aktörler kurumsal değişime direnir mi? türk …mek gereklidir. bunu başarabilmek için, alan...

Öz: Bu çalışmada kurumsal mantıkların değişimi üzerinden ele alınan kurumsal de-ğişime direnişin neden ve nasılı Türk Emniyet Teşkilatı örnekliğinde araştırılmıştır. Gö-mülü Teori yöntemleri kullanılarak yapılan incelemede; otoriteryan kolluk mantığından demokratik kolluk mantığına geçişe direniş açısından “bağlamsal koşullarca güdülenme, politik mücadele yönelimi ve yoksunluklara odaklanma” olarak üç ana direniş nedeni kategorisi ile bunlarla bağlantılı “bireysel ve kolektif direniş stratejileri” olarak iki ana direniş stratejisi kategorisi ile alt kategorileri tanımlanmıştır. Nihayet kurumsal değişim karşısında belirli bir niyetle harekete geçip eyleyenleşen aktörlerin direniş göstermeleri-nin mümkün olabileceği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kurumsal Mantıklar, Kurumsal Değişim, Kurumsal Değişime Direniş, Türk Emniyet Teşkilatı.

Do Actors Resist to Institutional Change? The Case of Turkish National Police

Abstract: This study examines why and how resistance to institutional change occurs, through the change of institutional logics, with a particular case in the Turkish National Police. The study mainly employs sub methods of grounded theory. Resistance to change from the logics of authoritarian law enforcement to the democratic one is studied. Three categories of resistance, as follows, motivation by contextual conditions, tendency for political struggle, and focusing on deprivation are identified. Then, two main categories of resistance strategies, -individual and collectivist-, are defined in relation to the former. In conclusion, it is found possible for actors against institutional change with certain stimulus to go into action and resist to change.

Keywords: Institutional Logics, Institutional Change, Resistance to Institutional Change, Turkish National Police

Aktörler Kurumsal Değişime Direnir mi?Türk Emniyet Teşkilatı Örneği (*)

*) Buçalışma20.UlusalYönetimveOrganizasyonKongresi’ndesunulanbildiridengeliştirilmiştir.**) Yrd.Doç.Dr.,KocaeliÜniversitesi,SiyasetBilimiveKamuYönetimiBölümü

(e-posta:[email protected])***) Dr.,İstanbulEmniyetMüdürlüğü(e-posta:[email protected])

Oktay KOÇ (**)

İrfan DEMİR (***)

Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2013 17 (1): 1-22

Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2013 17 (1): 1-222/ Oktay KOÇ

İrfan DEMİR

Giriş“Örgütiçiaktörler,değişimyönlükurumsalbaskılarkarşısındadirenişgösterebilirler

mi?Eğergösterirlerse,budirenişinedenvenasılgösterirler?”Busorular(veolasılıklayanıtları),örgütvealandüzeyindeanalizyapanveörgütlerin,kurumsalçevreninkendisi-nebenzeşmeyönelimlibaskılarınauyumlarınıkonuedinenyenikurumsalkuramıntemelsavlarına(Örn.DiMaggiovePowell,1983;MeyerveRowan,1977;Zucker,1983)ilkeldekarşıtgörünebilir.Nevarki,kuramaözgüdahayeniçalışmalarda(Örn:PowellveColyvas,2008;Perkmanvd.,2011),özelliklekurumsalmantıklarsözkonusuedilipişiniçinedahiledilenörgüt içiaktörlerolarakbireyler ile“kurumsalkontrolvekurumsaldireniş”(Lawrence,2008:171)bağlamındaverilisorularyenidenelealınacakolursa,buseferbüyükolasılıklaçokdahaanlamlıhalegeleceklerdir.Buiddiayıgüçlendirecekikifarklıgelişmedendahabahsetmekolasıdır.Bunlardanbirincisi,DiMaggio’nun(1988)azveyaçokbilinçlivebelirlibirkasta(çıkara)dayalıolarakhareketegeçeneyleyen(agen-cy)kavramınıkurumsalkuramaeklemlemesi; ikincisi ise,kurumsal teorininolgunlaş-masınıirdelediğimakalesindeScott’ın(2008),[kuramın yeni dönemine özgü]çeşitlilik,karmaşavebazıözeldurumlardaçatışmavebelirsizlikbenzerigelişmelerin;hembireyvehemdeörgütlergibiaktörleri,(…)eyleyenolarakkullanmayadönükbiralanyaratma-yaçabaladığınıilerisürmüşolmasıdır.

Dacinvd.(1999)budoğrultuda,eyleyenlerindavranış,kararvetercihleriningömülübulunduklarıkurumsalçevredenetkilendiğiniilerisürmekteveLawrencevd.(2011:55)ise,aktörleringömülüolduklarıkurumsalbağlamda,derinliğinedüşünüpstratejikolarakçalışmalarınısağlayansüreğenbirfaaliyetolarakeyleyenliğikavramlaştırmaktadırlar.

Bunlarınardından“başkakurumlarınetkisiylekurumsaldeğişime”yöneleneyleyen-lerkarşısında,kurumlarınyenidenüretiminden/sürdürülmesindençıkarıolupbuamaçlahareketegeçen(aktifolarakdeğişimedirenen)aktörlerindeeyleyenleşeceğisonucunava-rılabilir(LawrenceveSuddaby,2006:219).Böyleceyenikurumsaldüzenlemelerinkon-trolüelegeçirmesi(değişimvemeşrulaşma)içinmücadeleedentaraflarileeskikurumsaldüzenlemelerinkontrolündenayrılmakistemeyen(direnenvemeşruiyetinisürdürmekis-teyen)taraflararasındabirpolitikçekişmenin(DiMaggio,1988)meydanagelebileceğideilerisürülebilir.Oliver(1991)iseaynıdoğrultuda,“kurumsalkuramaraştırmacılarının,çevreninörgütler üzerindekietkileriyanında,yapısaluyumveeşbiçimliliklekendilerinisınırladıklarını;örgüt-çevreilişkisindeaktifeyleyenrolüiledirenişigözdenkaçırdıkları-nı”ilerisürmektedir.

Bunlaradayalıolarakyenikurumsaldüzenlemelerinkontrolüelegeçirmesi(değişim)içinmücadeleedeneyleyen/faillerileeskikurumsaldüzenlemelerinkontrolündenayrıl-makistemeyen(direnen)aktörlerarasındameydanagelenpolitikçekişmeninürünüola-rakelealınabilecekkurumsallaşma(DiMaggio,1988)sürecinde;karşıtkurumsaldüzen-lemelerinkontrolünetabiolarakbireyselve/veyaörgütselaktörve/veyafailler,direnme-

�Aktörler Kurumsal Değişime Direnir mi? Türk Emniyet Teşkilatı Örneği

uyumyönlüpozisyonalmışolacaktır.MevcutçalışmabütünbuvarsayımlardanhareketlekurumsaldeğişimikurumsalmantıklardakideğişimbağlamındaelealıpTürkEmniyetTeşkilatı örnekliğinde kurumsal direniş nedenleri ile araçlarını (stratejilerini) örgüt içi(örgütaltı)aktörolarakaltveortakademeyöneticilerüzerindenincelemeyeodaklanmış-tır.Buodaklanma,PowellveColyvas’ın(2008)yenikurumsalkuramınmikroyönlerinineksikolduğuna;Reayvd.nin(2006),[kurumsal teori çalışmalarında]“bireyseleylemilemikro-süreçleringözardıedilmesinin,kurumsaldeğişiminanlaşılmasınadönükkısıtlarınortayaçıkmasınanedenolabileceğine”;Perkmanvd.nin(2011)örgütlerinkurumsalman-tıklarayanıtlarının,bireylertarafındanyönlendirilenkademelibirsüreçteolasılıklaortayaçıkacağına;MarquisveLounsbury’nin(2007)“rekabethalindeolanveçatışankurumsalmantıklarayeniyeniönemverilsededirenişe ilişkinaraştırmalarıngelişmediğine”veLawrence’ın(2008:179)bireyveörgütlerinalandüzeyindekikural,normveinançlaradirenişlerininçokdahaazçalışılmışolduğunayönelikbelirlemelerinekarşılıkvermeyematuftur.Dolayısıylaçalışmadaörgütiçiaktör(birey)düzeyindenaçılarak,GömülüTe-ori/GroundedTheory(StraussveCorbin,1998:12-14;Charmaz,1998:27)yöntemlerivasıtasıylakurumsaldeğişimedirenişinnedenvenasılınınkeşfedilmesiylesürdürülecektartışmanın,literatüreönemlikatkısağlayabileceğideğerlendirilmektedir.

Buamaçlaraulaşmakaçısındanmevcutçalışma;birincibölümündekuramsalaltyapı,ikincibölümündeçalışmayıtemellendirenaraştırmavesonbölümündedesonuçveöne-rilerkısımlarındanoluşturulmuştur.

