทยวทางทะเล ภมอากาศทเอออานวย ประเดน

45

ทสองสงอานวยความสะดวก ไดแก การพฒนาเสนทางคมนาคม ทาเทยบเรอ ทาเทยบแพขนานยนตทไดมาตรฐาน การขยายไฟฟา นาประปา ระบบการสอสารททนสมย ทพกแรมสะดวกสบายไมแพงจนเกนไป รานขายของ การรกษาความปลอดภย สวนประเดนทสามนโยบายของรฐและทองถน มแผนงาน โครงการตางๆสอดคลองกนทงในระดบชาต ระดบภาค ระดบจงหวดและระดบพนท มแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต สวนผลกระทบจากการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว ประเดนแรกในดานเศรษฐกจ มการเปลยนแปลงอาชพของชาวบาน การเคลอนยายแรงงานตางถน การบรโภคและมาตรฐานการครองชพ ประเดน ทสองดานสงคม ไดแก ความสมพนธของคนในหมบาน การแขงขนและความขดแยง ปญหาดานสงคม ประเดนทสามดานวฒนธรรม ไดแก การบรโภค ภาษา การแตงกาย ความเชอ ขนบธรรมเนยมประเพณ ประเดนทสดานสงแวดลอม ไดแก ผลกระทบทางกายภาพ สงแวดลอมทมนษยสรางขน

สวนเรองตอมาเปนเรองทหาเปนการศกษาของนอย วจตร (2548) ทไดศกษา การเปลยนแปลงวฒนธรรมเกยวกบปจจยพนฐานในการดารงชวตของชาวบานอาเภอพะงน จงหวดสราษฎรธาน ตงแต พ.ศ.2513-2548 ผลการศกษาเรองนสรปไดวา ปจจยการเปลยนแปลงวฒนธรรมกบปจจยพนฐานในการดารงชวตทสาคญม 4 ดานคอ ดานประชากร ภมศาสตร เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ซงลกษณะการเปลยนแปลงเกยวกบปจจยพนฐานทสาคญคอ การเปลยนแปลงเกยวกบอาหาร ทอยอาศย เครองนงหม และการรกษาโรค อกทงผลกระทบจากการเปลยนแปลงวฒนธรรมเกยวกบปจจยพนฐานในการดารงชวตทสาคญม 3 ดานคอ ดานเศรษฐกจ ดานสงคมและวฒนธรรม และดานสภาพแวดลอม ซงการเปลยนแปลงวฒนธรรมเกดขนเมอมการคมนาคมขนสงและการสอสารทพฒนามากขนสงผลใหความสมพนธของบคคลในครอบครวและชมชนลดนอยลง โครงสรางทางสงคมและวฒนธรรมลดความสาคญลง

สวนเรองทสดทาย เปนการศกษาของพพธ รตนรกษ (2551) ไดศกษาเรอง ผลกระทบของงานฟลมนปารตตอประชาชนอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน เปนการศกษาผลกระทบทเกดจากการจดงานฟลมนปารต ซงสรปไดวาการจดงานฟลมนปารตมผลกระทบตอประชาชนในระดบรากหญา เนองจากไมมตนทนแตคนระดบกลางและนายทนมทนในการกอสรางทพกอาศย ไดแก รสอรท บงกะโล โรงแรม ซงผลทเกดขนใน 3 ดาน คอ ดานเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ในดานเศรษฐกจและรายได พบวา งานฟลมนปารตเปนงานททารายไดใหแกอาเภอเกาะพะงนมากมายมหาศาลกอนงานฟลมนปารต 5 วน และหลง 3 วน จะมเศรษฐกจไหลเวยนของสนคาประชากรธรกจ บงกะโล ทพกใหเชา วตถดบในการประกอบนาดม เครองดมมแอลกอฮอล และไมมแอลกอฮอล ธรกจบรการรถเชา รวมทงธรกจสอสาร เชน บตรเตมเงนและอนเตอรเนต การบรการ

46

แลกเปลยนเงนตรา ซงเปนธรกจทลนไหล เงนทองหมนเวยนเปนอยางมาก งานฟลมนปารตทาใหเศรษฐกจธรกจเฟองฟ สวนสภาพแวดลอม บรเวณชาดหาดเรมสกปรกมขยะเพมมากขน เชน กนบหร กระปองเครองดม ถงพลาสตก ขวดนา แกวนา จะเกลอนเตมบรเวณชาดหาด สภาพนาทะเลรมชายหาดเรมมสเปลยนไปในสภาพทมขยะและนาเรมไมสะอาดเหมอนเดม การกอสรางเปลยนจากเดมมาเปนอฐ หน ปน ทราย ทไมคอยสลายไดตามธรรมชาต การทาผดกฎหมายสงแวดลอมไดมากขนตามลาดบ มการกอสรางบงกะโล รสอรท โรงแรม ทบทสาธารณะ สภาพภมทศนเปลยนแปลง นอกจากนในดานสงคมพบวา สงคมของเกาะพะงนเปลยนไปจากสงคมดงเดม เคยอยแบบวถชาวบานมการพงพาอาศยโดยแลกเปลยนสนคา เมองานฟลมนปารตเกดขนบนบานหาดรน อาชพของประชาชนบนเกาะพะงนกเปลยนไปจากเดมมาเปนธรกจเดนเรอโดยสาร ทาทพกใหเชา ทารานอาหาร สภาพวถชวตจากเดมรบประทานอาหารแบบตงวงเปลยนมารบประทานอาหารแบบบฟเฟ ใชชอนสอมและตะเกยบ สงผลใหสงคมแบบพงพาลดนอยถอยลงไป แตทสาคญในสวนของดานวฒนธรรม การแตงกายของคนไทยเรมมการขามวฒนธรรมกลาวคอ มชายไทยฉนภรรยากบชาวตางชาต วฒนธรรมการเปนภรรยาฝรงแบบระยะยาว คอ 1 เดอน 3 เดอน 6 เดอน หรอ 7 วน ในชวงเทศกาลฟลมนปารตมมากขนและชาวเกาะพะงน จะไมมองเปนความผดทางวฒนธรรม กายเปลอยกาย อาบแดดรมชายหาด การกอดจบในทสาธารณะตางๆ เปนเรองปกต เชน ผหญงไมใสเสอชนใน ใสกางเกงขาสนมากๆ การดมของมนเมา การสบบหร เรองเหลานลวนไมใชผดประเพณและวฒนธรรมประการใด จากการศกษาความรเกยวกบวฒนธรรม และการเปลยนแปลงสงคมและวฒนธรรม รวมถงงานวจยทเกยวของทกลาวมาแลวขางตน จะเหนไดวาวฒนธรรมตางชาตทมบทบาทตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมมอยหลายประเดน ซงคณะผ วจยนามาสงเคราะหเพอกาหนดกรอบการวจยในครงน

47

บทท 3

บรบทชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนในภาวการณเปลยนแปลง

การศกษาบรบทชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนในภาวการณเปลยนแปลง เปนการนาเสนอภาพรวมของพนทเพอเปนใชเปนพนฐานในการวจยครงน ผ วจยไดนาเสนอบรบทชมชน อาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนใน 9 ประเดน คอ สภาพกายภาพ โครงสรางพ นฐานชมชน ทรพยากรธรรมชาต ประชากรและโครงสรางประชากร ประวตศาสตรและพฒนาการชมชน พฒนาการทางดานเศรษฐกจ สภาพการเมองการปกครอง พฒนาการสงคมและวฒนธรรม การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม และปญหาทตองแกไขเรงดวน บรบทชมชนอาเภอเกาะสมย

สภาพกายภาพ เกาะสมยเปนหมเกาะทตงอยบนไหลทวปตอนกลางของอาวไทย นอกชายฝงทางทศ

ตะวนออกเฉยงเหนอของจงหวดสราษฎรธานประมาณ 84 กโลเมตร ระหวางเสนรงท 9 องศา 30 ลปดาเหนอ และเสนแวงท 100 องศาตะวนออก หางจากแผนดนใหญประมาณ 20 กโลเมตร จากกรงเทพมหานคร 750 กโลเมตร มเนอทประมาณ 252 ตารางกโลเมตร (157,273 ไร) กวาง 21 กโลเมตร ยาว 25 กโลเมตร เฉพาะเกาะสมยจรงๆ มเนอทประมาณ 227 ตารางกโลเมตร (142,031 ไร) สวนทเหลอเปนพนทของเกาะตางๆ ทศเหนอมอาณาเขตตดตอกบทะเล เขตอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ทศใตตดตอกบทะเล เขตอาเภอขนอม จงหวดนครศรธรรมราชทศ ทศตะวนออกตดตอกบทะเลอาวไทย และทศตะวนตกตดตอกบทะเล เขตอาเภอดอนสก อาเภอกาญจนดษฐ อาเภอไชยา อาเภอทาฉาง อาเภอเมองสราษฎรธาน สภาพพนทประกอบดวยเกาะตาง ๆ จานวน 53 เกาะ มประชากรอาศยอย 10 เกาะ ไดแก เกาะสมย เกาะพลวย เกาะแตน เกาะแมเกาะ เกาะเชอก เกาะสม เกาะววจว เกาะหลก เกาะรกน เกาะววตาหลบ ตามลาดบ พนทบนเกาะสมยกวาครงเปนภเขาและทดอนสง ภเขามโครงสรางตอเนองจากเทอกเขานครศรธรรมราชสวนใหญเปนภเขาหนแกรนตและภเขาหนทรายซงทอดตวในแนวขวาง จากดานตะวนตกเฉยงเหนอผานกลางตวเกาะ และพนทดานตะวนตกเฉยงใตของเกาะ ภเขาตอนกลางเรยกวา “ภเขาใหญ” สวนภเขาลกอนๆ มขนาดยอมลงมา บางลกมแนวตดตอกบภเขาใหญ ไดแก เขาขวาง

48

เขาเล เขาไมงาม เขาตอ เขาแหลมหอย เขาไมแกน เขานอย เขาหนเหลก เขาปอม เขาทายควาย เขาไมแดง เปนตน เขาทสงทสด คอ “เขาทายควาย” มความสงจากระดบนาทะเลประมาณ 635 เมตร นอกจากภเขาและทดอนสงแลว เกาะสมยยงมพนทราบประมาณ 73 ตารางกโลเมตร หรอประมาณหนงในสามของพนททงหมด ทราบสวนใหญอยบรเวณรอบๆ ภเขา และบรเวณชายฝงทะเล (จงหวดสราษฎรธาน, 2553) เนองจากมพนทลอมรอบดวยทะเล ลกษณะภมอากาศของอาเภอนจงเปนอากาศแบบมรสมเขตรอน ม 2 ฤด คอ ฤดรอน และฤดฝน บางปอาจมฤดหนาวเขามาแทรกบาง แตกเปนชวงระยะเวลาสน ๆ อณหภมเฉลยตลอดปประมาณ 21 องศาเซลเซยส อณหภมสงสดในเดอนเมษายน และพฤษภาคมประมาณ 37 องศาเซลเซยส ตาสดในเดอนธนวาคม และมกราคม ประมาณ 21 องศาเซลเซยส ฝนตกบอยทสดในเดอนพฤศจกายน ปรมาณฝนตกเฉลยตลอดปประมาณ 1,900 มลลเมตร ลกษณะอากาศในแตละฤดจะเปลยนแปลงไปตามอทธพลของลมมรสม ฤดรอนเรมตงแตเดอนกมภาพนธจนถงเดอนพฤษภาคม ในชวงนจะมลมมรสมพดเขามาสามทศดวยกน คอ ลมตะวนออกหรอทชาวบานเรยกกนวา “ลมหวนออก” ลมตะวนออกเฉยงใตหรอ “ลมเภา” และลมใต หรอ ”ลมสลาตน” กระแสลมจะพดแรงในชวงเชาและสงบในเวลาคา ทะเลเกดคลนลมแรง บางครงกมฝนตกดวย ฤดฝนเรมตงแตเดอนพฤษภาคมถงปลายเดอนตลาคม บางปอาจยาวนานถงเดอนมกราคม ฝนสวนใหญเกดจากลมมรสมตะวนออกเฉยงใตพดจากทะเลอนดามนเขาสอาวไทย บางครงพดพาฝนมาดวย เรยกวา “ฝนพลด” บางชวงในฤดนมลมจากมรสมตะวนออกเฉยงเหนอหรอทเรยกกนวา “ลมพดหลวง” และลมตะวนตกหรอทเรยกกนวา “ลมหวนตก” พดแรงในชวงบาย และนาฝนมาตกในชวงฤดกาล ระหวางชวงเดอนพฤศจกายนถงเดอนมกราคมมลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอพดมาจากทะเลจนใต สงผลใหเกาะสมยมฝนตกมากในชวงน สาหรบฤดหนาวเปนชวงระยะเวลาสนๆในชวงปลายป อากาศจะเรมหนาวตงแตเดอนพฤศจกายนถงเดอนมกราคม ชาวบานเรยกชวงนวา “ชวงลมวาว” (ปราณ เพชรแกว, 2547)

โครงสรางพนฐานชมชน อาเภอเกาะสมยมโครงสรางพนฐานทสาคญ ไดแก การคมนาคม การตดตอ สอสาร และ การสาธารณปโภค ( สานกงานเทศบาลเมองเกาะสมย, 2553)

ดานการคมนาคม มเสนทางคมนาคมทางบกภายในเกาะซงเปนถนนสายรอบเกาะเรยกวา “ถนนทวราษฎรภกด” เปนสายหลกรอบรอบเกาะสมย ทางหลวงแผนดนหมายเลข 4169 ยาวประมาณ 50 กโลเมตร มซอยแยกจากถนนหลกเขาหมบานตาง ๆ อก 9 สาย ระยะทางประมาณ 40 กโลเมตร คอ ทางหลวงแผนดนหมายเลข 4169 ถนนรอบเกาะสมย ระยะทาง 50.1 กโลเมตร

49

มปรมาณการจราจรมากทสด ทางหลวงแผนดนหมายเลข 4170 ถนนเชอมสายบานสระเกศ – หวถนน ระยะทาง 16.3 กโลเมตร ทางหลวงแผนดนหมายเลข 4171 ถนนสายจากแยกบอผด – หาดเฉวง ระยะทาง 4.8 กโลเมตร มปรมาณการจราจรมากเปนอนดบสอง ทางหลวงแผนดนหมายเลข 4173 ถนนเชอมสายรอบเกาะกบทางหลวงหมายเลข 4170 ระยะทาง 3.3 กโลเมตร ทางหลวงแผนดนหมายเลข 4174 ถนนแยกลปะนอย – ทาเรอเฟอรร ระยะทาง 3.4 กโลเมตร มปรมาณการจราจรมากเปนอนดบสาม ทางหลวงชนบท สายวดสมทราราม–ทางแยกเขาโรงพยาบาล ระยะทาง 1.50 กโลเมตร ทางหลวงชนบท สายทองโตนด – บานพงกา ระยะทาง 1.317 กโลเมตร และทางหลวงชนบท สายพรกา – บานแมนา ระยะทาง 1.20 กโลเมตร ถนนดงกลาวเปนถนนคอนกรตเสรมเหลก ซงใชไดทกฤดกาล และมถนนดนลกรงเชอมตอระหวางถนนสายหลกและถนนสายแยก เพอเขาสหมบานหรอบรเวณชายหาดกระจายอยทวไป นอกจากน กรมทางหลวงไดจดทาโครงการพฒนาทางหลวงในอาเภอเกาะสมย โดยการขยายทางจราจร ปรบปรงทางแยก ตดตงสญญาณไฟจราจร ตดตงไฟฟาและแสงสวาง ตดตงปายจราจรและเครองหมายนาทางเพมเตม สวนการเดนทางบนเกาะสมยมรถโดยสารบรการ โดยแบงเปนรถทสงกดสหกรณเดนรถ ซงใหบรการรถสองแถวทงในเวลากลาง วนกลางคน และรถแทกซมเตอร ใหบรการทงกลางวนและกลางคน และรถต อตราราคา 50 บาท

ในสวนการคมนาคมระหวางเกาะสมยกบแผนดนใหญ และเกาะอนๆ ม 2 ทาง คอ ทางเรอ และทางเครองบนหรอทางอากาศ ทางเรอมทาเรอ 5 แหง ไดแก ทาเรอหนาทอนเปนทาเรอบรษทราชาฟอรร ทาเรอบางรกษ ทาเรอลมพระยา ทาเรอเรอสปดโบท ทาเรอหนาทอน ตงอยในหมท 3 ตาบลอางทอง โดยมบรการเรอดวนและเรอนอนกลางคน เพอการเดนทางระหวางเกาะสมย – อาเภอเมอง จงหวดสราษฎรธาน โดยมการใหบรการเรอดวนจากทาเรอสราษฎรธาน – ทาเรอหนาทอน ใชเวลาเดนทางเทยวละ 2.5 ชวโมง การใหบรการเรอนอนจากทาเรอสราษฎรธาน – ทาเรอหนาทอนใชเวลาเดนทางเทยวละ 6 ชวโมง ออกเวลา 23.00 นาฬกา การใหบรการเรอนอนจากทาเรอหนาทอน – ทาเรอสราษฎรธาน ใชเวลาเดนทางเทยวละ 6 ชวโมง ออกเวลา 21.00 นาฬกา การใหบรการเรอเฟอรรโดยบรษทซทรานเฟอรร บรการเรอเฟอรรเพอการเดนทางระหวางเกาะสมยกบอาเภอดอนสก จงหวดสราษฎรธาน ใชเวลาเดนทางเทยวละ 1.5 ชวโมง มเรอออกทกชวโมงและเดนทางระหวางเกาะสมย - เกาะพะงน มเรอออกวนละ 1 เทยว ทาเรอบรษทราชาเฟอรร ตงอยหมท 2 ตาบลลปะนอย บรการเรอเฟอรรเพอการเดนทางระหวางเกาะสมยกบอาเภอดอนสก จงหวดสราษฎรธาน ใชเวลาเดนทางเทยวละ 1.5 ชวโมง ในสวนรถโดยสารประจาทางจากเกาะสมยมการใหบรการไปยงทตางๆ ไดแก เกาะสมย - สราษฎรธาน เกาะสมย - กรงเทพฯ เกาะสมย–

50

หาดใหญ เกาะสมย - ภเกต เกาะสมย - นครศรธรรมราช เกาะสมย - สไหงโกลก ทาเรอบางรกษ ตงอยหมท 4 ตาบลบอผด ใหบรการเรอเฟอรร เพอการเดนทางระหวางเกาะสมย – เกาะพะงน – เกาะเตา – ชมพร มเรอออกวนละ 3 เทยว ทาเรอลมพระยา ตงอยบรเวณวดหนาพระลาน หมท 4 ตาบลแมนา ใหบรการเรอเรว (เรอลมพระยา) เพอการเดนทางระหวางเกาะสมย – เกาะพะงน – เกาะเตา – ชมพร – กรงเทพมหานคร มเรอออกวนละ 3 เทยว ทาเรอเรอสปดโบท มเรอใหบรการ เพอการเดนทางระหวางเกาะสมย - เกาะพะงน สวนใหญตงอยบรเวณบานปลายแหลม และตลาดบอผด ตาบลบอผด ในสวนการตดตอทางอากาศมสนามบนเอกชนอย 1 แหง ตงอยในหมท 4 ตาบลบอผด ดาเนนการโดยบรษทการบนกรงเทพฯ จากด (BANGKOK AIRWAY) ซงมการใหบรการเดนทางระหวางเกาะสมย - กรงเทพฯ โดยใหบรการทกวน วนละ 2 เทยว มการบรการระหวางเกาะสมย -– ภเกต เกาะสมย - พทยา เกาะสมย - กระบ เกาะสมย - เชยงใหม เกาะสมย - ฮองกง เกาะสมย - สงคโปร เกาะสมย - ลงกาว เกาะสมย - เมดาน เกาะสมย -กวลาลมเปอร (สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย, 2545) ดานการตดตอสอสาร การสอสารแหงประเทศไทย (กสท.) ไดใหบรการดานไปรษณยบนเกาะสมยจานวน 4 แหง คอ ททาการไปรษณยหนาทอน ททาการไปรษณยละไม ททาการไปรษณยบอผด และททาการไปรษณยแมนา โดยมการใหบรการไปรษณยภณฑธรรมดา บรการพเศษ พสดไปรษณย ในสวนของบรการสอสารโทรศพท สวนใหญจะมมากในบรเวณตลาดหนาทอนตาบลอางทอง ชมชนใกลเคยง และในบรเวณทมแหลงทองเทยวสาคญ คอหาดเฉวงตาบลบอผด และหาดละไมตาบลมะเรต ใหบรการโดยบรษท ทศท.คอปอรเรชนจากด ตงอย หมท 3 ตาบลอางทอง และบรษทททแอนดท จากด มหาชน ตงอยหมท 1 ตาบลแมนา

ดานการสาธารณปโภค อาเภอเกาะสมยมใหบรการไฟฟาและประปาทครบครน การไฟฟา มการจาหนายกระแสไฟฟาใหพนทเกาะสมยขอมล ณ เดอนพฤษภาคมเฉลยตอวน แบงเปนจาหนายใหทอยอาศย 16,655.61 กโลวตต สถานธรกจและอตสาหกรรม 47,205.62 กโลวตต สถานทราชการและสาธารณะ 1,375.68 กโลวตต และอน ๆ 2,385.24 กโลวตต โดยมหนวยบรการผ ใชไฟฟา สงกดการไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) จานวน 3 แหง คอ สานกงานการไฟฟาสวนภมภาคอาเภอเกาะสมย สถานบรการผ ใชไฟฟาตาบลแมนา และสถานบรการผ ใชไฟฟาตาบลตลงงาม ซงสามารถจาหนายไฟฟาใหทกตาบล ทกหมบานของเกาะสมย นอกจากน การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) ยงมโครงการทจะขยายไฟฟาโดย สายเคเบลใตนาเพมขนอก เพอสารองในการจายกระแสไฟฟาใหอาเภอเกาะสมย

51

ดานการประปา เกาะสมยมกาลงการผลตนาประปารวม 825 ลกบาศกเมตรตอชวโมง นาทผลตได 7,227,000 ลกบาศกเมตรตอป ปรมาณนาทจาหนายแกผใช 6,113,868 ลกบาศกเมตรตอป ปรมาณนาทจายเพอสาธารณประโยชนและรวไหล1,643,541 ลกบาศกเมตร โดยมจานวนผใชนา11,508 ราย ในสวนของการประปาสวนภมภาคอาเภอเกาะสมยไดดาเนนการขยายบรการนาประปาใหแกประชาชนทวเกาะสมย โดยการกอสรางอางเกบนาและระบบประปาขนาดใหญโดยใชแหลงนาดบในพนท เชน พรเฉวง 443 ไร พรหนาเมอง 222 ไร และพรกระจดมพนท 42 ไร และมการกอสรางระบบผลตนาเพมทพรหนาเมองโดยวางทอนาจากพรหนาเมองไปยงบรเวณหาดเฉวงและหาดละไม มระบบ RO เรมผลต 1 เมษายน 2547 มกาลงการผลตนาประปารวม 2,500 ลกบาศกเมตรตอวน โดยมหนวยการใหบรการประปาระดบอาเภอ ไดแก การประปาสวนภมภาคอาเภอเกาะสมย จานวน 1 แหง (อาเภอเกาะสมย, 2553) ดานการสาธารณสข อาเภอเกาะสมยมโรงพยาบาลรฐบาล 1 แหง คอ โรงพยาบาลเกาะสมย มโรงพยาบาลเอกชน 4 แหง คอ โรงพยาบาลสมยอนเตอร โรงพยาบาลบานดอนอนเตอร โรงพยาบาลกรงเทพสมย และโรงพยาบาลไทยอนเตอร สถานอนามย 9 แหง และคลนกแพทย 19 แหง นอกจากน ยงมสถานบรการและบคลากรสาธารณสขรายละเอยดตามตารางท 3.1 และ 3.2 โดยสถานพยาบาลของเอกชนสวนใหญตงอยในตาบลอางทอง ตาบลมะเรต และตาบลบอผด ซงเปนศนยรวมชมชนและศนยรวมบรการหลกของธรกจทองเทยว และในตาบลทมแหลงทองเทยวสาคญ ๆ ซงมจานวนนกทองเทยวหนาแนน

ตารางท 3.1 แสดงสถานบรการสาธารณสข

ท สถานบรการสาธารณสข จานวน (แหง)

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

โรงพยาบาลเกาะสมยโรงพยาบาลบานดอนอนเตอร โรงพยาบาลไทยอนเตอรเนชนแนล โรงพยาบาลกรงเทพ โรงพยาบาลสมยอนเตอร สานกงานสาธารณสขอาเภอ สถานอนามยประจาตาบล / หมบาน ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศเกาะสมย คลนกแพทย

1 แหง (166 เตยง) 1 แหง (32 เตยง) 1 แหง (50 เตยง)

1 แหง (50 เตยง) 1 แหง ( 50 เตยง)

1 9 1 19

52

ตารางท 3.1 แสดงสถานบรการสาธารณสข (ตอ)

ท สถานบรการสาธารณสข จานวน (แหง)

10. รานขายยาแผนปจจบน 89

11. ทนตกรรม 14

12. สถานพยาบาล 21

13. รานขายยาบรรจเสรจ 2

14. คลนกแพทยแผนไทย -

ทมา : สานกงานสาธารณสขอาเภอเกาะสมย, 2554

ตารางท 3.2 แสดงบคลากรทางดานสาธารณสข

ท บคลากรการสาธารณสข จานวน (คน)1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

แพทย ทนตแพทย เภสชกร พยาบาลวชาชพ พยาบาลเทคนค เจาหนาทสาธารณสข ขาราชการอน ๆ ลกจางประจา ลกจางชวคราว อาสาสมครสาธารณประจาหมบาน (อสม.)

9 5 7

117 8 35 40 62

116 555

ทมา : สานกงานสาธารณสขอาเภอเกาะสมย, 2554

ดานความปลอดภยในชวตและทรพยสน มการใหบรการความปลอดภยในชวตและทรพยสนแกประชาชนและนกทองเทยวในเกาะสมย ดาเนนการโดยสถานตารวจจานวน 2 แหงคอสถานตารวจเกาะสมยรบผดชอบพนท ตาบลแมนา ตาบลอางทอง ตาบลลปะนอย ตาบลตลงงาม ตาบลหนาเมอง และสถานตารวจภธรบอผดรบผดชอบพนทตาบลบอผด ตาบลมะเรต หนวย

53

ตารวจนาเกาะสมย จานวน 1 แหง แผนก 13 กองกากบการ 3 กองกากบการตารวจทองเทยว จานวน 1 แหง ซงในดานความปลอดภยและทรพยสนพนทเกาะสมยจากสถตขอมลคดอาญาป พ.ศ. 2549-2551ขอมล ณ วนท 29 เดอน มถนายน 2552 รายละเอยดตามตารางท 3.3

ตารางท 3.3 แสดงสถตขอมลคดอาญา

ป พ.ศ. 2549 2550 2551

ประเภทคด เกด(คด)

จบ(ราย)

เกด(คด)

จบ(ราย)

เกด (คด)

จบ(ราย)

ยาเสพยตด 365 365 467 467 278 278คดอกฉกรรจและคดสะเทอนขวญ

34 15 24 6 8 6

คดประทษรายตอชวต /รางกาย 142 65 111 31 38 23คดประทษรายตอทรพย 242 83 312 148 85 49คดทนาสนใจ 76 15 92 19 32 8คดทรฐเปนผ เสยหาย 693 1,354 751 1,307 381 614ทมา : สถานตารวจภธรเกาะสมย, 2553

ทรพยากรธรรมชาต ทรพยากรธรรมชาตของอาเภอเกาะสมย ประกอบดวย ทรพยากรดน นา ปาไม สตวปา

และสตวนา และทรพยากรการทองเทยว ทรพยากรดน จากการสารวจทรพยากรดนในบรเวณเกาะสมย โดยกรมพฒนาทดนสามารถจาแนกชดดนได 8 ชด ไดแก ดนชดทงหวา ดนชดหวหน ดนชดบาเจาะ ดนชดระยอง ดนชดโคกตะเกยน ดนชดไมยาว และดนชดทาจน กระจายตวอยทวไปตามทลาดเชงเขา ทราบซงเปนพนทเกษตรกรรมและทชมชน และทราบชายฝง แตจากการพฒนาการทองเทยวของเกาะสมย มการใชพนทดนไปเพอกจกรรมการบรการ ทพก ตลอดจนกจกรรมการพกผอนหยอนใจของนกทองเทยว สงผลกระทบตอการใชทดนเพอเกษตรกรรมของเกาะสมย รวมถงการเปดหนาดนรกลาพนทลาดเชงเขา เพอพฒนาลายของดนและเกดความไมสวยงามของสภาพธรรมชาต ในจานวนทดน 227 ตารางกโลเมตร หรอ 142,031 ไร หากจาแนกการใชประโยชนทดน สวนใหญเปนพนททใชเพอการเกษตรมากทสดประมาณรอยละ 80 จาแนกเปนสวนมะพราว 84,310 ไร ทเรยน11,037 ไร นอกจากนนเปนปาสงวน 2 แหง คอ บรเวณนาตก

54

หนลาดและบรเวณอทยานนาตกหนาเมองประมาณ 10,000 กวาไร ทเหลอ 46,684 ไร เปนทดนเพออยอาศยและพาณชยกรรม ซงกระจายอยรอบชายฝงทะเลรอบเกาะ มศนยกลางการปกครองและศนยรวมบรการหลกของธรกจการทองเทยวอยบรเวณตลาดหนาทอนบนฝงทะเลดานตะวนตกของเกาะ มกลมธรกจประเภททพก รานอาหารและเครองดมกระจายทวไปรอบเกาะหนาแนน ในบรเวณพนทชายฝงทะเลดานทศเหนอ และทศตะวนออกเฉยงใต ซงอยในเขตพนทของตาบลแมนา ตาบลบอผด และตาบลมะเรต สาหรบการถอครองทดน ทางหนวยงานภาครฐมการ ออกเอกสารสทธใหแกประชาชน ไดแก โฉนดทดน จานวน 37,849 แปลง หนงสอรบรองการทาประโยชน (น.ส.3ก.) จานวน 12,573 แปลง หนงสอรบรองการทาประโยชน (น.ส.3) จานวน 2,203 แปลง และหนงสอสาคญสาหรบทหลวง (น.ส.ล.) จานวน 53 แปลง (สาโรช เนตธรรมกล และเพลนพศ เนตธรรมกล, 2553)

ดานทรพยากรนา มแหลงนาผวดนซงเปนแหลงนาทใชในการอปโภคและบรโภคจานวนมาก นาผวดนมตนนาจากภเขาตอนกลางของเกาะ โดยเฉพาะภเขาใหญและเขาขวางมปาไมหนาแนน เปนตนกาเนดของคลองหลายสายทสาคญ ไดแก คลองลปะนอย คลองสระเกศ คลองละไม คลองทาศก คลองมะเรต คลองทาสยา และคลองทาจน คลองลปะนอย มแองนาขนาดใหญเรยกกนวา “วงไมแดง” ภายหลงมการสรางฝายนาลนเพอใหชาวบานตาบลลปะนอยใชประโยชนในการเกษตร คลองสระเกศ เปนแหลงนาสาคญสาหรบเกษตรกรบานตลงงาม โดยมตนนาเกดจากภเขาใหญ คลองละไม หรอ คลองทาศก มตนนาสองสาย คอ คลองทาศก และคลองวงกลงไหลมารวมกนในบรเวณทเรยกวา “พงลงนก” นอกจากคลองทาศกแลว ชาวบานตาบลมะเรตยงไดประโยชนจากคลองมะเรตอกแหงหนง คลองทาสยา ในอดตเรยกวา “คลองศรไชยา” เปนคลองขนาดใหญ มตนกาเนดจากภเขาใหญกลางเกาะไหลผานเทอกเขาสงลงสทราบของตาบลหนาเมอง ผานหนาผาสงทาใหเกด “นาตกหนาเมอง” ทสวยงามและเปนสถานททองเทยวสาคญของเกาะสมย มการสรางฝายนาลนกนคลองสายนจานวน 6 แหง เพอหลอเลยงชวตของชาวหนาเมอง คลองทาจน มตนกาเนดจากภเขาดานทศใตของตาบลแมนา มฝายนาลน 2 แหง หลอเลยงชวตของชาวตาบลแมนา ทางดานเหนอของเกาะนอกจากนยงมแหลงนาทเปนหนองนา (พร) อก 2 แหง คอ หนองนาตาบลหนาเมอง (พรหนาเมอง) และหนองนาตาบลบอผด (พรเฉวง) ซงปจจบนเปนแหลงเกบนาสาคญของชมชนเฉวง อยางไรกตาม ในระยะทผานมาพนทเกาะสมยไดมการพฒนาแหลงนาทงเพอการอปโภคและเพอการเกษตร บางสวนกระจายอยบรเวณรอบเกาะ ไดแก ฝายคลองนาจด เขอนทาสก ฝายวงเสาธง ฝายนาตกหนาเมอง ฝายวงหนลาด ฝายคลองแมนา ฝายคลองพงเพ และฝายคลองละไม เปนตน แตสภาพเหมองฝายทมอยในปจจบน

55

สวนใหญมขนาดเลกและกระจายตวไมทวถง โดยเฉพาะการขยายตวของการพฒนาการทองเทยวของ เกาะสมยทคอนขางรวดเรวยงทาใหนาทมอยไมเพยงพอ โดยเฉพาะฤดแลง ปจจบนมเจาของธรกจบางรายขดนาบาดาลเพอใชบรรเทาปญหาในหนาแลง และคาดวาจะสงตอการทา การเกษตรกรรมในระยะยาวโดยเฉพาะพชสวน ซงมระดบนาคลองธรรมชาตระดบลง ทาใหทกพนทมแนวโนมขาดแคลนนาในอนาคต

ดานทรพยากรปาไม ในอดตเกาะสมยมสภาพปาดงดบชน โดยเฉพาะบรเวณภเขาใหญและเขาขวางมปาไมหนาแนน แตปจจบนพนทปาถกเปลยนแปลงไปเปนสวนมะพราวและสวนผลไม ทาใหสภาพปาดงเดมเหลออยนอยมาก โดยคงหลงเหลออยตามภเขาสง หนาผาทลาดชนมากๆ และบรเวณนาตก 2 แหง คอ นาตกหนลาด ตงอยหางจากตลาดหนาทอน 33.5 กโลเมตร ซงไมมสภาพเปนนาตกอยางแทจรง แตเปนทางนาไหลมาจากเขาพล ผานหนาผาสงประมาณ 2 เมตร ไหลลงสพนทตอนลางของเกาะ กรมปาไมไดจดใหเปนวนอทยานนาตกหนาเมอง (ผาหลวง) มเนอทประมาณ10ไร นอกจากนไดกาหนดใหนาตกหนลาดในทองทตาบลอางทอง ตาบลแมนา และตาบลลปะนอย มเนอท 6,943 ไร ใหเปนปาสงวนแหงชาตตงแตปพ.ศ. 2507 ปจจบนเกาะสมยยงมปาไมจานวนหนงซงอยในความรบผดชอบของอทยานหมเกาะอางทอง ปาไมทเหลอไมมากนสวนใหญจะพบไดในเกาะตางๆทรายรอบอทยาน จาแนกกออกเปน 3 ลกษณะ คอ ปาดบแลง ปาชายหาด ปาเขาหนปนและปาชายเลน

ปาดบแลง มมากบรเวณเกาะตางๆ ไดแก เกาะววตาหลบ เกาะพลวย เกาะสามเสา มพนธไมสาคญ เชน ไมพลองใบมน จกเขา รกเขา หวคาง พลองตาเปด เกด ไหม พลองกนลก เชยด ขแรดหรอขอยหนาม เตาราง หวาย สลดได ขาหลวงหลงลาย มอส เฟรน กลวยไม เถาวลย ไมพนลางพวก บก เปราะ พชทสาคญและถอเปนสญลกษณของทน คอกลวยไมรองเทานารอางทอง เปนรองเทานารทมถนดงเดมพบเฉพาะทหมเกาะอางทองเทานน พบมากในบรเวณพนดนตามปาดบแลงทเกาะววตาหลบในระดบความสงประมาณ 150-200 เมตร จากระดบนาทะเล ปานกลาง และทเกาะสามเสา

ปาชายหาด เปนปาโปรงทมพนธไมปลดใบขนอยเปนบรเวณแคบๆ ตามชายหาดทมดนเปนดนทรายและบรเวณเชงเขาชายทะเลทวไป พบมากทบรเวณเกาะตาง คอ เกาะววตาหลบ เกาะสามเสา เกาะแมเกาะ เกาะไผลวก เกาะหนดบ เกาะผ เกาะววกนตง เกาะพะลวย และเกาะเตาปน พนธไมทอยในปาประเภทน ไดแก หกวาง โพทะเล กระทง มะขาม มะนาวผ ปอทะเล จกทะเล รกทะเล สนทะเล ทองหลางนา มะเดอปา มะกอก และมกมตนเตยทะเลหรอลาเจยก พลบพลง กะทกรก ผกบงทะเล และหญาตางๆ ขนปะปนทวไป ปาเขาหนปน เปนปาทมลกษณะ

56

พเศษ พบเฉพาะบรเวณเทอกเขาหนเขาปนซงพนทสวนใหญเปนหนปน มชนดนนอยมาก ยากตอการเจรญเตบโตของพนธไมชนดตางๆ ดงนนพนธ ไมทขนในปาประเภทนมความเจรญเตบโตคอนขางชา และมกเปนไมขนาดเลก พนธไมทสาคญ ไดแก เปง วานสบเลอด จนทนผา สลดได พลบพลง บก ปอทะเล เกด เชยด และยอปา เปนตน

ปาชายเลน พบมากบรเวณหาดดนทราย และพนทตามเกาะแกงๆ ทมสภาพธรณเปนเขาหนสงชนตดทะเลเปนสวนใหญ และไมมรองลาธารทจะพาตะกอนมาทบถมเกดเปนดนเลนจงไมพบสภาพปาชายเลนตามชายหาดของเกาะตางๆ จะพบปาชายเลนบางตามเกาะตางๆ เชน หมเกาะอางทอง เกาะพลวย สภาพปาชายเลนของสวนใหญเปนปาชายเลนทเกดใหมและมขนาดเลก เกดอยตามซอกหน มพนธ ไมในปาประเภทน คอ โกงกางใบเลกซงมอยเพยงชนดเดยว นอกจากนในบรเวณหมเกาะตาง ๆ และในทะเลพบพชสงคมนาประเภท สาหรายทะเล จอก สาหรายพด สาหรายสนาตาลกลมลายทนสาหราย พวงองน พชนาเหลานเปนแหลงอาหารขนาดใหญทสาคญตอการดารงชพของปลาวาฬ และปลาขนาดเลกและขนาดกลาง ประเภททกนพชเปนอาหาร และยงมความสาคญตอสงคมของสตวนาประเภทปะการงและสตวหนาดน ทรพยากรสตวปาและสตวนา ในอดตเกาะสมยอดมดวยสตวปาและสตวนาจานวนมากเนองจากสภาพปาสตวปาและสตวนา และทองทะเลยงอดมสมบรณ แตภายหลงเมอเกาะสมยกลายเปนเมองทองเทยวทาใหทรพยากรสตวปาและสตวนามจานวนและชนดลดลงไปเรอย ๆ ทงน เกดจากกจกรรมตางๆ ของมนษย โดยเฉพาะอยางยงการแผวถางปาธรรมชาต การใชทดนทาการเพาะปลก และการพฒนาบรการทางการทองเทยว เมอมกจกรรมตางๆ และนกทองเทยวเขาออกไปมาจะมผลโดยตรงตอสตว เชน การสงเสยงดงรบกวนทาใหสตวหนไป การทาลายแหลงอาหารและทอยอาศยของสตวโดยไมรตว ซงจะทาใหจานวนสตวลดปรมาณลงและสญพนธไปจากพนทในทสด ในดานสตวปา พบ สตวเลยงลกดวยนม 16 ชนด จาก 7 วงศ แตทโดดเดนและมความสาคญทางดานการอนรกษ มจานวน 6 ชนด ประกอบดวย สตวเลยงลกดวยนมทมสถานภาพใกลสญพนธอยางยง จานวน 3 ชนด ไดแก ปลาวาฬแกลบ ปลาโลมาไรครบหลง และนากใหญหวปลาดก และมสตวเลยงลกดวยนมทมสถานภาพมแนวโนมใกลสญพนธ จานวน 3 ชนด ไดแก คางแวนถนใต และ เสอปลา สตวเลยงลกดวยนมชนดอนๆ ทพบ เชน กระรอกปลายหางดา หนทองขาว คางคาวขอบหขาวกลาง กระแตใต พญากระรอกดา หนฟานสเหลอง หมปา คางคาวแมไกเกาะ คางคาวขอบหขาวเลกทราบ หนนาใหญ คางคาวบวฟนกลม ลงแสม เปนตน นอกจากนยงพบนก ไมนอยกวา 54 ชนด จาก 25 วงศ นกทสาคญ ไดแก นกยางเขยว นกนางนวลแกลบทายทอยดา นกแอนทง นกแกก และนกจบแมลงชนดตาง ๆ นกทโดดเดนและมความสาคญ

57

ทางดานการอนรกษ จานวน 2 ชนด ประกอบดวย ชนดนกทมสถานภาพใกลสญพนธ จานวน 1 ชนด คอ นกหกใหญ และชนดนกทมสถานภาพมแนวโนมใกลสญพนธ จานวน 1 ชนดคอ นกชาและนกทใหมลคาทางเศรษฐกจคอ นกนางแอน จากการสมปทานเกบรงนกนางแอนทเกาะพลวย เกาะววเตะ และเกาะงาม นอกจากนยงพบวาในอทยานแหงชาตหมเกาะอางทองมนกแกก ซงจดเปนนกเงอกชนดหนง มประมาณ 100 ตว พบมากทเกาะววตาหลบ และเกาะแมเกาะ ปกตแลวนกชนดนจะทารงในโพรงไม แตในอทยานแหงชาตหมเกาะอางทองพบวาพอแมนกบางคทารงในโพรงหน อาจเปนตวบงชวาไมมตนไมขนาดใหญเพยงพอสาหรบการทารง สวนนกชนดอน ๆ ทพบเหนไดทวไป เชน นกยางทะเล นกออก นกลมพ นกกาเหวา นกกระปดใหญ นกแอนบาน นกตะขาบดง นกเดาลมหลงเทา นกยางเขยว นกยางดา เห ยยวก งกาส ดา เปน ตน ดานสตวเลอยคลาน พบ 14 ชนด จาก 9 วงศ สตวเลอยคลานชนดอนๆ ทพบเหนไดทวไป เชน กงกาบนปกสม กงกาสวน กงกาหวแดง แย จงเหลนตนไม จงเหลนบาน ตะกวด เหย งเหลอม งเขยวดอกหมาก งจงอาง เปนตน โดยมชนดของสตวเลอยคลานทโดดเดนและมความสาคญทางดานการอนรกษ จานวน 2 ชนด ไดแก เตาตน และเตากระ ทง 2 ชนด เปนสตวทสถานภาพใกล สญพนธ อยางยง สตวสะเทนสะเทนบก พบสตวสะเทนนาสะเทนบกนอยมากในพนท เนองจากอทยานแหงชาตหมเกาะอางทองเนองจากสภาพพนทเปนเกาะและแหลงนา เปนตวกาหนดความหลากหลายของสตว รวมทงเปนปจจยสาคญตอการดารงชพของสตวใหนอยลง จากการสารวจพบสตวสะเทนนาสะเทนบกทง 5 ชนด ไดแก คางคกบาน กบบว เขยดจก กบนา กบหนอง และปาดบาน ซงไมมความโดดเดนและไมมความสาคญทางดานการอนรกษ และเปนชนดทพบเหนไดนอย

ในสวนทรพยากรทางทะเลนอกจากสตวนาทพบไดทวไปในทองทะเลอาวไทยแลว เกาะสมยปะการงทพบสวนใหญเปนปะการงกอน ปะการงดอกไมทะเล ปะการงเขากวาง ปะการงโตะ และปะการงดอกกะหลา และยงพบกลปงหาสกล Ellisella อยเปนหยอมๆ ปะการงออนสกล Sinularia และ Cladiella แพรกระจายเปนหยอมๆ ใกลหนาผา นอกจากนยงพบสตวอนๆ ทอาศยอยในแนวปะการง เชน ปลาผเสอ ปลาผเสอลายแปดเสน ปลาสนสมทร ปลานกแกว ปลากระเบนทอง ปลาฉลามหดา ปลาเกา ฟองนา เมนทะเลหนามดา ปลงทะเล สาหรายสนาตาลกลมสาหรายทน และสาหรายจอก เปนตน (อทยานแหงชาตหมเกาะอางทอง, 2553) ทรพยากรทองเทยว เกาะสมยมทรพยากรทองเทยวทมศกยภาพในการพฒนามทงแหลงทองเทยวประเภทธรรมชาต และแหลงทองเทยวประเภทประวตศาสตรและสถาปตยกรรม แหลงทองเทยวประเภทธรรมชาต ไดแก หาดทราย นาตก และแนวปะการง เกาะสมยมหาดทรายขาว ทอดขนานไปกบทวตนมะพราวรมชายหาด นาทะเลใส แตกตางกนออกไป หาดเฉวงมทรายขาว

58

สะอาด นาทะเลใส เหมาะแกการเลนนา หาดละไมมอาวโคงสวยงาม หาดตลงงามเปนจดชมพระอาทตยตกทสวยทสดบนเกาะ ดานทศเหนอและใตสดของเกาะเหมาะสาหรบคนรกธรรมชาต ในขณะทบรเวณหาดเฉวง หาดละไม ทางฝงตะวนออก และตะวนออกเฉยงใต เปนสสน และวฒนธรรมเมองแบบลกครงไทย - ยโรป นกทองเทยวทเขามาในเขามาในเกาะสมยสวนใหญใหความสนใจในกจกรรมตางๆ เชน อาบแดด ดานา พายเรอ สปา และ อบสมนไพร ชายหาดทนกทองเทยวนยม พกผอนกน กคอ หาดเฉวง และ หาดละไม และยงมอกหลายๆ หาดทนาสนใจ เชน หาดหนาทอน หาดทองยาง หาดทองตะเคยน และ หาดเชงมน เปนตน นอกจากนยงมจดชมววรอบๆ เกาะอยหลายท เชน จดชมววลาดเกาะซงอยบนเชงเขา มหนตาหนยาย ซงมรปลกษณะแปลกๆ อยบรเวณอาวละไม มนทานทองถนเลากนตอๆ มาวา นานมาแลว มตายายคหนงชอ ตาเครง ยายเรยม เปนชาวปากพนง จงหวดนครศรธรรมราช เดนทางโดยเรอใบเพอมาสขอลกสาวของตามองลาย ทจงหวดประจวบครขนธ ใหกบลกชาย เรอแลนมาถงบรเวณแหลมละไม เกดพายทาใหเรอลม ทงตาและยายกเสยชวตลง ถกคลนซดขนมาเกยหาด กลายเปนหนตาหนยาย นอกจากนยงมแหลงทองเทยวชมธรรมชาต ไดแก นาตกหนาเมอง และ นาตกหนลาด มกจกรรมทหลากหลาย เชน การนงบนหลงชางชมวว การเยยมชมแคมปชาง การชมสวนมะพราว ในสวนแหลงทองเทยวประเภทประวตศาสตรและสถาปตยกรรมทสาคญในเกาะสมยไดแก วดสาเรจ พระพทธบาทเขาเล เจดยแหลมสอ วดพระใหญ วดละไม เจดยแหลมสอ พระพทธบาทเขาเล และวดศลาง เปนตน วดสาเรจ ตงอยทตาบลมะเรต ภายในมวดม "พระพทธรปศลายวง"ซงนามาจากประเทศสหภาพพมา มอายมากกวา 80 ป ภายในโบสถมพระพทธไสยาสนสรางดวยหนปะการงและพระพทธรปเกาแกทควรคาแกการศกษา พระพทธบาทเขาเล พระบรมสารรกธาตเกาะสมย ตามประวตศาสตรเลาวา นายสทองไดสราง และมพธบรรจพระบรมสารรกธาตเมอป 2498 โดยเจาคณพระอรรถทศสสทธพงศ จงหวดอยธยาเปนผมอบให เจดยแหลมสอ เปนเจดยทสรางขนโดยหลวงพอแดงองคพระเจดยประดบดวยกระเบองสทอง ทงองคภายในบรรจพระบรมสารรกธาต อยรมทะเลตดตอระหวาง ตาบลตลงงาม และหนาเมอง วดพระใหญ เปนพระพทธปางมารวชยขนาดใหญประดบดวยกระเบองสเหลองทองทงองคอยในตาบลบอผด สรางขนเมอ พ.ศ.2515 ประดษฐานอยบนยอดเขาเกาะฟาน ระหวางอาวบางรกษ และอาวปลายแหลมเกาะสมย เปนทสกการะของพทธศาสนกชนและนกทองเทยวทวไป วดละไม เปนวดเกาแกแหงหนงในตาบลละไม เปนทสกการะของพทธศาสนกชนและนกทองเทยวทวไป เจดยแหลมสอ เจดยแหลมสอตงอยตาบลหนาเมอง ทางทศใตของเกาะสมยอยระหวางบานทะเลและบานพงกา เลากนวา แตเดมประดษฐานอยบนเขาแหลมสอภายในบรรจพระบรมสารรกธาต พระอรคธาต (พระธาตครอม

59

อกของพระพทธเจา) ซงพระครพบลยธรรมสาร อดตเจาคณะอาเภอเกาะสมยและเจาอาวาสวดประเดมไดอญ เชญมาเมอครงกลบจากนาคณะไปประเทศศรลงกา อนเดยและเนปาล เมอประมาณปพ.ศ. 2451 บรเวณเนอท 40 ไร ยงเปนทพานกอาศยของสงฆอกดวย เมอพระครมรณภาพ พานกสงฆแหงนจงรกราง ตอมา พ.ศ.2481 หลวงป แดง ตสโส ไดนงเรอใบของทานมาแวะพานกทน ไดชกชวนประชาชนขนบรณะซอมแซมองคพระบรมธาตทชารด 29 ปตอมาเกดฟาผาองคพระเจดย ชารดเสยหายมาก หลวงป แดง จงตดสนใจรอพระบรมสารรกธาตและอญเชญลงมาสรางใหมโดยทางกรมศลปากรเปนผ ออกแบบสรางเสรจสมบรณเมอปพ.ศ. 2517 (สเมธ อนทรพรหม, 2550)

ประชากรและโครงสรางประชากร จากขอมลทะเบยนราษฎร เมอวนท 31 ตลาคม 2552 อาเภอเกาะสมยมประชากร จานวน

53,769 คน แบงเปนประชากรชาย 26,215 คน ประชากรหญง 27,554 คน มจานวน 36,453 ครวเรอน มความหนาแนนตอพนทเฉลยประมาณ 236.86 คน / ตารางกโลเมตร นอกจากนยงมประชากรแฝงซงมประมาณ 300,000 คน และนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาตประมาณ 3,000 คนตอวน ดงน

ตารางท 3.4 แสดงประชากรอาเภอเกาะสมยแยกเปนรายตาบล

ท ตาบล ชาย(คน) หญง (คน) รวม (คน)

1. อางทอง 5,027 5,113 10,1402. ลปะนอย 2,193 2,299 4,492 3. ตลงงาม 2,599 2,721 5,320 4. หนาเมอง 2,187 2,327 4,514 5. มะเรต 3,692 4,085 7,777 6. บอผด 7,028 7,246 14,2747. แมนา 3,489 3,763 7,252

รวม 26,215 27,554 53,769ทมา : ขอมลทะเบยนราษฎร ณ วนท 31 ตลาคม 2552 (สานกงานเทศบาลเมองเกาะสมย, 2552)

60

ตารางท 3.5 แสดงเปรยบเทยบประชากรของอาเภอเกาะสมยในชวงเวลา 3 ป นบตงแต ปพ.ศ. 2551-2553

ป ชาย (คน) หญง(คน) รวม(คน) จานวนบาน(ครวเรอน)

2551 25,051 26,298 51,349 34,5392552 26,215 27,554 53,769 36,453 2553 26,092 27,461 53,553 37,187

จากตารางท 3.4 ในป พ.ศ. 2552 เกาะสมยมประชากรจานวน 53,769 คน แบงเปน

ประชากรชาย 26,215 คน ประชากรหญง 27,554 คน มจานวน 36,453 ครวเรอน เมอนาขอมลดงกลาวมาเปรยบเทยบกบขอมลในป 2551 และเปรยบเทยบในป 2553 ตามตารางท 3.5 พบวา แนวโนมของประชากรในอาเภอเกาะสมยมอตราการเพมของประชากรสงขนโดยเฉพาะประชากรหญง แสดงใหเหนวา อาเภอเกาะสมยในปจจบนยงเปนพนททมความมนคงทางเศรษฐกจ หากมองลงไปในระดบลกจะพบวา จานวนประชากรทเพมขนมจานวนไมมาก จงอนมานไดวาพนทสาหรบการตงบานเรอนในเกาะสมยยงมขอจากดอยมาก

ลกษณะการตงถนฐาน ประชากรจะอาศยหนาแนนอยใน 3 เกาะ คอเกาะสมย เกาะพลวย และเกาะแตน ในเกาะสมยประชากรสวนใหญกระจกตวหนาแนนในตาบลทเปนศนยรวมบรการหลกของธรกจการทองเทยว และในตาบลทมแหลงทองเทยวทสาคญ ไดแก ตาบลอางทอง ตาบลมะเรต ตาบลบอผด และตาบลแมนา โดยประชากรจะจบกลมเปนชมชนใหญอยหลายชมชน เชน ชมชนหนาทอน ชมชนแมนา ชมชนหวถนน ชมชนเฉวง และชมชนละไม ประชากรสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมควบคไปกบอาชพทเกยวของกบธรกจทองเทยว เปนหลก อตสาหกรรมการทองเทยวในอาเภอเกาะสมย ผประกอบการสวนใหญเปนคนนอกพนท

ในดานเชอชาต เกาะสมยเปนพนททมผคนหลายเชอชาตอาศยอยรวมกนบนพนดนทมนาทะเลลอมรอบและมงคงดวยทรพยากรทองเทยวมหลกๆ ดวยกน 4 กลม คอ ชาวไทย ชาวตางประเทศ ชาวไทยเชอสายจน และชาวไทยมสลม ชาวไทยทอาศยในอาเภอเกาะสมยมทงผคนทอพยพเขามาใหม และคนดงเดม ผคนทอพยพเขามาใหมสวนใหญ จากอาเภออนๆ ในจงหวดสราษฏรธานและจงหวดนครศรธรรมราช ตงถนฐานกระจดกระจายทวไปใน 7 ตาบล ไดแก อางทอง ลปะนอย ตลงงาม หนาเมอง มะเรต บอผด และแมนา ประกอบอาชพคาขาย ทาการเกษตร และกจกรรมทเกยวของกบการทองเทยว สาหรบผคนดงเดมของอาเภอเกาะสมยมหลายตระกลดวยกน

61

ทสาคญ ไดแก ตระกล กระสนธ กาสวรรณ เกตแกว เกตช เกอสกล แกวเพชร ไกรสนธ ขวญละมย ขาวนวล แขงขน คงคา คงจนทร คงเพชร คลายอดม คาแกว ค มพรอม เครอเงา จนทรแจม จนทรทอง จนทรผอง จนทรเพง จนทรสวาง จนทรมพร จตจง เจรญจนทร เจรญผล เจรญสข ใจกวาง ใจซอ ใจปลม ใจเปยม ใจมน ใจเยน ใจรกษ ใจสม ใจใส ชวงโชต โชตชวง ชยราษฎร ชาญเชยว ชวตนนท ชนบาน ชจนทร ชทอง ชนวลศร ไชยธวช ทวยเจรญ ทองจนทร ทองโชต ทองแท ทองนวล ทองเผอก ทองเฝอ ทองพบ ทองมน ทองมาก ทองเรอง ทองสข ทองหยอด ทองเหลอ แทนโชต แทนออน เธยรโชต นาคเพชรพล นาคมณ นกลธรรม บวทอง บวสวรรณ บญเกษม เพชรแกว เพชรทอง เพชรพรหม เพชรรตน เพชรสวสด มเดช เรองจนทร เรองทอง เรองศร วชรสนธ วาสนธ วชยดษฐ ศรเกษ ศรทองกล ศรฟา ศรแสงฯลฯ (ไพฑรย ศรฟา, 2553)

ชาวตางประเทศ เปนกลมคนทเขามาทหลงภายหลงจากทมการสงเสรมการทองเทยว คนกลมนอาศยอยหนาแนนในพนททเปนพนทเศรษฐกจในเขตตาบล ตลงงาม บอผด และแมนา จากการสารวจของจงหวดสราษฎรธาน เมอป 2552 พบวา มชาวตางชาตเขามาทองเทยวในเกาะสมย จานวน 898,765 คน มระยะพานกเฉลย 4.48 วน มจานวนหองพก 14,405 หอง แหลงทมา ไดแก ชาวเยอรมน องกฤษ กลมสแกนดเนเวย สวสเซอรแลนด สวเดน ฝรงเศส แคนนาดา และรสเซย

ชาวไทยเชอสายจนในอาเภอเกาะสมยสวนใหญเปนชาวเปนจนไหหลา มบรรพบรษทอพยพมาจากเกาะไหหลา ประเทศจน ในชวงกอนสงครามโลกครงท 2 ตงถนฐานในอาเภอเกาะสมยมากกวา 100 ป ชาวจนถอเปนกลมคนทมความขยนขนแขงและมธยสถมาก สวนใหญประกอบอาชพจบสตวนาบรเวณชายฝง ยามวางชวงลมมรสมกทาสวนมะพราว ทานามนยาง กากมะพราวทเหลอจากการประกอบอาหารและทานามนนนกนามาปนกบราเลยงหมไหหลาหรอ “หมข พรา”สงขายนอกเกาะ ดงในหนงสอชววฒน พระนพนธของสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟากรมพระยาภาณพนธวงศวรเดช (2504) ยงไดกลาวเกยวกบชวตชาวจนในเกาะในสมยนนวา “ทในเกาะสมย ยงมโรงจนเถาแกกมยไดตงโรงสนคา มสงของตาง ๆ เปนตนวา เครองบรโภคเปนราคาทงหางประมาณ 30 – 40 ชง ไมใครจาหนายเปนการซอขาย สงของเหลานนสาหรบใชแลกสนคา มมะพราว กระบอ เปนตน ราคาผลมะพราวทซอขายกนทสวน 100 ผล เปนเงน 1 บาท นามนมะพราวราคาหาบละ 10 บาท ถามเรอบรรทกมราคาขนถงรอยละ 2 บาท ตามโรงจนมหม เปด ไก บรบรณ โรงจนมกจะเลยงหมแหงละมาก ๆ ราคาทขายสงเรอเขาออกมเนอนาหนกหาบละ 8 บาท อนงมเรอสาเภาไหหลาใหญเลกรบ...สนคาทเกาะสมยอยเสมอทกเดอน เดอนหนง ๆ ไมนอยกวา 4 – 5 ลา จะเวนอยแตฤดลมวาว 2 – 3 เดอน เรอไหหลาเหลานนบรรทกสนคาเปนตนวา

62

มะพราว นามนมะพรา หม ไมเส ไมหลาชะโอน และสนคาเลกนอยตาง ๆ” (จากหนงสอ ชววฒน ตอนท 3 หนงสอรายงานหวเมองตะวนตกฯ เมองปราณบร เขาสามรอยยอด เกาะพะงน เกาะสมย) ในสวนของการตงถนฐานของชาวไทยเชอสายจนในอาเภอเกาะสมย สวนใหญมกตงถนฐานกระจดกระจายทวไปบรเวณเกาะโดยมชาวไทยเชอสายจนไหหลา แตจว แคะ และจนมลาย ปะปนกนไปมากนอยตามลาดบ จากการศกษาทาใหทราบวา ชาวไทยเชอสายจนทตงถนฐานบนเกาะสมยสามารถแบงไดตามลกษณะพนททอาศยอยเปนจานวน 4 กลม กลาวคอ กลมแรกตงถนฐานอยในตาบลมะเรต บรเวณรมคลองมะเรตตดกบชมชนชาวไทยมสลม ชาวจนกลมนสวนใหญจะเปนชาวจนไหหลาและจนแตจวเปนหลก ประกอบอาชพคาขาย และมศาลเจาหนาเมอง เปนศาลเจาแหงเดยวทใชในการประกอบพธทางศาสนา กลมทสองตงอยในตวตลาดเกาะสมย ตาบลอางทอง ชาวจนกลมนเปนชาวจนกลมไหหลา แตจว และจนมลายเปนสวนใหญประกอบอาชพคาขายและเปดธรกจการทองเทยวมศาลเจาไหหลาหนาทอนเปนศาลเจาแหงเดยวและ แหงแรกในเกาะสมย ซงมอายเกอบ 200 ป กลมทสามเปนชาวจนไหหลา แตจว และจนแคะ ตงถนฐานทตาบลแมนา ยดอาชพคาขายและอาชพบรการ กลมสดทายเปนจนไหหลา ตงถนฐานท บานบางเกา ประกอบอาชพคาขาย ทาสวนมะพราว และรบจางทวไป มศาลเจาไหหลา 1 แหง (ชวน เพชรแกว, 2549)

ชาวไทยมสลมในอาเภอเกาะสมย อาศยอยในตาบลมะเรต มประชากรประมาณ 150 ครวเรอน ประกอบอาชพทาการประมงชายฝง และทาปลาแหงเปนอาชพเสรม บรรพบรษของคนกลมนเปนมสลมทอพยพมาจากรฐไทรบร และรฐกะลนตน ประเทศมาเลเซย โดยเดนทางมาทางเรอ เลากนวาชนกลมแรกเปนกลมทแสวงหาทดนทากน อพยพมากบเรอสนคาทนามะพราวจากเกาะสมยไปขายยงจงหวดปตตานและจงหวดใกลเคยง เขามาตงถนฐานครงแรกทบานละไม มประชากรประมาณ 10 ครวเรอน ประกอบอาชพจบปลา ตอมาไดยายมาตงชมชนใหมทบรเวณชมชนหวถนน ตาบลมะเรต เพอสะดวกตอการคาขาย เรยกชมชนแหงนวา ชมชนตลาดแขกหรอบานแขก ภายหลงมมสลมจากจงวดปตตาน นราธวาส ยะลา อพยพมาตงถนฐานเพมเตม จงมการสรางมสยดนรลเอยะซลขน เพอใชประกอบพธกรรมทางศาสนา ชาวไทยมสลมทนเปนชมชนมสลมชมชนเดยวในอาเภอเกาะสมย มวถชวตและวฒนธรรมทยดถอปฏบตสบทอดกนเปนเวลายาวนาน ทงการประกอบอาชพ การใชภาษา อาหารการกน และวฒนธรรมทเกยวเนองกบศาสนา อนประกอบดวย การถอศลอดในเดอนรอมฎอน การละมาดวนละ 5 ครง การซะกาต และการประกอบพธฮจญ (เจรญ ศรประดษฐ และกอมารดน ยสา, 2548)

63

ประวตศาสตรและพฒนาการชมชน “เกาะสมย” เปนชออาเภอหนงในจงหวดสราษฎรธาน เปนเกาะสวรรคของนกทองเทยวตางชาต เปนแหลงรายไดของจงหวดสราษฎรธาน เปนสถานททรวบรวมประชากรหลายเชอชาต ตางศาสนา และตางวฒนธรรม คาวา “สมย” มาจากภาษาใดไมปรากฏหลกฐานแนชด บางกวามาจากภาษาจนไหหลา คาวา "เซาบวย" ซงคนจนไหหลาเรยกเกาะสมยวา "เซาบวย" แปลวา เกาะแรก หรอ ดานแรก หรอ ประตแรก เหตทเรยกเชนนกเพราะวา เมอประมาณ 100-150 ปลวงมาน คนจนทเกาะไหหลาไดนาสนคามายงประเทศไทยโดยทางเรอใบ กอนเขากรงเทพฯ หรอจะไปเกาะไหหลาตองมาจอดรบสนคาทเกาะสมย สนคาทเปนทนยมในสมยนน คอ ไต และกะป ตอมาคาวา "เซาบวย" จงเปลยนเปน "สมย" มาจนถงปจจบนน บางกระแสกเชอวา คาวา “เกาะสมย “ มาจากภาษาสนสกฤต แลวเปนภาษาทมฬอนเดยใต คอ "สมวย" แปลวา "คลนลม" ตอมาคาวา สมวย ไดเพยนมาเปน "สมย" โดยแผลง ว เปนสระอ อกกระแสหนงเชอกนวา "สมย" มาบางกวามาจากชอตนไมชนดหนง ขนอยโดยทวไปในแถวปกษใต เปนไมเนอออน ตนไมโตนก ภาษาพนเมอง เรยกวา "ตนหมย" ตนหมยน คาเตมคงเรยกวา "ตนสมย" ภาษาทางใตมกจะตดตวหนาออกเพอพดใหสน คาวา "ตนสมย" กเปน "ตนหมย" เกาะสมยจงเรยกวา "เกาะหมย (ประทม ชมเพงพนธ และชาญณรงค เทยงธรรม, 2542) เกาะสมยมผ คนเขามาตงถนฐานครงแรกเมอใดไมปรากฏหลกฐานแนชด มหลกฐานยนยนวามผคนมาตงหลกแหลงบนเกาะสมยในสมยกรงศรอยธยาตอนปลาย คอ เจดยหลายองคซงไดสรางไวสมยกรงธนบร ไดแก เจดยวดแหลมสอ เจดยวดหนาพระลาน เจดยศรสคตคร เขาหวจก ในอดตเกาะสมยอยในความดแลของเมองนครศรธรรมราช ศาลาวาการเมอง(อาเภอ) ตงอยบานดอนแตงตาบลหนาเมอง อยทางทศใตของเกาะสมย ตอมาในป พ.ศ.2441 ศาลาวาการเมองถกยบและไดตงเปนอาเภอขนตรงตอเมองไชยา โดยมพระยาเจรญราชภกด ดารงตาแหนงเปนนายอาเภอคนแรกไดพจารณาทตงเมองเดม ซงไมคอยมความเหมาะสม เนองจากเปนทลมบรเวณอาวมหนปะการง จานวนมากยากแกการจอดเรอและหลบคลนลมในปพ.ศ. 2449 ไดยายเมองมาตงท บานหนาทอน ตาบลอางทอง ซงมประชากรอาศยหนาแนน มอาวจอดเรอกวางขวางเหมาะแกการหลบคลนลม เรอสามารถเขาถงฝงไดสะดวกและเมองแหงน คอ ทตงเมองปจจบนของอาเภอเกาะสมย (ปราณ เพชรแกว, 2547) ในตนสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เกาะสมยเปนเมองสงสวยอากร ขนกบเมองนครศรธรรมราชโดยมทวาการเมองอยทบานดอนแตง ใกลวดประเดมหมท 1 ตาบลหนาเมองอยทางทศใตของเกาะสมยมขอความปรากฏใน หนงสอ "ชววฒน" พระนพนธของสมเดจพระเจาบรมวงศเธอเจาฟากรมพระยาภาณพนธวงศวรเดช ทรงนพนธไวเปนทานอง รายงาน

64

การเสดจ ตรวจราชการหวเมองปกษใต ทลเกลาฯ ถวายพระบาทสมเดจ พระจลจอมเกลาเจาอยหว เมอปวอก พ.ศ. 2427 ไดกลาวถงเกาะสมยในขณะนนใจความตอนหนงวา " ในหมบานเกาะสมยน ถาจะประมาณโรงเรอนราษฎรทตงอย จะเปนไทยประมาณ 400 หลงเศษ จน 100 หลงเศษ เปนจานวนคนซงประจาอย ณ เกาะนน ไทยประมาณ 1,000 คนเศษ จนสก 600 คนเศษ คดทงคนจรไปมาตงบางไปบาง จะเปนคนรวมประมาณถง 2,000 คน แตคนในเกาะสมยนน มาก ๆ นอย ๆ เปนคราว ๆ เปนตนวาถงฤดสกเลก คนหลบหนมาอยเกาะสมยเปนอนมาก ถาจะคดในเวลาอยางมากจะเปนคนประมาณถง 5,000-6,000 คน คนไทยนนเปนคนชาวนอก กรยานาใจ และเสยสละเปนชาวนอก กรยา นาใจเสยสละ เปนชาวนอกทงสน มกจะบดเบอน พดจาไลไมจนและเปนคนเกรงกลวอาญานายกดข เปนตน ถาจะถามสงใดกพดจาออมคอมวนเวยน ปดบง เปนธรรมดา หาจรงยาก....พวกนนมกจะเปนชาตไหหลาทงสน.....ฯลฯ " เมอเกาะสมยเปนเมองสงสวยแกเมองนครศรธรรมราช เจาเมองนครศรธรรมราช กสงคนมาปกครองเกาะสมย ความอกตอนหนงในชววฒนกลาววา“เกาะสมยน มตาแหนงผวาราชการเปนพระคนหนง คอนายฉม ญาตพระยานครทตายเสยแลวในเวลาบดนไมมตว พระสมยผวาราชการ มแตปลดอยคนหนงเรยกวา หลวงสมยเปนคนแกอายมาก" ชาวเกาะสมยมกจะเรยกเจาเมอง เกาะสมยวา “ตาหลวงหมย” และการปกครองสมยเดม เจาเมองแตละคนจะอยจนแกเฒาและเมอตายไปแลวจะแตงตงบตรชายเปนเจาเมอง แทนตอไป (จากหนงสอชววฒน ตอนท 3 หนงสอรายงานหวเมองตะวนตกฯ เมองปราณบร เขาสามรอยยอด เกาะพะงน เกาะสมย) ในป พ.ศ. 2427 ครงเมอสมเดจฯ กรมพระยาภานพนธวงศวรเดช ไดมาตรวจราชการหวเมองปกษใตทาใหทราบวาชาวเกาะสมยไมอยากอยภายใตการปกครองของเมองนครศรธรรมราชเพราะถกกดขขมเหง ทาใหชาวเกาะสมยเกรงอาญา เจาพระยานคร ดงนนชาวเกาะสมยจงไดรองทกขกบ สมเดจฯ กรมพระยาภานพนธวงศวรเดช ตอมาในคราวเดยวกนพระองคทรงแวะเยยมเยยนทเมองไชยา อนเปนเมองสาคญแหงหนงในสมยนน ไดทรงพบปะกบพระยาไชยา (ขา ศรยาภย) เจาเมอง (ตอมาไดรบพระราชทานบรรดาศกดเปน พระยาวจสตยารกษ) กทรงชอบพออธยาศยของพระยาไชยามาก ดวยเหตนเองจงได กราบทลให พระบาทสมเดจฯ พระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงทราบถงความตองการของชาวเกาะสมย จงทาใหเกาะสมยมาขน กบเมองไชยาดวยเหตนเอง ตอมาเมอปพ.ศ. 2440 ไดมการจดระบบการปกครองทองถนขนใหม โดยยบรวมหวเมองตาง ๆ ตงเปน มณฑล จงหวด และอาเภอเมองเกาะสมยกบเกาะพะงนถกยบรวมเปนอาเภอเดยวกนและไดสงหลวงพพธอกษร (สงห สวรรณรกษ) ไปเปนนายอาเภอคนแรกของเกาะสมย หลวงพพธอกษร เปนทงนกบรหารและนกปกครองและนกพฒนาทด จงเปนทชนชอบของชาวเกาะสมยมากและไดขนานนาม ทานวา "พอนาย" ทานไดยายทวาการ จากบานดอนแตงมาตง

65

ทบานหนาทอน หมท 3 ตาบลอางทอง (อนเปนทตง ของทวาการอาเภอปจจบนน) ดวยเหนวาทบานหนาทอน อยใกลกบททาการของเมองไชยา มอาวจอดเรอทดและทานไดสละทดน สวนตว จานวน 6 ไร ใหเปนทตงทวาการ อาเภอในป พ.ศ.2449 แตตวอาคารทวาการอาเภอเปนแบบสมยรชกาลท 5 ตอมา เมอ พ.ศ. 2468 หลวงพพธอกษร ไดรบพระราชทานยศเปน พระยาเจรญราชภกด ดารงตาแหนงนายอาเภอตงแต พ.ศ.2440-พ.ศ.2471 รวมเวลานานถง 31 ป จงไดลาออกรบบานาญและถงแกกรรมเมออาย 84 ป ในวนท 8 เมษายน พ.ศ. 2482 ครนเมอวนท 24 เมษายน พ.ศ. 2505 พระบาทสมเดจพระเจาอยหวสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ และสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน ไดเสดจประพาสเกาะสมย และไดทรงปรารภถงความเกาแก ของอาคารทวาการอาเภอ และทรงเหนวาสมควรจะสรางใหมไดแลวดงนนทางอาเภอจงไดของบประมาณไปยงสวนกลางจนกระทงป พ.ศ.2514 ไดรบงบประมาณ เปนเงน 300,000 บาท โดยใหสรางแบบอาคารไมสองชนทางอาเภอพจารณาเหนวาเกาะสมย เปนสถานททองเทยว มนกทองเทยวทงชาวไทย และชาวตางประเทศไปเทยวปละมาก ๆ จงไดขอทบทวนใหมในป พ.ศ.2516 และไดรบงบประมาณในป พ.ศ. 2518 และสรางเสรจเรยบรอยในป พ.ศ. 2519 ลกษณะของอาคารเปนคอนกรตเสรมเหลก ตวตก 2 ชน (สานกงานเทศบาลอาเภอเกาะสมย, 2553)

ในดานพฒนาการชมชน ชวงกอนป พ.ศ. 2510 ขณะทเกาะภเกตเปนทรจกกนในฐานะเมองทองเทยวทไดชอวา”ไขมกแหงอนดามน” ชวงนนสมยยงเปนเกาะทคนไทยรจกกนเพยงวามพนทกวางใหญเปนอนดบ 3 รองจากเกาะภเกต และเกาะชาง จงหวดตราด เปนเกาะทมเนอหาปรากฏอยในหนงสอเรยนระดบชนประถมศกษาในยคนนวา“เปนแหลงทมมะพราวมากสดในประเทศ”

ในอดตเกาะแหงนเปนแหลงทอยอาศยของชาวทองถน มเสนทางคมนาคมตดตอตวจงหวดอยเพยงทางเดยว คอ เดนทางดวยเรอยนตโดยสารแบบสองชน ทวงจากทาเรอบานดอนถงทาเรอหนาทอนซงตงอยทางฝงตะวนตกของตวเกาะ เรอโดยสารทวานจะแลนออกไปจากทาบานดอนในชวงเยน ใชเวลาแรมคนอยกลางทะเล ใหผ โดยสารเอนนอนกนบนเสอสาดภายในหองโดยสารบรเวณชนบน สวนชนลางจะเปนหองบรรทกสนคา และจะถงทาเรอหนาทอนกเมอเชาตรวนรงขนหลงไกขน หากมผ ประสงคจะเดนทางไปทาธระทเมองบางกอก หรอไปเรยนหนงสอ สวนใหญจะเลอกอาศยเรอสนคาเดนทะเลทแวะเขาไปขนมะพราวทเกาะสมยจะสะดวกกวา การเดนทางมายงบานดอนแลวตอรถไฟทสถานพนพน การเดนทางดวยเรอสนคาใชเวลากวาสองวนสองคนเปนอยางนอย จงจะถงจดหมาย เกาะสมยเปนทรจกของผ คนทวไปครงใหญอกครงหนง เมอมสาวงามนางหนงซงเปนลกหลานชาวเกาะนามวา “บญตา ศรแผว” ไดควาตาแหนงรองนางสาวไทย จากการประกวด

66

ในงานวชราวธ ชอเสยงของเกาะสมยสมยนนจงโดงดงไมแพผลผลตมะพราว ผคนทใชชวตอยบนเกาะสวนใหญมอาชพทาสวนมะพราวซงเปนดงเดมทถายทอดกนมายาวนาน รองลงมา คอ การทาประมงพนบาน จากการทาสวนมะพราวทใหผลผลตด ครรลองชวตของคนบนเกาะนจงผกพนกบอาชพนมเรองเลาตอๆ กนมาวา “ในอดตพอแมจะเลอกสบทอดการทาสวนมะพราวใหกบลกหลาน โดยเลอกเฟนจากพฤตกรรมของลกเปนเกณฑตดสน ลกคนใดขยนหมนเพยรในการทากน พอแมกจะใหมรดกเปนทดนบนเขาดานในเกาะ ทาไร ทาสวน เพราะดนดเพาะปลกอะไร กไดผลงาม แตหากลกคนใดดทาเกกมะเหรกเกเร กดดสนดานใหรถงความยากลาบาก จะใหมรดกเปนทดนตดชายหาดรมทะเล ปลกอะไรไมขน จนมคาตดปากมาจนปจจบนวา “ลกรกมกไดทภเขา สวนลกชงมกไดทตดชายทะเล” (ชม เพชรแกว,สมภาษณเมอวนท 10 มนาคม 2554)

หลงป พ.ศ. 2535 เกาะสมยมการเปลยนแปลงสภาพทางสงคมสงแวดลอม เมอกลมนกทองเทยวจากซกโลกตะวนตก นยมเดนทางมาหาไอแดดและแสงตะวน จากรมฝงทะเลตงแตอนเดย ศรลงกาลงมาจนถงเกาะภเกต ภายหลงทภเกตสภาพสงแวดลอมและภมทศนเรมถกทาลายจากการขยายพนทการทองเทยว ทาใหนกทองเทยวบางสวนจงเปลยนเสนทางการทองเทยว เสาะแสวงหาพนทใหมๆ ทธรรมชาตยงบรสทธ ทาใหเกาะสมยกลายเปนทนยมในเวลาตอมา เนองจากมแนวหาดหลายแหงทสวยงาม เชน หาดเฉวง อาวละไม เปนสวรรคอนสงบเหมาะสาหรบการพกผอนอาบแดดทไมมวตถหรอผคนเขาไปรบกวนเหมอนภเกต ขาวการคนพบหาดทรายและทะเลทงดงามไดถกสอสารกนแบบปากตอปากในหมนกทองเทยว ทาใหกลมคนประเภทนมแตจะขยายตวขนอยางรวดเรว ทดนรมหาดซงไมเคยมใครอยากจะเขาไปจบจองเพอลงทนกลบกลายเปนทาเลทองชวนใหนาลงทนขนมาทนท หาดทรายทเคยสงบกเรมแปลงสภาพเปนมกระทอมเลก ๆ ใหเชาพก กบรานอาหาร สถานบนเทงขนมาแซม และมการพฒนารปแบบการลงทนขนไปเรอย ๆ ทงหาดเฉวงและอาวละไมไดกลายเปนแหลงรวมตวของนกทองเทยว นยมเปลอยกายอาบแดด มการกอสรางกระทอมเรอนนอนแบบงาย ๆ โดยใชไมจากตนมะพราวมาทาเปนเสา เหลาใบกบกานมะพราวมาเหนบเปนฝาถงหลงคา เปดใหเชาพกคนละ 20-30 บาท

ยคตน ๆ ของการทองเทยวเกาะสมย ถนนหนทางการสญจรไปมาบนเกาะยงไมสะดวก แหลงทองเทยวทมอยอยางหาดเฉวง หาดละไม หนตาหนยาย นาตกหนาเมอง นาตกหนลาด รวมทงวดวาอารามเลก ๆ แบบทองถนพนบานอยางวดละไม วดพระใหญ กดเหมอนจะเพยงพอแลวสาหรบนกทองเทยวฝรงทตงใจหลกหนจากความเจรญมาใชชวตอยทามกลางธรรมชาต หาดทราย ชายทะเล สายลม แสงแดด ภายหลงเมอมการสงเสรมการทองเทยวขององคการสงเสรมการทองเทยวแหงประเทศไทย (อ.ส.ท.) การโฆษณาประชาสมพนธ และการทบอกตอกนไปแบบปากตอปากกทาให

67

นกทองเทยวทวโลกหลงไหลกนเขามายงเกาะสมย เพยงระยะเวลาไมกปเกาะสมยเตบโตอยางรวดเรวเกนคาดหมาย กลายเปนเมองทองเทยวขนาดใหญ ความเจรญหลากหลายรปแบบตางถาโถมเขามา โรงแรมหรหราระดบ 5 ดาว รสอรท หางสรรพสนคา ผดกนขนมาเปนดอกเหด เกาะสมยมสภาพการเตบโตทเลยนแบบเกาะภเกตทกอยาง เมอกองทพของนกลงทนตางยาตราเขาไปตระเวนหาทดนผนงาม ซงกไมพนทดนสวนมะพราวรมหาดเปนเปาหมายสาคญ ชาวบานทมทดนตดชายหาดทถอเปนลกชงเรมขยบฐานะขนเปนเศรษฐ จากการขายทดนแปลงงามใหกบนกลงทน ไรหนงมลคาหลกแสนหรอลานตน ๆ การเปนเศรษฐเกดใหมของคนเหลานจะครองฐานะนานแรมเดอนหรอแรมปกขนอยกบการบรหารจดการกบเมดเงนทไดมา คนไหนรคณคากสามารถดาเนนชวตไดอยางราบรนมาถงวนน คนไหนไดเงนมาแลวใชจายอยางเทกระจาด ทายทสดกตองบากหนากลบไปเปนลกจางใหกบนกลงทนบนทดนซงตนเคยเปนเจาของมากอน

ชวงระยะเพยงสองถงสามทศวรรษ เกาะสมยไดกลายเปนมหานครแหงการทองเทยวไปในทสด มนกทองเทยวไทยเดนทางไปทองเทยวปละกวาแสนคน ขณะทนกทองเทยวตางชาตแหเขาไปปละกวาแปดแสนคน ทาใหเกาะสมยมรายไดทางการทองเทยวปหนงไมตากวา 1.4 หมนลานบาท และมโรงแรมทพกทกระดบอย 468 แหง 17,603 หอง และกาลงจะเพมขนในเรว ๆ นอก 2,000 หอง เกาะสมยมการเตบโตอยางตอเนอง เมอมเทยวบนเชอมเมองหลวง กบภมภาคอน ๆ รวมถงบนตรงมาจากตางประเทศ รวมแลวกวา 32 เทยวตอวน กบมเรอเฟอรรเขามาเสรมบทบาท ขนทงคนและรถอกวนหนงไมรวา กรอยกพนคน เกาะสมยแหงนจงเหมอนดนแดนทไรพรมแดน และเปนเกาะสวรรคของนกทองเทยว (สานกงานเทศบาลเมองเกาะสมย, 2552) อยางไรกตามยงมชมชนคนเกาะสมยจานวนไมนอยทยงยดมนอยกบการดาเนนชวตทเรยบงาย แมอทธพลของสถานประกอบการแบบสะดวกซอตดเครองปรบอากาศ ซงมอทธพลตอคนรนใหมตางดาหนาเขาไปใหบรการกนอยทนนมากมายกจรง แตตลาดสดประจาวนยามเยนบานหนาทอน กยงเปนแหลงทบรรดาชาวเกาะ จบจายซอผกปลา เพอการดารงชพในแตละวนกนอยางไมเสอมถอย หรอแมแตคนเฒาคนแกทเคยเกบเกยวเอาพชผกในเรอกสวนมาขายแตกอนเกาถงวนนกยงคงดาเนนชวตอยเยยงนน แหลงการทาประมงทเคยยดเปนกจประจาวนกนมานานบรเวณหมบานแมนาของชาวไทยมสลม และบานแขกในตาบลมะเรต ถงวนน พวกเขากยงคงยดมนวถชวตแบบเดม และสรางเครอขาย จาหนายผลผลตทไดจากทองทะเลใหกบสถานประกอบการในเกาะสมย แมแตการสวนมะพราวซงถอสญลกษณของเกาะสมยทเคยมกวา 8 หมนไร ไดหายไปเพราะการปรบพนทปลกสราง อาคารโรงแรม รสอรท และถกหนอนบางดวงบางทาลายอกรวมกวา 20,000 ตนตอป แตชมชนบานขามซงอยทางฝงตะวนตก กยงไมยอทอและเหนยวแนนอยกบอาชพนส โดยอตสาหสรางผลผลตออกมามไดขาด

68

พฒนาการทางดานเศรษฐกจ ปจจบนโครงสรางทางเศรษฐกจในเกาะสมยประกอบดวย สาขาเกษตรกรรมเปนสาขาหลก รองลงมาคอ สาขาการทองเทยว สาขาการคาและบรการ และสาขาอตสาหกรรม ดงน สาขาเกษตรกรรม อาเภอเกาะสมยมการประกอบอาชพกสกรรมเปนหลก โดยมะพราวเปนพชเศรษฐกจสาคญ ทงในดานพนทเพาะปลกปรมาณผลผลต และมลคาผลผลต ซงการผลตพชเศรษฐกจในเกาะสมยเปนการผลตทงเพอการบรโภคและการสงออกพชทสงออกมากทสดตามตารางท 3.6 คอ มะพราวและผลไมบางชนด นอกนนยงผลตไดไมเพยงพอตอการบรโภคของประชาชนและนกทองเทยว ซงมปรมาณเพมขน ปจจบนจงมการนาเขา พช ผก ผลไม จากอาเภอเมองสราษฎรธาน และอาเภอใกลเคยงเพอมาบรโภคภายในเกาะสมย

ตารางท 3.6 แสดงสภาพการผลตพชทสาคญของอาเภอเกาะสมย

ท พชเศรษฐกจ พนทปลก ผลผลตเฉลย (กก./ไร/ป)

จานวนครวเรอนทปลก

1. 2. 3. 4. 5.

