alternatif medya ve yurttaş haberciliği aktif takipçi-İzleyici algı araştırması

Alternatif Medya ve Yurttaş Haberciliği Araştırması 2016

Alternatif Medya ve Yurttaş Haberciliği Aktif

Takipçi-İzleyici Algı Araştırması

Nisan - Temmuz 2016


• "Toplumsal Araştırma ve Eğitim Merkezi (TAREM); Toplumsal

Dayanışma, Eğitim, Araştırma ve İletişim Derneği (TODAY)

tarafından kurulmuştur. "

• Kuruluşundan bu zamana kadar ağırlıklı olarak sendikalarla birlikte

olmak üzere, kadın örgütleri, insan hakları örgütleri, belediyeler,

gençlik örgütleri ve çeşitli STK’larla birlikte 40’un üzerinde farklı

sempozyum, forum, panel, seminer, çalıştay, kamp, konser türü

etkinlikler düzenlemiştir.

• dokuz8HABER kurucu bileşenidir.

TAREM


• Araştırma Yöntemi

– Amaç

– Yöntem

– Görüşmecilerin Dağılımı

• Araştırma Sonuçları

– Internet kullanımı nerede ve nasıl yapılıyor

– Sosyal Medya platformları ve kullanım amaçları

– Yurttaş haberciliği tanımı ve algısı

– Takip edilen yurttaş haberciliği odaklı mecralar ve

değerlendirilmesi

– Yurttaş haberciliğine destek ve seçim sonrası yurttaş

haberciliği mecralarının takibindeki değişimler

İçerik


Araştırma Yöntemi


Amaç

1• Takipçilerin internet ve sosyal medya kullanım

alışkanlıklarının belirlenmesi

2

• Yurttaş haberciliğinin nasıl tanımlandığı, bu mecraların ne oranda takip edildiği ve verdikleri içeriklerin değerlendirilmesi

3

• Yurttaş haberciliği odaklı mecralara yapılan desteklerin ölçülmesi ve seçim sonrasında bu mecraların takibindeki artış/azalışların belirlenmesi


Yöntem ve Örneklem

Online veri toplama

Nisan-Haziran 2016

Toplam

1299 katılımcı

2001 kişi linke erişim sağladı

• Anketi yarım bırakan 429 kişi

• Demografik verileri cevaplamayan 177

kişi

• Kişisel bilgileri ağırlıklı olarak eksik olan

42 kişi

• Yurttaş Haberciliği sorularına verdikleri

cevaplar %40 veya üzeri «Cevap Yok»

olan 54 kişi için data temizliği yapıldı.

KATILIMCILARA ULAŞIM

• Yurttaş Haberciliği odaklı mecralar ile

internet haber portallarından yapılan

duyurular ve paylaşımlar

• Facebook & Twitter hesaplarından

paylaşım ve tekrar paylaşım (kartopu)

yöntemi

• Network üzerinden e-mail


Görüşmecilerin Demografik Dağılımı (%)41

572

420

750

181

711

3022

95

15

52

116

1446

24

10

4211

829

10

KadınErkekDiğer

İlköğretim mezunuLise mezunu

Ön lisans mezunuLisans mezunu

Yüksek lisans, doktora mezunuCevap yok

18-2122-2526-35

36 - 4546 - 55

56 ve üstüCevap yok

AkdenizDoğu Anadolu

EgeGüneydoğu Anadolu

İç AnadoluMarmara

KaradenizYurtdışı

Cevap yok

İstanbulAnkara

İzmirDiğer

Cevap yokN: 1299

(Ortalama: 34.9)

Eğitim

Yaş

Cinsiyet

Bölge

İl


Araştırma Bulguları


53

31

14

1

1

Sürekli çevrimiçiyim

Günde 3-6 saat arası

Günde 1-3 saat arası

Günde 1 saatten az

Diğer

İnternete ne

sıklıkla bağlanıyorsunuz? (%)

71

65

34

12

7

5

1

Mobil bağlantı (akıllıtelefon, tablet vb.)

