**

~REPUBLIKA E KOSOVEs - PEnY6JUlKA 1(0(;080- REPUBLIC OF KOSOVO

GJYKATA KUSHTETUESEYCTABHI1 CY.l1:

CONSTITUTIONAL COURT

Prishtine, me 23 prill 2019Nr. ref.:RKt350/19

AKTVENDIM PER PAPRANUESHMERI

ne

rastin nr. KI158/18

Parashtrues

AjetAjeti

Vleresim i kushtetutshmerise seAktgjykimit te Gjykates Supreme te Repuhlikes se Kosoves, Pml. nr.

141/2018, te 2 korrikut 2018dhe

Aktvendimit te Gjykates Themelore ne Prishtine, P. nr. 571/13, te 2shkurtit 2018

GJYKATAKUSHTETUESE E REPUBLIKES SE KOSOvES

e perbere nga:

Arta Rama-Hajrizi, kryetareBajram Ljatifi, zevendeskryetarBekim Sejdiu, gjyqtarSelvete Gerxhaliu- Krasniqi, gjyqtareGresa Caka-Nimani, gjyqtareSafet Hoxha, gjyqtarRadomir Laban, gjyqtarRemzije Istrefi-Peci, gjyqtare dheNexhmi Rexhepi, gjyqtar

Parashtruesiikerkeses

1. Kerkesa eshte dorezuar nga Ajet Ajeti nga fshati Sallabaje, komuna e Podujeves(ne tekstin e metejme: parashtruesi i kerkeses), i perfaqesuar nga AlbanaKelmendi, avokate ne Prishtine.

Vendimi i kontestuar

2. Parashtruesi i kerkeses e konteston Aktgjykimin [Pml. nr. 141/2018] e GjykatesSupreme te Republikes se Kosoves (ne tekstin e metejme: Gjykata Supreme), te2 korrikut 2018.

3. Parashtruesi i kerkeses po ashtu e konteston Aktvendimin [Po nr. 571/13] teGjykates Themelore ne Prishtine, Departamenti i Pergjithshem (ne tekstin emetejme: Gjykata Themelore), te 2 shkurtit 2018.

Objekti i c;eshtjes

4. Objekt i c;eshtjes se kerkeses eshte vleresimi i kushtetutshmerise se vendimevete kontestuara, me te cilat pretendohet te jene shkelur te drejtat e parashtruesitte kerkeses te garantuara me nenin 3 [Barazia para Ligjit], nenin 22 [Zbatimi iDrejtperdrejt i Marreveshjeve dhe Instrumenteve Nderkombetare], nenin 24[Barazia para Ligjit], paragrafin 1 te nenit 29 [E Drejta e Lirise dhe Sigurise],paragrafet 1,2 dhe 3 te nenit 31 [E Drejta per Gjykim te Drejte dhe te Paanshem]dhe paragrafin 1 te nenit 55 [Kufizimi i te Drejtave dhe Lirive Themelore] teKushtetutes se Republikes se Kosoves (ne tekstin e metejme: Kushtetuta).Parashtruesi i kerkeses po ashtu pretendon shkelje te pikes (b) te paragrafit 1tenenit 5 (E drejta per liri dhe siguri) te Konventes Evropiane per te Drejtat eNjeriut (ne tekstin e metejme: KEDNJ).

Bazajuridike

5. Kerkesa bazohet ne paragrafet 1 dhe 7, te nenit 113 [Jurisdiksioni dhe Palet eAutorizuara] te Kushtetutes, ne nenet 22 [Procedimi i kerkeses] dhe 47 [KerkesaIndividuale] te Ligjit per Gjykaten Kushtetuese te Republikes se Kosoves, nr.03/L-121 (ne tekstin e metejme: Ligji) dhe ne rregullin 32 [Parashtrimi ikerkesave dhe pergjigjeve] te Rregullores se punes se Gjykates Kushtetuese teRepublikes se Kosoves, nr. 1/2018 (ne tekstin e metejme: Rregullorja e punes).

Procedura ne Gjykaten Kushtetuese

6. Me 16 tetor 2018, parashtruesi i kerkeses e dorezoi kerkesen ne GjykatenKushtetuese ((ne tekstin e metejme: Gjykata).

7. Me 23 tetor 2018, Kryetarja e Gjykates caktoi gjyqtarin Radomir Laban gjyqtarraportues dhe Kolegjin shqyrtues te perbere nga gjyqtaret: Arta Rama- Hajrizi(kryesuese), Gresa Caka-Nimani dhe Safet Hoxha.

8. Me 1nentor 2018, Gjykata njoftoi parashtruesin per regjistrimin e kerkeses. Nete njejten dite, Gjykata i dergoi nga nje kopje te kerkeses Gjykates Supreme dheGjykates Themelore.

2

9. Me 21 shkurt 2019, Gjykata kerkoi informacione shtese nga perfaqesuesja eparashtruesit te kerkeses lidhur me ate se:

(i) kur eshte arrestuar parashtruesi i kerkeses dhe sa dite ka qendruar neparaburgim; si dhe

(ii) a e ka kontestuar parashtruesi i kerkeses Aktvendimin e GjykatesThemelore [Ponr. 571/13, te 2 shkurtit 2018] ne Gjykaten e Apelit, brendaafatit te percaktuar [24 oresh]?