มะพราว ทเรยน ลางสาด มงคด

ยางพารา

84,31011,037 5,725 430

1,185

900 1,429 1,929 1,000 217

5,956849 850 145 81

ทมา : สานกงานเกษตรอาเภอเกาะสมย (ขอมล ณ วนท 22 เดอน มถนายน 2552)

ในดานการประมง สวนการประมงในเกาะสมยเกอบทงหมดเปนประมงชายฝงขนาดเลกโดย สวนใหญจะประกอบอาชพประมงนาเคมบรเวณชายฝงของหมบานตางๆ และมสวนนอยทประกอบอาชพประมงนาจด ไดแก การเลยงปลา เพาะปลกผก โดยผลผลตทได สวนใหญใชบรโภคในครอบครวรอยละ 30 ทเหลอรอยละ 70 นาไปจาหนายในตลาดและรานอาหารภายในเกาะ อยางไรกตาม ผลผลตทไดยงไมเพยงพอกบความตองการของประชาชนและนกทองเทยวทเพมมากขน ประกอบกบการทาประมงทะเลซงเปนผลผลตสวนใหญมขดจากดในเรองการผลตเนองจากในหนงปสามารถทาประมงได 4 - 5 เดอน ซงเปนชวงทไมมมรสม และปญหาการขาดความอดมสมบรณของปะการง เนองจากมการระบายของเสยลงสทะเล ทาใหปรมาณผลผลตสตวนาเคมลดลงทกป จงตองมการนาสตวนาเขามาจากทอน ๆ

69

ในดานปศสตว เกาะสมยยงมการผลตปศสตว ไดแก ไกเปด สกร กระบอ และโค แตมจานวนนอยมากเมอเปรยบเทยบกบอาเภออน ๆ ในจงหวดสวนใหญผลตเพอใชบรโภคและเพอใชแรงงานในครอบครวมจานวนนอยททาการผลตเพอการคา ซงเปนการทาเพอหารายไดเสรมใหกบครอบครวมากกวาประกอบเปนอาชพหลก และสวนใหญเปนเกษตรกรรายยอย ทาใหปรมาณสตวไดยงไมเพยงพอกบความตองการของ ประชากรและนกทองเทยวและตองมการนาเขามาจากทอน การทองเทยว การพฒนาอตสาหกรรมทองเทยวเกดขนอยางจรงจงในป พ.ศ. 2528 โดยการกาหนดเปนแผนการพฒนาการทองเทยวในเกาะสมย ไดสงผลใหการทองเทยวในเกาะสมยขยายตวเพมขนอยางรวดเรว ทงในดานจานวนนกทองเทยว จานวนโรงแรมและทพกและจานวนเงนตราตางประเทศทหมนเวยนในเกาะสมยในปพ.ศ. 2547-2551โดยสรปขอมล ณ เดอน มถนายน 2552 ดงตารางท 3.7-3.8

ตารางท 3.7 แสดงสภาพนกทองเทยวในอาเภอเกาะสมย

พ.ศ. นกทองเทยวไทย นกทองเทยวตางชาต

รวม(คน) รายไดจากการทองเทยว

2547 161,998 775,765 937,763 11,314.59 ลานบาท2548 162,335 852,574 1,014,909 12,758.00 ลานบาท2549 158,312 872,311 1,030,623 14,016.29 ลานบาท2550 160,887 898,765 1,059,642 14,069.16 ลานบาท2551 22,633 206,432 222,633 -

ทมา : ศนยประสานงานการทองเทยวเกาะสมย, 2553

ตารางท 3.8 แสดงทพกในอาเภอเกาะสมย

สถานท จานวนหองพก อตราการเขาพก จานวน 425 แหง

15,404 หอง - จานวนการเขาพกของนกทองเทยว 222,633 คน/ป- อตราการเขาพกเฉลย 55.66% - ระยะพานกเฉลย 7.15% ตอ วน

ทมา : ศนยประสานงานการทองเทยวเกาะสมย, 2553

70

คณะทางานเศรษฐกจภาคบรการ สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดสรปขอมลเกยวกบการทองเทยวภายในเกาะสมย ในพนทเกาะสมยโดยสารวจจากสถานทประกอบการตางๆ ในปพ.ศ.2547-2548 (สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2553) ดงตารางท 3.9

ตารางท 3.9 แสดงสถตการทองเทยวภายในเกาะสมย ในระหวางปพ.ศ. 2547-2548

ลาดบ รายการ ป 2548 ป 2547 การเปลยนแปลง(%)

1 จานวนผมาเยยมเยยน (คน) 994,805 937,763 + 6.08

คนไทย 162,335 161,998 + 0.21

คนตางประเทศ 832,470 775,765 + 7.31

2 คาเฉลยการเขาพก (วน) 4.26 4.25 + 0.24

คนไทย 2.84 2.61 + 8.81

คนตางประเทศ 4.52 4.58 - 1.31

3 คาเฉลยการใชจาย (บาท/คน/วน) 2,955.67 2,830.83 + 4.37

คนไทย 2,301.77 2,412.94 - 4.61

คนตางประเทศ 3,030.70 2,918.11 + 3.86

4 รายไดหมนเวยน (ลานบาท) 12,251.64 11,314.59 + 8.28

คนไทย 1,000.59 995.77 + 0.48

คนตางประเทศ 11,251.05 10,318.82 + 9.03

5 ทพก - - -

จานวนทพก เชน โรงแรม รสอรท(แหง)

356 383 - 7.05

จานวนหองพก (หอง) 12,769 12,315 + 3.69

การคาและบรการ รานคาและสถานประกอบการตาง ๆ ในเกาะสมยสวนใหญกระจกตวอยในบรเวณทเปนศนยรวมชมชนและแหลงทองเทยว โดยเฉพาะบรเวณตลาดหนาทอน ตาบลอางทอง ตาบลมะเรต ตาบลบอผด และตาบลแมนา ซงสวนใหญเปนรานอาหารโรงแรมและ

71

บงกะโล สวนรานคาและสถานประกอบการทไมไดจดทะเบยนการคาเพอเสยภาษการคาคาดวามจานวนไมตากวาครงหนงของรานคาและสถานประกอบการทจดทะเบยนฯ สวนธรกจใหบรการทางการเงนในเกาะสมยไดขยายตวเพมขนอยางรวดเรวโดยเฉพาะบรเวณตลาดหนาทอน ตาบลอางทอง ตาบลบอผดปจจบนมสถาบนการเงนในเกาะสมยรวม 32 แหง ประกอบดวยสถาบนการเงนทเปนธนาคารพาณชย 28 แหง และเปนสถาบนการเงนทไมใชเปนธนาคารพาณชย 4 แหง ซงสวนใหญตงอยในบรเวณตลาดหนาทอน ตาบลบอผด ตาบลแมนาและตาบลมะเรต ซงเปนสถานททมธรกจทพกและนกทองเทยวจานวนมาก นอกจากนเกาะสมยยงมสหกรณ จานวน 3 แหง โดยแบงเปนสหกรณการเกษตรอาเภอเกาะสมย 1 แหง สหกรณรานคา อาเภอเกาะสมย 1 แหง และสหกรณบรการ 1 แหง คอ สหกรณเดนรถอาเภอเกาะสมย อตสาหกรรม อตสาหกรรมของเอกชนในเกาะสมยตงอยในตาบลตางๆ ดงนคอ ตาบลอางทอง ตาบลลปะนอย ตาบลตลงงาม ตาบลหนาเมอง ตาบลมะเรต ตาบลแมนา และตาบลบอผดซงสวนใหญเปนการทาเฟอรนเจอรจากไมมะพราว ผลตนาแขง นาดม ซอมเครองยนต ผลตบลอค และอตสาหกรรมเกษตร ไดแก การหบนามนมะพราว มะพราวแหง ซงอตสาหกรรมทานาแขง นาดม และทาคอนกรตบลอก เปนอตสาหกรรมทกอใหเกดการจางงานสง

สภาพการเมองการปกครอง อาเภอเกาะสมยแบงการปกครองออกเปน 3 ระดบ คอ ระดบการบรหารราชการสวน

ภมภาค ระดบการบรหารราชการสวนทองถน และระดบหนวยงานในพนท (สานกงานเทศบาลเกาะสมย, 2553) ดงน การบรหารราชการสวนภมภาค เกาะสมยเปนทตงของอาเภอเกาะสมย ซงเปนอาเภอหนงของจงหวดสราษฎรธาน โดยแบงการปกครองตามพระราชบญญตลกษณะการปกครองทองท พ.ศ.2457 ออกเปน 7 ตาบล 39 หมบาน ไดแก ตาบลอางทอง ตาบลลปะนอย ตาบลตลงงาม ตาบลหนาเมอง ตาบลบอผด ตาบลแมนา ตาบลอางทอง อยทางทศตะวนตกของเกาะ พนท 28.10 ตารางกโลเมตร เปนศนยกลางของเกาะเพราะเปนทตงของทวาการอาเภอ สถานตารวจ สถานอนามย ธนาคาร ทาเทยบเรอประกอบดวย 6 หมบาน คอ บานหนาทอน (ตลาดหนาทอน) บานบางมะขาม บานตะเกยน (บนเกยน)บานลปะใหญ บานเกาะพลวย บานแหลมดน ตาบลลปะนอย อยทางทศตะวนตกกงกลางของเกาะพนท 21.13 ตารางกโลเมตร ม 5 หมบาน คอ บานแหลมดน บานลปะนอย บานกรอกพนรา บานโจงคลาทองยาง และบานทง ตาบลตลงงาม อยทางทศใตของเกาะ พนท 27.47 ตารางกโลเมตร ม 5 หมบาน คอ บานสระเกศ บานตลงงาม บานพงกา บานทองกรด และบานเกาะแตน ตาบลมะเรต ตาบลหนาเมอง อยทางทศตะวนออกเฉยงใตของเกาะ

72

พนท 41.63 ตารางกโลเมตร ม 5 หมบาน คอ บานสวนทเรยน บานหวเวยง บานตะพอ บานบางเกา (บานทะเล) และบานแหลมสอ ตาบลมะเรต อยทางทศตะวนออกของเกาะ พนท 21.76 ตารางกโลเมตร ม 6 หมบาน คอ บานหาญบานหวถนน บานทง บานละไม บานมะเรต และบานตนทา ตาบลบอผด อยทางทศตะวนออกเฉยงเหนอของเกาะ พนท 59.79 ตารางกโลเมตร ม 6หมบาน คอ บานเขาพระ บานบางรกษ บานเฉวง บานปลายแหลม บานเกาะฟาน และบานบอผด ตาบลแมนา อยทางทศเหนอของเกาะ พนท 31.48 ตารางกโลเมตร ม 6 หมบาน คอ บานแมนา บานออกทา บานดอนทราย บานใต บานทงนา และบานบางปอ การบรหารราชการสวนทองถน เกาะสมยไดรบการประกาศจดตงเปนสขาภบาลครงแรกเมอ วนท 30 สงหาคม พ.ศ. 2499 ซงมพนท 1 หมบาน คอ หมท 3 ตาบลอางทอง ตอมาเมอวนท 11 เมษายน พ.ศ. 2506 ไดประกาศใหครอบคลมพนทของเกาะสมย เกาะแตน และเกาะพะงน แตเมอเกาะพะงน มการแบงพนทเปนกงอาเภอ ในวนท 26 มถนายน พ.ศ.2516 สขาภบาลเกาะสมยจงประกอบดวยเกาะสมย เกาะแตน และเกาะนกเภา ตอมาไดมการเปลยนแปลงพนทของหมท 7 ตาบลอางทอง (เกาะนกเภา เกาะนกเชอก และเกาะกรน) ใหขนกบอาเภอดอนสก ในวนท 27 ตลาคม พ.ศ. 2524 ทาใหสขาภบาลเกาะสมยเหลอพนทครอบคลมเกาะสมย เกาะพลวย และเกาะแตน ซงสขาภบาลเกาะสมยไดรบการยกฐานะตามพระราชบญญตเปลยนแปลงฐานะของสขาภบาลเปนเทศบาลตาบล เมอวน ท 25 พฤษภาคม พ .ศ .2542 ตอมาเมอวน ท 9 มถนายน2551 กระทรวงมหาดไทยไดประกาศเปลยนแปลงฐานะเทศบาลเมองเกาะสมยเปนเทศบาลเมองเกาะสมยโดยเทศบาลเมองเกาะสมยมพนทครอบคลมทงอาเภอเกาะสมย ประกอบดวย 7 ตาบล 39 หมบาน หนวยงานในพนท อาเภอเกาะสมยมหนวยงานสวนกลางทตงในอาเภอ ทสงกดสวนกลาง ไดแก สานกงานสรรพากรพนทสาขาเกาะสมย สานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน สาขาเกาะสมย สานกงานสรรพสามตอาเภอเกาะสมย สานกงานอยการจงหวดสราษฎรธาน สาขาเกาะสมย ศาลจงหวดเกาะสมย สานกงานคมประพฤตจงหวดสราษฎรธาน สาขาเกาะสมย สานกงานบงคบคดจงหวดสราษฎรธาน สาขาเกาะสมย เรอนจาอาเภอเกาะสมย สานกงานทดนจงหวดสราษฎรธาน สาขาเกาะสมย สานกงานสวสดการและคมครองแรงงาน สถานตรวจอากาศ สถานรายงานเกาะสมย หนวยตารวจนาเกาะสมย ดานตรวจคนเขาเมอง แผนก 13 กองกากบการ 3 กองกากบการตารวจทองเทยว หมวดการทางเกาะสมย ฐานสงกาลงบารงกองทพเรอ ภาคท 3 ดานศลกากรอาเภอ ดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศเกาะสมย อทยานแหงชาตหมเกาะอางทอง สถาน

73

วทยกระจายเสยงแหงประเทศไทยสาขาเกาะสมย สงกดสวนภมภาค ไดแก ททาการไปรษณย โทรเลข จานวน 4 แหง ศนยโทรคมนาคม ศนยประสานงานและพฒนาการทองเทยว สานกงานบรการโทรศพทเกาะสมย สานกงานการไฟฟาสวนภมภาค สานกงานการประปาสวนภมภาค พฒนาการสงคมและวฒนธรรม จากบนทกของสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟากรมพระยาภาณพนธวงศวรเดช (2504) ไดบนทกไวในหนงสอชววฒนซงเมอปพ.ศ. 2427 กลาวถงวถชวตของชาวเกาะสมยไววา “คนไทยทานา ทาไร ขาว แตง ฝาย และทาสวนมะพราว คนจนแลทานามนยาง เลยงหมไหหลาในเกาะและสงออกนอกเกาะอยางหนง.... ราคาผลไมทซอขายในสวน 100 ผล เปนเงน 1 บาท นามนมะพราว ราคาหาบละ 10 บาท.....ราคาสกรทขายสงเรอขาวออกมเนอนาหนกหาบละ 8 บาท ในเกาะนนมการเลยงกระบอบาง เพลดบางเปนอนมาก แตกระบอ ทราษฎรใชสอยนนนอย.....” จากหนงสอชววฒน ตอนท 3 หนงสอรายงานหวเมองตะวนตกฯ เมองปราณบร เขาสามรอยยอด เกาะพะงน เกาะสมย จากบนทกดงกลาวนเหนไดวา สภาพความเปนอยของชาวเกาะสมยในสมยกอนเปนการทาเกษตรแบบยงชพ คอ พอมพอกน ไมไดมงเนนเพอจาหนายเปนหลก อาชพทสาคญคอ การทาสวนผลไม และเลยงสตว พชเศรษฐกจทสาคญ คอ มะพราว ซงถอเปนรายไดหลกทสาคญของคนเกาะสมย มะพราวทนมการขายมะพราวทงทเปนผล ทาเปนมะพราวแหงบรรจกระสอบและทาเปนนามนมะพราว สวนการคาขายกบชาวนอกเกาะ สวนใหญตกอยภายใตการดแลของจนไหหลาทอพยพเขามาตงถนฐานในเกาะสมย ชาวเกาะสมยนยมปลกมะพราวบรเวณทราบชายฝงทะเลและทราบซงอยระหวางทนากบภเขา ในสวนมะพราวมการปลกพชชนดอนผสมปนเป ไดแก ทเรยน เงาะ พรกไทย ลางสาด มงคด กลวย ขนน เปนตน ลกษณะการปลกแบบผสมผสานแทรกอยในผนปาซงมไมปาดงเดมการปลกลกษณะนเรยกกนวา “การทาสวนพอเฒา”

การทาสวนมะพราวแตเดมใชแรงงานคนเปนหลก ทกคนในครอบครวตองชวยกนทางานในสวนโดยเฉพาะการถางปา ดายหญา กาจดวชพช การปลกสวนใหญไมไดปลกแบบคดเลอกพนธ เพราะถอวามะพราวทเกาะสมยเปนมะพราวพนธ ดอยแลว ไมมการใสป ยแตประการใด ปลอยใหเจรญเตบโตตามธรรมชาต หากเปนสวนขนาดใหญมกจางจนไหหลาถางหญา และดแลสวน เมอมะพราวใหผลผลต ชาวบานจะใชไมไผมเคยวผกทปลายสาหรบสอยมะพราวตนทไมสงมากนก แตถาเปนมะพราวสงกจะจางจนไหหลาปนขนไปปลด หรอไมกจางใหฝงมลงทฝกหดเกบมะพราวมาชวยจดการให หลงจากนนจะนามะพราวมารวมกนเปนกองใกลทางขนสง เพอนาไปขายใหพอคาคนกลางทรบซอ กอนขายจะมการคดขนาด แบงเปนกอง 3 กอง คอ ขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ ราคาทซอขายกนขนอยกบขอตกลงระหวางชาวสวนกบพอคา สวนใหญ ขายแบบเหมากอง พอคาทมาซอมทงพอคาจากบานดอน จงหวดสราษฎรธาน ปตตาน

74

นครศรธรรมราช และจากเกาะไหหลา ประเทศจน ในอดตการขนสงมะพราวและนามนมะพราวไปสผบรโภคทวประเทศ จะขนถายทางเรอเดนทะเล โดยมเรอภาณรงส และเรอหรณ ทเดนทางมาจากสงขลาจะเขามารบคนโดยสารและสนคาสงเขาบางกอก (กรงเทพฯ) เพอกระจายสนคาไปทวประเทศอกทหนง รายไดจากมะพราวนทาใหชาวสวนมความเปนอยทดขน มเงนสงลกหลานไปเรยนหนงสอทบางกอก ไดทางานราชการอยมากมาย ตนมะพราวในสวนทมอายมากใหผลผลตนอยจะถกแปรสภาพเปนอาคารทพก ย งเกบขาว คอกสตวเลยง หรอขายใหกบจนไหหลาเพอกนเปนคอกเลยงหม

อาชพอยางหนงทอยคชาวเกาะสมยมาตงแตกาลตงถนฐาน คอ การทานา เดมเกาะสมยเคยมนาถง 6,500 ไร สวนใหญอยในตาบลลปะนอย ตลงงาม หนาเมอง มะเรต บอผด และแมนา การทานาของชาวเกาะสมยเนนผลตเพยงเพอบรโภคในครวเรอนเทานน เนองจากตองอาศยนาฝนในการทานา นาขาวของชาวเกาะสมยมทงนาดาและนาดอน นาดาเปนการทานาในทลม ทมนาเพยงพอ ขนตอนการทานาไมไดแตกตางกบการทานาทวไป ชาวนาสวนใหญนยมใชคนไถเทยม ซงผกตดกบควาย 2 ตว คกน กอนการทานาตองมการเตรยมเทอก เตรยมตนกลา โดยการหวานเมลดขาวในแปลงเพาะรอใหเจรญเตบโตเตมทใชเวลาประมาณ 1 เดอน จงถอนตนกลาไปปกดาได หลงจากนนดแลทนาไมใหมวชพชและสตวตรพชมาทาลาย ประมาณ 5 เดอน กสามารถเกบเกยวได การเกบเกยวชาวเกาะสมยนยมใช “แกระ” หรอ “มน” เกบรวงขาวนามามดรวมกนเปน “เลยง” เพอนาไปตากไวบนคนนา ตากจนแหงแลวเกบเขายงฉาง สวนการทานาดอนเปนการทานาทราบสง ตนเขา หรอบนเขา เมลดขาวทใชปลกตองเปนพนธ ททนตอการขาดนาและการแหงแลงเปนอยางด การปลกนยมใชไมแหลมๆปกลงในดนใหเปนหลม แลวนาเมลดขาวหยอดลงในหลม เรยกวธการนวาการ “สก”

อาชพทควบคกบการทาสวนผลไมและทานา คอการเลยงสตว ชาวเกาะสมยทวไปเลยงสตว 2 ประเภท คอ เลยงเพอใชงานและเลยงเพอบรโภค สตวเลยงทเลยงเพอใชงาน ไดแก ลง ควาย วว และมา ลงเลยงเพอเกบมะพราวในสวน สวนควายและวว ใชในการไถนา สาหรบมาเลยงเพอเปนพาหนะในการเดนทาง สตวเลยงเพอบรโภคสวนใหญเปนสตวปก และสตวขนาดเลก ไดแก เปด ไก หม และแพะ

ดานความเปนอย ครอบครวของชาวเกาะสมยสมยกอนเปนลกษณะครอบครวขยายอาศยอยรวมกนตงแต 5 คนขนไป บางครอบครวมสมาชกมากกวา 10 คน ประกอบดวย ลก พอ แม ป ยา ตา ยาย บานแบบเกาในเกาะสมยจงเปนบานหลงโตๆ บางหลงจะสรางตอเนองกนตามจานวนสมาชกของครอบครวทเพมขน การทครวเรอนมสมาชกมากเพราะตองการแรงงานในการประกอบ

75

อาชพและมความเชอเกยวกบการมลกชายไวสบสกลนนเอง ความผกพนในครอบครวไดสบทอดตอกนมาจากรนสรน ทาใหสมาชกในครอบครวรกใครปรองดองกน หากมสมาชกคนใดทตองพานกในถนอนทหางไกลออกไป ในแตละปชวงเทศกาลสงกรานต และเทศกาลเดอนสบ จะรกนทวไปวานอกจากวนนเปนวนสาคญทางศาสนาของชาวเกาะสมยในการทาบญอทศสวนกศลใหกบบรรพบรษทเรยกกนวา “ตายาย” แลว วนดงกลาวยงถอเปนวนรวมญาตอกดวย

กอนปพ.ศ. 2510 การคมนาคมบนเกาะสมยเปนไปดวยความยากลาบาก นายอาเภอดลก สทธกลม จงดารทจะปรบปรงถนนบนเกาะสมยใหดขน โดยตดถนนใหรอบเกาะซงแตเดมยงไมรอบ ตรงจดบรเวณอาวละไมไปสตาบลบอผดโดยจะตองขามภเขาลกหนง คอ “เขาหมาแหงน” ภเขาลกนเคยเปรยบเสมอนหนงปราการยกษทแยกชาวตาบลมะเรตกบตาบลบอผดใหอยหางไกลกน เพราะวาถนนรอบเกาะทสรางกนมาเรอยๆ นน เมอมาถงเขาหมาแหงนกไมสามารถจะสรางถนนผานไปไดเพราะไมสามารถพชตภเขานได ดงนนเมอกอนถนนรอบเกาะสมยจงไมรอบเกาะ ทางดานเหนอกผานมาทางตาบลแมนาเรอยมาจนถงตาบลบอผดกสดทาง สวนทางดานใตมาจนถงตาบลมะเรตจดเชงหมาแหงน กหมดทางเชนกนชาวมะเรตและชาวบอผด จงดหางไกลกนเหลอเกนทง ๆ ทอยตดกนแท ๆ เคยมผ ทพยายามตดถนนขามเขาหมาแหงนนหลายครง ทงนายอาเภอคนกอน ๆ และทงพระภกษรปหนง ซงมนามวา “พระครสมหเลยบ” ซงชาวเกาะสมยเรยกตดปากวา "พระนกทา” พระครองคนไดชวยสรางถนนทาประโยชนใหแกชาวเกาะสมยมาก เมอทานลงมอทาอะไรกมชาวบานมาชวยกนมากมาย เมอมใครตอใครพยามสรางทางขามเขาหมาแหงนหลายครงไมสาเรจทานกลงมอทาบางมชาวบานทงจากตาบลมะเรตและตาบลบอผดมาชวยกนมากมายพยายามตดทางขามเขาหมาแหงนอยนานถง 4 เดอนกไมสาเรจตองเลกไป ปลอยใหเขาหมาแหงนเปนอปสรรคขวางกนการไปมาตอไป ตอมาเมอปลายป พ.ศ. 2510 อาเภอเกาะสมยไดรบความชวยเหลอจากคณะกรรมการพฒนาภาคใตอนม ฯ พณ ฯ พนเอกถนด คอรมน เปนประธานคณะกรรมการ ไดมอบรถแทรกเตอร ท.ด.4 ไวเกาะสมยหนงคน พอถงเกาะสมยนายอาเภอดลก สทธกลม ไดนารถแทรกเตอรคนนนไปปรบถนน บรเวณเขาหมาแหงนทนท ทงนโดยไดนมนตพระมหาพมล ฐานสนทโร เจาอาวาสวดสระเกศ ตาบลตลงงามไปรวมงานสรางถนนนดวย เนองจากพระมหาพมล เปนทเคารพของชาวเกาะสมยมากเมอทานรวมมอดวยชาวบานกมาชวยกนเปนจานวนมาก การตดทางเชอมตาบลมะเรตกบตาบลบอผดโดยผานเขาหมาแหงนจงเรมขนและสาเรจในเวลาตอมา

76

วนท 29 เมษายน พ.ศ.2515 พระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ ไดเสดจประพาสเกาะสมยเปนการสวนพระองค ณ บรเวณศาลาคอย อาวเฉวง ตอมาในปลายป 2515 ไดเกดอทกภยกระหนาภาคใตอยางรนแรงในหลายจงหวดโดยเฉพาะเกาะสมย ไดรบความเสยหายอยางหนก มเรอลมถง 23 ลา บานเรอนราษฎรพงเสยหาย 581 หลง ตนมะพราวโคนลมประมาณ 57,000 ตน ทเรยนกวา 8,000 ตน คดคาเสยหายทงสนประมาณ 31 ลานบาท เปนเหตใหภาวะทางเศรษฐกจของเกาะสมยทรดตวลงเปนอยางมาก ในป พ.ศ. 2516 พลอากาศเอกทว จลทรพย ไดสงใหหนวยทหารชางกอสรางท 4 ซงมเครองมอทสมบรณกวา ดาเนนการทดแทนชดทหารชางกอสรางเกาะสมยชดเดม หนวยทหารชางกอสรางท 4 ไดเคลอนยายเครองมอหนกเขาทตงบน เกาะสมยโดยทนท และเรมการกอสรางถนนตงแตเดอนธนวาคม 2516 เปนตนมา ถนนรอบเกาะสมยทหนวยทหารชางกอสราง ท 4 ดาเนนการสรางน มระยะทางยาวทงสน 50.228 กโลเมตร เปนถนนมาตรฐานอดดนแนนเขตทางกวาง 12 เมตร ซงมผวจราจรกวาง 6 เมตร กบไหลทางกวางอกขางละ 1 เมตร ไดเรมตงตนกอสรางจากหนาทวาการอาเภอเกาะสมยลงไปทางใต ผานพนทตาบลอางทอง ตาบลลปะนอย ตาบลตลงงามตาบลหนาเมองจนถงบานหวถนน แลววกไปทางทศตะวนออกผานตาบลมะเรตไปชองเขาหมาแหงนทางทศตะวนออก ตอไปยงอาวทองตะเคยน ชองบญตา พงขนไปทางทศเหนอถงตาบล บอผด แลวเลยไปทางทศเหนอของเกาะสมย ผานตาบลแมนาไปเขาแหลมใหญ แลวจงวกกลบมาบรรจบกนกบจดเรมตน ณ ทวาการอาเภอเกาะสมยซงอยทตาบลอางทองนบวาถนนสายนตดผานทกตาบล โดยเฉพาะทางดานทศใตกบทศเหนอตดผานหมบาน รมทะเล ทมทวทศนอนสวยสดงดงามโดยตงชอถนนรอบเกาะสมยวา "ถนนทวราษฎรภกด" ภายหลงการคมนาคมในเกาะสมยมความสะดวกมาขน ทาใหสภาพเศรษฐกจของเกาะสมยเจรญเตบโตไปดวย การคมนาคมทสะดวกเปนพนฐานสาคญในการสงเสรมการทองเทยว นกทองเทยวจากตางประเทศเขามามากมาย ในสวนดานวฒนธรรม มทงวฒนธรรมทเกยวของกบวถชวตประจาวนและวฒนธรรมทเกยวกบศาสนา วฒนธรรมทเปนวถชวทสาคญไดแก การแตงกาย อาหารการกน วรรณกรรม การละเลน ภาษาและการศกษาเลาเรยน เพลงกลอมเดก คอ การแตงกาย ชาวเกาะสมยมวฒนธรรมการแตงกายคลายกบชาวภาคใตทวไป นยมสวมใสเสอผาทหาไดในทองถน รปแบบการแตงกายมเอกลกษณไปตามเชอชาต คอ ชาวไทยเชอสายจน ชาวไทยมสลม ชาวไทยพทธ ชาวไทยเชอสายจน นยมแตงกายตามสบายคลายคนไทย สวมเสอผาททาจากผาแพรและผาฝาย ถาเปนผสงอายมกสวมกางเกงขากวยเมออยในทพกหรอเขานอน การแตงกายระหวางคนไทยทวไปกบคนไทยเชอสายจนไมพบความแตกตางแตอยางใด

77

นอกจากการประกอบพธสาคญ ไดแก วนแตงงาน วนไหวบรรพบรษ ชาวจนจะนยมสวมชดคลมสแดงเพราะมความเชอกนวาสแดงเปนสแหงมงคล การสวมชดดงกลาวจงเปนการสรางสรมงคลใหกบตนเอง และครอบครว สาหรบคนวยทางานสวนใหญจะสวมชดตามสบาย สะอาด เรยบรอย และถกกาลเทศะ สวนชาวไทยมสลมในการดาเนนชวตมลกษณะคลายคลงกบชาวไทย ยกเวนการประกอบพธทางศาสนา หรอไปงานรนเรง ไดแก งานแตงงาน งานศพ เมาลด ชาวไทยมสลมในเกาะสมยยงคงแตงกายตามประเพณอนเกาแก ฝายหญงมผาคลมศรษะ ใสเสอผามสลน หรอลกไมตวยาวแบบมลายนงซนปาเตะ หรอซนทอแบบมลาย ฝายชายใสเสอคอตง สวมกางเกงขายาว และมผาโสรงผนสน ทเรยกวา ผาซองเกต พนรอบเอวถาอย บานหรอลาลองจะใสโสรง ลายตารางทอดวยฝาย และสวมหมวกถกหรอ เยบดวยผากามะหย สาหรบชาวไทยพทธแตงกายคลายชาวไทยในจงหวดสราษฎรธานทวไป หากเปนเฒาคนแกสมยกอนผหญงนยมนงโจงกระเบน หรอผาซนดวย ผายกดอกททอขนเอง เสอนยมใสเสอสออนคอกลม แขนสามสวน เสอคอกระเชา ผชายนงโจงกระเบน สวมเสอผาฝายและ มผาขาวมาผกเอว หรอพาดบาเวลาออกนอกบานหรอไปงานพธ (คณะกรรมการศนยวจย วทยาลยครสราษฎรธาน, 2534) อาหารการกน ชาวเกาะสมยในสมยกอนมวฒนธรรมการกนคลายกบชาวชาวเกาะสมยในปจจบน แตกตางกนตรงทชาวบานสมยกอนนยมเอาวตถดบจากทะเลมาประกอบอาหารทานเองทบาน เนองจากในทองทะเลกอดมสมบรณดวยก ง หอย ป ปลา ทชกชม โดยเฉพาะปมา หมก และวาย อาหารชาวเกาะสมยจงเกยวของกบปลา และสงอน ๆ จากทองทะเล นยมใชเครองเทศ โดยเฉพาะขมนในการดบกลนคาว เมอออกทะเลหาอาหารมาไดมากเกดรบประทานใหหมดในหนงมอไดจะนาอาหารทไดมาทาการถนอมอาหารเกบไวกนในชวงมรสมเขา ไดแก ก งสม ปลาขเสย ปลาแปงแดง ปลาเคม ก งแหง นาบด พงปลา ชาวเกาะสมยนยมรสอาหารทไมเผดจดมากนก เคม เปรยว พอเหมาะ ไมนยมรสหวาน รสเผดมาจากพรกขหนสด พรกขหนแหงและพรกไทย สวนรสเคมไดจากกะป เกลอ รสเปรยวไดจากสมแขก มะมวงดบ นาสมลกโหนด ตะลงปลง ระกา และมะขามสด เปนตน การรบประทานอาหารนยมรบประทานควบคกบผกไปดวย เพอลดความเผดรอนลง เรยกวา ผกเหนาะ ผกเหนาะของชาวเกาะสมยมหลายอยางบางอยางกเปนผกชนดเดยวกบภาคกลาง เชน มะเขอเปราะ ถวฝกยาว ถวพ ฯลฯ แตกมผกอกหลายอยางทเปนผกในทองถน เชน ยอดตอ ยอดยารวง ยอดหมย ลกตอ ลกเนยง ลกเหรยง ผกกด ผกมนป ผกเหรยง ลกฉง ดาหลา พาโหม กระถน ยอ เปนตน ปจจบนคานยมการประกอบอาหารเองรบประทานภายในครวเรอนไดลดนอยลงเนองจากภาวะเศรษฐกจทเปลยนแปลงไป การใชเวลาในการจดหาวสดมาประกอบอาหาร และการทาอาหารทาใหเสยเวลามาก ชาวเกาะสมยทวไปจงนยม

78

รบประทานอาหารจานดวนทมขายอยทวไป หรอนยมรบประทานอาหารตามรานอาหารทมมาก ในเกาะสมย หากไมนบรานอาหารท เปดตามโรงแรม 3-5 ดาว แลว ตามทองทตางๆ กยงรานอาหารทเปดบรการสาหรบชาวไทยทชนชอบอาหารพนเมองมากมาย คอ บรเวณหนาทอนไดแก รานจตรโภชนา รานก ดวว ราน Coffee Corner ตลาดโตรงหนาทอน แถวบางมะขาม ไดแก รานกนขาวบางขาม รานหวนตก รานจอมทอง แถวบางปอ ไดแก บานบางปอ รานบางปอซฟ ด (ตาโข) ราน ขนมจนแมสนย แถวหาดแมนา ไดแก รานโกเซง รานขนมจนปาไมตร บรเวณหาดละไม ไดแก รานเสบยงเล รานชมทะเล รานครวชาวบาน แถวลปะนอย ไดแก รานบกจอหนซฟ ด สาหรบบรเวณหาดเฉวงซงเปนสถานททองเทยวของเกาะน มรานอาหารบรการชาวตะวนตกมากมาย ไดแก รานพซซาฮท เดอะพซซา แมคโดนล เคเอฟซ สตารบค สเวนเซน นอกจากนยงมรานอาหารพนบาน ไดแก ตารบหมย รานอสานมดยม เปนตน นอกจากความสดของอาหารทะเลแลว อาหารบางรายการกหารบประทานไดเฉพาะทเกาะสมย เชน วายควกะท เหดหลบ ปลาพรามทอดขมน หอหมกปง ทอดมนก งไขเคมฯ วายควกะท เปนอาหารททาจากตวตววายซงเปนหมกชนดทมหนวดทยาวมากๆ รสชาตไมเหมอนหมกสายหรอวาหมกกลวย แตจะหนบๆ เหมอนหมกยกษ รสชาตเคมๆ มนๆ มสเหมอนถวดา สวนเหดหลบ เปนอาหารททามาจาก ดอกไมทะเล มรสชาตอรอยเคยวหนบๆ กรบๆ เหมอนคลายกระดก ปลาพรามทอดขมน ปลาทวากนวามทเดยวบนเกาะสมย ทอดจนขางนอกกรอบขางในนม ราดดวยกระเทยวเจยว สเหลองทองนารบประทาน หอหมกปงทหอดวยใบตอง ปงจนสก รสชาตเขมขนดวยเครองแกงหอมดวยใบโหระพา และทอดมนก งไขเคมมใหชมเพยงทเกาะสมยทเดยว ทอดมนก งทลอมไขเคมสสมอยตรงกลาง นอกจากอาหารทรบประทานในชวตประจาวนแลว ชาวบานยงประกอบอาหารเพอใชสาหรบพธกรรมตางๆ ในรอบ 1 ป เชน การทาขาวตม ในเทศกาลชกพระ การทาพอง ลา ไขปลา ขาวกรบ ในเทศกาลทาบญเดอนสบของไทย เชงเมง ตรษจน ของจน วนถอศลอด วนรายอของชาวไทยมสลม วนครตมาส ของชาวตะวนตก เปนตน วรรณกรรม เกาะสมยมทงวรรณกรรมทเปนเรองเลาหรอทเรยกวาวรรณกรรม มขปาฐะ และวรรณกรรมทบนทกเปนลายลกษณอกษร วรรณกรรมมขปาฐะ เปนวรรณกรรมทถายทอดดวยการบอกเลา การบรรยาย การรองเปนทานองสบทอดตอกนมา เชน การเลานทาน ตานาน นยาย วรรณกรรมทพบทอาเภอเกาะสมยมหลายประเภท นทาน ตานาน เพลงรองเรอ เพลงกลอมเดก เพลงบอก คาพงเพย สภาษต ปรศนาคาทาย เปนตน วรรณกรรมลายลกษณเปนวรรณกรรมทบนทกไวมทงภาษาไทยและภาษาขอม ไดแก ตารายา หนงสอสวด นทานประโลมโลก

79

ตาราความรทวไป ยนต ฤกษยาม ตาราทานา ตาราบบนวด ตาราปลกเรอน ทาขวญนา คาถาไลผ ตาราตดพราว ตารายกขาว ตาราปดพษ ตาราทาขวญเรอ และตาราควายชน เปนตน วรรณกรรมทขนชอของเกาะสมยทเปนรจกกนทวไป ไดแก นายดน โคบด สวรรณสาม พระวรวงศ พระสธน - มโนหรา นายทน - นางบวโทน ไกรสทธ กายนคร เปนตน (วลยาณ วระพานชย และกลม, 2527) การละเลน การละเลนพนเมองของเกาะสมย เปนความบนเทงรนเรงทจดขนโดยเนนผชมเปนหลก มผแสดงหรอคณะผแสดงเปนผ ใหความบนเทง วตถประสงคเพอความสนกสนานเพลดเพลนอนเปนการผอนคลายความเหนดเหนอย ตรากตราจากการทางาน เชน การเลนหนงตะลง หรอโนรา การละเลนบางอยางเกดขนเพอการเฉลมฉลอง หรอเพอแสดงความยนดในโอกาสทบคคลหรอสงคมประสบความสาเรจในชวต เชน การราโนราคลองหงสในการโกนจก นอกจากนมการละเลนหลายอยางเกดขนเพอเปนพทธบชาหรอเกยวกบการบญการกศล เชน การเลนเพลงเรอ เพลงแหนาค ลเกปา เปนตน ในบรรดาการละเลนทเปนทนยมของชาวเกาะสมย คอ หนงตะลงทมชอเสยงของเกาะสมยในอดตมหลายคณะ แตปจจบนไดลมหายตายจากกนหมดแลว คณะทยงมการละเลนอยบาง แตปจจบนยายมาพานกทอาเภอพนพน คอ หนงศรพฒน เกอสกล เปนนายหนงทมถนกาเนดในเกาะสมย มลกศษยลกหาจานวนมากทมชอเสยงในอาเภอเกาะสมย ไดแก หนงวโรจน เกาะสมย หนงอต เฉวง หนงจม บางปอ หนงนรนดร หนาเมอง หนงไขน ย ดอนทราย หนงแกว เกาะพะงน หนงเจรญ เกาะพะงน หนงตม ศ.ศรพฒน หนงระเบยบ ศ.ศรพฒน และหนงแกว ศ.ศรพฒน เพลงกลอมเดก การกลอมเดกใหนอนหลบในชมชนเกาะสมย เปนวฒนธรรมทองถนอยางหนงทสะทอนใหเหนความเชอและคานยมของคนในทองถน ชาวเกาะสมยในอดตเรยกเพลงชนดนวาเพลงรองเรอ เนองจากวฒนธรรมการเลยงเดกสมยกอนนยมเลยงในเปลผา สนนษฐานวานาจะเปนเพราะลกษณะของเปลทใชผาผกมรปรางคลายเรอจงเรยกวาเพลงรองเรอ ดงบทรองทถายทอดจากปากสปากสบทอดตอๆ กนมาวา

“รองเรอเหอ รองโรกนทงบาน ไมใชเรองของทาน ทานเหอ อยาเกบไปใสใจ รองเรอชาหลาน ไมเกยวไมพานไปหาใคร ทานอยาเกบมาใสใจ รองเรอชาหลาน …เอง”

อาเภอเกาะสมยมสภาพเปนเกาะและมการตดตอสมพนธกบผคนแผนดนใหญทมอาณาเขตตดตอทะเลมายาวนาน เคยอยภายใตการปกครองของเมองไชยา ทาใหผคนทงสองอาเภอนมความใกลชดกนดงเนอหาตอนหนงของเพลงกลอมเดกทผ เฒา ผแก เลาสบตอกนมาวา

80

“ไปไชยาเหอ ไปแลนากวางใหญ พอแมเจาโหยไหน โละไครมารองทหวนา พอแมเจาไปตาย โฉมฉายถกพาไปฆา โละไครมารองทหวนา ชางนาสงสารจรง..เหอ ไชยาเหอ มทานาจด คาคามดมด นองตกกนได พมเรยงเจาขา นาเคมกดไส ตกกนไมได สาหรบแตลางตน...เหอ ไชยาเหอ มหลาเกาหอง มโหนดการอง โพธทองตนตา ใครเหลยชวยแนะ ใครเหลยชวยนา โพธทองตนตา นานองใหรแหง...เหอ”

ภาษาและการศกษาเลาเรยน ชาวเกาะสมยนยมใชภาษาใตเปนภาษาทใชสอสารกนทวไป หากพจารณาผวเผนอาจมองวาภาษาเกาะสมยเหมอนกบภาษาใตทวไป แตจรงๆแลว ภาษาเกาะสมยจะมคาบางคา ทมรปคาไมเหมอนกบภาษาใตทองถนอน เชนคาวา “พรงน” เกาะสมยจะใชคาวา “ตอเชา” ในขณะทชาวใตทองถนอนจะใชคาวา “ตอโพรก” และคนบานดอนหรอคนสราษฎรจะใชคาวา “พรงหน” สาเนยงเกาะสมยในคาบางคา กจะออกเสยงเปนเสยงจตวา เชนคาวา “กง เบยว ได ดวย กลวย ออย นามเตา ตม” แตคนบานดอนจะออกเสยงของคาเหลานเปนเสยงตร เชน “กง เบยว ได ดวย กลวย ออย นามเตา ตม” หรอคาวา “วาไง”.... สาเนยงเกาะสมย จะออกเสยงวา “วาพรอ” แตคาน บานดอนจะออกเสยงวา “วาพรอ” และปากพนงจะออกเสยงวา “วาพรอ” เนองจากอาเภอเกาะสมยมชาวนครศรธรรมราช โดยเฉพาะชาวขนอม และและชาวกาญจนดษฐ จงหวดสราษฎรธาน อพยพมาตงถนฐานอยทวไป ภาษาเกาะสมยจะมคาและสาเนยงคลายกบ ภาษากาญจนดษฐ และภาษาขนอม ในสวนของการศกษาเลาเรยนชาวเกาะสมยสมยกอนนยมสงลกหลานโดยเฉพาะลกชายใหศกษาเลาเรยนตามวด เนองจากกระบวนการศกษาขนพนฐานสมยกอนยงไมครอบคลมในพนท ประกอบกบชาวเกาะสมยมความผกพนและศรทธาในศาสนาเปนอยางยง วดจงเปนศนยรวมจตใจและแหลงใหความรของชาวบาน เดกผชายเมออายอยในเกณฑบวชเรยนได พอแมกมกนยมใหลกบวชเปนสามเณรกอน เพอทจะไดศกษาหลกคาสอนของศาสนาและเรยนหนงสอควบคไปดวย การเรยนกบพระทวดมการฝกอานหนงหนงสอแบบเรยนจนดามณ และใหหดอานนทานพนบาน

81

จากหนงสอบดหรอสมดขอยควบคไปดวย ทาใหชาวเกาะสมยสมยกอนมความรเกยวกบวรรณกรรมทองถนบางเรองเปนอยางด เชน เสอโค พระวรวงศ พระสธน - มโนหรา สบน นางแตงออน นายทน - นางบวโทน และไกรสทธ เปนตน การสนใจอานวรรณกรรมหนงสอบดนอกจากชวยใหอานหนงสอไดคลองแคลวแลว ยงสามารถสวดหนงสอตามแบบฉบบของชาวบานไดอกดวย นอกเหนอจากการเรยนการสอนแบบเรยนดงกลาวแลว ทางวดยงมการสอนเลขคณต บวก ลบ คณ หาร ควบคกนไปดวย ภายหลงระบบการศกษาขนพนฐานของภาครฐเรมมบทบาทมากขน ชาวบานบางสวนกนยมสงลกหลานไปเรยนในโรงเรยนทรฐบาลสรางขน วดทชาวบานนยมสงลกหลานไปเรยนกนมากในสมยนน คอ วดประเดม และวดบางขาม ตงอยทตาบลมะเรต อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน ปจจบนเหลอเพยงวดประเดมสวนวดบางขามซงอย ใกล ๆ กนและปจจบนเปนวดรางไปแลว ปจจบนอาเภอเกาะสมย มสถานศกษาทเปนโรงเรยนทสงกดในสานกงานเขตเขตพนทการศกษาสราษฎรธานธาน เขต 1 จานวน 32 แหง ไดแก โรงเรยนการกศลวดละไม โรงเรยนเซนตโยเซฟเกาะสมย โรงเรยนสมยบรหารธรกจ โรงเรยนเกาะสมย โรงเรยนทปราษฏรวทยา โรงเรยนบานเกาะพลวย โรงเรยนบานดอกธป โรงเรยนบานบอผด โรงเรยนบานบางรกษโรงเรยนบานปลายแหลม โรงเรยนบานหนาคาย โรงเรยนบานหาดงาม โรงเรยนบานแหลมหอย โรงเรยนบานอางทอง โรงเรยนวดครวงการาม โรงเรยนวดคณาราม โรงเรยนวดแจง โรงเรยนวดนาราเจรญสข โรงเรยนวดบณฑรการาม โรงเรยนวดประเดม โรงเรยนวดภเขาทอง โรงเรยนวดสวางอารมณ โรงเรยนวดสนตวราราม โรงเรยนวดกลาง โรงเรยนอนบาลอนรกเกาะสมย โรงเรยนปญญาด อนบาลเสรมสข ศนยการเรยนรปญญาภวฒน-สราษฎรธาน โรงเรยนวดสระเกศ โรงเรยนวดสมทราราม โรงเรยนวดละไม และโรงเรยนวดครมาส (พศมย จารจตตพนธ, 2536) ศาสนาและความเชอ วฒนธรรมดงเดมดานศาสนาของชาวเกาะสมย ทไดรบการซมซบดานคณธรรมมาตงแตสมยป ยาตายาย เรามพระทปฏบตดปฏบตชอบอยางขรวพดษร พระครวบลยธรรมสาร (เพชร ตสโส) พระครสงฆรกษ พระครม อณฑสวณโณ มหลวงพอแดง ตสโส พระเถราจารยเหลานไดฝงรากแกวดานพทธศาสนาใสไวในจตวญญาณของลกหลานชาวสมย อยางตอเนองหลายยคหลายสมย เปนเกราะปองกนภยและเปนภมธรรมสาคญในการสรางภมคมกนอานาจชวรายจากอานาจวตถนยมทงหลาย ทาใหชาวเกาะสมยไดรบการยกยองจากสงคมแผนดนใหญและพระเถราจารยทงหลาย แมแตพระธรรมโกศาจารย ทานอาจารยพทธทาสภกข กเคยกลาวยกยองความมคณธรรมของชาวสมย เทดทนพระเถราจารยทกรปนามบนเกาะ และยงอปมาใหทราบวา เกาะสมย คอ เกาะแหงพระนพพาน ทานองกบเกาะมะพราวนาฬเก

82

อกดวย ปจจบนสนสถานหลายแหงบนเกาะสมยไดเปลยนแปลงไปอยางเหนไดชด ถกปรงแตงใหเปนทจบตาตองใจแกนกทองเทยว เพอดงดดใหชาวตางชาตและผหลงบญเขาไปหยอดเงนในตบรจาค หรอใชอบายอนๆ เชน การสรางวตถมงคลไวบรการกเลสของผคนทศรทธา อยางไรกตามถงแมประชากรในเกาะสมยสวนใหญนบถอศาสนาพทธ มวดทงหมด 23 แหง สานกสงฆอก 8 แหง แตกมประชากรบางสวนทนบถอศาสนาอสลามและศาสนาครสต ชาวไทยมสลมทนบถอศาสนาอสลามสวนใหญอาศยอยทชมชนชาวประมงบานหวถนน ตาบลมะเรต มประมาณ 50 ครวเรอน มมสยดสาหรบประกอบพธทางศาสนา 1 แหง สวนประชากรทนบถอศาสนาครสตสวนใหญตงถนฐานกระจายบรเวณแหลงทองเทยว มโบสถสาหรบประกอบพธทางศาสนาจานวน 4 แหง ในสวนของความเชอของชาวเกาะสมย มความเชอทสบทอดจากบรรพบรษหลายประการ ไดแก ความเชอพอตาปากคลอง แมโพสพ การตงพระภมเจาท การจบครหมอ การบนทาย พธทาขวญเรอ พธ ตดพราว การแรกเกบเกยว เปนตน คานยม ชาวเกาะสมยในอดตมคานยมทเหนยวแนนผกโยงกบวถชวต ไดแก คานยมในการสงเสรมใหลกหลานไดเรยนหนงสอ เนองจากสภาพชวตของชาวเกาะสมยสมยกอน มความแรนแคน จงนยมสงลกหลานใหเรยนหนงสอทบางกอก เหนไดจากมนกวชาการ นกศกษา ปราชญชาวบาน และผ รในสาขาตาง ๆ มากมายในเกาะสมย คานยมอกประการหนง ทชาวเกาะสมยถอมนมาตงแตอดตคอ การนบถอพระพทธศาสนา นอกจากนยงมคานยมเกยวกบความจงรกภกดตอพระมหากษตรย การยกยองอานาจ การเคารพผอาวโส และการนยมเจานาย แตอยางไรกตาม คานยมดงกลาวในปจจบนเสอมคลายไปตามกระแสโลกาภวตน ดวยสภาพเศรษฐกจทมงเนนการแขงขนเอาตวรอดเนนผลกาไร ทาใหชาวเกาะสมยในปจจบนมคานยมทแตกตางจากผคนในอดต ไดแก คานยมความรวดเรว ฉาบฉวย การบรโภค การแขงขน การสรางเครอขาย การรกพวกพองและใชอานาจในทางทผด การขาดระเบยบวนย ขาดความกระตอรอรน ตวใครตวมน นยมบคคลมากกวาอดมการณ รกความสนกความสบาย และชอบความฟ มเฟอย เปนตน สาหรบวฒนธรรมทเกยวกบศาสนา วฒนธรรมในดานนตามเชอชาตทตงถนฐานบนเกาะสมย ไดแก ชาวไทยเชอสายจน ชาวไทยมสลม และชาวไทยพทธ

ชาวไทยเชอสายจน มวฒนธรรมทโดดเดนทยดถอปฏบตมาชวอายคน ไดแก ประเพณตรษจน สารทจน การกนเจ และเชงเมง (ชวน เพชรแกว, 2549)

วนตรษจน ถอเปนวนขนปใหมของจนแตครงโบราณกาล ตามคตขางตนของจน ไดกาหนดวนขนปใหมในวนสนเดอน 12 คอ 1, 2, 3, คาเดอนอายของจน ซงตรงกบเดอนยและเดอนสามทางจนทรคตของไทยหรอถาจะนบเดอนทางสรยคตกตกราวปลายเดอนมกราคมหรอตนเดอน

83

กมภาพนธ กอนทจะถงวนตรษจน ชาวจนในเกาะสมยจะหาฤกษหายามทาความสะอาดบานเรอนมการปดกวาดลางถซงถอวาเทากบเปนการขจดสงชวรายใหหมดสนไป หลงจากนนมการตกแตงบานเรอนใหสวยงาม มการตดโคมไฟประดบประดาประตทกแหง ในบานจะตองมรปเทพเจาสององคตดอย ไดแก เจายชกงกบเจาฉนจเปา การทนารปเจาทงสองมาตดนกเพอปดเปาไมใหภตผปศาจมากลากลาย หลงจากนนจะมการทาอาหารเพอบวงสรวงสงเวยเจาเตาทสงสถตอย อาหารททกบานทาเลยงเจาเตานนจะประกอบดวยสงมรสหวานทงนน ทงนกดวยถอเคลดวาเมอเจาเตาเสวยอาหารหวาน ๆ เขาไปแลว จะไดรายงานแตสงทดแกฮองเต ครนถงวนตรษจน ซงแบงออกเปน 3 วน เรยกวา วนจาย วนไหว และวนถอ วนจายนนกเปนวนไปซอขาวของตางๆ เพอมาจดฉลองนนเองไมไดเปนวนสาคญแตอยางใด วนสาคญ คอ วนไหว ในวนไหวจะมการไหวถง 3 เวลาดวยกน คอ เชา กลางวน และบาย ไหวตอนเชาชาวจนเรยกวา “ไปเลาเอย” แปลวา ไหวเจา ของไหวม หม เปด ไก สรา นาชา แจไฉ สมจน ฯลฯ การไหวตอนน ไหวไดตงแตเทยงคนลวงมาแลว ไหวตอนกลางวนเรยกวา “ไปเปปอ” แปลวา ไหวบดามารดา ไหวตอนบาย เรยกวา “ไปหอเฮยต” แปลวาไหวปศาจญาตมตรทลวงลบไปแลว การไหวทกครงตองมขนมเขง ขนมเทยน กระดาษเงนกระดาษทอง และจดประทด การทไหวเจาแลวจดประทดน กดวยความเชอถอทมอยวา เพอจะขบไลไสสงสงอปรยจญไรทซอนเรนอยภายในบานเรอนใหหนไปเพราะเชอกนวาผจนกลวไฟและกลวเสยงประทด เมอสนสดพธไหวในตอนคาของวนนนผ ใหญในครอบครวกจะเอาเงนบางสงของบางใหแกบตรหลานของตนตามควรแกฐานะ ครนรงขนวนถอ หรอเรยกวา “ชวอก”นน วนนชาวจนถอเปนวนมงคล เขาจะงดเวนการกระทาหลายอยางทจะเปนไปในทางทไมเปนคณ คอ ไมกวาดบาน ไมทะเลาะเบาะแวงหรอดากน ไมทาเครองภาชนะแตก ไมใชมดหรอของมคมเพราะจะตดโชคลาภ หยดงานและการคาขาย นงหมเสอผาใหมสฉดฉาดไปเทยวตามบานญาตมตร เมอพบกนกอวยพรแกกนวา “ เกยงฮอ ซนฮ ซนนตวกน ” แปลวา สวสดปใหม ปใหมขอใหไดกาไรมาก ๆ หรออวยพรวา “ซนเจยยอซนนฮวดใช” แปลวา ขอใหปราศจากโรคภยในปใหมคาขายจงรงเรอง ฝายผ ไดรบการอวยพรกจะตอบวา “ตง ๆ ยอ” แปลวา ขอใหสมพรปาก และขอใหทานเจรญเชนเดยวกน จากนนกยกสราอาหารมาเลยงกน

เทศกาลสารทจน คอ การทาบญครงป สารทจนจะเรมในวนท15 เดอน 7 หรอตกราวเดอนสงหาคม ในวนนชาวจนจะหยดการทามาคาขาย มการตระเตรยมอาหารคาวหวาน ทขาดไมไดกคอ ขนมเขงไวสาหรบเซนไหวบรรพบรษ การกระทาพธเซนไหวจะทาสองครง คอ ตอนเชาและตอนบาย ตอนเชาจะเปนการเซนไหวทว ๆ ไป สวนตอนบายจะทาพธเซนไหวผไมมญาต

84

หลงจากเซนไหวตาง ๆ เรยบรอยแลวจะมการเลยงอาหารกนในระหวางญาตพนองและคนในครอบครว ในเทศกาลนผ ทมฐานะดอาจหยดงานหรอปดรานออกเทยวพกผอนตออกสองสามวนกได การกนเจ หรอ ประเพณกนผก ประเพณนชาวไทยเชอสายจนในอาเภอเกาะสมยถอปฏบตสบทอดกนมาหลายชวอายคน เทศกาลนจะเรมกนตงแตวนท 1เดอน 9 ของทกป หรอหลงจากวนไหวพระจนทรประมาณ 15 วน ชาวจนเรยกเทศกาลนวา “เกาโหวยเจ” หรอแปลวา กนเจ เดอน 9 นเอง การกนเจของทนใชระยะเวลา 9 – 10 วน สวนการปฏบตตนในการกนนนไมมขนตอนอะไรมาก คอ กอนกนกตองตงจตอธษฐาน บนบานศาลกลาว เชน บนวาขอใหกนเจไดตลอด แลวกเรมตนกนเจเลย สาหรบพธกรรมทถอปฏบตในเทศกาลกนเจทสาคญ คอ การถอศล บชาเจา เจาเขาทรง แหเจาลยไฟ สะเดาะเคราะห บชาดาว และพธสงพระ เชงเมง เทศกาลเชงเมงเปนเทศกาลประจาปเพอการบชาบรรพบรษทลวงลบไปแลวของชาวไทยเชอสายจนในอาเภอเกาะสมย ประเพณนอยในชวงประมาณตนเดอนเมษายน ของทกป โดยกาหนดใหไหวภายใน 15 วนแรกของเดอน บางบานกใชวธดวนด บางบานกใชวนตามความสะดวก ทงนขนอยกบแตละบคคลและครอบครวทจะประกอบพธ ในวนนชาวจนจะนาเครองเซนไหวทเตรยม เชน สรา หวหม เปด ไก ขนม ผลไม กระดาษเงนกระดาษทอง ธปเทยน ประทด และสงจาลองของใชตาง ๆ ของบรรพบรษเพอนาไปเผายงสสานบรรพบรษสาหรบอทศใหกบผลวงลบไดนาไปใช การนาของทเตรยมไวดงกลาวตองจดวางหนาฮวงซยบรรพบรษ แลวทาพธจดธปเทยน เผากระดาษเงนกระดาษทอง กราบไหวบรรพบรษ เพอเปนการระลกถงพระคณของบรรพบรษทเลยงดมา ตอจากนนมการจดประทดเชอเชญใหดวงวญญาณบรรพบรษมารบของเซนไหว หลงจากประกอบพธเสรจแลว ญาตพนองทมารวมงานจะรวมรบประทานอาหารกนทหนาสสาน กเปนอนเสรจพธ แตบางคนอาจนาอาหารกลบไปรบประทานทบานกได

ในสวนชาวไทยมสลม มวฒนธรรมทยดถอปฏบตสบตอกนมายาวนาน ไดแก การเกด การละหมาด การถอศลอด การจายซะกาต การตาย และการประกอบพธฮจญ (เจรญ ศรประดษฐ และกอมารดน ยสา, 2548)

การเกด เมอหญงมสลมมครรภ จะตองไปฝากครรภกบหมอตาแย หรอทเรยกวา “โตะบแด” โดยจดเครองบชาหมอ อนประกอบดวย หมาก พล ปน ยาเสน และเงนตามสมควร ในระยะเรมตงครรภจนกระทงครรภได 5 เดอน สามภรรยาเจาของครรภจะงดเวนการฆาสตวตดชวต หรอทารายทารณสตว ทงนเพราะมความเชอวาผลกรรมจากการกระทาจะสงผลแกบตรในครรภเกดอาเพศเปนไปตามผลกรรมการเกดของชาวมสลมมพธสาคญๆ ทเกยวของกบการเกดหลายอยาง เชน การทาลายอาถรรพณ เมอครรภครบ 7 เดอน การคลอดตามพธศาสนาอสลามทเจาของ

85

ครรภตองเตรยมเครองบชาหมอ อนประกอบดวยดายดบ 1 ขด ขาวสารเลกนอย หมาก พล และเงนบชา ใตถนตรงทจะคลอด จดหาหนามมาสมไว กลาวกนวา เปนการปองกนพวกผเขามาดดกนเลอดทตกลงไป อนจะเปนเคราะหกรรมใหแกแมและลกได การอยไฟและการแตงทอง การรอเตาไฟ การขนเปล การตงชอ การ โกนผมไฟ การกนเลยงดวยเนอแพะหรออาแกเกาะห และการเขาสหนต

การละหมาด ถอเปนการประกอบศาสนกจทสาคญยงสาหรบชาวไทยมสลมในอาเภอเกาะสมย การละหมาดจาแนกเปน 2 ประเภทคอ การละหมาดฟรด และการละหมาดสหนต การละหมาดฟรดเปนการละหมาดทบงคบหรอจาเปนตองปฏบต หากไมปฏบตจะตองไดรบการลงโทษ โดยแบงเปนสองสวน คอฟรดอน เปนละหมาดทบงคบตองปฏบตโดยไมมเงอนไขหรอขอยกเวนเฉพาะตน วนละ 5 เวลา สาหรบผชายจะตองละหมาดญมอะฮหรอละหมาดวนศกร อกสวนหนงคอ ฟรดกฟายะฮ เปนละหมาดทบงคบตองปฏบตแตมเงอนไขในการปฏบตตามสถานการณ คอหากมผปฏบตอยบางแลวจะไมเปนบาปแกคนทงหมด เชน ละหมาดวนอด (คอการละหมาดในวนอดลฟตร และอดลอฎฮา) ละหมาดญะนาซะฮ (ละหมาดคนตาย) สวนการละหมาดสหนด เปนการละหมาดเนองในเวลาและโอกาสตาง ๆ นอกเหนอจากการละหมาดฟรด ในการละหมาดนนจะเรมปฏบตตงแตอาย 7 ขวบ การละหมาดฟรดทง 5 เวลาคอ ซนฮ ดฮรด อสรอ มกรม และอซา ซงมจานวนรอกาอตทแตกตางกนคอ 2, 4, 4, 3 และ 4 รอกาอต ในรอกาอตหนง ๆ ประกอบดวยทายน ทากมโคง (รกอ) ทากมกราบ(สญด) และทานง ดวยความสงบสารวม การกมกราบ (สญด) มสลมจะกมกราบไดเฉพาะกบพระเจาอลลอฮ (ซบฮาฯ)องคเดยวเทานน เวลาละหมาดใหหนหนาไปทางกบละอ ซงกบละอของไทยอยทางทศตะวนตก สาหรบการละหมาดญมอะฮ หรอชาวไทยมสลมเรยกวา "ละหมาดวนศกร" ซงเปนละหมาดฟรดจาเปนหรอบงคบสาหรบผ ชายทจะตองไปละหมาดรวมกนโดยมอหมามเปนผ นาละหมาด ซงมจานวน 2 รอกาอต หลงจากการกลาวคฎบะฮ (คาอบรมของอหมาม) สถานทควรเปนมสยด หากบรเวณนนไมมมสยดกใหรวมกนเพอการละหมาดในสถานททสะอาด โดยใหมผ ทาหนาท มอซซน กลาวคฎบะฮและนาละหมาด การละหมาดเปนศาสนกจเพอเขาเฝาตอเบองพระพกตรของพระผ เปนเจาอลลอฮ ดวยความสงบ สารวม จงเปนหนาทของมสลมทกคนทจะตองปฏบตเปน กจวตรประจาวน วนละ 5 เวลาตลอดไป

การถอศลอด คอการงดเวนจากการกน การดม การเสพ และการมความสมพนธทางเพศ ตงแตดวงอาทตยขนจนถงดวงอาทตยตก ตลอดทงเดอนรอมะฎอนของทกป ซงอาจจะมระยะเวลา 29 หรอ 30 การถอศลอดของชาวไทยมสลมเกาะสมย ม 3 ลกษณะ คอ การถอศลอดท

86

ตดตอกน เชน การถอศลอดในรอมะฎอน การถอศลอดเปนคาปรบ กรณฆาคนตายโดยไมเจตนา (คอ 2 เดอนตดตอกน) การถอศลอดเนองจากการหยาแบบซฮาร การถอศลอดเพอเปนคาปรบกรณรวมประเวณในตอนกลางวนของรอมะฎอน และการถอศลอดเนองจากการบนบานซงระบการตดตออยในการบนบานนนดวย การถอศลอดทไมตดตอกน เชน การถอศลอดชดใชของรอมะฎอน การถอศลอด 10 วน ของผ ทาฮจญทไมเชอดสตว การถอศลอดเนองจากการละเมดคาสาบานทไมไดระบเงอนไข และการถอศลอดเนองจากละเมดขอหามขณะครองอหรอม เปนตน และการถอศลอดทเปนความสมครใจ (ซนนะหตางๆ ) เชน ศลอดในวนจนทรและพฤหสบด และทกวนท 13,14 และ 15 ของเดอน ศลอดวนอาซรอ ศลอดวนอะรอฟะฮ ศลอด 7 วนในเดอนเชาวาล และศลอดในชวงเดอนมหรรอม และเดอนชะอบาน ซงทานนบศอลลลลอฮอะลยฮวะซลลม มกถอหลายวนดวยกน

การจายซะกาต คอการจายทานประจาป อนหมายถงทรพยสนสวนเกนจานวนหนง ซงมสลมตองจายใหแกผ ทมสทธไดรบเมอครบรอบป ถามสลมคนใดมทรพยสน เงนทอง สนคาทเหลอในรอบปแลวไมทาการบรจาค ผนนกผหนงททาผดบญญตของอสลาม จานวนของการจายซะกาตจะเปนไปตามขอบญญตของศาสนาอสลาม ผ ทพงสทธไดรบซะกาต จะตองมคณสมบต คอ เปนคนขดสน ทรายไดไมพอกบคาใชจาย เปนคนยากจน ทไมมทรพยสนและไมมรายได เปนเจาหนาทดแลซะกาต เปนมอลลฟคนตางศาสนาทเปนมตรกบชาวมสลม ไถทาส ไถเชลยศก คนตดหน ในหนทางของอลลอฮ เชน สรางโรงเรยน โรงพยาบาล คนเดนทาง ผพลดถน เชนนกศกษา ผ เดนทางไปศกษาตางถน

การตาย ชาวไทยมสลมในอาเภอเกาะสมยเชอกนวาพระอลลอฮเปนผสรางมนษยขนในโลก โดยกาหนดเวลาเกด เวลาตายไวใหแลว มนษยมหนาทตองเคารพ ศรทธา สกการะอลลอฮดวยการทาความด นอกจากนยงเชอเรองโลกหนาวาเปนโลกแทจรงทพงปรารถนา เปนชวตทจรง ยงยน ชวตในโลกนเปนเพยงทางผานสโลกหนาเทานน ความตายจงไมใชการสนสดชวตแตเปนการยายชวตจากโลกนไปยงโลกหนาทสขสบายกวา ยงยนกวา เมอมคนตายในชมชน ชาวบานเชญผ เฒา ผแกทเคารพ หรอ โตะอหมามมาจดการกบศพ โดยจดทาใหศพนอนเหมอนคนนอนหลบสบายๆ ถาขางออยใหเอาลง ถาอาปากใหเอาเสนผามามดไวไมใหปากอา มอวางขางลาตว หรอกอดอกเอามอขวาทบมอซาย เนองจากความตายในทศนะศาสนาอสลามไมใชการสนสดชวต แตเปนการยายชวตจากโลกนไปยงโลกหนา วญญาณของชาวมสลมจะมความรสกตลอดจนกวาโลกหนาจะอบตขน ดงนนศพทเสยชวตจะยงมความรสกเหมอนคนเปน จงหามทาใหศพเจบปวดในทกกรณ การปฏบตตอศพจะตองทาอยางทะนถนอม แผวเบา ไมรนแรงศพยงมความละอายอย

87

การเปลยนเสอผาใหศพจะตองทาอยางมดชด มใหอวยวะทพงสงวนเปดเผยใหผ อนเหน ในการจดพธศพตามหลกศาสนาอสลามเมอผ ปวยเสยชวตแลว ใหรบจดการศพอยางรวดเรว กอนทศพจะเปลยนสภาพ เพราะหากปลอยไวจนศพเปลยนสภาพเหมนเนาจะเปนบาปทงกบผ ตาย และทายาทผจดการศพ การจดพธศพจะทา 4 ประการ คอ อาบนาใหศพ หอศพดวยผาสะอาด เอาศพไปละหมาดทมสยด และเอาศพไปฝงทกโบร

การประกอบพธฮจญ การทาฮจญ คอ การเดนทางไปปฏบตศาสนกจทนครมกกะฮในเดอนซลฮจญะฮตามวนเวลา และสถานทตาง ๆททางศาสนาอสลามกาหนดไว ซงศาสนกจขอน เปนหนาทสาหรบมสลมทงชายและหญง ทกคนทมความสามารถในดานรางกาย ทรพยสน และการเดนทาง ทจะตองปฏบต มเปาหมายในการขดเกลาจตใจใหสะอาดบรสทธ ผ ทเดนทางไปประกอบพธฮจญตองใชความอตสาหะ เสยสละทงกาลงกาย กาลงทรพย กาลงสตปญญา มความอดทนตอความยากลาบาก และมความสามารถทจะไปไดโดยไมตองกหนหยบยมทรพยของบคคลอน ระยะเวลาทไปประกอบพธฮจญ อาจจะไปแคประกอบพธแลวกลบ สวนมากจะไปทเมองมะดนะฮ เพอไปละหมาดทมสยดนาบาวกอน แลวเขามกกะฮ หรอไปมกกะฮเพอประกอบพธฮจญแลวกลบมาทมะดนะฮกไดใชเวลาโดยประมาณ 40 วน ในสวนของการเดนทางไปแสวงบญของมสลมนน ม 2 สวน คอ ไปโดยรฐบาลเปนผดแล เรมตนโดยการจดเครองบนเหมาลาจากทาอากาศยานหาดใหญ จงหวดสงขลา ไปลงทสนามบนเจดดาห ประเทศซาอดอาระเบย และไปโดยใหบรษททวรพาไป บางสวนไปขนเครองบนทกรงเทพฯ แตชองทางนมปญหาทพบตอเนองมาหลายปคอ ผแสวงบญจะไปตดคางประมาณ 2-3 วน ทกรงเทพฯ เพราะเครองบนทจะไปเปนเครองบนโดยสารปกต แตละเทยวบนจงไมมทนงเพยงพอกบความตองการของผไปแสวงบญ

สาหรบวฒนธรรมของชาวไทยในอาเภอเกาะสมยทสาคญไดแก การเกด การบวช การแตงงาน การตาย รบและสงตายาย ออกปากซอแรง ชกพระ และชนควาย (ชวน เพชรแกว และสบาย ไสยรนทร, 2534)

การเกด ชาวเกาะสมยมความเชอเกยวกบการเกดวา ทารกทเขามาในทองของคนทจะเปนมารดานนเปนการจตของเทวดา เมอมารดาเรมตงครรภ จะมอาการแพทอง บางคนอยากกนของ แปลกๆ เชน ขาวดบ กระเบองมงหลงคา ดนสอพอง ฯลฯ คนเฒาคนแกจะแนะนาใหรจกการรกษาสขภาพโดยไมใหทางานหนก ทาจตใจใหสบาย ไมฆาสตวตดชวต ไมไปรวมงานศพ และหมนทาบญตกบาตรทกวน เพอทจะใหทารกในครรภมอาการครบ 32 ประการ เปนเดกด วานอนสอนงาย นอกจากนนยงมขอหามสาหรบหญงมครรภหลายอยาง เชน หามอาบนาตอนกลางคน หามไปรวมงานศพ หามเตรยมของสาหรบเดก เปนตน และในเรองอาหารการกนกมขอปฏบต

88

มากมาย เชน ไมควรรบประทานอาหารรสเผดจดเพราะจะทาใหลกหวลาน ควรดมนามะพราวออนมาก ๆ เพราะจะทาใหคลอดงาย เมอตงครรภไดประมาณ 6 - 8 เดอน ตองไปฝากทองกบแมทานหรอหมอตาแย เพอดแลครรภโดยการชวยคดทองบอยๆ จะทาใหคลอดงาย เมอถงกาหนดคลอดมแมทานหรอหมอตาแยเปนคนทาคลอด การคลอดมกคลอดทบานมารดาฝายหญง เมอทารกคลอดออกมาแมทานจะลวงสงสกปรกทคางอยในปากจนหมด แลวคบสายสะดอ ตอจากนนนาเดกไปอาบนา การอาบนาทารกแรกเกดใชนาอนผสมเกลอเลกนอย อาบนาเสรจใชดนสอพองผสมขมนละลายกบนาถตวและผกขอมอดวยหวไพลทเสกอาคมเพอปองกนผราย แลวนาเดกลงเบาะโดยใหคนทมพฤตกรรมตอนวยเดกเปนคนวานอนสอนงายปเบาะให กอนลงเบาะตองเอาเดก เวยนรอบเบาะแลวกลาววา “ผเอาไปไมไดพระเลยงเอาไว” แลววางเดก ทาอยางนจนครบ 3 ครง ผาออมทใชรองตวเดกตองทาจากผานงของแม สาหรบรกทออกมากบเดกนนแมทานนาใสหมอดนหรอภาชนะอน ๆ ใสเกลอใชผาขาวหอปดผกดวยดายดบสขาวแดงแลวนาไปฝงและทฝงรกนยมปลกตนไมเพอเปนเครองหมายใหจาไดวาเปนรกของใคร สาหรบแมหลงคลอดทารกแลวตองอยไฟโดยนอนบนแคร จะใชกอนหนทาเปนเตาสาหรบตดไฟดวยไมฟน ไมฟนทใชสวนใหญจะเปนไมเพลาและไมเงาะ โดยแมทานจะคอยเอากอนเสาเผาไฟใชนารดแลวเอาผาหอมาวางบนทองเพอใหมดลกเขาอเรวขน การอยไฟนยมอยไฟกน 3, 5 หรอ 7 วน สาหรบการเตรยมอาหารใหผ เปนแมตองเปนของรอน เชน หม ไก ผดขง หรอพรกไทย แกงเลยงหวปล หามกนของเยน เชน นาแขง แตงโม แตงกวา เปนตน เพราะเชอวาเลอดลมไหลไมสะดวก ทาใหมอาการทเรยกวา “เลอดต” เมอครบกาหนดอยไฟแมทานเอานามนตประพรมราดไฟใหดบสนท และพรมกอนเสา แลวหอผานาไปเกบทราดทแมทานตงไวกอนคลอด หลงจากนนจดเทยนบชาครเกบเงนทวางราด เกบสงของทเหลอ อน ๆ ไปทงในปาเรยกวาตดราด แลวเอาแมและลกอาบนาใหแมแตงตวชดใหม สวนลกเชดตวใหแหง ลบไลตวดวยขมนผสมดนสอพองละลายนาจงนาลงเปล

การบวช ผชายในเกาะสมยเมออายครบบวชยางเขา 20 ปบรบรณ จะตองมการบวชพระเพอทดแทนบญคณบดามารดาทเลยงดมา โดยบดามารดาจะนาไปฝากกบเจาอาวาสเพออยวดเขาศกษาขอปฏบตกอนบวช ฝกสวดมนต ทองคาขอบวชทเรยกวาขานนาค การดาเนนการ สวนใหญบดามารดาจะมการเตรยมเครองอฐบรขารมการเตรยมงาน และพมพบตรเชญเปนจานวนมากแจกใหญาตพนองไดมารวมรบประทานอาหารในตอนเยน กอนวนบวช 1 วน เรยกวาวนสกดบ มการโกนผม โกนคว โกนหนวดของเจานาค โดยพอแมผ เปนโกนคนแรกแลวจงตามดวยญาตพนองคนอนๆ เมออาบนาชาระรางกายแลว เจานาคจะนงหมขาวพระสงฆเจรญพระพทธมนตมการทาขวญนาครวมแสดงความยนดขบคาตก เปนคาสอนทมคตอบรมตกเตอนเจานาคและ

89

เพอความชนชมแกบดามารดา ตอนเชาของวนรงขนจะมญาตพนองแหนาคเขาบวชทวดในโบสถ โดยบดามารดาถอตาลปตรและไตรจวร สวนญาต ๆ ชวยถอเครองอฐบรขารอน ๆ การแหรอบโบสถเดนวนขวารอบโบสถ 3 รอบกอนเขาโบสถเจานาคตองทาพธกรวดนาอทศ สวนกศลใหแก ผ ลวงลบ เมอเดนเขาโบสถนาคตองระวงไมใหเหยยบธรณประต แลวจงปลดเครองประดบตว เจานาคออกแลวเจานาคกราบบดามารดา จงขอบรรพชาตอพระอปชฌายครองผาไตรบวชสามเณรถอศล 10 กอน ตอจากนนจงทาพธบวชตามขนตอน

การแตงงาน ชายใดทพอใจหญงคนใดกจะใหญาตผ ใหญของฝายชายไปแยบหรอทาบทามกบญาตผใหญของฝายหญง หลงจากนนกจะนาดวงไปผกดวงชะตาวาสมพงศกนหรอไมจงตอบรบหรอปฏเสธพรอมเงนสนสอด ถาตอบรบฝายชายจงจดขนหมากไปสขอ ซงใชขนหมากขนหลกจานวน 3 ขน และอาจจะมขนรองอก 5, 7 ขน ทงนแลวแตฐานะของแตละคน แตจะตองมจานวนเปนเลขค โดยแหจากบานฝายชายตามฤกษ ในวนแตงงานจะมขนหมากทงขนขอและขนแตงในวนเดยวกน ใหขนขอ 3 ขน เขาไปในบานเจาสาวกอน สวนขนแตงอกประมาณ 5, 7, 9 หรอ 11 ขน จะเขาไปตอนหลง เมอขบวนเจาบาวมาถงบานเจาสาว จะมพธสงฆ คอ การสวดมงคลแฝด มการรดนาอวยพรคบาวสาว ตกบาตรรวมกน เมอเสรจพธสงฆ กจะมพธแตงงานเลยงแขกผ มเกยรตในตอนเทยงหรอในตอนเยน จนเสรจงานเลยงเมอไดฤกษดจงสงตวเจาบาวเจาสาวเขาหอ และจะมพธมอบสาดเรยงหมอน โดยใหคสามภรรยาทอยกนกนมาดวยความสขและสงสอนลกหลานเปนคนดเปนผ ทาพธให สวนคสามภรรยาทเพงแตงงานกนจะตองอยดวยกนใหครบ 3 คน ไมควรเดนทางไปไหนไกล ๆ สวนขนหมากทเจาบาวนามาแตงงาน 3 ขน เอาตงไวในหองหอ ใหเจาบาวเจาสาวหรอคสมรสใหมนาขนหมากดงกลาวมาเปด คนละ 1 ขนจนครบ 3 วน 3 คน จงออกจากบานได

การตาย เมอมการตายเกดขน สวนใหญคนในอาเภอนจะจดงานทาบญทบานเอง บางรายจดทาทวดแตสวนนอยทจะไปทาทวด กรณทจะทาบญทวด เชน สถานททบานผตายไมสะดวก หรอผตายเปนคนเฒาคนแกมาก ๆ ทมลกหลานมาเปน เจาภาพมากมายและตองการความอสระ เจาภาพสวนใหญจะเปนสาม ภรรยา ลก ๆ หลาน ๆ การบอกงานของเจาภาพไมตองพมพบตร เจาของบานไมตองเชญ แตเพอนบานจะมากนเอง โดยมการบอกตอ ๆ กนไป การปฏบตตอผตายจะเรมโดยการอาบนาศพ รดนาทมอผตายดวยนาทใสกลบดอกไมชนดตาง ๆ และลางหนาศพดวยนามะพราว เพราะเชอวาเปนนาบรสทธ แตงตวดวยเสอผาทผตายชอบหรอผาใหม และมการเอาเหรยญใสปากปดตาศพ จบศพประนมมอถอดอกไมธปเทยน บรรจศพใสโลง โลงศพจะตองวางไวดานซายมอของพระสงฆ อกทงใหศรษะผตายอยทางทศตะวนตก มเครองประกอบ

90

หนาโลง คอ โตะหมบชาใชสาหรบวางดอกไมธปเทยน ตะเกยงทตดไฟ รปถายของผ ตาย พมดอกไมสาหรบการตกแตงโลงศพ มสายสญจน เครองอาหารคาวหวานเซนไหวผตาย แตละคนจะตองนมนตพระมาสวดพระอภธรรมคนละ1 - 2 เตยง โดยใชพระ 4 หรอ 8 รปมาสวดหรอควบคกบการแสดงเทศนา 1 กณฑ การตงศพนยมไวเปนเลขค คอ 3, 5, 7 หรอ 9 คน แลวแตฐานะ ในวนเผาศพนมนตพระมาเปนผ นาทางและนยมเผาศพในวนอาทตย วนจนทร หรอวนพฤหสบด แตจะไมเผาวนพระวนศกร หรอวนเกดของผตาย กอนเผานาศพขนบนศาลาเพอสวดพระอภธรรม แสดงเทศนาและทอดผาบงสกล พระจะเปนผวางดอกไมจนทนอนดบแรกจงตามดวยญาต ๆ และแขกทมารวมงานจนหมด สวนเจาภาพจะแสดงความขอบคณกบผ ทมารวมงาน โดยมอบของทระลกใหกบแขกตอนลงมาจากวางดอกไมจนทนเรยกวาเผาลาลอง สวนเผาจรงเปนหนาทของสปเหรอ เมอเผาเสรจแลวตอนเชาตรของวนรงขน จะมพธเกบกระดกโดยนมนตพระมาทาพธและมญาตพนองมาชวยกนเกบ เสรจแลวใชนามนตพรมบนกองกระดกและเลอกสวนสาคญไวบชาอาจจะนาไปใสโกศทบาน หรอนาไปใสบวเกบไวทวด สวนทเหลอนาไปฝงดนหรอนาไปลอยในแมนาเรยกวา “ลอยพระองคาร”

รบและสงตายาย หรอเรยกวา “รบเปรต - สงเปรต” จดมงหมายสาคญสาหรบประเพณนของคนในอาเภอเกาะสมย คอ ทาบญอทศสวนกศลใหแกผลวงลบไปแลวและเปนวนแสดงความกตญญ เปนวนรวมญาต วนรบตายายตรงกบวนแรม 1 คา เดอนสบ วนนเชอกนวาเปนวนทเปรตหรอคนตกนรกจะไดขนมาจากนรก ชาวบานจะจดสารบคาวหวาน ดอกไมธปเทยนไปถวายทวด สวนวนสงตายายตรงกบวนแรม 15 คา เดอนสบ ถอวาเปนวนทเปรตจะตองลงสนรกตามเดม คนในทองถนนจะมการเตรยมเครองคาวหวานไปทาบญทวดอกครงเพอใหตายายหรอเปรตนากลบไป คอ มการทาขนมตาง ๆ เรยกวา หนมตายาย ทนยมทากนและนาไปวด เชน ขนมลา ขนมพอง ยาหนม ขนมเทยน ขนมไขปลา ขนมกรบ และผลไมตาง ๆ เปนตน นาใสตะกราหรอกระเชอไปวด พรอมทงมการนาเครองครวประเภทของแหง เชน ขาวสาร กะป เกลอ หอม พรก และผลไมตางๆ อกทงมการนาเครองใชทจาเปน เชน ขไตไปวดดวย เพราะเชอวาเปนการทาบญไปใหป ยา ตา ยาย และญาตพนองผ ทลวงลบไปแลว ไดนากลบไปใชอกสวนหนงจะนาใสชะลอมเลก ๆ โดยใสทกอยางใหครบแตละอยางใสเพยงเลก ๆ นอย ๆ สวนนจะนาไปวางทรานเปรต เรยกวา “ตงเปรต” เพอใหเปรตหรอตายายทไมมญาต เมอเสรจพธทางพระ คนแยงของออกจากรานเปรตอยางสนกสนาน เรยกวา “ชงเปรต”

ออกปากซอแรง เปนประเพณททากนมาเปนเวลานาน การซอแรงเปนการชวยเหลอกนในการทางานโดยไมคดคาแรงแตจะมการแลกหรอผลดเปลยนแรงงานกนไปเรอย ๆ เปนการชวยเหลอ

91

ซงกนและกน เชน ถาบานใดหรอใครตองการจะทางานเพอตองการใหงานเสรจเรวหรองานบางอยางตองใชแรงงานมากจงจะทาได ไมวางานนนจะเปนการทาสวน ถางปา ทาไร ทานา ปลกสงกอสราง ทาอาหารเลยงในงานตางๆ ทเปนงานบญ เชน งานบวช งานศพ หรองานแตงงาน สมยกอนผ ทมาชวยแรงจะมากนเอง โดยเจาของงานไมตองบอกกลาวพรอมทงนาขาวปลาอาหารไปทานเอง แตปจจบนแนวทางปฏบตไดเปลยนแปลงไปเจาของงานจะตองไปบอกใหทราบ หรอทชาวบานเรยกวา “ออกปาก” แลวเจาของงานกจดเตรยมขาวปลาอาหารเพอใชเลยงผ ทมาชวยงาน

ชกพระ ชกพระของชาวเกาะสมยจดขนในชวงออกพรรษาของทกป ในอดตกอนงานชกพระชาวไทยพทธในเกาะสมยมการเตรยมงานชกโดยเตรยมการห มโพนเพอใช "คมโพน" (ประโคมลวงหนา) และใชประโคมในวนพธรวมทงใหชาวบานนาชน (ประชน) หรอแขงขนกบของวดอน ๆ การหมโพนมกรรมวธทซบซอนทงในการขดและขงหนงใหตงเตมใหใชเวลานานแรมเดอน บางวดมพธไสยศาสตรประกอบดวย ตองใชผ เชยวชาญในการนโดยตรง แตละวดจะตองมโพน 2 ใบ ใหเสยงทม 1 ใบ เสยงแหลม 1 ใบ วดไหนโพนเสยงดแขงขนชนะ ชาวบานกพลอยไดหนาชนชมยนดกนไปนานเปนแรมป เมอใกลวนลากพระประมาณ 7 หรอ 3 วน ทกวนท จะลากพระในปนนกจะเรมคมโพน (ตประโคม) เพอปลกใจชาวบานใหกระตอรอรนรวมพธลากพระ และอาจนาไปทาทายแขงขนกบวดใกลเคยง พรอมกนนนทงพระภกษสามเณรและอบาสกทมฝมอทางชางกจะชวยกนจดตกแตง "เรอพระ" และ "บษบก" ซงตองทากนอยางสดฝมอ เพราะถาของวดใดไมสวยเทาทควร บรรดาทายกทายกา ศษยวดและพระภกษสามเณรกจะรสกนอยหนาวดอนทตกแตง สงททกครอบครวจะตองกระทากคอ การเตรยม "แทงตม" เตรยมหาใบกะพอ และ ขาวสารขาวเหนยว เพอนาไปทาขนมตม "แขวนเรอพระ" เมอถงเชาตรของวนแรม 1 คา เดอน 11 จะอาราธนาพระพทธรปขนประดษฐานบน บษบกเหนอเรอพระ นมนตพระภกษในวนนนทงหมดขนนงประจาเรอพระพรอมทงอบาสกและศษยวดทตดตามและประจาเครองประโคม อนมโพน (กลองเพล) ฆอง โหมง ฉง ฉาบ แลวชาวบานกจะชวยกนลากเรอพระออกจากวดตงแตเชาตร ขณะทลากพระไป ใครจะมารวมแขวนตมบชาพระหรอรวมลากตอนใดกได ประเพณลากพระของเกาะสมยไดปรบเปลยนแตกเตมตางออกไปจากเดมหลายอยาง จากเดมเคยใชเรอพระมคนลากกปรบเปลยนมาเปนรถยนตมคนขบ มการตงหบรบเงนอนโมทนา มเครองขยายเสยงเชญชวน บางทองทจดงานบนเทงอน ๆ ประกอบ เชน การประกวดนางงาม เปนตน

ชนควาย เปนกฬาพนเมองเฉพาะถนของอาเภอเกาะสมย ในอดตเรยกวา "ฟนควาย" แตเดมการชนควายเปนเพยงความนยมทเลนกนเพอความสนกสนานภายในชมชนหลงฤดเกบเกยวเทานน ซงมกจดขนโดยไมมพธรตองอะไรเลย สนามชนควายกหาเอาพนทโลงๆ ทวไป บางก

92

ในนาทเกบเกยวเสรจแลวเปนสนามประลองความตามสะดวก การชนแบบนเรยกกนวา "ชนควายลาน" แตในปจจบนกฬาประเภทนกถกเปลยนไปจากเดมมาก มการเลยงควายเพอชนกนโดยเฉพาะไมใชจดประสงคเพอความสนกสนานหลงฤดการเกบเกยวแตอยางเดยว แตมการพนนขนตอแทรกเขามามสวนรวมดวยจนถงทกวนน และเปลยนจากชนบรเวณลานเปนชนในบอน มการจดชนกนเปนนดๆ เปนคราวๆ ไป เหมอนการชนววของชาวบานภาคใตโดยทวไป การเลยงควายของชาวเกาะสมยจงมความพถพถนมากขนกวาเดมมาก กฬาชนควายทจากเดมเพอความสนกสนานกมลกษณะเอาจรงเอาจงมากยงขน มการคดเลอกควายเพอการชนโดยเฉพาะ มตาราควายชนตามแบบของ "นกเลงควายชน" ทเชอถอกนซงตองเขาตามตาราหลายอยางประกอบกน ไมวาจะเปนเขา ขา กบเทา ลาตว จปาถะตามแบบฉบบ "ตองหายาก" เชน ถาเปนควายดากตองหางยาว ถาสขาวหางตองสนและขอเทาสน ควายชนหนงตองตง จมกกวาง มเหงออยเสมอ ถาเปนควายดาสนทถอวาดมไหวพรบ มเลหเหลยมสงอดทนในการตอส สวนควายทมสแดง นกเลงควายชนมกไมนยมใชทาควายชนเพราะสของมนไมทาใหรสกวาองอาจ การชนควายในเกาะสมย กเหมอนกบการชนววโดยทวไป คอกอนการชนควายบรรดาเจาของควายจะเอาควายของตนมา "เปรยบ" เพอหาคชนทเหมาะสมไมเสยเปรยบหรอไดเปรยบจนเกนไปแลวกตกลงเดมพนกนเสรจสนในคราวเดยว มากนอยกแลวแตชอเสยงของควายชนแตละตว จากนนตางฝายกตางฟตซอมควายของตวเองเหมอนนกมวยเลย วงตอนเชา ออกกาลงกาย ซอมชน คมอาหาร ฯลฯ อาหารทใหควายกนยงตองให "หมอ" เสกใหกนทกมอ เชอวาจะปองกนคณไสยของฝายตอสนนเอง กอนวนชนหนงวนจะนาควายมาทาพธสาคญทเรยกวา "ทาควาย" หรอ "แตงควาย" ซงเปนพธทางไสยศาสตร โดยมากจะทากนทบานหรอททหมอไสยศาสตรคดวาเปนมงคล ในระหวางพธเจาของควายจะระมดระวงไมใหผ ทไมเกยวของเขาใกลควายของตนเปนอนขาดเพราะเกรงวาควายของตนจะถกทาคณไสย

การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม ในอดตอาเภอเกาะสมย เปนชมชนทเกดจากการเปนสงคมเกษตรทแฝงดวยความเอออาทร การชวยเหลอซงกนและกน การเปลยนแปลงนนอาจเปนไปอยางรวดเรว โดยมปจจยทางสภาพภมศาสตรเปนตวกาหนด เนองจากเกาะสมยตงอยกลางทะเลอาวไทย เปนเกาะทมธรรมชาตทสวยงาม แวดลอมดวยหาดทราย ภเขา นา สถาปตยกรรมทางศาสนา เปนตน สงเหลานกลายเปนทรพยทมคาทางเศรษฐกจ เปลยนสงคมเกษตร มาเปนสงคมธรกจทมการแขงขน แยงชง และซอขายกนทในทสด

ขอมลไดจากการสงเคราะหเอกสารเบองตน

93

ในดานการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม ของอาเภอเกาะสมย ผวจยขอกลาวการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม ในมมมองทเกยวของกบการศกษา 4 ดาน ไดแก วฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคน วฒนธรรมการทางานของผคน วฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน และจตสานกตอทองถนและจตสาธารณะของผคนกลาวคอ วฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคน วฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคนอาเภอเกาะสมยมการเรยนร 3 ลกษณะ คอ การเรยนรแบบสตมยปญญา การเรยนรแบบจนตามยปญญา และการเรยนรแบบภาวนามยปญญา การเรยนรแบบสตมยปญญา เปนการเรยนรจากการอาน การฟง และการมองเหน การเรยนรในรปแบบนมมาตงแตครงโบราณกาลคนสมยกอนใชวธการเรยนรจากการอาน การฟง และการมองเหนจากบรรพบรษ คนเฒาคนแก หรอจากสอพนบาน หรอผ ทเชยวชาญในศาสตรทตนเองสนใจ เชน การประกอบอาชพ การทาสวนมะพราว การทานาแบบดงเดม การใชสมนไพรในการรกษาโรค การจบสตวนา การเรยนรแบบ จนตามยปญญา เปนการเรยนรทเกดจากการคดวเคราะหขอมลทรบมาจากสตมยปญญา เมอเรยนรจากการฟงหรอการอาน การมองเหนจงใครครวญพจารณาทาใหเขาใจในสงทฟงมา การพนจพจารณาไตรตรองเรองทฟงหรออานรวมถงการตรวจสอบแหลงขาวแหลงขอมลหรอหนงสออางองเปนกระบวนการของจนตามยปญญา ซงในอาเภอเกาะสมยมการเรยนรแบบจนตามยปญญาหลายอยางเชน เชน การสอนลงในการเกบมะพราว การใชป ยชวภาพ การทาสวนผลไม การเรยนรแบบภาวนามยปญญา คอ การเรยนรจากการฟง การคดวเคราะห ลงมอทา หรออกนยหนง ภาวนามยปญญา กคอ ปญญาทเกดจากการกระทา เมอลองทากจะรถง ผลลพธจากการกระทาและทาใหเกดปญญา เชน งานหตถกรรม การทาขนมพนบาน การฝกสอนลง เปนตน

วฒนธรรมการทางานของผคน วฒนธรรมการทางานของผคนของอาเภอเกาะสมย ไดแก การทางานแบบจารตนยม

การทางานแบบจรตนยม การทางานแบบอานาจนยม การทางานแบบจารตนยม หมายถง การทงานทปฏบตสบตอกนมาจนเปนแบบแผน ซงกรณตวอยางในพนททสะทอนใหเหนถงการทางานในลกษณะน ไดแก การทานา การทาประมง การทายาพนบาน การทางานแบบจรตนยม เปนการทางานตามความประพฤต กรยาอาการของตวเอง เชน การทารานอาหาร การทาอตสาหกรรมทองเทยว ธรกจโรงแรมทพกซงอาศยความเชยวชาญเฉพาะทาง การทางานแบบอานาจนยม แบงออกเปน 2 แบบ คอ การทางานแบบอานาจแบบอปถมภ และอานาจรฐ การทางานแบบอานาจนยมทมาจากระบบอปถมภ เปนผลมาจากความเชอของคนไทยเกยวกบศาสนา ทเชอในเรอง

94

บญกรรมบญบาป และการกตญญ ผ ไดประโยชนมากคอผอปถมภ แตผอปถมภจะตองรบผดชอบตอการกนดอยดของผ รบอปถมภดวย กฎแหงศลธรรมของระบบอปถมภคอ การตอบแทนซงกนและกนเปนหลกสาคญ ซงการทางานแบบระบบอปถมภเกดจากการทผ อปถมภมน าใจเออเฟอเผอแผใหกบผ รบการอปถมภ เชน กรณเถาแกกบลกนองในแพปลา เปนตน การทางานแบบอานาจนยมทมาจากอานาจรฐ คอ การทางานทสบเนองจากการสงเสรมสนบสนนจากรฐ เชน กรณทการทองเทยวแหงประเทศไทยเขามาสงเสรมการทองเทยวในอาเภอเกาะสมย ทาใหชาวบานตองปรบเปลยนการดารงชวต จากเดมเคยทานากเปลยนมาเปนทางานทเกยวของกบการอานวยความสะดวกเพอใหนกเทยวทเขามามความสะดวกสบายมากขน เชน สรางทพกใหเชา บรการเรอเชาและทารานอาหาร เปนตน

วฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน วฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคนทสาคญ ไดแก จารตการผลตและการ

บรโภค นวตกรรมการผลตและการบรโภค จารตการผลต หมายถงการผลตทปฏบตสบตอกนมาจนเปนแบบแผน การผลตในอาเภอเกาะสมยแตเดมเปนการผลตเพอยงชพและแลกเปลยนระหวางทองถนชมชนฝงทะเลทอาศยฐานทรพยากรชายฝงอนอดมสมบรณเพราะมปาชายเลนทสมบรณเปนแหลงผลตอาหารทะเลทจาเปนในการดารงชวตของกลมชนชายฝงทะเล พนราบและเปนแหลงเพาะพนธสตวนาขนาดใหญ และชมชนพนราบทเนนควน เปนแหลงผลตขาว พชไร พชสวน ชมชนฝงทะเลผลตอาหารทะเล กะป นาปลา ปลาสด ปลาแหง เมอชมชนพนราบทเนนควน ผลตขาวพชไรพชสวนไดกจะนาผลผลตมาแลกก งหอยปปลา นาปลา กะป กบชมชนรมฝงทะเล จารตการผลตทสาคญ ไดแก การทานา การชนควาย การทาสวนผลไม การทากะป การทาการประมง เปนตน สวนจารตการบรโภค หมายถง การบรโภคอาหาร ขาวของเครองใชทปฏบตสบตอกนมาจนเปนแบบแผน ในรปการบรโภคของชาวบานอาเภอเกาะสมยมการบรโภคตามทผลต ผลตเพอบรโภค และมการผลตไวรอบบาน เชน บรโภคขาว พชผก ไก ปลาตากแหง ก ง หอย ป มา ปดา ปเปรยว ปลา รปแบบการปรงอาหารกไมซบซอน เงนมอทธพลนอยหรอแทบไมมเลย การทางาน กทาเพอกนเพออย มแกง ขนม อาหาร ไมวาทาขนหรอหามาไดกจะใชการใหดวยความเอออาทร กแจกเพอนบาน ไปเกบของปา นาผง พชผก เนอสตวกจะใชการใหเปนหลกพนฐาน และการหามาทาขนกจะหามาและทาขนเผอเพอนบานของตน ใครไปบานไหนกสามารถกนขาวไดทกบานในเครอขายเดยวกนทอยบนฐานเครอญาต ตอมาจากการทเนนการผลตเพอขายและสงออกชาวบานผลตในสงทไมบรโภค บรโภคในสงทไมไดผลต สาหรบนวตกรรมการผลตและการบรโภค นวตกรรมการผลต หมายถง สงประดษฐทยงไมเคยมใชมากอน หรอเปนการพฒนาดดแปลงมา

95

จากของเดมทมอยแลว ใหทนสมยและใชไดผลดยงขน เมอนานวตกรรมมาใชจะชวยใหการทางานนนไดผลดมประสทธภาพและประสทธผลสงกวาเดม ทงยงชวยประหยดเวลาและแรงงาน ซงในพนทอาเภอเกาะสมยมการนานวตกรรมเขามาใชในการประกอบอาชพ เชน เครองจกรทใชในการทานา เคมเกษตร เครองชวยจบสตวนา สวนนวตกรรมการบรโภค คอ การบรโภคอาหารและเครองใชสอยซงพฒนาดดแปลงมาจากของเดมทมอยแลวใหทนสมยและใชไดผลดยงขน เมอนานวตกรรมมาใชจะชวยใหการบรโภคนนไดผลดมประสทธภาพและประสทธผลสงกวาเดม ทงยงสะดวก ชวยประหยดเวลาและแรงงาน ซงในพนทอาเภอเกาะสมยมการบรโภคนวตกรรมในเรองของอาหารการกน และเครองใชไมสอย นวตกรรมการบรโภคของผคนอาเภอเกาะสมยเปลยนไปจากเดมคอบรโภคในสงทตวเองไมไดผลต การทานขาวนยมออกไปทานขาวนอกบานมากขน หากปรงอาหารรบประทานเองกนยมซอวตถดบเพอนามาปรงอาหาร เชน กะป นาปลา อกทงนยมบรโภคอาหารตางชาตทเราเรยกกนตดปากวาอาหารฟาสฟ ดมากขนอกดวย พฤตกรรมเหลานพบน ไดตามตลาดนดชมชนเนองจากมการผลตแฮมเบอรเกอร ไกทอดเคเอฟซมาขายกนมากขน สวนเครองใชไมสอยพบวาแทบทกบานมเครองซกผา ทว ต เยน ซงเครองใชไมสอยเหลานถกผลตขนสาหรบคนเมอง เนองจากคนเมองอยในพนททจากด อกทงการทางานตองแขงกบเวลากนมากขน แตเมอรฐบาลพยายามพฒนาคนชนบทใหเปนเมอง ชาวบานจงหนไปบรโภคสงฟ มเฟอยเหลาน กอใหเกดคาใชจายทสงขนตามมาอกดวย แมกระทงสถานททเปนหนวยงานของรฐกตองตดเครองปรบอากาศทง ๆ ทสภาพภมอากาศในพนทมลมพดโกรกเยนสบาย นามาซงการสนเปลองและปญหาสภาวะโลกรอน ปญหาทตองแกไขเรงดวน ปญหาดานทางกายภาพ เกาะสมยมปญหาทางกายภาพหลายประการทสาคญไดแก ปญหาดานระบบสาธารณปโภค การวางโครงสรางพนฐานในระยะยาว และผงเมองทไมเหมาะสมและสอดคลองกบแผนการพฒนาแหลงทองเทยว ไดสงผลทาใหเกดปญหาตาง ๆ คอ การจราจรตดขด เพราะชองทางการจราจรทคบแคบ และสภาพของพนผวถนนทไมไดมาตรฐาน นาทวม เพราะมการบกรก หรอปรบเปลยนพนทในการรบนาเพอสรางสงกอสรางตาง ๆ เชน รสอรท โรงแรม อาคารทพกอาศย รานคา สภาวะการขาดแคลนนาอปโภคและบรโภค โดยเฉพาะในชวงฤดกาลทองเทยว (High Season) ความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพราะมไดกาหนดแผนผงการใชประโยชนพนทดนทชดเจนวาสวนไหนมความเหมาะสมเปนเขตพาณชยกรรมเขตทอยอาศย เขตอนรกษ เขตทาการเกษตรกรรม และการกอสรางทหลากหลาย

96

รปแบบ อกทงขาดการควบคมใหเปนระเบยบ ไดสงผลทาใหขาดจดเดน หรอทาลายความเปนเอกลกษณของพนทลงไป ปญหาดานเศรษฐกจ ปญหาทางเศรษฐกจทสาคญของเกาะสมย ไดแก ขาดการบรหารจดการพนททมประสทธภาพในการรองรบการขยายตวและการเตบโตของเกาะสมย ไมมการจดการขอมลและฐานขอมลทเปนระบบโดยเฉพาะดานการทองเทยว คนในพนทขาดทกษะในการสอสารกบชาวตางชาต ราคานามนและคาขนสงทสงมผลกระทบตอคาครองชพของประชาชน ภาวะเศรษฐกจตกตาและปญหาทางการเมอง ทาใหการเตบโตดานการทองเทยวลดลง 20% โดยนกทองเทยวทจะกลบมา (Re-visit) เพ มในอตราลดลงเมอเทยบกบแหลงทองเทยวอนภายในประเทศหรอแหลงทองเทยวใหม ๆ ในตางประเทศในภมภาค เชน เกาหล เปนตน ราคาผลผลตทางการเกษตรตกตา ไมสามารถกาหนดราคาไดเอง ในขณะทคาครองชพอยในอตราสง การสารวจหาปโตรเลยมบรเวณโดยรอบเกาะ กระทบตอภาพลกษณการทองเทยวนโยบายของรฐบาลขาดความชดเจนตอการพฒนาเกาะสมย มคแขงจากแหลงทองเทยวทางทะเลใหม ๆ ของภมภาค เชน จน เวยดนาม เปนตน ปญหาดานสงคมและวฒนธรรม เกาะสมยมปญหาในดานนทสาคญ ไดแก ปญหาการเสอมถอยของวฒนธรรม ปญหายาเสพยตด ปญหาการขายบรการทางเพศ การทองเทยวสงผลกระทบตออาชพเกษตรกรรมและวถชวตดงเดม ปญหาแรงงานตางดาว อาชญากรรม โรคตดตอ ปญหาความไมปลอดภยในชวตและทรพยสน และปญหาการอพยพยายถนฐานเพอการประกอบอาชพ บรบทชมชนอาเภอเกาะพะงน

สภาพกายภาพ เกาะพะงนเปนหมเกาะทตงอยบนไหลทวปอยตอนกลางของอาวไทย นอกชายฝงทางทศ

ตะวนออกเฉยงเหนอของจงหวดสราษฎรธาน ประมาณ 100 กโลเมตร ระหวางเสนรงท 69 - 84 องศาเหนอ และเสนแวงท 05 - 19 องศาตะวนออก หางจากแผนดนใหญประมาณ 40 กโลเมตร มพนท 168 ตารางกโลเมตรและพนทเกาะเตา 25 ตารางกโลเมตร รวม 193 ตารางกโลเมตร ประกอบดวยเกาะนอยใหญ 10 เกาะ คอ เกาะพะงน เกาะแตนอก เกาะเตา เกาะนางยวน เกาะมา เกาะกงเกลยง เกาะกงนย เกาะวาวใหญ เกาะตงก และเกาะหนใบ มอาณาเขตตดตอกบอาเภอและจงหวดใกลเคยง ดงน ทศเหนอตดตอกบจงหวดชมพร ทศใตตดตอกบอาเภอเกาะสมย ทศตะวนออกตดตอกบ อาวไทย และทศตะวนตกตดตอกบอาเภอไชยาและอาเภอทาชนะ

97

สภาพพนททวไปเปนทดอน บางแหงทราบลมและทราบตา มหาดทรายและสนทรายกระจายอยทวไปรอบ ๆ เกาะ และมภเขาใหญอยตรงกลางทอดยาวจากทศเหนอไปทางทศใต ประกอบดวย เกาะใหญนอย จานวน 10 เกาะ ๆ ทสาคญและมประชากรอาศยอย มเพยง 2 เกาะ คอ เกาะพะงน มลกษณะเปนภเขาสงอยกลางเกาะรอบ ๆ เกาะเปนทราบพนทสวนใหญเปนเขตปาสงวนแหงชาต มเนอทถอครองเพยงรอยละ 13 ของเนอทเกาะ แตปจจบนราษฎรไดบกรกถอครองอกเปนจานวนมาก สภาพปายงมความอดมสมบรณ มแหลงนาทสาคญ มลกษณะเปนลาคลองสายสน ๆ ไดแกคลองบางเจมะร คลองทาค คลองวงหน คลองทานย คลองทาใหญ คลองทาเมา คลองทาไมไผ คลองลมงาชาง คลองวงหน คลองทาทองเลาะ คลองตก คลองออก คลองวงตะเคยน คลองทาจน คลองวงไมแดง คลองวงมวง คลองสระมโนราห คลองบานคาย คลองธารประเวศ คลองทองนายปานใหญ และคลองธารเสดจ เกาะเตา เปนตาบลหนงของอาเภอเกาะพะงน ตงอยทางทศตะวนตกเฉยงเหนอของเกาะพะงน หางจากเกาะพะงน 45 กโลเมตร มความยาวของเกาะในแนวเหนอใต ประมาณ 7.5 กโลเมตร และความกวางประมาณ 4.5 กโลเมตร พนทเปนภเขารอยละ 93 วางตวในแนวเหนอจรดใต สภาพปายงสมบรณอยมาก ดานสภาพภมอากาศ อาเภอเกาะพะงนอยในพนทเขตมรสมทไดรบอทธจากลมมรสมทงสองดาน คอ มรสมตะวนออกเฉยงเหนอและมรสมตะวนตกเฉยงใต จงทาใหไดรบอทธพลจากฝนเกอบตลอดทงป ฤดกาลทชดเจนม 2 ฤด คอ ฤดรอน ตงแตเดอนกมภาพนธถงเมษายน เปนชวงปลายลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอพดผาน อากาศจะคลายความชมชน ประกอบกบมกระแสนาอนพดจากทะเลจนใต ทาใหมฝนตกนอยและอณหภมสงขน แตคลนลมสงบ นาทะเลใส เหมาะแกการทองเทยวเปนอยางยง และฤดฝน ตงแตเดอนพฤษภาคมถงมกราคม สาหรบชวงเดอนพฤษภาคมถงตลาคมเปนชวงลมมรสมตะวนตกเฉยงใต ทาใหมฝนตกชกไปจนถงเดอนมกราคมของทกป โดยเฉพาะเดอนพฤศจกายน มจานวนวนทฝนตกโดยเฉลยถง 20.2 วนตอเดอน ปรมาณนาฝน 1,919.2 มลลเมตรตอป (ไพฑรย ป นสวรรณ และกลญา แกวประดษฐ, 2552) โครงสรางพนฐานชมชน อาเภอเกาะพะงนมโครงสรางพนฐานชมชนทสาคญไดแก การคมนาคม การตดตอสอสาร และการสาธารณปโภค (พพธ รตนรกษ, 2551) ดานการคมนาคม อาเภอเกาะพะงนมเสนทางคมนาคมทางบกภายในเกาะเปนถนนหลก ๆ ทสาคญ 6 สายคอ ถนนสายทองศาลา-โฉลกหลา ถนนสายทองศาลา-บานใต ถนนสายทองศาลา- วกตม ถนนสายทองศาลา-ศรธน ถนนสายทองศาลา-ทองนายปาน และถนนสายบานใต-หาดรน

98

สวนระบบการขนสงภายในเกาะพะงน มรถสองแถวเลกรบจางวงบรการรบสงผ โดยสาร ถนนสายหลก ไดแก ถนนสายทองศาลา-ศรธน-โฉลกหลา ถนนสายทองศาลา-โฉลกหลา ถนนสายทองศาลา - บานใต - บานคาย สาหรบการคมนาคมระหวางเกาะพะงนกบแผนดนใหญ ใชการคมนาคมทางบกและทางเรอ ระยะเวลาทใชในการเดนทางโดยทางเรอใชเวลาประมาณ 2 ชวโมงครง ถงทาเทยบเรอดอนสกและทางรถยนต จากทาเทยบเรอดอนสก ถงจงหวดสราษฎรธาน ใชเวลาประมาณ 1 ชวโมง มทาเทยบเรอทสาคญ จานวน 4 แหง คอ ทาเทยบเรอบานทองศาลา ทาเทยบเรอบานโฉลกหลา ทาเทยบเรอบานหาดรน และทาเทยบเรอบานหนาทบ ซงมเสนทางคมนาคมคอ เสนทางเรอเฟอรรดอนสก- เกาะพะงน ออกเดนทางทกวน เวลา 08.00 น., 10.00 น., 14.00 น . และ 17.30 น . เสนทางเรอเฟอรรเกาะพะงน - ดอนสกเวลา 07.00 น ., 11.00 น ., 13.00 น. และ 17.00 น. เสนทางเรอดวนสราษฎรธาน- เกาะพะงน เวลา 07.00 น. เสนทางเกาะพะงน- สราษฎรธาน เวลา 07.00 น. เสนทางเรอนอนบานดอน- เกาะพะงน เวลา 23.00 น. และ เกาะพะงน- บานดอน เวลา 22.00 น. เสนทางเรอโดยสารไปเกาะเตา ออกเวลา 09.30 น. และ 12.30 น. เสนทางเกาะเตา-เกาะพะงน เวลา 09.00 น. เสนทางเรอโดยสารหาดรน- บอผด เวลา 09.30 น. 14.30 น.และเสนทางบอผด-หาดรน เวลา 10.30 น. และเวลา 15.30 น.

