enginkarayagiz.files.wordpress.com · web viewgenel kİmya dersİnİn bazi konulari İle...
Post on 08-Oct-2020
11 Views
Preview:
TRANSCRIPT
GENEL KİMYA DERSİNİN BAZI KONULARI İLE İLGİLİ OLARAK
ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE GÖRÜLEN KAVRAM
YANILGILARI
Engin KARAYAĞIZ
Erzurum Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi,
OFMA Bölümü, Kimya Eğitimi
ÖZET
Bu çalışmada, Genel Kimya dersi içeriğinde işlenen konuların öğrenciler üzerinde kavramsal
boyutta ne kadar etkili ve kalıcı olduğunun, bu bilgilerin öğrenim düzeyinde eski bilgilerle ve
çevreyle ne kadar ilişkilendirilebildiğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik
olarak öğrencilere, çoktan seçmeli ve iki aşamalı çoktan seçmeli sorulardan oluşan bir test
uygulanarak cevaplar analiz edilmiştir. Bu şekilde elde edilen bulgular, öğrencilerin bazı
konularda yaygın yanılgılarının olduğunu ortaya koymaktadır.
GİRİŞ
Son yıllarda fen eğitiminde dünya çapında en fazla çalışma yapılan alanların başında
öğrencilerin sahip oldukları kavram ve kavram yanılgıları gelmektedir. Bu alanda bu kadar
çok çalışma yapılmasının sebepleri (a) öğrenci başarısına önemli ölçüde kavram yanılgıları
(b) bu kavram yanılgılarının giderilmesi için gerekli olan mevcut bilgi birikimlerinin aktif
hale getirilmesi sayılabilmektedir (Eryılmaz ve Sürmeli, 2001). Kimya eğitiminde kavram
yanılgıları öğrenci ve öğretmen için çok sık karşılaşılan ve sıkıntı verici bir durumdur.
Kavram yanılgılarının belirlenmesi dersin amacına uygun işlenmesinde, geri dönüşümü zor
olan güçlükleri ortaya çıkarmaktadır. Bu yüzdendir ki kavram yanılgılarının oluşmaması için
öğrencilerin derse katılmadan önce yoklanıp, düzeltilmesi son derece önemlidir. Bunun için
de öğrencilerde mevcut olan bilgilerle, aktarılacak olan yeni bilgiler arasındaki kavram
uyuşmazlıkları ortadan kaldırılmalıdır. Bu sürece öğrencilerin ön bilgilerinin tespiti ile
başlanılmalıdır (Aydoğan, Güneş ve Gülçiçek, 2003). Kavramsal öğrenmenin temeli;
öğrencilerin mevcut bilgileri temel alınarak, başlangıç noktası kabul edilerek öğretime
başlanmalıdır.
Öğrencilerin kavramsal değişimlerinde özümleme ve düzenleme basamakları vardır.
Özümleme basamağında öğrenciler, sahip oldukları kavramları yeni kavramları öğrenmede
kullanır. Düzenleme basamağında ise öğrenci, yeni kavramları kendine özgü bir biçimde
yapılandırabilmek için önceki kavramlarını yeniden gözden geçirir ve bunları birlikte
organize ederek yapılandırır. Farklı bir ifadeyle, öğrenciler, yeni karşılaştıkları kavramları
mevcut kavramlarla ilişkilendirme veya yeni kavramları mevcut kavramlarının üzerine ilave
etme yoluna giderler. Bu durumda ilk kavramlar yeni kavramların öğrenilmesinde köprü
vazifesi görür. Kavramsal değişimde bu sürece özümleme (assimilation) adı verilmektedir.