Evden

İş yerinden (evdençalışanlar hariç)

Kablosuz bağlantınınyapılabildiği yerlerden

Eğitim alınan yerlerden(okul, kurs vb.)

Başkalarının evinden(arkadaş, akraba vb.)

İnternet kafeden

İnternete en sık

nerelerden bağlanıyorsunuz? (%)

88

52

38

24

7

Akıllı telefon, ceptelefonu

Taşınabilirbilgisayar

(notebook vb.)

Masaüstübilgisayar

Tablet

Akıllı Televizyon

İnternete nasıl

bağlanıyorsunuz? (%)

• Takipçilerin %53’ü internette sürekli çevrimiçi olduğunu belirtmiştir.

• Internete en sık %71 oranla mobil cihazlarla bağlanılıyor, cihazlarda ise

“akıllı telefonlar” ilk sırada yer alıyor.

N: 1299

İnternet Kullanımı


Sosyal Medya

İlk sosyal medya hesabınızı ne zaman açtınız? (%)

• Takipçilerin tamamı düzenli olarak en az bir sosyal medya hesabı kullanmaktadır.

• %68’i sosyal medya hesabını 2007 yılından sonra açtığını belirtmiştir.

6

18

44

28 3 12013-2015

2010-2012

2007-2009

2004-2006

2004 öncesi

Bilmiyor/Hatırlamıyor

%68


Sosyal Medya

Sosyal medyayı en çok hangi amaç için kullanıyorsunuz? (%)

N:1288

• Sosyal medya kullanım nedenlerinde, haber ve bilgi takibi ilk sırada yer alıyor

94

67

56

53

29

21

14

Haber ve bilgi takibi

Haber ve bilgi paylaşımı

Aktivizm (siyasal veya sosyal hareketlere katılmak, takipetmek vb.)

Internet üzerindeki sosyal gruplara katılmak (Facebook,Twitter vb.)

Kendi oluşturduğunuz metin, görüntü, fotoğraf, video vb.içerikleri herhangi bir web sitesinde paylaşmak

Oyun oynamak, müzik dinlemek

Önde gelen kişileri, ünlüleri takip etmek


Yurttaş Haberciliği nedir?

121111

1010

8665

533333

222

11111

3

Tarafsız habercilikDoğru içerikle yapılan habercilik

Bağımsız habercilikBireysel habercilik

Ana akıma alternatif habercilikInsan odaklı habercilik

Doğrudan kaynaktan yapılan habercilikSosyal medya haberciliği

Halkın kendi haberini yapmasıGerçek habercilik

Toplumsal olaylara duyarlı habercilikGazeteci olmayanların/sıradan insanların haber yapması

Sansürsüz habercilikÖzgür habercilik

Yerelden haber yapmakHızlı habercilikBilgi paylaşımı

Gönüllü muhabirlik/habercilikAlternatif habercilik

Teknoloji odaklı habercilikBireyin yararına/fayda odaklı

Güvenilir habercilikHak odaklı habercilik

Diğer

Sizce, "yurttaş haberciliği" ne demek? (%)

• Takipçilerin yurttaş haberciliği kendilerinin tanımlaması istendiğinde, benzer

oranda belirtilen ifadeler: Tarafsız, doğru içerikle yapılan, bağımsız, bireysel ve

ana akıma alternatif habercilik olmuştur.


Yurttaş Haberciliği nedir?

66

5451

3732

7

Yurttaş haberciliğigönüllü

haberciliktir.

Yurttaş haberciliğihak odaklı

haberciliktir.

Yurttaş haberciliğiaktivizm odaklı

haberciliktir.

Yurttaş haberciliğiyurttaşın herhangibir motivasyonlaiçerik üretmesi ve

yaymasıdır.

Yurttaş haberciliğiyerel odaklıhaberciliktir.

Yurttaş haberciliğibir tür hobi olarak

haberciliktir.

