ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ YAYINLARI NO. 1810

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ

2006-2007 DÖNEMİ

ARAŞTIRMA PROJELERİ

Eskiflehir, Nisan 2008

Sayfa Tasar›m› ve Tipografi: Prof. Tevfik Fikret UÇAR

Kapak Tasar›m: Ebru S. BARANSEL‹

Dizgi: AÖF - Dizgi Birimi

Anadolu Üniversitesinde bas›lm›flt›r.

ISBN

978-975-06-0508-6

‹Ç‹NDEK‹LER

Sunuş ....................................................................................................................................................................... xiii

Kısaltmalar............................................................................................................................................................... xiv

BBiilliimm AAllaannllaarrıınnaa GGöörree AArraaşşttıırrmmaa PPrroojjeessii YYaappaann BBiirriimmlleerr vvee PPrroojjee SSaayyııllaarrıı ...................... 11

Bilim Alanlarına Göre Kabul Edilen Proje Sayısı ................................................................................................ 2

Kabul Edilen Proje Türlerinin Yıllara Göre Dağılımı ........................................................................................... 2

Desteklenen Proje Sayısının Birimlere Göre Dağılımı......................................................................................... 3

Tamamlanan Projelerin Alanlara Göre Dağılımı................................................................................................. 4

Proje Yöneticisi Olarak Yararlanan Doktora/Sanatta Yeterlik Eğitimini Tamamlamış

Öğretim Elemanlarının Alanlara ve Ünvanlara Göre Dağılımı ............................................................................ 4

Proje Yöneticisi Olarak Yararlanan Doktora/Sanatta Yeterlik Eğitimini Tamamlamış

Öğretim Elemanlarının Ünvanlara Göre Dağılımı............................................................................................... 5

Proje Yöneticisi Olarak Yararlanan Öğretim Elemanlarının Toplam Doktora/Sanatta

Yeterlik Eğitimini Tamamlamış Öğretim Elemanları İçindeki Payı ...................................................................... 5

22000066--22000077 YYııllllaarrıınnddaa DDeesstteekklleenneenn AArraaşşttıırrmmaa PPrroojjeelleerrii KKoonnuullaarrıı ........................................ 77

Fen Bilim Alanı ................................................................................................................................................. 9

Sosyal Bilim Alanı ............................................................................................................................................. 17

Sağlık Bilim Alanı ............................................................................................................................................. 21

22000066--22000077 YYııllllaarrıınnddaa TTaammaammllaannaann AArraaşşttıırrmmaa PPrroojjeelleerrii BBiillggiilleerrii vvee ÖÖzzeettlleerrii ...... 2255

Fen Bilim Alanı ................................................................................................................................................. 27

Doç.Dr. Tuncay DöğeroğluYöresel Hava Kalitesinin Monitorlanmasında Pasif Örnekleyicilerin Kullanılması ........................................ 29

Yard.Doç.Dr. Nevin MahirGenel Matematik Dersinin Bazı Konularının Öğretiminde Bilgisayar Kullanımı ........................................... 30

Prof.Dr. Ali Fuat YüzerYapay Sinir Ağları ile İstatistiksel Tekniklerin Karşılaştırılması.................................................................... 31

Prof.Dr. Ali GüneşDeney Hayvanlarında Farmakolojik ve Fizyolojik Dozaj Veritabanı ve Uzman Sistemi................................. 32

Prof.Dr. Mustafa ŞenyelHofmann-CBA-Tipi Bazı Konak ve Konak- Konuk Bileşiklerinin Titreşim Spektroskopikve Gravimetrik Yöntem ile İncelenmesi....................................................................................................... 33

Doç.Dr. Erdem Albekİklim Değişikliğinin Su Havzalarına Etkisinin HSPF Modeli ile İncelenmesi.................................................. 34

iii

Prof.Dr. Merih KıvançSıcak Su Kaynaklarından Termofilik Bakteri Türlerinin İzolasyonu ve İdentifikasyonu ................................ 35

Yard.Doç.Dr. Çağlayan AçıkgözBilecik Yöresinde Yetişen Ayva (Cydonia Vulgaris Pers.) Çeşitlerinden Elde Edilen Pektik ............................ 36Maddelerin Ekstraksiyonu ve Kimyasal Karakterizasyonu

Yard.Doç.Dr. Gürsoy ArslanMetalik Köpük Malzemelerin Üretimi ve Karakterizasyonu ......................................................................... 37

Doç.Dr. Rıdvan SayAltın Kaplı DNA’yı Tanımlayan SPR Biyosensör Çiplerin Hazırlanması ve Yüzey Plazmon Rezonans (SPR) ile DNA Tayini ...................................................................................... 38

Prof.Dr. Hasan MandalMühendislik Mimarlık Fakültesi Kalite Yönetimi ve Özdeğerlendirme Çalışması .......................................... 39

Prof.Dr. Ertuğrul YörükoğullarıDoğal ve Modifiye Doğal Zeolitlerde Etilen Adsorpsiyonu ve Bazı Uygulamalar........................................... 40

Yard.Doç.Dr. Nurgül ÖzbayEndüstriyel Atıklardan Pirolizle Sıvı Yakıt Üretimi ve Ürünlerin Karekterizasyonu ....................................... 41

Prof.Dr. Ertuğrul YörükoğullarıBazı Yerli Doğal Zeolitlerin Karayollarında Buz/Kar Çözücü Olarak Kullanılması........................................ 42

Yard.Doç.Dr. Özlem OnayÜlkemizde Yetişen Yağlı Tohumlardan Piroliz ve CO-Piroliz Yöntemiyle Sıvı Ürün Elde Edilmesi ................. 43ve Ürünlerin İyileştirilmesi

Doç.Dr. A.Savaş KoparalTekstil Endüstrisi Atıksularının Elektrokimyasal Yöntemlerle Arıtımı............................................................ 44

Yard.Doç.Dr. Müfide BanarLaboratuvar Ölçekli Bir İnsineratörde İşletme Koşullarının Performans ve Atık Giderme Verimliliği Üzerine Etkisi................................................................................................... 45

Prof.Dr. Aydın DoğanMetal İyon Katkılı Kalsiyumfosfat Esaslı Antibakteriyel Seramik Tozun Karakterizasyonu ve Sitotoksisitesinin Belirlenmesi................................................................................................................ 46

Doç.Dr. Tuncay DöğeroğluEskişehir’de Hava Kalitesinin Nox ve Ozon Kirliliği Açısından İzlenmesinde Pasif ÖrneklemeYönteminin Kullanılması ve Kirlilik Haritalarının Çıkarılması ...................................................................... 47

Yard.Doç.Dr. Ümran Tezcan ÜnZeytinyağı Endüstrisi Atıksuyunun Elektrokimyasal Yöntemlerle Giderimi ................................................... 48

Prof.Dr. Nuran AyBor Nitrür Toz Üretimi ve Özelliklerinin İncelenmesi ................................................................................... 49

iv

Yard.Doç.Dr. Gürsoy ArslanBor Karbür ve Silisyum Karbür Esaslı Zırhların Üretimi ve Karakterizasyonu............................................... 50

Doç.Dr. Tuncay DöğeroğluEskişehir Atmosferinde Fotokimyasal Tepkime Ürünlerinin Monitorlanması ve Modellenmesi...................... 51

Prof.Dr. Ahmet ÖzataBir Karides Türü Olan Palaemonetes Turcorum’da NADPH Sitokrom P-450 Redüktaz Enziminin Biyokimyasal Karakterizasyonu ve Karaciğer Toksisitesinin İnce Yapı Değişikliği ........................ 52

Prof.Dr. Ayşen TürkMalatya-Elazığ-Adıyaman İlleri Liken Florası............................................................................................... 53

Prof.Dr. Ferhat KaraPorselen Karo Bünyelerinin Sinterleme Davranışları ve Sinterleme Hızı Kompozisyon İlişkilerinin Belirlenmesi............................................................................................................................. 54

Doç.Dr. Rıdvan SayDNA’yı Tanıma Bölgelerine Sahip Moleküler Baskılanmış Polimer Tekniğine Dayalı Biyosensör Geliştirilmesi.................................................................................................................. 55

Yard.Doç.Dr. İbrahim KaniFlorlu Fosfit Ligandı Bağlanmış Rodyum Katalizörünün Sentezlenmesi ve Süperkritik Karbondioksit Ortamında Homojen Katalizleme ile Olefinlerin Hidrojenasyon ve Hidroformülasyon Tepkimelerine Uygulanmasının Araştırılması ................................................................. 56

Prof.Dr. Ersin YücelCentaurea L. Cinsi Psephelloıdea Boıss. (Sosn.) Seksiyonuna Ait Türlerin Ekolojik Özellikleri ...................... 57

Prof.Dr. Hasan Mandal∝-Sialon Seramiklerinde Çekirdek İlavesi ile Mikroyapı Gelişimi ve Termal Özelliklerin İyileştirilmesi........................................................................................................................... 58

Yard.Doç.Dr. Zerrin AşanWeb’e Dayalı Anket Çalışması .................................................................................................................... 59

Prof.Dr. Kıymet GüvenTuz Gölü Bakterilerinin Karakterizasyonu ve Mevsimsel Dağılımı ............................................................... 60

Prof.Dr. Ülker Bakır ÖğütverenSulu Organik Çözeltilerin Elektrokimyasal Yöntemle Arıtılması ................................................................... 61

Yard.Doç.Dr. Osman TutalBedensel Yetersizliği Olan Bireylerin Kamusal Kullanımı Olan Mekânlara ve Sosyal Yaşama Ulaşılabilirlik Açısından Katılımı..................................................................................... 62

Prof.Dr. Servet TuranKapasitör Deşarj Kaynaklama Tekniği ile Çok Katmanlı Seramiklerin Üretilmesi ve Metal-Seramik Arayüzey Reaksiyonlarının Belirlenmesi ......................................................................... 63

Prof.Dr. Yalçın KüçükKüme Değerli Dönüşümlerin Teğet Konileri ve Diferansiyellenebilmeleri Üzerine........................................ 64

v

Yard.Doç.Dr. A. Tansu KoparalBazı Monoterpen ve Bazı Uçucu Yağların Sitotoksik ve Genotoksik Etkilerinin Araştırılması......................... 65

Yard.Doç.Dr. Mehmet KurbanA.Ü. İki Eylül Kampüsü’nde Rüzgar ve Güneş Potansiyelini Belirleyerek Hibrid (Rüzgar-Güneş) Enerji Santral Modeli Kurmak .................................................................................................................... 66

Doç.Dr. Ömer Nezih GerekYüz Resim Arşivleri İçin Görüntü Sıkıştırma ................................................................................................ 67

Prof.Dr. Kıymet GüvenGıda Kaynaklı Enfeksiyonlarda Patojen Mikroorganizma Kaynaklarının Ortaya Çıkarılması........................ 68

Prof.Dr. Hasan MandalYüksek Azot Gaz Basıncı Altında SİAION Seramiklerinin Sinterleme Davranışının Belirlenmesi .................... 69

Yard.Doç.Dr. Yusuf YavuzElektrokimyasal Yöntemlerle Şeker Fabrikası Atıksularının Arıtımı.............................................................. 70

Prof.Dr. Alaattin GüvenBiyolojik Öneme Sahip Bazı İndol Türevlerinin Sentezi ve Yapılarının Aydınlatılması .................................. 71

Prof.Dr. Alaattin GüvenBazı İndol Bileşikleri Üzerine Kimyasal Çalışmalar ..................................................................................... 72

Prof.Dr. Aydın DoğanZil Tipi Piezokompozit Transdüser Tasarımları ve Akustik Uygulamaları...................................................... 73

Yard.Doç.Dr. Ülkü Dilek UysalGıdalardaki Suda Çözünen Vitaminlerin Kapiler Elektroforez Yöntemi ile Tayini ......................................... 74

Prof.Dr. Altuğ İftarElektrik Güç Sistemlerinin PLC’ler ve Gömülü Mikroelektronik Sistemlerle Analizi ve Kontrolü .................... 75

Doç.Dr. Süleyman KaytakoğluPolimer Elektrolit Membran Yakıt Hücresindeki Membran Elektrolit Bileşkesinin Platin Buharı Püskürtme Yöntemiyle Üretimi ve En İyileştirilmesi ......................................................................... 76

Prof.Dr. Ayşe Eren PütünFarklı Biyokütleler ile Sentetik Polimer Karışımlarının Birlikte Pirolizi Elde Edilen Ürün Özelliklerinin Belirlenmesi................................................................................................................. 77

Prof.Dr. Ülker Bakır ÖğütverenSüt ve Süt Ürünleri Endüstrisi Atıksularının Elektrokimyasal Yöntemlerle Arıtılması .................................... 78

Prof.Dr. Aydın DoğanElektroforetik Kaplama Yöntemi ile Metaloksit Esaslı Sensör Üretimi .......................................................... 79

Doç.Dr. Alper ÇabukArkeoloji ve Mimari Rekonstrüksiyon Çalışmalarında Yersel Fotogrametri ve Gerçek Zamanlı Küresel Konumlandırma Sistemi Uygulaması ............................................................................... 80

vi

Prof.Dr. Ertuğrul YörükoğullarıBazı Yöresel Doğal Zeolitlerden Sürfaktan-Modifiye Zeolitlerin Hazırlanması ve Sürfaktan Modifiye Zeolitlerin Çeşitli Endüstriyel Uygulamaları .................................................................................. 81

Prof.Dr. Serap KaraHava Kalitesi İzleme ve Ölçüm İstasyonunun Kurulması ve Modelleme Altyapısının Güçlendirilmesi ........... 82

Yard.Doç.Dr. Filiz Susuz AlanyalıBazı Baetis Türlerinin DNA’ları Kullanılarak Taksonomik Statülerinin ve Filogenetik İlişkilerinin Belirlenmesi............................................................................................................................. 83

Yard.Doç.Dr. Nezihe AzcanHint Yağından Değerli Kimyasalların Elde Edilmesi ................................................................................... 84

Yard.Doç.Dr. Mine AlbekTarımsal Atıksulara Uygulanan Bazı Sentetik ve Biyolojik Kökenli Polimerlerin Etkilerinin Araştırılması .............................................................................................................................. 85

Prof.Dr. Ülker Bakır ÖğütverenAtıksuyun Elektrokimyasal Arıtımıyla Hidrojen Üretimi ve Alternatif Enerji Kaynağı Olarak Kullanılması ................................................................................................................................... 86

Prof.Dr. Musa ŞenelEskişehir’deki Kobi’lerin Ergonomik Çalışma Koşullarının Belirlenmesi ve Ergonomi Bilimi Kapsamında Kullanılan Teknikler Yardımıyla Koşulların İyileştirilmesi........................................................ 87

Prof.Dr. Musa ŞenelKobiler’de Kurumsal Kaynak Planlaması Sisteminin Uygulanması ve Etkinliğinin Değerlendirilmesi ........... 88

Doç.Dr. Süleyman KaytakoğluPolimer Elektrolit Membran Yakıt Hücresi................................................................................................... 89

Yard.Doç.Dr. Muhittin ArslanyoluTek Hücreli Hayvan Tetrahymena thermophila’nın Mitojenler Tarafından Aktif Hale Getirilen Protein Kinaz (MAPK)Enzim Ailesinden Ttmapk4’ün Klonlanması ve Kısmi Olarak Tanımlanması ............... 90

Prof.Dr. Muhsin ZorPüskürtme Yöntemiyle Elde Edilen ZnS Filmlerinin Sandviç ve Düzlemsel Formlarda Elektriksel Özellikleri ................................................................................................................................. 91

Prof.Dr. Mehmet Rıza AltıokkaKayısı Çekirdek İçi Yağı Ekstraksiyonu ve Yağın Karakterizasyonu.............................................................. 92

Prof.Dr. Mehmet Rıza Altıokka250 Watt Gücünde Bir PEMYH Üretimi ve Karakterizasyonu........................................................................ 93

Doç.Dr. Alper ÇabukOdunpazarı Kentsel Sit Alanı Koruma-Yenileme Örneğinde Yersel Fotogrametri Yöntemi ve Coğrafi Bilgi Sistemi Uygulaması................................................................................................................ 94

vii

Doç.Dr. Leyla Yekdane TokmanEnformasyon Teknolojisine (IT) Dayalı Sanal Mimari Tasarım Stüdyosunun Mimarlık Eğitim ve Öğretiminde Potansiyel Verimliliğinin Araştırılması .................................................................................... 95

Yard.Doç.Dr. Mustafa TanatmışGüney Marmara Bölgesinin Hydraenidae ve Hydrophilidae (Polyphaga: Coleoptera) Limnofaunası ............ 96

Doç.Dr. Arzu ÇiçekEskişehir’de Çevre Kalitesinin Bitkiler Aracılığı ile Biyomonitorlanması ...................................................... 97

Doç.Dr. Yücel Şahinİletken Polimerlerin Biyosensörlerde Kullanımı .......................................................................................... 98

Prof.Dr. Ersin YücelCentaurea L. Cinsi Phalolepıs (Cass.) Dc. Seksiyonunun Taksonomik ve Ekolojik Özellikleri ........................ 99

Yard.Doç.Dr. Emrah AkyarKontrol Fonksiyonları Lp Sınırlı Sistemlerin Erişim Kümelerinin Özellikleri.................................................. 100

Yard.Doç.Dr. Özgül GerçelAdsorpsiyon Yöntemi ile Boyarmadde Ağırmetal ve Pestisit Giderimi .......................................................... 101

Prof.Dr. Merih KıvançFermente Olmuş Ürünlerden Laktik Asit Bakterilerinin İzolasyonu Tanımlanması ve Ekzopolisakkarit (EPS) Üretim Yeteneklerinin Araştırılması ........................................................................ 102

Doç.Dr. Nedim Değirmenci7 ve 8 Boyutlu Manifoldlar Üzerinde Seiberg-Wıtten Denklemleri ............................................................... 103

Yard.Doç.Dr. Funda AteşDeğişik Biyokütle Kaynaklarından Piroliz Yöntemiyle Sentetik Yakıt Eldesi ve Elde Edilen Ürünlerin İncelenmesi .............................................................................................................. 104

Prof.Dr. Hayrettin TürkOrganofosfat Ester Hidrolizi İçin Polimer Destekli Katalizörler Hazırlanması ve Hidroliz Kinetiğinin İncelenmesi ................................................................................................................. 105

Sosyal Bilim Alanı ............................................................................................................................................. 107

Yard.Doç.Dr. Ahmet Tolga TekArykanda Kazı Buluntusu Antik Camları Üzerine İncelemeler...................................................................... 109

Prof.Dr. Ö. Zühtü Altanİşçi Profil Araştırması: Eskişehir Örneği ...................................................................................................... 110

Prof.Dr. Gürhan CanÖğretmen Adaylarının Saldırganlık Düzeyleri ile Akademik Başarıları, İletişim ve Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkiler (Anadolu Üniversitesi ve Osmangazi Üniversitesi Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma)............................................................................................................ 111

viii

Doç.Dr. Esra CeyhanLise Öğrencilerinin Kimlik Duygusu Kazanım Düzeylerinin Bazı Kişisel-Sosyal ve Ailesel Nitelikler ile Suç Davranışı Düzeyi Bakımından İncelenmesi ........................... 112

Prof.Dr. Şefik YaşarTürkiye’nin Avrupa Birliği ile Bütünleşmesi Sürecinde Sosyal Bilgiler Dersinin İşlevselliği .......................... 113

Prof.Dr. H.Ferhan OdabaşıAraştırma Görevlilerinin Mesleki Gelişime Yönelik Bakış Açıları: Eğitim Fakülteleri Örneği.......................... 114

Doç.Dr. B.Yelda Olcay UçkanOlympos Antik Kenti Yüzey Araştırması ve Koruma Projesi ......................................................................... 115

Yard.Doç.Dr. Ayşen GürcanYükseköğretimde Web’e Dayalı ve Yüzyüze Ders Alan Öğrencilerin Öğrenme Stratejilerinin Bilgisayar Kaygılarının ve Başarı Durumlarının Karşılaştırılması? ............................................................... 116

Doç.Dr. Canan ParlaKaracahisar Kalesi Kazı ve Restorasyon Çalışmaları Projesi ........................................................................ 117

Doç.Dr. Deniz Taşcıİşletmelerin Öğrenen Organizasyon Olma Yolundaki Çabalarının Türkiye’deki Görünümü .......................... 118

Doç.Dr. Serap SuğurAçık Öğretim Fakültesi Öğrencilerinin Sosyolojik Açıdan Değerlendirilmesi ................................................. 119

Yard.Doç.Dr. Sedat BingölXIX Yüzyılda Kurulan Nizamiye Mahkemeleri’nin Tutanakları’nda Yargı Gücü’nün Kullanımı ve Tutanakların Kaynak Bakımından Değeri ............................................................................... 120

Prof.Dr. Nazmi UlutakAvrupa’da Türkçe ‘İkinci Dil’ Öğretimi Araştırması...................................................................................... 121

Prof.Dr. Murat BarkanAvrupa’da Türkçe ‘Anadil’ Öğretimi Araştırması ......................................................................................... 122

Prof.Dr. Şefik Yaşarİlköğretim Beşinci Sınıfta Teknoloj Destekli Proje Tabanlı Öğrenme Uygulamaları ...................................... 123

Yard.Doç.Dr. Zerrin TuranNormal İşiten ve İşitme Engelli Bireylerde ASSR ile Elde Edilen Tahmini İşitme Eşiği Seviyelerinin ABR, OAE ve Saf Ses Odyometre ile Elde Edilen Eşik Seviyeleriyle Karşılaştırılması................. 124

Yard.Doç.Dr. Esra YakutOsmanlı Devleti’nde Tazir Suç ve Cezaları .................................................................................................. 125

Prof.Dr. Halime DoğruXIX. Yüzyılda Silistre Eyaleti, Varna Sancağına Bağlı Kazaların Demografik, Ekonomik ve Sosyal Görüntüsü .................................................................................................................. 126

Yard.Doç.Dr. Çiğdem KaraEskişehir Evlenme Biçimleri ve Törenlerini Sözlü Tarihle Belgeleme ............................................................ 127

ix

Prof.Dr. Şefik YaşarSosyal Bilgiler Dersinde Öğretmenlerin Etkili Vatandaşlık Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Görüşleri ............ 128

Doç.Dr. Seyyare Dumanİkinci Dil Olarak Almanca Öğrenen Türk Öğrencilerinin Bilgilendirici Metin Üretiminde Bilgisyar Destekli Öğretimin Etkisi.............................................................................................................. 129

Yard. Doç. Dr. Taciser SivasEskişehir, Afyonkarahisar ve Kütahya Vadileri Yüzey Araştırması ve Kuzören Frig Anıtı Restorasyonu ......... 130

Yard. Doç. Dr. Hakan SivasŞarhöyük Kazısı ......................................................................................................................................... 131

Prof.Dr. Nadir SuğurTürkiye Tarımında Kadın Emeğinin Emek-Yoğun Ürünler ve Sermaye YoğunÜrünler Çerçevesinde Sosyolojik Analizi...................................................................................................... 132

Yard.Doç.Dr. Murat EmeksizTürkiye’deki Küçük ve Orta Büyüklükteki Konaklama İşletmelerinin İşletmecilik Sorunları, Sürdürülebilirlik ve Çözüm Önerileri .......................................................................................... 133

Doç.Dr. Ali Murat VuralGazeteci-Yazar Emin Çölaşan'ın Kişisel Arşivindeki 2000, 2001, 2002 Yıllarını Kapsayan Belgelerin İçerik Analizi ve Belgelere Yansıyan Kamuoyunun Belirlenmesine Yönelik Çalışma Projesi ......... 134

Doç. Dr .B.Yelda Olcay UçkanEskişehir Karacahisar Kalesi Sgrafitto Dekorlu Ortaçağ Seramikleri ............................................................ 135

Prof.Dr. Seyhun TopbaşÇocuklarda Sesletim ve Sesbilgisi Bozukluklarını Değerlendirme Testi Geliştirilmesi ................................... 136

Prof.Atilla AtarSanat Eğitiminde Geleneksel Baskı Yöntemleri Esas Alınarak, Çağdaş BaskıSanatlarında Yeni Teknik Arayışlar............................................................................................................. 137

Yard.Doç.Dr. Vildan DurmazTürkiye’de Uluslararası Trafiğe Açık Havaalanlarında ISO 14001 Çevre YönetimSistemi Uygulamalarının Analizi................................................................................................................. 138

Sağlık Bilim Alanı ............................................................................................................................................. 139

Yard.Doç.Dr. Lütfi GençKlaritromisinin Oral Kullanım İçin Uzun Etkili Mikropartiküllerinin Hazırlanması ve İn Vitro Değerlendirilmesi....................................................................................................................................... 141

Yard.Doç.Dr. Müzeyyen DemirelSinnarizin’in Biyoyararlanımını Arttırmak Amacı ile Katı Dispersiyon ve Katı Çözeltilerinin Hazırlanması ve İn Vitro-İn Vivo Değerlendirilmesi...................................................................................... 142

Yard.Doç.Dr. Berrin BozanTürkiye Bitkilerinden Doğal Antioksidan Maddelerin İzolasyonu ve Antioksidan Aktiviteleri ........................ 143

x

Prof.Dr. Yasemin YazanFarmasötik Biyoteknoloji’de Gen Tedavisi Amaçlı Plazmit DNA Bağlanabilecek Katyonik Katı Lipit Nano- ve Mikropartiküllerin Hazırlanması ve Tanınması Çalışmaları ............................................ 144

Prof.Dr. Muzaffer TunçelMitomisin C’nin Akış Enjeksiyon Analiz ve Mikrodiyaliz Yöntem Parametrelerinin Araştırılması .................. 145

Yard.Doç.Dr. Asiye Meriçİmidazoimidazol, İmidazopirimidin, İmidazodiazepin Gibi Kondanse İmidazol Bileşiklerinin, Sentez, Yapı Aydınlatmaları ve Bazı Aktivite Çalışmaları............................................................................. 146

Doç.Dr. Kadriye BenkliBazı Heterosiklik Ligandların Dinükleer Metal Komplekslerinin Sentezi ve Antitümör Etkilerinin Araştırılması .............................................................................................................................. 147

Prof.Dr. İlhan IşıkdağBazı Sübstitüe Benzilidenanilin Türevlerinin Sentezlenmesi ve Antiproliferatif Etkilerinin Araştırılması .............................................................................................................................. 148

Prof.Dr. Dilek Doğrukol-Ak1-Hidroksipirenin İnsan İdrarında Kapiler Elektroforez Yöntemi ile Tayini................................................... 149

Doç.Dr. Göksel AltıokkaGıda Maddelerinde Bulunan Bazı Antosiyaninlerin Yüksek Basınçlı Sıvı Kromatografisi Yöntemiyle Miktarının Tayini...................................................................................................................... 150

Prof.Dr. Kemal Hüsnü Can BaşerOriganum Onites L. Yağ Altı Suyunun Uçucu Bileşiklerinin İncelenmesi....................................................... 151

Yard.Doç.Dr. Bülent ErgunStilbene Türevlerinin İn Vitro Biyolojik Etkisinin İncelenmesi ve Trans-Resveratrol’ün YBSKYöntemi İle Miktar Tayini ........................................................................................................................... 152

Yard.Doç.Dr. Bülent ErgunYeşil Çay Polifenollerinin YBSK Yöntemi ile Miktar Tayini ve Antikarsinojenik Aktivitelerinin İnvitro Araştırılması.................................................................................................................................... 153

Prof.Dr. Yasemin YazanVitamin E’nin Farklı Topik Formülasyon Sistemlerinden Salımı ve İn Vitro-İn Vivo Değerlendirilmesi....................................................................................................................................... 154

Prof.Dr. Yasemin YazanSiklosporin A İçeren Katı Lipit Nanopartikül, Mikroemülsiyon ve Polimerik Nanopartikül Formülasyonlarının Hazırlanması ve İn Vitro-İn Vivo Değerlendirilmesi .................................. 155

Prof.Dr. Yasemin YazanÇinko Oksit ve Oktosrilen’in Katı Lipit Nanopartikül, Mikroemülsiyon ve Krem Sistemleri Şeklinde Formülasyonu ve İn Vitro Değerlendirilmesi ................................................................................. 156

Prof.Dr. Yasemin YazanE Vitamini İçeren Emülsiyon Sistemlerinin Etkinliğinin Değerlendirilmesi ................................................... 157

xi

Prof.Dr. Mustafa ŞenyelSiyanür Belleklere Sahip Polimerik Sorbentlerin Hazırlanması ve Siyanür Uzaklaştırılmasında Kullanımı ................................................................................................................................................... 158

Doç.Dr. Zerrin İncesuKanserde Apoptoza Duyarlılık Mekanizmasında Ras-Sinyal Yolu-İntegrin Etkileşimi .................................... 159

Doç.Dr. Göksel AltıokkaAkrilamidin Gıda Maddelerinde Oluşumuna Etki Eden Faktörlerin Analitik Yöntemlerle İncelenmesi ........... 160

Prof.Dr. Mustafa ŞenyelYüzey Histidinine Sahip Biyomoleküller İçin Histidin Bellekli Polimerik Yapay Reseptör Geliştirilmesi................................................................................................................................ 161

xii

Sunufl

Üniversitemizin bilimsel çal›flmalar›n›n özellikle nitelik olarak artt›r›lmas›nda bi-limsel araflt›rma projelerinin ve bu projelere yap›lan deste¤in önemi çok büyüktür.Bu konuda gerekli bütün destekler verilmifl ve ulusal ve uluslararas› projelerin hemnitelik hem de nicelik olarak gelifltirilmesi do¤rultusunda “Anadolu ÜniversitesiProje Birimi” kurulmufltur. Bu birimde ö¤retim elemanlar›m›za, proje fikri olufltur-ma, proje yazma ve proje yönetimi konular›nda yurtiçi ve yurtd›fl› uzmanlar taraf›n-dan e¤itim programlar› düzenlenmifl ve bu konulara iliflkin çeflitli destekler verilmiflolup, 2008’de bu yöndeki çal›flmalara devam edilmektedir.

Ocak 2007 tarihinde yenilenerek bas›lan ve araflt›rmac›lara sunulan “Araflt›rmaProjelerine ‹liflkin Esaslar Kitap盤›” araflt›rmac›lara; proje önerisi, projenin sürdü-rülmesi ve sonuçland›r›lmas› aflamalar›nda gerekli olan her bilgiyi sunacak flekildehaz›rlanm›flt›r.

Bu raporda, 2006 y›l› bafl›ndan 2007 y›l› sonuna kadar olan iki y›ll›k sürede; ka-bul edilen araflt›rma projeleri ile bu sürede tamamlanan araflt›rma projeleri, proje-lerin bilim alanlar›na göre da¤›l›m›, proje türleri ve tutarlar›, proje yönetici ve eki-bi, tamamlanan projelerin sonuç raporlar›, Üniversitemizin siz de¤erli elemanlar›nave bütün araflt›rmac›lara sunulmaktad›r.

Raporda ayr›nt›lar› sunulan projeleri gerçeklefltiren ö¤retim elemanlar›m›za, pro-je önerilerini de¤erlendiren hakemlerimize, proje önerilerini karara ba¤layan Bilim-sel Araflt›rma Projeleri Komisyonu baflkan ve üyelerine, sekreterya ve sat›n alma ifl-lemlerini gerçeklefltiren personelimize, yo¤un ve özverili çal›flmalar› nedeniyle iç-tenlikle teflekkür ediyorum.

Bilimsel Araflt›rma Projelerine verilen yüksek düzeyde deste¤in, artarak devametmesi dileklerimle, sevgi ve sayg›lar›m› sunar›m.

Prof.Dr. Fevzi SÜRMEL‹Rektör

xiii

K›saltmalar

AY. : Altpyap›DR. : DoktoraG.A. : Genel Amaçl›Y.L. : Yüksek Lisans

xiv

1

2

3

4

5

(*) Ö¤retim üyelerinin say›s›na doktora/sanatta yeterlik e¤itimini tamam-lam›fl ö¤retim elemanlar›n›n say›s› eklenmifltir. (757+72)

2006-2007 YILLARINDA DESTEKLENENARAfiTIRMA PROJELER‹ KONULARI

7

FEN B‹L‹M ALANI

9

Mühendislik-Mimarl›k Fakültesi Proje Ad› Proje Türü

1. Prof.Dr.Ferhat KARA Silisyum-Nitrür-Bor Karbür-Aliminyum DR.Sisteminde Kompozit MalzemelerinGelifltirilmesi

2. Doç.Dr.Alper ÇABUK Arkeoloji ve Mimari Rekonstruksiyon AY. Çal›flmalar›nda Yersel Foto¤rametri ve Gerçek Zamanl› Küresel Konumland›rmaSistemi Uygulamas›

3. Yard.Doç.Dr.H. Ferdi GERÇEL ‹letken Polimer-Seramik Kompozitlerin G.A.Haz›rlanmas› ve Karakterizasyonu

4. Yard.Doç.Dr.Hakan KOYUNCU Kirlenmifl Kil Tabakalar›n›n Su Emme G.A.Kapasitesi ve Dispersif Özellikleri

5. Yard.Doç.Dr.Funda ATEfi De¤iflik Biyokütle Kaynaklar›n›n Piroliz Y.L.Yöntemiyle Sentetik Yak›t Eldesi ve Elde Edilen Ürünlerin ‹ncelenmesi

6. Yard.Doç.Dr.Ömer ARIÖZ Genlefltirilmifl Kil Agregasi Eldesi G.A.ve Hafif-Yal›t›ml› Malzeme ÜretimineGeçifl

7. Yard.Doç.Dr.Nezihe AZCAN Hint Ya¤›ndan De¤erli Kimyasallar›n Y.L.Elde Edilmesi

8. Yard.Doç.Dr.Leyla Y. TOKMAN Enformasyon Teknolojisine Dayal› Sanal G.A.Mimari Tasar›m Stüdyosunun Mimarl›kE¤itimi ve Ö¤retiminde Potansiyel Verimlili¤inin Araflt›r›lmas›

9. Prof.Dr.M.R›za ALTIOKKA Heterojen Katalizörler Varl›¤›nda G.A.Etilenoksit Su Tepkimesinin Kinetik‹ncelenmesi

10. Yard.Doç.Dr.Atakan DO⁄AN Göz Hareketlerine Ba¤l› Bilgisayar G.A.Arayüzü

11. Doç.Dr.Bekir KARASU Metal Desteksiz Difl Porseleni Üretimi ve G.A.Karakterizasyonu

12. Doç.Dr.Do¤an Gökhan ECE Güç Kalitesi Olaylar›nda Bozucu G.A.Kayna¤›n Belirlenmesi ve Bozucunun S›n›fland›r›lmas›

13. Yard.Doç.Dr.Emin GERMEN Anadolu Üniversitesi Mobil E¤itim Projesi AY.

11

14. Doç.Dr.Ender SUVACI ZnO Esasl› Varistörlerde Yönlenme G.A.Geliflimi, Evrik S›n›rlar›n YönlenmeGeliflimine Etkisi ve Yönlenme ileElektriksel Özelliklerin ‹liflkisi

15. Doç.Dr.Alpagut KARA Yüksek Elektriksel ‹letkenli¤e Sahip G.A.Si3N4 Bazl› Kompozitlerin Gelifltirilmesi

16. Yard.Doç.Dr.Emrah DÖLEKÇEK‹Ç Günefl Arabas› Projesi AY.

17. Doç.Dr.Yücel GÜNEY De¤iflik Malzemelerin Çöp Depolama G.A.Tabakalar›nda Kullan›labilirli¤i

18. Prof.Dr.Hasan MANDAL Tribolojik Uygulamalara Yönelik DR.S‹AION Seramiklerinin Gelifltirilmesi

19. Yard.Doç.Dr.Baflak Burcu UZUN Kullan›lm›fl Ayçiçek Ya¤lar›ndan G.A.Biyodizel Üretilmesi ve Yak›tÖzelliklerinin ‹ncelenmesi

20. Yard.Doç.Dr.Aynur fiENSOY Do¤u Anadolu Uydu Görüntülerinden G.A.fiORMAN Elde Edilen Karl› Kapl› Alanlar ve ‹zotop

Teknikleri Kullan›larak Hidrolojik Modellemede Etki Çal›flmalar›

21. Prof.Dr.Hasan MANDAL ‹nflaat Mühendisli¤i Altyap› Projesi AY.

22. Prof.Dr.Hasan MANDAL FPGA Tabanl› Say›sal Sistemler AY.Laboratuvar›

23. Prof.Dr.Hasan MANDAL Çevre Mühendisli¤i Bölümü E¤itim AY.Ö¤retim Altyap›s›n›n Gelifltirilmesi

24. Prof.Dr.Mustafa TUNCAN Betonarme Yap› Sistemlerinden Al›nan DR.Mikro Karot Numunelerin Mekanik, Fiziksel ve Mikro Yap› Özelliklerinin Belirlenmesi

25. Yard.Doç.Dr.Funda ATEfi Saman Biyokütle Kaynaklar›n›n H›zl› G.A.Pirolizi ve Elde Edilen Ürünlerin GC-MSile Karakterizasyonu

26. Yard.Doç.Dr.Gürsoy ARSLAN Seramik Sa¤l›k Gereçleri Porselen DR.Bünyelerinde H›zl› Piflirim

27. Doç.Dr.Alper ÇABUK Kültür Varl›klar›n›n Belgelenmesinde ‹leri G.A.Teknolojilerden Yararlanma Olanaklar›n›n Araflt›r›lmas›

12

Fen Fakültesi Proje Ad› Proje Türü

1. Prof.Dr.Muhsin ZOR Kimyasal Depolama Yöntemiyle CDS DR.‹nce Filminin Elde Edilmesi ve Baz› Fiziksel Özelliklerinin ‹ncelenmesi

2. Doç.Dr.Cengiz TÜRE Bat› Anadolu Yüksek Bor ‹çeren Topraklarda DR.Do¤al Yay›l›fl Gösteren Bitkilerin ToprakBitki ‹liflkisi Bak›m›ndan Araflt›r›lmas›

3. Prof.Dr.Mehtap KUTLU Rat Karaci¤er Hücrelerinde Talyum DR.Toksisitesinin Neden Oldu¤u Oksidatif Strese Karfl›, Metallotioneinlerin EtkilerininBiyokimyasal ve Histopatolojik Olarak Araflt›r›lmas›

4. Prof.Dr.Mustafa fiENYEL 2-(1-Siklohekzenil) Etilamin Tetrasiyanonikelat DR.Kompleksleri ve Hofmann Tipi Klatratlar›n›n Spektroskopik ve Gravimetrik ‹ncelenmesi

5. Doç.Dr.Yücel fiAH‹N Organik Kirletici ‹çeren At›k Sular›n DR.Elektro-Fenton Yöntemiyle Ar›t›lmas›

6. Prof.Dr.Mehtap KUTLU Haloferax alexandrinus’da (Euryachaeota- DR.Archaea) Asimile Edici Nitrat Redüktaz›n Saflaflt›r›lmas› ve Biyokimyasal Karakterizasyonu

7. Doç.Dr.A.Safa ÖZCAN Heterohalkal› Aromatik Bilefliklerin Do¤al DR.Killere Adsorpsiyonunun ‹ncelenmesi

8. Prof.Dr.A.Yavuz KILIÇ Baz› Tabanidae (Insecta:Diptera) Türlerinin Y.L.Sindirim Sistemlerinden ‹zole EdilenMikroorganizmalar

9. Yard.Doç.Dr.Halil BERBER Özellikli ‹letken Polimerler Üretmek DR.Amac›yla Tiyofen ve Benzeri Heterohalkal› Sistemlerin 3- ve 3,4- Konumlar›ndan Sübstitüe Yeni Türevlerinin Sentezi ve Polimerlerinin Haz›rlanmas›

10. Yard.Doç.Dr.Hakan DAL N-piridin Sübstitüe Türevlerinin DR.Hekzaklorosiklotrifosfazen ile Reaksiyonlar›ve Oluflan Ürünlerin Yap›lar›n›n Ayd›nlat›lmas›

11. Yard.Doç.Dr.Müjdat ÇA⁄LAR Sol-Gel Spin Coating Metodu ile Elde G.A.Edilen Nano-Organik-‹norganik Yar›iletkenlerin Elektriksel-Optiksel Özelliklerinin Araflt›r›lmas›

13

12. Prof.Dr.Mehtap KUTLU Hücre Kültüründe CuZn-Süperoksit G.A.Dismustaz Enziminin Lokalizasyonunun‹mmunohistokimyasal Olarak Belirlenmesi

13. Prof.Dr.Merih KIVANÇ Ülkemizde Tüketilen Tarhanan›n Y.L.Mikrobiyolojik Baz› Kimyasal ÖzelliklerininAnalizi

14. Yard.Doç.Dr.Sibel EM‹R D‹LTEM‹Z TNF-∝Tayini ‹çin Reflektometrik ‹nterferans G.A.Spektroskopisi ve Fiber Optik SpektroskopisiTemelli Sensör Gelifltirilmesi

15. Prof.Dr.K›ymet GÜVEN Çamalt› Tuzlas› Halofilik Mikroorganizma- G.A.lar›n›n ‹zolasyonu ve BiyoteknolojikÖzelliklerinin Araflt›r›lmas›

16. Yard.Doç.Dr.Mutlu fiAH‹N ‹letken Polimer Modifiye Membranlar›n G.A.Haz›rlanmas› ve ‹yon De¤iflim Kapasitelerinin ‹ncelenmesi

17. Yard.Doç.Dr.Deniz HÜR Baz› Ferrosen Amid Türevlerinin Organik G.A.Sentezi

18.Yard.Doç.Dr.Filiz ALANYALI Baz› Tabanus (Tababidae, Diptera) Türlerinin Y.L.Mitokondrial DNA’lar›n›n RAPD-PCR Tekni¤i ile ‹ncelenmesi

19. Prof.Dr.Mustafa fiENYEL Ö¤retim Amaçl› Matematiksel Modeller AY.Sergisi Oluflturulmas›

Sivil Havac›l›k Yüksekokulu Proje Ad› Proje Türü

1. Prof.Dr.Mustafa CAVCAR Havaalanlar›ndaki Seyrüsefer AY.Yard›mc›lar›n›n Yaklaflma Aflamas›ndaPilotlar›n ‹flyüklerine Etkisinin Araflt›r›lmas›

2. Yard.Doç.Dr.Dilek TURAN Uçak Parçalar›nda Meydana Gelen AY.Hasarlar›n Tahribats›z MuayeneYöntemleriyle ‹ncelenmesi

3. Prof.Dr.Mustafa CAVCAR Titreflim Analiz Yöntemi ile Hava Araçlar› AY.Üzerindeki Titreflimlerin ‹ncelenmesi

4. Prof.Dr.Mustafa CAVCAR Hava Trafik Kontrolörlerinin ‹flyüklerine AY.Etki Eden Faktörlerin Etkilerinin Simülasyon Teknikleri ile Belirlenmesive Azalt›lmas›

14

Porsuk Meslek Yüksekokulu Proje Ad› Proje Türü

1. Prof.Dr.Hüseyin KOCA Mermerlerin Genetik Algoritma ve G.A.Sinir A¤lar› Teknolojileri Yard›m›ylaKesilebilirliklerinin Tayini

Bilecik Meslek Yüksekokulu Proje Ad› Proje Türü

1. Yard.Doç.Dr.Hasan YAMIK Restaurant ve Lokantalar›n At›k K›zartma G.A.Ya¤lar›ndan Farkl› Alkollerle Biyodizel Üretilmesi ve Dizel Motorlar›nda Denenmesi

15

16

SOSYAL B‹L‹M ALANI

17

18

E¤itim Fakültesi Proje Ad› Proje Türü

1. Prof.Dr.Aynur ÖZDAfi ‹lkö¤retim 5. S›n›f Ö¤rencilerinin DR.Dinamik Geometri Yaz›l›m› Cabri Geometriyle Simetriyi Anlamland›rmalar›n›nBelirlenmesi: Bir Eylem Araflt›rmas›

2. Prof.Dr.Aynur ÖZDAfi ‹lkö¤retim 5. S›n›f Ö¤rencilerinin Problem Y.L.Çözme Sürecinde Kulland›klar› MatematikselTemsiller

3. Prof.Dr.Aynur ÖZDAfi ‹lkö¤retim 5. S›n›f Ö¤rencilerinin Örüntü DR.Konusuna ‹liflkin Alg›lar›

4. Prof.Dr.fiefik YAfiAR ‹lkö¤retim Okullar›ndaki Ö¤rencileri DR.Görsel Kültür Birikimlerinin Yapt›klar›Sanat Ürünlerine Olan Yans›malar›

5. Prof.Dr.Zülal BALPINAR Anadolu Üniversitesi Aç›kö¤retim DR.Fakültesi ‹ngilizce Lisans Program›ndaki4. S›n›f Ö¤rencilerinin ve UygulamaÖ¤rencilerinin ve Uygulama Ö¤retmenlerininÖ¤retmen Rolleri ile ‹lgili Düflünceleri

6. Prof.Dr.Mustafa SA⁄LAM E¤itim Fakültelerindeki Okul Deneyimi ve DR.Ö¤retmenlik Uygulamas› Derslerine ‹liflkin Bir Model Önerisi

7. Yard.Doç.Dr.Ifl›l KABAKÇI Engelliler Entegre Yüksekokulunda Bilgi ve DR.‹letiflim Teknolojileri Entegrasyonu Sürecinin ‹ncelenmesi

Edebiyat Fakültesi Proje Ad› Proje Türü

1. Yard.Doç.Dr.Handan AYDIN Eski Bat› ve Güney Anadolu G.A.Toplumlar›nda Anemi:Paleopatolojik Bir Yaklafl›mla Genetik Çevresel ve Sosyal Etmenlerin De¤erlendirilmesi

2. Doç.Dr.Ferifltah ALANYALI ‹leri Teknolojiler Destekli Belgeleme ve DR.Modelleme Çal›flmalar›: Patara Hurmal›k Hamam› Örne¤i

3. Doç.Dr.Taciser S‹VAS fiarhöyük Kaz›s› 2007-2010 G.A.

19

Aç›kö¤retim Fakültesi Proje Ad› Proje Türü

1. Prof.Dr.Murat BARKAN Türkçe Sertifika Program› Belçika AY.Projesi Kapsam›nda Çok Ortaml› Türkçe Ö¤renme Sistemi Gelifltirme Araflt›rmas›: “Avrupa’da Türkçe “Anadil” ve 2. Dil E¤itimi”

2. Prof.Dr.Ayd›n Ziya ÖZGÜR Anadolu Üniversitesi Aç›kö¤retim Fakültesi G.A.Okulöncesi Ö¤retmenli¤i Lisans Program›Okulöncesi E¤itimde Uygulama Dersinde ePortfolyo Yönteminin Uygulanabilirli¤i

‹letiflim Bilimleri Fakültesi Proje Ad› Proje Türü

1.Yard.Doç.Dr.Sibel ONURSOY Göz Takibine Ba¤l› Olarak Türkiye’de G.A.Okurun Okuma Davran›fl› KapsayanBelgelerin ‹çerik Analizi ve BelgelereYans›yan Kamuoyunun BelirlenmesineYönelik Çal›flma Projesi

2. Yard.Doç.Dr.‹ncilay CANGÖZ Gazetecilerin ‹fl Görme Prati¤inde G.A.Etki Olan De¤erlerin Analizi

3. Doç.Dr.Deniz TAfiCI Anadolu Üniversitesinin fiehre Katk›s› G.A.ve Eskiflehir’in Üniversiteyi Alg›lay›fl›

‹flletme Fakültesi Proje Ad› Proje Türü

1. Prof.Dr.Yavuz ODABAfiI Al›flverifl Merkezlerindeki Tüketici DR.Deneyimlerinin “Foto¤raflara Dayal›Öyküleme Yoluyla” ‹ncelenmesi

‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi Proje Ad› Proje Türü1. Yard.Doç.Dr.Mehmet BAfiAR Sosyal, Ekonomik ve Mali Göstergeler G.A.

Do¤rultusunda Eskiflehir ‹linde Seçilmifl Sektörlerin Analizi

Engelliler Entegre YO Proje Ad› Proje Türü 1. Doç.Dr.Y›ld›z UZUNER ‹flitme Engelli Gençlere Uygulanan G.A.