Bununla birlikte genellikle, yeni karşılaşılan bir kavramın başarılı bir şekilde anlaşılabilmesi
için öğrencilerin mevcut bilgileri yetersiz kalabilmektedir. Bu durumda öğrencinin, mevcut
kavramlarını yeniden organize etmesi ya da yeni kavramlarla değiştirmesi gerekir. Daha
radikal olan bu şekildeki kavramsal değişime ise düzenleme (accommodation) adı
verilmektedir (Canpolat ve Pınarbaşı, 2002). Öğrencilerde var olan ön bilgiler (ilk kavramlar),
genellikle bilimsel kavramlarla uyuşmamakta (kavram yanılgısı) ve bu nedenle de anlamlı
öğrenmeye engel teşkil etmektedir. Bu nedenle, kavramsal değişim sürecinin özellikle
düzenleme basamağına yoğunlaşılmalıdır.
Bilgi-kavram arasındaki ilişki madde-atom arasındaki ilişkiye benzetilebilir. İnsan zihninde
var olan kavramlar ve bu kavramlar arasında oluşan bilgi ağının temelini yine kavramlar
oluşturmaktadır. Bu nedenle kavramların doğru bir şekilde öğrenilmesi bilimsel bilginin
aktarılması açısından da büyük önem arz etmektedir. Ancak yapılan çalışmaların sonucunda
öğrencilerin kavram ve kavramların oluşturduğu bilgi ağı anlayışına sahip olmadıkları
gözlenmiştir (Pınarbaşı ve Canpolat, 2003).
Kavram ve Kavram Yanılgısı
Günümüzde eğitimciler bir şey öğrenirken yeni bilgileri eski bilgilerle ilişkilendirerek
öğrenmeyi amaçlamaktadır. Bu durumda mevcut bilgiler önem kazanmaktadır. Mevcut
bilgilerde bulunan hatalar yeni bilgileri de çelişkili duruma getirmektedir. Bu nedenle
kavramların doğruluğu hem öğrenmeyi kolay hale getirir hem de öğrenmenin hızlı bir şekilde
gerçekleşmesine zemin hazırlar.
Kavram; Olay, obje ya da olgularla ilgili olarak insanların sahip olduğu soyut düşüncelerin
tümüdür. Kavram, “insan zihninde anlamını bulan olay, obje veya olguların değişebilen ortak
özelliklerini temsil eden bilgi formu” şeklinde de tanımlanmaktadır.
Kavram yanılgısı, belirli bir kavramla ilgili olarak, uzman olan kişilerin yapmış olduğu
açıklamalara ters düşen, onlarla çelişen bilgilere veya anlayışlara denir.
Her yanlış bir kavram yanılgısı değildir. Bunu anlamanın iki önemli kriteri vardır. Bunlar; (a)
öğrencinin düşüncelerinde ısrarcı bir tutum sergilemesi ve sahip olduğu yanlışı kabul
etmemesi. Bu yanılgıyı giderebilmek için öğrenciye çok daha doğru bir gerekçe sunmamız
gerekmektedir. (b) yanılgının bir süreç boyunca oluşmuş olması gerekmektedir.
Kimya eğitiminde yükseköğretim, orta öğretim ve ilköğretim düzeyinde, öğrenciler tarafından
yeni öğrenilen konularda özellikle bazı terim ve kavramların yanlış algılandığı bilinmektedir.
Kimya eğitiminin önemli amaçlarından biri öğrencilere kimya konularını kavramsal
öğrenmeyi teşvik etmek, kavram yanılgılarının oluşmasını önlemek, öğrencilerin kavramları
problem çözümünde kullanmalarını sağlamaktır. Bunu gerçekleştirmede öğretmenlere önemli
görevler düşmektedir. Kimya eğitiminde öğrencilere konu anlatıldıktan sonra öğrencilerde
ortaya çıkabilecek kavram yanılgılarını araştırmak için çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Kavram
yanılgılarını tespit etmek için Furio ve Calatayud (1996) tarafından gerçekleştirilen 13 çoktan
seçmeli soru dışında yazılı yoklama ve kısa cevap yöntemleri kullanılmıştır. Belli sayıda bir
öğrenci grubu üzerinde yapılan bu analizlerde başarılı olunmuş ve öğrencilerin hangi
konularda kavram yanılgılarına düştükleri belirlenmiştir.