ดานการโทรคมนาคมและการตดตอสอสาร ในเขตเทศบาลมโทรศพทสาธารณะใหบรการ ไดแก บรษทททแอนดท จากด(TT&T) จานวน 18 จด 18 หมายเลข และองคการโทรศพท (TOT) จานวน 39 จด 42 หมายเลข จานวนครวเรอนทใชโทรศพท แยกเปนตาบลเกาะพะงน จานวน 1,274 เลขหมาย ตาบลบานใต จานวน 615 เลขหมาย และตาบลเกาะเตา จานวน 787 เลขหมาย ททาการไปรษณย จานวน 1 แหง และสถานทบรการอนเตอรเนต จานวน 20 แหง

ดานการสาธารณปโภค ระบบการไฟฟาของอาเภอเกาะพะงน อยในเขตบรการไฟฟาของการไฟฟาสวนภมภาคเกาะสมย ถนนในเขตเทศบาลทมไฟฟาสาธารณะ ไดแก สายทองศาลา-บานใต สายทองศาลา-โฉลกหลา ประชาชนมไฟฟาใชทงในและนอกเขตเทศบาล แตกยงมบางสวนทไมมไฟฟาใช สวนระบบการประปาของอาเภอเกาะพะงน อยในเขตบรการประปาของการประปาสวนภมภาคเกาะสมย แหลงนาทใชผลตนาประปา ไดแก คลองเขานบ สระขมเหมอง ประชาชนในเขตเทศบาล มนาประปาทสะอาดใชอปโภคทกครวเรอนอยางเพยงพอ ทรพยากรธรรมชาต

ดานทรพยากรธรรมชาตในอาเภอเกาะพะงน ประกอบดวยทรพยากรธรรมชาตทอดมสมบรณ ประกอบดวยทรพยากรดน นา ปาไม ธรณ ทรพยากรทางทะเล และทรพยากรการทองเทยว ดงน

99

1. ทรพยากรดน จากการสารวจพบวาดนในอาเภอเกาะพะงนมลกษณะเปนดนรวน มแรธาตนอย แตมการระบายนาคอนขางดเหมาะสาหรบสวนมะพราว

2. ทรพยากรนา ในเขตอาเภอเกาะพะงนมแหลงนาธรรมชาต เปนแหลงนาผวดนมคลองทสาคญ 5 สาย คอ สายท 1 คลองทาจนและคลองบางนาเคม มตนกาเนดอยบนภเขาไมงาม ไหลตกจากเขาผานบานนอก บานเหนอและบานคายลงสทะเลบรเวณบานคาย ตาบลบานใต สายท 2 คลองบางเจมะร มตนกาเนดอยบานเขาไมงาม สองสายไหลผานบานในสวนและบานมะเดอหวาน รวมกนออกทะเลบรเวณบานทองศาลา ตาบลเกาะพะงน สายท 3 คลองทาทองเลาะและคลองศาลาคอย ตนกาเนดอยบนภเขาตาหลวงไหลลงจากเขาผานบรเวณเหมองแรบานโฉลกบานเกา บานในวกลงสทะเลบรเวณอาววกตม สายท 4 คลองแมหาดไหลลงจากเขาตาหลวงสทะเลบรเวณอาวแมหาด และสายท 5 คลองตกและคลองออก มตนกาเนดบนเขาหราเขาหนนกไหลขนเหนอลงสบานโฉลกหลา นอกจากคลองตาง ๆ ทไดกลาวมาแลว ยงมคลองหาดขวด คลองธารประเวศ คลองตาปาน คลองธารเสดจ คลองธารประพาส คลองอาวหวายนา และลาหวยเลกๆ อกหลายสาย ซงลวนแตเปนแมนาสายสน ๆ ทงนน มสภาพตนเขน แหลงนาเหลานมความลาดชนคอนขางสง ทาใหนาไหลลงสทะเลในเวลาอนรวดเรวในฤดฝน แตในฤดแลงเกอบจะไมมนาเหลออย สวนดานการชลประทาน มการสรางฝายนาขนาดเลกเพอเกบกกนาไวใชในฤดแลง ไดแก ฝายสระมโนราห ฝายวงไมแดง ฝายนาตกวงทอง ฝายนาตกแพง และฝายทานาโฉ

3. ทรพยากรปาไม พนทปาไมทงหมดของตาบลเกาะพะงน ประมาณ 33,925 ไร เปนพนทปาสงวนแหงชาต ประมาณ 24,450 ไร ในปจจบนทดนในตาบลเกาะพะงนมราคาสงขนจงมกจะมการบกรกแผวถางปาทงจากราษฎรในพนทและตางถน ทรพยากรปาไมเปนปาเบญจพรรณ ประกอบด�วย ไม�ยาง ไม�ตะเคยน ไม�โคแหลม ไม�สกเขา บางส�วนได�แปรสภาพเป�นสวนมะพร�าวและถกลกลอบตดโค�นเพอทาไม�แปรรป ป�จจบนได�ประกาศเขาป�าสงวนประมาณ 24,450 ไร� และขณะนกรมป�าไม�มโครงการจดตงอทยานแห�งชาตนาตกธารเสดจ เพอเป�นการอนรกษ�ทรพยากรธรรมชาตและสตว�ป�าต�นนาลาธารไว�อกทางหนงด�วย

4. ทรพยากรธรณ ไดแก แรดบกและแรพลวง มอยทวไปในเขตสมปทาน จานวน 2 แหง ปจจบนไดมการลมเลกกจการไปแลว

5. ทรพยากรทางทะเล เนองจากพนทเปนเกาะมนาทะเลลอมรอบ สงผลมทรพยากรในทะเลมากมายตามหนงสออางองเรองราวเกาะพะงนในอดต และตามคาบอกเลาของผ เฒาผแกในเกาะพะงน เชน มปลาเกอบทกชนดชกชม ปะการงทสวยงาม แหลงหญาทะเล พะยน นกนางนวล

100

นกอแอน ฯลฯ สภาพในปจจบนทรพยากรเหลานไดลดลงไปอยางมากเนองจากเสยความสมดลในระบบนเวศวทยาของทองทะเลไทย ซงตองแกไขปญหาโดยเรงดวน

6. ทรพยากรการท�องเทยว อาเภอเกาะพะงน เป�นแหล�งท�องเทยวทสาคญท ส ด แ ห � ง หนงของจงหวดสราษฎร�ธาน มนกท�องเทยวทงชาวไทยและชาวต�างประเทศ เข�ามาท�องเทยวจานวนมากทาใหเป�นทร�จกกนไปทวโลก ทงนเนองจาก เกาะพะงนมแหลงท�องเทยวทมชอเสยง ไดแก แหลงทองเทยวทางธรรมชาต มจานวน 39 แหง เปนอาวและชายหาด จานวน 25 แหง เปน นาตกจานวน 7 แหง ทสาคญ ๆ ไดแก นาตกแพง นาตกวงไมแดง นาตกธารเสดจ น าตกธารประเวศ น าตกธารประพาส น าตกวงทอง น าตกวงไทร นอกจากนนยงประกอบดวยเกาะตาง ๆ อกจานวน 6 แหง คอ เกาะแตนอก เกาะแตใน เกาะมา เกาะกงเลยง เกาะเตา และเกาะนางยวน แหลงทองเทยวทางประวตศาสตรและศาสนสถาน มวดทสาคญและมความสวยงามอยหลายแหง คอ เจดยวดใน วดภเขานอย เปนวดทเกาแก มรอยพระพทธบาท และวดเขาถาตงอยบนเขาสามารถมองเหนทวทศน และทราบของเกาะพะงนไดเกอบทงหมด ศาลเจาแมกวนอม ซงในทก ๆ ป จะมนกทองเทยวเชอสายจนเดนทางมากราบไหวประจาเปนจานวนมาก ประชากรและโครงสรางประชากร

ประชากรและโครงสรางประชากรของอาเภอเกาะพะงนจาแนกตามองคกรปกครองสวนทองถน ม 1 เทศบาล 3 องคการบรหารสวนตาบล รวมทงหมด 13,490 คน เปนชาย 6,721คน หญง 6,769 คน ความหนาแนนของประชากรตอพนทโดยเฉลยเทากบ 70 คนตอตารางกโลเมตร จานวนครวเรอน 8,806 ครวเรอน ดงรายละเอยดในตารางท 3.10

ตารางท 3.10 แสดงจานวนประชากรและจานวนครวเรอนของอาเภอเกาะพะงน จาแนกตามองคกรปกครองสวนทองถน

หนวยงาน พนท /กม2

ความหนาแนน

ชาย หญง รวม ครวเรอน

เทศบาลเกาะพะงน 12 272 2,238 2,346 4,584 2,721อบต.เกาะพะงน 72 46 2,237 2,278 4,515 2,151อบต.บานใต 84 35 1,458 1,518 3,003 1,286อบต.เกาะเตา 25 55 761 627 1,388 2,648

รวม 193 70 6,721 6,769 13,490 8,806

101

ปจจบนประชากรในอาเภอเกาะพะงนสวนใหญจะประกอบอาชพหลก คอ ธรกจเกยวกบการทองเทยว เชน ธรกจนาเทยว ธรกจดานา บรการรถเชา/เรอสปดโบท โรงแรม รสอรท/บงกะโล รานขายของทระลกและรานสะดวกซอ และอาชพรอง คอ ทาการประมงพนบานและเกษตรกรรม ทงนสาเหตททาใหประชากรหนมาประกอบอาชพธรกจการทองเทยวแทนการทาประมงพนบานและการเกษตร กเพราะเกาะพะงนมแหลงทองเทยวทางธรรมชาตทสวยงาม อกทงสถานทตงอยใกลกบเกาะสมยทาใหการเดนทางสะดวก ประหยดเวลาและคาใชจายในการเดนทาง เมอนกทองเทยวมาเทยวเกาะสมยแลวกมกจะมาเทยวทเกาะพะงนดวย

ประวตศาสตรและพฒนาการชมชน

ประวตความเปนมาของเกาะพะงน คาวา “พะงน” มาจากคาวา “พะ” หมายถง พบ และคาวา “งน” หมายถง สนทรายทมองเหนไดเวลานาลด ความเปนมาของเกาะพะงนปรากฏหลกฐานทางประวตศาสตรชดเจนในสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว รชการท 4 เมอทรงโปรดเกลาฯใหเกาะสมยไปขนอยกบ เมองนครศรธรรมราช สวนเกาะพะงนขนอยกบ เมองไชยา ในสมยพระบาทสมเดจ พระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 สมเดจพระบรมวงศเธอเจาฟากรมพระยาภาณพนธวงศ วรเดช (2504) ทรงนพนธไวในหนงสอชววฒน อนเปนเรองทานองรายงานการเสดจตรวจราชการ หวเมองปกษใตทลเกลาฯถวายพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวเมอปพ.ศ. 2427 เนอความกลาวถงเกาะพะงนไววา

“เมอเสดจถงเกาะพะงนนน เรอสรยมณฑลจอดทอดสมอทอาวพะงนดานใตซงนาลก 3 วา อยหางจากเกาะเกอบ 3 กโลเมตร มองไปบนเกาะเหนภเขาสงๆ สลบซบซอนกน ชายหาดดานนนมหาดทรายและปะการงเปนแนวซงชาวเกาะเรยกคนนา เรอเลกจะเขาฝงตองเลาะแนวปะการงไปเขาฝงตามชองระหวางปะการงกบฝงเวลานาขนเรอเดนไดเลย แหลมดานใตทางทศตะวนออกมธารนาจดไหลลงมาจากเขาลงทะเลหลายสาย บนเกาะนเคยมทองคาและแรดบกทปะปนมากบกอนกรวด กอนทรายตามลาธารตางๆ ดวย ตามชายฝงมสวนมะพราวเรยงราย ราษฎรทารวกนเขตสวนตลอดไปตามชายทะเล ราษฎรทอาศยบนเกาะมทงไทย จน ประมาณ 300 ครวเรอน แบงออกเปน 2 พวก พวกหนงเปนสวนดบก เสยเงนปละ 7 บาท 2 สลง อกพวกหนงเปนรงนก เสยเงน ปละ 5 บาท 2 สลง”

102

นอกจากนนสมเดจเจาฟาภาณรงสยงไดทรงสรปชวตความเปนอยของชาวเกาะ พะงนสมยนนวา “พวกราษฎรชาวเกาะถอกนวามความสข เสยคาสวยแลวกตองถกหมายขอแรงบาง ไมถงกบเดอดรอน”

สมยทเกาะพะงนขนตอเมองไชยา ทวาการของเมองเกาะพะงนตงอยทบานวกตม ซงสถานทแหงนเจรญกวาทอนๆ ทกแหงในเกาะ เพราะอาววกตมเปนอาวทเหมาะสมกบการจอดเรอใบ และเปนอาวทใกลกบอาวพมเรยงไชยา ซงเปนจดทใชตดตอระหวางเมองเกาะพะงนและเมองไชยามากทสด ผปกครองเมองเกาะพะงนในสมยนนเรยกวา “หวเมอง” หวเมองเกาะพะงนคนสดทาย คอ หลวงสมทรคร ซงพระยาวจสตยารกษ (ขา ศรยาภย) เจาเมองไชยาไดสงมาปกครอง

ตอมาใน พ.ศ. 2440 มการจดระบบการปกครองทองถน เมองเกาะพะงนจงถกยบไปรวมกบเมองเกาะสมย เรยกวาอาเภอเกาะสมย ขนตอเมองไชยา ดงนนเมองเกาะพะงนจงมฐานะเปนตาบลม 2 ตาบล คอ ตาบลเกาะพะงนและตาบลบานใต จนเมอวนท 11 กนยายน พ.ศ. 2513 กระทรวงมหาดไทยไดแยกเขตทองทเมองเกาะพะงน เปนกงอาเภอและยกฐานะเปนกงอาเภอเกาะพะงน เมอวนท 23 ตลาคม พ.ศ. 2513 ในขณะนนใชอาคารรบรองแขกของวดราษฎรเจรญเปนททาการอาเภอ และยกฐานะเปน “อาเภอเกาะพะงน” เมอวนท 13 เมษายน พ.ศ. 2520 โดยมทว�าการตงอย�หม�ท 2 ตาบลเกาะพะงน สาหรบการปกครองท�องถนเคยจดตงเป�นสขาภบาลเกาะพะงน เมอปพ.ศ. 2516 และยกเลกเมอป� พ.ศ. 2519 ต�อมาในป� พ .ศ . 2528 อาเภอเกาะพะงนได�ดาเนนการขอจดตงสขาภบาลตาบลเกาะพะงน และกระทรวงมหาดไทยได�ประกาศจดตงสขาภบาลตาบลเกาะพะงน อาเภอเกาะพะงน เมอวนท 11 พฤศจกายน พ.ศ.2533 ตามประกาศในราชกจจานเบกษาเล�มท 107 ตอนท 222 ลงวนท 6 พฤศจกายน พ.ศ. 2533 ต�อมาไดยกฐานะเป�นเทศบาล เมอวนท 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2543

พฒนาการของชมชน ชมชนเกาะพะงนเปนชมชนโบราณชมชนหนงทมผคนอาศยอยนานนบพนป ตามบนทกของพระครสภทรธรรมาภรมย ผ รเรมกอตงวนอทยานการณเมตต ไดกลาวถงพฒนาการของชมชนเกาะพะงน โดยไดแบงเปน 4 ชวง (ไพฑรย ป นสวรรณ และกลญา แกวประดษฐ, 2552) ดงน

1. ชวงระยะกอตงชมชน นกประวตศาสตรและโบราณคดบางทานไดทาการศกษาคนควาและลงความเหนวา เกาะพะงนเปนเกาะทมผคนอาศยมาชานานนบพนปแลว จากการสนนษฐานเขาใจวาผอพยพมาตงหลกแหลงอยบนเกาะพะงนเปนกลมแรกนาจะเปนชาวพนเมองทอยแถบจงหวดนครศรธรรมราช หรอไมกมพนเพมาจากจงหวดปตตานซงไดมาประกอบอาชพทา

103

ประมงเปนหลก ทสนนษฐานเชนนเพราะสงเกตจากชอของเกาะและสถานทบางแหงของจะมชอไปในทางภาษามลาย เชน บานโฉลกหลา มาจาก “โหละ-ดะ-ลา” เกาะพะงน มาจากคาวา “เกาะราฮน” เปนตน (นตยสารเกาะพะงน ฉบบครบรอบ 1 ป) นอกจากนเกาะพะงนเปนเกาะทไดรบการบนทกในประวตศาสตรของไทยวา พระมหากษตรยแหงราชวงศจกร 4 พระองคไดเสดจประพาส คอ พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 และพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช รชกาลปจจบน โดยเฉพาะอยางยงรชกาลท 5 ไดทรงเสดจประพาสเกาะพะงนถง 14 ครง และทรงจารกพระอกษรเปนพระปรมาภไธยยอของทกพระองคไวทนาตกธารเสดจ นาตกธารประพาส นาตกธารประเวศ และทเกาะเตา ซงเปนแหลงทองเทยวทสาคญของอาเภอเกาะพะงนในปจจบน

2. ชวงสมยทพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 เสดจเกาะพะงน (จ.ศ. 1250-1271 ตรงกบชวงปพ.ศ. 2431-2451) สภาพชมชนเกาะพะงนในชวงเวลานมสภาพเปนหมเขาสลบซบซอนกน ดานใตมหาดทรายและปะการง ซงชาวเกาะพะงนเรยกวา “คนนา” เวลาเรอเลกจะเขาออกตองระวงแนวปะการง ชาวบานประกอบอาชพประมงพนบานและทาสวนมะพราวเปนหลก นอกจากนนยงมชาวจนเขามาอยปะปนกบคนไทย โดยคนไทยประกอบอาชพเกษตรกรรม ทาไรขาว ไรแตง สวนมะพราว เลยงกระบอ สกร เปดและไก สวนชาวจนทาเหมองแรดบก เกบรงนกอแอน และชาวจนไหหลาบางสวนยงเดนเรอสาเภาคาขายมะพราวหาวและนามนมะพราวดวย

3. ชวงสมยทธรรมชาตถกรกราน (พ.ศ. 2450-2520) เกาะพะงนในชวงน เรมมการเดนเรอโดยสารทเปนเรอนอน ซงใชเปนพาหนะหลกในการขนสงสนคาจากตวเมองบานดอนไปเกาะพะงนและตอมากมบรษทสงเสรมใหบรการผ โดยสารและนกทองเทยวทจะไปเกาะสมยและเกาะพะงน สงผลใหการประมงคาขายและธรกจอน ๆ เพมขนเรอย ๆ ทรพยากรธรรมชาตทมความอดมสมบรณเรมถกทาลาย เพอตอบสนองความตองการของมนษยและใชเปนแหลงทากนประกอบอาชพธรกจการบรการดานตาง ๆ เพอรองรบนกทองเทยว

4. ชวงรฐบาลสงเสรมการทองเทยวไทย (พ.ศ. 2520-ปจจบน) การเปลยนแปลงของเกาะพะงนในชวงนเปนชวงทมการปรบปรงโครงสรางพนฐานอยางกวางขวาง เหตผลทสาคญกคอ ในป พ.ศ. 2528 เรมมการขนสงขนาดใหญโดยใชเรอเฟอรร ทาใหสามารถนารถยนต รถแบคโคร รถแทรกเตอร รถบส รถบรรทก ตลอดจนวสดกอสรางไปยงเกาะพะงนไดสะดวกมากยงขน จงสงผลตอการเพมขนของธรกจโรงแรม รสอรท ธรกจบรการทตอเนองจากการทองเทยว

104

อยางรวดเรว ประกอบกบรฐบาลมแผนสงเสรมและเรงรดพฒนาดานอตสาหกรรมการทองเทยว จงจาเปนทจะตองผลกดนใหเกดการพฒนาในดานอนๆ โดยเฉพาะดานโครงสรางพนฐานของเกาะพะงนทงทเปนสาธารณปโภคและบรการสาธารณะตาง ๆ เมอรฐบาลมนโยบายสนบสนนการทองเทยวสภมภาค โดยเนนการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว ตงแตปพ.ศ. 2525 เปนตนมา สงผลใหเกาะพะงนไดรบการเปลยนแปลงจากชมชนเกษตรกรรมสวนมะพราวและประมงพนบานไปสชมชนทนสมย มวถชวตแบบธรกจมากขน ใชชวตอยกบการทองเทยวทาใหเกาะพะงนกลายเปนสวรรคกลางอาวไทย ดงคาขวญทวา “พระจนทรสวย นาใส หาดทรายขาว ปะการงแพรวพราว เพชรกลางอาวเมองคนด” กจกรรมดานการทองเทยวทขนชอของเกาะพะงนซงเหลานกทองเทยวตางประเทศรจกกนเปนอยางด คอ งานฟลมนปารตทจดทกคนวนเพญพระจนทรเตมดวง ณ บรเวณหาดรน ชายหาดทไดชอวาเหนพระจนทรสวยทสดในโลก พฒนาการทางดานเศรษฐกจ โครงสรางทางเศรษฐกจของอาเภอเกาะพะงนขนอยอาชพธรกจเกยวกบการทองเทยวและการบรการ รายไดเฉลยตอคนตอปอยท 120,000-180,000 บาทตอป สวนในภาคการเกษตรและประมงพนบานอยท 60,000-120,000 บาทตอป ในระยะแรกการประกอบอาชพของชาวเกาะพะงน คอ อาชพการทาประมงพนบาน ผคนอพยพมากลมแรกๆ มาจากหลายพ น ท ไดแก สมย ไชยา ทาศาลา ดอนสก ปากพนง นครศรธรรมราช และปตตาน เนองจากเกาะพะงนมอาวทเหมาะสาหรบจอดเรอประมงตางๆ

ระยะทสองประมาณชวงป พ.ศ. 2430-2452 มชาวจนเขามาอยปะปนกบคนไทย โดยคนไทยประกอบอาชพเกษตรกรรม ทาไรขาว ไรแตง สวนมะพราว เลยงกระบอ สกร เปดและไก สวนชาวจนทาเหมองแรดบก เกบรงนก และชาวจนไหหลาบางสวนยงเดนเรอสาเภาคาขายมะพราวหาวและนามนมะพราว

ระยะทสาม ประมาณชวงป พ.ศ. 2450-2500 เปนชวงทมการยายถนฐานของชาวอสานทมาหางานทาแถวเกาะสมยและเกาะพะงน โดยประกอบอาชพรบจาง ทาใหมการบกรกพนทปามาเปนทอยอาศย และในระยะนเรมมนกทองเทยวเดนทางตอมาจากเกาะสมยมายงเกาะพะงนเพมขนเรอย ๆ ชาวบานจงเรมทาทพกบงกะโลจากวสดพนบานในทองถนเพอบรการนกทองเทยว

ระยะทส ประมาณชวงป พ.ศ. 2500 เปนตนมาจนถงปจจบน ในชวงนรฐบาลสงเสรมการทองเทยวอยางจรงจง โดยกาหนดใหการทองเทยวเปนยทธศาสตรทสาคญเพอสรางรายได ทาใหเรมมการลงทนจากกลมนายทนทงภายในและภายนอกอยางรวดเรว มการพฒนาแหลงทองเทยวและมธรกจตาง ๆ เกยวกบการทองเทยวและการบรการเพอรองรบนกทองเทยว โดยเฉพาะ

105

กจกรรมงานฟลมนปารต ทาใหสภาพเศรษฐกจอาเภอเกาะพะงนมการเปลยนแปลงไปจากเดมทมอาชพประมงพนบานและทาสวนมะพราวเปนหลก มวถชวตทเรยบงายมาเปนอาชพธรกจการทองเทยว สภาพการเมองการปกครอง

อาเภอเกาะพะงนแบงการปกครองออกเปน 3 ระดบ คอ ระดบการบรหารราชการสวนภมภาค ระดบการบรหารราชการทองถน และระดบหนวยงานในพนทดงน

การบรหารราชการสวนภมภาค เดมเกาะพะงนอยในการปกครองของเมองไชยา สวนเกาะสมยไปขนอยกบมณฑลนครศรธรรมราช ในสมยรชการท 5 ทรงรวมเกาะสมยและเกาะพะงนเขาดวยกน โดยใหขนตรงตอเมองไชยา เกาะพะงนจงอยรวมกบเกาะสมยมาจนถง พ.ศ. 2513 ไดแยกเปนกงอาเภอเกาะพะงนและไดยกฐานะเปนอาเภอเกาะพะงนเมอ พ.ศ. 2520 โดยแบงการปกครองออกเปน 3 ตาบลและมหม บานจานวน 17 หม บาน ไดแก ตาบลเกาะพะงน ม 8 หมบาน ไดแก หมท 1 บานทองศาลา หมท 2 บานในสวน หมท 3 บานมะเดอหวาน หมท 4 บานวกตม หมท 5 บานสมยคงคา หมท 6 บานหนกอง หมท 7 บานโฉลกหลา และหมท 8 บานศรธน ตาบลบานใต ม 6 หมบาน ไดแก หมท 1 บานหนสองกอง หมท 2 บานนอกหมท 3 บานเหนอ หมท 4 บานคาย หมท 5 บานทองนายปาน และหมท 6 บานหาดรน ตาบลเกาะเตา ม 3 หมบาน ไดแก หมท 1 บานหาดทรายร หมท 2 บานแมหาด และหมท 3 บานโฉลกบานเกา

การบรหารราชการทองถน อานาจในการบรหารราชการทองถน มการแยกอานาจตามเขตพนทในการดแลรบผดชอบ โดยแบงเปน 1 เทศบาล 3 องคการบรหารสวนตาบล ประกอบดวย เทศบาลตาบลเกาะพะงนรบผดชอบดแลพนทตาบลเกาะพะงนหมท 1 หมท 2 และ ตาบลบานใตหมท 1 องคการบรหารสวนตาบลเกาะพะงนรบผดชอบดแลพนทตาบลเกาะพะงนตงแตหมท 3-8 องคการบรหารสวนตาบลบานใตรบผดชอบดแลพนทตาบลบานใตหมท 2-6 องคการบรหารสวนตาบลเกาะเตารบผดชอบดแลพนทตาบลเกาะเตาหมท 1-3

หนวยงานในพนท อาเภอเกาะพะงนมสวนราชการสงกดสวนภมภาค จานวน 7 หนวยงาน ไดแก ททาการปกครองอาเภอเกาะพะงน สานกงานพฒนาชมชนอาเภอเกาะพะงน สานกงานทองถนอาเภอเกาะพะงน สานกงานทดนอาเภอเกาะพะงน สานกงานสสดอาเภอเกาะพะงน สานกงานเกษตรอาเภอเกาะพะงน และสานกงานสาธารณสขอาเภอเกาะพะงน สวนราชการทขนตรงตอสวนกลาง แตมทตงอยในเขตอาเภอเกาะพะงน มจานวน 5 หนวยงาน ไดแก สถานตารวจภธรอาเภอเกาะพะงน โรงพยาบาลเกาะพะงน สานกงานสรรพากรเขตพนทเกาะ พะงน ศนยการศกษานอกโรงเรยน และททาการอทยานแหงชาตธารเสดจ-เกาะพะงน รฐวสาหกจ

106

จานวน 3 แหง ไดแก สานกงานไปรษณยอาเภอเกาะพะงน สานกงานการไฟฟาอาเภอเกาะ พะงน และสานกงานการประปาสวนภมภาคอาเภอเกาะพะงน พฒนาการสงคมและวฒนธรรม ดานความเปนอย เกาะพะงนในอดตเปนสงคมทมความสขมการดาเนนชวตทเรยบงาย มความสมพนธกนแบบเครอญาต มตนสกลจากรนป ยาตายายทเคยเปนพนองเพอนฝงกนมากอน สงผลใหมความสมพนธในชมชนแบบเอออาทรเกอกลซงกนและกน อาชพหลกของชาวเกาะพะงนสวนใหญทาสวนมะพราว สวนผลไม ประมงพนบาน เกบรงนกอแอน และแรดบก จากสภาพพนททเปนเกาะทาใหการเดนทางตดตอกบภายนอกไมสะดวก ประกอบกบมพระเกจอาจารยสายวปสสนาทชาวบานเคารพนบถอหลายรป อาท หลวงป เพชร วชโร หลวงพอพรง หลวงพอพรอม ทาใหชาวบานสวนใหญมแนวคดและคานยมในการดารงชวตทเปนมตรกบธรรมชาตและเปนมตรกบเพอนบาน รกษาประเพณ วฒนธรรมทองถน ยดมนในศาสนา ทาใหสงคมยคนมความ สงบสข จนกระทงเมอปพ.ศ. 2500 รฐบาลไดมนโยบายเรงรดการพฒนาเศรษฐกจทวประเทศ และมการอพยพยายถนฐานจากผคนในภาคอนมากขน จงทาใหพนทปาไมทอดมสมบรณเรมถกทาลาย การทาประมงพนบานกเปลยนเปนการประมงใหญเพอการพาณชย มการลงทนจากภายนอกเพมขน วฒนธรรมทมความเกอกลกนจงกลบกลายเปนการจางทางานแบบลกจางกบนายจาง คานยมทยดมนคณธรรม เคารพนบถอผ อาวโสเปลยนเปนยดถอผลประโยชนทางเศรษฐกจเปนหลก นบถอผ มอานาจและเงนเปนสาคญ และในชวงปพ.ศ. 2520 รฐบาลมนโยบายเรงรดขยายพนทการทองเทยวไปในพนททมศกยภาพและมความเหมาะสม จงสงผลใหเกาะพะงนเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว

ในสวนดานวฒนธรรม มทงวฒนธรรมทเกยวของกบวถชวตประจาวนและวฒนธรรมทเกยวกบศาสนา วฒนธรรมทเปนวถชวทสาคญไดแก ศาสนาและความเชอ ประเพณ การแตงกาย อาหารการกน วรรณกรรม การละเลน ภาษา และการศกษาเลาเรยน ดานศาสนาและความเชอ ชาวเกาะพะงนสวนใหญรอยละ 98.6 นบถอศาสนาพทธ และนบถอศาสนาอสลาม รอยละ 1.32 ซงสวนใหญจะอาศยอยทหม 4 ตาบลบานใต วดในอาเภอเกาะพะงนมทงหมด 15 แหง ไดแก วดโพธ วดใน วดนอก วดเขาถา วดพระใหญ วดราษฎรเจรญ วดเขานอย วดอมพวา วดสมยคงคา วดโฉลกหลา วดศรธน วดมธรวราราม (มะเดอหวาน) วดปาแสงธรรม วดจน และวดบานทองนายปาน สวนมสยดมอย 1 แหง คอ มสยดบเลามลายอยทชมชนบานคาย ตาบลบานใต

107

พระเกจอาจารยทม ชอเสยงเปนทเคารพของชาวเกาะพะงนคอ หลวงป เพชร วชโร (พระครวบลยธรรมสาร) เปนพระวปสสนาจารยองคสาคญของชาวเกาะพะงนและเกาะสมย ทานเปนผวางรากฐานแหงพทธศาสนาใหชาวบาน สวนหลวงพอพรง(พระครอรณกจโกศล)และหลวงพอพรอม (พระครวบลยทปรตน) พระอาจารยสายวปสสนากรรมฐาน ทานทงสองใหการสนบสนนการศกษาของเยาวชน พระภกษสามเณรโดยเฉพาะหลวงพอพรง ทานเปนพระอาจารยของสมเดจพระพฒาจารย (เกยว อปเสโณ) วดสระเกศ กรงเทพมหานครดวย

สวนชาวไทยมสลมในเกาะพะงน เปนมสลมทตงถนฐานอยในชมชนบานคาย ตาบลบานใต ชาวไทยมสลมกลมนสวนใหญอพยพมาจากบานพมเรยงและจงหวดนครศรธรรมราช ซงผ เฒาผแกในชมชนเลาใหฟงวา เดมเปนมสลมทอพยพมาจากรฐไทรบรและรฐกลนตนของประเทศมาเลเซย ไดอพยพเขาอยทเกาะพะงนกอน แตเนองจากเกาะแหงนมการคมนาคมไมสะดวกและพนทไมเหมาะสมกบการเกษตรจงยายไปอยทชมชนบานพมเรยง เมอชมชนบานพมเรยงมประชากรมากขนจงไดยายกลบมาทเกาะพะงน สวนมสลมจากจงหวดนครศรธรรมราชเปนมสลมทเพงเขามาภายหลง สาเหตทอพยพเขามาเพราะแสวงหาแหลงทดนทากนและมาแตงงานกบมสลมบนเกาะน (เจรญ ศรประดษฐ และกอมารดน ยสา, 2548) ดานความเชอ ในสวนทเปนความเชอทางศาสนา จากบนทกการตอนรบพระบรมสารรกธาต วดเขาถา ตาบลบานใต อาเภอเกาะพะงน ปพ.ศ. 2518 ไดบนทกวา นโม ตส ส ภควโต อรหโต สมมาสมพทธสส ขอนบนอมดพระอรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคนน ดวยเดชแหง พระบรมสารรกธาต อนเปนพระธาตเจดยองคสมเดจพระบรมศาสดาสมมาสมพทธเจาของเรา ทานทงหลาย ขอใหการจารกจดจาของพทธบรษทชาวเกาะพะงนและพทธบรษททงหลายไปชวกาลนาน ขอพทธานภาพ ธรรมานภาพ และเทวานภาพ อนสงสถตประดษฐานอย ณ วดเขาถาแหงน และตลอดจนทวโลกทกแหงหน จงมเดชเดชะปกปกรกษาหมชนผประพฤตด ปฏบตชอบ ใหเปนผตงอยธรรมปฏบตอนด ใหผประพฤตยอหยอนจงเปนผปฏบตดยงขน ใหผ ทยงไมเลอมใส มจตเบกบานดวยธรรมคาสงสอนของพระองคใหหมสตวผขวนขวายเพอความพนทกขจากภยแหงวฏฏะ พบธรรมปฏปทา อนจะนอมนาไปสแดนเกษม ปราศจากทกขภยอนตราย ขอใหสตวโลกทงหลายจงประสบแตความเจรญสขทกถวนหนาโดยทวกนเทอญ (อมรพนธ ทองเรอง, 2550) จากขอความทยกมาแสดงวาชาวเกาะพะงนมความเลอมใสในอนภาพของพทธานภาพ สงฆานภาพ เทวานภาพประกอบเขาดวยกน สวนความเชอเรองเหนอธรรมชาต ไดแก พธไหวสวน พธไหวศาลพระภมเจาท พธการบวชตนไม พธบชาแมยานางเรอ พธไหวเทพยดาฟาดน และพธไหวครหมอโนราห-หนงตะลง เปนตน

108

วฒนธรรมประเพณของชาวเกาะพะงน เปนไปในลกษณะของการประสมประสานระหวางวฒนธรรมเดมของเกาะพะงนกบวฒนธรรมทเขามาใหมจากคนนอกพนทและชาวตางชาตทเขามาอาศยอยในเกาะพะงน วฒนธรรมประเพณของชาวเกาะพะงนสามารถจาแนกไดจากกลมคนททตงถนฐานบนเกาะพะงน ไดแก ชาวไทย ชาวไทยมสลม และชาวไทยเชอสายจน

สาหรบวฒนธรรมของชาวไทยในอาเภอเกาะพะงนมวฒนธรรมทเหมอนกบชาวไทยอาเภอเกาะสมย ไดแก การเกด การบวช การแตงงาน การตาย รบและสงตายาย และประเพณทโดดเดนมากทสดคอ ชกพระทางทะเล (ชวน เพชรแกว และสบาย ไสยรนทร, 2534) กลาวคอ

การเกด ชาวเกาะพะงนมความเชอเกยวกบการเกดวา ทารกทเขามาในทองของคนทจะเปนมารดานนเปนการจตของเทวดา เมอมารดาเรมตงครรภ จะมอาการแพทอง บางคนอยากกนของแปลกๆ เชน ขาวดบ กระเบองมงหลงคา ดนสอพอง ฯลฯ คนเฒาคนแกจะแนะนาใหรจกการรกษาสขภาพโดยไมใหทางานหนก ทาจตใจใหสบาย ไมฆาสตวตดชวต ไมไปรวมงานศพ และหมนทาบญตกบาตรทกวน เพอทจะใหทารกในครรภมอาการครบ 32 ประการ เปนเดกด วานอนสอนงาย นอกจากนนยงมขอหามสาหรบหญงมครรภหลายอยาง เชน หามอาบนาตอนกลางคน หามไปรวมงานศพ หามเตรยมของสาหรบเดก เปนตน และในเรองอาหารการกนกมขอปฏบตมากมาย เชน ไมควรรบประทานอาหารรสเผดจดเพราะจะทาใหลกหวลาน ควรดมนามะพราวออนมาก ๆ เพราะจะทาใหคลอดงาย เมอตงครรภไดประมาณ 6 - 8 เดอน ตองไปฝากทองกบแมทานหรอหมอตาแย เพอดแลครรภโดยการชวยคดทองบอย ๆ จะทาใหคลอดงาย เมอถงกาหนดคลอดมแมทานหรอหมอตาแยเปนคนทาคลอด การคลอดมกคลอดทบานมารดาฝายหญง เมอทารกคลอดออกมาแมทานจะลวงสงสกปรกทคางอยในปากจนหมด แลวคบสายสะดอ ตอจากนนนาเดกไปอาบนา อาบนาเสรจใชดนสอพองผสมขมนละลายกบนาถตวและผกขอมอดวยหวไพลทเสกอาคมเพอปองกนผราย แลวนาเดกลงเบาะโดยใหคนทมพฤตกรรมตอนวยเดกเปนคนวานอนสอนงายปเบาะให ผาออมทใชรองตวเดกตองทาจากผานงของแม สาหรบรกทออกมากบเดกนนแมทานนาใสหมอดนหรอภาชนะอน ๆ ใสเกลอใชผาขาวหอปดผกดวยดายดบสขาวแดงแลวนาไปฝงและทฝงรกนยมปลกตนไมเพอเปนเครองหมายใหจาไดวาเปนรกของใคร สาหรบแมหลงคลอดทารกแลวตองอยไฟโดยนอนบนแคร จะใชกอนหนทาเปนเตาสาหรบตดไฟดวยไมฟน ไมฟนทใชสวนใหญจะเปนไมเพลาและไมเงาะ โดยแมทานจะคอยเอากอนเสาเผาไฟใชนารดแลวเอาผาหอมาวางบนทองเพอใหมดลกเขาอเรวขน การอยไฟนยมอยไฟกน 3, 5 หรอ 7 วน สาหรบการเตรยมอาหารใหผ เปนแมตองเปนของรอน เชน หม ไก ผดขง หรอพรกไทย แกงเลยงหวปล หามกนของเยน เชน นาแขง แตงโม แตงกวา เปนตน เพราะเชอวาเลอดลมไหลไมสะดวก ทาใหมอาการท

109

เรยกวา “เลอดต” เมอครบกาหนดอยไฟแมทานเอานามนตประพรมราดไฟใหดบสนท และพรมกอนเสา แลวหอผานาไปเกบทราดทแมทานตงไวกอนคลอด หลงจากนนจดเทยนบชาครเกบเงนทวางราด เกบสงของทเหลอ อน ๆ ไปทงในปาเรยกวาตดราด แลวเอาแมและลกอาบนาใหแมแตงตวชดใหม สวนลกเชดตวใหแหง ลบไลตวดวยขมนผสมดนสอพองละลายนาจงนาลงเปล

การบวช ผ ชายเมออายครบบวชยางเขา 20 ปบรบรณ จะตองมการบวชพระเพอทดแทนบญคณบดามารดาทเลยงดมา โดยบดามารดาจะนาไปฝากกบเจาอาวาสเพออยวดเขาศกษาขอปฏบตกอนบวช ฝกสวดมนต ทองคาขอบวชทเรยกวาขานนาค การดาเนนการสวนใหญบดามารดาจะมการเตรยมเครองอฐบรขารมการเตรยมงาน และพมพบตรเชญเปนจานวนมากแจกใหญาตพนองไดมารวมรบประทานอาหารในตอนเยน กอนวนบวช 1 วน เรยกวาวนสกดบ มการโกนผม โกนคว โกนหนวดของเจานาค โดยพอแมผ เปนโกนคนแรกแลวจงตามดวยญาตพนองคนอนๆ เมออาบนาชาระรางกายแลว เจานาคจะนงหมขาวพระสงฆเจรญพระพทธมนต มการทาขวญนาครวมแสดงความยนดขบคาตก เปนคาสอนทมคตอบรมตกเตอนเจานาคและเพอความ ชนชมแกบดามารดา ตอนเชาของวนรงขนจะมญาตพนองแหนาคเขาบวชทวดในโบสถ โดยบดามารดาถอตาลปตรและไตรจวร สวนญาต ๆชวยถอเครองอฐบรขารอน ๆ การแหรอบโบสถเดนวนขวารอบโบสถ 3 รอบกอนเขาโบสถเจานาคตองทาพธกรวดนาอทศ สวนกศลใหแกผลวงลบ เมอเดนเขาโบสถนาคตองระวงไมใหเหยยบธรณประต แลวจงปลดเครองประดบตวเจานาคออกแลวเจานาคกราบบดามารดา จงขอบรรพชาตอพระอปชฌายครองผาไตรบวชสามเณรถอศล10 กอน ตอจากนนจงทาพธบวชตามขนตอน

การแตงงาน ชายใดทพอใจหญงคนใดกจะใหญาตผ ใหญของฝายชายไปแยบหรอทาบทามกบญาตผใหญของฝายหญง หลงจากนนกจะนาดวงไปผกดวงชะตาวาสมพงศกนหรอไมจงตอบรบหรอปฏเสธพรอมเงนสนสอด ถาตอบรบฝายชายจงจดขนหมากไปสขอ ซงใชขนหมากขนหลกจานวน 3 ขน และอาจจะมขนรองอก 5, 7 ขน ทงนแลวแตฐานะของแตละคน แตจะตองมจานวนเปนเลขค โดยแหจากบานฝายชายตามฤกษ ในวนแตงงานจะมขนหมากทงขนขอและขนแตงในวนเดยวกน ใหขนขอ 3 ขน เขาไปในบานเจาสาวกอน สวนขนแตงอกประมาณ 5, 7, 9 หรอ 11 ขน จะเขาไปตอนหลง เมอขบวนเจาบาวมาถงบานเจาสาว จะมพธสงฆ คอ การสวดมลคลแฝด มการรดนาอวยพรคบาวสาว ตกบาตรรวมกน เมอเสรจพธสงฆ กจะมพธแตงงานเลยงแขกผ มเกยรตในตอนเทยงหรอในตอนเยน จนเสรจงานเลยงเมอไดฤกษดจงสงตวเจาบาวเจาสาวเขาหอ และจะมพธมอบสาดเรยงหมอน โดยใหคสามทอยกนกนมาดวยความสขและสงสอนลกหลานเปนคนด เปนผ ทาพธให สวนคสามภรรยาทเพงแตงงานกนจะตองอยดวยกนใหครบ 3 คน ไมควรเดนทาง

110

ไปไหนไกล ๆ สวนขนหมากทเจาบาวนามาแตงงาน 3 ขน เอาตงไวในหองหอ ใหเจาบาวเจาสาวหรอคสมรสใหมนาขนหมากดงกลาวมาเปด คนละ 1 ขนจนครบ 3 วน 3 คน จงออกจากบานได

การตาย เมอมการตายเกดขน สวนใหญชาวบานจะจดงานทาบญทบานเอง บางรายจดทาทวดแตสวนนอยทจะไปทาทวด กรณทจะทาบญทวด เชน สถานททบานผตายไมสะดวก หรอผตายเปนคนเฒาคนแกมาก ๆ ทมลกหลานมาเปน เจาภาพมากมายและตองการความอสระ เจาภาพสวนใหญจะเปนสาม ภรรยา ลก ๆ หลาน ๆ การบอกงานของเจาภาพไมตองพมพบตร เจาของบานไมตองเชญ แตเพอนบานจะมากนเอง โดยมการบอกตอ ๆกนไป การปฏบตตอผตายจะเรมโดยการอาบนาศพ รดนาทมอผตายดวยนาทใสกลบดอกไมชนดตาง ๆ และลางหนาศพดวยนามะพราว เพราะเชอวาเปนนาบรสทธ แตงตวดวยเสอผาทผตายชอบหรอผาใหม และมการเอาเหรยญใสปากปดตาศพ จบศพประนมมอถอดอกไมธปเทยน บรรจศพใสโลง โลงศพจะตองวางไวดานซายมอของพระสงฆ อกทงใหศรษะผตายอยทางทศตะวนตก มเครองประกอบหนาโลง คอ โตะหมบชาใชสาหรบวางดอกไมธปเทยน ตะเกยงทตดไฟ รปถายของผตาย พมดอกไมสาหรบการตกแตงโลงศพ มสายสญจน เครองอาหารคาวหวานเซนไหวผตาย แตละคนจะตองนมนตพระมาสวดพระอภธรรมคนละ1-2 เตยง โดยใชพระ 4 หรอ 8 รปมาสวดหรอควบคกบการแสดงเทศนา 1 กณฑ การตงศพนยมไวเปนเลขค คอ 3, 5, 7 หรอ 9 คน แลวแตฐานะ ในวนเผาศพนมนตพระมาเปนผ นาทางและนยมเผาศพในวนอาทตย วนจนทร หรอวนพฤหสบด แตจะไมเผาวนพระวนศกร หรอวนเกดของผตาย กอนเผานาศพขนบนศาลาเพอสวดพระอภธรรม แสดงเทศนาและทอดผาบงสกล พระจะเปนผวางดอกไมจนทนอนดบแรกจงตามดวยญาต ๆ และแขกทมารวมงานจนหมด สวนเจาภาพจะแสดงความขอบคณกบผ ทมารวมงาน โดยมอบของทระลกใหกบแขกตอนลงมาจากวางดอกไมจนทนเรยกวาเผาลาลอง สวนเผาจรงเปนหนาทของสปเหรอ เมอเผาเสรจแลวตอนเชาตรของวนรงขน จะมพธเกบกระดกโดยนมนตพระมาทาพธและมญาตพนองมาชวยกนเกบ เสรจแลวใชนามนตพรมบนกองกระดกและเลอกสวนสาคญไวบชาอาจจะนาไปใสโกศทบาน หรอนาไปใสบวเกบไวทวด สวนทเหลอนาไปฝงดนหรอนาไปลอยในแมนาเรยกวา “ลอยพระองคาร”

รบและสงตายาย หรอเรยกวา “รบเปรต-สงเปรต” จดมงหมายสาคญสาหรบประเพณน คอ ทาบญอทศสวนกศลใหแกผลวงลบ ไปแลวและเปนวนแสดงความกตญญ เปนวนรวมญาต วนรบตายายตรงกบวนแรม 1 คา เดอนสบ วนนเชอกนวาเปนวนทเปรตหรอคนตกนรกจะไดขนมาจากนรก ชาวบานจะจดสารบคาวหวาน ดอกไมธปเทยนไปถวายทวด สวนวนสง ตายายตรงกบวนแรม 15 คา เดอนสบ ถอวาเปนวนทเปรตจะตองลงสนรกตามเดม คนในทองถนน จะมการเตรยมเครองคาวหวานไปทาบญทวดอกครงเพอใหตายายหรอเปรตนากลบไป คอ มการ

111

ทาขนมตาง ๆ เรยกวา หนมตายาย ทนยมทากนและนาไปวด เชน ขนมลา ขนมพอง ยาหนม ขนมเทยน ขนมไขปลา ขนมกรบ ผลไมตาง ๆ เปนตน นาใสตะกราหรอกระเชอไปวด พรอมทงมการนาเครองครวประเภทของแหง เชน ขาวสาร กะป เกลอ หอม พรก และผลไมตาง ๆ อกทงมการนาเครองใชทจาเปน เชน ขใตไปวดดวย เพราะเชอวาเปนการทาบญไปใหป ยา ตา ยาย และญาตพนองผ ทลวงลบไปแลว ไดนากลบไปใชอกสวนหนงจะนาใสชะลอมเลก ๆ โดยใสทกอยางใหครบแตละอยางใสเพยงเลก ๆ นอย ๆ สวนนจะนาไปวางทรานเปรต เรยกวา “ตงเปรต” เพอใหเปรตหรอ ตายายทไมมญาต เมอเสรจพธทางพระ คนแยงของออกจากรานเปรตอยางสนกสนาน เรยกวา “ชงเปรต”

ประเพณชกพระทางทะเล ประเพณชกพระไมวาจะเปนทางบกหรอทางนา สนนษฐานวา นาจะสบเนองมาจากตานานเทโวโรหนสตร ซงมหลกฐานปรากฏในคมภรขกทกนกายวา กอนพทธศก 80 ป องคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาไดทรงเสดจไปประทบจาพรรษา ณ เทวโลก ชนดาวดงส เพอแสดงธรรมโปรดพทธมารดาจนตลอดไตรมาส แลวกเสดจกลบสชมพทวป ในวนแรม 1 คาเดอน 11 จากปฐมเหตนเอง ชาวเมองจงถอวาวนนเปนวนพระเสดจ และจดเปนประเพณชกพระสบตอกนมา จนถงปจจบนนสาหรบประเพณชกพระเกาะพะงน มความแตกตางจากทอน คอ ถอเอาวนแรม 8 คาเดอน 11 เปนวนชกพระ ดวยเหตทตองอาศยปจจยสาคญ ไดแก ลมและนา เนองจากเปนการชกพระทางนา ใชอาวทองศาลาเปนบรเวณงานประเพณชกพระทางนาเกาะพะงนเกดขนเมอใด ยากทจะหาคาตอบไดแนชด แตจากการสอบถามผสงอายวย 96 ป กมเพยงคาตอบทคาดวานาจะเปนเวลารอยปเศษมาแลว เพราะเมอเปนเดกกมประเพณนแลว โดยทกฝายพรอมเพรยงกนจดงาน ดงคากลาววา "พระชวยฟนพาย หญงชายทกวยไปลงเรอ" บานทกหลงเปนบานราง 3 วน ในทะเลเตมไปดวยเรอมาด เรอเพรยว นบ 100 ลา ทผกโยงกบเชอกเสนเดยวกนจากเรอพนมพระ ชวยกนพายลากเรอพนมพระไปทวบรเวณอาวทองศาลา พรอมกบรองเพลงชกพระทมทานองไพเราะ และมเอกลกษณเฉพาะตวกจกรรมภาคกลางวน มการทาบญเลยงพระชวงเชา แลวทกคนไปลงเรอแหพระ จนไดเวลาถวายภตตาหารเพลจงหยดพก ภาคบาย ลงเรอแหพระ รองเพลง แขงเรอพาย ประกวดเรอพระ เปนตน จนถง 5 โมงเยน ในภาคกลางคน มการรวมฟงพระธรรมเทศนา ทากจกรรมดงกลาวนจนครบ 3 วน โดยมวดราษฎรเจรญเปนศนยกลางการจดงานตอมา สภาพเศรษฐกจและสงคมเกาะพะงน เปลยนแปลงไปอยางรวดเรว กลายเปนเมองทองเทยวสาคญของชาวไทยและชาวตางประเทศ อาชพและการดาเนนชวตของชาวเกาะ พะงนกเปลยนแปลงไป การจดและรวมกจกรรมงานชกพระกไมสามารถทาไดเหมอนกอน โดยเปลยนแปลงรปแบบไปบางอยางไรกตาม ชาวเกาะพะงนกไมมวนทอดทงงานประเพณสาคญ

112

น ไดรวมมอกนจดงานมาทกป ไมเคยขาด เปนทชนชมของผมาพบเหนและผมารวมงานไดรบความสขกนถวนหนา สรางความสมานสามคคพรอมกบการทานบารงพระพทธศาสนาไดอยางดยง ปจจบนอาเภอเกาะพะงน มคณะเพลงชกพระหลายคณะ คณะทถอวา มความชานาญในเรองนคอ คณะนายผอน อทมสกลรตน

ภาพท 3.1 แสดงเรอพระของอาเภอเกาะพะงน

ในสวนชาวไทยมสลม มวฒนธรรมทยดถอปฏบตสบตอกนมายาวนานเชนเดยวกบชาวเกาะสมย ไดแก การเกด การละหมาด การถอศลอด การจายซะกาต การตาย และการประกอบ พธฮจญ (เจรญ ศรประดษฐ และกอมารดน ยสา, 2548) การเกด เมอหญงมสลมมครรภ จะตองไปฝากครรภกบหมอตาแย หรอทเรยกวา “โตะบแด” โดยจดเครองบชาหมอ อนประกอบดวย หมาก พล ปน ยาเสน และเงนตามสมควร ในระยะเรมตงครรภจนกระทงครรภได 5 เดอน สามภรรยาเจาของครรภจะงดเวนการฆาสตวตดชวต หรอทารายทารณสตว ทงนเพราะมความเชอวาผลกรรมจากการกระทาจะสงผลแกบตรในครรภเกดอาเพศเปนไปตามผลกรรม เมอครรภครบ 7 เดอน การคลอดตามพธศาสนาอสลามทเจาของครรภตองเตรยมเครองบชาหมอ อนประกอบดวยดายดบ 1 ขด ขาวสารเลกนอย หมาก พล และเงนบชา ใตถนตรงทจะคลอด จดหาหนามมาสมไว กลาวกนวา เปนการปองกนพวกผเขามาดดกนเลอดทตกลงไป อนจะเปนเคราะหกรรมใหแกแมและลกได การอยไฟและการแตงทอง การรอเตาไฟ การขนเปล การตงชอ การ โกนผมไฟ การกนเลยงดวยเนอแพะหรออาแกเกาะห และการเขาสหนต การละหมาด ถอเปนการประกอบศาสนกจทสาคญยงสาหรบชาวไทยมสลม การละหมาดจาแนกเปน 2 ประเภทคอ การละหมาดฟรด และการละหมาดสหนต การละหมาดฟรดเปนการละหมาดทบงคบหรอจาเปนตองปฏบต หากไมปฏบตจะตองไดรบการลงโทษ โดยแบงเปน

113

สองสวน คอฟรดอน เปนละหมาดทบงคบตองปฏบตโดยไมมเงอนไขหรอขอยกเวนเฉพาะตน วนละ 5 เวลา สาหรบผชายจะตองละหมาดญมอะฮหรอละหมาดวนศกร อกสวนหนงคอ ฟรดกฟายะฮ เปนละหมาดทบงคบตองปฏบตแตมเงอนไขในการปฏบตตามสถานการณ คอหากมผปฏบตอยบางแลวจะไมเปนบาปแกคนทงหมด เชน ละหมาดวนอด (คอการละหมาดในวนอดลฟตร และอดลอฎฮา) ละหมาดญะนาซะฮ (ละหมาดคนตาย) สวนการละหมาดสหนด เปนการละหมาดเนองในเวลาและโอกาสตาง ๆ นอกเหนอจากการละหมาดฟรด ในการละหมาดนนจะเรมปฏบตตงแตอาย 7 ขวบ การละหมาดฟรดทง 5 เวลาคอ ซนฮ ดฮรด อสรอ มกรม และอซา ซงมจานวนรอกาอตทแตกตางกนคอ 2, 4, 4, 3 และ 4 รอกาอต ในรอกาอตหนง ๆ ประกอบดวยทายน ทากมโคง (รกอ) ทากมกราบ(สญด) และทานง ดวยความสงบสารวม การกมกราบ (สญด) มสลมจะกมกราบไดเฉพาะกบพระเจาอลลอฮ (ซบฮาฯ)องคเดยวเทานน เวลาละหมาดใหหนหนาไปทางกบละอ ซงกบละอของไทยอยทางทศตะวนตก สาหรบการละหมาดญมอะฮ หรอชาวไทยมสลมเรยกวา "ละหมาดวนศกร" ซงเปนละหมาดฟรดจาเปนหรอบงคบสาหรบผชายทจะตองไปละหมาดรวมกนโดยมอหมามเปนผ นาละหมาด ซงมจานวน 2 รอกาอต หลงจากการกลาวคฎบะฮ (คาอบรมของอหมาม) สถานทควรเปนมสยด หากบรเวณนนไมมมสยดกใหรวมกนเพอการละหมาดในสถานททสะอาด โดยใหมผ ทาหนาท มอซซน กลาวคฎบะฮและนาละหมาด การละหมาดเปนศาสนกจเพอเขาเฝาตอเบองพระพกตรของพระผ เปนเจาอลลอฮ ดวยความสงบ สารวม จงเปนหนาทของมสลมทกคนทจะตองปฏบตเปน กจวตรประจาวน วนละ 5 เวลาตลอดไป การถอศลอด คอ การงดเวนจากการกน การดม การเสพ และการมความสมพนธทางเพศ ตงแตดวงอาทตยขนจนถงดวงอาทตยตก ตลอดทงเดอนรอมะฎอนของทกป ซงอาจจะมระยะเวลา 29 หรอ 30 การถอศลอดของชาวไทยมสลมเกาะพะงน ม 3 ลกษณะ คอ การถอศลอดทตดตอกน เชน การถอศลอดในรอมะฎอน การถอศลอดเปนคาปรบ กรณฆาคนตายโดยไมเจตนา (คอ 2 เดอนตดตอกน) การถอศลอดเนองจากการหยาแบบซฮาร การถอศลอดเพอเปนคาปรบกรณรวมประเวณในตอนกลางวนของรอมะฎอน และการถอศลอดเนองจากการบนบานซงระบการตดตออยในการบนบานนนดวย การถอศลอดทไมตดตอกน เชน การถอศลอดชดใชของรอมะฎอน การถอศลอด 10 วน ของผ ทาฮจญทไมเชอดสตว การถอศลอดเนองจากการละเมดคาสาบานทไมไดระบเงอนไข และการถอศลอดเนองจากละเมดขอหามขณะครองอหรอม เปนตน และการถอศลอดทเปนความสมครใจ เชน ศลอดในวนจนทรและพฤหสบด และทกวนท 13,14 และ 15 ของเดอน ศลอดวนอาซรอ ศลอดวนอะรอฟะฮ ศลอด 7 วนในเดอนเชาวาล และศลอดในชวงเดอน มหรรอม และเดอนชะอบาน ซงทานนบศอลลลลอฮอะลยฮวะซลลม มกถอหลายวนดวยกน

114

การจายซะกาต คอ การจายทานประจาป อนหมายถงทรพยสนสวนเกนจานวนหนง ซงมสลมตองจายใหแกผ ทมสทธไดรบเมอครบรอบป ถามสลมคนใดมทรพยสน เงนทอง สนคาทเหลอในรอบปแลวไมทาการบรจาค ผนนกทาผดบญญตของอสลาม จานวนของการจายซะกาตจะเปนไปตามขอบญญตของศาสนาอสลาม ผ ทมสทธไดรบซะกาต จะตองมคณสมบต คอ เปนคนขดสน ทรายไดไมพอกบคาใชจาย เปนคนยากจน ทไมมทรพยสนและไมมรายได เปนเจาหนาทดแลซะกาต เปนมอลลฟคนตางศาสนาทเปนมตรกบชาวมสลม คนตดหน ในหนทางของอลลอฮ เชน สรางโรงเรยน โรงพยาบาล คนเดนทาง ผพลดถน เชนนกศกษาผ เดนทางไปศกษาตางถน การตาย ชาวไทยมสลมในอาเภอเกาะพะงนเชอกนวาพระอลลอฮเปนผสรางมนษยขนในโลก โดยกาหนดเวลาเกด เวลาตายไวใหแลว มนษยมหนาทตองเคารพ ศรทธา สกการะอลลอฮดวยการทาความด นอกจากนยงเชอเรองโลกหนาวาเปนโลกแทจรงทพงปรารถนา เปนชวตทจรง ยงยน ชวตในโลกนเปนเพยงทางผานสโลกหนาเทานน ความตายจงไมใชการสนสดชวตแตเปนการยายชวตจากโลกนไปยงโลกหนาทสขสบายกวา ยงยนกวา เมอมคนตายในชมชน ชาวบานเชญผ เฒา ผแกทเคารพ หรอ โตะอหมาม มาจดการกบศพ โดยจดทาใหศพนอนเหมอนคนนอนหลบสบายๆ ถาขางออยใหเอาลง ถาอาปากใหเอาเสนผามามดไวไมใหปากอา มอวางขางลาตว หรอกอดอกเอามอขวาทบมอซาย เนองจากความตายในทศนะศาสนาอสลามไมใชการสนสดชวต แตเปนการยายชวตจากโลกนไปยงโลกหนา วญญาณของชาวมสลมจะมความรสกตลอดจนกวาโลกหนาจะอบตขน ดงนนศพทเสยชวตจะยงมความรสกเหมอนคนเปน จงหามทาใหศพเจบปวดในทกกรณ การปฏบตตอศพจะตองทาอยางทะนถนอม แผวเบา ไมรนแรงศพยงมความละอายอย การเปลยนเสอผาใหศพจะตองทาอยางมดชด มใหอวยวะทพงสงวนเปดเผยใหผ อนเหน ในการจดพธศพตามหลกศาสนาอสลามเมอผ ปวยเสยชวตแลว ใหรบจดการศพอยางรวดเรว กอนทศพจะเปลยนสภาพ เพราะหากปลอยไวจนศพเปลยนสภาพ เหมนเนา จะเปนบาปทงกบผ ตายและทายาทผจดการศพ การจดพธศพจะทา 4 ประการ คอ อาบนาใหศพ หอศพดวยผาสะอาด เอาศพไปละหมาดทมสยด และเอาศพไปฝงทกโบร การประกอบพธฮจญ การทาฮจญคอ การเดนทางไปปฏบตศาสนกจทนครมกกะฮในเดอน ซลฮจญะฮ ตามวนเวลา และสถานทตาง ๆททางศาสนาอสลามกาหนดไว ซงศาสนกจขอน เปนหนาทสาหรบมสลมทงชายและหญง ทกคนทมความสามารถในดานรางกาย ทรพยสน และ การเดนทาง ทจะตองปฏบต มเปาหมายในการขดเกลาจตใจใหสะอาดบรสทธ ผ ทเดนทางไป ประกอบพธฮจญตองใชความอตสาหะ เสยสละทงกาลงกาย กาลงทรพย กาลงสตปญญา มความอดทนตอความยากลาบาก และมความสามารถทจะไปไดโดยไมตองกหนหยบยมทรพยของบคคลอน

115

ระยะเวลาทไปประกอบพธฮจญ อาจจะไปแคประกอบพธแลวกลบ สวนมากจะไปทเมอง มะดนะฮ เพอไปละหมาดทมสยดนาบาวกอน แลวเขามกกะฮ หรอไปมกกะฮเพอประกอบพธฮจญแลวกลบมาทมะดนะฮกไดใชเวลาโดยประมาณ 40 วน ในสวนของการเดนทางไปแสวงบญของมสลมนน ม 2 สวน คอ ไปโดยรฐบาลเปนผดแล เรมตนโดยการจดเครองบนเหมาลาจากทาอากาศยานหาดใหญ จงหวดสงขลา ไปลงทสนามบนเจดดาห ประเทศซาอดอาระเบย และไปโดยใหบรษททวรพาไป บางสวนไปขนเครองบนทกรงเทพฯ แตชองทางนมปญหาทพบตอเนองมาหลายปคอ ผ แสวงบญจะไปตดคางประมาณ 2-3 วน ทกรงเทพฯ เพราะเครองบนทจะไปเปนเครองบนโดยสารปกต แตละเทยวบนจงไมมทนงเพยงพอกบความตองการของผไปแสวงบญ

ชาวไทยเชอสายจน มวฒนธรรมทโดดเดนทยดถอปฏบตมาชวอายคน ไดแก ประเพณตรษจน สารทจน การกนเจ และเชงเมง (ชวน เพชรแกว, 2549) กลาวคอ

วนตรษจน ถอเปนวนขนปใหมของจนแตครงโบราณกาล ตามคตขางตนของจน ไดกาหนดวนขนปใหมในวนสนเดอน 12 คอ 1, 2, 3, คาเดอนอายของจน ซงตรงกบเดอนยและเดอนสามทางจนทรคตของไทยหรอถาจะนบเดอนทางสรยคตกตกราวปลายเดอนมกราคมหรอตนเดอนกมภาพนธ กอนทจะถงวนตรษจน ชาวจนในเกาะสมยจะหาฤกษหายามทาความสะอาดบานเรอนมการปดกวาดลางถซงถอวาเทากบเปนการขจดสงชวรายใหหมดสนไป หลงจากนนมการตกแตงบานเรอนใหสวยงาม มการตดโคมไฟประดบประดาประตทกแหง ในบานจะตองมรปเทพเจาสององคตดอย ไดแก เจายชกงกบเจาฉนจเปา การทนารปเจาทงสองมาตดนกเพอปดเปาไมใหภตผปศาจมากลากลาย หลงจากนนจะมการทาอาหารเพอบวงสรวงสงเวยเจาเตาทสงสถตอย อาหารททกบานทาเลยงเจาเตานนจะประกอบดวยสงมรสหวานทงนน ทงนกดวยถอเคลดวาเมอเจาเตาเสวยอาหารหวาน ๆ เขาไปแลว จะไดรายงานแตสงทดแกฮองเต ครนถงวนตรษจน ซงแบงออกเปน 3 วน เรยกวา วนจาย วนไหว และวนถอ วนจายนนกเปนวนไปซอขาวของตาง ๆ เพอมาจดฉลองนนเองไมไดเปนวนสาคญแตอยางใด วนสาคญ คอ วนไหว ในวนไหวจะมการไหวถง 3 เวลาดวยกน คอ เชา กลางวน และบาย ไหวตอนเชาชาวจนเรยกวา “ไปเลาเอย” แปลวา ไหวเจา ของไหวม หม เปด ไก สรา นาชา แจไฉ สมจน ฯลฯ การไหวตอนน ไหวไดตงแตเทยงคนลวงมาแลว ไหวตอนกลางวนเรยกวา “ไปเปปอ” แปลวา ไหวบดามารดา ไหวตอนบาย เรยกวา “ไปหอเฮยต” แปลวาไหวปศาจญาตมตรทลวงลบไปแลว การไหวทกครงตองมขนมเขง ขนมเทยน กระดาษเงนกระดาษทอง และจดประทด การทไหวเจาแลวจดประทดน กดวยความเชอถอทมอยวา เพอจะขบไลไสสงสงอปรยจญไรทซอนเรนอยภายในบานเรอนใหหนไปเพราะเชอกนวาผจนกลวไฟและกลวเสยงประทด เมอสนสดพธไหวในตอนคาของวนนนผ ใหญในครอบครวกจะเอาเงน

116

บางสงของบางใหแกบตรหลานของตนตามควรแกฐานะ ครนรงขนวนถอ หรอเรยกวา “ชวอก” นน วนนชาวจนถอเปนวนมงคล เขาจะงดเวนการกระทาหลายอยางทจะเปนไปในทางทไมเปนคณ คอ ไมกวาดบาน ไมทะเลาะเบาะแวงหรอดากน ไมทาเครองภาชนะแตก ไมใชมดหรอของมคมเพราะจะตดโชคลาภ หยดงานและการคาขาย นงหมเสอผาใหมสฉดฉาดไปเทยวตามบานญาตมตร เมอพบกนกอวยพรแกกนวา “ เกยงฮอ ซนฮ ซนนตวกน ” แปลวา สวสดปใหม ปใหมขอใหไดกาไรมาก ๆ หรออวยพรวา “ซนเจยยอซนนฮวดใช” แปลวา ขอใหปราศจากโรคภยในปใหมคาขายจงรงเรอง ฝายผ ไดรบการอวยพรกจะตอบวา “ตง ๆ ยอ” แปลวา ขอใหสมพรปาก และขอใหทานเจรญเชนเดยวกน จากนนกยกสราอาหารมาเลยงกน

เทศกาลสารทจน คอ การทาบญครงป สารทจนจะเรมในวนท 15 เดอน 7 หรอตกราวเดอนสงหาคม ในวนนชาวจนจะหยดการทามาคาขาย มการตระเตรยมอาหารคาวหวาน ทขาดไมไดกคอ ขนมเขงไวสาหรบเซนไหวบรรพบรษ การกระทาพธเซนไหวจะทาสองครง คอ ตอนเชาและตอนบาย ตอนเชาจะเปนการเซนไหวทว ๆ ไป สวนตอนบายจะทาพธเซนไหวผไมมญาต หลงจากเซนไหวตาง ๆ เรยบรอยแลวจะมการเลยงอาหารกนในระหวางญาตพนองและคนในครอบครว ในเทศกาลนผ ทมฐานะดอาจหยดงานหรอปดรานออกเทยวพกผอนตออกสองสามวน กได การกนเจ หรอ ประเพณกนผก ประเพณนชาวไทยเชอสายจนในอาเภอเกาะสมยถอปฏบตสบทอดกนมาหลายชวอายคน เทศกาลนจะเรมกนตงแตวนท 1เดอน 9 ของทกป หรอหลงจากวนไหวพระจนทรประมาณ 15 วน ชาวจนเรยกเทศกาลนวา “เกาโหวยเจ” หรอแปลวา กนเจ เดอน 9 นเอง การกนเจของทนใชระยะเวลา 9 – 10 วน สวนการปฏบตตนในการกนนนไมมขนตอนอะไรมาก คอ กอนกนกตองตงจตอธษฐาน บนบานศาลกลาว เชน บนวาขอใหกนเจไดตลอด แลวกเรมตนกนเจเลย สาหรบพธกรรมทถอปฏบตในเทศกาลกนเจทสาคญ คอ การถอศล บชาเจา เจาเขาทรง แหเจาลยไฟ สะเดาะเคราะห บชาดาว และพธสงพระ เชงเมง เทศกาลเชงเมงเปนเทศกาลประจาปเพอการบชาบรรพบรษทลวงลบไปแลวของชาวไทยเชอสายจนในอาเภอเกาะสมย ประเพณนอยในชวงประมาณตนเดอนเมษายน ของทกป โดยกาหนดใหไหวภายใน 15 วนแรกของเดอน บางบานกใชวธดวนด บางบานกใชวนตามความสะดวก ทงนขนอยกบแตละบคคลและครอบครวทจะประกอบพธ ในวนนชาวจนจะนาเครองเซนไหวทเตรยม เชน สรา หวหม เปด ไก ขนม ผลไม กระดาษเงนกระดาษทอง ธปเทยน ประทด และสงจาลองของใชตาง ๆ ของบรรพบรษเพอนาไปเผายงสสานบรรพบรษสาหรบอทศใหกบผลวงลบไดนาไปใช การนาของทเตรยมไวดงกลาวตองจดวางหนาฮวงซยบรรพบรษ แลวทา

117

พธจดธปเทยน เผากระดาษเงนกระดาษทอง กราบไหวบรรพบรษ เพอเปนการระลกถงพระคณของบรรพบรษทเลยงดมา ตอจากนนมการจดประทดเชอเชญใหดวงวญญาณบรรพบรษมารบของเซนไหว หลงจากประกอบพธเสรจแลว ญาตพนองทมารวมงานจะรวมรบประทานอาหารกนทหนาสสาน กเปนอนเสรจพธ แตบางคนอาจนาอาหารกลบไปรบประทานทบานกได

วฒนธรรมการแตงกาย ชาวเกาะพะงนมวฒนธรรมการแตงกายคลายกบชาวภาคใตทวไป นยมสวมใสเสอผาทหาไดในทองถน รปแบบการแตงกายมเอกลกษณไปตามเชอชาต คอ ชาวไทยเชอสายจน ชาวไทยมสลม ชาวไทยพทธ ชาวไทยเชอสายจน นยมแตงกายตามสบายคลายคนไทย สวมเสอผาททาจากผาแพร และผาฝาย ถาเปนผสงอายมกสวมกางเกงขากวยเมออยในทพกหรอเขานอน การแตงกายระหวางคนไทยทวไปกบคนไทยเชอสายจนไมพบความแตกตางแตอยางใดนอกจากการประกอบพธสาคญ ไดแก วนแตงงาน วนไหวบรรพบรษ ชาวจนจะนยมสวมชดคลมสแดงเพราะมความเชอกนวาสแดงเปนสแหงมงคล การสวมชดดงกลาวจงเปนการสรางสรมงคลใหกบตนเอง และครอบครว สาหรบคนวยทางานสวนใหญจะสวมชดตามสบาย สะอาด เรยบรอย และถกกาลเทศะ สวนชาวไทยมสลมในการดาเนนชวตมลกษณะคลายคลงกบชาวไทย ยกเวนการประกอบพธทางศาสนา หรอไปงานรนเรง ไดแก งานแตงงาน งานศพ เมาลด ชาวไทยมสลมในเกาะพะงนแตงกายเหมอนกบมสลมในชมชนอนๆของจงหวดสราษฎรธาน ฝายหญงนยมนงผาถงใสสวมเสอผาแขนยาว ไมคลมศรษะ ฝายชายแตงตวตามสบาย ถาไปมสยดผชายจะนงผาโสรง สวมเสอแขนยาวสพน และสวมหมวกถกหรอ เยบดวยผากามะหย ผหญงจะใสชดฮญาบ ปดหนาเหลอเฉพาะดวงตาและฝามอ(เจรญ ศรประดษฐและกอมารดน ยสา, 2548)

สาหรบชาวไทยพทธแตงกายคลายชาวไทยในจงหวดสราษฎรธานทวไป หากเปนเฒาคนแกสมยกอนผหญงนยมนงโจงกระเบน หรอผาซนดวย ผายกดอกททอขนเอง เสอนยมใสเสอสออนคอกลม แขนสามสวน เสอคอกระเชา ผชายนงโจงกระเบน สวมเสอผาฝายและ มผาขาวมาผกเอว หรอพาดบาเวลาออกนอกบานหรอไปงานพธ (คณะกรรมการศนยวจย วทยาลยครสราษฎรธาน, 2534) ในปจจบนการแตงกายของชาวเกาะพะงนเปลยนแปลงไปตามความเจรญทางดานธรกจการทองเทยว คอ เมออยบานไมตองใสเสอ นงกางเกงชาวเล เปลยนเปนการใสกางเกงยนสและสวมเสอ สวนผหญงกจะแตงตวทไมปกปด(พพธ รตนรกษ, 2551) อาหารการกน ชาวเกาะพะงนในสมยกอนมวฒนธรรมการกนคลายกบในปจจบน แตกตางกนตรงทชาวบานสมยกอนนยมนาวตถดบจากทะเลมาประกอบอาหารรบประทานเองทบาน เนองจากในทองทะเลอดมสมบรณดวยก ง หอย ป ปลา นานาชนด อาหารชาวเกาะพะงนจงเกยวของกบปลา และสงอน ๆ จากทองทะเล เมอออกทะเลหาอาหารมาไดมากและรบประทานไม

118

หมดในหนงมอกจะนาอาหารทไดมาทาการถนอมอาหารเกบไวกนในชวงมรสมเขา เชน ทาก งสม ปลาแปงแดง ปลาเคม ก งแหง นาบด พงปลา เปนตน ปจจบนคานยมการประกอบอาหารรบประทานภายในครวเรอนไดลดนอยลง เนองจากภาวะเศรษฐกจทเปลยนแปลงไป การใชเวลาในการจดหาวตถดบมาประกอบอาหาร และการทาอาหารทาใหเสยเวลามาก ชาวเกาะพะงนทวไปจงนยมรบประทานอาหารจานดวนทมอยทวไป หรอนยมรบประทานอาหารตามรานอาหารทมมากในเกาะพะงน วรรณกรรม ทพบในเกาะพะงนมทงวรรณกรรมทเปนเรองเลาหรอทเรยกวาวรรณกรรม มขปาฐะ และวรรณกรรมทบนทกเปนลายลกษณอกษรทรจกแพรหลายในจงหวดสราษฎรธาน วรรณกรรมมขปาฐะ ไดแก นทาน ตานาน เพลงรองเรอ เพลงกลอมเดก เพลงบอก คาพงเพย สภาษต ปรศนาคาทาย เปนตน วรรณกรรมลายลกษณเปนวรรณกรรมทบนทกไวมทงภาษาไทยและภาษาขอม ไดแก ตารายา หนงสอสวด นทานประโลมโลก ตาราความรทวไป ยนต ฤกษยาม ตาราทานา ตาราบบนวด ตาราปลกเรอน เปนตน วรรณกรรมทขนชอของเกาะพะงนทเปนรจกกนทวไป ไดแก นราศชนหรอนราศตะรางของนายชน เกอสกล(ชาวอาเภอเกาะพะงน) พระเวสสนดร โคบด วรรณสน จาปาสตน พระวรวงศ พญาหงส พระสธนนางมโนหรา นายทนนางบวโทน สบน และไกรสทธ เปนตน (ชวน เพชรแกว และสบาย ไสยรนทร, 2534) การละเลน การละเลนพนเมองของเกาะพะงน เปนความบนเทงรนเรงทจดขนโดยเนนผชมเปนหลก มผแสดงหรอคณะผแสดงเปนผ ใหความบนเทง วตถประสงคเพอความสนกสนานเพลดเพลนอนเปนการผอนคลายความเหนดเหนอย ตรากตราจากการทางาน เชน การเลนหนงตะลง หรอโนรา การละเลนบางอยางเกดขนเพอการเฉลมฉลอง หรอเพอแสดงความยนดในโอกาสทบคคลหรอสงคมประสบความสาเรจในชวต เชน การราโนราคลองหงสในงานโกนจก นอกจากนมการละเลนหลายอยางเกดขนเพอเปนพทธบชาหรอเกยวกบการบญการกศล เชน การเลนเพลงเรอ เพลงแหนาค เปนตน

เพลงชกพระ มมานานควบคกบงานประเพณชกพระและมเอกลกษณเฉพาะตว ลกษณะของเพลง จะเปนคากลอนวรรคหนา 8 คา วรรคหลง 6 คา เนอหาสาระหลากหลาย เชน เมอเขาใกลเรอพนมพระกรองไหวพระ หรอชมบารมพระทเสดจมาทางนา ชมความงามของเรอพนมพระเลาประวตงานชกพระชมสถานทตาง ๆ ชมบคคล และเกยวพาราสระหวางพายเรอ ซงมเรอผชายและเรอผหญง เพลงชกพระนจะนามารองกนในงานประเพณชกพระเทานน สวนการถายทอดเพลง และการแตงเพลงนน เปนไปตามธรรมชาต คอเมอเรยนรฉนทลกษณ กไปแตงเองตามชอบใจ ผ ทแตงไมไดกตองขอใหผ อนแตงให

119

การรองเพลงชกพระ ในเรอแตละลา จะมหญงลวน หรอชายลวนลาละ 4-5 คน ถาเปนเรอของผหญง คนทนงหวเรอมกจะเปนคนสวย คนทายเรอเปนผอาวโส คอยดแลคมครองสาว ๆ ไมใหเรอผชายเขามาใกลนก เรอผชายกจะรองเพลงไปพรอม ๆ กบซด (ปา) สาหรายไปทเรอผหญง แตหากใครเขาไปจบกามเรอผหญง กจะถกตดวยไมพายของผอาวโสทายเรอ ผชายจงมกรองออนวา "ขอโทษนายทายไหวกอนทก อยาของอยาขดเลยหนา" ถาเปนทว ๆ ไปอาจจะรองวา "พบคนรจก ทกกนตามควร ยกมวนหรายดก สวสด" ซงในเรอแตละลามพอเพลง-แมเพลงรองนา และมลกครบ (ปราโมทย พรยสถตและสธวงศ พงศไพบลย, 2542)

ตวอยางกลอนประกวดเพลงชกพระอาเภอเกาะพะงน ปพ.ศ. 2540 ของโรงเรยนบานมะเดอหวาน แตงโดย นายดถ อทมสกลรตน บตรชายของนายผอน อทมสกลรตน ความวา

ขออญชล ทานทมบญ คาจน ปกปก รกษา ชกพระ พะงน นบวนโรยรา ชวยมายกยองของไทย ปนอาเภอเสนอประหยด เพราะรฐสงมาอยาใหญ ไทยทาไทยขาย ไทยใชของไทย เชญไปเทยวงานบานเรา จดทหวทา เรอพระลอยลอง ฆองกลองกองไกลไมเหงา เรอเพรยวเกยวสายนายทายใครเมา ฉวยเอามดหรายหมายแรง ผดไทยไกยางตามทางเดนผาน หนมหวานใสโหลโชวแผง ราดหนาผารายตมไวไมแพง เหลาแดงหยาดองลองแล ไขตมสมเขยวกวยเตยวเหนยวหลาม หมอชามถามขายหงายแผ รานผานาใสชนในไหมแพร ขายแจไมขดมดคม ของเลนหมาหมลงตกลองชด สวยสดตกตาผาผม รถไฟใสถานขางรานปนลม ระงมรถซงวงชน มหรสพมครบกลางแจง สแสงยวตานาสน...

ตวอยางบทเพลงเรอ “ของดทเกาะพะงน” ซงนายผอน อทมสกลรตน ทแตงไวสาหรบรองใหประเพณชกพระทางทะเล เปนบทเพลงทกลาวถงธรรมชาตของเกาะพะงน ความวา

พายเรอลดเลยว ทองเทยวเกาะงน ครบครน ปาไม ไพรเขยว ชายหาดสวยงาม ลอนามจรงเชยว นาเขยว หาดขาว วาวแวว พมพนปาไม ตามฝายเนนเขา รมเงา สบาย รายแถว แลดทวรอบ เปนขอบเปนแนว เหนแลว เยนตา นาชม ธรรมชาตสรางไว พอไดรมรน ชมชน ชชวย สวยสม

120

สตวปาอาศย ชนใจนาชม เปนทนยม พอเพยง ลงคางกวางหม ไดอยสบาย พอได หยดนง ฟงเสยง นกรองกองดง ไดฟงสาเนยง เหมอนเสยง เพลงรองลองลอย ทไหนมปา นกนาเลอมใส จตใจ สบาย ไมหนอย(นอย) มคอยใกล คดหมายรอคอย ไดพลอย คาคน ชนทรวง ววปาอาศย ชนใจยามรอน นงนอน สบาย หายหวง ขอบใจฝงชน ทกคนชนทรวง ทานหวง หามลา ทาลาย ขอเตอนเอาไว ปาไมบนเขา อยาเอา ใหธาต ขาดหาย ธาตดนธาตปา มมามากมาย พอให นาฝน หลนลง แหงแลงทกป ไมมนาใช มงหมาย พนเพม เสรมสง สงวนเอาไว พนธไมปาดง ใหคง ยงอย คงน (เกสร นาควจตร, สมภาษณเมอวนท13 สงหาคม 2554)

การศกษาเลาเรยน ชาวเกาะพะงนสมยกอนนยมสงลกหลานโดยเฉพาะลกชายใหศกษาเลาเรยนตามวด เนองจากกระบวนการศกษาขนพนฐานสมยกอนยงไมครอบคลมในพนท ประกอบกบชาวเกาะพะงนมความผกพนและศรทธาในศาสนาเปนอยางยง วดจงเปนศนยรวมจตใจและแหลงใหความรของชาวบาน เดกผชายเมออายอยในเกณฑบวชเรยนได พอแมกมกนยมใหลกบวชเปนสามเณรกอน เพอทจะไดศกษาหลกคาสอนของศาสนาและเรยนหนงสอควบคไปดวย การเรยนกบพระทวดมการฝกอานหนงหนงสอแบบเรยนจนดามณ และใหหดอานนทานพนบานจากหนงสอบดหรอสมดขอยควบคไปดวย นอกเหนอจากการเรยนการสอนแบบเรยนดงกลาวแลว ทางวดยงมการสอนเลขคณต บวก ลบ คณ หาร ควบคกนไปดวย นอกจากการศกษาเลาเรยนทวดแลว ผ เฒาผแกบางคนทมความสามารถดานการแตงกลอน หรอไดจดจามาจากบรรพบรษ กจะแตงบทกลอนแบบเรยนไวสงสอนลกหลานดวย เชน บทกลอนเรองพยญชนะไทยของพอเฒานาค วเชยรเชอ ซงเปนบทกลอนแตงดวยภาษาถนใตไวสาหรบใชเปนแบบเรยนทองจาพยญชนะไทยซงลกหลานชาวเกาะพะงนตางทองจาไดอยางขนใจ (ไพฑรย ป นสวรรณ และกลญา แกวประดษฐ, 2552) ความวา

ก. เอย ก.ไก...อ..แจ…แมใหญ ข. ไข อบรง ฃ. ฃวด ปากยาว ค. ควายดา-ขาว เขายาวอาจขลง

121

ฅ. ฅนบนบา-นาหนา ฆ. ระฆง ตเปรยงเสยงดงพระสงบรรยาย ง. งบวงหลา ผงแรงแดงราถก หวกยกหงาย จ. จาบบานแบน ใสแนนถาดราย ฉ. ฉงวงหาย คนละฝาย หนไป ช. ชางหางซอ ซ. โซตรวนขอ ฌ. กระเชอ นอยใหญ ใสของเตมพนหาบทนกนไปพรกเพรอเหงอไหลเดนไปตามทาง ญ. หญงรปสวย ตดผมไวมวย หวแยกแฉกหวาง ฎ. ชฎา ทาทอง แตมของตางๆ มยอดสอดหางใสนางลเก ฏ. ปฏก หกหาญ ชหนา ฐ. ฐานเรอนบานโหรเหร ฑ. นางมณโฑ รปโกไมเก เคยเปนพรเย พเพกทศกณฑ ฒ. ผ เฒา มอถอไมเทา ตามวหวสน ณ. เณรนอยๆ เดนตอยตามกน ด. เดกเลกครนเอวพนสายพรวน ต. เตาตาตอยไขลบถลบรอย ทงไวไมสงวน ถ. ถงถงกาย มไวตามควร ท. ทหารการดวนตามขบวนไพร ธ. ธง หงสทอง ลมผดจดตองธงนนหนร น. หนอยรง อยบงธรณ ถงฤดกลางป กนขาวชาวนา บ. ใบไม เขยว ขาว เหลอง ลาย ใชไดดมยา ป. ปลาขหง เสรจผงรารา ผ. ผงพงปา อยอาศยรง ฝ. ฝาเปดปด บดเบยดเรยดชด ปดมงเปดมง พ. พานถอช หมากพลใสตงดอกไมรายรงเทยนตงใสพาน ฟ. ฟนกนเหงอก ใสปบหบเปลอก กดเคยวเปรยวหวาน ภ. ลาสาเภา ใสเสาใบกาน ม. มาทะยานวงผานวองไว

122

ย. ยกษหกหาญ มทะลดานสงดา ลาใหญ ร. เรอเปดนอย ลองลอยสมทรไทย สอดหางกางใบ วงไปตามลม ล. วงไขว จวนผกในไส แควงฝก ผกขม เกบกนสนเตยนใสเหมยงอาอม ว. แหวนแสนชม สวยสมเพชรนล ศ. ศาลาเบองบงหลงคา กนเกลดเบดสน ษ. ฤๅษ ไมมมลทน บารง องคศล เบญจละเวร ส. เสอโครงราย มตบะ มากมาย ดรายดงเขยวเขญ ผ ใดเจอประจน ผ นนสน

เกณฑอยในบรเวณชะเออมเงอมมอ ห. หบใสผา ปดแปงแดงรา หอยหวนวถอ ลงเรอยยนตใหคนเลองลอไดมดมชอ

หวถอหบเดน ฬ. จฬาบาลมวนหางอยางน เปนทสรรเสรญ ใชพทธฎกาใชภาษาอน ยกไวให

เพลน ผ เจรญบาล อ. โอง อาง ออม ใสนางามละมอม กนบางลางส ฮ. นกฮก ดนดดไมด ดทาหนาผ หมอยางแมว เดกออนสอนหด รตามบรรทด ใหเปนถานแถว จาตวจากลอน เขาสอนไวแลว

อยาแตเสยงแจว ตองแหวหฟง ไดเรยน กอขอ จาไวใหพอ สกทายภายหลง ไดเรยนสระ รมากขนบาง จาไดไวอยาง ก.ไก ไข เอย.

