analiza zjawiska mody w perspektywie teorii...
TRANSCRIPT
„Kwartalnik Opolski” 2019, 1
Pamela SZCZERBIK-CHUDY
Analiza zjawiska mody w perspektywie teorii
socjologicznych Georga Simmela
i Thorsteina Veblena
o a st o naw t pot ni s a ni ws stki inn
pot i t o wiata1.
R né Köni
Wprowadzenie
sk rs na t at o to ni w kl intr o s ar wsp sn
ba ań – o s ar k lt row , kt r wsp twor postaw i a owania o ior-
w, a tak o ra wsp sn k lt r asow , pop larn , lo ali owan
o a ak si o o w awa , ni ot w ni warstw wn tr n
owieka, o ior , aki a , o Jest awiski spo n , kt r
obej ws stki i in ia l ki o.
W niniejsz art k l a torka postara si o powi i na p tani , w aki
stopni o a wp wa na spo ństwo i jakie psychologiczne i spo n
pro s a o w str kt r Ba w pr wa a i na so olo-
giczn li G or a Si la i T orst ina V l na a torka wr i si k
rozwa anio na o i o kr wa no o pona asow na ni ,
potrakt ako s ln or k lt row o awiska, po wp w kt r o
1 R Köni , i urok mody, pr S ańska, Warszawa 1979, s. 46.
68 Analiza zjawiska mody …
zmienia si ni t lko l i , al tak or spo n i ws stko to, co
ota a owi ka: po l estetyczne, zachowania, ideologie.
Moda w zarysie naukowym. Operacjonalizacja podstawowych pojęć
r anali owani a a ni ń wi an t at k o , dochodzi
poniek o int r s plinarn o ro wa ania na temat mody. Jest oskona
przyk a wsp pra wi l na k, bowiem o ia wani o na
rozpatr wa po k t so olo ii, ps olo ii, ps olo ii spo n , ps o-
analizy, ekono ii, a na na ka antropolo i n koń Ta r noro no
sprawia, ni istni na, la na r a okr la a to awisko,
a definicji o modzie jest tyle, ile stanowisk badaczy. nak w l na
to, aki stanowisko wo ni pr i , i kr t ka i,
t wol nnika i, obok mody nikt nie prz o i o o tni Wr pr iwni ,
st ni w is int rak i ior po wa ws stki t asp kt nas o
ia, kt r s wi an o , nas wa si l, i o a sta a si tak
pows na, wp wowa i pot na, ni o na st na a analn . Po to,
ro i aki i prawi a i r i, warto o w o pr to nia
podstawowych ram definicyjnych.
podaje dwie definicje. i rws a ni okr la
mo ako „spos i rania si , czesania, aki a , pop larn w aki
okresi l i s ”2 r i na ni ako „kr tkotrwa pop lar-
no e o now o w aki i ini ”3 Warto a na , o a na nia
s ar o o lnikow , owi okr la ra arakt r st n ,
taki ak i nno l pr i alno ini i w nika, w o ln
prze wia ni o a to awisko, kt r — spo ństwo o i ra
ra popr wi aln p r p O wi i ni st w t ni o, jednak
takie spojrz ni na no n o na ni aw a o s ar, jaki obejmuje.
i kaw t ori w s n li tak l i ta i n r ana , autorzy
mody4 nali oni, i ni st o liw a kowit iniowani o , poni wa
ws s , ako o , spo ństwo, i r ia w pro si twor e-
nia. Jak czytamy:
o a o rani a si ra o or nas o a owania i st stal i nia si
ni o po o ania w o awa ia iorow o. Zakresem swoim obejmo-
2 , r S is , t 2, Wars awa 2006, s 219, as o: o a
3 Ta , s 219
4 E. Banach, A. Banach, m d , Warszawa 1962, s. 72.
Pamela Szczerbik-Chudy 69
wa as ni t lko w l , al i po l lat o, int r s si
ks ta t a ni tr i , pr awia si na l pi w rani , w stro , opakowani ia a
owi ka, a o i o istot o a pows na ni a, jak wiadomo,
absol tn o pos s ństwa, l pr iwni – ra tw r o i w rani a
wskaz wek5.