1. Kurumsal Mantıklar, Değişim ve Direniş Kurumsal düzenlemelerin çeşitli düzeylerde baskı yarattığı herhangi bir örgütsel

alandabulunmanın(Ashworthvd.,2007;Garudvd.,2007)enolağansonucunun;ilgilikurumsalçevreceyaratılanyenikoşullaraalışmak(HirschveLounsbury,1997)olduğuifadeedilebilir.VandeVenveHargrave’in(2004:268)‘kurumsaluyum’,Lawrence’ın(2008:173)‘kurumsalkontrol’olarakisimlendirdikleribuikiyönlüdurumun;biryönüy-lekurumsaldüzenlemeleringücünügösterirken,diğeryönüyledeaktörlerin,kurumsalçevrenin beklentilerine nasıl yanıt vereceğini [-ki yeni kurumsal kuramın öncü teoris-yenlerine göre (Örn:DiMaggio ve Powell, 1983; Meyer ve Rowan, 1977) bu yanıt uyum yönlüdür]belirlediğiilerisürülebilir.Böyleceaktörler,kurumsalbağlam(GreenwoodveHinings;1996)tarafındanüretilendeğerler,inançlarvedüşüncelerinbelirlediğikoşullaraltında(MeyerveRowan,1977;Zucker,1983)ancakmeşruiyeteldeedebilecek(DiMa-ggiovePowell,1991;RuefveScott,1998)düzeyeerişebilirler.DelbridgeveEdwards(2008)busüreciverialıp,kurumsaldeğişimi;belirlibirörgütselalanaözgümeşruuygu-lamalara,taklitçi,zorlayıcıvenormatifuyumsüreçleritarafındanyönlendirilmeolarakkavramlaştırmaktaveböylece‘pasif aktör’kavramınaörtülügöndermeyapmaktadır.

Bunlarbiryana,buçalışmanındaodaklandığıasılmeseleolarakLawrence’ın(2008:171)deyimiylekurumsalkontrolevekurumsalfailesınırlarkoymayadönükaktörgiri-


İrfan DEMİR

şimleriniifadeedendirenişelealındığında;kurumsalkuramperspektifliaraştırmaların-en azından kurumsal uyum ve eşbiçimliliğe nazaran-fazlagelişmediğiilerisürülebilir(Örn:DeJordy,2010;MarquisveLounsbury,2007).Öyleyseyenibirbasamakoluştu-rabilmek içinGreenwood veHinings’in de (1996) ifade ettikleri gibi, -şimdiye değin yapıldığının aksine-(…)birazdaaynıbaskılaraverilenfarklıyanıtlarıanlamayayönel-mekgereklidir.Bunubaşarabilmekiçin,alaniçiaktörlerolarakörgütlerin,kurumsalbek-lentilereuyumgösteriponlarlaeşbiçimlileşerekyapısaldüzenlemelerinideğiştirmelerini(DiMaggiovePowell,1991:13;SlackveHinings,1994)birkenarabırakarak,örneğinkurumsal değişimedirenişi kolaylaştırankurumsalmantıkları (MarquisveLounsbury,2007),özelliklebireylerin,kendieylem,araçve teknolojilerinikullanarakşahıslarındacanlandırıpaktarmaları(PowellveColyvas,2008:277)yönüyledahaçokdikkatealmakgerektiğiifadeedilmelidir.

Bunlarınardındankurumsalmantıkların,kolektifaraç-amaççerçevesiolarak(Boxen-baumveBattilana,2006)biralandaizlenmesigerekenhedefvedeğerlerinitelendirmeklebirlikte,bunlarıizlemeyeuygunaraçlarıdagösterdiği(Scottvd.,2000:171);kurumsalmantıklardakideğişimlerinise,kurumsalgirişimciliğinyanısıra,yapısalörtüşmevear-dışıkolaylargibi(ThorntonveOcasio,2008:115)farklıiçselveyadışsalmekanizmalarca(Hensmans,2003)tetiklenebileceğiifadeedilebilir.Nihayetkurumsalmantıklardakibutürlüdeğişimleri;birdizisembolveuygulamanınyerinebaşkalarınıkoymaksuretiylebirkurumsalmantıktanayrılıpdiğerinegeçmeyisağlayan(ArndtveBigelow,2006)diyalek-tikbirsüreç(SeoveCreed,2002)olaraktanımlamakolasıdır.

Öteyandan,meşruiyetölçütlerininkurumsalmantıklarda şifrelenmişolduğu (Sud-dabyveGreenwood,2005)vekurumsalmantıklardameydanagelebilecekolasıdeğiş-melerin,doğal olarakaktördavranışlarınınuygunluksınırlarının(DiMaggiovePowell,1983)veyaaklayatkınlıkkurallarının(Townley,2002),dolayısıylameşrulaşmışeylem-lerin(MeyerveHammerschmid,2006)vedahaötesindedeörgütselbiçimlerileuygula-maların(HavemanveRao1997),değişmesinenedenolabileceğigözönünealınarak,yenikurumsaldüzeninkontrolünegirenaktörlerkarşısında,mevcutkurumsaldüzenlemeleregömülübirkısımaktörün,eylemvefaaliyetlerinibunauygunorganizeetmeyedevamedebilecekleri,zira -doğaları itibariyle-aktörlerin,öncedenbelirlenmişeylemplanları(senaryolar)doğrultusundahareketetmeeğilimindeoldukları(Aldrich,2010)ilerisürü-lebilir.KaldıkiScott(2001:184)birtakıminançveuygulamalarınzayıflamasınınveya–daha ötede-yokolmasınınyeniinançveuygulamalarınortayaçıkmasıylaolasılıklabiraradagelişebileceğini ileri sürerken;Townley (2002)buçerçevede, rakipmeşruiyetleryönüyledeğişimeyanıtvermeaçısındançifttaraflılığınoluşmasınınsürprizolmayacağı-nı,Hensmans(2003)iseböylebirdurumda“karşıtyollarlameşruiyetstratejilerinindev-reyesokulacağını”belirtmişlerdir.Nihayetbütünbugöndermeler,eskidüzenyıkılıpyenikurumsaldüzenlemeleryerleşmedenönceortayaçıkabilecekoldukçabüyükbelirsizlikler


(Beckert,1999)karşısındaaktörlerin,yenikurumsaldüzeninkontrolünegirmeyedönükbaskılara,direnişlekarşılıkvermeleriniveyabunlarabirandauyumgöster(e)memelerini,diğerbirdeyişlegömülüolduklarıeskikurumsaldüzeninkılavuzluğuna(rasyonelleşti-riciliğine)tabiolmayadevametmelerinihaklıvegereklikılar.Tamdabunoktada;yenikurumsaldüzeninkontrolünegirmeyenaktörlerin,eskidüzeninsürdürülmesini(Lawren-cevd.,2011)sağlamayadönükeylemlergerçekleştirmeleriyönüyleartıkeyleyenolarakfarklılaşacaklarıdaifadeedilmelidir.

Bukapsamdaaktörlerinkurumsalbaskılaraverdikleristratejikyanıtlarıincelediğiön-cül çalışmasındaOliver (1991:151); örgütsel eyleyenlerin pasiflikten aktif eyleyenliğeuzananbirbantta“neden,bileşenler,kapsam,kontrolvebağlam”gibibelirleyenlerçerçe-vesindeyanıttercihleriniyapılandıracaklarınıilerisürmektedir.Scott(1987)ise,bunlaraekolarakkurumsal talepleringüçlükurumsalaktörlerdenkaynaklanmasıhalindedahaaz direnişle karşılanacağını vurgulamaktadır.Doğrusu bütün bu belirlemeler, örgütaltıdüzeydefaaliyetgösterenvekurumsalkuramçalışmalarındapekgörünmeyenbireylerin(Suddaby, 2010:17), pasif aktörlükten aktif eyleyenliğe evrilen bir süreçte kuklalıktankurtulmamücadelesininkilometretaşlarıolarakdakabuledilebilir.

Ancakfarklıkurumsalmantıklarınyapılandırdığıalanlarda,baskınlıkaçısındanmü-cadelehalindeki (PacheveSantos,2010) sorgulanmadanuygulanankuralların (taken-for-granted rules) birbirine zıt karakterlerinin, nihayet eyleyenlik açısından da farklıdavranışsalrepertuarlarıgereklikılacağıdavurgulanmalıdır(Beckert,1999).BöylebirdurumdakurumlarındayanıklılığınıDiMaggio(1988),ilgilikurumuisteyenveisteme-yenlerarasındakirekabetinbirçıktısıolarakaçıklamaktadır.Nihayetkurumsalçözülme-ninolmaması açısındankurumların sorgulanmadanuygulanmaniteliklerininbozulma-masını/sürdürülmesini(Oliver,1992)hedeflediğianlaşılandeğişimekarşıdirenişin,aynızamandakendieylemvefaaliyetlerininmeşruiyetinikaybetmekistemeyenaktörlerinazveyaçokbilinçli(LawrenceveSuddaby,2006)olarakgerçekleştirdikleribirtepkioldu-ğunuifadeetmekmümkündür.

Mevcutçalışma,buradazikredilenvarsayımlarakarşılıkbulmayadönükolarakaşağı-datasarımıverilenaraştırmaüzerineyapılandırılmıştır.

2. Araştırma Tasarımı, Yöntem ve AnalizlerAraştırma;Türkiçgüvenlikalanında“otoriteryan”olarakisimlendirdiğimizvehe-

menhemen2000’liyıllarınortalarınadeğindevamettiğianlaşılankurumsalmantıklarilebunu,özellikleABuyumsürecininvebukapsamdakiKopenhagkriterlerineuyumgerek-liliğinindebirçıktısıolarakikameeden“demokratik”olarakisimlendirdiğimizkurum-salmantıklar çerçevesinde gerçekleşen kurumsal değişim sürecinde örgütaltı düzeydefaaliyetgösterenaktörlerin(vedolayısıylaörgütlerin)sergiledikleri–başarılıolsunveyaolmasın-direnişyönlüeylemvefaaliyetlerilebuamaçlaaktörlertarafındankullanılanstratejileribelirlemeyedönükolaraktasarlanmıştır.Aslındamikrosüreçlereodaklanarak


İrfan DEMİR

çalışma,bualandayenikurumsal teoriyeyöneltileneleştirilere1kendiölçeğindeyanıtvermeiddiasınıdataşımaktadır.Böylecearaştırmanın,“örgütiçiaktörlerkurumsaldeği-şimedirenirlermi?Eğerevetse,nedenvenasıl?sorularınayanıtbulmaküzeretasarlan-dığıdaifadeedilebilir.