Kavramların öğretimi ile ilgili olarak da, genelde kavram analizi önerilmektedir. (Alıntılayan,
Kılıç, 2007) (aktaran, Martorella, 1998) kavram öğretimi için kavram analizi yapılması
gerektiğini belirtmektedir. Farklı bir deyişle kavramın içerik öğelerinin sunumunu
önermektedir. Bir kavramın analizinde; (a) kavramın en çok kullanılan adı belirlenir, (b)
kavramın ne anlama geldiği gösteren basit bir tanım belirlenir, (c) kavramın karakteristiklerini
belirleyen ayırt edici özellikler belirlenir, (d) kavramla ilgili olan ayırt edici olmayan
özellikler belirlenir. Ancak çoğu zaman öğrenciler bunların kavramı oluşturan öğeler
olduğunun farkına varamamakta bu özelliklerin ne anlama geldiğini ve ne işe yaradığını
bilmek istemektedirler.
Kavram Yanılgılarının Tespitinde Kullanılan Yöntemler
Kavram yanılgısı tespitinde görmeye, konuşmaya ve yazmaya dayalı ölçümler yapılmaktadır.
Görmeye dayalı kavram yanılgısı tespitinde öğrencinin gözlemci tarafından gözlenerek veya
kameraya alınmasıyla gerçekleşen bir ölçümdür.
Konuşmaya dayalı kavram yanılgısı tespiti öğrenci ile karşılıklı görüşme şeklinde olmaktadır.
Burada mülakat yapılan öğrenciye sorular sorularak öğrencinin mevcut bilgilerinin
derinlemesine ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır.
Yazmaya dayalı yöntemler kavram testleri ve kavram haritalarıyla yapılmaktadır. Yazılı
yöntemlerde genellikle doğru cevabın yanı sıra çeldirici seçenekler yer almaktadır. Bu
çeldiriciler kavram yanılgısı içeren seçeneklerdir.
YÖNTEM
Araştırmanın Amacı
Bu çalışmanın amacı; genel kimya konularındaki öğrencide yaygın olarak bulunan kavram
yanılgılarını ortaya çıkarmak, bu yanılgıları belirlemek ve çözüm bulmaktır.
Problem
Kimya eğitiminde ne tür kavram yanılgılarıyla karşılaşılmaktadır ve bu kavram yanılgıları
eğitimde ne gibi sorunlara neden olmaktadır?
Alt Problemler
Öğrencilerde var olan kavramsal yanılgıların onların öğreniminde güçlük çekmelerine neden
oluyor mu?
Öğrenciler yanlış bildikleri kavramları öğrendiklerinde ne gibi tepkiler veriyorlar?
Öğrencilerin günlük yaşamda bu kavramlara ne kadar çok yer veriyor?
Örneklem
Bu çalışmanın örneklemini Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Kimya
Öğretmenliğinde öğrenim gören 21 1. Sınıf öğrencisi oluşturmaktadır.
Veri toplama aracı
Bu çalışmada 19 adet çoktan seçmeli test kullanılmıştır (Ek-1). Bu testteki soruların bir kısmı
litaretürden (Mulford, 1996) alınmış olup bir kısmı ise araştırmacı tarafından geliştirilmiştir.
Çalışmada kullanılan test çoktan seçmeli ve iki kademeli teşhis edici sorulardan oluşmaktadır.
Bu sorularda doğru cevap dışındaki seçenekler öğrencilerin yanılgılarını ortaya koymaktadır.
Buna göre öğrencilerin cevapları analiz edilerek yanılgıların yaygınlığı belirlenmiştir.
BULGULAR ve YORUM
Genel Kimya Kavram Testinin birinci ve her iki aşamasına doğru cevap veren öğrencilerin
yüzde dağılımları Tablo 1 de verilmiştir.