o w l so olo i n a w a iw , na p ni s i na kowo
po t n o i ini a w sn ta pr ni i ki o ilo o a G or a
Si la, kt r w nini s pra a torka po wi i na wi wa i a a
n pi rws , kt r po li pr int rpr towania awiska o
– w w s ro i ni , ako tr n w ior ora s rs , ako swoist
t n n w k lt r a s ln wa as p lika a pt. Filozofia
mody, w kt r so olo okr la o ako p wn o ro a w a iwo ,
pojawia si w spo n kont ksta . Jak słusznie a wa a:
o a w kra a po a rani sw pi rwotn o n W wi ra ora wi ks
wp w na s ak, pr konania t or t n , a naw t oraln postaw ia wi
at o o n ksi ka , modnych kierunkach filozoficznych, modnych
lekarstwa , potrawa i ni skoń ni wi l inn o n r a ,
po wia o i ro i , – o ni a on ni wsp ln o ze strojem – to
nal o t o sa o i p ri r no i6.
O na a to wi , o n o w a iwi ws stko st to ow na
to, o a popr sw so olo i n , ps olo i n , a naw t wi aln
arakt r, w p kla wsp sno , s n roni spo ństwo stwor on
pr ń wili a – a a ni i – ostr o o ra owi ka, kt r o
warto i at riali rani .
Psychologiczne aspekty mody
o i na la owni tw a in wi ali
Zdaniem Georga Simmela, owi k os l po i wo a i na i,
anta onist n i si a i na la owni twa i in wi ali , kt r a
zna wp w na o i wn tr n i w wn tr n , a tak ow
i intelekt aln Si t opatr wa si o na w ps olo i nych, sprzecz-
n wo si i t n n a , owi arakt r n stron
o ia nostk in wi aln , a r i , ni o spo n o
kompro is i ak pta i woisto l ki nat r , tak o no po kr lana
5 Ta , s. 72.
6 G. Simmel, Filozofia mody, [w:] S. Magala, Simmel, Warszawa 1980, s. 197.
70 Analiza zjawiska mody …
przez niemiecki o a a a, n stron li si k nolito i, stagnacji,
a z dru i sk pia si na p r an ntn i nno i, r ni owani . Autor nazywa
to psy i n i sk onno ia i o na la owania i o r no i W i socjo-
loga, mechanizm ten jest n a nt a o inw ntar a nas o ro woju
i post p k lt row o W ni o: rok na la owni twa l pr
wszystki w ak i , o liwia ono o o n pr si , kt ra nak ni
wymaga znaczni s , oso ist i tw r astosowań, lecz rozgrywana
st adko i l kko, poni wa tr i st stalona ilo 7 a la owni two
st wi odpowi ialn a t stron nas nat r , kt ra o powia a a na-
kowo , uni or i a , wtopi ni si w t , no ni k a na isk na
sta o w od iani i pr iwni , na i nno , ni al no i i k pr
t , o o ln W pr pa k o na la owni two p ni wi nast p
nk :
o a to na la owni two an o pr k a , aspoka a pra ni nia a apta i
spo n : wi i nostk ro , kt r po r ws s , ostar a o ln
przes an k sprawia , a owani ka nostki sta si kol n
przyk a ara ni w ni s stopni aspoka a pra ni ni
r ni owania, tenden k o i nno i, pra ni ni ian i pr iwi ństwa –
z jednej strony popr sta ian tr i, na a isi s o i pi tno
indywidualne w przeciwi ństwi o o nia w ora s o i tr s o [...]8.
o a int r spo ństwo, kszta t spos ia owi ka i o st l
ora nk onowania w r pi a la owni two st n t sk onno i,
i ki kt r ko ort i a owol ni , w nika akt , i ni st
si osa otnion w swoi a owania i w ora . Jak w a nia G or
Simmel:
na la owni two a nost p wno , ni st sa otna w swoi ia ani ,
l ak na o n opo , opi ra si na ot asow sposo a w kon wania
an nno i, o walnia o n ia ania o o powi ialno i
a la , pr r a si i na inn ni t lko koni no kt wn o
dzia ania, l ara o powi ialno a o sk tki: w t n spos nostka
zosta wolniona o ki w or i sta si wr istot iorow , naczyniem
spo n tr i Okr la to t war nki w st powania o , zjawiska
uniwersaln o w i a nas o at nk st na la owni tw an o w or
i tym samym zaspoka a potr spo n ak pta i, sprowa a nostk na
7 G. Simmel, dz. cyt., s.181.
8 Ta , s 182
Pamela Szczerbik-Chudy 71
dro , kt r kro ws s , twor pows no , kt ra sprawia, a owani
ka dnostki sta si po prost n pr k a w9.