Araştırmayöntemininbelirlenmesindeliteratürdekiizlektakipedilerek‘nasıl’ve‘ne-den’sorularınayanıtalmayısağlayacakvearaştırmacının,olaylarüzerindedüşükkontroldüzeyindeolduğudurumlardakullanılanörnekolayincelemesi(Yin,2003:1)ilehertürlüsoruyavediğerleriyanındabireydüzeyindeanalizeuygunolanGömülüTeoriyöntem-lerinin(StraussveCorbin,1998;Charmaz,1998)kullanılmasıtercihedilmiştir.Bukap-samdaikiverikaynağınaodaklanılmıştır.Bunlardanbirincisi;TürkEmniyetTeşkilatı’ndaçalışan,analizeuygunverisağlayabilmeleriyönüyleözelliklesuçmücadelesiveren(Te-rörleMücadele,Güvenlik,Asayiş,KaçakçılıkveOrganizeSuçlarlaMücadeleŞubelerigibi)ve1999-2013aralığındafiiligörevyapmışaltveortadüzeyyöneticilerilegerçek-leştirilenmülakatlardır.Butariharalığınınbelirlenmesinde,özellikleTürkCezaAdaletSistemi’ndevenihayetEmniyetTeşkilatı’nınkurumsalçevresindegerçekleştirilenönem-lideğişikliklerikapsıyorolmasıtemelölçütolarakalınmıştır.

Buçerçevede,ortaveüstkademeemniyetyöneticileriilegerçekleştirilengörüşme-ler, kendi geçmişlerinde çalışanların kurumsal mantığa –kendilerinin ve/veya çalışma arkadaşlarının-maruzkalışlarını (Bjerregaard,2011) anlayacak şekilde tasarlanmıştır.Böylecebirincilverikaynaklarındanverieldeetmeküzere,2012Mart-Nisanaylarıile2013Ocakayındaaraştırmacılarınimkanlarıdâhilinde,katılımdagönüllükesasınagörekolaydaerişilebilentoplam30emniyetyöneticisiileyaklaşık60saatgörüşmegerçekleş-tirilmiştir.Çalışmanınkapsamınagirenoperasyonelbirimlerdehemdeğişimsüreciönce-sihemdeesansındaçalışmış,bununyanındabuaraştırmanınyapıldığızamanitibariyledeaynıözellikleri taşıyanyöneticipersonelsayısı,erişilenpersonelsayısınıbelirleyenönemlibir faktörolarakortayaçıkmıştır.Bugörüşmelerde, tarafımızca literatürdendedestekalınarak tasarlananyarıyapılandırılmış soruları içerengörüşme formukullanıl-mıştır.Katılımcılarailişkinbilgileraşağıdakitablodasunulmuştur:

1) Bunlarınenilginci,MeyerveScott’ı“katıkurumsalcı”olaraktanımlayanAldrich’eaittir.Buan-lamdaAldrich(2010),yenikurumsalkuramınkatıyorumuylainsanın,belirlikültürelsenaryolarlaprogramlanmışbirkuklaolarakbilealgılanabileceğiniilerisürmektedir.

BirbaşkaeleştirelyaklaşımdaHalletveVentrescaise(2006),yenikurumsalcıların“İnsaniçinneyapmalıyız?”şeklindeönemlibirsoruileboğuştuklarınıilerisürmektedirler.


Tablo 1. KatılımcılaraİlişkinGenelBilgiler

Numara Unvan Birimi Cinsiyet GörevSüresi

1,3,4,5,6 3.SınıfEmniyetMüdürü Asayiş Erkek 15yılvedaha

fazla

2,9,20 4.SınıfEmniyetMüdürü TerörleMücadele Erkek 15yılvedaha

fazla

7,8,11,15,26 4.SınıfEmniyetMüdürü Asayiş Erkek 15yılvedaha

fazla

16,17,18,21,22 4.SınıfEmniyetMüdürü

KaçakçılıkveOrganizeSuçlarlaMücadele Erkek 15yılvedaha

fazla

10,14,19,28 4.SınıfEmniyetMüdürü Güvenlik Erkek 15yılvedaha

fazla

12,13,23,29 EmniyetAmiri Asayiş Erkek 10yılvedahafazla

24,25 Başkomiser TerörleMücadele Erkek 15yılvedahafazla

27 Başkomiser TerörleMücadele Erkek 10yılvedahafazla

30 EmniyetAmiri Güvenlik Erkek 15yılvedahafazla

Öteyandanetikkurallargereğiyapılangörüşmesırasınagörekatılımcılarnumara-landırılmışlardır.Katılımcılaranumaraverilerekçalışmanıngerçekleştirilmesi,katılımcıkimliğininkorunmasıaçısındanönemsenmiştir.Bununlabirlikteikinciverikaynağıola-rak,kısıtlıdaolsayasalmetinlerincelenmişdolayısıylabirincilverikaynaklarındaneldeedilenenformasyonlarındadesteklenebileceği(Yin,2003:97)birçerçeveoluşturulmasıbenimsenmiştir.

Nevarki;hernekadaryasalaltyapısıoluşturulmuşvebudoğrultudaçeşitliyaptırım-laröngörülerekkurumsaldeğişimemeşruiyetkazandırılmayaçalışılmışolsadapolisliğingelenekselyolveyöntemlerdenayrılmakyerineonlaragömülülükleridüzeyinde,şuveyabu şekildedirenenbir kısımaktöründeortaya çıktığı ifade edilebilir.AncakEmniyetTeşkilatı’nınhiyerarşikörgütselyapısıvedisiplinedayanandoğasıgereğiburadasözüedilen direnişin, oldukça yumuşak ve kolektiften daha çok bireysel nitelikli olduğunuhemenifadeetmekgereklidir.Bunoktayaodaklanarakaraştırmanınamacınaerişmekaçı-sındansürdürülengörüşmelerde,önceliklekatılımcılara“bahsekonukurumsaldeğişimsürecine intibak durumları; kendileri ve/veya birlikte çalıştıkları kişilerde gözlediklerikurumsaldeğişimkarşısındakiolumsuztepkilerinnedenvestratejileri”sorularakdeğer-lendirilmeküzereveritoplanmıştır.


İrfan DEMİR

Görüşmelerden elde edilen veriler, Gömülü Teori bağlamında önerilen yöntemler(Charmaz,1998:27)kullanılarakkodlanmışveişlenmiştir.Bunagöreoluşturulanmeto-dolojikadımlaraşağıdakişekildegösterilmiştir.

Şekil 1. AraştırmadaUygulananYöntemeİlişkinAşamalar

Bununlabirlikteherkategoribağlamındagörüşmecilerdeneldeedilendikkatedeğerbeyanlar,metiniçerisindepasajlarhalindesunulmuştur.

Yapılangörüşmelerde,çokluklayazarlartarafından(birkaçvakadagörüşmecikendiyazmayıtercihetti)elyazısıilemetinlereldeedildi,düzenesokulduvetektekokunarakelyazısınotlarolasıeksiklikvehatalarakarşıtitizlikleincelendi

I. A

şam

a

Görüşmesorularındayeralmayan,ancakgörüşmecilerinönesürdükleridiğergörüşlereilişkinfarklınotlartitizlikleokundu.Buaşamadatemelamaç,müşterekliktaşıyananahtarkelimelerileolasıkategoribaşlıklarınıaz-çoköneçıkarabilmekyönündeoldu.Ayrıcaeldeedilengörüşmenotlarıüzerindenaçıkvebasitolaraksatırsatırkodlamayapıldı.

II. A

şam

a

Kodlamalaryapıldıktansonra,araştırmanındirenişnedenlerineilişkinsorularıkapsamında2vedirenişstrateji/araçlarınailişkinsorularkapsamındaverilenyanıtlardoğrultusundaise2olasıgenelkategoriningelişebileceğinedairbireğilimgözlendi.Ancakverilerüzerindenderinlemesinedüşünmeyevesahadaçalışmayadevamedildiveortaknoktalarözelliklenotalındı,karşılaştırmalaryapıldı.

III.

Aşa

ma

Buaşamada,mevcutverilerüzerindenyapılandüşünmelerdeeksikgörülennoktalarıntamamlanmasıaçısından,bazıgörüşmecilerdenekgörüşlerinalınmasıamacıylatelefonbağlantısıkurularakmevcutenformasyonlarıntamlaşmasınagirişildi.Yinebuaşamadabazıgörüşmeciler,e-mailyoluylaekbilgigönderebileceklerinibildirdiklerindengerekliyazışmalaryapıldı.Ayrıcayenigörüşmelerlebirlikteaksiyalkodlamayapıldı.IV

. Aşa

ma

Yeniulaşanveeldekibütünenformasyonyenidendeğerlendirilerek,çalışmanınomurgasınıoluşturankategorilerinoturmasıvenetleşmesisağlandı.Seçicikodlamayapıldıveyenibirdirenişkategorisininoluşturulmasıgerektiğigözlendi.Kategorilerleilgilikolaydaerişilebilengörüşmecileregeridönülerek,direnişbahsindeyaşadıklarıdeneyiminbukategorilereuygunolupolmadığıtartışıldı.Yapılandeğerlendirmelerdedestekleyicienformasyonagerekduyulmadığından,görüşmesürecisonlandırıldı.V.