10. Me 4 mars 2019, perfaqesuesja e parashtruesit te kerkeses paraqiti informatat ekerkuara ne Gjykate duke e njoftuar kete te fundit se:

(i) parashtruesi i kerkeses eshte arrestuar me 12 prill 2018 dhe eshte liruarme 20 prill 2018; dhe se

(ii) Aktvendimi [Ponr. 571/13 te 2 shkurtit 2018] i Gjykates Themelore nukeshte kontestuar ne Gjykaten e Apelit, duke theksuar se "nuk keminjohuri se pse nuk eshte kontestuar aktvendimi me ankese ne Gjykatene Apelit nga avokatet mbrojtesit e paraqitesit te kerkeses Z. A. B. dhe Z.

N. S." dhe se parashtruesi i kerkeses "eshte laik neprofesionin e drejtesisedhe meqe aktvendimi i eshte dorezuar ne Qendren e Paraburgimit neLipjan, ka qene plotesisht e pamundur ne rrethanat qe eshte gjendur teparaqese ankese ne Gjykaten e Apelit".

11. Me 12 prill 2019, Kolegji shqyrtues shqyrtoi raportin e gjyqtarit raportues dhe irekomandoi Gjykates papranueshmerine e kerkeses.

Permbledhja e fakteve

12. Me 6 korrik 2012, Prokuroria Komunale ne Prishtine ngriti Aktakuze [PP. nr.1750/2010] kunder parashtruesit te kerkeses, per shkak te dyshimit se kishtekryer vepren penale (Falsifikim i dokumentit) sip as pikes 1, paragrafit 1te nenit332 te Kodit te Perkohshem Penal te Kosoves (ne tekstin e metejme KPPK) sidhe vepren penale (Legalizim i permbajtjes se pavertete) sipas paragrafit 1 tenenit 334lidhur me nenin 23 te KPPK-se.

13. Me 2 shkurt 2018, Gjykata Themelore permes Aktvendimit [Ponr. 571/13] caktoimase te paraburgimit ndaj parashtruesit te kerkeses. Sipas ketij aktvendimi,masa e paraburgimit kunder parashtruesit te kerkeses do te mund te zgjaste mese shumti deri ne 1 (nje) muaj nga dita e arrestimit. Ne fund te ketij aktvendimitheksohej keshilla juridike sipas se ciles: "[...J palet mund te paraqesin ankese,brenda njezet e kater (24) oreve, nga koha e dorezimit, Gjykates se Apelit nePrishtine, permes kesaj gjykate. Ankesa nuk e pezullon ekzekutimin eaktvendimit".

14. Me specifikisht, Gjykata Themelore ne Prishtine e arsyetoi vendosjen e mases separaburgimit ndaj parashtruesit te kerkeses me sa vijon:

"Per kete c;eshtjepenale, kjo gjykate ka mbajtur disa seanca te shqyrtimitgjyqesor, ne te cilat seanca gjithhere eshte zvarritur procedura nga ana ete pandehurit Ajet Ajetit [parashtruesit te kerkeses] pasi qe i njejti ka bere

3

nderrimin e shpeshte te avokateve dhe me arsyetimin se nukfoli pa avokatedhe nukjemi pajisur me shkresat e lendes, po ashtu prane kesaj gjykate kaofruar dokumentacionin mjekesor - vizita mjekesore edhe pse ka qene iftuar ne menyre te rregullt i pandehuri Ajet Ajeti, mungesen nuk e kaarsyetuar.

Prandaj, duke pasur parasysh faktin se ipandehuri Ajet Ajeti, siC;shihet ngashkresat e lendes, se ka qene i informuar me proces verbal per seancen e02.02.2018, dhe se i njejti nuk ka prezantuar ne shqyrtimet gjyqesore tecaktuara ne gjykate, me arsyetimin se ka bere nje kontrolle mjekesore neShkup me date 01.02.2018, po ashtu te njejten dite prane kesaj gjykate tepandehurit e perfaqesojne avoA.B. dhe N.S. ku kerkojne nga gjykata koheper dyjave per leximin e shkresave te lendes sepse sot jane autorizuar paranje ore jemi te autorizuar nga djali i te pandehurit Ajet Ajeti, krejt kjosituate e krijuar nga ana e te pandehurit Ajet Ajeti me qellim te zvarritjesse procedures penale.

Andaj, kjo gjykate me qellim te sigurimit te prezences se tij ne shqyrtimingjyqesor konform nenit 307 par.2 te KPPRK-se [Kodit te Perkohshem teProcedures Penale te Republikes se Kosoves], vendosi qe te njejtit t'i caktohetmasa e paraburgimit si ne dispozitiv te ketij aktvendimi".

15. Sipas informatave shtese te dorezuara ne Gjykate, pas kerkeses se kesaj te fundit,kuptohet se parashtruesi i kerkeses u arrestua nga Policia e Kosoves me 12 prill2018 dhe qendroi ne paraburgim deri me 20 prill 2018 [gjithsej 8 dite] , kur edheu lirua nga paraburgimi, me vendim gjykate - siC;shpjegohet ne paragrafinVlJues.

16. Pra, siC;u tha me lart, me 20 prill 2018, Gjykata Themelore permes Aktvendimit[Po nr. 571/13] nderpreu masen e paraburgimit ndaj parashtruesit te kerkesesme arsyetimin se pas shqyrtimit gjyqesor te 20 prillit 2018 «kane pushuar arsyetligjore konform dispozitave te nenit 307 par. 2 te KPPRK-se, per mbajtjen emetutjeshme te tij ne paraburgim". .

