ผลประโยชน์ ส่วนรวม ผลประโยชน์...

ผลประโยชนสวนตน ผลประโยชนสวนรวม

ผลประโยชนสวนรวม

2

ค าน า

เนองจากปญหาการทจรตคอรรปชนทเกดขนในระบบราชการยคปจจบนสวนหนงเกดจากผลประโยชนขดกนระหวางผลประโยชนสวนตวกบผลประโยชนสวนรวม ในการด ารงต าแหนงของเจาหนาทรฐหรอทเราเรยกกนวา “ผลประโยชนทบซอน” จงถอไดวาปญหาการมผลประโยชนทบซอนเปนการทจรตคอรรปชนประเภทหนง เพราะเปนการแสวงหาผลประโยชนสวนบคคลโดยการละเมดตอกฎหมาย หรอจรยธรรม ดวยการใชอ านาจในต าแหนงหนาทไปแทรกแซงการใชดลพนจในการตดสนใจของเจาหนาทรฐ จนท าใหเกดการละทงคณธรรม จรยธรรมในการปฏบตหนาทสาธารณะขาดความเปนอสระ ความเปนกลาง และความเปนธรรมจนสงผลกระทบตอประโยชนสาธารณะของสวนรวม และท าใหประโยชนหลกขององคกร หนวยงาน สถาบนและสงคมตองสญเสย ไป ไมวาจะเปนผลประโยชนทางการเงนและทรพยากรตางๆ คณภาพการใหบรการ ความเปนธรรม ในสงคมรวมถงคณคาอนๆดวย

ดงนน เพอชวยปองกนมใหเกดปญหาการมผลประโยชนทบซอนขน ศนยปฏบตการตอตานการทจรต ในฐานะหนวยงานซงปฏบตงานดานเสรมสรางจรยธรรมในองคกรและเปนหนวยงานหลกทไดรบมอบหมาย ในการประสานงานจดท าประมวลจรยธรรมของส านกงานปลดกระทรวงการคลง รวมทงมบทบาทส าคญ ในการตดตาม ควบคม และดแลใหขาราชการ พนกงานราชการ ลกจางในสงกดส านกงานปลดกระทรวงการคลงปฏบตตามมาตรฐานจรยธรรมทไดก าหนดไวในประมวลจรยธรรม จงไดจดท าคมอการปฏบตงานของเจาหนาทรฐเรองผลประโยชนทบซอนฉบบนขน โดยมสาระส าคญเกยวของกบผลประโยชนทบซอนทงในสวนความหมาย รปแบบ แนวทางการปองกนผลประโยชนทบซอน กลไกการบงคบใช และบทลงโทษ เพอเผยแพรความรเกยวกบการปฏบตงานใหกบเจาหนาทและผปฏบตงานไดรบทราบและน ามายดถอเปนแนวทางในการปฏบตงานไดอยางถกตอง พรอมทงหลกเลยงมใหเกดการฝาฝนมาตรฐานจรยธรรมทก าหนดไว เสรมสรางจรยธรรมในหนวยงานส านกงานปลดกระทรวงการคลง และเผยแพรภาพลกษณทดขององคกรใหเปนทยอมรบของสงคม อนจะน าพาหนวยงานไปสความส าเรจจตามวตถประสงคทก าหนดไวและกอใหเกดประโยชนสงสดตอประเทศชาตตอไป

จงหวดนครพนม

3

สารบญ

หนา

บทท 1 ความหมายและรปแบบของผลประโยชนทบซอน 1

บทท 2 แนวทางการปองกนและแกไขปญหาผลประโยชนทบซอน 6

บทท 3 แนวทางการปฏบตหนาท เพอปองกนมใหเกดการฝาฝนบทบญญต 21 พ.ร.บ.ประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. 2542 มาตรา 100

บทท 4 กฎหมายส าคญทเกยวกบผลประโยชนทบซอน และบทลงโทษ 26

บทท 5 หนวยงานทรบรองเรยนและขนตอนการด าเนนการกรณเมอพบเหจนพฤตกรรมทเปน 36 ผลประโยชนทบซอน

บรรณานกรม

คมอปองกนผลประโยชนทบซอน 1

บทท 1. ความหมายของผลประโยชนทบซอน


1. ความหมายของผลประโยชนทบซอน

“Conflict of Interest” เปนภาษาตางประเทศซ งมการกลาวถงอยางกว างขวางในรอบหลายป ทผานมา โดยเฉพาะในชวงระยะเวลาทประเทศไทยก าลงเผชญกบปญหาการทจรตคอรรปชน ของผด ารงต าแหนงทางการเมอง หรอผด ารงต าแหนงระดบสงในองคกรตางๆ ซงสงผลกระทบตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ รวมทงไดสรางความเสยหายใหกบประชาชนโดยสวนรวม ท าใหบรรดานกวชาการและผคนในสงคมไทยตางไดใหค าจ ากดความ หรอความหมายของค าวา “Conflict of Interest” ไวแตกตางกนออกไป ดงน

สา ราน ก รมว ก พ เ ด ย (http://th.wikipedia.org) อ ธ บ า ยความหมาย ไว ว า ผลประ โยชน ทบซอน (Conflict of Interest) คอ ภาวะทบคคลซงอยในสถานะทตองไดรบความเชอถอ เชน นกการเมอง ผใหนโยบาย หรอผอ านวยการบรหารของบรษท มผลประโยชนหรอความตองการทงในทางอาชพในบางครงรวมถงเรองสวนตว ทขดแยงกน ความตองการทขดแยงกนนท าใหเกดความล าบากในการท าหนาทอยางยตธรรม แมวาจะไมมหลกฐานเกยวกบการกระท าทไมเหมาะสม ผลประโยชนทบซอนอาจจะท าใหเกดภาพทท าใหความนาเชอถอของบคคลนน ในการกระท าทเปนกลางลดลง

ดร. วทยากร เชยงกล ไดใหความหมายของค าวา ผลประโยชนทบซอน หมายถง ผลประโยชนททบซอนกนระหวางผลประโยชนสวนตวและผลประโยชนสวนรวมของผมอ านาจหนาททตองตดสนใจท างานเพอสวนรวม ไมวาเปนเจาหนาทของรฐ เจาหนาทขององคกรภาคธรกจ เอกชน และเจาหนาทภาคประชาสงคม (Civil Society)

ผาสก พงศไพจตร ไดอธบายความหมายของ ผลประโยชนทบซอน หมายถง การทบซอนของผลประโยชนของบคคลทม 2 สถานะ หรอมากกวาในเวลาเดยวกน คอ ต าแหนงสาธารณะและต าแหนงในบรษทเอกชน ซงบคคลดงกลาวอาจมความโนมเอยงใชอ านาจและต าแหนงสาธารณะหาผลประโยชนสวนตวหรอแสวงหาประโยชนใหแกกลมพวกพองของตนเองทงทางตรงและทางออมไดอยางงายดาย เชน กรณของนายกรฐมนตร หรอรฐมนตรมหน หรอครอบครวใกลชดเปนเจาของกจการ ซงไดรบสมปทานหรออย ในฐานะจะไดรบสมปทานธรกจจากรฐ ขณะเดยวกนกจอยในต าแหนงสาธารณะทเปนผมอ านาจอนมตการใหสมปทานธรกจดงกลาวดวย ตวอยางทพบ คอ การไดชนะประมลโครงการกอสรางขนาดใหญจากภาครฐเพราะผชนะประมลมพรรคพวกเปนนกการเมอง หรอบรษททชนะประมลมนกการเมองรวมหนอยเปนหนลม การชนะประมลดงกลาวดวยอทธพลทางการเมองจะสงผลใหบรษทผชนะประมลสามารถหาก าไรเกนควรได การคอรรปชนในโครงการขนาดใหญภาครฐไดกลายเปนแหลงหารายไดจากการคอรรปชน ทส าคญของนกการเมองและขาราชการทเกยวของ

Dr. Michael McDonald นกวชาการดานจรยธรรม แห งมหาวทยาล ย British Columbia และผอ านวยการ Centre for Applied Ethics ไดใหค านยามของค าวา Conflict of Interest หมายถง สถานการณทบคคล เชน เจาหนาทรฐ ลกจาง หรอ นกวชาชพ มผลประโยชนสวนตวหรอสวนบคคลมากพอจนเหจนไดว ากระทบตอการปฏบตหนาทอยางตรงไปตรงมา (ภาวะวสยหรอเปนกลาง) โดยมองคประกอบทส าคญ ๓ ประการ คอ องคประกอบประการแรก คอ ผลประโยชนสวนตว (Private interest) หรอผลประโยชนสวนบคคล (Personal interest) ซงผลประโยชนนอาจเปนตวเงนหรอทรพยสนอนๆ รวมถงผลประโยชนในรปแบบอนๆทท าใหผ ไดรบพงพอใจ สวนน โดยตวมนเองแลวไมเสยหายอะไรเพราะใครๆ กจแสวงหาผลประโยชนสวนตนกนทงนน เชน การหางานใหมทมรายไดทดกวาเกา แตปญหาจะเกดขนกจตอเมอผลประโยชนนไปแยงกบผลประโยชนสวนรวม

http://th.wikipedia.org/


องคประกอบทสอง คอ การปฏบตหนาทโดยใชสถานะและขอบเขตอ านาจหนาทของเจาหนาทหรอเจาพนกงานของรฐโดยขาดหลกจรยธรรมพนฐานในวชาชพตน ทงนเพราะอ านาจหนาททมอยเกดจากการมต าแหนง หรอการเปนเจาหนาทหรอเจาพนกงานตามกฎหมาย

องคประกอบสดทาย คอ เมอผลประโยชนทขดแยงนนไปแทรกแซงการตดสนใจ หรอการใชวจารณญาณในทางใดทางหนงเพอผลประโยชนสวนตว

จงเหจนไดวาจากนยามศพทของนกวชาการขางตนสามารถสรปความหมายของผลประโยชนทบซอน (Conflict of Interest) คอ ผลประโยชนสวนตวของเจาหนาทรฐไปขดแยงกบผลประโยชนสวนรวมแลวตองเลอกเอาอยางใดอยางหนง ซงท าใหตดสนใจไดยากในอนทจะปฏบตหนาทใหเกดความเปนธรรมและปราศจากอคต


2. รปแบบของผลประโยชนทบซอน แบงออกเปน 7 รปแบบ ไดแก 1. การรบผลประโยชนตางๆ (Accepting benefits) คอการรบสนบน หรอรบของขวญหรอผลประโยชนใน

รปแบบอนๆ ทไมเหมาะสมและมผลตอการปฏบตงานของเจาหนาท เชน หนวยงานราชการรบเงนบรจาคสรางส านกงานจากนกธรกจหรอบรษทธรกจทเปนคสญญากบหนวยงาน การใชงบประมาณ ของรฐเพอจดซอจดจางแลวเจาหนาทไดรบของแถมหรอผลประโยชนอนตอบแทน

2. การท าธรกจกบตวเอง (Self-dealing) หรอเปนคสญญา (Contracts) หมายถง สถานการณทเจาหนาทของรฐมสวนไดเสยในสญญาทท ากบหนวยงานทตนสงกด เชน การใชต าแหนงหนาททท าใหหนวยงานท าสญญาซอสนคาจากบรษทของตนเองหรอจางบรษทของตนเองเปนทปรกษา หรอซอทดน ของตนเองในการจดสรางส านกงาน