Sizce, aşağıda yer alan ifadelerden hangisi yurttaş haberciliğini en iyi şekilde tanımlar?

(%)

• Takipçiler için yurttaş haberciliği, gönüllü, hak ve aktivizm odaklı haberciliktir.

• Bununla beraber Yurttaş Haberciliği, bir tür hobi ya da yerel odaklı habercilik

olarak görülmemektedir.


Yurttaş Haberciliği – Takip

65

41

40

37

27

13

10

4

28

24

20

19

5

2

2

2

4

Diken

T24

Bianet

Sendika.org

Sol.org

ZETE

Demokrat Haber

Emek Dünyası

Ötekilerin Postası

Jiyan

dokuz8HABER

140journos

Kamera Sokak

İnadına Haber

Seyri Sokak

Demokrat Medya

Diğer

Yurttaş haberciliği odaklı mecralar ve internet

haber portalları/gazetelerinden en çok

beğendiğiniz ve takip etmekten hoşlandığınız

platformlar hangileridir?(%)

• En çok beğenilen ve takip etmekten hoşlanılan internet haber portallarında ilk 3

sırada Diken, T24 ve Bianet, yurttaş haberciliği odaklı mecralarda ise Ötekilerin

Postası, Jiyan, 140journos ve dokuz8HABER yer almaktadır.

7965

6059

5029

2610

5243

4038

13776

433

35

DikenT24

BianetSendika.org

Sol.orgZETE

Demokrat HaberEmek Dünyası

Ötekilerin PostasıJiyan

140journosdokuz8HABERKamera Sokak

Demokrat MedyaSeyri Sokak

İnadına HaberHaber Vesaire

YurtsuzBalık Bilir

Platformlardan hiçbirini bilmiyorum.Diğer

Yurttaş haberciliği odaklı mecralar ve internet

haber portalları/gazetelerinden hangilerini

takip ediyorsunuz? (Yardımlı) (%)

N:1299 N:1253%1 ve altı verilmemiştir.

Internet

Haber Portalları

Yurttaş

Haberciliği

Portalları

Internet

Haber Portalları

Yurttaş

Haberciliği

Portalları


Yurttaş Haberciliği – İçerikEn çok beğendiğinizi belirttiğiniz yurttaş haberciliği odaklı mecralar ve internet haber

portalları/gazeteleri sizce aşağıdaki alanların hangisinde daha çok içerik üretiyor?

94

91

88

87

85

85

83

76

87

86

83

76

76

Bianet

Diken

T24

Sol.org

Sendika.org

ZETE

DemokratHaber

Emek Dünyası

Jiyan

ÖtekilerinPostası

dokuz8HABER

140journos

Kamera Sokak

84

78

68

66

63

59

54

53

90

80

80

74

72

Sendika.org

Sol.org

Emek Dünyası

DemokratHaber

Bianet

Diken

ZETE

T24

Kamera Sokak

ÖtekilerinPostası

dokuz8HABER

140journos

Jiyan

50

40

35

34

33

33

28

27

64

50

50

50

48

Sendika.org

Bianet

Sol.org

Emek Dünyası

DemokratHaber

ZETE

Diken

T24

Kamera Sokak

ÖtekilerinPostası

dokuz8HABER

Jiyan

140journos

22

20

19

19

18

18

17

16

26

25

20

19

18

T24

DemokratHaber

Sol.org

ZETE

Bianet

Emek Dünyası

Diken

Sendika.org

140journos

Kamera Sokak

dokuz8HABER

ÖtekilerinPostası

Jiyan

*50 baz altı ve «diğer» verilmemiştir.