Dengeli Okuma Yazma Çal›flmalar›n›n ‹ncelenmesi

Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i YO Proje Ad› Proje Türü

1. Doç.Dr.Nazmi KOZAK Yerli Turist Tipolojisinin Belirlenmesi: DR.‹ç Turizm Pazar›na Yönelik Bir Uygulama

20

SA⁄LIK B‹L‹M ALANI

21

22

Eczac›l›k Fakültesi Proje Ad› Proje Türü

1. Yard.Doç.Dr.Mirifl D‹KMEN Nar Meyve Ekstrelerinin ‹nsan MCF-7 G.A. Meme Kanser Hücrelerinde Apoptotile Mekanizma Üzerine Etkileri

2. Prof.Dr.‹lhan IfiIKDA⁄ Baz› 2,2’-Disübstitüe-1H, 1H’-(5,5’)- G.A.Bis-Benzimidazol ve 2,3,2’,3’-Tetrasübstitüe-(6,6’)-Bis-Kinoksalin TürevlerininSentezlenmeleri, Yap› Ayd›nlat›lmalar› veAntiproliferatif ve Sitotoksik EtkilerininAraflt›r›lmas› Üzerine Çal›flmalar

3. Doç.Dr.Müberra KOfiAR Türkiye’de Yetiflen Sideritis Türlerinde G.A.Asetilkolinesteraz (AchE) ‹nhibitör Aktivitenin Araflt›r›lmas›

4. Prof.Dr.Dilek DO⁄RUKOL-AK Bupropion’un Çeflitli Analitik Yöntemlerle DR.Biyolojik S›v›larda ve Farmasötik PreparatlardaTayini

5. Doç.Dr.Fatih DEM‹RC‹ Do¤al Kaynakl› Stilben ve Türevi Maddelerden G.A.Biyokataliz ile Metaboliz Üretimi veBiyoaktiviteleri

6. Yard.Doç.Dr.Asiye MER‹Ç Endoparatizer ve Antiprotozoer Olarak G.A.Potansiyel Antiparaziter Etkili KimyasalBilefliklerin Sentez Yoluyla Haz›rlanmas› veVeteriner Hekimlikte Kullan›mlar›n›n Araflt›r›lmas›

7. Prof.Dr.K.Hüsnü Can BAfiER Farmakope Kalitesinde Bitkisel Drog AY.Monograflar›n›n Haz›rlanmas›

8. Doç.Dr.Kadriye BENKL‹ Baz› Heterosiklik Ligandlar›n Au(III), G.A.Pt(II) Dinükleer Metal KomplekslerininSentezi, Yap›lar›n›n Ayd›nlat›lmas›, Sa¤lam ve Kanserli Hücreler Üzerindeki Sitotoksik ve Apoptotik Etkilerinin ‹n Vitro Olarak Araflt›r›lmas›

9. Ö¤r.Gör.Dr.Ayhan ALTINTAfi Bitkisel Kökenli Sekonder Metabolitlerin G.A.‹zolasyonu ve Biyotransformasyonla Yeni Do¤al Maddelere Dönüfltürülmesi

10. Prof.Dr.Yusuf ÖZTÜRK Deneysel Alzheimer Modelinin Oluflturulmas› DR. ve Etkili Yeni Bilefliklerin Denenmesi

23

11. Prof.Dr.‹lhan IfiIKDA⁄ Baz› Antrakinon Türevi Bilefliklerin Sentezi DR.ve Antikanser Aktivitelerinin Araflt›r›lmas› Üzerine Çal›flmalar

12. Yard.Doç.Dr.Lütfi GENÇ Farkl› ‹laç Etkin Hammaddelerinin AY.Hiyaluronik Asit ile Enkapsülasyonu

13. Prof.Dr.fieref DEM‹RAYAK Baz› 1-Metilen-2,3-disübstitüe Y.L.Pirazinobenzimidazol Türevlerinin Sentezive Antikanser Etkilerinin Araflt›r›lmas›

24

25

2006-2007 YILLARINDA TAMAMLANANARAfiTIRMA PROJELER‹ B‹LG‹LER‹ VE ÖZETLER‹

FEN B‹L‹M ALANI

27

29

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 2 5 1

Ö Z E T

Pasif örnekleyicilerin basit, kolay tafl›nabilir ve ucuz olmalar›, elektrik gücüneihtiyaç duyulmaks›z›n örnekleme imkan› sa¤lamalar›, hava kirletici bileflenlerin mo-nitorlama çal›flmalar›nda kullan›mlar›n›n gün geçtikçe daha yayg›n hale gelmesineneden olmaktad›r.

Bu çal›flma kapsam›nda, atmosferik NO2 ve ozonun monitorlanmas›na yönelikolarak Analyst® tip pasif örnekleyiciler modifiye edilerek yeni pasif örnekleyicilergelifltirilmifltir. Söz konusu pasif örnekleyicilerin, kendi aralar›nda ve sat›n al›nanpasif örnekleyicilerle karfl›laflt›rmas› yap›lmak suretiyle performans de¤erlendirme-leri gerçeklefltirilmifltir ve farkl› tip örnekleyiciler ile elde edilen karfl›laflt›rma sonuç-lar›n›n oldukça uyumlu oldu¤u görülmüfltür.

Bu çal›flma kapsam›nda gelifltirilen pasif örnekleyiciler, Eskiflehir’de zamana vemekana ba¤l› kirletici bileflen deriflimlerinin izlenmesi amac›yla kullan›lm›flt›r. Eski-flehir kent merkezinde alt› farkl› noktada Ocak 2004-Haziran 2005 tarihleri aras›ndaNO2, Kas›m 2004-Haziran 2005 tarihleri aras›nda ozon ölçümleri gerçeklefltirilmifltir.NO2 için k›fl ve yaz aylar› ortalama de¤erleri s›ras›yla 33,43±61 µg/m3 ve 23,46 ±7,02µg/m3, ozon için 28,71±35 µg/m3 ve 39,58±1,30 µg/m3 olarak bulunmufltur. Ay-r›ca, flehir genelinde 2004 y›l› ortalama NO2 deriflimi 33 µg/m3 olup, HKKY’de NO2için verilen 100 µg/m3’lük UVS s›n›r de¤eri çal›flma süresince afl›lmam›flt›r. Saatlikozon analizörü sonuçlar› dikkate al›nd›¤›nda ise, ozon için HKKY’de verilen 240µg/m3 saatlik s›n›r de¤erin afl›lmad›¤› görülmüfltür.

Anahtar Sözcükler: Yöresel Hava Kalitesi, Monitorlama, Pasif Örnekleyiciler, Azotdioksit (NO2), Ozon (O3)

YÖRESEL HAVA KAL‹TES‹N‹N MON‹TORLANMASINDA PAS‹F ÖRNEKLEY‹C‹LER‹N KULLANILMASI

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Tuncay DÖ⁄ERO⁄LUMühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Özlem ÖZDENBafllang›ç Tarihi : Ekim 2003Bitifl Tarihi : Ocak 2006Proje Türü : Lisansüstü

30

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 1 0 1 1

Ö Z E T

Bu projede Genel Matematik dersindeki limit, süreklilik, türev ve integral gibi te-mel kavramlar›n ö¤retilmesinde bilgisayar kullan›m›n›n etkileri araflt›r›lm›flt›r. Buamaçla bir bilgisayar laboratuar› kurulmufl ve temel kavramlardan limit, türev ve in-tegral kavramlar›, haz›rlanan bilgisayar programlar› ile ö¤rencilere verilmifltir. Bil-gisayar kullan›m›n›n ö¤renci baflar›s›na etkisini belirlemek için, s›n›f ortam›nda kla-sik yöntemle ö¤renen ö¤renciler ile bilgisayar ortam›nda ö¤renen ö¤rencilerin bafla-r›lar› yap›lan bir s›nav ile karfl›laflt›r›lm›flt›r.

Yap›lan s›nav sonucuna göre, kavramlar›n grafik deste¤i ile anlat›lmas›n›n ve buanlat›mda bilgisayardan yararlan›lmas›n›n, kavram› anlamada ö¤rencileri olumluyönde etkiledi¤i tespit edilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Genel Matematik, MATLAB, Bilgisayar Kullan›m›.

GENEL MATEMAT‹K DERS‹N‹N BAZI KONULARININÖ⁄RET‹M‹NDE B‹LG‹SAYAR KULLANIMI

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Nevin MAH‹RFen FakültesiMatematik Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. Mehmet ÜREYENYard.Doç.Dr. Nezahat ÇET‹NYard.Doç.Dr. Taner BÜYÜKKÖRO⁄LUYard.Doç.Dr. Serkan Ali DÜZCEYard.Doç.Dr. Ali DEN‹Z

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2004Bitifl Tarihi : Ocak 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

31

PROJE NO:0 3 1 0 5 8

Bu çal›flmada, öngörü, s›n›flama ve kümeleme problemleri için Türkiye’ye gelenturist say›s›n›n öngörülmesi; D›fl borcu olan ülkelerin borçlar›n›n ertelenip ertelen-memesine iliflkin bir makro-ekonomik problemin incelenmesi, Avrupa Birli¤i’ne üye25 ve 4 aday ülkenin temel makro ekonomik göstergeler aç›s›ndan benzerliklerinedayanarak homojen ülke kümelerinin oluflturulmas› gibi gerçek problemler üzerindeYapay Sinir A¤lar› ve ‹statistiksel Yöntemler uyguland› ve ayr›ca iki bileflenli hibritmodeller kuruldu. Buradan hareketle, istatistiksel yöntemlere alternatif olabilecekfarkl› yapay sinir a¤lar› belirlendi, karfl›laflt›r›ld›, avantaj ve dezavantajlar› tespitedilerek tart›fl›ld›.

Anahtar Sözcükler: Zaman Serileri; ARIMA; Yapay Sinir A¤lar›; Hibrit Modeller; Lo-jistik and Probit Regresyon; D›fl Borcu Olan Ülkelerin Borçlar›-n›n Ertelenip Ertelenmemesi; Kohonen A¤; Kümeleme Analizi;Maastricht Kriterleri

YAPAY S‹N‹R A⁄LARI ‹LE ‹STAT‹ST‹KSEL TEKN‹KLER‹N KARfiILAfiTIRILMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ali Fuat YÜZERFen Fakültesi‹statistik Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Embiya A⁄AO⁄LUDoç.Dr. Mammadagha MAMMADOVYard.Doç.Dr. Atilla ASLANARGUNYard.Doç.Dr. Berna YAZICIArafl.Gör. fienay YOLAÇAN

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2003Bitifl Tarihi : Ocak 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

32

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 2 3 8

Ö Z E T

Bu çal›flma ile bugün klinikte ilaç olarak kullan›lmakta olan kimyasal maddele-rin yan› s›ra klinik kullan›ma henüz geçmemifl olan preklinik alandaki deneysel veilaç aday› olan kimyasal maddelere ait bir veritaban› ve bu veritaban›na dayal› de-ney uzman sistemi oluflturulmufltur. Oluflturulan veritaban›ndaki bilgiler klinik kul-lan›mda olan ilaçlar hakk›nda k›sa bilgilere sahip olmakla birlikte esas olarak de-neysel aflamada olan ve ilaç olarak kullan›lma potansiyeli tafl›yan maddeler temelal›narak oluflturulmufl ve araflt›rmac›lar›n kullan›m›na aç›lm›flt›r. Gelifltirilen verita-ban›nda kullan›lan ilaç, deney hayvan›, ilaç uygulama yeri, uygulanan dozaj ve or-taya ç›kan reaksiyon tüm referans bilgileriyle iliflkisel olarak yüklenmifl ve her türlügüncellefltirme olana¤› sa¤lanm›flt›r. Mevcut veritabanlar›ndan çeflitli haz›r sorgu-lamalar yapma olana¤› vard›r. Ayr›ca mevcut veritaban› içindeki veriyi esas alan birsanal deney ortam› haz›rlanm›flt›r. Söz konusu sanal deney ile kullan›c›, kendi belir-leyece¤i ilaç, deney hayvan›, uygulama yeri ve dozaj ile deney yapabilecek ve bu-nun sonuçlar›n› görebilecektir. Bu sayede bu tür deneylerde kullan›labilecek ilaç vedeney hayvanlar› daha ekonomik olarak kullan›labilecek, yeni ilaç gelifltirmelerinekatk› sa¤layabilecektir.

Anahtar Sözcükler: Veri Taban› Tasar›m›, Veri Taban› Uygulamalar›, Uzman Sis-tem, Sanal Deney, Farmakoloji Bilgi Sistemi

DENEY HAYVANLARINDA FARMAKOLOJ‹K VE F‹ZYOLOJ‹KDOZAJ VER‹TABANI VE UZMAN S‹STEM‹

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ali GÜNEfiMühendislik Mimarl›k FakültesiBilgisayar Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Yusuf ÖZTÜRKDoç.Dr. Ahmet BABANLIDoç.Dr. Süleyman AYDINArafl.Gör. Nurcan BEKTAfiArafl.Gör. Alper K. UYSAL

Bafllang›ç Tarihi : Haziran 2003Bitifl Tarihi : Ocak 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

33

PROJE NO:0 2 1 0 3 3

Bu çal›flmada, Hofmann-tipine benzer M(C4H7NH2)2Ni(CN)4 (M=Ni veya Co) ko-nak ve M(C4H7NH2)2Ni(CN)4.nG (M=Ni veya Co; G=benzen, 1,2-1,3-,1,4-diklorobenzen,naftalin; n=konuk say›s›) konak-konuk bileflikleri kimyasal yollardan elde edilmifltir.Elde edilen bu bilefliklerin infrared spektrumlar› FT-IR spektrometresi ile 4000cm-1-400cm-1 spektroskopik bölgesinde kaydedilmifltir. Bu spektrumlardan ligand mole-külün, Ni(CN)2-4 iyonunun ve konuk moleküllerin titreflim dalga say›lar› belirlen-mifltir. Konuk moleküllerin konak bileflikleri taraf›ndan hapsedilme ve serbest b›ra-k›lma süreçleri ise oda s›cakl›¤›nda gravimetrik yöntemle incelenmifltir. Ayr›ca eldeedilen konak ve baz› konak-konuk bilefliklerinin elementel analizleri yap›larak mo-leküler yap›n›n desteklendi¤i görülmüfltür. Yap›lan bu incelemeler ile elde edilenkonak ve konak-konuk bilefliklerinin Hofmann tipine benzer yap›da olduklar›, li-gand molekül siklobütilaminin azot atomundan M metal atomuna ba¤l› oldu¤u, ko-nuk moleküllerin ise tabakalar aras›nda oluflan yap›sal boflluklara hapsedildiklerisonucuna var›lm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Konak Bileflik, Konak-Konuk Bileflik, Siklobütilamin, KonukMolekül, ‹nfrared Spektrumu

HOFMANN-CBA-T‹P‹ BAZI KONAK VE KONAK- KONUKB‹LEfi‹KLER‹N‹N T‹TREfi‹M SPEKTROSKOP‹K VE

GRAV‹METR‹K YÖNTEM ‹LE ‹NCELENMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Mustafa fiENYELFen FakültesiFizik Bölümü

Proje Ekibi : M.Türkay AYTEK‹N AYDINBafllang›ç Tarihi : Aral›k 2002Bitifl Tarihi : Ocak 2006Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

34

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 2 6 0

Ö Z E T

Özellikle sanayi devrimi ile çok büyük bir h›z kazanan atmosferdeki sera gaz› sa-l›n›m›, küresel ›s›nmaya katk›da bulunmaktad›r. Yerkürenin ›s›nmas› ile birlikte,hidrolojik ve ekolojik süreçler h›zl› bir flekilde de¤iflim geçirmektedir. Havzalardakimevcut su dengeleri bu ›s›nma e¤iliminden etkilenmektedirler.

Bu çal›flmada, hipotetik havzalar oluflturulup bunlar üzerinde iklim de¤iflikli¤i-nin ne gibi etkiler oluflturabilece¤i HSPF model program› kullan›larak incelenmifltir.Böylece gelecekteki koflullara uygun planlar için öngörüler yap›labilmifltir. Çal›flmasonucunda, iklim de¤iflikli¤i ile havzadaki akarsu debilerinde yaz aylar›nda %70’le-re varan azalma, k›fl aylar›nda %140’lara varan art›fllar›n olabilece¤i belirlenmifltir.Göl hacimlerinde ise yaz aylar›nda %13’lere varan azalma, sonbahar ve k›fl aylar›nda%20’lere varan art›fllar›n olabilece¤i belirlenmifltir.

Anahtar Sözcükler: ‹klim De¤iflikli¤i, Modelleme, Havza, HSPF, Kendal E¤ilimAnalizi

‹KL‹M DE⁄‹fi‹KL‹⁄‹N‹N SU HAVZALARINA ETK‹S‹N‹N HSPFMODEL‹ ‹LE ‹NCELENMES‹

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Erdem ALBEKMühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Serdar GÖNCÜBafllang›ç Tarihi : Aral›k 2003Bitifl Tarihi : fiubat 2006Proje Türü : Lisansüstü

35

PROJE NO:0 1 1 0 5 1

Bu çal›flmada; Gazl›göl, Gecek, Ömerli, Hüdai, Sar›cakaya, Gediz, Eynal ve K›z›l-dere kapl›calar›ndan al›nan s›cak su örneklerinden optimum 60 0C ve 75 0C’de izoleedilen termofilik bakterilerin, biyokimyasal testler, SDS-PAGE analizi % G+C oranlar›-n›n saptanmas›, ya¤ asidi analizleri ve DNA dizi analizleri yap›larak, identifikasyon-lar› yap›lm›fl ve enzimatik özellikleri araflt›r›lm›flt›r. DNA dizi analizi sonuçlar›na gö-re, iki adet Gr(-) bakterinin Thermus thermophillus ve Meiothermus taiwanensis tür-lerine ait yeni alt türler olabilece¤i sonucuna var›lm›fl, yedi adet s›cak su kayna¤›n-da bulunan bakteriyel çeflitlilik belirlenmifl, bu kaynaklarda Geobacillus ve Thermustürlerinin yayg›n olarak bulundu¤u tespit edilmifl, Archaea izolasyonu ise yap›lama-m›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Thermus, Meiothermus, Geobacillus, Termofil, Termal Kaynak.

SICAK SU KAYNAKLARINDAN TERMOF‹L‹K BAKTER‹TÜRLER‹N‹N ‹ZOLASYONU VE ‹DENT‹F‹KASYONU

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Merih KIVANÇFen FakültesiBiyoloji Bölümü

Proje Ekibi : Seda Ercan AKKAYABafllang›ç Tarihi : A¤ustos 2001Bitifl Tarihi : Mart 2006Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

36

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 9 3 3

Ö Z E T

Bu çal›flmada hammadde kayna¤› olarak, Bilecik’in Osmaneli ilçesine ba¤l› Sel-çuk Köyü ve Çerkeflli Köyü, merkeze ba¤l› Bay›rköy ve Küplü Köyü’nden toplanandört farkl› tip ayva çeflidi kullan›lm›flt›r. Toplanan ayvalar›n çekirdekleri ç›kar›l›p,dilimlendikten sonra -20 0C dondurulmufltur. S›ras›yla mevcut ayvalar için (SK),(ÇK), (BK) ve (KK) kodlar› kullan›lm›flt›r. Deneysel çal›flmalar ince dilimlenmifl ve -200C dondurulmufl ayva numunelerinin 700, 800 ve 900C ekstraksiyon s›cakl›klar›ndave 60, 90 ve 120 dakika ekstraksiyon sürelerinde ekstrakte edilmesiyle gerçeklefltiril-mifltir. Maksimum pektin verimlerine 900C ekstraksiyon s›cakl›¤›nda ve 90 dakikaekstraksiyon süresinde ulafl›lm›flt›r. Maksimum pektin verimleri s›ras›yla SK,ÇK, BK veKK kodlu numunelerde %2.86, %2.70, %1.83 ve %1.65(yafl a¤›rl›k üzerinden) olarak el-de edilmifltir. Maksimum verimin elde edildi¤i ekstraksiyon flartlar›nda elde edilmiflpektin örneklerinin analizleri yap›lm›flt›r.

Deneysel çal›flmalar sonucunda elde edilen pektin numunelerindeki yüksek ga-lakturonik asit miktar› ve düflük kül de¤eri elde edilen pektinin kalitesini ve safl›¤›-n› gösteren önemli iki kriterdir. Esterleflme derecesi (DE) pektinin reolojik özellikleri-nin belirlenmesi ve yap›s›n›n belirlenmesinde bir anahtar faktördür. Analizler sonu-cunda pektin numunelerinin esterleflme dereceleri %85.27 - %78.22 aras›nda bulun-mufltur. Elde edilen pektin yüksek metoksilli pektindir ve h›zl› jelleflmektedir. Ayva-dan elde edilen pektin reçel, marmelat ve jöle üretiminde kullan›labilir.

Anahtar Sözcükler: Ayva, Pektik Maddeler, Ekstraksiyon, Pektin Üretimi

B‹LEC‹K YÖRES‹NDE YET‹fiEN AYVA(Cydonia vulgarispers.) ÇEfi‹TLER‹NDEN ELDE ED‹LEN PEKT‹K MADDELER‹N

EKSTRAKS‹YONU VE K‹MYASAL KARAKTER‹ZASYONU

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Ça¤layan AÇIKGÖZBilecik Meslek Yüksekokulu

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Zakir POYRAZÖ¤r.Gör. Alev AKPINAR BORAZANÖ¤r.Gör. Mesut KAPLANRaflide YÖRÜK

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : Mart 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

37

PROJE NO:0 4 0 2 3 1

Metalik köpükler düflük yo¤unluk, mükemmel mekanik, ›s›l, elektriksel ve akus-tik özelliklerine sahip yeni bir malzeme grubudur. Metalik köpükler aras›nda titan-yum ve titanyum alafl›m köpükleri düflük a¤›rl›k gerektiren yük tafl›ma ve biyome-dikal uygulamalar gibi birçok uygulama için potansiyel malzemelerdir.

Bu çal›flmada ticari safl›kta titanyum köpükleri yer tutucu ilave ile köpüklendir-me yöntemi kullan›larak üretilmifltir. Araflt›rman›n amac› göreceli yo¤unluk, içyap›özellikleri ve basma davran›fl› gibi özelliklerin bafllang›ç toz boyutu, yer tutucu cin-si ve miktar›, sinterleme s›cakl›¤› gibi süreç parametreleri kullan›larak kontrol edi-lebilirli¤inin araflt›r›lmas›d›r. Çal›flma kapsam›nda % 30 - 70 aras›nda de¤iflen oran-larda gözeneklilik ve 4 – 90 GPa aras›nda de¤iflen elastik modülüne sahip titanyumköpükler üretilmifl ve karakterize edilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Titanyum, Metal Köpükler, Yer Tutucu, Basma Davran›fl›, Sin-terleme.

METAL‹K KÖPÜK MALZEMELER‹N ÜRET‹M‹ VE KARAKTER‹ZASYONU

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Gürsoy ARSLANMühendislik Mimarl›k FakültesiMalzeme Bilimi ve Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Nihan TUNÇERBafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : Nisan 2006Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

38

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 1 0 0 6

Ö Z E T

Bu çal›flman›n amac› son y›llarda ay›rma ve tayin hibrit sistemlerinin bir uygula-mas› olarak geliflen, molekül bask›lanm›fl (bellekli) polimerlerin (MIP) yüzey plaz-mon rezonans (SPR) spektroskopisinde kullan›lmas› ve bu hibrit sistemlerine daya-nan DNA biyosensörlerin gelifltirilmesidir. Bu amaçla, SPR biyosensör çiplerde alt›nkapl› yüzeyde oluflturulacak DNA-bask›lama (IP) bölgesinin haz›rlanmas› için, ilkaflamada alt›n ile kovalent olarak ba¤lanma özelli¤i gösterebilecek kükürt içerenaminoasit (sistein) tafl›yan metakrilamidosistein (MAC) monomeri sentezlenerek, SPRçip modifiye edilmifltir. ‹kinci aflamada guanazin ve etiladenin hedef bellekler ola-rak metakrilamidohistidin-Pt(II) [MAH-Pt(II)] ve metakrilamidosistein-Hg(II) [MAC-Hg(II)] fonksiyonel monomerleri etilenglikoldimetakrilat (EDMA) eflli¤inde SPR çipyüzeyinde UV ›fl›¤›nda polimerlefltirilerek bask›lanm›fl ve MIP filmler oluflturulmufl-tur. DNA belleklerin oluflmas› için oluflturulan bu filmler 0.1M glisin.HCl ve fosfattamponuyla y›kanarak DNA’y› tan›mlayan bölgeler boflalt›lm›flt›r.

Yap›lan bu çal›flmalar MAH-Pt(II)-Guanozin metal-flelat monomerinin polimer-lefltirilmesi sonucu haz›rlanan guanozin bask›lanm›fl biyoçipin guanin (66382 1/M),guanozin (59463 1/M) ve ds-DNA’n›n (12511 1/M) guanin aya¤›ndan; MAC-Hg(II)-Eti-ladenin metal-flelat monomerinin polimerlefltirilmesi sonucu haz›rlanan etiladeninbask›l› biyoçipin ise, adenin (52326 1/M), adenozin (49981 1/M) ve ds-DNA’n›n (151821/M) adenin aya¤›ndan yüksek seçicilikle etkileflime girdi¤ini göstermifltir.

Anahtar Sözcükler: Yüzey Plasmon Rezonans (SPR), Moleküler Bask›lanm›fl Poli-mer (MIP), DNA, Metal-fielat Monomerler

ALTIN KAPLI DNA’YI TANIMLAYAN SPR B‹YOSENSÖRÇ‹PLER‹N HAZIRLANMASI VE YÜZEY PLAZMON

REZONANS (SPR) ‹LE DNA TAY‹N‹Proje Yöneticisi : Doç.Dr. R›dvan SAY

Fen FakültesiKimya Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. Arzu ERSÖZArafl.Gör. Sibel EM‹R D‹LTEM‹ZArafl.Gör. Ayça ATILIR

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2004Bitifl Tarihi : Nisan 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

39

PROJE NO:0 5 0 2 3 8

Yüksekö¤retimde kalite de¤erlendirme ve gelifltirme çal›flmalar› her ne kadarbaz› genel prosedürlerin uygulanmas›n› ve standartlar›n sa¤lanmas›n› gerektirse deuyguland›¤› yüksekö¤retim kurumunun özelliklerine ba¤l› özel uygulamalar› ge-rektirdi¤i bir gerçektir. Kurumlar›n geleneksel yap›lar›, kültürleri, de¤erleri, d›flpaydafllar› ve benimsedikleri e¤itim felsefesi kurumun kalite de¤erlendirme yakla-fl›m›n› ve pratikteki uygulamalar›n› etkileyen faktörlerdir. Kurumlar bu hususlar› in-celikli olarak ortaya koymak ve kendi iç yap›lar›na ve dinamiklerine uygun bir kali-te güvence sistemini oluflturmak durumundad›rlar.

Bu ba¤lamda, fakültemize özgü bir kalite güvence sistemini oluflturabilmek vesürekli iyileflme kültürünü yaflam biçimi haline getirebilmek üzere çal›flmalar baflla-t›lm›flt›r. Öncelikle bir yol haritas› belirlenmifl, takibinde ise e¤itim/ö¤retim, araflt›r-ma, ö¤renci destek hizmetleri, yönetim/iletiflim, ulusal ve uluslararas› iflbirli¤i veBolonya süreci bafll›klar› alt›nda çal›flan tak›mlar›m›z oluflturulmufltur. Söz konusutak›mlar bir yandan kültür yay›l›m› ile ilgili aktivitelerine devam ederken di¤eryandan süreçlerini tan›mlamakta ve süreçlerin performans göstergelerini de belirle-yerek izleme çal›flmalar›n› bafllatm›fl bulunmaktad›r. Veri toplama çal›flmalar›n› ta-kiben fakültenin SWOT analizinin gerçeklefltirilmesi, ana ifl hedeflerinin belirlenme-si, stratejik plan›n›n yay›nlanmas› ve özellikle MÜDEK çal›flmalar› ile TKY’nin enteg-rasyonunun sa¤lanmas› hedeflenmektedir. Bu çal›flman›n sonuçlar›n›n TKY çal›flma-lar›na bafllayacak Mühendislik Fakülteleri için deneyim paylafl›m›na aç›k bir uygu-lama örne¤i olmas› beklenmektedir.

Anahtar Sözcükler: Toplam Kalite Yönetimi, Öz de¤erlendirme, Stratejik Planlama,Yüksekö¤renimde Kalite Güvencesi

MÜHEND‹SL‹K M‹MARLIK FAKÜLTES‹ KAL‹TE YÖNET‹M‹ VE ÖZDE⁄ERLEND‹RME ÇALIfiMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Hasan MANDALMühendislik Mimarl›k FakültesiMalzeme Bilimi ve Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : -Bafllang›ç Tarihi : Temmuz 2005Bitifl Tarihi : Nisan 2006Proje Türü : Altyap›

PR

OJ

EL

ER

40

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 1 0 4 0

Ö Z E T

Bu çal›flmada Manisa Gördes yöresine ait do¤al zeolitin ›s›tmal› y›¤›n yöntemi ile0.5 M, 1 M, 2 M’l›k Na+, Li+, K+, Ca+2, Mn+2, Mg+2 iyonik formlar›, Bigadiç ve Sivas yö-resine ait do¤al zeolitlerin ise 2 M'l›k K+, Na+, Ca+2 iyonik formlar› haz›rlanm›flt›r.

Üç ayr› yöreye ait do¤al zeolitlerin ve iyonik formlar›n›n oda s›cakl›¤›nda etilenadsorpsiyonlar› gravimetrik olarak incelenmifl ve kütle de¤iflim grafikleri çizilmifltir.Gördes yöresine ait do¤al zeolitin haz›rlanm›fl alt› ayr› iyonik formunun, aktif kar-bonun, potasyum permanganat›n (KMnO4) ve sözkonusu üç yöreye ait do¤al zeolit-lerin +2oC'de etilen adsorpsiyonu incelenmifl ve zamana ba¤l› olarak kapal› ortam-daki etilen konsantrasyonu de¤iflim miktar›na iliflkin grafikler çizilmifltir. Ayr›ca do-¤al zeolitlerin IR spektrumlar› çekilerek etilen adsorpsiyonu incelenmifltir.

Yap›lan deneyler sonucunda, Bal›kesir (Bigadiç) yöresine ait do¤al zeolitin vehaz›rlanan K+, Na+, Ca+2 iyonik formlar›n›n etilen gaz›n› di¤er modifiye zeolitlere veaktif karbona göre daha iyi adsorplad›¤› saptanm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Etilen, Adsorpsiyon, Do¤al Zeolit, Modifiye Zeolit, PotasyumPermanganat.

DO⁄AL VE MOD‹F‹YE DO⁄AL ZEOL‹TLERDE ET‹LENADSORPS‹YONU VE BAZI UYGULAMALAR

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ertu¤rul YÖRÜKO⁄ULLARIFen FakültesiFizik Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Burcu ERDO⁄ANBafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : Nisan 2006Proje Türü : Lisansüstü

41

PROJE NO:0 3 2 0 3 1

Yap›lan bu çal›flmada, kay›s› pulp’› hammadde olarak seçilmifl ve sabit yatakl›reaktörde de¤iflik koflullarda pirolizi gerçeklefltirilmifltir. Çal›flman›n ilk aflamas›ndaortalama (1,122mm) parçac›k boyutundaki hammadde ile 5oC/dk ›s›tma h›z›nda 300,400, 450, 500, 550, 7000C piroliz s›cakl›klar›nda deneyler yap›lm›fl ve piroliz s›cakl›-¤›n›n piroliz ürün verimlerine olan etkisi araflt›r›lm›flt›r. Sürükleyici gaz ak›fl h›z›n›ns›v› ürün verimine etkisinin incelenmesi amac›yla; optimum s›cakl›kta (5500C ve50C/dk ›s›tma h›z›nda), 50, 100, 200, 400 cm3/dk ak›fl h›zlar›nda sürükleyici gaz(N2) gönderilerek piroliz deneyleri tekrarlanm›flt›r. Çal›flmalar›n son aflamas›nda subuhar› h›z›n›n s›v› ürün verimine olan etkisinin incelenmesi amac›yla, yine 5oC/dk›s›tma h›z›yla, 2,5 cm3/dk ak›fl h›z›ndaki su buhar› ortam›nda 300, 400, 450, 500,550, 700oC piroliz s›cakl›klar›nda piroliz deneyleri yap›lm›flt›r.

En uygun koflullarda elde edilen piroliz s›v› ürünlerine elementel analiz yap›l-m›fl, FTIR ve 1H-NMR spektrumlar› al›nm›flt›r. Daha sonra s›v› ürünlere sütun kroma-tografisi uygulanm›fl ve alt fraksiyonlar›n›n verimleri hesaplanm›fl, elementel ana-lizleri gerçeklefltirilmifl, FTIR ve 1H-NMR spektrumlar› al›nm›fl, n-pentan fraksiyonla-r›n›n ise gaz kromatogram› al›nm›flt›r. Ayr›ca kat› ürünün nem, kül, uçucu maddemiktarlar› belirlenmifl, ve FT-IR spektrumlar› al›nm›flt›r Elde edilen sonuçlara göre,piroliz koflullar›n›n uygun seçimi ile kay›s› pulp’›ndan petrole eflde¤er s›v› ürünleri-nin elde edilebilece¤i saptanm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Kay›s› Pulp, Piroliz, Yapay Yak›tlar, Karekterizasyon

ENDÜSTR‹YEL ATIKLARDAN P‹ROL‹ZLE SIVI YAKITÜRET‹M‹ VE ÜRÜNLER‹N KAREKTER‹ZASYONU

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Nurgül ÖZBAYBozüyük Meslek Yüksekokulu

Proje Ekibi : Prof.Dr. Ayfle EREN PÜTÜNYard.Doç.Dr. Baflak Burcu UZUNArafl.Gör. Esin APAYDIN

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : May›s 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

42

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 1 0 5 2

Ö Z E T

Bu projenin amac›, k›fl aylar›nda karayollar›nda görülen buzlanman›n önlenme-sinde yurdumuzda genifl yataklar› bulunan do¤al zeolitin kullan›lmas›n› sa¤lamak-t›r. Böylece, k›fl›n yollara buzlanman›n giderilmesi için dökülen tuzun ekili alanlara,asfalta kara yollar›nda seyreden araçlara ve yer alt› sular›na vermifl oldu¤u zarar›nen aza indirilmesi amaçlanm›flt›r.

Projenin ilk ad›m›nda yurdumuzun çeflitli yörelerinden sa¤lanan do¤al zeolitle-rin çeflitli tuzlar yard›m›yla de¤iflik iyonik formlar› Batch medodu ile haz›rlanm›fl vebunlar›n ›slanma ›s›lar› tayin edilmifltir.

Projenin ikinci ad›m›nda ise do¤al zeolitlerin Katyon De¤iflim Kapasiteleri tayinedilmifltir.

Projenin üçüncü aflamas›nda zeolit,çeflitli tuzlar (NaCl, CaCl2 v.b) ve modifiyezeolitlerle haz›rlanan çözeltilerin donma ve erime noktalar› taraf›m›zdan tasarlananbir sistem yard›m›yla tayin edilmifltir. Ayr›ca bu çözeltilerin pH de¤erleri de belirlen-mifltir. Bu deneyden amaçlanan, çözeltilerin asfalt ve araçlara zarar verip vermedi-¤inin belirlenmesine yöneliktir

Projenin dördüncü ad›m›nda çeflitli reçetelerin donma ve erime noktalar› ve di-¤er deney verileri de göz önüne al›narak baz› uygulanabilir sonuçlara ulafl›lm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Do¤al Zeolit, Modifiye Do¤al Zeolit, Buz Çözücü, Karayollar›

BAZI YERL‹ DO⁄AL ZEOL‹TLER‹N KARAYOLLARINDA BUZ/KAR ÇÖZÜCÜ OLARAK KULLANILMASI

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ertu¤rul YÖRÜKO⁄ULLARIFen FakültesiFizik Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Meryem SAKIZCIArafl.Gör. Gökçe ATALANArafl.Gör. Sedef D‹KMENYard.Doç.Dr. Hakan KOYUNCUYard.Doç.Dr. Yücel GÜNEYMüh.Nuri AKGÜL

Bafllang›ç Tarihi : Eylül 2003Bitifl Tarihi : May›s 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

43

PROJE NO:0 3 1 8 0 3

Bu çal›flmada, aspir (Carthamus tinctorius L.) ya¤l› tohumlar›n›n ve linyit kö-mürlerinin farkl› koflullarda pirolizi ve birlikte pirolizi gerçeklefltirilmifltir. Deneylersabit yatak reaktörde farkl› piroliz koflullar›nda yürütülmüfl, piroliz s›cakl›¤›, ›s›tmah›z›, parçac›k boyutu ve biyokütle/linyit kar›fl›m oran›, gibi piroliz de¤iflkenlerinin,piroliz ürün verimleri üzerine etkisi belirlenmifltir. Ayr›ca, çal›flmalarda elde edilens›v› ürünlerin spektroskopik ve kromatografik yöntemlerle yap›s› araflt›r›lm›flt›r. Ya-p›lan analizler sonucunda, elde edilen s›v› ürünün yenilenebilir enerji ve kimyasalhammadde kayna¤› olarak kullan›labilece¤i görülmüfltür.

Anahtar Sözcükler: AspirTohumu, Linyit, Piroliz, Birlikte Piroliz, Sentetik Yak›t

ÜLKEM‹ZDE YET‹fiEN YA⁄LI TOHUMLARDAN P‹ROL‹Z VECO-P‹ROL‹Z YÖNTEM‹YLE SIVI ÜRÜN ELDE ED‹LMES‹ VE

ÜRÜNLER‹N ‹Y‹LEfiT‹R‹LMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Özlem ONAYPorsuk Meslek Yüksekokulu

Proje Ekibi : Prof.Dr. Ö.Mete KOÇKARArafl.Gör. Evren BAYRAM ARIÖZ

Bafllang›ç Tarihi : Nisan 2003Bitifl Tarihi : May›s 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

44

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 2 3 4

Ö Z E T

Bu çal›flmada, t›kaç ak›m reaktörde, bor katk›l› elmas elektrotlar kullan›larak Ba-sic Red-29 boyar maddesinin elektrokimyasal yükseltgeme ile sudan giderimi arafl-t›r›lm›flt›r. Bütün deneysel çal›flmalarda %99 civar›nda boyar madde giderim verimielde edilmifltir. Deneysel çal›flmalar sonunda elde edilen en iyi flartlarda model at›k-suda ve tekstil at›ksuyunda zehirlilik testleri yap›lm›fl, toksisitenin yüksek oranlardagiderildi¤i görülmüfltür. Tekstil at›ksuyunda gerçeklefltirilen çal›flmada %90’ninüzerinde KO‹ giderimi sa¤lanm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Elektrokimyasal Yükseltgeme, Boyar Madde, Bor Katk›l› Elmas,Toksisite, Tekstil At›ksuyu

TEKST‹L ENDÜSTR‹S‹ ATIKSULARININ ELEKTROK‹MYASALYÖNTEMLERLE ARITIMI

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. A.Savafl KOPARALMühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Ülker BAKIR Ö⁄ÜTVERENYard.Doç.Dr. Yusuf YAVUZÖ¤r.Gör. E.Esra GEREK

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : May›s 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

45

PROJE NO:0 2 0 2 3 5

At›k sorunu, h›zla geliflmekte olan ülkemiz için son derece büyük bir önem tafl›-maktad›r. Çünkü yaflam seviyesinin yükselmesine ve tüketim al›flkanl›klar›n›n de-¤iflmesine paralel olarak at›k miktar› h›zla artm›fl, ancak ülke genelinde hala sa¤l›k-l› bir at›k yönetim sistemi kurulamam›flt›r. Bu ba¤lamda, havza baz›nda kurulmas›gereken at›k yönetim sistemi içerisinde insinerasyon prosesleri, çevresel ve ekono-mik aç›dan pek çok elefltiriye maruz kalan prosesler olarak dikkat çekmektedir. Buproseslerle ilgili bugüne de¤in, deneysel çal›flma yapman›n zor olmas› ve çeflitliriskleri nedeniyle, genellikle optimum yanma koflullar›n›n sa¤lanmas›na yönelikmatematik modeller üzerinde çal›fl›lm›flt›r. Bu çal›flmada, öncelikle farkl› s›cakl›klar-da (600, 700, 800, 900, 1000 0C) laboratuvar ölçekli borusal bir insineratörde evselkat› at›k numuneleri farkl› hava beslemelerinde yak›lm›fl ve ç›kan emisyonlarda SO2,NOx ve HCl; dip külü ve uçucu külde ise a¤›r metal analizleri yap›lm›flt›r. Ayr›ca,projede kat› ve gaz faz› için kütle ve enerji denklikleri kullan›larak gelifltirilmifl olanCYCOM 2004 simülasyon yaz›l›m› kullan›lm›fl ve sabit f›r›nl› bir insineratör için de-neylerde kullan›lan s›cakl›klarda tasar›m ve iflletme koflullar›n›n gaz emisyonlar›üzerindek etkileri incelenmifltir.

Anahtar Sözcükler: CYCOM 2004, Dip ve Uçucu Kül, Gaz Emisyonlar›, ‹nsinerasyon, Kat› At›k, Simülasyon.

LABORATUVAR ÖLÇEKL‹ B‹R ‹NS‹NERATÖRDE ‹fiLETMEKOfiULLARININ PERFORMANS VE ATIK G‹DERME

VER‹ML‹L‹⁄‹ ÜZER‹NE ETK‹S‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Müfide BANARMühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Aysun ÖZKANArafl.Gör. Dr. Semra MALKOÇArafl.Gör. Zerrin ÇOKAYG‹LArafl.Gör. Kemal ÖZKAN

Bafllang›ç Tarihi : Aral›k 2002Bitifl Tarihi : Haziran 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

46

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 5 0 2 1 0

Ö Z E T

Bu çal›flmada, biyomalzeme olarak kullan›labilirli¤i aç›s›ndan metal iyon katk›l›kalsiyum fosfat esasl› tozun antibakteriyel etkinli¤i ve sitotoksik etkisi araflt›r›lm›fl-t›r. Metal iyon katk›l› kalsiyum fosfat esasl› tozun farkl› metal iyon içerikleri ile sen-tezi sonras›nda tozun antibakteriyel etkinli¤ini ölçmek için standart maya (Candida)ve bakteriler (Escherichia Coli (E.coli), P.Aeruginosa, S.aeureus) kullan›lm›flt›r. Sito-toksik etkiyi belirlemek amac› ile MTT testi uygulanm›fl ve sonuçlar istatistiksel ola-rak de¤erlendirilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Antibakteriyel, E.coli, Ag+ ‹yonu, Hidroksiapatit, Sitotoksisite

METAL ‹YON KATKILI KALS‹YUMFOSFAT ESASLI ANT‹BAKTER‹YEL SERAM‹K TOZUN KARAKTER‹ZASYONU

VE S‹TOTOKS‹S‹TES‹N‹N BEL‹RLENMES‹Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ayd›n DO⁄AN

Mühendislik Mimarl›k FakültesiMalzeme Bilimi ve Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. A.Savafl KOPARALYard.Doç.Dr. A.Tansu KOPARALDoç.Dr. Nusret KÖSEYard.Doç.Dr. Ulukan ‹NANProf.Dr. Sinan SEBERArafl.Gör. Ceren PEKfiEN

Bafllang›ç Tarihi : Nisan 2005Bitifl Tarihi : Haziran 2006Proje Türü : Lisansüstü

47

PROJE NO:0 2 0 2 3 7

Bu çal›flma kapsam›nda, Eskiflehir merkez ilçe s›n›rlar› içerisinde hava kalitesinibelirlemek üzere yanmadan kaynaklanan PM, SO2, CO, VOC ve NOx kirleticileri içinemisyon envanterleri haz›rlanm›fl ve ayr›ca NO2 ve ozon bileflenlerine yönelik moni-torlama çal›flmalar› gerçeklefltirilmifltir.

Envanter sonuçlar›na göre, evsel ›s›nma amaçl› do¤algaz kullan›m›ndan kay-naklanan emisyon oranlar›n›n kömüre göre önemli ölçüde az oldu¤u görülmüfltür.Evsel ›s›nmada kullan›lan ithal kömür ve Soma linyiti tüketiminin özellikle PM, SO2ve CO emisyonlar›n›n meydana gelmesinde önemli paya sahip oldu¤u, trafi¤in iseen çok VOC ve NOx emisyonlar›n›n oluflumunda ön plana ç›kt›¤› belirlenmifltir. En-düstride a¤›rl›kl› olarak do¤algaz kullan›lmas› nedeniyle, tüm kirleticiler için sana-yi kaynakl› emisyonlar›n oranlar› di¤er kaynaklara göre önemli ölçüde düflük oldu-¤u anlafl›lm›flt›r.

Monitorlama çal›flmalar› kapsam›nda ise, atmosferik NO2 ve ozon ölçümüne yö-nelik olarak yeni pasif örnekleyiciler gelifltirilmifl ve söz konusu örnekleyicilerin va-lidasyon ve performans de¤erlendirme çal›flmalar› gerçeklefltirilmifltir. Validasyonçal›flmalar›, do¤ruluk ve tekrarlanabilirlik de¤erleri baflta olmak üzere oldukça tat-min edici sonuçlar vermifltir ve farkl› tip örnekleyiciler ile elde edilen karfl›laflt›rmasonuçlar›n›n oldukça uyumlu oldu¤u görülmüfltür. Ocak 2004-Aral›k 2005 tarihleriaras›nda gerçeklefltirilen monitorlama çal›flmalar› sonucunda ayl›k NO2 ve ozon de-riflim de¤erlerinin s›ras›yla 3-85 µg/m3 ve 5-95 µg/m3 aras›nda de¤iflti¤i gözlen-mifltir.

Envanter ve monitorlama çal›flmalar›ndan elde edilen veriler kullan›larak CBSdestekli kirlilik haritalar› oluflturulmufl ve birlikte yorumlanm›flt›r. Elde edilen so-nuçlar, Eskiflehir genelinde ozon hariç tüm kirletici parametreler için kent merkezin-de kirlili¤in daha yo¤un oldu¤unu göstermektedir

Anahtar Sözcükler: Emisyon Envanteri, Haritaland›rma, Hava Kalitesi,Monitorlama, Pasif Örnekleme

ESK‹fiEH‹R’DE HAVA KAL‹TES‹N‹N NOX ve OZON K‹RL‹L‹⁄‹AÇISINDAN ‹ZLENMES‹NDE PAS‹F ÖRNEKLEME

YÖNTEM‹N‹N KULLANILMASI VE K‹RL‹L‹K HAR‹TALARININÇIKARILMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Tuncay DÖ⁄ERO⁄LUMühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Serap KARAProf.Dr. Can AYDAYYard.Doç.Dr. Berna YAZICIYard.Doç.Dr. Metin ALTANArafl.Gör. Ozan Devrim YAYArafl.Gör. Özlem ÖZDENArafl.Gör. Hicran ALTU⁄

Bafllang›ç Tarihi : Aral›k 2002Bitifl Tarihi : Haziran 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

48

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 2 1 1

Ö Z E T

Zeytinya¤› üretiminde oluflan at›ksuyun ar›t›lmas› için bir çok yöntem gelifltiril-mifl ve denenmifltir. Bu çal›flmada, zeytinya¤› iflletmesinden al›nan karasuya elek-trokoagülasyon ve elektrokimyasal yükseltgeme yöntemleri uygulanm›flt›r.

Elektrokoagülasyon yöntemi ile giderim çal›flmalar› silindirik yap›da, kar›flt›r›c›-l› alüminyum ve demir reaktörler ile yap›lm›fl ve elektrodun kutupsall›¤›, ak›m yo-¤unlu¤u, kirletici bileflenin bafllang›ç deriflimi H2O2 deriflimi ve polielektrolit derifli-minin KO‹ giderimi üzerine etkileri incelenmifltir. Çal›flmada elektrodun kutupsall›-¤›n›n etkin oldu¤u ve bafllang›ç KO‹ derifliminin yüksek olmas›n›n giderim veriminidüflürdü¤ü saptanm›flt›r. Dört farkl› ak›m yo¤unlu¤u (20 mAcm-2-75 mAcm-2 ara-s›nda) uygulanm›fl ve % 62,2-86,3 aras›nda KO‹ giderimi elde edilmifltir. Çal›flmadaelektrokoagülasyon ile birlikte elektro-Fenton tepkimelerinin de gerçekleflmesi H2O2ilavesi ile sa¤lanm›flt›r. H2O2 derifliminin artmas› ile KO‹ giderimi artm›fl enerji tüke-timi azalm›flt›r. Koagülasyon yard›mc›s› olarak PAC (polialüminyum klorür) ve APA(anyonik poliakrilamit) kullan›lm›fl ve PAC kullan›m›n›n daha etkin oldu¤u belirlen-mifltir. Demir ve alüminyum elektrot malzemesi olarak denenmifl Fe elektrot ile dahaiyi KO‹ giderimine ulafl›lm›flt›r.

Elektrokimyasal yükseltgeme ile giderim çal›flmalar›nda anot ve katot olarak ru-tenyum oksit kapl› titanyum plakalar kullan›lm›flt›r. Elektrokimyasal giderim s›ra-s›nda, destek elektrolit olarak kullan›lan NaCl deriflimi (1, 2, 3, 5M), ak›m yo¤unlu-¤u (25, 45, 65, 75, 85, 105, 135 mAcm-2), at›ksu ak›fl h›z› (1,10; 4,60; 7,90 cm3sn-1), s›-cakl›k (7, 20, 40 ˚C), elektrot demeti say›s› (1, 2) ve ifllem süresi de¤ifltirilerek kara-suyun kimyasal oksijen ihtiyac› (KO‹), fenol, ya¤-gres deriflimleri ve bulan›kl›k de-¤erleri belirlenmifl ve giderim verimleri hesaplanm›flt›r. Ayr›ca deneysel çal›flmalar-da pH ve iletkenlik de¤iflimleri izlenmifltir. Çal›flma sonucunda yüksek ak›m verimi(1,05) ve düflük enerji tüketimi (3,58 kWh(kgKO‹)-1) ile 135 mAcm-2 ak›m yo¤unlu-¤unda % 99,4 KO‹ giderimi sa¤lanarak at›ksu deflarj standard› olan 250 mgL-1 KO‹de¤erinin alt›na inilmifltir. Ayr›ca tüm çal›flma flartlar›nda % 100 fenol giderimi, %95’in üzerinde ya¤-gres giderimi ve % 99’un üzerinde bulan›kl›k giderimi sa¤lan-m›flt›r. Sonuç olarak zeytinya¤› endüstrisi at›ksuyunun sadece elektrokimyasal yük-seltgeme ile deflarj standartlar›n› sa¤layacak flekilde ar›t›ld›¤› gösterilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Zeytinya¤› At›ksuyu, Karasu, Elektrokoagülasyon, Elektrokim-yasal Yükseltgeme, KO‹, Fenol, Ya¤-gres.