3. การท างานหลงจากออกจากต าแหนงสาธารณะหรอหลงเกษยณ (Post-employment) หมายถง การทบคลากรออกจากหนวยงานของรฐ และไปท างานในบรษทเอกชนทด าเนนธรกจประเภทเดยวกบ ทตนเองเคยมอ านาจควบคม ก ากบ ดแล

4. การท างานพเศษ (Outside employment or moonlighting) เชน เจาหนาทของรฐตงบรษทด าเนนธรกจทเปนการแขงขนกบหนวยงานหรอองคกรสาธารณะทตนสงกด หรอการรบจางเปนทปรกษาโครงการโดยอาศยต าแหนงในราชการสรางความนาเชอถอวาโครงการของผวาจางจะไมมปญหาตดขด ในการพจารณาจากหนวยงานทตนสงกดอย

5. การรบรขอมลภายใน ( Inside information) หมายถง สถานการณทผด ารงต าแหนงสาธารณะ ใชประโยชนจากการรขอมลภายในเพอประโยชนของตนเอง เชน ทราบวาจะมการตดถนนไปตรงไหนกจรบไปซอทดนโดยใสชอภรรยา หรอทราบวาจะมการซอทดนเพอท าโครงการของรฐกจรบไปซอทดนเพอเกจงก าไรและขายใหกบรฐ ในราคาทสงขน

6. การใชทรพยสนของหนวยงานเพอประโยชนของธรกจสวนตว (Using your employer’s property for private advantage) เชน การน าเครองใชส านกงานตางๆกลบไปใชทบาน การน ารถยนตในราชการ ไปใชเพองานสวนตว

7. การน าโครงการสาธารณะลงในเขตเลอกตงเพอประโยชนในทางการเมอง (Pork-belling) เชน การทรฐมนตรอนมตโครงการของกระทรวงไปลงในพนทหรอบานเกดของตนเอง หรอการใชงบประมาณสาธารณะ เพอการหาเสยงเลอกตง

จากรปแบบประเภทตางๆของปญหาความขดแยงกนในประโยชนสวนตวและประโยชนสวนรวม จะเหจนวาโอกาสความเปนไปไดทจะเกดปญหามสงมากเพราะปญหาดงกลาวมขอบเขตครอบคลมพฤตกรรมทเขาขายความขดแยงอยางกวางขวาง ดงนนกลไกหรอเครองมอสวนใหญทใชในการจดการกบปญหา ความขดแยง ของผลประโยชนสวนตวกบผลประโยชนสวนรวม คอ การมหลกคณธรรมและจรยธรรม ในการท างานของบคคลสาธารณะรวมถงการมกฎหมายทสามารถครอบคลมถงการกระท าผดเกยวกบผลประโยชนทบซอนทกรปแบบ


แผนภาพรปแบบของผลประโยชนทบซอน

การรบประโยชนตางๆ (Accepting benefits)

รบของขวญ /เงนสนบสนน/ เงนบรจาคจากลกคาของหนวยงาน

การท าธรกจกบตวเอง (Self-dealing) หรอเปนคสญญา (Contracts)

มสวนไดเสยในสญญาทท ากบหนวยงานตนสงกด

การท างานหลงจากออกจากต าแหนงสาธารณะหรอหลงเกษยณ

(Post-employment)

ลาออกจากหนวยงานเพอไปท างานในหนวยงานทด าเนนธรกจประเภท

เดยวกน

การท างานพเศษ (Outside employment or moonlighting)

ตงบรษทด าเนนธรกจทแขงขนหรอ รบงานจากหนวยงานตนสงกด

การรบรขอมลภายใน (Inside information)

การใชสมบตของหนวยงานเพอประโยชนของธรกจสวนตว (Using your employer’s

property for private advantage)

การน าโครงการสาธารณะลงในเขตเลอกตงเพอประโยชนในทางการเมอง

(Pork-belling)

ใชประโยชนจากขอมลภายในเพอประโยชนของตนเอง

น าทรพยสนของหนวยงานไปใช ในงานสวนตว

รฐมนตรอนมตโครงการไปลงในพนทตนเอง หรอการใชงบสาธารณะ

เพอหาเสยง


บทท 2

แนวทางการปองกนและแกไขปญหาผลประโยชนทบซอน


1. แนวทางการปองกนและแกไขปญหาผลประโยชนทบซอน

(1) การก าหนดคณสมบตทพงประสงคหรอคณสมบตตองหาม (Qualification and disqualification from office) เปนเครองมอทใชในการปองกนเบองตนมใหมโอกาสเกดปญหาความขดแยงของผลประโยชนสวนตวกบผลประโยชนสวนรวมในกรณของขาราชการการเมอง คณสมบตตองหามทนานาประเทศ มกก าหนด ไดแก การหาม ส.ส. หรอรฐมนตรตองไมด ารงต าแหนง ขาราชการประจ า และตองไมเปนผมสวนไดสวนเสยในสมปทานหรอสญญาตางๆกบรฐ เปนตน

(2) การเปด เผยขอมล เก ยวกบทรพยสน หน สน และธรกจของครอบครว ใหสาธารณะทราบ (Disclosure of personal interests) เชน การแจงถงจ านวนหนสวนหรอธรกจสวนตววามอะไรบาง แบงไดเปน 2 ประเภทคอ ประเภทแรกคอ การแจงทรพยสนหรอความตองการสวนบคคลเมอมขอขดแยงเกดขน และประเภททสอง คอ การแจงทรพยสนของเจาหนาทกอนจะมาด ารงต าแหนง ถงแมวธการนจะไมใชเครองมอทแกปญหาความขดแยง ของผลประโยชนสวนตวกบผลประโยชนสวนรวมไดโดยตรง แตอยางนอยการเปดเผยขอมลสวนตวกจชวยใหสาธารณชนสามารถวเคราะหหรอมองเหจนชองทางทอาจจะกอใหเกดปญหาไดงายขน

(3) การก าหนดขอพงปฏบตทางจรยธรรม (Code of conduct) เปนการสรางกรอบเพอบอกถงสงทควรและไมควรยดถอเปนหลกในการท างาน ถาไมปฏบตตามไมถอวาผดทางกฎหมายแตสามารถบอนท าลายความเชอมนทสงคมจะมตอเจาหนาทของรฐผนน และสามารถเปนบอเกดแหงความเสอมศรทธาทประชาชนจะมตอระบบราชการ

(4) ขอก าหนดเกยวกบการท างานหลงพนต าแหนงในหนาททางราชการ (Post-office employment restriction) เปนขอก าหนดทมวตถประสงคเพอปองกนมใหผทด ารงต าแหนงในหนวยงานของรฐน าขอมลลบ (Confidential information) ภายในหนวยงานทเขาทราบไปใชประโยชนหลงจากการออกจากต าแหนงดงกลาวแลว รวมถงปองกนการใชสทธในการตดตอหนวยงานราชการในฐานะทเคยด ารงต าแหนงส าคญ ในหนวยงานราชการมาแลว

นอกจากแนวทางดงกลาวขางตนแลวจ าเปนตองมกลไกส าหรบการบงคบใช (Enforcement) กฎระเบยบ ทก าหนดขน เชน การตงคณะกรรมการในลกษณะองคกรก ากบดแลเพอตรวจสอบใหผอยภายใตกฎระเบยบดงกลาวปฏบตตามขอก าหนดทบญญตไว โดยคณะกรรมการดงกลาวตองมความเปนอสระอยางเพยงพอเพราะในกรณทมการละเมดกฎระเบยบทเกดขนกจตองท าหนาทสอบสวนขอเทจจจรงกอนทจะด าเนนการตามมาตรการทเกยวของตอไป


การสรางการบรหารจดการทด (Good Governance) คอ ประการแรก การมงเนนความรบผดชอบ ตอสาธารณะ (Accountability) ประการทสอง มความโปรงใสในการด าเนนงาน (Transparency) ซงรวมถงการทสาธารณชนสามารถเขาถงขอมลตางๆได ประการทสาม การมหลกการทแนนอนคงเสนคงวาและเปนธรรมเพอใหประชาชนเกดความมนใจ (predictability) ซงหมายความวากฎเกณฑตางๆจะตองใชบงคบกบทกคนอยางเทาเทยมกนไมล าเอยง ไมเลอกปฏบต และไมเปลยนแปลงบอยๆจนกอใหเกดความสบสน และประการสดทาย คอ การมสวนรวมของประชาชน (Public Participation) หมายความวาผบรหารระดบสงจะตองเคารพในความคดเหจนของสมาชกในองคกร กลาวคอในการตดสนใจดานนโยบายนนจะตองเปดรบฟงความคดเหจนและใหสมาชกขององคกรมสวนรวม ในการตดสนใจ


ควบคไปกบการสรางระบบการบรหารจดการทดกจ คอ ประการแรก การปรบปรงกฎหมายใหทนสมย ชดเจน ครอบคลม และสามารถตามกระแสการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม และวฒนธรรมไดทน ประการทสอง การปฏรปองคกรอสระเพอการตรวจสอบและปราบปรามผลประโยชนทบซอนใหมการด าเนนงานทมประสทธภาพมกระบวนการสรรหาและคดเลอกคณะกรรมการทเปนอสระ ไมถกแทรกแซงจากการเมอง และเปนผทมความรความสามารถอยางแทจรง ประการทสาม ก าหนดหลกเกณฑดานจรยธรรมคณธรรม (Codes of ethics) รวมทงจรรยาบรรณทางวชาชพตางๆ เพอเปนแนวทางอนชดเจนในการชน าพฤตกรรมไปในทศทางทถกตอง ก าหนดบทลงโทษผประพฤตผดจรรยาบรรณทางวชาชพอนกอใหเกดการยกระดบมาตรฐานทางคณธรรมจรยธรรมของกลมวชาชพใหสงขน ประการสดทาย สงเสรมภาคประชาสงคมใหเขมแขจงเปนองคกรแบบเปด สมครใจในการรบสมาช ก มความเปนอสระในการด าเนนงานและมจตส านกท เส ยสละในการท างานเพอผลประโยชนของสวนรวม องคกรภาคประชาสงคมเหลานจะมบทบาทส าคญในการเคลอนไหวเพอการมสวนรวมและตรวจสอบการด าเนนงานของภาคสาธารณะใหปลอดจากผลประโยชนทบซอนไดอยางแทจรง


2. มาตรการขบเคลอนเพอปองกนผลประโยชนทบซอน

ประการแรก การก าหนดหลกเกณฑทางจรยธรรม (Codes of ethics) เพอใหเกดความชดเจนวาอะไรคอส งผดและอะไรคอส งถกม ใหประชาชนเกดความสบสนเหจนผดเปนชอบหรอเหจนกงจกรเปนดอกบว โดยจะตองนยามและก าหนดมาตรฐานการกระท าตางๆใหชดเจน ซงวธการก าหนดหลกเกณฑทางจรยธรรมคณธรรมดงกลาวน สามารถกระท าไดโดยการสงเสรมใหผประกอบวชาชพมการรวมตวกนจดตงเปนสมาคมและสงเสรมใหสมาคมวชาชพตางๆมการบญญตเกยวกบจรรยาบรรณทางวชาชพ หรอก าหนดแนวทางปฏบตเพอปองกนมใหเกดปญหาผลประโยชนทบซอนในแตละวชาชพ เพอนยามใหหลกเกณฑทางจรยธรรมมความชดเจน สมาชกของแตละกลมวชาชพสามารถน าไปปฏบตได พรอมกบมบทลงโทษส าหรบผทไมปฏบตตาม