Tablo 1. Genel Kimya Kavram Testinin birinci ve ikinci aşamasına doru cevap veren öğrenci
yüzdesi
soru
Doğru yanıt veren öğrenci yüzdesi
1. aşama
(sebebi)
2. aşama
(nedeni)
soru 1. aşama
(sebebi)
2. aşama
(nedeni)
1 9,52 11 28,57 23,81
2 14,28 12 33,33 28,57
3 52,38 13 28,57 14,28
4 9,52 14 47,62 38,10
5 19,04 15 4,76 14,29
6 57,14 16 19,04 4,76
7 19,04 17 66,66 71,43
8 61,90 18 33,33 28,57
9 38,01 28,57 19 38,01
10 85,71 80,95
Tablo 1’den öğrencilerin testeki soruları doğru cevaplandırma oranlarının arzu edilen düzeyde
olmadığı açıkça görülmektedir. Bu sonuçlar göz önünde bulundurularak öğrencilerin temel
nitelikteki genel kimya kavramlarını istenilen düzeyde kavramsallaştıramadıkları ve bazı
yaygın kavram yanılgılarına sahip oldukları söylenebilir.
Tablo 2. Genel Kimya dersinin bazı konularında görülen kavram yanılgıları
Öğrencilerde görülen bazı yaygın kavram
yanılgılarını şöyle sıralayabiliriz:
Kavram
yanılgılarının
belirlendiği
soru ve şıkları
Kavram
yanılgısı % si
Öğrenciler kimyasal reaksiyonlar da kütlenin
korunduğunu bilirken atom sayılarının da
korunduğunu bilmiyorlar. Kütlenin atom
sayısına bağlı olduğunu ilişkilendirememişler.
S1 (A)(E) 91,48
Öğrencilerin bir kısmı, kaynamakta olan sudan
çıkan hava kabarcığının oksijen ve hidrojen
gazı, bir kısmı da suda çözünmüş olan oksijen
gazı olduğunu düşünmektedir
S2 (B)(C) 85,72
Öğrenciler yoğunlaşma olayını, hidrojen ve
oksijen gazının su oluşturmak üzere bağ S3 (D) 47,42
yaptığını düşünmektedirler S5 (D)(B) 80,96
Öğrenciler yanma reaksiyonunda sınırlayıcı
maddenin az olan madde olduğunu
bilmedikleri gibi bütün reaktantların
reaksiyonda tükendiğini zannediyorlar.
S4 (B)(E) 91,48
Öğrencilerin düşük bir kısmında da bağ
kırılmasının enerji açığa çıkarın bir durum
olduğu düşünülmektedir
S6(A) 52,86
Öğrenciler saf bir maddenin fiziksel olarak
gösterdiği özelliklerinin, tek bir atomunun da
aynı olduğunu düşünüyorlar.
S7(D) 80,96
Öğrenciler buz-su karışımı olan bir kapta
buzun eridiği zaman suyun seviyesinde
değişiklik meydana getireceğine inanıyor
S9 (1)
(D)
71,43
61,99
Öğrenciler demirin paslanması olayında,
oluşan pas tortularından dolayı demirin
kütlesinin azaldığını düşünüyorlar.
S11 (1)
(A)
21,19
71,43
Öğrenciler yandıkları zaman gaz oluşturan saf
maddelerin, yanma olayından sonra gaz
oluşturduklarını değil de ortamdan
kaybolduklarını zannettikleri görüldü.
S12 (1)
(A)
71,43
66,66
Öğrenciler doygun homojen bir katı sıvı
çözeltisinden çözücü uzaklaştırıldığı zaman
katının çözeltide kaldığını ve çöktüğünü
bilmelerine rağmen çözeltinin
konsantrasyonunun artacağını düşünüyorlar.