17. Me 11 maj 2018, parashtruesi i kerkeses paraqiti kerkese per mbrojtje teligjshmerise prane Gjykates Supreme, duke kontestuar keshtu aktvendimin elartcekur te Gjykates Themelore [Ponr. 571/13], te 2 shkurtit 2018. Ne kerkesene tij per mbrojtje te ligjshmerise, parashtruesi i kerkeses theksoi se: (i) GjykataThemelore i ka caktuar masen e paraburgimit pa seance gjyqesore dhe ate nekundershtim me nenin 188 te KPPK-se; (ii) gjyqtarja e c;eshtjes e ka caktuarmasen e paraburgimit ne menyre te padrejte dhe ne kundershtim me dispozitatligjore; (iii) gjyqtarja e c;eshtjes e ka shkelur ligjin dhe nenin 29 te Kushtetutesdhe nenin 5 te KEDNJ-se kur ka caktuar masen e paraburgimit; dhe se (iv)shqiptimi i kesaj mase te kunderligjshme ka pasur ndikim ne jeten e tij dukeqene se ishte ne moshe te shtyre dhe me shendet te dobet. Ne fund, parashtruesii kerkeses kerkoi nga Gjykata Supreme qe «te hetoje ligjshmerine e aktvendimitte marre dhe qe ne baze te vleresimeve te veta te konsideroje kerkesen permbrojtje te ligjshmerise si te bazuar".

4

18. Me 2 korrik 2018, Gjykata Supreme permes Aktgjykimit [Pml. nr. 141/2018] ehodhi si te papranueshme kerkesen e parashtruesit per mbrojtje te ligjshmerise.Gjykata Supreme e refuzoi kerkesen e parashtruesit ne baza procedurale dukeqene se u konsiderua qe kerkesa per mbrojtje te ligjshmerise ishte paraqitur pai permendur bazat ne te cilat parashtruesi i kerkeses e kishte bazuar kerkesen etij.

Pretendimet e parashtruesit te kerkeses

19. Ne kerkesen e tij, parashtruesi i kerkeses pretendon se Gjykata Supreme dheGjykata Themelore, permes vendimeve te tyre respektive, i kane shkelur tedrejtat e tij te garantuara me nenin 3 [Barazia para Ligjit], nenin 22 [Zbatimi iDrejtperdrejt i Marreveshjeve dhe Instrumenteve Nderkombetare], nenin 24[Barazia para Ligjit], paragrafin 1 te nenit 29 [E Drejta e Lirise dhe Sigurise],paragrafet 1,2 dhe 3 te nenit 31 [E Drejta per Gjykim te Drejte dhe te Paanshem]dhe paragrafin 1 te nenit 55 [Kufizimi i te Drejtave dhe Lirive Themelore] teKushtetutes ne lidhje me te drejten e garantuar me piken (b) te paragrafit 1 tenenit 5 (E drejta per liri dhe siguri) te KEDNJ-se.

20. Per aspektin procedural qe nderlidhet me pranueshmerine e kerkeses,parashtruesi i kerkeses ka argumentuar dhe konkluduar se, sipas tij, kerkesaduhet te deklarohet e pranueshme meqe: (i) Gjykata Kushtetuese ka juridiksionper te trajtuar kete c;eshtje; (ii) parashtruesi i kerkeses pretendon shkelje te beranga nje autoritet publik; (iii) kerkesa eshte paraqitur brenda afatit te percaktuarligjor prej 4 (kater) muajsh.

21. Me tutje, ne lidhje me shterimin e mjeteve juridike, parashtruesi i kerkesestheksoi se ne rastin konkret "behetjjale per efektin iluzor per shterjen e te gjithamjeteve juridike para se paraqitesi i kerkeses t'i drejtohet GjykatesKushtetuese". Ai me tutje lidhur me kete c;eshtje te pranueshmerise thekson se"Gjykata Supreme me aktvendim e hedhe poshte mjetin e fundit juridik qeparaqitesi i kerkeses ka mundur te shtjerre - kerkesen per mbrojtje teligjshmerise". Si perfundim, parashtruesi i kerkeses thekson se "duke pasurparasysh arsyetimin e dhene me siper perkitazi me shterjen e mjeteve juridikedhe faktet e dhena ne lidhje me shterjen e ketyre mjeteve, kerkohet me respektnga Gjykata Kushtetuese qe te pranoje kete rast dhe te shqyrtoje ne permbajtjeshkeljet e pretenduara".

22. Per sa i takon meritave te kerkeses, parashtruesi i kerkeses thekson se vendimete kontestuara te Gjykates Supreme dhe te Gjykates Themelore jane nekundershtim me pari met themelore te garantuara me Kushtetute, KEDNJ dheme praktiken gjyqesore te Gjykates Evropiane per te Drejtat e Njeriut (ne tekstine metejme: GJEDNJ). Ne lidhje me kete, ai thekson se kufizimi i lirise dhe isigurise ne rastin e tij eshte bere "aktvendim te kunderligjshem te nxjerre ngagjykatat e rregullta" e qe ka rezultuar edhe ne cenim te se drejtes per gjykim tedrejte dhe te paanshem dhe barazi para ligjit.

23. Ne kete aspekt, parashtruesi i kerkeses pretendon qe atij iu eshte kufizuar liria elevizjes dhe e sigurise me aktvendim te kunderligjshem te nxjerre nga gjykatat erregullta dhe "duke mos e perfillur proceduren e percaktuar me ligj

5

perkatesisht nenin 12par 1 neni 13,par 2 lidhur me nenin 307, par 2 dhe nenin188 te Kodit nr. 04/L-123 iProcedures Penale".

