Anket TasarımıUĞURCAN YURTSEVER

2

Anket Formu Anket formu, cevaplayıcıya sorulmak üzere hazırlanan ve cevapların kaydı için gerekli yerleri içeren bir soru listesidir.

Neyin sorulacağına ve nasıl sorulacağına karar vermek gerekir.

Soruların cevaplayıcı tarafından araştırmacının istediği şekilde algılanması çalışmanın geçerlilik ve güvenilirliğini arttıracaktır ve bu da büyük ölçüde anket tasarımının başarısına bağlıdır.

Anket Formu Çeşitleri

Yapısal Anket Formları

soruların altında önceden belirlenmiş cevap

seçenekleri bulunur.

Yapısal Olmayan Anket Formları açık uçlu sorular yer alır.

3

Anket Yöntemleri Arasında Karşılaştırma

4

Anket Formu İle Elde Edilebilecek Bilgiler

1. Bilgi Düzeyi- Çocuklarda en çok ölüme sebep olan ev içi kaza tipi aşağıdakilerden hangisidir?- En etkili zayıflama yöntemi egzersizdir.- Buzdolabının en uygun sıcaklığı ……. Derecedir.

2. Tutum ve Görüşler- Kendine güven duygusunun desteklenmesi, yetişkinlerdeki madde bağımlılığının azaltılmasında etkili olabilir mi?- Gelecek beş yıllık dönemde, ülkemizin karşılaşacağı en büyük sağlık sorunu sizce ne olacaktır?

3. Davranış- Beslenme konusunda herhangi bir kitap okudunuz mu?

4. Özellikler- Şu anda nerede yaşıyorsunuz?- Kaç çocuğunuz var?

5

Anket Geliştirme Süreci• Problemi Tanımlama

1. Aşama

• Madde yazma. Taslak, Form Oluşturma

2. Aşama

• Uzman görüşü alma ve ön uygulama formu oluşturma

3. Aşama

• Ön uygulama, Analizler ve ankete son şeklini verme

4. Aşama

6

Anket Formu Sunuş Yazısı- Ön YazıHitap Kısmı.

Çalışmayı Yapan Kurumun Tanıtımı.

Çalışmanın Amacı ve Önemi.

Cevaplayıcıların Cevaplarının ve Kimlik Bilgilerinin Gizli Kalacağının İfadesi.

Zaman (Anketi Cevaplamanın Alacağı Zaman).

Cevaplayıcının Anketi Cevaplamasının Ne Açıdan Önemli Olduğu.

Cevaplayıcıya Sağlanacak Ödüller Veya Teşvikler (Hediye, Para vs.).

Cevaplanan Anketlerin Nasıl ve Nereye Gönderileceği Bilgisi.

Teşekkür.

7

Anket Formu Hazırlanırken Göz önünde Tutulacak Faktörler : Araştırma Amaçları.

Hedef Cevaplayıcı Grubun Özellikleri.

Veri Toplama Yöntemi.

Kaynak Kısıtlamaları.

Uluslararası Faktörler.

8

Anket Tasarımında Dikkat Edilecek Noktalar İlk sorunuz çok kolay, ilginç ve anketin amacıyla ilişkisi çok belirgin olsun. İlk sorunuz kesinlikle açık uçlu ya da uzun olmasın.

Sizce önemli olan ve kesinlikle yanıt almak istediğiniz soruları anket formunun başlarına yazın.

Aynı konudaki sorular birbirinin peşi sıra olsun. Önce genel sorularla başlayın, sonra özel konulara girersiniz.

Aynı konudan söz eden soruların aynı soru tipinde olmasını sağlayın. Örneğin, katılımcının hipertansiyon tedavisi hakkında neler bildiğini ölçen soruların bir kısmı doğru/yanlış, bir kısmı çoktan seçmeli, bir kısmı açık uçlu olmasın, olanaklıysa, hepsi aynı tip olsun.

Sorular kısa, basit, kolay ve anlaşılır olmalıdır.

9

Anket Tasarımında Dikkat Edilecek Noktalar Soruların arasına katılımcının ilgisini çekebilecek tümce koyun. Bu tümceler yeni bir konuda soruların ya da yeni bir sayfanın başlayacağını belirtmek ya da soruların sıkıcılığını gidermek amacıyla eklenebilir.

Örneğin:- “Şimdi de size, çalıştığınız işyeri ile ilgili bazı sorular sormak istiyoruz.”- “Bu anket formunun diğer bir amacı da sizlerden gelecek bilgilerle hastalarımıza ulaştırdığımız hizmeti iyileştirmektir.”

Cevaplayana göre değişebilecek ifadelerden kaçınılmaya çalışılmalıdır.

Sorularda mümkün olduğunca nötr ifadelere yer verilmelidir.

10

Ankette Temel Soru Tipleri Soru Tipleri

Açık Uçlu Sorular Kapalı Uçlu Sorular

Çoktan Seçmeli Sorular Sıralamalı Sorular İki Şıklı Sorular

11

Açık Uçlu Sorular Soru sonunda katılımcının yanıtı için yeterli bir boşluk bulunur.

Bir konu ya da kavram hakkında kapalı uçlu soru oluşturacak kadar bilgi sahibi olunmadığı ve/veya soru duyarlı bir konuya yönelik olduğu zaman kullanılmalıdır. Kişilere kendi yanıtlarını yazma fırsatı sağlanmış olur, ancak katılımcının daha çok çaba ve zaman harcamasını gerektirir. Ayrıca bu tür sorularda çok farklı yanıtlarla karşılaşılabilir ve analiz güç olabilir.