S13 (1)
(C)(D)
15,72
71,43
Öğrenciler gaz fazındaki denge reaksiyonunda
sabit basınç ve sıcaklıkta ortama eklenen inert
gazın reaksiyona etki ettiğini ve denge
konumlarında değişiklik meydana getirdiğini
düşünüyorlar
S14 (1)
(A)(B)
61,90
52,38
Öğrenciler kovalent bağ yapan,
elektronegativitesi yüksek atomların
oluşturdukları bileşiklerde elektronun, iki atom
arasında dengede kaldığını düşünüyorlar
S15 (2)
(B)(A)
85,71
95,24
Öğrenciler metal ve ametal atomlarının bağ
oluştururken elektron alış-verişi değil de
elektronlarını ortaklaşa kullandıklarını
zannetmelerinin yanısıra iyonik bir molekül
değil de kovalent bir molekül oluşturduklarını
düşünmektedirler.
S16 (1)
(A)(D)
95,24
80,96
Öğrenciler tüm tuzların kuvvetli asit-bazların
reaksiyonu sonucu oluştuklarının yanı sıra aynı
zamanda da nötral oldukları yanılgısına
düştükleri görülmüştür.
S18 (1)(2)
(A)(B)
71,43
66,66
Öğrenciler elektrokimyasal pil hücrelerinde
kullanılan tuz köprüsünün yük denkliğini
sağlamak için değil hücreler arasında iyon
geçişi sağladığını düşünüyorlar.
S19 (D)(E) 61,99
Tablo 2. den öğrencilerin hangi sorularda ne gibi yanılgılara düştükleri, hangi çeldirici şıklara
daha çok takıldıkları, hata yüzdeleri hesaplanarak verilmiştir
SONUÇ ve ÖNERİLER
Yapılan araştırmada öğrencilerin Genel Kimya dersini öğrenmede kavramsal olarak güçlük
çektikleri görülmektedir. Öğrenmenin olabilmesi için öğrencilerin eski bilgilerinin ne kadar
geçerli olduğunun belirlenmesi ve yeni bilgilerle bu eski bilgileri arasında ne kadar ilişki
kurabildiklerinin ölçülmesi gerekmektedir. Eski bilgileri yoksa yeni öğretilen bilgilerinde
kavramsal olarak doğru aktarılmasının yanı sıra doğru materyal seçimi de önemlidir.
Öneriler
Genel kimya konularıyla ilgili deneylerde öğrenciler makroskobik (çökelti, çözünme, renk
değişimi, vb.) özellikleri gözlemleyebilmekte ancak bu gözlemlerine bağlı uygun çıkarım
yapmada zorlanmaktadırlar. Çünkü öğrenciler atomlar, iyonlar ve moleküller arasındaki
mikroskobik dönüşümleri görememektedirler (Bilgin, 2006). Kimyanın daha iyi
anlaşılabilmesi için bilgisayar ortamında simülasyon deneylerinin hazırlanması ve
öğrencilerin nitel analiz konularıyla ilgili yapılan deneylerde uygun çıkarımlarda
bulunabilmeleri için kimyadaki bazı temel konularda, elementlerin özellikleri, kimyasal
tepkime çeşitleri, asidik ve bazik tuzlar , çözeltilere asit ilavesi, aşırı ayıraç ilavesi ve
bileşiklerin ısıtılması ile ilgili anlamlı öğrenme gerçekleştirmeleri gerekir. Bu da öğrencilerin
kimya laboratuarlarında sadece deney yapma ve rapor hazırlama ile gerçekleşmez.
Öğrencilerin kimya konularında kavramları nedenleri ile birlikte daha iyi anlamaları için
kimya deneylerinin küçük gruplarda ön ve son laboratuar tartışması yapılarak yaptırılması
öğrencilerin bu konudaki kavramları daha iyi öğrenmesini sağlayacaktır. Öğrencilere her
deney yaptırılmadan önce deneyde kullanılan araç ve gereçlerin tanımından sonra o deneyde
geçen konularla ilgili hazırlık soruları gruplarda tartıştırılarak öğrencilerin teorik bilgilerini
hatırlamaları ve deney sonrasında ise yapılan deney basamakları ile ilgili sorular hazırlanarak
gruplarda tartışılması öğrencilerin bu konuda daha iyi anlamlı öğrenme gerçekleştirmelerini
sağlayacaktır (Bilgin, 2006).