Ana akımın değinmediği her konuda yapılan haberler (%)

Eylem, yürüyüş vb. toplumsal hareketlerle ilgili

haberler(%)

Yerel (mahalle, semt, şehir) konu ve sorunlarla ilgili

haberler(%)

Doğal afet, deprem vb. ile ilgili haberler(%)

Inte

rne

t H

ab

er

Po

rta

lla

rıY

urt

taş

Hab

erc

iliğ

i

od

ak

lı m

ec

rala

r


T2B(%) Ağırlıklı Ortalama

90 4,2

90 4,2

89 4,3

88 4,2

85 4,2

84 4,1

81 4,0

80 4,1

94 4,2

89 4,2

86 4,1

85 4,2

75 4,0

31

32

34

30

28

25

20

23

30

33

25

31

21

59

58

55

58

57

60

62

56

64

55

61

54

54

9

8

9

11

11

14

16

17

6

10

12

13

22

Sendika.org

Emek Dünyası

Bianet

Sol.org

Demokrat Haber

Diken

T24

ZETE

Kamera Sokak

Jiyan


dokuz8HABER

140journos

Çok güveniyorum Güveniyorum Ne güveniyorum ne güvenmiyorum

Güvenmiyorum Hiç güvenmiyorum Bilmiyorum/Fikrim yok

En çok beğendiğinizi belirttiğiniz yurttaş haberciliği odaklı mecralar ve internet haber portalları/gazetelerinin

yayınladıkları haberlere bilgi ve veri doğrulama açısından ne ölçüde güveniyorsunuz? (%)

Yurttaş Haberciliği – Güven• Genel olarak takipçiler, takip ettikleri platformlara güveniyorlar. Güven ortalaması tüm siteler

için 4’ün üzerinde (4-Güveniyorum). İnternet haber portallarında Sendika.org, Emek Dünyası,

yurttaş haberciliği odaklı mecralarda ise Kamera Sokak en yüksek güvene sahip.


Inte

rne

t H

ab

er

Po

rtall

arı

Yu

rtta

şH

ab

erc

iliğ

i

od

ak

lı m

ec

rala

r


71 69 67 64 57 56 50 47

77 72 71 6853

12 15 15 19 25 22 28 31

9 16 12 1324

15 15 16 15 12 19 20 2013 12 15 17 17

Hızlı Yavaş Fikrim Yok Cevap Yok

Yurttaş Haberciliği – Hız

HIZ (haber paylaşımı) (%)

• İnternet haber portallarında Sol.org, yurttaş haberciliği odaklı mecralarda ise

140Journos hızlı haber paylaşımıyla ilk sırada yer alıyor

• Belirgin bir farkla en yavaş görülen iki site ise Emek Dünyası ve Bianet.


Internet Haber PortallarıYurttaş Haberciliği odaklı

mecralar


T2B(%) Ağırlıklı Ortalama

68 2.0

62 1.9

57 1.9

56 1.8

50 1.7

49 1.7

45 1.7

44 1.6

84 2.3

70 2.2

62 1.9

59 1.8

57 1.8

20

20

19

15

12

14

12

9

40

37

20

16

19

48

41

38

41

38

35

33

35

43

34

41

44

37

24

29

33

35

40

39

42

44

12

21

28

30

33

6

7

9

8

9

7

12

10

5

8

10

8

10

Emek Dünyası

ZETE

Diken

Sol.org

Bianet

Demokrat Haber

T24

Sendika.org

Kamera Sokak

140journos

dokuz8HABER

Jiyan


Oldukça yaratıcı Yaratıcı Sıradan Fikrim yok Cevap yok

Görsel Kullanım (infografik, kart, fotoğraf vb.) (%)

Yurttaş Haberciliği – Görsel Kullanımı• Görselliği iyi kullanan internet haber portallarında Emek Dünyası ve ZETE;

yurttaş haberciliği odaklı mecralarda ise Kamera Sokak ve 140 journos ilk

sıralarda yer alıyor.