ความชดเจนเกยวกบรายละเอยดของหลกเกณฑทางจรยธรรม หรอบรรทดฐานส าหรบก ากบ ความประพฤตของนกการเมอง ขาราชการ และผ เช ยวชาญดานตางๆเปนส งทมความส า คญอยางย ง เพราะหลกเกณฑทางจรยธรรมตางๆเหลาน เปนแนวทางชแนะวาบคคลทมต าแหนงหนาททางดานสาธารณะนนควรจะมความประพฤตอยางไรอะไรทถอเปนพฤตกรรมทควรหลกเลยงเนองจากเปนปญหาผลประโยชนทบซอนเปดโอกาสใหมการอภปราย ถกเถยงและสรางเปนขอตกลงรวมเกยวกบหลกเกณฑทางจรยธรรมทพงปฏบต

ประการทสอง การถายทอด ปลกฝงหลกเกณฑทางจรยธรรมคณธรรมสสมาชกของสงคม โดยผาน

สอมวลชนหรอการบรรจในหลกสตรการศกษาในโรงเรยน เพอใหมกระบวนการเรยนการสอนในชนเรยน การจดอบรม ให แก สมาช กของสมาคมว ช าช พ เ พอ เ สร มสร า งความร ค ว าม เข า ใ จ การอภ ป รายถก เถ ย ง เพอกอใหเกดความกระจางในประเดจนทคลมเครอนาสงสย มาตรการดงกลาวนถอเปนการถายทอดและปลกฝงสมาชกของสงคมโดยผานชองทางตางๆ อนจะท าใหสมาชกของสงคมเกดความตระหนกถงความส าคญของปญหาผลประโยชนทบซอน รสกผดชอบชวด ตลอดจนสามารถยบยงตนเองและหามปรามผอนมใหกระท าการอนเปนผลประโยชนทบซอนได สมาชกไมสามารถอางไดอกตอไปวาตนท าผดเพราะไมทราบ ทส าคญไมนอยไปกวากนกจคอการก าหนดบทลงโทษส าหรบผทมความผดเกยวกบวนยอยางชดเจนนนจะชวยลดปญหาผลประโยชนทบซอนหรอพฤตกรรมทไมเหมาะสมและไมสามารถยอมรบไดใหนอยลง ประการทสาม เสรมสรางความเขมแขงของภาคประชาสงคม (Strengthening the arena of civil society) โดยการสนบสนนใหประชาชนมสทธ เสรภาพ มจตส านกตอสวนรวม อนจะน าไปสการรวมตวกนจดตงองคกรแบบสมครใจอย างอสระ ส าหรบด าเนนกจกรรมเ พอสวนรวม รวมท งส ง เสรมสอสารมวลชน ทเปนอสระในการด าเนนงานทงสอวทย โทรทศน และหนงสอพมพตางมบคลากรทมความรความสามารถ มจตส านกทเสยสละเพอสวนรวม และมการจดตงเปนองคกรทเขมแขจงซงภาคประชาสงคมทมอ านาจตอรองสงดงกลาวนจะสามารถถวงดลอ านาจและตรวจสอบการด าเนนงานของนกการเมองและเจาหนาทรฐระดบสงไดอยางมประสทธภาพ อนจะสามารถยบยงปญหาผลประโยชนทบซอนของนกการเมองและขาราชการระดบสงใหนอยลงได ประการทส การปรบปรงกฎหมายรวมทงแกไขระเบยบขอบงคบตางๆของหนวยงาน เพอใหบทบญญตทางกฎหมายใหมนยามและตกรอบความผดอนเกดจากผลประโยชนทบซอนไวอยางชดเจน มความครอบคลม การแกไขขอกฎหมายและการบงคบใชจะตองมใหเกดความลกลน ปดชองโหวของกฎหมาย ปรบปรงแนวทาง และกระบวนการวนจฉยคดใหเกดความเปนธรรมแกทกฝายใหมากทสดรวมทงบทลงโทษในกฎหมายตางๆใหเปนไปในแนวทางเดยวกน


ประการทหา การปฏรปองคกรอสระทท าหนาทปองกนและปราบปรามผลประโยชนทบซอน เชน คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการฟอกเงน คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศาลรฐธรรมนญ ศาลปกครอง และศาลยตธรรม โดยจะตองปฏรปองคกรเหลานใหมประสทธภาพในการท างาน มบคลากรทมความรความสามารถ และมคณธรรมในการท างาน มงบประมาณ วสดอปกรณทเพยงพอมกระบวนการสรรหาและแตงตงกรรมการทเปนอสระไมถกแทรกแซงทางการเมองมความเปนกลาง มกฎกตกาก ากบการท างานทชดเจน มเปาหมายในการท างานทสามารถวดและประเมนผลไดและมระบบการบรหารจดการทมประสทธภาพ


3. ตารางสรปตวอยางโอกาสทจะเกดผลประโยชนทบซอนของขาราชการและเจาหนาทของรฐกลมตางๆ

กลมอาชพ กจกรรมทมความเสยงตอปญหาการเกดผลประโยชนทบซอน 1. นกการเมอง

การรบเงนหรอผลประโยชนอนใด เพอแตงตง หรอเลอนต าแหนงขาราชการขนเปนผบรหารระดบสง การใชอ านาจหนาทเพอใหบรษทของตนหรอของพรรคพวกไดรบงาน/ การจางเหมาจากรฐ การใชขอมลของทางราชการเพอแสวงหาประโยชน การแตงตงคนสนท/พวกพองของตนเปนกรรมการในหนวยงานของรฐ โดยเฉพาะอยางยงองคกรอสระ

ทท าหนาทในการก ากบดแล (Regulators) สญญาหรอสมปทานของรฐ การใชต าแหนงหนาทเลอกผลกดนโครงการทกอใหเกดประโยชนตอตนเอง ญาต/พวกพอง

2. ขาราชการประจ าและเจาหนาทของรฐ

ทวไป

การน าขอมลลบ/ขอมลภายในมาใชหาประโยชนใหแกตนเองหรอพวกพอง หวหนาหนวยงานซงครอบครวประกอบธรกจรบเหมากอสรางแตงตงใหญาต/ คนสนท/คนทม

ความสมพนธฉนญาตขนเปนผอ านวยการกองพสด การชวยญาตมตรหรอคนสนทใหไดงานในหนวยงานทตนมอ านาจ การรบผลประโยชนหรอการเรยกรองสงตอบแทนจากการปฏบตงานในหนาทความรบผดชอบ การรบงานนอกหรอการท าธรกจทเบยดบงเวลาราชการ/งานโดยรวมของหนวยงาน การท างานหลงเกษยณใหกบหนวยงานทมผลประโยชนขดกบหนวยงานตนสงกดเดม การน ารถราชการไปใชในกจธระสวนตว และในหลายกรณมการเบกคาน ามน การน าบคลากรของหนวยงานไปใชเพอการสวนตว

กลมวชาชพทเกยวกบการตรวจสอบ ประเมนราคา และการจดซอจดจาง

การหาผลประโยชนจากความไมรในระเบยบและขอมลของทางราชการของประชาชนโดยเรยกรบเงนและอางวาจะสามารถชวยใหสามารถเสยคาธรรมเนยมในการโอนกรรมสทธซอขายทดนในราคาทถกกวาได ผบรหารสถาบนการเงนหวงกาวหนาในอาชพจงไดรวมมอและใหความชวยเหลอแกนกการเมองในการกเงนในวงเงนสงในรปแบบการประเมนราคาหลกทรพย ค าประกนใหสงเกนกวาความเปนจรง

ผบรหารสถาบนการเงนใชอ านาจหนาทใหผใตบงคบบญชาเสนอขายทดนหรอบานพรอมทดนในโครงการของตนใหแกลกคาของสถาบนการเงน เพอแลกกบความสะดวกในการท าธรกจกบสถาบนการเงน

เจาหนาทตรวจสอบภาษอากรไดเปดส านกงานบญชเพอท าบญชและรบจดทะเบยนจดตงบรษท จ ากด ซงในเวลาปฏบตงานกจจะเลอกใหบรการเฉพาะรายทตนเองไดรบประโยชนจากผเสยภาษเทานน

การก าหนดมาตรฐาน (Specification) ในสนคาทจะจดซอจดจางใหบรษทของตนหรอของพวกพองไดเปรยบหรอชนะในการประมล

การใหขอมลการจดซอจดจางแกพรรคพวก/ญาต เพอแสวงหาผลประโยชนในการประมลหรอการจางเหมารวมถงการปกปดขอมล เชน การปดประกาศหรอเผยแพรขอมลขาวสารลาชา หรอพนก าหนดการยนใบเสนอราคา เปนตน


กลมอาชพ กจกรรมทมความเสยงตอปญหาการเกดผลประโยชนทบซอน กลมวชาชพอสระ

การรบงานจากภายนอกจนกระทบตอการปฏบตหนาทประจ า การใชสทธในการเบกจายยาใหกบญาตแลวน ายาไปใชทคลนกสวนตว การรบประโยชนจากระบบการลจอคบตรควใหแกเจาหนาทหรอญาตเจาหนาทในหนวยงาน โดยผม

หนาทดแลบตรควจะลจอคไวมากกวาทหนวยงานก าหนดและไปเรยกรบประโยชนจากบตรควทลจอคไวเกนเหลานนจากผรบบรการทตองการลดคว

กลมวชาชพทเกยวกบกระบวนการยตธรรม การเรยกรบผลประโยชนจากการอนญาตใหคนของกลาง เปนตน

กลมวชาชพวชาการ คณะกรรมการตรวจรบผลงานท าหนาทเสมอนเปนนายหนาใหแกบรษททปรกษา โดยรบรายงานผล

การศกษามาพจารณากอนและแกไขในประเดจนทคาดวาอาจถกคณะกรรมการคนอนทวงตง รวมถงการเขาไปแทรกแซงการพจารณาของกรรมการคนอน

3. ขาราชการทองถน

3.1 การเขามาด าเนนธรกจและเปนคสญญากบองคกรปกครองสวนทองถน สมาชกสภา/ผบรหารทองถนมาด าเนนธรกจกบองคกรปกครองสวนทองถนทตนเปนสมาชก ญาต/ภรรยา (อาจไมไดจดทะเบยน) ของผบรหารทองถนเปนคสญญาหรอรบเหมางานกบองคกร

ปกครองสวนทองถน สมาชกสภา/ผบรหารทองถนเขาไปมสวนไดสวนเสยในฐานะผรบมอบอ านาจจากบรษท หางราน ใน

การยนซองประกวดราคา สมาชกสภา/ผบรหารทองถนเปนบคคลรวมเจรจาไกลเกลยในฐานะตวแทนบรษทหางราน ในกรณงาน

จางเหมามปญหา ผบรหารสภา/ผบรหารทองถนหาประโยชนสวนตวจากการเกจงก าไรจากราคาทดน ทงในรปของการใช