24. Me tutje, parashtruesi i kerkeses thekson se "ky rast, nder te tjera, ijep mundesiGjykates qe te nxjerre vendim ne lidhje me nje c;eshtje qe paraqet cenim tedrejtave kushtetuese te pandehurve/akuzuarve ne Kosove nga gjykatat erregullta". E per kete, sipas pretendimit, "Republika e Kosoves ka interesshteteror qe Gjykata Kushtetuese ta adresoje kete c;eshtje".Tutje lidhur me ketepike, parashtruesi i kerkeses thekson se permes nje aktgjykimi ne rastin e tij,perpos qe do te konstatohej cenimi i te drejtave dhe lirive te tij, GjykataKushtetuese "do te arrinte edhe tri qellime te tjera me rendesi te vec;ante perRepubliken e Kosoves dhe qytetaret e saj". Fillimisht, sip as pretendimit, njeaktgjykim ne kete rast do te kishte mundesi te parandalonte shkeljen e se drejtesdhe mundesine qe ne te ardhmen persona te tjere te gjenden ne te njejtatrrethana ku iu mohohet e drejta e lirise dhe sigurise.

25. Me tutje, sipas parashtruesit, "deklarimi i Gjykates rreth kesaj c;eshtjejenderlidhet drejtperdrejte edhe me obligimin dhe inkurajimin e institucioneveshteterore per te marre parasysh me teper c;eshtjen e jo-kushtetutshmerise nec;eshtjen e lirise dhe sigurise ne procedure dhe ndermarrjen e masave te duhuraper respektimin e te drejtave te garantuara me Kushtetute dhe Konventatnderkombetare". Tutje, thekson parashtruesi i kerkeses, "Gjykata mund tekrijoje precedente per gjykatat e rregullta te Republikes se Kosoves se si teveprojne ne rastet kur ballafaqohen me kujizimin e lirise dhe sigurise, te cilenjane pale ne proceduren penale".

26. Ne fund, parashtruesi i kerkeses kerkoi nga Gjykata qe:

(i) ta shpalle kerkesen te pranueshme;(ii) te urdheroje gjykatat e rregullta qe kufizimi i lirise dhe sigurise se te

pandehurve te behet ne pajtim me proceduren e percaktuar me ligj;(iii) te konstatoje se deshtimi per te zbatuar proceduren ligjore ne rastet e

kufizimit te lirise se levizjes dhe sigurise paraqet shkelje te te drejtaveindividuale te parashtruesit te kerkeses te garantuara me nenin 29 teKushtetutes dhe nenin 5 te KEDNJ-se;

(iv) te konstatoje se deshtimi per te ofruar nje gjykim te drejte paraqet shkeljete te drejtave individuale te parashtruesit te kerkeses, te garantuara menenin 31 te Kushtetutes dhe nenin 6 te KEDNJ-se;

(v) te percaktoje c;faredo te drejte ose pergjegjesie per palet ne kete rast -ashtu sic;Gjykata Kushtetuese e vlereson te arsyeshme dhe juridikisht tebazuar.

Pranueshmeria e kerkeses

27. Gjykata se pari shqyrton nese kerkesa i ka permbushur kriteret epranueshmerise te percaktuara me Kushtetute dhe te specifikuara me tej me Ligjdhe me Rregullore te punes.

28. Ne kete drejtim, Gjykata i referohet paragrafeve 1 dhe 7, te nenit 113[Juridiksioni dhe Palet e Autorizuara] te Kushtetutes, te cilet percaktojne:

6

1. Gjykata Kushtetuese vendos vetem per rastet e ngritura para gjykates nemenyre ligjore nga pala e autorizuar.[ ...J7. Individet jane te autorizuar te ngrene shkeljet nga autoritetet pubZike tete drejtave dhe lirive te tyre individuale, te garantuara me Kushtetute,mirepo vetem pasi te kene shteruar te gjitha mjetet juridike te percaktuarame ligj.

29. Per sa i perket permbushjes se kritereve te percaktuara me Kushtetute, Gjykataveren se rasti eshte ngritur ne menyre ligjore nga pala e autorizuar, i cili ngritepretendime per shkelje nga autoritetet publike, perkatesisht Gjykata Supremedhe Gjykata Themelore. Pra, Gjykata konstaton se ajo ka juridiksion per tevendosur per kete rast; parashtruesi i kerkeses eshte pale e autorizuar; dheparashtruesi i kerkeses konteston vendime te autoriteteve publike.

30. Me tutje, Gjykata ne vijim do te vleresoje permbushjen e kritereve te tjera tepranueshmerise te percaktuara me Kushtetute, Ligj dhe Rregullore te punes.

31. Ne kete drejtim, duke qene se para kesaj Gjykate kontestohen dy vendime tendryshme te gjykatave te rregullta, ne vee;antine e tyre dhe ndaras, perkatesishtAktvendimi [Pml. nr. 141/2018] i Gjykates Supreme i 2 korrikut 2018 dheAktvendimi [Ponr. 571/13] i Gjykates Themelore i 2 shkurtit 2018, Gjykata do tevleresoje permbushjen e kushteve te ngelura te pranueshmerise per secilin ngavendimet e kontestuara vee;e vee;.Ne fund, Gjykata po ashtu do te vleresoje edhepretendimet e parashtruesit qe kane te beje me te drejtat e te gjithe te te"pandehurve/ akuzuarve" ne Republiken e Kosoves dhe interesin e kesaj tefundit qe te trajtoje kete e;eshtje edhe per interesin e pergjithshem.