ZEYT‹NYA⁄I ENDÜSTR‹S‹ ATIKSUYUNUNELEKTROK‹MYASAL YÖNTEMLERLE G‹DER‹M‹

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Ümran TEZCAN ÜNMühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Ülker BAKIR Ö⁄ÜTVERENDoç.Dr. A.Savafl KOPARALYük.Müh.Serkan U⁄UR

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : Temmuz 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

49

PROJE NO:0 2 0 2 1 7

Eflsiz özelliklere sahip, yapay bir malzeme olan hegzagonal bor nitrür pek çoksektörde kullan›lmaktad›r. Bor nitrür farkl› üretim yöntemleri ile üretilebilmektedir.Bu çal›flmada, borik asitten bor oksit üretilmifl ve bor oksitin 700, 800 ve 900 ˚C’denitrürlenmesi sonucunda ham bor nitrür elde edilmifltir. Ham bor nitrür içinde boroksit, kalsiyum borat fosfat fazlar› mevcuttur, bu safs›zl›klar liç ifllemi ile uzaklaflt›-r›lm›flt›r. Elde edilen bor nitrür turbostatik yap›da olup, 1400, 1500, 1600 ve 1700˚C’de ›s›l ifllemler ile hegzagonal bor nitrüre dönüflümü araflt›r›lm›flt›r. Üretilen bornitrür tozlar›n›n birim a¤›rl›klar›, yo¤unluklar›, XRD paternleri, La ve Lc indeksleri,FTIR spektrumlar›, tane boyutlar›, ve elektron mikroskobu (SEM) ile mikroyap›lar› in-celenmifltir. Bor oksidin nitrürlenmesi, üretilen bor nitrürün saflaflt›r›l›p ›s›l ifllemyap›lmas› sonucunda hegzagonal levha yap›s›nda, ifllem s›cakl›¤›na ba¤l› olaraktane boyutu ve yüzey alan› de¤erleri farkl› olan saf hegzagonal bor nitrür tozu üre-tilebilece¤i tespit edilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Hegzagonal Bor Nitrür, Nitrürleme, Is›l ‹fllem, Karakterizasyon

BOR N‹TRÜR TOZ ÜRET‹M‹ VE ÖZELL‹KLER‹N‹N ‹NCELENMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Nuran AYMühendislik Mimarl›k FakültesiMalzeme Bilimi ve Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. ‹rfan TÖREBafllang›ç Tarihi : Eylül 2002Bitifl Tarihi : A¤ustos 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

50

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 2 3 5

Ö Z E T

Bu proje kapsam›nda yap›lan çal›flmalarda bafllang›ç B4C tozlar› pasiflefltirilereky›¤›nsal yo¤unlu¤u %99’un üzerinde olan ve hafif (< 3.0 g/cm3) B4C-Al, SiC-B4C-AlN-Al, AlN-B4C-Al ve Al2O3-B4C-Al kompozitleri 1300˚C’nin alt›ndaki s›cakl›klarda,argon atmosferi alt›nda bas›nçs›z emdirme yöntemi ile üretilebilmifltir. Emdirme sü-recinin sisteme ba¤l› olarak 2024 veya 7075 Al alafl›m› ile kolaylaflt›¤› görülmüfltür.

Emdirme sonras› B4C-Al kompozitlere uygulanan uygun ›s›l ifllemler ile sertlikde¤erlerinde belirgin art›fllar meydana gelmifltir. Pasiflefltirme ifllemi, B4C-Al kom-pozitlerin e¤me mukavemetinde de kayda de¤er oranlarda art›fl meydana getirir-ken, çökelti sertlefltirmesi ›s›l iflleminin 7075 Al alafl›m› ile üretilen kompozitlerinmukavemeti üzerindeki etkinli¤i, alafl›m kompozisyonunda Zn ve Mg’nin uçucuözellikleri nedeniyle s›n›rl› olmufltur.

SiC-B4C-AlN-Al sisteminde problem yaratan Al4C3 oluflumu özel ilaveler yard›-m›yla ve kaba SiC tozlar› kullan›larak engellenmifltir.

Al’nin SiC, AlN ve Al2O3’ü ›slatmamas›na karfl›n bu seramik tozlara uygun oran-larda B4C kat›lmas› durumunda sistemlerin ›slat›r hale geldi¤i saptanm›flt›r.

Üretim süreci, kompozit içyap›s› ve mekanik özellikleri optimize edilmifl B4C-Alkompozitleri N.I.S.T. standartlar›na göre flimdiye kadar yap›lan balistik testlerde 4.seviye tehditlere (h›z› > 840 m/s olan çelik çekirdekli z›rh delici) karfl› tam korumasa¤lad›¤› saptanm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Bor Karbür, Silisyum Karbür, Alüminyum Nitrür, Alümina,Alüminyum, Emdirme

BOR KARBÜR VE S‹L‹SYUM KARBÜR ESASLI ZIRHLARINÜRET‹M‹ VE KARAKTER‹ZASYONU

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Gürsoy ARSLANMühendislik Mimarl›k FakültesiMalzeme Bilimi ve Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Ferhat KARAProf.Dr. Servet TURANArafl.Gör. Ayfle KALEMTAfiArafl.Gör. Nihan TUNÇER

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : A¤ustos 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

51

PROJE NO:0 3 0 2 4 7

Bu çal›flmada, atmosferik bileflenlerden yüzey ozonu oluflum mekanizmalar› veaç›k ortam deriflimlerinin meteorolojik koflullarla, ozon öncülü bileflenlerle ve di¤eratmosferik bileflenlerle iliflkisi Eskiflehir ve çevresini kapsayan bir alan özelinde, hid-rostatik olmayan MM5 ve CAMx modelleri yard›m›yla incelenmifltir.

Çal›flma kapsam›nda, Eskiflehir’de aç›k ortam ozon deriflimleri ilk kez sürekli birölçüm sistemiyle belirlenmifltir. ‹kincil bir hava kirletici bileflen olan ozonun oluflu-mu hem insan kaynakl› hem de do¤al kaynaklardan atmosfere sal›nan, baflta azotoksitler ve uçucu organik bileflikler olmak üzere, kirleticilerin emisyon h›zlar›naba¤l› oldu¤undan, model uygulamas› için gerekli olan çal›flma alan›ndaki emis-yonlar hesaplanm›fl ya da önceki hesaplamalar gözden geçirilerek gerekli güncelle-meler yap›lm›flt›r. Do¤al kaynaklardan sal›nan (biyojenik) uçucu organik bileflikle-rin ozon oluflumuna katk›s› nedeniyle Türkiye için ilk kez biyojenik uçucu organikbilefliklerin emisyon envanteri haz›rlanm›flt›r.

Aç›k ortamda sürekli ozon ölçümleri ve model sonuçlar›, flehirdeki hakim rüzgaryönünün de etkisiyle bölgesel katk›n›n, çal›flma alan›ndaki ozon seviyeleri üzerindeönemli olabildi¤ini göstermektedir. Gözlenen sonuçlara göre, Eskiflehir’de insansa¤l›¤›n› olumsuz yönde etkilemesi beklenmeyen ve belirlenen limit de¤erlerin al-t›nda ozon deriflimleri hakimdir ancak bitkilerin ozonun etkilerinden korunmas› içingelifltirilen AOT40 limit de¤erleri afl›lmaktad›r.

Anahtar Sözcükler: Yüzey Ozon, Biyojenik Uçucu Organik Bileflikler, Hava KalitesiModellemesi, MM5, CAMx

ESK‹fiEH‹R ATMOSFER‹NDE FOTOK‹MYASAL TEPK‹MEÜRÜNLER‹N‹N MON‹TORLANMASI VE MODELLENMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Tuncay DÖ⁄ERO⁄LUMühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Ozan Devrim YAYBafllang›ç Tarihi : Eylül 2003Bitifl Tarihi : A¤ustos 2006Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

52

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 1 0 3 6

Ö Z E T

Çevresel kirlenmeyi canl› sistemler üzerinde test ederek, önüne geçilemez bo-yutlara ulaflmadan önce tespit etmeyi amaçlayan biyolojik belirteç (biyomarker)yaklafl›m›, ekotoksikolojik çal›flmalarda gün geçtikçe önem kazanmaktad›r. Çevreselbir kirletici olan, kurfluna çeflitli boyalar, ilaçlar, kozmetikler, g›da katk› maddelerive piflirme kaplar› ve gibi pek çok kaynak nedeniyle maruz kal›nmakta ve endüstri-yel yollarla da çevreye sal›nmaktad›r. Akuatik sistemlerde de kurflun kirlili¤i ile il-gili kayg›lar, sucul canl›larda yüksek düzeylerde gözlenmesi ve risklerin insanlailiflkilendirilmesi nedeniyle giderek artmaktad›r.

Palaemonetes turcorum, çevresel kirleticilere duyarl›, endemik bir tatl› su kari-desidir. Bu çal›flmada, kurflun asetat›n etkileri P. turcorum hepatopankreatik sekahücreleri üzerinde ›fl›k ve elektron mikroskobik düzeyde araflt›r›lm›fl ve detoksifikas-yon sistemi enzimlerinden biri olan sitokrom p-450 redüktaz enziminin biyokimya-sal karakterizasyonu yap›lm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Palaemonetes turcorum, NADPH Sitokrom p-450 Redüktaz,Histopatoloji

B‹R KAR‹DES TÜRÜ OLAN PALAEMONETES TURCORUM’DANADPH S‹TOKROM P-450 REDÜKTAZ ENZ‹M‹N‹N

B‹YOK‹MYASAL KARAKTER‹ZASYONU VE KARAC‹⁄ERTOKS‹S‹TES‹N‹N ‹NCE YAPI DE⁄‹fi‹KL‹⁄‹

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ahmet ÖZATAFen FakültesiBiyoloji Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Mehtap KUTLUYard.Doç.Dr. Filiz SUSUZArafl.Gör. Gözde AYDO⁄ANArafl.Gör. Volkan KILIÇ

Bafllang›ç Tarihi : Eylül 2004Bitifl Tarihi : A¤ustos 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

53

PROJE NO:0 3 1 0 4 3

Bu çal›flmada Malatya, Elaz›¤ ve Ad›yaman illeri taranarak liken biyoçeflitlili¤i-nin belirlenmesi amaçlanm›flt›r.

2003-2005 y›llar›nda 144 lokaliteden toplanan liken örnekleri de¤erlendirilerek257 liken ve 4 likenikol mantar taksonu tan›mlanm›flt›r. Bu taksonlar›n deskripsi-yonlar›, çal›flma alan›, ekolojik özellikleri, Türkiye ve Dünya’daki yay›l›fllar› veril-mifltir.

Bulunan 18 liken ve 1 likenikol mantar taksonu, Acarospora macrospora (Hepp)A. Massal. ex Bagl.subsp.murorum (A.Massal.) Cauzade & Cl.Roux, A.peliscyha Th.Fr.,Buelliaimshaugii Hafellner, B.pulverulenta (Anzi), Jatta, Dermatocarpon rivulorum(Arnold) Dalla Torre & Sarnth., Fulgensia pruinosa (Körb.) Poelt, Lecanora laatok-kensis (Räsänen) Poelt, Lichenostigma radicans Calat. & Barreno, Placidionpsis cust-nani (A. Massal.) Körb., Placidium tenellum (Breuss) Breuss, Polyblastia albida Ar-nold, Rinodina castanomela (Nyl.) Arnold, R.interjecta (Müll.Arg.) H.Mayrhofer,Scheid. & Sheard, R.luridata (Körb). H.Mayrhofer, R. Roscida (Sommerf.) Arnold,Staurothele bacilligera (Arnold) Arnold, S. caesia (Arnold) Arnold, Thelidium inca-vatum (Nyl.) Mudd ve Xanthoparmelia glabrans (Nyl.) O.Blanco, A.Crespo, Elix, D.Hawksw. & Lumbsch Türkiye için yeni kay›tt›r. Çal›flma alan›nda bulunan liken ve li-kenikol mantar türlerinden 183’ü Malatya, Elaz›¤ ve Ad›yaman için yeni kay›tt›r.

Anahtar Sözcükler: Malatya, Elaz›¤, Ad›yaman, Liken, Flora

MALATYA-ELAZI⁄-ADIYAMAN ‹LLER‹ L‹KEN FLORASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ayflen TÜRKFen FakültesiBiyoloji Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Mehmet CANDANBafllang›ç Tarihi : A¤ustos 2003Bitifl Tarihi : Eylül 2006Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

54

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 2 5 6

Ö Z E T

Porselen karo bünyelerinin sinterleme davran›fllar› ve sinterleme h›z›-kompozis-yon iliflkilerinin belirlenmesine yönelik yap›lan bu çal›flmada yüksek beyazl›kta an-cak maliyeti düflük porselen karo reçetelerinin gelifltirilmesi ve ayn› zamanda yerlikillerin standart beyazl›kta ürün üretiminde kullanabilirli¤i amaçlanm›flt›r. Buamaçlar do¤rultusunda Mg+2 ve/veya Ca+2 iyonlar›n›n porselen bünyeye ilavesininmaksimum sinterleme s›cakl›¤›, süresi ve piflme küçülmesi üzerine olan etkileri op-tik dilatometre cihaz› ile incelenmifltir. Kalsit, manyezit ve borik asit kullan›m› ilepiflme s›cakl›klar› ekonomik olarak kabul edilebilir seviyede olan zirkonsuz, yüksekbeyazl›kta bünyeler gelifltirilmifltir. Kalsit ve kaolen kullan›m›n›n beyazl›k üzerinde-ki etkinli¤i dikkate al›narak haz›rlanan reçetelerde, düflük kalitede yerli kil kullan›-m› ile standart beyazl›kta ürün üretilebildi¤i tespit edilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Porselen Karo, Sinterleme Davran›fl›, Kalsit, Manyezit

PORSELEN KARO BÜNYELER‹N‹N S‹NTERLEMEDAVRANIfiLARI VE S‹NTERLEME HIZI KOMPOZ‹SYON

‹L‹fiK‹LER‹N‹N BEL‹RLENMES‹Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ferhat KARA

Mühendislik Mimarl›k FakültesiMalzeme Bilimi ve Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Alpagut KARAGünefl Ç‹⁄DEM‹ROrhan ÇET‹N

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2003Bitifl Tarihi : Ekim 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

55

PROJE NO:0 5 1 0 3 6

Bu çal›flmada, nükleotid belleklere sahip kendi organize olabilen Yüzey PlazmonRezonans (SPR) çiplerin ve Kuvars Kristal Mikroterazi (QCM) elektrotlar›n DNA tayi-ninde kullan›lmas›, tasarlan›lan moleküler bask›lanm›fl polimerik (MIP) filmlerinmoleküler tan›mlama aç›s›ndan de¤erlendirilmesi ile guanozin belleklerle donat›lannanokabuklara sahip CdS kuvantum nokta nanosensörlerin haz›rlanmas› ve DNA ta-n›ma bölgeleri aç›s›ndan de¤erlendirilmesi araflt›r›lm›flt›r. Çal›flman›n birinci afla-mas›nda, molekül belleklerin oluflturulmas› basama¤›nda kullan›lmak üzere metak-roilamidosistein (MAC), metakroilamidohistidin (MAH), MAC-Hg(II) ve MAH-Pt(II)monomer sistemlerinin sentezi ve karakterizasyonu gerçeklefltirilmifltir. Çal›flman›nikinci bölümünde, MAH-Pt(II)-Guanozin, MAC-Hg(II)-Adenin ve MAH-Pt(II)-Guaninön organize monomer sistemleri kullan›larak DNA n›n ba¤lanma bölgelerini tan›yanbelleklerin SPR çip ve QCM elektrot yüzeyinde oluflturulmas› çal›flmalar› yap›lm›flt›r.Çal›flman›n üçüncü bölümünde ise guanozin belleklere sahip CdS kuvantum noktananosensörlerin DNA tan›ma bölgeleri aç›s›ndan etkinli¤i ve guanozin, guanin, ss-DNA, ds-DNA tayininde kullan›labilirli¤i araflt›r›lm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Molekül Bask›lanm›fl Polimerler (MIP), Yüzey Plazmon Rezo-nans (SPR), Kuvars Kristal Mikroterazi (QCM), Kuvantum NoktaNanokristaller, Guanozin Bazl› Sentetik Reseptörler, CdS Na-nokristaller

DNA’YI TANIMA BÖLGELER‹NE SAH‹P MOLEKÜLER BASKILANMIfi POL‹MER TEKN‹⁄‹NE DAYALI B‹YOSENSÖR

GEL‹fiT‹R‹LMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. R›dvan SAYFen FakültesiKimya Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Sibel EM‹R D‹LTEM‹ZBafllang›ç Tarihi : Temmuz 2005Bitifl Tarihi : Ekim 2006Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

56

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 1 0 3 6

Ö Z E T

Bu çal›flmada, florlu fosfit ligand› içeren Rh(I) kompleksi ve uzun zincirli florlualkil grubu ba¤lanm›fl piridin ligand›n›n Rh(I) ve Pd(II) kompleksleri sentezlenerekFT-IR, NMR ve Elementel Analiz yöntemleri ile karakterizasyonu yap›lm›flt›r. Her ikikatalizör içinde skCO2 koflullar›nda yap›lan kalitatif çözünürlük testlerinde çözün-menin gerçekleflti¤i gözlenmifltir. Sentezlenen Rh(I) ve Pd(II) komplekslerinin kata-litik aktivitesi, C=C ba¤› içeren ve farkl› kimyasal çevrelere sahip olefinlerin (sitiren,1-okten, t-2-okten, siklohekzen) hidrojenasyon tepkimeleri için araflt›r›lmas› süper-kritik CO2 ortam›nda yap›lm›flt›r. Karfl›laflt›rma amaçl› olarak ayn› reaksiyonlar orga-nik çözücülerde de (toluen, aseton, metanol gibi) tekrarlanm›flt›r. 1-okten hidroje-nasyonu ürünü ço¤unlukta n-oktan ve düflük oranda izomerlerine dönüflmüfltür. Si-tiren hidrojenasyon ürünü olarak tek madde etil benzen oluflumu GC-MS ile tespitedilmifltir. Pd(II)-florlualkillenmifl piridin kompleksi ile skCO2 ortam›nda sitirenhidrojenasyonun kinetik çal›flmas› yap›lm›flt›r. Aktivasyon parametreleri 340 K s›-cakl›k için hesaplanm›flt›r. Her iki Rh(I) ve Pd(II) kompleksinin olefinlerin hidrofor-mülasyonuna karfl› aktif olmad›¤› yap›lan denemeler sonunda gözlenmifltir. Sonuçolarak, skCO2 ortam›n›n olefinlerin hidrojenasyonunda çevre dostu bir reaksiyon or-tam› olarak klasik organik çözücülere göre genel anlamda daha etkin oldu¤u tespitedilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Hidrojenasyon, Süperkritik Karbondioksit, Homojen Kataliz.

FLORLU FOSF‹T L‹GANDI BA⁄LANMIfi RODYUMKATAL‹ZÖRÜNÜN SENTEZLENMES‹ VE SÜPERKR‹T‹K

KARBOND‹OKS‹T ORTAMINDA HOMOJEN KATAL‹ZLEME ‹LEOLEF‹NLER‹N H‹DROJENASYON VE H‹DROFORMÜLASYON

TEPK‹MELER‹NE UYGULANMASININ ARAfiTIRILMASI

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. ‹brahim KAN‹Fen FakültesiKimya Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Filiz YILMAZ fi‹fiMANBafllang›ç Tarihi : May›s 2005Bitifl Tarihi : Ekim 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

57

PROJE NO:0 1 1 0 4 2

Bu projede Centaurea L. Cinsi Psephello›dea Bo›ss. (Sosn.) seksiyonuna ait tür-lerin (Centaurea mucronifera DC., Centaurea pyrrohoblephara Boiss., Centaureagracillima Hausskn. Ex.Bornm., Centaurea taochia Sosn., Centaurea bornmuelleriHausskn. Ex. Bornm., Centaurea brevifimbriata Hausskn. Ex. Bornm., Centaureahuber-morathii Wagenitz, Centaurea schiskinii Tzelev, Centaurea pargamaceaDC., Centaurea hadimensis Wagehitz, Ertu¤rul&Dural) taksonomik ve ekolojiközellikleri araflt›r›lm›flt›r.

Seksiyona ait türlerin morfolojik özellikleri, do¤al yay›l›fl alanlar›n›n biyoiklimözellikleri, anakaya ve jeolojik özellikleri, bitki (kök, gövde ve yaprak) beslenme ele-mentleri, topraklar›n fiziksel ve kimyasal özellikleri, türlerin morfolojik karakterleri-nin kendi aralar›ndaki iliflkiler, morfolojik özellikleri ile beslenme elementleri ara-s›ndaki iliflkiler, morfolojik yap›lar› ile topraklar›n fiziksel ve kimyasal özellikleriaras›ndaki iliflkiler, tohum çimlenme özellikleri ve yay›l›fl alanlar›n›n flora ve veje-tasyon özellikleri incelenmifltir.

Ayr›ca türlerin populasyon içi ve populasyonlararas› morfolojik ve ekolojik ben-zerlikler ile farkl›l›klar› istatistiksel yöntemler kullan›larak ortaya ç›kar›lm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Centaurea, Psephello›dea, Birey Ekolojisi

CENTAUREA L. C‹NS‹ PSEPHELLOIDEA BOISS. (SOSN.)SEKS‹YONUNA A‹T TÜRLER‹N EKOLOJ‹K ÖZELL‹KLER‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ersin YÜCELFen FakültesiBiyoloji Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Sezgin ÇEL‹KBafllang›ç Tarihi : May›s 2004Bitifl Tarihi : Kas›m 2006Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

58

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 2 0 4

Ö Z E T

SiAlON seramikleri yüksek mekanik ve kimyasal özellikler göstermeleri ve buözelliklerini yüksek s›cakl›klarda da korumalar› nedeniyle pek çok mühendislikuygulamas›nda tercih edilmektedirler. Ancak sahip olduklar› karmafl›k kristal ya-p› nedeniyle k›smen düflük termal iletkenli¤e sahiptirler. Bu nedenle SiAlON sera-mikleri iletkenli¤i düflük malzemeler olarak kabul edilmifl ve iletkenlik davran›fl›-n› etkileyen parametreler daha önce detayl› olarak incelenmemifltir. Ayr›ca SiAlONseramikleri içinde α-SiAlON polimorfu, efl eksenli mikroyap›sal geliflimi nedeniylek›smen düflük toklu¤a sahiptir ve son y›llarda yap›lan çal›flmalar bu malzemenintoklu¤unu iyilefltirmek amac›yla çubuksu α-SiAlON tanelerinin gelifltirilmesi üzeri-ne yo¤unlaflm›flt›r.

Bu projede, SiAlON seramiklerinin mühendislik amaçl› uygulamalar› için önemteflkil eden tokluk ve termal iletkenlik davran›fllar› incelenmifltir. Bu amaçla SiAlONseramiklerinde kompozisyon de¤iflimi, tane s›n›r faz›, mikroyap›, ikinci faz ilavesive kat› çözünürlük oran› de¤ifliminin termal difüziviteye etkisi ve çekirdek ilavesi ilede mikroyap›n›n geliflimi incelenmifltir. Sonuç olarak termal iletkenlikte en etkiliparametrelerin, kompozisyon de¤iflimi ve sistemdeki oksijen miktar› oldu¤u görül-müfltür. Seçilen bir α-SiAlON sistemi üzerinde yürütülen modelleme çal›flmas›ndada, gerçek mikroyap› üzerinde uygulanan sonlu elemanlar analizi çözümü ile eldeedilen iletkenlik de¤eri ve deneysel olarak elde edilen termal iletkenlik de¤erininuyumlulu¤u gösterilmifltir. Bu sonucun, bir SiAlON serami¤inin mikroyap›s›na bak›-larak, o sistemden elde edilebilecek iletkenli¤in belirlenmesinde yada arzu edilenbir iletkenlik de¤eri için malzeme tasar›m›nda önemli olaca¤› düflünülmektedir. Çe-kirdek ilavesi çal›flmas›nda ise, sistemdeki α-SiAlON miktar›n›n art›fl›yla beraber çu-buksu α-SiAlON tanelerinin geliflimi daha net olarak gözlenmifltir. Ayr›ca çekirdekyerine kompaktlanm›fl peletlerin k›r›lmas› sonucu elde edilen tozlar›n çekirdek yeri-ne kullan›lmas› durumunda da çekirdek ilave edilmifl sistemi benzer bir mikroyap›-sal geliflim gözlenmifltir. Bu durum, tehlikeli ve zor bir üretim prosesi olan kimyasalproses sonucu elde edilen çekirdek yerine, peletlerin k›r›lmas›yla elde edilen tozla-r›n çekirdek olarak kullanabilece¤ini göstermifltir.

Anahtar Sözcükler: Termal ‹letkenlik, Çekirdek, Si3N4, SiAlON, Sonlu ElemanlarAnalizi

α-SiAlON SERAM‹KLER‹NDE ÇEK‹RDEK ‹LAVES‹ ‹LE M‹KROYAPI GEL‹fi‹M‹ VE TERMAL ÖZELL‹KLER‹N

‹Y‹LEfiT‹R‹LMES‹Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Hasan MANDAL

Mühendislik Mimarl›k FakültesiMalzeme Bilimi ve Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. fieniz R.KUfiHANBafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : Kas›m 2006Proje Türü : Lisansüstü

59

PROJE NO:0 4 1 0 2 4

Güncel veri toplama tekniklerinden bir tanesini web’e dayal› anket oluflturmak-tad›r. Web’e dayal› anket çal›flmalar› web sayfas› üzerinden sayfay› ziyaret edenlerve e-mail adresleri üzerinden bir bilgisayar arac›l›¤›yla gerçeklefltirilmektedir. H›zl›,kolay ve daha çok yan›tlay›c›ya ulaflmaya olanak sa¤layan bu veri toplama tekni¤içal›flmam›z›n esas›n› oluflturmaktad›r. Bu çal›flmada ilgili bir web adresi belirlenerekbu sayfa üzerinden bu sayfay› ziyaret eden ve e-mail adresi olan üyeler üzerinden ikifarkl› anket uygulamas› planlanm›flt›r. Ayn› konuda ayn› anket formuna iki farkl› ya-n›tlay›c› grubunun verdikleri yan›tlar istatistiksel olarak karfl›laflt›r›lm›flt›r. ‹lanlar›narand›¤› sayfa olan ilan.gen.tr sayfas› anketin uygulanaca¤› sayfa olarak belirlen-mifltir. ‹lgili sayfada birer ay süre ile web sayfas›n› ziyaret edenlere ve e-mail yoluy-la üyelere ulafl›larak birer anket uygulanm›flt›r. Bu çal›flmada web sayfas›n› ziyareteden 102 yan›tlay›c› ve e-mail anketine ise 100 yan›tlay›c› kat›lm›flt›r. Haz›rlanan an-kette yan›tlay›c›lara ilgili web sayfas›n›n güncelli¤ine iliflkin tutum sorular› yan›ndakiflisel sorularda sorulmufltur. Uygulanan ankette her iki yan›tlay›c› grubunun ge-nelde tutum sorular›na verdikleri yan›tlarda istatistiksel olarak farkl›l›klar gösterdi-¤i belirlenmifltir. Fakat ilgili sayfay› kullanma ve yan›tlad›klar› anket formunun dü-zeninden her iki yan›tlay›c› grubunun memnun olduklar› görülmüfltür.

Çal›flma sonunda ayn› web sayfas›nda ayn› konu üzerinde uygulanan anket ça-l›flmas›na göre ilgili bir sayfay› ziyaret edenlerle e-mail adresi belli olarak olas›l›kl›örnekleme yoluyla belirlenen grubun gerçekten farkl› olduklar› söylenebilir. Ancakbu çal›flman›n zamana göre tekrarlanmas› sonuçlar üzerinde etkili olabilir. Çal›flma-n›n tekrarlanmas›nda örneklem say›s›n›n art›fl›na etki etmesi söz konusu olabilir. Da-ha büyük örneklemlerle çal›flmak sonuçlar› etkileyebilir.

Anahtar Sözcükler: Web Ortam›nda Anket, e-mail, ‹nternet

WEB’E DAYALI ANKET ÇALIfiMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Zerrin AfiANFen Fakültesi‹statistik Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Öztafl AYHANÖ¤r.Gör. Levent TERLEMEZÖ¤r.Gör. Dr. Sevil fiENTÜRK

Bafllang›ç Tarihi : Haziran 2004Bitifl Tarihi : Aral›k 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

60

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 1 0 1 6

Ö Z E T

Bu çal›flmada Tuz Gölü bakterilerinin karakterizasyonu ve bunlar›n mevsimselda¤›l›mlar›n›n belirlenmesi amaçlanm›flt›r.

Gölün 5 farkl› noktas›ndan A¤ustos 2003-Ekim 2005 tarihleri aras›nda örneklemeyap›lm›flt›r. Farkl› besiyerleri kullan›larak 122 adet aerobik halofilik bakterinin izo-lasyonu gerçeklefltirilmifl ve bu izolatlar›n baz› biyokimyasal ve antibiyotiklere kar-fl› hassasiyet testleri yap›lm›flt›r. Baz› izolatlar›n toplam hücre protein profilleri SDS-PAGE ile ç›kar›larak buradan oluflturulan benzerlik dendogramlar›, referans halofil-lerle ve kendi aralar›ndaki iliflkinin ortaya konmas›nda kullan›lm›flt›r.

Farkl› koloni morfolojisine sahip olan izolatlardan 25 tanesi seçilerek bunlar›n16S rRNA dizi analizlerine göre identifikasyonlar› gerçeklefltirilmifl ve bunlar›n Arc-haea domaininden Haloarcula, Haloferax, Halorubrum ve Halomicrobium ve Bacte-ria domaininden Chromohalobacter genusuna ait olduklar› belirlenmifltir.

May›s 2005, Temmuz 2005 ve Ekim 2005 örneklerinde ise kültür ba¤›ms›z test-lerle kommünite analizine yönelik çal›flmalar olan floresan in situ hibridizasyon(FISH), denatüre edici gradient jel elektroforezi (DGGE) ve 16S rRNA klonlar› ile genkütüphanesi oluflturulmas› metodlar› uygulanm›flt›r. FISH çal›flmalar› ile Bacteriaüyelerinden Salinibacter’in Tuz Gölündeki varl›¤› ilk defa olarak ortaya konmufl-tur. DAPI boyamalar› ile örneklerdeki Archaea, Bacteria ve toplam hücre say›lar›a盤a ç›kar›lm›flt›r.

DGGE yöntemi ile Archaea jelinden Haloquadra walsbyi, Archaeoglobus profun-dus, Halorubrum sp., Halobacterium saccharovorum ve Halorubrum orientalis, Bac-teria jelinden ise Cytophaga sp., Salinibacter ruber ve Halophilic eubacterium EHB-2 varl›¤› ilk defa olarak bildirilmifltir. 16S rRNA kütüphanesi çal›flmas›yla da dizianalizleri sonras› Archaea klonlar› aras›nda Haloquadra walsbyi, Halosimplex carl-sbadanse, Haloterrigena thermotolerans ve Halorubrum sp., Bacteria klonlar› içinSalinibacter ruber strain POLA 13, Salinibacter ruber strain POLA 18, Halophilic eu-bacterium EHB-2 ve Halophilic eubacterium EHB-4, Halanaerobacter lacunarum, Aci-netobacter baumannii ve Cytophaga sp. varl›¤› ilk defa olarak ortaya konmufltur.

Göldeki bask›n Archaea üyesi organizman›n Haloquadra walsbyi ve bask›n Bac-teria üyesinin Salinibacter ruber oldu¤unu gösterilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Tuz Gölü, Halofilik Archaea/Bacteric, FISH, DGGE, 16S rRNA GenKütüphanesi

TUZ GÖLÜ BAKTER‹LER‹N‹N KARAKTER‹ZASYONU VEMEVS‹MSEL DA⁄ILIMI

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. K›ymet GÜVENFen FakültesiBiyoloji Bölümü

Proje Ekibi : Mehmet Burçin MUTLU Bafllang›ç Tarihi : May›s 2004Bitifl Tarihi : Aral›k 2006Proje Türü : Lisansüstü

61

PROJE NO:0 4 0 2 0 3

Bu çal›flmada, katot bölmesinde kat› polimer elektrolitin kullan›ld›¤›, laboratu-var ölçekli elektrokimyasal reaktörde, sulu çözeltilerde organik bilefliklerin elektro-kimyasal olarak yükseltgenmesi gerçeklefltirilmifltir.

Organik bileflik olarak okzalik asit, formik asit, asetik asit, benzoik asit ve male-ik asit içeren çözeltilerin elektrokimyasal ar›t›m› sonucunda sadece formik asit veokzalik asit ile s›ras›yla % 95 ve % 97 KO‹ giderimine ulafl›lm›flt›r. Her iki sulu orga-nik çözeltinin laboratuvar s›cakl›¤›nda, pH’›n›n ayarlanmas› için kimyasal maddeve iletkenliklerinin artt›r›lmas› için destek elektrolit ilavesi gerekmeksizin düflükenerji tüketimi ile ar›t›labilirli¤i sa¤lanm›flt›r.

Laboratuvarda ayr› ayr› haz›rlanan okzalik asit ve formik asit içeren model çö-zeltilerin 7 saatlik elektrokimyasal ar›t›m› sonucunda s›ras›yla % 98 ve % 83 oran›n-da giderim verimleri elde edilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Organik Bileflik, Elektrokimyasal Yükseltgeme, OkzalikAsit,Formik Asit

SULU ORGAN‹K ÇÖZELT‹LER‹N ELEKTROK‹MYASAL YÖNTEMLE ARITILMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ülker BAKIR Ö⁄ÜTVERENMühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Dr. Ebru ÖNDERBafllang›ç Tarihi : May›s 2004Bitifl Tarihi : Aral›k 2006Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

62

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 0 2 3 0

Ö Z E T

‹çinde yaflad›¤›m›z çevre, bina iç mekânlar›ndan kentsel d›fl mekânlara, hattakenti çevreleyen do¤a parças›na kadar uzanan zincirleme bir yap› göstermektedir.Kamusal kullan›m› olan yap›lar, bu zincirleme yap› içinde hakça ve eflit bir flekildetoplumun tamam›na hizmet sunan yap›laflm›fl çevrenin önemli bir yap› stokunuoluflturmaktad›r. Ulafl›labilirlik, bu yap›lar›n kullan›labilirli¤inin ve gündelik yafla-ma kat›l›m›n ön kofluludur. Her insan›n yafl, cinsiyet, din, dil, ulus veya bedensel yada zihinsel vb. yeterlilik ay›r›m› gözetilmeksizin yap›laflm›fl çevreye ve gündelik ya-flama kat›l›m› ancak ulafl›labilirlikle sa¤lanmaktad›r. Bu çal›flma, Eskiflehir’de be-densel yetersizli¤i olan bireylerin kamusal kullan›m› olan yap›lara ve sosyal yaflamaulafl›labilirlik aç›s›ndan kat›l›m›n› ele almaktad›r.

Anahtar Sözcükler: Ulafl›labilirlik, Yetersizlik, Kamusal Yap›lar, Kullan›labilirlik,Sosyal Yaflam, Eskiflehir

BEDENSEL YETERS‹ZL‹⁄‹ OLAN B‹REYLER‹N KAMUSAL KULLANIMI OLAN MEKÂNLARA VE SOSYAL

YAfiAMA ULAfiILAB‹L‹RL‹K AÇISINDAN KATILIMIProje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Osman TUTAL

Mühendislik Mimarl›k FakültesiMimarl›k Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Atilla CAVKAYTARYard.Doç.Dr. Oya BEKLAN ÇET‹N

Bafllang›ç Tarihi : A¤ustos 2004Bitifl Tarihi : Ocak 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

63

PROJE NO:0 3 0 2 1 7

Bu çal›flmada, kapasitör deflarj kaynaklama tekni¤i kullan›larak SiAlON, Si3N4,Al2O3-SiC, SiAlON-SiC, Si3N4-TixCyNz ve PZT seramik malzemeleri çeflitli aratabakalarile (Al, Ti, Ag, Fe, paslanmaz çelik ve süperalafl›m) kaynaklanarak, çal›flma s›cakl›k-lar›nda ›s›l iflleme tabi tutulmufl ve arayüzey etkileflimlerinin incelenmesinin yan›s›-ra kapasitör deflarj tekni¤i kullan›larak hermetik s›zd›rmazl›k çal›flmas› da yap›lm›fl-t›r. Seramik-metal arayüzeyinde oluflan reaksiyonlar, element de¤iflimleri ve farkl›fazlar, enerji saç›l›ml› x-›fl›nlar› (EDX) kimyasal analiz dedektörüne sahip taramal›elektron mikroskobu (SEM) ile incelenmifltir. Ayr›ca ›s›l iflleme tabi tutulan ve tutul-mayan malzemelere kayma testi yap›larak, ›s›l ifllemin ba¤ mukavemetine etkisi in-celenmifltir. Genel olarak, kaplanm›fl Si3N4 numuneleri hariç, SiAlON ve Si3N4 numu-nelerde aratabaka hangi metal olursa olsun, seramikten Si, metalik aratabakaya di-füz olmakta ve ›s›l ifllem s›cakl›¤›na ba¤l› olarak farkl› arayüzey reaksiyon tabaka-lar› oluflturmaktad›r.

Anahtar Sözcükler: Kapasitör Deflarj, Seramik-Metal, Reaksiyon, Is›l ‹fllem, KaymaMukavemeti

KAPAS‹TÖR DEfiARJ KAYNAKLAMA TEKN‹⁄‹ ‹LE ÇOK KATMANLI SERAM‹KLER‹N ÜRET‹LMES‹ VE

METAL-SERAM‹K ARAYÜZEY REAKS‹YONLARININBEL‹RLENMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Servet TURANMühendislik Mimarl›k FakültesiMalzeme Bilimi ve Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Prof. Dr. Ayd›n DO⁄ANYard. Doç. Dr. Dilek TURANÖ¤r. Gör. Orkun TUNÇKANÖ¤r. Gör. Erman ÜZGÜR Arafl. Gör. Ramazan KALE

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : Ocak 2007Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

64

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 5 1 0 2 9

Ö Z E T

Bouligand-Contingent koni, Clarke koni, Radial koni, gibi farkl› te¤et konilerinon-smooth analiz, kontrol teori, viability teori gibi konularda önemli rol oynarlar(bkz.[1-17]), Küme konveks oldu¤unda bunlar çak›fl›rlar ve te¤et konisi ad›n› al›rlar.

Alt› bölümden oluflan bu çal›flman›n ilk bölümünde çal›flma için gerekli ta-n›mlar ve teoremler verilmifltir. ‹kinci bölümde ise Bouligand-Contingent konilertan›mlanm›fl, bu tan›ma denk ifadeler verilmifl ve BouliganContingent konilerintemel özellikleri ifade ve ispat edilmifltir. Ayr›ca bu koniler üzerindeki küme ifl-lemleri araflt›r›lm›flt›r.

Üçüncü bölümde kapal›, konveks küme üzerine izdüflüm tan›m› verilerek özel-likleri incelenmifltir. ‹zdüflüm kullan›larak, bir konveks kümenin te¤et konilerle d›fltan›mlamas› verilmifltir.

Dördüncü ve beflinci bölümlerde, s›ras›yla, Clarke ve Radial koniler tan›mlanm›fl,tan›mlara denk ifadeler araflt›r›lm›fl ve baz› özellikler kan›tlanm›flt›r. Beflinci bölü-mün sonunda konilerin karfl›laflt›r›lmas› yap›lm›flt›r.

Son bölümde Bouligand-Contingent koniler kullan›larak küme de¤erli dönü-flümler için Contingent türev ve Contingent epitürev kavramlar› tan›mlan›p özellik-leri incelenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Küme De¤erli Dönüflüm, Contingent Koni, Clarke Koni, RadialKoni, Contingent Türev, Contingent Epitürev

KÜME DE⁄ERL‹ DÖNÜfiÜMLER‹N TE⁄ET KON‹LER‹ VED‹FERANS‹YELLENEB‹LMELER‹ ÜZER‹NE

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Yalç›n KÜÇÜKFen FakültesiMatematik Bölümü

Proje Ekibi : ‹lknur ATASEVERBafllang›ç Tarihi : Temmuz 2005Bitifl Tarihi : Ocak 2007Proje Türü : Lisansüstü

65

PROJE NO:0 2 1 0 2 4

Bu projede baz› monoterpen ve baz› uçucu ya¤lar›n, hücre kültüründe yetifltiri-len hücreler üzerindeki genotoksik ve sitotoksik etkileri araflt›r›lm›flt›r.

Kekik, adaçay› ve defne uçucu ya¤› ile karvakrol, timol ve 1,8 sineolün; A549, V79379A ve CHO hücreleri üzerindeki sitotoksik etkileri, MTT (tetrazolyum), NR (NeutralRed ), BrdU (hücre ço¤alma) ve koloni formasyon yöntemleri kullan›larak araflt›r›l-m›flt›r. Elde edilen sonuçlara göre 1,8 sineolün uygulanan konsantrasyonlarda düflüksitotoksik etkiye sahip oldu¤u, kekik, adaçay› ve defne uçucu ya¤lar› ile karvakrol vetimolün doza ve zamana ba¤›ml› sitotoksik etki gösterdi¤i saptanm›flt›r.

CBMN (mikronükleus) testi verilerine göre, kekik ya¤›, timol ve 1,8 sineol, kültü-re edilmifl insan lenfositlerinde mikronukleus oluflumunu kontrol de¤erlerine göreönemli ölçüde artt›rarak genotoksik etki göstermifltir. MN oluflumu yönünden an-laml› bulunmayan karvakrol ile adaçay› ve defne esansiyel ya¤›n›n, pozitif muta-jenle muamele edilmifl hücrelere uygulanmas› sonucu ise herhangi bir anti-mutaje-nik etki saptanmam›flt›r.

HGPRT (mutasyon) testinde, kekik ya¤›n›n, varyans frekans› de¤erini önemli öl-çüde yükselterek, HGPRT gen mutasyonu aç›s›ndan etkin bir aktiviteye sahip oldu¤ugörülmüfltür. Di¤er yandan, kekik ya¤› bileflenlerinden olan karvakrolün bu aktivi-teyi çok düflük düzeyde gösterdi¤i, timol’ün de negatif bir etkiye sahip oldu¤u tes-pit edilmifltir. Defne ve adaçay› uçucu ya¤› ile 1,8 sineolün ise ilk dozlarda, varyansfrekans› de¤erini yükseltip, HGPRT gen mutasyonuna sebep olabilece¤i sonucunavar›lm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Uçucu Ya¤lar, Monoterpenler, Sitotoksisite, Genotoksisite

BAZI MONOTERPEN VE BAZI UÇUCU YA⁄LARINS‹TOTOKS‹K VE GENOTOKS‹K ETK‹LER‹N‹N

ARAfiTIRILMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. A. Tansu KOPARALFen FakültesiBiyoloji Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Berrin TÜYLÜYard.Doç.Dr. Seval KORKMAZYard.Doç.Dr. Mine KÜRKÇÜO⁄LUYard.Doç.Dr. Melih ZEYT‹NO⁄LUProf.Dr. K.Hüsnü Can BAfiERUzm.Biyolog Banu BARUTCA

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2002Bitifl Tarihi : fiubat 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

66

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 0 2 5 8

Ö Z E T

Gerçeklefltirilen bu projede, Eskiflehir bölgesinin rüzgar ve günefl potansiyelleri-nin belirlenmesi amaçlanm›fl ve bu kapsamda Anadolu Üniversitesi ‹ki Eylül Kampü-sü’ ne 30 m’lik bir direk tesis edilerek rüzgar h›z›, rüzgar yönü, günefl ›fl›n›m flidde-ti, bas›nç, s›cakl›k ve nem verileri belirli s›kl›klarda ölçülüp kaydedilmifltir. Bu veri-ler istatistiksel olarak analiz edilmifl ve bölgede enerji üretimi amac›yla rüzgar vegünefl enerjisinden faydalan›lmas›n›n mümkün olup olmad›¤› araflt›r›lm›flt›r.

Ayr›ca, proje kapsam›nda 1000 W’ l›k rüzgar türbini ve 8 adet 85 W’l›k günefl pa-nelinden oluflan toplam 1680 W güce sahip hibrid çal›flan bir rüzgar-günefl enerjiüretim sistemi tesis edilmifltir. Bu sistemin bölgede kurulabilecek bu tür sistemleriçin bir model teflkil etmesi hedeflenmifltir.

Avrupa’da ve Ülkemizde rüzgar çal›flmalar›nda s›kl›kla tercih edilen WAsP paketprogram› kullan›larak bölgenin rüzgar atlas› ç›kar›lm›flt›r. Ayr›ca rüzgar türbini verüzgar tarlas› simülasyonlar› yap›lm›flt›r. Ölçülen rüzgar ve günefl verileri kampusiçin enerji üretiminin mümkün oldu¤unu fakat küçük boyutlu sistemler düflünüldü-¤ünde ekonomik olmad›¤›n› gösterse de simülasyon sonuçlar› Eskiflehir’in yüksekkesimlerinde rüzgar türbini tesis edilmesi durumunda yüksek düzeyde ekonomikenerji üretiminin mümkün olabilece¤ini ve bölgede günefl enerjisi kullan›m›n›n daekonomik kayg›lar›n d›fl›nda uygun oldu¤unu göstermektedir. Proje kapsam›ndayap›lan çal›flmalar ile Eskiflehir bölgesinde rüzgar ve günefl enerjisinin birbirini ta-mamlay›c› nitelikte oldu¤u ve rüzgar-günefl gibi hibrid sistemlerin kurulmas›n›nuygunlu¤u ortaya ç›km›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Rüzgar, Günefl, Hibrid, Enerji, ‹ki Eylül Kampusü, WAsP.

A.Ü. ‹K‹ EYLÜL KAMPÜSÜ’NDE RÜZGAR VE GÜNEfiPOTANS‹YEL‹N‹ BEL‹RLEYEREK H‹BR‹D (RÜZGAR-GÜNEfi)

ENERJ‹ SANTRAL MODEL‹ KURMAKProje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Mehmet KURBAN

Mühendislik Mimarl›k FakültesiElektrik Elektronik Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Fatih Onur HOCAO⁄LUBafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : fiubat 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

67

PROJE NO:0 3 0 2 6 3

Bu projede insan yüzü resimleri için yeni bir kodlama ve arflivleme yöntemi ge-lifltirilmifltir. Yöntemde göz, kafl, burun, dudak gibi yüz bölgelerinin çeflitli örüntütan›ma yöntemleri kullan›larak otomatik olarak tan›mlan›p bölütlendirilmesi, eldeedilen her bölgenin ayr› ayr› de¤erlendirildi¤i bir kodlama yöntemi kullan›larak ar-flivlenmesi ve sisteme girilen bir yüz resminin arflivde bulunmas› (tan›ma) duru-munda arflivden ça¤›rma ile yüz resminin geri çat›lmas› ifllemleri gerçekleflmektedir.Yöntemin alt unsurlar› ve bilgisayar ortam›nda gelifltirilmifl yaz›l›m› tan›t›lm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Yüz Tan›ma, Yüz Bölütleme, Yüz S›k›flt›rma, Yüz Arflivleme,Vektör Nicemleme

YÜZ RES‹M ARfi‹VLER‹ ‹Ç‹N GÖRÜNTÜ SIKIfiTIRMA

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Ömer Nezih GEREKMühendislik Mimarl›k FakültesiElektrik Elektronik Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. fiükrü GÖRGÜLÜArafl.Gör. Hatice ÇINAR

Bafllang›ç Tarihi : Aral›k 2003Bitifl Tarihi : fiubat 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

68

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 1 0 1 9

Ö Z E T

Bu çal›flmada g›da örneklerinden, g›da çal›flanlar›ndan ve g›da alet-ekipman-lar›ndan Staphylococcus aureus ve Bacillus cereus bakterileri izole edilmifl veidentifikasyonu için geleneksel biyokimyasal testler ve VITEK sistemi kullan›lm›fl-t›r. Fenotiplendirme için antibiyotik duyarl›l›k testleri, SET-RPLA ve BCET RPLA testkitleri ile enterotoksin belirleme testi, FAME analizleri, genotiplendirme için iseSma I restriksiyon enzimi ile PFGE ve Eco RI ile otomatik ribotiplendirme yöntem-leri kullan›lm›flt›r.

Test edilen S. aureus izolatlar›ndan sadece dört g›da izolat›nda metisilin direncibelirlenmifltir. Mupirosin, teikoplanin, vankomisin’e karfl› direnç saptanmam›flt›r.‹zolatlar›n % 91,74’ü penisilin G’ye karfl› dirençli bulunmufltur. B. cereus izolatlar›n-da ise test edilen izolatlar›n hiçbirinde vankomisine direnç saptanmam›flt›r. %76’s›oxacillin, %40 amoxicillin, %27 gentamycin, %13 ciproflaxin ve %7’si oflaxacin’e di-rençli olarak saptanm›flt›r.