ขอมลภายในไปซอ ทดนไวกอน หรออาจเปนในรปแบบทก าหนดทตงโครงการในพนททตนเองมทดนอยเพอขายทดนของตนเองในราคาทสง

องคกรปกครองสวนทองถน ท าสญญาเชารถไปสมมนาและดงานกบบรษทซงเปนของสมาชกขององคกรปกครองสวนทองถนนนเอง

นายกเทศมนตรและเทศมนตรขายสนคาหรอบรการของบรษทตนเองใหกบเทศบาล 3.2 การใชงบประมาณหลวงเพอประโยชนสวนตนและเพอหาเสยง การจดสรรงบประมาณหรอโครงการเขาไปในพนทของตนเอง การใชงบประมาณราชการท าโครงการพรอมเขยนปายและชอของผของบประมาณ ประกาศให

ชาวบานทราบเพอเปนการหาเสยง การทสมาชกสภาทองถนซงมบทบาทในการอนมตและตรวจสอบการใชงบประมาณของฝายบรหาร

กลบไปมสวนในการใชงบประมาณสงผลตอการท าหนาทในการตรวจสอบและใชวจารณญาณในการตดสนใจอนมตเอนเอยงจากความถกตองและประโยชนสาธารณะ เนองจากตองการงบทเหลอจากการแปรญตตไปด าเนนการในเขตพนทของตน

4. ประชาชน

การเสนอใหคาน ารอนน าชาใหแกเจาหนาทเพอแลกกบการลดควรบบรการ


4. ตวอยางพฤตกรรมผลประโยชนทบซอนทพบเหนบอย

1. การน าทรพยสนของหนวยงานมาใชประโยชนสวนตว เชน ใชโทรศพทของหนวยงานตดตอธระสวนตว น ารถราชการไปใชในธระสวนตว เปนตน

2. การใชอ านาจหนาทชวยญาตหรอบคคลอนใหเขาท างาน 3. การใชขอมลของหนวยงานเพอแสวงหาประโยชนแกตนเองหรอพวกพอง เจาหนาทของรฐทราบมาตรฐาน

(spec) วสดอปกรณทจะใชในการประมลแลวใหขอมลกบบรษทเอกชนเพอใหไดเปรยบในการประมล 4. การรบงานนอกแลวกอใหเกดความเสยหายแกหนวยงานของตน เจาหนาทของรฐอาศยต าแหนงหนาท

ทางราชการรบจางเปนทปรกษาโครงการใหบรษทเอกชน เจาหนาทรฐน าเวลาราชการไปท างานสวนตว 5. การน าบคคลากรของหนวยงานมาใชเพอประโยชนสวนตน 6. การรบสนบนหรอรบของขวญในรปของเงนหรอผลประโยชนอนใด สงผลใหมการตดสนใจทเออประโยชน

แกผใหสนบนหรอบคคลอน 7. การเขาท างานหลงออกจากงานเดมโดยใชความร ประสบการณ หรออทธพลจากทเคยด ารงต าแหนงมารบงาน

หรอเอาประโยชนใหกบตนเองหรอพวกพอง เชน เคยท างานเปนผบรหารหนวยงานก ากบดแลกจการโทรคมนาคม แลวไปท างานในบรษทผใหบรการโทรศพท

8. การลดควใหกบผใชบรการทคนเคย 9. การสงเสรมหรอสนบสนนใหผรวมงานแสวงหาประโยชนสวนตน 10. การใหของขวญหรอของก านลเพอหวงความกาวหนา หรอหวงผลประโยชนทมชอบ 11. การซอขายต าแหนง การจายผลประโยชนทงทเปนตวเงนและประโยชนรปแบบอนเพอใหไดมาซงการเลอน

ระดบ ต าแหนง หรอความดความชอบพเศษ 12. การเพกเฉยตอการรกษาผลประโยชนสวนรวม 13. การเรยกรองผลตอบแทนจากการใช อทธพลในต าแหนงหนาท เพอส งผลท เปนคณแกฝายใดฝายหน ง

โดยไมเปนธรรม 14. การทมหนาทดแลหรอจดการกจการหรอโครงการใด แลวเขามสวนไดเสยเพอประโยชนของตนเอง หรอผอน 15. การใชต าแหนงหนาทหาประโยชนใหกบตนเอง ครอบครว หรอพวกพอง เชน เจาหนาทของรฐ ใชอ านาจหนาท

ท าใหบรษทของตนหรอครอบครวไดงานรบเหมาของรฐ เจาหนาทฝายจดซอจดจางท าสญญาซออปกรณส านกงานจากบรษทของครอบครวตนเอง


5. แนวทางการปฏบตเพอปองกนผลประโยชนทบซอน

การให – การรบของขวญและผลประโยชน

เนองจากความเชอถอไววางใจของประชาชนตอการปฏบตงานของขาราชการและเจาหนาทภาครฐวาจะตองตดสนใจและกระท าหนาท โดยยดผลประโยชนสาธารณะเปนหลกปราศจากผลประโยชนสวนบคคล หากขาราชการและเจาหนาทภาครฐคนใดรบของขวญและผลประโยชนทท าใหมอทธพลตอการตดสนใจ และการกระท าหนาทถอวาเปนการประพฤตมชอบ จงเปนการขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวมไดดวยเชนกน

อะไรคอของขวญและประโยชนอนใดทใชในความหมายน - ของขวญและประโยชนอนใด หมายถง สงใดๆ หรอบรการใดๆ (เงน ทรพยสน สงของ บรการหรออนๆ ทมมลคา) ทขาราชการและเจาหนาทภาครฐใหและหรอไดรบทนอกเหนอจากเงนเดอน รายได และผลประโยชนจากการจางงานในราชการปกต - ของขวญและผลประโยชนอนใดสามารถตคาตราคาเปนเงน หรออาจไมสามารถตคาตราคาได - ของขวญทสามารถคดราคาได (Tangible gifts) หมายรวมถง สนคาบรโภค ความบนเทง การตอนรบ ใหท พก การเดนทาง อปกรณเครองใช เชน ตวอยางสนคา บตรของขวญ เครองใชสวนตว บตรก านล บตรลดราคาสนคาหรอบรการ และเงน เปนตน - ของขวญและประโยชนอนใดทคดเปนราคาไมได (Intangible gifts and benefits) หมายถง สงใดๆหรอบรการใดๆทไมสามารถคดเปนราคาทจะซอขายได อาทเชน การใหบรการสวนตวการปฏบตดวยความชอบสวนตน การเขาถงประโยชน หรอการสญญาวาจะใหหรอการสญญาวาจะไดรบประโยชนมากกวาคนอนๆ แนวทางการด าเนนการตามประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน : กรณการใหหรอรบของขวญ ในประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต เรอง หลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐ พ.ศ. 2543 และระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการใหหรอรบของขวญของเจาหนาทของรฐ พ.ศ. 2544 ไดก าหนดหลกเกณฑเกยวกบการใหหรอรบของขวญและผลประโยชนของเจาหนาทของรฐไว ซงสามารถสรปแนวทางส าคญได ดงน

1. เจาหนาทของรฐตองไมรบหรอถามน าถงการรบของขวญหรอประโยชนอนใดนอกเหนอจากทรพยสนอนควรไดตามกฎหมาย เวนแตการรบของขวญหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาดงตอไปน

1.1 การรบของขวญหรอประโยชน อนใดจากญาตซ งให โดยเสนหาตามจ านวนท เหมาะสมตาม ฐานะแหงตน 1.2 การร บของขว ญหร อประโยชน อ น ใดจากบ คคล อ นซ งม ใช ญาต ท ม ม ลค า ในการร บจาก แตละบคคล แตละโอกาสไมเกน 3,000 บาท 1.3 การรบของขวญหรอประโยชนอนใดทเปนการใหในลกษณะใหกบบคคลทวไป

2. หลกเกณฑการรบของขวญหรอประโยชนอนใดตามขอ 1. ใหใชบงคบแกผซงพนจากการเปนเจาหนาทของรฐมาแลวไมถง 2 ปดวย


3. หามเจาหนาทของรฐใหของขวญแกผบงคบบญชาหรอบคคลในครอบครวของผบงคบบญชานอกเหนอจากกรณปกตประเพณนยมทมการใหของขวญแกกนโดยการใหของขวญตามปกตประเพณนยมนน เจาหนาทของรฐจะใหของขวญหรอประโยชนอนใดทมมลคาเกน 3,000 บาท มได

4. หามเจาหนาทของรฐยนยอมหรอรเหจนเปนใจใหบคคลในครอบครวของตนรบของขวญหรอประโยชนอนใดจากผทเกยวของในการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐ เวนแตเปนการรบของขวญหรอประโยชนอนใดทใหตามปกตประเพณนยมและของขวญนนมราคาหรอมลคาไมเกน 3,000 บาท

5. ควรใชบตรอวยพร การลงนามในสมดอวยพร หรอใชบตรแสดงความยนดแทนการใหของขว ญ เพอเปนการปองกนการฝาฝนกฎระเบยบ อกทงเพอประโยชนในการเสรมสรางทศนคตในการประหยดให แกเจาหนาทของรฐ รายละเอยดตอจากนเปนขอเสนอแนะในการพจารณาเกยวกบการให-รบของขวญและหรอผลประโยชนอนใด ในทางปฏบต เราจะจดการอยางไร การจะรบของขวญและหรอผลประโยชนใดๆม ๓ ค าถาม ทใชในการตดสนใจวาจะรบหรอไมรบของขวญและหรอผลประโยชน คอ

1) เราควรรบหรอไม 2) เราควรรายงานการรบหรอไม 3) เราสามารถเกจบไวเปนของตนเองไดหรอไม

1. เราควรรบหรอไม ตามหลกการทางจรยธรรมแมวาเราจะไมควรรบ แตมหลายโอกาสทเราไมสามารถปฏเสธไดหรอเปนการรบในโอกาสทเหมาะสมตามขนบธรรมเนยมประเพณวฒนธรรมหรอใหกนตามมารยาททปฏบตกนในสงคม อยางไรกจตามมหลายโอกาสทไมเปนการเหมาะสมอยางยงทจะรบ

1) ถาเปนการใหเงนทานจะตองปฏเสธไมวาจะเปนโอกาสใดๆ การรบเงนสดหรอสงใดๆ ทสามารถเปลยนกลบมาเปนเงน เชน ลจอตเตอร หน พนธบตร เปนการฝาฝนประมวลจรยธรรมและอาจเขาขายการรบสนบน

การถกเสนอสงใดๆนอกเหนอจากเงนนน สงทควรน ามาเปนเหตผลในการตดสนใจ คอ - ท าไมเขาจงเสนอให เชน ใหแทนค าขอบคณ การเสนอใหมผลตอการตดสนใจในการปฏบตตนหรอไม - ความประทบใจของทานตอของขวญและหรอผลประโยชนทจะสงผลตอการท างานในอนาคต

ถาทานท างานอย ในกล ม เส ย ง ออนไหวหรออย ในขายท ต อง ไดร บความไวว าง ใจเปนพเศษ เชน งานตรวจสอบภายในและงานตรวจคณภาพตางๆ การจดซอจดจาง การออกใบอนญาตหรอการอนมต/อนญาตตางๆ ทานจะตองปฏบตตามนโยบายและหลกจรยธรรมเรองนมากกวาบคคลกลมอน