ภายหลงระบบการศกษาขนพนฐานของภาครฐเรมมบทบาทมากขน ชาวบานนยมสงลกหลานไปเรยนในโรงเรยนทรฐบาลสรางขน ปจจบนอาเภอเกาะพะงน มสถานศกษาทเปนโรงเรยนทสงกดในสานกงานเขตเขตพนทการศกษาสราษฎรธานธาน เขต 1 จานวน 10 แหง ไดแก โรงเรยนเกาะพะงนศกษา โรงเรยนชมชนบานใต โรงเรยนบานเกาะเตา โรงเรยนบานโฉลกหลา โรงเรยนบานทองนายปาน โรงเรยนบานมะเดอหวาน โรงเรยนบานศรธน โรงเรยนบานหาดรน โรงเรยนวดราษฎรเจรญ และโรงเรยนวดสมยคงคา (สานกงานคณะกรรมการเขตพนทการศกษา สราษฎรธาน เขต 1, 2536)

ศลปหตถกรรม ทากนแพรหลายอยในเขตอาเภอเกาะพะงน คอ กระเชอเกาะพะงน เปนเครองใชไมสอยททาจากวสดตามธรรมชาต ไดแก ไมไผ หวาย คลม และยานลเพา การเตรยมวสดตองใชเวลาหลาย ๆ วน ถาเปนการสานกะเชอขนาดเลก จะใชวสดชกผานรสงกะส เพอใหไดขนาดตามทตองการ การสานจะเรมสานสวนกนกอนแลวจงขนรปเปนวงกลม สวนของกนทสานตอขนจากมมจะใชวสดไมไผ เมอขนรปทรงไดครงหนงจงสานตอดวยคล ม เมอสานไดรปทรงท

123

ตองการแลวจงใสขอบปากสวนบนดวยหวาย ดานกนใชหวายทาเปนขอบรองกน สวนใตของกนใชไมไผผกเปนซตดอยดานในของขอบรองกนอกทหนง จากนนจงใชหวายผกประกบทมมทงส และใชหวายเสนเลก ๆ ผกอกทหนงใหคงทนแขงแรง ทขอบกนดานบนใชหวายเสนเลก ๆ ผกและถกเปนหางแลน ซงมความประณตและสวยงาม การทากระเชอใบหนงใชเวลาประมาณ 1 เดอน เพราะตองใชความประณตเปนอยางมาก ประโยชนใชสอยของกระเชอคอ ถาเปนกระเชอขนาดใหญชาวบานมกใชใสของทนหวไปวด ขนาดเทาเชยนหมากใชในงานพธ เชน งานแตงงานจะใชใสสนสอดทองหมนหรอหมากพล เปนตน (ชวน เพชรแกว และสบาย ไสยรนทร, 2534) การเปลยนแปลงสงคมและวฒนธรรม วฒนธรรม / กระบวนการเรยนรของผคน การเรยนรเปนกระบวนการในการปรบเปลยนพฤตกรรมของมนษยทคอนขางถาวร เนองจากประสบการณทบคคลไดรบจากการฝกฝนเรยนร จะสงผลใหเกดทกษะความชานาญในการคด การตดสนใจ มเจตคตทดตอตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม อนจะนาไปสความเจรญและการพฒนาอยางยงยน การเรยนรจงเปนปจจยสาคญในการดารงชวตของมนษย และเปนกญแจดอกสาคญทจะนาไปสการพงพาตนเองของชมชนตาง ๆ ไดเปนอยางด การเรยนรชวยใหมนษยสามารถคนพบวธปรบตวไดอยางเหมาะสม ทงนการเรยนรเกดขนไดหลายทาง ทงจากครอบครว โรงเรยน ชมชน ตลอดจนการศกษาคนควาทดลองดวยตนเอง การเรยนรจงเปนกระบวนการสาคญในการถายทอดพฤตกรรและวฒนธรรมของชมชน การศกษาวฒนธรรมกระบวนการเรยนรของผ คนในชมชนเกาะพะงน ผ วจยไดใชรปแบบวฒนธรรมการเรยนรแบบ สตมยปญญา จนตมยปญญา และภาวนามยปญญา ดงน 1. การเรยนรแบบสตมยปญญา เปนการเรยนรขนพนฐาน โดยการรบรผานทางการพบเหนสงตางๆ การอานและการฟง จะเหนไดวาบรรพบรษไดมการถายทอดความรทพบเหนในชวตประจาวน การทามาหากนและสภาพความเปนอยในสงคมสมยกอน ดวยการแตงเปนนทานพนบาน เพลงกลอมเดก เพลงรองเรอ ฯลฯ และไดนามาบนทกลงในหนงสอบด สมดขอย ตาราตางๆ และการทองจาบอกเลาสบทอดกนไป สงตางๆเหลานลวนนาใชเปนบทเรยนสงสอนลกหลานใหนาไปใชในการทามาหากน ตวอยางเชน บทสวดอานก.ไกทพอเฒานาค วเชยรเชอ แตงไวสงสอนลกหลานใหหดทองจาพยญชนะของไทย หรอบททองจาทสะทอนมมมองทางสงคมและเศรษฐกจของชมชนเกาะพะงน เพอใหลกหลานไดจดจาและสามารถนาไปเลาสกนฟงตอไปได ดงนนการเรยนรจากคนในชมชนผานการรบร ด ฟง จงกลายเปนสงจาเปน

124

2. การเรยนรแบบจนตมยปญญา เปนการเรยนรทมรากฐานมาจากสตมยปญญาแลวพฒนามาเปนจนตมยปญญา โดยรบรมาจากการฟง การด การอาน แลวนามาคดจนตนาการสบสาวหาเหตปจจย วเคราะห สงเคราะหองคประกอบจนเกดความรความเขาใจ กลายเปนองคความรทสามารถนาไปใชในการดารงชวตตอไป ดงเชนเมอเหตการณทประเทศไทยประสบปญหาวกฤตตมยาก งในปพ.ศ. 2540 ชาวประมงพนบานในอาเภอเกาะพะงนประสบกบปญหาเหลาน มากมาย ชาวบานจงไดมการประชมปรกษาหารอถงวธการแกไขปญหา โดยเหนวาการทองเทยวของเกาะพะงนเปนทรจกของนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาต ชาวประมงพนบานจงไดดดแปลงเรอประมงมาเปนเรอนาเทยว มทงเรอขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก ทงนไดมการปรบปรงเรอใหมความสะดวกในการบรการนกทองเทยวมากยงขน(ปยวรณ คงประเสรฐ, 2551) จะเหนไดวาจากกระบวนการเรยนรแบบจนตมยปญญาดงกลาวสงผลใหครอบครวของชาวประมงพนบานรอดพนจากวกฤตมาได ปจจบนยงไดมการพฒนาการใชสอสารภาษาตางประเทศเพอสามารถนามาใชในการแนะนาและใหบรการนกทองเทยวไดดยงขน 3. การเรยนรแบบภาวนามยปญญา เปนการเรยนรดวยการปฏบตซงมฐานมาจากการฟง การอาน การด แลวมาคด มาจนตนาการ วเคราะห สงเคราะหเปนองคความร นาไปใชประสบความสาเรจดวยการปฏบต ดงนนการเรยนรแบบภาวนามยปญญาจงมความสมพนธกบการเรยนรแบบสตมยปญญาและจนตมยปญญา ชาวเกาะพะงนมการเรยนรผานขนตอนแบบภาวนามยปญญาในการนามาใชในการประกอบอาชพ ซงเปนการถายทอดภมปญญาจากบรรพบรษไปสรนลกรนหลาน ทตอมาไดพฒนาเทคนควธเหลานใหสอดคลองกบเทคโนโลยททนสมยในปจจบน ตวอยางการเรยนรแบบภาวนามยปญญาทนามาใชในการประกอบอาชพหลกของชาวเกาะพะงน ไดแก อาชพทาสวนมะพราว พอแมจะสอนวธการคดเลอกพนธ วธปลก และอปกรณทตองใช อกทงยงสอนวธการสงเกตลกษณะลกมะพราวทมอายพอทจะเกบขายได สวนอาชพประมงพนบาน พอแมจะสอนวธการสงเกตสภาพดนฟาอากาศ เวลานาขนนาลง การสงเกตทองทะเลวาบรเวณไหนทมปลาชกชม การสงสอนสงเหลานจะสอนผานทางการบอกเลาแลวนามาทดลอง ถาหากมปญหาตดขดกตองคดแกไขปญหา โดยการคนหาความรเพมเตมและนาไปพฒนาอกขน จนไดผลทนาพงพอใจ ในปจจบนผลผลตทไดจากกระบวนการเรยนแบบภาวนามยปญญามอยมากมายในชมชน เชน การอบรมหลกสตรระยะสนจากสวนราชการและภาคเอกชน ซงผ เขาสามารถนาความรทไดรบไปพฒนาเปนผลตภณฑตางๆ เชน การทานามนมะพราวสกดเยน แชมพสระผม ครมบารงผว และครมสปาจากผลตภณฑมะพราว เปนตน

125

วฒนธรรมการทางานของผคน 1. วฒนธรรมการทางานแบบจารตนยม เปนการทางานทสบทอดตอกนมาตงแตอดตจากรนหนงสอกรนหนง ในชวงปพ.ศ. 2430-2500 การเดนเขาออกจากเกาะพะงนและแผนดนใหญคอนขางลาบาก กลมคนทอาศยอยบนเกาะพะงนมนอย ซงแบงได 2 กลม คอ กลมคนไทยจะประกอบอาชพทาสวน ทาไร เลยงสตวเพอใชบรโภคในครวเรอนเปนหลก และกลมคนจนทอพยพเขามาจะประกอบอาชพคาขาย ทาประมง ทาเหมองแร เกบรงนกอแอนขาย การดาเนนชวตของผคน 2 กลมนเปนไปแบบเรยบงายพงพาอาศยเกอกลซงกนและกน ตางคนตางประกอบอาชพตามทไดสบทอดมาจากบรรพบรษ

2. วฒนธรรมการทางานแบบจรตนยม เปนรปแบบการทางานในลกษณะการคดเองทาเอง เปนการคดพฒนาจากอาชพเดมสอาชพใหม ๆ ทสรางสรรคมากยงขน สาหรบอาชพทเกดขนใหมบนเกาะพะงน คอ อาชพทพฒนามาจากธรกจดานการทองเทยวเชงอนรกษธรรมชาตและการบรการทพกแกนกทองเทยว กลาวคอ เมอนกทองเทยวจะเดนทางกลบประเทศ เจาของบงกะโลจะเลยงสงนกทองเทยวดวยการทาอาหารทะเลปงยางพรอมบรการเครองดมแบบงายๆรมชายหาด โดยจะเลอกทาในคนเดอนเพญทพระจนทรเตมดวง เนองจากแสงสวางทสองมาจากพระจนทรทาใหชายหาดมแสงสวางสวยงามสามารถจดเลยงสงสรรคไดอยางสะดวก ซงผ ทรเรมงานจดเลยงดงกลาว คอ กลมของคณสทธ เกอกมล และคณพพธ รตนรกษ เจาของพาราไดสบงกะโลทไดเลยงสงนกทองเทยวจากประเทศออสเตรเลย เมอปพ.ศ. 2530 ตอมาการจดเลยงสงสรรคใหแกนกทองเทยวทเขามาพกไดรบความนยมมากขน กลมเจาของกจการบงกะโลและฝายปกครองทองถนไดรวมกนจดเปนงานเลยงสงสรค “ฟลมนปารต” ในคนเดอนเพญของทกๆเดอน จนกลายเปนเอกลกษณของการทองเทยวในเกาะพะงนทนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาตกลาวขานและตองการมาเทยวมากทสดในปจจบน นบไดวาวฒนธรรมการทางานแบบจรตนยมน เปนการสรางรายไดหลกใหแกชาวเกาะพะงนนอกเหนอจากรายไดจากอาชพเดมมากยงขน (พพธ รตนรกษ, 2551) 3. วฒนธรรมการทางานแบบอานาจนยม เปนการทางานในลกษณะทมแรงผลกดนจากระบบตาง ๆ ของสงคมทมอยในขณะนน โดยสวนใหญจะสบเนองจากการรบวฒนธรรมแบบจารตประเพณ และแบบจรตนยมทเปลยนแปลงไปยคตามสมยและความเจรญของเทคโนโลยทเขามาในชมชน วฒนธรรมการทางานแบบอานาจนยมทเหนไดชดแบงได 2 แบบ ไดแก อานาจแบบแรก คอ อานาจแบบอปถมภ เปนรปแบบอานาจทคนสองฝายตางพงพาอาศยซงกนและกน เปนอานาจทสะทอนถงความเขมแขงของชมชน การมพรรคพวก เชน กลม

126

ชาวประมงกบพอคาแพปลาทมการเกอกลกนดานเงนทอง เมออกฝายเดอดรอน โดยชาวประมงมกจะยมเงนทองจากพอคาแพปลาในชวงมรสมทไมสามารถออกเรอได เมอสามารถออกหาปลาไดตามปกตกจะนาปลามาหกหน เปนลกษณะการเกอกลแบบอปถมภทพบเหนไดทวไปในเกาะพะงน สวนอานาจแบบทสอง คอ อานาจแบบทนนยม เปนรปแบบอานาจทมการแขงขนกนอยางมาก กลมใดมทนมากกวาจะมโอกาสทจะไดเปนผ นา ทาใหกลมทนขนาดเลกไมมโอกาสแขงขนหรอขาดโอกาสเขาไปมสวนรวมในการบรหารจดการทรพยากรตาง ๆ ของเกาะพะงน จากการแขงขนดวยกตกาแบบทนนยมน ทาใหวถชวตแบบเดมของชาวเกาะพะงนทมการพงพาอาศยเกอกลซงกนและกนแบบเครอญาตกลายเปนการแขงขนเพอความอยรอดในการดารงชวต ลกษณะอานาจแบบทนนยมเชนนเรมขนตงแตรฐบาลมนโยบายสงเสรมการทองเทยวของอาเภอเกาะพะงน ทาใหชมชนเกาะพะงนเปลยนจากชมชนเกษตรกรรมเปนชมชนททนสมย มธรกจ ตาง ๆ เกดขนมากมาย และสงผลใหมการแขงขนกนทางการเมองทองถนตามกลมอานาจทนนยมมากขน ซงบางครงกมการใชอทธพลนอกระบบเขามาเพอใหเกดชยชนะดวย วฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน

1. จารตการผลตและการบรโภค จารตการผลตของชาวเกาะพะงนในอดตตงแตชวงปพ.ศ.2430-2452 จนถงปจจบนมการประกอบอาชพ ดงน อาชพทาสวนมะพราวและทาสวนผลไม ไดแก ทเรยน เงาะ มงคด ลองกอง สางสาดเปนอาชพทผคนสวนใหญใชเปนอาชพหลกในการดารงชวต โดยเฉพาะสวนมะพราวถอวาเปนพชเศรษฐกจทมจานวนพนทในการปลกมากทสด แมวาในภายหลงพนททใชปลกพชเหลานจะกลายเปนพนทในการปลกสรางรสอรท บงกะโลไปสวนหนง แตรายไดจากการจาหนายมะพราวกยงเปนรายไดหลกสวนหนงของชาวเกาะพะงนในปจจบน สวนผลไมอน ๆ ปลกไวบรโภคกนในครวเรอนเทานน อาชพการทาประมง เปนอาชพหลกของชาวเกาะพะงนมาตงแตอดต กลมอาชพประมงแบงได 2 กลม คอ กลมประมงพนบาน และกลมประมงทะเลหลวง กลมประมงพนบานจะใชเรอหางยาวขนาดความยาว 8-10 เมตร ซงจะพบเหนไดตามชมชนชายฝงรอบ ๆ เกาะพะงนและเกาะเตา ปจจบนไดดดแปลงเปนเรอนาเทยวไปแลว สวนกลมประมงทะเลหลวง เปนเรอประมงขนาดใหญ มเครองมอททนสมย โดยเรอประมงกลมนจะมสวนหนงทไปทาประมงไกลออกไปถงเขตพนททางทะเลของประเทศมาเลเซย กมพชา และอนโดนเซย แตในปจจบนจานวนเรอขนาดใหญจะลดลงเชนเดยวกบเรอหางยาว เนองจากประสบปญหานามนแพง แหลงเพาะพนธสตวทะเลถกบกรก และทสาคญคอการลกลอบทาประมงในชวงททางราชการปดทะเล การลกลอบเขาไป

127

ทาประมงในเขตพนทหวงหาม และปญหาจากการทาประมงของเรอหาปลากะตะทสงผลกระทบอยางมาก ปจจบนเรอประมงขนาดใหญจงเหลออยเพยงประมาณ 50 ลาเทานน อาชพทาเหมองแร สวนมากเปนอาชพของคนจนทอพยพเขามาอยในเกาะพะงน ในสมยรชกาลท 4 มการทาเหมองแรทองคา เมอแรทองคาหมดจงไดเลกการทาเหมองแรไป ตอมาในสมยทรชกาลท 5 พบวามแรดบกไหลปนมากบกอนกรวดในลาธารตางๆ เปนจานวนมาก จง ทาใหเกดอาชพรอนแรและทาเหมองแรดบกขน ปจจบนจานวนแรมนอยลงจงไดยกเลกอาชพการทาเหมองแรไปแลว อาชพทารงนกอแอน เปนอาชพของคนจนเชนเดยวกบอาชพทาเหมองแร โดยเกาะทมนกอแอนอาศยอยมากทสด คอ เกาะแตนอก ในปจจบนอาชพนมผ รบผดชอบคอ องคการบรหารสวนตาบลเกาะพะงน และมเกาะทนกอแอนอยจานวน 7 เกาะ ไดแก เกาะวาว เกาะวาวนอก เกาะวาวใน เกาะตงก เกาะบอกก เกาะเนยด และเกาะญป น ราคารงนกอแอนเกรดเอจะอยทกโลกรมละ 150,000 บาท คนเฝานกไดคาแรงวนละ 400 บาท ผ เกบรงนกตองสมปทาน ซงในอนาคตอาชพนจะเปนรายไดหลกทสาคญอยางหนงของเกาะพะงนเชนกน ในสวนจารตการบรโภค จะเหนวาในสมยกอนชาวเกาะพะงนจะบรโภคอาหารทพบตามธรรมชาตปราศจากสารเคม ทงอาหารจากทะเลก งหอยปปลา สตวนาจดทกชนด และอาหารจากปาซงสวนใหญนยมนามาประกอบอาหารพนบาน เชน สะตอ ผกกด ลกเนยง เหด หนอไม และผกนานาชนดนอกจากนนยงมการทาไรขาว ไรแตง ไรพรก และทาสวนผลไมตางๆ เพอใชบรโภคในครวเรอนและแจกจายญาตพนองและเพอนบานดวย

2. นวตกรรมการผลตและการบรโภค นวตกรรมการผลตของชาวเกาะพะงนมการเปลยนแปลงไปจากเดม ตงแตในชวงปพ.ศ. 2520 รฐบาลมนโยบายเรงรดขยายพนทการทองเทยวไปในพนททมศกยภาพและมความเหมาะสม และปพ.ศ. 2528 เรมมการขนสงดวยเรอโดยสารขนาดใหญ สามารถนารถยนตบรรทกอปกรณเครองจกรกลตาง ๆ รถแทรกเตอร รถแมคโครลงไปทางานในพนเกาะพะงนได สงผลใหอาชพตาง ๆ มการใชนวตกรรมในการผลตแตกตางไปจากเดม ดงตารางท 3.11 แสดงความแตกตางตอไปน

128

ตารางท 3.11 แสดงความแตกตางการผลตแบบเดมและแบบใหมของชาวเกาะพะงน

อาชพ การผลตแบบเดม การผลตแบบใหม สวน มะพราว

- ใชคนขนเกบมะพราวหรอใชเหลกเกบ- ใชควายลากเกวยนบรรทกมะพราวไปขาย

- ใชลงเกบ - ใชรถยนตบรรทก

ประมง - ใชเรอหางยาวจบปลา โดยใชลอบ เบด อวนลอย และใชเหยอลอ - ใชไตเรอทมประสบการณหาจดทม ปลาชกชม - ออกทะเลไปแลวจะไมสามารถตดตอ กบบนฝงได - มแหลงปะการงตามธรรมชาต

- ใชเรอยนตขนาดกลาง ใชแสงไฟ ลอ ใชอวยแบบยอยกจากขางเรอ - ใชเครองมอทมความแมนยาใน การหาจดทมปลาชกชม - ใชวทยในการตดตอสอสาร กลบมาบนชายฝง - ปลกปะการงเทยม

บงกะโล / รสอรทสาหรบนกทองเทยว

- หองพกมขนาดเลก ทาจากวสดทมใน ทองถน ราคาถก - ทาแบบครอบครว จางเฉพาะแมบานและ แมครวเทานน

- หองขนาดใหญพรอมดวย อปกรณททนสมยครบครน - ทาแบบธรกจ มพนกงานฝาย ตางๆ มากขน

สวนดานนวตกรรมการบรโภค จะเหนวาชาวเกาะพะงนรนใหมนยมรบประทานอาหารนอกบาน อาหารประเภทตามสง อาหารจานเดยว อาหารอสาน และอาหารฟาสฟ ดแบบตะวนตกเขามามบทบาทแทนทอาหารพนบานดงเดม นอกจากนนการปรงอาหารเองและรวมรบประทานพรอมกนในครวเรอนลดนอยลงไปดวย

3. จดออนและจดแขงดานการผลตและการบรโภคของผคนและชมชน จดออนดานการผลต กลาวคอ กลมเกษตรกรและชาวประมงพนบาน ยงคงใชเครองมอทากนแบบดงเดม เชน การหาจดทมปลาชกชม ยงใชวธการใชทศทางการกาหนดตาแหนงจากกอนหน ตนไม หรอสงปลกสรางทมองเหนบนเกาะวาจดนนตรงกบอะไร ดานการบรโภค จะเหนไดวาชาวบานยงคงใชวธการประกอบอาหารทไมถกสขลกษณะคอ การใชมอคลกเคลาอาหาร ทาใหอาหารไดรบเชอโรคจากผปรงอาหาร สวนนวตกรรมดานการผลตและการบรโภค ชาวบานยงใชเครองมอโบราณในการผลต เชน การเกบลกมะพราวดวยไมสอยตอปลายเขากบเหลกแหลม และวธการปอกมะพราวยงใชไมลดททาดวยเหลกแหลมมคม

129

จดแขงดานการผลต อาเภอเกาะพะงนมมะพราวเปนพชเศรษฐกจและทรพยากรทางทะเลทอดมสมบรณเปนจานวนมาก สงผลใหชาวประมงพนบานมรายไดยงชพไดยาวนาน ดานการบรโภค ยงมความนยมปรงอาหารพนบานบรโภครวมกนในครวเรอน สวนนวตกรรมดานการผลตและการบรโภค ชาวบานไดเลอกใชนวตกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม ซงเปนการชวยอนรกษทรพยากรธรรมชาต เชน การประมงพนบานยงใชเครองมอจบปลาแบบเดม คอ ใชอวนลอย เบด ลอบ (ไพฑรย ป นสวรรณ และกลญา แกวประดษฐ, 2552) ปญหาทตองแกไขเรงดวน

ปญหาดานกายภาพ เกาะพะงนมปญหาดานการคมนาคม ลกษณะภมศาสตรทางกายภาพมภเขาสงชนสลบซบซอน ทอดตวยาวถงชายหาดเปนอปสรรคตอการบกเบกถนนตองใชเทคโนโลยระดบสง และถนนหลายสายขรขระเปนหลมเปนบอในชวงนาทวมมฝ นในชวงฤดแลง และดานแหลงนา เพราะไมมแหลงนาดบสารองตามธรรมชาตทเพยงพอตอความตองการ แหลงนาเพอการเกษตรไมเพยงพอ ขาดการพฒนาสงกอสรางในการเกบกกนา เชน การขดสระนา และลกษณะผวดนมสภาพดนเคม และดนรวนปนทรายเปนปญหาและอปสรรคตอการพฒนาแหลงนาเปนอยางมาก

ปญหาดานเศรษฐกจ ประชาชนทประกอบอาชพเกษตรกรมรายไดนอย รายไดของประชาชนในพนทยงมรายไดนอย เนองจากประชาชนสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมและผลผลตดานการเกษตรมราคาตกตา เชน ประชาชนทาสวนมะพราวมรายไดนอยไมคมกบการลงทน ผลผลตมราคาตกตา ไมมการสงเสรมดานการตลาดชมชน ยงขาดการสงเสรมดานการตลาดชมชนเพอเปนศนยกลางในการจดจาหนายสนคาของตาบลไมวาจะเปนสนคาเกษตร สนคาประเภทอาหารทะเล สนคาพนเมองหรอของทระลกแกนกทองเทยว รวมทงขาดงบประมาณในการจดตงตลาดชมชน ประชาชนยงขาดความรดานการประกอบอาชพ ประชาชนสวนใหญทประกอบอาชพเกษตรกรรมยงขาดความรในเรองการสงเสรมดานการเกษตรเกยวกบการใชเทคโนโลยใหม ๆ ทจะชวยเพมผลผลตทางดานการเกษตรและขาดบคลากรท มความรความสามารถเขามาสงเสรมใหความรแกประชาชน ขาดการรวมกลมเพอทากจกรรมทางดานเศรษฐกจ ขาดการประชาสมพนธดานการตลาด ประชาชนสวนใหญยงไมมการรวมตวกนเพอรวมกจกรรมไมมผ นากลมอาชพอยางเปนทางการเพอทากจกรรมสงเสรมรายได และขาดการพฒนาแหลงทองเทยว เนองจากเกาะพะงนมศกยภาพทางดานการทองเทยวในแตละปมนกทองเทยวเขามาทองเทยวเปนจานวนมาก แตยงขาดการพฒนาแหลงทองเทยวใหมระบบการจดการทดเพอนาไปสการทองเทยวทยงยนเพอจะเปนรายไดทหมนเวยนของตาบลเกาะพะงนอยางถาวร

130

ปญหาดานชวภาพ ปญหาดานการผลตพช เชน มะพราวไมมการปรบปรงผลผลต ไมมการบารงรกษาทาใหผลผลตตกตา การใชประโยชนในทดนไมเตมท ไมคอยมการปลกพชแซมในสวนมะพราว เกดโรคแมลงระบาด เชน แมลงดาหนามกดกนยอดมะพราว แมลงวนผลไม เพลยไฟ ไรแดง เพลยไกแจทาลายผลไม ขาดการบารงรกษาอยางตอเนอง ใชป ยปรบปรงบารงดนนอย และปญหาดานการผลตสตว ไมมการอนรกษแหลงทองเทยวทางธรรมชาตทางทะเล สตวเกดโรคระบาดและพยาธ เพราะไมมการฉดวคซนปองกนใหถกตองวชาการ สตวทเลยงเปนพนธพนเมอง ไมคอยมการปรบปรงพนธ อาหารหรอวตถดบในการนามาเลยงสตวมราคาแพง ตองนาวตถดบจากภายนอกเขามาทาใหตนทนการผลตสง

ปญหาดานสงคมเกยวกบคณภาพชวตของประชาชน ปญหาคณภาพชวตยงไมไดรบการดแลเทาทควรทางดานสขภาพอนามยยงมไมเพยงพอกบความตองการของประชาชน มการแพรระบาดของยาเสพตดประเภทตาง ๆ ตามสถานบนเทงและแหลงทองเทยวตาง ๆ ซงเปนปญหาสงคมทรนแรงมากถาไมไดรบการปองกนและแกไขกจะเปนปญหาทลกลามไปสหมวยรนและกลมนกเรยน ภาครฐและเอกชน ควรรวมมอกนรณรงคสรางจตสานกสรางชมชนใหเขมแขงเพอปองกนปญหาและการแพรระบาดของยาเสพยตด ความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน เนองจากในทองถนมแรงงานตางชาตและกลมมจฉาชพเขามาทางานเปนจานวนมาก และยงไมสามารถควบคมดแลไดอยางทวถงทาใหเกดปญหาลกเลกขโมยนอย การฉกชงวงราวทรพยสนของนกทองเทยวและประชาชน นอกจากนนยงขาดแหลงนนทนาการในพนทตาง ๆ ของเกาะพะงน ยงไมมการจดสถานทสาหรบจดทากจกรรมนนทนาการ เชน ลานกฬาอเนกประสงค สถานทออกกาลงกายและสวนสาธารณะตาง ๆ เพอเปนทพกผอนของประชาชน ปญหาดานวฒนธรรมตางชาต การจดกจกรรมฟลมนปารตในทกคนวนเพญขน 15 คาของทกเดอน ทาใหเกดปญหาดานความเสอมโทรมของวฒนธรรม เชน การแตงงานกบชาวตางชาต มวฒนธรรมการเปนภรรยาชาวตางชาตแบบระยะสน ๆ กลาวคอ 1 เดอน 3 เดอน 6 เดอน หรอ 7 วน ซงในชวงเทศกาลงานฟลมนปารตจะมมากขน และชาวบานไมไดมองเปนความเสอมโทรมทางดานวฒนธรรม นอกจากนนยงมการเปลอยกายอาบแดด การกอดจบ การแตงกายโปเปลอยไมปกปด การดมของมนเมา การสบบหร การมวเมาเสพยา ซงเปนวฒนธรรมทเขามาพรอมกบชาวตางชาต และการสงเสรมการทองเทยว (อาเภอเกาะพะงน, 2553)

131

บทท 4

พลวตวฒนธรรมตางชาต

การศกษาวฒนธรรมตางชาตทปรากฏในอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน ไดศกษา

โดยกาหนดกรอบเนอหาหลก 2 ประเดน คอ พลวตการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ.2553) และวฒนธรรมตางชาตทมบทบาทตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม คณะผวจยศกษาในวฒนธรรม 3 ดานคอ ดานวฒนธรรมและกระบวนการเรยนร ดานวฒนธรรมการทางาน และดานวฒนธรรมการผลตและบรโภค พลวตการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ.2553)

1. วฒนธรรมและกระบวนการเรยนร วฒนธรรมการเรยนรดงเดมของชาวอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนเปนการเรยนรขน

พนฐานโดยการรบรผานทางการพบเหนสงตางๆ รอบตว การอาน และการฟง การเรยนรในรปแบบนมมาตงแตครงโบราณกาล บรรพบรษไดมการถายทอดความรทพบเหนในชวตประจาวน การทามาหากน สภาพความเปนอย และสอพนบานทมอยในสงคมสมยกอน เชน การแตงเปนนทานพนบาน เพลงกลอมเดก เพลงรองเรอ ฯลฯ และไดนามาบนทกลงในหนงสอบด สมดขอย ตารา ตาง ๆ ตลอดจนการทองจาบอกเลาสบทอดกนไป สงตางๆ เหลานลวนนาใชเปนบทเรยนสงสอนลกหลานใหนาไปใชในการทามาหากนทสามารถพงพาตนเองได

1.1 การเรยนรผานวด การศกษาแบบดงเดมของชาวเกาะสมยและชาวเกาะพะงน จะนยมสงลกหลาน

โดยเฉพาะลกชายใหศกษาเลาเรยนตามวด เนองจากกระบวนการศกษาขนพนฐานสมยกอนยงไมครอบคลมในพนท กอปรกบชาวเกาะสมยและเกาะพะงนมความผกพนและศรทธาในศาสนาเปนอยางยง วดจงเปนศนยรวมจตใจและแหลงใหความรของชาวบาน เดกผชายเมออายอยในเกณฑบวชเรยนได พอแมกมกนยมใหลกบวชเปนสามเณรกอน เพอทจะไดศกษาหลกคาสอนของศาสนาและเรยนหนงสอควบคไปดวย การเรยนกบพระทวดมการฝกอานหนงสอแบบเรยนจนดามณ หนงสอไทย และหนงสอขอม โดยใหหดอานนทานพนบานจากหนงสอบดหรอสมดขอยควบค

132

กนไป ซงนอกจากจะชวยใหเดกสามารถอานหนงสอไดคลองแคลวแลว ยงสามารถสวดหนงสอตามแบบฉบบของชาวบานไดอกดวย นอกเหนอจากการเรยนการสอนแบบเรยนดงกลาวแลว ทางวดยงมการสอนเลขคณต บวก ลบ คณ หารดวยลกคดควบคกนไปดวย วดทชาวบานนยมสงลกหลานไปเรยนกนมากในสมยนนคอ วดมะเรต วดประเดม ดงเชน อาจารยม บญสน หรอ พระครทปาจารคณารกษอดตเจาอาวาสวดสาเรจ กอนททานจะบรรพชาอปสมบทเมอประมาณพ.ศ. 2442 ทานไดเรยนหนงสอกบหลวงพอเพชร ตสโส เจาคณะแขวงเกาะสมยรปท 1 โดยเรยนทวดสาเรจซงตอนนนเรยกวา “วดมะเรต” การศกษาเลาเรยนในลกษณะนเรยกวา “ตอหนงสอคา” คอ เรยนในชวงเวลากลางคน ซงผ เรยนจะมเฉพาะเดกผชายเทานน

ภายหลงเมอปพ.ศ. 2450 ทานอาจารยมไดเปดสอนหนงสอขนทวดมะเรตโดยทานเปนครสอนเอง ตอมาเมอมชาวบานสนใจมากขน ทานไดจดสรางโรงเรยนรวมกบชาวบานในตาบลมะเรตและตาบลหนาเมอง ซงขณะนนกระทรวงธรรมการยงไมมการตงโรงเรยนตามหวเมองตาง ๆ โดยตงชอโรงเรยนวา “โรงเรยนมะเรต” หรอ “คงคาคร” มการเปดสอนถงชนประถมศกษาปท 4 ครผสอนกเปนพระภกษในวดชวยกนสอน ซงวดเปนผจายคาตอบแทนใหโดยทไมไดเกบคาเลาเรยนจากผ ปกครอง หลงจากเปดโรงเรยนได 5 ป สมเดจกรมพระยาวชรญาณวโรรส สมเดจพระสงฆราชเสดจมาทวดสาเรจ วดประเดม และนาตกหนาเมอง พระองคไดเยยมชมโรงเรยนและใหการยกยองชมเชยอาจารยมทไดดาเนนการจดการเรยนการสอนขนทน หลงจากทสมเดจกรมพระยาวชรญาณวโรรส สมเดจพระสงฆราชเสดจมาทวดมะเรต ไดใหเปลยนชอวดเปน “วดสมฤทธ” แตในภายหลงพระองคทรงมหนงสอใหเปลยนเปน “วดสาเรจ” และไดใชชอนมาจนกระทงปจจบน การจดการเรยนการสอนของอาจารยมเปนทนาสนใจของทางราชการ กลาวคอเมอพ.ศ. 2456 ขนประกาศวฒสาร ขาหลวงธรรมการไดสงราชบรษนายรงพนกงานสาหรบชวยขาหลวงธรรมราชการมาตรวจการศกษาและใหคาแนะนาในการจดการเรยนการสอน ภายหลงพ.ศ.2460 ทางราชการไดสนบสนนการจดการศกษามากขน จงไดแตงตงใหอาจารยมเปนครใหญของโรงเรยนอยางเปนทางการคนแรก และเปนโรงเรยนแรกในเกาะสมยทเปดสอนอยางเปนทางการ ภายหลงระบบการศกษาขนพนฐานของภาครฐเรมมบทบาทมากขน ชาวบานบางสวน กนยมสงลกหลานไปเรยนในโรงเรยนทรฐบาลสรางขน

1.2 การเรยนรผานสถาบนครอบครว การเรยนรภาษาถน ภาษาทชาวเกาะสมยและเกาะพะงนใชในการสอสารกนใน

สมยกอน คอ ภาษาถนจากการศกษาทางภาษาศาสตรของเจ. มารวน บราวน ไดแสดงใหเหนวาภาษาถนเกาะสมยจดอยในกลมภาษาถนสาขาไชยา ซงไดววฒนาการมาจากภาษาสาขา

133

นครศรธรรมราช (ฉนทส ทองชวย, 2534) ภาษาถนเกาะสมยและเกาะพะงนเปนภาษาไทยถนใตทมเอกลกษณเฉพาะ ทงสาเนยงและความหมายทยงคงความหมายจากภาษาไทยแทแตโบราณและคาเฉพาะถนเอาไวไดมากทสด เชน คาวา ครอม ใชวา กรวม คาวา รอ ใชวา คราว คาวา ขาเก ใชวา ขาชง คาวา อาถรรพณ ใชวา อดถน เปนตน การสอสารในชวตประจาของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนจะใชภาษาถนเปนหลก พอแมป ยาตายายจะสนทนากนดวยภาษาถน ลกหลานกจดจาและนามาใชเปนภาษาหลกในการตดตอสอสารจนกลายเปนเอกลกษณของทองถน ภายหลงเมอมการสงเจานายจากสวนกลางมาตรวจราชการและมการตดตอกบเมองหลวงมากขน ทาใหภาษาทใชในการสอสารเรมเปลยนเปนภาษาไทยมาตรฐาน สวนภาษาถนจะใชกนเฉพาะผคนดงเดมเทานน การเรยนรอาชพจากภมปญญา การดารงชวตตามวถทองถนใตของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนเปนวถชวตทเรยบงาย โดยใชภมปญญาชาวบานทไดรบการถายทอดมาจากบรรพบรษเลอกสรรวสดจากธรรมชาตทมอยในทองถนมาปรบใชเปนเครองมอในการประกอบอาชพ ไดแก อาชพการทาสวนมะพราวและฝกลงเกบมะพราว อาชพการทาประมงพนบาน และอาชพการทากะละแม อาชพการทาสวนมะพราวและฝกลงเกบมะพราว อาชพทาสวนมะพราวเปนอาชพทชาวเกาะสมยและเกาะพะงนใชเปนอาชพหลกในการดารงชวตเรอยมา ในชวงกอนป พ.ศ.2510 เกาะสมยเปนเกาะทมเนอหาปรากฏอยในหนงสอเรยนระดบชนประถมศกษาในยคนนวา “เปนแหลงทมมะพราวมากสดในประเทศ” จากการทาสวนมะพราวทใหผลผลตด ครรลองชวตของคนบนเกาะนจงผกพนกบอาชพนมเรองเลาตอ ๆ กนมาวา “ในอดตพอแมจะเลอกสบทอดการทาสวนมะพราวใหกบลกหลาน โดยเลอกเฟนจากพฤตกรรมของลก แตละคนมาเปนเกณฑตดสน ลกคนใดขยนหมนเพยรในการทากน พอแมกจะใหมรดกเปนทดนบนเขาดานในเกาะ ทาไร ทาสวน เพราะดนดเพาะปลกอะไรกไดผลดกงาม แตหากลกคนใดดทาเกกมะเหรกเกเรกดดสนดานใหรถงความยากลาบาก จะใหมรดกเปนทดนตดชายหาดรมทะเล ปลกอะไรไมขน จนมคาตดปากมาจนปจจบนวา “ลกรกมกไดทภเขา สวนลกชงมกไดทตดชายทะเล” (เสนย ใจเยน, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) ชาวเกาะสมยและเกาะพะงนจะมวธการเรยนรการปลกมะพราวทเหมอนกน คอ การตดตามพอแมเขาไปในสวนมะพราว พอแมจะสอนวธการคดเลอกพนธ โดยจะคดจากตนแมพนธ ทใหลกมะพราวขนาดใหญ เนอมะพราวหนาเกบไวขยายพนธตอไป วธการปลกมะพราว ถาปลกในทราบจะปลกเปนแถวระยะหางตนละ 8 x 8 เมตร ถาปลกในทลมระหวางแถวจะขดเปนรองเชอมตอกนไปตลอดพนทดวย โดยประมาณ 1 ไร จะปลกได 25 ตน ใชเวลา 6 ป กสามารถเกบลกมะพราวได 1 เดอน สามารถเกบมะพราวได 1 ครง นอกจากนนยงสอน

134

วธการสงเกตลกษณะลกมะพราวทมอายพอทจะเกบขายได ซงอปกรณทตองใชในการเกบลกมะพราวประกอบดวยไมสอยตอปลายดวยเหลกแหลมเรยกวา เหลกเกบ และใชลงกงมาเกบลกมะพราวทปอกเปลอกมะพราวเปนเหลกแบนปลายแหลมสวมตอกบไมเนอแขงเรยกวา ไมลด และลอเลอนสาหรบลากมะพราว เรยกวา นวน (ผว ศรทองกล, สมภาษณเมอวนท 13 สงหาคม 2554) นอกจากนนยงไดมการคดวธการฝกลงสาหรบเกบมะพราวแทนการใชไมสอยดวย ชาวเกาะสมยและเกาะพะงนมความรเรองการฝกลงใหขนตนมะพราวเพอเกบลกมะพราว ซงเปนวธการทชาวบานคดขนมาเพอใหการเกบมะพราวในชวงทมผลผลตมากเปนไปอยางรวดเรว โดยสงเกตเหนวาลงกงสามารถเกบลกมะพราวไดอยางรวดเรวทสด จงนาลงกงมาฝกเกบมะพราว เนองจากลงประเภทนมความฉลาด แขงแรง และอดทนสง จากการสอบถามชาวอาเภอเกาะสมยพบวา ลงกงทนามาฝกไมไดเปนลงทอยในพนทเกาะสมย แตซอลงกงมาจากอาเภอกาจนดษฐและจงหวดใกลเคยง ระยะเวลาในการฝกตองใชเวลาประมาณ 2-4 เดอน วธการฝกลงจะใชวธการตลงจนลงรองเสยงดงหรอกดลงลงในนาเพอทาใหลงกลว ถาลงกลวเจาของแลวมนจะยอมทาตามคาสงเปนอยางด ภายใน 1 วนลงสามารถเกบมะพราวไดประมาณ 1,200 ลก (สานวน ใจเยน และเอยม ศรแสง, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) อาชพการทาประมงพนบาน การทาประมงพนบานในเกาะสมยเปนอาชพของชาวบานตามหมบานชายทะเลซงแตเดมไมไดทากนอยางเปนลาเปนสน แตเปนอาชพทชาวจนและชาวมสลมทอพยพมาจากทอนและไดถายทอดอาชพนใหแกชาวบานเกาะสมย การทาประมงพนบานจะใชเรอขดพนบาน ซงใชไมยางนาทมอยในสวนทวไป เครองมอทใชในการจบปลา ไดแก เบด อวน และลอบ (ปราณ เพชรแกว, 2547) สวนการทาประมงพนบานของชาวเกาะพะงน โดยสวนใหญจะอยบรเวณแถบโฉลกหลา เปนการทาประมงโดยใชอวนแบบดงเดม คอ มการวางทนไวใหปลามาตดอวน แลวระหวางทรอกจะมการตกเบดไปดวย การเรยนรวธการทาประมงพนบานของทง 2 อาเภอจะถายทอดจากพอแมไปสลก ๆ พอแมจะสอนวธการจบปลา การสงเกตสภาพดนฟาอากาศ เวลานาขนนาลง การสงเกตทองทะเลวาบรเวณไหนทมปลาชกชม นอกจากนนยงถายทอดวธการขดเรอและการทาเครองมอจบปลาดวย (เกสร นาควจตร, สมภาษณเมอวนท 13 สงหาคม 2554) อาชพทากะละแมโบราณ อาหารพนบานทขนชอของเกาะสมยและไดรบความนยมมาจนถงปจจบน คอ กะละแมโบราณ ซงม 2 ชนด คอ กะละแมทกวนดวยแปงขาวเหนยว ภาษาทองถนเรยกวา “ยาหนม” และอกชนดคอ กะละแมทกวนดวยขาวเหนยวทงเมลด ภาษาทองถนเรยกวา “กนแม” กะละแมชนดนจะมการเตรยมวตถดบและระยะเวลาในการกวนนานกวาแบบ

135

กวนดวยแปงขาวเหนยวกะละแมทกวนดวยขาวเหนยวทงเมลด ใชเวลาในการกวนประมาณ 12-15 ชวโมงตอกระทะ ในสมยกอนจะนยมกวนกนในโอกาสทมงานบวชหรองานบญตางๆ บานทสามารถกวนกะละแมไดจะตองเปนบานทเจาของมฐานะด เพราะตองใชกาลงคนในการกวนกระทะละประมาณ 10 คน จงกลายเปนทมาของคาวา “ยาหนม” ทมาจากคาวา “พระยาขนม” เพราะตองใชกาลงคนในการกวนมากและตองใชกระทะกวนขนาดใหญ ชาวบานทอาศยอยกนแบบครอบครวใหญ มลกหลานหลายคนกจะถายทอดการกวนกะละแมโบราณใหแกลกหลานไวสบทอดเปนอาชพของครอบครว เรมแรกกทาขายในละแวกบาน ภายหลงไดมการขยายกลมผบรโภคไปยงหมบานอน ๆ (เอยม ศรแสง, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) การเรยนรผานทางเพลงกลอมเดกและเพลงเรอ เพลงกลอมเดกและเพลงเรอเปนสอพนบานทสบทอดกนมาแบบปากตอปาก โดยมไดมการจดบนทกเปนลายลกษณอกษร นอกจากจะเปนการรองเพลงกลอมลกนอยใหหลบแลว เพลงกลอมเดกยงบนทกเรองราวตาง ๆ ในสงคมสมยนนไวดวย ชาวเกาะสมยและเกาะพะงนจะใชเพลงเรอมาเปนเพลงกลอมเดกดวย เชน บททกลาวถงวถชวตของชาวเกาะสมยทตองออกเรอไปหาปลาในทะเล ตางกมความเชอดานไสยศาสตรเกยวกบเรองวนทจะออกเรอ นกกลอนจงนามาแตงเปนเพลงกลอมเดก (แจว ศรฟา, สมภาษณเมอวนท 24 กรกฎาคม 2554) ความวา วนศกรเหอ ทกเรอวาจะลองคลองนาวา วนเสารนยาตรา เบนหวนาวาออกจากหลก ลมลองตองสบายใจ ชกใบแลนลมไปสกพก เบนหวนาวาออกจากหลก โถมคลนโถมลม...ไปเหอ

นอกจากเพลงกลอมเดกทนาสภาพวถชวตของผคนในสมยนนมาแตงเปนกลอนขบรองแลว ยงไดนาเรองราวทไดรบฟงจากบรรพบรษทเกยวกบวรรณกรรมทองถน ความเชอเรองปรากฏการณตามธรรมชาตมาแตงเปนเพลงกลอมเดกดวย เชน เพลงพระจนทร-ราห ทสะทอนใหเหนความเชอเรองราหอมจนทร ซงชาวบานไดเชอมโยงเนอหาของเพลงใหสอดคลองกบการอบรมศลธรรมของพอแมทรกลกไมเทากนดวย (แจว ศรฟา, สมภาษณเมอวนท 24 กรกฎาคม 2554) ความวา นางแมเหอ รกลกอาธรรม รกแตพระจนทร รกลกอาธรรม ทาพรอลกเหอ แมแคนใจนก ราหไมรก เกดศกทงเมองหมยเหอ

136

เพลงเจาวรวงศ ไดนาเรองราวของตวละครในวรรณกรรมทองถนภาคใตเรอง พระวรวงศ คากาพย มาแตงเปนเพลงกลอมเดก ความวา (แจว ศรฟา, สมภาษณเมอวนท 24 กรกฎาคม 2554)

คอนองเหอ คอเจาวรวงศ ถอดแหวนทมลง วรวงศราชา ยกยางจะเดน คลนเหอมนซด ฉาฉา วรวงศราชา เทยวหาคเมยหลวง

บทเพลงเรอ “ของดทเกาะพะงน” ซงนายผอน อทมสกลรตน ทแตงไวสาหรบรองใหประเพณชกพระทางทะเล เปนบทเพลงทกลาวถงธรรมชาตของเกาะพะงน (เกสร นาควจตร, สมภาษณ 13 สงหาคม 2554.) ความวา

พายเรอลดเลยว ทองเทยวเกาะงน ครบครน ปาไม ไพรเขยว ชายหาดสวยงาม ลอนามจรงเชยว นาเขยว หาดขาว วาวแวว พมพนปาไม ตามฝายเนนเขา รมเงา สบาย รายแถว แลดทวรอบ เปนขอบเปนแนว เหนแลว เยนตา นาชม ธรรมชาตสรางไว พอไดรมรน ชมชน ชชวย สวยสม สตวปาอาศย ชนใจนาชม เปนทนยม พอเพยง ลงคางกวางหม ไดอยสบาย พอได หยดนง ฟงเสยง นกรองกองดง ไดฟงสาเนยง เหมอนเสยง เพลงรอง ลองลอย ทไหนมปา นกนาเลอมใส จตใจ สบาย ไมหนอย(นอย) มคอยใกล คดหมายรอคอย ไดพลอย คาคน ชนทรวง ววปาอาศย ชนใจยามรอน นงนอน สบาย หายหวง ขอบใจฝงชน ทกคนชนทรวง ทานหวง หามลา ทาลาย ขอเตอนเอาไว ปาไมบนเขา อยาเอา ใหธาต ขาดหาย ธาตดนธาตปา มมามากมาย พอให นาฝน หลนลง แหงแลงทกป ไมมนาใช มงหมาย พนเพม เสรมสง สงวนเอาไว พนธไมปาดง ใหคง ยงอย คงน

ตวอยางเพลงกลอมเดก และเพลงชกพระทยกมานเปนเพยงสวนหนงเทานน อยางไรกตามบทเพลงเหลานยอมทาใหเกดการเรยนรทงผ ใหญและเดก หากไดฟงเพลงกลอมเดกหรออาน

137

บทกลอนทบรรยายถงสภาพวถชวตของผคน กจะสามารถนาความรจากบทเพลงไปปฏบตได อกดวย การเรยนรผานทางบทกลอนทองจา นอกจากการศกษาเลาเรยนทวดแลว ผ เฒา ผแกบางคนทมความสามารถดานการแตงกลอน หรอไดจดจามาจากบรรพบรษ กจะแตงบทกลอนแบบเรยนไวสงสอนลกหลานดวย เชน บทกลอนเรองพยญชนะไทยของพอเฒานาค วเชยรเชอ ซงเปนบทกลอนแตงดวยภาษาถนใตไวสาหรบใชเปนแบบเรยนทองจาพยญชนะไทยซงลกหลานชาวเกาะพะงนตางทองจาไดอยางขนใจ (ไพฑรย ป นสวรรณ และกลญา แกวประดษฐ, 2552) ความวา

ก. เอย ก.ไก...อ..แจ…แมใหญ ข. ไข อบรง ฃ. ฃวด ปากยาว ค. ควายดา-ขาว เขายาวอาจขลง ฅ. ฅนบนบา-นาหนา ฆ. ระฆง ตเปรยงเสยงดงพระสงบรรยาย ง. งบวงหลา ผงแรงแดงราถก หวกยกหงาย จ. จาบบานแบน ใสแนนถาดราย ฉ. ฉงวงหาย คนละฝาย หนไป ช. ชางหางซอ ซ. โซตรวนขอ ฌ. กระเชอ นอยใหญ ใสของเตมพนหาบทนกนไปพรกเพรอเหงอไหลเดนไปตามทาง ญ. หญงรปสวย ตดผมไวมวย หวแยกแฉกหวาง ฎ. ชฎา ทาทอง แตมของตางๆ มยอดสอดหางใสนางลเก ฏ. ปฏก หกหาญ ชหนา ฐ. ฐานเรอนบานโหรเหร ฑ. นางมณโฑ รปโกไมเก เคยเปนพรเย พเพกทศกณฑ ฒ. ผ เฒา มอถอไมเทา ตามวหวสน ณ. เณรนอยๆ เดนตอยตามกน ด. เดกเลกครนเอวพนสายพรวน ต. เตาตาตอยไขลบถลบรอย ทงไวไมสงวน

138

ถ. ถงถงกาย มไวตามควร ท. ทหารการดวนตามขบวนไพร ธ. ธง หงสทอง ลมผดจดตองธงนนหนร น. หนอยรง อยบงธรณ ถงฤดกลางป กนขาวชาวนา บ. ใบไม เขยว ขาว เหลอง ลาย ใชไดดมยา ป. ปลาขหง เสรจผงรารา ผ. ผงพงปา อยอาศยรง ฝ. ฝาเปดปด บดเบยดเรยดชด ปดมงเปดมง พ. พานถอช หมากพลใสตงดอกไมรายรงเทยนตงใสพาน ฟ. ฟนกนเหงอก ใสปบหบเปลอก กดเคยวเปรยวหวาน ภ. ลาสาเภา ใสเสาใบกาน ม. มาทะยานวงผานวองไว ย. ยกษหกหาญ มทะลดานสงดา ลาใหญ ร. เรอเปดนอย ลองลอยสมทรไทย สอดหางกางใบ วงไปตามลม ล. วงไขว จวนผกในไส แควงฝก ผกขม เกบกนสนเตยนใสเหมยงอาอม ว. แหวนแสนชม สวยสมเพชรนล ศ. ศาลาเบองบงหลงคา กนเกลดเบดสน ษ. ฤๅษ ไมมมลทน บารง องคศล เบญจละเวร ส. เสอโครงราย มตบะ มากมาย ดรายดงเขยวเขญ ผใดเจอประจน ผนนสน

เกณฑอยในบรเวณชะเออมเงอมมอ ห. หบใสผา ปดแปงแดงรา หอยหวนวถอ ลงเรอยยนตใหคนเลองลอไดมดมชอ หวถอหบเดน ฬ. จฬาบาลมวนหางอยางน เปนทสรรเสรญ ใชพทธฎกาใชภาษาอน ยกไวให เพลน ผ เจรญบาล อ. โอง อาง ออม ใสนางามละมอม กนบางลางส ฮ. นกฮก ดนดดไมด ดทาหนาผ หมอยางแมว

เดกออนสอนหด รตามบรรทด ใหเปนถานแถว จาตวจากลอน เขาสอนไวแลว อยาแตเสยงแจว ตองแหวหฟง ไดเรยน กอขอ จาไวใหพอ สกทายภายหลง ไดเรยนสระ รมากขนบาง จาไดไวอยาง ก.ไก ไข เอย.

139

นอกจากแบบเรยนทองจาพยญชนะไทยแลวพอเฒานาค วเชยรเชอ ยงไดแตงกลอนทบอกเลาเรองราววถชวตของชาวเกาะพะงนซงคนรนหลงตางทองจาไดขนใจดวยเชนกน (ไพฑรย ป นสวรรณ และกลญา แกวประดษฐ, 2552) ความวา

.....จบบทปลดเปลอง ถงเรองชาวไทย เดอนสปใหม ตดไสถางปา

ขนทาบนเขา แขบเผากลวลา นาไวชายปา ขาวกลายงออน

ทงเมยทงผว กลวลงยงออน ใชลกไปกอน แดดออนแมไป

พนองสองฟง นงอยครวไฟ แมใชใหไป ใจไมเกยดเกยง

เฉยงฟนใสซอง ทาหนางใสเนยง ยางเขาระเบยง คดหอชอพาย

ฉวยไดนาซบ หอหบใบไม เกาะแกงหาไม ฉวยไดรบเดน

พชอหนสอง นองชอหนเสรม ขามทงมงเดน แนวเนนวนา

เปยกทรามนาคาง สองขางเขาขา ยอยไหลใบคา รารารงรง

พสาวเดนหนา นองยาตามหลง ผาถงรงรง แมนยงแตพก

อศจรรยตางๆ นาคางเดอนหก ฝนฟาไมตก หยาจกนาคาง

ชางหวกลวไหร กอไฟนอนยาง แหงบนแหงลาง แหงขางขวาซาย

นองสาววาก หาสยางไม เนอหนงรางกาย สาบอายควนไฟ

ไมยางผาถง มงจะนงผาไหน กไมนงผาใคร ออกไปตากแดด

140

นอนควาตากแดด หงายแผลดตากลม นอนตวลอนจอน ผาผอนกไมหม พดจาคารม เดนชมไมมา มาถงรมไร เหลยวซายเหลยวขวา รอยลงแตวา รมปาขาวออน เหยวหดวอดแวด ทงเกลดทงถอน นาไวยงออน เลดลอนลอแดง

ไมทนออกราก มาปะฝนแลง ไมทนแตกแงง ตายแหงเพราะลง

กวาไดทมหง เสยหายหลายสง มาเหนรอยลง แมจงเตอนดา

ขนรานเถดนอง คอยมองแลหนา เตรยมไมไวตา ใหสาใหญยาว

กลาวถงชายช ไดรเรองราว รวาสองสาว ไปเฝาไรนา

อาบนาหวหว แตงตวนงผา ใสเสอสขมา นาฬกาแขวนมอ

เรยกแดกมาถาม กงามแลวหรอ แดกไมวาพรอ ดดอเดอดแดก

ลงจากเคหา เดนมางอกแงก พนไดไกลแดก ฉวยเหลกลากปน

มาถงรมไร แอบไมหยดหยน นงหยบคบเขา บงเงากอนหน ในหไดยน เนอนนพดจา

นงกนขาวหอ ถกคอเหนหนา เหมอนอยางนางฟา ลงมาชมพ.....

จากทไดกลาวมาขางตน วฒนธรรมการเรยนรของชาวอาเภอเกาะสมยและอาเภอ เกาะพะงนชวงกอนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 เปนวธการเรยนรดวย การถายทอดจากบรรพบรษไปสลกหลานผานทางการจดจา การฟง และการอาน ภมปญญาดาน

141

การเรยนรเหลานยงคงตกผลกอยในตวตนของชาวเกาะสมยและเกาะพะงน แตดวยความเจรญกาวหนาทางดานเศรษฐกจ รฐบาลจงไดมงสนบสนนนโยบายการทองเทยวเพอรองรบชาตตะวนตกทเขามาลงทนและทองเทยว สภาพแวดลอมแบบสงคมเกษตรกรรมเปลยนแปลงไปสสงคมอตสาหกรรม การเรยนรแบบดงเดมจงมการเปลยนแปลงไปตามวถชวตทไดรบอทธพลจากชาตตะวนตก ภายหลงเมอรฐบาลไดสนบสนนใหมนโยบายพฒนาธรกจทองเทยว ความเจรญกาวหนาทางสงคมทมความหลากหลายทางเทคโนโลยเขามามบทบาทตอวฒนธรรมการเรยนรของผคนในเกาะสมยและเกาะพะงน วฒนธรรมการเรยนรแบบดงเดมจงกปรบเปลยนตามความเจรญกาวหนาของสงคมและเทคโนโลย เกดเปนวฒนธรรมตางชาตทสาคญ ไดแก การศกษา ภาษา การใชเทคโนโลยในการประกอบอาชพ และการประกอบอาชพแบบใหม 2.วฒนธรรมการทางาน การทางานของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนชวงกอนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 มปจจยทางภมศาสตรเปนตวกาหนดลกษณะวฒนธรรมการทางาน เนองจากมพนทเปนหมเกาะ ทะเลลอมรอบ ลมมรสมพดผานตลอดทงปมปรมาณฝนตกชก อาชพดงเดมของผคนทงสองเกาะนจงเกยวของกบการทาเกษตรแทบทงสน ไดแก การทานา สวนผลไม เลยงสตว และทาการประมง งานเกษตรจาเปนตองใชแรงงานจานวนมากในการเพาะปลกและการเกบเกยว วฒนธรรมการทางานแบบดงเดมของผคนจงเปนการทางานแบบกลมมากกวาการทางานคนเดยว ไดแก การทางานแบบซอแรง การหยบยม การใหเปลา และการทากลม (จาเนยร เจรญสข, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554)

การซอแรง เปนการทางานทตองการความรวดเรวในการทางาน ใชในกรณทผลผลตจานวนมาก เหนชดมากในกรณการทานา พนทเกาะสมยเคยมนาถง 6,500 ไร อยในตาบลลปะนอย ตลงงาม หนาเมอง มะเรต บอผด และแมนา สวนเกาะพะงนมนา 100 ไร เนนการทาขาวไร การทานาทงสองอาเภอนตองอาศยนาฝน จงมการทากนเฉพาะฤดฝนเทานน ชนดของนาททา มทงนาดาและนาดอน ขนอยกบสภาพพนท นาดานยมทาในทลม ทมนาเพยงพอ สวนนาดอนขนตอนการทานาไมไดแตกตางกบการทานาทวไป ชาวนาสวนใหญนยมใชคนไถเทยม สวนการทานาดอนเปนการทานาทราบสง ตนเขา หรอบนเขา เมลดขาวทใชปลกตองเปนพนธททนตอการขาดนาและการแหงแลงเปนอยางด การปลกนยมใชไมแหลมๆ ปกลงในดนใหเปนหลม แลวนาเมลดขาวหยอดลงในหลม เรยกวธการนวาการ “สก” การซอแรงในการทานา ทาไดหลายกรณ เชน การซอแรงเกยวขาว การดานา และการสกนา เปนตน ทนยมกนแพรหลายคอการซอแรงในการเกยวขาวเนองจากจะตองใชความรวดเรวในการเกบผลผลต การซอแรงจะมการบอกปากตอปาก

142

วานาใครถงอายการเกบเกยวแลวซงเปนทรกนในหมบาน เมอทราบขาววาบานไหนขาวสกกจะมาชวยกนเกยวโดยเจาของนาไมตองแจงขาว เมอถงวนนด ตางคนกนาอปกรณการเกยวขาวไปชวยกนเกยวขาว หากคนใดอปกรณทนามามการชารดระหวางทเกยวขาว กจะเปนหนาทของเจาของนาทจะนาอปกรณเกยวขาวมาทดแทน เมอถงเวลาพกรบประทานอาหาร มการนาอาหารมอเทยงทเตรยมมา มารบประทานรวมกนบนหวคนนาทมไมใหญ ทเจาของนาปลอยทงไวใหเจรญเตบโต สาหรบหลบฝน หลบแดด หากบางคนไมไดนาอาหารมา กมกจะพกพาเครองปรง วสด ผก หรอปลาแหง พรก มะนาว กะป หอมแดง ฯลฯ มาประกอบเปนอาหารอยางงายๆ เชน ยาปลาแหง นาชบโจร และนาพรก รวมรบประทานกบคนอน เจาของนาบางรายใจด หรอมโอกาสพเศษ เชน จบปลาในบงไดมาก กจะนาอาหารมาแจกจายใหกบผ ทมาชวยเกยวขาวนอกจากอาหารแลว ผลไมชนดหนงทขาดไมไดในฤดเกยวขาว คอ แตงโม เพราะเปนผลไมทชวยในการแกกระหายไดอยางด ชาวนาทไมไดนาอาหารมารวมรบประทาน กนาแตงโมทปลกไว ซงจะสกไดทพรอมจะรบประทานไดในชวงนพอดมารวมรบประทานอาหารกบคนอน นอกจากแตงโมจะเปนผลไมยอดนยมแลว เปลอกแตงโมกสามารถนามายากบพรก และกะป เปนอาหารทนยมรบประทานกนมากชนดหนง ขาวทไดจะถกลาเลยงไปฉางขาวทบานของเจานา นาไปนวด และใชควายเหยยบ เพอใหเมลดขาวหลดจากรวง หลงจากนนกนาขาวเปลอกไปตากใหเกบ ไวในฉางขาวไวรบประทานตอไป (ทรงพนธ ใจธวช สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) ปจจบนการซอแรงในการทานาหมดไปจากสงคมชาวบานทงสองอาเภอแลว พนทนาขาวถกเปลยนเปนอาคารพาณชย รสอรท บานจดสรร สถานบนเทงตางๆ ฯลฯ เพอรองรบการเจรญเตบโตทองเทยว และการทานาทมอยเดมกไมเพยงพอตอคาใชจายในครอบ การซอแรงในการทานาจงหมดไป

การหยบยม การหยบยมจะเกดในกลมคนทมความสนทชดเชอกน อาจจะเปนญาตพนอง หรอไมใชญาตพนองกได ผให จะเปนผ ทมอานาจมากวา มทนทรพยมากวา หรอเปนผ ทมความรมากกวา เปนคนทผ ยมคดวา“พงได” สวนผ หยบยมจะเปนผ ททรพย ทน นอยกวา แตมความใกลชด มความสนทสนม และเปนทไววางใจของผ ใหยม การหยบยมในการทางาน มการหยบยมอปกรณในการทางาน ไดแก เครองมอและอปกรณตาง ๆ ควาย ลง พนธพช และทนรอนในการทางาน โดยมพนธะสญญากนวา จะตองนามาคนเมอใด และตองดแลสงเหลานนทหยบยมไปเปนอยางด ชาวนาบางคนยมควายชาวบานมาใชในการทานาเปนเวลาหลายป รอจนกวาควายออกลก จงจะคนควายใหเจาของควาย นอกจากนมบางรายการทผ ยมจายผลตอบแทนใหแกผหยบยม เชน กรณการยมพนธขาว ตามธรรมเนยมนยมของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนแลว ผ ใดยมพนธขาวใครมาเพาะปลกแลว เมอสนฤดการเกบเกยวขาวแลวจะตองนาพนธขาวมาคนสองเทา หรอสาม

143

เทา แลวแตตกลงตามจานวนถงท ยมมา (บญแสน ใจสม,สมภาษณเมอวนท 15 พฤษภาคม 2554)

การใหเปลา เปนวฒนธรรมการทางานทพบในหมเครอญาต พนอง คนสนทชดเชอ การใหเปลาเกดขนในหลายกรณ ไดแก การใหทดนในการทามาหากน การใหเครองใชอปกรณในการทางาน การใหเมลดพนธในการผลต การใหเปลามกทากนในกลมคนทสนทชดเชอกน เนองจากในสมยกอนทรพยากรธรรมชาตมอยางเหลอเฟอ

การทากลม การจบกลมของชาวบานสมยกอนเปนการจบกลมในเครอญาต เพอนบาน การทากลมจะทาคลายกบการซอแรง ตางตรงทเปนการทากนในกลมเลกๆ การทากลมจะผลดเวยนกนทางานในกลมของตน ลกษณะงานททาไมจะเปนตองทาแบบเดยวกน ขนอยกบงานทม ในการทากลมจะผลดเวยนกนเปนคราวๆ หมนเวยนเปลยนไป ผ ทเขารวมกลมจะตองรบผดชอบในสวนงานของตน มการเตรยมความพรอมในการทางานเอง เตรยมอปกรณเครองไมเครองมอเอง ถงเวลานดกมาพรอมกนในเวลานดหมาย ลงมอกนทางาน งานททาลกษณะนไดแก งานกอสราง งานภาคเกษตร เปนตน การทากลมจะมการกนขาวหอ คอ การนาอาหารไปรบประทานนอกบานนนเอง ลกษณะของขาวหอ คอ นาขาวสกใสในใบตอง(ใบกลวย) พรอมดวยกบขาว สวนมากจะเปนนาพรกแหง นาพรกมะขามสด ปลาเคมทอดหรอปง บางครงกมอาหารแหงอยางอน เชน ไขเคมตม ไขเจยว ฯลฯ ชนดแหง แลวหากาบหมาก (ตอกหมาก) มารองอกชนหนง เสรจแลวหอเปนรปสเหลยมกะทดรดนาตดตวไป สถานทกนขาวหอจะตองเปนสถานทมนาจด มบอนา หรอลาธาร การกนขาว ตอมาลกษณะของขาวหอไดรบการพฒนาขน คอ เมอชาวบานรจกนาใบเตย ใบตาล หรอใบมะพราว มาสานเปนกระช(กระสอบ) มาเปนภาชนะบรรจขาวหอลกษณะของขาวหอกเปลยนแปลงไปบาง แตจะสงเกตเหนวาจะเปนขาวหอดวยกาบหมาก หรอกระช กจะมใบตองมารองรบอาหารกอน ทงนเปนเพราะใบตองจะทาใหขาวสกและกบขาวมรสหอม และเมอรบประทานเสรจใบตองทรองรบอาหารกทงไดเลย สวนกระชกสามารถนากลบไปใชในคราวตอไปได (ประเพณ ขาหอเกาะสมย เขาถงได http://travel-kohsamui-island.blogspot.com เมอวนท 1 พฤษภาคม 2554) หลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 วฒนธรรมการทางานของผ คนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน ไดเปลยนแปลงไปมปจจยทเกยวของหลายประการ ไดแก การแพรกระจายทางวฒนธรรมของชาตตะวนตก การขยายตวของการทองเทยว การเปลยนแปลง

ทางดานสาธารณปโภค

ผ วจยไดวเคราะหปจจยทสงผลตอวฒนธรรมการทางานของผคนโดยใชขอมลจากบรบทชมชนในบทท 3

144

การแพรกระจายวฒนธรรมจากชาตตะวนตกเขาสประเทศไทยสบเนองมาจากเขารวมสงครามโลกครงท 2 ไทยสนบสนนความสมพนธอยางใกลชดกบวฒนธรรมชาตตะวนตกโดยยดรปแบบของสหรฐอเมรกา และประเทศในยโรปเปนมาตรฐานของความเจรญทางวฒนธรรมทก ๆ ดาน การพฒนาประเทศในทกๆ ดาน เปนการพงพาแนวความคดของชาตตะวนตก อทธพลของชาตตะวนตกไดหลงไหลเขาสประเทศไทยอยางรวดเรว แตเดมคนไทยในอดตมความรสกวาโลกตะวนตกอยหางไกลไปจากประเทศไทยเรยกไดวา “คนละโลก” กนเลย แตภายหลงเมอความเจรญทางการคมนาคมพฒนาอยางรวดเรว การเชอมโยงระหวางประเทศตางๆ ในทวปเอเชย ยโรปและอเมรกา สามารถตดตอกนอยางกวางขวาง ซงสงผลใหการเผยแพรวฒนธรรมตะวนตกเขาสดนแดนตาง ๆ ทวโลก

ชาวตะวนตกเขามาในอาเภอเกาะสมย ในปพ.ศ. 2525 และเขาสอาเภอเกาะพะงน และเกาะพะงน ราวปพ.ศ. 2528 การเขามาของอารยธรรมตะวนตกมสวนสาคญยงในการกาหนดลกษณะพนฐานของวฒนธรรมชาวเกาะสมยและเกาะพะงนในเวลาตอมา ในยคแรกๆ วฒนธรรมการทางานของคนเกาะสมย และเกาะพะงนยงคงเปนลกษณะการทางานแบบดงเดม คอ พงพาทรพยากรธรรมชาต มการรวมกลมกนทางานและตอสกบภยธรรมชาต ภายหลงป 2535 เรมมชาวตางชาตเขามา ในชวงแรกๆ ชาวตางชาตยงไมสงผลตอวถชวตชาวบานมากมายนก เนองจากมนกทองเทยวจานวนไมมาก เปนนกทองเทยวทสรางสรรค ชนชมกบธรรมชาตของทองทะเลทสวยงาม และศกษาเรยนรชวตของชาวบาน แตเนองจากความแตกตางระหวางเงนบาทกบเงนดอลลาร ประกอบกบการซองาย ขายคลองของนกทองเทยวเอง ทยนดจายเงนเพอซอความสข สะดวกสบายใหกบตวเอง จงมชาวเกาะสมยปรบวถชวตตวเองกลมสรางสงอานวยความสะดวกใหกบนกทองเทยว สรางทพกแบบงายๆ เกบคาเชาเปนรายคน ภายหลงเมอนกเทยวเขามาจานวนมากขนธรกจอนๆ จงทยอยตามมา คานยมเกยวกบฝรงทสาคญอกประการหนงททาใหเกดการแพรกระจายทางวฒนธรรม การคานงถงความพอใจของนกทองเทยวเปนอนดบแรก คานยมทวาน จงทาใหเกดการแขงขน ปลกสรางทพกสไตลยโรป การเรยนรภาษาตางชาต การบรโภคอปโภคแบบฝรง เพอดงดดใหนกทองเทยวเขามาใชบรการของตน ทงนทงนนเพอสรางรายไดใหกบธรกจตวเองนนเอง การแพรกระจายของวฒนธรรมตางชาตสงผลดานดหลายประการ เชน การรบความเจรญทางดานการศกษาและเทคโนโลยตางๆ ทาใหเกดการพฒนาดานทรพยากรมนษย โดยเฉพาะทกษะดานภาษาตางประเทศ ความรและเทคโนโลยของชาตตะวนตก มสวนสาคญในการสรางความเจรญรงเรองใหแกสงคมในดานตางๆ เชน การเพมผลตผลทางดานเกษตรและอตสาหกรรม

145

ชวยเพมรายไดและความอยดกนดใหกบชาวเกาะสมย อยางไรกตามถงแมการแพรกระจายวฒนธรรมของชาตตะวนจะสรางความมงคงใหกบชาวเกาะสมย แตการยดถอและรบเอาวฒนธรรมตะวนตกไวในสงคมโดยไมกลนกรอง กอใหเกดการเปลยนแปลงดานคานยมโดยเชอวาวฒนธรรมตะวนตกดกวาวเศษกวาวฒนธรรมไทยดงเดมเหนวาวฒนธรรมไทยเปนสงลาหลงและคราครคานยมเชนนนบวาเปนผลเสยตอบานเมองเพราะกอใหเกดความหลงผดและดถกวฒนธรรมของตนเองนอกจากนแลวบางครงยงยดคานยมทผดๆ เชน การยดมนในวตถจนละเลยทางดานจตใจและคณธรรม เกดการครอบงาทางวฒนธรรม จนกระทงขาดความภาคภมใจในมรดกทางวฒนธรรมตนเอง ซงนบวาเปนผลเสยตอการพฒนาสานกของความเปนชาตในระยะยาวได

หลงป พ.ศ. 2530 มกลมนกทองเทยวจากซกโลกตะวนตกเขามาทองเทยวในเกาะสมย นกทองเทยวกลมนสวนใหญเปลยนเสนทางการทองเทยวมาจากจงหวดภเกต เสาะแสวงหาพนทใหมๆ ทธรรมชาตยงบรสทธ ทาใหเกาะสมยกลายเปนทนยมในเวลาตอมา การทองเทยวในเกาะสมยเรมขยายตวมากขนเมอบรษทบางกอกแอรเปดสนามบนสมย ในปพ.ศ 2532 ในสวนของเกาะพะงนหลงจากมการปรบปรงโครงสรางพนฐานอยางกวางขวาง ในป พ.ศ. 2528 กเรมมการขนสงขนาดใหญโดยใชเรอเฟอรร ทาใหสามารถนารถยนต รถแบคโคร รถแทรกเตอร รถบส รถบรรทก ตลอดจนวสดกอสรางไปยงเกาะพะงนไดรบความสะดวกมากยงขน การกอสรางมการขยายตว จงสงผลตอการเพมขนของธรกจโรงแรม รสอรท ธรกจบรการทตอเนองจากการทองเทยวอยางรวดเรว ประกอบกบรฐบาลมแผนสงเสรมและเรงรดพฒนาดานอตสาหกรรมการทองเทยว จงจาเปนทจะตองผลกดนใหเกดการพฒนาในดานอนๆ โดยเฉพาะดานโครงสรางพนฐานของเกาะพะงนทงทเปนสาธารณปโภคและบรการสาธารณะตางๆ เมอรฐบาลมนโยบายสนบสนนการทองเทยวสภมภาค โดยเนนการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว ตงแตป พ.ศ. 2525 เปนตนมา สงผลใหเกาะพะงนไดรบการเปลยนแปลงจากชมชนเกษตรกรรมสวนมะพราวและประมงไปสชมชนทนสมย มวถชวตแบบธรกจมากขน ใชชวตอยกบการทองเทยวทาใหเกาะพะงนกลายเปนสวรรคกลางอาวไทย ดงคาขวญทวา “พระจนทรสวย นาใส หาดทรายขาว ปะการงแพรวพราว เพชรกลางอาวเมองคนด” กจกรรมดานการทองเทยวทขนชอของเกาะพะงนซงเหลานกทองเทยวตางประเทศตางรจกกนเปนอยางด คอ งานฟลมนปารตทจดทกวนพระจนทรดวงทบรเวณหาดรน ชายหาดทไดชอวาเหนพระจนทรสวยทสดในโลก

หลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5-7 เศรษฐกจของประเทศมการเปลยนแปลงไปทงทางดานโครงสรางทางเศรษฐกจ การกระจายรายไดของประชากร เสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศภาวะทางการจางแรงงาน ตลอดจนมกระบวนการความรวมมอระหวาง

146

ภาครฐและภาคเอกชนมากขน เศรษฐกจขยายตวเพมขน มแรงงานใหมทจะเขาสตลาดเพมขน แตขณะเดยวมความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต ตลอดจนภาวะผนผวนของเศรษฐกจโลก มการปรบประเทศใหเปนประเทศอตสาหกรรมใหม การพฒนาดานสงคมและสวสดการ การนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเขามาใช ตลอดจนการระดมเงนในประเทศเพอการพฒนาตอไป ผลของการพฒนาทผานมาทาใหคนไทยสวนใหญไดรบบรการโครงสรางพนฐานและบรการพนฐานทางสงคมมากขนในระดบทนาพอใจ ในป 2537 ในหมบานชนบทมไฟฟาใชแลวรอยละ 97.7 มนาสะอาดดมกนในระบบประปา สาหรบเขตเมองในภมภาคมากกวารอยละ75 และรอยละ 32 ในหมบานชนบท ในดานคมนาคมขนสงไดมถนนเชอมตอระหวางจงหวด อาเภอและตาบล คดเปนระยะทางรวมทงสน 210,025 กโลเมตร ซงเปนถนนในหมบานประมาณ 123,400 กโลเมตร การคมนาคมซงเปนปจจยสาคญในการขยายตวของเศรษฐกจไดมการขายาตวอยางรวดเรว มการปรบสาธารณปโภคพนโครงสรางใหรองรบการขยายตวของเศรษฐกจ ในอาเภอเกาะสมยมการสรางทาเรอขามฟากจากฝงอาเภอดอนสกไปเกาะสมยดาเนนการโดยบรษทบรหารสนทรพยทาเรอดอนสก -สมย จากด (มหาชน) เปนผ ใหบรการเรอเฟอรรขามฟากทใหญทสดแหงหนงในประเทศไทย และเปนเจาของทาเรอ 3 ทาเรอในจงหวดสราษฏรธาน คอ ทาเรอดอนสก ทาเรอเกาะสมย และทาเรอเกาะพะงน ใหบรการเรอเฟอรรขามฟาก 3 เสนทาง คอ เสนทางดอนสก-เกาะสมย เสนทางดอนสก-เกาะพะงน และเสนทางเกาะสมย-เกาะพะงน ดาเนนการตงแตป พ .ศ . 2524 ภายหลงเมอมเรอขนาดใหญแลนไปมาระหวางทงสองเกาะกบแผนดนใหญ การกอสราง และการคมนาคมภายในจงมความสะดวกสบายมากขน การเปลยนแปลงทกลาวมาเปนสวนสาคญอยางยงททาใหวฒนธรรมการทางานของชาวเกาะพะงนและชาวเกาะสมยเปลยนแปลงไปจากเดม มการสรางวฒนธรรมแบบใหมทงมาการปรบตวจากวฒนธรรมดงเดม และการสรางใหมทเลยนแบบชาตตะวนตก หรอทเรยกวา”วฒนธรรมการทางานตางชาต” นนเอง

3.วฒนธรรมการผลตและการบรโภค วฒนธรรมการผลตและบรโภคในสงคมยคปจจบนเปนสงคมแหงโลกาภวตน การผลตและการบรโภคถกกาหนดในระบบคณคามลกษณะทคนในสงคมกระทาหรอสรางขนมา ทาใหผคนในสงคมไดรบเอาวฒนธรรมสากลทไดรบการถายทอด เชนเดยวกบการผลตนวตกรรมสมยใหมใชเทคโนโลยชนสง รปแบบการบรโภคทกอใหเกดการเรยนรวฒนธรรมการบรโภคจนมพฤตกรรมการบรโภคของคนในวยตางๆ ทไมเหมอนกน มแบบแผน มทศนคต คานยมและพฤตกรรมสอดคลอง

147

กนเปนเอกลกษณเฉพาะกลมกลายเปนวฒนธรรมการผลตและบรโภคของกลมอกแบบหนง นวตกรรมการผลตและบรโภคจะมอทธพลตอแนวคดแบบวตถนยม ทาใหวฒนธรรมการผลตและบรโภคเปลยนแปลงไปทางเทคโนโลยการผลต เกดการเรยนรวฒนธรรมการผลตและบรโภคของสมาชกในสงคม และยงนานวนวฒนธรรมการผลตและบรโภคจะมผลตอพฤตกรรม การผลตทนาเขาจากตางประเทศเพอการบรโภคจะถกดาเนนไปโดยมกรอบของสงคมทบคคลอาศยอย โดยเฉพาะพนททองเทยวทเปนแหลงเศรษฐกจในการพฒนาประเทศ การทองเทยวมผลตอการเปลยนแปลงสงคมของผ คนและชมชน โดยเฉพาะพนทอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวด สราษฎรธาน หลงมแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 ไดมองคการสงเสรมการทองเทยวแหงประเทศไทยเพอสงเสรม ฟนฟ และสรางขนบธรรมเนยมประเพณทองถนในทตาง ๆ และเพอดงดดนกทองเทยวชาวตางชาตประกอบกบคนไทยนยมไปเรยนตอตางประเทศมปรมาณเพมขน จงทาใหรบวฒนธรรมตะวนตกเขามาแพรขยายในสงคมไทยอยางรวดเรวและเพมขน สาเหตของการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนเกาะสมยและเกาพะงนนบตงแตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4-10 ชวงเวลาปพ.ศ.2520-2553 เปนระยะเวลา 33 ป ทมการสงเสรมการทองเทยวตลอดเวลา ทาใหชาวตางชาตหลงไหลเขาประเทศไทยและพนทเกาะสมยและเกาพะงนมทงเดนทางมาทองเทยวและทาธรกจ และเมอพจารณาจากขอมลสถตนกทองเทยวชาวตางชาตในพนทเกาะสมยของป พ.ศ. 2547-2553 พบวา ป 2547 จานวน 775,765 คน, ป 2548 จานวน 852,574 คน, ป 2549 จานวน 872,311 คน, ป 2550 จานวน 898,765 คน, ป 2551 จานวน 666,578 คน, ป 2552 จานวน 650,788 คน, ป 2553 จานวน 652,140 คน นกทองเทยวชาวตางชาตทเขามาสวนใหญเปนชาต Germany, United Kingdom, Australia, France, Israel, Russia, Sweden, Italy, Switzerland สวนสถตนกทองเทยวชาวตางชาตพนทเกาะพะงนปพ.ศ. 2551-2553 พบวา จานวนนกทองเทยวตางชาต ป 2551 จานวน 371,712 คน, ป 2552 จานวน 242,081 คน, ป 2553 จานวน 212,837 คน นกทองเทยวชาวตางชาตทเขามาสวนให ญ เป น ช าต Germany, United Kingdom, Australia, France, Israel, Russia, Sweden, Italy, Switzerland, Netherlands, USA, Canada และทมากทสดทงสองพนทเปนชาตตะวนตกทเปนชาวยโรป ชาวอเมรกน ชาวออสเตรเลย ไดแก เยอรมน สหราชอาณาจกร ออสเตรเลย เปนตน (สานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดสราษฎรธาน, 2554) นกทองเทยวตางชาตเหลานไดเขามาทาใหมการเปลยนแปลงบรบทในดานตางๆ ของพนทเกาะสมยและเกาะพะงน และเปนเหตใหชาวตางชาตทวโลกรจกพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมากขน อกทงการนาวฒนธรรมตางชาตโดยเฉพาะชาตตะวนตกมาขบเคลอนการเปลยนแปลงสงคมและความเปนอยของผคนทงคนใน

148

ทองถนและคนตางถน สงผลตอความเปนอยในเรองปจจยการดารงชพของผ คน เชน อาหาร เครองนงหม ทอยอาศย และยารกษาโรค สงเหลานลวนเปนสวนหนงของวฒนธรรมตางชาตทเขามาโดยคนไทยและตางชาตผสมผสานกลายเปนระบบประชานยมของผคนในอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน สงทเหนไดชดเจนของวฒนธรรมการผลตและการบรโภคของตางชาตตะวนตกยอมมทงจดออนและจดแขงของการผลตและบรโภค และสงผลตอการเปลยนแปลงวฒนธรรมการผลตบรโภคตามแบบจารตการผลตและการบรโภคดงเดมของผคนในพนท ซงผลของการเปลยนแปลงนนอาจเนองจากนวตกรรมการผลตและการบรโภคทผคนและชมชนรบจากภายนอกและถอปฏบต รวมถงคนภายนอกชมชนยดครองหรอครอบครองในการตงถนฐานทามาหากนนบตงแตมการสงเสรมการทองเทยวในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน หลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 จนมาถงปจจบนป พ.ศ.2553

วฒนธรรมตางชาตทมบทบาทตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

การศกษาพลวตวฒนธรรมตางชาต เปนการศกษาวฒนธรรมชาตตะวนตกปรากกฎในวถชวตของชาวเกาะสมยและเกาะพะงน คณะผ วจยไดศกษา 3 ประเดน คอ วฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคน วฒนธรรมการทางานของผคน และวฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน

1. วฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคน การเรยนรเปนปจจยสาคญในการดารงชวตของมนษย เพราะการเรยนรทาใหมนษยเกด

ความร ความเขาใจ เพมพนทกษะความสามารถในดานตาง ๆ ทงดานการปฏบตตนและการ ประกอบอาชพ ทาใหมการเปลยนแปลงพฤตกรรมทคงทนถาวร ซงสงผลตอการพฒนาคณภาพชวต ชวยใหเกดผลดตอตนเอง ชมชนและประเทศชาต ผศกษาไดวฒนธรรมการเรยนรทชาวเกาะสมยและเกาะพะงนรบมาจากวฒนธรรมชาวตะวนตก ดงน

1.1 การศกษา เมอวฒนธรรมตางชาตไดเขามามบทบาทในวถชวตของผคนชาวเกาะสมยและเกาะพะงน

ทาใหคานยมดานการศกษาเลาเรยนเปลยนแปลงไปจากรปแบบเดมเปนรปแบบใหม กลาวคอ คนนยมสงลกหลานไปเรยนในโรงเรยนนานาชาตทเปดขนโดยชาวตางชาตเพราะเชอวาการเรยนภาษาองกฤษตงแตชนอนบาลโดยมครผสอนเปนชาวตางชาตจะทาใหเดกเกงภาษาองกฤษ ซงจะเปนประโยชนในการดารงชวตและการศกษาตอไป เพราะเทคโนโลยสารสนเทศตาง ๆ ลวนเปนสง

149

ทไดรบจากชาตตะวนตกทงสน โรงเรยนเอกชนทเปดหลกสตรนานาชาตและระบบ 2 ภาษา เพอรองรบการศกษาระบบนานาชาตและเนนการใชภาษาองกฤษ ในอาเภอเกาะสมยมโรงเรยนนานาชาตตงแตระดบอนบาลจนถงระดบมธยมศกษา เชน โรงเรยนเซนตโยเซฟเกาะสมย โรงเรยนนานาชาตสมย ศนยการเรยนรสมย โรงเรยนนานาชาตปญญาด และโรงเรยนอนรกเกาะสมย เปนตน

โรงเรยนนานาชาตเอกชนทเปดเพอรองรบวฒนธรรมตางชาตทเขามทงทจดระบบการศกษาตามหลกสตรของกระทรวงศกษาธการ และจดระบบการศกษาหลกสตรตางประเทศ โรงเรยนนานาชาตทจดระบบการศกษาตามหลกสตรของกระทรวงศกษาธการ เชน โรงเรยน เซนตโยเซฟเกาะสมยและโรงเรยนอนรกเกาะสมย ซงเปนโรงเรยนประเภทสามญศกษา สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษาเขต 1 สราษฎรธาน แตถงแมจะเปนโรงเรยนทจดการศกษาตามหลกสตรของกระทรวงศกษาธการเหมอนกน แตกยงสอดแทรกหลกคาสอนของศาสนาครสตดวย เชน โรงเรยนเซนตโยเซฟเกาะสมย เปนโรงเรยนนานาชาตทจดการศกษาโดยนกบวชคณะเซนตปอล เดอชารต ในศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลก สวนโรงเรยนนานาชาตทจดระบบการศกษาหลกสตรตางประเทศ เชน โรงเรยนนานาชาตสมย ศนยการเรยนร สมย โรงเรยนนานาชาตปญญาด เปนโรงเรยนนานาชาตทมการจดการเรยนการสอนตามหลกสตรของมหาวทยาลยเคมบรด ประเทศองกฤษและสอนเปนภาษาองกฤษเทานน สวนใหญนกเรยนจะเปนบตรหลานของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนทมฐานะด และบตรหลานของชาวตางชาตทเขามาทางานในเกาะสมย เชน องกฤษ เยอรมน ฝรงเศส เกาหล จน ญป น เปนตน (อญชรย มแสง, สมภาษณเมอวนท 20 กรกฎาคม 2554)

นอกจากการใหบตรหลานเขาโรงเรยนนานาชาตแลว ยงมการนยมสงบตรหลานไปศกษาในตางประเทศ สาหรบครอบครวทมฐานะทางการเงนมนคงจะสงบตรหลานไปศกษาเลาเรยนในประเทศทมความเจรญทางการศกษา เชน องกฤษ นวซแลนด ออสเตรเลย เปนตน โดยจะเขาศกษาตงแตระดบชนประถมศกษาไปถงระดบมหาวทยาลย ทงนผปกครองตางมองวาอยากใหบตรหลานไดเรยนสง ๆ เพอจะไดรบราชการเปนเจาคนนายคน การสงบตรหลานไปศกษาในตางประเทศจงเปนการพฒนาความสามารถและเมอเรยนจบแลวจะนาความรมาใชประกอบอาชพได นอกจากนนบางครอบครวทมกจการเปนของตนเอง กมกจะสงบตรหลานไปเรยนตอตางประเทศ เพราะจะไดมความนาเชอถอและเปนทยอมรบในสงคม

150

1.2 ภาษา เมอมชาวตางชาตเขามาทองเทยวบนเกาะสมยและเกาะพะงน การสอสารดวย

ภาษาองกฤษจงเรมมบทบาทในวถชวตของผคนบนเกาะมากขน จากทเคยใชภาษามอในการสอสารจงเรมมการเรยนรคาศพทภาษาองกฤษจากชาวตางประเทศทเขามาทองเทยว โดยเฉพาะคาทตองใชเปนประจาซงมกจะเปนคาศพททเกยวของกบอาหาร เครองดม ทพก จานวนเงน การเดนทาง เปนตน ตอมาไดมการหดพดภาษาองกฤษจนสามารถสอสารกบนกทองเทยวไดอยางคลองแคลว สงผลใหคานยมในการใชภาษาองกฤษปนกบภาษาไทยมมากขน จะเหนไดจากการตงชอโรงแรม บงกะโล รสอรท รานอาหาร สถานบนเทง ฯลฯ จะนยมใชคาภาษาองกฤษมาตงเปนชอ ตอมาภายหลงเมอชาวตางชาตเรมเขามาเปดกจการบนเกาะสมยและเกาะพะงน ทาใหความจาเปนดานการสอสารภาษาองกฤษมมากขน จงเรมมการเปดสถาบนสอนภาษาและโรงเรยนนานาชาต 2 ภาษา เพอเปนการรองรบใหผคนสามารถสอสารดวยภาษาองกฤษไดดยงขน