Sa iperket Aktvendimit te Gjykates Themelore, P. nr. 571/13, te 2 shkurtit2018

32. Per sa i perket kontestimit te ketij aktvendimi, Gjykata rikujton se parashtruesii kerkeses pretendon se Gjykata Themelore e ka nxjerre Aktvendimin [Po nr.571/13] e 2 shkurtit 2018 "duke mos e perfillur proceduren e percaktuar meligj". Ai thekson se kufizimi i lirise dhe i sigurise ne rastin e tij eshte bere me"aktvendim te kunderligjshem te nxjerre nga gjykatat e rregullta" e qe karezultuar edhe ne cenim te se drejtes per gjykim te drejte dhe te paanshem dhebarazi para ligjit.

33. Per te shqyrtuar kete pretendim, Gjykata fillimisht duhet te vertetoje se a janeshterur te gjitha mjetet juridike te para para me Kushtetute, Ligj dhe Rregullorete punes.

34. Kriteri kushtetues per shterimin e mjeteve juridike paraqitet ne paragrafin 7, tenenit 113 te Kushtetutes, ku percaktohet se: "Individet jane te autorizuar tengrene shkeljet nga autoritetet publike te te drejtave dhe lirive te tyreindividuaZe, te garantuara me Kushtetute, mire po vetem pasi te kene shteruarte gjitha mjetet juridike te percaktuara me Zigj".

7

35. Kriteri ligjor per shterimin e mjeteve juridike parashihet ne nenin 47 [Kerkesaindividuale] te Ligjit, i eili pereakton:

Neni 47[Kerkesa individuale]

"1. (:do individ ka tii drejtii tii kiirkojii nga Gjykata Kushtetuese mbrojtjejuridike nii rast se pretendon se tii drejtat dhe liritii e tij individuale tiigarantuara me Kushtetutii janii shkelur nga ndonjii autoritet publik".

2. Individi mund tii ngre kiirkesiin niijjalii vetiim pasi qii tii ketii shteruar tiigjitha mjetet juridike tiipiircaktuara me ligj".

36. Me tutje, Gjykata rikujton se kriteret e lartpermendura kushtetuese dhe ligjoreper shterim te mjeteve juridike konkretizohen tutje edhe me piken (b) teparagrafit (1) rregullit 39 [Kriteret e pranueshmerise] te Rregullores se punes,qe percakton se: "(1) Gjykata mund ta konsiderojii njii kiirkesii tii pranueshmeniise: (b) janii shteruar tii gjitha mjetet efektive tiipiircaktuara me Ligj kundiiraktgjykimit ose vendimit tii kontestuar".

37. Ne kete drejtim, Gjykata rikujton se ajo kishte kerkuar nga perfaqesuesja eparashtruesit te kerkeses qe te sqaroje se a eshte kontestuar Aktvendimi [Ponr.571/13] i Gjykates Themelore i 2 shkurtit 2018 ne Gjykaten e Apelit apo jo - dukeqene se nje gje e tille nuk ishte e qarte nga shkresat e lendes te dorezuarafillimisht nga parashtruesi i kerkeses. Ne pergjigjen e saj te dorezuar ne Gjykate,perfaqesuesja e parashtruesit te kerkeses konfirmoi se ky vendim nuk eshtekontestuar nga avokatet e atehershem te parashtruesit te kerkeses e as nga aivet. Lidhur me kete pike, perfaqesuesja e tanishme e parashtruesit te kerkesestheksoi se: "nuk kemi njohuri se pse nuk iishtii kontestuar aktvendimi me ankesiinii Gjykatiin e Apelit nga avokatiit mbrojtiisit e paraqitiisit tii kiirkesiis Z. A.B.dhe Z. N.S.". Me tutje, ajo po ashtu theksoi se parashtruesi i kerkeses "iishtii laiknii profesionin e drejtiisisii dhe meqii aktvendimi i iishtii doriizuar nii Qendriin eParaburgimit nii Lipjan, ka qenii plotiisisht e pamundur nii rrethanat qii iishtiigjendur tiiparaqesii ankesii nii Gjykatiin eApelit".

38. Gjykata, ne kete aspekt, veren se ne vendimin e kontestuar, perkatesishtAktvendimin [Ponr. 571/13] e Gjykates Themelore, te 2 shkurtit 2018, theksohejkeshilla juridike e parapare me ligjin e aplikueshem se Aktvendimi i GjykatesThemelore mund te kontestohet "brenda njiizet e katiir (24) oriive, nga koha edoriizimit" ne Gjykaten e Apelit. Nga shkresat e lendes, nuk rezulton qeparashtruesi i kerkeses apo dy avokatet e tij te kene paraqitur ndonje verejtjeapo deklarate zyrtare se perse ka qene e pamundur qe te kontestohet ky vendim.Deklarata se parashtruesi i kerkeses ka qene ne paraburgim dhe e ka pasur tepamundur qe te paraqese ankese - po paraqitet per here te pare para kesajGjykate dhe si e tille nuk paraqet ndonje deshmi per pamundesine e shterimit temjetit juridik nga vet parashtruesi apo nga dy avokatet e tij te asaj kohe.

39. Andaj, ne rrethana te rastit konkret, Gjykata konstaton se parashtruesi ikerkeses e ka humbur mundesine per te kontestuar ligjshmerine e ketij vendimiprane Gjykates se Apelit. Duke marre parasysh qe nje mundesi e tille epereaktuar me ligj nuk eshte shteruar, dhe ne mungese te ndonje deshmie apo

8

arsyetimi bindes se perse duhet te lirohet parashtruesi nga kerkesa per teshteruar mjetin e tille juridik, Gjykata duhet te konstatoje qe parashtruesi ikerkeses nuk i ka plotesuar kriteret e pranueshmerise te percaktuara meKushtetute, Ligj dhe Rregullore te punes per sa i takon shterimit te mjetevejuridike.