KAYNAKLAR
1. Canpolat, N. ve Pınarbaşı, T. (2002). Fen Eğitiminde Kavramsal Değişim Yaklaşımı-I:
Teorik Temelleri. G.Ü. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi. 10 (1), 59–66.
2. Aydoğan, S., Güneş, B. Ve Gülçiçek, Ç. (2003). Isı ve Sıcaklık Konusunda Kavram
Yanılgıları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 23(2), 111-124
3. Canpolat, N. ve Pınarbaşı, T. (2003) Kimyasal Denge ve Çözünürlük Konularındaki
Kavram Yanılgıları. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 15(1),
55-62.
4. Eryılmaz , A. ve Sürmeli E. (2001) Üç-Aşamalı Sorularla Öğrencilerin Isı Ve Sıcaklık
Konularındaki Kavram Yanılgılarının Ölçülmesi
5. Mulford, D. R. (1996) An Inventory For Measurıng College Students’ Level of
Mısconceptions İn First Semester Chemistry
6. Bilgin, İ. (2006) Üniversite Öğrencilerinin Nitel Analiz Konusundaki Kavramları
Anlamaları Ve Alternatif Kavramlarının İki Aşamalı Testle Belirlenmesi. Kastamonu
Eğitim Dergisi 14(2) 447-464
7. Kılıç, F. (2007) Kavramların Öğretiminde Kavramın İçerik Öğelerinin Açıklanmasının
Akademik Başarıya Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 3(2)
EK-1: Genel Kimya Kavram Testi
GENEL KİMYA KAVRAM TESTİ
1- Aşağıdakilerden hangisi bir kimyasal reaksiyondan önce ve sonra aynı olmalıdır?
a) Maddelerin kütlelerinin toplamıb) Maddelerin molekül sayısıc) Her bir türün atomlarının sayısıd) a ve c aynı olmalıdıre) Hepsi aynı olmalıdır
2- Bir beherde yarım saatten beri kaynamakta olan saf su düşünün. Bu suda oluşan kabarcıkların içinde ne vardır (kabarcıkları oluşturan şey nedir)?a) Hava b) Oksijen ve hidrojen gazıc) Oksijend) Su buharıe) Isı
3- Bazen soğuk süt şişelerinin dış yüzeyinde su tabakası oluşmaktadır. Bu su tabakası nasıl oluşmaktadır?
a) Sütteki su buharlaşarak şişenin dışında yoğunlaşırb) Şişe yarı geçirgen zar gibi davranır ve suyun geçişine izin verirc) Havadaki su buharı yoğunlaşırd) Soğuk şişenin yüzeyi havadan gelen oksijen ve hidrojenin su oluşturmak üzere birleşmesine neden olur.
4- Aşağıdaki şekil S atomları ve O2 moleküllerinden oluşan bir karışımı göstermektedir.
Aşağıdakilerden hangisi, 2S + 3O2 2SO3 reaksiyonunun tamamlanmış halini gösterir?
5- Aşağıdaki kaptan çıkarılan baloncuk kapalı bir kaptaki sıvı suyun çok küçük bir kısmının büyütülmüş halini göstermektedir. Su buharlaştıktan sonra buharın küçük bir kısmının büyütülmüş hali aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
6- Hidrojen havada aşağıdaki reaksiyona göre yandığında ısı açığa çıkmaktadır.