1.3 การใชเทคโนโลยในการประกอบอาชพ การดารงชวตตามวถทองถนใตของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนเปนวถชวตทเรยบงาย

โดยใชภมปญญาทองถนเลอกสรรวสดจากธรรมชาตทมอยในทองถนมาปรบใชเปนเครองมอในการประกอบอาชพ ไดแก อาชพการทาสวนมะพราว อาชพการทาประมงพนบาน และอาชพการทากะละแม ดงน

1.3.1 อาชพการทาสวนมะพราว เมอเทคโนโลยจากชาตตะวนตกเขาแพรกระจายผานทางการเรยนรจากสอสารสนเทศ

เวบไซดตาง ๆ ทางอนเตอรเนต ตลอดจนการศกษาของผคนทไดนาความเจรญทางดานเทคโนโลยมาปรบใชในการประกอบอาชพ จงไดมการนาเทคโนโลยเหลานนมาปรบใชในการประกอบอาชพ เชน การนาป ยวทยาศาสตรมาใชแทนป ยชวภาพ เพราะเหนวาใหสามารถเพมผลผลตไดมากขน การใชเครองจกรมาปอกมะพราวแทนการใชไมลด และใชรถมอเตอรไซดพวงขางและรถยนตมาบรรทกมะพราวแทนการใชลอเลอน ซงทาใหสามารถบรรทกมะพราวไดครงละมาก ๆ การนาความเจรญจากชาตตะวนตกเขามาใชในการประกอบอาชพทาใหชาวสวนมะพราวสามารถพฒนาคณภาพของผลผลตใหมคณภาพสงขน เปนการเพมรายไดใหชาวสวนมะพราวอกทางหนงดวย(สานวน ใจเยน และเอยม ศรแสง, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) 1.3.2 อาชพทากะละแมโบราณ

หลงจากนนเกษตรอาเภอเขามาสงเสรมและใหคาแนะนา ภายหลงกะละแมโบราณเปนทชนชอบของผคนทวไปและนกทองเทยว จงไดกวนเพอจาหนายเปนของฝากกลายเปนสนคาทขน ชอของอาเภอเกาะสมย โดยไดจดตงเปนกลมแมบาน และไดรบเลอกใหเปนสนคา

151

โอทอป 3 ดาว ตอมาจงไดขนทะเบยนเปนวสาหกจชมชน เมอมการรวมกลมจดทาเปนสนคาหลกประจาหมบาน ผผลตจงไดนาความรจากเวบไซตตาง ๆ และใชความรและเทคโนโลยสมยเขามา ชวยทาการตลาด โดยโฆษณาผานทวชองเคเบลทองถน คลนวทยและการโพสกระททางอนเทอรเนตผานเวบไซตตาง ๆ เพอขยายฐานลกคาหลก ซงสวนใหญเปนคนไทยและอาศยการบอกตอปากตอปากกนมา รปแบบการขายสวนใหญเปนแบบขายตรง อกทงยงไดคดคนพฒนาเครองมอเพอชวยทนแรง โดยไดไอเดยจากเครองกวนทเรยน แตปรบจากการใชไมพายในการกวนมาเปนไมพายเหลกแทน ไดกาละแม 50-70 กโลกรม ตอการกวน 1 ครง ทาใหไดผลผลตมากขน และยงไดพฒนารปแบบบรรจภณฑใหมมาตรฐานมากขน โดยไดทาเครองบรรจผลตภณฑแบบสญญากาศเพอเพมอายสนคาใหนานขน จากปจจบนสนคามอาย 7 วน เพมเปน 20 วน และกาลงจะพฒนาใหกลายเปนเครองบรรจผลตภณฑแบบอตโนมตตอไปในอนาคต (พฒนพงศ อนทรคา, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554)

1.4 การประกอบอาชพแบบใหม 1.4.1 การแปรรปผลตภณฑนามนมะพราวสกดเยน

ในสมยกอนชาวเกาะสมยและพะงนจะนากะทมาคนแลวตงไฟเคยวนากะทใหแตกมน จนไดนามนมะพราวมาใชนวดตามรางกายและหมกผม แตวธการนจะเกบรกษาไวไดไมนานและจะมกลนเหมนหน ทาใหไมสามารถนาใชประโยชนได คณจไรรตน ศรลมพ ผผลตนามนมะพราวบรสทธตราเรนองและตราสปาโก ซงเปนผลตภณฑโอทอป 5 ดาวของเกาะสมย เลาใหฟงวา ชวงประมาณ 7-8 ปทผานมา ราคามะพราวตกตาเหลอเพยงลกละ 30 สตางค ครอบครวของตนมความรทางภมปญญาดานน จงนามาทดลองพฒนาเพอเพมมลคาสนคา โดยมอาจารยทรจกกนคอยใหคาแนะนา เรมจากการทากนเองภายในครอบครว แลวใสขวดเครองดมชกาลงเรขายนกทองเทยวตางชาตตามชายหาด แตกยงเปนนามนมะพราวทไดจากวธการเคยวกะทใหแตกมน เมอชาวตางชาตบอกเลาสรรพคณของนามนมะพราวสกดเยนวามวตามนอทใหความ ชมชน มกรดไขมนอมตวและกรดลอรกสง ซงกรดชนดนดตอสขภาพ โดยเฉพาะการบารงผวและเสนผม ดวยเหตนชาวตางชาตทนยมอาบแดดจงนยมใชนามนมะพราวสกดเยนมาบารงผว ชาวบานจงไดพฒนาการเคยวนามนมะราวเปนการใชวธสกดเยน ซงทาใหนามนมะพราวมอายการใชงานนานขน (จไรรตน ศรลมพ, สมภาษณเมอวนท 20 กรกรกฎาคม 2554) วธการทานามนมะพราวสกดเยนเปนวธการทสกดนามนจากกะทโดยไมใชความรอน เรมตนดวยการคนนากะทแบบไมตองเตมนา ใสถงพลาสตก แชแขงในต เยน 1 คน นาออกมาจากต เยน จะพบวากะทจะแยกชน เปน 2 ชน ชนบนเปนครมกะท สวนชนลางเปนนาเปรยวใหทาการเจาะถงเอานาเปรยวออก แลวมดรทเจาะไว จากนนนาเขาต เยนชองแชแขง แชไวประมาณ 36 ชวโมง จนแขงแลวนา

152

ออกมาตงพกไวขางนอก รอจนกระทงกะททแขงตวคอย ๆ ละลายและจะแยกชนจนเหนชดเจนเปน 3 ชน ชนบนสดเปนครม ชนกลางเปนนามนมะพราว สวนชนลางเปนนาเปรยว ใหทาการตกเอาเฉพาะสวนทเปนนามนมะพราว เมอชาวบานมการศกษาหาความรเกยวกบการผลตนามนมะพราวทสามารถเกบรกษาไวไดนานและใหประโยชนมากกวาเดม อกทงมหาวทยาลยเกษตรศาสตรไดเขามาจดนทรรศการและฝกอบรมการทามะพราวสกดเยนใหแกชาวบาน จงรวมกลมผลตและจดจาหนายนามนมะพราวสกดเยนทกหมบาน และสงขายใหลกคาทเปดรานนวดสปาและนกทองเทยวชาวตางชาตตามชายหาด (เอยม ศรแสง, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) ปจจบนการผลตนามนมะพราวสกดเยนไดพฒนารปแบบผลตภณฑใหมความหลากหลายมากขน เชน แชมพ ครมนวดผม ครมอาบนา โลชนทาผว ครมทาผว (ซนแทน) นามนใสผม ลปมน และครมกนสนเทาแตก ผลตภณฑนามนมะพราวสกดเยนทจดจาหนายเปนสนคาโอทอบ(OTOP) ของชมชน ไดแก “ผลตภณฑนามนมะพราวบรสทธสปาโก” ของกลมจไรรตนนามนมะพราวสมยเรนอง หมท 2 ตาบลอางทอง อาเภอเกาะสมย “ผลตภณฑนามนมะพราวอาพอรนา” หม 3 ตาบลหนาเมอง อาเภอเกาะสมย และ “ผลตภณฑนามนมะพราวนวดตว” กลมแมบานโฉลกหลา หม 7 ตาบลเกาะพะงน อาเภอเกาะพะงน เปนตน คณจไรรตน ศรลมพ ไดเลาถงยอดของผลตภณฑนามนมะพราวสกดเยนเพอสงขายตามรานสปาทวเกาะสมยและเกาะพงน ตกเดอนละประมาณ 600-700 ขวด โดยมยอดผลตเดอนละประมาณ 300 ลตร ยอดขายประมาณเดอนละ 50,000-100,000 บาท และยงมลกคาจากตางประเทศสงผลตนามนมะพราวสกดเยน เพอจาหนายในตางประเทศอกเดอนละประมาณ 500 ลตร โดยสงไปยงสเปน นวยอรก ฮาวาย และยโรป (จไรรตน ศรลมพ, สมภาษณเมอวนท 20 กรกฎาคม 2554)

1.4.2 การเปดโรงเรยนฝกลงเกบมะพราวและโชวการแสดงของลง โรงเรยนฝกลงแหงแรกของเกาะสมยเปนของคณประวต รกดวง ทไดเรมฝกลงจาก

ความสนใจ เมอรหลกการฝกลงและมความชานาญในการฝกลงแลว จงเปดโรงเรยนรบฝกลงใหแกชาวบานสาหรบใชเกบมะพราว ธรกจนประสบความสาเรจและเปนทรจกของชาวสมยและชาวตางชาต เมอไดนาลงทฝกไปเลนโฆษณากระเบองตราโอฬาร จนสรางชอเสยงและเปนทรจก ทาใหผคนเรมรจกลงเกบลกมะพราวมาจนถงทกวนน ซงการฝกลงใหขนตนมะพราวเพอเกบลกมะพราว จะมชาวบานนาลงมาใหฝกขนตนมะพราวดวยเชนกน โดยราคาอยทตวละ10,000 บาท นอกจากการฝกลงเกบมะพราวแลว โรงเรยนฝกลงยงมการจดแสดงโชวความสามารถตาง ๆ ของลงดวย เชน ลงกระโดดขามหวงไฟ การจดจาเลข เลนกตาร และการแกปมเชอกทถกมดไว เปนตน ซงการแสดงเหลานเปนทชนชอบของนกทองเทยวชาวตางชาตมาก ลงทกตวทนามาแสดง

153

ผจดการแสดงจะดแลรกษาความสะอาดของลงเปนอยางด อกทงลงทกตวจะผานการฉดวคซนและอาบนากอนนามาแสดงทกครง (ประวต รกดวง, สมภาษณเมอวนท 17 พฤษภาคม 2554) การแสดงโชวของลงถอวาเปนสวนหนงททาใหธรกจการทองเทยวของเกาะสมยทรองรบนกทองเทยวชาวตางชาต สามารถสรางรายไดใหแกชาวบาน แตอยางไรกตามการเปลยนแปลงวถชวตของลงเกบมะพราวใหกลายเปนการแสดงโชวตาง ๆ กสะทอนใหเหนถงอทธพลของวฒนธรรมตางชาตทสงผลตอชาวเกาะสมยทเนนการใชสตวเลยงมาหารายไดทขดตอธรรมชาตของชวตลง แตสงนกไดกลายเปนสญลกษณอยางหนงของเกาะสมยทชาวตางชาตรจกเปนอยางด 1.4.3 การเปดสนามกฬาชนควาย

กฬาชนควาย เปนกฬาพนเมองเฉพาะถนของอาเภอเกาะสมย ในอดตเรยกวา "ฟนควาย" แตเดมการชนควายเปนเพยงความนยมทเลนกนเพอความสนกสนานภายในชมชนหลงฤดเกบเกยวเทานน เนองจากชาวสมยนยมเลยงควายกนทกบาน เมอความตวผ มความคกคะนองเจาของจงไดนามาชนกนเพอใหควายหายคกคะนอง และเปนทนยมเรอยมา สวนใหญการชนควายมกจดขนโดยไมมพธรตองอะไรเลย สนามชนควายกหาเอาพนทโลง ๆ ทวไป บางกในนาทเกบเกยวเสรจแลวเปนสนามประลองควายตามสะดวก การชนแบบนเรยกกนวา "ชนควายลาน" แตในปจจบนกฬาประเภทนกถกเปลยนไปจากเดมมาก มการเลยงควายเพอชนกนโดยเฉพาะ ไมใชจดประสงคเพอความสนกสนานหลงฤดการเกบเกยวแตอยางเดยวแตมการพนนขนตอแทรกเขามามสวนรวมดวยจนถงทกวนน และเปลยนจากชนบรเวณลานเปนชนในบอน มการจดชนกนเปนนดๆ เปนคราวๆ ไป เหมอนการชนววของชาวบานภาคใตโดยทวไป (เอยม ศรแสง, สมภาษณ เมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) เมอกฬาชนควายเปนทนยมกนมาขน การเลยงควายชนของชาวเกาะสมยจงมความพถพถนมากขนกวาเดมมาก กฬาชนควายทจากเดมเพอความสนกสนานกมลกษณะเอาจรงเอาจงมากยงขน มการคดเลอกควายเพอการชนโดยเฉพาะ มตาราควายชนตามแบบของ "นกเลงควายชน" ซงเชอถอตอๆ กนมา ไมวาจะเปนเขา ขา กบเทา ลาตว จปาถะตามแบบฉบบ "ตองหายาก" เชน ถาเปนควายดากตองหางยาว ถาสขาวหางตองสนและขอเทาสน ควายชนหนงตองตง จมกกวาง มเหงออยเสมอ ถาเปนควายดาสนทถอวาดมไหวพรบ มเลหเหลยมสงอดทนในการตอส สวนควายทมสแดง นกเลงควายชนมกไมนยมใชทาควายชนเพราะสของมนไมทาใหรสกวาองอาจ การชนควายในเกาะสมยกเหมอนกบการชนววโดยทวไป คอกอนการชนควายบรรดาเจาของควายกเอาควายของตนมา "เปรยบ" เพอหาคชนทเหมาะสมไมเสยเปรยบหรอไดเปรยบจนเกนไป แลวกตกลงเดมพนกนเสรจสนในคราวเดยว มากนอยกแลวแตชอเสยงของควายชนแตละตว จากนนตางฝายกตางฟตซอมควายของตวเองเหมอนนกมวย

154

วงตอนเชา ออกกาลงกาย ซอมชน คมอาหาร ฯลฯ อาหารทใหควายกนยงตองให "หมอ" เสกใหกนทกมอ เชอวาจะปองกนคณไสยของฝายตอสนนเอง กอนวนชนหนงวนจะนาควายมาทาพธสาคญทเรยกวา "ทาควาย" หรอ "แตงควาย" ซงเปนพธทางไสยศาสตร โดยมากจะทากนทบานหรอทหมอไสยศาสตรคดวาเปนมงคล ในระหวางพธเจาของควายจะระมดระวงไมใหผ ทไมเกยวของเขาใกลควายของตนเปนอนขาดเพราะเกรงวาควายของตนจะถกทาคณไสย เมอชาวตางชาตเขามาทองเทยวในเกาะสมยและไดชมกฬาชนควาย ทาใหกฬาชนควายกลายเปนจดเดนอยางหนงของการทองเทยวในเกาะสมย เพราะถอวาเปนกฬาทมทนเพยงแหงเดยวเทานน สนามชนควายทไดรบอนญาตถกตองจากทางราชการม 4 แหง ไดแก สนามชนควายบานแมนา ละไม เฉวง และหนาทอน และยงมสนามชนควายทไมไดรบอนญาตซงจดเปนบอนพนนชนควายอยหลายแหงในเกาะสมย สวนกาหนดการวนชนควาย นกทองเทยวสามารถตดตอสอบถามไดทโรงแรม บงกะโล ทพกทกแหงบนเกาะสมย อตราคาเขาชมประมาณคนละ 300-400 บาท ซงราคานจะไมแนนอนขนอยกบคาตอรองในสนาม และวนทจดการแขงขนดวย 1.4.4 การนาเรอหางยาวมาบรการนกทองเทยว

การทาอาชพประมงพนบานในอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน เปนอาชพททาเพอหาเลยงครอบครว เมอมเครองจบปลาททนสมยมากขน กอปรกบธรกจดานการทองเทยวใน 2 อาเภอน ไดรบ ความนยมจากนกทองเทยวชาวตางชาตมากขน ชาวบานทมเรอหางยาวจงไดรวมกลมกนดดแปลงเรอประมงมาเปนเรอนาเทยว มทงเรอขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก ทงนไดมการปรบปรงเรอใหมความสะดวกในการบรการนกทองเทยวมากยงขน (ปยวรรณ คงประเสรฐ, 2551) นอกจากนนยงไดมการเพมกจกรรมของการทองเทยวใหสนกสนานมากยงขน ดวยการนานกทองเทยวนงเรอหางยาวไปตกปลา เชน บรเวณหาดบานละไม เกาะสมย หาดบานใตและอาวโฉลกหลา เกาะพะงน เปนการพฒนาการทองเทยวและสรางรายไดใหแกชาวประมงพนบานทเปลยนอาชพมาเปนเรอนาเทยว

2. วฒนธรรมการทางานของผคน

การเขามาของนกทองเทยวชาตตะวนตก สงผลใหวฒนธรรมการทางานแบบเดมของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนเปลยนแปลงไป เนองจากกระแสการพฒนาเศรษฐกจทผกอยกบการทองเทยวซงเปนรายไดหลกของอาเภอ วฒนธรรมการทางานของผคนจงเกยวของกบชาวตางชาตแทบทงสน ไดแก ธรกจตางชาตทมบทบาทในพนท การสรางพนทสาหรบคนตางชาต การทาธรกจนายหนา และการนาการบรหารงานแบบตะวนตกมาใชในการทาธรกจทองเทยว

155

2.1 ธรกจตางชาตทมบทบาทในพนท ธรกจตางชาตทมบทบาทตอระบบเศรษฐกจของอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน คอ ธรกจเกยวกบอสงหารมทรพย จากการนบสถตการจดตงบรษทใหมทตงอยบนเกาะสมยและเกาะพะงนชวง 3-5 ป ทผานมา พบวา มบรษททดาเนนธรกจดานนมากกวา1,500 บรษท เปนบรษททมฝรงถอหนมากกวารอยละ 45 สวนใหญเปนธรกจเกยวกบการสรางทพกอาศย การซอ-ขายทดน บาน ใหเชาอสงหารมทรพย จดสรรทดน ธรกจรานอาหารและเครองดม ภตตาคาร ไนตคลบ จาหนายเสอผา สอนภาษาองกฤษ คอมพวเตอร และธรกจดานา เปนตน ทกคนกลาวเปนเสยงเดยวกนวาทงเกาะสมยและเกาะพะงน ผ ทมาลงทนสวนใหญ "เปนฝรง" ทงนน มคนไทยมาลงทนนอยมาก ผศกษาไดศกษารายละเอยดเจาะลกเกยวกบธรกจน พบวา บรษทพฒนาทดนและบรษทนายหนาหรอโบรกเกอรทเปดตวโดยการโฆษณาทางสอสงพมพภาษาองกฤษและเวบไซต มประมาณ 50 บรษท มโครงการประกาศขายทวเกาะกวา 100 โครงการ แตทจดวาเปนระดบมออาชพและรายใหญจรงๆ ทนาสนใจมประมาณ 10 กลม อาท กลมสบายธาน กลมสนตธาน กลมโคโค กลมปอปป กลมเฟรสชอยส พรอพเพอรต กลม RDI Karma กลมสมย เอสเตทคอรปอรเรชน กลมเดสตเนชนพรอพเพอรต เปนตน แตละกลมมบรษทใน เครอหลายสบแหง รวมทงมกจการเซอรวสประเภทอนๆ ใหบรการลกคาตลาดพรเมยมอยางครบวงจรอกดวย ไมวาจะเปนผบ บาร ภตตาคาร คลบเฮาส เรอยอชต เรอใบ สนามกอลฟ สานกงานกฎหมาย เฟอรนเจอรนาเขา บรษทออกแบบดไซนและตกแตงภายใน บรษทดานไอท รวมทงใหบรการเครองบนสวนตวอกดวย ซงเมดเงนทใชจายแทบจะไมรวไหลไปสมอผประกอบการรายอนๆ เลย ปจจยสาคญททาใหชาวตางชาตเขามากมธรกจประเภทน นอกจากมนตเสนหทสวยงามและความเปนธรรมชาตของเกาะสมยและเกาะพะงนแลว ยงเกดจากปจจยภายในประเทศทสาคญหลายประการ ไดแก ประการแรก เกดผลจากนโยบายของรฐบาลไทยทเปดประตรบคลนการลงทนตางชาต แมวาในทางกฎหมายแลวประเทศไทยยงไมอนญาตใหชาวตางชาตซอขายหรอถอครองกรรมสทธในทดนโดยเดดขาดกตาม แตรฐบาลกพยายามขยายการลงทนในอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนโดยการ "เปดชองทาง" ใหชาวตางชาตสามารถ "ซอ" หรอเปน "เจาของทดน" ในประเทศไทยได วธการดงกลาวกคอ การซอผานนตบคคลทเปนบรษทจดทะเบยน ในประเทศไทย โดยกฎหมายไทยไดกาหนดใหคนไทยถอห นมากกวาชาวตางชาตในสดสวน รอยละ 51 และชาวตางชาตถอห นไดรอยละ 49 โดยหนทตางชาตถออยนนสวนมากจะเปนห น

156

บรมสทธ * ขณะทผ ถอหนคนไทยมกจะถอในรปของหนสวนสามญ ดวยเหตนผ ถอหนชาวตางชาตจงมอานาจสทธขาดในบรษท และสามารถกาหนดทศทางการดาเนนกจการไดดวยตนเอง แมวาจะถอหนนอยกวาคนไทยกตาม ประการทสอง ดานเงนทน ซงคาเงนมมลคามากกวาเงนบาท และไมตองพงพาเงนก โดยเฉพาะการกวานซอทดนในยานทาเลทอง นกลงทนไทยสราคาไมได เพราะนกลงทนฝรงสามารถทมทนซอไดไมอน เชน นกลงทนไทยขอซอทดนในราคาไรละ 2 ลานบาท แตฝรงใหราคาสงถงไรละ 5-6 ลานบาท หากประเมนเบองตนจากจานวนโครงการบานพกเศรษฐทผดขนรอบเกาะสมย ทดนเกอบครงเกาะนาจะตกไปอยในอ งมอของตางชาตไปหมดแลว ประการทสาม ความไดเปรยบดานการตลาดและคอนเนกชนระหวางชาวตางชาตดวยกน เพราะมเครดตความไววางใจสงในหมชาวตางชาตดวยกนเอง ซงอสงหารมทรพยทลงทนบนเกาะสมยเกอบ 100% ทาเพอขายใหกบชาวตางชาตเทานน เพราะเปนกลมทมกาลงซอสง ขณะทลกคาทเปนคนไทยมนอยมาก เพราะราคาบานหรอวลลาหรมราคาแพงระยบตงแต 20 ลานบาทขนไปจนถงระดบ 100 ลานบาท เรยกวา "ฝรงทาขายฝรง" ทงสน ประการทส ความไดเปรยบดานเทคโนโลยและไอท โดยพบวามการเปดขายสนคาผานเวบไซต รวมทงมการอานวยความสะดวกในการซอ-ขายกนในตางประเทศ วธการซอขายบานนน เนองจากตางชาตซอตรงไมได สวนใหญมกจะใชวธซอผานบรษทเทานน ซงบรษทเหลานจะมคนไทยถอหนอย 51 % และตางชาตถอหน 49 % โดยผซอจะมกรรมสทธทงในบาน ทดน และทรพยสนของบรษทนนๆ ดวย สวนวธการนาคนไทยเขามารวมถอหนนน สวนใหญใชวธการสมรสกบหญงไทย หรอบางแหงกใหคนไทยเขามาถอหนในลกษณะของ "หนลม" หรอแมแตการจายคาจางเปนรายเดอน กลมนกลงทนจากตางประเทศทเขามาลงทนในเกาะสมยและเกาะพะงนมมากกวา 9 ชาต ไดแก สวสเซอรแลนด สหรฐอเมรกา เนเธอรแลนด เนปาล สหราชอาณาจกร แคนาดา อนเดยอตาล และเมกซโก

อกธรกจทชาวตางชาตกาลงสนใจในการลงทนคอ ธรกจเกยวกบการบรการสขภาพ มชาวตางชาตบางกลมเปดดาเนนการเกยวกบการใหบรการศนยสขภาพแบบองครวม หรอ "Wellness Sanctuary" ซงจะมการใหบรการดานสขภาพหลายแบบ ทผสมผสานศาสตรการบาบด

* หนบรมสทธ คอ ตราสารสทธทแสดงความเปนเจาของกจการทมการจดบรมสทธไวอยางชดเจนไมสามารถยกเลกได โดยผ

ถอหนมสทธในการออกเสยงในทประชมผ ถอหนแตสทธในการออกเสยงอยทการกาหนดวาจะใหกหนเทากบ 1 เสยงยกตวอยางเชน 2 หนเทากบ 1 เสยง หมายความวาถาเราถอหนอย 100 หน จะถอวาเรามสทธออกเสยง 50 เสยง และมสทธไดรบเงนปนผลเปนจานวนทระบไวเมอกจการมกาไรจากการดาเนนงาน ผ ถอหนบรมสทธจะไดรบเงนปนผลในอตราคงทตามทจดบรมสทธไว อาจจะมากหรอนอยกวาผ ถอหนสามญกได แตหากกจการนนตองเลกดาเนนการและมการชาระบญชโดยการขายทรพยสน ผ ถอหนบรมสทธจะไดรบเงนคนทนกอนผถอหนสามญ

157

อนหลากหลายของโลกตะวนออกและตะวนตก พรอมมผ เชยวชาญและผ ชานาญการคอยใหบรการดานสขภาพ และใหคาปรกษาตลอดเวลา รวมถงชวยจดโปรแกรมเพอสงเสรมสขภาพใหเหมาะสมกบแตละบคคลดวย การใหบรการของศนยสขภาพจะประกอบไปดวย การใหคาปรกษาดานสขภาพและการดาเนนชวต การใหคาปรกษาและบาบดดวยการแพทยแผนจน การฝงเขม ธรรมชาตบาบด การแพทยทางเลอกทเรยกวา "โฮมโอพาธ"และการแพทยแผนปจจบน การวนจฉยโรคดวยวธ Bio-resonance evaluation การวเคราะหสารอาหาร การประเมนอายทางชวภาพ และการตรวจสขภาพแบบครบวงจรในหองปฏบตการ การลางลาไสดวยวธธาราบาบดแบบใชโอโซน การอบไอนา ซาวนารงสอนฟราเรดไกล สระนาอน-นาเยนและสระวายนา รวมไปถงการนวดบาบด เชน นวดขจดพษ นวดแผนไทย นวดหนาทองตามตาราเตา นวดกดจด และสมผสบาบด สตรอาหารเสรมสมนไพรทเหมาะกบแตละบคคล โปรแกรมฟตเนสสวนบคคลภายใน ศนตฟตเนสเซนเตอร การบรหารรางกายดวยเทคนคตางๆ เชน โยคะ ภายในสวนทเปนเรอนโยคะ พลาตส ชกง ไทเกก รวมถงการฝกสมาธ ทงยงมการใหบรการโปรแกรมเพมพลงชวต ทเนนการผอนคลายและฟนฟความมชวตชวา การลางพษและคนความออนเยาว การออกกาลงกายเพอควบคมนาหนกอยางสมดล เปนตน ทงนการบรการทกลาวมาจะเปนสวนหนงของธรกจทพกในเกาะสมยและเกาะพะงน โดยเฉพาะทเกาะสมยมสถานบรการดานนทโดดเดนคอ “คามาลายา เกาะสมย” ดาเนนธรกจในนามบรษทคามาลายา จากด ซงอาณาจกรครบวงจรในดานการใหบรการดแลและการฟนฟสขภาพระดบมาตรฐานโลก บนพนท 25 ไร บรเวณแหลมเสด ชายฝงทางทศใตของเกาะสมย มตางชาตรวมทนในโครงการนมากกวา 480 ลานบาท

ธรกจเกยวกบหางสรรพสนคา กเปนธรกจหนงทชาวตางชาตนยมมาลงทน มการเปดรานจาหนายสนคาแบรนดเนม ตวแทนจาหนายสนคาตางประเทศไทย จานวนมากในอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนซ งสวนใหญ เกอบทก รานมนกลงทนจากตางชาต เปนห นสวน แมแตหางสรรพสนคาขนาดใหญกแขงขนกนขยายฐานตลาดมาลงทนมายงสองเกาะนหลายบรษท ไดแก เทสโก โลตส บกซ คารฟฯ เปนตน โดยเฉพาะหางสรรพสนคาเทสโก โลตส มการเปดสาขาในเกาะสมย 3 แหง คอ สาขาบานละไม สาขาเฉวง และสาขาบานหนาทอน ในอาเภอเกาะพะงนม1 สาขา คอ เทสโก โลตส เอกซเพรส ทบานทองศาลา การขยายการลงทนของหางขนาดใหญสงผลตออาชพของชาวบานทเปดรานขายของชา เนองจากหางทเปดในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนเกอบทงหมดเปดใหบรการตลอด 24 ชวโมง และจาหนายสนคาในปรมาณมากและราคาถก ทาใหชาวบานจากเดมทเคยสงวสดตางๆ มาจากตวแทนจาหนายหรอรานตางๆ บนเกาะ กเปลยนมาเปนซอของตามหางสรรพสนคา ทาใหตวแทนจาหนายบางรายกระทบตอการดาเนนกจการ สงผล

158

ใหมชาวบานจานวนหนงไมพอใจมการประทวงชมนมคดคานการสรางหางสรรพสนคาเทสโก โลตส สาขาท 3 บานละไม บรเวณหนาทวาการอาเภอเกาะสมยเมอหายปกอน แตการคดคานดงกลาวกไมสามารถทาใหการสรางหางสรรพสนคาดงกลาวชะลอตวได เพราะในทสดเมอปลายป พ.ศ. 2549 หางดงกลาวกสามารถเปดกจการได ดวยงบลงทนมากกวาประมาณ 60 ลานบาท

2.2 การสรางพนทสาหรบคนตางชาต การทองเทยวทขยายตวอยางรวดเรวสงผลใหเศรษฐกจของเกาะสมยและเกาะพะงนขยบ

ตวสงขน เมดเงนทหมนเวยนเปนพนลานแตละป พนททกตารางนวทงสองเกาะถกนามาสรางรายไดใหกบเจาของกจการในรปแบบตาง ๆ โดยเฉพาะพนททตดชายทะเล ในเกาะสมยตาบลเฉวงถอเปนดนแดนสวรรคของนกทองเทยว มชาวตางชาตโดยเฉพาะชาวตะวนตกจานวนมากทหมนเวยนมาพานกทน ปายสนคาและบรการทกอยางเขยนเปนภาษาองกฤษ แมแตการใหบรการตาง ๆ กเปนระบบ “ ฝรงเฟรส” คอ ใหบรการฝรงเปนลาดบแรก ในหาดเฉวงมโรงแรมระดบ 4 ดาวจานวนมากทเปดใหบรการฝรง ราคาหองมตงแตคนละ 10,000 – มากกวา100,000 มสงอานวยความสะดวกชนยอดมากมายไวคอยบรการ ทกหองมเครองปรบอากาศชนด, เสอคลมอาบนา, โตะเขยนหนงสอ, เครองเปาผม, ต เซฟในหองพก, โทรทศนจอแอลซด/จอพลาสมา, อางอาบนา, ฝกบว บาร/ผบ, บรการซกรด/ซกแหง, รานอาหาร, รมเซอรวส, บรการรถรบสงจาก/ถงสนามบน, จดบรการทวรและขอมลทองเทยว, พนกงานตอนรบ, ทจอดรถ ,บรการนวด, จาคชซ, หองฟตเนส, สปา, สระวายนากลางแจง เรยกวาบรการและราคาระดบนคนไทยนอยรายนกทจะเขาพกในโรงแรมระดบน

นอกจากนยงพบวาลกษณะการสรางพนทสาหรบชาวตางชาตไมพบในรปแบบการใหบรการพกเพยงอยางเดยวในรปแบบอน ๆ ทเปนวาระหรอเทศกาลตาง ๆ ทจดขนกเปนการใหความสาคญกบฝรงเปนอบแรก อาท กรณหาดรนในอาเภอเกาะพะงน หาดรนเปนตาบลหนงของเกาะพะงน เปนสถานทจดฟลมนปารตซงถอเปนแหลงรายไดหลกของชาวเกาะพะงน ฟลมนปารต เปนเทศกาลชมพระจนทรทสวยงาม นกทองเทยวทเขามาประเทศไทยสวนใหญเมอเขามาในไทยแลวจะไมพลาดกบเทศกาลน บางรายเดนทางเขาเพอการนโดยเฉพาะ มาดมกน เตนรา อาบนา บรเวณหนาชายหาดแลวเดนทางกลบในวนรงขน

พนทชายหาดรนในวนฟลมนปารต ถอเปนแหลงทาเงนทองของชาวเกาะพะงน กอนวนงานชาวบานในยานหาดรน พากนมาออกรานขายอาหาร มเบยร เหลา และนาอดลม จาหนายใหกบนกทองเทยว ราคาอาหารเครองดมในวนเทศกาลจะขายแพงกวาราคาปกต 1-5 เทาตวซงถอเปนเรองปกตสาหรบเทศกาลน ราคาเครองดมจะขยบตวสงขนเมอหลงเทยงคนของวนงาน

159

บางรานกจดรานบรรยากาศแบบผบ หรอเธคกลางแจง มการเปดเพลงใหเตนรากนบนชายหาดรนตลอดแนว มรานขายสสะทอนแสง และรบเพนทรายตางๆ ตามรางกายจานวนมาก ตงเรยงรายตงแตปากทางเขางานจนกระทงในงานเทศกาล ฝรงบางคนใชสสะทอนแสงเขยนหนาตา หรอตามตวใหสะทอนกบแสงไฟทสลวบนชายหาด เวลาเตนราจะไดเปนจดสนใจ บางรายมการโชว มายากล การเลนไฟ (ประทป ทวยเจรญ, สมภาษณเมอวนท 18 กรกฎาคม 2554)

ธรกจฟลมนปารตเปนการสรางพนทใหฝรงมารวมกลมกนทากจกรรม เปนลมหายใจของธรกจทองเทยวบนเกาะพะงน และเจอจานไปถงแหลงทองเทยวสาคญอยางเกาะสมย และเกาะเตา ดวยเชนเดยวกน เมดเงนทสะพดกวาสามสบลานบาทระหวางงาน สงผลตอเนองถงธรกจทเกยวพนกบเรองการทองเทยวแทบจะทกสวนบนเกาะพะงน มากบางนอยบางแตกตางกนไป นกทองเทยวเดนทางมาเกาะพะงน ไมใชมาเพยงงานฟลมนปารตวนเดยวเทานน แตเขามาใชชวตกอนและหลงงานนบสบวน นคอเมดเงนจานวนไมนอย ททาใหเกาะพะงนแมในชวงทถอวาเปนชวงโลวซซน กยงมเมดเงนจากนกทองเทยวทางเหลานมาหมนเวยนตลอดทกเดอน ดวยเหตน ฟลมนปารต มนเปรยบเสมอนสวนหนงของลมหายใจทมชวตของเกาะพะงนไปแลว จงไมใชเรองทนาแปลกใจทวาพนทหาดรนในวนพระจนทรเตมดวงเปนพนทพเศษสาหรบชาวตางชาต

ในปจจบนมการสรางพนทสาหรบดงดดนกทองเทยวชาวตะวนตกโดยตอยอดมาจากธรกจฟลมนปารต คอ เทศกาล half-moon และ เทศกาล Black-moon เทศกาล half-moon จะจดขน 2 ครงตอเดอน คอ 1 ครงกอนฟลมนปารต และอก 1 ครงหลงจากฟลมนปารต และ Black-moon กจะจดทเดยวกบ half-moon แตจะกอนฟลมนปารตประมาณ 14 วน ทงสองเทศกาลนจดโดยนกธรกจในพนทเปดขายบตรผานประตเขางานคนละ 500 บาท มการขายอาหาร เครองดมลกษณะเดยวกบการจดฟลมนปารต (อภชาต ลสวรรณ, สมภาษณเมอวนท 17 กรกฎาคม 2554)

การสรางพนทสาหรบชาวตางชาตเหนไดชดในกรณพนทเกาะพะงน เนองจากการมฟลมนปารตมผลกระทบตอการทางานของชาวไทยอยางมากมาย ชาวบานมการปรบตวเองในการทางาน แตกตางกบชาวเกาะสมยซงธรกจตาง ๆ สวนใหญเปนของนกลงทนชาวตางชาต ชาวบานมการสรางทพกงาย ๆ ราคายอมเยาเปดบรการใหนกทองเทยวตามกาลงของตน มการนาเอาวธบรการแบบชาวตะวนตกมาปรบใช เจาของบงกะโล รสอรท แตละแหงในเกาะพะงน สวนใหญเจาของกจการจะเปนชาวไทยตางกปรบวธการทางานของตน โดยคานงถงความพอใจของชาวตางชาตเปนสาคญ บางรายสรางทพกอยางด แยกสดสวนกบทพกราคาถก จาแนกพนทระหวางแขกพเศษ หรอแขก VIP ทยอมจายราคาทพกสงกวาปกต มสระวายนา และสงอานวยความสะดวกครบครน กบแขกธรรมดา ซงลกษณะการรบรองแขกดงกลาวตรงกนขามกบนสยดงเดมของชาวเกาะพะงนท

160

ยดถอวาแขกหรอผมาเยยมตนจะตองมความพงพอใจในสงทเจาบานตอนรบ จะใหหลบนอนทไหน อยกนอยางไร เจาของบานจะเปนผ กาหนด

การปรบวธการทางานอกอยางหนงทแพรหลายในชวง 2-5 ป ทผานมา และยดถอกนมาเปนขอปฏบต คอ การกาหนดขอปฏบตในการใหบรการหองพก ในเกาะพะงนจะมขอปฏบตเกยวกบการจองหองพกของนกทองเทยวทแตกตางจากเกาะสมย นกทองเทยวทเขามาพกในชวงฟลมนปารตจะตองแจงจานงการเขาจองทพกอยางนอย 4 คน คอ กอนเทศกาล จานวน 2 คน และหลงเทศกาล 2 คน การจองทพกทาไดหลายลกษณะ ทงการโทรมาจอง การตดตอดวยตวเอง หรอการตดตอผานบรษทตาง ๆ แตทสะดวก รวดเรว และเปนทนยมกนอยางแพรหลาย คอการจองผานระบบอนเตอรเนตซงบงกะโล ทพก และโรงแรมแตละแหงมหนาเวบไซตของตนเองอยแลว นกทองเทยวจะไดรบการยนยนสทธเขาพกกตอเมอลกคาจายคาพกตามเงอนไขทระบไว สาหรบแขกทจองผานบรษททวร หรอตวแทนจาหนาย เจาของทพกจะตองชาระคานายหนาใหกบบรษทเหลานนประมาณรอยละ 17-20 การจองทพกผานหนาหนาเปนทนยมกนมากเมอ 4-5 ปกอน แตปจจบนมเจาของทพกนอยรายทใชวธน (อภชาต ลสวรรณ , สมภาษณเมอ 17 กรกฎาคม 2554)

ในสวนของชาวบานทวไปทไมมทพกเปนของตวเอง ในเทศกาลนชาวบานทงเกาะมการปรบเปลยนการทางานเพอเพมรายไดใหกบตวเอง ใครมลกมหลานทพานกในตวเมองสราษฎรธาน อาเภอดอนสก หรอทใกลเคยงทสามารถเดนทางมายงเกาะพะงนในวนเดยวไดกถกเรยกตวมาชวยงาน บางรายเดนทางมากจากอาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา บางรายลาหยดงานมาจากกรงเทพมหานครกม งานทนยมทากนในคนเทศกาล คอ การขายเครองดมใหกบนกทองเทยวทมาใหงาน เครองดมทขายทวไปเปนเครองดมทมแอลกอฮอลเปนหลก การขายจะขายเปนแพคเกจหรอขายเปนชด ชดละ300-500 บาท แลวแตความใกลไกลของพนททตงขายกบบรเวณจดงาน*

อาชพขบรถสองแถว กเปนการทางานอยางหนงทปรบตวเพอหารายไดในเทศกาลน ถงแมวาในชวงปกตจะมผ ททาอาชพนอยไมนอย แตในชวงเทศกาลจะมชาวบานทมรถกระบะปรบแตงทาเปนรถแทกซสงผ โดยสาร บางรายลงทนซอรถกระบะใหมมาทาเปนรถแทกซไวสาหรบขนสงผ โดยสารในเทศกาลนอาชพขบรถสองแถวเปนอาชพทสรางรายไดอยางงาม ในคนเทศกาลจะมรถสองแถววงตลอดทงคน ราคาโดยสารจากบานใตไปหาดรนสถานทจดงานในราคาคนละ 100 บาท ราคานไมวานกเทยวชาวตางชาตหรอชาวไทยเปนราคาเดยวกน หากเทยบอตราคา

* ขอมลไดจากการเกบขอมลภาคสนาม ในคนฟลมนปารต คนวนท 18 กรกฎาคม 2554

161

โดยสารบนฝงบานดอนถอเปนราคาทแพงมาก รายไดทผ ทาอาชพจะไดรบในคนวนเทศกาลตอจานวนแทกซ 1 คน ประมาณ 10,000-20,000 บาท

2.3 การสรางคานยมทวา “ตองทางานกบฝรงเทานน” คานยมทวา “ตองทางานกบฝรงเทานน” เปนคานยมทแพรหลายมากในเกาะสมยและ

เกาะพะงน ครอบครวใดไดทางานกบชาวตางชาตถอวามอนาคต มความมนคง ทงเปนพนกงานบรษทตางชาตโดยตรง หรอทางานเกยวของกบชาวตางชาต ธรกจทเปนทสนใจของชาวไทย คอ ธรกจทพกโดยเฉพาะโรงแรม และรสอรท เนนเฉพาะทมระดบ 4 ดาวขนไป ในเกาะสมยมมากถง 72 แหง หากนบเฉพาะโรงแรมระดบ 5 ดาว ไดแก โรงแรมครอสท สมย วลลา บาย ดไซน, เซนทารา บตค คอลเลคชน, คามาลายา เกาะสมย สปา รสอรท, ครคายน ลกชร พล วลลา & สปา, เคซ รสอรท แอนด โอเวอร วอเตอร วลลา เกาะสมย, เซนทารา แกรนด บชรสอรท สมย, ด อมพเรยล สมย โฮเตล, เดอะ บรษา บช รสอรท แอนด สปา, ทองทราย เบย, นภาใส สมย, บดด สมย บตค โฮเตล, บานตลงงาม รสอรท แอนด สปา, บช รพบลค เดอะเรซซเดนท, บณฑรย สปา รสอรท แอนด วลลา สมย, เซนทารา รสอรท, เมลาต บช รสอรท แอนด สปา, เมองสมย วลลาแอนดสท, เมองสมย สปา รสอรท, เรอเนซองซ เกาะสมย รสอรท แอนด สปา, เลอ เบยบร เดอะซ สมย, ศลาวด พล สปา รสอรท, สนตบร รสอรท,อนนธารา รสอรท เกาะสมย, เอลลเมนท บทค รสอรท แอนด สปา, สาหรบทพกระดบ 4-5 ดาว ในอาเภอเกาะพะงน มจานวน 5 แหง ไดแก ซนเซท ฮลล รสอรท แอนด สปา, เซนทารา ปารญา รสอรท, แอนด วลลา เกาะพะงน, ปานวมาน รสอรท เกาะพะงน, สลด บร รสอรท แอนด สปา, และสนธญา เกาะพะงน รสอรทแอนดสปา คาตอบแทนทไดรบจากการเปนพนกธรกจโรงแรมและรสอรท เปนคาตอบแทนทสงเมอเทยบกบงานอนๆ ในเกาะ นอกจากนยงไดรบเงนคากลางเดอน (คาเซอรวส) เงนโบนสครงป เงนโบนสประจาป อกทงยงมอาหารรบประทานวนละ 3 มอ เรยกวาทางานไมกปกสามารถเกบเงนตงตวได

2.4. การทาธรกจนายหนา นายหนาหรอตวแทนเพอการซอ ขาย หรอแลกเปลยนหลกทรพยใหแกบคคลอนเปนทาง

คาปกต โดยไดรบคานายหนา คาธรรมเนยม หรอคาตอบแทนอนเปนการตอบแทนในอดตการเปนนายหนาในการซอขายอสงหารมทรพย มกเปนคนจากตวเมองจงหวดสราษฎรธานเขาไปทาการในพนท โดยไดรบความรวมมอจากคนในพนท แตภายหลงเมอการขยายตวทางเศรษฐกจทสงขน มคนรารวยจากการเปนนายหนาจานวนมาก ชาวบานในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนจงหนมาประกอบอาชพนกนมากขน ธรกจการเปนนายหนามหลายอยาง ไดแก นายหนาทดน นายหนารถยนต นายหนาซอขายบาน นายหนาประกนภย นายหนาอสงหารมทรพย และลาสดทเขามาใหม

162

คอ นายหนาจดหางานนายหนาในอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน มทงนายหนาททาในรปบรษท และทนายหนาอสระ นายหนาทด และนายหนาทหวงผลประโยชน จงทาใหปจจบนนธรกจนายหนาเปนชองทางหากนของมจฉาชพทแฝงตวมากบธรกจน สาหรบวธกลโกงของนายหนากมมากมาย ทสงเกตไดงายในเบองตนกคอ นายหนาเหลาน มกจะมงเรยกรองเงนอยตลอด ดวยเหตผลสารพด เพอเปนคาดาเนนการตาง ๆ มากกวาทจะดาเนนการหาผ ซ อจรงจง ขอเปรยบเทยบระหวางการขายเองและการขายผานนายหนา (สชาต เรองทอง, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554)

ชาวเกาะพะงนกลาวเปนเสยงเดยวกนวา ในชวงไมกปทผานมาราคาทดนในเกาะพะงนสงมากหากเปนทดนตดชายทะเล ราคาไรละหลายลานบาท มชาวบานหลายคนขายทดนใหกบฝรงเพอสรางบานพกอากาศ และมจานวนไมนอยทถกนายหนาขายทดนกดราคา บางรายถกหลอกใหขายทดนในราคาถก หรอเรยกเงนคานายหนาเกนความเปนจรง อยางไรกตามถงแมจะมชาวบานหลายคนทมทดนในอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนถกหลอกจากนายหนา แตวธการขายทผานนายหนากยงเปนวธการขายทเปนทนยมแพรหลายในปจจบน ทเปนเชนนกเพราะวาขอแตกตางระหวางการซอขายเองกบการซอขายผานนายหนาหลายอยาง มขอดของการซอขายผานนายหนาคอ นายหนามความชานาญในการทาการตลาด มกลมลกคาเปาหมายอยในฐานขอมลแลว และสามารถตดตอประสานงานกนระหวางตวแทนนายหนาอนเพอการซอขายทรพยสนใหไดเรวและราคาด มเจาหนาททมความชานาญรบผดชอบโดยตรงในการพาลกคาชมทรพยสน และตดตามลกคา การจายคาตอบแทนกไมยงยาก สวนใหญเสยคาใชจายเหมารวมแบบเบดเสรจในตอนฝากขายเพยงครงเดยว และลงโฆษณากระจายในสอทมลกคากลมเปาหมายไดในราคาถก มเจาหนาท ทมงานทมประสบการณในการตดตอกบลกคา และมไดเปนเจาของทรพยโดยตรง ซงไมใชเปาหมายของมจฉาชพ (โกศล จณาพรรณ , สมภาษณเมอวนท 18 กรกฎาคม 2554)

แมวาในปจจบนอาชพนายหนาจะเปนอาชพทสรางรายไดเปนอยางมาก แตการเปนนายหนากเหมอนธรกจตองหามทมเพอไวสาหรบบคคลบางกลมในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน เทานน คณสมบตผ เปนนายหนา จะตองเปนผ มอทธพลพอสมควร มสมครพรรคพวก หรอไมกเปนลกนองนกการเมองทองถน จงจะประกอบอาชพการเปนนายหนาได หากขาดคณสมบตขอใดขอหนงกเปนนายหนาไมได ตอมาภายหลงอาชพนายหนาในเกาะสมยและเกาะพะงนเรมเปลยนแปลงไป เมอมชาวตางชาตเปดธรกจรวมกบคนไทยดาเนนกจการนายหนาอสงหารมทรพยประเภทตางเสยเอง ธรกจนายหนาถกเปลยนมอจากเดมเปนคนไทยเปลยนเปนชาวตางชาต

163

ในขณะทกลมลกคารายใหญกยงเปนชาวตางชาตกลมเดม การตดตอคาขายระหวางชาวตางชาตดวยกนเอง จงเปนเรองทงายกวานายหนาคนไทย

ธรกจนายหนาทดาเนนการกบชาวตางชาตในเกาะสมยเองเกดขนหลายบรษทในชวงสองทศวรรษทผานมา สงผลใหปจจบนทดนเกอบครงเกาะตกไปอยในมอของกลมทนตางชาต และราคาทดนกเพมสงขนหลายเทาตว โดยขนอยกบทาเลและเปนทดนประเภทใดระหวางทดนฝงภเขาทมองเหนทะเล และทดนตดชายหาดซงมราคาแพงลบลบ เชน ทดน 1 ไร มราคาเรมตนตงแต 2-40 ลานบาท โดยทาเลทไดรบความนยมมากๆ คอ พนทโซนเหนอของเกาะสมยไลเรยงตงแตพนทบรเวณหาดบางปอ แมนา บอผด เชงมน และหาดเฉวง ซงปจจบนทดนยานหาดเฉวงราคาแพงมากและมการลงทนหนาแนนทสด เมอเจาะลกลงไปในแตละหาด พบวาหาดเชงมน (พระใหญ-ปลายแหลม) เปนพนทดาวรงพงแรงทสด มบรษทพฒนาทดนและบรษทนายหนาอสงหารมทรพยตงอยมากทสดกวา 10 ราย เชน กลมบรษทโคโค อนเตอรเนชนแนล พรอพเพอรต, ฮอรซนโฮม, สมยปาลมวลลา, สมยวลลาแอนดโฮม, สมยโบทลากน, กลม RDI Karma, Narayan & Jantara Hieghts, กลม DSC ทหาดเฉวงม 8 บรษท อาท เกาะสมยแลนดแอนดโฮม, ไทยพรอพเพอรต, สมยคอนเซปตดไซน, สมยเอสเตทคอรปอเรชน, ทรอปคอล ลกษสซร ลฟวง, เกาะสมยพรอพเพอรต, เพลพรอพเพอรต ขณะทหาดบอผดกเปนยานลงทนทหวอหวาเชนกน อาท กลมสบายธาน, คาลารา, สมย พรอพ เพอรต โซลชน , Immosamui นอกจากน ทหาดแม น าม 7 โครงการ หาดบางปอ 9 โครงการ หาดหนาทอน 5 โครงการ หาดตลงงาม 3 โครงการ สวนทหาดละไมแมวาจะยงเปนหาดทสงบเงยบ แตกมบรษทตวแทนนายหนาอสงหารมทรพยไปตงอยแลว คอ บรษทแอดเวนเจอร พรอพเพอรต, Lighthouse, Jungle Realestate นอกจากนยงมนายหนาเกยวกบการสรางทอยอาศยทมใหเลอกหลายระดบและหลายสไตล เชน บานราคา 5-8 ลานบาท มประกาศขายประมาณ 10 โครงการ บานราคา 8-12 ลานบาท 9 โครงการ บานราคา 12-20 ลานบาท 10 โครงการ บานราคา 20-30 ลานบาท 8 โครงการ และบานราคา 30 ลานบาทขนไปมจานวน 6 โครงการ บางโครงการมราคาสงถง 90 ลานบาท สาหรบเกาะพะงนกมบรษททเปดใหบรการอยไดแก ชลด เอาท ฮลด จากด เกาะพะงนพรอพเพอรต อสงหารมทรพยเรยวเอสเตทวลลา เรสซเดนซอสงหารมทรพยพรอพเพอรต เวสทโคสท วาวพรอพเพอรต และเกาะพะงน อนเทอเรย จากด 2.5 การนาการบรหารงานแบบตะวนตกมาใชในการทาธรกจทองเทยว

ลกษณะการทางานของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนทยดรปแบบการบรหารงานแบบอยางตะวนตก โดยเฉพาะธรกจทเกยวกบการทองเทยว ไดแก โรงแรม ทวร รสอรท เดมทธรกจทพก โรงแรม รสอรท บานเชา ไมวาจะเปนทพกขนาดเลก ในเกาะสมยและเกาะพะงน เปน

164

ระบบดาเนนการเอง หรอ มเจาของคนเดยว หรอเปนของบรษทเดยว การทางานลกษณะนมขอดอยางเชน มอสระในการดาเนนงาน ไมตองอยภายใตอทธพลจากสงภายนอก เจาของสามารถดาเนนการตามความพอใจของตนเอง เจาของจะเปนผ ทไดรบกาไรทงหมด และการตดสนใจทาไดอยางรวดเรว ทนตอเหตการณ แตกมขอเสยทสาคญคอ ไมสามารถขยายกจการใหใหญโตและไดผลกาไรมากเหมอนอยางกบการจดการในระบบอนๆ ทใหญกวา และทสาคญคอผ เปนเจาของมความเสยงสงในการขาดทน เพราะการตลาดไมกวางขวางเทาทควร (ฉววรรณ ทวยเจรญ , สมภาษณเมอวนท 18 กรกฎาคม 2554)

ภายหลงเมอมตางชาตเขามามากขน ความพงพอใจของผ ใชบรการกบการทางานแบบมออาชพ กลายเปนปจจยสาคญทมผลตอการบรหารงาน ทาใหโรงแรม รสอรท บานเชาบางแหง ในเกาะสมยมการปรบตว เปลยนมาบรหารแบบระบบการทาสญญาหรอจดการโดยทเจาของโรงแรมจะวาจางโรงแรมทมชอเสยงใหมาดาเนนการหรอจดการให เจาของโรงแรมเปนเพยง ผลงทน การทเจาของโรงแรมเลอกใชระบบน เนองจากตนเองขาดประสบการณ และขาดความชานาญในการดาเนนงาน นอกจากนมโรงแรมหลายโรงแรมทบรหารงานแบบระบบเครอขาย เปนการลงทนระหวางโรงแรมทมเครอขายกบโรงแรมทตงขนใหม โดยมโรงแรมแมเปนทปรกษาและชวยทางดานการตลาด การประชาสมพนธ และการสารองหองพกทเปนรปแบบเดยวกน เหนไดวา ระบบการทางานทเกยวของกบกบการทองเทยวทงสองเกาะน ปจจบนระบบสากลมากยงขน เนองจากการทองเทยวของไดพฒนาไปจนถงขนเปนนานาชาตแลว มนกทองเทยวจากทวโลกเดนทางมาทองเทยวทงสองเกาะในปหนง ๆ เปนจานวนมาก ดงนนธรกจเกยวกบทพกทกแหง จงนยมใหมการจดการเปนไปตามระบบมาตรฐานสากล เพอจะไดเปนทพอใจของนกทองเทยวทมาพกแรม ในสวนของชาวบานทวไปไดรบเอาวฒนธรรมการทางานแบบชาวชาตตะวนตกมาใชมหลายกรณ ไดแก การทางานแบบประกนคณภาพ เชน การรบประกนสนคาและบรการ การบรการหลงการขาย การทางานแบบเครอขาย การทางานแบบแฟรนไชส (ระบบธรกจทมเอกลกษณเดยวกน มกลยทธในการบรหารจดการภายใตกฎกตกาเดยวกน โดยเจาของสทธ (Franchisor) จะตองเปนผ ถายทอดวทยาการความรในการทาธรกจของตนใหแกผ รบสทธ (Franchisee) อยางใกลชด สวนผ รบสทธจะตองดาเนนธรกจตามรปแบบและระบบธรกจของเจาของสทธ และตองจายคาธรรมเนยมในการใชชอการคาและคาตอบแทนใหแกเจาของสทธ) เปนตน ซงการทางานแบบน ลวนแลวแตรบมาจากตางชาตแทบทงสน

165

3. วฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน วฒนธรรมตางชาตทมบทบาทตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในแงมมวฒนธรรมการผลตและบรโภคทสาคญตอการดารงชวตเนนไปทปจจย 4 และสงอานวยความสะดวกสบายของผคนในแงมมเกยวของกบวฒนธรรมการผลตและบรโภคอาหาร วฒนธรรมการผลตและบรโภคเครองนงหม/เครองใชไมสอย วฒนธรรมการผลตและบรโภคทอยอาศย วฒนธรรมการผลตและบรโภคยารกษาโรค และวฒนธรรมการผลตและบรโภคสาธารณปโภคนอกเหนอจากปจจย 4 ซงวฒนธรรมการผลตและบรโภคเหลานทาใหเกดการเปลยนแปลงเนองจากรบเอานวตกรรมการผลตและการบรโภคสมยใหมเขามาแทนท ยงวฒนธรรมการผลตและบรโภคททนสมยตามสงคมชาวตะวนตกมมากขนกยงมแนวโนมตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมและการดารงชวตของผคนและชมชนอยางรวดเรวอกดวย ดงนนจากเหตผลดงกลาววฒนธรรมตางชาตทเปนพลวตตอวฒนธรรมการผลตและบรโภคและสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนเกาะสมยและเกาะพะงนในชวงหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4-ปจจบน(พ.ศ.2553) คณะผวจยหยบยกมาเปนประเดนศกษามดวยกน 5 ประเดนคอ วฒนธรรมการผลตและบรโภคอาหาร วฒนธรรมการผลตและบรโภคเครองนงหม วฒนธรรมการผลตและบรโภคทอยอาศย/เครองใชไมสอย วฒนธรรม การผลตและบรโภคยารกษาโรค วฒนธรรมการผลตและบรโภคสาธารณปโภค ซงประเดนเหลานมบทบาทตอการเปลยนแปลงสงคมและวฒนธรรมกลาวคอ 3.1 วฒนธรรมการผลตและการบรโภคอาหาร

ในสวนของวฒนธรรมการผลตและการบรโภคอาหารของผคนเกาะสมยและเกาะพะงนดงเดม กอนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 ผคนเกาะสมยและเกาะพะงนมการผลตและบรโภคแบบจารตการผลตและการบรโภค ซงจารตการผลตและการบรโภคอาหารทจาเปนคอ การผลตและบรโภคอาหารประเภทพช ผกและผลไม การเลยงสตว การทาประมงพนบาน และอนๆ เปนตน ในสวนของการผลตและบรโภคอาหารประเภทพช ผกและผลไมของผคนดงเดมในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน สงแรกทสาคญตอการดารงชวตคอ การผลตและบรโภคขาวทเปนอาหารหลกของคนไทย การผลตและบรโภคขาวนบวาเปนจารตการผลตและบรโภคทสบทอดจากบรรพบรษและปฏบตตอๆ กนมา มการผลตขาวเพอการบรโภคในครวเรอนอยางเดยว ไดรบวฒนธรรมการผลตและบรโภคขาวสบทอดจากบรรพบรษและปฏบตตอๆ กนมา พนทรอบเกาะสมยทกชมชนม ก า ร ท า น า ซ ง ก ร ะ บ วน ก า รผ ล ต แ ล ะ ว ธ ผ ล ต ข า ว น น ส ว น ให ญ ป ล ก ข า ว แบ บ นาดาในพนทราบลม แตถาพนทไหนเปนเชงเขาทานาขาวไร และพนทเปนพรจะทานานาลกมทชมชนเฉวง พนธขาวทใชเพาะปลกเปนพนธพนเมองดงเดมนามาจากอาเภอดอนสก ตอมากนา

166

พนธ ขาวจากการสงเสรมของทางราชการมาปลกจนเปนทนยม ทาใหกระบวนการผลตขาว ของคนเกาะสมยมการผลตไมแตกตางจากพนทอนของภาคใต ตงแตเตรยมเมลดพนธ การเพาะตนกลา การไถ การปกดา การเกบเกยว การทาพธกรรม การเกบรกษาและการแปรรปขาวเปลอกเปนขาวสาร ซงการทานาใชแรงงานของผคนในครวเรอนและการซอแรงจากเพอนบาน ใชควายในการไถนา มครกตาขาวทผลตขนเอง ตอมากมการพฒนาการสขาวเปลยนเปนนาไปสทโรงสขาวทมคนจนเปนเจาของเสยสวนใหญ เปนผลทาใหคนเกาะสมยเรมทจะซอขาวสารมาบรโภคในครวเรอนเมอประมาณปพ.ศ.2494 โดยมพอคาคนจนบางกลมไดนาขาวสารจากภายนอกชมชนบรรทกเรอสาเภามาจาหนายและตงหลกแหลงคาขายอยางถาวร(เสนย ใจเยน และคามล สอนสงค, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) ทาใหคนเกาะสมยสะดวกในการซอหาไปบรโภค

สาหรบการผลตและบรโภคอาหารประเภทพชและผลไมทสาคญของพนทเกาะสมยและเกาะพะงนเปนสญลกษณอยางหนงของเกาะสมยทรจกกนทวโลกคอ พชมะพราว ในอดตการผลตมะพราวเปนพชทสาคญในอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน เกาะสมยมการปลกมะพราวมากทสดเปนอนดบหนงของประเทศไทย และเปนอาชพหลกของคนในชมชน มะพราวทปลกเปนพนธดงเดมทมชาวบานบางคนเอามาจากอาเภอสชล จงหวดนครศรธรรมราช เมอมาปลกในพนทน กลายเปนพชเศรษฐกจทสาคญและไดผลผลตดกวาในอาเภอสชลเพราะสภาพดนและนาอดมสมบรณ จงทาใหมการขยายการเพาะปลกมากขนทงทราบและบนภเขาหรอเชงเขา พนทปลกมะพราวเกาะสมยมเกอบทกตาบล ยกเวนตาบลอางทอง ตาบลมะเรตมมะพราวมากทสด รองลงมาตาบลหนาเมอง ตลงงาม ลปะนอย แมนา และบอผด ซงการผลตมะพราวกลายเปนอาชพหลกของคนเกาะสมยตกทอดสบตอกนมาตามบรรพบรษ รองลงมาจากอาชพทานาและการทาประมงพนบาน ผลผลตทไดจะมการสงไปจาหนายโดยมพอคาคนจนมารบซอในชมชน ราคาลกมะพราวดงเดมนราคาลกละ 1 บาทถาหกคาจางตกอยทลกละ 50 สตางค มะพราว 100 ลกชาวสวนจะขายไดเพยง 50 บาทเทานน ถาสงมะพราวจากเกาะสมยไปขายยงฝงกตองเสยคาใชจายสงและเสยเวลาคอนขางมาก แตกมพอคาทมาซอโดยบรรทกเรอสนคาไปขายทกรงเทพมหานคร สวนกระบวนการผลตมะพราวนน เมอปลกแลวจะปลอยตามธรรมชาตอาศยนาฝนเปนหลก ปหนงๆ จะเกบมะพราว 5-6 ครง และเวนชวงเกบแตละครงประมาณ 2-3 เดอน ในการเกบมะพราวแตละครงใชลงกงขนไปเกบมะพราว เวลาปอกมะพราวกจะใชเสยม แตถามการยางมะพราวแหงจะใชวธยางบนเตาแบบโบราณ นอกจากนวถชวตการทาสวนมะพราวยงบงบอกถงความเปนมาและการยกมรดกใหลกหลาน มเรองเลากนวา “พอแมจะเลอกสบทอดการทาสวนมะพราวใหกบลกหลาน โดยเลอกเฟนจากพฤตกรรมของลกเปนเกณฑตดสน คนไหน

167

ขยนหมนเพยรในการทากน กยกสวนทอยใกลขอบถนนให แตถาคนไหนมพฤตกรรมเกเรไมเอาถายกดดสนดานใหรถงความยากลาบาก ดวยการยกสวนมะพราวทอยขอบถนนและอยลกตดรมทะเลให” ตอมาการผลตมะพราวเรมลดนอยลงเพราะพนทการปลกลดลง ชาวเกาะสมยไมนอยทยอมขายทดนใหกบนายทนในประเทศและตางประเทศ เพอสรางอสงหารมทรพยและจบจองทดนเพอการคา ปจจบนการผลตมะพราวไดถกฟนฟและแปรรปผลตภณฑเครองสาอางไดรบความสนใจและมผบรโภคภายในประเทศและตางประเทศ เชน ผลตภณฑภายใตสญลกษณ “สปาโก” ซงเปนผลตภณฑแปรรปมะพราวรายใหญทสดในอาเภอเกาะสมย ใชวตถดบการผลตทเปนมะพราวเกาะสมย มเครอขายการผลตเปนกลมทาใหนกทองเทยวหลายกลมไดรจกการผลตทน แตอยางไรกตามมะพราวพนทเกาะสมยกมไดเพาะปลกใหเทากบพนทมะพราวในอดตได แมจะมโครงการของภาครฐรวมกบเอกชนรณรงคโครงการคนมะพราวเกาะสมย เพราะสงทรบปจจบนในการผลตมะพราวคอผลกระทบจากศตรพชทาลายยอดออนของตนมะพราวและสภาพอากาศทแปรปรวน อกทงผคนสวนใหญใหความสนใจการทาธรกจทองเทยวมากกวาการทาสวนมะพราวเหมอนในอดตทผานมา (เสนย ใจเยนและสานวน ใจเยน, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) สวนการผลตและบรโภคผกพนบานของคนเกาะสมยและเกาะพะงน เดมมการปลก ผกพนบานตามบรเวณบานเรอน และมการแบงปนกนเพอนบาน เชน ผกบง พรก มะเขอ ถว ผกกด กระถน ใบทองหลาง เลบครฑ เปนตน ซงเปนผกทใชรบประทานรวมกบอาหารประเภทอน ๆ เรยกรวมกนวา “ผกเหนาะ” บางจงหวดเรยกวา “ผกเกลด” หรอ “ผกเหมอด” ผกทนยมนามากนกบนาพรกกนมากคอ สะตอ ใบและยอดมะกอกออน ลกเนยง ลกเนยงหมาน ใบแมงลก ใบโหระพา ลกฉง ยอดมงคา ยอดมะตม ยอดจก ยอดมะมวง ลกละไม ลกเหรยง เปนตน

นอกจากการผลตและบรโภคพช ผกและผลไมเปนอาหารแลว การผลตและบรโภคสตวกเปนสงจาเปนในชวตของผคน ในอดตคนเกาะสมยและเกาะพะงนหาสตวจากทรพยากรในทะเลหรอชายฝงมาบรโภค โดยเฉพาะการทาประมงพนบานทเปนประมงนาเคม ซงเปนอาชพอยางหนงของคนเกาะสมยและเกาะพะงน ในการทาประมงพ น บานนน ถอเปนการผลต ทอาศยทรพยากรธรรมชาต แตเดมมการทาประมงรอบเกาะอยตามรมชายฝงทะเลของหมบานตาง ๆ รอบเกาะ ขนตอนการผลตหรออาหารทะเลชนดตาง ๆ นน ใชเรอพายสรางขนเองจากไมตามธรรมชาต แตกมบางคนทไปหามาจากตาบลพมเรยง อาเภอไชยา เมอถงเวลาออกมาหาปลาจะใชไฟทเรยกวา “ไฟไต” ตอมาเปนตะเกยงพาย ซงในเรอลาหนงจะมคนหาปลา 4 คน และมนายพาหนะหรอทาหนาทพายเรอ 1 คน ผลผลตจากการหาของทะเลเพอบรโภคนนมปลา หอย หมก ก ง สวนใหญแลวใชบรโภคในครวเรอนและจะไมนยมขายกน แตจะแบงเครอญาตหรอเพอนบาน

168

ตามแตกาลงทหามาได แตจะไมนาไปแลกกนแตอยางใด สวนใหญชาวบานทกครวเรอนสามารถมาปลาจากทะเลมาเพอบรโภคไดเอง ซงอาหารทะเลทหามาไดนยมถนอมอาหารเกบไวดวยการแปรรปอาหารใหเปนอาหารแหง เชน ตากแหง รมควน หมกเกลอ ดอง เปนตน แตตอมามพอคาตางถนเขามารบซอชาว ประมงเรมจาหนายปลาทะเลทเหลอจากบรโภคในครวเรอน และพฒนานาไปจาหนายตามตลาดสดและรานอาหารทาใหมรายไดเสรม คนเกาะสมยมการสงขายปลาไปยงตลาดบานดอนมากกวาทจะขายใหคนเกาะสมยบรโภคกนเอง เพราะราคาขายไดราคาทสงกวา แตเมอเวลาผานไปทาใหการรบประทานอาหารของเปลยนแปลงไปเนองความเชอการรบประทานอาหารทะเลมาก ๆ อาจเปนโรคตาลขโมย จงทาใหคนเกาะสมยหลกเลยงการรบประทานทกวน แตบางคนคดวาการรบประทานอาหารปลาดบจะทาใหบารงสมองและทางเพศ (เสนย ใจเยน, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554)

เมอวฒนธรรมตางชาตตะวนตกไดเขามามบทบาทในวถชวตของผคนเกาะสมยและเกาะพะงนหลงจากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 เพราะวาอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนเปดรบนกทองเทยวและคนภายนอกเพมขน ทาใหตางชาตตะวนตกนาวฒนธรรมและแพรกระจายสการปฏบตของผคนในพนทและคนตางถนของเกาะสมยและเกาะพะงน ดงนนยง ทาใหวฒนธรรมการผลตและบรโภคของตางชาตตะวนตกทเปนพลวตตอการเปลยนแปลงวฒนธรรมการผลตและบรโภคแบบจารตการผลตและการบรโภคเปนนวตกรรมการผลตและการบรโภคสมยใหมเพมขน ซงวฒนธรรมการผลตและบรโภคของตางชาตตะวนตกสวนใหญแลวเปนการผลตและบรโภคอาหารในชวตประจาวนทงการผลตอาหารประเภทพช ผก ผลไมและเนอสตวตางๆ ในสวนการผลตอาหารมการพฒนาโดยใชนวตกรรมการผลตหรอนวตกรรมเทคโนโลยสมยใหมๆ ในลกษณะอตสาหกรรมอาหารสาเรจรป ผลตใสบรรจภณฑพรอมรบประทานและสะดวกในการซอหาตามรานสะดวกซอ รานอาหาร โรงแรม และหางสรรพสนคาตางๆ ซงการผลตอาหารบรโภคของตางชาตตะวนตกนยมทาอยางงาย ๆ โดยไมใหตองเสยเวลาหงตมนาน แตคานงถงคณภาพของอาหารมาก ไมวาจะเปนอาหารประเภทขนมปง ธญพช เนอสตว เครองดมและนาผลไม เชน ขนมปง ซป เนย แยม สลด เบเกอรร ฟซซา สปาเกตต เบคอน ไสกรอก ชอคโกแลต แฮม แซนวส ฟองด กาแฟ ไวด ฯลฯ อาหารเหลานนยมจดรปแบบการรบประทานอาหารตามแบบในรปแบบคอกเทล (Cocktail Party) แบบบฟเฟต (Buffet) แบบอาหารชด (Set Menu) อยางกรณชาวตะวนตกชาตฝรงเศสจะใหความสาคญรปแบบการรบประทานตองมอปกรณประกอบการรบประทานอาหารครบชดเปนระเบยบ เชน วธการใชชอนสอม การใชแกว การจดผาปโตะอาหาร

169

การเสรฟอาหาร และทสาคญมารยาทและการแตงกายในการรวมโตะรบประทานอาหาร เปนตน (เสาวนย สรมาส, สมภาษณเมอวนท 16-18 กรกฎาคม 2554)

ปจจบนชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 วฒนธรรมการผลตและบรโภคอาหารของชาวตางชาตตะวนตกมนกลงทนตางชาตและคนไทยเขามาทนและเปดกจการตางๆ ไดแก เทสโกโลตส, บกซ ซเปอรเซนเตอร, ทอป ซปเปอรมารเกต, แมคโคร, รานแฟมลมารท, รานเซเวนอเลฟเวน, อนดามน สเตก เฮาสแอนดซฟ ด เรสเทอรองท, ราน KFC, รานแมคโดนลด ราน Star Bug, ราน Premier food wine, ราน connection wine และ ราน pizza company สวนรานอาหารในพนทเกาะสมยทนยมเลอกรบประทานคอ อนดามน สเตก เฮาสแอนดซฟ ด เรสเทอรองท สาหรบพนทเกาะพะงนทนยมรบประทาน ไดแก พะงน เบยชอร รสอรท (Phangan Bay Shore Resort) Bayshore Restaurant เปน ตน (เอยม ศรแสง และวนดา แสเมลโรด , สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม และวนท 16 กรกฎาคม 2554) นอกจากนการรบประทานอาหารตามแบบตะวนตกของนกทองเทยวตางชาตและคานยมการบรโภคตามสากลทเปนนยมของคนทางานและคนมฐานะในอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน สวนใหญแลวนยมจบจายใชสอยและรบประทานอาหารตามแบบตะวนตก รวมถงนยมเลอกซอผกปลอดสารพษแถวตาบลตลงงามทรานสมยไฮโดรโปรนกส รานสมยไฮโดรบอย รานไกรวนต และรานผกปลอดสารพษยงมทปลายแหลมเกาะพะงน แตสาหรบรานอาหารหรอโรงแรมจะใชพช ผกและผลไมจานวนมาก ๆ ในการทาอาหาร สวนใหญมการสงซอพช ผก และผลไมจากจงหวดราชบร ตลาดไทย ตลาดหวอฐ จงหวดนครศรธรรมราช ถาเปนอาหารบางชนดทจาเปนตองใชพชและผกจากตางประเทศ (ศรวรตน โชตกรณ และอาร หตะวฒนกล, สมภาษณเมอวนท 17 และ 18 กรกฎาคม 2554) โดยเฉพาะอาหารตะวนตกทคนสวนใหญนยมบรโภคกนมากขนตามรสนยมการบรโภคแมกระทงคนไทย อยางรานอาหารศาลาไทยทหาดละไมในอาเภอเกาะสมยทผคนทงคนตางชาตและคนไทยนยมไปบรโภคเปนประจา ดงนนการผลตและบรโภคทมไดผลตเองและตองสงซอจากนอกฝงเกาะสมยและเกาะพะงน ยงไปกวานนการบรโภคอาหารชาตตะวนตกของคนเกาะสมยและเกาะพะงนในปจจบนมเพมขนทกป เมอเทยบกบการบรโภคขาวในกลมอายวยเดกและวยรน เพราะการโฆษณาและการประชาสมพนธจงทาใหนยมบรโภคกน 3.2 วฒนธรรมการผลตและบรโภคเครองนงหม

ในสวนของวฒนธรรมการผลตและการบรโภคเครองนงหมของผคนเกาะสมยและเกาะ พะงนดงเดม กอนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 ผคนเกาะสมยและเกาะพะงนสวนใหญไมมการผลต แตจะซอจากตลาดบานดอน หลงจากทมการบรรทกมะพราวไปขาย ทาให

170

ชาวบานไดซอเสอผาตามสมยนยมมาฝากลกหลาน ตอมาเมอมตลาดในเกาะสมยโดยมคนจนบรเวณชมชนบานหนาทอนทเปนคนจนไดเปดรานคาเสอผา ทาใหคนในชมชนไดบรโภคเสอผานงหมมากมายและหลากหลาย ซงการบรโภคเครองนงหมนแทจรงแลวนยมการแตงกายตามความนยมทไดจากสงคมตะวนตกตงแตสมยรชกาลท 5 ทประเทศไดตดตอคาขายกบตางประเทศและมการเปลยนแปลงวฒนธรรมการแตงกาย ทาใหมการสงซอเสอผาเครองแตงกายและเครองประดบตาง ๆ เขามา โดยเฉพาะแฟชนนยมของนกเรยนไทยทไปศกษายงตางประเทศและรบเอาวฒนธรรมการแตงกายแบบตะวนตก ซงคนเกาะสมยและคนเกาะพะงนกเชนเดยวกนทสงบตรหลานไปเรยนตางประเทศ ไดนาเอารปแบบและวถทางการดาเนนชวตบางประการเขามา เชน การสงสรรค การจดเลยงทเรยกวา “ปารต (Party)” เปนตน จงทาใหผ คนนยมแตงกายแบบตะวนตกมากขนเพอไปงานเลยงหรองานสงสรรค หลงจากมการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 การแตงกายหรอนงหมแบบตะวนตกมการบรโภคมากขน รวมไปถงทรงผม การแตงหนา และรองเทาแบบแฟชนตาง ๆ

เมอวฒนธรรมตางชาตตะวนตกไดเขาหลงจากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบ ท 4 อาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนเปดรบนกทองเทยวและคนภายนอกเพมขน ทาใหวฒนธรรมการผลตและการบรโภคเครองนงหมตางชาตตะวนตกไดเขามามบทบาทในวถชวตเปนพลวตตอการเปลยนแปลงวฒนธรรมการผลตและบรโภคแบบจารตการผลตและการบรโภคเปนนวตกรรมการผลตและการบรโภคสมยใหมทาใหวฒนธรรมการผลตและบรโภคเครองนงหมของชาวตางชาตตะวนตกแพรกระจายสการปฏบตของผคนในพนทและคนตางถนของเกาะสมยและเกาะพะงน ในสวนการผลตเสอผาและเครองนงหมผลตเหมาะสภาพภมอากาศของประเทศในทวปยโรป อเมรกา และชนชาตในกลมสแกนดเนเวย โดยทวไปแลวในชวตประจาวนชาวตะวนตกทเปนคนอเมรกนใหความสาคญกบเรองการแตงกายความสบายตว body comfort มากกวาทจะให fashion สวนชาตองกฤษและฝรงเศสใหความสาคญการแตงกายทเปนระเบยบถกกาลเทศะและเรยบรอย การผลตเสอผาของชาตตะวนตกมการพฒนาสนองความตองการของผบรโภคสวนใหญเปนเสอผาสาหรบคนสงและตวใหญเปนพเศษ มบรษทและโรงงานอตสาหกรรมเสอผาสาเรจรปทงสงออกและนาเขาจากตางประเทศ ทาใหผคนเลอกบรโภคเสอผาและเครองนงหมหลากหลายมากขน ทสาคญการแตงกายตามแบบสากลเขามามบทบาทในงานพธการและวฒนธรรมการแตงกายของคนทางาน แตในชวตประจาวนหรอสถานททองเทยวชาวตางชาตตะวนตกนยมแตงกายแบบสบายๆ และใสเสอผานอยชนตามแหลงทองเทยวหรอสถานทพกตากอากาศ ซงวฒนธรรมการ แตงกายนไดพฒนาแพรกระจายไปสถานททองเทยวทวโลกในปจจบน

171

ปจจบนชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 วฒนธรรมการผลตและบรโภคเครองนงหมและเครองแตงกายตาง ๆ ตามแบบตะวนตก ไดมการผลตทงสงออกและนาเขา โดยโรงงานอตสาหกรรมสงทอ และกระจายสนคาจาหนายเพอการบรโภคตามสมยนยมหรอเปลยนแปลงไป เนองจากแฟชนจากทกมมโลกและการพฒนาเขาสสมยเทคโนโลยการสอสารไรพรมแดน ทาใหเครองนงหมและเครองแตงกายเปนไปตามแฟชนตะวนตกอยางเหนไดชด จงทาใหผคนทงในกลมวยรน คนทางานและนกทองเทยวทเปนชาตตะวนตกและชาตอน ๆ รวมถงคนไทยทเขามาทองเทยวและตงถนฐานการทามาหากนนยมแตงกายหรอบรโภคเครองนงหมและเครอง แตงกายตาง ๆ ตามสงคมชาตตะวนตกมากขน ซงปจจบนการบรโภควฒนธรรมการแตงกายของผ คนทมากบนกทองเทยวชาวตางชาตและพบเหนในชวตประจาวนเปนเรองปกตในพนทการทองเทยว เชน การใสชดวายนาทงแบบเตมตวและผานอยชน หรอไมบางคนกไมใสเสอผามแตปดผาครงตวนอนอาบแดดแถวชายหาด และบางคนกใสเสอผาบาง ๆ นงรบประทานอาหารตามรานคา แตงตวตามสบายแบบตะวนตก ทาใหคนไทยทมาทองเทยวถาไมแตงกายแบบชาวตะวนตกมาเดนแถวชายหาดกเปนสงผดปกตเพราะไมกลมกลนการสถานททองเทยว ยงไปกวานนคานยมทหญงไทยทเขามาในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนนยมเปนเมยเชาผ ชายชาวตางชาตตะวนตกยากทจะควบคมดแลนยมรบวฒนธรรมการแตงกายแบบตะวนตกทขดกบวฒนธรรมไทยเพมขน เชน นงนอยหมนอย เสอผานอยชน นงกระโปรงสนเหนอเขาจนเหนขาออน ใสเสอเปดพงหรอรดรป ใสเสอสายเดยว เสอผามลวดลายฉดฉาย สวมรองเทาสนสง กางเกง ผายนสขาด เปนตน อกทงเมอถงเทศกาลฟลมนปารตในพนทเกาะพะงน การแตงกายของนกทองเทยวตางชาตชาวตะวนตกนยมแตงตวโปเปลอย ถอเครองดมและทาสตามรางกายทงผชายและผหญง ซงเปนวฒนธรรมการบรโภคทแพรกระจายและเลยนแบบของนกทองเทยวทงคนไทยและตางชาต มการนยมและนาวฒนธรรมของชาตตะวนตกไปบรโภคตามสถานทตางๆ นอกชมชนหรอบนฝง กลายเปนรสนยมการบรโภคและพฤตกรรมเลยนแบบของกลมวยรนและสงผลกระทบตอการดาเนนชวตตอเยาวชนและผคนดงเดมในแงมมทมสามารถกลาวตกเตอนบตรหลานใหปฏบตทงในเวลากลางวนและกลางคนอกดวย (สมสข ธนวนชนาม และวนดา อนแสงแวง, สมภาษณเมอวนท 18 กรกฎาคม 2554)

3.3 วฒนธรรมการผลตและบรโภคทอยอาศย/ เครองใชไมสอย ในสวนของวฒนธรรมการผลตและบรโภคเรองทอยอาศยและเครองใชไมสอยถอวาเปน

ปจจยสาคญของดารงชวตอยางหนงเชนกน วฒนธรรมการผลตและการบรโภคทอยอาศย/ เครองใชไมสอยดงเดมของผคนเกาะสมยและเกาะพะงนกอนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

172

แหงชาตฉบบท 4 คนเกาะสมยและเกะพะงนมการสรางทอยอาศยแบบเรอนไทยภาคใตแบบเรอนเครองสบยกใตถนสงโลง การสรางบานตามชายฝงทะเลซงพนดนเปนดนปนกบทราย จะใชแทงหนหรอคอนกรตฝงลงในดน กอนทจะนาเสาบานมาวาง แลวจงยดเสาบานและแทงหนไว มวสดในการสรางบานทหาไดงายมากขนทาใหนยมสรางบานหลงคาทรงปนหยา อยางทถนนสายกลางหนาทอนมสงปลกสรางบานไมเกาแกสวยงามอายเกอบ ๆ รอยป และทตาบลหนาเมองทเปนชมชนเกาแก สาหรบการผลตและบรโภคเครองใชไมสอยความเปนอยของคนเกาะสมยและเกาะพะงนมความเรยบงาย พงพาทรพยากรธรรมชาตในการทามาหากน สรางทอยอาศยและสรางเครองมอเครองใชในครวเรอนดวยตนเอง ใชวสดทมาหาไดจากธรรมชาตทมอยในชมชนเปนหลก หรอไมกนาไปแลกซอขายกบพอคาคนจน อยางการผลตมะพราวจะแปรรปชนสวนของมะพราวมาทาเครองมอเครองใชภายในครวเรอน คนเกาะสมยมการแปรรปมะพราวแหงเปนหตถกรรมพนบานกอนปพ.ศ. 2540 กลายเปนอาชพอยางหนง เชน การใชกะลามะพราวในการทาภาชนะตกนา ชอนชนดตาง ๆ และเครองมอเครองใชภายในบาน ซงสาเหตทแปรรปมะพราวเปนของใชในบานเพราะการหาวตถดบอน ๆ ทาไดยาก ตองอาศยภมปญญาและวตถทมอยในชมชนเปนหลก ตอมามคนภายนอกเขาในชมชนไดนาสนคาภายนอกชมชนเขามา ไดแก ตะเกยงโบราณ กลองมโหระทก โคมไฟ แจกนเคลอบ ถวยชามกระเบองเคลอบ โองมงกร มดดาบ เครองทองเหลอง เครองลายคราม กรงนกเขา เครองปนดนเผา เครองโมแปง เครองจกสาน เปนตน ปจจบนเครองมอเครองใชเหลานมใหเหนทหอวฒนธรรมบานละไม วดละไม สาหรบการผลตเครองถวยชาม และเครองเคลอบนนไดรบจากวฒนธรรมตางชาตทผลตและนามาจาหนายในพนทมาตงแตโบราณแลว แตทคนเกาะสมยผลตขนใชเองสวนใหญเปนหมอดนทใชในครวเรอน

เมอวฒนธรรมตางชาตตะวนตกไดเขามามบทบาทในวถชวตของผคนเกาะสมยและเกาะพะงนหลงจากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 ทอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนเปดรบนกทองเทยวและคนภายนอกเพมขน ซงชาวตางชาตตะวนตกมวฒนธรรมการผลตและบรโภคทอยอาศยสวนใหญตามแบบตะวนตก มการผลตทอยอาศยทเหมาะกบภมอากาศและยคสมย ใชเทคโนโลยการกอสรางและวสดกอสรางใหม ๆ ทไดจากววฒนาการทางอตสาหกรรมในการสรางบานชนเดยว บานสองชน ทาวนเฮาส โรงงานหรอออฟฟศ ตกแถว อพารทเมนท โรงแรม นอกจากนเครองใชไมสอยรวมไปถงเฟอรนเจอรสมยใหมเพมสงอานวยความสะดวกสบายใหกบ ผอยอาศย ทาใหชาวตางชาตตะวนตกนาวฒนธรรมการผลตและบรโภคและแพรกระจายสการปฏบตของผ คนหลายประเทศโดยเฉพาะตามแหลงทองเทยวและสถานทพกตากอากาศ เมอชาวตางชาตเขามาตงถนฐานและพกอาศยในประเทศไทย ทาใหชาวไทยบางกลมและนกธรกจ

173

ตางชาตทเขามาลงทนสรางทพกตากอากาศแบบทรงยโรป และเปดกจการมากมายบนเกาะสมยในชวงป พ.ศ. 2542 มการสรางรสอรททตดกบชายหาดในปนดวย เมอนกทองเทยวชาวตางชาตแหมาทองเทยวทงเกาะสมยและเกาะพะงนปละมากกวา 800,000 คน ทาใหมรายไดจากการทองเทยวเพมขนทกปไมตากวาหมนลานบาท สาหรบการผลตและบรโภคเครองใชไมสอยสวนใหญมทงทเปนโลหะ อลมเนยม และพลาสตก ซงเครองมอเครองใชเหลานทมราคาแพงและเปนทตองการของผบรโภคเพอประดบทอยอาศยลกษณะตามแนวตะวนตกใหความเกดสะดวกสบายและนาอย

ปจจบนนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 10 ทอยอาศยของผคนทเปดบรการใหนกทองเทยวมมากกวา 400 กวาแหง จานวนหองพกมสงถง 15,000 กวาหอง และมผคนมาใชบรการมากกวา 200,000 คนตอป และถาเปนชาวตางชาตพกอาศยนานเปนมากวา 7 วน (เอยม ศรแสง และเยาวเรศ เกษอดม, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคมและ 16 กรกฎาคม 2554) ซงทอยอาศยหรอบานพกตามอากาศไดสรางโดยชาวตางชาตทมาลงทนหรอมห นสวนในธรกจอสงหารมทรพยมบานแบบไทยผสมยโรปและตะวนตกมากขน ใชวสดกอสรางราคาแพง มเฟอรนเจอรครบครน มทจอดรถ มหองอานวยความสะดวกหลายหอง นอกจากนการผลตเครองมอเครองใชไมสอยในครวเรอนหาซอมาบรโภคสามารถทาไดสะดวกและรวดเรว เพราะมจาหนายในหางสรรพสนคาเทสโกโลตส บกซ รานเฟรนเฟอรนเจอร รานยงนาเฟอรนเจอร และตามรานเฟอรนเจอรทวไป ซงมเครองใชไมสอยในครวเรอนและสงขอตกแตงบานหรอรานคาใหเลอกตามใจชอบมากมาย อกทงมการผลตและรปแบบทใกลเคยงตะวนตกมากขน จงทาใหคนในทองถนและตางถนนยมซอมาบรโภค กลายเปนคานยมของผคนทตองมเฟอรนเจอรตกแตงบานพกตากอากาศ โรงแรม รานอาหารหรอสถานททางาน การมเฟอรนเจอรบรการครบครนในหองนอน หองรบแขก หองนา และหองนงเลน เชน โซฟา โคมไฟ เตยงและทนอน แอร พดลม อางอาบนา ภาพฝาผนง ทว เคเบลทว จานดาวเทยม โทรศพท โทรทศน วทย เครองเสยง ต เกม ต เยน เครองซกผาแบบหยอดเหรยญ ตกดนาดม ฯลฯ และในหองครวหรอหองรบประทานอาหารตามโรงแรมตาง ๆ จดรปแบบหรอวธการรบประทานอาหารแบบตะวนตกมของตกแตงแยกประเภทไว ชอน สอม มด ถวย ชาม ผารองแกว ทเชดปาก ฯลฯ นอกจากนบรเวณทอยอาศยยงมสวนหยอม สระวายนา ลานเบยร สนามกอรฟขนาดเลก ทจอดรถ ฯลฯ ซงสงอานวยความสะดวกเหลานไดพฒนาขนเรอย ๆ เพอรองรบนกทองเทยวและผพกอาศย (อโนทย มเดช และอาร หตะวฒนกล, สมภาษณเมอวนท 17 และ 18 กรกฎาคม 2554) อกทงมเทคโนโลยการสอสารททนสมย นอกจากการสรางบานแลวทอยทเปดบรการนกทองเทยวชาวตางชาตยงมโรงแรมตงแต 2-5 ดาว ราคาอยท

174

700-10,000 บาทตอวน ทงบานพกตากอากาศและโรงแรม สวนใหญมมากบรเวณหาดเฉวง หาดละไม หาดแมนา หาดบอผด หาดเชงมน ในพนทหาดเฉวงทอยทางดานทศตะวนออกของเกาะสมยเปนพนทหาดใหญทสดและมการเปลยนแปลงไปจากอดตมากทสดเตมไปดวยสถานบนเทงมากมายคกคกมากยามคาคน มทงโรงแรมหรหรา เกสตเฮาส บารเบยร ไดแก โรงแรมเซลทรลสมยบ ช รสอ รท เฉวงรเจน ทบ ช รสอ รท ชบาคาบาน า บ ช รสอ รทแอน ดสปา บ านหาดงาม บตกรสอรท เฉวงบชคอมเบอร อมารปาลมรฟรสอรท เฉวงบลลากน บานสมยรสอรท ชบาสมย รสอรท โนราบชรสอรทแอนดสปา เฉวงบรรสอรท บานานาแฟนซสมย เฟรสบงกะโลบชรสอรท ไอยราบชโฮเทลแอนดพลาซา เทรดไวดคอทเทจ เฉวงเบยววรสอรท สมยนาเทยนรสอรท อมเพยนา รสอรทสมย เฉวงรสอรท มาลบบชรสอรทเดอะแฟรเฮาสบชรสอรท ปาปลอนรสอรท สมยเฟรส เฮาโฮเทล สมยพาราไดสเฉวง เฉวงวลลา พนทหาดละไมทยงคงมหาดทรายขาวสะอาดเหมาะสาหรบเลนนาของนกเทยวทาใหมโรงแรม รสอรทและบารเบยรมากเชนเดยวกน ไดแก ละไมวลลา บรรายารสอรทแอนดสปา พาวลเลยนสมยบตกรสอรท ไทยวลลารสอรทแอนดสปา ไทยเฮาสบช รสอรท ซรนฮลลรสอรทแอนดสปา จงเกลปารครสอรท สมยเบยวววลลาแอนดรสอรท แมนโกวลเลจ อโลฮารสอรท รอกกรสอรท สมยยาคทคลบ สมยลากนารสอรท สมยออรคดรสอรท สมยปารครสอรท ออรคดสวท สมยบชรสอรท เปนตน สวนในพนทหาดบอผดตงอยดานทศเหนอของเกาะสมย ซงบรเวณนเคยเปนแหลงชมชนชาวประมงเกาแกของเกาะสมยปจจบนกลายเปนแหลงรานอาหารทะเลตางๆ ทขนชอและมราคาแพง ประกอบกบเปนแหลงศนยกลางของรสอรทและโรงแรม มชอเสยงมากมาย ไดแก บอผดรสอรทแอนดสปา อนนตรารสอรทแอนดสปา บานดารารสอรทแอนดสปา บานแกวเรอนขวญ ลาวานารสอรท พซรสอรท สมยปาลมบชรสอรท ซนเดยแซน ชวเอรรสอรทแอนดสปา สไมลเฮารสอรท โคโมรสอรท แซนดรสอรท พนทหาดแมนาเปนพนทยงมคนทองถนอาศยอยบางเพราะเปนชมชนเกาแกนบรอยป มทาเรอไปเกาะพะงน และทาใหนกทองเทยวชาวตางชาตบางคนนยมมาพกอาศยรสอรทในบรเวณน ไดแก นภาลยสมยรสอรท สนตบรดสตรสอรท พาราไดสบชรสอรท อมารวคตอเรยรสอรท บานฟารสอรท แฮรรบงกะโล รสอรท พนนาเคลสมยรสอรทแอนดสปา สวนพนทหาดเชงมนเปนชายหาดแคบๆ ตงอยดานทศเหนอของเกาะสมยมโรงแรมและรสอรทหลายแหง เชน สมยเพนนนซลาสปาแอนดรสอรท โรงแรมเดอะไวทเฮาส โรงแรมเมองกเรปน สมยฮนนคอทเทจ โนวาสมยรสอรท อารคบารการเดนนบช รสอรท สมยบชอพารตเมนท โรงแรมสมยพลาซา เปนตน (กลยา สวรรณรตน และอาร หตะวฒนกล, สมภาษณเมอวนท 17 และ 18 กรกฎาคม 2554) นอกจากนยงมบงกะโล รานอาหาร รานของทระลกตางๆ ผบ บาร ดสโกเทค บารเบยร สนามกอลฟ หลายแหงอยทวรอบเกาะสมย ซงนบวาทก