40. Gjykata rithekson se arsyetimi i detyrimit per te shteruar mjetet juridike oserregulli i shterimit eshte t'u ofroje autoriteteve perkatese, para se gjithashgjykatave te rregullta, mundesine per te parandaluar ose per te korrigjuarshkeljet e pretenduara te Kushtetutes. Ai bazohet ne supozimin qe pasqyrohetne nenin 32 te Kushtetutes dhe ne nenin 13 te KEDNJ-se, se rendi juridik iKosovessiguron mjet efektiv per shkeljen e te drejtave kushtetuese. Kyeshte njeaspekt i rendesishem i karakterit subsidiar te makinerise se drejtesisekushtetuese. (Shih, rastin e GJEDNJ-se Civet kundiir Franciis, Aktgjykim i 28shtatorit 1990, paragrafet 42-44, nder te tjera, rastet e Gjykates Kushtetuese,KI80/16, parashtrues Shinto-Petar Shindov Company, Aktvendim perpapranueshmeri, i 5 nentorit 2018, paragrafet 76-78; KI07/15, parashtruesShefki Zogiani, Aktvendim per papranueshmeri, i 8 dhjetorit 2016, paragrafi 61;KI30/17, parashtrues Muharrem Nuredini, Aktvendim per papranueshmeri, i 7gushtit 2017, paragrafi 35, dhe KI94/14, parashtrues Sadat Ademi, Aktvendimper papranueshmeri, i 17dhjetorit 2014, paragrafi 24).

41. Gjykata vazhdimisht ka respektuar parimin e subsidiaritetit, duke konsideruarse te gjithe parashtruesit e kerkesave duhet qe te shterojne te gjitha mundesiteprocedurale ne proceduren e rregullt, me qellim qe te parandalojne shkeljen eKushtetutes ose, nese ka, te korrigjojne shkeljen e tille te nje te drejte themelore.Gjykata ka pohuar me tej se parashtruesit e kerkeses jane pergjegjes kur rastet etyre perkatese shpallen te papranueshme nga Gjykata, nese nuk kaneshfrytezuar proceduren e rregullt ose nuk kane raportuar shkelje te Kushtetutesne procedurat e rregullta. (Shih, nder te tjera, disa nga rastet e GjykatesKushtetuese, KI07/ 09, parashtrues Demii Kurbogaj dhe Besnik Kurbogaj,Aktvendim per papranueshmeri, i 19 majit 2010, paragrafet 18-19; KI89/15,parashtrues Fatmir Koc;i, Aktvendim per papranueshmeri, i 22 marsit 2016,paragrafi 35; dhe KI24/16, parashtrues Avdi Haziri, Aktvendim perpapranueshmeri, i 16nentorit 2016, paragrafi 39).

42. Prandaj, per arsyet e permendura me lart, Gjykata konstaton se kjo pjese ekerkeses se parashtruesit nuk i ploteson kriteret per pranueshmeri pasi qeparashtruesi i kerkeses nuk ka shteruar mjetet juridike sipas nenit 113.7 teKushtetutes, nenit 47 te Ligjit dhe rregullit 39 (1) (b) te Rregullores se punes,dhe si e tille duhet te deklarohet e papranueshme per shqyrtim ne merita.

Sa iperket Aktvendimit te Gjykates Supreme, Pml. nr. 141/2018, te 2korrikut2018

43. Per sa i perket kontestimit te ketij aktvendimi, Gjykata rikujton se parashtruesii kerkeses, edhe per Aktvendimin [Pml. nr. 141/2018] te Gjykates Supreme, te 2korrikut 2018, ne thelb, pretendon te jete nxjerre "duke mos e piirfillurproceduriin epiircaktuar me ligj". Njesoj si me lart, ai thekson se kufizimi i lirisedhe i sigurise ne rastin e tij eshte bere me "aktvendim tii kundiirligjshiim tii

9

nxjerre nga gjykatat e rregullta" e qe ka rezultuar edhe ne cenim te se drejtesper gjykim te drejte dhe te paanshem dhe barazi para ligjit.

44. Per te shqyrtuar kete pretendim, Gjykata fillimisht duhet te vertetoje se a janeshterur te gjitha mjetet juridike te para para me Kushtetute, Ligj dhe Rregullorete punes dhe a eshte dorezuar kerkesa brenda afatit te percaktuar me Ligj dheRregullore te punes.

45. Ne kete drejtim, Gjykata se pari konstaton se Aktvendimi [Pml. nr. 141/2018] iGjykates Supreme eshte vendim perfundimtar dhe ndaj te njejtit nuk ka ndonjemjet tjeter te rregullt juridik qe parashtruesit do te mund t'i kerkohej qe tashteronte para se ta paraqes kerkesen e tij ne kete Gjykate. Rrjedhimisht, lidhurme kete vendim, Gjykata konstaton se parashtruesi i kerkeses i ka shteruar tegjitha mjetet juridike ne pajtim me nenin 113.7te Kushtetutes, nenin 47 te Ligjitdhe rregullit 39 (1) (b) te Rregullores se punes. Se dyti, Gjykata po ashtukonstaton se vendimi i kontestuar i parashtruesit te kerkeses eshte i 2 korrikut2018 nderkaq qe parashtruesi e ka dorezuar kerkesen e tij ne Gjykate me 16tetor2018, respektivisht brenda afatit 4 mujor te parapare me nenin 49 te Ligjit dherregullin 39 (1) (c) te Rregullores se punes.