- Tatil beldesi olarak neden Antalya’yı seçtiniz?- Beslenme konusundaki bilgilerinizi nerelerden edindiniz?

12

Kapalı Uçlu Sorular / İki Uçlu Sorular En basit yanıt formatıdır. Seçenekler “Doğru / Yanlış”, “Evet / Hayır”, “Katılıyorum / Katılmıyorum” olabilir.

En önemli eksikliği ara değerin olmaması ve katılımcının iki cevaptan birine zorlanmasıdır.

Bebek doğar doğmaz emzirilmelidir.

a) Doğru b) Yanlış

Son bir ay içerisinde yeni bir cep telefonu aldınız mı?

Evet ___ Hayır ___

13

Kapalı Uçlu Sorular / Çoktan Seçmeli Sorular Burada cevaplayıcı ikiden fazla değişik alternatif arasından seçim yapmak durumundadır.

Likert ölçeği, semantik farklılıklar ölçeği ve stapel ölçeği çoktan seçmeli sorular kapsamına girmektedir.

En çok satın aldığınız diş macunu markasını işaretleyiniz. (Lütfen bir seçenek işaretleyiniz) İpana Signal Sensodyne, Paradontax

Colgate Diğer .......................................

14

Kapalı Uçlu Sorular / Sıralamalı Sorular Cevaplayıcıdan kendisine verilen seçenekleri belirli bir ölçüye göre sıralamaları istenir.

Hangi sıklıkla yoğurt yersiniz?1. Her öğün2. Günde 1 öğün3. Haftada 2-3 kez4. Ayda 2-3 kez5. Daha seyrek

Bu mağazayı seçmenizde etkili olan faktörleri (1= en önemli, 5= en önemsiz olmak üzere) önem sırasına diziniz

___ Yakınlık ___ Ucuzluk ___ Otopark İmkanları ___ Ürün Çeşitleri ___ Personelin Davranışı

15

Soru Hataları / YönlendirmeA. Katılımcının belirli bir davranış biçimini göstermesi gerektiği hissettirildiğinde

B. Yanıt şıkları dengesiz ve birbirinden çok farklı ya da hep aynı yönde olduğunda,

C. Duygusal yönü (pozitif ya da negatif yönde) kuvvetli olan “serbestlik”, “hümanizm”, “çocuk sevgisi”, “adaletlilik” gibi sözcüklerin kullanılması.

- Çocukları sever misiniz? - Bildiğiniz gibi, dünyada insanlar son zamanlarda çevre koruma konusuna hassasiyetle yaklaşmaya başladılar. Türkiye’de Göcek’te nükleer santral yapılması konusundaki düşünceleriniz nelerdir?

16

Hata Örnekleri Kaç çocuğunuz var?

Bu yıl kaç defa sinemaya gittiniz?

1999 yılı içerisinde kaç kez tansiyonunuzu ölçtürdünüz?

Son zamanlarda pek çok kişi, çalışma saatlerinin ardından günün yorgunluğunu fitness salonlarında atarak sağlıklı kalmaya çalışmaktadır. Son dönemlerde artan fitness salonlarına üyelik konusundaki düşünceleriniz nelerdir?

4 sene önceki yıllık net hane geliriniz tam olarak ne kadardı?

Tiyatronun sinema karşısındaki üstünlükleri nelerdir?

17

İdari Sorular

Katılımcıyı, anketörü, anketin

yapıldığı mekanı

ve şartları belirleyen

sorulardır.

Sınıflama Soruları

Cevaplayıcının yanıtlarını

sosyo-demografik değişkenler

bazında sınıflayabilmek

amacıyla sorulan yaş, cinsiyet,

gelir düzeyi gibi sorulardır.

Hedef Sorular

Hedef sorular ise çalışmanın

ana amacına ilişkin soruları

içerir.

18

Ön TestAnket formlarının, ilk taslak halinde hazırlandıktan sonra geniş çapta araştırmaya başlamadan önce açık olmayan, hatalı vs. soruların belirlenerek düzeltilmesi için, Önceden Test Edilmesi gerekir.

Anket formunun dizaynından sonra yapılması gerekenler şöyle sıralanabilir:1. Anket formunu önce çalışma arkadaşlarınıza okutun ve değerlendirmeleri dikkate alın.2. Öntest için hedef kitlenizdekilere benzer özellikteki kişiler seçin.3. Önteste katılanların anket formu ve sorular hakkındaki eleştiri ve görüşlerini alın.4. Elde ettiğiniz bilgilerin analizini yapın ve istediğiniz sonuçlara ulaşılıp ulaşılamayacağını değerlendirin.5. Yukarıda sayılanların ışığında anket formunu yeniden gözden geçirin ve son biçimini verin.

19

Ön Test Bir Ön Testin ardından üzerinde durulan konular şunlardır :

Soruların Anlamsal Açıdan Açık Olması. Cevaplanmasının Kolay Olması. Soru Akışının Mantıksal Olması. Göndermeli Soruların Anlaşılır Olması. Cevap Alternatiflerinin Etkin Ve Yeterli Olması. Anketin Fazla Uzun Olmaması. Anketin Cevaplayıcının İlgisini Çekmesi ve Cevaplayıcının Cevaplamayı Sürdürmesi.