2) การรบกอใหเกดการขดแยงระหวางผลประโยชนสวนตนและสวนรวมหรอไม หากการรบกอใหเกดความขดแยงระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสาธารณะแลวผลประโยชนสวนตนทไดรบกลายเปนมอทธพลตอการปฏบตหนาทราชการ หรอกอใหเกดขอสงสยตอสาธารณชนวาเปนการประพฤตโดยมชอบ


การขดแยงระหวางผลประโยชนสวนตนและสวนรวม เปนตวกระตนใหเกดการประพฤตมชอบและ การทจรตคอรรปชน ในแตละสวนราชการควรก าหนดนโยบายการรบของขวญและผลประโยชนของตนเอง โดยสวนราชการ ทอยในกลมปฏบตหนาททเสยงตอการประพฤตมชอบควรก าหนดนโยบายดานน อยางเครงครดมากกวาหนวยงานอนๆ

หลกการการปฏบตงานในภาครฐอยบนพนฐานทวา “การกระท าและการตดสนใจใดๆจะตองกระท า ดวยความเปนกลางปราศจากการมสวนไดสวนเสยในการใหบรการ และปกปองผลประโยชนของสงคมไทยโดยรวม”

ดงนน องคกรหรอบคคลใดๆไมควรใชของขวญหรอผลประโยชนมาแสวงหาผลประโยชนใหกบองคกรของตนหรอตนเองเหนอองคกรหรอบคคลอน โดยเฉพาะอยางยงขาราชการและเจาหนาทภาครฐมพนธะผกพนทจะตองปฏบตงานอยางเปนธรรมโดยกระท าและแสดงออกโดยยดมาตรฐานความโปรงใส ความพรอมรบผดชอบ และแสดงพฤตกรรมทถกตองเทยงธรรมตลอดเวลาทมอาชพรบขาราชการ ไมวาของขวญและหรอผลประโยชนนน จะมคาเพยงเลจกนอยกจไมควรรบ เพราะกอใหเกดความรสกผกพนหรอพนธะกบผให และอาจกอใหเกดความ เสอมศรทธาตอประชาชน 2. เราตองรายงานหรอไม การรายงานการรบของขวญและหรอผลประโยชนตดสนจากหลกการตอไปน

1) ธรรมชาตของผให : พจารณาตามกฎหมาย กฎระเบยบทเกยวของ เชน ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต รวมทงนโยบายของหนวยงาน เชน การหามรบของขวญหรอประโยชนจากคสญญา/องคกรหรอบคคลทก าลงจะมาท าการคา การสญญาวาจะให-รบกบองคกรหรอบคคลทจะขอท าใบอนญาตหรอรบการตรวจสอบดานตางๆ

2) บทบาทหนาทของทานในองคกร : ถาขาราชการนนๆท างานในขอบขายท ออนไหวและตองการ ความเชอถอไววางใจเปนพเศษ และหรอกลมทเกยวกบการไดประโยชนหรอเสยประโยชนทงจากระดบองคกร และระดบบคคล อาทเชน งานตรวจสอบ งานจดซอจดจาง การใหใบอนญาต/ยดใบอนญาต ฯลฯ ควรใหแนใจทสดวาตวทานและองคกรมความเทยงธรรมและจะไมถกตงขอสงสย แมวาหนวยงานของทานมไดก าหนดนโยบายเกยวกบการหามรบของขวญหรอผลประโยชนใดๆและมไดก าหนดใหรายงานการรบของขวญและผลประโยชน ทานควรด ารงความถกตองดวยการรายงานหรอปฏเสธทจะรบของขวญและหรอผลประโยชนนนๆ

หลกการการก าหนดวาของขวญและผลประโยชนอนใดควรตองรายงานหรอไมควรจะตองใหองคกรเกจบรกษาไวหรอไม หรอควรตกเปนของขาราชการ ใหเทยบกบคาตามราคาตลาดโดยตองมคานอยกวา 3,000 บาท ทงนใหปฏบตตามประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต เรองหลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐ พ.ศ. 2543 3. เราจะเกบรกษาไวเองไดหรอไม

1) ปกตสามารถเกจบรกษาไวเอง หากมคาไมเกน 3,000 บาท 2) หากมราคาทางการตลาดเกน 3,000 บาท สวนราชการตองพจารณาตดสนวาจะตองใหเปนทรพยสน

ของสวนราชการหรอไม การฝาฝนกฎนมโทษอยางไร การฝาฝนนโยบายวาดวยการรบของขวญหรอผลประโยชนนนและพรอมฝาฝนการปฏบตตามประมวลจรยธรรมอาจถกลงโทษตกเตอน ตดเงนเดอน จนกระทงถงไลออกขนกบความรายแรงของการฝาฝนนอกจากนน หากการรบของขวญหรอผลประโยชนนนๆเขาขายการรบสนบน ฉอฉลทจรตและสามารถพสจนไดวาขาราชการและหรอเจาหนาทภาครฐนนๆรบของขวญหรอผลประโยชนซงมผลตอความเปนธรรมกอใหเกดผลประโยชนแกผใหโดย มชอบ หากถกตดสนวาผดจรง ผมสวนเกยวของทกคนอาจมสวนรวมในการรบโทษทางอาญาดวย


การรบของขวญและผลประโยชน : กญแจแหงความเสยง การรบของขวญและผลประโยชนใดๆเปนสาเหตใหสาธารณชนรบรวามการปฏบตอยางมอคต มอทธพลตอการตดสนใจในการปฏบตหนาทราชการกอใหเกดการท าลายความเชอถอศรทธาของประชาชนตอภาครฐและตอขาราชการ กญแจแหงความเสยง 2 ประการทส าคญ คอ

1 . ความพยายามทจะหลบเลยงกฎเกณฑ โดยตคาราคาของขวญและหรอผลประโยชนนอยกวา ความเปนจรง การตคาราคาต ากวาความเปนจรงนนบคคลอาจจงใจตนเองหรอจงใจผอนใหคดวาของขวญและหรอผลประโยชนนนๆมคาต ากวาทเปนจรงเพอหลกเลยงการรายงาน การกระท าดงกลาวนบวาเปนการคดโกงและหลอกลวงซงเขาขายฝาฝนประมวลจรยธรรม

2. การเพกเฉยมองขามความผดและละเลยตอผลทเกดขน - การรบของขวญและหรอผลประโยชน ใดๆอาจท าใหต ด เปนนส ยอย า งรวดเรจ วและกอให เกด

ความคาดหวงเสมอวาจะไดรบของขวญและหรอผลประโยชนใดๆในการปฏบตหนาทราชการ ท าใหเกดความรสกชอบหรออยากปฏบตตอผรบบรการ หรอผรบงาน-รบจาง-รบเหมาฯลฯ ทเปนผใหของขวญและหรอผลประโยชนโดยอทธพลของความชอบหรอประโยชนตอบแทนทไดรบท าใหมการปฏบตตอบแทนเกนกวามาตรฐานทก าหนด ในสถานการณเชนน ผรบจาง ผรบเหมา และหรอผรบจดซออาจรบรผดพลาดและเขาใจวาการรบจางตางๆไมตองท าในระดบมาตรฐานหรอลดคณคาการบรการ นอกจากนนหากเกดการปฏบตเปนวฒนธรรมการท างานขององคกร ขาราชการและหรอเจาหนาทของรฐจะมพฤตกรรมเคยชนกบ “การรบรางวล” จากการปฏบตหนาทและละเวนการปฏบตหนาทโดยความรบผดชอบซงจดไดวาเปนการรบสนบน

- การแสวงหาเหตผลเพอบดเบอนความจรงมแนวโนมทเปนไปไดมากทเราจะรบของขวญและผลประโยชน โดยเฉพาะสงทถกใจเรา บคคลอาจสงสยวาการรบของขวญและหรอผลประโยชนใดๆถอไดวาเปนความผด แตผรบมกจะหาเหตผลเขาขางตนเองดงน “ฉนรวาไมควรรบของดงกลาว แตดวยมารยาทจงไมกลาจะปฏเสธน าใจหรอหากไมรบจะเปนการท าลายสมพนธภาพระหวางผใหกบองคกรหรอกบตนเอง” “คนอนๆกจท าเชนน ท าไมฉนจะท าบางไมได” “ดซ ฉนอทศเวลานอกเวลาราชการท างาน ดงนนมนเปนการยตธรรมทเราจะไดรางวลผลประโยชนพเศษบาง” “เพราะฉนเปนคนพเศษจรงๆ ดงนนผบงคบบญชาจงชมฉนและเปนเรองธรรมดาทฉนมกเปนคนแรกเสมอ ทไดรบโอกาสใหไปฝกอบรม/สมมนา” “มนเปนแคตวอยางฟรใหทดลองใชและฉนกจไมคดวาหนวยงานของฉนจะสงสนคาชนดน แมวาฉนจะใหค าแนะน ากจตาม” “ฉนไมเหจนมกฎระเบยบใดๆเกยวกบการใหของขวญ ดงนนฉนกจไมไดฝาฝนกฎเกณฑใดๆ” ทานตองระลกอย เสมอวาเหตผลททานใชกลาวอางเชนน ไมสามารถปกปองทานจากการถกด าเนนการ ทางวนยหากการกระท าของทานเปนการกระท าทมชอบ สถานการณตวอยาง

หนวยงานภาครฐหนงสงนกทรพยากรบคคลทท าหนาทจดซอจดจาง (HR procurement) ใหเขารวมสมมนาดานทรพยากรบคคล เจ าหน าท ผ น น ได ร บรางวลมลค า 7 ,000 บาท จากการเปนผ เ ข าร วมสมมนา ทมบคลกเปน Personnel planner ซ งบรจาคโดยโรงงานผลตสนคาท เปนคคากบหนวยงาน เจาหนาท ไดเกจบของรางวลนนไวโดยไมไดรายงานหนวยงานเนองจากคดวาเปนรางวลทตนชนะจากการเขารวมกจกรรมการสมมนา


ผบงคบบญชาตระหนกถงความหมายทอาจแอบแฝงมาจากการให และตดสนใจวาจะตองมการรายงานของรางวลนนและลงทะเบยนเปนของหนวยงาน โดยใหเหตผลวาการปรากฏตวของเขาในการเขารวมสมมนาเปนเพราะไดรบการสนบสนนจากหนวยงาน ดงนนเปนความชอบธรรมของหนวยงานทจะตดสนวาจะจดการอยางไรกบรางวลชนนเนองจากราคาของรางวลและบทบาทในหนาทมความเสยงในเรองผลประโยชนทบซอน ในทสดเจาหนาทจงถกขอรองใหสละรางวลแกหนวยงานเพอใชประโยชนตามความเหมาะสม

โมเดลส าหรบการตดสนใจ ประเดจนการตดสนใจ เจตนารมณ : อะไรเปนเจตนาของการใหของขวญและหรอผลประโยชน กฎ ระเบยบ : มกฎ ระเบยบหรอนโยบายอะไรทเกยวกบการใหของขวญและหรอผลประโยชน ความเปดเผย : มการเปดเผยตอสาธารณชนเพยงใด คณคา : ของขวญและหรอผลประโยชนมคาราคาเทาใด หลกจรยธรรม : มหลกจรยธรรมทเกยวกบการรบของขวญหรอไม และมอะไรบาง อตลกษณ : ผใหมอตลกษณเพออะไร เวลาและโอกาส : เวลาและโอกาสในการให คออะไร