46. Pervec; ketyre kritereve, per te shqyrtuar meritat e nje kerkese, Gjykata duhet teshqyrtoje nese parashtruesi i kerkeses ka permbushur kriteret e tjera tepranueshmerise te percaktuara ne rregullin 39 [Kriteret e pranueshmerise] teRregullores se punes. Rregulli 39 (2) i Rregullores se punes percakton kriterinne baze te se cilit, Gjykata, mund te shqyrtoje kerkesen me kushtin qe ajo te mosjete qartazi e pabazuar. Rregulli 39 (2), ne menyre specifike percakton qe:

Rregulli 39Kriteret e pranueshmerise

(2) Gjykata mund ta konsideroje kerkesen te papranueshme, nese kerkesaeshte qartazi e pabazuar, sepse parashtruesi nuk deshmon dhe nukmbeshtete ne menyre te mjaftueshme pretendimin e tij.

47. Gjykata ne kete aspekt rikujton se Gjykata Supreme ia refuzoi kerkesen permbrojtje te ligjshmerise parashtruesit te kerkeses si te papranueshme mbi bazaprocedurale, perkatesisht per faktin se kerkesa u konsiderua si "epapranueshme" per arsyet si ne vijim:

"Gjykata Supreme konstaton se kerkesa per mbrojtjen e ligjshmerise eparaqitur kunder aktvendimit te lartpermendur eshte epapranueshme perfaktin se, sipas dispozites se nenit 432 par. 1 te KPKK-se kerkesa permbrojtjen e ligjshmerise mund te paraqitet kunder vendimit gjyqesor teformes se prere ose kunder procedures gjyqesore e cila i ka parapriremarrjes se vendimit te tille, pas perfundimit te procedures penale ne formete prere. Nderkaq, sipas dispozites se nenit 432 par. 4 te KPPK-se, gjateprocedures penale e cila nuk ka perfunduar ne forme te prere, kerkesa permbrojtjen e ligjshmerise mund te paraqitet vetem kunder vendimeve teformes se prere lidhur me caktimin ose vazhdimin e paraburgimit.

10

Ne rastin konkret, nga shkresat e lendes rezulton se me aktvendimin eGjykates Themelore ne Prishtine P. nr. 571/13 te dates 20.04.2018 tepandehurit Ajet Ajeti, i eshte nderprere masa e paraburgimit dhe i njejtieshte leshuar menjehere ne liri, andaj edhe pse kerkesa ishte e lejuar perarsyen e cekur me lart sipas vleresimit te kesaj gjykate kerkesa permbrojtjen e ligjshmerise ne rastin konkret u hodh si e palejueshme nekuptim te nenit 435 par. 2 te KPPK-se".

48. Ne kete drejtim, Gjykata thekson se nuk eshte detyre e Gjykates Kushtetuese temerret me gabimet e faktit apo te ligjit (ligjshmeria), qe pretendohet te jene berenga gjykatat e rregullta, pervec;dhe per aq sa ato mund te kene shkelur te drejtatdhe lirite e mbrojtura me Kushtetute (kushtetutshmeria). Gjykata Kushtetuesenuk mund te vleresoje ligjin qe ka bere nje gjykate te rregullt te miratoje njevendim ne vend te nje vendimi tjeter, apo te refuzoje nje kerkese mbi nje bazeapo mbi nje baze tjeter. Ne te kunderten, Gjykata do te vepronte si gjykate e"shkalles se katert", qe do te rezultonte me tejkalimin e kufijve te vendosur nejuridiksionin e saj. Ne te vertete, eshte roli i gjykatave te rregullta qe teinterpretojne dhe zbatojne rregullat perkatese te se drejtes procedurale dhemateriale. (Shih, rastin e GJEDNJ-se, Perala kunder Greqise, nr. 17721/04,Vendim i 22 majit 2017, paragrafi 25; shih, po ashtu, rastin e GjykatesKushtetuese, per ilustrim, KI72/18, parashtrues Shpejtim Zymeraj, Aktvendimper papranueshmeri i 22 nentorit 2018, paragrafi 40).

49. Roli i Gjykates ne kete rast nuk eshte qe te vendose se a i ka vleresuar drejteGjykata Supreme faktet dhe a e ka zbatuar ligjin ne menyre te drejte kur e karefuzuar kerkesen e parashtruesit per mbrojtje te ligjshmerise per c;eshtjeprocedurale - perkatesisht te pranueshmerise, por te vleresoje nese procedurapara Gjykates Supreme, shikuar ne teresi, ishte e drejte. (Shih, mutatismutandis, rastin e GJEDNJ-se, Donadze kunder Gjerogjise, nr. 76644/01,Vendim i 7 marsit 2006, paragrafet 30-31).

50. Prandaj, per arsyet e permendura me lart, Gjykata konstaton se kjo pjese ekerkeses se parashtruesit nuk i ploteson kriteret per pranueshmeri pasi qekerkesa eshte qartazi e pabazuar, sipas nenit 48 te Ligjit dhe rregullit 39 (2) teRregullores se punes, dhe si e tille duhet te deklarohet e papranueshme pershqyrtim ne merita.