W i Si la, spo ństwo pr swa a konkr tn spos i rania si ,
a owania, i ki t o w ra a si i i o n st o n ,
a w t w l i pr wi i r pa spo na T pow pr k a st
o wi i i rani si o n akt aln i tr n a i, kt r o nos si o
ior , r r aki a .
pow s si t a pr stawiona pr Si la, kt r s i,
i o a pra ni oka a swo pot s a nas o nos nia t o, co akurat
st o n , a asa i ni koni ni a n p nkt wi nia so olo a, w a-
si to i istotn na ni , o ak wa a „powo , la kt r o naw t
st t ni ni o liw st l w a si stin , l an ki i art st ni
no n naw t w w ani os pos wa si o skra no i, st akt, s
oso t na o na ar i l an ki i wra a na wi ks wa na sw
w l wn tr n ”10
.
r stron nas nat r , kt ra aspir o po ia stanowi nia in wi-
duum, ucie ki pr r t n i onotoni , o ian w sta o i, Si l okr la
ian o r no i Sk onno o t t n n i, socjolog upatruje w stwierdze-
niu, „ o a isi s a r ni si o w ora s i tr s ”11 o
charakt r i nno , a to w a ni st al t , bowiem natura ludzka nie
toleruje sta o i Stanowi ona ni ako ani st o r no i w t , co powszech-
ne, klasy n a po stawi w sk onno i ps i n i ki kt r
owi k w ra a swo na s potr , Si l iniowa awisko
mody jako s ln or ia, kt ra „ a ap wni ko pro is i
ten n o spo n o r wnania, a tenden o in wi aln
odr no i”12 o a st wi ni t pow ani osa on
w kultur , ym wi pr iwstawn so potr .
9 Por. Warto r wni wr i wa na akt, onkowi an r p spo n w a ni
si o s rw o wi ni w k a pr atno opi ra si na wn tr n or a
ia, t o s ar w, kt r ski rowan s w stron spo ństwa St t w nika nas a
to ia ak ptowan , wia o sw w tkowo i. Ta , s 192
10 Ta , s 196
11 Ta , s 184
12 Tamze, s. 186
72 Analiza zjawiska mody …
o i nowo i a lotno i
owo (po t k) i lotno (kr s) to kol n i n w, i ki kt r
f nk on o a So olo w a nia to w t n spos , a ana o a o a
aistni – czy to w ior w or a a owania spo n o – musi
stosowana pr a r p l i, a nast pni ro propa owana r s i
spo e ństwa po to, o li na la owa an tr n W o n i , ana
o a sta si pows na, w w as – w i Si la – nie ma o niej
mowy, bowi sp i n ni o o spo n ak pta i paradoksal-
nie wyzna a kr s o a stanowi wi swoist lini rani n i t
o pr s , a t o pr s
o a, okr lana pr niemieckiego badacza ako postawa i a ani tw r ,
st pr ni o ro patr wana w kont k i pr kra ania rani i stawiania
nowych:
1. rani a st ni na, a por s a si w wi i o liwo i l ki ,
2. ka a konkr tna rani a ni st koni na, asa o pr su-
ni ta l pr kro ona13
.
ow s a o ni tra ni o a nat r nk onowania o . W jednym
sk rs w po wi on analizie koncepcji Georga Simmela czytamy:
rani w o i stanowi t n asp kt, kt r po wala istni . Przekraczanie
kol n rani w sposo i i rania si st l ia w na an o pr o
stanowi o post pi i innowa no i. Jednoc ni a na rani a ni st koni z-
na i ni pr kra alna, o a nat r pos r a rani , wyznacza je na nowo
ka kol n tr n 14
.
ro s t n w int r s spos a l ksan ra i lińska w p lika i
pt „Moda – m d f rm m m r r c m r c”: to, co jest teraź-
ni s o i w o i , st ni inn ak po ni l nt w o
pr s o i i pr wi wani t o, o o o n w pr s o i 15
.
Zdani a torki, to o w na a po t k o to k l ina a (nowo )
tren , a to o w na a kr s ( lotno ) to spop lar owani
13 G. Simmel, dz. cyt. s. 180.
14 E. Linkiewicz, dz. cyt. s. 273.
15 i lińska, Moda – m d f rm m m r r c m r c [w:] Moda
w kulturze, sztuce i edukacji, pod red. W. Bobrowicza, D. Kubinowskiego, ak , L lin
2014, s. 71.