บทสรป ความเชอถอไววางใจและจรยธรรมเปนรากฐานของการบรหารภาครฐทด เมอทานเปนขาราชการและหรอเจาหนาทภาครฐไมวาจะสงกดหนวยงานใดทานถกคาดหวงใหปฏบตหนาทและตดสนใจโดยปราศจากอคต ทานถกคาดหวงไมใหแสวงหารางวลหรอผลประโยชนในรปแบบใดๆนอกเหนอจากเงนเดอนและผลประโยชนทรฐจดให แมวานโยบายของหนวยงานหลายแหงจะอนญาตให ร บของขว ญได ซ งถ อว า เป นของท ระล กในโอกาสทเหมาะสม แตอยางไรกจตามควรมขอบเขตในการรบเสมอ การฝาฝนขอบเขตดวยการรบของขวญหรอผลประโยชนทไมเหมาะสมจะน าไปสความเสยงตอการทจรตและท าลายชอเสยงของทานรวมทงองคกรของทานเอง


บทท 3

แนวทางการปฏบตหนาทเพอปองกนมใหเกดการฝาฝนบทบญญต พ.ร.บ.ประกอบรฐธรรมนญวาดวย การปองกน

และปราบปรามการทจรตพ.ศ.๒๕๔๒ มาตรา ๑๐๐


บทท ๓

องคประกอบของกฎหมาย

หามด าเนนกจการทเปนการขดกนระหวางผลประโยชนสวนบคคลและผลประโยชนสวนรวม

ตามมาตรา ๑๐๐ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ วาดวยการปองกนและปราบปราม

การทจรต พ.ศ.๒๕๔๒ ซงไดบญญตหามมใหเจาหนาทของรฐผใดด าเนนกจการ ดงตอไปน

(๑) เปนคสญญาหรอมสวนไดเสยในสญญาทท ากบหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐ ผนนปฏบตหนาทในฐานะเปนเจาหนาทของรฐซงมอ านาจก ากบดแล ควบคม ตรวจสอบหรอด าเนนคด

(๒) เปนหนสวน หรอผถอหนในหางหนสวน หรอบรษทเขาเปนคสญญากบหนวยงานของรฐซงเจาหนาทผนนปฏบตหนาทในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐมอ านาจ ก ากบ ดแล ควบคม ตรวจสอบ

(๓) การรบสมปทาน หรอคงถอไวซงสมปทานจากรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐรฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอเขาเปนคสญญากบหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน อนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอน ทงน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออมหรอเปนหนสวน หรอเปนผถอหนในหางหนสวน หรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว

(๔) เขาไปมสวนไดเสยในฐานะกรรมการ ทปรกษา ตวแทน พนกงาน หรอลกจางในธรกจของเอกชนซงอยภายใตการก ากบ ดแล ควบคม หรอตรวจสอบของหนวยงานของรฐทเจาหนาทผนนสงกดอย หรอไดปฏบตหนาทในฐานะเปนผไดรบมอบหมาย ซงโดยสภาพของผลประโยชนของธรกจของเอกชนนนอาจจะมการขดแยงตอประโยชนทางราชการหรอกระทบตอความมอสระในการปฏบตหนาทเจาหนาทผนน

การกระท าของเจาหนาทรฐทตองหามตามกฎหมาย

(๑) เปนคสญญา หมายถง การทเจาหนาทของรฐในต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร ผบรหารสวนทองถน ไดเขามาท าสญญากบหนวยงานรฐ มฐานะเปนคสญญากบหนวยงานของรฐ อนเปนสญญาทจะตองด าเนนการจดซอจดจาง

แนวทางการปฏบตหนาท เพอปองกนมใหเกดการฝาฝนบทบญญต พ.ร.บ.ประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ.๒๕๔๒

มาตรา ๑๐๐


(๒) การมสวนไดเสยในสญญา หมายถง การทเจาหนาทของรฐในต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร ผบรหารสวนทองถน จะตองมเจตนาประสงคจะใหตนไดรบประโยชนหรอเลอกประโยชนใหกบบคคลอน โดยการใชอ านาจหนาทเขาไปยงเกยวกบสญญานนหรอการเขาไปด าเนนกจการใดๆ เพอเปนการปองกนในกรณ ทตนอาจจะตองเสยประโยชนหรอไดรบความเสยหาย

(๓) การเปนหนสวนในหางหนสวน หมายถง การทเจาหนาทของรฐในต าแหนงทคณะกรรมการ ป.ป.ช.ก าหนดไดรวมกนลงทนในหางหนสวน หางหนสวนสามญ หางหนสวนสามญจดทะเบยน หรอหางหนสวนจ ากด เปนตน และไดเขามาเปนคสญญากบหนวยงานของรฐ โดยปฏบตหนาทในฐานะเปนเจาหนาทของรฐเจตนาทจะเออประโยชนตอตนเองหรอบคคลอน

(๔) การถอหนในบรษท หมายถง การทเจาหนาทของรฐในต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร ผบรหารสวนทองถน ไดเขาไปลงทนโดยมหนในบรษท ตามทะเบยนผถอหนและบรษททมเจาหนาทของรฐมหนอยนนไดเขามาเปนคสญญา กบหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐในต าแหนงมอ านาจ ก ากบ ดแล ควบคม ตรวจสอบ

(๕) รบสมปทาน หรอคงไวซงสมปทาน หรอเขาไปเปนคสญญาอนมลกษณะเปนการผกขาดเปนหนสวนหรอผถอหน หรอในหางหนสวนหรอบรษท ทรบสมปทาน

สญญาสมปทาน หมายถง สญญาทเอกชนไดรบอนญาตจากรฐใหด าเนนกจการ ตางๆแทน ดงตอไปน

สญญาทรฐอนญาตใหเอกชนจดท าบรการสาธารณะ

สญญาทรฐใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ

สญญาทรฐใหเอกชนแสวงหาประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต

การรบสมปทานจากรฐ หมายถง การทเจาหนาทของรฐในต าแหนงเขาเปนคสญญากบรฐ และท าสญญารบสมปทานในสถานะเอกชน อนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม

(๖) เปนกรรมการ ทปรกษาในธรกจเอกชน หมายถง เจาหนาทของรฐในต าแหนงเขาไปมสวนไดเสยในฐานะเปนกรรมการหรอทปรกษาในธรกจเอกชน

(๗) ตวแทนในธรกจของเอกชน หมายถง การทเจาหนาทของรฐในต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร ผบรหารสวนทองถน ไดท าการเปนตวแทน กบตวการทเปนเอกชนในธรกจเอกชนอนเปนหนาทของตวแทนในธรกจเอกชน

(๘) ในฐานะพนกงานหรอลกจางในธรกจเอกชน หมายถง การทเจาหนาทของรฐในต าแหนงนายกรฐมนตร ผบรหารสวนทองถนไดเขาไปเปนพนกงานหรอลกจางในธรกจเอกชน


ขอหามส าหรบคสมรส (ภรยาหรอสาม) ของเจาหนาทของรฐทตองหามด าเนนกจการ ทเปนการข ด ก น ร ะ ห ว า ง ป ร ะ โ ย ช น ส ว น บ ค ค ล แ ล ะ ป ร ะ โ ย ช น ส ว น ร ว ม พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต ไดบญญตหามม ใหเจาหนาทของรฐด าเนนกจการใดๆ ทเปนการขดกนระหวางผลประโยชนสวนบคคลและผลประโยชนสวนรวม บทบญญตดงกลาวยงบงคบไปถงคสมรสของเจาหนาทของรฐ (ภรยาหรอสาม) ดวย โดยมขอหาม ดงตอไปน

(1) หามคสมรส (ภรยา หรอสาม) ของเจาหนาทของรฐเปนคสญญา หมายถง การหามคสมรสของ เจาหนาทของรฐในต าแหนงเขามาเปนคสญญาโดยตรงกบหนวยงานทเจาหนาทของรฐผนนปฏบตหนาท ในฐานะเจาหนาทผมอ านาจ ก ากบ ดแล ควบคม ตรวจสอบ

(2) หามคสมรสของเจาหนาทมสวนไดเสยในสญญา หมายถง การทคสมรสของเจาหนาทใน ต าแหนงไดอาศยอ านาจหนาทโดยมเจตนาหรอความประสงคทจะใหตนไดรบประโยชน หรอเออประโยชนตอบคคลอนๆโดยการใชอ านาจหนาทของคสมรสไปด าเนนกจการใดๆในสญญา

(3) หามคสมรส (ภรยาหรอสาม) ของเจาหนาทรฐเปนหนสวนในหางหนสวน หมายถง การทค สมรสของเจาหนาทรฐไดลงทนในหางหนสวนสามญ หางหนสวนสามญจดทะเบยน หางหนสวนจ ากดและไดเขามาเปนคสญญากบหนวยงานรฐ

(4) หามคสมรส (ภรยาหรอสาม) ของเจาหนาทของรฐในต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร ผบรหารสวนทองถนถอหนในบรษท หมายถง การทคสมรสของเจาหนาทของรฐเขาไปลงทนโดยการมหนในบรษทตามทะเบยนผถอหนและบรษททมเจาหนาทของรฐมหนอยนนไดเขามาเปนคสญญากบหนวยงานของรฐ

(5) หามคสมรส (ภรยาหรอสาม) ของเจาหนาทของรฐรบสมปทาน หรอคงถอไวซงสมปทาน หรอเขาเปนคสญญาอนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอน หรอเปนหนสวน หรอเปนหนสวนทถอหนในหางหนสวน หรอบรษททไดรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว

(6) หามคสมรส (ภรยาหรอสาม) ของเจาหนาทรฐในต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร ผบรหารสวนทองถนเขาไปมสวนไดเสยในฐานะตางๆเปนกรรมการ เปนทปรกษา ตวแทน พนกงานหรอลกจางในธรกจเอกชนซงอยภายใต การก ากบดแล ควบคม หรอตรวจสอบของหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนสงกดอย หรอปฏบตหนาทในฐานะเปนเจาหนาทของรฐ ซงโดยสภาพผลของธรกจเอกชนนนอาจขดแยงกบประโยชนสวนรวม หรอประโยชนของทางราชการ หรอกระทบตอความมอสระในการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐผนน


แนวทางการปฏบตเพอปองกนไมใหฝาฝนบทบญญต มาตรา ๑๐๐

๑. การเตรยมตวกอนเขาสต าแหนงกอนเปนเจาหนาทของรฐ บคคลนนจะตอง ตรวจสอบตนเอง คสมรส บตรทยงไมบรรลนตภาวะ วาไดมการด าเนนกจการใดๆบางในขณะทตนเองไดอยในสถานะของเอกชน ทไดท าธรกจหรอท าการคาไวกบรฐ โดยจะตองตรวจสอบการเปนคสญญากบรฐ การรบสมปทานจากรฐ หรอการเปนกรรมการผจดการ การถอหน หรอการเปนหนสวนผจดการในหางหนสวนตางๆ วามหรอไม และจะตองส ารวจกจการตางๆของคสมรสรวมไปถงศกษาก าหมายทเกยวของ เพอใหทราบกอนเขาสต าแหนงวาจะตองด าเนนการตางๆเกยวกบกจการธรกจนนอยางไร มใหขดตอบทบญญตของกฎหมาย