175

ตารางนวของพนทเกาะสมยเปนแหลงทามาหากนและทอยอาศยของผคน ทาใหราคาทดนและอสงหารมทรพยตางๆ มราคาแพงหลายเทาตว ดงนนการซอขายและแลกเปลยนทดนและอสงหารมทรพยระหวางชาวไทยและชาวตางชาตและระหวางชาวตางชาตดวยกนเปนทเกงกาไรในระยะสน เหนไดจากชาวตะวนตกทซอบานพกตามอากาศจากชาวไทยในราคาไมถง 10 ลานบาท แตเวลาขายกขายใหกบชาวตางชาตดวยกนราคามากกวา 10 ลานบาท (เอยม ศรแสง, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) และมการเปลยนมอกนเปนเจาของกนไปเรอย ๆ โดยมไดเสยภาษใหกบรฐ ซงแตละปจะมพบเหนในลกษณะนคอยขางมาก ทาใหเกาะสมยดงเดมนอยมากทคด จะอยเกาะสมย คนเกาะสมยหลายคนขายทดนใหกบชาวตางชาตและไปซอทดนและทอยอาศยตางอาเภอ เชน อาเภอเมองกาญจนดษฐ ดอนสก เปนตน หรอไมกไปซอทสรางสวนยางพาราและปาลมนามน นอกจากนการสรางทอยอาศย แหลงทามาหากน แหลงบนเทงในพนทเกาะสมยปจจบนมปรมาณเพมขนทกปกยงมผลกระทบตอการดารงชวตของผคนในพนทดงเดม แตทเหนไดชดเมอทอยอาศย แหลงทามาหากน แหลงบนเทงบางพนทถกปลอยทงราง ประกาศขายทอดตลาดกยงนาวตกกงวลแนวโนมอนาคตการใชชวตของผคนเพราะธรรมชาตและสงแวดลอมไดถกทาลาย แตกลบไมไดรบการตอบสนองจากชาวตางชาตเทาทควร อกทงบรษทรบเหมากอสรางทอสงหารมทรพยในพนทเกาะสมยบางบรษทมหนสวนของชาวตางชาตตะวนตกเขามาเกงกาไรเพมมากขน พรอมกนนนนกลงทนชาวตางชาตทมาเปดกจการมากมายบนเกาะสมยและเปนสอศนยกลางธรกจอสงหารมทรพยในการขายทดน บานทอยอาศย และบานพกตากอากาศ ทาใหหนสวนชาวตางชาตขยายอาณาเขตการเกงกาไรอสงหารมทรพยเขาไปในพนทเกาะพะงนอยางรวดเรวในปจจบน ยงชาวเกาะสมยและเกาะพะงนปลอยใหชาวตางชาตเขามสทธเขามาเปนเจาของทดนมากขนทวคณกยงทาใหประชากรชาวเกาะสมยหรอลกหลานชาวเกาะสมยกยงลดนอยลง แมกระทงวดวาอารามทมอยในเกาะสมยธรกจการทองเทยวทาใหวดหลายแหงปรบเปลยนวถการดาเนนทางพทธศาสนาดงเดม นยมปรบปรงหรอตกแตงสถานทพระพทธรป และสรางวตถมงคล ใหเปนทถกใจชาวตางชาตหรอนกทองเทยวเพอหวงการบรจาคปจจยจงทาใหวฒนธรรมการบรโภคทางศาสนาของผคนเปลยนไป (อยการ มาถาวร และเลศเชาว เรองจนทร, สมภาษณเมอวนท 16 และ 17 กรกฎาคม 2554)

3.4 วฒนธรรมการผลตและบรโภคยารกษาโรค

ในสวนของวฒนธรรมการผลตและบรโภคยารกษาโรคถอวาเปนปจจยสอยางหนงทสาคญในการดารงชวต แตเดมการผลตและบรโภคยารกษาโรคของผคนเกาะสมยและเกาะพะงนใชยาสมนไพรรกษาโรคทหาไดจากธรรมชาตและนามาผลตเปนยาในรปแบบตาง ๆ ซงสมนไพรทไดมมา

176

จากพฤกษาชาต สตวหรอแรธาต เปนสวนของราก ลาตน ใบ ดอก ผล ฯลฯ และยงมพชสมนไพรบางชนดทใชบรโภคประจาวน เชน ขง ขา กระเทยม ตะไคร กระเพรา เปนตน พชเหลานมทงแกไข ขบลม แกทองอด ทองเฟอ เปนตน เมอการพฒนาการรกษาโรคทาใหการผลตและบรโภคยารกษาโรคปรบเปลยนไปตามยคสมย มการพฒนาโดยอาศยนวตกรรมการผลตและบรโภคสมยใหมผสมกบการรกษาโรคแบบตะวนตก

เมอวฒนธรรมตางชาตตะวนตกไดเขามามบทบาทในวถชวตของผคนเกาะสมยและเกาะพะงนหลงจากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 อาเภอเกาะสมยและเกาะ พะงนเปดรบนกทองเทยวและคนภายนอกเพมขน พชและสตวตามธรรมชาตทอยในปาและแหลงธรรมชาตไดถกบกรกและทาลายลง อกทงการเปลยนแปลงการผลตและบรโภคยารกษาโรคตองใชกระบวนความรทางการแพทยและเครองมอทางการแพทยสมยใหมตามแบบตะวนตก ซงการผลตและบรโภคยารกษาโรคของชาตตะวนตกเปนการแพทยทางวทยาศาสตร ทมการประดษฐคดคนนวตกรรมและเครองมออปกรณทางการแพทย มระบบการศกษาดานวทยาศาสตรสขภาพ และเทคโนโลยวทยาศาสตรการแพทยสมยใหม มระบบการดแลรกษาพยาบาลและการใหบรการสขภาพทมคณภาพและไดมาตรฐานระดบสากล ปจจบนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 ผคนสวนใหญทงชาวไทยและชาวตางชาตมเจบไขไดปวยหรอมโรคภยไขเจบนยมรกษาทโรงพยาบาลและคลนก หรอไมกซอขายตามรานขายยาแผนปจจบนมาบรโภค ในพนทเกาะพะงนมโรงพยาบาลเกาะพะงนทเปนของรฐ และโรงพยาบาลเอกชน 2 แหงคอ โรงพยาบาลบานดอนอนเตอรและไทยอนเตอร มสถานอนามย 6 แหง คอ สถานอนามยตาบลเกาะพะงน สถานอนามยตาบลบานใต สถานอนามยตาบลเกาะเตา สถานอนามยบานโฉลกหลา สถานอนามยบานทองนายปาน และสถานอนามยบานหาดรน รวมถงมคลนกแพทย 6 แหง คลนกสถานพยาบาลและการผดงครรภ 32 แหง รานขายยา 12 แหง สาหรบในพนทเกาะสมยมโรงพยาบาลรฐ 1 แหงคอ โรงพยาบาลเกาะสมย มโรงพยาบาลเอกชน 4 แหงคอ โรงพยาบาลบานดอนอนเตอร โรงพยาบาลไทยอนเตอรเนชนแนล โรงพยาบาลกรงเทพสมย โรงพยาบาลสมยอนเตอร ซงสถานพยาบาลของเอกชนเหลานสวนใหญตงอยในตาบลอางทอง ตาบลมะเรต และตาบลบอผด เพอบรการนกทองเทยวตางชาตเสยสวนใหญเพราะคาใชจายในการรกษาคอนขางแพงมากพอสมควร ทาใหคนในพนทบางกลมทมรายไดนอยไมสามารถใชบรการได แตกยงมสถานอนามย 9 แหงคอ สถานอนามยตาบลบอผด สถานอนามยตาบลแมนา สถานอนามยตาบลมะเรต สถานอนามยตาบลลปะนอย สถานอนามยตาบลตลงงาม สถานอนามยตาบลอางทอง สถานอนามยตาบลหนาเมอง สถานอนามยบานเกาะพลวย และ

177

สถานอนามยบานเกาะแตนตาบลตลงงาม ซงสถานอนามยเหลานม 3 สถานอนามยมผมาใชบรการรกษาพยาบาลแตละเดอนมากกวาสถานอนามยอนๆ ในชวงป พ.ศ. 2550-2554 คอสถานอนามยตาบลบอผด สถานอนามยตาบลแมนา สถานอนามยตาบลมะเรต นอกจากนนยงมคลนกแพทย 23 แหงทงคลนกเฉพาะทางและทวไป สถานพยาบาล 21 แหง คลนกแพทยไทย 1 แหง รานขายยาปจจบน 97 แหง รวมถงยงมยาประเภททวไปตามรานสะดวกซอตลอด 24 ชวโมง ทมมากกวา 50 แหงรอบเกาะสมยทสามารถซอหายารกษาโรคมาบรโภคไดสะดวกมากขนและเปนทางเลอกในการรกษาโรคทวไป แตชาวตางชาตตะวนตกสวนใหญไมคอยนยมเลอกใชบรการสถานพยาบาลเหลาน สวนใหญชาวตางชาตทมฐานะหรอทาประกนสขภาพนยมรกษาตามโรงพยาบาลเอกชน รวมไปถงชาวไทยในพนท ทมฐานะดกนยมรกษาโรงพยาบาลเอกชน นอกจากนเมอกลาวถงบคลากรทางการแพทยในการรกษาโรคในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน ซงในการรกษาการผลตบคลากรทางแพทยเพอรองรบการรกษาผ ปวยในปจจบน ไดแก แพทย ทนตแพทย เภสชกร พยาบาลวชาชพ พยาบาลเทคนค เจาหนาทสาธารณสข อาสาสมคร สาธารณประจาหมบาน เปนตน ยงมไมเพยงพอในโรงพยาบาลของรฐตอความตองการรกษาโรค อกอยางบคลากรทางแพทยเลอกปฏบตทจะทาหนาทรกษาผ ปวยโรงพยาบาลเอกชนหรอโรงพยาบาลทหนสวนของชาวตางชาต เหตผลเพราะวาคาตอบแทนและสวสดการสงกวา และมเครองมอทางการแพทยทผลตขนอยางทนสมยรองรบมากพอกวาโรงพยาบาลของรฐ (สานกงานสาธารณสขอาเภอเกาะสมย, 2554) ในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนการปองกนโรคตดตอ พนทเกาะสมยมการปองกนโรคตดตอระหวางประเทศทสาคญสนามบนเกาะสมยมดานควบคมโรคตดตอระหวางประเทศเกาะสมยทาใหนกทองเทยวชาวตางชาตไดรบความปลอดภย แตกยงมโรคตดตอในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 เปนไขหวดใหญสายพนธใหม 2009 และโรคชคนกนยาแพรระบาดพนทการทองเทยวเกาะสมยและเกาะพะงนเพราะยงมนกทองเทยวชาวตางชาตทเขามาเมองผดกฎหมายหรอไมไดแสดงอาการของโรคตดตอในชวงผานดานตรวจ จงทาใหสถานพยาบาลหลายแหงในพนทตองเตรยมรบการแพรระบาดของโรคและเฝาระวง อยางตอเนอง (อมา เรองโรจน, สมภาษณเมอวนท 18 กรกฎาคม 2554) สาหรบการรกษาโรคหรอการดแลรกษาสขภาพทไดรบความนยมบรโภคของชาวตางชาตตะวนตกมาจากทวปยโรป ทวปอเมรกา เปนเรองการดแลรกษาสขภาพดวยสมนไพรหรอเรยกวา “สปา” ซงธรกจสปาในพนท เกาะสมยเกดขนตงแตป พ.ศ. 2535 ใชวธการผสมผสานระหวางภมปญญาไทยกบวทยาการสมยใหมหรอการนาเอานวตกรรมการผลตสมยใหมมาดดแปลงผสมกบสมนไพรพนบาน ซงถอวา

178

เปนธรกจทสรางชอเสยงใหกบเกาะสมย ยกระดบมาตรฐานนานาชาตดงคาวาทวา “สปาสมย สปาโลก” ในปจจบนแหลงสปามใหบรการตามโรงแรมหรอรสอรทและบานพกตากอากาศ และมเปดใหบรการเปนศนยเฉพาะทาง เชน นวดตว นวดนามน นวดไทย นวดหนา พอกตว ขดผว อาบนาสมนไพร อาบนาแร อบความรอน อบไอนา การบาบดโดยการนวดหรอการใชพฤกษาบาบดทมกลนหอมตามธรรมชาตชวยในการคลายเครยดและคลายเสนปวดเมอย เปนตน ซงการใหบรการ สปาในลกษณะตางๆ เหลานนกทองเทยวชาวตางชาตตะวนตกทเปนผ หญงจะนยมบรโภคมากกวาผชาย แตอยางไรกตามการเปดใหบรการสปาแตละแหงในเกาะสมยคนในพนทนอยมาทจะใชบรการ เพราะคาบรการคอยขางแพงและธรกจสปานสวนใหญแลวคนภายนอกชมชนเขามาลงทน แตจางแรงงานคนในพนท และคนตางดาว ดงนนธรกจสปาหลายแหงจงมแตคนตางถนเปนหลก (เสนย ใจเยน และสานวน ใจเยน, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) 3.5 วฒนธรรมการผลตและบรโภคสาธารณปโภค

กอนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 ในอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน คนในพนทอาศยแหลงนาตามธรรมชาตในการบรโภคและอปโภคในครวเรอนและการเกษตรกรรม พนทเกาะสมยมแหลงนาทสาคญ ไดแก คลองลปะใหญ คลองลปะนอย คลองหลงไผ คลองสระเกศ คลองละไม คลองนาจด คลองทาเรต คลองสยา คลองลาดวานร คลองทาจน หนองนาตาบลหนาเมอง(พรหนาเมอง) และหนองนาตาบลบอผด (พรเฉวง) เปนตน สวนอาเภอเกาะพะงนแหลงนาตามธรรมชาตใน 2 ตาบลคอ ตาบลเกาะพะงน ไดแก คลองบางเจมะร คลองทาค คลองวงหน คลองทานย คลองทาใหญ คลองทาเมา คลองทาไมไผ คลองลมงาชาง คลองวงหน คลองทาทองเลาะ คลองตก คลองออก คลองวงตะเคยน สวนตาบลบานใต ไดแก คลองทาจน คลองวงไมแดง คลองวงมวง คลองสระมโนราห คลองบานคาย คลองธารประเวศ คลองธารประพาส คลองธารเสดจ คลองทองนายปานใหญ คลองสวนใหญเหลานเปนคลองสนๆ ไมยาวมาก บางคลองแหงไมนาในชวงหนาแลง แตผคนกยงสามารถพงพาธรรมชาตอยไดไมเดอนรอนมากนก สวนสาธารณปโภคหรอระบบโครงสรางพนฐานทจาเปนในการตดตอสอสารเกาะสมยมใหบรการดานไปรษณยและโทรเลข รวมถงการใหบรการไฟฟาในเขตชมชนเปนหลก

เมอวฒนธรรมตางชาตตะวนตกไดเขามามบทบาทในวถชวตของผคนเกาะสมยและเกาะพะงนหลงจากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 อาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนเปดรบนกทองเทยวและคนภายนอกเพมขน การพฒนาระบบสาธารณปโภคหรอระบบโครงสรางพนฐานทงระบบการสอสาร ไฟฟาและประปา การขนสงทางบก ทางนาและทางอากาศ ไดขยายวงกวางเพอรองรบธรกจการทองเทยว ซงการผลตและบรโภคสาธารณปโภคใชงบประมาณจานวน

179

มากในการกอสรางและผลต ประกอบกบการผลตและบรโภคนวตกรรมเพอการพฒนาการทองเทยวและการใหความสาคญกบชาวตางชาตตามนโยบายของรฐบาล และการประชาสมพนธการทองเทยวในจงหวดสราษฎรธาน ในสวนการผลตและบรโภคนวตกรรมการสอสารและเทคโนโลยสมยใหม ในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนไดรบการบรโภคนอยางกวางขวางและหลากหลายชนดแพรกระจายอยางรวดเรว เรมตงแตการสอสารทางไปรษณย เกาะสมยมใหบรการดานไปรษณยทงในประเทศและตางประเทศ 4 แหง คอ ททาการไปรษณยหนาทอน ททาการไปรษณยละไม ททาการไปรษณยบอผด และททาการไปรษณยแมนา สวนเกาะพะงนมทาการไปรษณยอาเภอเกาะพะงน โดยมการใหบรการไปรษณยภณฑธรรมดา บรการพเศษ พสดไปรษณย ตอมาการสอสารพฒนามากขน มการบรการดานโทรศพททงโทรศพทบานและสานกงานราชการและเอกชน โทรศพทสาธารณะ และยงไปกวานนโทรศพทมอถอทมใชกนเกอบทกครวเรอนหรอแทบจะทกคน รวมไปถงการบรการอนเตอรเนตความเรวสง ทาใหพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมธรกจเหลานทเปดใหบรการหลายแหง เชน บรษท ทศท.คอปอรเรชน จากด บรษทททแอนดท จากด มหาชน ดงนนทาใหพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมความโดดเดนการใชเทคโนโลยเทยบเทากบตางประเทศ เพราะรสนยมการบรโภคของชาวตางชาต ทาใหมนกธรกจทงคนไทยและตางชาต ผลตและสรางนวตกรรมใหม ๆ ทางดานการสอสารเพอตอบสนองความตองการบรโภคของชาวตางชาต สาหรบการผลตไฟฟามการวางระบบสายเคเบลใตทะเลจากไฟฟาขนอมระบบ 33 กโลวตต สามารถรองรบการจายไฟฟาไดสงสด 17 เมกะวตต ตอมาในปพ.ศ.2539 วางระบบสายเคเบลใตทะเลเปน 115 กโลวตตมการจายไฟฟาทงในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน ตอมาในป พ.ศ.2549 ไดขยายการจายไฟฟาเพมขนอกเปน 148 เมกะวตต เพยงพอกบความตองการใชไฟฟา พนทมการบรโภคมากทสดคอ บรเวณพนทเฉวง บอผด และแมนา มการบรโภคไฟฟาของผคนขยายวงกวางมากมใชกนทกตาบลและหมบาน นอกจากนการใชนาในพนททงในสวนบรโภคและอปโภคในครวเรอน การเกษตรกรรม และอตสาหกรรมมการผลตนาขนใชเอง โดยการสรางฝาย อางเกบนา เขอน ผลตนาประปาขนใชบรการ ซงฝายเกบนาเพอการประปา ไดแก ฝายคลองแมนา ฝายวงเสาธง ฝายหนลาด ฝายนาตกหนาเมอง ฝายบางนาจด ฝายพงเพ ฝายวงหนลาด และยงมเขอนคอ เขอนทาศก ทาใหตองมการบกรกพนทปาและดนบนภเขา รวมถงทสาธารณะเพอผลตนา

สวนการผลตนวตกรรมยานพาหนะทงทางบก ทางเรอ ทางรถไฟและทางอากาศทเพมขน เพอเปนทางเลอกรองรบการบรโภคของผคนในการเดนทางมาทองเทยวอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน เหนไดจากการบรโภคยานพาหนะทางเรอของผคน เกาะสมยมทาเรอเปดใหบรการอย 4

180

แหง คอ ทางเรอหนาทอนทตาบลอางทอง ทาเรอเฟอรรของบรษทราชเฟอรรทตาบลลปะนอย ทาเรอบางรกษทตาบลบอผด ทาเรอเรอสปดโบททบานปลายแหลมและทตาบลบอผด สวนเกาะพะงนมทาเทยบเรอใหบรการ 4 แหงเชนกนคอ ทาเทยบเรอบานทองศาลา ทาเทยบเรอบาน โฉลกหลา ทาเทยบเรอบานหาดรน และทาเทยบเรอบานหนาทบ สวนทางเรอโดยสารจากภายนอกทเดนทางมาเกาะสมยและเกาะพะงนคอ ทในตวอาเภอเมองเปนเรอนอนททาเทยบเรอบานดอน และทาเรอของบรษทซทรานฮอลเดยทบรเวณรมแมนาตาป สวนอกทในเขตอาเภอดอนสกในทาเรอของบรษทราชาเฟอรรและบรษทซทรานเฟอรร และททาเรอทาทองของบรษทสงเสรมรงเรอง และยงมเรอบรการทองเทยวคอยอานวยความสะดวกใหกบนกทองเทยวชาวตางชาตมากกวา 300 ลา รถขนสงปรบอากาศ รถเชาทกประเภทมากกวา 30 แหงในพนทเกาะสมย ทงรถจกรยานยนตและรถยนตสวนบคคลและรถแทกซมเตอรมากกวา 400 คน สวนทางอากาศชาวตางชาตทมฐานะดหรอเดนทางมาทาธรกจนยมเดนทางโดยเครองบน ซงทอาเภอเกาะสมยมสนามบน 1 แหงตงอยทตาบลบอผด มสายการบนทใหบรการเปนของบรษทการบนกรงเทพฯ จากด และบรษทการบนไทย จากด สามารถเดนทางจากเครองบนจากสนามบนสวรรณภมและสนามบนดอนเมองไปยงสนามบน สราษฎรธาน และสนามบนนครศรธรรมราชแลวตอรถโดยสารหรอรถยนตไปยงททาเรอในตวอาเภอเมองหรอทอาเภอดอนสก นอกจากนนการเดนทางมาทองเทยวเกาะสมยและเกาะพะงนของชาวตางชาตสามารถบนตรงจากประเทศสงคโปร ฮองกง และจากประเทศมาเลเซย กยงทาใหนกทองเทยวชาวตางชาตมความสะดวกในการเดนทางมาเกาะสมยและเกาะพะงนมากยงขน (จาเนยร เจรญสข และวมตา พรหมเดช, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม และ 17 กรกฎาคม 2554) สาหรบธรกจอตสาหกรรมทเกดขนในอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนเพอรองรบการทองเทยว กถอวาเปนการผลตนวตกรรมเพอการบรโภคของผ คน เชน โรงงานผลตนาแขง โรงงานผลตนาดม โรงงานผลตวสดกอสราง กจการประเภทซอมเครองยนต การทานามนมะพราวและมะพราวแหง เปนตน และยงมการพาณชยกรรมและบรการประเภทกจการคาสวนใหญเปนประเภททเกยวของกบการทองเทยวไดแก การบรการทพกรานอาหาร ธรกจนาเทยว การขายของทระลก การรบจางแรงงานในธรกจ รวมถงธรกจทางการเงนมากมายในพนททงของรฐและเอกชนมมากกวา 40 แหง ในพนทเกาะสมยมธนาคารของรฐ 3 ธนาคารคอ ธนาคารออมสน ธนาคารกรงไทย และธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ สวนธนาคารพาณชยมดวย 6 ธนาคารคอ ธนาคารกสกรไทย ธนาคารไทยพาณชย ธนาคารกรงเทพ ธนาคารทหารไทย ธนาคารกรงศรอยธยา และธนาคารนครหลวงไทย สวนพนทเกาะพะงนมธนาคารของรฐ 2 ธนาคารคอ ธนาคารกรงไทย และธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร สาหรบธนาคารพาณชยมดวย 5 ธนาคารคอ ธนาคารไทยพาณชย ธนาคาร

181

นครหลวงไทย ธนาคารทหารไทย ธนาคารกรงเทพ และธนาคารกรงศรอยธยา ซงธรกจเหลานสวนใหญอยบรเวณตลาดหนาทอน ตาบลอางทอง และตาบลบอผด ซงไดขยายตวอยางรวดเรว

จากทกลาวมาจะเหนไดวาการผลตและการบรโภคอาหาร เครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรค และสาธารณปโภคตาง ๆ การผลตและการบรโภควฒนธรรมของตางชาตตะวนตกทคนเกาะสมยและเกาะพะงนรบวฒนธรรมไวบางสวนหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 เนองจากผลของการพฒนาการทองเทยวพนทเกาะสมยและเกาะพะงน ทาใหพนทสรางรายไดใหกบประเทศมหาศาลตอการพฒนาและสรางเอกลกษณการทองเทยวทเปนรจกไปทวโลก การผลตและบรโภคของผคนเกาะสมยรบนวตกรรมการผลตและบรโภคจากตางชาตและจากภายนอกชมชนตามกระแสโลกาภวตนทเกดในยคปจจบน ดงนนผลการผลตและบรโภคในเรองปจจยสทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวกลาวคอ การผลตและบรโภคอาหารไดรบนวตกรรมการผลตทอาศยเทคโนโลยการผลตแทนแรงงานคนและการใชสารเคมเพอเรงผลผลตและปราบศตรพช มการสรางเครอขายการผลตทงในชมชนและนอกชมชน ระบบการผลตเนนการจาหนายมากกวาการบรโภคในครวเรอน สวนการผลตและบรโภคทอยอาศย เครองใชไมสอย เครองนมหมและยารกษาโรคกไมแตกตางกบการผลตและบรโภคอาหารทไดรบจากภายนอกชมชนเปนหลก และใชเงนเปนปจจยการแลกเปลยนทงการผลตและบรโภค มศนยกลางการผลตหรอจาหนายเกดขนในเกาะสมยใหเลอกมากมาย มอาชพใหม ๆ เกดขนทาใหผคนรบเอาวฒนธรรมตางถนเขามาอยางตอเนอง เมอตางชาตเขามาเกาะสมยและเกาะพะงนเพมขนในแตละวน นบตงแตเดนทางเขาประเทศไทยทกเสนทางการเดนทางการบรโภคของตางชาตตงแตการบรโภคอาหาร เครองนงหม ทอยอาศย และยารกษาโรค เปนตน แบบใหผคนหลายกลมเอาเปนแบบอยางเพอความสะดวกและรวดเรว (Robert Taylor, สมภาษณเมอวนท 17 กรกฎาคม 2554) ทสาคญเมอการผลตทคอยอานวยความสะดวกใหกบผ คนตางชาตทาใหคนเกาะสมยและเกาะพะงนไดรบความสะดวกสบายเชนเดยวกนทงระบบสาธารณปโภค ระบบสาธารณสข และระบบการศกษา ศนยการคาตางๆ เชน การเดนทางเรอและทางอากาศ การสรางทพกโรงแรม บานพกตากอากาศและรสอรท หางสรรพสนคา รานคา สถานบนเทง รานอาหาร โรงพยาบาล คลนก สถานศกษา ฯลฯ สงเหลานลวนเปนนวตกรรมการผลตและบรโภคและเกดขนมากมายในพนทเหมอนกบเมองหลวงของประเทศและยานการทองเทยวอยางเกาะภเกตและพทยา อกทงชาวตางชาตทเขามามทงเพอทองเทยว ทาธรกจและตงถนฐานถาวรอยกบคนไทย ทาใหวฒนธรรมการอยรวมกนถกผสมกลมกลน แตสวนใหญแลวผคนในพนทการทองเทยวรบวฒนธรรมของตางชาตเพอการผลตและบรโภคและตอบสนองความตองการเพอความเปนอยทสะดวกสบายและสรางฐานะมนคงมากกวาชาวไทยโดยทวไป

182

บทท 5

ผลกระทบ อปสรรค โอกาส และแนวทางการสรางภมคมกน

การศกษาผลกระทบ อปสรรค โอกาส ตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมใน

วฒนธรรมตางชาตไดศกษา 3 ประเดนคอ วฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคน วฒนธรรมการทางานของผคน และวฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน หลงจากนนไดการวเคราะหวฒนธรรมตางชาตทสงผลตอการเปลยนแปลง เพอนาไปสการหาแนวทางการสรางภมคมกน

ผลกระทบ อปสรรค โอกาส ตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม 1.วฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคน การเปลยนแปลงกระบวนการเรยนรของชาวอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน มปจจยทสาคญหลายประการ ไดแก การแพรกระจายทางวฒนธรรมของชาตตะวนตก และการขยายตวของธรกจการทองเทยว ตามทรฐบาลไดมนโยบายสงเสรมการทองเทยวอยางจรงจงตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตตงแตฉบบท 4-10 ชวงเวลาพ .ศ. 2520-2553 โดยกาหนดใหการทองเทยวเปนยทธศาสตรทสาคญเพอสรางรายไดทางดานการทองเทยว ทาใหชาวตางชาตหลงไหลเขาประเทศไทย รวมทงพนทอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน ทงทเดนทางมาเพอทองเทยวและทาธรกจ เรมมการขนสงดวยเรอโดยสารขนาดใหญ ทสามารถนารถยนตบรรทกอปกรณเครองจกรกลตาง ๆ เชน รถแทรกเตอร และรถแมคโคร ลงไปทางานในพนท สงผลใหอาชพตาง ๆ มการใชนวตกรรมในการผลตแตกตางไปจากเดม ทาใหเรมมการลงทนจากนายทนทงชาวไทยและชาตตะวนตกเขามาในอาเภอเกาะสมย ในปพ.ศ. 2525 และเขาสอาเภอเกาะพะงนราวปพ.ศ. 2528 การเขามาของอารยธรรมตะวนตกมสวนสาคญยงในการกาหนดลกษณะพนฐานของวฒนธรรมชาวเกาะสมยและเกาะพะงนในเวลาตอมา ดงน

1.1 การศกษา วฒนธรรมตางชาตทเขามาในเกาะสมยและเกาะพะงนมผลกระทบดานการศกษาเลา

เรยนมทงผลดและผลเสย กลาวคอ ผลดในดานการพฒนาทกษะการใชภาษาองกฤษในการสอสารของเดก อกทงทาใหผคนชาวเกาะสมยและเกาะพะงนตองเรยนรภาษาองกฤษสาหรบใชในการตดตอสอสารกบชาวตางชาตทเดนทางเขามาทองเทยว ทาใหธรกจดานโรงแรมทพก

183

รานอาหาร สถานบนเทง มรายไดเพมมากขนเพราะเจาของกจการสามารถสอสารภาษาองกฤษได แตในทางกลบกนผลเสยทตามมากคอ การเรยนภาษาองกฤษเปนภาษาท 2 ไมไดมทกโรงเรยน ทาใหเดกในเกาะสมยและเกาะพะงนไมไดพฒนาทกษะภาษาองกฤษอยางเทาเทยมกน โดยเฉพาะเดกทผปกครองมฐานะไมคอยดและเปนคนตางถนทยายเขามาทางาน เพราะคาใชจายของโรงเรยนนานาชาตคอนขางสงเมอเทยบกบรายไดของผปกครอง แตกยงมการแขงขนดานการศกษาของบตรหลานทาใหเกดความฟ งเฟอและเปนคานยมทไมถกตอง สงผลใหคานยมและวฒนธรรมของคนไทยเลอนหายไป

1.2 ภาษา ผลกระทบดานภาษาทสงผลตอชาวเกาะสมยและเกาะพะงน คอ คานยมในการใช

ภาษาตางประเทศมากกวาภาษาถนใต จะเหนไดวากจการตาง ๆ ทเปดขนเพอรองรบการทองเทยวตางกใชชอเปนภาษาตางประเทศเกอบทงหมด สงผลทาใหผคนหลงลมภาษาถนของตน โดยเฉพาะเดกรนใหมทสวนใหญแทบจะพดภาษาถนเกาะสมยไมไดเลย ปญหาดงกลาวเปนผลกระทบทเชอมโยงกบการจดการศกษาของเดกทผปกครองมงใหเรยนในโรงเรยนนานาชาต โรงเรยน 2 ภาษา เพอจะไดมความสามารถดานทกษะภาษาองกฤษ แตในขณะเดยวกนกมไดใสใจทจะอนรกษภาษาถนเกาะสมยของตนเอง หากยงเปนเชนนในอนาคตขางหนาคงไมมใครทสามารถพดภาษาถนเกาะสมยไดอกเลย

1.3 การใชเทคโนโลยในการประกอบอาชพประมงพนบาน ปจจยทสงผลกระทบตอการทาประมงพนบานของชาวเกาะสมยและเกาะพะงน คอ

ความเจรญทางเทคโนโลยดานเครองจกรกล ทาใหกลมนายทนชาวตางชาตนาเขาเรอประมงหาปลาลาใหญ โดยจางชาวบานเปนลกนอง จากการประมงพนบานกลายเปนการประมงพาณชย ใชอวนลากจบปลา มเรดาหาตาแหนงปลา มวทยสอสาร อกทงยงจบปลาในชวงฤดกาลวางไข ทาใหปลามจานวนลดนอยลง อกทงยงทาใหชาวประมงพนบานขนาดเลกเลกทาประมงแลวไปประกอบธรกจทองเทยว และแหลงประมงชายฝงแปรสภาพเปนสถานทพกตากอากาศและ สถานประกอบการตาง ๆ เพอบรการนกทองเทยวรอบ ๆ เกาะสมยและเกาะพะงน ซงใหรายไดดและมผลกาไรมากกวา เหลอเพยงกลมชาวประมงพนบานบางสวนทยงประกอบอาชพนตามวถทางทไดเรยนรมาจากบรรพบรษและอนรกษทรพยากรทางธรรมชาตใหคงอยตอไป

1.4 การประกอบอาชพแบบใหม การแสดงโชวของลง

ธรกจโรงเรยนฝกลงเกบมะพราวของคณประวต รกดวง ถอเปนธรกจดานการทองเทยวของเกาะสมย ทไดรบความนยมจากนกทองเทยวชาวตางชาตมาก นอกจากการฝกลงเกบ

184

มะพราวแลว โรงเรยนฝกลงยงมการจดแสดงโชวความสามารถตาง ๆ ของลงดวย เชน ลงกระโดดขามหวงไฟ การจดจาเลข เลนกตาร และการแกปมเชอกทถกมดไว เปนตน (ประวต รกดวง, สมภาษณ 17 พฤษภาคม 2554) การแสดงโชวของลงถอวาเปนสวนหนงธรกจการทองเทยวของเกาะสมยทรองรบชาวตางชาต แตอยางไรกตามการเปลยนแปลงวถชวตของลงเกบมะพราวใหกลายเปนการแสดงโชวตาง ๆ กมผลกระทบตอธรรมชาตของลง เพราะเจาของลงมงแตจะใหลงแสดงโชวนกทองเทยวเพยงอยางเดยว อกทงในการฝกลงใหเชอฟงคาสงของเจาของและเกดความชานาญในการแสดงโชว ถอวาเปนการทารณสตว ซงกมนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาตบางกลมทตอตานการฝกลงกไดมาการโจมตธรกจการฝกลงสาหรบแสดงโชววาเปนการทรมานสตว โดยมการนาเทปบนทกการแสดงโชวของลงออกเผยแพร เมอวนท 29 มนาคม 2554 เวบไซตเดลเมล ประเทศองกฤษ ไดนาเสนอขาวการจดแสดงลงของโรงเรยนฝกลงเกาะสมย โดยระบวา การฝกลงของคณะดงกลาว เปนการทารณสตว ลงจะถกผกเชอกทคอไวตลอดเวลา และหากตวไหนไมเชอฟงหรอไมยอมเลนกบนกทองเทยวกจะถกปากอนหนใสเปนการลงโทษ ซงขาวดงกลาว มนกทองเทยวหลายรายเขามาแสดงความคดเหนในทศทางเดยวกนหลายคน สงผลใหภาพลกษณของเกาะสมยในสายตาของชาวตางชาตเปนไปในทางลบ ซงในความเปนจรงแลวการแสดงโชวของลงเปนธรกจททาขนเพอรองรบการทองเทยว เปนการชวยกระต นใหชาวตางชาตเขามาทองเทยวในเกาะสมยมากยงขน

การเปดสนามกฬาชนควาย การเปดสนามชนควายในเกาะสมย เพอรองรบการทองเทยวทงชาวไทยและ

ชาวตางชาตทใหความสนใจเขาชมกฬาทมความแปลกตาและมเฉพาะเกาะสมยเทานน ปจจบนมสนามชนควายทถกตองตามกฎหมายอยเพยง 4 แหง นอกนนจะเปนสนามชนควายทไมไดรบอนญาต ทมการตงบอนอยรอบ ๆ เกาะสมย ซงสนามเหลานไมไดเปดเพอใหชาวตางชาตชมกฬาชนควายเพยงอยางเดยว แตเปดเปนบอนพนนการชนควายดวย การตงบอนชนควายจะมคนหลากหลายอาชพเขามาเกยวของ เพราะเลนแบบการพนน สาหรบชาวตางชาตสวนใหญจะเขามาชมไมนยมเลนการพนน และคดวาการชนควายเปนการทรมานสตว แตกมชาวตางชาตบางคนทเปนนายทนใหชาวไทยเปดบอนชนควายเพอการคาและลงทนดงดดนกการพนนทงหลายจากภายในและภายนอกทองถน อกทงยงเปนทซอขายยาเสพตดดวย ซงการคายาเสพตดจะมชาวตางชาตบางคนทตงตนเปนมาเฟยดานยาเสพตด จงกลายปญหาสงคมทสาคญทไดแฝงตวเขามากบการเปดบอนชนควาย สงผลกระทบใหภาพลกษณของเกาะสมยกลายเปนสถานทมวสมดานอบายมขในสายตาของนกทองเทยว

185

2. วฒนธรรมการทางานของผคน วฒนธรรมการทางานตางชาตทชาวเกาะสมยและเกาะพะงนรบมาจากชาวตางชาตสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมหลายประการ ไดแก

ประการแรก การเปดโลกทศนใหมในการทางาน เปนการรบความเจรญทางดานความรใหม และเทคโนโลยตาง ๆ ทาใหเกดการพฒนาดานทรพยากรมนษย โดยเฉพาะทกษะดานภาษาตางประเทศ ความรและเทคโนโลยของชาตตะวนตก มสวนสาคญในการสรางความเจรญรงเรองใหแกสงคมในดานตาง ๆ เชน การเพมผลตผลทางดานเกษตรและอตสาหกรรม ชวยเพมรายไดและความอยดกนดใหกบชาวเกาะสมย อยางไรกตามถงแมการแพรกระจายวฒนธรรมของชาตตะวนจะสรางความมงคงใหกบชาวเกาะสมย

ประการทสอง เกดการขยายตวทางดานเศรษฐกจ หลงป พ.ศ. 2530 มกลมนกทองเทยวจากซกโลกตะวนตกเขามาทองเทยวในเกาะสมย นกทองเทยวกลมนสวนใหญเปลยนเสนทางการทองเทยวมาจากจงหวดภเกต เสาะแสวงหาพนทใหม ๆ ทธรรมชาตยงบรสทธ ทาใหเกาะสมยกลายเปนทนยมในเวลาตอมา การทองเทยวในเกาะสมยเรมขยายตวมากขนเมอบรษทบางกอกแอรเปดสนามบนสมย ในปพ.ศ. 2532 ในสวนของเกาะพะงนหลงจากมการปรบปรงโครงสรางพนฐานอยางกวางขวาง ในป พ.ศ. 2528 กเรมมการขนสงขนาดใหญโดยใชเรอเฟอรร ทาใหสามารถนารถยนต รถแบคโคร รถแทรกเตอร รถบส รถบรรทก ตลอดจนวสดกอสรางไปยงเกาะ พะงนไดรบความสะดวกมากยงขน การกอสรางมการขยายตว จงสงผลตอการเพมขนของธรกจโรงแรม รสอรท ธรกจบรการทตอเนองจากการทองเทยวอยางรวดเรว ประกอบกบรฐบาลมแผนสงเสรมและเรงรดพฒนาดานอตสาหกรรมการทองเทยว จงจาเปนทจะตองผลกดนใหเกดการพฒนาในดานอน ๆ โดยเฉพาะดานโครงสรางพนฐานของเกาะพะงนทงทเปนสาธารณปโภคและบรการสาธารณะตาง ๆ เมอรฐบาลมนโยบายสนบสนนการทองเทยวสภมภาค โดยเนนการพฒนา อตสาหกรรมการทองเทยว ตงแตป พ.ศ. 2525 เปนตนมา สงผลใหเกาะพะงนไดรบการเปลยนแปลง จากชมชนเกษตรกรรมสวนมะพราวและประมงไปสชมชนทนสมย มวถชวตแบบธรกจมากขน ใชชวตอยกบการทองเทยวทาใหเกาะพะงนกลายเปนสวรรคกลางอาวไทย ดงคาขวญทวา “พระจนทรสวย นาใส หาดทรายขาว ปะการงแพรวพราว เพชรกลางอาวเมองคนด” กจกรรมดานการทองเทยวทขนชอของเกาะพะงนซงเหลานกทองเทยวตางประเทศตางรจกกนเปนอยางด คอ งานฟลมนปารตทจดทกวนพระจนทรเตมดวงทบรเวณหาดรน ชายหาดทไดชอวาเหนพระจนทรสวยทสดในโลก

186

ประการทสาม การเปลยนแปลงทางดานสาธารณปโภค ภายหลงจากใชแผนพฒนาฯ ฉบบท 5 -7 เศรษฐกจของประเทศมการเปลยนแปลงไปทงทางดานโครงสรางทางเศรษฐกจ การกระจายรายไดของประชากร เสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศภาวะทางการจางแรง งาน ตลอดจนมกระบวนการความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชนมากขน เศรษฐกจขยายตวเพมขนมแรงงานใหมทจะเขาสตลาดเพมขนแตขณะเดยวมความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต ตลอดจนภาวะผนผวนของเศรษฐกจโลก มการปรบประเทศใหเปนประเทศอตสาหกรรมใหม การพฒนาดานสงคมและสวสดการ การนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเขามาใช ตลอดจนการระดมเงนออกในประเทศเพอการพฒนาตอไปผลของการพฒนาทผานมา ทาใหคนไทยสวนใหญไดรบบรการโครงสรางพนฐานและบรการพนฐานทางสงคมมากขนในระดบทนาพอใจ ในปพ.ศ. 2537 ในหมบานชนบทมไฟฟาใชแลวรอยละ 97.70 มนาสะอาดดมกนในระบบประปา สาหรบเขตเมองในภมภาคมากกวารอยละ 75 และรอยละ 32 ในหมบานชนบท ในดานคมนาคมขนสงไดมถนนเชอมตอระหวางจงหวด อาเภอและตาบล คดเปนระยะทางรวมทงสน 210,025 กโลเมตร ซงเปนถนนในหมบานประมาณ 123,400 กโลเมตร นอกจากนมการขยายตวทางคมนาคมซงเปนปจจยสาคญในการขยายตวของเศรษฐกจทงสองเกาะ เดมทงสองเกาะถกตดขาดจากแผนดนใหญดวยทองทะเลทกวางใหญ แตภายหลงเมอกระจายความเจรญสชนบทตามแผนพฒนาเศรษฐกจฉบบท 5-7 ทเนนการขยายตวเศรษฐกจ อตสาหกรรมสภาคชนบท โดยมการปรบสาธารณปโภค โครงสรางพนฐาน ใหรองรบการขยายตวของเศรษฐกจ ในอาเภอเกาะสมย มเรอขามฟากจากฝงอาเภอดอนสกไปเกาะสมยดาเนนการโดยบรษทบรหารสนทรพยทาเรอ ดอนสก -สมย จากด (มหาชน) เปนผ ใหบรการเรอเฟอรรขามฟากทใหญทสดแหงหนงในประเทศไทย และเปนเจาของทาเรอ 3 ทาเรอในจงหวดสราษฏรธาน คอ ทาเรอดอนสก ทาเรอเกาะสมย และทาเรอเกาะพะงน ใหบรการเรอเฟอรรขามฟาก 3 เสนทาง คอ เสนทางดอนสก-เกาะสมย เสนทางดอนสก-เกาะพะงน และเสนทางเกาะสมย-เกาะพะงน ดาเนนการตงแต ป พ.ศ. 2524 ภายหลงเมอมเรอขนาดใหญแลนไปมาระหวางทงสองเกาะกบแผนดนใหญ การกอสราง และการคมนาคมภายในจงมความสะดวกสบายมากขน อยางไรกตาม การรบวฒนธรรมการทางานของชาตตะวนตกมาใชกสงผลกระทบดานลบตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม ไดแก ประการแรก การยดถอและรบเอาวฒนธรรมตะวนตกไวในสงคมโดยไมกลนกรอง กอใหเกดการเปลยนแปลงดานคานยม โดยเชอวาวฒนธรรมตะวนตกดกวาวเศษกวาวฒนธรรมไทยดงเดมเหนวาวฒนธรรมไทยเปนสงลาหลงและคราครคานยมเชนนนบวาเปนผลเสยตอ

187

บานเมองเพราะกอใหเกดความหลงผดและดถกวฒนธรรมของตนเอง นอกจากนแลวบางครงยงยดคานยมทผด ๆ เชน การยดมนในวตถจนละเลยทางดานจตใจและคณธรรม เกดการครอบงาทางวฒนธรรม จนกระทงขาดความภาคภมใจในมรดกทางวฒนธรรมตนเอง ซงนบวาเปนผลเสยตอการพฒนาสานกของความเปนชาตในระยะยาวได ประการทสอง การสรางคานยมทวา “ตองทางานกบชาวตางชาต” เพราะถอวา ทางานกบชาวตางชาตนนมความมนคงและไดรบผลตอบแทนทด ทาใหผประกอบการทเปนคนไทยขาดแคลนแรงงานในการดาเนนกจการ มการวาจางแรงงานตางดาวจากจงหวดสราษฎรเขามาในพนทจานวนหลายหมนคน กระจดกระจายอยตามทางานรานอาหาร แหลงกอสรางทกาลงขยายตวในเชน อาคารโรงแรม บานเรอน รานขายของทระลก พนกงานทาความสะอาด แรงงานตางดาวจานวนมากทาใหปรมาณการจางคนไทยลดนอยลงประการหนง อกประการหนงการจางแรงงานไทยใชคาใชจายเยอะกวา อกทงควบคมยากกวา

ประการทสาม การสรางพนทสาหรบชาวตางชาต เปนการสรางพนทใหฝรงมาทากจกรรม หรอการใหบรการทยดถอวา การบรการใหชาวตางชาตเปนเรองอนดบแรกทตองคานง ดงนนไมวา โรงแรมหองพก สถานทบรการตาง ๆ จะเปดใหชาวตางชาตเขามาพกในอนดบตน แมวาการสรางพนทสาหรบชาวตางชาตจะเปนการกระตนเศรษฐกจของอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน แตกเปนการทาลายโอกาสของคนไทย ในฐานะทคนไทยเปนเจาของประเทศ แตตองใชทรพยากรเหลอจากชาวตางชาต สถานทประกอบการบางแหงทตดชายทะเลไมเปดบรการสาหรบคนไทยและไมใหคนไทยเขาไปอาณาบรเวณของโรงแรม ทงทพนทชายทะเลเปนพนทสาธารณะ ในกรณการจดฟลมนปารตแมจะสรางรายไดครงละเกอบ 30 ลาน แตภายหลงเมอนกทองเทยวเขามาจานวนมากโดยขาดการควบคม ทาเกดภาพลกษณในมมมองของสายตาชาวโลกทออกมาเปนการมองวา ฟลมนปารตเปนแหลงมวสมของนกทองเทยวชาวตางชาต ทเขามาฉวยโอกาสมวเสพยาเสพยตด ทงเฮโรอน กญชา ยาอ ยาบา ตาง ๆ นานา เมาเหลาเสรจแลวลงทายดวยการมวเซกอยางโจงแจงบนชายหาด ทาใหความนยมของเทศกาลฟลมนปารตเสอมคลายลง ทางจงหวดจงมการสงเจาหนาทปราบปรามยาเสพยตด และเจาหนาทตารวจมาดแลพนทของเกาะพะงนมการตรวจตรากวดขน จบกมคนจากถนอนทนายาเสพยตดเขามาขายใหกบพวกนกทองเทยวตางชาต อยางจรงจงและตอเนอง รวมทงประชาชนในพนทเองกตอตานรวมมอปองกนใหเบาะแสกบเจาหนาทของรฐ ฟลมนปารตจงกลบมาเปนทนยมอกครงหนง

ประการทส การทาลายวฒนธรรมดงเดม การรบวฒนธรรมการทางานใหมเขามาในพนททาใหวฒนธรรมการทางานแบบเดมทเปนระบบพงพา เกอกล เสอมคลายลง เพราะการทางาน

188

แบบใหมทรบมาจากชาตตะวนตกเปนการทางานแบบตวใครตวมน เปนงานทตองทาตามกระบวนการ และมการตรวจสอบคณภาพ การคมทนและไดกาไร เปนจดมงหมายของการทางานในยคปจจบน เมอผคนไมปฏสมพนธกนแบบเดม การเกอกลระหวางบคคล ชมชนกลดนอยลง วฒนธรรมการทางาน ไดแก การซอแรง การหยบยม การใหเปลา และการทากลม (จาเนยร เจรญสข, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) เลอนหายไปในสงคม

ประการทหา การบรหารงานตามแบบตะวนตก เปนการทางานทยดรปแบบการดาเนนตามแนวชาตตะวนตก โดยเฉพาะการดาเนนธรกจเกยวกบการทองเทยว เปนการทางานตามกระบวนการ มปจจยนาเขา ปจจยออก และมผลทชดเจน รปแบบการดาเนนแบบนไดสรางรายไดมหาศาลใหกบจงหวดสราษฎรธานปละหลายพนลาน ทาใหเศรษฐกจขยายตว ผคนมความเปนอยดขน แตลกษณะการทางานแบบนขาดการพงพา เกอกลระหวางคน ระหวางคนกบธรรมชาต เปนการพฒนาทแยกสวน มการทาลายทรพยากรและสงแวดลอมทสาคญ โดยเฉาะการเปลยนปาเปนโรงแรม เปลยนนาตกมาเปนทพกตากอากาศ ทาใหมกลมนายทนเขามาบกรกทดนบนภเขา ซงอยในแหลงตนนาหลายแหง รวมเนอหลายพนไร ไดแก บรเวณพนทภเขาเฉวง นาตกหนาเมอง ภเขาสงบรเวณตาบลแมนา ภเขาบอผด และอยภเขาบรเวณพนทรอยตอระหวางตาบลแมนาถงตาบลบอผด

3. วฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน

การผลตนวตกรรมและเทคโนโลยสมยใหมเพอตอบสนองความตองการของผคนและการพฒนาแหลงทองเทยวในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน ซงนวตกรรมการผลตและบรโภคมอทธพลตอการผลตและบรโภคนยม ทาใหรบวฒนธรรมตะวนตกแพรขยายวงกวางอยางรวดเรวและเพมขนในสงคมไทย ผลของการรบวฒนธรรมตางชาตตะวนตกทเปนปจจย 4 เกยวกบวฒนธรรมการผลตและบรโภคอาหาร วฒนธรรมการผลตและบรโภคเครองนงหม/เครองใชไมสอย วฒนธรรมการผลตและบรโภคทอยอาศย วฒนธรรมการผลตและบรโภคยารกษาโรค และสงอานวยความสะดวกสบายทเปนวฒนธรรมการผลตและบรโภคสาธารณปโภคนบตงแตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4-10 มผลกระทบตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนกลาวคอ 3.1 วฒนธรรมการผลตและการบรโภคอาหาร

วฒนธรรมการผลตและการบรโภคอาหารของชาวตางชาตตะวนตกหลงจากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 คนเกาะสมยรบวฒนธรรมการผลตและการบรโภคอาหารของชาวตางชาตตะวนตกและแพรกระจายในพนทอาเภอเกาะพะงนในเวลาตอมา

189

สงผลกระทบตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะ พะงน จงหวดสราษฎรธาน ซงวฒนธรรมการผลตและการบรโภคอาหารของคนเกาะสมยและคนเกาะพะงนทเปลยนแปลงจากการผลตและบรโภคแบบจารตการผลตและการบรโภคเปนนวตกรรมการผลตและบรโภคสมยใหมตามแบบสงคมตะวนตกมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนหลายอยางดวยกนกลาวคอ แตเดมผคนเกาะสมยและเกาะพะงนมการผลตและบรโภคแบบจารตการผลตและการบรโภค มการผลตพชขาวทเปนอาหารหลกของคนไทยสบทอดจากบรรพบรษและปฏบตตอ ๆ กนมา มการปลกผก ผลไม เลยงสตวและทาประมงพนบาน โดยใชแรงงานสตวและคนในการผลต สวนใหญผลตเพอบรโภคในครวเรอนเปนหลก ปจจบนถกเปลยนแปลงไปเพราะความเจรญทางดานทองเทยวและการเขามาตงถนฐานและทาธรกจตาง ๆ ของตางชาตและคนไทย จงทาใหตองซอขาวสาร ผก ผลไม และเนอสตวมาบรโภคจากตลาดนด ตลาดสด รานคา หางสรรพสนคาทงในชนชนและภายนอกชมชน ถาตองการขาวสารจานวนมากกตองขนเรอไปซอจากบานดอนหรอไมกสงซอจากภาคอน ๆ นอกจากนยงไปกวานนปจจบนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 มรานคาและรานอาหารทงของตางชาตและคนไทย จงเปนทางเลอกในการบรโภคของผคนและคานยมบรโภคอาหารของชาตตะวนตก ผลของการโฆษณา ความสะดวกในการซอหา สภาพทรบเรงของสงคมทาใหไมมเวลาทาอาหารรบประทานเอง แตอยางไรกตามวฒนธรรมการผลตและการบรโภคอาหารของผคนทกระดบโดยสวนใหญมพฤตกรรมการบรโภคแบบตะวนตกกนมากขน สงสาคญเงนเปนปจจยหลกในการผลตและบรโภคทอาศยนวตกรรมการผลตและบรโภคสมยใหมตามแบบสงคมตะวนตกทมาจากการพฒนาแหลงทองเทยวตอบสนองความตองการของคนตางชาตทวโลก ยงทาใหผบรโภคไดรบผลกระทบตอเลอกซอสนคาและบรโภคอาหารทมราคาแพงหลายเทาตว อกทงมผลกระทบตอผ ผลตหรอผ ขายสนคาตามรานคาโชหวยและตลาดนดชมชน เชน ตลาดละไม ตลาดบานแขก ตลาดหวถนน ตลาดสฟา ตลาดหนาทอน ตลาดเฉวง เปนตน สวนวฒนธรรมการผลตและบรโภคพช ผกและผลไมทเปนอยปจจบนของคนเกาะสมยและเกาะพะงนเปลยนแปลงไปจากอดตโดยสนเชง นอกจากนการผลตผลไมทยงมใหเหนในพนทเกาะสมยหลายชมชนโดยเฉพาะทเรยนทผคนในพนทนยมผลตเพอจาหนายอยางเดยวและใชสารเคมหรอป ยเคมจานวนมากเพอเรงผลผลตจาหนายนกทองเทยว แตโดยทวไปแลวโอกาสทคนเกาะสมยและเกาะพะงนจะผลตพช ผกและผลไมเพอบรโภคเองกมนอยมาก ยงมการพฒนาการทองเทยวและบกรกพนททรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหรอการสรางคานยมบรโภคแบบใหมกยงทาใหผคนในพนทมแนวโนมเปลยนการผลตและบรโภคตามรสนยมตามแบบตะวนตกมากยงขน นอกจากนแหลงซอขายหรอใหบรการใน

190

ลกษณะของนวตกรรมการผลตและบรโภคสวนใหญแลวมหนสวนเปนคนตางชาตหรอคนตะวนตกมทงวธเปดใหบรการและใชบรการแอบแฝงอยกยงทาใหสงคมการบรโภคตามแบบตะวนตกถกผสมกลมกลนวฒนธรรมการทางานของผคน วฒนธรรมการเรยนรของเยาวชนจากผลของการเรยนรดวยตนเอง การเรยนจากสอ การโฆษณา เปนตน อกทงเมอมผ คนหลายเชอชาตการนาวฒนธรรมการผลตและบรโภคของตะวนตกกยงทาใหมกระจายอยทวไปรอบเกาะสมยและเกาะ พะงนมากขนทงรานในสถานทพกอาศย รานอาหารตาง ๆ ผบบาร ลวนแลวมหองครวทาอาหารยโรปเพอใหบรโภค พรอมกนนยงมสงบนเทงเพอบรโภคยามคาคนอยางในพนทฟลมนปารตของเกาะ พะงน โดยเฉพาะทขาดมไดคอ เครองดมแอลกอฮอลและยาเสพตดทกประเภททงทเปนยาไอซ ยาอ ยาบา และกญชา ยาเสพตดเหลานสวนใหญมาจากแอบแฝงของกลมตางชาตทมาเปนผ มอทธพลหรอหลบหนเขาประเทศ สงผลใหการระบายยาเสพตดในเกาะสมยและเกาะพะงนขยายวงกวางตามแหลงบนเทงและสถานทพก อกทงการจบคมกระทาไดยากเหตเพราะเปนแหลงทองเทยวมผลตอภาพลกษณของพนทและประเทศ (จาเนยร เจรญสขและทรงพล ใจทวช, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) ดงนนแนวโนมการบรโภคยาเสพตดหลากหลายประเภทกมแนวโนมเพมขน สงผลตออาชญากรรมและการละเมดสทธมนษยของผคน 3.2 วฒนธรรมการผลตและบรโภคเครองนงหม

หลงจากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 คนเเกาะสมยและเกาะ พะงนรบวฒนธรรมการผลตและการบรโภคเครองนงหมของชาวตางชาตตะวนตกมากยงขน การผลตเครองนงหมจากวสดธรรมชาตลดนอยลง ตองรบสนคาจากการผลตประเทศตะวนตกมาจาหนายและผลตขนในประเทศไทยโดยใชยหอตามแบบตางชาต ผลของการรบวฒนธรรมผลตและบรโภคเครองนงหมและแพรกระจายในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในปจจบนชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 รสนยมแตงกายแบบตะวนตกและแฟชนตางประเทศแพรกระจายในกลมวยรนและคนทางาน กลมวยรนทนยมทองเทยวกลางคนตามแหลงบนเทงหรอในแหลงทองเทยวทมคนตางชาตมาพกอาศย สวนใหญแตงกายตามชาวตางชาตตะวนตก โดยขาดจตสานกถงวฒนธรรมอนดงามของสงคมไทย ยงไปกวานนในพนทเกาะพะงนในชวงเทศกาลฟลมนปารต การแตงกายของนกทองเทยวตางชาตชาวตะวนตกนยมแตงตวโปเปลอยถอเครองดมและทาสตามรางกายทงผชายและผหญง (เยาวเรศ เกษอดม และเสาวนย สรมาส, สมภาษณเมอวนท 16 และ 18 กรกฎาคม 2554) ซงการแตงกายแบบนเปนสาเหตหนงทกอใหเกดปญหาการขมขนชาวตางชาตและปญหาอาชญากรรมสงกระทบภาพลกษณตอการทองเทยว

191

3.3 วฒนธรรมการผลตและบรโภคทอยอาศย/ เครองใชไมสอย จากการเปดพนทเปนแหลงทองเทยวของเกาะสมยและเกาะพะงน ทาใหเกดการ

เปลยนแปลงวฒนธรรมการผลตและบรโภคทอยอาศย/ เครองใชไมสอย การสรางทอยอาศยแบบดงเดมของผคนเกาะสมยเหลอนอยมากตามรมชายฝงจงทาใหกลายเปนทอยอาศยทสรางแบบตะวนตกและเปนอยของชาวตางชาตเสยสวนใหญ และมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 การรบวฒนธรรมการผลตและบรโภคทอยอาศยและเครองใชไมสอยตามแบบตะวนตกเกอบทกพนทรอบเกาะสมยและบางพนทโซนการทองเทยวของเกาะพะงน ซงในพนทเกาะสมยการสรางทอยอาศยและพกมการสรางเปนบานพกตากอากาศของชาวตางชาตตามหบเขา เชงเขา แตไมไดอยอาศยปลอยทงไวใหรกรางหรอประกาศขาย ซงเปนการทาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม อกทงการสรางอยอาศยและทาธรกจอสงหารมทรพยอยางบานพกตากอากาศ รานอาหารตาง ๆ หลายแหงในพนทเดยวกน เมอขายทนในการประกอบการชาวตางชาตทเปนเจาของกจะเปลยนไปลงทนทาทอน และบางคนกกลบบานของตนเอง ทาใหมผลกระทบตอผคนในการจบจองทดนและสรางทอยอาศย เพราะคนเกาะสมยดงเดมเมอขายทดนหรออสงหารมทรพยใหกบชาวตางชาตแลว โอกาสทจะซอคนไดมนอยเพราะราคาซอขายแพงจนเกนไป คนเกาะสมยดงเดมขาดกาลงทรพยในการซอกตองไปหาททากนทอนตางอาเภอหรอตางจงหวด นอกจากนสงทพบเหนในปจจบนการขนสงทางเรอและทางอากาศสะดวกมากขน ทาใหผคนในทองถนและตางทองถนนาเครองมอเครองใชมาบรการและอานวยความสะดวกใหกบตนเอง เชน รถยนต รถจกรยานยนต และรถบรรทก เปนตน ทาใหปรมาณรถเหลานลงเรอมายงเกาะสมยและเกาะพะงนเปนจานวนมากตอวน ซงผลทตามอบตเหตและความปลอดภยบนทองถนกถกละเลย ทาใหมผบาดเจบและเสยชวตเพมขน ทสาคญการบรโภคทอยอาศยและเครองใชไมสอยตาง ๆ บางกลมอาชพนยมวฒนธรรมการบรโภควตถนยม เพราะคานยมนบถอวตถมากกวาเปนสญลกษณแหงความมฐานะ สงเสรมภาพลกษณของตนเองใหดด นานบถอ ดงนนวฒนธรรมบรโภคนยมและวตถนยมเครองใชไมสอยจงมบทบาทสาคญตอ การดารงชวตของผคนเกาะสมยและคนเกาะพะงน(วนดา อนแสงแวง, สมภาษณเมอวนท 18 กรกฎาคม 2554)

3.4 วฒนธรรมการผลตและบรโภคยารกษาโรค

การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมตามยคสมยมผลตอการเปลยนแปลงความเปนอยและการรกษาโรคในปจจบน ในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนหลงมแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เทคโนโลยทางการแพทยสมยใหมเขามามบทบาทตอผคน ทาใหการผลตยารกษาโรคแบบดงเดมโดยการหาตามปาตามเขาหรอปลกบรเวณบานลดนอยลง ทาใหการบรโภค

192

พชหรอยาสมนไพรพนบานมอยในวงจากดตามความเชอคนเฒาคนแก และทสาคญหมอยาพนบานทรกษาตามภมปญญาชาวบานกลดนอยลง ผลของการมการแพทยแผนปจจบน และสถานรกษาพยาบาลทงของรฐและเอกชนทอาศยนวตกรรมและเทคโนโลยสมยใหม รวมถงการเปดใหบรการสขภาพแบบครบวงจรใหความสาคญกบนกทองเทยวชาวตางชาตใชบรการเปนหลก ทาใหคนไทยในพนทมโอกาสในการรกษานอยมาก เพราะราคาแพงสงผลกระทบตอผ มรายไดนอยและขาดความรความเขาใจการประกนสขภาพ (เอยม ศรแสง, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) 3.5 วฒนธรรมการผลตและบรโภคสาธารณปโภค

การพฒนาระบบสาธารณปโภคและโครงสรางพนฐานเพอรองรบการทองเทยวหรอธรกจการทองเทยวในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนหลงมแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตการผลตและบรโภคนวตกรรมสมยใหมมผลตอการเปลยนแปลงสงคมและวฒนธรรมในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน ปจจบนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 10 พนทเกาะสมยประสบปญหาขาดแคลนนาเพอใชอปโภคและบรโภคสงผลกระทบตอคณภาพชวตของผคน ธรกจการทองเทยว สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทางกายภาพ สาเหตทเกดปญหานนมหลายประการทสาคญคอ การพฒนาแหลงทองเทยวเกาะสมยและเกาะพะงนกอใหเกดการขยายตวธรกจอสงหารมทรพยท เปดชองวางกฎหมายใหนกลงทนตางชาตเขามาลงทนอสงหารมทรพยเพมขนและครอบครองทดนทากน ผ คนไมคานงการประหยดนาและภาครฐ หนวยงานทเกยวของไมมมาตรการเขมงวดในการใชนาทเปนรปธรรมทงในสวนของการใชนาภาคครวเรอน ธรกจการทองเทยว อตสาหกรรม นอกจากนเกาะสมยยงประสบปญหาดนถลม นาทวมหนกในชวงปพ.ศ. 2553-2554 ซงเกดจากการปลอยใหมการกอสรางอสงหารมทรพยของคนตางชาตโดยผานนายหนาคนไทย มการกอสรางกดขวางทางนาเกดรองนาตามหบเขาจานวนมากทาใหเมอฝนตกหนกเกดนาหลากอยางรนแรงไหลทวมบรเวณทราบและทราบลม และมบานพกอากาศหลายหลงทตองพงทลายตามกระแสนา สวนปญหาอกอยางหนงทเกดขนคอ ปญหานาเนาเสย ชาวตางชาตและชาวไทยตางทงขยะแมนาลาคลองและทะเล การแออดของการคมนาคมทางเรอและทางบกเกดมลพษทางนา เสยงและอากาศ ลวนเกดจากการพฒนาพนทใหเปนแหลงทองเทยวแบบเสรของผคนและคอนขางไปอยางรวดเรว ทผานมากอนป พ.ศ. 2553 มนกทองเทยวชาวตางชาตเขามาพนทเกาะสมยมากวา 700,000 คน และมาพกอาศยสวนใหญแลวมากกวา 5 วน กยงทาใหเกดปญหานาทมอยไมเพยงพอตอความตองการของผคนแนวโนมตองการผลตและบรโภคนาเพอการอปโภคและบรโภคในอนาคตของผคนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนมปรมาณเพมขน รวมถงเพอการเกษตรบางสวนและคาดวาจะสงผลตอเกษตรกรรมในระยะยาว

193

ถานาในลาคลองธรรมชาตมระดบลดลงเรอย ๆ ประกอบการพฒนาการทองเทยวทมผคนหลงไหลมาทองเทยวเพมขนหลายเทาตวในชวงฤดแลง และการประกอบธรกจดานอสงหารมทรพยของชาวตางชาตทเพมขน ถาหากยงไมมระบบปองกนและแกไขปญหาการผลตและบรโภคนาโดยเฉพาะนาดบทมอยบนเกาะสมยหรอแมกระทงการปรบปรงเสนทางระบายนา เสนทางนา การบาบดนาเสยและการปรบปรงภมทศนทผคนควรใหความรวมมอ อนรกษ ฟนฟทรพยากรธรรมชาตใหคงอย ผลกระทบทเกดขนทเปนอยในปจจบนบอยครงในเกาะสมยกคงสามารถปองกนภยธรรมชาตทเกดดนถลม อทกภย และมพนททากนใหรนลกรนหลานไดทามาหากนสบทอดตอไป สาหรบการบรโภคไฟฟาสถานประกอบการธรกจและอตสาหกรรมใชมากทสด รองลงมาเปนผบรโภคสวนทอยอาศย สถานทราชการและสาธารณะ สวนพนทเกาะพะงนตาบลบานใตถอวามการใชไฟฟามากกวาตาบลอนๆ เพราะเปนพนทจดกจกรรมฟลมนปารต เมอมการบรโภคไฟฟาเพมขนดงนนการผลตกระแสไฟฟาหรอการขยายไฟฟาสายเคเบลใตนากมแนวโนมเพมขน แตกมเสยงวพากษวจารณเกยวกบการใชไฟฟาในพนทเกาะสมยคอ มการโหลดไฟฟาทาใหไฟฟาบางพนทเกดปญหาไฟฟาตกหรอดบบอย จงมผลทาใหเกดปญหากระแสไฟฟาขดของทระบบจายไฟทอาเภอเกาะพะงนอกดวย ดงนนการไฟฟาสวนภมภาคมแผนโครงสรางสายสงเคเบลใตนาวงจรท 3 จากสถานไฟฟาแรงสงขนอมถงสถานไฟฟาเกาะสมยในสวนของสถานบรการผ ใชไฟฟาตาบลแมนา เพอรองรบโหลดไฟฟาในพนทเกาะสมย เกาะพะงนและเกาะเตา ตราบทการขยายตวทางเศรษฐกจสงขนทาใหมการบรโภคไฟฟาเพมขนดวย แตอยางไรกตามมาตรฐานการผลตและบรโภคสงสาคญตองคานงถงการใชและการประหยดการใชพลงงาน (เอยม ศรแสง และอโนทย มเดช, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม และ 17 กรกฎาคม 2554) สวนการบรโภคนวตกรรมยานพาหนะทางบกของชาวตางชาตมจานวนมากตอวน แตสงทพบคอ การใหเชายานพาหนะ แกนกทองเทยวชาวตางชาตมปญหารถตดและอบตเหตจากการใชรถของชาวตางชาตเปนจานวนมาก เพราะการไมปฏบตตามกฎหมายจราจรของนกทองเทยวชาวตางชาตและการไมมใบขบขทถกตองตามกฎหมาย รวมทงเจาหนาทรกษาความปลอดภยบนทองถนปลอยปละละเลยไมควบคมและบงคบใชกฎหมาย เพราะเหนวาเปนพนทการทองเทยว และอกปญหาหนงทเกดขนบอยครงคอ การใชบรการแทกซมเตอร เจาของรถไมยอมเปดมเตอรและเอาเปรยบผบรโภคโดยเฉพาะคนตางชาต ทาใหเกดปญหาทารายรางกายกนบอยครง โดยชาวตางชาตมองวาเอาเปรยบนกทองเทยวชาวตางชาตและไมเปนมาตรฐานสากลในการใหบรการ ซงสงผลกระทบตอการทามาหากนของคนในพนทและผ ใหบรการแทกซมเตอร สาหรบการบรโภคทางอากาศและการมสนามบนชาวบานในพนทเกดความวตกกงวลและนาเปนหวงสาหรบผ คนทใกลสนามบน

194

เพราะมลภาวะทางเสยงและมลภาวะเปนพษทางอากาศมผลตอผคนในแตละวน นอกจากนในสวนของการสอสารวยรนสวนใหญนยมบรโภคอนเตอรเนตเพอความบนเทงและบางคนนยมเพอตดตอลกคาชาวตางชาตหรอเรยกวา ขายบรการทางอนเตอรเนต ยงมแหลงบนเทงชวงเวลากลางคนกยงทาใหสงคมของคนหนมสาวหาชองทางรายไดกบชาวตางชาต สาหรบธรกจอตสาหกรรมทเกดขน ไดขยายตวอยางรวดเรวบางธรกจการผลตตนทนตากนยมขายราคาแพงเกนกวาตนทนเพอหวงกาไรจากคนตางชาต ยงไปกวานนสนคาบางชนดขายคนไทยราคาเทากบขายคนตางชาต จงมผลทาใหคนในพนทตองบรโภคสนคาเทากบราคาของคนตางชาต แมคาครองชพและรายไดตากตามแตจาเปนตองบรโภคหรอเครองมอเครองใชทจาเปนในครวเรอน (จาเนยร เจรญสข และวมตา พรหมเดช, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม และ 17 กรกฎาคม 2554)

จากทกลาวมาจะเหนไดวาการผลตและการบรโภคอาหาร เครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรค และสาธารณปโภคตางๆ ลวนเปนนวตกรรมการผลตและบรโภคทรบจากภายนอกชมชนและสงคมตะวนตก ซงมบทบาทสาคญตอแหลงทองเทยวและมผลตอการเปลยนแปลงสงคมและวฒนธรรมของผคน การเรยนรวฒนธรรมความเปนอยของผคนถกปรบเปลยนไปตามสงคม เศรษฐกจ การเมองการปกครองของประเทศ ผนวกกบการดารงชวตของผคนตองอาศยเงนเปนปจจยหลก ทาใหความผกพนระหวางผคนและชมชนลดนอยลง ความเปนอยในชมชนตางคนตางอย มปญหายาเสพตด อาชญากรรม การแกงแยงททากนทดนและการปลอยปละละเลยตอการใชกฎหมายควบคมชาวตางชาตทาใหประชากรแฝงเกดขนมากในเกาะสมยและเกาะพะงน แนวโนมความเปนอยของผคนดงเดมทเปนคนเกาะสมยคงหายากมากขน (สานวน ใจเยน และเอยม ศรแสง, สมภาษณเมอวนท 16 พฤษภาคม 2554) อกทงการผลตและบรโภคนวตกรรม และเทคโนโลยสมยใหมมปรมาณมากขนอยางกวางขวางและหลากหลายชนดแพรกระจาย อยางรวดเรวเกดการแขงขนจนกระทงอมตว และไมสามารถฟนฟกยงทาใหเกดปญหาสงแวดลอม ปญหาสงคมและอาชญากรรม ปญหาทรพยากรธรรมชาต และปญหาอน ๆ ยากทจะแกไขตอไป จากการศกษาดานวฒนธรรมตางชาตในอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน โดยกระบวนการมสวนรวมและปฏสมพนธระหวางคนในและคนนอกเชงพนท เพอวเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรค (SWOT ANALYSIS) วฒนธรรมตางชาตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและทนวฒนธรรม และเสนอแนวทางการสรางภมคมกนทางสงคมอนจะเปนประโยชนในการนาไปใชกบชมชน คณะผ วจยไดเสนอผลการวเคราะหใน 2 ประเดนคอ การวเคราะหผลกระทบ อปสรรค และโอกาสตอการเปลยนแปลงทนทางวฒนธรรม และแนวทางการสรางภมคมกนทางสงคม

195

การวเคราะหวฒนธรรมตางชาตทสงผลตอการเปลยนแปลง การวเคราะหวฒนธรรมตางชาตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธานหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553) เพอวเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรคพบวา โอกาส และอปสรรคทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและทนวฒนธรรมอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงนม 2 ดาน คอ ดานเชงบวกและเชงลบ ดานเชงบวกเปนผลมาจากปจจยทเปนขอดของวฒนธรรมตางชาตทเขาผสมผสานกบทนทางวฒนธรรมทมอยดงเดมในอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน เปนโอกาสในการพฒนาสงคมใหมความเจรญกาวหนามากขน สวนดานเชงลบเปนผลเสยทมาจากปจจยทมความบกพรอง เปนจดออน จดดอย ททาใหเกดอปสรรคทเปนปญหาในสงคมอนเปนผลมาจากการรบวฒนธรรมตางชาตมาใชมากเกนไป (เวทกลมยอย, เมอวนท 16 และ 17 กรกฎาคม 2554) ทงนขอมลทงสองสวนจะเปนฐานคดทสาคญในการสรางแนวทางและภมคมกนตอไป

ดานเชงบวก

1. การพฒนาการศกษาเกยวกบภาษาตางประเทศสความเปนสากล วฒนธรรมตางชาตไดเขามามบทบาทในวถชวตของผคนชาวเกาะสมยและเกาะพะงน ทา

ใหคานยมดานการศกษาเลาเรยนเปลยนแปลงไปจากรปแบบเดม กลาวคอ มการเปดโรงเรยนนานาชาต โรงเรยน 2 ภาษา สถาบนสอนภาษาเพอพฒนาทกษะการใชภาษาองกฤษในการสอสารของเดก และยงทาใหผคนชาวเกาะสมยและเกาะพะงนตองเรยนรภาษาองกฤษสาหรบใชในการตดตอสอสารกบชาวตางชาตทเดนทางเขามาทองเทยว ทาใหเจาของธรกจดานโรงแรมทพก รานอาหาร สถานบนเทง มรายไดเพมมากขน ปจจยเชงบวกดานการใชภาษาตางประเทศในการสอสารนเขามาพรอมกบชาวตางชาต สงผลทาใหธรกจตาง ๆ ทเกดขนเพอรองรบนกทองเทยว ซงเปนพนฐานเบองตนในการกระจายรายไดใหแกชมชน

2. การพฒนาเทคโนโลยการสอสาร ปจจยดานความเจรญทางดานเทคโนโลยทางการสอสารททนสมย มสวนสาคญในการ

สรางความเจรญรงเรองใหแกสงคมในดานตางๆ เชน ความร ขาวสารทเปนประโยชน การใหบรการดานการทองเทยว และการเพมผลตผลทางดานเกษตรกรรม ทสามารถเพมรายไดและความอยดกนดใหกบชาวเกาะสมยและเกาะพะงน เทคโนโลยการสอสารทเขามาในชวงแรก คอ โทรทศน วทย โทรศพท ภายหลงมการพฒนาระบบการสอสารโดยใชโทรศพทมอถอและ

196

อนเทอรเนตเปนตวกลางในการตดตอสอสาร ปจจยทางดานนสงผลใหการตดตอสอสารระหวางผคนในอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนกบชาวตางชาตสะดวกสบายมากยงขน เจาของธรกจตางๆจะสรางเวบไซตเปนของตนเอง เพอโฆษณาประชาสมพนธธรกจ ตลอดจนการขายสนคาออนไลน สาหรบใหลกคาทงชาวไทยและชาวนกทองเทยวสามารถตดตอจองหองพกและสงซอสนคาจากหนาเวบไซตไดอยางรวดเรว การพฒนาดานนเขามาพรอมกบชาตตะวนตก ทาใหวถชวตของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนพฒนาในดานทดขน

3. การพฒนาอาชพเพอสรางรายไดใหแกชมชน การเขามาของวฒนธรรมตางชาตสงผลใหผคนในอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน

ไดเรยนรเทคโนโลยพฒนากระบวนการผลตทมประสทธภาพและเพมผลผลตใหมากขน จากการฝกอบรมของศนยพฒนาฝมอแรงงาน หนวยงานราชการทงจากสวนกลางและทองถน ตลอดจนการคนควาขอมลทเกยวของกบการประกอบอาชพจากทางอนเตอรเนต เพอนามาปรบใชในการแปรรปผลตภณฑทจาหนายใหแกนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาต และสงออกจาหนายไปยงตางประเทศ เปนการสรางรายไดใหแกครวเรอนและชมชนมากขน ทงนยงไดรบการสนบสนนจากหนวยงานในทองถนใหเปนจดทาสนคาหนงตาบลหนงผลตภณฑ เชน การแปรรปผลตภณฑนามนมะพราวสกดเยน การแปรรปกะละแมโบราณ การแปรรปผลตภณฑจากไมมะพราวของกลมวสาหกจชมชนของเกาะสมยและเกาะพะงน เปนตน

นอกจากนยงมการสรางอาชพรปแบบใหมขนดวย เชน การดดแปลงเรอหางยาวทใชในการทาประมงพนบานมาเปนเรอนาเทยว ซงมทงเรอขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก ทงนไดมการปรบปรงเรอใหมความสะดวกในการบรการนกทองเทยวมากยงขน การฝกลงสาหรบเกบมะพราวและฝกลงเพอแสดงโชวรปแบบตาง ๆ รวมถงการเปดสนามชนควาย เปนการสรางอาชพทเพมรายไดใหแกผคนอกทางหนงไดเปนอยางด

4. การพฒนาสาธารณปโภค ปจจยการเปลยนแปลงทางดานสาธารณปโภค เปนปจจยเชงบวกทสงผลใหโครงสราง

ทางเศรษฐกจพฒนาขน มการกระจายรายไดของประชากร ตลอดจนมกระบวนการรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชนมากขน เศรษฐกจขยายตวเพมขน มแรงงานใหมทจะเขาสตลาดเพมขน มการปรบประเทศใหเปนประเทศอตสาหกรรมใหม ทาใหผคนในอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนไดรบบรการโครงสรางพนฐานและบรการพนฐานทางสงคมมากขนในระดบทนาพอใจ โดยเฉพาะดานการคมนาคมซงเปนปจจยสาคญในการขยายตวของเศรษฐกจทงสองเกาะ เดมทงสองเกาะถกตดขาดจากแผนดนใหญดวยนาทองทะเลทกวางใหญ แตภายหลงเมอกระจายความเจรญสชนบทตามแผนพฒนาเศรษฐกจฉบบท 5-7 ทเนนการขยายตวเศรษฐกจ อตสาหกรรมส

197

ภาคชนบท โดยมการปรบสาธารณปโภคพนโครงสรางใหรองรบการขยายตวของเศรษฐกจ ในอาเภอเกาะสมยมเรอขามฟากจากฝงอาเภอดอนสกไปเกาะสมยดาเนนการโดยบรษทบรหารสนทรพยทาเรอดอนสก-สมย จากด (มหาชน) เปนผ ใหบรการเรอเฟอรรขามฟากทใหญทสดแหงหนงในประเทศไทย และเปนเจาของทาเรอ 3 ทาเรอในจงหวดสราษฏรธาน คอ ทาเรอดอนสก ทาเรอเกาะสมย และทาเรอเกาะพะงน ทใหบรการเรอเฟอรรขามฟาก 3 เสนทาง คอ เสนทางดอนสก-เกาะสมย เสนทางดอนสก-เกาะพะงน และเสนทางเกาะสมย-เกาะพะงน ภายหลงเมอมเรอขนาดใหญแลนไปมาระหวางทงสองเกาะกบแผนดนใหญ เรมมการกอสรางททนสมย และมการนาเขาสงอานวยความสะดวกตาง ๆ รวมทงการคมนาคมภายในเกาะกมความสะดวกสบายและปลอดภยมากขน

เชงลบ 1. การจดระบบการศกษา

การพฒนาการเรยนภาษาองกฤษนอกจากจะเปนปจจยเชงบวกทสงผลดตอผ คนแลว ในทางกลบกนกมปจจยเชงลบทสงผลเสยตามมากคอ การจดการเรยนการสอนแบบโรงเรยน 2 ภาษา ไมไดมทกโรงเรยน จะมเพยงโรงเรยนนานาชาตเทานน ซงมเพยง 2 แหงเทานนในอาเภอเกาะสมย สวนทอาเภอเกาะพะงนไมม ทาใหเดกในอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงนไมไดพฒนาทกษะภาษาองกฤษอยางเทาเทยมกน โดยเฉพาะเดกทผปกครองมฐานะไมคอยดและเปนคนตางถนทยายเขามาทางาน เพราะคาใชจายของโรงเรยนนานาชาตคอนขางสงเมอเทยบกบรายไดของผปกครอง แตกยงมการแขงขนดานการศกษาของบตรหลานทาใหเกดความฟ งเฟอและเปนคานยมทไมถกตอง

2. ความเสอมโทรมของสภาพแวดลอมทางธรรมชาต

ความเสอมโทรมของสภาพแวดลอมทางธรรมชาตทปรากฏชดเจน คอ บรเวณชายหาดทจดเปนพนทสาหรบชาวตางชาต มการปลกสรางโรงแรม รสอรท สถานบนเทงและรานคาอานวยความสะดวกตาง ๆ ไวบรการนกทองเทยวบรเวณชายหาดตาง ๆ เชน บรเวณหาดเฉวง หาดละไมของเกาะสมย และหาดรนเกาะพะงน ซงเปนชายหาดทใชจดงานฟลมนปารตของเกาะพะงน แมวานกธรกจโรงแรมและผจดงานฟลมนปารตจะมองวาธรกจดานการทองเทยวเปนปจจยเชงบวกทสงเสรมธรกจการทองเทยวของเกาะสมยและเกาะพะงน แตในทางกลบกนการจดงานดงกลาวกเปนสงททาใหธรรมชาตทสวยงามซงเปนตนทนทธรรมชาตไดสรางสรรคไวเสอมโทรมลงไปเรอย ๆ การจดกจกรรมดงกลาวสงผลสภาพแวดลอมเปลยนไปในทางลบเปนปจจยททาใหรม

198

ชายหาดทมการจดงานเสอมโทรมลง มขยะมลฝอย เศษกนบหร ถงพลาสตก ขวดแกว กระปองอลมเนยมทบรรจเครองดมอยมากมายในคนวนงาน นาในทะเลกเรมเนาเสยจากเศษขยะทลอยนา

นอกจากความเสอมโทรมจากกจกรรมฟลมนปารตแลว การสรางทาเรอเฟอรรบรเวณชายฝงของเกาะสมย สงผลใหมการเปลยนแปลงของกระแสนา ซงเปนเหตใหมการทบถมของตะกอนทรายบรเวณแหลงหญาทะเลทสาคญของเกาะสมย เปนการทาลายแหลงเพาะพนธและแหลงอนบาลของลกสตวนาวยออนทสาคญแหงหนงของอาวไทย รวมทงการทาอาชพประมงเชงพาณชยดวยการใชเครองมอประมงททาลายแหลงทรพยากรชายฝง เชน อวนลาก อวนรน อวนลอมหน เรอไฟปนปลากะตก เครองชอตไฟฟา ยงเปนการทาลายระบบนเวศและทรพยากรทางทะเล เชน แหลงหญาทะเล แนวปะการงทเปนแหลงเพาะพนธ แหลงอนบาลตวออนของสตวนา เชนเดยวกน สงเหลานลวนแลวแตเพมความเสอมโทรมของทะเลของเกาะสมยและเกาะพะงนใหทรดหนกยงขน

3. ดานความเสอมโทรมของสงคมและวฒนธรรม สภาพสงคมของอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนเปลยนไปจากสงคมดงเดมทเคยอยแบบ

วถชวตแบบชาวบาน มการพงพาอาศยกนซงกนและกน อาชพหลกดงเดมคอการทาสวนมะพราวและการทาประมงพนบาน เมอวฒนธรรมตางชาตเขามามบทบาท สภาพสงคมจงเปลยนไปจากเดม เปลยนจากอาชพเกษตรกรรมเปนธรกจการทองเทยว การพงพาอาศยเกอกลกนลดนอยถอยลงกลายเปนการแขงขนกนทางธรกจ วฒนธรรมแบบไทยกลายเปนวฒนธรรมตะวนตก ทาใหเกดปญหาดานวฒนธรรมการแตงงานกบชาวตางชาต โดยมวฒนธรรมการเปนภรรยาชาวตางประเทศแบบระยะสนๆ กลาวคอ 1 เดอน 3 เดอน 6 เดอน หรอ 7 วน โดยเฉพาะในชวงเทศกาลงานฟลมนปารตจะยงมมากขน นอกจากนนการเปลอยกายอาบแดด การกอดจบ การแตงกายไมปกปด การดมของมนเมา การสบบหร การขายบรการทางเพศ เปนวฒนธรรมทเขามาพรอมกบชาวตางชาต สงผลภาพลกษณออกมาเปนการมองวา เปนการมวสมของนกทองเทยวชาวตางชาต หรอพวกกลมคนทเขามาฉวยโอกาสมวเสพยาเสพตดทงเฮโรอน กญชา ยาอ ยาบา การดมเหลาเมามายและลงทายดวยการมวเซกอยางโจงครมบนชายหาดตามงานปารต ปจจยตาง ๆ เหลานเปนผลเสยททาลายวฒนธรรมทดงามของคนไทยทงสน แตยงขาดการควบคมเฝาระวงทรดกมของหนวยงานราชการและบคคลในพนท นอกจากในดานเชงบวกและเชงลบวฒนธรรมตางชาตเขาผสมผสานกบทนทางวฒนธรรมทมอยดงเดมในอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงนตามทกลาวมา วฒนธรรมตางชาตตะวนตกในดานวฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผ คน วฒนธรรมการทางานของผ คน และวฒนธรรม

199

การผลตและการบรโภคของผ คน ผลการวเคราะหวฒนธรรมตางชาตตะวนตกทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและทนวฒนธรรมตามตารางท 5.1 ตารางท 5.1 แสดงการวเคราะหวฒนธรรมตางชาตตะวนตกทสงผลตอการเปลยนแปลง ทางสงคมและทนวฒนธรรม

จดแขง (Strength) โอกาส (Opportunity) 1. ดานการศกษาภาษาองกฤษ

2. ดานเทคโนโลยการสอสาร 3. ดานการพฒนาอาชพเพอสรางรายไดใหแก ชมชน 4. ดานสาธารณปโภค

1. การตดตอสอสารกบชาวตางชาตดวยภาษาองกฤษมมากขน

2. มการนาเทคโนโลยทไดขอมลมาจาก อนเตอรเนตมาปรบใชในการประกอบอาชพ เชน การทาสอนมะพราว การทาประมงพนบาน การแปรรปผลตภณฑ

3. การประชาสมพนธธรกจการทองเทยวของเกาะสมยและเกาะพะงนดวยการจดทาเวบไซตเปนของตนเอง

4. การขยายฐานการผลต มแรงงานเขามาทางานในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมากขน

5. การคมนาคมทางเรอทาใหการเดนทาง สะดวกขน

200

จดออน (Weakness) อปสรรค (Threat) 1. ดานการจดระบบการศกษา 2. ดานความเสอมโทรมของสภาพแวดลอม

ทางธรรมชาต 3. ดานความเสอมโทรมของสงคมและ

วฒนธรรม

1. ผปกครองทประกอบอาชพรบจางมรายไดไมเพยงพอทจะสงบตรหลานใหศกษาในโรงเรยนนานาชาต หรอ ตางประเทศ

2. มการแขงขนดานการศกษาของบตรหลานทาใหเกดคานยมทผด

3. มการเปลยนแปลงชายหาดใหเปนโรงแรม บงกะโล รสอรท และทจดกจกรรม ฟลมนปารต

4. มการทาประมงเชงพาณชยดวยการใชเครองมอประมง เชน อวกลาก อวนรน อวนลอมหน เครองชอตไฟฟา

5. ระบบนเวศและแหลงทรพยากรชายฝงสงผลใหแหลงเพาะพนธสตวนาถกทาลาย

6. ผหญงไทยนยมขายบรการทางเพศและเปนภรรยานกทองเทยวแบบระยะเวลา สน ๆ

7. มการมวสมเรองยาเสพตดและสงมนเมาของนกทองเทยว

8. ความปลอดภยในการทองเทยวมนอยลง แนวทางการสรางภมคมกน 1. การจาแนก จดกลม ทางวฒนธรรม

ตามทคณะผวจยไดกลาวถงวฒนธรรมตางชาตอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนในบทท 4 อนประกอบดานวฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผ คน วฒนธรรมการทางานของผ คน และวฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน ตอจากนนไดนาขอมลดงกลาวมาจาแนก จดกลม สกด

201

วฒนธรรมดงเดม และวฒนธรรมตางชาต แยกออกจากกน เพอหาวฒนธรรมรวมและสรางภมคมกนทยงยนดงน

1.1 วฒนธรรมและกระบวนการเรยนร วฒนธรรมการเรยนรเปนปจจยสาคญในการดารงชวต ชาวเกาะสมยและเกาะพะงน

นน มรปแบบการเรยนรในอดตโดยผานกระบวนการตางๆ ทสาคญ ไดแก การเรยนรจากวด ผานทางเพลงกลอมเดกและเพลงเรอ ผานทางบทกลอนทองจา เปนวถชวตดงเดมสบทอดในรปแบบตางๆ เชน การทาสวนมะพราว การการทาประมง การทาอาหารพนบาน การทากะละแมโบราณ การฝกลงเกบมะพราว การแปรรปผลตภณฑกะละแมโบราณ ในสวนวฒนธรรมการเรยนรทชาวเกาะสมยและเกาะพะงนรบมาจากตางชาตทสาคญ ไดแก การแปรรปผลตภณฑนามนมะพราวสกดเยน การแปรรปผลตภณฑจากตนมะพราว และการนาเรอหางยาวมาบรการนกทองเทยว เปนตน ในสวนวฒนธรรมรวม เปนวฒนธรรมทชาวเกาะสมยและเกาะพะงนปรบเปลยนมาจากการเรยนรแบบดงเดมทมการปรบตวเนองจากสภาพสงคมทเปลยนไป มการนาเทคโนโลยสมยเขามาในพนท การสอสารทรวดเรวและรอบดาน ทาใหเกดการกระจายตวของวฒนธรรมตะวนตก เกดการผสมผสานกลายเปนวฒนธรรมรวมทคาบทเกยวระหวางวฒนธรรมไทย และวฒนธรรมตะวนตก วฒนธรรมรวมทโดดเดน ไดแก ภาษา และภาษาเทคโนโลยสอสาร ดานภาษา ในอดตชาวเกาะสมยและชาวเกาะพะงนมภาษาทใชสอสารในทองถนไมกภาษา ภาษาเหลาไดถายทอดสบตอกนมาเปนกลมๆ ตามชาตพนธทปรากฏในทองท จาแนกเปนภาษาพด และภาษาเขยน ในสวนภาษาพดจาแนกได 3 กลม คอ ภาษาใต ภาษาจน ภาษามลาย สาหรบภาษาเขยนใชภาษากลางสอสารกบทางราชการ ปจจบนทงสองอาเภอมภาษาพดและภาษาเขยนทหลากหลาย ทแพรหลายและนยมกนมาก คอ ภาษาไทย ภาษาองกฤษ เยอรมน จน ฝรงเศส เหนไดจากมสถาบนสอนภาษา และโรงเรยนสอนภาษาเปดใหบรการจานวนมาก อกทงชาวเกาะสมยและเกาะพะงนเองกใหความสาคญกบการเรยนรภาษาตางประเทศ เนองจากอทธพลเศรษฐกจทเปลยนไปสการคาขายเสรมากขน ทาใหวฒนธรรมดานภาษาเกดการปรบตว อยางไรกตามไมใชเฉพาะคนไทยเทานนทปรบตวในดานนมชาวตางชาตอกจานวนมากทเรยนรภาษาไทย และ พด อาน เขยน ภาษาไทยได เชน ชาวตางชาตททาธรกจทแตงงานกบหญงชาวไทย และทตงถนฐานในเกาะสมยและเกาะพะงน ดานเทคโนโลยสอสาร ทงชาวไทยและชาวตางชาตมวฒนธรรมทคลายคลงกน แมวาในระแรกจะมชาวตางชาตมาทองเทยวนอย การสอสารระยะนจงเปนไปตามโครงสรางทรฐจดให คอ มโทรศพท โทรเลข โทรทศน วทย เปนตน ภายหลงระบบโครงสรางพนฐานมการพฒนา นาระบบดาวเทยมมาใชในการสอสาร ทาใหการสอสารไกล ๆ สะดวกสบายมากขน จากเดมทตอง