Pamela Szczerbik-Chudy 73
Społeczne funkcje mody (w świetle teorii socjologicznych)
o a ako w na nik stat s spo n o
r n, kt r sprawia , i o a st i l powi ana stat s
spo n st wi l n nich, z a p wno i , stanowi o ź
wn tr n , t l nt ior , o atk w, r r i ws lki o F nk
stro , po a o ron pr i n , st w s ani ko nikat w in or
o wykonywanym zawodzie, statusie materialnym, stanie psychicznym, cechach
oso owo i, a iara i nastro owi ka16 o a i i r stanowi zatem
bardzo istotny element komunikacji interpersonalnej i niewerbalnej,
ko nik owi p nion pr nostk rol spo n
o a o awna traktowana a jako w na nik stat s i po ia u na
warstwy spo n . Z takiego opisu mody znany jest Thorstein Veblen,
amerykański ilo o norw ski o po o nia, tw r a T r róż a-
czej. Ba a twi r i , i sta klas pr nia (klas w s ) jest
marnotrawstwo i konsumpcja17 W ilo o a, o a ta t as w
wyraźnie wyzna a a rani i klasa i spo n i Przedstawiciele
klas w s kreowali o nos kr a s t ar o ro i at ria w,
na kt r ni o sta pr stawi i li warstw ni s O r ni ni si na
tle wielkomiejskiego proletariat ni stanowi o la lit w w as a n o
problemu. Do czasu kiedy klas ni s ni a po a a o i na la o-
wa klas w s
o o n o ania wspo nian w ni , niemiecki filozof, Georg
Simmel. Si l, kt r ini o ako w pa kow wp w w
klasowych. Zdaniem socjologa:
no n o powsta owi o ali , na kt r sk a a si i ita a
i izolacja o o i on spo n po ia w klas O na a to, i klasa w s a
w i po ia swo i ola spo n popr o ar i spo ni r p
zbli a si o si i , t ar i wi a nia si ian w o i 18
.
16 or K ńska, W r m d ż c u c d m, Warszawa 1983, s. 8.
17 T orst in V l n, klarowan kr t k klas w s , a w a iwi a owań p i pi kn ,
kt r si ni w wo i , w ra a si o ni apro at , kr t k siln i ni stann
eni o ia o n wa a on, i ni ko i t o posia ania ora to nows
stro w stanowi ln akt o ania si kons p i ni w l aspoko ni nia swoi
egoistyczn potr , a sa i r traktowa ako w na nik wia o nno i
Por. T. Veblen, T r róż c , pr a rska, K a rski, Wars awa 1971
18 G. Simmel, dz. cyt. s. 176.
74 Analiza zjawiska mody …
Niemiecki socjolog w a nia, a ana o a o a aistni – czy to
w ubiorze czy cho ia w or a a owania spo n o – si
stosowana pr a r p l i, a nast pni ro propa owana r s i
spo e ństwa po to, o li na la owa an tr n .
W o n i , ana o a sta si pows na, w w as – w i
Simmela – nie ma o ni ow S lni wi o n st to na po stawi
r la i klasow ak a wa a, klas stan w s o s ini atora i konkr t-
n , a klas stan ni s o i na la ow a i W Si la, o a
a s t , by wzmacnia w wn tr n sp no okr lon klas i t
sa r ni si o inn 19 o a wi ko nik pr nal no o „l i
r wn so i ”
W teorii Georga Simmela, podobnie jak w teorii Thorsteina Veblena,
pr stawi i l klas w s , popr i r, ani st sw stat s
spo n W pr i i o st l ia o a ia a a a ani po kr li
r ni spo n w l w kono i n , w okresie demokratyzacji
i in striali a i, str pr sta o r wa pi rwotn na ni Klas ni s
za na la owa w s a t n ani po wala w sn t ,
powsta swoist savoir-vivre o , kt r tr a si o wili o n , o
s on t ra ni t lko ka ani po o nia i stat s spo n o, a ra
i tno i ostosow wania si o asa k lt r ior .
o a ako kspr s a oso owo i (kr owani wi r nk )
o XX wi k o a (ro iana w kont k i ior ) stanowi a istotn
element w ko nika i oto ni W l ar o ok a ni okr la
przynal no etniczno-kult row , a o lni pr t asa kr owania
wizer nk i l pr str an Historia o w raźni owo i o siln
fluktua a , aki po l a i r na pr str ni wi k w o istotn , ian
te wyks ta towa sp nar i i wiedzy, kt r pos do kreowania
wizer nk i w ra ania oso ist kspr s i o a, ak pisze Georg Simmel, jest
s ln or ia, a ap wni ko pro is i t n n o
spo n o r wnania a t n n o in wi aln o r no i
a tra ni s pr k a , w kt r o a traktowana st ako kspr s a
oso owos i st r wisto , w kt r pr s o na nk onowa
Wsp sna ko i ta awi si ako ni al na inistka, w raźni posia a a
potr posia ania i w kor st wania ws lki nar i o kr owania
wi r nk Ów wi r n k ( i r) trakt ako ro k o w ra ania w asn
kspr s i, p rsonaln antr a sk pia wa i s o nawi wania
r la i Kr a a w o i st awiski ar o in wi ali owan , i l
19
Ta , s. 190.