H2+ O2 2H2OAşağıdakilerden hangisi açığa çıkan bu ısıdan sorumludur.a) Hidrojen molekülündeki bağın kırılması enerji verirb) Oksijen molekülündeki bağların kırılması enerji verirc) Hidrojen-oksijen bağlarının oluşması enerji verird) Açığa çıkan enerjiden hem (a) hem de (b) sorumludure) Açığa çıkan enerjiden (a), (b) ve (c) sorumludur
7- Bir katı kükürt örneğinin bazı özellikleri aşağıdaki gibidir:
i. Kırılgan, kristal yapılı katıii. Erime noktası 113 oCiii. Yoğunluğu 2,1 g/cm3iv. Oksijen ile birleşerek kükürt
dioksit oluştururBu özelliklerden hangisi ya da
hangileri tek bir kükürt atomu için de aynıdıra) i ve iib) iii ve ivc) Yalnız ivd) Bu özelliklerin hepsi aynıdıre) Bu özelliklerin hiçbiri aynı değildir
8- Şekil 1 de 1 L lik bir şeker çözeltisi bulunmaktadır. Çözeltideki bir bölge büyütülerek baloncuk içerisinde noktalar halinde bu bölgedeki şeker moleküller gösterilmektedir. Çözeltiye Şekil 2 de görüldüğü gibi 1 L daha su ekleniyor bu durumda aşağıdakilerden hangisi baloncuk içerisinde moleküllerin dağılımını doğru olrak göstermektedir.
9- İki buz parçası aşağıda şekilde görüldüğü gibi suda yüzmektedir. Buz eridikten sonra suyun seviyesi ne olur?
(1) Suyun seviyesi yükselir (2) Suyun seviyesi düşer (3) Suyun seviyesi aynı kalırSebebi;
a) Eriyen buzun ağırlığı oluşturduğu sıvı suyun ağırlığına eşittir.
b) Sıvı suyun yoğunluğu buzun yoğunluğundan büyüktür
c) Su molekülleri buz moleküllerinden daha büyük hacimle yer değiştirir
d) Eriyen buzun oluşturduğu su, su seviyesini değiştirir
e) Buz eridiğinde molekülleri büyür
10- 1.0-gram katı iyot örneği aşağıdaki gibi bir tüpe yerleştiriliyor ve havanın tamamı uzaklaştırıldıktan sonra tüp kapatılıyor. Tüp ve katı iyot birlikte 27,0 gram dır.
İyotun tamamı buharlaşıncaya kadar tüp ısıtılıyor ve tüp iyot gazı ile doluyor. Bu işlemden sonra ağırlık ne olacaktır.(1) 27,0 gramdan az (2) 27,0 gram (3) 27,0 gramdan daha fazlaSebebi;
a) Bir gazın ağırlığı katıdan daha azdırb) Kütle korunurc) İyot gazının yoğunluğu katı iyottan daha azdırd) Isıtma sonucunda kütle artar
11- Demir havanın nemi ve oksijen ile birleşerek pas oluşturmaktadır. Bir demir çivinin tamamen paslanması durumunda, pasın ağırlığı için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
(1)Çividen azdır (2)Çivi ile aynıdır (3)Çividen fazladırSebebi;
a) Pas çiviyi hafifletirb) Pas demir ve oksijen içerirc) Çivi parçalanırd) Çivideki demir yok olure) Pasın ağırlığı demirden daha azdır
12- Bir kibrit yandığında, maddenin bir kısmı yok olur.(1) Doğru (2)YanlışSebebi;
a) Bu kimyasal reaksiyon maddeyi yok eder
b) Madde yanarak tükenirc) Külün kütlesi kibritten daha azdırd) Atomlar yok olmaz, onlar sadece
yeniden düzenlenire) Kibritin ağırlığı yanarak azalır
13- Daha fazla tuz çözünmeyinceye kadar suya tuz eklenerek karıştırılıyor. Çözünmeyen tuz çöküyor. Çözeltinin hacmi başlangıç hacminin yarısına düşünceye kadar su buharlaştırılırsa çözeltideki tuzun konsantrasyonu için ne söylenebilir?
(1) Konsantrasyon artar (2) Konsantrasyon azalır (3) Aynı kalırSebebi
a) Daha az suda aynı miktarda tuz vardırb) Daha fazla katı tuz oluşurc) Tuz buharlaşmaz ve çözeltide kalırd) Su miktarı daha azdır
14- I2 (g) 2I (g) reaksiyonu denge konumundayken toplam basınç ve sıcaklık sabit kalacak şekilde reaksiyon ortamına He gazı (inert gaz) ilave edilirse aşağıdakilerden hangisi gerçekleşir?
(1) Denge konumu sağa kayar(2) Denge konumu sola kayar(3) Denge konumu inert gaz ilavesinden etkilenmez
Sebebi;a) I’un kısmi basıncı azalır b) Toplam basınç artarc) İnert gaz reaksiyona girmez
15- HF molekülündeki paylaşılmış elektron çiftinin pozisyonu aşağıdakilerden hangisinde
en doğru olarak gösterilmiştir? (H=1; F=9)
(1) H F....
: : ::....FH (2)
Sebebi:
a) Bağ yapmayan elektronlar, bağın ya da paylaşılan elektron çiftinin pozisyonunu etkiler.
b) Hidrojen ve Flor kovalent bağ yaptıkları için paylaşılan elektron çifti iki atomun tam ortasında yer almalıdır.
c) Flor paylaşılan elektron çiftini daha şiddetli bir şekilde çeker.
d) Flor hidrojenden daha büyük olduğu için paylaşılan elektronlar flora daha yakın olur.
16- Katı sodyum klorür, NaCl moleküllerinden oluşmaktadır.
(1) Doğru (2) YanlışSebebi;
a) Sodyum ve klor atomları, elektronları ortaklaşa kullanmak suretiyle molekül oluştururlar.
b) Sodyum atomu klor atomuna bir elektron verdikten sonra oluşan sodyum iyonu ile klorür iyonu molekül oluşturur.
c) Sodyum klorür, sodyum ve klorür iyonlarından oluşan ağ örgülü bir yapıya sahiptir.
d) Sodyum klorür, kovalent bağlı sodyum ve klor atomlarından oluşan bir ağ örgüsüne sahiptir.
17- 2CO (g) + O2 (g) 2CO2 (g) + ısı reaksiyonu denge konumundayken hacim sabit tutularak sıcaklık artırılıyor. Sıcaklığın artırıldığı anda ileri reaksiyon hızı......
(1) Azalır(2) Artar (3) Değişmez Sebebi;
a) Ekzotermik olduğu için reaksiyon hızı azalırb) Dengenin sola kayabilmesi için ileri reaksiyon
hızının azalması gerekirc) Sıcaklık artışı ile kinetik enerji artacağı için
reaksiyon hızı artard) Madde ilavesi ya da uzaklaştırılması söz
konusu olmadığı için hız değişmez
18- Sıcaklığı 25oC olan saf suya FeCl3
tuzu eklenerek hazırlanan bir çözeltinin pH’sı için aşağıadakilerden hangisi doğrudur?
(1) pH 7(2) pH = 7 (3) pH 7
Sebebi;
a) Metal klorür olduğu için baziktir ve pH’den daha büyüktür
b) Bir tuz olduğu için nötraldir ve pH 7’dir c) HCl’nin anyonunu bulundurduğu için
asidiktir ve pH 7’den küçüktürd) Fe+3’ün su ile hidrolizi sonucu ortam asidik
olur ve pH’den küçüktür
19- Bir pilde tuz köprüsünün işlevi ile ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
I. Anotta açığa çıkan elektronların katoda geçmesini sağlar
II. Yarı hücrelerdeki yük denkliğinin sağlanabilmesi için, anot yarı hücresinden katot yarı hücresine katyon geçişini, katot yarı hücresinden anot yarı hüresine anyon geçişini sağlar
III. Tuz köprüsünde bulunan anyonların anoda, katyonların ise katoda geçmesini ve bu şekilde yük denkliğini sasağlar a) Yalnız I b) Yalnız II c) Yalnız III d) I ve II e) I, II ve III
top related