202

สงจดหมายซงใชเวลานาน กเปลยนมาเปนการแชทคยหรอสนทนากนแบบเหนหนา เพยงแคมคอมพวเตอรกบอนเตอรเนต เปนตน นอกจากนในสวนของการเรยนร เชน โทรทศน มสาระนารใหไดเรยนรมากมาย ไมวาจะเปนสารคดตาง ๆ รายการทองเทยว พาไปเทยวในท ๆ เราไมเคยไปและหลายคนอาจจะไมมโอกาสไดไปอยางเมองนอก ทาใหรสกเหมอนไดไปเอง ในการเรยนรในระบบ กมการเรยนการสอนผานเครอขายอนเตอรเนต สามารถคนหาขอมลในดานตาง ๆ และอานหนงสอพมพของวนใหม โดยทไมตองรอถงเชาเพอซอฉบบใหม ไมสนเปลองทรพยากร สามารถดละครตาง ๆ ยอนหลงได แคใชบรการผานเวบไซตตาง ๆ นอกจากนยงสามารถสงซอสนคาออนไลนและทาการโฆษณาไดอกดวย

1.2 วฒนธรรมการทางาน วฒนธรรมการทางานของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนมปจจยทางภมศาสตรเปน

ตวกาหนด ทงอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงนตางมสภาพพนททใกลเคยง คอ มพนทเปนหมเกาะมทะเลลอมรอบ มลมมรสมพดผานตลอดทงปเวลาทาใหมปรมาณฝนตกชกเกอบทงป อาชพดงเดมของผคนทงสองเกาะนจงเกยวของกบการทาเกษตรและการทาการประมงแทบทงสน ไดแก การทานา การทาสวนมะมวง สวนผลไม เลยงสตว และทาการประมง วฒนธรรมการทางานดงเดมทชาวเกาะทงสองเกาะสบทอดกนมาจากรนตอรนคอ การทางานแบบซอแรง การหยบยม การใหเปลา และการทางานแบบกลม ภายหลงการเปลยนแปลงวฒนธรรมการทางานเนองจากมปจจยทการแพรกระจายทางวฒนธรรมของชาตตะวนตก การขยายตวของการทองเทยว การเปลยนแปลงทางดานสาธารณปโภคเปนตวกาหนด ทาใหการทางานทเคยพงพาอาศยแบบเดมเปลยนแปลงมาเปนการทางานแบบชาตตะวนตก เชน ธรกจนายหนา การสรางคานยมในการทางาน การบรหารงานแบบตะวนตก ในสวนวฒนธรรมรวม เปนวฒนธรรมทปรบเปลยนมาจากวฒนธรรมดงเดมมาสวฒนธรรมใหม มการนาไปใชทงชาวไทยและชาวตางชาตทโดดเดน ไดแก การทาธรกจการทองเทยว การสรางเครอขาย การทาธรกจการทองเทยวเปนวฒนธรรมการทางานทชาวตางชาตและชาวไทย มลกษณะการทางานทคลายคลง ในอดตการทองเทยวในพนทเปนการทาเปนอาชพเสรมไมจรงจง การบรหารการจดการทาแบบงาย แตภายหลงการทองเทยวขยายตวมากขน ชาวบานจงหดมายดอาชพเกยวกบการทองเทยวเปนอาชพหลกเนองจากมรายไดด ในขณะเดยวกนชาวตางชาตเองกมจานวนไมนอยทยดอาชพน ไดแก คนนาเทยว นกดานา เจาของธรกจทพก สปา รานอาหาร เปนตน ชาวเกาะสมยและเกาะพะงนเองกมการปรบตวเพอใหการบรการของตนสความเปนนานาชาต มการสงเสรมการตลาด การประชาสมพนธ และการสารองหองพกทเปนรปแบบเดยวกนกบชาวตางชาตบรหาร ในดานการสรางเครอขาย

203

ทงชาวเกาะเองและชาวตางชาต ตางกมการสรางเครอขายเกยวกบการทางาน ซงเปนรปแบบทางสงคมทเปดโอกาสใหเกดปฏสมพนธระหวางกลม มการแลกเปลยนความร และการชวยเหลอกน ในเกาะสมยมเครอขาย ไดแก สมาคมโรงแรมไทย สมาคมสงเสรมการทองเทยวเกาะสมย มลนธเกาะสเขยว สมาคมสปา กลมผลตภณฑจากไมมะพราว กลมแมบานเกษตรกรไทรทอง กลมแมบานเกษตรกรบานลปะนอย กลมแมบานเกษตรกรบานแมนา กลมพฒนาสตรเกาะสมย กลมประดษฐผลตภณฑจากกะลามะพราว กลมแมบานเกษตรกรบานสระเกศ ชมรมรกษเฉวง ในเกาะพะงน ไดแก สมาคมสงเสรมการทองเทยวเกาะพะงน กลมแมบานบานโฉลกหลา กลมประดษฐผลตภณฑจากกะลามะพราว กลมแมบานเกษตรกรบานนอกพฒนา ชมรมรกษพะงน

1.3 วฒนธรรมการผลตและบรโภค การผลตและบรโภคของชาวเกาะสมยและชาวเกาะพะงน ในอดตขนอยปจจยทาง

ภมศาสตรเปนตวกาหนด บรโภคสงทตนเองผลต สงทบรโภคลวนแลวเปนสงทจาเปนไมนยมบรโภคในสงฟ มเฟอย ภายหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 เปนตนมามการสงเสรมการทองเทยว ทาใหชาวตางชาตหลงไหลเขาประเทศไทยและพนทเกาะสมยและเกาพะงนมทงเดนทางมาทองเทยวและทาธรกจ ชาวตางชาตทเขามาสวนใหญชาตตะวนตก ไดแก เยอรมน สหราชอาณาจกร ออสเตรเลย แคนนาดา เปนตน การทองเทยวทเตบโตอยางขาดความสมดลสงผลใหเกดการเปลยนแปลงสภาพสงคมและความเปนอยของของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนการผลตและการบรโภคแบบเดมในดานอาหาร เครองนงหม ทอยอาศย และยารกษาโรค ถกวฒนธรรมตางชาตเขามาผสมผสานกลายเปนวฒนธรรมรวมทง 4 ดาน คอ อาหาร เครองนงหม ทอยอาศย การแพทยและยารกษาโรค ดานอาหารทงชาวไทยและชาวตางชาตนยมบรโภคอาหารจานดวน โดยเฉพาะในชวงรบเรง ในตอนเชาและกลางวน อาหารจานดวนทวานมทงอาหารจานเดยว อาหารสาเรจรป และอาหารกงสาเรจรป ซงอาหารเหลานมขายตามรานสะดวกซอ รานอาหาร สถานทพกตากอากาศ โรงแรม และหางสรรพสนคาตางๆ นอกจากนยงนยมบรโภค แปง ไข นาตาล เนอสตว และอาหารทสวนผสมของแอลกอฮอล ดานเครองนงหม ทงชาวไทยและชาวตางชาตมวฒนธรรมการแตงตวทดแลวแยกจากกนไมออก เหตทเปนเชนนเพราะไดรบอทธพลจากสอตางๆ วยรนหญงชายนยมสวมเสอผานอยชน นยมสวมกางเกงขาสนทงในบานและนอกบานนอกบาน วยกลางคน แตงตวโดยคานงถงกาลเทศะเปนสาคญ เนนความเปนสากล ดานทอยอาศย มการสรางทอยอาศยทคานงถงความสะดวกสบายและความทนสมย มจานวนไมนอยในเกาะสมยและเกาะพะงนทนาสถาปตยกรรมแบบตะวนตกมาผสมผสานกบเรอนไทยภาคใต ทาใหรปแบบทอยอาศยทงสองพนทแปลกตาอออกไป ดานการแพทยและยารกษาโรคสวนใหญเนน

204

การรกษาแบบตะวนตกเปนสวนใหญ แตกมชาวตะวนตกจานวนไมนอยทนาความรดานการแพทยแผนไทย เชน การนวดบาบด การจบเสน สมนไพรลกประคบ มาเปดใหบรการกบนกเทยวทมาพกผอนในเกาะสมยและเกาะพะงน 2. แนวทางอนรกษและภมคมกน

การเสนอแนวทางในการสรางภมค มกนเพอใหหนวยงานทเกยวของสามารถนาไปใชประโยชนในการจดการดานวฒนธรรมไว 6 ประเดน ดงน

2.1 ศกษา คนควา และการวจยวฒนธรรมทองถน โดยกระบวนการมสวนของคนในชมชน ทงทมการรวบรวมไวแลวและยงไมไดศกษา เพอทราบความหมาย และความสาคญของวฒนธรรมทองถนในฐานะทเปนมรดกของชาวเกาะสมยและพะงนอยางถองแท ซงความรดงกลาวถอเปนรากฐานของการดาเนนชวต เพอใหเหนคณคา ทาใหเกดการยอมรบ และนาไปใชประโยชนอยางเหมาะสมตอไป

2.2 สงเสรมใหชาวเกาะสมยและเกาะพะงนเหนคณคา รวมกนรกษาเอกลกษณทางวฒนธรรมตน เพอสรางความเขาใจและมนใจแกคนในชมชน ในการปรบเปลยนและตอบสนองกระแสวฒนธรรมอน ๆ อยางเหมาะสมนอกจากนผ มสวนเกยวของทงหนวยงานภาครฐและเอกชนจะตองรณรงคและสรางความตระหนกในความสาคญของวฒนธรรม วาเปนเรองททกคนตองใหการรบผดชอบรวมกนในการสงเสรมสนบสนน ประสานงานการบรการความร วชาการ และทนทรพยสาหรบจดกจกรรมทางวฒนธรรม

2.3 จดทาระบบเครอขายสารสนเทศทางดานวฒนธรรมเพอเปนศนยกลางเผยแพรประชาสมพนธผลงาน เพอใหประชาชนเขาใจ สามารถเลอกสรร ตดสนใจ และปรบเปลยนใหเหมาะสมกบการดาเนนชวตทงนสอมวลชนควรมบทบาทในการสงเสรม และสนบสนนงานดานวฒนธรรมมากยงขนดวย

2.4 สรางพนทสาหรบวฒนธรรม ตามทกลาวมาแลว วฒนธรรมไทยกบวฒนธรรมตางชาตเกดการประสมปนเปดานวฒนธรรม คณะผ วจยไดคดกรองวฒนธรรมทง 3 ดาน คอ วฒนธรรม/กระบวนการเรยนรของผคน การทางาน และการผลตและบรโภค กเพอใหงายตอการจดการ ในสวนวฒนธรรมดงเดม และวฒนธรรมตางชาต ควรมการกาหนดพนทใหเหมาะสม อาจทาในรปเขตสงคมและวฒนธรรมพเศษ เชน เขตสงคมและวฒนธรรมพเศษเฉวง เขตสงคมและวฒนธรรมพเศษหาดรน ทงนกเพอใหงายตอการเขาไปดาเนนการ และเปนการกาหนดการแพรกระจายทางวฒนธรรม ในสวนวฒนธรรมไทยนอกจากจดทาเขตสงคมและวฒนธรรมพเศษอาจมการนาความโดดเดนของวฒนธรรมเฉพาะมาสรางเปนหมบานเพอการทองเทยวเชงอนรกษ

205

ไดอกดวย เชน หมบานชาง หมบานควาย หมบานแขก ชมชนชาวเล ชาวจน ชาวไทยมสลม เปนตน นอกจากนการสรางพนทเพอเผยแพรวฒนธรรมไทยในรปแบบตาง ๆ เชน นทรรศการ มมตอนรบตามสถานททองเทยว หรอตามโรงแรม รสอรท กเปนแนวทางหนงทถอเปนการอนรกษ และการสรางภมคมกนทางหนงดวย

2.5 สนบสนนกลม องคกรตาง ๆ ททาหนาทดานวฒนธรรมใหมความเขมแขงมากยงขน เมอองคดงกลาวมความเขมแขง การทาหนาทกยอมมประสทธภาพ กลมองคกรทกลาวถง ไดแก กลมแมบาน สมาคม ชมรม หนวยอนรกษ เปนตน

2.6 จดทาแผนยทธศาสตรดานวฒนธรรมระยะยาว แผนยทธศาสตรทวานตอง เนนการพฒนาดานเศรษฐกจและสงคม ท สอดคลองกบการดแลวฒนธรรมทสมดลยงยน ใหความสาคญกบศกษาบรบทชมชน ทนวฒนธรรมทมอย ทงทเปนทนวฒนธรรมดงเดม วฒนธรรมใหม วฒนธรรมตางชาต เพอหาผลกระทบ โอกาส และปจจยเสยง การอนรกษตองเรมจากการมสวนรวมของชมชนเปนหลก สรางจตสานก และรเทาทนการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม สรางวฒนธรรมชมชนใหความเขมแขง สามารถเปนพลงของการพฒนาประเทศได

206

บทท 6

สรปผลการศกษา อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษา“วฒนธรรมตางชาต” พลวตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

ของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน มวตถประสงคเพอศกษาบรบทชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ศกษาพลวตและการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนในชวงหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553) และศกษาวฒนธรรมตางชาตทมบทบาทการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม รวมถงศกษาผลกระทบ อปสรรค และโอกาสตอการเปลยนแปลงทนทางวฒนธรรมและสรางภมคมกนทางสงคมของชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน การวจยครงนใชระเบยบวธเชงคณภาพ ดวยการเกบรวมรวบขอมลจากเอกสารและขอมลภาคสนาม นาขอมลทไดมาวเคราะหเชงเนอหาหลก ดวยการจาแนกประเภทขอมลเปนหมวดหม หลงจากนนตรวจสอบขอมลแบบสามเสา (Triangulation) เพอหาความเชอถอของขอมล และนาเสนอขอมลโดยการพรรณนาวเคราะห สรปผลการศกษา

ผลการศกษาใน 4 ประเดน คอ บรบทชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนในภาวการณ

เปลยนแปลง พลวตและการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม วฒนธรรมตางชาตทมบทบาทการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม และผลกระทบ อปสรรค และโอกาสตอการเปลยนแปลงทนทางวฒนธรรม รวมถงการหาแนวทางสรางภมคมกน มรายละเอยดดงน 1. บรบทชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนในภาวการณเปลยนแปลง

อาเภอเกาะสมย อาเภอเกาะสมยเปนหมเกาะทตงอยบนไหลทวปตอนกลางของทะเลอาวไทย ประกอบดวย

เกาะใหญนอยจานวน 53 เกาะ แตมประชากรอาศยเพยง 10 เกาะ ไดแก เกาะสมย เกาะพลวย เกาะแตน เกาะแมเกาะ เกาะเชอก เกาะสม เกาะววจว เกาะหลก เกาะรกน เกาะววตาหลบ ตามลาดบ ทวาการอาเภอตงอยทเกาะสมย เกาะสมยตงอยระหวางเสนรงท 9 องศา 30 ลปดาเหนอ และเสนแวงท

207

100 องศาตะวนออก หางจากจงหวดสราษฎรธานประมาณ 84 กโลเมตร และหางจากทาเรออาเภอดอนสก 20 กโลเมตร มเนอทประมาณ 252 ตารางกโลเมตร ทศเหนอ ตดตอกบทะเล เขตอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ทศใตตดตอกบทะเล เขตอาเภอขนอม จงหวดนครศรธรรมราช ทศตะวนออกตดตอกบทะเลอาวไทย และทศตะวนตกตดตอกบทะเล เขตอาเภอดอนสก อาเภอ กาญจนดษฐ อาเภอไชยา อาเภอทาฉาง และอาเภอเมองสราษฎรธาน พนทตอนกลางของเกาะมสภาพเปนภเขาและทดอนสง บรเวณรอบๆ ภเขา เปนทราบและชายฝงทะเล ภมอากาศเปนแบบมรสมเขตรอนม 2 ฤด คอ ฤดรอน และฤดฝน ฤดรอนเรมตงแตเดอนกมภาพนธจนถงเดอนพฤษภาคม สวนฤดฝนเรมตงแตเดอนพฤษภาคมถงปลายเดอนตลาคม บางปอาจยาวนานถงเดอนมกราคม ฝนทตกสวนใหญเกดจากลมมรสมตะวนตกเฉยงใตพดจากทะเลอนดามนเขาสอาวไทย

อาเภอเกาะสมย มเสนทางคมนาคม 3 ทาง คอ ทางบก ทางเรอ และทางอากาศ ทางบกมถนนทใชสญจรภายในเกาะชอ “ถนนทวราษฎรภกด” ยาว 50 กโลเมตร ทางเรอ มการคมนาคมระหวางเกาะสมยกบแผนดนใหญ และเกาะอน ๆ มเรอเฟอรใหบรการเกาะสมย – อาเภอดอนสก เรอเรวใหบรการจากเกาะสมย – บานดอน เกาะสมยไปเกาะเตา เกาะพะงน และจงหวดชมพร สวนทางอากาศ มสายการบนบางกอกแอรเวย เปดทาการเมอป พ.ศ. 2532 ตงอยทตาบลบอผด อาเภอเกาะสมย เปดใหบรการเดนทางทงภายในประเทศ และระหวางประเทศ

ทรพยากรธรรมชาต อาเภอเกาะสมยมทรพยากรธรรมชาตทสาคญไดแก ดน นา ปาไม สตวปาและสตวนา แรธาต และทรพยากรการทองเทยว ดานทรพยากรดน ดนเกาะสมยมลกษณะเปนดนรวนและดนรวนปนทราย กระจายตวอยทวไปตามทราบเชงเขาและทราบชายฝงทะเลอนเปนพนทเกษตรกรรมและแหลงชมชน ดนชนดนมธาตอาหารปานกลาง ระบายนาไดด เหมาะสาหรบการปลกมะพราว และผลไม ดานทรพยากรนา มแหลงนาผวดนทใชอปโภคและบรโภค ไดแก คลองสระเกศ คลองละไม คลองทาศก คลองมะเรต คลองทาสยา คลองทาจน และพร ดานทรพยากรปาไม ในอดตมปาดงดบชนหนาแนน โดยเฉพาะบรเวณภเขาใหญ และเขาขวาง ภายหลงพนทปาถกปรบเปนพนททาการเกษตร ทาสวนมะพราวและสวนผลไม ทาใหพนทปาทมอยเดมลดนอยลง นอกจากนยงมปาชายเลนทอดมสมบรณอยบางเปนทอยอาศยของสตวนา ภายหลงเมอการทองเทยวในเกาะสมยมการขยายอยอยางรวดเรว พนทปาและปาชายเลนถกปรบเปนทพกอาศย บานพกตากอากาศ โรงแรม และรสอรท เปดใหบรการนกทองเทยว สงผลทาใหพนทปาชายเลนในปจจบนมเหลออยนอยมาก

ดานทรพยากรสตวปาและสตวนา ในอดตเกาะสมยอดมไปดวยสตวปา และสตวนาจานวนมาก ดานสตวปาทสาคญไดแก หมปา ลง คางแวนถนใต เสอปลา กระรอกปลายหางดา

208

หนทองขาว คางคาวขอบหขาวกลาง กระแตใต พญากระรอกดา หนฟานสเหลอง คางคาวแมไกเกาะ คางคาวขอบหขาวเลกทราบ หนนาใหญ คางคาวบวฟนกลม ลงแสม และนกนานาชนด สวนสตวนาพบปลากวา 200 ชนด ทสาคญไดแก ปลากะพง ปลาเกา ปลาฉลาม ปลาท ปลาหลงเขยว ปลาสลดหนชนดตางๆ ปลานกขนทอง ปลาผเสอ ปลาสรอยนกเขา เปนตน แตภายหลงเมอเกาะสมยไดรบการพฒนาเปนเมองทองเทยวทาใหสตวปา และสตวนามจานวนลดลงไปเรอย ๆ ทงนเกดจากการทาลายปาไม ปาชายเลน และทองทะเล ดวยการใชทดนทาการเพาะปลก การจบสตวนาดวยเครองมอผดประเภท การทาลายทอนบาลตวออน การสรางแหลงประกอบตางๆ เพอบรการทางการทองเทยว สงเหลานสงผลกระทบโดยตรงตอระบบนเวศของสตว ในสวนทรพยากรทางทะเลนอกจากสตวนาแลวเกาะสมยยงมปะการงนานาชนดดวย เชน ปะการงกอน ปะการงดอกไมทะเล ปะการงเขากวาง ปะการงโตะ และปะการงดอกกะหลา แนวปะการงนอกใชเปนทอยอาศยของปลา เชน ปลาผเสอ ปลาผเสอลายแปดเสน ปลาสนสมทร ปลานกแกว ปลากระเบนทอง ปลาฉลามหดา ปลาเกา ฟองนา เมน ทะเลหนามดา ปลงทะเล สาหรายสนาตาล กลมลมสาหรายทน และสาหรายจอก เปนตน ยงใชประโยชนทางการทองเทยวทางทะเลอกดวย

ในดานสตวปา คางแวนถนใต เสอปลา กระรอกปลายหางดา หนทองขาว คางคาวขอบหขาวกลาง กระแตใต พญากระรอกดา หนฟานสเหลอง หมปา คางคาวแมไกเกาะ คางคาวขอบหขาวเลกทราบ หนนาใหญ คางคาวบวฟนกลม ลงแสม นอกจากนยงพบนกนานาชนด ไดแก นกยางเขยว นกนางนวลแกลบทายทอยดา นกแอนทง นกแกก ดานทรพยากรแรธาต ในอดตเกาะสมยมทงแรดบกและวลแฟรม ซงมอยทวไปตามภเขาและชายทะเล แหลงทมแรดบกและวลแฟรมพบมากทสด คอ บรเวณเขาใหญ อาชพการทาแรสวนใหญเปนของชาวจนไหหลาทเขามาตงถนฐานในเกาะสมย ปจจบนแรดงกลาวมนอยมากการทาเหมองแรในเกาะสมยจงหมดไป ดานทรพยากรการทองเทยว เกาะสมยมแหลงทรพยากรทมศกยภาพรองรบการทองเทยวจานวนมาก ทงแหลงทองเทยวทางธรรมชาต และแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรและสถาปตยกรรม แหลงทองเทยวทางธรรมชาต ไดแก หาดทราย นาตก และแนวปะการง เชน หาดเฉวง หาดละไม หาดตลงงาม หาดหนาทอน หาดทองยาง หาดทองตะเคยน และ หาดเชงมน สวนแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรและสถาปตยกรรม ไดแก วดประเดม วดสาเรจ พระพทธบาทเขาเล เจดยแหลมสอ วดพระใหญ วดละไม วดศลาง และบานโบราณ เปนตน

ดานโครงสรางประชากร อาเภอเกาะสมยมจานวนประชากร 53,769 คน (สารวจเมอป พ.ศ. 2552) จาแนกเปนประชากรชาย 26,215 คน หญง 27,554 คน มจานวน 36,453 ครวเรอน ความหนาแนนตอพนทเฉลย 236.86 คนตอตารางกโลเมตร ตงถนฐานอาศยหนาแนนอยใน

209

3 เกาะ คอ เกาะสมย เกาะพลวย และเกาะแตน ในเกาะสมย ประชากรกระจกตวหนาแนนในตาบลทเปนศนยรวมบรการหลกของธรกจการทองเทยว ไดแก ตาบลอางทอง ตาบลมะเรต ตาบลบอผด และตาบลแมนา ในเกาะพลวย และเกาะแตน ตงถนฐานกระจดกระจายรอบๆ เกาะ นอกจากนเกาะสมยมประชากรแฝงประมาณ 200,000 คน เปนนกทองเทยวชาวตางชาต นกลงทนชาวตางชาตทแตงงานหญงชาวเกาะสมย ชาวไทยตางถนทเขามาประกอบอาชพในเกาะและแรงงานตางดาว

ดานเศรษฐกจ เศรษฐกจของเกาะสมยประกอบดวยสาขาเกษตรกรรม การทองเทยว การคาและบรการ และสาขาอตสาหกรรม สาขาการเกษตรกรรม มการทาสวนมะพราว ทเรยน ลางสาด มงคด และสวนยางพารา นอกจากนนยงมการทาประมงพนบาน และการเลยงสตว เพอบรโภค สาขาการทองเทยว เกาะสมยไดพฒนาอตสาหกรรมทองเทยวอยางจรงจงในป พ.ศ. 2528 มการกาหนดแผนพฒนาทองเทยวเมองเกาะสมย มสรางทาอากาศยานนานาชาตสมย ดาเนนการโดย บางกอกแอรเวย เปดทาการเมอป พ.ศ. 2532 สงผลใหการทองเทยวในเกาะสมยขยายตวอยางกวางขวาง ตอมาในปพ.ศ. 2547 แหลงทองเทยวทางฝงทะเลตะวนตกไดรบความเสยหายจากคลนยกษสนาม ทาใหนกทองเทยวเขามาทองเทยวในฝงตะวนออกมากขน เกาะสมยมรายไดจากการทองเทยวในปนนมากกวา 14,000 ลานบาท สาขาการคาและบรการ มรานคาและสถานประกอบ การตาง ๆตงกระจกตวศนยรวมชมชนและแหลงทองเทยว ในตาบลหนาทอน อางทอง มะเรต บอผด และตาบลแมนา ธรกจสวนใหญเปนรานอาหาร โรงแรม และบงกะโล ทพกและการบรการดานตางๆ มทงทจดทะเบยนการคาและไมจดทะเบยน นอกจากนยงมธรกจใหบรการเกยวกบการเงน ไดแก สถาบนการเงน ธนาคารพาณชย และสหกรณตางๆ อกจานวนมากทมาเปดสาขาในเกาะน และสาขาสาขาอตสาหกรรม อตสาหกรรมเกอบทงหมดในเกาะนเปนของเอกชน เปนอตสาหกรรมขนาดเลก และขนาดกลาง ไดแก อตสาหกรรมเฟอรนเจอรจากไมมะพราว นาแขง นาดม ซอมเครองยนต และอตสาหกรรมเกษตร เชน การหบนามนมะพราว มะพราวแหง เปนตน

การเมองการปกครอง ชาวเกาะสมยมความนยมชมชอบการเมองระบอบประชาธปไตย และศรทธาตอพรรคประชาธปตยมายาวนาน การเมองท งระดบทองถน และการเมองระดบประเทศ ผลงสมครในนามพรรคประชาธปตยมกจะไดรบการสนบสนนใหเปนตวแทนของชาวเกาะสมยเกอบทกสมย เกาะสมยแบงการบรหารออกเปน 3 ระดบ คอ การบรหารราชการสวนภมภาค สวนทองถน และระดบหนวยงานในพนท สวนภมภาคม 7 ตาบล 39 หมบาน ไดแก ตาบลอางทอง ลปะนอย ตลงงาม หนาเมอง บอผด แมนา และตาบลมะเรต สวนทองถน มเทศบาลตาบลเกาะสมย 1 แหง และหนวยงานในพนท ไดแก สานกงานสรรพากรพนทสราษฎรธาน สาขา

210

เกาะสมย สานกงานสรรพสามตอาเภอเกาะสมย สานกงานอยการจงหวดสราษฎรธาน สาขาเกาะสมย ศาลจงหวดเกาะสมย เรอนจาอาเภอเกาะสมย สถานตรวจอากาศ สถานรายงานเกาะสมย หนวยตารวจนาเกาะสมย ดานตรวจคนเขาเมอง และ กองกากบการตารวจทองเทยว เปนตน

ดานประวตศาสตร เกาะสมยเปนเกาะทมผคนเขามาตงถนฐานเปนเวลามาชานานแลว มหลกฐานททางประวตศาสตร คอ กลองมโหระทก พบทวดตลงพง (ครวงการาม) ตาบลตลงงาม และพบทวดละไม ตาบลละไม มอายราว 3,000 ป นอกจากนยงพบวามชาวจนไหหลาเขามาตงถนฐานในเกาะสมยเมอประมาณ 200 กวาปแลว มหลกฐานสาคญ คอ ศาลเจาไหหลาซงเปนศาลเจาแหงแรกในเกาะสมย ตงอยทตาบลหนาทอน ในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เกาะสมยมฐานะเปนเมองสงสวยอากรขนกบเมองนครศรธรรมราช ตอมาในป พ.ศ. 2427 ครงเมอสมเดจเจาฟากรมพระยาภานพนธวงศวรเดช ไดมาตรวจราชการหวเมองปกษใต ทาใหทราบวาชาวเกาะสมยไมตองการอยภายใตการปกครองของเมองนครศรธรรมราช เพราะถกกดขขมเหงจากเจาพระยานคร ทรงกราบทลความดงกลาวใหพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงทราบถงความตองการของชาวเกาะสมย โปรดเกลาใหเกาะสมยมาขนกบเมองไชยา เกาะสมยจงอยในความปกครองของเมองไชยาตงแตนนเปนตนมา ตอมาในปพ.ศ.2440 มการจดระบบการปกครองทองถนใหม ยบรวมหวเมองตาง ๆ ตงเปน มณฑล จงหวด อาเภอเมองเกาะสมยกบเกาะพะงนถกยบรวมเปนอาเภอเดยวกน และมหลวงพพธอกษร (สงห สวรรณรกษ) เปนนายอาเภอคนแรก

ดานพฒนาการสงคมและวฒนธรรม ในอดตชาวเกาะสมยมความเปนอยทเรยบงายประกอบอาชพทาเกษตรเปนสวนใหญ อาชพทสาคญ ไดแก การทาสวนมะพราว ทานา เลยงสตว และทาประมงชายฝง อาชพทาสวนมะพราวเปนอาชพดงเดมททากนทกครวเรอน มะพราวท เกาะ สมยสมยนนสงออกไปยงเมองตางๆ หลายแหงภาคใต ไดแก เมองนครศรธรรมราช เมองสงขลา เมองหลงสวน เปนตน นอกจากนยงมการสงมะพราวไปขายทเมองหลวง และสงออกไปยงประเทศมาเลเซย สวนอาชพการทานา เปนอาชพทนยมทากนทกครวเรอน การทานาสวนใหญผลตเพอบรโภคในครวเรอนไมนยมจาหนาย หากครอบครวใดจาหนายขาวกจะเปนทรงเกยจของเพอนบาน เดมเกาะสมยเคยมนาถง 6,500 ไร มทงนาดาและนาดอน นาสวนใหญอยในตาบลลปะนอย ตลงงาม หนาเมอง มะเรต บอผด และแมนา แตปจจบนเกาะสมยไมมการทานาอกแลว พนททานาเดมถกปรบเปนรานคา รานอาหาร และทตงของธรกจทองเทยว ในสวนการเลยงสตว นยมเลยงสตว 2ประเภท คอ เลยงเพอใชงาน และเลยงเพอบรโภค ทเลยงเพอใชงาน ไดแก ลง ควาย และมา สวนทเลยงเพอบรโภค ไดแก เปด ไก หม และแพะ เปนตน ดานความเปนอย ครอบครวของชาวเกาะสมยสมยกอนเปนลกษณะครอบครวขยาย อาศยอยรวมกนเปนครอบครวใหญ

211

ประกอบดวย ลก พอ แม ป ยา ตา ยาย สมาชกในครอบครวมความรกใครปรองดอง ในสวนดานวฒนธรรม เนองจากเกาะสมยความหลากหลายทางเชอชาต มชาวไทย ชาวไทยมสลม และชาวไทยเชอสายจน วฒนธรรมทยดถอปฏบตจงมความแตกตางกนตามกลมคน ชาวไทยมวฒนธรรมทคลายคลงกบชาวไทยอาเภออน ๆในจงหวด สราษฎรธาน ไดแก การเกด การบวช การแตงงาน การตาย การรบและสงตายาย ออกปากซอแรง ชกพระ และชนควาย สวนชาวไทยเชอสายจนมวฒนธรรมทโดดเดนและยดถอปฏบตมาชวหลายอายคน ไดแก ประเพณตรษจน สารทจน การกนเจ และเชงเมง สาหรบชาวไทยมสลม มวฒนธรรมทสาคญ คอ การเกด การละหมาด การถอศลอด การจายซะกาต การตาย และการประกอบพธฮจญ ดานปญหาทตองแกไขเรงดวน อาเภอเกาะสมยมปญหาทตองแกไขเรงดวน 3 ดาน คอ ปญหาดานทางกายภาพ เศรษฐกจ และปญหาดานสงคมและวฒนธรรม ดานทางกายภาพ นอกจากมปญหาเกยวกบระบบสาธารณปโภค การวางผงเมองทไมเหมาะสมและสอดคลองกบแผนการพฒนาแหลงทองเทยว การจราจรตดขด นาทวม ขาดแคลนนาอปโภคและบรโภค และการใชประโยชนพนทผดลกษณะแลว เกาะสมยยงมปญหาเกยวกบการทาลายสภาพทางกายภาพ เชน ภเขา ปาไม และทะเล จานวนมากและเพมขนทกป มการสรางทอยอาศยบนภเขาสง บนโขดหน สรางทพกตดชายหาดมากเกนไป สรางทพกรกลาในพนทแมนาลาคลอง ดานเศรษฐกจ ไดแก ขาดการบรหารจดการพนทใหมประสทธภาพในการรองรบการขยายตวและการเตบโตของเกาะสมย ไมมการจดการขอมลและฐานขอมลทเปนระบบโดยเฉพาะดานการทองเทยว คนในพนทขาดทกษะในการสอสารกบชาวตางชาต และราคานามนและคาขนสงสงขนสงผลกระทบตอคาครองชพของประชาชน ปญหาดานสงคมและวฒนธรรม ไดแก ปญหาการเสอมของวฒนธรรมอนดงามทมมาแตเดม ปญหายาเสพตด ปญหาการขายบรการทางเพศ ปญหาการทองเทยวสงผลกระทบตออาชพเกษตรกรรมและวถชวตดงเดม ปญหาแรงงานตางดาว อาชญากรรม กลมมจฉาชพเขามาหากนในพนท โรคตดตอ ปญหาความไมปลอดภยในชวตและทรพยสน และปญหาการอพยพยายถนฐาน

อาเภอเกาะพะงน เกาะพะงน เปนหม เกาะทตงอยบนไหลทวปตอนกลางของอาวไทย ประกอบดวย

เกาะใหญนอยจานวน 10 เกาะ คอ เกาะพะงน เกาะแตนอก เกาะแตใน เกาะเตา เกาะนางยวน เกาะมา เกาะหนใบ เกาะกงเกลยง เกาะวาวใหญ และเกาะตงก เกาะทมผคนอาศยอยหนาแนน และเปนแหลงทองเทยว คอ เกาะพะงน และเกาะแตน สวนทวาการอาเภอตงอยทเกาะพะงน เกาะพะงนตงอยระหวางเสนรงท 69 – 84 องศาเหนอ และเสนแวงท 05 –19 องศาตะวนออก หางจาก

212

ตวจงหวดสราษฎรธานประมาณ 100 กโลเมตร หางจากแผนดนใหญประมาณ 40 กโลเมตร มพนทรวมประมาณ 193 ตารางกโลเมตร เปนพนทเกาะพะงน 168 ตารางกโลเมตร และพนทเกาะเตา 25 ตารางกโลเมตร ทศเหนอ ตดตอกบจงหวดชมพร ทศใตตดตอกบอาเภอเกาะสมย ทศตะวนออกตดตอกบอาวไทยและทศตะวนตกตดตอกบอาเภอไชยาและอาเภอทาชนะ สภาพพนท เปนทดอน สลบกบทราบลม และทราบตา มหาดทรายและสนทรายกระจายอยทวไปรอบ ๆ ตอนกลางของเกาะมภเขาขนาดใหญทอดยาวจากทศเหนอไปทางทศใต เนองจากตงอยในพนทเขตมรสมจงไดรบอทธลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอและมรสมตะวนตกเฉยงใต ทาใหมฝนตกเกอบตลอดทงป ม 2 ฤดกาล คอ ฤดรอน และฤดฝน ฤดรอนจะเรมประมาณเดอนกมภาพนธถงเดอนมถนายน สวนฤดฝนจะเรมประมาณเดอนกรกฎาคมสนสดเมอเดอนธนวาคม

ดานทรพยากรธรรมชาต ประกอบดวยทรพยากรดน นา ปาไม ธรณ ทรพยากรทางทะเล และทรพยากรการทองเทยว ทรพยากรดน ดนในอาเภอเกาะพะงนมลกษณะเปนดนรวนปนทราย มแรธาตนอย แตมการระบายนาดจงเหมาะสาหรบการปลกมะพราว ดานทรพยากรนา มแหลงคลองทสาคญ 5 สาย คอ คลองบางนาเคม คลองบางเจมะร คลองทาทองเลาะและคลองศาลาคอย คลองแมหาด และคลองตกและคลองออก นอกจากนยงมฝายนาขนาดเลกสรางเพอเกบกกนาไวใชในฤดแลง ไดแก ฝายสระมโนราห ฝายวงไมแดง ฝายนาตกวงทอง ฝายนาตกแพง และฝายทานาโฉ ดานทรพยากรปาไม มพนทปาไมประมาณ 33,925 ไร สวนใหญเปนพนทปาสงวนแหงชาต มพรรณไมหลายชนด ไดแก ตะเคยน สกเขา ยาง มะคา แดง ประด และชงชน ดานทรพยากรธรณ มแรธาตทสาคญ 2 ชนด คอ แรดบก และแรพลวง เดมมการเปดสมปทานแรดงกลาวจานวน 2 แหง แตปจจบนไดมการลมเลกกจการไปแลว ดานสตวปา มสตวปาไมนอยกวา 200 ชนด ทสาคญไดแก กวางปา ลง คาง นางอาย พงพอน เหยยวแดง นกออก นกขนทอง เตา ตะพาบนา งเหา งจงอาง งเขยว งเหลอม กบ เขยด นอกจากนในสมยรชกาลท 5 ทรงพระราชทานกวางใหกบอทยานแหงชาตธารเสดจ-เกาะพงน ทาใหกวางมจานวนหนง กวางจงเปนสตวปาหามลาบนเกาะพะงน ดานทรพยากรทางทะเล ในอดตเกาะพะงนอดมดวยปลานานาชนด มปะการงทสวยงาม แหลงหญาทะเล พะยน นกนางนวล นกอแอน เปนจานวนมาก ภายหลงเมอผคนเขามาตงถนฐานบนเกาะมากขน ทรพยากรดงกลาวถกใชไปโดยขาดการอนรกษและฟนฟ ปจจบนจงเหลอปลาและปะการงไมกชนด ดานทรพยากรการทองเทยว มแหลงทองเทยวทางธรรมชาตจานวน 38 แหง เปนอาวและชายหาด 25 แหง ไดแก หาดรน หาดยวน หาดทองศาลา หาดยาว หาดสลด หาดโฉลกหลา เปนตน เปนนาตกจานวน 7 แหง ไดแก นาตกแพง นาตกวงไมแดง นาตกธารเสดจ นาตกธารประเวศ นาตกธารประพาส นาตกวงทอง นาตกวงไทร สวนทเหลออก 6 แหง

213

เปนแหลงทองเทยวตามเกาะตาง ๆ ไดแก เกาะแตนอก เกาะแตใน เกาะมา เกาะกงเลยง เกาะเตา และเกาะนางยวน ในสวนแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรและศาสนสถาน มวดและเจดยทสาคญและสวยงามหลายแหง ไดแก เจดยวดใน วดภเขานอย วดเขาถา และศาลเจาแมกวนอม

ดานโครงสรางประชากร เกาะพะงนมประชากร 13,490คน (พ.ศ. 2551) จาแนกเปนประชากรชาย 6,721 คน หญง 6,769 คน ม 8,806 ครวเรอน ความหนาแนนของประชากรตอพนท ประมาณ 70 คนตอตารางกโลเมตร นอกจากนเกาะพะงนมประชากรแฝง ประมาณ 50,000 คนสวนใหญเปนชาวตางชาตทเขามาทองเทยว แรงงานตางดาว และชาวไทยถนอนทเขามาทางานในชวงเทศกาลฟลมนปาต

การเมองและการปกครอง ลกษณะการเมองของเกาะสมยคลายคลงกบชาวอาเภอเกาะสมย คอ มความนยมในพรรคประชาธปตย ทงการเมองระดบทองถน และการเมองระดบประเทศ อาเภอเกาะพะงนแบงการปกครองออกเปน 3 ระดบ คอ การบรหารราชการสวนภมภาค ทองถน และหนวยงานในพนท สวนภมภาคแบงการปกครองเปน 3 ตาบล 17 หมบาน ไดแก เกาะพะงน 8 หมบาน บานใต 6 หมบาน และเกาะเตา 3 หมบาน สวนทองถนม 1 เทศบาล และ 3 องคการบรหารสวนตาบล ไดแก เทศบาลตาบลเกาะพะงนรบผดชอบดแลพนทตาบลเกาะพะงนหมท 1 หมท 2 และตาบลบานใตหมท 1 องคการบรหารสวนตาบลเกาะพะงนรบผดชอบดแลพนทตาบลเกาะพะงนตงแตหมท 3 ,4, 5 ,6 ,7 และหมท 8 องคการบรหารสวนตาบลบานใตรบผดชอบดแลพนทตาบลบานใตหมท 2,3 ,4, 5 และหมท 6 และองคการบรหารสวนตาบลเกาะเตารบผดชอบดแลพนทตาบลเกาะเตาหมท 1,2 และหมท 3

ดานพฒนาการเศรษฐกจและพฒนาการชมชน ในอดตชาวเกาะพะงนมความเปนอยทเรยบงาย มอาชพปลกขาวไร ทาสวนมะพราว และเลยงสตวไวบรโภคในครวเรอน ไดแก กระบอ สกร เปด และไก ภายหลงเมอชาวจนอพยพเขามาตงถนฐาน ประกอบอาชพคาขายมะพราว ทาเหมองแรดบก และเกบรงนก ในชวงปพ.ศ. 2500 รฐบาลมนโยบายสงเสรมการทองเทยว กาหนดเปนยทธศาสตรการพฒนาอาเภอ สงผลใหมกลมนายทนทงภายในและภายนอกพนท เขาลงทนในเกาะ พะงน เปดธรกจตางๆ เปนจานวนมาก ภายหลงมการจดกจกรรมชมพระจนทรเตมดวงในยามคาคนทบรเวณหาดรน หรอ เทศกาลฟลมนปารต ทาใหเศรษฐกจของเกาะพะงนขยายตวอยางกวางขวาง ฐานเศรษฐกจเดมทเปนภาคเกษตรถกปรบมาเปนภาคการทองเทยว วถชวตทเคยเรยบงายกเปลยนมาเปนการแขงขนเชงธรกจ ปจจบนชาวเกาะพะงนสวนใหญจงมประกอบอาชพเกยวกบการทองเทยว ไดแก ธรกจนาเทยว ธรกจดานา บรการรถเชา /เรอสปดโบท โรงแรม รสอรท/บงกะโล รานขายของ

214

ทระลก และรานสะดวกซอ แมวาจะมการทาประมงพนบาน และเกษตรกรรมหลงเหลออยบางแตเปนสวนนอย

ดานประวตศาสตร เกาะพะงนเปนเกาะทมผคนเขามาตงถนฐานมาชานาน แตไมปรากฏหลกฐานทางประวตศาสตรแนชดวาเกาะนมผคนอาศยเมอใด สมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท 4 เกาะพะงนอย ในการดแลของเมองไชยา ในสมยพระบาทสมเดจ พระจลจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท 5 สมเดจพระบรมวงศเธอเจาฟากรมพระยาภาณพนธวงศวรเดช ไดทรงตรวจเยยมหวเมองปกษใต ไดทรงบนทกเกยวกบเกาะพะงนไววาพะงนเปนเมองๆ หนง ขนอยกบเมองไชยา พระยาวจสตยารกษ (ขา ศรยาภย) เจาเมองไชยา ไดสง หลวงสมทรคร มาเปนเจาเมองเกาะพะงน ตอมาในปพ.ศ. 2440 ไดมการจดระบบการปกครองทองถนในรปแบบ เมองเกาะพะงนถกยบไปรวมกบเมองเกาะสมย ตงเปนอาเภอเกาะสมยขนตอเมองไชยา ในขณะนนเกาะพะงนมฐานะเปนตาบลประกอบดวย 2 ตาบล คอ ตาบลเกาะพะงน และตาบลบานใต จนกระทงเมอวนท 11 กนยายน พ.ศ. 2513 กระทรวงมหาดไทยไดแยกเขตทองทตาบลเกาะพะงนออกจากอาเภอเกาะสมย ยกฐานะเปนกงอาเภอเมอวนท 23 ตลาคม ปพ.ศ. 2513 และยกฐานะเปน “อาเภอเกาะพะงน” เมอวนท 13 เมษายน พ.ศ. 2520

ดานวฒนธรรมประเพณ เนองจากเกาะพะงนมผคนตงถนฐานหลายกลม ไดแก ชาวไทย ชาวไทยมสลม และชาวไทยเชอสายจน วฒนธรรมและวถชวตของชาวเกาะพะงนแตละกลมจงแตกตางกน ชาวไทย มวฒนธรรมและวถชวตทคลายคลงกบชาวไทยอาเภออน ๆ ในจงหวดสราษฎรธาน ทสาคญไดแก การเกด การบวช การแตงงาน การตาย รบและสงตายาย ออกปากซอแรง ชกพระ และชนควาย สวนชาวไทยเชอสายจน มวฒนธรรมทโดดเดนยดถอปฏบตมาชวอายคน ไดแก ประเพณตรษจน สารทจน การกนเจ และเชงเมง สาหรบชาวไทยมสลมมวฒนธรรมทสาคญ คอ การเกด การละหมาด การถอศลอด การจายซะกาต การตาย และการประกอบพธฮจญ

สาหรบปญหาทตองแกไขเรงดวนของเกาะพะงน ไดแก ไดปญหาดานกายภาพ เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม ดานกายภาพ ไดแก การคมนาคม ปญหาขาดแคลนนา และปญหาสภาพทางกายภาพเปลยนแปลงไปจากเดม การคมนาคมไมสะดวกสวนหนงมาจากสภาพพนททมภเขาสงชนสลบซบซอนทอดตวยาวถงชายหาด เปนอปสรรคตอการใชรถใชถนนของผคน ปญหาขาดแคลนนา เนองไมมแหลงนาดบสารองตามธรรมชาตทเพยงพอตอความตองการทาใหมปญหาขาดแคลนนาในชวงหนาแลง สาหรบปญหาสภาพทางกายภาพเปลยนแปลงไป เก◌ดจากการสรางทอยอาศย ทพก โรงแรม รสอรท บนภเขาสง บนโขดหน หรอตดชายหาดมากเกนไป ดานเศรษฐกจ ไดแก คาครองชพสง ขาดการรวมกลมเพอทากจกรรมทางดานเศรษฐกจ ขาดการประชาสมพนธดานการตลาด

215

ดานสงคม ไดแก มการแพรระบาดของยาเสพตดประเภทตาง ๆ ตามสถานบนเทงและแหลงทองเทยว ขาดความปลอดภยในชวตและทรพยสน มแรงงานตางดาว และกลมมจฉาชพ เขามาหากนในพนทดานวฒนธรรม เนองจากมการจดกจกรรมฟลมนปารตในทกคนวนเพญขน 15 คาของทกเดอน ทาใหเกดปญหาดานความเสอมโทรมของวฒนธรรม เชน การแตงงานกบชาวตางชาต มวฒนธรรมการเปนภรรยาชาวตางชาตแบบระยะสน ๆ ซงในชวงเทศกาลงานฟลมนปารตจะมมากขน นอกจากนยงมการเปลอยกายอาบแดด การกอดจบ การแตงกายโปเปลอยไมปกปด การมวเมาเสพยาในทสาธารณะอกดวย

2. พลวตและการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะ สมยและอาเภอเกาะพะงน ชวงหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553)

พลวตการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม หมายถง การปรบเปลยนไปตามภาวะปกตหรอตามครรลองการดาเนนชวตของชมชนในมตทางสงคมและวฒนธรรม ซงการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมเปนสงทหลกเลยงไมได สงคมจะตองมความเปนปจจบนเสมอ การเปลยนแปลงดงกลาวไมไดเกดจากสาเหตใดสาเหตหนงเพยงอยางเดยว แตมปจจยหลายอยางททาใหเกดการเปลยนแปลง เชน เทคโนโลย ศาสนา คานยม และเศรษฐกจ โดยอาจเปนไปอยางชาๆ หรอเปนไปอยางรวดเรวกได ทงนขนอยกบปจจยทเปนแรงเสรมหรอแรงตานการเปลยนแปลงทเกดจากพลงของผคนในสงคมนน ๆ

สภาพสงคมและวฒนธรรมของผคนในเกาะสมยและเกาะพะงนในอดต เปนสงคมแบบเกษตรกรรม มชวตความเปนอยทเรยบงาย มความสงบสนตสข อยทามกลางธรรมชาตทอดมสมบรณ ผคนพงพาธรรมชาตในการประกอบอาชพ สรางบานเรอนทอยอาศย และสรางผลผลตทเพยงพอสาหรบบรโภคในครวเรอน ดงทปรากฏหลกฐานในหนงสอชววฒน ซงเปนบนทกของสมเดจพระเจาบรมวงศเธอเจาฟากรมพระยาภาณพนธวงศวรเดช เพอรายงานการเสดจตรวจราชการหวเมองปกษใตทลเกลาฯถวายพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เมอปพ.ศ. 2427 ทรงกลาวถงวถชวตของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนวา สภาพความเปน อยของผคนทงสองเกาะน มความเปนอยอยางเรยบงาย โดยมากจะประกอบอาชพการเกษตรและทาประมงพนบานเพอการยงชพ มการพงพาธรรมชาตทอดมสมบรณในการดารงชวต การเดนทางตดตอกบพนทภายนอกจะใชเรอเปนหลก โดยเฉพาะดานการคาสวนใหญจะเปนพอคาชาวจนทเดนเรอสาเภามาคาขายบรเวณชายฝง

วถชวตของผ คนในเกาะสมยและเกาะพะงนในอดตเรอยมาจนถงชวงกอนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 (พ.ศ. 2520) เปนสภาพสงคมและวฒนธรรมทมการ

216

ปรบเปลยนอยางชา ๆ เปนไปตามธรรมชาตคอยเปนคอยไป มความเจรญบางสวนเขามาสงเสรมใหคณภาพชวตของผคนใหดขน แตสภาพความเปนอยโดยรวมยงมลกษณะทเรยบงาย ผคนอาศยอยรวมกนเปนครอบครวใหญ บางครอบครวมสมาชกมากกวา 10 คน ประกอบดวย ป ยา ตา ยาย พอ แม และลก ๆ มความสมพนธแบบเครอญาต มตนสกลจากรนป ยาตายายทเคยเปนพนองเพอนฝงกนมากอน ทาใหมสงผลใหความสมพนธในชมชนเอออาทรเกอกลซงกนและกน ผคนในชมชนตางมศนยรวมจตใจแหงเดยวกนคอ วด อนทเปนสถานศกดสทธสาหรบประกอบพธกรรมทางศาสนาตามความเชอของศาสนาพทธ และเปนแหลงศกษาหาความรของผคน มการปลกฝงคานยมดานศลธรรมทดงาม วถชวตดงกลาวสะทอนไดจากวฒนธรรมดานตาง ๆ ทเกยวของกบการดารงชวตในสงคม ตามทคณะผ วจยไดศกษาจากวฒนธรรม 3 ประเดน คอ วฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคน วฒนธรรมการทางานของผคน และวฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน ซงสามารถสรปสภาพสงคมและวฒนธรรมของผคนในเกาะสมยและเกาะพะงนชวงกอนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 ในแตละประเดนไดวา

ประเดนแรก วฒนธรรมการเรยนรของผคนมการผกยดอยกบสถาบนครอบครวและวด บรรพบรษจะถายทอดความรทพบเหนในชวตประจาวน การทามาหากนเพอยงชพตามภมปญญาทองถนใหแกลกหลานไดนามาใชในการดารงชวตตอไป สวนวดจะเปนแหลงการเรยนรวชาการตาง ๆ ซงชาวบานจะนยมสงลกชายไปศกษาเลาเรยนทวด การเรยนกบพระทวดจะมการฝกอานหนงสอแบบเรยนจนดามณ ประถมก. กา และฝกอานนทานพนบานจากหนงสอบด อกทงยงสอนวชาการคานวณตวเลขดวยลกคด ภายหลงระบบการศกษาขนพนฐานของภาครฐเรมมบทบาทมากขน ชาวบานบางสวนจงปรบเปลยนใหลกหลานไปเรยนในโรงเรยนทรฐบาลสรางขน ซงกยงคงผกพนอยกบวดดวยเชนกน

ประเดนทสอง วฒนธรรมดานการทางานของผคน มลกษณะการทางานดงเดมเปนแบบจารตนยมทปฏบตสบตอกนมาจนเปนแบบแผนจากบรรพบรษมาสรนลกรนหลาน เปนการทางานแบบเกษตรกรรม พงพาทรพยากรธรรมชาตเพอการยงชพในครวเรอนและแลกเปลยนกบชมชนใกลเคยง ชาวเกาะสมยและเกาะพะงนมลกษณะทเกอกลพงพาอาศยกนแบบเครอญาตในการทางาน ไดแก การซอแรง การหยบยม การใหเปลา และการทาเปนกลม การทางานในลกษณะน พบมากในงานภาคเกษตรทตองใชแรงงานจานวนมาก ไดแก การทานา การทาสวนมะพราว สวนผลไม เลยงสตว และทาประมงพนบาน การทางานแบบเกอกลอปถมภกนจงสะทอนใหเหนถงความเขมแขงของชมชน

217

ประเดนทสาม วฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน จะคานงถงความจาเปนดานปจจยสและความตองการในครวเรอน เปนการผลตเพอบรโภคและบรโภคในสงทผลตเทานน ไมวาจะเปนการผลตและบรโภคอาหารประเภทพชผกและผลไม การเลยงสตว การทาประมงพนบานทมอยทองถน การผลตและบรโภคเครองนงหม ทเปนไปตามยคสมยของสงคม เปนการแตงกายเรยบงาย แตไมมการผลตเสอผาดวยตนเอง โดยมากจะซอจากตลาดบานดอน ตวเมองสราษฎรธาน ในตอนทนามะพราวมาจาหนาย ตอมาจงมผ เปดรานคาเสอผาทตลาดบานหนาทอน ทาใหคนในชมชนมเสอผานงหมมากมายและหลากหลายขน ในดานทอยอาศยและเครองใชไมสอย ชาวเกาะสมยและเกาะพะงนมการสรางทอยอาศยแบบเรอนไทยภาคใต เปนเรอนเครองสบยกใตถนสงโลง หลงคาบานทรงปนหยา จะใชวสดทหาไดงายในทองถน และยงนยมสรางเครองมอเครองใชในครวเรอนดวยตนเอง โดยใชวสดทมาหาไดจากธรรมชาตทมอยในชมชนเปนหลก หรอไมกนาไปแลกซอขายกบพอคาคนจน เชน การแปรรปกะลามะพราวแหงเปนภาชนะตกนา ชอนชนดตาง ๆ และเครองมอเครองใชภายในบาน ตอมามคนภายนอกเขาในชมชนไดนาสนคาภายนอกชมชนเขามา ไดแก ตะเกยงโบราณ โคมไฟ ถวยชามกระเบองเคลอบ มดดาบ เครองทองเหลอง เครองลายคราม เครองปนดนเผา เปนตน ดานการผลตและบรโภคยารกษาโรค

แตเดมผคนใชยาสมนไพรรกษาโรคทหาไดจากธรรมชาตและนามาผลตเปนยาในรปแบบตาง ๆ ซงสมนไพรทไดมมาจากพฤกษาชาต สตวหรอแรธาต และยงมพชสมนไพรบางชนดทใชบรโภคประจาวน เชน ขง ขา กระเทยม เปนตน พชเหลานมทงแกไข ขบลม แกทองอด ทองเฟอ เปนตน และดานการผลตและบรโภคสาธารณปโภค ผคนทงสองพนทไดอาศยแหลงนาตามธรรมชาตในการบรโภคและอปโภคทงในครวเรอนและการเกษตรกรรม สวนสาธารณปโภคหรอระบบโครงสรางพนฐานทจาเปนในการตดตอสอสาร การเดนทางไปยงตวอาเภอเมองสราษฎรธานจะใชเรอนอนเปนหลก

ชวงหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 (พ.ศ.2520) เปนตนมา สภาพสงคมและวฒนธรรมของผคนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนไดเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ตางจากเดมทมการปรบเปลยนอยางชา ๆ ตามสภาพการณของสงคม การเปลยนแปลงดงกลาวเกดจากความตองการแกปญหาความยากจน ปญหาดานการประกอบอาชพ เพอพฒนาคณภาพชวตใหดยงขน วธการแกปญหาเหลานทาใหภาครฐวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต โดยนาเอาระบบเศรษฐกจและสงคมของประเทศทพฒนาแลวมาใชขยายฐานการผลตโดยปรบโครงสรางภาคการเกษตรและอตสาหกรรมเพอการสงออกและกระจายอตสาหกรรมไปสสวนภมภาค เพอใหเขากบการเปลยนแปลงของตลาดโลก และยกระดบคณภาพชวตของผคนใหด

218

ยงขน (สานกงานสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2553) ซงหนงในประเดนของนโยบายพฒนาชาตดงกลาวไดครอบคลมมาถงพนทชายฝงทะเลเกาะสมยและเกาะพะงนดวย คอ การขยายฐานการผลตโดยใชธรกจการทองเทยวเปนปจจย นบตงแตภาครฐไดตงองคการสงเสรมการทองเทยว และยกฐานะเปนการทองเทยวแหงประเทศไทย ไดใชสถานททองเทยวตามธรรมชาต ศลปวตถ โบราณสถาน และการแสดงทางวฒนธรรมเปนจดขาย กอปรกบการเลงเหนวาการพฒนาอตสาหกรรมทองเทยวของประเทศเพอตอบสนองความจาเปนทางเศรษฐกจ สงคมและการเมอง มความสาคญตอการพฒนาประเทศชาตหลายดาน อาทเชน ดานแรก กอใหเกดรายไดเปนเงนตราตางประเทศ ดานทสอง รายไดจากอตสาหกรรมทองเทยวเปนรายไดทกระจายไปสประชากรอยางกวางขวาง ดานทสาม สรางอาชพมากมายและเปนการสรางอาชพเสรมทตอเนองจากการทองเทยว ดานทส อตสาหกรรมการทองเทยวเปนอตสาหกรรมทไมมขดจากดในการจาหนาย ซงถอวาการเดนทางทองเทยวเปนสทธมนษยชนอยางหนงทภาครฐพงสนบสนน และดานสดทาย อตสาหกรรมการทองเทยวไมมขดจากดในเรองการผลต เพราะไมตองพงดนฟา อากาศเหมอนการเกษตรอน ๆ ผลผลตของการทองเทยวจงเสนอขายใหแกนกทองเทยวไดโดยมความยงยนไมผนแปร เปนตน เมอภาครฐมนโยบายการพฒนาธรกจการทองเทยว สงทตามมาคอ การขยายตวทางเศรษฐกจและโครงสรางพนฐานของทงสองเกาะ ทาใหการเดนทางตดตอกบภายนอกมความสะดวกมากขน เพอรองรบธรกจการทองเทยวทสามารถสรางเมดเงนใหแกประเทศชาตไดอยางมหาศาล ดวยเหตนสภาพสงคมและวฒนธรรมของผคนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงไดเปลยนแปลงอยางรวดเรวจนอยากเกนทจะกลบมาเปนแบบเดม

การเปดประเทศรองรบธรกจการทองเทยวสงผลใหเกาะสมยและเกาะพะงนเรมเปนทรจกของชาวตางชาตมากขน ชาตตะวนตกเขามายงอาเภอเกาะสมย ในปพ.ศ. 2525 และเขาสอาเภอเกาะพะงนราวปพ.ศ. 2528 การเขามาของอารยธรรมตะวนตกจงมสวนสาคญยงในการกาหนดลกษณะพนฐานของวฒนธรรมชาวเกาะสมยและเกาะพะงนในเวลาตอมา

หลงป พ.ศ.2535 เกาะสมยและเกาะพะงนมการเปลยนแปลงสภาพทางสงคมสงแวดลอม เมอกลมนกทองเทยวจากซกโลกตะวนตกนยมเดนทางมาหาไอแดดและแสงตะวน จากรมฝงทะเลตงแตอนเดย ศรลงกาลงมาจนถงเกาะภเกต ภายหลงทภเกตสภาพสงแวดลอมและภมทศนเรมถกทาลายจากการขยายพนทการทองเทยว ทาใหนกทองเทยวบางสวนเปลยนเสนทางการทองเทยว เสาะแสวงหาพนทใหมๆ ทธรรมชาตยงบรสทธ เมอเดนทางเขามาทเกาะสมยกพบวา พนทแหงน ยงคงธรรมชาตทอดมสมบรณ มแนวชายหาดหลายแหงทสวยงาม เชน หาดเฉวง อาวละไม เปนสวรรคอนสงบเหมาะสาหรบการพกผอนอาบแดด และยงสามารถเดนทางตอไปยงเกาะพะงน

219

ไดงาย ซงตอมาไดมการบอกเลาถงความสวยงามของพระจนทรเตมดวงบรเวณหาดรนในเกาะ พะงน ทเปนตนกาเนดของกจกรรมฟลมนปารต และยงไดชอวาเปนสถานททมดวงจนทรสวยทสดในโลกอกดวย ทาใหเกาะพะงนกลายเปนทนยมในเวลาตอมา ขาวการคนพบหาดทรายและทะเลทงดงามไดถกสอสารกนแบบปากตอปากในหมนกทองเทยว ซงกลมคนประเภทนไดขยายตวขนอยางรวดเรว ในชวงแรกๆ ชาวตางชาตยงไมสงผลตอวถชวตชาวบานมากมายนก แตเนองจากความแตกตางระหวางเงนบาทกบเงนดอลลาร กอปรกบการซองายขายคลองของนกทองเทยวเอง จงมชาวเกาะสมยและเกาะพะงนปรบวถชวตตวเอง โดยการสรางสงอานวยความสะดวกใหกบนกทองเทยว ทดนรมหาดซงไมเคยมใครอยากจะเขาไปจบจองเพอลงทนกลบกลายเปนทาเลทองชวนใหนาลงทนขนมาทนท ชาวบานสรางทพกแบบงายๆ โดยใชไมจากตนมะพราวมาทาเปนเสา เหลาใบและกานมะพราวมาเหนบเปนฝาถงหลงคา เกบคาเชาเปนรายคน ภายหลงเมอนกเทยวเขามาจานวนมากขนธรกจอนๆ จงทยอยตามมา หาดทรายทเคยสงบกเรมแปลงสภาพเปนมกระทอมเลก ๆ ใหเชาพก และมรานอาหารเลก ๆ ตอมากไดมสถานบนเทงเกดขน และมการพฒนารปแบบการลงทนขนไปเรอย ๆ เกาะสมยและเกาะพะงนจงเปลยนแปลงเปนแบบเดยวกบภเกตและพทยา การเขามาของชาวตางชาตสงผลกระทบตอการดารงชวตของผ คนทงสองเกาะหลายประการ ไดแก การแพรกระจายทางวฒนธรรมของชาตตะวนตก การขยายตวของการทองเทยว การเขามาลงทนของชาวตางชาต และการเปลยนแปลงทางดานสาธารณปโภค แตประเดนทสาคญทสดคอ การแพรกระจายทางวฒนธรรมทเปลยนแปลงวถชวตของผ คนแบบดงเดม กลาวคอ การเปลยนแปลงวฒนธรรมในการเรยนร ทมคานยมดานการศกษาเลาเรยนเปลยนแปลงไปจากรปแบบเดม การเรยนรจากภายนอกเขามามบทบาทตอผคนในเกาะสมยและเกาะพะงนมากขน ผ คนนยมสงลกหลานไปเรยนโรงเรยนประจาทกรงเทพฯ การสงเสรมให เรยนภาษาองกฤษเพอนามาในการประกอบธรกจของครอบครว คานยมทตองการใหลกหลานราเรยนทางดานวชาชพแพทย เปลยนเปนการเรยนในสาขาทตรงกบธรกจของครอบครว นอกจากนนยงพบวา หากครอบครวใดมฐานะทางการเงนมนคงกจะสงบตรหลานไปศกษาเลาเรยนในประเทศทมความเจรญทางการศกษา เชน องกฤษ นวซแลนด ออสเตรเลย เปนตน คานยมนมกปรากฏผานทางการแสดงทศนคตทวา คนทเรยนจบจากตางประเทศจะมความนาเชอถอและเปนทยอมรบในสงคม ดานวฒนธรรมการทางานของผคน มการปรบรปแบบจากการทางานแบบจารตนยมมาเปนการทางานแบบทนนยม ทมการแขงขนกนอยางมาก กลมใดมทนมากกวาจะมโอกาสทจะไดเปนผ นา ทาใหกลมทนขนาดเลกไมมโอกาสแขงขนหรอขาดโอกาสเขาไปมสวนรวม วธการทางานจะ

220

ยดรปแบบชาวตะวนตกเปนสวนใหญ เชน การตอกบตรเขาออก การลงเวลาในการทางาน การตรวจสอบคณภาพของการทางาน การประเมนการทางาน เปนตน ลกษณะการทางานน เปนการทางานทใชในธรกจการทองเทยวไดด เนองจากการทองเทยวเปนงานดานบรการทจาเปนตองอาศยความพงพอใจของลกคาเปนสาคญ สวนวฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผ คนปรบเปลยนจากการผลตเพอบรโภคเองในครวเรอนเปนการสงซอวตถดบตาง ๆ จากภายนอกเกาะสมยและเกาะพะงนเขามาบรโภค ผคนนยมรบประทานอาหารนอกบานมากขน นอกจากนนยงปรากฏคานยมการแตงกายรปแบบตาง ๆ ตามแฟชนสมยนยมซงลกหลานของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนทไปศกษายงตางประเทศไดรบเอาวฒนธรรมการแตงกายแบบตะวนตกเขามาใช การแพรกระจายทางวฒนธรรมของชาตตะวนตกทมอทธพลตอวถทางในการดารงชวตของผคนชาวเกาะสมยและเกาะพะงนตามทไดกลาวขางตน สงผลใหคานยมของผ คนตางไปจากเดมกลายเปนคานยมคานงถงเพยงแตความพอใจของนกทองเทยวเปนอนดบแรก กอใหเกดการแขงขนดานธรกจ การบกรกทาลายพนทปาและชายหาดเพอใหนกลงทนชาวตางชาตเขามาทาธรกจ การปลกสรางทพกสไตลยโรป การเรยนรภาษาตางชาต การบรโภคอปโภคแบบฝรง เพอดงดดใหนกทองเทยวเขามาใชบรการของตน ทงนทงนนเพอสรางรายไดใหกบธรกจตวเองนนเอง สงนเหลานคอผลพวงของการพฒนาประเทศชาตใหมความเจรญทดเทยมนานาประเทศ เพอใหผ คนมคณภาพชวตทดกวาเดม แตกลบแฝงเรนไปดวยการคกคามทางวฒนธรรม การแสวงหาเมดเงนจากทนทรพยตามธรรมชาต สงผลใหวฒนธรรมดงเดมทมมาชานานถกกลนใหสลายไปกบกระแสคลนจากชาวตางชาตทเขามาแพรกระจายในสงคมของผคนในเกาะสมยและเกาะพะงน พลวตและการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของผคนในเกาะสมยและเกาะ พะงนชวงหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน จงหาใชเปนการปรบเปลยนไปตามสภาวะปกตหรอตามครรลองของการดาเนนชวตของชมชนในมตทางสงคมและวฒนธรรม หากแตเปนการปรบเปลยนแบบทางลด กาวกระโดดอยางรวดเรวทมอทธพลของวฒนธรรมตางชาตเขามาแทรกแซงวฒนธรรมดงเดม การปรบเปลยนอยางรวดเรวเชนน ผคนสวนใหญตางยนดทจะปรบตวใหทน เพราะวฒนธรรมตางชาตทจะนาพามาซงคณภาพชวตทเจรญกาวหนา มความทนสมยทางเทคโนโลยและมเงนตราเปนปจจยทสาคญ

3. พลวตวฒนธรรมตางชาตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม ผลการศกษาวฒนธรรมตางชาตทสงผลและมบทบาทตอการเปลยนแปลงทางสงคมและ

วฒนธรรมชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงนหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553) ทสาคญมดวยกน 3 ประเดนคอ วฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของ

221

ผคน ไดแก การศกษา ภาษา การใชเทคโนโลยในการประกอบอาชพ และการประกอบอาชพแบบใหม วฒนธรรมการทางานของผ คน ไดแก ธรกจตางชาตทมบทบาทในพนท การสรางพนทสาหรบคนตางชาต การทาธรกจนายหนา และการนาการบรหารงานแบบตะวนตกมาใชในการทาธรกจทองเทยว และวฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน ไดแก การผลตและการบรโภคอาหาร เครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรค และสาธารณปโภค ซงในแตละประเดนสรปไดวา

ประเดนวฒนธรรมตางชาตเกยวกบวฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผ คน พบวา มดวยกน 4 ประการคอ ประการแรก ดานการศกษา พบวาการศกษาแบบตะวนตกไดมาเขา มบทบาทในชมชน มการตงโรงเรยนนานาชาตและเปดหลกสตรนานาชาตในโรงเรยนเอกชน ไดแก โรงเรยนเซนตโยเซฟเกาะสมย โรงเรยนนานาชาตสมย ศนยการเรยนรสมย โรงเรยนนานาชาตปญญาด โรงเรยนอนรกเกาะสมย ตลอดจนวทยาลยนานาชาตการทองเทยว มหาวทยา ลยราชภฏสราษฎรธาน วทยาเขตเกาะสมย ทเปดสถานทเรยนในพนททเปนยานธรกจ เพอรองรบวฒนธรรมการผลตและบรโภควฒนธรรมตางชาต ทาใหผคนทมฐานะทางการเงนมนคง และคนตางชาตทเขามาทางานในพนทและนอกพนทเกาะสมยและเกาะพะงนนยมสงบตรหลานเขาศกษาเลาเรยนนอกจากนยงนยมสงบตรหลานไปศกษาเลาเรยนตางประเทศทมความเจรญทางการศกษาเพราะจะไดมความนาเชอถอและเปนทยอมรบในสงคม เชน ประเทศองกฤษ นวซแลนด ออสเตรเลย เปนตน ประการทสอง ดานภาษา พบวาภาษาตางประเทศของชาตตะวนตกไดเขามามบทบาทในวถชวตของผคนมากขนเมอมการสงเสรมการทองเทยว ทาใหผคนนยมใชภาษาตางประเทศโดยเฉพาะภาษาองกฤษปนกบภาษาไทยในการสอสาร และมการเปดสถาบนสอนภาษาและโรงเรยนนานาชาต รวมถงนยมตงชอภาษตางประเทศในการทาธรกจอสงหารมทรพย เชน โรงแรม บงกะโล รสอรท รานอาหารและสถานบนเทง ฯลฯ ประการทสาม การใชเทคโนโลยในการประกอบอาชพ พบวาอาชพดงเดมของผคนในพนททเปนอาชพการทาสวนมะพราวและการทากะละแมโบราณ มการนาเทคโนโลยทางการสอสารมาใชประชาสมพนธสนคาเพอเพมรายไดและสงเสรมการทองเทยว รวมถงนยมยานพาหนะทใชพลงงานมาใชในการทนแรงเพอใหเกดความสะดวกในการขนสงมากขน และประการสดทาย การประกอบอาชพแบบใหม เมอมตางชาตตะวนตกเขามาทองเทยวและทางานในพนทเพมมากขน ทาใหการรบวฒนธรรมการประกอบอาชพสมยใหมเกดขนเพอมลคาของสนคาและรองรบอตสาหกรรมการทองเทยว เหนไดจากการใชนวตกรรมในการแปรรปผลตภณฑนามนมะพราวสกดเยน การเปดโรงเรยนฝกลงเกบมะพราว และโชวการแสดงของลง การเปดสนามกฬาชนควาย การนาเรอหางยาวมาบรการนกทองเทยว ลวนเปนการหารายไดจากนกทองเทยวตางชาตและสรางอาชพใหมใหกบผคนในพนท

222

ในสวนของประเดนวฒนธรรมตางชาตเกยวกบวฒนธรรมการทางานของผคน พบวามดวยกน 5 ประการ คอ ประการแรก ดานธรกจตางชาต หลงจากมการสงเสรมการทองเทยวตามแผนพฒนาเศรษฐกจทาใหธรกจตางชาตเขามามบทบาทในพนทมากขน ทาใหมวฒนธรรมการทางานแบบตะวนตกเพราะมคนตางชาตตะวนตกเปนห นสวนและเจาของ เหนไดจากธรกจเกยวกบอสงหารมทรพย ธรกจรานอาหารและเครองดม โรงเรยนสอนภาษา ธรกจดานา ธรกจหางสรรพสนคาและรานสะดวกซอ รวมถงธรกจบรการสขภาพ ประการทสอง ดานการสรางพนทสาหรบคนตางชาต ทาใหวฒนธรรมการทางานตะวนตกเขามาอทธพลและมบทบาทตอการสรางทพก การบรการตางๆ โดยการกาหนดราคาคอยขางสงในพนทรมหาดทะเลของเกาะสมย และพนทจดงานฟลมนปารตในเกาะพะงน ประการทสาม ดานการสรางคานยมทวา “ตองทางานกบฝรงเทานน” เปนวฒนธรรมการทางานทมคานยมเพอความมนคงทางรายไดเพราะไดผลตอบแทนสงอยางเชน การทาธรกจกบตางชาตตะวนตก การมหนสวนกบตางชาต ประการทlส ดานการทาธรกจนายหนา หลงจากทอตสาหกรรมการทองเทยวในพนทเฟองฟ ทาใหธรกจนายหนาเกดขนมากมาย ซงลกษณะธรกจทมทงคนไทยและคนตางชาตะวนตกเปนนายหนา ไดแก นายหนาทดน นายหนารถยนต นายหนาซอขายบาน นายหนาประกนภย นายหนาอสงหารมทรพย และนายหนาจดหางาน เปนตน ทาใหวฒนธรรมการทางานของชาตตะวนตกถกผสมผสานเพอหวงเกงกาไรและหาผลประโยชน ประการสดทาย ดานการนาการบรหารงานแบบตะวนตกมาใชในการทาธรกจทองเทยว ทาใหวฒนธรรมการทางานตะวนตกมบทบาทตอผ คนเพอธรกจทองเทยวสระบบมาตรฐานสากลเปนทยอมรบของทวโลก รวมถงการทาธรกจทมการประกนสนคาและบรการตาง ๆ ภายใตกฎกตกาเดยวกนตามรปแบบและระบบธรกจของเจาของสทธ ซงการทางานแบบนลวนแลวแตรบมาจากตางชาตแทบทงสน สาหรบประเดนวฒนธรรมตางชาตเกยวกบวฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน พบวา วฒนธรรมการผลตและบรโภคเกยวกบปจจยการดารงชพของผคนตางชาตตะวนตกทเขามาแพรขยายในสงคมอยางรวดเรวและเพมขน ซงเปนพลวตวฒนธรรมการผลตและบรโภค 5 ประการดวยกน คอ ประการแรก ดานวฒนธรรมการผลตและการบรโภคอาหาร สวนใหญแลวเกยวกบการผลตและบรโภคอาหารทมความจาเปนในชวตประจาวน มนกลงทนตางชาตและคนไทยเขามาลงทนและเปดกจการกระจายอยทวไปรอบเกาะสมยและเกาะพะงน ทงรานในสถานทพกอาศย รานอาหาร หางสรรพสนคา และรานสะดวกซอ สงสาคญเงนเปนปจจยหลกในการผลตและบรโภคทาใหการบรโภคอาหารตามแบบตะวนตกหาซอไดงายขนและสะดวกในการรบประทานกลายเปนคานยมของผคน ประการทสอง ดานวฒนธรรมการผลตและการบรโภคเครองนงหม เมอวฒนธรรม

223

การผลตและบรโภคเครองนงหมของชาวตางชาตตะวนตกแพรกระจายสการปฏบตของผ คน มบรษทและโรงงานอตสาหกรรมเสอผาสาเรจรปทงสงออกและนาเขาจากตางประเทศ ทาใหผคนเลอกบรโภคเสอผาและเครองนงหมหลากหลายมากขน ทสาคญการแตงกายตามแบบสากลเขามามบทบาทในงานพธการและวฒนธรรมการแตงกายของคนทางาน แตในชวตประจาวนหรอสถานททองเทยวชาวตางชาตตะวนตกนยมแตงกายแบบสบายๆ และใสเสอผานอยชนตามแหลงทองเทยวหรอสถานทพกตากอากาศ ซงวฒนธรรมการแตงกายนไดพฒนาแพรกระจายตามสถานทตางๆ นอกชมชนหรอบนฝง กลายเปนรสนยมการบรโภคและพฤตกรรมเลยนแบบของกลมวยรน ประการทสาม ดานวฒนธรรมการผลตและการบรโภคอยอาศย/ เครองใชไมสอย เมอตางชาตตะวนตกไดเขามามบทบาทในวถชวตของผคน เขามาตงถนฐานและพกอาศยทาใหคนไทยบางกลมและนกธรกจตางชาตเขามาลงทนใชเทคโนโลยการกอสรางและวสดกอสรางใหมๆ ทไดจากววฒนาการทางอตสาหกรรมสรางทพกตากอากาศแบบทรงยโรป สรางบานชนเดยว บานสองชน ทาวนเฮาส โรงงานหรอออฟฟศ ตกแถว อพารทเมนท และโรงแรม รวมถงการผลตและบรโภคเครองใชสอยเปนนวตกรรมตามแนวตะวนตกใหความเกดสะดวกสบายและนาอย ปจจบนการผลตและบรโภคทอยอาศย/ เครองใชไมสอยเปดกจการมากมายบนเกาะสมยและเกาะพะงน เปนสอศนยกลางธรกจอสงหารมทรพยในการขายทดน บานทอยอาศย บานพกตากอากาศ ธรกจการสอสารและเทคโนโลยสมยใหม ประการทส ดานวฒนธรรมการผลตและการบรโภคยารกษาโรค มการผลตและบรโภคยารกษาโรคของชาตตะวนตกทเปนการแพทยทางวทยาศาสตร มระบบการศกษาดานวทยาศาสตรสขภาพ และเทคโนโลยวทยาศาสตรการแพทยสมยใหม มนวตกรรมและเครองมออปกรณทางการแพทยสมยใหม ระบบการดแลรกษาพยาบาลและการใหบรการสขภาพทมคณภาพและไดมาตรฐานระดบสากล ปจจบนคนไทยและชาวตางชาตนยมรกษาทโรงพยาบาลและคลนก หรอไมกซอยาตามรานขายยาแผนปจจบนมาบรโภค รวมทงนยมทาประกนสขภาพทสาคญการดแลสขภาพในปจจบนใชสมนไพรในการดแลสขภาพแบบใหม หรอเรยกวา “สปา” ซงถอวาเปนธรกจทสรางชอเสยงใหกบเกาะสมย ยกระดบมาตรฐานนานาชาต ประการสดทาย ดานวฒนธรรมการผลตและการบรโภคสาธารณปโภค เมอวฒนธรรมตางชาตตะวนตกไดเขามามบทบาทการพฒนาระบบสาธารณปโภคหรอระบบโครงสรางพนฐานทงระบบการสอสาร ไฟฟาและประปา การขนสงทางบก ทางนาและทางอากาศ ไดขยายวงกวางเพอรองรบธรกจการทองเทยว การผลตและบรโภคนวตกรรมการสอสารและเทคโนโลยสมยใหม การสรางฝาย อางเกบนา เขอน และผลตนาประปาเพอใชอปโภค และบรโภค การผลตไฟฟามการวางระบบสายเคเบลใตทะเล รวมไปถงการผลตนวตกรรมยานพาหนะทงทางบก ทางเรอ ทางรถไฟและทาง

224

อากาศทเพมขน เพอเปนทางเลอกรองรบการบรโภคของผคนในการเดนทางมาทองเทยว และยงมการพาณชยกรรมและบรการรวมถงธรกจทางการเงนมากมาย 4. ผลกระทบ อปสรรค โอกาสตอการเปลยนแปลงทนทางวฒนธรรม และแนวทางการสรางภมคมกนทางสงคมอนจะเปนประโยชนในการนาไปใชกบชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ผลการศกษาผลกระทบ อปสรรค โอกาสตอการเปลยนแปลงทนทางวฒนธรรม และแนวทางการสรางภมคมกนทางสงคมของวฒนธรรมตางชาตตะวนตกในประเดนวฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคน ประเดนวฒนธรรมการทางานของผคน และประเดนวฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคนหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553) สรปไดวา ประเดนวฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคนเกยวกบการศกษา ภาษา การใชเทคโนโลยในการประกอบอาชพ และการประกอบอาชพแบบใหม ผลการศกษาผลกระทบ อปสรรค โอกาสตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม พบวาการเรยนภาษาองกฤษเปนภาษาท 2 ไมไดมทกโรงเรยนทาใหเดกไมไดรบการฝกและพฒนาทกษะภาษาองกฤษอยางเทาเทยมกน โดยเฉพาะเดกทผปกครองมฐานะไมคอยดและเปนคนตางถนทยายเขามาทางาน เพราะคาใชจายของโรงเรยนนานาชาตคอนขางสงเมอเทยบกบรายไดของผปกครอง อกทงยงมการแขงขนดานการศกษาของบตรหลานทาใหเกดความฟ งเฟอและเปนคานยมทไมถกตอง สงผลใหคานยมและวฒนธรรมของคนไทยเลอนหายไป สวนการใชเทคโนโลยในการประกอบอาชพมกลมนายทนชาวตางชาตเขามาประกอบธรกจเพมขน ทาใหแหลงประมงชายฝงและอาชพประมงพนบาน เปลยนแปลงสงผลตอวถทางทไดเรยนรมาจากบรรพบรษและอนรกษทรพยากรทางธรรมชาต อกทงเมอเกดการประกอบอาชพแบบใหมอนเนองจากธรกจการทองเทยวตางๆ ทรองรบชาวตางชาตทาใหมการฝกลงเพอจดแสดงโชวกมผลกระทบตอธรรมชาตของลง และการเปดสนามชนควายในเกาะสมยมชาวตางชาตบางคนทเปนนายทนใหชาวไทยเปดบอนชนควายเพอการคาและลงทนดงดดนกการพนนกอใหเกดปญหาสงคมทแฝงตวเขามากลายเปนสถานทมวสมดานอบายมข ประเดนวฒนธรรมการทางานของผ คนเกยวกบธรกจตางชาต ท มบทบาทในพนท การสรางพนทสาหรบคนตางชาต การทาธรกจนายหนา และการนาการบรหารงานแบบตะวนตกมาใชในการทาธรกจทองเทยว ผลการศกษาผลกระทบ อปสรรค โอกาสตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม พบวาการเปดโลกทศนใหมในการทางานเปนผลทาใหวฒนธรรมตางชาตเขามาอยางรวดเรวและมการผสมผสานกบวฒนธรรมเดม กอใหเกดความหลงผดและดถกวฒนธรรมของตนเอง บางครงยงยดคานยมทผด ๆ เชน การยดมนในวตถจนละเลยทางดานจตใจและคณธรรม

225

เกดการครอบงาทางวฒนธรรม จนกระทงขาดความภาคภมใจในมรดกทางวฒนธรรมตนเอง ซงนบวาเปนผลเสยตอการพฒนาสานกของความเปนชาตในระยะยาวได และเมอขยายตวทางดานเศรษฐกจ นกทองเทยวตางชาตเปลยนเสนทางการทองเทยวมาจากจงหวดภเกต เสาะแสวงหาพนทใหม ๆ ในเกาะสมยและเกาะพะงน สงผลตอการสรางพนทสาหรบชาวตางชาต อกทงยงมแรงงานใหม ธรกจนายหนา ทาใหผ คนนยมทางานกบตางชาตเพมขน สงผลตอการเปลยนแปลงวถชวตแบบธรกจทบรหารงานตามแบบตะวนตกทมลกษณะการทางานขาดการพงพา เกอกลระหวางคน ระหวางคนกบธรรมชาต เปนการพฒนาทแยกสวน และเกดการเป ลยนแปลงทางดานสาธารณ ป โภคอยางรวดเรวส งผลกระทบตอความเส อมโทรมทรพยากรธรรมชาตเพมขน ประเดนวฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคนเกยวกบการผลตและการบรโภคอาหาร เครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรค และสาธารณปโภค ผลการศกษาผลกระทบ อปสรรค โอกาสตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม พบวาการรบนวตกรรมการผลตและบรโภคจากภายนอกชมชนและสงคมตะวนตก ทาใหผบรโภคไดรบผลกระทบตอการเลอกซอสนคาและบรโภคอาหารทมราคาแพงหลายเทาตว อกทงมผลกระทบตอผผลตหรอผขายสนคา ผลของการรบวฒนธรรมผลตและบรโภคเครองนงหมและแพรกระจายในพนทกอใหเกดปญหาการขมขนชาวตางชาตและปญหาอาชญากรรมสงกระทบภาพลกษณตอการทองเทยว รวมถงการรบวฒนธรรมการผลตและบรโภคทอยอาศยและเครองใชไมสอยตามแบบตะวนตกแสดงถงฐานะและสรางคานยมทางวตถตองอาศยเงนเปนปจจยหลก ทาใหความผกพนระหวางผคนและชมชนลดนอยลง ความเปนอยในชมชนตางคนตางอย มปญหายาเสพตด อาชญากรรม การแกงแยงททากนทดนและการปลอยปละละเลยตอการใชกฎหมายควบคมชาวตางชาตทาใหประชากรแฝงเกดขนมาก นอกจากนการผลตและบรโภคนวตกรรมและเทคโนโลยสมยใหมมปรมาณมากขนอยางกวางขวางและหลากหลายชนดแพรกระจายอยางรวดเรวเกดการแขงขนอกทงทาใหเทคโนโลยทางการแพทยสมยใหมเขามามบทบาทสงผลทาใหภมปญญาชาวบานกลดนอยลง สงสาคญการพฒนาระบบสาธารณปโภคและโครงสรางพนฐานมแนวโนมตอการขาดแคลนนาเพอใชอปโภคและบรโภคสงผลกระทบตอคณภาพชวต และยงประสบปญหาดนถลม นาทวม เกดมลพษทางนา เสยงและอากาศ เปนตน ดงนนเมอวเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรควฒนธรรมตางชาตทงวฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผ คน วฒนธรรมการทางานของผ คน วฒนธรรมการผลต และการบรโภคของผ คนทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน หลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบ

226

ท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553) พบวามทงเชงบวกและเชงลบ ในสวนของเชงบวกของวฒนธรรมตางชาตทไดเขาผสมผสานกบทนทางวฒนธรรมทมอยดงเดมในอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน เปนโอกาสในการพฒนาสงคมใหมความเจรญกาวหนามากขน ไดแก การพฒนาการศกษาเกยวกบภาษาตางประเทศสความเปนสากล การพฒนาเทคโนโลย การสอสารการพฒนาอาชพเพอสรางรายไดใหแกชมชน และการพฒนาสาธารณปโภค เปนตน สวนดานเชงลบมความบกพรอง เปนจดออน จดดอย ททาใหเกดอปสรรคทเปนปญหาในสงคมอนเปนผลมาจากการรบวฒนธรรมตางชาตมาใชมากเกนไป ไดแก การจดระบบการศกษา ความเสอมโทรมของสภาพแวดลอมทางธรรมชาต ความเสอมโทรมของสงคมและวฒนธรรม เปนตน สาหรบแนวทางอนรกษและการสรางภมคมกนวฒนธรรมตางชาตโดยการจาแนก จดกลม ทางวฒนธรรมเดมและวฒนธรรมทางชาตทเปนวฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผ คน วฒนธรรมการทางานของผ คน วฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผ คน ท ส งผลตอ การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวด สราษฎรธานหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553) มการเสนอแนวทางสรางภมค มกนไว 6 ประเดน คอ ประเดนแรก ดานศกษา คนควา และการวจยวฒนธรรมทองถน โดยกระบวนการมสวนของคนในชมชน ประเดนทสอง ดานสงเสรมใหชาวเกาะสมยและเกาะพะงนเหนคณคา รวมกนรกษาเอกลกษณทางวฒนธรรมของตน เพอสรางความเขาใจและมนใจแกคนในชมชน ประเดนทสาม ดานจดทาระบบเครอขายสารสนเทศทางดานวฒนธรรมเพอเปนศนยกลางเผยแพรประชาสมพนธผลงาน เพอใหประชาชนเขาใจ สามารถเลอกสรร ตดสนใจ และปรบเปลยนใหเหมาะสมกบการดาเนนชวตทงนสอมวลชนควรมบทบาทในการสงเสรม และสนบสนนงานดานวฒนธรรมมากยงขนดวย ประเดนทส ดานสรางพนทสาหรบวฒนธรรม เพอใหงายตอการจดการวฒนธรรมดงเดม และวฒนธรรมตางชาต อาจทาในรปเขตสงคมและวฒนธรรมพเศษ หรอในรปของเปนหมบานเพอการทองเทยวเชงอนรกษไดอกดวย เชน หมบานชาง หมบานควาย หมบานแขก ชมชนชาวเล ชาวจน ชาวไทยมสลม เปนตน นอกจากนควรสรางพนทเพอเผยแพรวฒนธรรมไทยในรปแบบตางๆ เชน นทรรศการ มมตอนรบ ตามสถานททองเทยว หรอตามโรงแรม รสอรท ประเดนทหา ดานสนบสนนกลม องคกรตางๆ ททาหนาทดานวฒนธรรมใหมความเขมแขงมากยงขน เมอองคดงกลาวมความเขมแขง การทาหนาทกยอมมประสทธภาพ กลมองคกรทกลาวถง ไดแก กลมแมบาน สมาคม ชมรม หนวยอนรกษ เปนตน และประเดนสดทาย ดานจดทาแผนยทธศาสตรดานวฒนธรรมระยะยาว เนนการพฒนาดานเศรษฐกจและสงคมทสอดคลองกบการดแลวฒนธรรมทสมดลยงยน ใหความสาคญกบศกษาบรบทชมชน ทน

227

วฒนธรรมทมอยทงทเปนทนวฒนธรรมดงเดม วฒนธรรมใหม วฒนธรรมตางชาต เพอหาผลกระทบ โอกาส และปจจยเสยง การอนรกษตองเรมจากการมสวนรวมของชมชนเปนหลก สรางจตสานก และรเทาทนการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม สรางวฒนธรรมชมชนใหความเขมแขง สามารถเปนพลงของการพฒนาประเทศได การอภปรายผล การศกษา“วฒนธรรมตางชาต” พลวตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน จากการศกษาบรบทพนทของอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน พบวาบรบทเดมของทงสองเกาะมสภาพภมศาสตร ศาสนา วฒนธรรมชมชน เปนปจจยกาหนด ผคนทง 3 กลม คอ ชาวไทย ชาวไทยมสลม และชาวไทยเชอสายจน มวถชวตตามแบบฉบบของตน ทงสวนทเกยวของกน คอ การประกอบอาชพ การผลต การใชทรพยากร สวนทรวมกน คอ การใชภาษา การศกษาเลาเรยน และสวนทแยกออกจากกนโดยสน คอ วฒนธรรมดานศาสนา วถการดาเนนชวตจงเปนไปดวยความเรยบงาย ผสมผสานกลมกลนกนและอยรวมกนอยางสนตสข ภายหลงมการสงเสรมการทองเทยวตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนทงประเภทธรรมชาต ประวตศาสตรและสถาปตยกรรม และพฒนาเปนอตสาหกรรมทองเทยว ซงเปนสาเหตทาใหเกดการเปลยนแปลง สงทเปลยนแปลงเหนไดชดเจนจากอตสาหกรรมทองเทยวไมวาจะเปนเรองการพฒนาโครงสรางพนฐานรองรบการขยายธรกจทองเทยวทสรางรายไดใหกบประเทศ สอดคลองกบแนวคดของนคม จารมณ (2536) ทวาอตสาหกรรมทองเทยวกอใหเกดรายไดเปนเงนตราตางประเทศ การสรางอาชพเสรม การผลตอาหาร การสรางสรรคความเจรญไปสภมภาคตาง ๆ เชน สงอานวยความสะดวกตาง ๆ ถนน ไฟฟา นาประปา เปนตน นอกจากนสอดคลองกบงานวจยของวลยลกษณ บญปราบ (2542) ทไดศกษาเรองการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวเกาะสมย อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน ทพบวาสงอานวยความสะดวกทเกดจากอตสาหกรรมทองเทยว ไดแก พฒนาเสนทางคมนาคม ทาเทยบเรอ ศนยกลางการทองเทยวทางทะเล การขยายไฟฟา นาประปา ระบบการสอสารททนสมยและทพกแรมสะดวกสบาย ซงการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวพนทเกาะสมยและเกาะพะงน กอใหเกดผลกระทบบรบทพนททงทางภมประเทศกายภาพและชวภาพ และเกดผลกระทบตอสภาพสงคมและวฒนธรรมดงเดมอนเนองจากวฒนธรรมภายนอกหรอวฒนธรรมตางชาต สอดคลองกบแนวคดทวาขอจากดของสภาพแวดลอมทางภมศาสตร ไดเกอหนนใหวฒนธรรมของตางชาตไดหลงไหลเขาสประเทศไทยในแวดวงอนจากด (สถาบนราชภฏ