Test edilen üç S. aureus izolat›n›n hiçbir enterotoksini üretmedi¤i, üç izolat›n Cve D enterotoksinlerini birlikte üretti¤i, di¤er izolatlar›n ise D enterotoksinini üretti-¤i belirlenmifltir. BCET-RPLA ile test edilen 15 adet B. cereus izolat›ndan 13 diare tipenterotoksin üretme yetene¤indedir.

Bu çal›flma ile, S. aureus identifikasyonu için FAME analizine dayal› bir ya¤ asit-leri veri taban› oluflturulmufl ancak izolatlar›n ya¤ asidi profilleri ile kaynak aras›n-da kesin bir iliflki saptanamam›flt›r.

PFGE ve ribotiplendirme ile genotiplendirme çal›flmalar›nda bu yöntemlerinözellikle ayn› kaynaklardan izole edilen S. aureus ve B. cereus genotiplerinin belir-lenmesinde ve enfeksiyon yollar›n›n izlenmesinde güvenilir bir flekilde kullan›labi-lecekleri ortaya konmufltur.

Anahtar Sözcükler: Staphylococcus aureus, Bacillus cereus, VITEK, Ya¤ Asitleri,PFGE, Ribotiplendirme.

GIDA KAYNAKLI ENFEKS‹YONLARDA PATOJEN M‹KROORGAN‹ZMA KAYNAKLARININ ORTAYA

ÇIKARILMASIProje Yöneticisi : Prof.Dr. K›ymet GÜVEN

Fen FakültesiBiyoloji Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Dr. M.Burçin MUTLUDr. Aysel GÜLBANDILARP›nar ÇAKIR

Bafllang›ç Tarihi : Haziran 2004Bitifl Tarihi : fiubat 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

69

PROJE NO:0 4 0 2 5 3

SiAlON seramikleri, yüksek s›cakl›k mekanik ve ›s›l özelliklerinden dolay› uzunsüredir yap›sal ileri teknoloji seramikleri alan›nda bir ilgi kayna¤› olmaktad›r. Tekfaz içeren β-SiAlON seramikleri, Si3N4’e benzer özelliklere (yüksek tokluk, yüksekmukavemet ile birlikte iyi ›s›l iletkenlik ve α-SiAlON’a göre düflük afl›nma direnci)sahiptir. Di¤er taraftan tek faz içeren α-SiAlON seramikleri ise mükemmel sertlikgösterirken, mukavemet, tokluk ve ›s›l iletkenlik aç›s›ndan β-SiAlON’lar kadar iyiperformansa sahip de¤ildir. α ve β-SiAlON fazlar› termodinamik aç›dan dengedebulunabildiklerinden, her iki faz›n kombinasyonu ile optimum mikroyap›n›n vemekanik özelliklerin elde edilebilmesi mümkündür. Malzeme özellikleri genelliklemikroyap›yla ve mikroyap› da üretim prosesleri ve özellikle sinterleme aflamas› ilekontrol edildi¤inden, SiAlON seramiklerinin sinterleme davran›fl›n›n belirlenmesioldukça büyük önem arz etmektedir. Bu kapsamda çeflitli SiAlON kompozisyonlar›tasarlanarak, ön sinterleme ve sinterleme çal›flmalar› yap›lm›flt›r. Sinterlenenmalzemelerin mikroyap› incelemeleri ve mekanik karakterizasyonlar› yap›larak, yük-sek performans gösterece¤i düflünülen malzemeler için kesme performans testlerigerçeklefltirilmifltir. Elde edilen sonuçlar, proje kapsam›nda gelifltirilen SiAlONseramiklerinin ticari olarak kullan›lan Si3N4 kesici uçlara göre daha iyi performansgösterdi¤ini ortaya koymufltur.

Anahtar Sözcükler: SiAlON, Gaz Bas›nçl› Sinterleme (GPS), SiC, Mikroyap›

YÜKSEK AZOT GAZ BASINCI ALTINDA SiAlONSERAM‹KLER‹N‹N S‹NTERLEME DAVRANIfiININ

BEL‹RLENMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Hasan MANDALMühendislik Mimarl›k FakültesiMalzeme Bilimi ve Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Ferhat KARAProf.Dr. Servet TURANDoç.Dr. Alpagut KARAArafl.Gör. Ayfle KALEMTAfiNurcan ÇALIfi AÇIKBAfi

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : Mart 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

70

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 0 2 6 0

Ö Z E T

Bu çal›flmada, t›kaç ak›m reaktörde, bor katk›l› elmas elektrotlar kullan›larak,fleker endüstrisi at›ksular›n›n (fleker fabrikas› ve alkol fabrikas› at›ksular›) elektro-kimyasal yükseltgeme ile ar›t›m› araflt›r›lm›flt›r. Alkol fabrikas› at›ksuyunda; ak›myo¤unlu¤unun, destek elektrolit derifliminin, çözelti ak›fl h›z›n›n, s›cakl›¤›n ve pH’›n,fleker fabrikas› at›ksuyunda ise; ak›m yo¤unlu¤unun, destek elektrolit deriflimininve çözelti ak›fl h›z›n›n ar›tma verimine etkileri incelenmifltir. Bafllang›ç KO‹’si ∼4500mg/L olan alkol fabrikas› at›ksuyunda %96 ∼1000mg/L olan fleker fabrikas› at›ksu-yunda ise ∼%95 KO‹ giderimi elde edilmifl olup, her iki at›ksu için verilen deflarj li-mitleri sa¤lanm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Elektrokimyasal Yükseltgeme, Bor Katk›l› Elmas, Alkol ve fiekerFabrikas› At›ksuyu, KO‹, T›kaç Ak›m Reaktör

ELEKTROK‹MYASAL YÖNTEMLERLE fiEKER FABR‹KASI ATIKSULARININ ARITIMI

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Yusuf YAVUZMühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Ülker BAKIR Ö⁄ÜTVERENDoç.Dr. A.Savafl KOPARALÖ¤r.Gör. E.Esra GEREK

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : Mart 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

71

PROJE NO:0 1 1 0 6 6

Bu çal›flmada çeflitli konumlarda substituye 3,4-dihidro-4-okso-5H-piridazi-no[4,5-b]indol bileflikleri sentezlenmifltir. Bu bileflikleri yapmak için gerekli etil 1H-indol-2-karboksilat bilefli¤i fenil hidrazin ile etil piruvat›n reaksiyonu sonucu eldeedilmifltir. Bu bilefli¤in Vilsmeier formillenmesi sonucu etil 3-formil-1H-indol-2-karboksilat bilefli¤i elde edildi. Çeflitli asit-baz reaksiyonlar› ile indol halkas›n›n C-1konumundan metil ve etil türevleri oluflturuldu. Bunlar hidrazin türevleri ile reaksi-yona sokularak 3-substituye-5H-piridazino[4,5-b]indol türevleri elde edilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Piridazino[4,5-b]indol, 3-formilindol, 2-indolkarboksilat

B‹YOLOJ‹K ÖNEME SAH‹P BAZI ‹NDOL TÜREVLER‹N‹NSENTEZ‹ VE YAPILARININ AYDINLATILMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Alaattin GÜVENFen FakültesiKimya Bölümü

Proje Ekibi : -Bafllang›ç Tarihi : Aral›k 2001Bitifl Tarihi : Mart 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

72

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 5 1 0 5 3

Ö Z E T

Bu çal›flmada çeflitli 3,4-dihidro-4-okso-5H-piridazino[4,5-b]indol, 1-amino-3,4-dihidro-4-okso-5H-piridazino[4,5-b]indol, 4-amino-1,2-dihidro-1-okso 5H-pi-ridazino [4,5-b]indol türevleri, 1-hidrazino-3,4-dihidro-1-okso-5H-piridazino [4,5-b]indol ve 4-kloro-5-metil-5H-piridazino[4,5-b]indol bileflikleri sentezlen-mifltir.Bu bileflikleri yapmak için gerekli 3-formil-1H-indol-2-karboksilat, 3-siyano-1H-in-dol-2-karboksilat, 2-siyano-1H-indol-3-karboksilat bileflikleri ve çeflitli di¤er indoltürevleri haz›rland›. Bunlar hidrazin türevleri ile reaksiyona sokularak gerekli 5H-pi-ridazino[4,5-b]indol türevleri elde edilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Piridazino[4,5-b]indol, amino piridazino[4,5-b]indol,2-siya-noindol, 3-siyanoindol, indolkarbonitril.

BAZI ‹NDOL B‹LEfi‹KLER‹ ÜZER‹NE K‹MYASAL ÇALIfiMALAR

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Alaattin GÜVENFen FakültesiKimya Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. ‹lker AVANBafllang›ç Tarihi : Aral›k 2005Bitifl Tarihi : Mart 2007Proje Türü : Lisansüstü

73

PROJE NO:0 4 0 2 0 4

Bu çal›flmada malzeme ve parametrelerin zil tipi (cymbal) transdüserin sualt› vehava akustik performans›na etkileri deneysel ve sonlu elemanlar analizi (FEA) yön-temleriyle çal›fl›lm›flt›r. FEA ile deneysel sonuçlar›n birbirleriyle uyumlu olduklar› is-patland›ktan sonra, cymbal transdüserin sualt› performans› ve hidrostatik bas›nçalt›ndaki davran›fllar›n›n tesbiti için FEA kullan›larak genifl bir parametrik çal›flmagerçeklefltirilmifltir. Daha sonra cymbal transdüserin hidrostatik bas›nç alt›ndakibozunum mekanizmas›n›n sebepleri aç›klanm›flt›r. Daha yüksek bant geniflli¤ineulafl›lmas› için metal kapaklar›n alt›ndaki oyuk bofllu¤u polimer ile doldurulmufltur.Böylece visko-elastik sönümlenme yarat›lmaya çal›fl›lm›flt›r. Sualt› çal›flmalar›na ekolarak cymbal transdüserin hava akustik transdüseri olarak kullan›lmas›n›n uygun-lu¤u araflt›r›lm›flt›r.

Su içerisinde malzeme ve boyutsal parametrelerin de¤ifltirilmesiyle ilk rezonansmodunda 3-250 kHz aral›¤›nda ayarlama yap›labilmektedir. Ölçek faktörü, oyuk de-rinli¤i ve PZT kal›nl›¤›n›n sualt› al›c›/verici (TVR/FFVS) performans› üzerinde güçlüetkileri oldu¤u bulunmufltur. Ayr›ca transdüserin sualt› hassasiyeti ve hidrostatikbas›nç tölerans› üzerine en önemli etkiyi oyuk derinli¤i ve kapak malzemesinin ger-çeklefltirdi¤i belirlenmifltir. Bant geniflli¤i üzerine yap›lan ilk çal›flmalarda, bant ge-niflli¤inde istenen düzeyin kapak alt›nda polimer kullan›m›yla elde edilebilece¤igösterilmifltir. En son olarak cymbal transdüserin hava akustik transdüseri olarakkullan›lmas› için gelifltirilen yeni tasar›mla hava akustik ortam›nda yüksek de¤er-lerde ses bas›nc› elde edilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Cymbal Transdüser, Elektroakustik, Sonlu Elemanlar Anali-zi(FEA), Tasar›m Optimizasyonu, Piezoelektrik

Z‹L T‹P‹ P‹EZOKOMPOZ‹T TRANSDÜSER TASARIMLARI VEAKUST‹K UYGULAMALARI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ayd›n DO⁄ANMühendislik Mimarl›k FakültesiMalzeme Bilimi ve Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Ö¤r.Gör. Ali Erman ÜZGÜRBafllang›ç Tarihi : May›s 2004Bitifl Tarihi : Mart 2007Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

74

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 1 0 2 1

Ö Z E T

Bu projede, besinlerle d›flar›dan al›nan, büyüme, ço¤alma, sa¤l›¤›n devam›için gerekli olan ve g›da kaynakl› baz› hastal›klar›n teflhis ve çal›flmalar› için kul-lan›labilecek, suda çözünen vitaminlerin tayini için kapiler elektroforez yöntemigelifltirilmifltir. Bu yöntemde, 20 mM pH 9 borat tamponu kullan›lm›flt›r. Ay›r›m,iç çap› 75 µm olan, toplam 75-85 cm, etkin 50-65 cm uzunlu¤undaki ç›plak sili-ka kolonda, 18 kV’luk potansiyel uygulanarak, 10 sn gibi düflük hidrodinamik en-jeksiyonla, 200 nm’de gerçeklefltirilmifltir. Farkl› örneklerle çal›fl›l›rken farkl› içstandartlar kullan›lm›flt›r.

Farmasötik preparat, yo¤urt, bira mayas›, köpek mamas›, bebek mamas› ör-nekleri içerisinde bulunabilecek B-grubu vitaminleri için tekrarlanabilirlik ve ka-librasyon çal›flmalar› yap›lm›fl, elde edilen bulgulardan saptama ve tayin s›n›rla-r› hesaplanm›flt›r.

Yöntemin do¤rusall›¤›, do¤rulu¤u, seçicili¤i, kesinli¤i ile ilgili iyi sonuçlarelde edilmifltir. Gelifltirilen yöntem, çeflitli farmasötik preparat, yo¤urt, bira ma-yas›, köpek mamas›, bebek mamas› örneklerine suda çözünen vitaminlerin mik-tarlar›n›n belirlenmesi amac›yla uygulanm›flt›r. Bu yöntem, g›dalardaki suda çö-zünen vitaminlerin tayinindeki günlük s›ral› analizlerde kullan›labilecek umutverici bir yöntemdir.

Anahtar Sözcükler: Kapiler Elektroforez, Suda Çözünen Vitamin, B Vitamini, G›da,Validasyon

GIDALARDAK‹ SUDA ÇÖZÜNEN V‹TAM‹NLER‹N KAP‹LERELEKTROFOREZ YÖNTEM‹ ‹LE TAY‹N‹

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Ülkü Dilek UYSALFen FakültesiKimya Bölümü

Proje Ekibi : -Bafllang›ç Tarihi : Haziran 2004Bitifl Tarihi : Nisan 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

75

PROJE NO:0 4 0 2 5 1

Elektrik güç sistemlerinin gömülü mikroelektronik sistemler ve programlanabilirmant›k kontrolörleri (PLC’ler) ile analizi ve kontrolü, son y›llarda ortaya ç›kan veenerjinin iletimde ve kullan›mda kontrol edilmesi gereklili¤inin bir sonucudur. Do-¤al olarak talebin her y›l artt›¤› ve arz›n da ayn› oranda zorluklar içine girmeye bafl-lad›¤› bir dönemde elektrik enerjisinin en verimli ve kontrollü bir flekilde kullan›l-mas› gerekmektedir. Bu proje kapsam›nda gömülü sistemler ve PLC’ler kullan›larakmotorlar ve di¤er elektriksel yüklerin kontrolüyle ilgili çal›flmalar yap›lm›flt›r. Ayr›-ca motor veya jeneratörlerin çal›fl›rken gerçek zamanda herhangi oluflabilecek birhatan›n belirlenmesi amac›yla test edilmesine iliflkin çal›flmalar da yap›lm›flt›r. Ko-nuyla ilgili ve daha önce yap›lm›fl çal›flmalar›n hemen tümü teorik olup çok az› buprojede gerçeklenen flekliyle gerçek hayattaki sistemlere uygulan›p, test edilmifltir.Çal›flmalar›n tamam›, örne¤in tek bir motorun yada elektriksel yükün kontrolüne veizlenmesine yönelik yap›lm›flt›r ve benzer uygulamalar›n di¤er sistemlere uygula-nabilmeleri durumunda ne olaca¤› tart›fl›lmam›flt›r. Oysa baz› motor tipleri gerekmatematiksel model aç›s›ndan gerekse de fiziksel yap›lar› gere¤i çok benzerdirler vegelifltirilen tasar›mlar benzer motor ve jeneratör sistemlerine de uygulanabilir. Buçal›flmalar›n sonuçlar› ileride gerçeklefltirilmesi planlanan benzer projelere önemlibir kaynak olacakt›r.

Anahtar Sözcükler: Elektrik Güç Sistemleri, Programlanabilir Mant›k Kontrolörlei(PLC), Gömülü Mikroelektronik Sistemler.

ELEKTR‹K GÜÇ S‹STEMLER‹N‹N PLC’LER VE GÖMÜLÜM‹KROELEKTRON‹K S‹STEMLERLE ANAL‹Z‹ VE KONTROLÜ

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Altu¤ ‹FTARMühendislik Mimarl›k FakültesiElektrik-Elektronik Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. Do¤an Gökhan ECEDoç.Dr. Ayd›n AYBARYard.Doç.Dr. Hakan G. fiENELArafl.Gör. fiener A⁄ALARArafl.Gör. Hakk› U. ÜNALArafl.Gör. fiükrü GÖRGÜLÜ

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : Nisan 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

76

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 2 4 4

Ö Z E T

Polimer elektrolit membran yak›t hücrelerinde maliyeti etkileyen etmenlerdenbirisi de elektrotlar›nda katalizör olarak pahal› bir soy metal olan platinin kulla-n›lmas›d›r. Düflük katalizör içerikli Membran Elektrot Bileflkesi(MEB)’lerin üretil-mesinde alternatif olarak sputter (buharlaflt›rmal› püskürtme) yöntemi de kulla-n›lmaktad›r. Sputter yöntemiyle üretilen elektrotlar›n performans› ince film yön-temiyle üretilenlere göre biraz daha azd›r ancak katalizör yüklemesinde belirginbir düflüfl sa¤lanmaktad›r.

Bu doktora tez projesi kapsam›nda bir PEM yak›t hücresi MEB’i hem gelenekselhem de sputter yöntemi kullan›larak üretilmifl ve sputter yöntemiyle üretilenMEB’lerin Taguchi yöntemi kullan›larak optimize edilmesine yönelik araflt›rmalaryürütülmüfltür.

Anahtar Sözcükler: PEM Yak›t Hücresi, Sputter Yöntemi, Optimizasyon, Taguchi.

POL‹MER ELEKTROL‹T MEMBRAN YAKIT HÜCRES‹NDEK‹ MEMBRAN ELEKTROL‹T B‹LEfiKES‹N‹N PLAT‹N BUHARI

PÜSKÜRTME YÖNTEM‹YLE ÜRET‹M‹ VE EN‹Y‹LEfiT‹R‹LMES‹

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Süleyman KAYTAKO⁄LUMühendislik Mimarl›k FakültesiKimya Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Levent AKYALÇINBafllang›ç Tarihi : A¤ustos 2003Bitifl Tarihi : May›s 2007Proje Türü : Lisansüstü

77

PROJE NO:0 5 0 2 1 1

Bu çal›flmada patates (solanum tuberosum) ve badem (prunus dulcis) kabukla-r›, saf ve at›k yüksek yo¤unluklu polietilen hammadde olarak seçilmifl ve sabit ya-takl› reaktörde de¤iflik koflullarda piroliz ve birlikte pirolizleri gerçeklefltirilmifltir.Piroliz s›cakl›¤› , sürükleyici gaz ak›fl h›z›, su buhar› ak›fl h›z›, polimer oran› gibi de-¤iflkenlerin piroliz ürün verimleri üzerine etkisi incelenmifltir. Birlikte piroliz çal›fl-malar›nda en yüksek s›v› ürün verimine 5˚C/dk ›s›tma h›z›, 400cm3/dk sürükleyicigaz ak›fl h›z›, 500˚C piroliz s›cakl›¤›nda ve 2:1 polimer:biyokütle oran›nda patateskabuklar›nda %46,73, badem kabuklar›nda %50,88 ile ulafl›lm›flt›r. S›v› ve kat› ör-neklerinin spektroskopik ve kromatografik yöntemlerle yap›s› araflt›r›lm›flt›r. Poli-mer/biyokütle oran›n›n artmas›n›n piroliz s›v› ürünlerinin alifatik fraksiyonlar›ndabulunan n-parafin ve olefin oran›n› artt›rd›¤› belirlenmifltir. Piroliz koflullar›n›n uy-gun seçimi ile patates ve badem kabuklar›ndan, at›k yüksek yo¤unluklu polietilen-den ve biyokütleler ile plastik kar›fl›mlar›ndan petrole eflde¤er s›v› ürünlerin eldeedilebilece¤i saptanm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Patates ve Badem Kabu¤u, Birlikte Piroliz, Yüksek Yo¤unlukPolietilen, Karakterizasyon

FARKLI B‹YOKÜTLELER ‹LE SENTET‹K POL‹MERKARIfiIMLARININ B‹RL‹KTE P‹ROL‹Z‹

ELDE ED‹LEN ÜRÜN ÖZELL‹KLER‹N‹N BEL‹RLENMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ayfle EREN PÜTÜNMühendislik Mimarl›k FakültesiKimya Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Ö¤r.Gör. Eylem ÖNALBafllang›ç Tarihi : Nisan 2005Bitifl Tarihi : Haziran 2007Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

78

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 0 2 3 9

Ö Z E T

Süt endüstrisi at›ksuyu, organik maddeler, ask›da kat› maddeler, zehirli madde-ler, ya¤ ve gres içermektedir. Bu tür bir at›ksuyun akarsu, kanalizasyon sistemi ve-ya topra¤a deflarj edilmesi, al›c› ortamda önemli bir kirlili¤e neden olmaktad›r. Buçal›flmada iflletmelerde kullan›m› kolay ve ekonomik olabilecek elektrokoagülasyonyöntemi ile süt endüstrisi at›ksuyunun ar›t›labilirli¤i incelenmifltir. Ak›m yo¤unlu-¤unun, destek elektrolitin (Na2SO4), hidrojen peroksidin (H2O2) ve belirli pH de¤er-lerinin giderim verimi, ak›m verimi ve enerji tüketimi üzerinde etkisi çal›fl›lm›flt›r.Çal›flmada % 91,80 KO‹ giderimine ulafl›lm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Süt Endüstrisi, Elektrokoagülasyon, KO‹ Giderimi

SÜT VE SÜT ÜRÜNLER‹ ENDÜSTR‹S‹ ATIKSULARININ ELEKTROK‹MYASAL YÖNTEMLERLE ARITILMASI

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ülker BAKIR Ö⁄ÜTVERENMühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. A. Savafl KOPARALDoç.Dr. Erdem ALBEKDoç.Dr. Arzu Ç‹ÇEKYard.Doç.Dr. Yusuf YAVUZYard.Doç.Dr. Müfide BANARYard.Doç.Dr. Mine ALBEKYard.Doç.Dr. Ümran TEZCAN ÜNYard.Doç.Dr. Özgül GERÇELArafl.Gör. Dr. Ebru ÖNDERArafl.Gör. Filiz BAYRAKÇI KAREL

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : Haziran 2007Proje Türü : Altyap›

79

PROJE NO:0 4 0 2 1 2

Projede ZnO, BaTiO3 ve SnO2 metaloksit nanokristalin partikülleri kullan›larakelektroforetik kaplama yöntemi ile gaz sensörü uygulamas›nda kullan›labilecek filmkaplamalar›n›n gerçeklefltirilmesi hedeflenmifltir.

ZnO partikülleri iki farkl› flekilde ortalama tane boyutlar› 250 nm ve 120 nm ola-cak flekilde kimyasal ilaveli ö¤ütme ve homojen çöktürme yöntemleri ile elde edil-mifltir. Üretilen partiküller kullan›larak nanokristalin ZnO içeren süspansiyon ileelektroforetik kaplama yöntemi ile kaplama deneyleri gerçeklefltirilmifltir.

Hidrotermal yöntem ile üretilen ortalama tane boyutu 6 nm olan BaTiO3 na-nokristalin partiküleri ile süspansiyon haz›rlanm›flt›r ve stabilizasyon çal›flmalar›yap›lm›flt›r. Elektroforetik kaplama deneyleri haz›rlanan süspansiyon kullan›larakgerçeklefltirilmifltir.

Ortalama tane boyutu 60 nm olan SnO2 nanopartikülleri kullan›larak kararl› süs-pansiyon haz›rlanm›flt›r. Stabil süspansiyon eldesinden sonra elektroforetik kapla-ma deneyleri homojen kaplama eldesi için optimize edilmifltir.

Sensör uygulamas› için uygun interdijital elektrot dizayn› haz›rlanm›fl ve bask›devre yöntemi ile alümina altl›k üzerine iletken pasta fleklinde aktar›lm›flt›r. Alumi-na altl›klar›n iletken pasta ile elektrotlanmas›n›n ard›ndan ›s›l ifllem uygulanm›flt›r.SnO2’nin yan›c› gazlar› alg›lamada en uygun fonksiyonel malzeme olmas› nedeniy-le haz›rlanan SnO2 içeren süspansiyonlar kullan›larak kaplama interdijital devreüzerine yap›lm›flt›r.

Elde edilen kaplamalar›n kurutulmas› ve ›s›l ifllemi gerçeklefltirilerek yüzeyekaplaman›n daha kuvvetli olarak ba¤lanmas› sa¤lanm›flt›r.

Elektroforetik kaplama yöntemi ile nanokristalin SnO2 kaplanm›fl interdijitalelektrotlar›n gaz alg›lama testleri yap›lm›flt›r. Üretilen sensörlerin LPG gaz›n› alg›la-ma karakteristikleri bulunmufltur.

Anahtar Sözcükler: Elektroforetik Kaplama, ZnO, BaTiO3, SnO2, Gaz Sensörü

ELEKTROFORET‹K KAPLAMA YÖNTEM‹ iLE METALOKS‹TESASLI SENSÖR ÜRET‹M‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ayd›n DO⁄ANMühendislik Mimarl›k FakültesiMalzeme Bilimi ve Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. Ender SUVACISer.Yük.Müh.Göktu¤ GÜNKAYAMalz.Müh.Mevlüt GÜRBÜZ

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2004Bitifl Tarihi : Haziran 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

80

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 6 0 2 0 4

Ö Z E T

Arkeolojik belgeleme alan›nda uzaktan alg›lama, co¤rafi bilgi sistemleri, yerselfotogrametri, laser tarama, küresel konumland›rma sistemi gibi ileri teknoloji ürün-leri giderek daha yayg›n olarak kullan›lmaya bafllam›flt›r. Bu teknolojinin getirdi¤iyüksek h›z ve do¤ruluk, belgeleme çal›flmalar›nda etkin olmufltur. Do¤ru ve h›zl› fle-kilde yap›lamayan bir belgeleme arkeolojik çal›flman›n yavafllamas›na ve yap›n›nrestorasyonu ya da rekonstrüksiyonun do¤ru flekilde yap›lmamas›na neden olmak-tad›r. Bu bak›mdan bilimsel olarak arkeolojik çal›flman›n eksik kalmas›na yol aç-maktad›r. Bu teknolojiler günümüzde pek çok arkeolojik çal›flmalarda kullan›lmayabafllam›flt›r. Patara Hurmal›k Hamam›’n› konu olan bu bilimsel araflt›rma kapsam›n-da yukar›da sözü edilen tüm teknolojilere bir arada kullan›lm›fl ve bunlar›n avantaj-lar›, dezavantajlar› ve arkeolojik dokümantasyon amac›yla kullan›labilirlikleri-uy-gulanabilirlikleri araflt›r›lm›flt›r.

Patara Hurmal›k Hamam›, Bat› Likya Eyaletinin önemli bir kenti olarak hem Likyahamam mimarisi hem de Roma ‹mparatorluk dönemi hamam mimarisi içinde önem-li bir konuma sahiptir ve konu ile ilgili baz› kaynaklarda Hurmal›k Hamam›ndanbahsedilmifltir. Ancak bu kaynaklarda Hurmal›k Hamam› ile ilgili verilen birçok bil-gi, yap›n›n plan› baflta olmak üzere eksiklik ve/veya yanl›fll›klara sahiptir. Bunun engüzel örne¤ini, A. Farrington’un “The Roman Baths of Lykia” adl› eserinde verdi¤iHurmal›k Hamam›n›n plan› ile 2005 y›l›ndan itibaren yersel ve balon fotogrametrisiyard›m› ile ç›kar›lan plan birbiri ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda görmekteyiz.

‹leri teknolojilere dayal› bu yöntem, h›zl›, do¤ru ve kapsaml› belgeleme çal›fl-malar›n›n gerçeklefltirilmesini sa¤lam›flt›r. Disiplinler aras› bir projenin ürünü olanbu çal›flma, hiç kuflkusuz bundan sonraki arkeoloji ve yap› tarihi araflt›rmalar› içinde önemli bir örnek teflkil edecektir.

Anahtar Sözcükler: Co¤rafi Bilgi Sistemleri, Patara Hurmal›k Hamam›, Roma Ha-mam Mimarisi, Yersel Fotogrametri.

ARKEOLOJ‹ VE M‹MAR‹ REKONSTRÜKS‹YONÇALIfiMALARINDA YERSEL FOTOGRAMETR‹ VE GERÇEK

ZAMANLI KÜRESEL KONUMLANDIRMA S‹STEM‹ UYGULAMASI

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Alper ÇABUKMühendislik Mimarl›k FakültesiMimarl›k Bölümü

Proje Ekibi : Ö¤r.Gör. Abdullah DEVEC‹Ö¤r.Gör. Feray ERG‹NCANArafl.Gör. U¤ur AVDANDoç.Dr. Ferifltah ALANYALI

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2006Bitifl Tarihi : Temmuz 2007Proje Türü : Altyap›

81

PROJE NO:0 4 1 0 2 9

Bu çal›flmada, sürfaktan modifiye zeolitlerle (SMZ), sulardan nitrat (NO-3) gide-rimine çal›fl›lm›flt›r. Çal›flmalarda do¤al zeolit minerali olarak Gördes (Manisa) yöre-sine ait klinoptilolit kullan›lm›flt›r. Bu minerallerin yüzeylerini modifiye etmek içinise düz hidrokarbon zincirli kuaterner amin grubu sürfaktan olan hegzadesiltrime-tilamonyum-bromür (HDTMA) tuzu kullan›lm›flt›r. HDTMA’n›n zeolit üzerine adsorp-siyonu incelenmifltir. Bu amaçla FTIR, AFM, DTA-TGA ve DSC, zeta potansiyeli gibi çe-flitli ölçüm, görüntüleme ve analiz teknikleri kullan›lm›flt›r. Bunun sonucunda HDTMAadsorpsiyonunun iyon de¤ifltirme, elektrostatik ve hidrofobik etkileflim ile meydanageldi¤i belirlenmifltir.

Zeolitin zeta potansiyeli üzerine farkl› tür ve de¤erlikte elektrolitlerin etkisi ince-lenmifltir ve sadece FeCl3 ve Al(NO3)3 çözeltileri içerisinde zeta potansiyelinin naga-tiften pozitife dönüfltü¤ü görülmüfltür.

SMZ üzerine NO3 adsorpsiyonu için 5-250 mg/1’lik bafllang›ç NO3 çözeltileri ha-z›rlanm›flt›r. Do¤al pH’da adsorplanan nitrat miktar› 1,232 mg/g iken, bu de¤erpH=2’de 10,500 mg/g olmaktad›r. Nitrat adsorpsiyon verilerinin Langmuir ve Freund-lich adsorpsiyon modellerine uygunlu¤u araflt›r›lm›fl ve adsorpsiyon verilerinin Fre-undlich adsorpsiyon modeline uygun oldu¤u görülmüfltür. Kinetik verilerin pseudo-ikinci derece modele uygun oldu¤u belirlenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Do¤al Zeolit, Adsorpsiyon, Sürfaktan-Modifiye Zeolit, Nitrat

BAZI YÖRESEL DO⁄AL ZEOL‹TLERDEN SÜRFAKTAN-MOD‹F‹YE ZEOL‹TLER‹N HAZIRLANMASI VE

SÜRFAKTAN MOD‹F‹YE ZEOL‹TLER‹N ÇEfi‹TL‹ ENDÜSTR‹YEL UYGULAMALARI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ertu¤rul YÖRÜKO⁄ULLARIFen FakültesiFizik Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Sedef D‹KMENBafllang›ç Tarihi : A¤ustos 2004Bitifl Tarihi : A¤ustos 2007Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

82

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 5 0 2 4 0

Ö Z E T

Çevre Mühendisli¤i Bölümü, çevrenin hava, su ve toprak bileflenlerini kapsayandisiplinleraras› bir bilimdir. Bu bölümün ö¤rencileri Çevre Bilimleri ve Teknolojileri-nin farkl› alanlar›nda e¤itilmifl ve tecrübe kazanm›fl olmal›d›rlar.

Bu bak›fl aç›s› kapsam›nda bu proje ile bölüm altyap›s›n›n özellikle hava kalitesialan›nda zenginleflmesi sa¤lanm›flt›r. Eskiflehir’deki hava kirlili¤i özellikle geçmiflteciddi bir sorun olarak ortaya ç›kmaktad›r. Bu nedenle O3, NOx and CO analizörleriy-le donat›lm›fl olan hava kalitesi izleme istasyonu ‹ki Eylül Kampüsünde kurulmufltur.Bu tür izleme cihazlar›n›n yan›nda farkl› ortamlarda varolan iz miktardaki kirleticideriflimlerini belirleyebilmek için geliflmifl analitik cihazlar da edinilmifltir.

Hava kalitesi altyap›s›n›n ötesinde ö¤renci laboratuarlar›n›n altyap›s›n› gelifltir-meye yönelik çözünmüfl oksijenmetre, analitik terazi, ›s›t›c›, buzdolab› gibi teçhi-zatlarda bölüm altyap›s›na kazand›r›lm›flt›r.

Gelifltirilen altyap› bölüm ö¤retim üyeleri ve ö¤rencileri taraf›ndan kullan›lma-ya devam edilmektedir. Hava kirletici bileflenlerin monitorlanmas›na ve ölçümüneyönelik gelecek sene uygulanmaya konulmak üzere bir “Hava Kirlili¤i Laboratuvar›”dersi de oluflturulmufltur. Bu dersin, ö¤rencilerimize hava kirlili¤i konular›nda biröngörü kazand›raca¤› ve onlar› akademik ve ifl yaflamlar›nda ayr›cal›kl› k›laca¤› dü-flünülmektedir. Araflt›rma aç›s›ndan bak›ld›¤›nda ise sa¤lanan altyap› ile bölümü-müzde baz› araflt›rma projelerinin (TÜB‹TAK ve BAP) hayata geçti¤i, mevcut altyap›-n›n e¤itim ve araflt›rma kapsam›nda kullan›m›n›n ilerleyen dönemlerde de devamedece¤i aç›kt›r.

Anahtar Sözcükler: Hava Kalitesi, Hava Kirlili¤i, Altyap›

HAVA KAL‹TES‹ ‹ZLEME VE ÖLÇÜM ‹STASYONUNUNKURULMASI VE MODELLEME ALTYAPISININ

GÜÇLEND‹R‹LMES‹Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Serap KARA

Mühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. Tuncay DÖ⁄ERO⁄LUYard.Doç.Dr. Müfide BANARYard.Doç.Dr. Eftade GAGAÖ¤r.Gör. Ozan DEVR‹M YAYArafl.Gör. Aysun ÖZKANArafl.Gör. Özlem ÖZDENArafl.Gör. Zerrin ÇOKAYG‹LArafl.Gör. Barbaros M. KÖSE

Bafllang›ç Tarihi : A¤ustos 2005Bitifl Tarihi : A¤ustos 2007Proje Türü : Altyap›

83

PROJE NO:0 3 1 0 2 9

Ephemeroptera sucul ortamlarda çok ve yayg›n olarak bulunabilen bir gruptur,bundan dolay› biyolojik çal›flmalar ve sular›n kalitesinin ortaya konulmas› konula-r›nda, bu grubun taksonomilerinin belirlenmesi önem tafl›maktad›r. Klasik morfolo-jik analizler, birçok durumda, örneklerin gerçek taksa durumunu ortaya koyabil-mek için yeterli de¤ildir. Bundan dolay› bu çal›flmalar moleküler düzeydeki çal›fl-malarla desteklenmelidir. DNA çal›flmalar›, moleküler evrim çal›flmalar›nda yayg›nolarak kullan›lan önemli ve güçlü bir rolü üstlenmifltir.

Bu çal›flmada, moleküler yöntemler kullan›larak baz› Beatis (Beatidae, Ephe-moptera) türlerinin filogenetik iliflkileri moleküler düzeyde ortaya konulmufltur.Böylece bu grubun dünya standard›nda identifikasyonu yap›lm›fl olup, filogenetikiliflkileri belirlenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Beatis, PCR, Filogenetik.

BAZI BAET‹S TÜRLER‹N‹N DNA’LARI KULLANILARAK TAKSONOM‹K STATÜLER‹N‹N VE

F‹LOGENET‹K ‹L‹fiK‹LER‹N‹N BEL‹RLENMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Filiz SUSUZ ALANYALIFen FakültesiBiyoloji Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Nesil ERTORUNBafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : A¤ustos 2007Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

84

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 6 0 2 0 9

Ö Z E T

Bu çal›flmada, hint ya¤›n›n kütlece %1 oran›nda katalizör (Pb3O4) varl›¤›nda al-kali füzyonu ile mikrodalga sentez ünitesinde sebasik asit ve 2-oktanol elde etmekiçin uygun NaOH/ya¤ oran›, reaksiyon s›cakl›¤› ve reaksiyon süresi belirlenmifltir.

Çal›flmalar sonucunda, 8:15 NaOH/ya¤ oran›, 240˚C reaksiyon s›cakl›¤› ve 10 da-kika reaksiyon süresi ile teorik verim baz›nda %30,7 2-oktanol ve %25,5 sebasik asitelde edilmifltir. Elde edilen 2-oktanol ve sebasik asidin safl›klar› GC analizi ile belir-lenmifl olup sebasik asidin asitlik indisi ve erime noktas› tayin edilip standart de-¤erlerle uygunlu¤u tespit edilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Hint Ya¤›, Risinoleik Asit, 2-Oktanol, Sebasik Asit, MikrodalgaSentez Ünitesi.

H‹NT YA⁄INDAN DE⁄ERL‹ K‹MYASALLARIN ELDEED‹LMES‹

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Nezihe AZCANMühendislik Mimarl›k FakültesiKimya Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Elif DEM‹RELBafllang›ç Tarihi : May›s 2006Bitifl Tarihi : Eylül 2007Proje Türü : Yüksek Lisans

85

PROJE NO:0 5 0 2 0 2

Tar›msal at›k sulardaki kirletici bileflenler, özellikle bitki besin maddeleri ve se-diment baflta olmak üzere oluflturduklar› yo¤un kirlilik potansiyelleri, kirleticilerinkaynakta önlenememesi ve kaynakland›klar› ve etkiledikleri genifl alanlar nedeniy-le yayg›n kaynak kirlili¤i aç›s›ndan çok önemli bir yere sahiptir. Bu çal›flmada, Es-kiflehir yöresindeki tar›m arazilerinden, sulama dönemi ve sonras›nda yüzeysel sukaynaklar›na kar›flan sular›n, çeflitli su kalitesi bileflenleri aç›s›ndan karakterizasyo-nu gerçeklefltirilmifltir. Tar›msal at›k sular›n tafl›d›¤› sedimentin azalt›lmas› amac›y-la bu sulara eklenen sentetik veya biyolojik kökenli polimerlerin, sediment baflta ol-mak üzere azot ve fosfor gibi yayg›n kaynak kirlili¤i aç›s›ndan önemli oldu¤u düflü-nülen genel su kalitesi bileflenlerine ve özellikle bor ve tuzluluk gibi baz› bölgelereözgü parametreler üzerine olan etkileri incelenmifltir. Kirlilik kontrolü için kullan›la-cak selüloz mikro-fibrillerinin, bitki kal›nt›lar› gibi de¤iflik selüloz kaynaklar›ndanelde edilerek bu amaçla kullan›labilirliklerinin saptanmas›na çal›fl›lm›fl, bu amaçlaüretilen ksantatlar›n giderim performanslar› de¤erlendirilmifltir. Elde edilen sonuç-lar ›fl›¤›nda sentetik polimer olarak kullan›lan Poliacrilamid (PAM) en iyi giderimisa¤lamakta ve kaynakta giderim amac›yla tar›msal alanlarda kullan›m› önerilmek-tedir. Yap›lan çal›flmalar sonucunda do¤al maddelerden üretilen mikrofibrillerin gi-derim katk›lar›n›n ksantatlardan daha iyi oldu¤u bulunmufltur.

Anahtar Sözcükler: Poliakrilamid (PAM), Tar›msal At›k Su, Mikrofibril, Ksantat

TARIMSAL ATIKSULARA UYGULANAN BAZI SENTET‹K VEB‹YOLOJ‹K KÖKENL‹ POL‹MERLER‹N ETK‹LER‹N‹N

ARAfiTIRILMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Mine ALBEKMühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Yük.Müh.Demet UYGANYard.Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ

Bafllang›ç Tarihi : Ocak 2005Bitifl Tarihi : Eylül 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

86

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 2 0 5

Ö Z E T

Bu çal›flmada, katot bölmesinde kat› polimer elektrolitin kullan›ld›¤› laboratu-var ölçekli elektrokimyasal reaktörde organik bilefliklerin sulu çözeltilerde elektro-kimyasal olarak yükseltgenmesi ve efl anl› hidrojen gaz› üretimi gerçeklefltirilmifltir.

Organik bileflik olarak okzalik asit ve formik asit içeren çözeltilerin elektrokim-yasal ar›t›m› sonucunda s›ras›yla % 97 ve % 95 KO‹ giderimine ulafl›lm›flt›r. Her ikisulu organik çözeltinin laboratuvar s›cakl›¤›nda, pH’›n›n ayarlanmas› için kimyasalmadde ve iletkenliklerinin artt›r›lmas› için destek elektrolit ilavesi gerekmeksizindüflük enerji tüketimi ile ar›t›labilirli¤i sa¤lanm›flt›r. Yap›lan analizler sonucundaokzalik asit ve formik asitin ara ürün oluflturmaks›z›n CO2 ve H2O’a yükseltgendi¤ibelirlenmifltir.

Organik bilefliklerin elektrokimyasal olarak etkin bir flekilde yükseltgenmesi s›-ras›nda, sabit ak›fl h›z›nda, % 98-100 ak›m verimi ile% 99,999 safl›kta hidrojen gaz›üretilmifltir.

Ayn› geometriye sahip, seri ba¤l› iki elektrokimyasal reaktörde organik bileflikiçeren çözeltinin elektrokimyasal ar›t›m› s›ras›nda hidrojen gaz› üretim verimininhemen hemen iki kat artt›¤› belirlenmifltir.

Hidrojen gaz›n›n enerji kayna¤› olarak kullan›lmas› amac›yla bir PEM yak›t hüc-resinin çal›flmas› incelenmifltir. PEM yak›t hücresine 15 mL dk-1’lik hidrojen gaz› ak›flh›z› uyguland›¤›nda sistemin üretti¤i en fazla güç yo¤unlu¤unun 0,087 W cm-2 ol-du¤u belirlenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Elektrokimyasal Yükseltgeme, Formik Asit, Hidrojen Üretimi,Okzalik Asit, Organik Bileflik, PEM Yak›t Hücresi

ATIKSUYUN ELEKTROK‹MYASAL ARITIMIYLA H‹DROJENÜRET‹M‹ VE ALTERNAT‹F ENERJ‹ KAYNA⁄I OLARAK

KULLANILMASIProje Yöneticisi : Prof.Dr. Ülker BAKIR Ö⁄ÜTVEREN

Mühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. A.Savafl KOPARALYard.Doç.Dr. Yusuf YAVUZArafl.Gör. Dr. Ebru ÖNDER KILIÇArafl.Gör. Filiz BAYRAKÇI KAREL

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : Ekim 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

87

PROJE NO:0 4 0 2 5 2

“Ergonomi, çal›flanlar›n biyolojik, psikolojik özelliklerini ve kapasitesini gözönünde bulundurarak, insan - makina - çevre üçlü uyumunun do¤al ve teknolojikyasalar›n› ortaya koyan ve belirlenen yasalar çerçevesinde ekonomik ve insanc›l birsistemin dizayn›n› gerçeklefltiren disiplinli bir bilim dal›d›r.” Endüstri Mühendisle-ri ise, bu bilim dal›nda faaliyet gösteren yegane mühendislerdir.

Bu çal›flma kapsam›nda Endüstri Mühendislerinin özel ilgi alan› olan “Ergo-nomi Bilimi” aç›s›ndan önemli baz› cihazlar›n Endüstri Mühendisli¤i Bölümünekazand›r›lmas› ve çeflitli araflt›rma faaliyetlerinde ve ö¤rencilerin Endüstri Mü-hendisli¤i Uygulamalar› dersi kapsam›nda kullan›lmalar›n›n sa¤lanmas› amaç-lanm›flt›r. Bu anlamda, Eskiflehir yöresinde faaliyet gösteren KOB‹’lerdeki mevcutergonomik koflullar ilgili ergonomik cihazlar yard›m› ile tespit edilmifl ve iyilefl-tirme önerileri sunulmufltur.

Anahtar Sözcükler: Ergonomi, Çal›flma Koflullar›, Altyap›

ESK‹fiEH‹R’DEK‹ KOB‹’LER‹N ERGONOM‹K ÇALIfiMAKOfiULLARININ BEL‹RLENMES‹ VE ERGONOM‹ B‹L‹M‹ KAPSAMINDA KULLANILAN TEKN‹KLER YARDIMIYLA

KOfiULLARIN ‹Y‹LEfiT‹R‹LMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Musa fiENELMühendislik Mimarl›k FakültesiEndüstri Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Hülya AKBACAKArafl.Gör. Ilg›n ACARArafl.Gör. Banu DO⁄ANArafl.Gör. Fehime UTKAN

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : Ekim 2007Proje Türü : Altyap›

PR

OJ

EL

ER

88

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 5 0 2 0 6

Ö Z E T

Kurumsal Kaynak Planlama sistemi iflletmelerin ihtiyaçlar›na göre uyarlanabi-len, sat›c›lar taraf›ndan gelifltirilen veya entegre edilen, standart modüllerin (Üre-tim Planlama, Pazarlama Yönetimi, ‹nsan Kaynaklar› Planlama, Finansal Yönetimvb.) bir araya getirilmesiyle oluflturulan entegre bir yaz›l›m paketidir. Küreselleflenpazar ve artan rekabet büyük firmalar› oldu¤u gibi KOB‹’leri de ERP sistemi kullan-maya itmifltir. Endüstri mühendisi¤i, bu sistemlerin tasar›m› ve uygulanmas›nda enfazla rol alan meslektir.

Bu çal›flma kapsam›nda, Kurumsal Kaynak Planlama araflt›rma çal›flmalar›n›nyürütülmesi ve e¤itiminin verilmesi için gerekli olan alt yap› oluflturulmufltur. Gelifl-tirilen alt yap› bölümümüz ö¤retim elemanlar› ve ö¤renciler taraf›ndan kullan›l-makta, ö¤rencilere staj kapsam›nda e¤itimler verilmektedir. Ayr›ca bu alt yap› veverilen e¤itimler sayesinde üniversite – sanayi iflbirli¤i çerçevesinde projeler yapmaimkan› da mümkündür.

Anahtar Sözcükler: Kurumsal Kaynak Planlamas›, SAP, Altyap›

KOB‹LER’DE KURUMSAL KAYNAK PLANLAMASIS‹STEM‹N‹N UYGULANMASI VE ETK‹NL‹⁄‹N‹N

DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Musa fiENEL

Mühendislik Mimarl›k FakültesiEndüstri Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Nihal ERG‹NELArafl.Gör. Hülya AKBACAKArafl.Gör. Ilg›n ACARArafl.Gör. Banu DO⁄ANArafl.Gör. Fehime UTKAN

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2005Bitifl Tarihi : Ekim 2007Proje Türü : Altyap›

89

PROJE NO:0 2 0 2 1 8

Yak›t hücreleri kimyasal enerjiyi do¤rudan elektrik enerjisine çeviren elek-trokimyasal cihazlard›r. Yak›t hücresi türlerinden birisi olan Polimer ElektrolitMembran Yak›t Hücreleri (PEMYH), yüksek güç yo¤unlu¤u ve enerji dönüflüm veri-mi, az yer kaplamas›, hafiflik ve düflük çal›flma s›cakl›¤› nedeniyle özellikle tafl›tlar-da ve tafl›nabilir cihazlarda tercih edilmektedir. Bir PEM yak›t hücresi son plakalar,bipolar plakalar ve membran elektrot bileflkesi (MEB) içermektedir. PEMYH’nin kalbisay›lan MEB ise anot ve katot olarak adland›r›lan ve bünyesinde katalizör olarakplatin içeren iki elektrotun aras›na bir polimer elektrolit membran›n yerlefltirilereksandviç haline getirilmesiyle elde edilmifltir.

Bu genel amaçl› araflt›rma projesinde bir PEMYH deneme istasyonu kurulmufl vePEMYH’nin çal›flma koflullar›n›n en iyilefltirilmesine yönelik olarak Taguchi deneytasar›m yöntemi kullan›larak deneyler yürütülmüfltür. Çal›flman›n daha sonrakiaflamas›nda geleneksel yöntemle MEB’ler üretilmifltir. Üretilen MEB’lerin perfor-manslar› literatürde standart olarak kabul edilen E-TEK MEB’in performans›ylak›yaslanm›fl, olumlu ve olumsuz yönleri ortaya konulmufl ve gelece¤e yönelik öner-ilerde bulunulmufltur.

