yurttaş muhabirliği

Yurttaş Muhabirliği

Hazırlayan:Öğr. Gör. Osman ÜRPER

Medya Alanındaki Değişim

• Sayısal teknolojideki gelişmeler iletişim sektöründe geleneksel anlayışı değiştirdi.

• Sayısal teknoloji ve internet sayesinde yeni yayın organları ortaya çıktı

• Egemen medya, Tekelci medya gibi kavramlara koşut olarak Alternatif medya, Özgür medya kavramları gelişti

Kitle iletişiminde yeni(!) bir anlayış:“Yurttaş Muhabirliği”

• Yurttaş Muhabirliği: Gazeteci olmayan sıradan yurttaşların herhangi bir konu ya da olayla ilgili olarak ürettikleri haber ve görüntülerin kitle iletişim araçlarında kullanılması.

• Dün okuyucu ve seyirci olarak haberi tüketenler bugün üreticisi olabiliyor.

• Habercilikte bir olayla ilgili ilk görüntüye ya da bilgiye ulaşmak rekabet koşuları nedeniyle büyük önem kazandı.

(CNN TÜRK “İlk duyan siz olun”)

• Medyadaki örgütlenme biçimi ve muhabir sayılarının kısıtlılığı habere konu olabilecek ve değer taşıyan her olaya tanıklık edemeyebilir.

• Ya da orada olmaları engellenebilmektedir.

“Yurttaş Muhabirliği”

• Oysa olaya tanıkılık eden ve orada bulunan sıradan bir yurttaş çektiği görüntüyle olayı aydınlatabilir.

• Bu anlayış doğrultusunda bugün sıradan vatandaşlar tarafından üretilen görüntüler kitle iletişim araçlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.

• Bu sayede vatandaşlar ilk görüntüyü üretmenin ayrıcalığına kavuştu

“Yurttaş Muhabirliğinin Dezavantajları• Görüntünün manipüle edilebilme riskinin

getirdiği güvensizlik• Doğrunun muğlaklılığı• Yurttaş Muhabirlerin gazetecilik mesleki

değerleri ve etik anlayışından yoksunluğu• Ajans ve kitle iletişim araçlarına

gönderilen çok sayıdaki bilgi ve görüntünün yarattığı kirlilik

• Muhabirlik ve Fotomuhabirlik mesleklerine verilen değerin azalması

Yurttaş Muhabirliği: Örnek Olaylar

11 Eylül saldırılarında kullanılan çok sayıda görüntü

Kennedy Suikasti ve Saddam’ın idamı

Örnek Olaylar: Irak Ebu Garip Cezaevi

ABD’li askerlerin Kargo uçağındaki görüntüleri

Nokia citizen journalism yarışmasında dereceye girenler: LondraTavistock otobüs bmbalanması Buncfield’deki petrol tesislerindeki patlama

Londra Metrosu’nun bombalanması

Aktrist Michelle Rodriquez Alkollü araç kullanmaktan yakalandı

Yurttaş Muhabirliği: Örnek Olaylar

• İstanbuldaki HSBC bombalama olayı

• Papanın İstanbul ziyaretine Ayasofya’da yapılan Protesto

• Şemdinli olaylarında ki görüntüler• Uçak kaçırma olayı

Hrant Dink cinayetinin hatırası

Yurttaş Muhabirliği

• Yurttaş muhabirlerden gelen haber ve görüntüler süzgeçten geçirilmeli (Saddamın İdamı sonrasındaki olumsuz örnekler)

• Güvenirlikleri sorgulanmalı

Kitle İletişim Araçlarının Haber Verme İşlevi

Kitle iletişim aracı olarak eğlence, eğitim, reklam, propaganda gibi işlevleri de olsa, gazetecilik mesleğinin temel işlevi haber vermektir, yani olup bitenler hakkında kişinin bilgilenmesini sağlamak ve kendi düşüncesini oluşturma, olgunlaştırma hakkına katkıda bulunmaktır.

HABER KAVRAMI

Olay hakkında bilgi edinilmediği sürece haber yazılamaz. Dolayısıyla olay öğrenildikten sonra, gazeteciler tarafından değerlendirilerek yazılı, sözlü, görüntülü basın için haber haline getirilir.

Bu açıdan değerlendirmek gerekirse, gazetecilikte herhangi bir haber mesajının oluşturulması için bilgi alma ve bilgi verme işlemleri gerekmektedir.

HABERİN DEĞERLERİ

Bir olayın haber değeri taşıması 4 temel öğeyle ilişkilidir:

1)Zamanlılık2)Yakınlık3)Önemlilik4)İlginçlik

HABERİN UNSURLARI

Muhabir, olayları, durumları ve açıklamaları bir araya getirirken bazı sorular sormakta, bu sorular da gazetecilikte 5N+1K olarak nitelendirilmektedir:

1)Ne (oldu)? 2)Nerede (oldu)? 3)Ne zaman (oldu)? 5N4)Nasıl (oldu)? 5)Neden (oldu)?

Kim (yaptı)?” 1K

KOMPOZİSYON

1) Giriş2) Gelişme3) Sonuç

öğelerinin sırasıyla kullanımından oluşur.

HABER ise;

1) Sonuç2) Gelişme (olaya ilişkin ayrıntılar)

şeklinde kurgulanır.

HABER FOTOĞRAFÇILIĞI

HABER FOTOĞRAFI NEDİR?

• Haber fotoğrafı, içinde bir takım mesajlar barındıran kodlanmış imgeler ve göstergeler taşıyan film yada dijital olarak kaydedilmiş görüntülerdir.