๒. การปฏบตหนาทหรอการด ารงต าแหนงในระหวางทเปนเจาหนาทของรฐ ในต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร ผบรหารสวนทองถน ในขณะทด ารงต าแหนงตามขางตนจะตองไมด าเนนกจการใดๆทเปนการขดกนระหวางผลประโยชนสวนบคคลกบผลประโยชนสวนรวมตามทก าหนดไวในมาตรา ๑๐๐ แหงกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต และการท าความเขาใจกบคสมรสในหลกการของกฎหมายไดแลว หรอเกดการเขาใจทไมถกตองอาจจะเปนการด าเนนการทเปนการตองหามตามกฎหมาย กลาวคอแมตนเองจะมไดกระท าการทกฎหมายบญญตวาเปนความผดแตละเลย ไมใสใจกบการด าเนนการของคสมรส ท าใหคสมรสด าเนนกจการตางๆตามทกฎหมายหามไวเจาหนาทของรฐผนนจะตองไดรบโทษทางอาญาทเกดจากการกระท าของคสมรส โดยจะตองถกระวางโทษจ าคก ปรบ หรอทงจ าทงปรบแลวแตกรณ

๓. การด าเนนกจการในภายหลงพนจากต าแหนง (พนจากการเปนเจาหนาทของรฐยงไมถงสองป) มาตรา ๑๐๐ แหงกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต ไดบญญตหามเจาหนาทของรฐมใหด าเนนกจการทเปนการขดกนระหวางผลประโยชนสวนบคคลและผลประโยชนสวนรวม โดยหามด าเนนการนนตอไปอกเปนเวลาสองปนบแตเจาหนาทของรฐผนนไดพนจากต าแหนง เจาหนาทของรฐในต าแหนงนนๆแลวการหามในสวนนไดหามการด าเนนกจการของคสมรสของเจาหนาทรฐไวดวย


บทท 4

กฎหมายส าคญทเกยวกบผลประโยชนทบซอน และบทลงโทษ


กฎหมายทเกยวกบผลประโยชนทบซอนและบทลงโทษ

ล าดบ กฎหมาย ผถกบงคบใช บทลงโทษ

1.

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. 2558 แกไขเพมเตม (ฉบบท 3) มาตรา ๑๒๓/๒ ผใดเปนเจาหนาทของรฐ เจาหนาทของรฐตางประเทศ หรอเจาหนาทขององคการระหวางประเทศ เรยก รบ หรอยอมจะรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดส าหรบตนเองหรอผอนโดยมชอบ เพอกระท าการหรอไมกระท าการอยางใดในต าแหนงไมวาการนนจะชอบหรอมชอบดวยหนาทตองระวางโทษจ าคกตงแตหาปถงยสบป หรอจ าคกตลอดชวตและปรบตงแตหนงแสนบาทถงสแสนบาท หรอประหารชวต มาตรา ๑๒๓/๓ ผใดเปนเจาหนาทของรฐ เจาหนาทของรฐตางประเทศหรอเจาหนาทขององคการระหวางประเทศกระท าการหรอไมกระท าการอยาง ใดในต าแหนง โดยเหจนแกทรพยสนหรอประโยชนอนใดซงตนไดเรยก รบ หรอยอมจะรบไวกอนทตนไดรบแตงตงในต าแหนงนน ตองระวางโทษจ าคกตงแตหาปถงยสบปหรอจ าคกตลอดชวตและปรบตงแตหนงแสนบาทถงสแสนบาท มาตรา ๑๒๓/๔ ผใดเรยก รบ หรอยอมจะรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดส าหรบตนเองหรอผอนเปนการตอบแทนในการทจะจงใจหรอไดจงใจ เจาหนาทของรฐ เจาหนาทของรฐตางประเทศ หรอเจาหนาทขององคการระหวางประเทศ โดยวธอนทจรตหรอผดกฎหมายหรอโดยอทธพลของตน ใหกระท าการหรอไมกระท าการในหนาทอนเปนคณหรอเปนโทษแกบคคลใด ตองระวางโทษจ าคก

เจาหนาทของรฐ


บคคลทวไป

ระวางโทษจ าคกตงแตหาป ถงยสบป หรอจ าคกตลอดชวต และปรบตงแตหนงแสนบาทถงสแสนบาทหรอประหารชวต

ระวางโทษจ าคกตงแตหาปถงยสบป หรอจ าคกตลอดชวตและปรบตงแตหนงแสนบาทถงสแสนบาท

ระวางโทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหนงแสนบาทหรอทงจ าทงปรบ



2.

ไมเกนหาปหรอปรบไมเกนหนงแสนบาท หรอทงจ าทงปรบ มาตรา ๑๒๓/๕ ผใดให ขอให หรอรบวาจะใหทรพยสนหรอประโยชนอนใดแกเจาหนาทของรฐ เจาหนาทของรฐตางประเทศ หรอเจาหนาทขององคการระหวางประเทศ เพอจงใจใหกระท าการ ไมกระท าการ หรอประวงการกระท าอนมชอบดวยหนาท ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหนงแสนบาท หรอทงจ าทงปรบ ในกรณทผกระท าความผดตามวรรคหนงเปนบคคลทมความเกยวของกบนตบคคลใดและกระท าไปเพอประโยชนของนตบคคลนน โดยนตบคคลดงกลาวไมมมาตรการควบคมภายในทเหมาะสมเพอปองกนมใหมการกระท าความผดนน นตบคคลนนมความผดตามมาตราน และตองระวางโทษปรบตงแตหนงเทาแตไมเกนสองเทาของคาเสยหายทเกดขนหรอประโยชนทไดรบ บคคลทมความเกยวของกบนตบคคลตามวรรคสอง ใหหมายความถง ลกจาง ตวแทน บรษทในเครอ หรอบคคลใดซงกระท าการเพอหรอในนามของนตบคคลนน ไมวาจะมอ านาจหนาทในการนนหรอไมกจตาม พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ.2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2)

มาตรา 100 หามมใหเจาหนาทของรฐผใดด าเนนกจการดงตอไปน (๑) เปนคสญญาหรอมสวนไดเสยในสญญาทท ากบหนวยงานของรฐท

เจาหนาทของรฐผนนปฏบตหนาทในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐซงมอ านาจก ากบ ดแล ควบคม ตรวจสอบ หรอด าเนนคด

บคคลทวไป

ระวางโทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหนงแสนบาทหรอทงจ าทงปรบ

เปนความผดฐานทจรตตอหนาท จ าคก



(๒) เปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษททเขาเปนคสญญากบหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนปฏบตหนาทในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐซงมอ านาจก ากบ ดแล ควบคม ตรวจสอบ หรอด าเนนคด

(๓) รบสมปทานหรอคงถอไวซงสมปทานจากรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอเขาเปนคสญญากบรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถนอนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอน ทงนไมวาโดยทางตรงหรอทางออม หรอเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว

(๔) เขาไปมสวนไดเสยในฐานะเปนกรรมการ ทปรกษา ตวแทน พนกงานหรอลกจางในธรกจของเอกชนซงอยภายใตการก ากบ ดแล ควบคม หรอตรวจสอบของหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนสงกดอยหรอปฏบตหนาทในฐานะเปนเจาหนาทของรฐ ซงโดยสภาพของ ผลประโยชนของธรกจของเอกชนนนอาจขดหรอแยงตอประโยชนสวนรวม หรอประโยชนทางราชการ หรอกระทบตอความมอสระในการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐผนน

เจาหนาทของรฐต าแหนงใดทตองหามมใหด าเนนกจการตามวรรคหนงใหเปนไปตามทคณะกรรมการ ป.ป.ช. ก าหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา

ใหน าบทบญญตในวรรคหนงมาใชบงคบกบคสมรสของเจาหนาทของรฐตามวรรคสอง โดยใหถอวาการด าเนนกจการของคสมรสดงกลาว เปนการด าเนนกจการของเจาหนาทของรฐ

เ จ า ห น า ท ข อ ง ร ฐ ท ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร ป.ป.ช. ประกาศก าหนดต าแหนง (ปจจบนก าหนดต าแหนงนายกรฐมนตรรฐมนตร) การกระท าของคสมรสใหถอวาเปนการกระท าของเจาหนาทของรฐ

ไมเกนสามปหรอปรบไมเกนหกหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ



3.

มาตรา 103 หามมใหเจาหนาทของรฐผใดรบทรพยสนหรอประโยชนอนใด

จากบคคลนอกเหนอจากทรพยสนหรอประโยชนอนควรไดตามกฎหมาย หรอกฎ ขอบงคบทออกโดย อาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เวนแตการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยา ตามหลกเกณฑและจ านวนทคณะกรรมการ ป.ป.ช. ก าหนด

บทบญญตในวรรคหนงใหใชบงคบกบการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของผซงพนจากการเปนเจาหนาทของรฐมาแลวยงไมถงสองปดวยโดยอนโลม ประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน ขอ 3 ขาราชการตองยดมนในจรยธรรมและยนหยดกระท าในสงทถกตองและเปนธรรม โดยอยางนอยตองวางตน ดงน

(3) ตองรายงานการด ารงต าแหนงทงทไดรบคาตอบแทนและไมไดรบคาตอบแทนในนตบคคลซงมใชสวนราชการ รฐวสาหกจ องคการมหาชน ราชการสวนทองถน หนวยงานอนของรฐ และกจการทรฐถอหนใหญ ตอหวหนาสวนราชการและคณะกรรมการจรยธรรม ในกรณทการด ารงต าแหนงนนๆอาจขดแยงกบการปฏบตหนาทหรออาจท าใหการปฏบตหนาทเสยหาย ขอ 5 ขาราชการตองแยกเรองสวนตวออกจากต าแหนงหนาทและยดถอประโยชนสวนรวมของประเทศชาต เหนอกวาประโยชนสวนตน โดยอยางนอยตองวางตน ดงน

(1) ไมน าความสมพนธสวนตวทตนมอยตอบคคลอน ไมวาจะเปนญาตพนอง พรรคพวก เพอนฝง หรอผมบญคณสวนตวมาประกอบการใชดลพนจใหเปนคณหรอเปนโทษแกบคคลนน หรอปฏบตตอบคคลนนตางจากบคคลอนเพราะชอบ


ขาราชการพลเรอนสามญ พนกงานราชการ และลกจางในสงกดราชการพลเรอน

เปนความผดฐานทจรตตอหนาท จ าคกไมเกนสามปหรอปรบไมเกนหกหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

ผดวนยและถอดถอนออกจาก ต าแหนง กรณผด ารงต าแหนง ระดบสงและนกการเมองระดบชาต



หรอชง (2) ไมใชเวลาราชการ เงน ทรพยสน บคลากร บรการ หรอสงอ านวยความ

สะดวกของทางราชการไปเพอประโยชนสวนตวของตนเองหรอผอน เวนแตไดรบอนญาตโดยชอบดวยกฎหมาย

(3) ไมกระท าการใด หรอด ารงต าแหนง หรอปฏบตการใดในฐานะสวนตว ซงกอใหเกดความเคลอบแคลงหรอสงสยวาจะขดกบประโยชนสวนรวมทอยในความรบผดชอบของเจาหนาท