Aşa

ma

Bunoktada3anadirenişnedenive2anaanastratejikategorisiilebunlarıyapılandırdığınakararverilenaltkategorilernetolarakbelirlendi.Kategorilerinyerleşmesisağlandıktansonra,ilgilikategorivealtkategorilerietraflıcadeğerlendiriptartışabilmekaçısındanteorikokumalaradevamedildi.

VI.

Aşa

ma

Araştırmanınamaçlarıileoluşturulankategorilerintutarlıolupolmadığıveolasıeksikliklerekarşımetodolojikkontrolleryapıldı.

VII

. Aşa

ma


3. Polislikte Önceliği Belirlemek: Otorite mi, Özgürlük mü?Buradabahsigeçenöncelikkonusu,kurumsalmantıklarbağlamındabir okumayla

Scottvd.ninde(2000:17)vurguladıklarıüzere,biralandahangiamaçveyadeğerleriniz-leneceğivebununiçinhangiaraçlarınuygunolacağısorularınınyanıtlarınaodaklanmak-tadır.AyrıcaThorntonveOcasio’nunda(2008:114)belirttiklerigibikurumsalmantıklar,yöneticilerinhangiişlere–daha çok-dikkatetmelerigerektiğinigösterenunsurlarısağ-ladıklarından,örgütve/veyabireylerineylemvefaaliyetleribakımındanönceliklerinin,yinekurumsalmantıklarbağlamındabelirleneceğiifadeedilebilir.Sözkonusu,“asayişi amme, şahıs, tasarruf emniyetini ve mesken masuniyetini korumak; halkın ırz, can ve malını muhafaza ve ammenin istirahatini temin etmek; yardım isteyenlerle yardıma muh-taç olan çocuk, alil ve acizlere muavenet etmek ve kanun ve nizamnamelerinin kendisine verdiği –diğer- vazifeleri yapmak” (PVSKmd.1)olduğunda;EmniyetTeşkilatı’ndabu-lunanörgütselveyaörgütiçiaktörlerin,mezkurgörevlerinbaşarıylayerinegetirilmesinisağlayacakyolveyöntemlerigösterenkurumsalmantıklarınbiçimlendirdiğieylemvefaaliyetlereöncelikverecekleriilerisürülebilir.Bukapsamdaiçgüvenlikalanındabulu-nanikifarklıkurumsalmantığın,aktördavranışlarınınuygunluksınırlarını(DiMaggiovePowell,1983)veyaaklayatkınlıkkurallarını(Townley;2002)belirlemeleriyönüylefaa-liyetveeylemlereyönveöncelikverdikleriilerisürülebilir.ÖzellikleEmniyetTeşkilatıörneğindebakılacakolursa,devletvedahaözelolarakpolisotoritesininsürdürülmesininmi,yoksayurttaşlarbakımındanözgürlükleralanınıngeliştirilmesininmidahaönemliolduğusorularınınyanıtı,buikikurumsalmantıközelindeaktörlerinpolitikmücadelele-rinedayalıolarakgelişmiştir.AncakOcnaschekvd.nin(2006:908)belirttiklerigibi,yenidüzenlemelerinkontrolünegiremeyenaktörlerineylemvefaaliyetleri,özelliklehakimledolaylıbağlantısağlayansavcınınyetkilendirmesiolmadığısürecemeşruiyetkazanma-yacaktır.Budurumkarşısında,zıtkurumsalmantıklardanilkinin,geriçekilmişolsadatamamenortadankalktığıilerisürülemez.

3.1. “Otoriteryan Kolluk” Kurumsal MantığıOcnaschekvd.(2006:908),Türkiye’dekipolislikmodelinin,sivilkatılımaherhangi

birşekildeaçıkolmamasınedeniyleotoriteryanolduğunuilerisürerlerken;devletinhalkarasındadevasabirbürokratikörgütolarakgörünmesinibilebaşlıbaşınaotoriteryanpo-lisliğinbirnedeniolarakelealmaktadırlar.Aslınabakılırsa,1980askerimüdahalesineti-cesindeMilliGüvenlikKonseyinin9no.lubildirisiile(MGKTutanakDergisi,1980:7)JandarmaGenelKomutanlığıemrineverilenTürkPolisTeşkilatıaçısından“otoriteryan”olarakisimlendirilenkurumsalmantıkların,özellikleaskerimüdahalelerdensonrahukuksistemindegüvenlikkonularınailişkindahafazlagenişletilmişolanistisnavemuafiyetler(Altındal,2010)temelindedahaçokluklasözkonusuolduklarıilerisürülebilir.

Bumantığınkontrolüaltında2000liyıllarınbaşınadeğintektaraflıveçokluklasiviletkileşimekapalıolduğuilerisürülebilecekbiranlayışlasürdürülenpolislikfaaliyetleri


İrfan DEMİR

(Örn:Koca,281;Yılmaz,2004:66),oldukçasorunlu,çoğukereamacahizmetetmek-tenuzakveuluslararasıtoplumcaeleştirilirsonuçlarınortayaçıkmasınanedenolmuştur.ÖylekiAltınay(2004:68),-otoriteryan mantığın kontrolünde-faaliyetgösterenEmniyetTeşkilatımensuplarının,kapalıkapılarardında,gizliveillegalişlemleryürüttüklerisuçla-malarıileyüzyüzekaldıklarınıifadeetmektedir.Nihayetiçgüvenlikalanınaegemenolanotoriteryankollukmantığı,buçalışmanıntemelinioluşturanpolisleriçinelealındığında;kamununmüşterektalepvebeklentilerinekarşılıkgelecekniteliktehizmetsunumundandahaçok,özellikleyurttaşların“kanunlara,tüzüklerevehükumetemirlerineuygundav-ranmalarının sağlanmasına” (PVSK,md. 2/A)dönük faaliyetlerin önplana çıkarıldığıilerisürülebilir.AynıdoğrultudaKoca(2010:281);“Düzeninkorunmasıiçinkanunlarınmutlaksuretleuygulanmasıgereklidirveherkesbunauymakzorundadır.Ohalde,polisuymayanları uyduracak, karşı çıkanları etkisiz kılacak ve gücünü ellerinden alacaktır.Polis,kanunlarakarşıgelenlerdenvedüzenibozanlardandahagüçlüolmakzorundadır.”diyerek,aslındaotoriteryankollukmantığınınpolistekikodlarınıaçığaçıkarmaktadır.

BunabenzerolarakOcnaschekvd.(2006:907),polislikuygulamalarıaçısındanTür-kiyekoşullarındakanunvedüzenlemelerintalepkâr,katıvezorlayıcıolduğunuilerisür-mektedirler–kibuiddiabaşlıbaşınaotoriteryankollukmantığınıngöstergesiolarakkabuledilebilir. Bütün bu yaklaşımlara polisin görevini yapması yönüylemakuliyet atfedenKıvrak(2008:181),yinedebunlarıntemelinde“insanodaklıbirhizmetanlayışının”yeralmasıgerektiğini;Doğan(2010:122)ise,Türkiye’dekiiçgüvenlikyönetimininçağınşartlarınauygunhareketedebilmesivehalkınmemnuniyetinisağlayabilmesiiçinyapıl-masıgerekenlerinbaşındasivilvedemokratikbiryapınınoluşturulmasıgerektiğiniilerisürmektedir.

3.2. “Demokratik Kolluk” Kurumsal Mantığı Otoriteryankurumsalmantığınkarşısındave1999HelsinkizirvesiileABadayıbir

ülkeolarakTürkiye’nin,1993yılındaAvrupaKonseyi’ncebelirlenenKopenhagkriterleridoğrultusunda,2000yılındansonragerçekleştirdiğiCezaveAdaletSistemi’nikapsayanbirdizideğişikliğin(Usul,2011:122),özellikledahaözgürlükçüveböyleceişkencevekötümuamelegibiinsanhaklarınaaykırıişveişlemlerinengellenmesinedeolanaksağla-yacakolandemokratikkollukkurumsalmantığının,güvenlikalanındaegemenkılınması-nakapıaraladığıilerisürülebilir.Öyleki,Canvd.nin(2009:76)FreedomHouse’un2005yılındayayınladığıülkeraporunadayanarakbildirdiklerinegöre,Türkiye’ninyapılanbuvebenzerideğişikliklerle2002yılından2006yılınadeğindemokratikleşme skoru1.5puanartmıştır.

BundanöncepolisinaşırıgüçkullandığıyönündetoplumunbütünkesimleriileAv-rupaBirliği’ndenyoğuneleştirileralanEmniyetTeşkilatı,nihayetbütünsiteminiAvrupaBirliğişartlarınauyumlaştırmayayönelmiştir(Ocnaschekvd.2006:908).AynıbahisteAvrupaBirliğikazanımlarınauyumvebunlarıuygulamaaçısındanTürktarafınınkarar-

11Aktörler Kurumsal Değişime Direnir mi? Türk Emniyet Teşkilatı Örneği

lılığınadeğinenDurmaz(2007:20),buçerçevedeEmniyetTeşkilatı’ndayenikurumlarınvemerkezlerinoluşturulması,cihazveekipmanınsatınalınmasıilepersonelineğitilmesivegeliştirilmesinitemelalanörgütseldeğişimleringerekliliğinedegöndermeyapmıştır.Böylecepolisindemokratikleşmesi ilebirlikte,özelliklepolislerinhalknezdindesahipolduğukötüizleniminortadankalkacağınaveetkinbirpolislikiçinhalk-polis ilişkile-rininiyileştirilmesigerektiğinedönükbirinanışıngeliştiğideilerisürülebilir(Karatay,2009:289).