Sa iperket kerkeses se parashtruesit qe rasti ne jjale eshte me interesshteteror per Republiken eKosoves dhe ne dobi te te gjithe te pandehurvedhe te akuzuarve ne Kosove

51. Krejt ne fund, Gjykata po ashtu veren se parashtruesi i kerkeses pervec;paraqitjes se fakteve dhe pretendimeve per rastin e tij konkret, ai i ben thirrjeGjykates qe "deklarimi i Gjykates rreth kesaj <;eshtjejenderlidhet drejtperdrejteedhe me obligimin dhe inkurajimin e institucioneve shteterore per te marreparasysh me teper <;eshtjen e jokushtetutshmerise ne <;eshtjen e lirise dhesigurise ne procedure dhe ndermarrjen e masave te duhura per respektimin ete drejtave te garantuara me Kushtetute dhe Konventat nderkombetare" duketheksuar se "Republika e Kosoves ka interes shteteror qe Gjykata Kushtetueseta adresoje kete <;eshtje". [Shih te gjitha pretendimet e kesaj natyre teshperfaqura ne paragrafet 24-25 te ketij Aktvendimi per papranueshmeri].

11

52. Parashtruesi i kerkeses thekson se "ky rast, nder te tjera, ijep mundesi Gjykatesqe te nxjerre vendim ne lidhje me nje r;eshtje qe paraqet cenim te te drejtavekushtetuese te pandehurvejakuzuarve ne Kosove nga gjykatat e rregullta".

53. Ne lidhje me keto pretendime, Gjykata fillimisht qarteson se, bazuar neparagrafin 7, te nenit 113te Kushtetutes, ajo vendos vetem per rastet e ngriturane pajtim me juridiksionin e Gjykates nga palet e autorizuara dhe nuk vendoseper raste ku nuk mund te identifikohet nje viktime potenciale direkte apoindirekte.

54. Lidhur me kete pjese, Gjykata konsideron se parashtruesi i kerkeses nuk eshtepale e autorizuar te ngreje pretendime per interes te pergjithshem te Republikesse Kosoves apo per interes te te "pandehurvejakuzuarve ne Kosove".Parashtruesi mund te ngrite pretendime vetem per sa i takon te drejtave dhelirive te tij individuale te garantuara me Kushtetute dhe Konventa te tjeranderkombetare te aplikueshme ne rendin juridik te Republikes se Kosoves.

55. Per me teper, kerkesat e tilla jane kerkesa te karakterit actio popularis per tecilat Gjykata ve<;eshte shprehur se nuk ka juridiksion t'i trajtoje. (Shih rastin eGjykates Kushtetuese te shpallur si te papranueshem ne aspektin e actiopopularis meqe kerkesa ishte dorezuar ne emer te personave te trete dhe sirrjedhoje ata nuk ishin pale te autorizuara per te ngritur pretendime per palet etreta, KI03/11, Organizata C;ohu, Aktvendim per papranueshmeri i 19 majit2011, paragrafet 16-18;shih po ashtu, mutatis mutandis, KI138/18, parashtruesGent Gjini, Aktvendim per papranueshmeri i 23 janarit 2019, paragrafi 46).

56. Si rrjedhoje, Gjykata thekson se ajo e ka trajtuar kete kerkese, ne pjeset emesiperme, vetem per sa i takon parashtruesit te kerkeses si individ,respektivisht person fizik.

Perfundime

57. Gjykata konstatoi se, per sa i takon kontestimit te Aktvendimit [Ponr. 571/13] teGjykates Themelore, te 2 shkurtit 2018, parashtruesi i kerkeses nuk i ka shteruarte gjitha mjetet juridike te para para me ligj dhe per rrjedhoje kerkesa e tij perate pjese u deklarua si e papranueshme mbi bazen e nenit 113.7te Kushtetutes,nenit 47 te Ligjit dhe rregullit 39 (1) (b) te Rregullores se punes.

58. Gjykata me tutje konstatoi se, per sa i takon kontestimit te Aktvendimit [Pml.nr. 141/2018] te Gjykates Supreme, te 2 korrikut 2018, parashtruesi i kerkesesnuk ka deshmuar se si ky vendim i shkele te drejtat dhe lirite e tij te garantuarame nenet 29 dhe 31 te Kushtetutes dhe nenet 5 dhe 6 te KEDNJ-se dhe per atepjese u deklarua si e papranueshme mbi bazen e nenit 48 te Ligjit dhe rregullit39 (2) te Rregullores se punes.

59. Ne fund, per sa i takon pretendimeve se ky rast, perve<;parashtruesit te kerkeses,eshte me interes per te gjithe te pandehurit dhe te akuzuarit ne Kosove, Gjykatakonstatoi se parashtruesi i kerkeses nuk eshte pale e autorizuar qe te ngrepretendime te tilla te cilat jane te karakterit actio popularis.

12

PER KETO ARSYE

Gjykata Kushtetuese e Republikes se Kosoves, ne pajtim me nenin 113.1 dhe 113.7 teKushtetutes, nenin 47 dhe 48 te Ligjit dhe rregullat 39 (1) (b) dhe 39 (2) dhe 59 (b) teRregullores se punes, me 12 prill 2019, njezeri

VENDOS

I. TA DEKLAROJE kerkesen te papranueshme;

II. T'UA KUMTOJE kete vendim paleve;

III. TA PUBLIKOJE kete vendim ne Gazeten Zyrtare, ne pajtim me nenin20-4 te Ligjit; dhe

IV. Kyvendim hyn ne fuqi menjehere.

Gjyqtariraporbues Kryetarja e Gjykates Kushtetuese':>--/£-c: _I LL (. ,

a Rama-HajriziRadomir Laban

13