ในกรณมความเคลอบแคลงหรอสงสย ใหขาราชการนนยตการกระท าด งกล าวไว ก อน แล วแจ ง ให ผ บ งคบบญชา หวหน าส วนราชการและคณะกรรมการจรยธรรมพจารณา เมอคณะกรรมการจรยธรรมวนจฉ ยเปนประการใดแลวจงปฏบตตามนน

(4) ในการปฏบตหนาททรบผดชอบในหนวยงานโดยตรงหรอหนาทอนใน

ราชการ รฐวสาหกจ องคการมหาชน หรอหนวยงานของรฐ ขาราชการตองยดถอประโยชนของทางราชการเปนหลก ในกรณทมความขดแยงระหวางประโยชนของทางราชการ หรอประโยชนสวนรวมกบประโยชนสวนตนหรอสวนกลม อนจ าเปนตองวนจฉยหรอชขาดตองยดประโยชนของทางราชการและประโยชนสวนรวมเปนส าคญ ขอ 6 ขาราชการตองละเวนจากการแสวงประโยชนทมชอบโดยอาศยต าแหนงหนาท และไมกระท าการอนเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนจนและประโยชนสวนรวม โดยอยางนอยตองวางตน ดงน


กระท าผดจรยธรรมอยางรายแรง

ผดวนยและถอดถอนออกจาก ต าแหนง กรณผด ารงต าแหนง ระดบสงและนกการเมองระดบชาตกระท าผดจรยธรรมอยางรายแรง



(1) ไมเรยก รบ หรอยอมจะรบ หรอยอมใหผอนเรยก รบ หรอยอมจะรบซงของขวญแทนตนหรอญาตของตน ไมวากอนหรอหลงด ารงต าแหนงหรอปฏบตหนาทไมวาจะเกยวของหรอไมเกยวของกบการปฏบตหนาทหรอไมกจตาม เวนแตเปนการใหโดยธรรมจรรยา หรอเปนการใหตามประเพณหรอใหแกบคคลทวไป

(2) ไมใชต าแหนง หรอกระท าการทเปนคณ หรอเปนโทษแกบคคลใด เพราะมอคต

(3) ไมเสนอ หรออนมตโครงการ การด าเนนการ หรอการท านตกรรมหรอสญญา ซงตนเองหรอบคคลอนจะไดประโยชนอนมควรไดโดยชอบดวยกฎหมายหรอประมวลจรยธรรมน

ขอ 7 ขาราชการตองเคารพและปฏบตตามรฐธรรมนญและกฎหมายอยางตรงไปตรงมา โดยอยางนอยตองวางตน ดงน

(4) ไมเลยงกฎหมาย ใชหรอแนะน าใหใชชองวางของกฎหมายทอยในความรบผดชอบของตนเพอประโยชนของตนเองหรอผอน และตองเรงแกไขชองวางดงกลาวโดยเรจว (5) ไมยอมใหบคคลอนอาศยชอตนเองถอครองทรพยสน สทธ หรอประโยชนอนใดแทนบคคลอนอนเปนการเลยงกฎหมาย หรอใชชอบคคลอนถอครองสงดงกลาวแทนตนเพอปกปดทรพยสนของตน ขอ 8 ขาราชการตองปฏบตหนาทดวยความเทยงธรรม เปนกลางทางการเมอง ใหบรการแกประชาชนโดยมอธยาศยทดและไมเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม



ผ ด ว น ย แ ล ะถ อด ถอน ออก จ า ก ต า แหน ง ก รณ ผ ด า ร งต า แหน ง ระดบสงและนกการเมองระดบชาตกระท าผดจรยธรรมอยางรายแรง




โดยอยางนอยตองวางตน ดงน (5) ไมเออประโยชนเปนพเศษใหแกญาตพนอง พรรคพวก เพอนฝงหรอผมบญคณและตองปฏบตหนาทดวยความเทยงธรรมไมเหจนแกหนาผใด ขอ 9 ขาราชการตองปฏบตตามกฎหมายวาดวยขอมลขาวสารของทางราชการอยางเครงครดและรวดเรจว ไมถวงเวลาใหเนนชาและใชขอมลขาวสารทไดมาจากการด าเนนงานเพอการในหนาท และใหขอมลขาวสารแกประชาชนอยางครบถวน ถกตอง ทนการณ และไมบดเบอนขอเทจจจรง โดยอยางนอยตองวางตน ดงน

(1) ไมใชขอมลทไดมาจากการด าเนนงานไปเพอการอน อนไมใชการปฏบตหนาท โดยเฉพาะอยางยงเพอเออประโยชนแกตนเองหรอบคคลอน





บทท 5

หนวยงานทรบเรองรองเรยนและขนตอนการด าเนนการ กรณเมอพบเหนพฤตกรรมทเปนผลประโยชนทบซอน


1. หนวยงานทรบเรองรองเรยนกรณเมอพบเหนพฤตกรรมทเปนผลประโยชนทบซอน

หากพบเหจน เจ าหน าท ของร ฐมพฤตกรรมท จะน า ไปส การท จรตตอต าแหน งหนาทหร อ มพฤตกรรมทเปนการขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวม สามารถด าเนนการแจงหนวยงานตางๆได ดงตอไปน

1. หนวยงานตนสงกดของผกระท าความผด รองเรยนผานคณะกรรมการจรยธรรมประจ าสวนราชการหรอหวหนาสวนราชการทตนสงกด

2. ส านกงานผตรวจการแผนดน ทอย : ศนยราชการเฉลมพระเกยรต 80 พรรษา 5 ธนวาคม 2550 อาคารรฐประศาสนภกด (อาคารบ) ชน 5 เลขท 120 หมท 3 ถนนแจงวฒนะ แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ 10210 โทรศพท : 0-2141-9100 หรอ 1676 โทรสาร : 0-2143-8341 เวปไซต : http://www.ombudsman.go.th

3. ศนยด ารงธรรม กระทรวงมหาดไทย ทอย : กระทรวงมหาดไทย ถนนอษฎางค กรงเทพฯ 10200 โทรศพท : 0-2222-1141 ถง 55 โทรศพทสายดวน : 1567 เวปไซต : http://www.damrongdhama.moi.go.th

4. ศนยด ารงธรรม จงหวดนครพนม ทอย : ศาลากลางจงหวดนครพนม โทรศพท : 042 – 511513

เวปไซต : http://www.nakhonphanom.go.th 5. ศาลปกครอง

ทอย : เลขท 120 หมท 3 ถนนแจงวฒนะ แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ 10210 โทรศพท : 0 2141 1111 โทรศพทสายดวน : 1355 เวปไซต : http://www.admincourt.go.th

6. ส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ส านกงาน ป.ป.ช.) ทอย : เลขท 361 ถ.นนทบร ต.ทาทราย อ.เมองนนทบร จ.นนทบร 11000 หรอ ต ปณ. 100 เขตดสต กทม. โทรศพท : 0 2528 4800-4849 เวปไซต : https://www.nacc.go.th


7. ส านกงานการตรวจเงนแผนดน

ทอย : ถนนพระรามท 6 เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400 โทรศพท : 0-2271-8000 เวปไซต : http://www.oag.go.th

8. มลนธประเทศไทยใสสะอาด ทอย : 47/101 ถ.ตวานนท ต.ตลาดขวญ อ. เมอง จงหวดนนทบร 11000 โทรศพท : 02-547-1711 เวปไซต : http://www.fact.or.th


2. ขนตอนการด าเนนการกรณเมอพบเหนพฤตกรรมทเปนผลประโยชนทบซอนหรอการฝาฝนประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน

ขอสงเกต : หากมการรองเรยนไปทคณะกรรมการจรยธรรม คณะกรรมการจรยธรรมตองสงเรองใหหวหนาสวนราชการ เนองจากคณะกรรมการฯไมมอ านาจหนาทในการบงคบบญชาสงการกลมงานคมครองจรยธรรม

เมอพบเหนพฤตกรรม

ทน าไปสการม

ผลประโยชนทบซอน

หรอมการฝาฝน

ประมวลจรยธรรม

คณะกรรมการจรยธรรม

ประจ าสวนราชการ

หวหนาสวนราชการ

กลมงานคมครองจรยธรรม

(ประมวลเรอง สบสวนและสรป

ขอเทจจรง ขอกฎหมาย และ

ความเหน)

ไมฝาฝนประมวล

จรยธรรม

ฝาฝนประมวล

จรยธรรม

ยตเรอง

-โทษทางวนย

- วากลาวตกเตอน

- ท าทณฑบน

- ใหรบการพฒนา

รายงาน สงการ

สงเรอง


ขนตอนการด าเนนการ

1. เมอพบเหจนวาเจาหนาทของรฐคนใดมพฤตกรรมทน าไปสการมผลประโยชนทบซอนหรอมการฝาฝ นประมวลจรยธรรม สามารถรองเรยนหรอแจงใหหวหนาสวนราชการหรอคณะกรรมการจรยธรรมพจารณาได

2. คณะกรรมการจรยธรรมและหวหนาสวนราชการไดรบเรองรองเรยนแลวจะสงการไปยงกลมงานคมครองจรยธรรมใหด าเนนการสบสวน รวบรวมและสรปขอเทจจจรง รวมทงขอกฎหมายและความเหจนตางๆ แลวรายงานตอหวหนาสวนราชการพจารณาตดสน

3. หวหนาสวนราชการพจารณาและวนจฉยแลวหากเปนการฝาฝนประมวลจรยธรรมจรง หวหนาสวนราชการจะสงการใหมการลงโทษทางวนย วากลาวตกเตอน ท าทณฑบน ใหรบการพฒนา แลวแตกรณหรอหากวนจฉยแลวการกระท านนไมฝาฝนประมวลจรยธรรม กจใหสงยตเรอง


บรรณานกรม

การจดท าคมอผลประโยชนทบซอนของส านกงานปลดกระทรวงการคลง ไดจดท าตามแนวทางของส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ป.ป.ช.) โดยมกฎหมาย ระเบยบ และแนวทางในการปองกนผลประโยชนทบซอน ดงน - ประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน - พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. 2542 - พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. 2558

(ฉบบท 3) - ประมวลกฎหมายอาญา

- ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต เรอง หลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐ พ.ศ. 2543

- ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการใหหรอรบของขวญของเจาหนาทรฐ พ.ศ. 2544

ความหมายและแนวทางในการปองกนแกไขปญหาผลประโยชนทบซอน อางองจาก - วจยของมหาวทยาลยเกรก - บทความทางวชาการ ในวารสารจลนต ก.ย. - ต.ค. 2552 - บรรดานกวชาการตางๆ เชน ดร. วทยากร เชยงกล , ผาสก พงศไพจตร หนงสอนกการเมองไทย : จรยธรรมผลประโยชนทบซอนการคอรรปชน โดย ศาสตราจารย ดร.ธรภทร เสรรงสรรค คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนส าหรบคณะกรรมการจรยธรรม บทท 4 การบรหารจดการผลประโยชนทบซอน เพลนตา ตนรงสรรค. (2552). กฎหมายภายใตหลก Conflict of Interest. จลนต ปท 6 ฉบบท 5, 53-78 ส านกงาน ก.พ. (2552). ความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวม (Conflict of Interest). กรงเทพฯ: สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน.

ผลประโยชน์ ส่วนรวม ผลประโยชน์...

Documents