ÖteyandanPiran(2011:88),kurumsalveinsanhaklarınailişkinreformların,demok-ratikleşmeninenönemliunsurlarıolanprofesyonelleşme,hesapverebilirlikveşeffaflığınTürkpolisinekazandırılmasıamacıylaAvrupaBirliğieşleştirmeprogramlarıçerçevesin-dedevreyesokulduğunu;Canvd.(2009)ise,işkenceyesıfırtoleransveinsanhaklarınasaygıkonusundaözelliklepolisteşkilatıkapsamındabüyükbaşarılareldeedildiğiniilerisürmektedirler.Buçerçevedegerçekleştirilenbirdiğerdemokratikpolislikfaaliyetiise,yurttaşlarındakollukhizmetlerininsunumusüreçlerinedahiledilebildiğitoplumdesteklipolislikhizmetleridir.YineCanvd.(2009),toplumdesteklipolislikhizmetleriçerçeve-sindeörneğin2006yılıitibariyle15.649polisineğitimaldığınıilerisürmektedirler.

BöyleceyenibirkurumsalmantıkolarakdemokratikkollukkurumsalmantığıTürkiçgüvenlikalanınaegemenolurken,eskiegemenmantıkolanotoriteryankollukmantığınınisegerilediğiifadeedilmelidir.Ancakburadahemenifadeetmekgereklidirki,biralanaegemenmantıkdeğişipdeyenibirmantığınegemenliğisözkonusuolduğunda,eskiege-menmantıkkaybolmayacak,ikincilmantıkolarakvarlığınısürdürebilecektir(McAdamveScott,2002:15).Buvarsayımdoğruise,içgüvenlikalanındakurumsalmantıklarındeğişimiileegemenliğinikaybedenotoriteryankollukkurumsalmantığının,baskındeğilamaçekinikbirkurumsalmantıkhalinegeldiğiilerisürülebilir.

Nihayetkurumsalçevredegerçekleştirilendeğişimlerdoğrultusundaiçgüvenlikala-nındaegemenhalegelendemokratikkollukkurumsalmantığının,insanhaklarınasay-gılı,yönetişimanlayışıileidareedilenvenihayethesapverebilirbirpolislikmodelinindoğmasına olanak yarattığı ve bu kapsamdaki “eylemlere kılavuzluk yaptığı” (Scott,1995:106)ifadeedilmelidir.YıldızveÜnlü(2011)bununsonucunda,“AvrupaKomis-yonutarafındanhazırlananİlerlemeRaporları,EurobarometeraraştırmalarıveMetroPollAraştırmaŞirketitarafındanyapılanKurumlaraGüven2009anketiverilerine”göre,TürkEmniyetTeşkilatı’nınhızlıbirşekildedemokratikleştiğini,böylecehalkınengüvendiğikurumlardanbirisihalinegeldiğinivebudoğrultudaotokratikpolisliknedeniyleyönelti-leneleştirilerdenkurtulduğunuilerisürmektedirler.

Sonolarakyinehemenvurgulamakgerekirki,önceleriotoriteryankollukmantığınınkontrolündeeylemve faaliyetlerinidüzenleyenbazı aktörlerin,demokratikkollukku-rumsalmantığınınkontrolünegirmelerikolaylıklagerçekleşmemiştir.Zirayenimantıkdoğrultusunda tamamenyeni kurallar, anlayışlar, yapılar, prosedür, sistemve değerler


İrfan DEMİR

ilekarşıkarşıyakalanaktörlerin,şimdiyedeğinkarareylemvefaaliyetlerinemeşruiyetkazandırdıklarıpolisliğingelenekselyöntemleriniterketmelerinin,mutlakauygunkoşul-larınyaratılmasınıveilgiliaktörleriniknaedilmesinigerektirdiğiilerisürülebilir.

4. Bulgular ve TartışmaGömülüTeoriyöntemleriuygulanarakkodlananverilerüzerindenaraştırmanın so-

rularınayanıtolacak3anakurumsaldeğişimedirenişnedenikategorisive2anadirenişstratejisibelirlenmiştir.Bunagöre,kurumsaldeğişimedirenişin;“bağlamsalkoşullarcagüdülenme(altkategorileri:sosyalonanmışlıkvedestek;örgütiçiörtükzorlayıcımeka-nizmalar),politikmücadeleyönelimi(altkategorileri:ideolojikyaklaşım;devletleözdeş-leşme)veyoksunluklaraodaklanma(altkategoriler:eğitimselyetersizlik;işolanakları-nıngelişmemişolması)”olaraküçanakategorietrafındatoplanabileceğibelirlenmiştir.Direniş stratejilerine bakıldığında ise, “kişisel stratejiler (alt kategoriler: pasif direniş;iştenayrılma)vekolektifstratejiler(altkategoriler:lobicilik;işsavsaklama/kaçınma)”başlığıaltındaanakategorileroluşturulmuştur.

4.1. Bağlamsal Koşullarca Güdülenme Türkiçgüvenlikalanındakikurumsalmantıklarındeğişimisürecinde,özellikleörgüt

içiaktörleriniçindebulunduklarıbağlamsalkoşullarındirenişigüdülediğianlaşılmıştır.BukapsamdaABkarşıtlığınıngelişmesi,teröreylemlerininşehirleresıçraması,malakar-şısuçvesuçluluğunartmasıgibikoşullar(Efe,2007:77-78),ilgilidönemaçısındanbazıemniyetgörevlilerinin,demokratikkollukkurumsalmantığınınkontrolünegirmelerinizorlaştırmışvemevcutkurumsalmantığısürdürmeeğilimleriniarttırmıştır.2,21,28ve29numaralıkatılımcılarınverilibeyanları,bağlamsalkoşullarcagüdülenmişlikaçısındandikkatedeğerdir:

“Değişim döneminin öncesinde etkisi hissedilen terör eylemleri mevcut-tu. Dönem itibariyle özgürlüklerin genişletilmesi değil suçla mücadele edilmesine dönük bir paradigma egemendi. Bilindiği gibi olağanüstü terör eylemlerinin yaşandığı coğrafyalarda temel hak ve özgürlüklerin mümkün olduğunca kısıtlanması eğilimi görülür. Ülkemizde bunun tam tersi bir süreç yaşanmış ve terör örgütünün daha rahat hareket etmesine sebep teşkil eden yasal düzenlemeler yanlış bir zamanda hayata geçiril-miştir. Bu mantıksız durum ise Teşkilatta hayret uyandırmıştır.” (2)“Sistemin bu şekilde bizi değil de suçluları koruyacağına ve tamamen onlardan yana olduğuna inanıyorduk. Terbiye edemediği çocuğunu ka-rakola getirip bunu terbiye edin, dedirten bir sosyal pozisyondan vaz-geçmek elbette zordu.” (21)“O dönem ve öncesindeki genel havadan etkilenmeler vardır. Teşkilata aidiyet duygularıyla “polislik bitiriliyor, bu saatten sonra polislik yapıl-

1�Aktörler Kurumsal Değişime Direnir mi? Türk Emniyet Teşkilatı Örneği

maz” söylemlerinden bir derece etkilenmemiş olmak mümkün müdür?” (28)“Ya ben canımı pazara sunuyorum bu halk için, bu insanlar için ama ben adamı adliyeye çıkarana kadar canım çıkıyor, çıkarıyorum benden önce ayrılıyor diyorum, suçlu kendisini evine kitliyor, git hakimden, sav-cıdan karar getir diyor. Sokakta artık bu ortamda bu polislik yapılmaz” ifadelerini çokça duyduk”. (29)

Bağlamsalkoşullarınaktörlerineylemvefaaliyetlerininbiçimlendirilmesindeetkiliolduğuaçıktır.Oliver’ınörgütlerkapsamında(1991)belirttiğigibi,“eyleyenleşenaktör-ler,içinde‘bağlamın’dabulunduğu5farklıfaktöraçısındankurumsalbaskılarıtanımla-yıp,bunagöreverecekleristratejikyanıtıbelirlerler”.Dolayısıylabağlamsalkoşulların,aktörlerineyleyenleşerekkurumsaldeğişimyönlübaskılaradirenişlekarşılıkvermelerinimotiveedebileceğiifadeedilebilir.