Inte

rne

t H

ab

er

Po

rtall

arı

Yu

rtta

şH

ab

erc

iliğ

i

od

ak

lı m

ec

rala

r


76 71 70 67 66 66 62 62 68 65 64 63 56

76

2013 14 14 17 16

12 14 19 16 25

1519

1019 18 19 21 21 19 20 15 22 19

Yeterince hassas Yeterince hassas değil Fikrim yok Cevap Yok

Yurttaş Haberciliği – Kaynak

Kaynak Gösteriminde Hassasiyet (%)

• Kaynak gösterim konusunda en hassas bulunan internet haber portalları

Bianet, Demokrat Haber ve Emek Dünyası olurken; yurttaş haberciliği odaklı

mecralarda ise dokuz8HABER ilk sırada yer alıyor.


Internet Haber Portalları Yurttaş Haberciliği odaklı

mecralar


T2B (%) Ağırlıklı Ortalama

70 1.9

73 2.1

68 2.0

61 1.9

55 1.8

61 1.9

56 1.8

49 1.7

75 2.2

68 2.1

65 1.9

64 2.0

58 1.9

10

27

20

17

13

15

12

11

30

29

18

16

14

60

46

48

44

42

46

45

39

45

39

47

48

44

16

19

21

26

33

25

29

37

13

18

23

20

26

12

8

11

11

11

12

13

12

12

13

12

14

15

Emek Dünyası

ZETE

Diken

Sol.org

Bianet

Demokrat Haber

T24

Sendika.org

Kamera Sokak

140journos

dokuz8HABER

Jiyan


Oldukça yaratıcı Yaratıcı Yeterince yaratıcı değil Fikrim yok Cevap yok

Tasarım Yaratıcılık (%)

Yurttaş Haberciliği – Tasarım Yaratıcılık• Yaratıcı olarak bulunan internet haber portallarında Emek Dünyası , ZETE ve

Diken ilk üç sırada yer alırken yurttaş haberciliği odaklı mecralarda sıralama;

Kamera Sokak, 140 journos ve dokuz8HABER şeklinde


Inte

rne

t H

ab

er

Po

rtall

arı

Yu

rtta

şH

ab

erc

iliğ

i

od

ak

lı m

ec

rala

r


34 27 26 23 21 18 17 17

6150 46 41 38

22 30 28 3328 29 35 33

1015 17

17 23

42 41 45 42 50 52 47 48

27 35 37 42 37

Takipçileriyle etkileşimde bulunuyor. Takipçileriyle etkileşimde bulunmuyor. Fikrim yok Cevap yok

Yurttaş Haberciliği –Etkileşim

Takipçi Etkileşimi (%)

• Platformların takipçileriyle etkileşime geçme konusunda fikir belirtmeme oranları

yüksek. Yurttaş habercilik odaklı mecraların etkileşimi internet haber portallarına

göre daha yüksek.


Internet Haber Portalları Yurttaş Haberciliği odaklı mecralar


Şimdiye Kadar Olan Destek

Bugüne kadar yurttaş haberciliği odaklı mecralara ve internet haber

portallarına/gazetelerine hiç destek oldunuz mu?

N:1299

• Takipçilerin %41’i bugüne kadar yurttaş haberciliği odaklı mecralara ve internet

haber portallarına/gazetelerine destek olduğunu belirtmiştir.

41

59

Evet

Hayır


Platformlara Destek

Yurttaş haberciliği odaklı mecralara ve

internet haber portallarına/gazetelerine destek

olmak ister misiniz? (%)

N:1299

• Takipçilerin %74’ü platformlara destek olmaya hazır. Haber içeriği sağlama,

takipçiler arasında en çok belirtilen yardım şekli olarak öne çıkıyor.

7426

EvetHayır

Yurttaş haberciliği odaklı mecralara ve internet

haber portallarına/gazetelere ne şekilde destek

olmak istersiniz?(%)

66

43

28

14

2

1

Haber içeriği sağlamak

Bilgi (eğitim, danışmanlık vb.)desteği sağlamak

Maddi destek sağlamak

Ayni destek sağlamak

Paylaşarak yayılmasınısağlamak

Editörlük/makale desteği

N:956


Teşekkürler...

alternatif medya ve yurttaş haberciliği aktif takipçi-İzleyici algı araştırması

Social Media