Pamela Szczerbik-Chudy 75
wi n art st n w o raźni i oso ist po i st t ki, s o
aak ntowania po stawow r s w po iotow to sa o i
o a ako t rapia, źr o nania i wa i
li a K ńska w swo p lika i pt W r m d ż c u c d m20
s s ni a wa a, o a, a w s lno i i r o n pan i
tr n a i, o p ni nk t rap t n W spo ństwi p źn
nowo sno i, kt r o arakt r st n st o na owi ka
pr pr at posia an r, o a stanowi swoist s st t t w sposo i
w ra ania tr i ot l ki st n i ani Kl s ński ,
o a p ni rol „pro kt … a o na l ka ani pr nak
(przed iot) o wi ni w isto i w nak r pr nt , a i l wi ,
wi ni awi ra si w po r nio prakt n , t litarn nk i r ”21
.
Wp w o na i spo n w ra a si w post p in wi ali a i
n stron , a potr lisko i i wsp lnot r i n sposo w
nawi wania r la i inn i l ź i, a pr t skania spo n apro a-
t oka a a si r ali a a, okr lon pr spo ństwo, w or w
kulturow Świa o o pr wania r wisto i stanowi istotn nnik
inte ra i, a o a w t w l i asno w na a rani pr nal no i
grupowej. Zdaniem Tomas a L s ni wski o: „pra ni ni onkostwa w an
grupi wi si koni no i r sp ktowania o owi tr n w
dotycz st l ia … R ali a a w or w o … apo i a
wykluczeni nost k akt wn o stni twa w i spo n ”22
.
o i wsp lnot i lisko i, a tak potr a nania i wa i nal
o r p po stawow potr l ki So olo owi a wa a , i wi l
pro l w na tl o onaln st wi ana ni aspoka ani potr t o
rodzaju. Co istotne, problemy t o nos si r wni o o a to sw
s ln w ra w kon ronta i r i owi ki , ki to nostka
w st p ni t lko ako po iot, al tak ako pr iot wi aln
Podsumowanie
w okr si a sol tni ni wa st t a i ia, kt ra opi ra si
na to sa ani a , o o na w l ki i o a. Zdaniem
Tomas a L s ni wski o: „spos post powania w or okr lon
20
K ńska, W r m d ż c u c d m, Warszawa 1983, s. 7
21 K ńska, t s 8
22 T. Leszniewski, dz. cyt. s. 54.
76 Analiza zjawiska mody …
atrybut w ni s ot wowan i prakt n kor i, a w ni pr
podkr l nia w asn w tkowo i i or inalno i”23 o ni ran
sta o si naki w r nia w stat si i po i spo n , kt r w ra a
si w now k l ks sow ar k, lo ot p w nan pro nt w
i o ln st t ki ior i ki t , dana r pa spo na, o ona in wi-
aln nost k st w stani nk onowa w p r an ntni wol ,
r aln wi i Świa o o istni nia ap wnia owi kowi po i
bezpi ństwa w kont k i ota a o o wiata, a moda w tym w l i
po wala na o nal i ni w asn o i s a w pr str ni p li n o
cechuje chwilowo kroto wilno , r no , a to, o t r in ,
to czas. Geor Si l, ak wska ano w ni , w r nia wa i n ,
po i kt r i nk on o a n stron st to po t k, a
z drugiej koniec. J nat ra w ra a si w ni ronn pr i alno i, a ulotno-
jest jej warunkiem koniecznym.
o a to awisko, kt r opi ra si na iorow inst nkta tkwi
wewn tr owi ka To o now i nan i w aint r sowani , a w kon-
s kw n i sta si st o i kt po ania ar k stwierdzenie,
i o a w stopni wsp twor t atr nia o i nn o24
, bowiem
wyra a ws stko to, co znajduje od wi r i l ni w ws stki asp kta
ia: w wiatopo l i , postawa , nk a spo n , awo ow
ak s szni a wa a G or Si l: „ o a w nosi naw t ni wa n nostki,
ni pr stawi i la i klas, i l ni ni wsp ln o a”25
.
Autor powy szego tat stwi r a, i o a st i alna la t , kt r
natura st a kowi i al na, a i sa o wia o o o a a si o r no i.
o a o w atnia oso owo owi ka ar wno popr ki rowani si
panu st l , jak i poprzez jego odrzucenie.
Moda j st p rsp kt w st t n , kt r wn l st na a ni s
poka ani owi ka o wi r n k w tpi nia al n st o o
w asn pr nta i, a w wsp sn wi i owa pr nta a w na n j
mier t r inowana st w a ni popr o i apo ina nak,
23 T L s ni wski, o a i to sa o — l at wsp sn o owi ka w wi i
kons p i w: Ro kos na ara a O r a o i k lt r kons p i, red. T. Szlendak,
K. Pietrowicz, Wro aw 2007, s 53
24 W teorii Goffmana i l ki osta por wnan o pr stawi nia t atraln o,
ro r wa o si w konkr tn i okr lon pr str ni stotn st akt, ka owi k
w spo ństwi st ar wno aktor ak i wi , al ni o t o, ak rol p ni
w konkretnej sytuacji interakcyjnej. Por. http://kochamteatr.pl/erving-goffman/, zapis:
02.05.2015.
25 Ta , s 191
Pamela Szczerbik-Chudy 77
pow s l, o stanowi po staw , nie jest celem jedynym. Moda,
ak w ni wspo nia a , st or , a po o kt r w ra a si wi l
tr i. Jest obrazem potrzeb ludzi i otaczającego ich świata. O a nas nastr ,
stat s spo n , rol , czy stos n k o l i K lt w pi kno kr tkotrwa
i przemi a , gdzie wymóg nowości jest często jedynym kryterium sądu este-
tycznego. To podążanie za innowacyjną formą i strukturą produktu mody zmie-
rza w kierunku prowokacji, gdzie, jak sugeruje Roland Barthes, umiejscowieni
jesteśmy w czasach, w których osąd otaczającego nas świata
nie jest podyktowany przeciwstawieniem dobra złu, lecz tego co nowe stare-
mu26
. Sugest wn s w t i s s owa w Linki wi :
o a st a n ni wi l i in, kt r ro w w tak w raźn spos
wi a nia arakt r st n wsp sno i, a o naw t ki r n k,
w jaki i r a ani ia ania opi ra si na i iani , ni la
ian sa w so i , kt ra ni s l ps ni pro kt , ni ast pi ni
o now st irra onalna, lowa i w l na ia a w i i s-
t t ki wsp sno i, kt ra k lt w pi kno kr tkotrwa i pr i a .
w nowo i st n kr t ri s ostat n o27
.
awisko o , o ni w kl int r s , ni o ka o si wi l
aktualnych i na kowo po t n opra owań, w kt r opisano
ian , aki as w str kt r na pr str ni ostatní kilk lat.
at o na sp k lowa , t ori w sn t pr opisan w
a a stra i na akt alno i, ior po wa akt, i po t a
po pr s o sto lat? Nic bardziej mylnego. I cho na po io i opisu struktury
spo n , k lt row r ali w o a owo i, Si lowska Filozofia
mody i Veblenowska T r róż c awi si ako, o na ni , ana-
chroniczne, to o lna p rsp kt wa i ar i n raln pr stawion w niej
diagnozy i mechaniz po osta akt aln Świa to o ni w k ponad-
czasowo i stwi r ń, a sa i a a ka si ako a ni o s rwator
rzeczywisto i
ANALYSIS OF THE PHENOMENON OF FASHION IN THE PERSPECTIVE OF THEORY
SOCIOLOGICAL STUDIES OF GEORG SIMMEL AND THORSTEIN VEBLEN
26
Por. R. Barthes, r m ść u, pr L wińska, Wars awa 1997, s 220
27 E. Linkiewicz, dz. cyt., s. 285.
78 Analiza zjawiska mody …
Su mmary
In this article, the author will try to answer the question to what extent fash-ion influences society and what psychological and social processes take place in its structure. Based mainly on the sociological thought of Georg Simmel and Thorstein Veblen, the author will treat fashion as a special form of cultural phenomenon, influenced not only by people, but also social forms and everything that surrounds man: aesthetic views, behaviors, ideologies.