4.2. Politik Mücadele YönelimiYenibirkurumsalmantığınyerleştirilmesinde,DiMaggio’nunda(1998)kurumsallaş-

manıngerçekleşmesibahsindeüzerindedurduğugibibusüreçtepolitikmücadelelerininortaya çıkmasıkaçınılmazdır.EmniyetTeşkilatı açısındanbakıldığında, eski kurumsalmantıklarınkontrolüaltındafaaliyetgösterenveyenikurumsalmantıklarauyumkonu-sundadirenişsergilediğianlaşılanların,özellikledeğişimitetikleyeneyleyenleriötekileş-tirerekcepheleşmeeğiliminegirdiklerivemevcutkurumsalmantıkdoğrultusundaeylemvefaaliyetlerinibiçimlendirmeeğilimigösterdiklerianlaşılmaktadır.Buaçıdan1,17ve26numaralıgörüşmecilerindeneyimlediğidirenişlerüzerindengeliştirdikleriaşağıdasu-nulanbeyanlarıönemliipuçlarıbarındırmaktadır:

“’Bunu öne sürenler hem bu toplumun (Asayiş olayları açısından) hem de Devletin (Terör olayları açısından) düşmanıydılar. Amaçları suçla-rın aydınlatılmasına engel olmaktı. Yoksa elimizde demokratik polislik yapmayı sağlayacak araçlar, yöntemler yok iken bunları kullanabilecek eğitimli personel yok iken neden bu öne sürülsün? demek ki ülke karış-sın istiyorlar’, düşüncesini o dönem itibariyle taşıyan çok fazla personel mevcuttu.” (1)“’Biz o kadar uğraşıyoruz, gecemiz gündüzümüz belli değil, günde bil-mem kaç saat çalışıyoruz, çoluk çocuğa bile zaman ayıramıyoruz. Suç-luyu yakalıyoruz adamlar serbest bırakıyor, Bu durumda biz tarafız, on-lar da karşı taraf!’ “düşüncesine sahip yığınla görevli ortaya çıkmıştı”. (17)“’Yok kardeşim işte polisin elinden bütün yetkiler alındı! Polis bugüne kadar çalışıyordu. Vatandaş bundan memnundu’. Hani vatandaş tara-


İrfan DEMİR

fından gelen şikâyetlere karşı da böyle bir savunma mekanizması gelişti. Vatandaş diyor ki mesela ‘hırsızlık oluyor suçluyu almıyorsunuz, döv-müyorsunuz ceza vermiyorsunuz zaten hukuk çaresiz bunun karşısında. Hiç olmazsa polis olarak siz bizim derdimizi dinleyin ortak olun’, bu yaklaşımlar da bu eski mantığı perçinleştirdi”.(26)

Kurumsaldüzenlemelerindayanıklılığını,ilgilikurumuisteyenveistemeyenlerara-sındakirekabetinbirçıktısıolarakkabuledenDiMaggio’ya(1988)benzerolarak,SeoveCreed (2002)bu rekabeti diyalektikbir süreçolarakaçıklamaktadırlar.DolayısıylakurumsaldeğişimlebirlikteBeckert’in(1999)ilerisürdüğüüzere,birkarmaşanınortayaçıkabileceğivebudurumdafarklıkurumsaldüzenlemelerdenbeslenenaktörlerinkarşıkarşıyagelebilecekleri,nihayeteyleyenleşerekkurumsalbaskılaraaktifkarşılıkverebi-lecekleriilerisürülebilir.

4.3. Yoksunluklara OdaklanmaÖrgütiçiaktörlerineylemvefaaliyetlerinde,özelliklekurumsalmantıklarındeğişi-

misürecindeyoklukveyoksunluklaraatıfyaparakyenikurumsalmantığınkontrolünegirmektense,eskisinisürdürmeeğiliminegirerekdirenişgösterdikleribelirlenmiştir.Budurumun,yenimantığıngetireceğibiçimselkoşullarahazırolmamaveyayeterliolmamagibibirtakımtetikleyenlerinyarattığıpragmatikyaklaşımlarlatemellendiğianlaşılsadaburadayenikurumsalmantığıilerisürenkurumsalgirişimcilerineksikliklerinedeönem-le gönderme yapmak gerekmektedir.Bu anlamda 3, 7 ve 29 numaralı görüşmecilerinaşağıdakiveriliifadelerioldukçaönemligörünmektedir:

“Öncelikle demokratik kolluk mantığına göre iş yapmak zordu. Çünkü delil toplamak, analiz yapmak, takip yapmak için yeterli bilgi birikimi yoktu ve polisin o dönemdeki eğitimi teknik anlamda istenilen düzeyde değildi. Ayrıca hizmet içi eğitimler yer yer boşa zaman harcamak olarak görülürdü. Bu şartlar altında zaten ancak bu kadar polislik yapılabilir-di. ” (3)“Demokratik polisliğin çok fazla konuşulmadığı bir dönemdi. Çünkü teşkilat buna henüz hazır değildir. Öncelikle teknolojik olarak böyle bir gelişmişliğe sahip değildik. En basiti olay yeri incelemesi bugün yapıl-dığı gibi eğitim ve gerekli araçlara (alet – edevat) sahip ekiplerce titiz-likle yapılamıyordu. İlginç bir örnek vermem gerekirse, mesleğe ilk gir-diğim yıllarda 100 cinayet vakasında bir kere el swabı aldığımı, onu da bizzat kendim yapmak zorunda kaldığımı, hastane acil servisinden temin edilen sargı yapıştırma bantlarına alarak, sıradan zarflara koyduğumu hatırlıyorum. Bunu yapmayı da tesadüfen okuduğum (ya da seyrettiğim bir film de olabilir) bir yerden hayal meyal hatırlamaktaydım.” (7)


“2005 değişikliği polisin de adliyenin de hazır olup olmamasına bakıl-madan yapıldı”. (29)

Kurumsalgirişimcilerin,kurumsalprojelerinigerçekleştirmekadınayeterikaynakladonanmışoldukları(DiMaggio,1988)vebenzeribirşekildekurumlarınyapılandırılma-sınıngüçlüaktörlerinüstlendikleribirpolitikprojeolduğu(Fligstein,1996)gözönünealındığında,özelliklekurumsaldeğişimsüreçlerindegelişebilecekbirtakımyoksunluk-larıneyleyenleşenaktörlerindirenişlerinitetikleyebileceğiilerisürülebilir.

4.4. Kişisel Direniş StratejileriBuradabahsiedilenkişisellik,tekbaşınalığıişaretetmektedir.Kurumsalmantıkların

değişimindeyenimantığınkontrolüaltındaeylemvefaaliyetlerinirasyonelleştiremeye-ceklerine inananbazıgörevlilerinçalıştıklarıbirimdentayin isteme,emekliolmaveyaişleri ağırdan alarak savsaklama yoluna gittikleri anlaşılmıştır. 13, 16 ve 26 numaralıgörüşmecilerinaşağıdaverilibeyanlarıbudurumuaçıkçabelirlemektedir:

“Emekli olundu, birim değiştirildi ve özellikle daha az adli işlem yapı-lan ve halkla ilişki kurulmayan birimlere kaymalar oldu.” (13)“Soruşturma (Adli ) birimlerinde çalışmaya istekli personelin azalması ve bu birimlerde çalışan personelin diğer birimlere tayin istemesi sözko-nusu oldu. Tamamen eski mantıkla çalışmış ve emekliliği gelen personel, zamanla emekliliğini istedi. Amirin emrini yapmama, amirden bilgi giz-leme, iş yavaşlatma gibi yollara başvuranlar da oldu.” (16)“8-5 çalışan birimler idari birimler cazip hale geldi. Çünkü soruştur-malar dönemi de başladı değişimle. Sürece ayak uyduramayan, eski alışkanlıklarının devamı olarak zor kullanan kişilere soruşturma döne-mi de başlayınca “ya biz bu kadar vatana millete hizmet edelim karşılığı bu mu?” tarzında yaklaşımlar oldu. Yani bizi devlet korumuyor biz va-tandaş için çalışıyoruz, vatan için millet için risk alırken, canımızı ko-yarken, kendimizi tehlike altına atarken bize reva görülen bu mu? Gerek idari soruşturmalar gerekse disiplin soruşturmaları adli soruşturmaları sonucunda, bazı insanlarda “demek ki bizi devlet düşünmüyor” düşün-cesi hâkim olmadı değil. O zaman çok nispi de olsa hizmetler biraz daha sekteye uğradı, daha az çalışma veya kendini daha az vererek çalışma oldu az bir kesim için”.(26)

Kişisel direniş stratejileri başlığı altındabelirlediğimiz stratejik yanıtların, temeldeOliver’ın(1991)örgütlerinkurumsalbaskılaraaktifbireyleyenolarakverdikleriyanıt-lardanolan‘kaçınma’ilebenzeştiğiniifadeetmekmümkündür.BununyanısıraDiMag-giovePowell(1983),insanlarınörgütselyaşantıdabelirlilikvekesinlikarayışındaolduk-


İrfan DEMİR

larını ilerisürmektedirler.BenzerolarakDiMaggio(1988),aktörler içinmevcutçekicibirçıkarınolmamasıdurumundakurumsalbozulumunolasılıklameydanagelebileceğiniilerisürmektedir.Dolayısıylabelirlibirçıkarlaaktifhalegelenaktörlerin,çıkarlarınıger-çekleştiremeyecekleriherhangibirpozisyondakaçınmaya (kurumsaldeğişimbaskılarıkarşısında,çıkarlarınauygunbirstratejiilepolitikbirmücadelegeliştirmemeyevegöre-ceistikrarındahayerleşikolduğubiralanageçmeye)yönelebilecekleriilerisürülebilir.

4.5. Kolektif Direniş StratejileriBuradakolektifolaraktanımlananstratejiler,bireyselstratejilerekarşılıkgelecekşe-

kildegörevlilerinbiraradaortayakoyduklarıstratejilerikapsamaktadır.Emniyetteşki-latındakurumsalmantıklarıdeğişimisürecinde,özellikleeskimantığınsürdürülmesineolanaksağlamaküzereçeşitlikesimleremesajolacakşekildesözlügöndermelerin,yenimantığayönelikkaralamalarınvehalkadurumuşikayetetmeanlamınagelecekeylemle-ringerçekleştirildiğibelirlenmiştir.Bukapsamdagörüşülen11,25ve26numaralıgörev-lilerinaşağıdakibeyanlarıaçıklayıcıolmasıbakımındanönemlidir:

“Direniş; ağızdan ağıza muhalefet yaparak., değişim için kendilerine sunulan imkan ve araçları verimli bir şekilde kullanmayarak gerçekleş-tirilmeye çalışıldı.”(11)“Yeni yöntemler uygulanırken gereksiz yere işlemler uzatılarak yeni yöntemlerin verimsiz ve işe yaramaz olduğunu ispatlamaya çalışmak bir yoldu. Yanı sıra yeni sistemi kötüleyerek kara propaganda yapma, vatandaşı yeni sisteme karşı kışkırtma şeklinde direniş araçları da kul-lanılmadı değil.”(25)“Halka biz görevimizi yapıyoruz ama gücümüz bu kadar. Artık yasa böyle. Mağduriyetinizin sebebi biz değil, kanundur. Polisin elinin kolu-nun bağlandığı, hırsızların elinin güçlendiği ve süreçte mağdur olanın vatandaş olduğuna dair üç-beş haber yapıldı. Polis aldı uğraştı didindi, adam adliyeden salıverildi gibi”. (26)

Kolektifdirenişstratejilerinin,çeşitliçıkargruplarınınkurumsaldeğişimkarşısındamüşterek eylemlerini kapsadıkları ifade edilebilir.Bu türden stratejilerinLawrenceveSuddaby’nin(2006)kurumlarınsürdürülmesibahsindeilerisürdüklerideğeriniarttırmaveyakötülemeilekurumlarınbozulumubahsindeilerisürdükleri,kurumsaldüzenleme-ninaltınıoymayıkapsayankurumsalişlerlebenzeştiğiifadeedilmelidir.BununlabirlikteZucker’ın (1983:2) ileri sürdüğü, “kurumsaldeğişimingerçekleşmesi için, kurumlarınsorgulanmadanuygulanan(taken-for-granted)niteliklerinintartışmalıhalegelmesi”ge-rekiriddiasının,özelliklekolektifdirenişstratejilerikapsamındailgilieyleyenlerinçeşitlisöylemlerüreterekrakipkurumsaldüzenlemeninniteliklerinibozmayayönelmeleriyö-nüyledirenişlerineanlamkazandırdığıifadeedilebilir.


HernekadarkatılımcılarTürkiçgüvenlikalanındakikurumsalmantıklardagerçek-leşendeğişimkarşısındabazıaktörlerindirenişgösterdiklerineilişkinbuvebenzeride-ğerlendirmelerdebulunmuşolsalardanihayethemenhepsininuzlaştığıortakbirnoktaolarakhemenbelirtmekgerekirki;“bu değişim, polislik mesleği açısından gözden kaçı-rılamayacak, son derece olumlu çıktıları da beraberinde getirmiştir”.Dolayısıylaveri-lisonuçların,gözlenenbir takımolumsuzluklarınyüceltilmesideğil,değişimlebirlikteortayaçıkanolağanbirdurumuntespitinedönükolduğuvurgulanmalıdır.Bununlabir-likteTürkEmniyetTeşkilatı’ndameydanagelenanılandeğişimlerparalelinde,özellikle“personelin kendini günbegün geliştirdiği ve özellikle ilk başlarda direniş gösterenler de dâhil olmak üzere bütün personelin, bu değişim dalgasının olumlu sonuçlarını gördükçe değişimi desteklemeye yöneldikleri, hatta bu düzeyde direnişi anlamsız buldukları”gö-rüşmecilerinbirdiğerortakkanaatiolarakifadeedilmelidir.

SonuçHer ne kadar kurumsal değişime ilişkin literatür olgunlaşma eğilimine girmiş olsa

da kurumsalmantıkların değişimine direniş ve bu anlamdamevcut kurumsal düzeninsürdürülmesinedönükeylemvefaaliyetlerinfazlalıklairdelenmediğiifadeedilebilir.Buçalışmadaneldeedilensonuçlaragörekurumsaldeğişimedirenişin;bağlamsalkoşullar-cagüdülenme,politikmücadeleyönelimiveyoksunluklaraodaklanmakategorileriüze-rindengeliştirilebileceğiifadeedilebilir.Anılannedenleredayalıolarakgelişendirenişin,doğrusukurumsaleyleyenlikrolününkısıtlanmasınadönükolaraksergilendiği(Lawren-ce,2008)venihayeteskikurumsaldüzenlemelerinkontrolündenayrılmamaya,diğerbirdeyişle istikrarlı pozisyonları korumaya ve belirsizlikten kaçınmaya dönük olduğu da-kanaatimizegöre-ilerisürülebilir.

Öteyandanmevcutkurumsaldüzeninsürdürülmesinedönükolarakbireyselvekolek-tifstratejilergeliştirilerekeskikurumsaldüzendenmeşruiyetsağlamaeğilimininortayaçıkabileceğidebukapsamdavurgulanmalıdır.Hemenbelirtmekgerekirki;-hangistratejiizlenirseizlensin-değişimsüreçleri,baştaaktörlerinmevcutkurumsaldüzeninkontro-lünden ayrılmamasıyla betimlenebilecek direnişe yol açabilmekte, ancak zaman içeri-sinde elde edilenolumlu sonuçlar doğrultusunda, hemenbütün aktörlerindesteklerinefırsatverebilecekşekildedeyönetilebilmektedir.Bunedenlekurumsaldeğişimdençıkarıolankurumsalgirişimcilerin(DiMaggio,1988),değişiminolumlusonuçlarınınaktörlertarafındanfarkedilmesinivenihayetaktörlerin,yenikurumsaldüzeninkontrolüaltınagirmelerinisağlamakamacıylayoğunçabasarfetmeleri,bukapsamdagerçekleştirecek-leri“kurumsalişlerle”sürecinbaşarısınıgarantialtınaalmalarıgereklidir.

Bu açıdan, kurumsal değişime yönelen kurumsal girişimcilerin, her şeyden önceDiMaggio’nunda (1988)belirttiğigibiyeterikaynakladonanmaları, sosyalbağlamsalkoşullarıdikkatealmalarıvekurumsallaşmasürecindeortayaçıkabilecekpolitikmüca-deleleriişlevselyönetmeleriönerilebilir.


İrfan DEMİR

Bunlarla birlikte özellikle bireyler bağlamında eyleyenlik rolününYeni KurumsalKuramkapsamındahenüzgelişmeçağındakikısıtlıkaynaklarlaaçıklanmışolması,dahaniteliklibirtartışmayapılmasınamaniolduğuifadeedilmelidir.

KaynakçaAldrich,E.H.,(2010).BeammeupScott(ie)!InstitutionalTheorists’Struggleswiththe

EmergentNatureofEntrepreneurship.Reserach in the Sociology of Work,21,329-364.

Altındal,H., (2010).TürkSilahlıKuvvetleri’ninTürkiyeBüyükMilletMeclisiAdınaSayıştayTarafındanDenetimi:DeğişenAnayasa veYasalDüzenlemelerÇerçevesindeBirDeğerlendirme.Sayıştay Dergisi,79,3-70.

Altınay,A.G.,(2004).The Myth of Military Nation.NewYork:PalgraveMacmillan.Arndt,M.&Bigelow,B.,(2006).TowardtheCreationofanInstitutionalLogicforthe

Management of Hospitals: Efficiency in the Early Nineteen Hundreds.Medical Care Research and Review,63(3),369-394.

Ashworth, R., Boyne, G., & Delbridge, R., (2007). Escape from the Iron Cage?Organizational Change and Isomorphic Pressures in the Public Sector.Journal of Public Administration Research,19,165–187.

Beckert,J.,(1999).Agency,Entrepreneurs,andInstitutionalChange.TheRoleofStrategicChoice and Institutionalized Practices in Organizations, Organization Studies,20,777-799.

Bjerregaard,T., (2011). Institutional changeat theFrontlines.Qualitative Research in Organizations and Management: An International Journal,6(1),26-45.

Boxenbaum,E.&Battilana,J.,(2006).Importationasinnovation:transposingmanagerialpracticesacrossfields.Strategic Organization,3,355-383.

CharmazK.1998. “GroundedTheory”.Ed.Smith J.A.HarreR.veLangenhoveL.V.RethinkingMethodsinPsychologyiçindes.27-50.London:Sage

Dacin,M.,T.,Ventresca,J.M.,&Beal,D.B.,(1999).TheEmbeddednessofOrganizations:Debates,Dialogue&Directions.Journal of Management,25(3),317-356.

DeJordyR.2010.InstitutionalGuardianship:TheRoleofAgencyinPreservingThreatenedInstitutionalArrangements.A Dissertation for Doctor of Philosophy inManagement.BostonCollege.

Delbridge, R. & Edwards, T., (2008). Challenging conventions: Roles and processesduringnon-isomorphicinstitutionalchange.Human Relations,61(3),299–325.

DiMaggio P. 1988. “Interest and Agency in Institutional Theory”. Ed. Zucker L.Institutional Patterns and Organizations içinde s. 3-21. Massachusetts:Ballinger


DiMaggio, J. P. & Powell, W. W., (1983). The Iron Cage Revisited: InstitutionalIsomorphismandCollectiveRationalityinOrganizationalFields.American Sociological Review,48(2),147-160.

DiMaggioandPowell.1991.“Introduction”.TheNewInstitutionalisminOrganizationalAnalysisiçindes.1-38.PowellW.W.veDiMaggioP.J.(Ed.).Chicago:TheUniversityofChicagoPress

Doğan F. 2010. Polis ve Jandarma Teşkilatları Açısından İç Güvenlik Yönetimi,SorunlarıveDeğişimi.AnkaraÜniversitesiSBE,KamuYönetimiBölümü.YayınlanmamışYüksekLisansTezi

DurmazH.2007.OfficerAttitudestowardOrganizationalChangeintheTurkishNationalPolice.UniversityofNorthTexas.PhDDissertation.

Fligstein, N., (1996). Markets as Politics: A Political-Cultural Approach to MarketInstitutions.American Sociological Review,61(4),656-673.

Garud,R.,H.,C.&Maguire, S., (2007). InstitutionalEntrepreneurship asEmbeddedAgency:AnIntroductiontotheSpecialIssue. Organization Studies,28(07),957–969.

Greenwood,R.&Hinings,C.B.,(1996).Understandingradicalorganizationalchange:Bringing together the old and the new institutionalism. Academy of Management Review,21(4),1022–1054.

Hallet, T. & Ventresca, J. M., (2006). Inhabited institutions: Social interactions andorganizational forms in Gouldner’s Patterns of Industrial Bureaucracy.Theory and Society,3,213–236.

Haveman,A.H.&Rao,H.,(1997).StructuringaTheoryofMoralSentiments:InstitutionalandOrganizationalCoevolutionintheEarlyThriftIndustry.The American Journal of Sociology, 102(6),1606-1651.

Hensmans,M.,(2003).SocialMovementOrganizations:AMetaphorforStrategicActorsinInstitutionalFields.OrganizationStudies,24(3),355–381.

Hirsch, M. P. & Lounsbury, M., (1997). Ending the Family Quarrel : Toward aReconciliationof‘’Old’’and‘’New’’.American Behavioral Scientist,40,406-418.

KaratayA.2009.AnAssessmentofDemocraticPolicingintheTurkishNationalPolice:PoliceOfficers’AttitudestowardrecentPoliceReforms.TheUniversityofSouthernMississippi.PhDDissertation.

KıvrakA.2008.AvrupaBirliğiSürecindeTürkPolisTeşkilatınınYönetim,EğitimvePolitikalarının Avrupa Birliği Polis Teşkilatları ile Karşılaştırılması.AnkaraÜniversitesiSBE,HalklaİlişkilerveTanıtımABD.YayınlanmamışDoktoraTezi


İrfan DEMİR

Koca,E.A.,(2010).GüvenlikAlanındaOluşturulanABEksenliPolitikaveKurumsalDönüşümÇabalarınınPolislerArasındakiYansıması.AnkaraÜniversitesiSBE,AntropolojiABD.YayımlanmamışDoktoraTezi.

Kopenhag Kriterleri. 1993. http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/pdf01/437-438.pdf(12.03.2012)

LawrenceB.ThomasveSuddabyRoy(2006),“lnstitutionsandinstitutionalwork”,Eds:StewardR.Clegg,CynthiaHardy,ThomasB.LawrenceveWalterR.Nord,HandbookofOrganizationStudies,London:Sage

Lawrence,B.T.,(2008).Power,InstitutionsandOrganizations.Greenwood,R.;Oliver,C.;Sahlin-Andersson,S.veSuddaby,Roy.,(Ed.),TheSageHandbookofOrganizationalInstitutionalism.ss.170-197,London:Sage.

Lawrence, B. T. & Suddaby, R. & Leca, B., (2011). InstitutionalWork: RefocusingInstitutionalStudiesofOrganization.Journal of Management Inquiry,20,52-58.

Lounsbury, M., (2002). Institutional Transformation and Status Mobility: TheProfessionalizationoftheFieldofFinance.The Academy of Management Journal,45(1),255-266.

Marquis,C.&Lounsbury,M., (2007).Vive laResistance:CompetingLogicsand theConsolidation of U.S. Community Banking. Academy of Management Journal,50(4),799–820.

McAdam D. ve ScottW.R. 2002. “Organizations and Movements”. Ed: Davis G.F.,McAdamG.,ScottR.W.,ZaldN.M.SocialMovementsandOrganizationTheoryiçindess.4-41.Cambridge:CambridgeUniversityPres.

Meyer,W.J.&Rowan,B.,(1977).InstitutionalizedOrganizations:FormalStructureasMythandCeremony.The American Journal of Sociology,83(2),340-363.

Meyer,E.R.&Hammerschmid,G.,(2006).ChangingInstitutionalLogicsandExecutiveIdentities”,American Behavioral Scientist,S.49(7),ss.1000-1014.

MGK Tutanak Dergisi. 1980. http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MGK_/d01/c001/mgk_01001001.pdf(07.04.2012)

Oliver, C., (1991). Strategic Responses to Institutional Processes. The Academy of Management Review,16(1),145-179.

Oliver,C.(1992).TheAntecedentsofDeinstitutionalization.Organization Studies.13(4),563-588.

Ocnaschek,T.,Moran,R.N.&Hanser,D.R.,(2006).Turkey.KurianT.G.,(Ed.),World Encyclopedia of Police Forces and Correctional Systems, ss. 906-912,Detroit:Gale.

21Aktörler Kurumsal Değişime Direnir mi? Türk Emniyet Teşkilatı Örneği

Pache,A-C. & Santos, F., (2010).WhenWorlds Collide: The Internal Dynamics ofOrganizational Responses to Conflicting Institutional Demands. The Academy of Management Review.S.35(3),455-476.

Perkman, M., Salter,A. & Tartari, V., (2011). ReachingAcross Institutional Logics:Arbitrage vs. Contamination. http://druid8.sit.aau.dk/druid/acc_papers/q3xk6p9fdvvie3ys6lit4ogu2ldx.pdf(erişimtarihi:12.10.2011).

Piran, L., (2011). Turkey and the European Union Reforms: Institutional Change intheTurkishNational Police. The CatholicUniversity ofAmerica, PhD.Dissertation.

Powell, W. W. & Colyvas, A. J., (2008). Microfoundations of Institutional Theory.Greenwood R., Oliver C., Sahlin K. ve Suddaby R. (Ed.), The Sage Handbook of Organizational Institutionalism , ss. 276-298, California:Sage.

Rao,H.,Monin,P.&Durand,R.,(2003).InstitutionalChangeinToqueVille:NouvelleCuisineasanIdentityMovementinFrenchGastronomy.American Journal of Sociology,S.108(4),795-843.

Reay,T,&Golden-B.,K.,&Germann,K.,(2006).LegitimizinganewRole:SmallWinsandMicroProcessesofChange.Academy of Management Journal,49(5),977–998.

Ruef,M.,Scott,W.R.&(1998),AMultidimensionalModelofOrganizationalLegitimacy:HospitalSurvivalinChangingInstitutionalEnvironnnents.Administrative Science Quarterly,43,877-904.

Scott,W.R.,Chard,R.M.&Mendel,J.P.&Caronna,A.C.,(2000).Institutional Change and Healthcare Organizations: From Professional Dominance to Managed Care, Chicago:TheUniversityofChicagoPress.

Scott,W.R.,(1995).Institutions and Organizations,California:Sage.Scott,W.R., (1987).TheAdolescenceof InstitutionalTheory.Administrative Science

Quarterly,32(4),493-511.Scott,W.R.,(2001).Institutions and Organizations,California:Sage.Scott,W.R.,(2008).Approachingadulthood:thematuringofinstitutionaltheory.Theory

and Society, 37,427–442.Seo,M-G.&Creed,W.E.D.,(2002).InstitutionalContradictions,Praxis,andInstitutional

Change:ADialecticalPerspective.The Academy of Management Review. 27(2),222-247.

Slack,T.&Hinings,B.,(1995).InstitutionalPressuresIsomorphicChange:AnEmpiricalTest.Organization Studies,15(6),803-827.


İrfan DEMİR

Strauss,A.&Corbin,J.,(1998).Basics of Qualitative Research,2ndEdition.California:Sage.

Suddaby,R.&Greenwood,R.,(2005).RhetoricalStrategiesofLegitimacy,Administrative Science Quarterly,50,35-67.

Suddaby, R., (2010). Challenges for Institutional Theory. Journal of Management Inquiry,19,14-20.

Thornton,H.P.&Ocasio,W.,(2008).InstitutionalLogics.R.GreenwoodR.,OliverC.Sahlin-AnderssonK.&SuddabyR. (Ed.)Handbook of Organizational Institutionalism,ss.99-129,Sage:California.

Thornton,H.P., (2002).TheRiseof theCorporation inaCraft Industry:ConflictandConformityinInstitutionalLogics.The Academy of Management Journal. 45(1),81-101.

Townley, B., (2002). The Role of Competing Rationalities in Institutional Change.Academy of Management Journal,45(1),163-179.

Usul,A.R.,(2011).Democracy in Turkey,NewYork:Routledge.VandeVen,H.A.&Hargrave,J.T.,(2004).Social,TechnicalandInstitutionalChange:A

LiteratureReviewandSynthesis.Poole,M.S.veVandeVen,H.Andrew,(Ed.),Handbook of Organizational Change and Innovation,ss.259-304,NewYork:OxfordUniversityPress.

Yılmaz,A.,(2004).AvrupaPolisModelleriveTürkPolisSistemi.AnkaraÜniversitesiSBE,KamuYönetimiveSiyasetBilimiAnabilimDalı,YayımlanmamışYüksekLisansTezi.

Yin,R.,(2003).Case Study Research: Design and Method,ThousandOaks:Sage.Zucker, G. L., (1983). Organizations as Institutions. Research in the Sociology of

Organizations,2,1-47.Yasal Metinler, PVSK(2559s.PolisVazifeveSelahiyetKanunu), (1934),RGTarih:

14.07.1934,S.2751.

aktörler kurumsal değişime direnir mi? türk …mek gereklidir. bunu başarabilmek için, alan...

Documents