Anahtar Sözcükler: PEM Yak›t Hücresi, Optimizasyon, MEB Üretimi.

POL‹MER ELEKTROL‹T MEMBRAN YAKIT HÜCRES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Süleyman KAYTAKO⁄LUMühendislik Mimarl›k FakültesiKimya Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Levent AKYALÇINBafllang›ç Tarihi : Eylül 2002Bitifl Tarihi : Ekim 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

90

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 1 0 1 8

Ö Z E T

Bu çal›flmada, Tetrahymena thermophila SB210 tek hücreli organizmas›n›n mito-jen ile aktive edilen protein kinaz enzim ailesi 4. üyesi olan ve MPK4 ad› verilen gen,RT-PZR yöntemiyle rekombinant cDNA parças› olarak klonland›. MPK4 cDNA dizisin-den yola ç›k›larak elde edilen tahmini amino asit dizisinin biyoinformatik analizisonucunda, katalitik k›s›mda bulunmas› gereken 11 adet alt-domainine (I-XI) sahipoldu¤u ve sekizinci alt-domainin de TEY fosforilasyon motifini bulundurdu¤u gö-rülmüfltür. Sonuç olarak klonlanan parçan›n sadece katalitik domeini içeren rekom-binant bir cDNA parças› oldu¤u sonucuna var›lm›flt›r. MPK4 geninin mRNA miktar›-n›n çeflitli streslere ba¤l› de¤iflimi, RT-PZR temelli northern blot yöntemi ile incelen-mifltir. De¤iflik konsantrasyonlarda ki hidrojen peroksit stresleri alt›nda, MPK4 geni-nin mRNA miktar›, so¤uk ve s›cak stresine göre oldukça az veya yoktur denilebilir.So¤uk ve s›cak floku alt›nda MPK4 mRNA’s›n›n çoklu¤u bu genin bu flartlar alt›ndagörev alabilece¤ini düflündürmektedir. MPK4 cDNA üzerinde yap›lan 16 adet noktamutasyonu PZR yöntemiyle gerçeklefltirilmifl ve oluflturulan rekombinant versiyonklonlanm›flt›r. Böylelikle MPK4’ün E. coli BL21(DE3)pLysS’de rekombinant proteinolarak üretiminin alt yap›s› haz›rlanm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Tetrahymena thermophila, MAPK, MPK4, Tekhücreli, Rekombi-nant Protein.

TEK HÜCREL‹ HAYVAN Tetrahymena thermophila’n›nM‹TOJENLER TARAFINDAN AKT‹F HALE GET‹R‹LEN

PROTE‹N K‹NAZ (MAPK) ENZ‹M A‹LES‹NDENTtMAPK4’ÜN KLONLANMASI VE KISM‹ OLARAK

TANIMLANMASI Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Muhittin ARSLANYOLU

Fen FakültesiBiyoloji Bölümü

Proje Ekibi : Dr. Burçin MUTLUBafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : Ekim 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

91

PROJE NO:0 3 1 0 5 4

Polikristal ZnS yar›iletken filmleri planar ve sandviç yap›lar›nda amorf ve ZnOkapl› cam tabanlar kullan›larak püskürtme yöntemiyle elde edilmifltir. Üretilen ZnSfilmleri wurtzite yap›da kristallenmifltir ve 3.62 eV de¤erinde direkt bant aral›¤›nasahiptir. Numunelerin elektriksel özellikleri, ak›m voltaj karakteristikleri ve 40-300K s›cakl›k bölgesinde, farkl› ›s›tma h›zlar›nda ›s›l yolla uyar›lm›fl ak›m ölçümü ana-lizleri yard›m›yla incelenmifltir. Is›tma h›z› β2=0.06 Ks-1 olmak üzere tuzaklardakielektronlar›n farkl› bafllang›ç konsantrasyonlar› için elde edilen I(T) e¤rileri, ZnSfilmlerinin TSC e¤risinde gözlenen piklerin birinci-mertebeden özelliklere sahip ol-du¤unu göstermektedir. ZnS filminin tuzak parametrelerini belirlemek için, e¤riuyumu yöntemi kullan›lm›flt›r. Tuzaklar›n frekans faktöre v, yakalama tesir kesiti Sve yo¤unlu¤u Nt de¤erleri ZnS filmlerinin TSC e¤risinde gözlenen üç birinci-merte-beden pik için belirlenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Is›l Yolla Uyar›lm›fl Ak›m, Tuzak Parametreleri, Sandviç Yap›,Çinko Sülfür, Püskürtme Yöntemi

PÜSKÜRTME YÖNTEM‹YLE ELDE ED‹LEN ZnS F‹LMLER‹N‹NSANDV‹Ç VE DÜZLEMSEL FORMLARDA ELEKTR‹KSEL

ÖZELL‹KLER‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Muhsin ZORFen FakültesiFizik Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Evren TURANBafllang›ç Tarihi : Kas›m 2003Bitifl Tarihi : Ekim 2007Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

92

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 0 2 5 0

Ö Z E T

Bu çal›flmada, farkl› çeflitteki kay›s› çekirde¤i içlerinin ya¤ içerikleri ve ya¤›nözellikleri belirlenmifltir.

Tatl› ve ac› tipindeki kay›s› çekirde¤i içlerinin ya¤ verimleri s›ras›yla %47,8 ve%39,5 olarak belirlenmifltir.

‹ki farkl› türün (tatl› ve ac›) ya¤lar›n›n yo¤unluklar› (0,982 ve 0,853) ve k›r›lmaindisleri (1,4693 ve 1,4678) 25˚C’de belirlenmifltir. Ayn› ya¤lar›n asitlik indisi (1,235ve 0,39), iyot indisi (86,23 ve 82,23), sabunlaflma indisi (165,13 ve 168,05), peroksitindisi (3,51 ve 4,62), sabunlaflmayan madde miktar› (%3,00 ve %2,87), ester indisi(163,89 ve 167,66) belirlenmifltir

Anahtar Sözcükler: Prunus armeniaca L. ( Armeniaca vulgaris Lam.), Kay›s› Çekir-de¤i ‹çi Ya¤›, Ya¤ Asitleri

KAYISI ÇEK‹RDEK ‹Ç‹ YA⁄I EKSTRAKS‹YONU VE YA⁄INKARAKTER‹ZASYONU

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Mehmet R›za ALTIOKKAMühendislik Mimarl›k FakültesiKimya Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. H.Ferdi GERÇELYard.Doç.Dr. Nezihe AZCANArafl.Gör. Elif DEM‹RELArafl.Gör. Levent AKYALÇINArafl.Gör. Baflak Burcu UZUNArafl.Gör. Esin APAYDINArafl.Gör. Evren ARIÖZArafl.Gör. Elif ÖDEfiArafl.Gör. Hande ÇELEB‹Arafl.Gör. Sema AKYALÇIN

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : Kas›m 2007Proje Türü : Altyap›

93

PROJE NO:0 5 0 2 3 2

Bölümümüzde kurulan Polimer Elektrolit Membran Yak›t Hücreleri laboratuar›n-da geleneksel yöntemle üretilen membran elektrolit bileflkeleri (MEB), endüstride ifl-letilen bipolar plakalar ve paslanmaz çelik son plakalar seri olarak bir araya getiri-lerek 250W gücünde bir PEMYH y›¤›n› oluflturulmufltur. Oluflturulan PEMYH y›¤›n›deneme istasyonunda denenmifl, buradan elde edilen veriler, ticari olarak üretilenbir PEMYH’la verim ve maliyet yönünde k›yaslanarak olumlu ve olumsuz yönleri or-taya konulmufl ve gelece¤e yönelik önerilerde bulunulmufltur.

Anahtar Sözcükler: PEM Yak›t Hücresi, Hücre Y›¤›n›

250 WATT GÜCÜNDE B‹R PEMYH ÜRET‹M‹ VEKARAKTER‹ZASYONU

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Mehmet R›za ALTIOKKAMühendislik Mimarl›k FakültesiKimya Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. Süleyman KAYTAKO⁄LUYard.Doç.Dr. Baflak Burcu UZUNArafl.Gör. Dr. Levent AKYALÇINArafl.Gör. Esin APAYDIN VAROLArafl.Gör. Evren ARIÖZArafl.Gör. Elif ÖDEfiArafl.Gör. Hande ÇELEB‹Arafl.Gör. Sema AKYALÇINArafl.Gör. Elif YILDIZ DEM‹REL

Bafllang›ç Tarihi : Temmuz 2005Bitifl Tarihi : Kas›m 2007Proje Türü : Altyap›

PR

OJ

EL

ER

94

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 5 0 2 0 5

Ö Z E T

Co¤rafi bilgi sistemleri, yersel fotogrametri ve uzaktan alg›lama, jeodezi, co¤-rafya, jeoloji gibi farkl› disiplinler taraf›ndan kullan›lmakta olan teknolojilerdir. Buteknolojiler mimarl›k ve planlama çal›flmalar›nda da verilerin toplanmas›, arflivlen-mesi ve modelleme yap›lmas› için çok yararl›d›r.

Eskiflehir'in en eski yerleflim merkezi konumunda olan Odunpazar›, Osmanl› Ev-leri'nin yer ald›¤› kültür miras›m›z›n ö¤eleri olan sivil mimarl›k örneklerindendir.Odunpazar› eski mahalleleri, dar sokaklar›, eski evleri ve çeflmeleriyle "Eski Türkfiehri" görünümünü günümüze kadar korumufltur. 1978 y›l›nda ilk kez bafllat›lan ko-ruma çal›flmalar› sonuç vermifl ve 1988 y›l›nda Kültür ve Tabiat Varl›klar›n› KorumaKurulu'nca 154 adet sivil mimari örne¤i, 20 adet de an›tsal yap› koruma alt›na al›n-m›flt›r. Kirac›l›k oran›n›n yaklafl›k %80 civar›nda bulundu¤u yerleflmede, binalar›nbüyük bir bölümü k›smi olarak kullan›lmakta, yer yer tamamen terkedilmifl ve ol-dukça harap konutlar bulunmaktad›r. Yap›lar›n mimari ve estetik de¤erlerinin h›zlayok oldu¤u ve çevrenin özgün karakterini zedeleyen uygulamalar›n giderek yo¤un-luk kazand›¤› görülmektedir. Bu yap›lar›n ve kent dokusunun özgün karakterininkorunmas› ve kullan›lmas›; konut gereksiniminin bir bölümünün bu alandaki ko-nutlarla karfl›lanmas› ve kente kaliteli bir yaflam çevresi kazand›r›lmas› aç›s›ndanönemlidir.

Bu çal›flmada, belirtilen teknolojilerin mimarl›k ve planlama çal›flmalar›ndauygulanabilirli¤i, etkinli¤i ve yetenekleri, Odunpazar›’n›n yukar›da s›ralanan özel-likleri nedeniyle, Odunpazar› Tarihi Yerleflkesi örnek olarak al›narak araflt›r›lm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Sürdürülebilir Kalk›nma, Koruma, Yersel Fotogrametri, Uzak-tan Alg›lama, Co¤rafi Bilgi Sistemleri (CBS)

ODUNPAZARI KENTSEL S‹T ALANI KORUMA-YEN‹LEMEÖRNE⁄‹NDE YERSEL FOTOGRAMETR‹ YÖNTEM‹ VE

CO⁄RAF‹ B‹LG‹ S‹STEM‹ UYGULAMASIProje Yöneticisi : Doç.Dr. Alper ÇABUK

Mühendislik Mimarl›k FakültesiMimarl›k Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Osman TUTAL Yard.Doç.Dr. Ali ULUÖ¤r.Gör. Abdullah DEVEC‹Ö¤r.Gör. Feray ERG‹NCANArafl.Gör. U¤ur AVDANArafl.Gör. Figen KIVILCIM

Bafllang›ç Tarihi : Mart 2005Bitifl Tarihi : Kas›m 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

95

PROJE NO:0 6 0 2 1 1

Enformasyon Teknolojisine (IT) Dayal› Sanal Mimari Tasar›m Stüdyosunun Mi-marl›k E¤itim ve Ö¤retiminde Potansiyel Verimlili¤inin Araflt›r›lmas› için donan›mve yaz›l›m› ile detaylanm›fl derslik ihtiyac› bulunmufltur. Bu derslik ile ayn› zaman-da Mühendislik Mimarl›k Fakültesi’nde Matematik gibi ortak derslerin de bir defadave birden fazla noktadan ba¤lan›larak verilmesi amaçlanm›flt›r. Bu kapsamda yap›-lan toplant›larda mimari tasar›m stüdyolar›nda ve ortak derslerin verilmesinde ders-li¤in ne gibi donan›mlara ve yaz›l›mlara sahip olmas› gerekti¤i ortaya ç›km›flt›r. Mi-marl›k e¤itiminde bu tip biliflim tabanl› derslikler için sanal mimari tasar›m stüdyo-su ve dersler içinde sanal stüdyo terimleri literatürde mevcuttur. Bu stüdyonun ku-rulmas› ve aktif olarak kullan›lmas› ile özellikle amaçlanan, Anadolu Üniversite-si’nde geleneksel yöntemlerle sürdürülen mimari tasar›m stüdyolar›n›n ilk defa d›-fla aç›l›m›n› sa¤lamakt›r. Bu ba¤lamda, bugün özellikle ECTS kredi düzenlemeleriy-le okullar›n bütünleflti¤i, yer ve zamandan ba¤›ms›z etkileflimi yüksek bir stüdyoortam› sa¤lanm›flt›r. Bu stüdyo ortam›, ulusal ve uluslararas› tasar›m geliflim ve de-¤iflimlerinin içinde bir mimarl›k ö¤retimini getirmifltir ve uzaktan e¤itimin mimar-l›k alan›nda da kullan›m›n› sa¤lam›flt›r. Sanal stüdyo, fakültenin di¤er bölümlerininde d›fla aç›l›m›n› sa¤layacakt›r. Bu durumda E-Mimarl›k ve E-Mühendislik uygula-malar› Anadolu Üniversitesi’nin bu kanad›nda da bafllam›flt›r. Geliflen teknoloji pa-ralelinde biçimlenen ça¤dafl bir e¤itim özellikle e-konferans, e-workshop, e-panel,e- juri, e-ders, e-toplant› olarak farkl› kullan›mlar› olanakl› k›lm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Enformasyon Teknolojisi, Sanal Stüdyo, E-Mimarl›k, E-Mühendislik, Uzaktan E¤itim, ECTS

ENFORMASYON TEKNOLOJ‹S‹NE (IT) DAYALI SANALM‹MAR‹ TASARIM STÜDYOSUNUN M‹MARLIK E⁄‹T‹M VE

Ö⁄RET‹M‹NDE POTANS‹YEL VER‹ML‹L‹⁄‹N‹N ARAfiTIRILMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Leyla Yekdane TOKMANMühendislik Mimarl›k FakültesiMimarl›k Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Ruflen YAMAÇLIDoç.Dr. Alper ÇABUKYard.Doç.Dr. Hakan fiENELArafl.Gör. Özlem KANDEM‹RProf.Dr. Gülen ÇA⁄DAfiDr. Hakan TONG

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2006Bitifl Tarihi : Kas›m 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

96

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 1 0 5 4

Ö Z E T

Güney Marmara Bölgesinin Hydraenidae ve Hydrophilidae (Polyphaga: Coleop-tera) Limnofaunas›’n› tespit etmek amac›yla Temmuz-2004 ile A¤ustos-2006 tarihle-ri aras›nda 96 lokaliteden 8032 adet örnek toplanarak incelenmifl ve 2 familyaya ait14 cinse ba¤l› 48 tür ve 3 alttür (Limnebius claviger, L. corfidius, L. (s.str.) stagnalis,L. (s.str.) rubropiceus, L. (Bilimneus) atomus, L. (Bilimneus) corybus, L. (Bilimneus)myrmidon, L. (Bilimneus) perparvulus, Ochthebius metallescens metallescens, O.(Hymenodes) difficilis, O. (s.str.) fausti, O. (s.str.) foveolatus, O. (s.str.) inconspicu-us, O. (s.str.) lividipennis, O. (s.str.) mediterraneus, O. (s.str.) meridionalis, O.(s.str.) ragusae, O. (s.str.) semisericeus, O. (s.str.) uscubensis, O. (s. str.) viridis, O.(Asiobates) minimus, O. (Asiobates) striatus, Hydraena (s.str.) bodemeyeri, H.(s.str.) ciliciensis, H. (s.str) falcata, H. (s.str.) grandis, H. (s.str.) lapissectilis, H.(s.str.) pontica, H. (s.str.) prusensis, H. (s.str.) subimpressa, H. (Haenydra) graci-lis, H. (Haenydra) plastica plastica, H. (Phothydraena) paganettii, H. bilecikensis,Coleostoma (s.str.) orbiculare, Cercyon (Dicyrtocercyon) ustulatus, C. (s.str.) litto-ralis, Hydrochara dichroma, Chaetarthria seminulum, Laccobius (Microlaccobius)gracilis, L. (Dimorpholaccobius) obscuratus aegaeus, L. (Dimorpholaccobius) simu-latrix, L. (Dimorpholaccobius) striatulus, L. (Dimorpholaccobius) syriacus, Ana-caena lutescens, Enochrus (Lumetus) fuscipennis, E. (Lumetus) testaceus, Hydroc-hus flavipennis, Helochares (s.str.) obscurus, Limnoxenus niger, Paracymus scu-tellaris) tespit edilmifltir.

Tespit edilen türlerden Hydraena (s.str.) subimpressa ile Ochthebius (s.str.) se-misericeus ülkemiz faunas› için yeni kay›t iken, Hydraena bilecikensis bilim dünya-s› için yenidir. Bunun d›fl›nda Hydraenidae familyas›ndan Ochthebius (Hymenodes)difficilis, O. (s.str.) fausti, O. (s.str.) inconspicuus, O. (s.str.) lividipennis, O.s (s.str.)meridionalis, O. (s.str.) uscubensis, O. (Asiobates) minimus, Hydraena (s.str.) cilici-ensis, H. (s.str) falcata, H. (s.str.) grandis, H. (s.str.) lapissectilis, H. (s.str.) pontica,H.(Haenydra) gracilis,H. (Phothydraena) paganettii türleri ile Hydrophilidae famil-yas›ndan Coleostoma (s.str.) orbiculare, Cercyon (Dicyrtocercyon) ustulatus, C.(s.str.) littoralis, Hydrochara dichroma, Laccobius (Dimorpholaccobius) syriacus,Anacaena lutescens, Enochrus (Lumetus) fuscipennis, E. (Lumetus) testaceus türleriaraflt›rma bölgesinden ilk defa bildirilmektedir.

Anahtar Sözcükler: Hydraenidae, Hydrophilidae, Coleoptera, Güney Marmara Böl-gesi, Türkiye.

GÜNEY MARMARA BÖLGES‹N‹N HYDRAEN‹DAE VEHYDROPH‹L‹DAE (POLYPHAGA: COLEOPTERA)

L‹MNOFAUNASIProje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Mustafa TANATMIfi

Fen FakültesiBiyoloji Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Dr. Nesil ERTORUNBafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : Kas›m 2007Proje Türü : Lisansüstü

97

PROJE NO:0 5 2 9 4 8

Anadolu Üniversitesi, Çevre Sorunlar› Uygulama ve Araflt›rma Merkezi alt yap›projesi olarak yap›lan bu proje Kas›m 2005 – Kas›m 2007 tarihleri aras›nda gerçek-lefltirilmifltir. ‹limizde yay›l›fl gösteren de¤iflik bitki türlerinde (a¤açlar, çal›lar veotsu bitkiler) demir, bak›r, çinko, kurflun, krom, kadmiyum, nikel gibi a¤›r metal-ler ile kükürt dioksitten kaynaklanan kükürt analizleri yap›lm›flt›r. Ayn› bitki tür-lerinde besi elementlerinden Na, K, Ca ve P analizleri yap›larak kirlili¤in etkisisaptanm›flt›r. Endüstriyel alanlar, trafi¤in yo¤un oldu¤u bölgeler ve kentleflmeninetkisinin görüldü¤ü lokalitelerden toplan›lan bitki örneklerinde ve ayn› istasyon-lara ait toprak örneklerinde 4320 deney verisi elde edilmifl ve sonuçlar irdelendi-¤inde kirlili¤in biyolojik materyalle monitorlanmas›n›n Eskiflehir ilinde uygun biryöntem oldu¤u görülmüfltür.

Çevre Sorunlar› Uygulama ve Araflt›rma Merkezi alt yap› projesi olarak gerçeklefl-tirilen proje ile Merkez’in Akreditasyonu için gerekli cihaz ve malzemelerin teminigerçeklefltirilmifltir. 19 Nisan 2007 tarihinde Çevre Sorunlar› Uygulama ve Araflt›rmaMerkezi, Çevre ve Orman Bakanl›¤› Çevre Yönetimi Genel Müdürlü¤ü Çevre Analizle-ri Ön Yeterlilik Belgesi alm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Biyomonitorlama, Kirleticiler, Eskiflehir, Anadolu ÜniversitesiÇevre Sorunlar› Uygulama ve Araflt›rma Merkezi, Akreditasyon.

ESK‹fiEH‹R’DE ÇEVRE KAL‹TES‹N‹N B‹TK‹LER ARACILI⁄I ‹LEB‹YOMON‹TORLANMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Arzu Ç‹ÇEKMühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Ülker Ö⁄ÜTVERENDoç.Dr. A.Savafl KOPARALYard.Doç.Dr. Semra MALKOÇYard.Doç.Dr. Yusuf YAVUZAyflegül TÜRKELEmel ÇEL‹KEL

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2005Bitifl Tarihi : Kas›m 2007Proje Türü : Altyap›

PR

OJ

EL

ER

98

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 1 0 6 4

Ö Z E T

Bu çal›flmada, elektrokimyasal olarak sentezlenmifl ve modifiye edilmifl iletkenpolimerler glikoz, fenol ve parasetamol tayinlerinde kullan›lm›flt›r.

Glikoz tayinleri için, Pt elektrot yüzeyinde sabit gerilim elektropolimerizasyonuile glikoz oksidaz (GO) immobilize edilmifl polipirol haz›rlanm›fl ve kronoampero-metrik yöntemle glikoz tayinlerinde kullan›lm›flt›r. Ayr›ca, Pt ve cams› karbon (GC)elektrot yüzeylerinde sabit gerilimde CuO ve GO immobilize polipirol elektrotlar(Pt/PPy/CuO/GO ve GC/PPy/PTS/CuO/GO) haz›rlanm›flt›r. Bu elektrotlardan Pt/PPy/CuO/GO ile kronoamperometrik yöntem kullan›larak 0,00 V gibi düflük bir gerilimde4-14 mM glikoz deriflimi aral›¤›nda tayin yap›lm›flt›r. Son olarak GC elektrot yüzeyi-ne Prusyo Mavisi (PM) tabakas› kaplanm›fl ard›ndan sabit gerilimde ve gerilim tara-mal› olarak GO immobilize edilmifl polipirol elektrot haz›rlanm›flt›r. Haz›rlanan buelektrotlar ile kronoamperometrik ölçümler yap›lm›fl ve 1-14 mM aral›¤›nda glikoztayin edilmifltir.

Fenol tayinleri için, Pt elektrot yüzeyinde sabit gerilimde ve farkl› destek elek-trolitleri varl›¤›nda polipirol elektrotlar haz›rlanm›flt›r. Özellikle NaNO3 destek elek-troliti varl›¤›nda oluflturulan polipirol elektrotlar›n kararl› oldu¤u ve fenol tayinle-rinde kullan›labilece¤i bulunmufltur.

Parasetamol tayini için, kalem ucu elektrot yüzeyinde moleküler bask›lama yön-temiyle elektrokimyasal olarak polipirol sentezlenmifltir. Bask›lanm›fl elektrotlarkullan›ld›¤›nda parasetamol tayinlerinin giriflim yapan türlerin varl›¤›ndan önemliölçüde etkilenmedi¤i tespit edilmifltir. Ayr›ca bask›lanm›fl polipirol elektrotlar ilebaz› ilaçlardaki parasetamol miktarlar› belirlenmifl, yöntemin ve elektrotlar›n ge-çerlili¤ini tespit etmek için yüksek performansl› s›v› kromatografisi (HPLC) kullan›-larak ilaçlardaki parasetamol miktarlar› tespit edilmifltir. Sonuçlar kullan›lan yön-tem ve elektrotlar›n geçerlili¤ini göstermektedir.

Anahtar Sözcükler: Polipirol, Modifiye Elektrot, Glikoz, Fenol, Parasetamol

‹LETKEN POL‹MERLER‹N B‹YOSENSÖRLERDE KULLANIMIProje Yöneticisi : Doç.Dr. Yücel fiAH‹N

Fen FakültesiKimya Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Levent ÖZCANBafllang›ç Tarihi : Aral›k 2003Bitifl Tarihi : Kas›m 2007Proje Türü : Lisansüstü

99

PROJE NO:0 4 1 0 1 7

Bu çal›flmada, Centaurea L. Cinsi Phalolepis (Cass.) DC. seksiyonuna ait türlerin(Centaurea cadmea Boiss., C. aphrodisea Boiss., C.amaena Boiss. & Bal., C. lycia Bo-iss., C. luschaniana Heimerl, C. wagenitzii Hub.-Mor., C. tossiensis Freyn & Sint., C.hieropolitana Boiss., C. antalyense A. Duran & H.Duman) biyolojik, taksonomik veekolojik özellikleri araflt›r›lm›flt›r.

Bu çal›flma kapsam›nda türlere ait örnekler toplanarak morfolojik yap›lar› belir-lenmifl, ayr›nt›l› flekilleri çizilmifl ve kromozom say›lar› belirlenmifltir. Ekolojik çal›fl-malar kapsam›nda iklim analizleri yap›larak, ana kaya ve toprak özellikleri incele-nerek, türlere ait populasyonlar›n yap›sal özellikleri tespit edilmifltir. Toprak özel-likleri ile morfolojik karakterler aras›ndaki iliflki istatistiksel yöntemlerle analiz edi-lerek bitki-toprak iliflkileri ortaya konmufltur. Fitokimyasal bak›mdan türlerin uçucuya¤lar› mikrodistilasyon metoduyla elde edilmifl ve ya¤lar›n ana bileflenleri ortayakonmufltur.

Yap›lan incelemeler sonunda, morfolojik olarak türlerin flu ana kadar bilinendeskripsiyonlar›ndan farkl› özelliklere sahip olduklar› belirlenmifltir. Ay›r›m analizi-ne göre, türler birbirlerinden morfolojik olarak anlaml› bir flekilde ayr›lm›fllard›r.Türlerin temel kromozom say›lar› (x=9), C. hieropolitana (x=8) d›fl›nda birbirleriyleuyum göstermifltir. Morfolojik karakterlerin birbirleriyle, bitki organlar›ndaki bes-lenme elementleriyle ve topraklar›n fiziksel ve kimyasal özellikleriyle anlaml› iliflki-ler içinde olduklar› belirlenmifltir. Uçucu ya¤ ana bileflenlerinin büyük oranda ya¤asitlerinden olufltu¤u, bunun yan›nda fenol, seskiterpen ve alkan türevlerinin debaz› türlerde ana madde olarak bulundu¤u gözlenmifltir. Yap›lan ay›r›m (diskrimi-nant) analizine göre, türler birbirlerinden anlaml› bir flekilde ayr›lm›fllard›r.

Anahtar Sözcükler: Centaurea L., Phalolepis (Cass.) DC., Taksonomi, Ekoloji, Mor-foloji.

CENTAUREA L. C‹NS‹ PHALOLEPIS (CASS.) DC.SEKS‹YONUNUN TAKSONOM‹K VE EKOLOJ‹K ÖZELL‹KLER‹

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ersin YÜCELFen FakültesiBiyoloji Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Yavuz Bülent KÖSEBafllang›ç Tarihi : Temmuz 2001Bitifl Tarihi : Kas›m 2007Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

Ö Z E T

100

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 5 1 0 2 5

Ö Z E T

Bu çal›flmada kontrol fonksiyonlar› integral s›n›rl›, do¤rusal olmayan kontrolsistemlerin eriflim kümelerinin çeflitli topolojik özellikleri ile eriflim kümelerinin bafl-lang›ç parametreleri ile olan iliflkileri incelenmifltir. Ele al›nan sistemler, kontrolvektöre göre do¤rusal, konum vektörüne göre ise do¤rusal olmayan sistemlerdir.Ayr›ca sistemin kontrol fonksiyonlar› ∞ > p > 1 olmak üzere, Lp uzay›n›n ori-jin merkezli µ0 > 0 yar›çapl› kapal› yuvar›ndan seçilmifltir. Bir baflka ifade ilekontrol fonksiyonlar› integral s›n›rl› olarak al›nm›flt›r. Bu tür sistemlerin eri-flim kümelerinin Rn uzay›n›n kapal› ve s›n›rl› yani kompakt alt kümeleri oldu-¤u gösterilmifltir. Ayr›ca, eriflim kümelerinin bafllang›ç parametrelerine sürekliba¤›ml› oldu¤u da kan›tlanm›flt›r. Son olarak ise eriflim kümelerinin Hölder sürek-li oldu¤u kan›tlanarak, eriflim kümelerinin çap› için bir de¤erlendirme verilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Kontrol Sistem, Eriflim Kümesi, Lp Uzay›.

KONTROL FONKS‹YONLARI Lp SINIRLI S‹STEMLER‹NER‹fi‹M KÜMELER‹N‹N ÖZELL‹KLER‹

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Emrah AKYARFen FakültesiMatematik Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Bar›fl ERBAfiYard.Doç.Dr. Handan AKYAR

Bafllang›ç Tarihi : Haziran 2005Bitifl Tarihi : Kas›m 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

101

PROJE NO:0 4 0 2 2 2

Bu çal›flmada at›ksulardaki boyarmaddelerin, a¤›r metallerin ve pestisitlerin ad-sorpsiyon yöntemi ile giderimi incelenmifltir. Adsorban olarak laboratuvar ortam›n-da biyokütle kayna¤› olarak Euphorbia rigida’dan kimyasal aktivasyonla elde edi-len aktif karbonlar kullan›lm›flt›r. Sulu çözeltiden boyarmaddelerin giderimi ama-c›yla yap›lan ilk grup çal›flmada Euphorbia rigida’dan çinko klorür aktivasyonu ileelde edilen aktif karbon kullan›lm›fl ve çözelti pH’n›n boyarmadde giderimi üzerineoldukça etkili oldu¤u görülmüfltür. Temas süresinin boyarmadde giderimi üzerineetkisinin incelendi¤i bölümde ise adsorpsiyonun ilk saatlerde h›zl› gerçekleflti¤i da-ha sonra yavafllayarak 150 nci dakikadan sonra dengeye ulaflt›¤› belirlenmifltir. S›-cakl›¤›n sulu çözeltiden metilen mavisi gideriminde etkili bir parametre oldu¤u gö-rülmüfltür. S›cakl›¤›n 20˚C den 40˚C ye artt›r›lmas› ile giderimin artt›¤› gözlenmifltir.‹kinci grup çal›flmada sulu çözeltiden kurflun (II) iyonlar›n›n, Euphorbia rigida’dansülfürik asit aktivasyonu ile elde edilen aktif karbon kullan›larak giderimi çal›fl›l-m›flt›r. Adsorban madde derifliminin a¤›r metal giderimi üzerinde oldukça etkili ol-du¤u görülmüfl ve 0,8g/L de¤eri seçilmifltir. Çözelti pH’s›n›n metal adsorpsiyonuüzerine etkinli¤i araflt›r›lm›fl, enyüksek giderim pH 5 te bulunmufltur. S›cakl›¤›n su-lu çözeltiden a¤›r metal gideriminde etkili bir parametre oldu¤u görülmüfltür. S›-cakl›¤›n 20˚C den 40˚C ye artt›r›lmas› ile adsorpsiyon kapasitesinin 230,63 ten241,06mg/g’a yükseldi¤i gözlenmifltir. Üçüncü grup çal›flmada ise pestisit olarakseçilen alaklorun aktif karbonla giderimi amaçlanm›fl ancak güvenilir veriler eldeedilememifltir.

Anahtar Sözcükler: A¤›r Metal, Boyarmadde, Adsorpsiyon, Aktif Karbon

ADSORPS‹YON YÖNTEM‹ ‹LE BOYARMADDE A⁄IRMETALVE PEST‹S‹T G‹DER‹M‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Özgül GERÇELMühendislik Mimarl›k FakültesiÇevre Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Ülker BAKIR Ö⁄ÜTVERENDoç.Dr. H.Ferdi GERÇELDoç.Dr. A.Savafl KOPARALMuhammet ERYILDIZ

Bafllang›ç Tarihi : Haziran 2004Bitifl Tarihi : Aral›k 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

102

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 1 0 2 0

Ö Z E T

G›da endüstrisinde fermantasyon proseslerinde renk, koku, aroma gibi özellikle-rin oluflumu için bafllat›c› kültür olarak kullan›lan laktik asit bakterileri ayn› zaman-da antimikrobiyal aktiviteye de sahiptirler. Bu çal›flmada fermente g›da örneklerin-den toplam 500 adet laktik asit bakterisi izole edilmifltir. ‹zole edilen strainlerin an-timikrobiyal aktiviteleri sandvic-overlay ve agar difüzyon yöntemi ile test edilmifl-tir ve yüksek antimikrobiyal aktivite gösteren 52 izolat belirlenmifltir. Seçilen izolat-lar›n gösterdikleri antimikrobiyal aktivite üzerine çeflitli enzimlerin, farkl› s›cakl›kve pH’n›n etkisi agar difüzyon yöntemi ile araflt›r›lm›flt›r. Ayr›ca seçilen 80 izolat›nfizyolojik testlerle ve riboprinter sistem ile tan›mlama testleri yap›lm›flt›r. Yap›lantestler sonucunda izolatlar›n laktik asit, proteolitik aktivite ve hidrojen peroksitmiktarlar› s›ras›yla 0,153 – 22,96 mg/ml, 0,001 – 0,487 mg/ml ve 0,001 – 1,082 µg/mlaras›nda bulunmufltur. ‹zole edilen ve tan›mlanan laktik asit bakterilerinin ekzopo-lisakkarit üretim yetenekleri araflt›r›lm›fl ve yüksek oranda ekzopolisakkarit üretenizolatlar elde edilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Laktik Asit Bakterileri, Fermantasyon, Antimikrobiyal Aktivite,Fermente Ürünler, Ekzopolisakkari

FERMENTE OLMUfi ÜRÜNLERDEN LAKT‹K AS‹TBAKTER‹LER‹N‹N ‹ZOLASYONU TANIMLANMASI VE

EKZOPOL‹SAKKAR‹T (EPS) ÜRET‹M YETENEKLER‹N‹NARAfiTIRILMASI

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Merih KIVANÇFen FakültesiBiyoloji Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Zerrin ERDEMG‹LArafl.Gör. Meral YILMAZUz.Erdo¤an ÇAKIR

Bafllang›ç Tarihi : Haziran 2004Bitifl Tarihi : Aral›k 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

103

PROJE NO:0 4 1 0 5 7

Bu projede 4-boyutlu manifoldlar üzerinde tan›ml› olan Seiberg-Witten denk-lemlerinin benzerleri 7-boyutlu G2 manifoldlar› ve 8 boyutlu Spin (7) manifoldla-r› için yaz›lm›flt›r. Bu tip manifoldlar özel holonomiye sahip manifoldlar olarakadland›r›l›r.

Birinci bölümde Clifford cebirleri ve spin gruplar› tan›t›lm›fl ve bir tak›m aç›k izo-morfizmler elde edilmifltir. ‹kinci bölümde öncelikle vektör demetleri, bir vektör de-medi üzerindeki kovaryant türev ve e¤rilik kavramlar› incelenmifl, sonra asli lif de-metleri, bir asl› lif demedi üzerindeki konneksiyon 1-formu ve e¤rilik 2-formu kav-ramlar› incelenmifltir. Üçüncü bölümde G2 Lie grubunun ve yap› grubu G2 olan ma-nifoldlar›n temel özellikleri verilmifltir. Dördüncü bölümde Spin (7) grubu için fark-l› bir karekterizasyon verilip, yap› grubu (7) olan manifoldlara de¤inilmifltir. Beflin-ci bölümde 8-boyutta bir 2-formun kendine dualli¤inin farkl› tan›mlar› verilmiflbunlar aras›ndaki iliflkiler incelenmifltir. Alt›nc› bölümde meflhur Seiberg-Wittendenklemleri tan›t›lm›fl ve R4 üzerindeki farkl› spinc yap›s›na karfl›l›k gelen Seiberg-Witten denklemlerinin çözümlerinin birbirlerine transform edildi¤i gösterilmifltir.Yedinci bölümde G2-yap›s›na sahip 7-boyutlu manifoldlar üzerinde Seiberg-Wittendenklemleri yaz›lm›fl ve bu denklemlerin lokal ifadeleri aç›k olarak elde edilmifltir.Bu lokal ifadelere baz› aflikar olmayan çözümler bulunarak elde edilen denklemlerinçözümsüz olmad›¤› ispatlanm›flt›r. Sekizinci bölümde, yedinci bölümdekilerin ben-zerleri Spin (7)-yap›s›na sahip 8-boyutlu manifoldlar için yap›lm›flt›r. Yani Spin (7)yap›s›na sahip 8-boyutlu manifoldlar üzerinde Seiberg-Witten denklemleri yaz›lm›flve bu denklemlerin lokal ifadeleri aç›k olarak elde edilmifltir. Bu lokal ifadelere baz›aflikar olmayan çözümler bulunarak elde edilen denklemlerin çözümsüz olmad›¤› is-patlanm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Seiberg-Witten Denklemleri, Dirac Operatörü, Kendine Duallik,G2-Yap›s›, Spin-Yap›s›

7 VE 8 BOYUTLU MAN‹FOLDLAR ÜZER‹NDE SE‹BERG-WITTEN DENKLEMLER‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Nedim DE⁄‹RMENC‹Fen FakültesiMatematik Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Nilüfer ÖZDEM‹RBafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : Aral›k 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

104

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 6 0 2 0 7

Bu çal›flmada; biyokütle kayna¤› olarak, bu¤day, arpa, yulaf saman› ve m›s›rkoçan› seçilmifltir. Tüm deneylerde ortalama partikül boyutundaki biyokütle örnek-lerinin statik ortamda, 7˚C/dk ›s›tma h›z›nda, 300, 400, 500, 600, 700, 800˚C’ de ka-talizörsüz ortamda ve a¤›rl›kça %10 alümina katalizörü eklenerek 300, 500 ve800˚C’da, yavafl pirolizi gerçeklefltirilmifl, s›cakl›¤›n ve katalizörün piroliz ürün ve-rimleri üzerine etkisi araflt›r›lm›flt›r. Yap›lan çal›flmalarda en yüksek s›v› ürün veri-mine katalizörsüz ve katalizörlü ortamlarda orta s›cakl›klarda (500-600˚C) ulafl›lm›flolup, katalizörsüz ortamda verimler; bu¤day saman› için %19,06; arpa saman› için%19,77; yulaf saman› için %20,26 ve m›s›r koçan› için %22,19 olarak elde edilmifltir.Katalizör orta s›cakl›klarda s›v› ürün verimini, yüksek s›cakl›klarda gaz ürün verimi-ni artt›r›c› etki göstermifltir. Çal›flmada katalizörsüz ve katalizörlü ortamdan eldeedilen s›v› ürünlerin 1H- NMR ve elementel analizleri yap›lm›fl; katalizörsüz ortamdaelde edilenlerin FT-IR spektrumlar› ve GC-MS kromatogramlar› al›nm›flt›r. Bu analizsonuçlar›na göre, s›v› ürünlerin yap›s›n› aromatikler, fenoller, ketonlar, karboksilikasitler, esterler, alkan ve alkenler, alkoller, aldehitler ve azotlu bileflikler olufltur-maktad›r. Tüm sonuçlar de¤erlendirildi¤inde, elde edilen s›v› ürünlerin yenilenebi-lir enerji kayna¤› ve kimyasal hammadde olarak kullan›labilece¤i saptanm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Bu¤day Saman›, Arpa Saman›, Yulaf Saman›, M›s›r Koçan›, Pi-roliz, Sentetik Yak›t, Kimyasal Hammadde.

DE⁄‹fi‹K B‹YOKÜTLE KAYNAKLARINDAN P‹ROL‹ZYÖNTEM‹YLE SENTET‹K YAKIT ELDES‹ VE ELDE ED‹LEN

ÜRÜNLER‹N ‹NCELENMES‹Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Funda ATEfi

Mühendislik Mimarl›k FakültesiKimya Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Müjde Asl› IfiIKDA⁄Bafllang›ç Tarihi : May›s 2006Bitifl Tarihi : Aral›k 2007Proje Türü : Yüksek Lisans

Ö Z E T

105

PROJE NO:0 4 1 0 1 8

Bu çal›flmada, reçine ve lateks desteklere ba¤lanm›fl o-iyodosobenzoat (‹BA) ka-talizörü ile paraoksonun (PO) ve p-nitrofenil difenil fosfat›n (PNPDPP) hidrolizileriaraflt›r›lm›flt›r. Öncelikle ‹BA’n›n elektrostatik olarak ba¤lanabilece¤i reçine ve la-teks formunda destekler haz›rlanm›fl ve bunlar›n ‹BA ba¤lama kapasiteleri belirlen-mifltir. Reçine destekler yap›lar›ndaki kuaterner amonyum grubunun alkil grupla-r›ndan biri n-hekzadesil veya n-dodesil, lateksler ise yap›lar›ndaki kuaterner amon-yum grubunun alkil gruplar›ndan biri n-hekzadesil, n-oktil veya metil grubu ola-cak flekilde sentezlenmifllerdir. Reçinelere ve latekslere ba¤lanm›fl ‹BA katalizörleriile PO ve PNPDPP hidrolizinde, farkl› ‹BA deriflimlerinde pH 7,0, 8,0 ve 9,0’da yalan-c›-birinci-dereceden h›z sabitleri (kgözlenen) belirlenmifl ve [‹BA] –kgözlenen grafik-lerinden hidrolizlerin ikinci-dereceden h›z sabitleri (kkat) hesaplanm›flt›r. Ayr›ca n-hekzadesiltrimetilamonyum bromürlü ortamda PO’nun ‹BA ile hizroliz kineti¤i dearaflt›r›lm›flt›r. Reçinelere ba¤lanm›fl ‹BA, PO ve PNPDPP’nin hidrolizlerinde düflükkatalitik aktivite göstermifltir. Buna karfl›l›k latekslere ba¤lanm›fl ‹BA, bu organofos-fat esterlerin hizrolizinde etkin bir katalitik sistem olarak bilinen hekzadesiltrimeti-lamonyum klorür/‹BA sistemi kadar hatta baz› durumlarda daha yüksek katalitik ak-tivite göstermifltir. Ayr›ca latekslerdeki kuaterner amonyum grubuna ba¤l› alkilgrubu metil, n-oktil, n-hekzadesil olarak de¤ifltikçe ‹BA/lateks katalizörleri PO vePNPDPP’nin hidrolizinde artan katalitik aktiflik göstermifltir.

Anahtar Sözcükler: o-‹yodosobenzoik Asit, ‹BA, p-Nitrofenil Difenil Fosfat, Para-okson, Reçine, Lateks

ORGANOFOSFAT ESTER H‹DROL‹Z‹ ‹Ç‹N POL‹MER DESTEKL‹KATAL‹ZÖRLER HAZIRLANMASI VE H‹DROL‹Z K‹NET‹⁄‹N‹N

‹NCELENMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Hayrettin TÜRKFen FakültesiKimya Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Murat ERDEMYard.Doç.Dr. Hüseyin BERBERYard.Doç.Dr. Turgay TAYArafl.Gör. Dr. Yasemin Ç‹MEN

Bafllang›ç Tarihi : Haziran 2004Bitifl Tarihi : Aral›k 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

SOSYAL B‹L‹M ALANI

107

PROJE NO:0 3 0 8 5 0

Ö Z E T

2003-2004 y›llar› aras›nda ve tamamen Anadolu Üniversitesi’nin cömert katk›la-r›yla gerçeklefltirilen araflt›rmam›z s›ras›nda, antik Anadolu camc›l›k sanat› tarihinedair önemli keflifler yap›lm›flt›r.

1971 y›l›ndan beri kaz› çal›flmalar› T.C. Kültür ve Turizm Bakanl›¤›’n›n izin ve des-te¤i ile, Prof. Dr. Cevdet Bayburtluo¤lu (Ankara Üniversitesi) ve ekibi taraf›ndansürdürülen Arykanda kaz›lar› s›ras›nda bulunan ve büyük k›sm› Arif Köyü’ndeki ka-z› evinde, baz› önemli parçalar› ise Antalya Müzesi deposunda saklanan cam bulun-tular›n tamam› incelenmifltir. Buluntular›n aras›nda saptanan ham cam külçeleri vecam cüruflar›, bu antik kentte cam üretimi yap›ld›¤›n› belgelemifltir. Bu buluntula-r› ele geçti¤i bir mekan, cam atölyesi olarak teflhis edilmifltir. 2005 kaz› sezonundabu mekanda, cam f›r›n›n› saptamak üzere taraf›m›zdan detayl› bir kaz› çal›flmas›yap›lacakt›r.

Arykanda kenti, Anadolu’da Roma döneminde cam üretiminin yap›ld›¤›, atölye,ham cam külçeleri, cüruflar ve bitmifl mamuller arac›l›¤› ile belgelenen flimdilik bi-linen tek yerleflim olarak saptanm›flt›r. Türkiye’de pek çok bölgede cam üretimi ya-p›ld›¤› antik yaz›l› kaynaklardan bilinmesine ra¤men, flimdiye kadar bulunabilençok az say›daki atölye ve ürünlerinin saptand›¤› örnekler daha sonraki dönemlereaittir; bunlardan hiç birisi Bizans döneminden önceye ait de¤ildir.

Arykanda’da da ithal cam buluntular olmas›na karfl›n, ele geçen buluntular›nçok büyük bir k›sm› yerel üretimle yap›lm›flt›r. Projenin ikinci aflamas›nda Arykan-da’n›n cam buluntular› çizim ve foto¤raflar› haz›rlanarak bilimsel yöntemlerle kay-dedilmifltir. Üçüncü aflamada ise Arykanda’n›n kendi üretimi olan 8 adet cam kap,eksik parçalar› tamamlanmak suretiyle restore edilerek Antalya Müzesi’nde sergi-lenmeye haz›r hale getirilmifltir. Bunlardan bir tanesi olan “Tavus Kufllu Tabak”,üzerindeki erken H›ristiyan motifleri ile antik ça¤ cam sanat›n›n önemli bir baflya-p›t› olmaya adayd›r.

Anahtar Sözcükler: Lykia, Arykanda, Roma ‹mparatorluk Ça¤›, Cam Üretimi, CamEserler, Restorasyon, Konservasyon.

ARYKANDA KAZI BULUNTUSU ANT‹KCAMLARI ÜZER‹NE ‹NCELEMELER

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Ahmet Tolga TEKEdebiyat FakültesiArkeoloji Bölümü

Proje Ekibi : -Bafllang›ç Tarihi : Ekim 2003Bitifl Tarihi : Ocak 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

109

PR

OJ

EL

ER

110

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 2 0 6 0 9

Yaflad›¤›m›z dönemde hemen her alanda h›zl› ve giderek ivme kazanan gelifl-melerle karfl›laflmaktay›z. Bu geliflmeler, ifl iliflkileri ve yaflam› üzerinde önemlide¤iflimlere yol açm›flt›r. Bu sürecin uyararak biçimlendirdi¤i yeni koflullar iflçi-lerin profilini de de¤ifltirmifl, ancak literatürde konuya iliflkin çok s›n›rl› say›daçal›flma yap›lm›flt›r.

Çal›flmada, Türkiye’de iflçi s›n›f›n›n evrimi dönemlere ayr›larak de¤erlendirilmifl,alan araflt›rmas›n›n yap›ld›¤› Eskiflehir ilinin ekonomik, sosyal, kültürel yap›s› veözellikleri incelenmifltir. Daha sonra, Eskiflehir ilinde yap›lan araflt›rman›n yöntemi,bulgular ve yorum ortaya konulmufltur. Bu ba¤lamda toplumsal, ekonomik, s›n›fsalve kültürel özellikler incelenmifltir. Ayr›ca, çal›flma yaflam› ve ülke sorunlar›na ilifl-kin düflünceleri ve yasal düzenlemelerle ilgili bilgi düzeyleri araflt›r›lm›flt›r. Di¤ertaraftan, sadece sendikal› iflçilerin sendikal faaliyetlerle ilgili düflünceleri de¤erlen-dirilmifltir. Araflt›rman›n ana kütlesi Eskiflehir’deki tüm iflçilerdir. Örneklem olarak560 iflçi kapsama al›nm›flt›r. Araflt›rmada veri toplamak amac›yla araflt›rmac›lar ta-raf›ndan gelifltirilen ve toplam 88 sorudan oluflan bir anket kullan›lm›flt›r. Elde edi-len veriler, frekans ve yüzde da¤›l›m› biçimde tablolarda gösterilmifltir.