228

นครศรธรรมราช, 2545) และยงสอดคลองกบแนวคดของสมศกด ศรสนตสข และสวรรณ บวทวน (2527) ทวาปจจยทเกดขนภายนอกชมชนมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม นอกจากนสอดคลองกบแนวคดของศรญยา วรากลวทย (2548) ไดสรปวาการพฒนาการทองเทยวมผลกระทบทางสงคมไมวาจะเปนผลกระทบตอแรงงานทองถน และสงผลกระทบตอแรงงาน การพฒนาและปรบปรงโครงสรางพนฐานทงสาธารณปโภคและสาธารณปการทไมสามารถควบคมและยงนบวนจะไมสมพนธกบวถชวตของสงคมมากขน เพราะขาดจตสานกและความรบผดชอบรวมกน สงผลใหเกดการเปลยนแปลงทงในดานกายภาพ เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม และกอใหเกดผลกระทบทงดานบวกและลบตอคนในสงคมสถาบนครอบครวและระบบเครอญาต กอใหเกดการเปลยนแปลงทางดานประเพณ และพธกรรม ตาง ๆ กระทบไปยงวถชวตและวฒนธรรมดานตาง ๆ ทาใหเกดการปรบตวของผคนอนเนองจากความเปลยนแปลงบรบทในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนในปจจบนนนเอง ดานพลวตและการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน ชวงหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553) พบวา สภาพสงคมและวฒนธรรมของพนททงสองเกาะมปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลง ทงทเปนการเปลยนแปลงภายในและการเปลยนแปลงภายนอก ปจจยภายใน คอ คณภาพชวตของผคน และการทามาหากน สวนปจจยภายนอก คอ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมของภาครฐและการถกคกคามจากสงคมภายนอก โดยการแพรกระจายของวฒนธรรมตางชาต ปจจยดงกลาวสงผลทาใหสงคมและวฒนธรรมของชมชนเกาะสมยและเกาะพะงนเปลยนแปลงแบบกาวกระโดดแทนการปรบเปลยนไปอยางชา ๆ เดมวถชวตของผคนทงสองเกาะมความเปนอยแบบเรยบงาย พงพาอาศยเกอกลกนระหวางคนกบคน และคนกบธรรมชาต การเปลยนแปลงของสงคมเปนไปโดยระบบธรรมชาต โดยมการปรบเปลยนไปอยางชาๆ ตามสภาพการณทเปลยนไป ผ คนมวฒนธรรมดานตาง ๆทเชอมโยงสมพนธตอกนเปนวงจรหวงโซของชวต กลาวคอ ผคนในเกาะสมยและเกาะพะงนมวฒนธรรมการเรยนรทผกยดอยกบสถาบนศาสนาและครอบครว สาระของการเรยนรเกยวของกบการดาเนนชวตและศาสนา ซงสอดรบกบวฒนธรรมการทางานของผคนบนเกาะทมทงปจเจกบคคลและการทางานเปนกลมทเกอกลพงพาอาศยกนแบบเครอญาต ซงการทางานในลกษณะนพบมากในงานภาคเกษตรทตองใชแรงงานจานวนมาก สวนวฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคนกเปนผลสบเนองมาจากวฒนธรรมการทางานทเนนการผลตในสงทบรโภคและบรโภคในส ง ทผลต ปรมาณการผลตขนอยกบปจจย สและแรงงานในครวเรอน โดยใชทรพยากรธรรมชาตทมอยบนเกาะเปนฐานการผลตทสาคญ ภายหลงเมอภาครฐไดกาหนด

229

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 (พ.ศ. 2520) ทมงเนนการพฒนาชนบทดานเศรษฐกจและสงคม ขยายฐานการผลตโดยปรบโครงสรางภาคการเกษตรและภาคอตสาหกรรมเพอการสงออกและกระจายอตสาหกรรมไปสสวนภมภาค เพอใหเขากบการเปลยนแปลงของตลาดโลก และยกระดบคณภาพชวตของผคนใหดยงขน (สานกงานสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2553) การขยายตวทางเศรษฐกจและโครงสรางพนฐานของทงสองเกาะทาใหการเดนทางตดตอกบภายนอกมความสะดวกมากขน และดวยเหตทพนททงสองเกาะอยกลางทะเลอาวไทย ซงมตนทนดานทรพยากรทางธรรมชาตอดมสมบรณ ทสามารถผลตเมดเงนใหกบประเทศไดอยางมหาศาล ชาวตางชาตทตองการหลกเลยงความแออดของฝงทะเลจงหวดภเกตจงไดเปลยนเสนทางมาทองเทยวมายงเกาะสมยและเกาะพะงนมากขน ชาวบานตองปรบวถชวตดวยการหารายไดจากการเขามาของชาวตางชาต ดาเนนกจกรรมการทองเทยวอยางงาย ๆ เชน การสรางเพงพกดวยตนมะพราวใหเชาตามชายหาด เปนตน ตอมาชวงหลงปพ.ศ.2530 การทองเทยวขยายตวอยางรวดเรว ภาครฐไดปรบโครงสรางสาธารณปโภคและบรการสาธารณะตาง ๆ ใหทนสมยยงขน เพอรองรบการลงทนจากชาวตางชาตทหลงไหลเขามามองหาทาเลทองในการลงทนกจการตาง ๆบนเกาะ การขานรบการเขามาของชาวตางชาตดวยการปรบโครงสรางพนฐานดงกลาว คอปจจยทสาคญในการทาใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของผคนในเกาะสมยและเกาะพะงนแบบกาวกระโดดอยางรวดเรว เปรยบเสมอนพลงของคลนยกษในทะเลทถาโถมเขาหาชายฝงรอบ ๆเกาะทงสอง แรงกระแทกจากเกลยวคลนทกระทบชายฝงสงผลใหการดารงชวตของผคนบนเกาะตองโนมเอนไปตามทศทางลมทนาพาคลนยกษลกนเขามา จากทเคยใชชวตแบบเดมดวยการพงพาอาศยระหวางคนและธรรมชาต อยอยางพอเพยง ตองปรบเปนการแสวงหารายไดจากชาวตางชาตในรปแบบตาง ๆ โดยมตนทนทางทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทสวยงามมาเปนทนทรพยในการ ประกอบอาชพ และมคานยมทคานงถงเพยงแตความพอใจของนกทองเทยวเปนอนดบแรก พนททงสองเกาะจงเปลยนแปลงเปนแบบเดยวกบภเกตและพทยา ซงผลของศกษานสอดคลองกบงานวจยของปราณ เพชรแกว (2547) ทไดศกษา การเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมและเศรษฐกจ ศกษากรณเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน ผลการศกษานนพบวา ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรม และเศรษฐกจของเกาะสมย มทงปจจยภายในและปจจยภายนอก ปจจยภายใน ไดแก ประชากรและการทามาหากน ความขดแยง การขาดแคลนทรพยากร การศกษา และการอบรมสงสอน สวนปจจยภายนอกทสาคญ ไดแก แผนพฒนาของรฐ การคมนาคม การถกสงคมภายนอกรกราน การรบเอาเทคโนโลยภายนอก และการทองเทยว สาหรบการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรม และเศรษฐกจของเกาะสมย พบวา มการเปลยนแปลงความสมพนธระหวาง สมาชกในครวเรอน การ

230

เปลยนแปลงความสมพนธระหวางสมาชกในชมชน และการเปลยนแปลงทางการศกษา สวนการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม มการเปลยนแปลงความสมพนธระหวางบานกบวด การเปลยนแปลงดานประเพณ และการเปลยนแปลงดานพกผอนหยอนใจ นอกจากนนการเขามาของชาวตางชาต ยงไดนาพา“วฒนธรรมของตนเอง” มาแพรกระจายในสงคมของผคนในเกาะสมยและเกาะพะงนดวย และยงนานวนเขาวฒนธรรมตางชาตกเรมคกคามเขามาครอบงาผคนในสงคมมากขน ดวยตางเหนวาการเปลยนแปลงวถชวตตามกระแสวฒนธรรมตางชาตจะทาใหตนเองและครอบครวมคณภาพชวตทดขน โดยมใชหนหลงกลบไปมองรองรอยทางวฒนธรรมแบบเดมทหลงเหลออย

ในสวนวฒนธรรมตางชาตทมบทบาทตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน ชวงหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553) มการสงเสรมอตสาหกรรมทองเทยวในพนทเกาะสมยและเกาะ พะงน ทาใหวฒนธรรมตางชาตตะวนตกแพรกระจายและผสมผสานกบวฒนธรรมไทยอยางรวดเรว สอดคลองกนแนวคดของนงเยาว ชาญณรงค (2542) ทไดศกษาวฒนธรรมตางชาตตะวนตกของชนชาตในทวปยโรป อเมรกา และชนชาตในกลมสแกนดเนเวย ไดแพรหลายไปทวโลกโดยการตดตอคาขาย การทองเทยว การเผยแพรทางโทรคมนาคมและสอตางๆ มอทธพลตอความเปนอยของผ คน โดยเฉพาะวฒนธรรมตางชาตในดานวฒนธรรมและกระบวนการเรยนร วฒนธรรมการทางาน และวฒนธรรมการผลตและการบรโภค ซงวฒนธรรมและกระบวนการเรยนร ไดแก การศกษา ภาษา การใชเทคโนโลยในการประกอบอาชพ และการประกอบอาชพแบบใหม เปนวฒนธรรมทปรบเปลยนและรบมาจากวฒนธรรมตะวนตก โดยเฉพาะการศกษาและภาษา เนองจากเกาะสมยและเกาะพะงนเปนเมองการทองเทยว เศรษฐกจของสองเกาะนจงผกอยกบการเขามาของนกทองเทยวตางชาต ทาใหตองเรยนรวฒนธรรมของชาวตางชาตเพอการปรบตว สอดคลองกบงานวจยของปทมาภรณ ธรรมทต (2542) ทไดศกษากระบวนการใหสารนเทศเพอการปรบตวทางวฒนธรรมของบคลากรตางชาตในประเทศไทย ทมการแสวงหาจากเพอนในประเทศของตนเอง รวมทงเพอนคนไทยและมการสบคนขอมลดวยระบบอนเตอรเนต และจากสอสงพมพประเภทหนงสอ รวมไปถงแหลงขอมลการทองเทยวแหงประเทศไทยทตรงตอความตองการของบคลากรตางชาต นอกจากนวฒนธรรมและกระบวนการเรยนรตองทตองอาศยพนฐานดานการศกษา และภาษาตางประเทศเปนสาคญยงมความเกยวของกบวฒนธรรมการทางานของผคน มธรกจตางๆ ทเปดใหบรการในเกาะสมยและเกาะพะงนใหความสาคญความชานาญดานภาษาเปนอนดบแรก บางบรษทเปดรบสมครพนกงานโดยเนนความเชยวชาญดานภาษาไมเนนระดบการศกษา โรงแรมบางแหงจายเงนเดอนแรงงานตางดาวชาวพมาสงกวาชาวไทย เนองจากชาว

231

พมาเหลานนมความรดานภาษาองกฤษมากกวานนเอง ดงนนผคนในพนทโดยทวไปทมฐานะดนยมสงลกหลานเรยนในโรงเรยนนานาชาตทเปดในพนท แมวาจะตองเสยคาใชจายจานวนมากกตาม วฒนธรรมดานภาษาทปรบเปลยนไปสงผลใหวถชวตความเปนอยของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนในทกอาชพทงทางตรงและทางออมเปนเหตใหวฒนธรรมการทางานแบบเดมของชาวเกาะสมยและเกาะพะงนเปลยนแปลงไปหลงแผนพฒนาและสงคมแหงชาตฉบบท 4 สอดคลอง กบแนวคดของนงเยาว ชาญณรงค (2542) ทวาวฒนธรรมการทางานแบบเดมตองปรบตวและเปลยนแปลง เพราะการรกคบทางวฒนธรรม ทาใหวฒนธรรมดงเดมถกรกราน การทางานแบบตะวนตกกเขามาแทนทจนกลายเปนแบบแผนปฏบตในปจจบน ทสาคญวฒนธรรมการทางานตะวนตกทเขามาและแพรกระจายคอ ธรกจตางชาตทมบทบาทในพนท การสรางพนทสาหรบคนตางชาต การทาธรกจนายหนา และการนาการบรหารงานแบบตะวนตกมาใชในการทาธรกจทองเทยว โดยยดหลกการทางานแบบคมทน เนนคณภาพและความรวดเรว มาเปนฐานคดในการกาหนดมลคาชนงาน แตในขณะเดยวกนวฒนธรรมการทางานของไทยในสงคมถกปลกฝงใหมจตใจเออเฟอเผอแผ มนาใจกวางขวาง และเหนอกเหนใจผ อน นยมความจรงใจและใหความชวยเหลอซงกนและกน ไมคดเอาเปรยบผ อนๆ (ประเสรฐ แยมกลมฟ ง, 2530) ทาใหชาวตางชาตรสกอดอดใจกบวฒนธรรมการทางานของคนไทย เหนไดจากการศกษาวฒนธรรมการทางานของเกรยงศกด นรตพฒนะศย (2544) ทไดศกษาเรองการรบรการทางานระหวางไทยชาวตางชาตในสถานททางาน ทไดหยบยกใหเหนวาพฤตกรรมการทางานของคนไทยสวนใหญยดตดอยกบวธการทางานเดมๆ ทางานแบบเปนฝายรบมากกวาเปนฝายรก การมองการณไกล และขาดความสามารถในการทางานเปนทม ดงนนในปจจบนวฒนธรรมการทางานของผคนในเกาะสมยและเกาะพะงน จาเปนตองรบวฒนธรรมการทางานตางชาตหลายอยาง ไดแก การทางานแบบประกนคณภาพ เชน การรบประกนสนคาและบรการ การบรการหลงการขาย การทางานแบบเครอขาย การทางานแบบแฟรนไชส เปนตน เพอใหเกดความสะดวกและผลประโยชนทางธรกจในการรวมงานระหวางคนไทยและตางชาต จาเปนทตองเรยนรวฒนธรรมทางานซงกนและกนเพอแกปญหาวฒนธรรม สงคม ภาษาทแตกตางกนสอดคลองกบงานวจยของปทมา อฬารธรรม (2544) ทไดศกษา คณลกษณะผ รวมงานชาวไทยทประสบความสาเรจในการทางานกบบรษทตางชาต ทพบปญหาและอปสรรคในการทางานกบคนตางชาตของผ รวมงานชาวไทย มกจะพบปญหาดานวฒนธรรม สงคม ภาษา ทแตกตางกน ทาใหเกดปญหาในการสอสารและความเขาใจในการทางานระหวางผ รวมงานชาวไทยกบชาวตางชาต สาหรบวฒนธรรมตางชาตอกอยางหนงทเปนวฒนธรรมการผลตและการบรโภค ไดแก การผลตและการบรโภคอาหาร เครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรค และสาธารณปโภค ทมบทบาทตอการ

232

เปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน ชวงหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553) ทรบมาจากชาตตะวนตกไดสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมทงฐานการผลตและการบรโภคในระดบ ครอบครว ชมชน และเมอง การผลตแบบเดมทเคยผลตไดในชมชน ปจจบนนาเขาจากภายนอกแทบทงหมด เพราะในชมชนเองผลตสงผลตเหลานนไดแล แมวาผลตไดแตกไมตอบสนองความตองการของชมชน เนองจากวฒนธรรมการบรโภคไดเปลยนแปลงไปเปนการบรโภคตามแบบชาวตะวนตก แนวโนมการผลตและบรโภคของผคนในเกาะสมยและเกาะพะงนจงมงทศทางไปตามกระแสของวฒนธรรมตางชาตมากขน ทงนทงนนกเพอรองรบธรกจการทองเทยวทตองใชเทคโนโลยและนวตกรรมการผลตและบรโภคสมยใหม ตามแนวคดของเกรยงศกด เจรญวงศศกด (2546) ทวาธรกจการทองเทยว เปนกระตนใหเกดกระแสวตถนยม บรโภคนยม และความฟ งเฟอตาง ๆ เกดความครองงาทางวฒนธรรมทงในปจจบนและอนาคต

สาหรบผลกระทบ อปสรรค และโอกาสของวฒนธรรมตางชาตชมชนอาเภอเกาะสมย และอาเภอเกาะพะงนหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 -ปจจบน (พ.ศ. 2553) เมอพจารณาทงในเชงบวกและเชงลบ เหนไดวาในเชงบวกวฒนธรรมตางชาตทมาพรอม กบการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวทาใหผ คนในชมชนไดพฒนาการศกษาเกยวกบภาษาตางประเทศสความเปนสากล มการผสมผสานทางวฒนธรรม และระบบสาธารณปโภคพฒนาใหเกดความสะดวกสบาย รวมถงพฒนาอาชพเพอสรางรายไดใหแกชมชน ซงสอดคลองกบแนวคดของนคม จารมณ (2536) ทวาการพฒนาอตสาหกรรมทองเทยวของประเทศเปนการสรางอาชพมากมายและเปนการสรางอาชพเสรมทตอเนองจากการทองเทยว นอกจากนพฒนาการเรยนรระบบการสอสารและเทคโนโลยทนสมยทเกดขนในสงคมเปนสาเหตหนงทกอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมตามแนวคดของณรงค เสงประชา (2531) ไมวาจะเปนการคดคนไดเองหรอการรบเอามาใชในการทางาน หรอแมเพออานวยความสะดวกและทนแรงในการดาเนนชวต สวนในดานเชงลบนนวฒนธรรมตางชาตในปจจบน เหนไดวาเปนการทาลายเอกลกษณของวฒนธรรมและสงคมดงเดมทมความเกยวโยงวฒนธรรมการเรยนร วฒนธรรมการทางาน และวฒนธรรมการผลตและบรโภค รวมถงการทาลายทรพยากรทมอยในพนท เปนผลทาใหการจดระบบการศกษาเพอการเรยนรเปลยนแปลง เกดความเสอมโทรมสภาพแวดลอมทางธรรมชาต และทางสงคมและวฒนธรรม เชน การเปลอยกายอาบแดด การกอดจบ การแตงกายไมปกปด การดมของมนเมา การสบบหร การขายบรการทางเพศ ผลกระทบดงกลาวเกดจากการทผ คนในเกาะสมยและเกาะพะงนไมไดสรางกฎระเบยบ กตกาทางสงคมสาหรบควบคมนกทองเทยว

233

ชาวตางชาต การแพรกระจายของวฒนธรรมตางชาตจงเปนไปอยางเสร ดวยเหตทเกรงวาหากสรางกฎระเบยบมาบงคบใชกบนกทองเทยว จะทาใหนกทองเทยวจะไมเดนทางเขามายงเกาะสมยและเกาะพะงน นอกจากนนปญหาการไมควบคมบรบทชมชนดานการกอสรางบานพกตากอากาศตามเชงเขา กเปนการทาลายภมประเทศดวยเชนกน ซงสอดคลองกบแนวคดของเกรยงศกด เจรญวงศศกด (2546) ทวาการแพรกระจายวฒนธรรมตางชาตทแพรกระจายมายงวฒนธรรมทองถนสามารถสรางผลกระทบกบสงคมไทย หากสงคมไทยขาดการประยกตปรบเปลยนใหเหมาะสมผลทตามมาอาจเกดปญหาความขดแยงระหวางกลมคนทยดมนในวฒนธรรมเดมและวฒนธรรมใหม ดงนนการแพรกระจายวฒนธรรมตางชาตทเกดขนในพนททกวนนโดยเฉพาะในเกาะพะงนเทศกาลฟลมนปารตเกดปญหามากมายไมวาจะเปนการแตงกายโปเปลอยไมปกปด การกอดจบ การดมของมนเมา การสบบหร การมวเมาเสพยา เพราะขาดการควบคมเฝาระวงทรดกมของหนวยงานราชการและบคคลในพนท การอนรกษตองเรมจากการมสวนรวมของชมชนเปนหลก สรางจตสานก สอดคลองกบงานวจยของพพธ รตนรกษ (2551) ทไดเรองผลกระทบของงานฟลมนปารตตอประชาชนอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ทพบวาการจดงานฟลมนปารตมผลกระทบตอประชาชนในระดบรากหญา เนองจากไมมตนทนแตคนระดบกลางและนายทนมทนในการกอสรางทพกอาศย ชาวตางชาตทเขามาทองเทยวทาผดทางวฒนธรรม มการเปลอยกายอาบแดดรมชายหาด การกอดจบในทสาธารณะตางๆ และมการดมของมนเมา อกทงยงสอดคลองกบแนวคดของทพยสดา นยทรพย (2535) ทวาความเปนวฒนธรรมของตางชาตในสงคมกอใหเกดปญหามากมาย เชน ปญหาสงแวดลอม ปญหายาเสพตด ปญหาโสเภณ ปญหาอาชญากรรม ปญหาการตดไมทาลายปา เปนตน ดงนนการหาแนวทางการสรางภมคมกนวฒนธรรมตางชาต มความสาคญตอการดารงชวตของผ คนไมวาจะเปนการศกษา คนควา วจยวฒนธรรมทองถน สงเสรมใหคณคาและรวมกนรกษาเอกลกษณทางวฒนธรรมตน จดทาระบบเครอขายสารสนเทศทางดานวฒนธรรม สรางพนทสาหรบวฒนธรรม สนบสนนกลมองคกรตาง ๆ ททาหนาทดานวฒนธรรมใหมความเขมแขง และจดทาแผนยทธศาสตรดานวฒนธรรมระยะยาว โดยใหทกภาคสวนของชมชนไดมสวนรวม สรางจตสานกทงคนในและคนนอก สรางวฒนธรรมชมชนใหความเขมแขงสบตอรนลกรนหลานลวนเปนแนวทางสรางภมคมกนไดในระดบหนงเทานนในยคปจจบนของสงคม

จากพลวตและการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนเกาะสมยและ เกาะพะงนในชวงหลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553) สบเนองจากสงเสรมการทองเทยวทาใหวฒนธรรมตางชาตแพรกระจายวฒนธรรม สงใหผคนในพนทรบวฒนธรรมและกระบวนการเรยนร วฒนธรรมการทางาน วฒนธรรมการผลตและบรโภค

234

หากปจจบนยงไมมแนวทางอนรกษและสรางภมคมกน แนวโนมอนาคตขางหนายอมสงผลกระทบอยางมหาศาลตอผคนในพนท โดยเฉพาะทเหนเปนรปธรรมมากทสดคอ บรบททางกายภาพอนเนองจากทรพยากรถกทาลายและภยพบตจากธรรมชาต และสงผลไปถงทนทางวฒนธรรม เศรษฐกจและทางสงคมทงในระดบภาพรวมของพนท จงหวดและประเทศ ขอเสนอแนะ

จากผลการศกษาวจยเรอง “วฒนธรรมตางชาต” พลวตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ผลการศกษานนพบวาวฒนธรรมตางชาตตะวนตกทมตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน หลงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 - ปจจบน (พ.ศ. 2553) ทสาคญคอ วฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผ คน วฒนธรรมการทางานของผคน วฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน ดงนนคณะผ วจยจงใครเสนอแนะดงน ขอเสนอแนะเชงนโยบายตอพนทและหนวยงานทเกยวของ

1. หนวยงานทเกยวของการสงเสรมการทองเทยวทกระดบควรกาหนดนโยบายหรอยทธศาสตรสงเสรมการทองเทยวในการบรหารจดการเพอเสรมสรางรากฐานทางวฒนธรรมไทยใหเขมแขง ควบคกบการใชประโยชนจากทนทางวฒนธรรมในการสรางภมคมกนทางสงคมในทกระดบใหพรอมรบการเปลยนแปลง และเพอใหการพฒนาประเทศเปนไปอยางสมดลยงยน

2. หนวยงานปกครองสวนทองถน เครอขายทางวฒนธรรม และชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ควรทบทวนพลวตและแนวโนมการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมของชมชนดงเดมเพออนรกษและรกษาใหคงอย โดยสรางภมคมกนการผสมผสานทางวฒนธรรมตางชาตและกระแสวฒนธรรมใหมยคปจจบนทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชน โดยเฉพาะวฒนธรรมและกระบวนการเรยนรของผคน วฒนธรรมการทางานของผคน วฒนธรรมการผลตและการบรโภคของผคน ขอเสนอแนะเชงปฏบตหรอการนาไปใช

1. ผประกอบการธรกจการทองเทยวและนกทองเทยว รวมถงผคนในชมชนอาเภอเกาะ สมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ควรตระหนกตอการใชและการจดการพนท รวมถงการอยรวมกนและมความรบผดชอบตอวฒนธรรมและสงคมของผคนมากกวาน

235

2. ผคนในชมชนควรเลอกรบ ปรบ ใช และสรางภมคมกนวฒนธรรมตางชาตเกยวกบวฒนธรรมและกระบวนการเรยนร วฒนธรรมการทางาน วฒนธรรมการผลตและการบรโภค เพราะการเปดกวางทางวฒนธรรมอาจสงผลการสญเสยความเปนอตลกษณจากการเผยแพรของวฒนธรรมตางชาตไดโดยงาย

3. ควรมนาผลการวจยไปใชในการเผยแพรทงในระดบชาตห รอนานาชาต เพอแลกเปลยนความคดเหนทศทางการสงเสรมอตสาหกรรมการทองเทยวและทบทวนเพอประเมนผลกระทบทงในดานบวกและดานลบของการทองเทยว การสงเสรมภาพลกษณของประเทศไทยโดยเฉพาะการจดงานฟลมนปารตในอาเภอเกาะพะงน ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. ควรไดมการตอยอดการวจย“วฒนธรรมตางชาต” พลวตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม ของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน ในดานอนๆ ทยงไมศกษา

2. กรณทมการศกษาในลกษณะน ควรมทมวจยรวมซงเปนคนในพนท จะทาใหเขาใจและไดเจาะลกมากยงขน

3. ควรศกษาวฒนธรรมแรงงานขามชาตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนอาเภอเกาะสมยและเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน

236

บรรณานกรม กว รกษพลอรยคณ. (2545). การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชน

ยานตลาดพล. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาไทยศกษา มหาวทยาลยราชภฏธนบร. การทองเทยวและกฬาจงหวดสราษฎรธาน, สานกงาน. (2554). สถตนกทองเทยวชาวตางชาต

ป 2547-2553 [Online]. เขาถงไดจาก : http://www.suratts.com/surat [2554, เมษายน 12]. เกรยงศกด นรตพฒนะศย. (2544). การรบรการทางานระหวางไทยชาวตางชาตในสถานท ทางาน. กรงเทพฯ : เอเชยบค. _______ . (2546). ภาพอนาคตและคณลกษณะของคนไทยทพงประสงค. กรงเทพฯ : หางหนสวน

จากด ว.ท.ซ. คอมมวนเคชน. เกษตรอาเภอเกาะสมย, สานกงาน. (2552). “พชทสาคญของเกาะสมย” [Online]. เขาไดจาก : http: //kosamui.suratthani.doae.go.th [2553, พฤศจกายน 15] เกาะพะงน, อาเภอ. (2553). บรรยายสรปอาเภอเกาะพะงน [Online]. เขาถงไดจาก :

http : //123.242.172.2 /home/document /aumphur/kohpahan.doc [2553, พฤศจกายน 20] เกาะสมย,อาเภอ. (2553). บรรยายสรปอาเภอเกาะสมย [Online]. เขาถงไดจาก : http : //123.242.172.2/home/document /aumphur/kohsamui.doc [2553, พฤศจกายน 20] โครงการสารานกรมไทยสาหรบเยาวชน. (2550). สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน โดยพระราช

ประสงคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เลมท 20. (พมพครงท 7). กรงเทพ ฯ . โครงการสารานกรมไทยสาหรบเยาวชน.

คณะกรรมการเขตพนทการศกษาสราษฎรธานธาน เขต 1,สานกงาน. (2536). รายชอโรงเรยนอาเภอเกาะพะงน [Online]. เขาไดจาก http://kpt.surat1.go.th/e.html [2553, ธนวาคม 17]

คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, สานกงาน. (2553). แผนพฒนาเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาตฉบบท 4 พ.ศ. 2520-2524. เขาไดจาก : http://www.nesdb.go.th. [2553, เมษายน 10]

คณะกรรมการศนยวจย วทยาลยครสราษฎรธาน. (2534). ขอมลเบองตนทางวฒนธรรมอาเภอ เกาะสมย อาเภอเกาะพงน อาเภอบานนาเดม อาเภอพนพน อาเภอไชยา อาเภอ กาญจนดษฐ อาเภอเวยงสระ อาเภอพระแสง. คณะกรรมการศนยศลปวฒนธรรม วทยาลยครสราษฎรธาน. งามพศ สตยสงวน. (2543). หลกมานษยวทยาวฒนธรรม. (พมพครงท 4). กรงเทพฯ : รามาการพมพ.

237

เจรญ ศรประดษฐ และกอมารดน ยสา. (2548) .ชมชนชาวไทยมสลมในจงหวดสราษฎรธาน. กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต. เฉลยว บรภกด. (2527). วฒนธรรมการทางานของคนไทย.วารสารแนะแนว, 19 (95), 19-22. ฉนทส ทองชวย. (2534). ภาษาและอกษรถน (เนนภาคใต). กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. ชยาภรณ ชนรงโรจน. (2539, มกราคม-มนาคม). ผลกระทบดานสงคม วฒนธรรม และการเมอง

จากการพฒนาการทองเทยว. จลสารการทองเทยว 15 (1) : 32 – 41. ชวน เพชรแกว. (2549). ชาวไทยเชอสายจนในจงหวดสราษฎรธาน. สราษฎรธาน : วทยาลยคร

สราษฎรธาน. ชวน เพชรแกว และสบาย ไสยรนทร. (2534). สราษฎรธานของเรา. สราษฎรธาน : วทยาลยคร

สราษฏรธาน. ณรงค บญสวยขวญ. (2543). วถชวตของประชาชนในลมนาปากพนง อนเนองมาจากการ

พฒนาของรฐในระยะแผนพฒนาฉบบท 1-8. สงขลา : โครงการโครงสรางและพลวตวฒนธรรมภาคใตกบการพฒนา.

ณรงค เสงประชา. (2531). พนฐานวฒนธรรมไทย. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. ทพยสดา นยทรพย. (2535). ภาษากบวฒนธรรม. กรงเทพฯ : โรงพมพศาสนา กรมการศาสนา. เทศบาลเมองเกาะสมย, สานกงาน. (2553) . [Online].” แผนพฒนาตาบล” เขาไดจาก http://www. Kohsamuicity.go.th. [2553, พฤศจกายน 15] _______ . (2552). แผนพฒนาเทศบาลเมองเกาะสมย (พ.ศ. 2548-2551) และ (พ.ศ. 2552 - 2554). สราษฏรธาน : สานกงานเทศบาลเมองเกาะสมย. นงเยาว ชาญณรงค. (2542). วฒนธรรมและศาสนา. (พมพครงท 4). กรงเทพฯ : สานกพมพ

มหาวทยาลยรามคาแหง. นอย วจตร. (2548). ศกษาการเปลยนแปลงวฒนธรรมเกยวกบปจจยพนฐานในการดารงชวต

ของชาวบานอาเภอพะงน จงหวดสราษฎรธาน ตงแต พ.ศ.2513-2548. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาไทยคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ.

นคม จารมณ. (2536). การทองเทยวและการจดการอตสาหกรรมทองเทยว. กรงเทพฯ : คณะวชาวทยาการจดการ วทยาลยครมหาสารคาม.

นธ เอยวศรวงศ. (2543). พทธศาสนาในความเปลยนแปลงของสงคมไทย. กรงเทพฯ : มลนธโกมลคมทอง.

238

บงกชรตน เตชะไตรศกด. (2541). ภมศาสตรวฒนธรรม. กรงเทพฯ : สานกพมพมหาวทยาลยรามคาแหง.

บวกนก วชรปรดา. (2544). การผสมผสานทางวฒนธรรม : กรณศกษาบานทามะไฟหวาน ตาบลทามะไฟหวาน อาเภอแกงครอ จงหวดชยภม. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาไทยคดศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ประทม ชมเพงพนธ และชาญณรงค เทยงธรรม. (2542). “สราษฎรธาน จงหวด” สารานกรม วฒนธรรมไทยภาคใต เลม 17. กรงเทพฯ : มลนธธนาคารไทยพาณชย.

ประภาศร สหอาไพ. (2550). วฒนธรรมทางภาษา. (พมพครงท 3). กรงเทพฯ : หางหนสวนจากดสามลดา ประเวศ วะส. (2528). ทางเลอกยทธศาสตรการพฒนาของไทย. สงคมพฒนา, 1 : 16-51. _______ . (2538). วฒนธรรมกบการพฒนา. กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต. _______ . (2548). การพฒนาตองเอาวฒนธรรมเปนทตง. (พมพครงท 3). กรงเทพฯ :

กระทรวงวฒนธรรม. ประเสรฐ แยมกลมฟ ง. (2530). ลกษณะประจาชาต. กรงเทพฯ : วทยาลยปองกนราชอาณาจกร. ปราณ เพชรแกว. (2547). การเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรม และเศรษฐกจ : ศกษากรณ

เกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน. สราษฎรธาน : มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน. ปราโมทย พรยสถตและสธวงศ พงศไพบลย. (2542). “เกาะพะงน, อาเภอ” สารานกรมวฒนธรรม

ไทยภาคใต เลม 2. กรงเทพฯ : มลนธธนาคารไทยพาณชย. ปทมาภรณ ธรรมทต. (2542). กระบวนการใหสารนเทศเพอการปรบตวทางวฒนธรรมของ

บคลากรตางชาตในประเทศไทย. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง.

ปทมา อฬารธรรม. (2544). คณลกษณะผรวมงานชาวไทยทประสบความสาเรจในการทางานกบ

บรษทตางชาต. ชลบร : มหาวทยาลยบรพา. ปยนช คงวทยากล. (2540). ผลกระทบของการพฒนาการทองเทยวทมตอการใชทดนและ

สภาพแวดลอม ของเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน .วทยานพนธการวางแผนภาคและเมองมหาบณฑต สาขาการวางแผนภาค จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ปยวรรณ คงประเสรฐ. (2551). การทองเทยวเชงนเวศแบบบรณาการเพอการวางแผน

พฒนาการทองเทยวอยางยงยนทเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน. วทยานพนธ วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาการวางแผนและการจดการทองเทยวเพออนรกษสงแวดลอม มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

239

ผองพนธ มณรตน. (2540). การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม. กรงเทพฯ : โครงการผลตตาราและเอกสารการสอน คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พทยา สายห. (2529). ความเขาใจเกยวกบกลไกของสงคม. (พมพ�ครงท 4). กรงเทพฯ : พฆเนศ. พพธ รตนรกษ. (2551). ผลกระทบของงานฟลมนปารตตอประชาชนอาเภอเกาะพะงน จงหวด

สราษฎรธาน. วทยานพนธรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต วทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน.

พศมย จารจตตพนธ. (2536). ผลกระทบของการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวตอ

เศรษฐกจและการศกษาในเกาะสมย. ปรญญานพนธการศกษาดษฎบณฑต สาขาพฒนศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

ไพฑรย ป นสวรรณ และกลญา แกวประดษฐ. (2552). ฐานเศรษฐกจและทนทางวฒนธรรม

อาเภอเกาะพะงนจงหวดสราษฎรธาน. สราษฎรธาน : มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน. ไพฑรย ศรฟา, บนทกและรวบรวม. (2553). “คนดงเดมในเกาะสมย “ [Online]. เขาถงไดจาก : http://www.oknation.ne [2553, พฤศจกายน 7] ยศ สนตสมบต. (2548). มนษยกบวฒนธรรม. (พมพครงท 3). กรงเทพฯ : บรษทพมพด จากด. รวพร อมโรจน. (2544). การเรยนรวฒนธรรมการบรโภคของนกเรยนวนรนในเขตเมอง.

วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการศกษานอกระบบ มหาวทยาลยเชยงใหม. รชนกร เศรษโฐ. (2528). สงคมวทยาชนบท. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช. ราชบณฑตยสถาน. (2535). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525. กรงเทพฯ :

ไทยวฒนาพานช. _______ . (2546). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ :

นานมบคสพบลเคชนส. รงแสง อรณไพโรจน. (2547). อทธพลของวฒนธรรมตางชาตทมตอพฤตกรรมสงคมของ

เยาวชนไทยในกรงเทพมหานคร. ภาควชาจตวทยาการศกษาและการแนะแนว คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

วลยลกษณ บญปราบ. (2542). การพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวเกาะสมย อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาไทยคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ.

วศน องคพฒนากล. (2548). นเวศวทยาสงแวดลอม. (พมพครงท 2). นครปฐม : มหาวทยาลยศลปากร.

240

วลยาณ วระพานชย และกลม. (2527). นทานพนบานอาเภอเกาะสมย. สราษฎรธาน : วทยาลยครสราษฎรธาน.

วภารตน พนธฤทธดา. (2544). อทธพลของวฒนธรรมตางประเทศทมตออตลกษณของ วยรนไทย : ศกษาเฉพาะกรณดนตรญปน. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรญยา วรากลวทย. (2548). การประเมนผลทเกดจากการจดการทรพยากรทองเทยว. กรงเทพฯ : สานกงานพฒนาการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา.

ศนยประสานการทองเทยวเกาะสมย, สานกงาน. (2553) . “ขอมลนกทองเทยว” [Online]. เขาไดจาก : http://kosamui.suratthani.doae.go.th [2553, ธนวาคม 25]

ศนยศกษาเศรษฐศาสตรการเมอง, จฬาลงกรณมหาวทยาลย. (2544). “วฒนธรรมตะวนตกกบพฒนาการสงคมไทย” ใน 60 ป ฉตรทพย นาถสภา. กรงเทพฯ : บรษท พ.เพรส จากด.

สถานตารวจภธรเกาะสมย. (2553). “สถตขอมลคดอาญา” [Online]. เขาไดจาก : http://203.147.61.20/web_samui/index_main.asp [2553, ธนวาคม 25] สถาบนราชภฏนครศรธรรมราช. (2545). การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของไทย.

นครศรธรรมราช : คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร. สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย. (2545). “การศกษาขดความสามารถ ในการรองรบการพฒนาการทองเทยว ของแหลงทองเทยวเกาะสมย” เสนอตอการ ทองเทยวแหงประเทศไทย. ม.ป.ท. สถตจงหวดสราษฎรธาน, สานกงาน. (2553). ขอมลสถตการทองเทยวอาเภอเกาะสมย และเกาะพงน จงหวดสราษฎรธาน ป พ.ศ. 2550 [Online]. เขาถงไดจาก : http://www.surat.nso.go.th/surat/index [2553, ธนวาคม 12] สนท สมครการ. (2538). การเปลยนแปลงทางวฒนธรรมกบพฒนาการของสงคม. กรงเทพฯ :

โครงการสงเสรมเอกสารวชาการ สถาบนพฒนาบณฑตบรหารศาสตร. สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, สานกงาน. (2553). ”สภาพเศรษฐกจภาคบรการและ

ภาวะการทองเทยวในพนทเกาะสมย” [Online]. เขาไดจาก : http://www.nesac.go.th [2553, ตลาคม 5]

_______ . (2553). “แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต” [Online]. เขาไดจาก : http://www.nesdb.go.th/Default. [2553, พฤศจกายน 8]

241

สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟากรมพระยาภาณพนธวงศวรเดช,พระนพนธ. (2504). ชววฒน ตอนท 3 หนงสอรายงานหวเมองตะวนตกฯ เมองปราณบร เขาสามรอยยอด เกาะพะงน เกาะสมย. กรงเทพฯ : องคการคาของครสภา. สมศกด ศรสนตสข และสวรรณ บวทวน. (2527). การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

ของชมชนสองแหง ในจงหวดขอนแกน หมบานอมพวน และหมบานคาแกนคน. ภาควชาสงคมศาสตร คณะมนษยและสงคมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

สาโรช เนตธรรมกล และเพลนพศ เนตธรรมกล. (2553). ฐานเศรษฐกจและทนทางวฒนธรรม

อาเภอเกาะสมย. สราษฎรธาน : มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน. สาธารณสขอาเภอเกาะสมย, สานกงาน. (2554). สถตขอมลดานสาธารณสขอาเภอเกาะสมยป

2550-2554 [Online]. เขาถงไดจาก : http://www.suratts.com/surat [2554, เมษายน 12] สโขทยธรรมาธราช, มหาวทยาลย. (2544). เอกสารสอนชดวชาสงคมและวฒนธรรมไทย หนวยท

1-7. (พมพครงท 4). กรงเทพฯ : หางหนสวนจากดอรณการพมพ. สธวงศ พงศไพบลย. (2544). โครงสรางและพลวตวฒนธรรมภาคใตกบการพฒนา. กรงเทพฯ :

สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.). สพตรา สภาพ. (2521). สงคมวทยา. (พมพครงท 4). กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช. _______ . (2540). สงคมและวฒนธรรม . (พมพครงท 6). กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. สเมธ อนทรพรหม.(2550). การมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน. ชลบร : มหาวทยาลยบรพา. สราษฎรธาน, จงหวด. ( 2553). บรรยายสรปอาเภอเกาะสมย .จงหวดสราษฎรธาน : สาเนา เอกสาร. สรชย หวนแกว. (2538). “การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม” ใน สงคมและวฒนธรรม.

(พมพครงท 5). กรงเทพฯ : สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. เสาวภา พรสรพงษ. (2549). “บทบาทของรฐและชมชนในการดารง อนรกษและฟนฟความหลากหลาย

ทางวฒนธรรม”, เอกสารหมายเลข 6 เอกสารประกอบการอบรมเชงปฏบตการวถทรรศนใหมในการดาเนนงานวฒนธรรมรวมกบองคการบรหารสวนทองถน. กรงเทพฯ : กระทรวงวฒนธรรมและสถาบนภาษาและวฒนธรรมเพอพฒนาชนบท มหาวทยาลยมหดล.

อมรพนธ ทองเรอง. (2550). สานกวปสสนาวดเขาถา. สราษฎรธาน : มปพ.

242

อมรา พงศาพชญ. (2541). วฒนธรรม ศาสนา และชาตพนธ : วเคราะหสงคมไทยแนวมานษยวทยา. กรงเทพฯ : สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

_______ . (2546). สงคมและวฒนธรรม. (พมพครงท 8). กรงเทพฯ : สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

_______ . (2547). ความหลากหลายทางวฒนธรรม. (พมพครงท 7). กรงเทพฯ : สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อสมา สมารกษ. (2551). ผลกระทบของการทองเทยวตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในเมองฮอยอน ประเทศเวยดนาม ภายหลงไดรบการประกาศใหเปนเมองมรดกโลก. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภมภาคศกษา มหาวทยาลยเชยงใหม.

อทยานแหงชาตหมเกาะอางทอง. (2553). “ทรพยากรทางทะเล” [Online]. เขาไดจาก : http://park.dnp.go.th /visitor/nationparkshow.php [2553, พฤศจกายน 7]

243

บคลานกรม

กลยา สวรรณรตน ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 167/23 หมท 1 ตาบลบอผด อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 17 กรกฎาคม 2554 เกสร นาควจตร ผใหสมภาษณ. นางสาวณฐา คมแควน ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 10 หม 3

ตาบลบานใต อาเภอเกาะพะงน เมอวนท 13 สงหาคม 2554 โกศล จณาพรรณ ผใหสมภาษณ. นางสาวนทศ ไหมจย ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 66/3 หมท1

ตาบลเกาะพะงน อาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 18 กรกฎาคม 2554 คามล สอนสงค ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 28/1 หมท 4 ตาบลแมนา อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 16 พฤษภาคม 2554. จาเนยร เจรญสข ผใหสมภาษณ. นางสาวนทศ ไหมจย, นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ.

ณ บานเลขท 96 หม 5ตาบลแมนา อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 16 พฤษภาคม 2554

จไรรตน ศรลมพ ผใหสมภาษณ. นางสาวณฐา คมแควน ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 56/5 หมท 2 ตาบลอางทอง อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 20 กรกรกฎาคม 2554

ฉววรรณ ทวยเจรญ เจาของเรอโดยสารหาดรนควนส ผใหสมภาษณ. นางสาวนทศ ไหมจย ผสมภาษณ. ณ บานหาดรน หมท 6 ตาบลบานใต อาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 18 กรกฎาคม 2554

ชม เพชรแกว, ผใหสมภาษณ. นทศ ไหมจย ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 10 หมท 1 ตาบลหนาเมอง อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน. เมอวนท 10 มนาคม 2554

ทรงพนธ ใจธวช ผใหสมภาษณ. นางสาวนทศ ไหมจย,สธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 59 หม 1 ตาบลมะเรต อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 16 พฤษภาคม 2554

ประทป ทวยเจรญ อดตสมาชกสภาจงหวด เขตอาเภอเกาะพะงน ผใหสมภาษณ. นางสาวนทศ ไหมจย ผสมภาษณ. ณ บานหาดรน ตาบล บานหาดรน อาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 18 กรกฎาคม 2554

ประวต รกดวง ผใหสมภาษณ. นางสาวณฐา คมแควน ผสมภาษณ. ณ โรงเรยนฝกลง ตาบลบอผด อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 17 พฤษภาคม 2554

244

ผว ศรทองกล ผใหสมภาษณ. นางสาวณฐา คมแควน ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 71/1 ตาบลบานใต อาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 13 สงหาคม 2554

พฒนพงศ อนทรคา ผใหสมภาษณ. นางสาวณฐา คมแควน ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 102 หมท 5 ตาบลอางทอง อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 16 พฤษภาคม 2554

เยาวเรศ เกษอดม ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 16 กรกฎาคม 2554 เลศเชาว เรองจนทร ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 88/1 หมท 2 ตาบลแมนา อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 17 กรกฎาคม 2554 วนดา แสเมลโรด ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ.อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 16 กรกฎาคม 2554 วนดา อนแสงแวง ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 150/5 หมท 6 บานหาดรน ตาบลบานใต อาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 18 กรกฎาคม 2554 วมตา พรหมเดช ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 248/2 หมท 1 ตาบลแมนา อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 17 กรกฎาคม 2554 ศรวรตน โชตกรณ ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 252/45 หมท 1 ตาบลแมนา อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 17 กรกฎาคม 2554 สมสข ธนวนชนาม ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 82

หมท 1 ตาบลบานใต อาเภอเกาะพะงน อาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 18 กรกฎาคม 2554

สานวน ใจเยน ผใหสมภาษณ. นางสาวณฐา คมแควน, นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 54/11 หม 1 ตาบลตลงงามอาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 16 พฤษภาคม 2554

สชาต เรองทอง ผใหสมภาษณ. นางสาวนทศ ไหมจย ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 11/1 หม 3 ตาบลหนาเมอง อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 16 พฤษภาคม 2554

เสนย ใจเยน ผใหสมภาษณ. นางสาวณฐา คมแควน, นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 54/11 หม 1 ตาบลตลงงาม อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 16 พฤษภาคม 2554

245

เสาวนย สรมาส ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 29/1 หมท 2 ตาบลบานใต อาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 18 กรกฎาคม 2554 อโนทย มเดช ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 173/2 หมท 4 ตาบลมะเรต อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 17 กรกฎาคม 2554 อภชาต ลสวรรณ ผใหสมภาษณ. นางสาวนทศ ไหมจย ผสมภาษณ. ณ คอกเทจบงกะโล หมท 1

ตาบลเกาะพะงน อาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 17 กรกฎาคม 2554 อญชรย มแสง ผใหสมภาษณ. นางสาวณฐา คมแควน ผสมภาษณ. ณ โรงเรยนทปราษฎรพทยา

อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 20 กรกฎาคม 2554 อยการ มาถาวร ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 165/13 หมท 5 หมท 1 ตาบลบอผด อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 16 กรกฎาคม 2554 อาร หตะวฒนกล ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 83 หมท 1 ตาบลบานใต อาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 18 กรกฎาคม 2554 อมา เรองโรจน ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 41 หมท 7 ตาบลเกาะพะงน อาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 18 กรกฎาคม 2554 เอยม ศรแสง ผใหสมภาษณ. นางสาวนทศ ไหมจย, นางสาวสธาวด จนาญาต และนางสาวณฐา

คมแควน ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 34 หม 6 ตาบลแมนา อาเภอเกาะสมย จงหวด สราษฎรธาน เมอวนท 16 พฤษภาคม 2554

Robert Taylor ผใหสมภาษณ. นางสาวสธาวด จนาญาต ผสมภาษณ. ณ บานเลขท 158 หมท 4 ตาบลมะเรต อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 17 กรกฎาคม 2554

246

ระดมขอมลจากกลมยอย เวทกลมยอยเรองวเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรค (SWOT ANALYSIS) วฒนธรรม

ตางชาตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและทนวฒนธรรม และเสนอแนวทางการสรางภมคมกนทางสงคม ณ ตาบลตลงงาม อาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน, เมอวนท 16 กรกฎาคม 2554

เวทกลมยอยเรองวเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรค (SWOT ANALYSIS) วฒนธรรมตางชาตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและทนวฒนธรรม และเสนอแนวทางการสรางภมคมกนทางสงคม ณ ตาบลบานใต อาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน, เมอวนท 17 กรกฎาคม 2554

247

ภาคผนวก

248

ภาคผนวก ก ภาพประกอบการวจย

249

แผนทจงหวดสราษฎรธานสาหรบบรการนกทองเทยว บรเวณทาเรออาเภอดอนสก

แผนทเสนทางการทองเทยวของอาเภอเกาะสมย

250

บรบทพนทเกาะสมย

ทศนยภาพชายฝ งทะเลเกาะสมย

การบกรกทรพยากรธรรมชาตบรเวณเชงเขาชายฝ งทะเลเกาะสมย

251

เรอประมงชายฝ งบรเวณชายหาดละไม

ทาเทยบเรอหนาทอนอาเภอเกะสมย

252

ผลตภณฑจากกะลามะพราวทเปนภมปญญาทองถนของอาเภอเกะสมย

ตลาดสดบรเวณตาบลมะเรต

253

รานอาหารรปแบบตะวนตกบรการนกทองเทยวบรเวณชายหาดเฉวง

หางสรรพสนคาโลตสบรเวณหาดละไม

บรบทพนทเกาะสมย

254

ทาเทยบเรอทองศาลา

บงกะโลทนกทองเทยวนยมใชบรการบรเวณหาดรน

บรบทพนทเกาะพะงน

255

บรรยากาศกจกรรมฟลมนปารตบรเวณหาดรน

การจาหนายสนคานกทองเทยวบรเวณหาดรน

256

รานคาตางๆ ทเปดบรการนกทองเทยว

ตลาดกลางจาหนายสนคา

257

รานอาหารประเภท Thai Food และ International Food

นกทองเทยวตางชาตทมารวมงานฟลมนปารต

258

สมภาษณนายสชาต เรองทอง ตาบลหนาเมอง อาเภอเกาะสมย

สมภาษณนายเสนย ใจเยน ตาบลตลงงาม อาเภอเกาะสมย

สมภาษณผคนเกาะสมยและเกาะพะงน

259

สมภาษณนายประทป ทวยเจรญ ตาบลบานใต อาเภอเกาะพะงน

สมภาษณนายเลศเชาว เรองจนทร ตาบลแมนา อาเภอเกาะสมย

260

สมภาษณนายทรงพนธ ใจธวช ตาบลมะเรต อาเภอเกาะสมย

สมภาษณนายเอยม ศรแสง ตาบลแมนา อาเภอเกาะสมย

261

สมภาษณนางวนดา อนแสงแวง ตาบลบานใต อาเภอเกาะพะงน

สมภาษณนายคามล สอนสงค ตาบลแมนา อาเภอเกาะสมย

262

เวทกลมชาวบานและผนาชมชนตาบลมะเรต อาเภอเกาะสมย

เวทกลมชาวบานตาบลตลงงาม อาเภอเกาะสมย

การจดเวทกลมยอยกลมคนเกาะสมยและเกาะพะงน

263

เวทกลมชาวบานตาบลแมนา อาเภอเกาะสมย

เวทกลมชาวบานตาบลบานใต อาเภอเกาะพะงน

264

เวทกลมนกทองเทยวชาวตางชาตบรเวณบานหาดรน ตาบลบานใต อาเภอเกาะพะงน

265

ภาคผนวก ข แบบสมภาษณ

266

แบบสมภาษณประเดนวฒนธรรมการเรยนรของผคน 1. ขอมลพนฐาน (ขอมลสวนตวผใหสมภาษณ)

1. ชอ………………………….สกล………………………สถานภาพ (โสด/สมรส)วน/เดอน/ปเกด.................

...................... อาย……ป เพศ………เบอรโทรศพทตดตอ .......................เบอรมอถอ.………………… 2. ทอยปจจบน…………………………………………………………………………………….……………..… 3. ภมลาเนาเดม……………………………………………………………………...…….….………….…….…. 4. การศกษา……………………………………………………………………...…….….………….…….…..… 5. อาชพหลกของทานเดมอาชพ................................................ปจจบนอาชพ.......................................... 6. ทานมอาชพเสรมบางหรอไม…………อะไร…………………………………….….…… 7. รายไดเฉลย (ตอเดอน/ตอป)………………………………………………………………………………….….. 8. มการทาบญชครวเรอน รายรบรายจายบางหรอไม..................................................................................... 9. เชอชาต………………สญชาต…………………………………นบถอศาสนา…………………… 10. ตาแหนงหนาท/ทางสงคม/ทวไป...........................................................................................................

2. วฒนธรรมการเรยนรของผคน กอนป 2500/ หลงป 2500-2520 (แผน 4) ตงแต พ.ศ. 2504 มการใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงสงผลตอการเปลยนแปลงวถชวตของคนไทยหลายอยาง เชน เกดโรงงานอตสาหกรรมจานวนมาก คนในชนบทอพยพมาทางานโรงงานมากขน เกดปญหาความยากจนและชองวางทางเศรษฐกจระกวางภาคเกษตรกรรมกบอตสาหกรรม - แหลงการเรยนรของชมชนในสมยกอนคอทไหนบาง มกแหง - ผคนชาวเกาะสมยในสมยกอนมการถายทอดความรและเรองราวตางๆอยางไร

- สวนใหญผทถายทอดความรเปนใคร (ป ยาตายาย พระภกษ ผทเชยวชาญ หมอชาวบาน) - เรองราวทไดรบรจากการฟง การอาน และการมองเหนในอดตมเรองใดบาง สวนใหญมกเปนเรองใด (อาชพ

การทามาหากน วถชวต ยารกษาโรค ความเชอ ประเพณ ศาสนา ฯลฯ) - สอพนบานทมกนาเรองราวในสงคมมาถายทอดคอสอประเภทไหน อยางไร (เพลงกลอมเดก เพลงเรอ

นทานพนบาน กลอนหนงตะลง มโนราห) - ปจจบนยงมการถายทอดเรองราวเหลานอยหรอไม - มการจดบนทกขอมลตางๆไวหรอไม (บนทกในสมด หนงสอ แถบบนทกเสยง ภาพถาย วดโอ) - มการนาขอมลตางๆจากสงทไดฟง อาน เหนมาพจารณาหรอคนหาขอเทจจรงหรอไม - อาชพใดบางทชาวเกาะสมยไดมาจากการบอกเลาของผเฒาผแก - ปจจบนยงประกอบอาชพเหลานอยหรอไม - มการนาขอมลทไดจากคาบอกเลาในอดตมาลงมอทาตามหรอไม - ถาลงมอทาตามไดผลด/ผลเสยอยางไรบาง - มการปรบปรงพฒนาวธการประกอบอาชพใหดขนหรอไม อยางไร (จดตงกลมแมบาน กลมอาชพ สาธต

อบรม มวทยากรมาอธบาย)

267

- มการนาความรทไดมาพฒนาสงเสรมเปนอาชพชมชน OTOP หรอไม (มอะไรบาง จดเดนอยางไร ทากนอยางไร )

- ชาวเกาะสมยยงคงยดถอปฏบตขนบธรรมเนยมประเพณตางๆอยางในอดตหรอไม - การรบรเรองราวตางๆในอดตกบปจจบนมความแตกตางกนหรอไม - เมอมชาวตางชาตเขามาชาวเกาะสมยไดรบความรดานใดจากชาวตางชาตบาง (ศาสนา อาชพ ความเชอ

คานยม) - มการสอสารกบชาวตางชาตอยางไร (ลาม ภาษาใบ) - ชาวเกาะสมยเรยนรวฒนธรรมจากชาวตางชาตทางใดบาง (การฟงขาวตางประเทศ ดขาวจากจานดาวเทยม /

ภาพยนตร) - ความเชอ คานยมทไดรบจากชาวตางชาตมาอะไรบาง - มการนาขอมลตางๆจากสงทไดจากการสอสารกบชาวตางชาตมาพจารณาหรอคนหาขอเทจจรงหรอไม - ขอมลจากชาวตางชาตเรองใดบาง ทชาวเกาะสมยไดนามาใชในการประกอบอาชพ(การรบเหมากอสราง ทา

สวน ประมง บงกะโล/รสอรท เทคโนโลยตางๆ) - ชาวตางชาตไดเขามาสอนหรอแนะนาใหหรอไม - ผลกระทบทไดรบจากการนาขอมลทไดจากชาวตางชาตมาใชในการประกอบอาชพและการดารงชวตม

หรอไม อยางไร - ชาวตางชาตเรยนรวฒนธรรมของชาวเกาะสมยบางหรอไม อยางไร - ตอไปในอนาคตชาวเกาะสมยยงดารงรกษาวฒนธรรมตางๆทไดรบการถายทอดจากบรรพบรษไวหรอ

อยางไร

268

แบบสมภาษณประเดนวฒนธรรมการทางาน สวนท 1 : ขอมลพนฐาน

1. ชอ…………………………….…สกล…………………………อาย.................ป 2. ทอย............................................................................................................... 3. สถานะ........................................................เบอรโทรศพท.................................

วฒนธรรมการทางาน งาน หมายถง กจการททาทมลกษณะอยางหนงอยางใด ดงตอไปน (สานกงานสถตแหงชาต) 1. กจการททาแลวไดรบคาตอบแทนเปนเงนหรอสงของ คาตอบแทนทเปนเงน อาจจายเปนรายเดอน รายสปดาห รายวน หรอรายชน 2. กจการททาแลวไดผลกาไร หรอหวงทจะไดรบผลกาไร หรอสวนแบงเปนการตอบแทน 3. กจการททาใหกบธรกจของสมาชกในครวเรอน โดยไมไดรบคาจางหรอผลกาไรตอบแทนอยางใด ซงสมาชกในครวเรอนทประกอบธรกจนน จะมสถานภาพการทางาน เปนประกอบธรกจสวนตว หรอนายจาง จดมงหมายการทางาน เพอดารงชวตอยไดอยางมความสข ( เงน ครอบครว ใชเวลาวาง ความชอบ การมชวตทดขน) วฒนธรรมการทางาน คอ พฤตกรรมดานการทางานของชาวเกาะสมยและเกาะ พะงนทรบมาจากผคนชาตตะวนตก สวนท 2 : การทางานแบบจารตนยม คอ การทงานทปฏบตสบตอกนมาจนเปนแบบแผน 2.1 เกษตรกรรม (ชวงเวลา กอน 2500, การทองเทยว, ปจจบน) การทานา สวนมะพราว ประมง เลยงสตว การทายาพนบาน 2.2 อตสาหกรรมครวเรอน คอ อตสาหกรรมการผลตงายๆ เลกๆ มกทากนในครอบครวหรอหมบาน ไมใชแรงงาน ทนและปจจยมาก แตมกจะไดกาไรตา อตสาหกรรมจาพวกนมตวอยางเชน หตถกรรมจกสาน เซรามก ถวยโถโอชามตางๆ การผลตเครองใชจากมะพราว กะลาแม การแปรรปมะพราว การทาขนม รวมไปถงสนคาประเภทอาหารบรรจถงหรอหบหอทมยหอบางชนด เปนตนดวย และสนคาโอทอป (หนงตาบลหนงผลตภณฑ ) บางชนดเองกถอเปนอตสาหกรรมครวเรอนดวย 2.3 ชางพนบาน ไดแก เครองโลหะ เครองไม เครองหนง อญมณ และเครองประดบ

1. ในอดตทางานกนอยางไร (ตวใคร ตวมน แบบกลม) 2. ปจจบนวธการแบบนยงมอยไหม 3. เรมเปลยนแปลงเมอไหร 4. สาเหตทเปลยนแปลง 5. เอาวธการทางานแบบตะวนตกทนามาใชในการทางานอยางไร 6. วธการใดททานคดวาเปนของชาวเกาะสมย 7. วธการใดททานคดวาเปนของชาวตะวนตก 8. ความเชอ และคานยม ปจจบนเปลยนแปลงไปหรอไม

269

9. วฒนธรรมเกยวกบการทางานของชาวเกาะสมยมการเปลยนแปลงอยางไร 10. ความเชอ คานยม เกยวกบการทางานของชาวเกาะสมย ทรบมาจากชาวตะวนตก 11. วธการทางานแบบใดทควรปรบปรง 12. วธการทางานแบบใดทควรรกษาไว 13. วฒนธรรมเกยวกบการทางาน ทรบมาจากชาวตะวนตก 14. วฒนธรรมเกยวกบการทางานใดทเปนของชาวเกาะสมย 15. ความคลคลายเปลยนแปลงใน 10 ปขางหนา 16. ทานคดวาวธการทางานแบบน เหมาะสมหรอไมอยางไร

สวนท 3 : การทางานจรตนยม คอ การทารานอาหาร การทาอตสาหกรรมทองเทยว ธรกจโรงแรมทพกซงอาศยความเชยวชาญเฉพาะทาง (2530 -2554)

1. ในอดตทางานกนอยางไร 2. ปจจบนวธการแบบนยงมอยไหม 3. เรมเปลยนแปลงเมอไหร 4. สาเหตทเปลยนแปลง 5. เอาวธการทางานแบบตะวนตกทนามาใชในการทางานอยางไร 6. วธการใดททานคดวาเปนของชาวเกาะสมย 7. วธการใดททานคดวาเปนของชาวตะวนตก 8. ความเชอ และคานยม ปจจบนเปลยนแปลงไปหรอไม 9. วฒนธรรมเกยวกบการทางานของชาวเกาะสมยมการเปลยนแปลงอยางไร 10. ความเชอ คานยม เกยวกบการทางานของชาวเกาะสมย ทรบมาจากชาวตะวนตก 11. วธการทางานแบบใดทควรปรบปรง 12. วธการทางานแบบใดทควรรกษาไว 13. วฒนธรรมเกยวกบการทางาน ทรบมาจากชาวตะวนตก 14. วฒนธรรมเกยวกบการทางานใดทเปนของชาวเกาะสมย 15. ความคลคลายเปลยนแปลงใน 10 ปขางหนา 16. ทานคดวาวธการทางานแบบน เหมาะสมหรอไมอยางไร

สวนท 4 : การทางานแบบอานาจนยม คอ การทางานแบบอานาจแบบอปถมภ และอานาจรฐ แบบอปถมภ เชน ผใหญอปถมภผ นอย ผปกครองอปถมภผ ใตปกครอง ไดแก - เถาแกกบลกนองในแพปลา สวนผลไม สวนมะพราว - นายหวกบลกจาง งานกอสราง

1. ในอดตทาอยางไร 2. ปจจบนวธการแบบนยงมอยไหม 3. เรมเปลยนแปลงเมอไหร 4. สาเหตทเปลยนแปลง 5. เอาวธการทางานแบบตะวนตกทนามาใชในการทางานอยางไร 6. วธการใดททานคดวาเปนของชาวเกาะสมย

270

7. วธการใดททานคดวาเปนของชาวตะวนตก 8. ความเชอ และคานยม ปจจบนเปลยนแปลงไปหรอไม 9. วฒนธรรมเกยวกบการทางานของชาวเกาะสมยมการเปลยนแปลงอยางไร 10. ความเชอ คานยม เกยวกบการทางานของชาวเกาะสมย ทรบมาจากชาวตะวนตก 11. วธการทางานแบบใดทควรปรบปรง 12. วธการทางานแบบใดทควรรกษาไว 13. วฒนธรรมเกยวกบการทางาน ทรบมาจากชาวตะวนตก 14. วฒนธรรมเกยวกบการทางานใดทเปนของชาวเกาะสมย 15. ความคลคลายเปลยนแปลงใน 10 ปขางหนา 16. ทานคดวาวธการทางานแบบน เหมาะสมหรอไมอยางไร

แบบอานาจรฐ คอ การทางานทสบเนองจากการสงเสรม สนบสนนจากรฐ ไดแก อตสาหกรรมทองเทยว สรางทพกใหเชา บรการเรอเชา ทารานอาหาร บรการนาทางทองเทยว

1. ในอดตทางานกนอยางไร 2. ปจจบนวธการแบบนยงมอยไหม 3. เรมเปลยนแปลงเมอไหร 4. สาเหตทเปลยนแปลง 5. เอาวธการทางานแบบตะวนตกทนามาใชในการทางานอยางไร 6. วธการใดททานคดวาเปนของชาวเกาะสมย 7. วธการใดททานคดวาเปนของชาวตะวนตก 8. ความเชอ และคานยม ปจจบนเปลยนแปลงไปหรอไม 9. วฒนธรรมเกยวกบการทางานของชาวเกาะสมยมการเปลยนแปลงอยางไร 10. ความเชอ คานยม เกยวกบการทางานของชาวเกาะสมย ทรบมาจากชาวตะวนตก 11. วธการทางานแบบใดทควรปรบปรง 12. วธการทางานแบบใดทควรรกษาไว 13. วฒนธรรมเกยวกบการทางาน ทรบมาจากชาวตะวนตก 14. วฒนธรรมเกยวกบการทางานใดทเปนของชาวเกาะสมย 15. ความคลคลายเปลยนแปลงใน 10 ปขางหนา 16. ทานคดวาวธการทางานแบบน เหมาะสมหรอไมอยางไร

271

แบบสมภาษณประเดนวฒนธรรมการผลตและการบรโภค ชดท 1 ขอมลพนฐาน (ขอมลสวนตวผใหขอมล) 1. ชอ…………………………………….สกล…………………………… อาย………………ป

เพศ………….....เชอชาต…………………..…สญชาต……………………………….… นบถอศาสนา……………………ระดบการศกษา………………………………………………

2. อาชพหลกของทาน /เดมอาชพ.............................. ปจจบนอาชพ..................................... 3. ทานมอาชพเสรมบางหรอไม…………ถามอะไรบาง..............................…………………… 4. รายไดเฉลย (ตอเดอน)……………………………………………………………….……….. 5. ตาแหนงหนาท/ทางสงคม/ทวไป........................................................................................ 6. ภมลาเนาเดม…………………………………………………………………………………… 7. ทอยปจจบน……………………………………………………………………………………. 8. เบอรโทรศพทตดตอ .................................................เบอรมอถอ.………………………… ขอคาถาม 1. ในอดตกอนป 2520 คนเกาะสมยและเกาะพะงนมการผลตขาวหรอไม/ทาอยางไร ม /ผลตเพอบรโภคในครวเรอน ม/ ผลตเพอบรโภคและขายใหกบ.................................... ไมม เพราะ...................................................................................................................... เหตผลเพมเตม................................................................................... 2. การผลตอาหารของชาตตะวนตกมอะไรบางและอาหารทคนเกาะสมยและเกาะพะงนเอาเปนแบบอยางและชอบบรโภคไดแกอาหารอะไรบาง เชน ขนมปง ซป เนย แยม สลด เบเกอร ฟซซา ไสกรอก เบคอน ชอคโกแลต แฮม แซนวส ฟองด กาแฟ ไวด ฯลฯ ไดแกอาหาร.................................................................................................................... มจาหนายทรานพนทเกาะสมยไดแก............................................................................................................ มจาหนายทรานพนทเกาะพะงน ไดแก ....................................................................................................... อาหารตามตวอยางนทานชอบรบประทานมากทสดไดแก ........................................................................... 3. การบรโภคอาหารชาตตะวนตกของคนเกาะสมยและเกาะพะงนในปจจบนมมากนอยอยางไร เมอเทยบกบการบรโภคขาว มมากและเพมขนทกป ในกลมอาย............................ มบางเพราะ....................................... ไมมเลย เพราะ.................................................................................................................. 4. อาหารอะไรบาง (เชน ประเภทขนมปง ธญพช เนอสตว เครองดมและนาผลไม) ทตองสงซอจากตางประเทศมาจาหนายในเกาะสมยและเกาะพงน รวมทงมจาหนายทไหนในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนบอกชอรานมาดวย (ใหเหตผลประกอบดวยวาทาไมตองสงซอ)

272

ตอบ............................................................................................................................................. 5. พนท Fullmoon Party ของเกาะพะงนมอาหารอะไรบางจาหนาย/ทาไมนกทองเทยวถงชอบบรโภค ตอบ............................................................................................................................................. 6. บอกแหลงทผลต พช ผก ผลไมและเนอสตวตางๆ ในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน ตอบ............................................................................................................................................. 7. บอกแหลงทขายพช ผก ผลไมและเนอสตวตางๆ ในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน ตอบ............................................................................................................................................. 8. คนเกาะสมยและเกาะพะงนมการปลกพช ผก และผลไม หรอไม/และมอะไรบางในปจจบน/ ปลกเพออะไร/ถาขายนาไปขายทไหน/ราคาทขายเปนอยางไร ตอบ............................................................................................................................................. 9. คนเกาะสมยและเกาะพะงนมการสงซอพช ผก ผลไมและเนอสตวตางๆ จากทไหนบาง ตอบ............................................................................................................................................. 10. คนเกาะสมยและเกาะพะงนมการสงซอพช ผก ผลไมและเนอสตวตางๆ จากตางประเทศ หรอไม ถามไดแกพช ผก ผลไมและเนอสตวตางๆ อะไรบางและจากประเทศอะไร /ทาไมตองสงซอจากตางประเทศใหเหตผล ตอบ............................................................................................................................................. 11. ชาตตะวนตกทเขามาในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมการบรโภค พช ผก ผลไมและเนอสตวตางๆ อะไรบาง และนยมบรโภคทรานไหน อยางไร ตอบ............................................................................................................................................. 12.การผลตนาดบเพอบรโภคและอปโภคในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมเพยงพอหรอไม อยางไร และการบรโภคนาถกใชทาอะไรบางมากทสด ตอบ............................................................................................................................................. 13. การผลตไฟฟาเพยงพอกบความตองการหรอไมในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน เปนอยางไร ใครทบรโภคไฟฟามากทสด เพราะอะไร ตอบ............................................................................................................................................. 14. นกทองเทยวชาวตางชาตบรโภคนาดมในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน จากทไหนเปนหลก ทาไมถงเลอกบรโภคเพราะเหตใด ตอบ............................................................................................................................................. 15. นกทองเทยวชาวตางชาตมความคดเหนอยางไรในการผลตและบรโภคนา ไฟฟา โทรศพทพนฐาน และการใชการอนเตอรเนต ในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน ตอบ............................................................................................................................................. 16.นกทองเทยวชาวตางชาตมความคดเหนอยางไรในการยานพาหนะในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน และยานพาหนะประเภททนยมใชมอะไรบาง เพราะอะไรถงเลอกใช ผลของการใชยานพาหนะมผลตอสงแวดลอมหรอไม อยางไร ตอบ.............................................................................................................................................

273

17.การสรางทพกและทอยอาศยแบบตะวนตกในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมมากนอยอยางไร สวนใหญอยในพนทไหนบาง และทาไมถงเลอกสรางแบบตะวนตก ตอบ............................................................................................................................................. 18.เฟอรนเจอรทใชในการตกแตงทพกและทอยอาศยสวนใหญสงซอมาจากทไหน มเฟอรนเจอรอะไรบางทเปนแบบตะวนตก ในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมแหลงจาหนายเฟอรนเจอรแบบตะวนตกทไหนบาง ตอบ............................................................................................................................................. 19.นกทองเทยวชาวตางชาตนยมพกอาศยหรอใชบรการแหลงทพกทไหนบาง และเลอกรบบรการทพกทเปนแบบไหน เพราะอะไร ตอบ............................................................................................................................................. 20.ชาวตางประเทศทเปนชาตตะวนตกทาธรกจทพกมหรอไม ไดแกทไหนบางบอกชอดวย สวนใหญเลอกทาเลเพอสรางทไหน เพราะอะไร ราคาทซอขายเปนอยางไร ตอบ............................................................................................................................................. 21.การสรางทพกและทอยอาศยเพอบรการนกทองเทยวมผลกระทบตอสงแวดลอมและการดารงชวตของผคนหรอไม อยางไร ตอบ............................................................................................................................................. 22. ชาวตางชาตตะวนตกนยมแตงกายอยางไรในการเดนทางทองเทยวหรอการใชชวตประจาวนในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน ตอบ............................................................................................................................................. 23. ชาวตางชาตตะวนตกนยมเลอกซอเสอผาและเครองประดบทไหน มรานจาหนายทไหนบางชอรานอะไรในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน ตอบ............................................................................................................................................. 24. มธรกจเสอผาและเครองประดบตางๆ เปนของชาวตางชาตหรอไม ถามทไหนบางชอรานอะไร และมการสงซอจากตางประเทศมาจาหนายหรอไมอยางไร ตอบ............................................................................................................................................. 25. ในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมรานยาปจจบนทแหง ทไหนบาง ชอรานอะไร ตอบ............................................................................................................................................. 26. ในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมสถานพยาบาลของรฐ เอกชน และทเปนของตางประเทศมทไหนบาง ชออะไร ตอบ............................................................................................................................................. 27. แหลงสปาทสาคญในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมทไหนบาง สวนใหญเปนสปาแบบไหน นกทองเทยวทมาใชบรการเปนคนไทยหรอตางชาต ตอบ............................................................................................................................................. 28.รานสปานยมออกแบบรานตามแบบตะวนตกมหรอไมอยางไร มทไหนบางในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน ตอบ............................................................................................................................................. 29.อบตเหตทเกดขนในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนทเกดสวนใหญมาจากอะไร ตอบ.............................................................................................................................................

274

30. คารกษาพยาบาลตามโรงพยาบาลและคลนกในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนแตกตางกนพนทภายนอกชมชนหรอไม อยางไร ตอบ............................................................................................................................................. 31.ชาวตางชาตนยมเลอกใชบรการสถานพยาบาลทไหนในพนทเกาะสมยและเกาะพะงน เหตผลเพราะอะไร ตอบ............................................................................................................................................. 32.สถานพยาบาลทมหนสวนของชาตตางประเทศมหรอไม ทไหน ตอบ............................................................................................................................................. 33.ยารกษาโรคทวไปมการสงซอจากตางประเทศหรอไม อยางไร ตอบ............................................................................................................................................. 34.ในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมการผลตสมนไพรไทยสงออกจาหนายตางประเทศหรอไม อยางไร ตอบ............................................................................................................................................. 35.คนเกาะสมยรบวฒนธรรมการผลต(ปจจย 4) อะไรบางจากตางชาตหรอนกทองเทยวชาวตางชาต ตอบ............................................................................................................................................. 36. คนเกาะสมยรบวฒนธรรมการบรโภค (เชน อาหาร การแตงกาย เทคโนโลย ทอยอาศย ฯลฯ) จากตางประเทศมอะไรบาง ทาไมถงเลอกบรโภคใหเหตผลประกอบ ตอบ............................................................................................................................................. 37. วฒนธรรมการบรโภคแบบฝรงมผลตอคนเกาะสมยหรอไม อยางไร และจะสงเสรมการบรโภคใหกบชมชนหรอไม อยางไร ตอบ............................................................................................................................................. 38. คนเกาะพะงนรบวฒนธรรมการผลต (ปจจย 4) อะไรบางจากตางชาตหรอนกทองเทยวชาวตางชาต ตอบ............................................................................................................................................. 39. คนเกาะพะงนรบวฒนธรรมการบรโภค (เชน อาหาร การแตงกาย เทคโนโลย ทอยอาศย ฯลฯ) จากตางประเทศมอะไรบาง ทาไมถงเลอกบรโภคใหเหตผลประกอบ ตอบ............................................................................................................................................. 40.วฒนธรรมการบรโภคแบบฝรงมผลตอคนเกาะพะงนหรอไม อยางไร และจะสงเสรมการบรโภคใหกบชมชนหรอไม อยางไร ตอบ............................................................................................................................................. 41.วฒนธรรมการผลตและการบรโภคตามแบบตะวนตกมบทบาทการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชน หรอไมอยางไร มผลกระทบ อปสรรค และโอกาสตอการเปลยนแปลงทนทางวฒนธรรม ตอบ............................................................................................................................................. 42. ชาวตางชาตทมาอยอาศย และทาธรกจ ไดทาคณประโยชนอะไรบางใหกบพนทเกาะสมยและเกาะพะงน ตอบ............................................................................................................................................. 43. ชาวตางชาตมจตสานกตอทองถนและจตสาธารณะตอผคนในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนอยางไรบาง ตอบ............................................................................................................................................. 44. ปญหาทเกดจากชาวตางชาตในพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมอะไรบาง มการแกไขหรอไมอยางไร ตอบ.............................................................................................................................................

275

45. ชาวตางชาตอะไรทสรางปญหาใหกบคนพนทเกาะสมยและเกาะพะงนมากทสด เปนเรองอะไรบาง ตอบ............................................................................................................................................. 46.ขอคดเหนเพมเตมตอวฒนธรรมการผลตและการบรโภคตามแบบตะวนตกเพอหาแนวทางการสรางภมคมกนทางสงคมชนรนหลงไดอยางไร อนจะเปนประโยชนในการนาไปใชกบชมชนอาเภอเกาะสมยและอาเภอเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน และหาแนวทางแกไขไดหรอไมอยางไร ตอบ............................................................................................................................................. 47.ขอคดเหนสวนตวของผใหขอมลตอขอคาถาม/และอยากเสนอแนะขอมลอนเปนประโยชนตามชอเรองทศกษา ตอบ............................................................................................................................................. ลงชอผสมภาษณ ........................................................................................................................................................

276

ชดท 2 1. ขอมลพนฐาน (ขอมลสวนตวผใหสมภาษณ) 1.1. ชอ……………………….สกล……………………………สถานภาพ (โสด/สมรส)วน/เดอน/ปเกด .......................

อาย………………ป เพศ…………เบอรโทรศพทตดตอ ..............................เบอรมอถอ.………………………… 1.2. ทอยปจจบน…………………………………………………………………………………….……………..………. 1.3. ภมลาเนาเดม……………………………………………………………………...…….….………….…….……...… 1.4. การศกษา……………………………………………………………………...…….….………….…….…..………… 1.5. อาชพหลกของทานเดมอาชพ................................................ปจจบนอาชพ......................................................... 1.6. ทานมอาชพเสรมบางหรอไม…………อะไร…………………………………….….………….…….…..………… 1.7. รายไดเฉลย (ตอเดอน/ตอป)………………………………………………………………………………….…...… 1.8. มการทาบญชครวเรอน รายรบรายจายบางหรอไม.............................................................................................. 1.9. เชอชาต………………สญชาต…………………………………นบถอศาสนา……………………………………… 1.10. ตาแหนงหนาท/ทางสงคม/ทวไป................................................................................................................ 2. จารตการผลตและการบรโภค (ดงเดมในอดตกอนแผนเศรษฐกจฯ 4 ป 2520 และกอนป 2500)

กอนป 2500/ หลงป 2500-2520 (แผน 4) ตงแต พ.ศ. 2504 มการใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงสงผลตอการเปลยนแปลงวถชวตของคนไทยหลายอยาง เชน เกดโรงงานอตสาหกรรมจานวนมาก คนในชนบทอพยพมาทางานโรงงานมากขน เกดปญหาความยากจนและชองวางทางเศรษฐกจระกวางภาคเกษตรกรรมกบอตสาหกรรม 2.1. การผลตมอะไรบาง /ผลตเพออะไร/ใครเปนคนผลต/ทรพยากรในการผลตไดมาอยางไร 2.2. การผลตอาหารทงทผลตขนเองและหาของปามาผลต ไดแกอะไรบาง ไดมาอยางไร 2.3. พนทการผลตอาหาร เชน พนทราบทาอะไร /ทราบสงทาอะไร /เนนเขาหรอควนทาอะไร /ชายฝงทะเลทาอะไร 2.4. การผลตเครองใชไมสอยในครวเรอน เครองมอเครองใชทางการเกษตร หรอหตถกรรม ไดแกอะไรบาง และเปน

อยางไร 2.5. การผลตเครองนงหม/เครองแตงกาย ไดแกอะไรบาง ทาอยางไร 2.6. การผลตยารกษาโรค ไดแกอะไรบาง เชน สมนไพร มอะไรบาง ทาอยางไร 2.7. การผลตแหลงนาบรโภคและอปโภคทงทใชในการครวเรอนและการเกษตรมอะไรบาง และเปนอยางไร 2.8. การผลตมะพราวทาอยางไร 2.9. การผลตขาวทาอยางไร 2.10. การผลตนามนยางทาอยางไร 2.11. การผลตผกพนบานมอะไรบาง ทาอยางไร 2.12. การผลตผลไมมอะไรบาง (ทเรยน เงาะ พรกไทย ลางสาด มงคด กลวย ขนน) ทาอยางไร 2.13. การผลตอาหารทะเลทาอยางไร

277

2.14. การผลตเครองปรงอาหาร การถนอมอาหาร มอะไรบาง ทาอยางไร 2.15. การผลตเครองถวยชาม/เครองเคลอบเกดขนไดอยางไร และทาอยางไร มทไหนบาง 2.16. การผลตสตวนาจด/บก ทบรโภคมอะไรบาง ทาอยางไร ( เชนหม ไก เปด วว ควาย) มขนตอนการผลต

อยางไร ทาเพออะไร 2.17. การทาประมงพนบาน มการผลตและบรโภคทาอยางไร /นยมเอาวตถดบจากทะเลมาประกอบอาหารทาน

เองทบาน 2.18. การผลตทเปนสนคาออกหลงเปลยนแปลงการปกครอง 2475 มอะไรบาง เชน การผลตขาวเพอเปนสนคาม

หรอไม อยางไร มการตงโรงสขาวหรอไมใครเปนผ รเรมสมยนน (สวนใหญแลวคนจนเปนผ คาขาวและเจาของโรงสใชหรอไม สวนชาวยโรปทเขามาเปนผสงออกจรงหรอไมอยางไร) หรอการผลตดบก ไมสก และยางพารา มหรอไมในพนท และทาอยางไร

2.19. สนคาทผลตจากชาตตะวนตกทเขามามอะไรบาง เชน อาวธปน กระสนปน สนคาฟ มเฟอย 2.20. การผลตสาธารณปโภคหลงเปลยนแปลงการปกครอง 2475 มอะไรบาง (เชน ถนน ไฟฟา นาประปา

โทรศพท ฯลฯ) ผลตเองหรอรบมาอยางไร ใครเปนผ รเรมหรอนาเขามา 2.21. การผลตทเปนการสรางทอยอาศยแบบตะวนตก มหรอไม อยางไร เชน นยมมบานพกตากอากาศ 2.22. การบรโภคของปา มอะไรบาง ไดมาอยางไร 2.23. การบรโภคอาหารทผลตขนเองมอะไรบาง 2.24. การบรโภคนา มอะไรบาง ไดมาอยางไร และนาไปใชอยางไร 2.25. การบรโภคเครองนงหม/เครองแตงกาย ทาอยางไร หาซอในทองถนทไหนบาง นยมเสอผาททาจากผาแพร

และผาฝายหรอไมอยางไร และเรมแตงกายใหเปนแบบสากลนยมตอนไหน อยางไร 2.26. การบรโภคหมากพลมหรอไมอยางไร 2.27. การบรโภคดมชา กาแฟ นม ขนมปง เปนอาหารเชาแทนขาว ใชชอนสอม นงโตะเกาอ 2.28. การบรโภคการปรงอาหารมอะไรบาง 2.29. การบรโภค/การทาขนมหวานรบจากชาตอะไรบาง 2.30. การบรโภคกฬาแบบตะวนตก 2.31. การบรโภคเดนทางไปศกษาทตางประเทศ 2.32. การบรโภคเครองแตงกายแบบตะวนตก

3. นวตกรรมการผลตและการบรโภค (ปจจบนหลง แผนเศรษฐกจฯ 4 ป 2520-2554) ในสมยจอมพลสฤษด ธนะรชต ไดตงองคการสงเสรมการทองเทยวแหงประเทศไทย (อ.ส.ท.) ปจจบนคอ การ

ทองเทยวแหงประเทศไทย องคกรนไดเขาไปสงเสรม ฟนฟ และสรางขนบธรรมเนยมประเพณทองถนในทตาง ๆ เพอดงดดนกทองเทยวคนไทยนยมไปเรยนตอตางประเทศทาใหวฒนธรรมตะวนตกแพรขยายเขามาในสงคมไทยมากขนชาวตางประเทศ เปนกลมคนทเขามาทหลงภายหลงจากทมการสงเสรมการทองเทยวพนทเศรษฐกจในเขตตาบล ตลงงาม บอผด และแมนา ไดแก ชาวเยอรมน องกฤษ กลมสแกนดเนเวย สวสเซอรแลนด สวเดน ฝรงเศส แคนนาดา และรสเซย 3.1. การผลตแบบสงคมเกษตรกรรมมอะไรบางททาอย เชน ทานา ปลกมะพราว ผลไม ผก เลยงสตว ฯลฯ 3.2. การผลตอาหารทรบจากชาตตะวนตกมอะไรบาง เปนอยางไร 3.3. การผลตเครองนงหม/การแตงกายทรบจากชาตตะวนตกมอะไรบาง เปนอยางไร

278

3.4. การผลตยารกษาโรคทรบจากชาตตะวนตกมอะไรบาง เปนอยางไร 3.5. การผลตเครองใชไมสอยในครวเรอนและการเกษตรทรบจากชาตตะวนตกมอะไรบาง เปนอยางไร 3.6. การผลตทอยอาศยทรบจากชาตตะวนตกมอะไรบาง เปนอยางไร 3.7. การผลตแหลงนา/ทเกบนา/อนๆ เชน ฝาย ชลประทาน 3.8. การผลตสาธารณปโภคทรบจากชาตตะวนตกมอะไรบาง เปนอยางไร (การคมนาคมทางบก นา อากาศ การ

ตดตอสอสาร แยกเปนไฟฟา ไปรษณย ประปา หอกระจายขาว โทรศพทสาธารณะ/บานและมอถอ จานดาวเทยม ทว ต เยน เครองซกผา ตหยอดเหรยญตางๆ เครองปรบอากาศ ตดตงสญญาณไฟจราจร สายเคเบลใตนา เรอเฟอรร

3.9. การบรโภคอาหารทรบจากชาตตะวนตกมอะไรบาง เปนอยางไร 3.10. การบรโภคเครองนงหม/การแตงกายทรบจากชาตตะวนตกมอะไรบาง เปนอยางไร 3.11. การบรโภคยารกษาโรคทรบจากชาตตะวนตกมอะไรบาง เปนอยางไร 3.12. การบรโภคเครองใชไมสอยในครวเรอนและการเกษตรทรบจากชาตตะวนตกมอะไรบาง เปนอยางไร 3.13. การบรโภคทอยอาศยทรบจากชาตตะวนตกมอะไรบาง เปนอยางไร 3.14. การบรโภคทรพยากรธรรมชาตของชาตตะวนตกมอะไรบาง

4. จดออน จดแขงดานการผลตและการบรโภคของผคน/ชมชน 4.1 จดออนจารตการผลตและการบรโภค

4.1.1. การผลตทใชแรงงานเกดผลอยางไร เชน การทานา การทาสวน 4.1.2. การผลตตามฤดกาลมผลตออยางไร 4.1.3. ระบบการผลตเปนอยางไรตอการพฒนาชมชน 4.1.4. อปกรณ เครองมอทใชผลต เปนอยางไร 4.1.5. วตถประสงคของการผลต แตกตางกนหรอไมอยางไรในแตละชมชน ขนอยกบอะไรบาง 4.1.6. การผลตอาหารในครอบครวมความเพยงพอตอสมาชกหรอไม อยางไร 4.1.7. การผลตทอาศยทรพยากรธรรมชาตตอผลกระทบตอธรรมชาตหรอไม อยางไร เชน การสราง

บานเรอน เครองใช ไมสอยตางๆ หตถกรรมพนบาน

4.2 จดแขงจารตการผลตและการบรโภค 4.2.1. ระบบการผลตมเครอขายหรอไม อยางไร 4.2.2. เกดกลมการผลตอยางไร มอะไรบาง 4.2.3. ความสมพนธสงคมเกษตรกรรมทผลตเปนอยางไร ตอครอบครว ญาตมตร ชมชน 4.2.4. ศนยกลางการผลตของชมชนมทไหนบาง ใครมบทบาทสาคญ 4.2.5. การผลตอาศยการซอแรงเปนอยางไร 4.2.6. การผลตมความสมพนธกบความเชอ ศาสนา และวฒนธรรม อยางไร 4.2.7. ทรพยากรการผลตทไดมาจากธรรมชาตมผลตอความเปนอยหรอไม อยางไร 4.2.8. ตลาดนดชมชนมผลตออยางไรตอการพฒนาชมชน การดารงชวต และการเลยงชพ

4.3 จดออนนวตกรรมการผลตและการบรโภค 4.3.1. การผลตโดยอาศยเทคโนโลยทางการเกษตร มคาใชจายอยางไร มการบรโภคอยางไรตอครวเรอน

279

4.3.2. การผลตทอยอาศยอาศยตนทนอยางไร 4.3.3. การผลตอาหารและเครองปรงอาหาร 4.3.4. การผลตมความสมพนธการวางแผนครอบครวหรอไม อยางไร 4.3.5. การผลตและการบรโภคเกดปญหาสงคมหรอไม เชน ปญหาเดกเรรอน ปญหาสงเสพตด

ปญหาอาชญากรรม เปนตน 4.3.6. การผลตและบรโภคทาลายทรพยากรธรรมชาตหรอไมอยางไร เชน กจกรรมการบรการ ทพก

ตลอดจนกจกรรมการพกผอนหยอนใจของนกทองเทยว สงผลกระทบตอการใชทดนเพอเกษตรกรรมของเกาะสมย

4.3.7. การผลตและบรโภคอาหารทเพมขนมผลตอวฒนธรรม สงคมอยางไร เชน รานอาหารและเครองดม

4.3.8. การซอหรอนาเขาพช ผก ผลไม จากอาเภอเมองสราษฎรธาน และอาเภอใกลเคยงเพอมาบรโภคภายในเกาะสมย

4.3.9. การผลตและบรโภคระบบสาธารณปโภคโภคตามแบบตะวนตกสงผลกระทบตอผคนและชมชนอยางไร

4.3.10. การใชสารเคม ยาปราบศตรพช การสารเรงผลต การผสมสารปรงแตงอาหาร มผลตอผคนและชมชน อยางไร

4.3.11. ระบบเงนตราเพอแลกสนคาและของอปโภคและบรโภคมผลอยางไร 4.3.12. การบรโภคสงคมออนไลน ภาพยนตรตะวนตก กฬาฟตบอลและอนๆ หนงสอ นตยสาร วารสาร

รถยนต ดารา มผลตอผคนและชมชนอยางไร 4.4 จดแขงนวตกรรมการผลตและการบรโภค 4.4.1. เครองมอเครองใชการผลตทเปนเทคโนโลยสมยใหม ทดแทนแรงงานคนไดมากนอยอยางไร 4.4.2. การผลตและบรโภคระบบสาธารณปโภคโภคตามแบบตะวนตกกอใหความสะดวกสบายหรอไม

อยางไร 4.4.3. การผลตและบรโภคระบบสาธารณสขแบบตะวนตกมผลดตอชมชนหรอไมอยางไร 4.4.4. การผลตทเนนการบรการผคนภายนอกเปนอยางไร 4.4.5. การบรโภคแบบตะวนตกทาใหชมชนมคาครองชพเปนอยางไร ทาใหเงนหมนเวยนในจงหวด

หรอไมอยางไร 4.4.6. การผลตและบรโภคผานสอออนไลนทาใหชมชนมการเปลยนแปลงอยางไร เปนทนยมและรจก

อยางไรบาง 4.4.7. การผลตและบรโภคมศนยกลางสนคา เชน หางสรรพสนคา รานสะดวกซอ มผลอยางไร 4.4.8. การบรโภคระบบสขภาพและความงามมผลตอสขภาพของผคนอยางไร 4.4.9. การใชภาษาตะวนตกเพอการผลตและบรโภคมผลตอผคนและการเรยนรวฒนธรรมอยางไร

280

ประวตผวจย 1. หวหนาโครงการวจย ชอ - ชอสกล นางสาวณฐา คมแควนททางานปจจบน คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน ตาแหนงหนาทปจจบน อาจารยประจาตามสญญา หลกสตรสาขาวชาภาษาไทย ประวตการศกษา ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจารกภาษาไทย

มหาวทยาลยศลปากร ผลงาน - งานวจยเรองการศกษาเชงวเคราะหวรรณกรรมภาคใตเรองพระยาชมพ - บทความเรอง “ภาษากบวฒนธรรมการกนหมากจากวรรณกรรมไทย”

2. ผรวมงานวจย ชอ - ชอสกล นางสาวสธาวด จนาญาตททางานปจจบน สานกศลปะและวฒนธรรม มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน ตาแหนงหนาทปจจบน เลขานการและนกวจยโครงการวจยเมธวจยอาวโส สกว. ประวตการศกษา ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการวจยการศกษา มหาวทยาลยรามคาแหงผลงาน - บทความเรอง “สงทขาดหายไป...พลวตคนรนใหมชมชนไชยา”

ชอ - ชอสกล นางสาวนทศ ไหมจยททางานปจจบน สานกศลปะและวฒนธรรม มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน ตาแหนงหนาทปจจบน นกวชาการทวไปประวตการศกษา วทยาศาสตรบณฑต สาขาพชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธานผลงาน ผวจยรวม : งานวจยเรองการศกษาวรรณกรรมทองถนสราษฎรธาน

ประเภทลายลกษณจากหนงสอบด พ.ศ .2549 ผวจยรวม : งานวจยเรองการศกษาและพฒนาศกยภาพศลปะการแสดงพนบานภาคใต : กรณศกษาลเกปาและสวดมาลย พ.ศ. 2551

3. ทปรกษาโครงการวจย ชอ - สกล ศาสตราจารยชวน เพชรแกว ททางานปจจบน มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน