AKUTNE RESPIRATORNE INFEKCIJE

1. Obična prehlada

2. Febrilni respiratorni katari

3. Krup

4. Bronhiolitis

5. Gripa

6. Pneumonije

7. Pertussis

OBIČNA PREHLADA

I

FEBRILNI RESPIRATORNI KATARI

Epidemiologija

▪ Načešća bolest ljudi

▪ Mala deca: i do 7-8 x godišnje

▪ Zimska sezona

▪ Kapljični put širenja

▪ Obična prehlada

malo opštih

simptoma infekcije

▪ Febrilni respiratorni

katari

istaknuti opći

simptomi infekcije

▪ Obična

prehlada

▪ Febrilni katar disajnih

puteva

Posebni klinički entiteti:

1. Eksudativni faringitis

2. Faringokonjunktivalna

groznica

Etilogija

▪ Virusi

Rhino, Adeno, Parainfluenza, RSV,

itd.

▪ Bakterije (Moraxella catarrhalis)

▪ Mikoplazme (My.pneumoniae)

KomplikacijeOštećenje respiratornog epitela

Edem sluznice

Sekundarne bakterijske infekcije

Upala srednjeg uha

Upala sinusa

Upala pluća

Simptomi

▪ Kijanje

▪ Šmrcanje

▪ Epifora

▪ Kašalj

▪ Gušobolja

Fizikalni nalaz

▪ Vodenasta sekrecije iz nosa

Za par dana gnojna

▪ Ždrelo crveno

Lagano granulirano

▪ Oči- crvene konjunktive

Posebni entiteti kod

respiratornog katara

1. Eksudativni faringitis(dominira kataralna angina)

2. Faringokonjuktivalna groznica

(kataralna angina + konjuktivitis)

3. Krup

4. Bronhiolitis

KRUP

akutna opstrukcija srednjeg disajnog puta1. Virusni

2. Neinfekcijski

3. Akutni epiglotitis

4. Akutni opstruktivni laringotraheobronhitis

5. (Difterični)

Patološka anatomija krupa

.

glasince

Subglotično

područje

Traheja

normalno krup

Difterični

Virusni

Alergijski

Epiglotitis

(H.influenzae)

Akutni opstruktivni

laringotraheobronhitis

Pravi krup

Virusni

▪ Parainfluenza virus

▪ Mala deca 3 meseca- 3 god.

maksimum u 2. godini života

Klinička slika virusnog krupa

▪ Početak:

1-3 dana febrilnog respiratornog katara

▪ Krup: disfonična i dispoična faza

▪ Rekonvalescencija

3-4 dana promuklosti i suvog kašlja

1. Disfonična faza

promuklost do afonije

zvonki kašalj (“pseći lavež”)

2. Dipnoična f.

Stalni inspiratorni stridor

Pomoćna disajna muskulatura aktivna

uvlačenje interkostanih prostora,juguluma i epigastrija

širenje nosnih krila

Kompenzirana izmena O2 i CO2

Hipoksija (uredan C02)

▪ preti zatvaranje disajnog puta

teška dispneja, tahipneja

bledilo, znojenje

nema cijanoze

Asfiksija

zatvaranje disajnog puta

povremeno, pa trajno

cijanoza

povremena, pa trajna

gušenje (prestanak disanja)

Dijagnoza

▪ Klinička slika

dete 3 meseca-3 god. + inspir. stridor

inspiratorni stridor = hospitalizacija

▪ Gasne analize krvi

Snižen p02

Lečenje▪ 24-satni nadzor

▪ 100% kiseonik- ovlažen

neposredno pod nos

ili preko maske

▪ Lekovi

Adrenalin spray ili iv.- brzo i kratko djeluje

Kortikosteroidi- smanjuju subglotični edem

Ca- glukonat

BRONHIOLITIS

Patološka anatomija i fiziologija

Mali bronhi i bronhioli

Upalna nekroza i edem sluznice = opstrukcija

Bronhospazam nije izražen

Edem Edem

Sluz

Etiologija i epidemiologija

(specifični uzročnik i specifična dob)

▪ RSV u 75%

▪ Parainfluenza virus tip 3 i My.pnemumoniae

▪ Isključivo u 1. godini života

max. pojavljivanja 2.-10.meseca života

▪ Hladnije godišnje doba

Klinička slika

▪ Početak:

1-7 dana blažeg febrilnog respiratornog katara

▪ Pojava dispneje i tahipneje

brzo pogoršavanje

ekspirij produžen i naporan

širenje nosnih krila

uvlačenje interkostalnih prostora

▪ Brzo razvoj hipoksemije i hiperkapnije

cijanoza

Lečenje

1. Najvažnije: 100% ovlaženi 02

preko maske

2. Rehidracija- jako važna

3. Ribavirin aerosol –za RSV

preko maske/ 2-5 dana

4. Kortikosteroidi

5. Bronhdilatatori ?

GRIPA (INFLUENZA)

Virus i epidemiologija

▪ Pandemije: virus influenze A

▪ Epidemije: virus influenze A i B

▪ Izvor: sekret disajnih putova

širenje aerosolom ili kontaktom

▪ Najviše bolesnih među malom djecom

▪ Najveća smrtnost u starijih osoba

zbog komplikacija (“višak smrtnosti”)

Epidemijski potencijal gripe

Antigeno skretanje (drift):

Manje genetske promene = epidemije

svake 2-3 god.(gripa A) ili 5-6 god.( gripa B)

Antigena izmjena (shift):

Veće genetske promene = pandemije

Samo u inflenza A, svakih 10-15 god.

u ptičjim u svinjskim sojevima virusa

Patogeneza

▪ Uglavnom respiratorna infekcija

akutna upala i nekroza epitela

Ponekad intersticijska pneumonija

▪ Ptičja gripa

sistemna infekcija

citokinska oluja

smrtnost

50%

Klinička slika

▪ Nagli početak

groznica, glavobolja, mijalgije

3 dana visoka temperatura, ukupno 5-7 dana

2-3. dan bolesti

: lagana gušbolja, šmrcanje i kašalj

1.dan 5-7.dan

max

komplikacije

▪ Virusna pneumonija

ARDS i plućne hemoragije u najtežih

▪ Bakterijske superinfekcije

Upala srednjeg uha, sinusitis, pneumonija Str.pneumoniae, Heamophylus infl., Staph.aureus

▪ Reyov sindrom

Uzmanje acetilsalicilne kiseline (Aspirin)

Akutna mitohondrijska encefalopatija

Deca do 16 god.

Dijagnoza

▪ RT-PCR (real time PCR) iz brisa nazofarinksa

▪ Komercijalni imunodetekcijski testovi

osjetljivost ispod 60%

▪ Kultura virusa: dugotrajan postupak

▪ Serološki testovi (RVK, IHA)

Klinička slika

Epidemijska pojava

Zimska sezona

Dokaz uzročnika

Lečenje

Simptomatskoantipiretici (Aspirin), dosta tečnosti

Antivirusni lekovi 1.-2. dan bolesti

1) Inhibitori neuraminidaze- influenza A i B

oseltamivir (Tamiflu®)- tablete

zanamivir (Relenza®)- inhalacije

2) Amantadin i rimantadin- samo influezna A

Prevencija

Mrtva vakcina A i B gripe

odabir prema sojevima iz prethodne sezone

PNEUMONIJE

1. Tipične (alveolarne, lobarne, bakterijske)

▪ Upala u alveolama prati segmentu građu pluća (lobus, lobulus)

▪ Uzočnici: bakterije pneumokok, hemofilus influence, stafilokok

2. Atipične (intersticijske)

▪ Upala u intersticiju Ne prati segmentu građu pluća

▪ Uzročnici: intracelularni Virusi: gripa, adenovirusi, parainfluenza, itd.

Bakterije: mikoplazma, klamidije, koksiela

Tipična pneumonija Atipična pneumonija

Pneumokokna pneumonija

Streptococcus pneumoniae

Kapsula- glavni faktor virulencije

sprečava fagocitozu

preko 86 kapsularnih serotipova (antigena)

osnova za polivalentnu vakcinu

Epidemiologija

▪ Izvor infekcije

Bolesnik Retko nazofaringealni kliconoša (tip 3)

▪ Put širenja: kapljična infekcija

Patologija

▪ Upalni eksudat u alveolama Pneumokoki, neutrofili i makrofagi, eritrociti, fibrin

Bez destrukcije (nekroze) pluća

▪ Često pleuritis Ponekad s pleuralnim izlivom

Klinička slika

▪ Tri klasična simptoma

1. Abruptni početak s tresavicom

2. Sputum boje rđe

3. Pleuralna bol

▪ Fizikalni nalaz

Auskultacija : krepitacije

Perkusija: muklina ili skraćen plućni zvuk

Inspekcija: slabija pokretljivost bolesne strane toraksa

Lečenje

▪ Penicilin

▪ Alergični na penicilin:

Cefalosporini,

ili Azitromicin

Legioneloze

Uzročnik

Legionella pneumophila

Gram-negativni bacil

Najčešće uzrokuje pneumoniju (legionarska bolest)

Preživljava dugo u tlu

i vodi (modrozelene alge- simbioza)

Druge legionele

Uglavnom akutna respiratorna bolest

Retko pneumonija

Epidemiologija

Izvor infekcije

▪ Zemlja (veliki iskopi)

▪ Voda u sistemima grejanja / hlađenja

Spoljne jedinice klimatizacije

Topla voda u hotelima (nepregrejana)- epidemije

Put širenja: inhalacija

Areosol prašine ili vode

Patologija

▪ Upala u plućnim alveolama

▪ Ponekad i drugi organi:

Medijastinalni limfni čvorovi

Krv, jetra, slezena

Bubrezi, digestivni sistem

Klinička slika legioneloza

1. Akutna respiratorna bolest

Bez pneumonije

Slična gripi: povišena temp., mijalgije, ev. kašalj

Prolazi za 7 dana

2. Legionarska bolest

Uvek pneumonija- često obostrana

Zahvaćeni još: jetra, bubrezi, creva

Hepatitis, nefritis, proliv, smetenost

Lečenje legioneloza

▪ Azitromicin

▪ Eritromicin

▪ Fluorirani hinoloni

Atipične pneumonije

Atipične pneumonije

(“walking pneumonia”) ▪ Interhumani prenos

Mycoplasma pneumoniae

Chlamidia pneumoniae

Virusi : influenza A i B, Parainfluenza , Adeno, RSV

▪ Zoonoze

Coxiella burnetiii (Q-groznica)

Chlamidia psittaci (pistakoza)

▪ Klinika:

Subakutni početak

Neproduktivni kašalj

RTG nalaz znatno veći od fizikalnog Mrljasti uzorak (bronhopnemonija)

Mycoplasma pneumoniae

▪ Prvenstveno ispod 40 g. života

▪ Kasno leto i rana jesen- manje epidemije

▪ Benigan klinički tok kroz 1-2 nedelje

Bulozni miringitis u 5%- patognomoničan

▪ Glavobolja i suvi kašalj

Kašalj može potrajati 3-4 nedelje

▪ Etiloška dijagnoza- serološki (IF, RVK)

Chlamidia pneumoniae

▪ 10-15% atipičnih pnemonija

▪ U pravilu sporadična

▪ Klinički se ne razlikuje od Mycoplasme pneumoniae

Chlamidia psittaci

▪ Kontakt s pticama

Kupovina u zoohobiju, golubovi na balkonu

(uginuća)

Ljudi koji se bave uzgojom peradi ( profesinalno)

Coxella burnetii (Q-fever)

▪ Kontakt s preživarima (ovce, koze, krave,...)

▪ Duga inkubacija: 2-3 nedelje

▪ Akutna pneumonija - slična ostalim atipičnim

Retko hronične infekcije (endokarditis)

▪ Serološka dijagnoza (IF)

Lečenje atipičnih pnemonija

▪ Mikoplazme, klamidije i koksiela

Tetraciklini- prvi izbor

Makrolidi

Hinoloni

▪ Influenza A

Ihibitori neuraminidaze (oseltamvir) unutra 48 sati

Pertussis

Bordetella pertussis

▪ Gram negativni kokobacili

Stvara AB toksin- uzrok kašlja

Epidemiologija

▪ Kapljički put prenosa

Bolesnik zdrava osoba

▪ Dojenčad i mala deca

mlađa dob = teža bolest

odrasli = blaga bolest šire infekciju

▪ Proleće

Patogeneza i patologija

▪ Infekcija disajnih puteva

lučenje egzotoksina

Upala i edem sluznice

Gusti sekret

Kašalj

Encefalopatija

Leukocitoza i limfocitoza

lokalno sistemski

Klinička slika

▪ Inkubacija 1-2 nedelje

▪ Bolest

1. Kataralni stadijum: 1-2 nedelje - simptomi prehlade

2. Paroksizmalni stadijum: 4-6 nedelja

3. Rekonvalescencija: više meseci

▪ Infekcioznost :

5 nedelja

najveća u kataralnom stadijumu

Paroksizmalni stadijum

Napadi isprekidanog kašlja: 5x - više desetaka /24 sata

1-2 min

refraktorna fazapauzanapad

► Jak udah

►10-15 iskašljaja u brzom nizucrvenilo ili cijanoza lica

►Snažni hripavi udah

Podbulo lice

Kapilarna kožna krvarenja

Ulcus sublinguale

Facies pertussica

Komplikacije

▪ Bronhitisi, bonhiolitis, pneumonija

▪ Encefalopatija

Konvulzije, koma

Encefalitis

Mentalna oštećenja, paralize

Dijagnoza

▪ Klinička slika:

napadi isprekidanog kašlja

▪ Krvna slika:

leukocitoza i limfocitoza

▪ Dokaz uzročnika

Bris nazofarinksa (kultura B.pertussis)

Serološki (dokaz antitela)

Lečenje

▪ Eritromicin ili Azitromicin/ 14 dana

▪ Kortokosteroidi i fenobarbiton

Ublažavaju kašalj

▪ Toaleta disajnih puteva

▪ Kiseonik

Prevencija

▪ Vakcinacija kombinovanom vakcinom DiTePer