Bulgulara göre, Eskiflehir’deki iflçilerin büyük bir k›sm› 40 yafl ve alt›nda, erkek,500 milyon TL ve alt›nda gelir kazanmakta oldu¤u ve bu gelir ile bir tasarruf yapa-mad›klar› saptanm›flt›r. ‹flçilerin ço¤u kentsel kökenli olmas›n ra¤men, k›rsal alanlaba¤lar› halen devam etmektedir. ‹fl güvencesi, çal›flmam›z kapsam›ndaki iflçiler ta-raf›ndan çal›flma yaflam›n›n en önemli sorunu olarak görülmektedir. Bunun yan›n-da, çal›flma kapsam›ndaki iflçiler ifl iliflkileri ve yaflam›na iliflkin hukuki düzenleme-lerle ilgili yeterli bilgiye sahip de¤illerdir. Ayr›ca yeterli örgütlenme deneyimine sa-hip de¤illerdir. Bu çal›flmada elde edilen bulgular do¤rultusunda ileri araflt›rmala-ra yönelik önerilere yer verilmifltir.

Anahtar Sözcükler: ‹flçi, Sendika, S›n›f, Eskiflehir.

‹fiÇ‹ PROF‹L ARAfiTIRMASI: ESK‹fiEH‹R ÖRNE⁄‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Ö.Zühtü ALTAN‹ktisadi ve ‹dari Bilimler FakültesiÇal›flma Ekonomisi ve Endüstri ‹liflkileri Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Deniz KA⁄NICIO⁄LUYard.Doç.Dr. Yener fi‹fiMANYard.Doç.Dr. Zerrin SUNGUR

Bafllang›ç Tarihi : Temmuz 2002Bitifl Tarihi : fiubat 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

111

PROJE NO:0 4 0 5 4 8

Ö Z E T

Bu araflt›rmada ö¤retmen adaylar›n›n sald›rganl›k davran›fllar›n›n çeflitli de¤ifl-kenler aç›s›ndan araflt›r›lmas› amaçlanm›fl, ö¤retmen adaylar›n›n sald›rganl›k dü-zeylerinin cinsiyete ba¤l› olarak farkl›lafl›p farkl›laflmad›¤› ve sald›rganl›k davran›fl-lar›n›n akademik baflar›, iletiflim ve problem çözme becerileriyle olan iliflkileri ince-lenmifltir. Bu de¤iflkenlerin sald›rganl›¤› nas›l yordad›¤› ve sald›rganl›¤› yordayanörüntünün k›zlarda ve erkeklerde nas›l oldu¤u da, örüntünün her iki cinsiyet içinayr› ayr› incelenmesiyle ele al›nm›flt›r.

Araflt›rman›n evrenini Anadolu ve Osmangazi Üniversiteleri’nin E¤itim Fakül-tesindeki 3366 ö¤renci oluflturmufltur. Araflt›rman›n örneklemi, oranl› küme ör-nekleme yöntemiyle belirlenmifl 853 ö¤renciden oluflmufltur. Araflt›rmayla ilgiliveriler, “Sald›rganl›k Ölçe¤i”, “‹letiflim Becerilerini De¤erlendirme Ölçe¤i”, “Prob-lem Çözme Envanteri” ve araflt›rmac› taraf›ndan haz›rlanan “Kiflisel Bilgi Formu”ile toplanm›flt›r.

Verilerin analizinde betimleyici istatistiklerin yan› s›ra ba¤›ms›z gruplar aras›t-testi, Pearson korelasyon katsay›s› ve aflamal› regresyon analizi kullan›lm›flt›r.

Araflt›rmadan elde edilen sonuçlara göre, ö¤retmen adaylar›n›n büyük ço¤un-lu¤unun sald›rganl›klar›n›n orta düzeyde oldu¤u, erkeklerin sald›rganl›k düzeyle-rinin k›zlara göre daha yüksek oldu¤u bulunmufltur. Ayr›ca, sald›rganl›k davran›fl-lar› ile iletiflim becerileri, problem çözme becerileri ve akademik baflar› aras›ndakiiliflkilerin anlaml› oldu¤u sonucuna ulafl›lm›flt›r. Ö¤retmen adaylar›n›n sadece ile-tiflim ve problem çözme becerilerinin sald›rganl›¤› anlaml› olarak yordad›¤› göz-lenmifltir. ‹lgili de¤iflkenlerin sald›rganl›¤› yorday›c›l›¤›n›n k›zlara ve erkeklere gö-re de¤iflmedi¤i, hem k›zlarda hem de erkeklerde iletiflim ve problem çözme beceri-lerinin sald›rganl›¤› yordad›¤›, akademik baflar› ve yafl›n ise sald›rganl›¤› yorda-mad›¤› belirlenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Sald›rganl›k, Ö¤retmen Adaylar›, ‹letiflim Becerileri, ProblemÇözme Becerileri, Akademik Baflar›

Ö⁄RETMEN ADAYLARININ SALDIRGANLIKDÜZEYLER‹ ‹LE AKADEM‹K BAfiARILARI, ‹LET‹fi‹M VEPROBLEM ÇÖZME BECER‹LER‹ ARASINDAK‹ ‹L‹fiK‹LER

(ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ VE OSMANGAZ‹ ÜN‹VERS‹TES‹Ö⁄RENC‹LER‹ ÜZER‹NDE B‹R ARAfiTIRMA)

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Gürhan CAN E¤itim FakültesiE¤itim Bilimleri Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Y›ld›z KURTYILMAZBafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : Mart 2006Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

112

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 0 5 5 6

Araflt›rmada, lise ö¤rencilerinin kimlik duygusu kazan›m düzeyleri kiflisel-sos-yal, ailesel özellikler ve suç davran›fllar› ile iliflkileri aç›s›ndan incelenmifltir.

Araflt›rma kapsam›na 11 liseden 1454 ö¤renci al›nm›flt›r. Araflt›rmada “KimlikDuygusu Ölçe¤i” (Köker, 1997 taraf›ndan uyarlanan formu), “Suç Davran›fllar› Ölçe-¤i” (Kaner, 1996) ile araflt›rmac› taraf›ndan haz›rlanan “Kiflisel Bilgi Formu” kullan›l-m›flt›r.

Verilerin analizi s›ras›nda, betimleyici istatistikler, ba¤›ms›z gruplar aras› t tes-ti, Tek Yönlü Varyans Analizi uygulanm›flt›r. F testi önemli bulundu¤unda Tukey HSDtesti kullan›lm›flt›r. Ayr›ca Pearson Moment Çarp›m Korelasyon Katsay›s› tekni¤i dekullan›lm›flt›r.

Araflt›rma sonucunda; lise ö¤rencilerinin kimlik duygusu kazan›mlar› orta dü-zeyde bulunmufltur. Ö¤rencilerin kimlik duygusu kazan›m düzeyleri okul türü, ge-nel baflar› ortalamalar›, do¤um s›ras›, kardefl say›s›, yaflam›n ço¤unun geçirildi¤iyerleflim birimi, aile, arkadafl ve okul ortamlar›nda kendini mutlu hissetme durumu,serbest zaman etkinliklerine kat›lma durumu, fiziksel görünümünden memnun ol-ma durumuna göre farkl›l›k göstermektedir. Ayr›ca, annenin ö¤renim durumu, ba-ban›n ö¤renim durumu, alg›lanan sosyo ekonomik düzey, alg›lanan anne tutumu,alg›lanan baba tutumu, ailenin arkadafllar›n› onaylama durumuna göre lise ö¤ren-cilerinin kimlik duygusu kazan›m düzeyleri farkl›laflmaktad›r. Bununla birlikte liseö¤rencilerinin kimlik duygusu kazan›m düzeylerinin cinsiyet, yafl, anne baban›nbirliktelik durumuna göre farkl›l›k göstermemektedir. Kimlik duygusu kazan›m dü-zeyi ile suç davran›fllar› aras›nda negatif anlaml› bir iliflki bulunmufltur.

Anahtar Sözcükler: Kimlik Duygusu, Suç Davran›fl›, Lise Ö¤rencisi

L‹SE Ö⁄RENC‹LER‹N‹N K‹ML‹K DUYGUSUKAZANIM DÜZEYLER‹N‹N BAZI K‹fi‹SEL-SOSYAL

VE A‹LESEL N‹TEL‹KLER ‹LE SUÇ DAVRANIfiI DÜZEY‹BAKIMINDAN ‹NCELENMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Esra CEYHAN E¤itim FakültesiE¤itim Bilimleri Bölümü

Proje Ekibi : Ö¤r.Gör. Ayflen BALKAYABafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : May›s 2006Proje Türü : Lisansüstü

113

PROJE NO:0 4 0 5 1 0

Ö Z E T

Son y›llarda h›zlanm›fl oldu¤u gözlenen Türkiye’nin AB ile bütünleflmesi süre-ci, tüm toplumsal olgular› oldu¤u gibi e¤itimi de etkilemektedir. Sosyal Bilgilerdersi de bu süreçten etkilenmektedir. Bu ba¤lamda yap›lan araflt›rmada, Türki-ye’nin AB ile bütünleflmesi sürecinde Sosyal Bilgiler dersinin ifllevselli¤inin belir-lenmesi amaçlanm›flt›r.

Araflt›rma tarama modelinde olup 2004-2005 ö¤retim y›l›nda gerçeklefltirilmifl-tir. Araflt›rma verilerinin toplanmas›nda nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullan›l-d›¤› karma yöntem deseninden yararlan›lm›flt›r. Verilerin görüflmelere dayanan k›s-m› yedi Sosyal Bilgiler e¤itimi uzman› ve beflinci s›n›flar› okutmakta olan 30 s›n›fö¤retmeninden elde edilmifltir. Baflar› testi verileri de bu ö¤retmenlerin 949 ö¤ren-cisinden toplanm›flt›r.

Görüflme verilerinin çözümlenmesinde betimsel çözümleme tekni¤i kullan›lm›fl-t›r. Ö¤rencilerin baflar› testinden alm›fl olduklar› puanlar›n frekanslar› ve yüzdelerihesaplanarak kazan›mlar› belirlenmifltir. Daha sonra uzmanlarla ö¤retmenlerin gö-rüflleri aras›ndaki benzerlik ve farkl›l›klar ortaya konulmufltur.

Araflt›rma sonucunda ortaya ç›kar›lan bulgular, uzmanlar taraf›ndan Türkiye’ninAB ile bütünleflmesi sürecinde Sosyal Bilgiler dersinin önemli görüldü¤ü, ancak ifl-levsel bulunmad›¤›n› göstermektedir. Ö¤retmenlerin bu konudaki görüflleri aras›n-da Türkiye’nin AB ile bütünleflmesi sürecinde Sosyal Bilgiler dersinin k›smen ifllevseloldu¤u görüflü daha a¤›r basmaktad›r. Görüflmelerin tümü dikkate al›nd›¤›nda der-sin ifllevselli¤i konusunda, uzmanlar›n olumsuz, ö¤retmenlerin ise olumlu bir bak›flsergiledikleri anlafl›lm›flt›r. Baflar› testinde ö¤rencilerin büyük bir k›sm›n›n orta dü-zeyde baflar›l› olduklar› görülmüfltür. Böyle bir sonucun ö¤retmenlerin dersin k›s-men ifllevsel oldu¤u yönündeki görüflünü destekledi¤i söylenebilir.

Anahtar Sözcükler: Avrupa Birli¤i, Avrupa Vatandafll›¤›, Sosyal Bilgiler Dersi

TÜRK‹YE’N‹N AVRUPA B‹RL‹⁄‹ ‹LE BÜTÜNLEfiMES‹SÜREC‹NDE SOSYAL B‹LG‹LER DERS‹N‹N ‹fiLEVSELL‹⁄‹

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. fiefik YAfiAR E¤itim Fakültesi‹lkö¤retim Bölümü

Proje Ekibi : Ö¤r.Gör. Erdo¤an KAYABafllang›ç Tarihi : May›s 2004Bitifl Tarihi : May›s 2006Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

114

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 0 5 4 7

Bu araflt›rman›n amac›, e¤itim fakültesi araflt›rma görevlilerinin mesleki gelifli-me yönelik bak›fl aç›lar›n› gereksinim, önem ve öneri boyutlar›yla belirlemek ve budo¤rultuda araflt›rma görevlilerinin mesleki geliflim alanlar›nda uygulamaya dönüköneriler gelifltirmektir.

Bu araflt›rma, tarama modellerinden tekil ve iliflkisel tarama modelleri kullan›la-rak gerçeklefltirilmifltir. Araflt›rman›n evrenini, Türkiye’deki 44 devlet üniversitesin-deki 54 E¤itim Fakültesi’nde görev yapmakta olan 1095 araflt›rma görevlisi olufltur-mufltur. Araflt›rma 2003–2004 Yüksekö¤retim Kurulu istatistiklerinden elde edilenverilerle s›n›rl›d›r.

Araflt›rmada belirtilen amaca ulafl›lmas› için gerekli olan veriler, araflt›rmac› ta-raf›ndan gelifltirilen “Araflt›rma Görevlilerinin Mesleki Geliflime Yönelik Bak›fl Aç›la-r›n› Belirleme Anketi” bafll›kl› anket arac›l›¤›yla toplanm›flt›r.

Araflt›rma sonunda, e¤itim fakültesi araflt›rma görevlilerinin mesleki geliflimegereksinim boyutunda; s›ras›yla, ilk olarak alansal geliflim, ikinci olarak kurumsalgeliflim, üçüncü olarak ö¤retimsel geliflim ve son olarak kiflisel geliflim boyutlar›ndaciddi düzeyde mesleki geliflime gereksinim duyduklar› belirlenmifltir. E¤itim fakül-tesi araflt›rma görevlilerinin mesleki geliflim boyutlar›yla sadece yurtiçinde bilimseltoplant›lara kat›lma durumlar› aras›nda kayda de¤er bir iliflki oldu¤u; buna karfl›ngereksinim duyduklar› mesleki geliflim boyutlar›yla cinsiyet, çal›flma y›l›, bölüm,yurtd›fl›nda bilimsel toplant›lara ve mesleki geliflim program›na kat›lma durumlar›aras›nda kayda de¤er bir iliflki olmad›¤› saptanm›flt›r.

Araflt›rmada e¤itim fakültesi araflt›rma görevlilerinin mesleki geliflimin önemiboyutunda; önemli bulduklar› mesleki geliflim boyutlar›n›n s›ras›yla alansal geliflim,kiflisel geliflim, ö¤retimsel geliflim ve kurumsal geliflim boyutu oldu¤u belirlenmifltir.E¤itim fakültesi araflt›rma görevlilerinin önemli bulduklar› mesleki geliflim alan› bo-yutlar›yla yurtd›fl›nda bilimsel toplant›lara kat›lma durumlar› aras›nda k›smen an-laml› bir iliflki oldu¤u; buna karfl›n önemli bulduklar› mesleki geliflim alan› boyutla-r›yla cinsiyet, çal›flma y›l›, bölüm, yurtiçinde bilimsel toplant›lara kat›lma ve mesle-ki geliflim program›na kat›lma durumlar› aras›nda bir iliflki olmad›¤› belirlenmifltir.

Araflt›rmada son olarak, araflt›rma görevlilerinin gerçeklefltirilecek mesleki geli-flim programlar›n›n düzenlemesine yönelik, mesleki geliflim programlar›n›n üniver-sitede bu amaca yönelik kurulacak bir e¤itim merkezinde uzmanlar taraf›ndan, ça-l›flma grubu (workshop) fleklinde, e¤itim dönemi içinde ve haftada 2-3 saat süreceketkinlikler fleklinde düzenlemesini önerdikleri belirlenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Mesleki Geliflim, Araflt›rma Görevlisi, ‹htiyaç Analizi, E¤itimTeknolojisi

ARAfiTIRMA GÖREVL‹LER‹N‹N MESLEK‹ GEL‹fi‹ME YÖNEL‹KBAKIfi AÇILARI: E⁄‹T‹M FAKÜLTELER‹ ÖRNE⁄‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. H.Ferhan ODABAfiI E¤itim FakültesiBilgisayar ve Ö¤retim Teknolojileri E¤itimi Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Ifl›l KABAKÇIBafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : May›s 2006Proje Türü : Lisansüstü

115

PROJE NO:0 2 0 8 0 1

Ö Z E T

Eflsiz do¤as› ve kültürel birikimiyle dikkati çeken Olympos antik kenti yüzy›llarboyunca do¤an›n; son y›llarda turizmin denetimsiz ve düzensiz geliflimi ile birlikteise insanlar›n tahribat›na u¤ram›flt›r. Bu nedenle Olympos antik kentinde 2000 y›-l›nda bafllayan temizlik, tespit ve mimari envanter çal›flmalar›na, 2005 y›l› sezonu-nu da kapsayacak flekilde devam edilmifl ve kent plan› yap› stoklar›yla birlikte say›-sal ortama aktar›larak topografik harita üzerine yerlefltirilmifltir. Topografik harita-n›n uydu foto¤raf› üzerine aktar›m› ile kent plan› güncellenmifltir. Dört y›l boyuncasürdürülen bu çal›flma projenin as›l hedefi olan düzenleme ve onar›m program›naaltl›k oluflturacak flekilde gerçeklefltirilmifltir.

Kent plan› genel anlamda de¤erlendirildi¤inde, antik kentlerde s›k rastlan›lma-yan bir flema yans›tt›¤› görülür. Bu fleman›n ana unsuru kentin ortas›ndan geçen vekenti bir anlamda ikiye bölen Olympos (Akçay) çay›d›r. Bu bölünmeyi esas alarakkenti kuzey ve güney olmak üzere iki bölüme ay›rmak mümkündür. Kuzey ve güneykentin orijinalde birbirine bir köprüyle ba¤land›¤› tesbit edilebilir. Günümüze ge-len antik kentler de¤erlendirildi¤inde Olympos çay›n›n kuzey ve güneyinde yer alanliman yap›lar›n›n ünik oldu¤u söylenebilir. Liman yap›lar›, korsan gemilerinin içk›sma girerek yükleme-boflaltma ifllemini yapt›klar› yerler olmal›yd›. Bu günkü ka-l›nt›lar, liman ve liman yollar›n›n yan› s›ra antrepo (liman depolar›) binalar›n›n davarl›¤›na ›fl›k tutacak niteliktedir.

Likya bölgesinin önemli kentlerinden biri olan Olympos’un Türkler’in bölgeyiele geçirmesinden sonra yerleflim görmemifl olmas› ortaça¤’da kent plan›na yans›-yan de¤iflimlerin korunmas›n› sa¤lam›flt›r. Kent bütününde ortaça¤ dokusunun sap-tand›¤› nadir örneklerden biri olmas› nedeniyle Akdeniz’in ortaça¤ tarihi için önemtafl›r.

Anahtar Sözcükler: Sanat Tarihi, Bizans Sanat›, Likya, Ortaça¤ Kenti, Kilise.

OLYMPOS ANT‹K KENT‹ YÜZEYARAfiTIRMASI VE KORUMA PROJES‹

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. B.Yelda OLCAY UÇKANEdebiyat FakültesiSanat Tarihi Bölümü

Proje Ekibi : Dr. Erkan UÇKANÖ¤r.Gör. Yalç›n MERGENÖ¤r.Gör. Elif U⁄URLUArafl.Gör. Hasan YILMAZYAfiARArafl.Gör. Zeliha GÖKALPArafl.Gör. Muradiye BURSALI

Bafllang›ç Tarihi : Temmuz 2002Bitifl Tarihi : May›s 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

116

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 5 0 5 1 5

Bu araflt›rman›n amac› yüksekö¤retimde Web’e dayal› ve yüzyüze ders alan ö¤rencilerin ö¤ren-me stratejileri ile bilgisayar kayg› durumlar›n›n ö¤rencilerin baflar›lar› ile iliflkisini ortaya koymakt›r.

Bu araflt›rmada yar› deneysel deneme modeli olan eflitlenmemifl kontrol gruplu model kullan›l-m›flt›r. Modelde Web’e dayal› ö¤retim ve yüzyüze ö¤retim grubu olmak üzere iki deney grubu yer al-m›flt›r. Anadolu Üniversitesi E¤itim Fakültesi 2004–2005 Akademik Y›l› Bahar Döneminde BTÖ 102 ko-dunda aç›lan iki grup E¤itimde Bilgi Teknolojileri II dersini alan ö¤renciler araflt›rman›n çal›flma gru-bunu oluflturmufltur. Web’e dayal› ö¤retim yap›lan grupta 31 ö¤renci, yüzyüze ö¤retim yap›lan gru-bunda ise 22 ö¤renci yer alm›flt›r.

Araflt›rman›n belirlenen amac›na ulaflmas› için gerekli olan veriler, “Biliflsel Ö¤renme Stratejile-ri Ölçe¤i”, “Biliflötesi Ö¤renme Stratejileri Ölçe¤i” ve “Bilgisayar Kayg› Ölçe¤i” olmak üzere üç ölçekve “Baflar› Testi”nden elde edilmifltir. Uygulamadan önce deney gruplar›nda yer alan ö¤rencilereölçme araçlar› öntest olarak verilmifl, araflt›rma sonunda ayn› ölçme araçlar›n› sontest olarak tekraryan›tlam›fllard›r.

Araflt›rmadan elde edilen verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistikler, t-testi, tek de¤iflkenlive çok de¤iflkenli kovaryans analizi kullan›lm›flt›r. Araflt›rmada anlaml›l›k düzeyi olarak .05 güvendüzeyi benimsenmifltir. Bu araflt›rma ile ilgili tüm istatistiksel çözümlemelerde SPSS 11.5 paket prog-ram›ndan yararlan›lm›flt›r.

Araflt›rma soncunda afla¤›daki bulgular elde edilmifltir:Ö¤rencilerin biliflsel ö¤renme stratejileriyle ilgili elde edilen bulgularWeb’e dayal› ve yüzyüze ö¤retim yap›lan gruplar›nda yer alan ö¤rencilerin bilgisayar kayg› öl-

çe¤ine göre düzeltilmifl biliflsel ö¤renme stratejileri ortalama puanlar› aras›nda anlaml› bir farkl›l›kbulunmam›flt›r.

Ö¤rencilerin biliflötesi ö¤renme stratejileriyle ilgili elde edilen bulgularWeb’e dayal› ve yüzyüze ö¤retim yap›lan gruplar›nda yer alan ö¤rencilerin bilgisayar kayg› öl-

çe¤ine göre düzeltilmifl biliflötesi ö¤renme stratejileri ortalama puanlar› aras›nda anlaml› bir farkl›-l›k bulunmam›flt›r.

Ö¤rencilerin baflar›lar›yla ilgili elde edilen bulgularWeb’e dayal› ve yüzyüze ö¤retim yap›lan gruplar› baflar› puanlar› aras›nda yüzyüze ö¤retim ya-

p›lan grup lehine bir farkl›l›k bulunmufltur. Bir baflka deyiflle yüzyüze ö¤retim yap›lan grupta yeralan ö¤rencilerin sontest baflar› puanlar› Web’e dayal› ö¤retim yap›lan gruptaki ö¤rencilere göre da-ha yüksektir.

Ö¤rencilerin bilgisayar kayg›s›yla ilgili elde edilen bulgular• Web’e dayal› ve yüzyüze ö¤retim yap›lan gruplar›nda yer alan ö¤rencilerin bilgisayar kayg› öl-

çe¤ine göre düzeltilmifl duyuflsal kayg› ortalama puanlar› aras›nda anlaml› bir farkl›l›k bulun-mam›flt›r.

• Web’e dayal› ve yüzyüze ö¤retim yap›lan gruplar›nda yer alan ö¤rencilerin bilgisayar kayg› öl-çe¤ine göre düzeltilmifl zarar verme kayg›s› ortalama puanlar› aras›nda anlaml› bir farkl›l›k bu-lunmam›flt›r.

• Ancak Web’e dayal› ve yüzyüze ö¤retim yap›lan gruplar›nda yer alan ö¤rencilerin bilgisayarkayg› ölçe¤ine göre düzeltilmifl ö¤renme kayg›s› ortalama puanlar› aras›nda yüzyüze ö¤retimyap›lan grup lehine anlaml› bir farkl›l›k bulunmufltur.

• Yüzyüze ö¤retim yap›lan gruptaki ö¤rencilerin bilgisayar kayg›s› öntest ortalama puanlar› son-test ortalama puanlar›na göre 4,14 puanl›k bir azalma gösterirken Web’e dayal› ö¤retim yap›langruptaki ö¤rencilerin bilgisayar kayg› düzeyleri sontestte 1,58 puanl›k bir art›fl göstermifltir.

Sonuç olarak, Web’e dayal› ve yüzyüze ö¤retim yap›lan gruplarda yer alan ö¤rencilerin sontest bi-liflsel ve biliflötesi ö¤renme stratejileri aras›nda farkl›l›k bulunmazken, yüzyüze ö¤retim yap›lan grup-taki ö¤rencilerin ö¤renme kayg›lar› ve baflar›lar›, Web’e dayal› ö¤retim yap›lan gruptaki ö¤rencileregöre daha yüksek bulunmufltur.

Anahtar Sözcükler: Web’e Dayal› Ö¤retim, Ö¤renme Stratejileri, Bilgisayar Kayg›s›

YÜKSEKÖ⁄RET‹MDE WEB’E DAYALI VE YÜZYÜZE DERS ALANÖ⁄RENC‹LER‹N Ö⁄RENME STRATEJ‹LER‹N‹N B‹LG‹SAYAR

KAYGILARININ VE BAfiARI DURUMLARININ KARfiILAfiTIRILMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Ayflen GÜRCAN E¤itim FakültesiBilgisayar ve Ö¤retim Teknolojileri E¤itimi Bölümü

Proje Ekibi : Adile Aflk›n GÜLÜMBAYBafllang›ç Tarihi : Nisan 2005Bitifl Tarihi : May›s 2006Proje Türü : Lisansüstü

117

PROJE NO:0 2 0 8 0 8

Ö Z E T

Karacahisar Kalesi, Porsuk Çay› kenar›ndaki yüksek platoda, denizden 1010 m.yükseklikte, Eskiflehir’e 7 km., Dorylaion’a 11 km. uzakl›ktaki bir tepede yer al›r. ‹s-tanbul, ‹znik, Eskiflehir üzerinden do¤uya ve güneydo¤uya yönelerek kutsal toprak-lara ulaflan, Antik ve Ortaça¤ yollar›n›n önemli kavflak noktalar›ndan biri üzerindebulunan kalenin eteklerinde Karacaflehir ad›yla an›lan bir de köy bulunmaktad›r.Ortaça¤’dan beri Eskiflehir ovas›yla kentine, Porsuk vadisine ve Kütahya yoluna ha-kim konumuyla stratejik önemini koruyan kale ve çevresinde 1999 y›l›nda bafllat›lanyüzey araflt›rmalar›n›n yerini 2001-2005 y›llar› aras›nda sürdürülen arkeolojik kaz›çal›flmalar› alm›flt›r. Bu kaz›larda kale giriflinin ard›ndaki bölümde yer alan bir kaçmekanla kale kap›s› ve kap›n›n yanlar›ndaki burçlar a盤a ç›kar›lm›fl ayr›ca, kaleiçinde sondaj kaz›lar› gerçeklefltirilmifltir. Kalenin henüz çok küçük bir bölümü ka-z›labildi¤inden bu alanlardan elde edilen veriler, kalenin mimari yap›s›n› ayd›nlat-maya yetecek ölçüde de¤ildir.

Öte yandan, yüzey araflt›rmalar› ve kaz› çal›flmalar› s›ras›nda bulan seramik par-çalar› her y›l foto¤raflar›n›n çekilmesi ve çizimlerinin yap›lmas› yoluyla tasniflen-mifltir. Bu konudaki de¤erlendirme çal›flmalar› halen sürdürülmektedir.

Askerlere ait olabilece¤i tahmin edilen girifl kap›s›n›n ard›ndaki bölümlerle sivilyerleflime ait bölümlerin ortaya ç›kar›labilmesi ve bu yap›lar›n özelliklerinin tespitiönümüzdeki y›llarda da kaz› çal›flmalar›n›n sürdürülmesiyle mümkün olabilecektir.

Anahtar Sözcükler: Karacahisar Kalesi, Karacaflehir, Frigya Bölgesi

KARACAH‹SAR KALES‹ KAZI VERESTORASYON ÇALIfiMALARI PROJES‹

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Canan PARLA Edebiyat FakültesiSanat Tarihi Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Ebru PARMANDoç.Dr. Erol ALTINSAPAN Doç.Dr. Yelda OLCAY UÇKANÖ¤r.Gör. Yalç›n MERGENÖ¤r.Gör. O¤uz ALPÖ¤r.Gör. Abdullah DEVEC‹Ö¤r.Gör. Hasan YILMAZYAfiARProf.Dr. Halil ‹NALCIKProf.Dr. Halime DO⁄RUYard.Doç.Dr. Ya¤mur SAY

Bafllang›ç Tarihi : Temmuz 2002Bitifl Tarihi : Haziran 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

118

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 1 1 9

1990’l› y›llarda iflletmecilik ve yönetim dünyas› Senge’in ortaya att›¤› yeni birkavramla sars›ld›: Ö¤renen Örgütler. Aradan geçen süre içinde ö¤renen örgütlerhakk›nda say›s›z kuramsal çal›flma yap›ld› ve yay›nland›. Ayr›ca söz konusu çal›fl-malar› de¤erlendirmek amac›yla pek çok analitik çal›flma da yap›ld›. Bu çal›flma,Türkiye’deki iflletmelerin ö¤renen örgüt olmaya do¤ru ne kadar yol alabildiklerinibelirlemek amac›yla yap›lan bir araflt›rmaya dayanmaktad›r. Araflt›rma 100 iflletme-ye yollanan bir anketle gerçeklefltirilmifltir. Söz konusu 100 iflletme, Türkiye’de “Ulu-sal Kalite Ödülü”ne aday gösterilmifl iflletmeler ile yeni yönetim anlay›fllar›n› ve ka-lite yaklafl›mlar›n› baflar›yla uygulad›¤› bilinen iflletmeler aras›ndan seçilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Ö¤renenen Organizasyon, Sistem Düflüncesi, Kiflisel Ustal›k,Zihinsel Modeller, Vizyon, Tak›m Halinde Ö¤renme.

‹fiLETMELER‹N Ö⁄RENEN ORGAN‹ZASYON OLMAYOLUNDAK‹ ÇABALARININ TÜRK‹YE’DEK‹ GÖRÜNÜMÜ

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Deniz TAfiCI ‹letiflim Bilimleri Fakültesi‹letiflim Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Erhan ERO⁄LUBafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : Haziran 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

119

PROJE NO:0 3 0 8 2 2

Ö Z E T

Bu proje Türkiye’de yüksek ö¤renim görme olana¤›na sahip ol(a)mayanlar aç›-s›ndan çok defa ikinci bir flans olarak görülen aç›k ö¤retim sisteminde yer alan ka-d›n ve erkek ö¤rencileri sosyolojik aç›dan incelemeyi amaçlamaktad›r. Türkiye’deuzaktan e¤itim aç›k ö¤retim ad› alt›nda Anadolu Üniversitesi bünyesinde 1982 y›l›n-dan beri yürütülmektedir. 2005 y›l› itibariyle büyük bir bölümü yurt içinde olmaküzere KKTC ve Avrupa ülkelerinde aç›k ö¤retim sistemine dahil olan ö¤renci say›s›bir milyona yaklaflm›flt›r. Bu oldukça büyük bir rakamd›r. Bu say›sal büyüklük, Tür-kiye’de e¤itim sistemi içerisinde önemli bir yer oluflturan aç›k ö¤retim ö¤rencileri-nin sosyal ve ekonomik profillerinin belirlenmesi gereklili¤ini ortaya ç›karmaktad›r.Sosyolojik aç›dan aç›k ö¤retim ö¤rencilerinin hangi gelir grubundan geldikleri, me-deni durumlar›, cinsiyet ve yafl da¤›l›mlar›, a¤›rl›kl› olarak k›rsal ya da kentsel kö-kenli mi olduklar›, istihdam durumlar›, neden aç›k ö¤retimi tercih ettikleri daha çokhangi programlarda ö¤renim gördükleri ve mesleki yönelimlerinde ne tür farkl›l›k-lar oldu¤u toplumsal cinsiyetçi bir bak›fl aç›s›yla karfl›laflt›rmal› olarak de¤erlendi-rilmektedir. Proje ayr›ca toplumsal cinsiyet eflitli¤inde uzaktan e¤itimin rolünü,özellikle bu alanda say›lar› her geçen gün artan çal›flan kad›nlar aç›s›ndan elefltirelolarak de¤erlendirmeyi de amaçlamaktad›r.

Araflt›rma büyük ölçüde pozitivist yöntemle gerçeklefltirilmifl ve veri toplamaarac› olarak da anket tekni¤i kullan›lm›flt›r. Ancak pozitivizmin s›n›rl›l›klar›n› afl-mak amac›yla ö¤rencilerin anket formunda yer alan aç›k uçlu sorulara verdikleri ya-n›tlardaki özgün ifadeler de kullan›lm›flt›r. Baflka bir ifadeyle, istatistiksel analizle-rin yan› s›ra, araflt›rma uzaktan e¤itim sisteminde okuyan ö¤rencilerin deneyimle-rine dayal› olmas› aç›s›ndan ‘birinci el verileri ve görüflleri’ de kapsamaktad›r. Buçerçevede araflt›rmada yerine göre hem niceliksel hem de niteliksel veriler kullan›l-m›flt›r. Araflt›rman›n örneklemi 2003-2004 ö¤retim y›l›nda Anadolu Üniversitesi,Aç›k Ö¤retim Sistemine ba¤l› Aç›k Ö¤retim, ‹ktisat ve ‹flletme Fakültelerinin çeflitliprogramlar›nda kay›tl› 2,500 ö¤renciden oluflmaktad›r.

Araflt›rman›n bulgular›na genel olarak bak›ld›¤›nda, Türkiye’de uzaktan e¤itimsisteminin daha çok yetiflkin ve aile sahibi olan, memur ve iflçi gibi belirli meslekgruplar›nda ücretli olarak çal›flan, kentsel mekanlarda yaflayan ve belirli nedenler-le e¤itimini tamamlayamadan çal›flma yaflam›na erken yaflta bafllam›fl olan orta vealt gelir gruplar›ndaki erkekler ve kad›nlar taraf›ndan, farkl› kiflisel amaçlar›n tat-mininin yan› s›ra, özellikle e¤itim tamamlama ve meslekte terfi ve k›dem kazanmagibi nedenlerle tercih edildi¤idir. Bu da Türkiye’de uzaktan e¤itim sisteminin çeflit-li nedenlerle üniversitelerin örgün e¤itim olanaklar›ndan yararlanamayan ve e¤i-timlerini tamamlayamayan bireyler aç›s›ndan e¤itimdeki f›rsat eflitsizli¤ini azalt-mada önemli bir rol yüklendi¤ini göstermektedir.

Anahtar Sözcükler: E¤itim, Aç›k Ö¤retim, Örgün E¤itim, E¤itimde F›rsat Eflit(siz)li-¤i, E¤itimde Toplumsal Cinsiyet Eflit(si)zli¤i

AÇIK Ö⁄RET‹M FAKÜLTES‹ Ö⁄RENC‹LER‹N‹NSOSYOLOJ‹K AÇIDAN DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Serap SU⁄UREdebiyat FakültesiSosyoloji Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Nadir SU⁄URProf.Dr. Bilhan KARTALÖ¤r.Gör. Temmuz Gönç fiAVRAN

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : Ekim 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

120

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 1 0 8 3 9

Kurulufl devrinden itibaren Osmanl› ‹mparatorlu¤u’nun adlî teflkilat›, fier’î Mah-kemelere dayanm›flt›r. fier’î Hukukun uyguland›¤› bu kurum yerine, modernleflmesüreci içerisinde Tanzimat sonras›, ad›na Nizâmiyye Mahkemeleri denilen yeni biradlî yap›lanmaya gidilmifltir.

‘’ H›rsova Kazâ Deâvî Meclisi Tutanaklar› (Nizâmiyye Mahkemeleri Tutanaklar›n-dan bir Örnek)’’ isimli bu çal›flma, Cumhuriyet Devri’ne de miras kalan bu yeni ad-lî örgütün, idarî bak›mdan Kaza düzeyindeki bafllang›ç evresini ve yarg› kararlar›n›göstermektedir. Adlî alandaki modernleflme çabalar›n› yans›tan bir örnek olmak d›-fl›nda, Osmanl› toplumsal yaflam›n› ekonomik, kültürel vb. unsurlar aç›s›ndan canl›bir flekilde tan›tan, bir kaynak özelli¤ine de sahiptir.

Anahtar Sözcükler: Osmanl› ‹mparatorlu¤u, fier’î Mahkeme, Nizâmiyye Mahke-meleri, H›rsova Kazâ Deâvî Meclisi

XIX YÜZYILDA KURULAN N‹ZAM‹YE MAHKEMELER‹’N‹NTUTANAKLARI’NDA YARGI GÜCÜ’NÜN KULLANIMI VE

TUTANAKLARIN KAYNAK BAKIMINDAN DE⁄ER‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Sedat B‹NGÖLEdebiyat FakültesiTarih Bölümü

Proje Ekibi : -Bafllang›ç Tarihi : Temmuz 2001Bitifl Tarihi : Aral›k 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

121

PROJE NO:0 5 0 7 3 4

Ö Z E T

Anadolu Üniversitesi Araflt›rma Projeleri kapsam›nda gerçeklefltirilen araflt›rma bulgular›n›n da,alan yaz›ndaki benzer araflt›rma bulgular›na koflut olarak vurgulad›¤› üzere Avrupal›lar›n Türkçe’yi 2.dil olarak ö¤renme ihtiyac› bafll›ca iki nedene dayanmaktad›r: (1) Avrupal›lar›n Avrupa’daki Türk var-l›¤› ile iletiflim ihtiyac›, (2) Avrupal›lar›n Türkiye’deki Türklerle iletiflim ihtiyac›.

Bu nedenlerden birincisi daha çok Avrupal›lar›n kendi ülkelerinde giderek daha fazla hissetmeyebafllad›¤› uyum, sosyal-kültürel diyalog, iç huzur, güvenlik sorunlar›na dayanan yerel ve ulusal ka-mu hizmetlerinde yaflanan kalite kayb›ndan kaynaklanmaktad›r. Avrupa ekonomisindeki durgunlu-¤a dayal› olumsuz geliflmeler yan›nda Avrupa Birli¤i süreçlerinin h›zland›rd›¤› sosyal-kültürel hare-ketlilik Avrupal›lar›n siyasal tercihlerinde de çarp›c› farkl›laflmalara; bu da az›nl›klarla iletiflim sorun-lar›na dayal› sosyal çat›flma ortamlar›n›n çeflitlenerek art›fl›na neden olmaktad›r.

Avrupal›lar›n, Türkiye’deki Türklerle iletiflim ihtiyac› ise Avrupa’daki ekonomik sorunlar karfl›s›n-da Türkiye’nin ekonomik potansiyellerinin çarp›c› biçimde art›fl›ndan kaynaklanan ticari çekicili¤i;küresel ›s›nmaya dayal› olarak özellikle ‹skandinav ülkelerinde (Belçika, Hollanda ve Danimarka) his-sedilen do¤al çevre sorunlar› ve toprak kayb› riskleri karfl›s›nda Türkiye’nin cazip bir yaflam co¤raf-yas› olarak cazibesinin art›fl›; Türkiye’nin, Dünya’n›n sorunlu co¤rafyas› olarak tan›mlanan Orta Do-¤u ile Avrupa aras›nda bir güvenlik ve istikrar bölgesi olarak almas›ndan kaynaklanan stratejik konu-munun siyasal düzlemde daha iyi alg›lanmas› ve Türkiye’nin AB üyelik sürecinin yo¤unlaflt›rd›¤› dip-lomasi gereklerinden kaynaklanmaktad›r.

Her iki nedene dayal› olarak Avrupal›n›n Türkçeyi 2. dil olarak ö¤renme ihtiyac› daha önceki dö-nemlerle karfl›laflt›r›ld›¤›nda daha yo¤un, yayg›n ve ilgi alanlar›na özel olarak çeflitlenmifltir.

Bunlara ek olarak Türkiye, bulundu¤umuz dönemde kültürel, ekonomik, bilimsel, politik ve tek-nolojik alanlarda daha önceki dönemlerle karfl›laflt›r›lamayacak ölçüde bir yo¤unlukla d›fla aç›lmaçabas› içindedir. Küreselleflme sürecinde Türkiye’nin, sadece etkilenen bir ülke olmamas›, aksine çev-resini etkileyen bir ülke olmas› gerekir. Bunun için öncelikle e¤itim kurumlar›n›n faaliyetlerini ulusals›n›rlardan evrensel s›n›rlara tafl›ma becerisine sahip olmas› flartt›r. Türkiye’nin uluslar aras› aç›l›m-lar› gerçeklefltirebilmesi e¤itim kurumlar›n›n bu yönde yeni aç›l›mlar kazand›rma becerisine ba¤l›d›r.Türkiye’nin uluslararas› düzlemde yapmaya çal›flt›¤› bu aç›l›mlar özellikle uzaktan e¤itim kurumlar›-n› da bu yönde harekete geçirmeye zorlamaktad›r.

Tüm bu yak›n geçmifl geliflmeleri Avrupal›lar›n Türkçeyi 2. dil olarak, ancak co¤rafi, zamana da-yal› ve di¤er k›s›tlar›ndan ar›nd›r›lm›fl ve bu alanlardaki esnekliklere sahip ortamlarda ö¤renme ihti-yac›n› körüklemektedir. Aç›k ve uzaktan ö¤renme yöntemleri ise, araflt›rma bulgular›n›n da vurgula-d›¤› üzere, bu noktada ulafl›labilecek en verimli, etkili ve çekici seçenek olarak belirmektedir. Internetortam›n›n karfl›lad›¤› bu beklentiler nedeniyle kaliteden taviz vermeden dil ö¤renimi, uygulanmaktaolan ancak ayr›nt›l› çal›flmalarla gelifltirilmeye muhtaç bir e¤itim ortam› olarak alg›lanmaktad›r.

Anahtar Sözcükler: Türkçe Ö¤retimi, Uzaktan E¤itim, Aç›kö¤retim Fakültesi

AVRUPA’DA TÜRKÇE ‘‹K‹NC‹ D‹L’ Ö⁄RET‹M‹ ARAfiTIRMASI Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Nazmi ULUTAK

Aç›kö¤retim FakültesiUzaktan Ö¤retim Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Levend KILIÇProf.Dr. Bilhan DOYURAN KARTALDoç.Dr. Ayd›n Ziya ÖZGÜRDoç.Dr. Abdülkadir GÜRERYard.Doç.Dr. Cengiz Hakan AYDINYard.Doç.Dr. Hülya P‹LANCIYard.Doç.Dr. Hasan ÇALIfiKANYard.Doç.Dr. Murat ATA‹Z‹Yard.Doç.Dr. Erhan ERO⁄LUÖ¤r.Gör. Zekiye DO⁄ANÖ¤r.Gör. Erdal KARAÖ¤r.Gör. Bülent BATMAZYard.Doç.Dr. Elif TOPRAKYard.Doç.Dr. Evrim GENÇ KUMTEPEYard.Doç.Dr. Alper Tolga KUMTEPE

Bafllang›ç Tarihi : Temmuz 2005Bitifl Tarihi : Ocak 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

122

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 5 0 7 3 5

1.ve 2. kufla¤› a¤›rl›kl› olarak Türkiye’den göçlerle 3. ve 4. kufla¤› ise Avrupa’da do¤anlarla olu-flan “Avrupa’da yaflayan Türk varl›¤›”n›n anadil ö¤renme ihtiyac› bugüne kadar farkl› araflt›rma veuygulamalara konu olmufltur. Bu çal›flmalar›n ilgiye kaynakl›k eden bilim disiplini kadar merak ko-nular› da, do¤al olarak, farkl›l›k gösterebilmifl; bu farklar bulgular›n fark ve çeflitlili¤ine de yans›-m›flt›r. Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araflt›rma Projeleri kapsam›nda gerçeklefltirilen bu çal›flma, alanyaz›n taramas› ile ulafl›lan bu bulgulardan yola ç›karak gerçeklefltirilen yeni bir araflt›rmad›r.

Araflt›rma öncelikle Avrupa’da yaflayan Türk varl›¤›n›n Türkçeyi anadil olarak ö¤renme ihtiyac›olup olmad›¤›n›; bu ihtiyaç varsa daha önce yap›lan araflt›rma bulgular›n›n belgeledikleri ile ben-zerlik ve farklar›n› belirlemeyi hedeflemifltir. Bununla birlikte ihtiyac›n karfl›lanmas›na yönelik olarakTürkiye’de modellenerek Avrupa’da uygulanan uygulamalarla Avrupa’da gelifltirilerek uygulananprogramlar›n ‘verimlilik’, ‘etkililik’ ve ‘çekicilik’ aç›s›ndan karfl›laflt›r›lmas› ise proje kapsam›nda be-nimsenen bir di¤er merak noktas›d›r. Araflt›rma son olarak aç›k ve uzaktan ö¤renme olanaklar›n›naltyap› durumunu ve buna ba¤l› olarak potansiyel kat›l›mc›lar›n bu yöntemi benimseme olas›l›kla-r›n› saptamaya çal›flmaktad›r. Bu noktalarda toplanan verilerin Avrupa’da Türkçeyi “anadil” olarakancak aç›k ve uzaktan ö¤renme yöntemleri ile ö¤retme amaçl› projelere bilgi altyap›s› sa¤lamas›umut edilmektedir. Elde edilen veriler, genel bir anlat›mla, Avrupa’daki Türk varl›¤›n›n anadil ö¤re-timine, yak›n geçmiflte oldu¤undan farkl› nedenlerle, ihtiyaç duydu¤unu; bu fark›n, Avrupa’dakisosyal, kültürel, siyasal ve ekonomik yap›da yaflanan genifl ölçekli ancak h›zl› de¤iflimden kaynak-land›¤›n›; ö¤renme yöntem ve olanaklar›n›n ise iletiflim teknolojisindeki h›zl› de¤iflime koflut olarakçeflitlendi¤ini; aç›k ve uzaktan ö¤renme modellerinin ise sa¤lad›¤› çok yönlü “esneklikler” nedeniy-le artan bir çekicili¤e sahip oldu¤unu vurgulamaktad›r.

Daha aç›k bir anlat›mla, daha önce yaflam›n› Avrupa’da sürdürme e¤iliminin yayg›n ve yo¤unoldu¤u dönemlerde Avrupa dillerini daha iyi ö¤renebilmek ve Türkiye ile var olan sosyal iliflkilerinisorunsuz sürdürebilmek için duyulan ihtiyaç bugün, ayr›ca Türkiye’ye dönüfl olas›l›¤›n›n artmas›-na ba¤l› olarak olas› dil kaynakl› iletiflim ve uyum sorunlar›n›n önceden giderilmesine yöneliktir.Bu noktada Avrupa’daki Türk varl›¤›n›n “kök kültür”le ba¤lar›n› güçlendirmek olarak dile getirile-bilecek nitelikteki ve daha önce olmayan bir ihtiyac› önemli ölçüde hissetmeye bafllad›¤›; anadilö¤renme ihtiyac›n›n bu durumla birebir örtüfltü¤ü araflt›rma verileri ve bu süreçteki gözlemlerdenanlafl›lmaktad›r.Türkiye Cumhuriyeti’nin AB’ne üyelik baflvurusuyla bafllayan ve adayl›k statüsünü kazanmas›yla yo-¤unlaflan AB-Türkiye iliflkilerinin içinde bulunulan dönemde yeni bir boyut ve yo¤unluk kazanmas›ise sözü edilen araflt›rma bulgular›n› etkileyen farkl› bir etkendir. AB co¤rafyas› yaklafl›k 5 milyon T.C.vatandafl›n›, bulunduklar› ülkelerde 3. kuflak genç nüfusu bar›nd›rmaktad›r. Üyelik sürecinin beklen-di¤i biçimde sonuçlanarak Tam Üyelik Giriflimlerinin olumlu sonuçlanmas› halinde Türkiye Türkçesi,nüfus oran›na göre en çok konuflulan Avrupa dillerinden biri olma özelli¤ini kazanacakt›r.

Anahtar Sözcükler: Türkçe Ö¤retimi, Uzaktan E¤itim, Aç›kö¤retim Fakültesi

AVRUPA’DA TÜRKÇE ‘ANAD‹L’ Ö⁄RET‹M‹ ARAfiTIRMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Murat BARKANAç›kö¤retim FakültesiUzaktan Ö¤retim Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Levend KILIÇProf.Dr. Bilhan DOYURAN KARTALDoç.Dr. Ayd›n Ziya ÖZGÜRDoç.Dr. Abdülkadir GÜRERYard.Doç.Dr. Cengiz Hakan AYDINYard.Doç.Dr. Hülya P‹LANCIYard.Doç.Dr. Hasan ÇALIfiKANYard.Doç.Dr. Murat ATA‹Z‹Yard.Doç.Dr. Erhan ERO⁄LUÖ¤r.Gör. Zekiye DO⁄ANÖ¤r.Gör. Erdal KARAÖ¤r.Gör. Bülent BATMAZYard.Doç.Dr. Elif TOPRAKYard.Doç.Dr. Evrim GENÇ KUMTEPEYard.Doç.Dr. Alper Tolga KUMTEPE

Bafllang›ç Tarihi : Temmuz 2005Bitifl Tarihi : Ocak 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

123

PROJE NO:0 5 0 5 1 4

Ö Z E T

Bu araflt›rman›n amac›, ilkö¤retim beflinci s›n›fta teknoloji destekli proje taban-l› ö¤renme (PTÖ) uygulamalar›n›n nas›l gerçeklefltirildi¤ini belirlemektir. Araflt›rma,durum çal›flmas› olarak desenlenmifltir. Araflt›rman›n uygulamas›, 2005-2006 ö¤re-tim y›l› güz döneminde Eskiflehir ‹li Avukat Mail Büyükerman ‹lkö¤retim Okulu’ndagerçeklefltirilmifltir. Araflt›rmaya, 5/A s›n›f›ndaki 18’i k›z, 12’si erkek olmak üzeretoplam 30 ö¤renci ile s›n›f ö¤retmeni kat›lm›flt›r. Araflt›rma verileri, sekiz farkl› veritoplama arac›yla toplanm›fl ve betimsel analiz yoluyla çözümlenmifltir. Araflt›rmadaflu sonuçlar ortaya ç›km›flt›r:• Gerçeklefltirilen Teknoloji destekli PTÖ planlama, uygulama ve de¤erlendirme

aflamalar› içinde en fazla sorun de¤erlendirmede yaflanm›flt›r.• Ö¤renciler, projelerini çoklu ortam ö¤elerini kullanarak Powerpoint sunusu biçi-

minde haz›rlam›flt›r.• Ö¤renciler genelde yapt›klar› projeleri be¤endiklerini, di¤er derslere göre daha

çok e¤lendiklerini belirtmifllerdir.• Ö¤retmen teknoloji destekli PTÖ sürecine iliflkin görüfllerini; ilgili kaynaklar› oku-

mas›na karfl›n, uygulama öncesi kayg›l› oldu¤u biçiminde aç›klam›flt›r.• Ö¤renciler PTÖ sürecinde, bilgisayar, ‹nternet, televizyon ve dijital foto¤raf ma-

kinesi gibi teknolojiler yo¤unlukla kullan›lm›flt›r.• Gerçeklefltirilen teknoloji destekli PTÖ sürecinde, ö¤renci, ö¤retmen ve okul kay-

nakl› sorunlar yafland›¤› belirlenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Durum Çal›flmas›, ‹lkö¤retim, Proje Tabanl› Ö¤renme, Teknolo-ji.

‹LKÖ⁄RET‹M BEfi‹NC‹ SINIFTA TEKNOLOJ‹DESTEKL‹ PROJE TABANLI Ö⁄RENME UYGULAMALARI

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. fiefik YAfiARE¤itim FakültesiIlkö¤retim Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Ali ERSOYBafllang›ç Tarihi : Nisan 2005Bitifl Tarihi : Ocak 2007Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

124

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 1 9 5 9

‹flitme seviyesini saptamak için gelifltirilen ve güvenirlik çal›flmalar› henüz de-vam eden ASSR testinin güvenirli¤ini s›namak için yap›lan bu çal›flmada normal veiflitme engelli bireylerden elde edilen ASSR eflikleri ABR ve saf ses odyometre testlerisonucu elde edilen eflik seviyeleri ile karfl›laflt›r›lm›flt›r.

Çal›flmaya 89 normal ifliten yetiflkin (89 kulak) ve 50 iflitme engelli çocuk (99 ku-lak) kat›lm›flt›r. Test frekanslar› 500, 1000, 2000 ve 4000 Hz.d›r. Her test frekans›nda,testler aras›ndaki ba¤›nt›y› s›namak için Sperman korelasyon katsay›s›, her test fre-kans›nda, testler aras› anlaml› farkl›l›k olup olmad›¤›n› anlamak için Friedman tes-ti uygulanm›flt›r.

Normal iflitenlerde ASSR ve di¤er testler aras›nda zay›f bir ba¤›nt›, iflitme engel-lilerde orta dereceli ba¤›nt› saptanm›flt›r. Hem normal hem de iflitme engelli gruptatestler aras›nda anlaml› farkl›l›k oldu¤u bulunmufltur.

Bu çal›flman›n sonuçlar›na dayanarak ASSR testinin ABR ve saf ses odyometretestleri yerine kullan›lmamas›, ancak test tak›m›n›n bir parças› olarak, özellikle OAEtestleriyle birlikte, iflitme kayb›n›n derecesini saptamakta ve normal iflitmeyi ay›rtetmede kullan›lmas› önerilmifltir.

Anahtar Sözcükler: ASSR, ‹flitme Testleri, Objektif ‹flitme Testleri, Davran›fl ‹flitmeTestleri.

NORMAL ‹fi‹TEN ve ‹fi‹TME ENGELL‹ B‹REYLERDE ASSR ‹LEELDE ED‹LEN TAHM‹N‹ ‹fi‹TME Efi‹⁄‹ SEV‹YELER‹N‹N ABR,

OAE VE SAF SES ODYOMETRE ‹LE ELDE ED‹LEN Efi‹KSEV‹YELER‹YLE KARfiILAfiTIRILMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Zerrin TURANE¤itim FakültesiÖzel E¤itim Bölümü

Proje Ekibi : Ö¤r.Gör. Deniz TAfiKIRAN KÜÇÜKÖNCÜBafllang›ç Tarihi : Aral›k 2003Bitifl Tarihi : Nisan 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

125

PROJE NO:0 3 1 1 3 0

Ö Z E T

‹slâm Hukuku’nda had ve k›sas cezas› d›fl›nda kalan, takdir ve tayini kanun ko-yucuya b›rak›lm›fl bulunan cezalara “tazir cezalar›” denir. Bu cezalar›n derecesi ‹s-lâm’›n genel ilke ve amaçlar› do¤rultusunda belirlenir ve uygulan›r. ‹slâm Hukuk-çular› bu grup cezalar›n ölüm, hapis, sürgün, k›nama, tehdit, nasihat, tazmin vemali ceza fleklinde verilebilece¤ini kabul ederler. Ancak, hangi suç için hangi ceza-n›n uygulanaca¤› ve bunun üst s›n›r›n›n ne olaca¤›, taziren ölüm cezas›n›n nas›l ve-rilece¤i gibi konularda farkl› görüfller vard›r.

‹slâm Hukuku’nun uyguland›¤› Osmanl› Ceza Hukuku’nda ise tazir suç ve ceza-lar› kad›n›n takdirine b›rak›lmay›p Kanunnâmeler ile tespit edilmifl ve bu flekildeceza hukuku alan›nda olas›-keyfi kararlar önlenmeye çal›fl›lm›flt›r. Kanunnâmelerinfleriyye sicillerine kaydedilmesi, bir suretlerinin isteyenlere belli bir ücret karfl›l›¤›n-da verilmesi, yeni Kanunnâmelerin mahkemece ilân edilerek halka duyurulmas›, ka-nun hakimiyeti prensibinin Osmanl› Devleti’nde yerleflmesine yard›mc› olmufltur.

Osmanl› fieriyye Sicilleri üzerinde yapt›¤›m›z araflt›rmalar, Osmanl› Devleti’ndeticari hayatla ilgili baz› suçlar›n, kamu düzenini bozmaya yönelik hareketlerin, ge-nel ahlâk kurallar›n› ve aile düzenini bozucu bir k›s›m davran›fllar›n, devlet idaresialeyhine ifllenen baz› eylemlerin tazir ile cezaland›r›ld›¤›n› göstermektedir. Tazir ce-zalar›, ölüm, hapis, küre¤e mahkum etme, yüzü karalama, sakal› kesme, belli or-ganlar› kesme, sürgün ve çeflitli para cezalar› fleklinde olabilmifltir.

De¤iflik olaylar incelendi¤inde, Osmanl› Örfi Ceza Hukuku’nun ‹slâm Hukuku’nungetirdi¤i cezalar› hafifletmedi¤i hatta devletin devaml›l›¤›n› sa¤layabilmek amac›ile, önemli ölçüde a¤›rlaflt›rd›¤› söylenebilir.

Anahtar Sözcükler: ‹slâm Ceza Hukuku, Osmanl› Ceza Hukuku, Tazir.

OSMANLI DEVLET‹’NDE TAZ‹R SUÇ VE CEZALARIProje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Esra YAKUT

Hukuk FakültesiKamu Hukuku Bölümü

Proje Ekibi : -Bafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : Nisan 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

126

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 0 8 4 6

Osmanl› Devleti s›n›rlar› içinde 1844 y›l›nda yap›lan nüfus ve mal say›m›n›n so-nucuna göre Temettuat Defterleri haz›rlanm›flt›r. Verilere dayanarak Kuzeydo¤u Bul-garistan’daki Silistre Eyaletine dahil Varna Sanca¤›n›n demografik, sosyal, ekono-mik durumu incelenmifltir. Temettuat Defterlerinin analizinden önce Kuzey Do¤uBulgaristan’›n fethi, Bölgeye Türk nüfusun iskan›, geri hizmet teflkilat› ve XIX. Yüz-y›ldaki siyasi, idari, mali durum ele al›nm›flt›r.

‹ncelenen Kazalar: Babada¤, Köstence, Mangalya, Balç›k, Hac›-o¤lu Pazar›, Pra-vad›, Yeni Pazar, fiumnu, Eski Cuma, Hezargrad.

Bölge; XIX. Yüzy›l boyunca devam eden Osmanl›-Rus savafllar›n›n kazalardayapt›¤› büyük tahribat göz önüne al›narak seçilmifltir. Bölge zaman zaman Rus ifl-galini yaflam›fl, Türk nüfus zorunlu olarak göç etmifltir. Bölge 1877-1878 Osmanl› Russavafl›ndan sonra tamamen Osmanl› s›n›rlar› d›fl›nda kalm›flt›r.

1844 tarihindeki nüfus ve mal say›m› sonucuna göre söz konusu 10 kazada Türknüfusun ortalamas›n›n %77.9 oldu¤u tespit edilmifltir. Buna göre bölgede Gayri-müslim nüfusun genel ortalamada 1/5 oran›nda oldu¤u görülmüfltür.

Kuzeydo¤u Bulgaristan’›n Osmanl› Devletinin s›n›rlar› d›fl›nda kalmas›ndan son-ra birkaç yüz bine ulaflan Türk nüfus devletin s›n›rlar› içine s›¤›nmak için göç etmifl-tir. Halk aras›nda “(12)93 Muhacereti olarak bilinen bu dramatik göç öncesinde böl-genin nüfus ve mal durumu de¤erlendirilmifltir.

Anahtar Sözcükler: Nüfus, Say›m, Göç, Temettuat Defteri

XIX. YÜZYILDA S‹L‹STRE EYALET‹, VARNASANCA⁄INA BA⁄LI KAZALARIN DEMOGRAF‹K,

EKONOM‹K VE SOSYAL GÖRÜNTÜSÜ

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Halime DO⁄RUEdebiyat FakültesiTarih Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Sema ALTUNANYard.Doç.Dr. Ayla EFEYard.Doç.Dr. Emine D‹NGEÇÖzgül AKBAYNurcanYILANBurcu BÜYÜKBAfiSevda ÇEL‹KFunda SAKARYA

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : May›s 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

127

PROJE NO:0 4 2 1 3 2

Ö Z E T

Bu projede Eskiflehir evlenme biçim ve törenleri konu edilmektedir. Verilerin der-lenmesinde sözlü tarih yöntemi kullan›lm›fl ve veriler halkbilim bak›fl aç›s›yla ince-lenmifltir. Bu kapsamda Eskiflehir merkezde ilçede yaflayan 54 kad›n kaynak kifliylegörüflülmüfltür. Projede evlenme tipleri ve törenleri, evlenme gelene¤inde rol alankifliler ile onlar›n bu sürece biliflsel ve davran›flsal olarak haz›rlanmas›, gelene¤inmaddi temellerini oluflturan çeyiz, bafll›k paras›, tak› ve hediyeler ile evlenme gele-ne¤ini oluflturan uygulamalar konular›nda veriler derlenmifltir. Veriler arac›l›¤›ylaproje konusu üzerinde kuramsal ç›kar›mlarda da bulunulmufltur.

Derlemeler s›ras›nda yap›lan ses kay›tlar› ve bunlar›n çözümlemeleri ile baz› gö-rüflmelere ait foto¤raflar notalar fifllenerek merkez arflivine al›nm›flt›r.

Çal›flma sonunda Eskiflehir’in tek tip yerel ya da etnik bir evlenme gelene¤i ol-mad›¤›; yerel ya da geleneksel olarak nitelendirilebilecek uygulamalar›n etnik birbilinçten çok dönem kültür yap›s›n›n bir sonucu oldu¤u; evlenme gelene¤i bilgisiköklü olsa da uygulamada birçok yeni yarat›m ve yorumlara gidildi¤i; evlenme bi-çim ve geleneklerinde günümüz kent yaflam tarz›na ba¤l› yeni bir uygulama silsile-sinin yayg›nlaflt›¤›; evlenme gelene¤inin kat› kurallar silsilesi olmad›¤›, hemen heraflamas›nda de¤iflme, tercih etme ve bireysel özelliklere ba¤l› olarak farkl›laflmalaraolanak tan›nd›¤›; evlenme sürecindeki kiflilerin tan›ml› rollere büründü¤ü, kad›n veerkek efllerin toplumsal cinsiyete ba¤l› rol bölünmesi oldu¤u ve bunlar›n etkisiylede “gelin” oluflta kuflaklar aras›nda büyük bir bilinç farkl›laflmas› olmad›¤› saptan-m›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Evlenme Biçimleri, Evlenme Törenleri, Evlenme Gelenekleri, Ai-le tipleri, Eskiflehir.

ESK‹fiEH‹R EVLENME B‹Ç‹MLER‹ VETÖRENLER‹N‹ SÖZLÜ TAR‹HLE BELGELEME

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Çi¤dem KARAEdebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyat› Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Canan ‹LER‹Yard.Doç.Dr. Oya BEKLAN ÇET‹NYard.Doç.Dr. Ayla EFE

Bafllang›ç Tarihi : A¤ustos 2004Bitifl Tarihi : May›s 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

128

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 5 0 5 1 3

Bu araflt›rman›n amac›, ö¤retmenlerin Sosyal Bilgiler dersinde etkili vatandafll›ke¤itimi için gerçeklefltirdikleri uygulamalar› ve vatandafll›k e¤itimi konusundakie¤itim gereksinimlerini belirlemektir. Araflt›rmada ard›fl›k desenlerden ard›fl›k kefl-fedici desen kullan›lm›flt›r. Bu desene göre önce nitel veriler daha sonra nicel verilertoplanm›flt›r. Araflt›rman›n birinci aflamas›nda 24 ö¤retmenle yar›-yap›land›r›lm›flgörüflme gerçeklefltirilmifltir. Araflt›rman›n ikinci aflamas›nda 404 ö¤retmene anketuygulanm›flt›r. Yar›-yap›land›r›lm›fl görüflme ile elde edilen verilerin çözümlenme-sinde betimsel analiz tekni¤i kullan›lm›flt›r. Anketle elde edilen verilerin çözümlen-mesinde ise, frekans, yüzde ve aritmetik ortalamadan yararlan›lm›flt›r. Araflt›rmadaflu sonuçlara ulafl›lm›flt›r:

Ö¤retmenler, Sosyal Bilgiler dersinde vatandafll›kla ilgili konular›n ö¤retiminde;Milli E¤itim Bakanl›¤› taraf›ndan gönderilen ö¤retmen k›lavuz kitaplardaki dersplanlar›n› aynen ya da de¤ifliklikler yaparak kullanmaktad›rlar. En çok seçim etkin-liklerinden, araç-gereç olarak ço¤unlukla ders kitab›ndan yararlanmakta ve di¤erderslerle iliflkilendirme yapmaktad›rlar. S›n›f ortam›n› olufltururken daha çok s›n›fkararlar›na kat›lma ve kurallara uyma ilkelerine dikkat etmektedirler. En çok aile ileiflbirli¤i ve ö¤rencilerin yanl›fl davran›fllar›n› düzeltmede rehberlik yapt›klar›n› be-lirtmifllerdir. Ö¤rencilerin vatandafll›kla ilgili kazan›mlar›n› en çok gözlem ve yaz›l›yoklama s›navlar› ile de¤erlendirdiklerini belirtmifllerdir. Ailenin sosyo-ekonomikdüzeyinin etkisini ve görsel ve yaz›l› bas›n›n olumsuz etkisini en önemli sorunlarolarak görmektedirler. Vatandafll›k bilgisinin yan› s›ra, vatandafll›k e¤itiminde plan-lama, yöntemler, etkinlik örnekleri, araç-gereçler ve de¤erlendirme konular›ndae¤itim gereksinimi duyduklar›n› belirtmifllerdir.

Anahtar Sözcükler: Sosyal Bilgiler, Vatandafll›k E¤itimi, ‹lkö¤retim

SOSYAL B‹LG‹LER DERS‹NDEÖ⁄RETMENLER‹N ETK‹L‹ VATANDAfiLIK

E⁄‹T‹M‹ UYGULAMALARINA ‹L‹fiK‹N GÖRÜfiLER‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. fiefik YAfiARE¤itim Fakültesi ‹lkö¤retim Bölümü

Proje Ekibi : Ö¤r.Gör. Arife Figen ERSOYBafllang›ç Tarihi : Nisan 2005Bitifl Tarihi : Haziran 2007Proje Türü : Lisansüstü

129

PROJE NO:0 2 0 5 2 8

Ö Z E T

“‹kinci Dil Olarak Almanca Ö¤renen Türk Ö¤rencilerinin Bilgilendirici Metin Üre-timinde Bilgisayar Destekli Ö¤retimin Etkisi” adl› projede ikinci dil edinimi, Yaban-c› Dil Ö¤retiminde Metin Üretme, Bilgisayar›n bir ders arac› olarak önemi ve bu ara-c›n kullan›lmas› ile sa¤lanan kolayl›klar, ve bu arac›n sa¤lad›¤› yeni yöntemlerdenbiri olan kat›l›mc› yazma ile ilgili kaynaklardan yararlan›lm›flt›r. Yöntem olarak ö¤-renciler bilgisayar ortam›nda arkadafllar› ve ö¤retim eleman› yard›m› ile ürettiklerimetinleri e-posta ile ö¤retim eleman›na gönderiyorlard›. Ö¤retim eleman› da metniokuyup yanl›fllar›n alt›n› çizip tekrar e-posta ile ö¤rencilere geri gönderiyordu. Ya-p›lan yanl›fllar› ö¤renci arkadafllar› ve ö¤retim eleman› yard›m› ile düzeltip ö¤retimeleman›na e-posta ile gönderiyordu. Bilgisayar›n dil ö¤retimine katk›s›n›n girifl bö-lümündeki Tablo 1 ile göstermeye çal›fl›lm›flt›r. Bilgisayar dersliklerinde üretilen me-tinler ile ilgili bilgiler 3.3. de verilmifltir. Araflt›rma metinleri aras›ndan seçilen ör-nekler 4. de ortaya konmufl ve ö¤rencilerin üç sömestr boyunca ürettikleri metinler-den al›nan örnekler ve üretilen metinlerdeki yanl›fllar Tablo 1, Tablo 2 ve Tablo 3 ilegösterilmeye çal›fl›lm›flt›r. Ayr›ca istatistiksel verileri de ortaya konmufltur. Böyleceö¤rencilerin ilk sömestrde ürettikleri metinler ile ikinci ve üçüncü sömestr ürettikle-ri metinlerde yapt›klar› yanl›fllar›n bilgisayar yard›m› ve kat›l›mc› yazma yöntemiile yabanc› dil düzeylerine göre azald›¤› verilmeye çal›fl›lm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: ‹kinci Dil Olarak Almanca, Bilgilendirici Metin, Bilgisayar Des-te¤i, Kat›l›mc› Yazma, Yanl›fllar›n Düzeltilmesi.

‹K‹NC‹ D‹L OLARAK ALMANCA Ö⁄RENENTÜRK Ö⁄RENC‹LER‹N‹N B‹LG‹LEND‹R‹C‹ MET‹N

ÜRET‹M‹NDE B‹LG‹SAYAR DESTEKL‹ Ö⁄RET‹M‹N ETK‹S‹Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Seyyare DUMAN

E¤itim FakültesiYabanc› Diller E¤itimi BölümüÖ¤r.Gör. Dr. fierife ÇEL‹KKAYA

Proje Ekibi : Ö¤r.Gör. Fatma fiükran KÜRKÇÜO⁄LUBafllang›ç Tarihi : Aral›k 2002Bitifl Tarihi : Haziran 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

130

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 0 8 2 6

Eskiflehir, Kütahya ve Afyonkarahisar illerini kapsayan bölge, ‹ç Anadolu Bölge-si'nin bat›ya aç›lan kap›s›, do¤u ile bat›y› birlefltiren ana yollar›n dü¤üm noktas›d›rve tarihi süreç içinde stratejik önemini daima korumufltur. Klasik Dönem'de PhrygiaEpictetos olarak adland›r›lan bölge, arkeolojik kaz› ve yüzey araflt›rmalar›n›n verile-rine göre tarih öncesi ça¤lardan itibaren iskan edilmeye bafllam›flt›r. Bölge, özellik-le Anadolu'nun güçlü Demir Ça¤ krall›klar›ndan Frigler'in yo¤un yerleflmesine sah-ne olmufltur. Frig yerleflmeleri ve an›tlar›n›n büyük bir bölümü, Da¤l›k Frigya Bölge-si'nde yo¤unlaflm›flt›r. Bu bölgenin d›fl›ndaki Frig yerleflmeleri ve kültür kal›nt›lar›hakk›nda çok fazla bilgi yoktur. 2001-2006 y›llar› aras›nda gerçeklefltirilen yüzeyaraflt›rmalar›nda taraf›m›zdan saptanan Frig yerleflmeleri ve kaya an›tlar›, Da¤l›kFrigya Bölgesi'nin d›fl›nda, özellikle Sivrihisar Da¤lar› ve uzant›s› olan Arayit da¤›çevresinin Frigler için önemli bir yerleflim alan› oldu¤unu göstermifltir. Araflt›rmala-r›m›z s›ras›nda üç iki kapsayan bölgede Frig kültür kal›nt›lar›n›n yan› s›ra Prehisto-rik ça¤lardan Ortaça¤a kadar uzanan dönemlere ait çok say›da kültür kal›nt›s› daincelenmifl ve belgelenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Frigya Bölgesi, Frig Kaya An›tlar›, Kaya Mezarlar›, Yerleflme Yer-leri

ESK‹fiEH‹R, AFYONKARAH‹SAR VE KÜTAHYAVAD‹LER‹ YÜZEY ARAfiTIRMASI VE KUZÖREN

FR‹G ANITI RESTORASYONU

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard. Doç. Dr. Taciser S‹VASEdebiyat FakültesiArkeoloji Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Hakan S‹VASÖ¤r.Gör. Yusuf POLATArfl.Gör. Rahflan TAMSÜ

Bafllang›ç Tarihi : Temmuz 2004Bitifl Tarihi : Temmuz 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

131

PROJE NO:0 3 0 8 4 6

Ö Z E T

fiarhöyük (Dorylaion) ören yeri, Eskiflehir il merkezinin 3 km. Kuzeydo¤usundayeral›r. Buras› antik yaz›l› kaynaklara göre Eretrial› Doryleos taraf›ndan kurulmuflolan bir Phrygia kenti olup, günümüzde 18 m. yüksekli¤i ve 450 m. çap› ile OrtaAnadolu'nun orta büyüklükteki höyüklerinden biridir. Kaz› çal›flmalar› 1989-2003y›llar› aras›nda Prof.Dr. Muhibbe Darga baflkanl›¤›nda sürdürülmüfl. 2004 y›l›ndakaz› baflkanl›¤› görevi Prof.Dr. Muhibbe Darga’n›n teklifi ile Bakanlar Kurulu Karar›ile Doç.Dr. Taciser Sivas’a geçmifltir. 2005-2006 kaz› sezonlar›nda kaz› baflkanl›¤›görevi Doç.Dr. Taciser Sivas taraf›ndan yürütülmüfltür. Sürdürülen arkeolojik kaz›-larda elde edilen bulgular ›fl›¤›nda höyükte Osmanl›, Bizans, Roma, Hellenistik, Kla-sik, Phryg, Hitit ve ‹lk Tunç Ça¤ kültürlerinin varl›¤› saptanm›flt›r. fiarhöyük, Eskifle-hir’in tarihsel geçmiflinin saptanmas›nda çok önemli bir yere sahiptir. Bugüne de¤insaptanan tabakalarla günümüzden 5000 y›l önce fiarhöyük’te yerleflmenin bafllad›-¤› saptanm›flt›r. "fiarhöyük Kaz›s›" isimli projemiz kapsam›nda höyükteki tabaka-laflman›n ve tabakalar›n kültürel özelliklerinin araflt›r›lmas›na devam edilmifltir

Anahtar Sözcükler: fiarhöyük, Arkeoloji, Höyük, Arkeolojik Kaz›, Bizans, Hellenis-tik, Frig, Hitit, ‹lk Tunç Ça¤›

fiARHÖYÜK KAZISIProje Yöneticisi : Yard. Doç. Dr. Hakan S‹VAS

Edebiyat FakültesiTarih Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. A.Muhibbe DARGADoç.Dr. Taciser S‹VASÖ¤r.Gör. Yusuf POLATArafl.Gör. Rahflan TAMSÜ

Bafllang›ç Tarihi : Eylül 2003Bitifl Tarihi : Temmuz 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

132

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:9 8 0 8 0 1

Bu çal›flman›n amac› tütün ve pamuk üreticisi bir köyde k›rsal kad›n›n ücretlieme¤e, ücretsiz hane eme¤ine, cinsiyete dayal› iflbölümüne, geçimlik ekonomiye vetopra¤a olan tavr›n› ortaya ç›karmak ve kad›nlar›n sosyal, ekonomik, ideolojik vepolitik eylemlerini analiz etmektir. Bu çal›flmada ‹zmir iline ba¤l› Alibeyli köyündekad›nlara 100 anket ve 25 tane derinlemesine mülakat uygulanm›flt›r. Yöntem olarakanket formu niceliksel veri toplanmas›n› sa¤larken, derinlemesine mülakat kad›nla-r›n kendi dünyalar› ile ilgi daha çok bilgi toplanmas›n› sa¤lam›fl ve kendi durumla-r›n› anlatmalar› için onlara olanak sa¤lanm›flt›r. Kad›n, toplumu, ekonomiyi, tarihive kültürü kendi içinde yaflayan aktif bir özne olarak ele al›nm›flt›r.

Sonuç olarak Türkiye’de devlet deste¤inin ortadan kalkmas› k›rsal kad›n›n eflit-siz konumunu pekifltirmekte ve yoksullu¤unu artt›rmaktad›r. Hane düzeyinde, eflit-sizlik ve yoksulluk küçük üreticilerin farkl›laflmas› ile ba¤lant›l› olarak k›r-kent gö-çünü ivmelemektedir. Buna ba¤l› olarak ücretli eme¤in genifllemesi gözlenmemek-tedir. Bu da Türkiye’de ki iflletmelerin tar›m ekonomisine egemen olan geçimlik kü-çük köylü üretiminde kad›n›n eflitsiz iflyükünü ve ücretsiz hane emekçileri olarak sö-mürülerini artt›rmaktad›r.

Anahtar Sözcükler: K›rsal Kad›n, Cinsiyete Dayal› ‹flbölümü, Ücretli Emek, ÜcretsizHane Eme¤i, Geçimlik Üretim, Toprak.

TÜRK‹YE TARIMINDA KADIN EME⁄‹N‹NEMEK-YO⁄UN ÜRÜNLER VE SERMAYE YO⁄UNÜRÜNLER ÇERÇEVES‹NDE SOSYOLOJ‹K ANAL‹Z‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Nadir SU⁄UREdebiyat FakültesiSosyoloji Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Nadide KARKINERBafllang›ç Tarihi : Temmuz 1998Bitifl Tarihi : A¤ustos 2007Proje Türü : Lisansüstü

133

PROJE NO:0 5 1 2 3 7

Ö Z E T

Küçük ve Orta Büyüklükteki Konaklama ‹flletmeleri Türkiye’deki otel iflletmeleri-nin %95’ni oluflturmaktad›r. Bu kadar büyük bir hacme sahip olmalar›na karfl›l›k buiflletmeler üzerine yap›lan araflt›rma say›s› yok denecek kadar azd›r. Büyüklüklerinedeniyle kendilerine özgü belirleyici özellikleri bulunan bu iflletmelerin ayr›caaraflt›r›lmas› gerekmektedir. Bu araflt›rma projesinin amaçlar› flu flekilde s›ralanabi-lir: Küçük ve orta büyüklükteki konaklama iflletmelerinin turizm arz› içindeki yeri-nin tan›mlanmas›, kapasite kullan›m oranlar›n›n ortaya ç›kar›lmas›, iflletmecilikaflamas›ndaki finansal sorunlar›n›n tespit edilmesi, istihdam içindeki yerinin veözelliklerinin tespit edilmesi, insan kaynaklar› politikalar› ve sorunlar›n›n tespitedilmesi, pazarlama ve da¤›t›mda yaflad›klar› sorunlar›n tespit edilmesi, bilgi tek-nolojilerinden ve e-ticaretten yararlanma oranlar› ve sorunlar›n›n tespit edilmesi,ülke ve bölge ekonomisine yapt›klar› katk› ve sürdürülebilir turizm içindeki yerinintespit edilmesi. Bu amaçla haz›rlanan anket soru formu; sahiplik yap›s›, iflletme fa-aliyetleri, finansman, örgüt/insan kaynaklar›, bilgi teknolojileri, pazarlama, hizmetkalitesi, çevre koruma ve beklentiler olarak 9 bölümden oluflmaktad›r. Anket soruformlar› 2005 y›l›nda Türkiye’deki 1370 1,2,3 y›ld›zl› konaklama iflletmesine postayoluyla gönderilmifltir. ‹flletmelerin ço¤unlu¤u sahip/yöneticiler taraf›ndan yöneti-len, ba¤›ms›z ve yerli sermayeye ait iflletmelerdir. En büyük sorunlar›n›n bafl›ndavergiler ve zay›f nakit ak›fl› gelmektedir. ‹nsan kaynaklar› yönetiminde biçimsel ol-mayan yaklafl›mlar› benimsemektedirler. Küçük olmalar›na ra¤men bilgi teknoloji-lerini kullanma oranlar› oldukça yüksektir. Pazarlama yönetiminde biçimsel bir ya-p›ya sahip de¤ildirler. Daha çok yerli turiste hizmet vermektedirler. Çevrenin korun-mas› ve at›k yönetimi konusundaki uygulamalar› yetersizdir. Gelece¤e yönelik enbüyük beklentileri vergi yüklerinin azalt›lmas›d›r.

Anahtar Sözcükler: KOB‹, KOBK‹, Turizm KOB‹’leri, Türkiye.

TÜRK‹YE’DEK‹ KÜÇÜK VE ORTA BÜYÜKLÜKTEK‹KONAKLAMA ‹fiLETMELER‹N‹N ‹fiLETMEC‹L‹K SORUNLARI,

SÜRDÜRÜLEB‹L‹RL‹K VE ÇÖZÜM ÖNER‹LER‹Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Murat EMEKS‹Z

Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i YüksekokuluProje Ekibi : Yard. Doç. Dr. Medet YOLAL

Yard. Doç. Dr. Fatmagül ÇET‹NELBafllang›ç Tarihi : Temmuz 2005Bitifl Tarihi : A¤ustos 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

PR

OJ

EL

ER

134

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 1 0 7

Gazeteci yazar Emin Çölaflan’a ulaflan okur mektuplar›ndan oluflan kiflisel arfli-vinde bir araflt›rma projesi gerçeklefltirilmifltir. ‹lk dört y›ll›k ve ikinci üç y›ll›k olmaküzere toplam 7 y›l› kapsayan araflt›rma iki ayr› aflamada ve yaklafl›k üç y›ll›k bir ça-l›flma ile sonuçland›r›lm›flt›r. ‹ki y›l süren çal›flman›n birinci aflamas›nda 1996-1997-1998-1999 y›llar› incelenirken, yaklafl›k bir y›l süren ikinci aflamas›nda ise 2000-2001-2002 y›llar›na iliflkin bir arfliv taramas› yap›lm›flt›r. Bu çal›flmada her iki döne-mi birarada ele alan 7 y›ll›k süreç karfl›laflt›rmal› olarak de¤erlendirilmeye çal›fl›l-m›flt›r. Belgeler incelendikçe ortaya ç›kan ilk görüntülerden, arflivde yer alan bubelgelerin Hürriyet Gazetesi ve Emin Çölaflan okurlar› ile s›n›rl› olmakla birlikte, Tür-kiye’nin kamuoyu duyarl›l›¤›n›n vurgu noktalar›n›, sosyal anlamda oluflan tepki vedüflünce birikimlerini, bir anlamda gündemdeki konulara iliflkin sosyal tepki ya dadestek röntgenini ortaya koyar nitelikte oldu¤u görülmüfltür. Araflt›rma süresince,toplumsal duyarl›l›¤›n y›¤›lma gösterdi¤i konular ortaya konulmaya çal›fl›lm›fl, okurkitleden gelen tüm yans›malar birer veri olarak kabul edilmifl ve bu veriler bilimselyöntem ile analiz edilmeye çal›fl›lm›flt›r. Tüm bunlarla birlikte, arflivden ç›kan bel-geleri ve bu belgelerdeki kamuoyu yans›malar›, “Çölaflan okurlar› ile s›n›rl› kamuo-yu” olarak kabul etmek gerekmektedir.

Anahtar Sözcükler: Kiflisel Arfliv, Köfle Yazar›, Köfle Yaz›s›, Kamuoyu.

GAZETEC‹-YAZAR EM‹N ÇÖLAfiAN'INK‹fi‹SEL ARfi‹V‹NDEK‹ 2000, 2001, 2002

YILLARINI KAPSAYAN BELGELER‹N ‹ÇER‹KANAL‹Z‹ VE BELGELERE YANSIYAN KAMUOYUNUN

BEL‹RLENMES‹NE YÖNEL‹K ÇALIfiMA PROJES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Ali Murat VURAL‹letiflim Bilimleri FakültesiBas›n ve Yay›n Bölümü

Proje Ekibi : Kamil Umut ÜNAL P›nar TEKELO⁄LUÇi¤dem ÇALAPKULURojdan ALPKAYASena O⁄UZ

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : A¤ustos 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

135

PROJE NO:0 5 0 8 6 3

Ö Z E T

Karacahisar kalesi, Eskiflehir'in 7 km., Dorylaion'un 11 km. güney bat›s›nda, Por-suk çay›n›n kenar›nda yer alan, denizden 1010 m. yükseklikteki dik yamaçl› bir pla-tonun bat› ucuna kurulmufltur. Güney, kuzey ve bat› yönlerinin oldukça sarp bir ya-maca sahip oldu¤u kalenin tek girifli daha kolay ç›k›labilir olan do¤u yönündedir.Kale yaklafl›k olarak 200x300 metrelik bir alan kaplamaktad›r.

Bugün Eskiflehir ili s›n›rlar› içinde Karacaflehir ad›yla an›lan köy yerleflimininkuruldu¤u yamac›n platosu üzerinde yer al›r. Karacahisar'›n kuruldu¤u alan iti-bariyle stratejik bir önemi vard›r. Kale, Eskiflehir ovas›n›n, Porsuk vadisinin ve Es-kiflehir'e gelen yollar›n rahatl›kla gözlenebilece¤i bir alanda konumland›r›lm›fl;bu özelli¤iyle Bizans döneminde önemli bir haberleflme ve savunma sistemininparças› olmufltur.

Kalede yap›lan çal›flmalarda Bizans dönemine ait çok say›da s›rl› seramik parça-s› ele geçmifltir. Bu seramiklerin tasnifi ve de¤erlendirilmesi, Bizans serami¤inin da-ha az bilinen yüzü olan Frigya Bölgesi örneklerinin de ço¤almas›n› sa¤layacakt›r.Buluntular›n ço¤unlu¤unu ‘geçifl dönemi’ seramikleri diyebilece¤imiz 13. ve 14.yüzy›l seramikleri oluflturur. Bunlar hem Bizans karakterinden tamamen kopmam›flhem de Anadolu’nun yeni sakinlerinin de izlerini tafl›yan üslupta üretilmifl sgrafittodekorlu seramiklerdir.

Anahtar Sözcükler: Eskiflehir, Kale, Ortaça¤, Seramik, Sgrafitto

ESK‹fiEH‹R KARACAH‹SAR KALES‹SGRAF‹TTO DEKORLU ORTAÇA⁄ SERAM‹KLER‹

Proje Yöneticisi : Doç. Dr .B.Yelda OLCAY UÇKANEdebiyat FakültesiSanat Tarihi Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Muradiye BURSALIBafllang›ç Tarihi : Aral›k 2005Bitifl Tarihi : A¤ustos 2007Proje Türü : Lisansüstü

PR

OJ

EL

ER

136

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 0 3 0 5 1

Ana dilin kazan›lmas› sürecinde sesbilgisi sisteminin geliflimi ve klinik de¤er-lendirilmesi büyük önem tafl›r. Bu çal›flmada, sesletim ve sesbilgisi bozuklu¤u olançocuklar› tarama, ay›r›c› tan› koyma amaçl› gelifltirilen “Türkçe Sesletim-SesbilgisiTesti’nin” geçerlik, güvenirlik ve standardizasyon sonuçlar›na yer verilmifltir. Çal›fl-ma 2-8 yafllar› aras›nda 665 normal geliflim gösteren çocuk ile 70 sesletim-sesbilgi-si sorunlu çocuk üzerinde gerçeklefltirilmifltir. Araflt›rma bulgular›, testin geçerlik vegüvenirli¤i oldukça yüksek bir test olarak geliflimi temel alan araflt›rmalarda ve ses-letim-sesbilgisi sorunu olan çocuklar›n taranmas›nda, ay›r›c› tan› konmas›nda kul-lan›labilir oldu¤unu ortaya koymaktad›r.

Anahtar Sözcükler: Sesletim-Sesbilgisi Bozukluklar›, Test Gelifltirme, Geçerlik, Gü-venirlik, Standardizasyon, Türk Çocuklar›

ÇOCUKLARDA SESLET‹M VE SESB‹LG‹S‹BOZUKLUKLARINI DE⁄ERLEND‹RME TEST‹ GEL‹fiT‹R‹LMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Seyhun TOPBAfiE¤itim FakültesiÖzel E¤itim Bölümü

Proje Ekibi : Ö¤r.Gör. Bülent TO⁄RAMArafl.Gör. Sertan ÖZDEM‹R

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2000Bitifl Tarihi : Eylül 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

137

PROJE NO:0 5 1 4 5 0

Ö Z E T

“Sanat E¤itiminde Geleneksel Bask› Yöntemleri Esas Al›narak, Ça¤dafl Bask› Sa-natlar›nda Yeni Teknik Aray›fllar” konulu proje kapsam›nda Yüksek Bask›, ÇukurBask› ve Düz Bask› Tekniklerinde çeflitli denemeler yap›ld›.

Sa¤l›¤a zararl› olan selülozik ve sentetik boyalar›n ve yard›mc› malzemelerinkullan›lmas›, insan sa¤l›¤›na ciddi zarar vermektedir. Bölüm elemanlar› ve teknis-yenlerimizin akci¤er rahats›zl›¤› yaflamalar› somut bir göstergedir. Bu maddelerinkullan›lmas›n› azaltmak, aflamal› olarak kullan›mdan kald›rmak için, su bazl› boya-lar›, çözücüleri, geciktiricileri ve h›zland›r›c› yard›mc› maddeleri kullanmak, deney-ler yapmak üzere bu projeyi Bask› Sanatlar› Bölümü olarak haz›rlad›k.

Ülkemizde selülozik, sentetik boyalar›n üretimi yap›l›rken, su bazl› boyalar›nüretimi, tüketici bilincinin oluflmamas›, talebin azl›¤›, nedeniyle yap›lmamaktad›r.Bu nedenle su bazl› boyalar› yurt d›fl›ndan sa¤lamak zorunday›z.

Proje kapsam›nda ihtiyaç duyulan tüm malzemeler için yurt d›fl›ndaki firmalararaflt›r›ld›. Düz Bask›, Çukur Bask› ve Yüksek Bask› malzemeleri ve yard›mc› madde-leri için Almanya’daki Gerstecakher firmas›yla ba¤lant› kuruldu. Ancak bu firman›ngereksinim duydu¤umuz baz› ürünleri pazarlamad›¤› belirlendi. Araflt›rmalar›m›zsonucunda Bursa’daki Sanat Dünyas› ve ‹stanbul’daki CNS Boya ve Kimya Firmas› ileba¤lant›ya geçildi. Her iki firmadan ithal ettikleri su bazl› boyalardan ihtiyac›m›zolanlar al›nd›.

Al›nan malzemeler, Yüksek Bask›, Çukur Bask› ve Düz Bask› Atölyelerinde ö¤ren-cilerle beraber denendi. Y›llard›r sa¤l›k sorunu yaflayan bölüm ö¤retim elemanlar›-m›z, teknisyenlerimiz ve ö¤rencilerimizin sa¤l›kl› bir ortamda çal›flmalar›, ürün ver-meleri sa¤land›.

Anahtar Sözcükler: Gravür, ‹pek Bask› (Serigrafi), Boya, Teknik, Taflbask› (Litografi)

SANAT E⁄‹T‹M‹NDE GELENEKSEL BASKIYÖNTEMLER‹ ESAS ALINARAK, ÇA⁄DAfi BASKI

SANATLARINDA YEN‹ TEKN‹K ARAYIfiLARProje Yöneticisi : Prof.Atilla ATAR

Güzel Sanatlar FakültesiBask› Sanatlar› Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Saime DÖNMEZERYard.Doç.Güldane ARAZ

Bafllang›ç Tarihi : Aral›k 2005Bitifl Tarihi : Ekim 2007Proje Türü : Altyap›

PR

OJ

EL

ER

138

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 5 1 5 2 1

Havaalan› faaliyetleri do¤rudan ve dolayl› önemli çevresel etkilere sahiptir. Ha-vac›l›¤›n sürdürülebilirli¤i için ilgili tüm aktörler bu etkilerin fark›na varmal› vekontrol alt›na almal›d›r. Bu çal›flman›n amac›, havaalan› faaliyetlerinin çevresel et-kilerini ortaya koyarak, havaalanlar›ndaki çevre yönetim sistemine iliflkin yasal çer-çeveyi ve uygulamay› de¤erlendirmek ve daha sonra Türkiye’deki havaalanlar› içinbir çevre yönetim sistemi modeli önermektir. Bu çal›flmada öncelikle, havaalan› fa-aliyetlerinin çevresel etkileri genel olarak tan›mlanm›flt›r. Sonra, havaalan› faaliyet-lerinin çevresel etkileri ile do¤rudan ilgili olan çevre koruma mevzuat› ile birliktehem uluslararas› sivil havac›l›k organizasyonlar› hem de Türkiye’deki kurum ve ku-rulufllar ele al›nm›flt›r. Son bölümde, Türkiye’de, havaalan› yöneticilerinin ve kirac›-lar›n›n havaalan› faaliyetlerinin çevresel etkileri konusundaki çal›flmalar› de¤erlen-dirilmifltir. Çal›flman›n verileri yo¤un trafi¤i olan uluslararas› havaalanlar›nda yet-kili kifliler ile yap›lan yar›-yap›land›r›lm›fl görüflme tekni¤i kullan›larak elde edil-mifltir. Türkiye’deki ilgili kurum/kurulufllar aras›nda bir koordinasyon olmad›¤› so-nucuna var›lm›flt›r. Özellikle havaalan› faaliyetlerinin çevresel etkilerini kontrol alt›-na almak konusundaki yasal düzenlemeler iyi organize edilmemifltir. Çevre yönetimsistemi uygulanmas›na karfl› bir e¤ilim görülmekle birlikte, havaalan› yöneticileri-nin ve kirac›lar›n›n bu konuda ulusal ve uluslararas› otoriteler ve yasalar ile teflvikedilmesi ve zorunluluklar getirilmesi gereklili¤i görülmüfltür.

Anahtar Sözcükler: Havaalanlar›; Yönetmelikler; ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi;Türkiye

TÜRK‹YE’DE ULUSLARARASI TRAF‹⁄E AÇIKHAVAALANLARINDA ISO 14001 ÇEVRE YÖNET‹M

S‹STEM‹ UYGULAMALARININ ANAL‹Z‹Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Vildan DURMAZ

Sivil Havac›l›k YüksekokuluProje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Hatice KÜÇÜKDAL

Yard.Doç.Dr. Müfide BANARÖ¤r.Gör. Mustafa ÖZEN

Bafllang›ç Tarihi : Nisan 2005Bitifl Tarihi : Ekim 2007Proje Türü : Genel Amaçl›

Ö Z E T

SA⁄LIK B‹L‹M ALANI

139

141

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 2 0 3 1 6

Klaritromisin yar›-sentetik makrolit grubu bir antibiyotiktir. Antibakteriyel etki-sini, duyarl› bakterilerin 50S ribozomal alt ünitelerine ba¤lanarak ve protein sente-zini inhibe ederek gösterir. Lepra (cüzzam), mikrobiyal enfeksiyonlar, solunum yo-lu, deri ve yumuflak doku enfeksiyonlar›n›n tedavisinde kullan›l›r. A¤›z yoluyla,günde iki defa 250 mg verilir; e¤er gerekli olursa günde iki defa 500 mg'a ç›k›labi-lir. Oral uygulamay› takiben, gastrointestinal kanaldan h›zla emilir ve ilk geçifl me-tabolizmas›na u¤rar. Biyoyararl›l›¤› yaklafl›k %55'tir.

Bu çal›flmada, kullan›lan tafl›y›c›n›n ve haz›rlama yönteminin etkin maddeninsal›m›na etkisini inceleyebilmek için, iki farkl› tafl›y›c› ve iki farkl› yöntem ile 8 for-mülasyon haz›rlanm›flt›r. Eudragit RL 100 ve RS 100 polimerleri ile püskürterek ku-rutma ve dökme kurutma yöntemleri kullan›larak, klaritromisin’in uzun etkili mik-ropartikülleri haz›rlanm›flt›r. Haz›rlanan formülasyonlar üzerinde, verim, partikülboyut ve da¤›l›m›, X-›fl›n› k›r›n›m›, termal, infrared ve etkin madde miktar analizle-ri ve in vitro çözünme çal›flmalar› yap›lm›flt›r. ‹n vitro çözünme deneylerinde, USPXXIV’de tan›mlanan sürekli ak›fl hücresi yöntemi ile birlikte Yüksek Bas›nçl› S›v›Kromatografisi (YBSK) miktar tayini yöntemi kullan›lm›flt›r.

Haz›rlanan tüm formülasyonlar saf klaritromisin’e göre uzat›lm›fl sal›m göster-mifltir. Püskürterek kurutma yöntemi ile haz›rlanan mikropartiküllerin, dökme ku-rutma yöntemi ile haz›rlananlardan daha yavafl sal›ma sahip oldu¤u bulunmufltur.Püskürterek kurutma yönteminin, uzat›lm›fl sal›ma sahip mikropartiküllerin haz›r-lanmas› için daha uygun yöntem oldu¤u saptanm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Klaritromisin, Mikropartikül, Eudragit RL 100 ve RS 100, Püskür-terek Kurutma, Dökme Kurutma

KLAR‹TROM‹S‹N‹N ORAL KULLANIM ‹Ç‹N UZUN ETK‹L‹M‹KROPART‹KÜLLER‹N‹N HAZIRLANMASI VE ‹N V‹TRO

DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Lütfi GENÇEczac›l›k FakültesiEczac›l›k Meslek Bilimleri Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Müzeyyen DEM‹RELUzm.Ecz.fiakir Berker SEV‹N

Bafllang›ç Tarihi : Eylül 2002Bitifl Tarihi : fiubat 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

142

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 0 0 3 5 2

Ö Z E T

Çal›flman›n amac›, sudaki çözünürlü¤ü düflük ve oldukça k›sa eliminasyon yar›ömre sahip kalsiyum antagonisti bir etkin madde olan sinnarizin’in, sal›m›n› modi-fiye etmek ve dolay›s›yla biyoyararlan›m›n› artt›rmakt›r. Bu amaçla, di¤er formülas-yon yöntemlerinin sak›ncalar›n› içermemesi, etkin maddenin dissolüsyon oran›ndaart›fl göstermesi ve laboratuvar flartlar›nda haz›rlama kolayl›¤› nedeniyle tafl›y›c›sistem olarak kat› dispersiyon sistemi seçilmifltir.

Etkin maddenin sal›m h›z›na kat› dispersiyon haz›rlama yönteminin ve kullan›-lan tafl›y›c›n›n etkisini inceleyebilmek için, dört farkl› yöntem ve üç farkl› tafl›y›c› ile12 formülasyon haz›rlanm›flt›r. Haz›rlanan formülasyonlar üzerinde, verim, partikülboyut ve da¤›l›m›, x-›fl›n› k›r›n›m›, termal özellik ve etkin madde miktar analizleriyap›ld›ktan sonra, formülasyonlar›n in vitro çözünme h›zlar›, saf etkin madde vepiyasa tableti ile karfl›laflt›r›lm›fl ve kinetik olarak de¤erlendirilmifltir. ‹n vitro çö-zünme deneylerinde, USP XXIV’de tan›mlanan basket yöntemi ile birlikte UV spek-trofotometrik miktar tayini yöntemi kullan›lm›flt›r.