HABER FOTOĞRAFÇILIĞININ ÖZELLİKLERİ:

• Haber fotoğrafçılığı bir iletiyi yaymaya yönelik fotoğrafçılıktır. Haber fotoğrafçısının hedefi, okuyucunun hızlı algılayabilmesi için iletiyi açık bir şekilde iletmektir.

• Haber fotoğrafçılığı bildirme amaçlıdır. Haber fotoğrafçısının bütün çabası, zekası ve becerisi bir haberin belirli yönlerini bildirmeyi amaçlamaktadır.

HABER FOTOĞRAFÇILIĞININ ÖZELLİKLERİ:

• Haber fotoğrafçılığı sözcükler ve fotoğrafların birleşiminden oluşan bir dil ile iletişim kurmaktadır.

• Haber fotoğrafçılığı büyük bir kitleyle iletişim kurmaktadır. Bu yüzden mesaj birçok farklı insan tarafından anında anlaşılabilecek kadar özlü olmalıdır.

Haber fotoğraflarının temel özellikleri:

• Okurun bilmek istediğini gösterme, inanılırlık ve dikkat çekicilik özellikleri gazetelerin haberleri fotoğraflı sunma gerekçelerini ortaya koymaktadır.

• Haber fotoğrafının bir başka özelliği de tarihe tanıklık etmesidir.

Howard Chapnick, haber fotoğraflarının en üstün antropolojik ve tarihi belgeler olduğuna dikkat çekerek, "fotoğraf haberciliğine (photojournalism) önem vermemek, tarihe önem vermemektir" demiştir

Haber fotoğrafçısı tarafsız olmalıdır.

• Tamamıyla tarafsız olmak, insan öğesinin karar verme sürecinde yer aldığı bir anlatımda mümkün değildir. Çünkü, her fotoğrafta karar verilmesi gereken, bakış açısı, kadraj, görsel düzenleme ve çekim anı gibi seçimler söz konusudur. Verilen her karar, tarafsızlıktan bir adım uzaklaşmak anlamındadır.

Haber fotoğrafçısı zamanı dondurur.

• Fotoğrafın en önemli özelliklerinden biri, zamanı dondurabilmesidir. Fotoğrafın çekildiği anda, akan zaman içinden anlık bir dilim, daha sonraki bir zaman boyutunda kullanılmak üzere dondurulup saklanabilmektedir.

• Haber fotoğrafçılığının bu özelliği sayesinde, olan olaylardan, o anı yaşamayan insanlar haberdar olabilmektedirler.

Haber fotoğrafçısı olayların tanığıdır.

• Haber fotoğrafçılığının en önemli özelliği, haber fotoğraflarının, insanların bilme ve öğrenme gereksinimlerine cevap vermesidir.

• Haber fotoğrafçısının yaptığı şey olayları okuyucuya yansıtmak amacıyla tanıklık etmektir.

Haber fotoğrafçısı hızlı olmalıdır.

• Haber fotoğrafçısı her zaman hızlı davranması gerekmese de, bazı durumlarda olayın meydana geliş hızı, fotoğrafçının anlık karar vermesini ve olayı saniyenin dilimleri içinde yakalaması gerekmektedir.

• Haber fotoğrafçılığı tek bir kare fotoğrafla gerçekleştirilebildiği gibi, gerekli durumlarda birden fazla destekleyici fotoğraf da kullanılabilmektedir.

Görüntü bir imtiyazdır!

• Basın/yayın kuruluşları gerek toplumsal boyutta oluşturulmuş görsel belleği etkilemek, gerekse istenen doğrultuda toplumu yönlendirmek amacıyla bilinçli bir şekilde görüntüleri kullanırlar.

HABER FOTOĞRAFLARINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN TEMEL UNSURLAR:

-İçerik A.ANLATIMDA CANLILIKB.HABERE UYGUNLUK

-BiçimA.TeknikB.Estetik

Anlatımda canlılık

Habere uygunluk

Biçim: Fotoğrafın teknik özelliklerin fotoğrafçı tarafından nasıl yorumlandığının göstergesidir.

-DOĞRU POZLAMA-NETLİK-DOĞRU AYDINLATMA

TEKNİK...

Doğru aydınlatma

Netlik:

ESTETİK...

*FOTOĞRAF ÇEKENİN STİLİ*ANIN YAKALANMASI*KONUYA UYGUN BAKIŞ AÇISI*KONUYA UYGUN OBJEKTİF*RENK VE KONTRASTLIK KULLANIMI*KONUNUN KAREDE KAPLADIĞI ALAN

Fotoğraf çekenin stili

Anın yakalanması

Konuya uygun bakış açısı

Konuya uygun objektif seçimi

Renk ve kontrastlık kullanımı

Fotoğraf, herkesin daha önce gördüğü bir şeyin mi,yoksa hiç görülmemiş az bulunur bir şeyin fotoğrafı mı?

Fotoğraf, iletisini çabuk ve güçlü aktarabiliyor mu?

Fotoğraf, klişenin ötesine geçiyor mu?

Fotoğrafın mesajı açık mı? Okuyucunun anlaması için temel bilgileri içeriyor mu?

Okuyucuyu etkileyecek güce sahip mi?

Göreve giden foto muhabirimutlaka şu 5 değişik

seçenekte fotoğraf çekmeli:

1. Olayı anlatan genel fotoğraf2. Yan fotoğraf3. Dik fotoğraf4. Detay fotoğrafı5. Değişik bir bakış açısı

1. Olayı anlatan genel fotoğraf

2. Yatay fotoğraf

3. Dik fotoğraf

4. Detay fotoğrafı

5. Değişik bir bakış açısı