‹n vitro inceleme ve analizler ile elde edilen sonuçlara göre seçilen formülasyonve saf sinnarizin ile haz›rlanan sulu dispersiyonlar tavflanlara peroral uygulanm›fl-t›r. 48 saatlik kan örneklerinin yüksek-bas›nçl›-s›v›-kromatografisi (YBSK) ile anali-zi sonucu formülasyonla haz›rlanan dispersiyonun biyoyararlan›m›n›n, saf sinnari-zin’in biyoyararlan›m›ndan daha yüksek oldu¤u ve sinnarizin sal›m›n›n in vivo ola-rak da de¤iflti¤i görülmüfltür.

Sonuç olarak, sinnarizin’in emilim potansiyelini artt›rmaya yönelik olarakgelifltirmek istedi¤imiz kat› dispersiyonlar›n in vitro-in vivo de¤erlendirmelerin-de, çözünmenin modifiye edilebilece¤i ve biyoyararlan›m›n›n artt›r›labilece¤isaptanm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Kat› Dispersiyon, Sinnarizin, ‹n vitro-‹n vivo De¤erlendirme

S‹NNAR‹Z‹N’‹N B‹YOYARARLANIMINI ARTTIRMAK AMACI‹LE KATI D‹SPERS‹YON VE KATI ÇÖZELT‹LER‹N‹N

HAZIRLANMASI VE ‹N V‹TRO-‹N V‹VODE⁄ERLEND‹R‹LMES‹

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Müzeyyen DEM‹RELEczac›l›k FakültesiEczac›l›k Teknolojisi Bölümü

Proje Ekibi : Uzm.Ecz.Gülay BÜYÜKKÖRO⁄LUUzm.Ecz.Bahar Selen KALAVA

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2000Bitifl Tarihi : fiubat 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

143

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:9 9 2 8 3 7

Bitkilerden elde edilen antioksidanlar son y›llarda yo¤un bilimsel araflt›rmalarakonu olan ve buna paralel olarak da giderek artan bir kullan›m potansiyeline sahipdo¤al bilefliklerin bafl›nda gelmektedir.

Proje kapsam›nda tarç›n haricinde ülkemizde yetiflen ve halk aras›nda g›da /g›-da bilefleni ve bitkisel çay olarak tüketilen 19 adet bitkinin antioksidan kapasitele-ri lipid peroksidasyonunu inhibe edici ve serbest radikal süpürücü aktiviteleri üze-rinden belirlenmifltir. Antioksidan aktiviteden sorumlu olan polifenolik bileflenlerinizolasyonu gerçekleflmifl ve polifenolik bileflen gruplar› tan›mlanm›flt›r.

Çal›fl›lan bitkiler içinde sumak meyvelerinden elde edilen polifenolce zenginekstre ve fraksiyonlar›n gerek lipid peroksidasyonunu inhibe edici etkisinin gerekseserbest radikal süpürücü aktivitesinin yüksek oldu¤u gözlenmifl ve etkiden sorum-lu antosiyanin glikozitleri ve fenolik asitler belirlenmifltir. Bu bitkiyi, üzüm, bitkiselçaylar (kekik, adaçay›, ›hlamur, da¤ çay›) ve defne meyveleri izlemektedir. ‹ncele-nen di¤er bitkilerden elde edilen ekstrelerin (sar› kantaron, Linum olimpiacum,maydanoz, dere otu, roka ve hay›t) serbest radikal süpürücü aktivite gösterdikleriancak lipid peroksidasyonunu inhibe edici etkilerinin olmad›¤› belirlenmifltir. Ba-haratlardan (karabiber, kimyon ve tarç›n) ise özellikle kimyonun polar olmayanekstresinin lipid peroksidasyonunu inhibe etti¤i gözlenmifltir. Ya¤l› tohumlar›n an-tioksidan etkiden sorumlu tokol (tokoferol + tokotrienol) bileflenlerince zengin oldu-¤u bilinmektedir. ‹ncelenen tohumlardan (Keten, haflhafl ve aspir), keten tohumu veya¤›n›n tokol bak›m›ndan en zengin oldu¤u ve bunu haflhafl ve aspir tohumlar›n›nizledi¤i belirlenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Bitkisel Antioksidanlar, Antioksidan Aktivite, Lipid Peroksidas-yonu, Fenolik Bileflikler, YBSK-DAD.

TÜRK‹YE B‹TK‹LER‹NDEN DO⁄AL ANT‹OKS‹DANMADDELER‹N ‹ZOLASYONU VE ANT‹OKS‹DAN

AKT‹V‹TELER‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Berrin BOZANMühendislik Mimarl›k FakültesiKimya Mühendisli¤i Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Nilgün ÖZTÜRKDoç.Dr. Müberra KOfiARYard.Doç.Dr. Zeynep TUNALIER

Bafllang›ç Tarihi : Aral›k 1999Bitifl Tarihi : Mart 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

144

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 2 0 3 1 5

Ö Z E T

Büyük DNA molekülleri, yaln›zca katyonik lipit ve polimerler gibi sentetik vek-törler kullan›larak hücre içine sokulabilmektedir. DNA-katyonik lipit partikülleri ge-nellikle pozitif yüklüdür ve negatif yüklü biyolojik membranlarla etkileflerek hücre-ye geçerler.

Bu çal›flmada, formülasyonu yap›lan kat› katyonik lipit mikropartiküllere plaz-mit (pUC18) ba¤lanm›fl ve in vitro jel elektroforezi ile plazmit ba¤lama oranlar› kon-trolü yap›lm›flt›r. Katyonik lipit partiküllerin karakterizasyonunda pH, çözünürlük,boyut da¤›l›m› ve zeta potansiyel ölçümleri yap›lm›fl, X-›fl›n› k›r›n›m› ve termal ana-liz yöntemleri kullan›lm›fl ve kararl›l›k çal›flmalar› gerçeklefltirilmifltir.

Haz›rlanan farkl› formülasyonlar›n süzülmüfl, otoklavlanm›fl ve liyofilize edilmiflflekillerinin farkl› s›cakl›k koflullar›nda davran›fllar› incelenmifltir.

Formülasyon haz›rlanmas› s›ras›nda uygulanan s›cakl›kla düflen zeta potansiyel,pozitif yükte azalma oldu¤unu ve buna ba¤l› olarak pDNA ile ba¤lanma oran›n›ndada azalmaya neden oldu¤unu göstermektedir.

Haz›rlanan formülasyonlar›n partikülleri nonometre boyutundad›r. Formülas-yonlar›n süzülmüfl, otoklavlanm›fl ve liyofilize edilmifl flekillerinin, farkl› koflullar al-t›nda partikül boyutlar›nda ve partikül da¤›l›mlar›nda anlaml› de¤ifliklikler gözlen-memifltir.

Termal analiz sonucunda elde edilen verilerde, piklerin kaybolmamas› ve yenibir pikin ortaya ç›kmamas›, partiküler yap›da etkileflme veya geçimsizlik olmad›¤›-n› göstermektedir.

Katyonik lipit oran› artt›r›ld›kça, artan özellikte zeta potansiyel de¤erleri sap-tanm›flt›r. Formülasyonlar›n zeta potansiyellerinde taze haz›rlanm›fl hallerine oran-la oldukça anlaml› düflme gözlenmifltir. Bu düflme, oda s›cakl›¤›na oranla etüv vebuzdolab›nda daha azd›r.

Sonuç olarak, kat› lipit nanopartiküller ile kararl› yap›da DNA kompleksleri olufl-turabilece¤i ve yap›lan in vitro çal›flmalar sonucunda, haz›rlanan formülasyonlar›ngenetik materyal tafl›yabilme özelli¤ine sahip oldu¤u bulunmufltur.

Anahtar Sözcükler: Katyonik Kat› Lipit Partikül, pDNA, ‹n Vitro De¤erlendirme

FARMASÖT‹K B‹YOTEKNOLOJ‹’DE GEN TEDAV‹S‹ AMAÇLIPLAZM‹T DNA BA⁄LANAB‹LECEK KATYON‹K KATI L‹P‹TNANO- VE M‹KROPART‹KÜLLER‹N HAZIRLANMASI VE

TANINMASI ÇALIfiMALARI

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Yasemin YAZANEczac›l›k FakültesiEczac›l›k Teknolojisi Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Gülay BÜYÜKKÖRO⁄LUBafllang›ç Tarihi : Eylül 2002Bitifl Tarihi : Nisan 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

145

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 1 0 3 5 4

Bu çal›flmada, mitomisin C’nin miktar tayini için sürekli ak›fl enjeksiyon analiziyöntemi ve mikrodiyaliz yöntemi ile in vitro geri kazan›m› tan›mlanm›flt›r.

Sürekli ak›fl enjeksiyon analizinde tafl›y›c› çözelti olarak Britton-Robinson tam-pon sistemi kullan›lm›flt›r ve ak›fl h›z› 1.0mL/dk’d›r. Mitomisin C sinyalleri UV-spek-trofotometrik detektör kullan›larak 363 nm’de kaydedilmifltir. Miktar tayini için pikalan› ve pik yüksekli¤i sinyalleri kullan›lm›flt›r. Yöntemin kesinli¤i ve do¤rusall›¤›bu sinyallerle gösterilmifltir. Sinyal/gürültü oran› 3 kriterine göre yöntemin saptamas›n›r› olarak 1.93x10-8 M ve tayin s›n›r› olarak 6.45x10-8 M de¤erleri hesaplanm›flt›r.

Mitomisin C’nin in vitro geri kazan›m ifllemi için yeni bir teknik olan mikrodiya-liz yöntemi kullan›lm›flt›r. Probun 3 saat süreyle diyalizlenmesiyle elde edilen diya-lizatlar, yüksek bas›nçl› s›v› kromatografisi yöntemiyle analiz edilmifl ve mitomisinC için geri kazan›m›n % 15 düzeyinde oldu¤u saptanm›flt›r.

Bu çal›flmada gelifltirilen sürekli ak›fl enjeksiyon analizinin ve in vitro mikrodi-yalizle geri kazan›m iflleminin son derece duyarl› ve h›zl› sonuç al›nabilen yöntem-ler oldu¤u söylenebilir.

Anahtar Sözcükler: Mitomisin C, Sürekli Ak›fl Enjeksiyon Analizi, ‹n vitro Mikrodi-yaliz.

M‹TOM‹S‹N C’N‹N AKIfi ENJEKS‹YON ANAL‹Z VEM‹KROD‹YAL‹Z YÖNTEM PARAMETRELER‹N‹N

ARAfiTIRILMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Muzaffer TUNÇELEczac›l›k FakültesiEczac›l›k Bilimleri Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Ar›n Gül DALBafllang›ç Tarihi : Aral›k 2001Bitifl Tarihi : May›s 2006Proje Türü : Lisansüstü

146

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:9 9 0 3 2 1

Ö Z E T

Bu çal›flma kapsam›nda 2,4-di- ve 2,3,4-trisübstitüe-benzimidazo[1,2-a]pirimi-din, 5,6-disübstitüe-2,3-dihidro-imidazo[2,1-b]tiyazol ve 2,3-disübstitüe-6,7-di-hidro-5H-imidazo[2,1-b][1,3]tiyazin bilefliklerinin sentezi literatür bilgileri ›fl›¤›ndagerçeklefltirilmifl ve yap›lar› spektral analiz yöntemleri ile ayd›nlat›lm›flt›r.

Bilefliklerin normal (F2408) ve kanserli hücreler (5RP7) üzerine, de¤iflik konsan-trasyonlardaki sitotoksisiteleri MTT yöntemi ile belirlenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Kondanse Azol Heterosiklikleri, Köprübafl› Azot, Benzimidazo[1,2-a]pirimidin, imidazo[2,1-b]tiyazol, imidazo[2,1-b][1,3]ti-yazin.

‹M‹DAZO‹M‹DAZOL, ‹M‹DAZOP‹R‹M‹D‹N,‹M‹DAZOD‹AZEP‹N G‹B‹ KONDANSE ‹M‹DAZOL

B‹LEfi‹KLER‹N‹N, SENTEZ, YAPI AYDINLATMALARI VE BAZIAKT‹V‹TE ÇALIfiMALARI

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Asiye MER‹ÇEczac›l›k FakültesiEczac›l›k Meslek Bilimleri Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. Zerrin ‹NCESU Bafllang›ç Tarihi : Haziran 1999Bitifl Tarihi : May›s 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

147

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 3 2 8

Bu çal›flmada, 1,10-fenantrolin (phen), 1,10-fenantrolin-5,6-dion (dp), imida-zo[4,5-f][1,10]fenantrolin (ip) ve 2-fenilimidazo[4,5-f][1,10]fenantrolin (pip),Ru(L)2Cl2 kompleksleri için ligand olarak kullan›lm›flt›r. Bu bilefliklerin sentezlerin-de literatür verilerinden faydalan›lm›flt›r. [Ru(L)2B](PF6)2 ve [(Ru(L)2B)Pt]Cl2 bileflik-leri için, ligand olarak dp ve phen, dinükleer Ru ve Pt kompleksinin elde edilebilme-si için köprü olarak da bis-1,3-di(imidazo[4,5-f][1,10]fenantrolin) propan (bipp)kullan›lm›flt›r. Bu çal›flmada ara ürünlerin ve sonuç ürünlerinin yap› ayd›nlatma ça-l›flmalar›nda 1H NMR, 195Pt NMR ve 2D cosy NMR spektroskopik yöntemleri kullan›l-m›flt›r. Baz› moleküller için LC-MS, ESI-MS, IR ve elemental analiz yöntemlerindenfaydalan›lm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: 1,10-fenantrolin, Ru(III), Pt(II) Dinükleer Kompleks, AntitümörAktivite

BAZI HETEROS‹KL‹K L‹GANDLARIN D‹NÜKLEER METALKOMPLEKSLER‹N‹N SENTEZ‹ VE ANT‹TÜMÖR ETK‹LER‹N‹N

ARAfiTIRILMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Kadriye BENKL‹Eczac›l›k FakültesiEczac›l›k Meslek Bilimleri Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. Zerrin SELLER Yard.Doç.Dr. Nalan GÜNDO⁄DU KARABURUN

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : May›s 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

148

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 0 3 0 9

Ö Z E T

Bu proje kapsam›nda ana yap› olarak benzilidenanilin çekirde¤i içeren toplam10 adet bileflik, Schiff bazlar›n›n elde edilmesinde kabul edilen standart yöntem ilesentezlenmifltir. Benzaldehid türevleri ve anilin, asidik ortamda etanol içerisinde,kondensasyon reaksiyonuna tabi tutulmufltur. Sentezlenen bilefliklerden baz›lar›,kristallendirilerek saflaflt›r›lm›fl ve spektroskopik yöntemler yard›m›yla yap›lar› ay-d›nlat›lm›flt›r. Her bir bilefli¤in erime derecesi ölçülmüfl ve literatür verileriyle k›yas-lanm›flt›r.

Sentezlenen sübstitüe benzilidenanilin türevi bilefliklerin, sitotoksik etkileri MTTtesti ile, antiproliferatif etkileri ise hücre ço¤almas› ölçüm kiti (BrdU kiti) kullan›la-rak saptanm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Sübstitüe Benzilidenanilin, Schiff Baz›, Antiproliferatif Etki, Si-totoksik Etki, MTT Testi.

BAZI SÜBST‹TÜE BENZ‹L‹DENAN‹L‹N TÜREVLER‹N‹NSENTEZLENMES‹ VE ANT‹PROL‹FERAT‹F ETK‹LER‹N‹N

ARAfiTIRILMASI Proje Yöneticisi : Prof.Dr. ‹lhan IfiIKDA⁄

Eczac›l›k FakültesiEczac›l›k Meslek Bilimleri Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. Zerrin ‹NCESUArafl.Gör. Yusuf ÖZKAY

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2004Bitifl Tarihi : Haziran 2006Proje Türü : Lisansüstü

149

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 3 0 9

Bu çal›flmada kapiler elektroforez yöntemi kullan›larak insan idrar›nda 1-hidrok-sipiren tayini gösterilmifltir. Çal›flma tamponu olarak 3-siklohekzilamino-1-propan-sulfonik asit (CAPS, 100 mM, pH 10.2) kullan›lm›flt›r. ‹ç standart olarak diflunizal kul-lan›lm›fl ve pikler 240 nm de diyot dizisi detektör ile saptanm›flt›r. Önerilen yönte-min geçerlili¤i standart 1-hidrokispiren çözeltileri kullan›larak 2.02x10-6 – 3.03x10-5

M deriflim aral›¤›nda gösterilmifltir. Yöntemin saptama s›n›r› ve tayin s›n›r› s›ras›y-la 1.47x10-7 M ve 4.46x10-7 M olarak hesaplanm›flt›r. 1-hidroksipiren içermedi¤i bili-nen kör idrar numunelerine standart 1-hidroksipiren çözeltisi kat›larak yöntemindo¤rusall›¤›, yüzde geri kazan›m› ve kesinli¤i ile ilgili sonuçlar belirlenmifltir. F›r›niflçilerinden sa¤lanan idrar numunelerinde yöntemin uygulamas› gösterilmifltir.Önerilen yöntem toksikoloji ve çevre analizlerinde kullan›lmak üzere umut vericidir.

Anahtar Sözcükler: 1-hidroksipiren, Kapiler Elektroforez, ‹drar.

1-H‹DROKS‹P‹REN‹N ‹NSAN ‹DRARINDA KAP‹LERELEKTROFOREZ YÖNTEM‹ ‹LE TAY‹N‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Dilek DO⁄RUKOL-AKEczac›l›k FakültesiEczac›l›k Bilimleri Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. Muzaffer TUNÇELBafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : Aral›k 2006Proje Türü : Genel Amaçl›

150

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 0 3 3 3

Ö Z E T

Antosiyaninler do¤al pigmentlerin bafll›ca gruplar›ndan birini oluflturmaktad›r-lar ve meyve ve sebzelerin birçok renginden sorumludurlar. Antosiyaninlerin baz›pozitif terapötik etkilere sahip olduklar› ve beslenme deste¤i olarak birçok ülkedekullan›ld›klar› gösterilmifltir. Bu çal›flman›n amac› antosiyaninlerin tayini için basitve kesin bir yöntem gelifltirmek ve Türkiye’de tüketilen baz› g›dalardaki antosiyaninseviyelerini göstermektir. 28 farkl› g›da maddesinin antosiyanin bileflimi yüksekbas›nçl› s›v› kromatografisi ve fotodiyot dizisi dedeksiyon (fotodiot array) ile ince-lenmifltir. Alt› antosiyanin ve siyanidin (internal standart) gradient elüsyon tekni¤ikullan›larak bir ters faz kolonu ile ayr›lm›fllard›r (GL Sciences, Inertsil ODS-3, 3µm,150 x 4.6 mm, 40 ˚C’ye ayarl›). Hareketli faz 0.8 mL.dak-1 ak›fl h›z›nda pompalanm›flve analitler 520 nm dalga boyunda ortalama 18 dakikada detekte edilmifllerdir. Ör-nekler, g›dalar›n sular› do¤rudan bask› yöntemiyle al›n›p devam›nda 0.2 µm PVDFfiltreden süzülerek haz›rlanm›fl ve ilave ekstraksiyon ve derifltirme basamaklar› ol-maks›z›n sisteme enjekte edilmifltir. Antosiyaninler ng seviyelerinde yeterli kroma-tografik çözünürlükle detekte edilmifltir. Sonuç olarak, g›dalarda detekte edilen an-tosiyaninlerin miktar›n›n tazelikle azamiye ulaflt›¤› ve bilhassa koyu renkli g›da tip-lerinde bulunduklar› gözlenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Antosiyaninler, G›da Analizi, YBSK, Miktar Tayini

GIDA MADDELER‹NDE BULUNAN BAZI ANTOS‹YAN‹NLER‹NYÜKSEK BASINÇLI SIVI KROMATOGRAF‹S‹ YÖNTEM‹YLE

M‹KTARININ TAY‹N‹Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Göksel ALTIOKKA

Eczac›l›k FakültesiEczac›l›k Bilimleri Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. Zeki ATKOfiARArafl.Gör. Nafiz Öncü CAN

Bafllang›ç Tarihi : A¤ustos 2004Bitifl Tarihi : Ocak 2007 Proje Türü : Genel Amaçl›

151

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 0 0 3 4 6

Origanum onites L.’den buhar distilasyonu ile elde edilmifl ya¤ alt› suyunda çö-zünmüfl ve da¤›lm›fl bilefliklerin izolasyonu üzerinde araflt›rmalar gerçeklefltirildi.Ay›rma hunisi, Soxhlet apareyi ve Normag ekstraktörlerle s›v›-s›v› ekstraksiyon, KFEve Amberlite XAD-4 reçine ile adsorpsiyon gibi farkl› yöntemler kullan›larak “ikin-cil” ya¤ elde edildi. Kloroform ekstresinde bulunan oksijenli bileflikler Flafl Kroma-tografisi ile izole edildi.

Ülkemizde kekik suyu baflta olmak üzere ya¤ alt› sular›n›n kullan›m› gün geçtik-çe yayg›nlaflmaktad›r. Henüz tamamen kontrolsüz ve izinsiz üretilerek piyasaya sü-rülen kekik ya¤ alt› suyunun kalite kontrolü amac›yla en kolay uygulanabilir yön-tem olarak, 5:1 oran›nda metilen klorür ile s›v›-s›v› ekstraksiyonu önerilmektedir.Kekik suyundaki ana bileflikler karvakrol, linalool, timol ve nadir bir monoterpenolan cis-p-ment-4-en-1,2-diol olarak belirlenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Kekik Suyu, Aromatik Su, Hidrosol, Ay›r›m Metotlar›, Ekstraksi-yon Metotlar›

OR‹GANUM ON‹TES L. YA⁄ ALTI SUYUNUNUÇUCU B‹LEfi‹KLER‹N‹N ‹NCELENMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Kemal Hüsnü Can BAfiEREczac›l›k FakültesiEczac›l›k Meslek Bilimleri Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. Temel ÖZEKArafl.Gör. ‹lhan BOYDA⁄Prof.Dr. Levent YILMAZ

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2000Bitifl Tarihi : fiubat 2007 Proje Türü : Genel Amaçl›

152

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 1 0 3 2 8

Ö Z E T

Bu projede k›rm›z› flaraptaki flavonoid yap›ya sahip bir fenolik bileflik olantrans-resveratrolün, HeLa (serviks adenokarsinoma) hücreleri üzerinde, nötral k›r-m›z›s› boyama tekni¤i ile TNF testi ve direk sitotoksisite testi uygulanarak sitotoksi-sitesi incelenmifltir. Direkt sitotoksisite ve TNF test sonuçlar› karfl›laflt›r›ld›¤›ndatrans-resveratrolün TNF sal›m›n› inhibe etti¤i ve direkt sitotoksisite testinde iseölüm oranlar›n›n doza ba¤›ml› olmad›¤› görülmüfltür.

Çal›flman›n ikinci bölümünde, Türkiye’de üretilen baz› k›rm›z› flaraplardakitrans-resveratrol miktar tayinleri floresan dedektör kullan›larak HPLC yöntemiylearaflt›r›lm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: K›rm›z› fiarap, Trans-Resveratrol, TNF, Antikanser Aktivite, HPLC

ST‹LBENE TÜREVLER‹N‹N ‹N V‹TRO B‹YOLOJ‹K ETK‹S‹N‹N‹NCELENMES‹ VE TRANS-RESVERATROL’ÜN YBSK

YÖNTEM‹ ‹LE M‹KTAR TAY‹N‹

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Bülent ERGUNEczac›l›k FakültesiEczac›l›k Meslek Bilimleri Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Derya KOCAMANBafllang›ç Tarihi : Temmuz 2001Bitifl Tarihi : Temmuz 2007 Proje Türü : Lisansüstü

153

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 1 0 3 2 9

Bu çal›flmada yeflil çay bitkisinin yapraklar›ndan haz›rlanan %2’lik infüzyonu-nun HeLa serviks adenokarsinoma hücreleri üzerinde nötral k›rm›z›s› boyama yönte-mi kullan›larak, direkt sitotoksik etkisi ve tümör nekroz faktör (TNF) yöntemi ile in-direkt sitotoksik etkisi incelenmifl ve elde edilen sonuçlar karfl›laflt›rmal› olarak de-¤erlendirilmifltir. Direkt sitotoksisite testi ile elde edilen sonuçlar›n TNF testine göredaha anlaml› oldu¤u gözlenmifltir.

Çal›flman›n ikinci bölümünde YBSK yöntemi ile yeflil çay infüzyonunda bulunanpolifenollerin miktar tayinlerinin yap›lmas› amaçlanm›flt›r. Tsuchiya ve arkadafllar›-n›n (29) önerdi¤i yöntem kullan›larak %2’lik yeflil çay infüzyonunun 92.58 µg/mLepigallokateflin, 186.66 µg/mL epikateflin, 44.70 µg/mL epigallokateflin gallat ve24.67 µg/mL epikateflin gallat içerdi¤i bulunmufltur.

Anahtar Sözcükler: Yeflil Çay, Polifenol, TNF, Kanser, YBSK

YEfi‹L ÇAY POL‹FENOLLER‹N‹N YBSK YÖNTEM‹ ‹LE M‹KTARTAY‹N‹ VE ANT‹KARS‹NOJEN‹K AKT‹V‹TELER‹N‹N

‹N V‹TRO ARAfiTIRILMASI

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Yard.Doç.Dr. Bülent ERGUNEczac›l›k FakültesiEczac›l›k Meslek Bilimleri Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Ahmet SARAÇO⁄LUBafllang›ç Tarihi : Temmuz 2001Bitifl Tarihi : Temmuz 2007 Proje Türü : Lisansüstü

154

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 0 3 4 1

Ö Z E T

‘E Vitamini’nin Farkl› Topik Formülasyon Sistemlerinden Sal›m› ve ‹n Vitro-‹n Vi-vo De¤erlendirilmesi’ bafll›kl› bu proje çal›flmas›n›n amac›, cilde topik olarak uygu-lanabilir mikroemülsiyon, makroemülsiyon, kat› lipit nanopartikül (KLN) ve mole-küler bask›lanm›fl polimer (MIP) kozmetik tafl›y›c› sistemlerinin haz›rlanmas›, anti-oksidan özellikli E vitamininin sistemlere eklenmesi ve in vitro ve in vivo olarak kar-fl›laflt›r›lmalar›n›n yap›lmas›d›r.

E vitamininin serbest radikalleri yok ederek antioksidan özellik gösterdi¤i veyafllanmay› geciktirici özelli¤i oldu¤u bilinmektedir.

Çal›flma kapsam›nda, E vitamini içeren y/s mikroemülsiyonu, y/s makroemülsi-yonu, kat› lipit nanopartikül ve moleküler bask›lanm›fl mikroküre sistemleri geliflti-rilmifltir.

Haz›rlanan formülasyonlar›n antioksidan özellikleri 2,2-difenil-1-pikrilhidrazil(DPPH*) testi ile incelenmifl ve antioksidan etki aç›s›ndan karfl›laflt›r›lmalar› yap›l-m›flt›r.

Formülasyonlarda sal›m özellikleri Franz difüzyon hücreleri ile belirlenmifltir. Kararl›l›k çal›flmalar›nda, formülasyonlar›n olas› faz ayr›flmas›, pH de¤iflimleri,

fiziksel görünüflleri, damlac›k boyutu ve iletkenliklerindeki de¤iflim farkl› koflullar-da bekletilerek izlenmifltir.

E vitamini içeren formülasyonlar 10 gönüllüye 1 ay süreyle uygulanm›fl ve hafta-da bir cilt ölçümleri tekrarlanm›flt›r. Cilt ölçümleri, cilt ya¤›, nemi, pH, net esneklikve pürüzlülü¤ünü kapsamaktad›r.

Formülasyonlara etkin madde baflar›yla yüklenmifltir. Haz›rlanan tüm formülas-yonlarda antioksidan özellik belirlenmifltir. Y/S mikroemülsiyon formülasyonu, ka-rarl›l›¤› aç›s›ndan ve gösterdi¤i fiziksel özelliklerinden dolay› makroemülsiyon, KLNve MIP formülasyonlar›na üstünlük sa¤lam›flt›r.

Anahtar Sözcükler: E Vitamini, Emülsiyonlar, Kat› Lipit Nanopartikül, MolekülerBask›lanm›fl Polimer.

V‹TAM‹N E’N‹N FARKLI TOP‹K FORMÜLASYONS‹STEMLER‹NDEN SALIMI VE ‹N V‹TRO-‹N V‹VO

DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Yasemin YAZANEczac›l›k FakültesiEczac›l›k Teknolojisi Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Evrim AKYIL YEN‹LMEZBafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : A¤ustos 2007Proje Türü : Lisansüstü

155

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 0 3 4 2

Kornea nakillerinden sonraki ve kuru göz sendromu gibi rahats›zl›klar›n tedavi-sinde siklosporin A (CsA) göze topik olarak uygulanmaktad›r. CsA’n›n sistemik emi-limi oldukça düflük olup, uygulanan dozaj fleklinin yap›s› ve hastan›n durumunaba¤l› olarak plazma konsantrasyonlar› bireyler aras›nda farkl›l›k göstermektedir. Bunedenle, bu çal›flmada, oküler uygulamaya yönelik olarak kat› lipit nanopartikül(SLN), mikroemülsiyon (ME) ve polimerik nanopartikül (PN) formülasyonlar› haz›r-lanm›fl, topik uygulama ile CsA’n›n emiliminin artt›r›lmas› yolu ile, bireyler aras›n-daki farkl›l›klar en aza indirilmeye çal›fl›lm›flt›r.

Kararl›l›k çal›flmalar›nda, haz›rlanan sistemlerin farkl› s›cakl›k ortamlar›ndakidavran›fllar› incelenmifl, çal›flmalar süresince kararl›l›klar›n› koruduklar› belirlen-mifltir.

Haz›rlanan üç farkl› sistemden birer formülasyon kararl›l›k çal›flmalar› sonuçlar›do¤rultusunda in vivo çal›flmalar için belirlenmifltir.

Koyunlarda gerçeklefltirilen in vivo çal›flmalarda, seçilen formülasyonlar koyun-lar›n gözlerinden birine uygulanm›fl, di¤er göze kontrol amac› ile ilaç uygulanma-m›flt›r. Belli sürelerde gerçeklefltirilen kesimler sonras›nda koyunlar›n her iki gözleride ç›kart›larak hümör aköz ve hümör vitröz s›v›lar› toplanm›fl ve bu s›v›larda enzimimmün yöntemi analiz cihaz› (EIA) ile belirlenen CsA miktarlar› yard›m›yla madde-nin oküler emilimi araflt›r›lm›flt›r.

Elde edilen in vivo analiz sonuçlar›na göre, CsA’n›n 48 saat süresince hümöraköz ve hümör vitrözde bulundu¤u saptanm›flt›r. CsA’n›n hümör vitrözde bulunma-s› ile, emilimin gözün iç k›s›mlar›na kadar artt›r›labildi¤i gözlenmifltir. Analiz so-nuçlar›n›n birbirine olan yak›nl›klar›, bireyler aras›ndaki farkl›l›¤›n formülasyonla-r›n emilim derecesini de¤ifltirmedi¤ini ortaya koymufltur.

Anahtar Sözcükler: Siklosporin A, Oküler Emilim, Hümör Aköz, Hümör Vitröz

S‹KLOSPOR‹N A ‹ÇEREN KATI L‹P‹T NANOPART‹KÜL, M‹KROEMÜLS‹YON VE

POL‹MER‹K NANOPART‹KÜL FORMÜLASYONLARININHAZIRLANMASI VE ‹N V‹TRO-‹N V‹VO

DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Yasemin YAZANEczac›l›k FakültesiEczac›l›k Teknolojisi Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Ebru CENG‹ZYard.Doç.Dr. Baflar SIRMAGÜL

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : A¤ustos 2007Proje Türü : Lisansüstü

156

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 0 3 4 3

Ö Z E T

‹yi bir günefl ›fl›nlar›n› süzücü preparat sudan etkilenmemeli, UVA ve UVB ›fl›nla-r›na karfl› genifl spektrumlu koruma sa¤lamal›d›r. Atmosferdeki ozon tabakas› tara-f›ndan emilerek engellendi¤i için, UVC ›fl›nlar› yeryüzüne ulaflamaz. Bu yüzden, UVC›fl›nlar›n›n, di¤erlerine göre önemi daha azd›r. Günefl ›fl›nlar›n› süzücü preparatlar›netkinli¤i, yüzme veya terlemeye karfl› dayan›kl›l›klar›na, UV ›fl›nlar›n› emme özellik-lerine, konsantrasyonlar›na ve formülasyonlar›na ba¤l›d›r.

UV süzücüleri, etki yöntemlerine göre kimyasal ve fiziksel olmak üzere ikiye ay-r›l›r. Bu çal›flmada, en önemli fiziksel filtre edici maddelerden biri olan çinko oksitve kimyasal filtre edici madde olan oktosrilen, üç farkl› tafl›y›c› sistemde kullan›l-m›flt›r. UV ›fl›nlar›n› engelleme özelli¤i olan ve fiziksel süzücü maddeler gibi davra-nan kat› lipit nanopartiküller, daha da gelifltirilmifl bir koruma sa¤lamak için, gü-nefl ›fl›nlar›n› süzücü maddelerle birlikte kullan›lm›flt›r. Mikroemülsiyon ve kremfleklinde emülsiyonlar, formülasyonlar›n sudan etkilenmesini önlemek için ya¤-içinde-su fleklinde haz›rlanm›flt›r.

Haz›rlanan formülasyonlarda oktosrilen miktar tayini için yüksek bas›nçl› s›v›kromatografisi, çinko oksit miktar tayini için optik emisyon spektrometresi kullan›l-m›flt›r. Formülasyonlar, kararl›l›k çal›flmalar› için 25˚C, 4 ˚C ve 40 ˚C’l›k ortamlara ko-nulmufl ve 15., 30., 90., 180. ve 360. günlerde farkl› ölçümler gerçeklefltirilmifltir. UV›fl›nlar›ndan koruyucu özellikleri, in vitro TransporeTM Test yöntemi ile incelenmiflve etki aç›s›ndan formülasyonlar›n karfl›laflt›r›lmas› yap›lm›flt›r.

Anahtar Sözcükler: Kat› Lipit Nanopartiküller (SLN), Mikroemülsiyon, Krem, Trans-poreTM Testi, Çinko Oksit, Oktosrilen

Ç‹NKO OKS‹T VE OKTOSR‹LEN’‹N KATI L‹P‹TNANOPART‹KÜL, M‹KROEMÜLS‹YON VE KREM S‹STEMLER‹

fiEKL‹NDE FORMÜLASYONU VE ‹N V‹TRODE⁄ERLEND‹R‹LMES‹

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Yasemin YAZANEczac›l›k FakültesiEczac›l›k Teknolojisi Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Murat Sami BERKMANBafllang›ç Tarihi : Kas›m 2004Bitifl Tarihi : A¤ustos 2007Proje Türü : Lisansüstü

157

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 5 0 3 5 7

Haz›rlanan proje çal›flmam›zda, topik kullan›m için uygun mikro- ve makro-emülsiyon formülasyonlar›n›n gelifltirilmesi, E vitamininin formülasyonlara yüklen-mesi, antioksidan özelliklerinin araflt›r›lmas› ve formülasyonlar›n in vitro ve in vivoolarak karfl›laflt›r›lmas› amaçlanm›flt›r.

Seyreltme yöntemi ile haz›rlanan mikroemülsiyon formülasyonu, üçgen faz di-yagramlar› yard›m› ile belirlenmifltir. Makroemülsiyon formülasyonunun haz›rlan-mas›nda ya¤l› faz olarak kaprilik asit esteri, yüzey etkin madde olarak Tween® 80 vesulu faz olarak distile su kullan›lm›flt›r.

Formülasyonlar›n karakterizasyon ve kararl›l›k çal›flmalar›nda, görünüflü, tipi,elektriksel iletkenli¤i, pH’s›, reolojisi, damlac›k büyüklü¤ü ve faz ayr›flmas› özellik-leri belirli zaman aral›klar›nda incelenmifltir.

Haz›rlanan formülasyonlar›n antioksidan etkileri, DPPH testi kullan›larak serbestradikal tutucu etkinin belirlenmesi ile saptanm›flt›r. Haz›rlanan E vitaminli mikro-emülsiyon, E vitaminli makroemülsiyon, etkin maddesiz mikroemülsiyon ve makro-emülsiyon ile saf α-tokoferol üzerinde çal›fl›lm›flt›r. E vitamini miktar tayini içinkullan›lan HPLC yöntemi valide edilmifltir. Franz sal›m hücreleri ve desorpsiyon ça-l›flmas› ile miktar tayini yap›lm›fl, sal›m profilleri incelenmifltir.

Haz›rlanan emülsiyon formülasyonlar›n›n ciltte irritasyon potansiyelleri belir-lenmifl ve 4-haftal›k uygulama süresince, cilt üzerindeki % ya¤ de¤iflimi, % nemde¤iflimi, % pH de¤iflimi, R5 (net esneklik de¤eri) ve pürüzlülük ölçüm de¤erleri he-saplanm›flt›r. ‹statistiksel de¤erlendirme (SPSS) ile uygulama öncesi ve sonras› ciltölçüm de¤erleri aras›nda fark olup olmad›¤› araflt›r›lm›flt›r.

Sonuç olarak, amaçlanan formülasyon sistemleri haz›rlanm›flt›r. Mikroemülsiyonformülasyonunun en kararl› sistem oldu¤u görülmüfltür. Haz›rlanan tüm formülas-yonlar›n antioksidan etkiye sahip oldu¤u saptanm›flt›r. Formülasyonlar›n, 4 haftal›kuygulama süresi içinde cilt esnekli¤ine olumlu etki sa¤lamad›¤›; cilt nemine mak-roemülsiyon formülasyonlar›n›n etkisi oldu¤u; mikroemülsiyon formülasyonununcilt ya¤›n› olumlu ölçüde artt›rd›¤›; mikro- ve makroemülsiyon formülasyonlar›n›nise cilt pH’s› üzerinde olumlu etkide bulundu¤u belirlenmifltir. Tüm formülasyonla-r›n, cilt pürüzlülü¤ünün azalmas›nda son derece etkili oldu¤u gözlenmifltir.

Anahtar Sözcükler: E Vitamini, Mikroemülsiyon, Makroemülsiyon, KozmetikUygulama

E V‹TAM‹N‹ ‹ÇEREN EMÜLS‹YON S‹STEMLER‹N‹NETK‹NL‹⁄‹N‹N DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Yasemin YAZANEczac›l›k FakültesiEczac›l›k Teknolojisi Bölümü

Proje Ekibi : Yard.Doç.Dr. Lütfi GENÇYard.Doç.Dr. Müzeyyen DEM‹RELArafl. Gör. Evrim AKYIL YEN‹LMEZUzm. Kim. Sefa AVCIER

Bafllang›ç Tarihi : Aral›k 2005Bitifl Tarihi : Ekim 2007 Proje Türü : Altyap›

158

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 2 8 6 2

Ö Z E T

Sunulan çal›flman›n amac› sulardan siyanür iyonlar›n›n seçici olarak uzaklaflt›-r›lmas› ve önderifltirmesi için eflboyutlu polimerik mikrokürelerin haz›rlanmas› vesürekli sistemde mikrokürelerin adsorpsiyon kapasitelerinin tayin edilmesidir.

Efl boyutlu mikrokürelerin sentezi ve uygun polimerizasyon reçetesinin edilmesiiçin ilk basamakta polimerizasyon deneyleri gerçeklefltirilmifltir. Bu amaçla ilk ola-rak metal kompleklefltirici ligand olarak 2-metakrilamidohistidin (MAH), metakroilklorür ve histidin kullan›larak sentezlenmifltir. Sentezlenen MAH monomerinin ka-rakterizasyonu FTIR ve NMR ile gerçeklefltirilmifltir. Daha sonra 2-metakrilamidohis-tidin (MAH) ne nikelnitrat hekzahidrat kullan›larak Ni(II)-Metakrilamidohistidin di-hidrat kompleks monomeri sentezlenmifltir.

Son aflamada Ni (II)-MAH ve KCN kullan›larak süspansiyon polimerizasyonu ilepoli(MAH-Ni (II)-CN-) mikroküreleri sentezlenmifltir. Polimerizasyon sonras› hedefmolekül (kal›p) CN- polimer yap›s›ndan uzaklaflt›r›larak siyanüre spesifik olarak se-çici belleklere sahip polimerik mikroküreler elde edilmifltir.

Projenin ikinci bölümünde polimerik mikroküreler ile sulardan siyanür uzaklafl-t›rma ve önderifltirme çal›flmalar› sürekli sistemde gerçeklefltirilmifltir. Mikrokürele-re siyanür adsorpsiyonuna pH ve ak›fl h›z›n›n etkisi incelenmifltir. Ayr›ca siyanüriyonlar›n›n geri kazan›m› ve tekrar kullan›labilirlikleri de proje kapsam›nda ayr›nt›-l› olarak incelenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Siyanür Uzaklaflt›r›lmas›, Metakrilamidohistidin, Önderifltirme,Metal Komplekslefltirici Ligand

S‹YANÜR BELLEKLERE SAH‹P POL‹MER‹K SORBENTLER‹N HAZIRLANMASI VE S‹YANÜR UZAKLAfiTIRILMASINDA

KULLANIMI

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Mustafa fiENYELFen FakültesiFizik Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. R›dvan SAYProf.Dr. Hayrettin TÜRKDoç.Dr. Arzu ERSÖZDr. Muharrem KARABÖRK

Bafllang›ç Tarihi : Kas›m 2003Bitifl Tarihi : Kas›m 2007 Proje Türü : Altyap›

159

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 3 0 3 2 6

Bu çal›flmada, cis-platin ile stimüle edilen insan-U2OS (osteosarkoma) ve insan-WM-115 (melanoma) hücrelerindeki morfolojik ve biyokimyasal de¤iflimler, ba¤lan-ma yetenekleri, ekstraselüler proteinlerin apoptoz üzerine etkileri, kaspaz-3 ve kas-paz-9 enzimlerinin apoptotik mekanizma üzerine etkileri incelenmifltir. Bunun ya-n›s›ra, çeflitli ekstraselüler proteinler (fibronektin, kolajen ve trombospondin-1) ileaktive edilen integrin reseptörlerinin her iki hücredeki apoptoz mekanizmas›ndakirolü çok yönlü olarak araflt›r›lm›flt›r.

Mitokondriyal aktiviteye yönelik yap›lan sitotoksik incelemeler, cis-platinin IC50de¤erinin 4 µM oldu¤unu göstermifltir. Sitotoksik etkisi bulunmayan konsantras-yon aral›¤› kullan›larak yap›lan morfolojik ve çekirdek boyama çal›flmalar› ise,apoptotik hücre zar bütünlü¤ünün bozuldu¤unu, hücre zar›nda tomurcuklanmala-r›n meydana geldi¤ini, çekirdekteki apoptotik de¤iflimlerin ve DNA parçalanmas›-n›n bafllad›¤›n› göstermifltir. Floresan iflaretleme yöntemi, kaspaz-9’un kaspaz-3’eoranla cis-platin ile stimüle edilen apoptoz mekanizmas›nda anlaml› bir etkiye sa-hip oldu¤unu göstermifltir. Farkl› integrinlerin aktivasyonuna ba¤l› olarak da apop-totik U2OS ve WM-115 hücre oran›nda de¤iflimler gözlenmifltir. Özellikle fibronekti-ne (α4β1, α3β1, αVβ3) ba¤lanan hücrelerde apoptoz oran›n›n, di¤er proteinlereoranla daha düflük oldu¤u saptanm›flt›r.

Cis-platin ile uyar›lan apoptoz mekanizmas›n›n moleküler düzeyde araflt›r›lma-s›n›n ve metastaz s›ras›nda integrin reseptörlerinin nas›l etkilendi¤inin bulunmas›-n›n çeflitli yeni tedavi yöntemlerinin gelifltirilmesine olanak sa¤layaca¤› düflünül-mektedir.

Anahtar Sözcükler: Kanser, Apoptoz, ‹ntegrin, Ras

KANSERDE APOPTOZA DUYARLILIK MEKAN‹ZMASINDARAS-S‹NYAL YOLU-‹NTEGR‹N ETK‹LEfi‹M‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Zerrin ‹NCESUEczac›l›k FakültesiEczac›l›k Bilimleri Bölümü

Proje Ekibi : Doç.Dr. Hülya S‹VASArafl.Gör. Emel ERGENEArafl.Gör. Gülflen AKALIN

Bafllang›ç Tarihi : May›s 2003Bitifl Tarihi : Kas›m 2007 Proje Türü : Genel Amaçl›

160

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 5 0 3 1 8

Ö Z E T

Akrilamid patates cipsleri, bisküvi ve kahve gibi çeflitli g›da maddelerindes›kl›kla bulunan, s›cakl›kla oluflan g›da zehirlerinden biridir. Akrilamidin baz› nöro-toksik ve karsinojenik etkiler gösterdi¤i ispatlanm›fl ve Uluslararas› Kanser Arafl-t›rma Ajans› taraf›ndan insanlar için olas› karsinojen olarak 2A grubunda s›-n›fland›r›lm›flt›r. Bu çal›flman›n amac› akrilamidin tayini için ucuz, basit ve duyar-l› bir yöntem gelifltirmek ve Türkiye’de üretilen baz› g›dalar›n akrilamid seviyeleri-ni göstermektir. 80 örne¤in akrilamid deriflimi foto diyot dizisi detektörlü yüksekperformansl› s›v› kromatografisi ile incelenmifltir. Akrilamid ve metakrilamid (içstandart) isokratik elüsyon tekni¤i kullan›larak bir ters faz kolonu (GL Sciences,Inertsil® ODS-3) ile ayr›lm›flt›r. Hareketli faz (asetonitril: su, 2: 98, v/v) 0.5 mL.dak-1

ak›fl h›z›nda pompalanm›fl ve analitler 200 nm dalga boyunda ortalama 15 daki-ka içinde detekte edilmifltir. Örnekler kat› faz temizleme kullan›larak haz›rlan-m›fl ve sisteme ek ekstraksiyon veya ön derifltirme basama¤› uygulanmadanenjekte edilmifltir. Akrilamid ppb seviyelerinde yeterli kromatografik çözü-nürlükle detekte edilmifltir. Sonuç olarak, g›dalarda bulunan akrilamid mik-tar›n›n piflirme flartlar›na ba¤l› olarak de¤iflti¤i ve özellikle kahve ve patatescipsleri olmak üzere birçok örnekte nispeten yüksek bulundu¤u gözlenmifltir.

Anahtar Sözcükler: Akrilamid, G›da Analizi, S›v› Kromatografisi, Türk G›dalar›

AKR‹LAM‹D‹N GIDA MADDELER‹NDE OLUfiUMUNA ETK‹EDEN FAKTÖRLER‹N ANAL‹T‹K YÖNTEMLERLE

‹NCELENMES‹

Proje Yöneticisi : Doç.Dr. Göksel ALTIOKKAEczac›l›k FakültesiEczac›l›k Bilimleri Bölümü

Proje Ekibi : Arafl.Gör. Dr. Nafiz Öncü CANBafllang›ç Tarihi : Nisan 2005Bitifl Tarihi : Kas›m 2007 Proje Türü : Lisansüstü

161

PR

OJ

EL

ER

PROJE NO:0 4 2 8 3 8

Bu proje çal›flmas›, biyomoleküllerin (protein, aminoasit, vb.) bulunduklar› çokbileflenli karmafl›k ortamlardan (kan, vücut s›v›lar› vb.) ayr›lmalar› vesaflaflt›r›lmalar› için, metal-flelat etkileflimlerine dayal› moleküler bask›l› polimer-lerin (MIP) haz›rlanmas› amac›yla gerçeklefltirilmifltir. Bu amaçla, yüzeyinde his-tidin içeren proteinler ve D-L-histidin enantiyomer karfl›m›n› ay›racak L-histidinbelleklere sahip yeni nesil biyo-adsorban gelifltirilmifl ve kromatografik uygulamas›incelenmifltir. Bu çal›flma, literatürde H›zl› Protein S›v› Kromatografisi (FPLC) ileyap›lan ilk preperatif protein ay›r›m uygulamas›d›r. Dahas›, haz›rlanan MIP ilgilimoleküller için yüksek seçicili¤e sahip, düflük maliyetli ve biyolojik sistemlerleuyumludur.

Anahtar Sözcükler: Molekül Bask›lanm›fl Polimerler (MIP), Biyokromatografi,Biyomoleküller, Enantiyomerik Ay›r›m, Histidin

YÜZEY H‹ST‹D‹N‹NE SAH‹P B‹YOMOLEKÜLLER ‹Ç‹NH‹ST‹D‹N BELLEKL‹ POL‹MER‹K YAPAY RESEPTÖR

GEL‹fiT‹R‹LMES‹

Ö Z E T

Proje Yöneticisi : Prof.Dr. Mustafa fiENYELFen FakültesiFizik Bölümü

Proje Ekibi : Prof.Dr. R›dvan SAYDoç.Dr. Arzu ERSÖZYard.Doç.Dr. Deniz HÜRYard.Doç.Dr. Sibel EM‹R D‹LTEM‹ZDr. Ayça ATILIR ÖZCAN

Bafllang›ç Tarihi : Eylül 2004Bitifl Tarihi : Kas›m 2007 Proje Türü : Altyap›